Professional Documents
Culture Documents
Walter Benjamin
Tevfik Turan
Walter Benjamin'in
YKY'deki kitaplar:
Pasajlar (1993)
Tek Yn (1999)
WALTER BENJAMIN
Tek Yn
eviren:
Tevfik Turan
Deneme
omo
1161
2005
iiNDEKiLER
.
Benzin stasyonu 11
Kahvalt Verilir 11
No.113 12
Erkekler 14
Memleket Saat Ayar 14
Evine Dn! Her eyi Affettik 14
Zadegana Layk ekilde Dayal Deli On Odal Daire 15
Zccaciye 16
Eldiven eitleri 17
Meksika Elilii 18
Bu Yeil Sahann Halkmzca Korunmas Rica Olunur 19
antiye 20
ileri Bakanl 21
Bayrak ... 21
... Yarya 21
Kaiserpanorama 22
Altyap almalar 30
Titiz Hanmlar in Kuafr 30
Basamaklara Dikkat 31
Si Parla Italiano 71
Fenni mdat Servisi 71
Tuhafiye 72
Vergi Maviri 72
Dar Gelirliler in Hukuki Danma Servisi 73
Tabip - Gece Bu Zili alnz 74
Madame Arianne - Solda kinci Giri 75
Maskeli Balo Levazmah 77
Mterek Bahis Bayii 78
Bira Salonu - Ayakta 79
Dilencilik ve Kapn Satcl Yasaktr! 80
Planetaryuma Gider 81
Bu
caddenin ad
BENZN
STASYONU
KAHVALTI
VERLR
N 0. 113
Bodrum Kat
ERKEKLER
kna etmek ksrdr.
MEMLEKET
SAAT
AYARI
EVNE DN!
HER EY
AFFETTK
nsan ocukken, barfiksten atlayan biri gibi, kendi
ans tekerleini evirir; er ya da ge byk ikrami
ye decektir bu tekerlein iinden. nk sade
ce, daha on beimizde ne biliyor ya da gelitiriyor
14
15
ZADEGANA
LAYIK
EKLDE
DAYALI
DEL
ON ODALI
DARE
MEKSKA
ELLG
18
BU
YEL SAHANIN
HALKIMIZCA
KORUNMASI
RCA OLUNUR
20
21
LER
BAKANLIGI
BAYRAK - -
- - YARIYA
KAISER
PANORAMA
kayboluyor.
oktan gelmi.
X.
28
ALTYAPI
ALIMALARI
TTZ
HANIMLAR
N KUAFR
30
BASAMAKLARA
DKKAT!
yi bir nesir zerinde almann aamas vardr:
yaznn bestelendii bir mziksel, yapld bir mi
mari ve sonunda, rld bir dokusal aama.
31
YEMNL
MUHASEBE
MFETT
den mulaklatrlmaldr.
edilmelidir.
33
DERS
ARALARI
ALMANLAR,
ALMAN
BRASI N!
Fikir hayatna kar dizginlenmek bilmeyen bir
dmanlk ayaktakmnn iine ilemitir; ve bu
dmanlk fikir hayatnn yokedilmesini salama
balamak iin gvdelerin kme kme blnp sa
yya vurulmas gerektiinin farkndadr. Her nere
de kendilerine bir frsat verilirse, saf saf dizilir bu
gvdeler, alay alay, yaylm ateinin ortasna da da
larlar, maazalara da. Hi kimse. nndekinin sr
tndan ileriyi gremez, herkes de, arkasndaki iin
byle bir rnek tekil etmekten gurur duyar. Bunu
erkekler yzyllardr sava alannda renegelmi
tir, ama zavallln resmigeidini, sraya sokmay,
icat edenler kadnlardr.
34
LAN
YAPITIRMAK
YASAKTIR!
36
Malzemeleri zerinden
Sanat eserlerinin
btn belgeler birbirleriyle
her biri, yetkinlikleri
sonucu, birbirine
iletiim halindedir.
uzak durur.
Belgelerde dpedz malzeme
VI. erik ve biim sanat
hakimdir.
eserinde ayn eydir:
z
Malzeme dlenmi olandr.
VII. z snanm olandr.
nsan bir belgenin
VIII. Sanat eserinde
malzeme, bakn ahp derinliklerinde ne kadar
kaybolursa malzeme de o
kurtulduu bir
kadar younlar.
safradr.
