TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18, ss. 103-111.

CEML- LHYE AYNA BR YILDIZ: MEHMED NECMEDDN OKYAY

(28 OCAK 1883-5 OCAK 1976)

Mehmet Necmeddin BARDAKI

Abstract
A Star Reflecting the Divine Beauty : Mehmed Necmeddin Okyay
Mehmed Necmeddin Okyay was interested in fine arts since his childhood. He was one of the
students of zbekler tekkesi eyhi Edhem Efendi, one of the important marbling experts in his
term and calligraphy expert Sami efendi. He was the first who tried marbling with flowers and he
made (created) good Works. So marbling with flowers and writings known as Necmeddin marbling.
He is reconciled with social and cultural environment, and he has the command on Trk-slm arts.
By reflecting cemali ilahi (chant) to the paper in marbling and calligraphy arts he gave life
(prospered) to the marbling again. With the inspiration he got from the sufizm culture in skdar,
under the light of the The GOd is beautiful, and loves beauty saying of the God, he carried the
estetical taste to the peak.
Key words: fine arts, calligraphy, marbling, culture of sufizm, estetical taste
zet
Mehmed Necmeddin Okyay Hoca Efendi ocukluundan itibaren gzel sanatlara ilgi duymutur.
Dneminin nde gelen ebr std zbekler Tekkesi eyhi Edhem Efendi ile Hat std Smi Efendinin rencisi olup icazet almtr. iekli ebruyu ilk defa o denemi ve gzel eserler meydana
getirmitir. Bu yzden iekli ve yazl ebru Necemeddin Ebrsu olarak mehur olmutur. O, sosyal
ve kltrel hayatla bark, geleneksel Trk-slm Sanatlarna vkf geni ufuklu bir grev adamdr.
Ceml-i ilahiyi hat ve ebr sanatlarnda kada yanstarak kaybolmaya balayan ebru sanatna
yeniden hayat vermitir. skdardaki tasavvuf kltrnden ald ilhamla, Allah gzeldir, gzellii
sever hadisinin nda estetik zevki zirveye tamtr.
Anahtar Kelimeler: Gzel sanatlar, hat, ebru, tasavvuf kltr, estetik zevk.

Allahn ceml ismi lemde eitli ekillerde tecell etmektedir. Hz. Yusufun
yznde, tabiatn ieklerinde en gzel mazharn bulan bu gzellikler mimar,
hat, ve ebr gibi gzel sanatlarda lmszlemitir. Hezrfen Mehmed
Necmeddin Okyay Hoca Efendi ceml-i ilahyi hat ve ebrda kada yanstan
bir yldzdr. afak veya grub vakti ufuktaki bulutlarda meydana gelen rengarenk ilah gzellie lle, gl, meneke, gelincik ve smbl gibi ieklerle yer
yznn gzelliklerini katarak ebrya aktarmtr.
lh gzellikleri yanstan almalaryla kaybolmaya yz tutan ebrculua
yeniden hayat veren Mehmed Necmeddin Hoca Efendi, 28 Ocak 1883te skdarn Toygar Tepesi semtindeki ir Rh sokandaki 5 numaral evde dodu.

Do. Dr., Sleyman Demirel . lahiyat Fakltesi Tasavvuf Anabilim Dal.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

