TACİR

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 1

 KAVRAM
 Tacir kavramı, Ticari
İşletme Hukukunun en
önemli kavramlarından
biridir.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 2

 KAVRAM
 TTK sisteminde ticari
işletme temel kavram
olarak kabul edilmekle
birlikte, taciri esas alan
çeşitli hükümlere de yer
verilmiştir.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 3

 KAVRAM
 Tacirler, gerçek kişi veya
tüzel kişi olabilirler.
 TTK’nda tacir sıfatı,
gerçek kişiler ile tüzel
kişiler açısından ayrı ayrı
düzenlenmiştir.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 4

 KAVRAM
TACİR
(TTK m. 11 vd)

ERÇEK KİŞİ TACİRTÜZEL KİŞİ TACİR

(TTK m. 14-17) (TTK m. 18)

Kamu Tüzel Kişile

Ticaret
Bazı Dernekler Tarafından İşletile
Şirketleri
Müesseseler

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 5

 GERÇEK KİŞİ TACİR
KAVRAMI
 Örneğin, tacir tanımlanırken,
“bir ticari işletmeyi kısmen de
olsa kendi adına işleten kişi”den
bahsedilir (TTK.m.14).

Kendi Adına

İşleten Kimse

Ticari İşletme (Fabrika)

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN Tacir (Fabrikatör)6
 GERÇEK KİŞİ TACİR
 Görüldüğü gibi, gerçek kişiler
bakımından tacir sıfatı, “kendi adına
ticari işletme işletme” koşuluna
bağlanmıştır.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 7

 GERÇEK KİŞİ TACİR
 Bir gerçek kişinin tacir sıfatına
sahip olabilmesi için, üç unsuru
taşıması gerekmektedir:
• Bir ticari işletmeye sahip olma
• Ticari işletmenin işletilmesi
• Kendi adına faaliyette
bulunma

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 8

 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-16)

 Gerçek kişi tacirler

bakımından bazı hallerde
özel durumlarla da
karşılaşılabilir.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 9

 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-
16)
Gerçek Kişi
Tacirlerde
Özel Durumlar

Ticaret Yasağına
Küçüklerin Kısıtlıların
Tâbi Olanların
Durumu Durumu
Durumu

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 10

 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-16)
 Örneğin, işletme sahibi, fiil
ehliyeti olmayan küçük bir
çocuk veya bir kısıtlı, avukat,
noter, devlet memuru gibi
ticaret yapması yasaklanmış
olan bir kişi olabilir veya
işletme faaliyeti belirli bir
makamın iznini gerektirebilir.
02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 11
 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-16)

 Bu hallerde tacir sıfatının

kazanılıp
kazanılmayacağını ve kime
ait olacağını belirlemek
gerekir.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 12

 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-
16)
 Küçük ve Kısıtlılar:
TTK.m.15’e göre, bir ticari
işletme, küçük veya kısıtlı
adına yasal temsilcisi olan
veli veya vasi tarafından
işletildiği takdirde, tacir
sıfatı küçük veya kısıtlıya
ait olur.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 13

 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-
16)
 Ticaret Yasağı Olan Kişiler:
Kişisel durumu, yaptığı işin
özelliği ya da icra ettiği
meslek ve görevden dolayı
hakkında kanun hükmü veya
mahkeme kararı gereğince
ticaret yapma yasağı bulunan
kişiler, bu yasaklara rağmen
ticaretle uğraşacak olurlarsa
tacir sayılırlar (TTK.m.16/I).
02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 14
 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-
16)
 Çeşitli kanunlarda ticaret yasağı
getirilen kişiler şu şekilde
sıralanabilir:
– Devlet memurları (DMK.m.28);
– Avukatlar (AvK.m.31);
– Öğretim üye ve yardımcıları
(2547 sayılı K.m.36/a);
– Noterler;
– SPK, BDDK gibi üst kurulların
başkan ve üyeleri
(BankK.m.86)
02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 15
 GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE
ÖZEL DURUMLAR (TTK m. 15-
16)
 Ticaret Yapması İzne Bağlı
Olan Kişiler
 Adi Şirket Ortakları
 Donatma İştiraki

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 16

 TÜZEL KİŞİ TACİRLER
TÜZEL KİŞİ
TACİR
KAVRAMI

TİCARİ İŞLETME Kamu Tüzel Kişileri

TİCARET
İŞLETEN Tarafından İşletilen
ŞİRKETLERİ
DERNEKLER Müesseseler

Kollektif Şirket
Örneğin; Örneğin;
Komandit Şirket
Yayınevi işleten Halk Ekmek Fabrikası,
Anonim Şirket
SÜHF Mezunları DerneğiTCDD, PTT gibi.
Limited Şirket
Kooperatif
02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 17
 TÜZEL KİŞİ TACİRLER

•Ticaret şirketleri
•Ticari işletme işleten
dernek ve vakıflar
•Ticari Şekilde İşletilen
Kamu Teşekkül ve
Müesseseleri

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 18

 TACİR GİBİ SORUMLU
OLANLAR
 Bazı kişiler, tacir sayılmak
için gerekli olan şartları
taşımamalarına rağmen,
kanunda tacir gibi sorumlu
tutulmaktadırlar.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 19

 TACİR GİBİ SORUMLU
OLANLAR
 Bu kişiler, tacirlere tanınan
hak ve imkânlardan
yararlanamazlar;
sadece tacir sıfatına
bağlanan borç ve
yükümlülüklerden sorumlu
olurlar.

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 20

 TACİR GİBİ SORUMLU
OLANLAR
 TTK hükümlerine göre tacir gibi
sorumlu olan kişiler şunlardır:
– Hukuken var olmayan bir
işletme adına işlemlerde
bulunan kişiler (TTK.m.14/III)
– Bir ticari işletmeyi küçük veya
kısıtlı adına işleten yasal
temsilciler (TTK.m.15)

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 21

 TACİR OLMANIN SONUÇLARI
 İflasatabi olma
 Ticaret unvanı kullanma
 İşletmesini ticaret siciline tescil ettirme
 Ticaret odasına kaydolma
 Basiretli iş adamı gibi davranma
 Fatura ve teyit mektubu düzenleme
 Tacirler arasındaki uyuşmazlıkların özel
hükümlere tabi olması

02/06/10 Dr. İbrahim ARSLAN 22