Belgede biimler sadece
IX. Sanat eserinde biim
dank olarak bulunur.
yasas merkezidir.
X.
Sanat eseri sentetiktir: Belgenin verimlilii iin
gereken: analiz
g merkezi.
Bir belge sadece srpriz
Xl. Tekrar bakldnda
yoluyla arpc olur.
sanat eseri pekiir.
Belgeye masumiyeti bir
XII. Eserlerin erkeklii
siperdir.
saldrdadr.
lkel insan malzemelerin
Xlll. Sanat zleri
arkasna saklanr.
fethe kar.
V.
SLAH
VE
CEPHANE
MMAR
KAGIT VE
KIRTASYE
40
HEDYELK
EYA
FOToGRAF
LER
ocuk.-
45
ANTK EYA
48
49
SAAT
VE
KUYUMCU
ARK
LAMBASI
BALKON
KAYIP
EYA
BROSU
DURAK3
FAYTONDAN
FAZLASI
BEKLEYEMEZ
SAVAILAR
ANITI
YANGIN
HBAR
NOKTASI
YOLCULAR
N
HATIRA
EYASI
C e p h e s i . - Sanki bu saray bi
iin.
54
H e i d e l b e r g S a r a y . - Yknhlan ge yk
selen harabeler gneli gnlerde, bak pencerele
rinin iinde ya da tepelerinde akp giden bulutlara
rastlaynca bir kat daha gzel grnr. Mahvolu,
gkyznde sahneledii fani seyirliin yardmyla,
bu ykntlarn sonsuzluunu vurgular.
S e v i l l a , A l c a z a r . - Hayal gcnn ilk hare
ketini izleyen bir mimari. Pratik kayglarla sekte
ye uramam. Yksek odalarnda sadece ryalar
ve elence, bunlarn gereklemeleri, ngrlm.
inde dans ve susu leitmotiv'e dnyor, nk
her insan hareketi sslemenin sessiz cmbnce
emilmekte.
M a r s i l y a K a t e d r a 1 . - En tenha, en gne
li meydanda katedral. Buras hayatn ekildii bir
yer, gene de gneyde, eteklerinde, La Joliette, li
man, kuzeyde, hemen bitiiinde bir proleter ma
hallesi. Elle tutulmaz, akl ermez cinsten maln sa
hip deitirdii bir yer gibi duruyor orada yap,
mendirekle depo arasnda. Krka yakn yl harca
dlar ortaya kmas iin. Ama 1893'te, her ey ha
zr olduunda sonu yerle zamann mimarla bina
sahibine kar bir komplo kurup ve zafer kazan
m olduklaryd; ruhban snfnn zengin imkan
laryla, hibir zaman ulamn hizmetine alama
yan dev bir istasyon yaplmh. Cephesinden belli
olur, ierisinde, 1.-IV. mevki yolcularn (ama Tanr
nnde hepsi eittir) bavullar arasnda kalmas
na ruhl varlklar iine skm halde, oturup iin
deki gndermeleri ve fihristleriyle uluslararas tren
sefer cetvellerine ok benzeyen kitaplardan ilahiler
okuduu bekleme salonlar bulunduu. Demiryolu
ulam tznden blmler asldr duvarlarda,
piskoposluk genelgeleri biiminde; isteyene, ey
tan'n lks treniyle zel seferler iin kefaretname
55
M o d e l a j r n e k l e r i . - Kulbeler byk, sa
lnan mavnalar gibi, zerinde insanlarn iti kak
ilerledii mendirein iki kysn doldurmu. st
lerinden flamalarn sarkt direkleri ykselen yel
kenliler var, bacalarndan duman kan vapurlar,
yklerini uzun uzun sakl tutan mavnalar. Arala
rnda, insann karnlarnda kaybolduu gemiler
var; yalnz erkeklerin aa inmesine izin veriliyor,
ama lombozlarndan kadn kollar, tller ve tavus
tyleri grlyor. Baka bir yerde yabanc insan
lar gverteye dikilmiler, eksantrik bir mzikle in57
59
61
62
63
POLKLNK
BU SAHA
KRALIKTIR
lgndr, eletirinin dnden yaknan. nk
saati oktan dolmutur eletirinin. Uygun bir me
safenin iidir o. Vatan bakalarnn ve grnt
lerin nemli, bir nokta-i nazar edinmenin henz
mmkn olduu bir dnyadr. Oysa bu arada iler
ok yakc bir scaklkla gelmi, insan toplumunun
kapsna dayanmtr. "nyargszlk", "tarafsz ba
k", o iten kesinkes sorumlu olmayn safdilce
birer ifadesi deilse, yalan olmutur. Bugn nesne
lerin kalbine ileyen en zl bak pazar ekonomi
sinin reklam bakdr. Reklam gzlem iin varolan
serbest alan yakp ykar ve nesneleri yle tehlikeli
bir biimde gzmzn nne kadar sokar ki, si
nema perdesinden bir araba, dev gibi byyerek
ve zangrdayarak stmze geliyormu gibi olur.