104

M. Necmettin BARDAKI

Doumu ve adnn verilii bir ilh iarete dayanr. Doumundan drt ay nce
sokan karsnda bir evde oturan ve Sid Paa mam lakabyla bilinen, ilh
cezbesi ar basan mevlidhn Hasan Rza Efendi (. 1887) bir gn hi de deti
olmad halde evlerinin kapsn alar. skdar Yeni Camii imam olan babas
Abdnneb Efendi (.1907) kapy atnda Hasan Rza Efendi:
Bir olun olacak, adn Necmeddin koy deyip yrr gider.
Abdnneb Efendi kefi ak bu ahsn szlerini nemsemitir. Ayn gnn
akam ryasnda yatak odasnn penceresine bir kuyruklu yldzn konduunu
grr. Bu olaydan drt ay sonra nur topu bir erkek ocuu dnyaya gelince,
adn Mehmed Necmeddin koyar.1
Beir Ayvazolu Defterimde 40 Sret2 adl eserinde Mehmed Necmeddin
Okyay Hoca Efendiyi bu ryadan mlhem Kendi Gk Kubbemizde Bir Kuyruklu
Yldz olarak nitelemektedir.
skdarn Toygar Tepesinde bir efsne gibi balayan hayat, hakl bir ekilde yaanm gerek bir efsneye dnr. skdarn mnev ikliminde mill
hayatn gelenekleriyle yetien Mehmed Necmeddin Hoca Efendi, bir kuyumcunun eline geen ve yontulduka deerlenen bir elmas gibi, hocalarnn elinde
ekillenmitir.
Mahalle mektebinde balad eitimini Ravza-i Terakk Rdiyesinde
srdrm, hfzn tamamlayarak icazetini almtr. Yaz hocas Hasan Talat
Bey ondaki kabiliyeti kefederek rika, divn ve cel divn mek ettirerek icazet vermitir. Gen talebesinin sanata olan sevgisini aka dntrmeyi isteyen
Talat Bey, kendisinin zenle yontarak ekillendirdii 18 yandaki rencisinin
bu sanatn inceliklerini renmesi iin sls ve nesihte std olan Filibeli Bakkal rif Efendiye (1836-1909) gtrmtr. Necmeddin Efendi, Bakkal rif
Efendinin vefatna kadar renimini srdrmtr.
Hsn-i hat mekeden Necmeddin Efendi bu sralarda gzel sanatlarn
kaybolmakta olan bir kolu olan ebrya heves eder. Grub vaktinde gkyzndeki bulutlarn oluturduu renk cmbnn ve mermerdeki damarlarn kada yansmas olan ebrdan etkilenir. Bu sanata ilgi duymaya baladnda, o
dnemde bu sanat yegne bilen kii zbekler Tekkesi eyhi Hezrfen Edhem
Efendi (1829-1904) idi. Hi vakit kaybetmeden tekkeye gidip gelmeye balad.
eyh Edhem Efendinin veftna kadar Derghta bu sanatn inceliklerini ve
hr denilen kat cilalama usllerini rendi. Komular ressam Hoca Ali Rza

1
2

M. Uur Derman, Hezrfen Hattat skdarl Necmeddin Okyay, skdar Sempozyumu I,

23-25 Mays 2003, Bildiriler,c. II, ss.182-194.
Beir Ayvazolu, Defterimde 40 Sret, tken Neriyat, stanbul 1996, ss.15-20.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

Ceml-i lhye Ayna Bir Yldz: Mehmed Necmeddin Okyay

105

Beyden de renklerin birbiriyle uyumu konusunda dersler ald.3

Ebr sanats zuhrta tbi olur. Her ne kadar Ebr teknesinde alan
sanat ise de, onu ynlendiren ve ebryu ekillendiren ilhi bir gtr. Kendisinin bu ilhi gcn etki alanna girdiini kefeden sanatnn eserinde ilhi bir
gzellik yansr. Hepsi de bir sanatnn elinden km olsa da hibir ebr birbirinin ayn deildir. lk yaplan ile sonrakiler ayn rh hli ile yaplmadndan
farkllklar grlr. Ebr sanats bunun farknda olduundan gnlne doan
mrifetullah ile ceml-i ilhinin tecellsinin mazhar olur. Necmeddin Efendi
std Edhem Efendiden ebr sanatn inceliklerinin yan sra, bu ilhi ve dern boyutunu da mek etmitir.
Ceml-i ilhinin tecellsi gzel sanatlarn her eidindeki estetik eserlerde
yansr. Yeter ki bunu grecek bir gz ve idrk edecek bir gnl olsun. Bir gn
eline geen bir talik yazdan ok etkilenen Necmeddin Efendi, bu yaznn o
gnk en byk stdnn Hattat Smi Efendi (1838-1912) olduunu renir.
Kendisinden ders almann yollarn aratrr. Smi Efendinin gen yata kaybettii kznn elem ve zntsnden derslere ara verdiini renir. Bu duruma zlmekle birlikte ders alma konusundaki midini kaybetmez. Smi Efendiyi tanyanlar ona:
Sultan Hmid dahi irde etse ders gstermez. Ancak kramayaca tek
kii zbek eyhi Edhem Efendidir
derler. Hemen Ebr std ve ayn zamanda gnlnn sultan Edhem
Efendiye koar ve durumu anlatr. Edhem Efendi, Necmeddin ile arkada
Abdlkdiri Smi Efendiye gtrr. Smi Efendi, Edhem Efendiyi krmaz ve
onlara ders vermeye balar. Bu dersler Smi Efendinin vefatna kadar 10 yl
devam eder. Kendisinin dier hat nevilerine ilgisi olmakla birlikte, Smi Efendinin ynlendirmesiyle talik ve cel talik hatlarna daha fazla eilerek bunlarla kta ve levhalar yazmay tercih eder.4
Necmeddin Efendi hocalarndan ne kadar istifade edilecekse o kadar istifde etmenin yollarn hep bulmutur. Hocalarna son demlerinde yetitiinin
farknda gibidir. Nitekim her biri sanatnn stad olan Hezrfen Edhem Efendi
1904te, Bakkal Hac rif Efendi 1909da, Smi Efendi de 1912de Hakka yrmtr.
Necmeddin Efendi ebr sanatnda seleflerinin denemedii bir tarz bulmutur. lhi gzelliklerin yeryzndeki tecellleri olan karanfil, smbl, lle,
herci meneke, fulya ve gelincik iekleri onun ebr teknesinde bir baka g-

