ZGRLK

MASALI
Necati Tosuner

NEDEN KTAP

Yazara Dair
1944 ylnda Ankara'da dodu. 4 yandayken sakat kald.
1963'te ilk yks yaymland. 1966'da stanbul-Pertevniyal Lisesi'ni bitirdi.
Bir sre Basn lan Kurumu'nda alt. Sonra birka yl Almanya'da
bulundu.
1977 ylnda Derinlik Yaynlan'n kurdu, yaynevini 1986'da kapatt.
1983'te reklamclk alannda almaya balad ve 1996 ylnda
emekli oldu.

yk:
zgrlk Masal (1965), kmazda (1969), Kambur (1972), Sisli (1977),
Necati Tosuner Soka (1983), lgns (1990), Bir Tutkunun Dile Getirilme
Biimi (1997), Gne Giderken (1998). Roman:
Sanc.. Sanc... (1977), Yalnzlktan Devren Kiralk (2000), Bana Sen
Syle (2002). ocuk Kitaplar:
Kele Osman Evden Kayor (1977), Kele Osman'n "Tarih"le Ba Dertte
(1977), Daym Balon Olmu (1977). Tiyatro Oyunu: Fareli Sokan Kz
(1991). dller:
- "Kambur" da yer alan "ki Gn" adl ykyle TRT yk Baar dl
(1971).
- "Sanc.. Sanc..."yla Trk Dil Kurumu Roman dl (1978).
- "Bir Tutkunun Dile Getirilme Biimleri'nde yer alan "Armaan" adl
ykyle Haldun Taner yk dl'nde Birincilik (1997).
- "Gne Giderken"le Sait Faik Hikye Armaan (1999).

indekiler

Yalnzla vg...7
zgrlk Masal ..13
Martlarla Gltler..27
Gl Kys..33

nsan Saylmak..37
Bir Ebemkua Peinde..43
Doyu.59
Gkten Bir Uurtma Dt..71
Ben Susuz ..75

Yalnzla vg

Brakacaktm bu kentin sokaklarn.

Bulvarda aylaklarca dolatm gnler... Kzlay
Dura'nda kzn ocuksu glne kurban giden
yllarm... Annemin tleri, yalvarlar hatta: "Aman u
yl bir atlatsan..." Kap arpp kmalarm benim...
Alamalar belki arkamdan... Bile bile, kr krne bir
gidi...
ift ifttir herkes. Bir yalnz ben varmdr. Dayanlmaz
yalnzlkta bir yirmi be kuruluk sakz ya da bir Bafra
sigarasdr arkadam. Beklerim, beklerim eli bo...Umut bu,
bilinmez ite. Bir glck, bir iaret belki... Oysa boa. Pek
iyi de bilirim ki; bugne dek olmam, olmayacak bundan
sonra da. Yine de, uzun

sal bir liseli kz arayacaktr gzlerim. Gzlerim arayadursun. Az ileride favorili olan bir sigara yakacaktr.
akman parltsnda kzca yrekler nasl da hoplar?
Kskanmalym. Kskanmay retmemiler bana. Hayat?
Hayat onlarndr belki de.
Ya ben?
Akam olur, klar yanar. iftler biraz daha sokulurlar
birbirlerine. Geerler, giderler hep. Ne bir bak, ne bir
merhaba... Bir ben kalrm plaknn nnde. Bir de yarm
yarm ezgiler hoparlrde... umutlar, dler... Hangi dler?
D m kald ki?..
Upuzun bulvarda bir yalnz benim sanki.
Kararm verdim, gideceim bu kentten. Bir gece, bir
ucuz otobs kalkacak, ben zgn, ben umutlu olacam
iinde.
yi ya... Bu arp kalmalarm niye? Niye gidiyorum,
niye kalyorum burada? imde bir eziklik... Kim
caydrmaya alyor beni? Bktm, usandm u sokaklar
m? Her gn yeniden yeniden grdm u yzler... Allah
bilir ya... Sevilecek nesi var u kentin?

Kentin suu ne? Gideceim yer daha m iyi olacak?

Ama dler?.. Dler benim deil miydi? Bu pes edi
niye? Yer mi kalmam koca evrende, beni mutlu klacak?
Bulana dek, topunuza inat ekip gideceim ite.

Kimden kap, kime kouyorum? Dedim ya, bunu ben

de bilmiyorum. Nedir beni skan? Ne aryorum?
Mutluluk mu?
Nasl mutlu olabilirim? skntlarndan kurtulsam,
belki mutluyum diyebilirim. Ama nedir i sknts yapan
bende?
Yalnzlk m?
Savamaya, yalnzl yenmeye gcm var m? Yok.
yleyse?
Sevmeliyim. Mutluluumun yolu yalnzlm sevmektir. Yalnz olmaktr yaantm. Yalnzlk dostumdur
benim. Ben yalnz, ben mutlu.