Ve nasl ki film mobilyalar ve cepheleri tketici bi
imde eletirel bakn karsna karmyor, bunlar
sadece vurdumduymaz ve uar yaknlklaryla et-
64
BRO
MALZEME
LER
AMBARLAMA:
NAKLYE VE
AMBALAJ
66
67
TADLAT
DOLAYISIYLA
KAPALI
"AUGIAS"
OTOMAT
LOKANTASI
PULCU
68
70
73
DAR
GELRLLER
N
HUKUK
DANIMA
SERVS
TABP
GECE
BU ZL
ALINIZ
75
MADAME
ARIANNE
SOLDA
KNC
GR
MASKEL
BALO
LEVAZIMATI
MTEREK
BAHS
BAY
78
BRA
SALONU
AYAKTA
79
KAPIN
SATICILIGI
YASAKTIR!
PLANETARYUMA
GDER
82
83
evirmenin Notlar
84
ket ettirilen bir kap; her dnnde dualarn bir kere okun
mu olduu kabul edilir.
ANTKA EYA / EsKi HARiTA complexio: eitli eylerin, rnein
sa, cilt ve gz renginin birbirine uymas.
ANTiKA EYA / ToRso torso: lenip bitirilmemi, ya da bugne
btn haliyle ulaamam, kol ve bacaklar eksik heykel.
BALKON Karthauser karanfili: iekleri demetler oluturan bir
yaban karanfili, Dianthus carthusianorum.
Asphodelos: Karanlklarda yetien ve lm simgesi olarak
bilinen bir bitki, Hemerocallis.
SAVAILAR ANITI Karl Kraus (1874-1936): Viyanal gazeteci.
1899'dan lmne kadar yaymlad "Die Fackel" [Mea
le] dergisindeki, Avusturya tarihine ve toplumuna, zellik
le Yahudi dmanl, cinsel ahlak, nc sanat ve I. Dnya
Sava konularnda ynelttii amansz saldrlaryla, a
da edebiyat, tiyatro ve gazetecilikle ilgili hicivleriyle ve dil
eletirisiyle tannr.
Mutlu zlem iin bak: yukarda, KAGIT VE KIRTASYE / DiLEK
yAPRAGI ile ilgili not.
YOLCULAR iN . . . / VERSAILLES . . . Par Ordre de Roi: Franszca,
"Kral'n Emriyle"
MARsiLYA . . . yatakl vagon'un Almanca karl kelimesi keli
mesine uyuma vagonu' dur.
NAPou . . . Museo Nationale: Milli mze.
FLORANSA . . . Andrea Pisano Vaftizhane'nin kapsndan ku
zeyde ve bronzdan olann yapan sanat (14. yzyl). Spes,
Lat.: lahe biiminde tasavvur edilen mit.
YUNCAKI . . . / MODELAJ . . . Armut-pi-azma-d-lkesi:
Bir Alman masalnn konusu olan, yiyecek iecein insan
lar hibir zahmete girmeleri gerekmeden doyurduu lke,
Schlaraffenland.
HEDEF TAHTALARI Tirs aux Pigeon(s), Fr: Hareketli hedeflere
ate etme oyunu/ talimi.
Jeanne d'Arc en prison, Fr.: Zindanda Jeanne d'Arc.
L'hospitalite, Fr.: Misafirperverlik.
Les rues de Paris, Fr.: Paris'in caddeleri.
Execution capitale, Fr.: Ba kesme cezas.
85
86