3
4

Derman, c.I, s.183.

Derman, c.I, s.184.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

106

M. Necmettin BARDAKI

zellikte amtr. Yazl ebryu da ilk defa o denemitir. Bu yzden iekli ve

yazl ebr, Necmeddin Ebrsu olarak hret bulmutur. Kendisi bu olayn balangcn yle anlatr:
1916 ylnda Medresetl-Hatttndeki hocalm srasnda bir ahs medreseye gelerek;
- iekli ebr yapmanz istiyorum, dedi.
- Efendi beyim, Bu sanatta yle iek filan olmaz, geri eskiler tecrbe etmilerdir ama, o da iee pek benzemez, dedim.
- Hoca deil misiniz? Yapmanz lzm, dedi.
Bunun zerine eve geldim. Tekneyi kurdum, iek ekillerini karmak iin
uramaya baladm. O esnada bize ok sevdiim arkadam Hattat Macid
Ayral (1890-1961) geldi. Ben lle yapmaya alyordum. Macidim birden:
- Birder, u ular yukar doru eksene, dedi.
Ben hayatta bu ii bilmeyenlerden o i hakknda ok ey renmiimdir.
Bu da yle oldu. Elimdeki tek at kuyruunu teknenin iinde yukarya doru
ekince, iek tpk lleye benzedi. ok heyecanlandm ve byk bir zevk duydum. Gnlerden Cuma olduu iin camiye namaza indik. Namazdan sonra
lle, smbl, karanfil, o mevsimde hangi iekler varsa hepsinden aldm ve eve
dnte onlara bakarak teknede aynn resmetmeye baladm. te Macidin o
ikaz ve Rabbimin ltfu keremiyle bu i oldu.5
Necmeddin Hoca Efendi 1948 ylnda ya haddinden emekliye ayrldktan
sonra renci yetitirmeye devam etmitir. Niyazi Sayn, Ali Alpaslan, M. Uur
Derman, olu Scid Okyay ve yeeni Mustafa Dzgnman gibi sekin sanatkrlar, onun rahle-i tedrisinden feyiz almlardr.
Necmeddin Hoca Efendi yapt ileri hasb yapar, her hangi bir karlk
beklemezdi. Allah rzasn her eyin stnde tutar, rencilerine cretsiz ders
verirdi. Nitekim Uur Derman 1955 ylnda hat meki iin mracaat ettiinde
kendisini Necmeddin Hoca Efendiye gtren Yeni Camii Kayym Sim Efendi
ders cretinin ne kadar olacan sormak gafletinde bulunmutu. Hoca Efendi
bu soru karsnda arm ve u cevab vermitir:
- Biz parayla renmedik ki, parayla retelim! Bu mevzlardan sakn
bahsetmeyin.
Necmeddin Hoca Efendi 1915te yaplan Medresetl-Hatttnde Turake
smail Hakk Altunbezerden hem cel sls meketmi, hem de tura ekmitir. Ayn yllarda hocas ve dostu Turake smail Hakk Beyin ve Glc kr
Babann da tevikiyle Glcle merak sarmtr. Toygar Tepesindeki evinin
5

Trk slm sanatlar Web sitesi- Ebr sayfas, www.turkislamsanatlari.com/ebru.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