Hava karardka bir sszlk belirir. evremde bir kalabalk yoktur, boluk iinde yalnzmdr imdi. Dler
kurar, baka evrenlere giderim. Oralarn duraklarnda kzlar
cmerttir. Gen kz sesleri benim iindir artk. Yine de bir
yana iterim hepsini. Tek aradm yalnzlm-dr. Bir bekr
odas... Kk, belki penceresi bile yok. Kirli yatak, kirli
yorgan... Ama yalnzm... Ama mutluyum ya...

Artk duraklarda sevi aramak yok. Gittiim kentte,

arda, pazarda sevi satan dkknlar olacaktr. Bir sevi
alrm oradan, iyi huylu bir sevi... Dikensiz olmaz, ama
makas elimde ya... (Herkes kendi sevisini kendi yaratmal.)
Krparm dikenleri bir bir... Bekr odamda, kitaplmn
stnde tanrasna duracaktr. Onu sevecek, ona tapacam.
Bir siyah tl rteceim dar giderken, yalnzca benim
olacak.
Yine de bilirim ki, gerek seviler hibir yerde satlmaz.
Rastlayan olmu mudur? Mutluluk sevinin iaretidir. Gerek
sevidir bir bakma mutluluk. Gzyalardr belki de seviyi
yapan.

Gven Park'a doru uzanrm bir. Havuzda birka su

fkrr incecik. Kavaklara bakarm, yirmi alt kattr hepsi de.
Bir ben kalrm mermer koltuklarda.
Bir kpek geer kimi geceler. Bir ekingenlik vardr
halinde, rkek rkek admlar... Gizliden gece yaayna
gider sanki. Diisi yedi enikle kalmtr geride. Viranenin
at arasnda kukularn soukluu eser.
Parkta beni grr, aldr etmez bile. Kzarm ya...
Kuzum hi mi sklma kalmad bu kpek milletinde? Ben
diyeyim de, siz inanmayn isterseniz. Salyalar ak-yordur,
bir kuyruk oynar karanlkta.

Yine de bir kpein gnahn almaktan korkarm.

Kzlay'n yannda bir park daha vardr. iek bozuu
yzl bir kadn, atlak atlak elli bir adam, be kda raz
eder orada. Adam glmser, kadn kolundan tutar onu,
gler. Aydnlktan karanla, tepelere doru giderler.
Kadnn antasnda bir battaniye vardr.

Bulvarn yorgun, izgi izgi parkeleri uyku hazrlndadr imdi. Bir sigara yakarm, bir neon yeil yeil vurur
parkelere. Ayaklarm srtmeden edemem. Canlar m sklr
parkelerin? Yar dalm uykularnda bir o yana dnerler, bir
bu yana. Genleri kt kt sverler arkamdan... Kt
dualar eder yallar. Ben gler geerim ama iimden bir ses:
"Onlarn bu yakarlardr seni ykan." der. Belki. Ama
yine de onlar benimdir, ben onlarn.
Ne var ki, ara sra kadnca bir kahkaha geliyor arkamdan. Kzmyor deilim. Parkeler midir glen? Bir bilsem... Bir gn usanacam, hani u, yaantlarnn ucunda
atlak atlak duranlar yok mu? Bir topuk vuracam ona, bir
topuk brne... "at" diyecek, lecekler.
Dua edin de gideyim buralardan. Yoksa btn parkeleri
ldren ben olacam.
Dn be parke ldrdm. Az ey midir bu?
(1964)

zgrlk Masal

1- Kular
Bulvarda serelerin akam vakitleri toplanp da
ttkleri bir ke vardr. Bilmem aklmda yanl m
kalm? Kn o en zorlu gnlerinde, atkestanesi aacna
r; kara, tipiye aldrmadan, birer allmam biimde
meyvelercesine dallara aslr, terlerdi. Yalnz akamlarmn
ounda onlar seyreder, yaamann mutluluunu
cvltlarnda arardm. Avunacak bir eyler elde etmeye
alrdm. Olmazd. Yalnzlk canma "tak" demiti. Bir
dost, bir arkada gerekliydi bana. Souktu yalnzlk.
Yakcyd... Kularla da arkada olunmuyordu ki... Bir
burukluk iindeydim. Bilmediim bir eziklikti bu. Var
mydm, yok muydum belli deildi. Hrsm bitmeyen
yollardan alyordum. Yollar uzundu. Yollar ay-