Ceml-i lhye Ayna Bir Yldz: Mehmed Necmeddin Okyay

107

bahesinde gl ve lle yetitirmeye balam ve 400 eit gl yetitirmitir.6

Onun gle olan tutkusunu, gl ile sembolize edilen Hz. Muhammed (sav)e
olan katksz sevgisiyle izah etmek mmkndr. Zira gl, klar tarafndan
Muhammedin teri olarak kabul edilmitir.
1933 ylnda olu Smiyi gen yata kaybetmenin derin elem ve zdrabn,
evinin bahesinde yetitirdii gl ve llelerle teskin etmitir. Glde Muhammed ak, llede Allah akn kefetmitir. Bu ak ona dier elem ve zntlerini unutturmutur.
Osmanl irfann, zevk ve estetiini ahsnda toplayan Necmeddin Hoca
Efendinin 5 Ocak 1976daki vefat, bir kuyruklu yldzn sn ve bir lemin
g olarak nitelendirilmektedir.7
Tasavvuf Kltr ve Necmeddin Hoca Efendi
Necmeddin Hoca Efendinin yetitii skdarn manev iklimine ve kltrne
yn veren tekkeler ierisinde drt tanesinin ayr bir yeri vardr. Aziz Mahmud
Hdy Dergh bu drt tekkenin en kdemlisidir. Sultan Tepesindeki zbekler
Tekkesi, stikll Sava srasnda stanbuldan Anadoluya giden vatanperverlerin urak yeri olmutur. Doanclardaki Rif Nash Dergh ile Tabutular
iindeki Sandk Dergh ise, dier birok tekke gibi tasavvuf kltrnn
merkezleridir.
Bu iklimde skdarn mnev mimarlarndan birok ilim ve irfn sahibi
gnl adam vard. Necmeddin Hoca Efendinin bir ksmn genliinde, bir
ksmn da orta yalarnda tanyp sohbet halkalarna dhil olduu bu ztlarn
bazsn u ekilde sralamak mmkndr.
Rif eyhlerinden Sar Hsn Efendi.
Sandk Rif derghnn son eyhi Haydar Efendi ile Hayrullah Taceddin
Yalm Efendi.
Celvet-Bekt eyhi Yusuf Fhir Ataer Baba.
zbekler Tekkesi eyhi ve ayn zamanda Ebr std Hezrfen Edhem
Efendi ile bu tekkenin son eyhi Necmeddin zbekkengay Efendi.
skdar Yeni Camii mezzini Hamzav Melm merep Eref Ede Efendi.
Nash Derghnn son eyhi Kermeddin Efendiye intisapl olan skdar skele Camii ba imam Nfiz Uncu Efendi.
Muhammed Nrul-Arabye intisapl Melm Abdullah Bey.
Halvetiyyenin Sinniyye kolundan veys merep bankac Turgut ulpan
6
7

Derman,c. II, ss.185-187; Turhan Baytop, Trkiyede Eski Bahe Glleri, Ankara 2001, ss.10-11.
Ayvazolu, Defterimde 40 Sret, s.20.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

108

M. Necmettin BARDAKI

Bey.
Aziz Mahmud Hdy Camii imam ve Necmeddin Hocann dostu Sim
Efendi de tasavvuf kltrnden feyiz alanlardandr. Sahibi olduu Attr dkkn gnl adamlarnn sohbet ettii bir mekan olan Sim Efendi, Nak eyhi
Esad Erbilnin tasavvuf terbiyesinde yetimitir.
Bunlarn yan sra dnemin mtefekkirlerinden Ahmed Nim Bey (18701934), Mderris Ferid Km Bey (1864-1944), Elmall Hamdi Yazr Efendi (18791942), skdarl ir Talat Bey (1858-1926) ile hattat Mcid Ayral (1890-1961)
da onun yakn dostlar arasndayd.
Son devrin en byk talik hat ve ebr std Necmeddin Hoca Efendi,
skdarn bu mnev ikliminden istifade edenlerden biriydi. Msik eitimi
almam olmasna ramen makmlara vkf gzel sesli bir hfzd. Ltif, przsz, ince ve edl sesi ile okuduu skdar Az Kuran Tilveti dinleyenleri
mest ederdi. Babasnn vefatndan sonra onun yerine tayin edildii skdar
Gln Vlide Sultan Camiinin (Yeni Camii) ba imam sfatyla kldrd namazn tavrna gre cemaati derinden etkilerdi. Bilhassa teravih namazlarnda
bu tesir daha kuvvetli olurdu. Onun arkasnda namaz klan bir insan, namazn
bittiine hayflanrd. Kldrd namazla cemaate onun kadar nee, huzur ve
letfet baheden imamlarn says ok snrldr.8
Necmeddin Hoca Efendi, bir Ramazan akam Yenikap Mevlevhnesinde
tervih kldrmak zere imamete geer. Mzipliiyle mehur arkada hattat ve
msikins mer Vasfi Efendi (1880-1928) de mezzinlik yapar. mer Vasfi
Efendi salat- selmlar olmayacak makamlarda icr eder. Bir makmdan dierine geerek Necmeddin Hoca Efendiyi zor duruma sokmak ister. O da
mihrbda bu makmlara istisnsz uyar. Bu hle aran Deli lakabyla maruf
mer Efendi unlar sylemek zorunda kalr: Ulan, seni amaza drmek
iin gsterdiim makm seyirlerini ve kararlarn msik bilmediin halde nasl
yakalyorsun? Hayret ediyorum!9
Necmeddin Hoca Efendinin genlik yllarnda gnlne tasavvuf neesini
yerletiren zbekler Tekkesi eyhi Nak Hezrfen Edhem Efendidir. Ebr sanatnn tek temsilcisi olan Edhem Efendi, eyhi olduu tekkede domutur.
Babas Sdk Efendi (.1864) de ayn derghta eyhlik yapmtr. Edhem Efendi
din bilgilerle tasavvuf kltrn ve ebrculuu babasndan renmitir. Din
ilimlerin yan sra kozmorafya ve teknik konularda dnemin akademik seviyesine ulamtr. aatayca, Arapa, Farsa ve Ermeniceye ilave olarak teknik
8
9