nyd, skcyd, iin kts, yollar da bir yere gtrmyordu beni. Olduum yerde dmlenip kalmtm. Biri
yardm etseydi de, u dm bir zebilseydim. Umut
edebilmek gerekliydi belki. Btn gzellikler gibi umutlarm da yitirmitim oysa. Yitik umutlard kularn sesi.
Kii yitiklerle avunabilir mi? Yalnzln getirdii, yitiklerle
avunmaktr ite. Yalnzsn. Kendini avutamyor mu-sun?
Bunun sonu yoktur. Sokaklarda kendi kendine sylenir
durursun artk. Yanndan insanlar geecektir. Sen bir
hisindir onlar iin. stediin kadar aldrma, bu yol bir yere
karmaz seni. Oysa kt de olsa bir yere erimek, bolukta
kalmaktan iyidir. Boluun grltl sessizliini yalnzlara
sorun siz. Kulaklardan silinmeyen grltlerdir bunlar. Bir
mr boyu, kulaklar boluklara nlar.
Kularn en ok imrendiim yan zgrlkleriydi.
Alabildiine geni -hatta can istedi mi, kiiolunu yukardan
pisleyecek kadar geni- bir zgrlkt bu. nsanlar geerdi
aacn altndan. nsanlarn kayglaryla, dnceleriyle dolu
telalan vard. Soua yenilgin, en gzel seslere kulaklarn
tkam, kouurlard. Bana kalrsa, kularn bu
deerbilmezlere derslerini vermeleri bal gibi de haklaryd.
Balarna, deerli giysilerine den o "ey"lerle kiiolunun
bir duralay, aaca bakp, aresiz bir uzakla vard ki;
gelin de elinizdeyse kularn zgrlklerine imrenmeyin.
Gereini ararsanz ben de tutsak saylmazdm. Hi
deilse arkadam kadar.

Arkadamn babas kzgn bir adamd. Akamlar

hi dar salmazd onu. Oysa o da en az benim kadar
avare, en az benim kadar yalnzd. Avunacak bir eyler
arard o da. Kiioluna yukardan karla kark pislikle
rin yan grmeyi isterdi elbet. Ben ona anlatrdm.
ok ok, glerdi hani... sterdim ki; kularn zgrlk
lerini anlayabilsin arkadam da. Ama en iyi yk bile
gerei kadar gzel olamazd ki...
Sonunda dayanamad arkadam. Bir akam birlikte
gittik. Bulvarda bizim iin bir gldr vard o gece. Kulara
yenilgin kiilere gldk uzun uzun. Bir alr gibiydik.
Kular alyordu bizim cmz. Sahi, bir alnyordu
ortada. Neyin nesiydi biz de bilmiyorduk. Hibir ey
dnmeden glyorduk yalnzca.
Bulvarda, kularn zgrlklerini bilen bir kii daha
vard artk.
Ho ona kolaya mal olmad bu. O akam babasndan bir
gzel dayak yedi arkadam.
Kular her mevsimde byledir. Ama lml havalarda
insanlar daha dikkatli, yaratlmla daha m yakndrlar?
En dalgnlar, en acelecileri bile bir an duralar, uzaktan
yle bir bakarlar kulara. Onlarn zgrlklerinden
habersiz, dudaklarnda bir glck belirir. Aacn alt
yerine, duvar diplerinden geerler sonra. Kularn o evrende
yeri bu kadardr. Bunu bilmez mi kular? Bilirler. Ama
kzdklarn sanmam. Onlarn yaantlar ykseklerdedir
nk.

Kiiolu kularn stnlklerinden habersiz, bir dler,

kayglar evrenindedir aada.
Bizim iin de nihayet bir kutular. yle sevimli bir
ba, titrek bir grtla, iki kanad olan bir ku ite... Havada
uar, bir aaca konabilirdi. Oysa bulvarnkilerde bir kutan
te baz eyler sezinlerdik. Arkadamla ok gnler tarttk
bunu. Bir sonuca varamadk yine de. zgrlklerini
biliyorduk. Bir ey daha vard seslerinde. Aramay braktk
sonra, ylece sevdik.
Bir olmadk gnde sylediler bize srlarn. Biz zgr
biliyorduk onlar. Bir sevi tutsaklnda olduklar nereden
aklmza gelsin?
Ey Allahm! Hi kimseyi mi zgr yaratmadn?