Ahmed Yksel zemre, skdarda Bir Attr Dkkan, Kubbealt Neriyat 3. bask stanbul
2002, ss.13-17.
Derman, c.II, s.187.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

Ceml-i lhye Ayna Bir Yldz: Mehmed Necmeddin Okyay

109

kitaplardan faydalanacak kadar Bat dillerini renmitir. Zamanmzda zlemi

duyulan bir eyh efendi olan Edhem Efendi, el sanatlarndan ince marangozluk, doramaclk, oymaclk, hakkklk, hatttlk ve ebrculuu renip kendisine mracaat edenlere retmitir. Kaybolmaya yz tutan ebr sanat rencisi Necmeddin Hoca Efendi sayesinde yeniden canlanp zamanmza kadar gelmitir.10
Necmeddin Hoca Efendi, tasavvufu daha ok eriata ballyla tannan
Nak uslyle tanmtr. leriki yllarda grd bir rya zerine Galata
(Kulekaps) Mevlevhnesi eyhi Ahmed Celleddin Dedeye (1853-1946)
intisb ederek gnl ban teslim etmitir. mamlk yapt skdar Yeni Camii Mezzini ve aabey diye hitap ettii Eref Ede Efendi kendisine Melmet
neesini tattrmtr.
Eref Ede Efendinin yakn dostlar Galata Mevlevhnesi postniini
Ahmed Celleddin Dede, skdar Mevlevhnesi potniini Ahmed Remzi Dede (1872-1944), Trbedr Ahmed mi Efendinin ihvnndan Abdlaziz Mecd
Tolun (1865-1941) ve skdar Mihrimah Sultan Camii (skele Camii) baimam
Nfiz Uncu (1890-1958) Necmeddin Hoca Efendinin de dostlaryd. Onlarn
bulunduu mahfillerde hogr, sevgi ve muhabbet zirveye kard.
Necmeddin Hoca, aabeyim dedii Eref Ede Efendiden sk sk kendisini
Trbedr Ahmed mi Efendiye gtrmesini isterdi. Bu arzusunu bir trl
gerekletiremezdi. Bir gn Eref Efendiye sitem edince, eriat taraf ar basan
Necmeddin Hocaya unlar syler: Birder; sen orada konuulanlara hit
olsan bizim kfrmze kil olursun.
Ayn camide grev yapan bu mstesn iki insan, seleflerinden rendikleri
ilim ve irfn haleflerine aktarmlardr. evrelerinde bir gnl kprs kurmulardr.
Eref Efendi bir gn yakn dostu Necmeddin Hoca Efendiye: Gel beraber
seninle Anadoluya gidelim de Evliyullh arayalm, diyerek bir teklifte bulunur.
Necmeddin Hoca: Hfz aabey; Evliyullh nasl tehis edeceksin ki? diye
sorunca u karl vermitir: Ben evliyullh gzlerinden tehis ederim.11
Eref Efendinin vefatndan sonra cenaze namazn kldran Necmeddin
Hoca Efendi: Allah Eref aabeyimden rz olsun, gan gan rahmet eylesin!
Ben Ehl-i Beyti onun sayesinde tanyp sevdim demitir. 12
Necmeddin Hoca Efendinin Ehdem Efendiden sonra gnl dnyasn
10
11
12

M. Uur Derman, Edhem Efendi, Hezrfen , DA, c.X, s.416.

Ahmed Yksel zemre, skdarn Srls, 2. bask Kubbealt Neriyat stanbul 2004, s.43.
zemre, skdarn Srls, ss.44, 52.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

110

M. Necmettin BARDAKI

zenginletiren sf, Galata Mevlevhnesi son eyhi Ahmed Celleddin Dede

(1853-1946) idi.13 Be lisana byk bir vukfla hkim, kudretli bir ir ve msikins olan Ahmed Celleddin Dede, dnyann geiciliini vurgulayan u beyitleri syleyip Hakka yrmtr.

Dr- dnya, ey birder, khne mihmnhnedir.

Dil veren vrneye, uslu deil dvnedir.
Bir mukm kimse bulunmaz hne-i eflkde,
Cemle halk ehl-i sefer, lem misfirhnedir.14
Yeeni Mustafa Dzgnman, Hocann mrnn son yllarnda kendisine
bir karanfil ebrsu armaan etmiti. Bu hediyeye ok memnun kalan
Necmeddin Hoca hissiytn u beyitle dile getirmitir:

Hdy trbedr Mustafa Bey kr bu ebr

Kopartp koklamak ister, gren her bir zen-i hb r.15
Muhammed Hamidullahn (1908-2001) bakyyets-slihn (Slih kiiler
zmresinin sona kalanlarndan) eklinde vasflandrd Necmeddin Hoca
Efendi rencilerinin yannda sk sk yle derdi: Zamann en iyi hocalarndan
ders grdm amm, kendim bir ey olamadm. 16 Bu sz, onun hocalarna saygsn ve tevzusunu yanstmaktadr.
Hezarfen Mehmed Necmeddin Hoca Efendi, tasavvufun z olan takv,
ihls, ver, sevgi ve hogry ahsnda toplayan bir gzel ahlk bidesidir.
Gnmzde ihtiya duyulan, kendini bulunduu aa gre hazrlayan bir din
grevlisi modelidir. Dinin ekil ynyle birlikte dern boyutuna da eilerek
camideki cemaatine salam bir benlik kazandrmaya almtr. rd faaliyetleri camiyle snrl kalmam, sosyal hayatla btnlemitir.
Sosyal ve kltrel hayata yaklam, geni ufku ve geleneksel Trk-slm
sanatlarna vukfiyetiyle bir misyon ve vizyon adamyd. Yetitii evrede teneffs ettii tasavvuf iklimi, gnl dnyasn bezeyip almalarndaki stn
baarlarda motor gc oluturmutur. Kendini bilen Rabbini bilir sznn
uurunda olarak kendisindeki kabiliyetleri gelitirerek akl, zek ve hafzay
varabilecei en st noktaya tamaya almtr.
Sonu olarak; Hezarfen Mehmed Necmeddin Hoca Efendi hat ve ebr sanatlarnda Allah gzeldir, gzellii sever hadisinin nda estetik zevkin hikasna erimitir. Taklit edilemeyen bir sanat dal olan ebrda gizli hazineyi
kefetmitir. Allah kelimesinin say deeri ile ayn say deerine sahip olan l13
14
15
16

Abdullah Uman, Ahmed Celleddin Dede, DA, c. II, s. 53.

zemre, skdarda Bir Attr Dkkn, s.71.
Zen-i hb r: Gzel yzl hanm
Derman, c. II, s.187.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18

Ceml-i lhye Ayna Bir Yldz: Mehmed Necmeddin Okyay

111

leyi ebrnun iine yerletirerek ceml-i ilhyi hat ve ebrularnda yanstmtr.

Yetitirdii 400 eit gln yan sra, ebrya yerletirdii gonca gl ile Allah
Raslne olan sevgisini sembolize etmitir. Allah ve Muhammed (sav) akn
iek diliyle terennm etmitir. Sanat kiiliiyle rencilerine ve bulunduu
iklimdekilere en gzel estetik zevki tattrmtr. Eserlerinde iledii konularla
insanmzn gz ve gnl dnyalarn sslemi, kaybolmaya yz tutan deerlerimizin hayat bulmasn salamtr.

TASAVVUF: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, yl: 8 [2007], say: 18