2- Gnlerin Tutsaklar
Sokaklar yine insan doluydu, insanlar dlerde, tutkulardayd yine. Yalnzln snrnda hi deilse bir arkadam vard artk. Bir evrende tutkusuz iki yabancydk
biz. Yava yava bir beeni ball belirdi aramzda. O ne
istediyse, ben de istedim. Benim duyduklarmn ayns onda
da vard. "Arkadalk" denilen buydu belki de. Yalnzln
donukluunda bulmutuk birbirimizi. Duygularmzn
bulanklnda bir eyler gizliydi. Biz bir eyler aryorduk.
Ne aradmz, aramak isteyip is-

temediimizi bilmeden yalnzca aranyorduk. Bir kendimizle

yetinemiyorduk, aranmak yaantmzd bizim. Sonu
karanlklar iinde bir aran vard. Gnler bizim deildi, biz
gnlere tutsaktk.
Bir kenarda dururduk. Kadnlar, kzlar geerdi nmzden. Seviyi bilmeden, sevmek isterdik biz de. Ya on
sekiz. Bir eyler uyanrd iimizde. Adlandrmadmz bir
anlk takn duygular... Bir gelenin gzleri yakard bizi. Bir
glenin sesine en rkek duygularmz ayaklanrd. Bir
bakasnn adm at ufak ufakt. Bizi etkileyen ince ayak
bilekleri midir? Geip giderlerdi sonra. Biz yenilgindik,
onca umutlarmz snerdi arkalarndan. Bir kede
yalnzlmza tutsaktk yine.
Bir donuk d evrenine dalardk yamurlu bir gnde.
Dlerimizin sonu bir souk silkinmeyle biterdi okluk.
Baknrdk evremize, salar yamurda slanm o
kurtarcmzdan iz yoktur. Duyulmadk tutkular zleminde
dlere dalardk yeniden.
"Sat anasn be!" derdi arkadam.
"Sat anasn..." derdim.
Yalnzln bir yaant halini almasndan korkardm.
Sonralar yava yava sndm buna. Anlalan yalnzl
sevmeye balamtm artk. Arkadam bir trl alamamt.
"Geceleri uyuyamyorum..." derdi.

"Kime tutuldun?" derdim.

"Kimse de yok ki ortada..."
Biz gerekte, byle her kzn, her kadnn peinden
duygulanmaktansa, birine adamakll tutulmaya oktan
razydk. Bu yaayta bir ac eksiklik vard. Arada bir zorla
tutkun sayyorduk kendimizi. gn sryordu. Sonra yine
eski yaant... Ama yine de bir bkknlk duyduumuz yoktu.
lm aklmza gelene kadar. Bir lm tutkusu vard bizde
rpertilerden rak. Bir d evreni dn onu arardk.
Korktuumuz sylenemez. Hele bu serven merakyla... Biz
yalnzlktan usanm-tk. Sonsuza dek yalnz olmak vard
ortada. Bir zm saylabilir miydi bu? Yine de gn olur
lm arardm.
"Bir gn ldreceim kendimi." derdim arkadama.
"Normaldir." derdi.
Glmek isterdim, bir yalanc mutluluk glc dudaklarmda donard. Anlardm, o yreklilik de yoktu.
Arkadama:
"Bktm bu yaantdan... -desem sana- ldr beni! ldrr msn?-" derdim.
"Ge be adam!" derdi o, "Ben kimseye yle byk iyilik
yapmam."
Gerekte arkadam tavuk bile kesemezdi.
kar yolu bulduk sonunda. Kim erken davranrsa,
Kzlay'daki yap bitince, kendini atacakt oradan. Geride
kalana onun yerine de yaamak dyordu.

Arkadam yeil gzlleri severdi. Ben bir ayrm

yapmazdm.
"Pisboaz sen de..." derdi bana. Glerdik. Bir yol
bulmutuk -gerekte bu yol da bir yere gtrmyordu yayalandan da olsa endik. Glmek, olur olmaz glmek bizim
iindi, unutulmu bir eski gln ardnda bir duralaymz
vard ki... nsan ylesine donduran bir duralay ite.
Gnn birinde arkadam, arad kz bulduunu
syledi. Lisenin kapsnda birlikte bekledik. Beni niye
yannda gtrrd sanki? Yreklilie ihtiyac olduunu hi
sanmam. ok ok, bir kza arkadalk teklif edecekti. Kvan
duyulacak bir yeri de yoktu ki... Sonra kz kt. Bizden daha
da yalnzd, -yalnzlar birbirini iyi tanrlar da- o kalabalkta
en ssz yollar seen bir o vard. Ben kardaydm.
Arkadam yanna sokuldu. Bir eyler syleyecek... Kz
istekli, admlar yavalam... Sonra umulmadk bir anda
durup, ters yz ediyor arkadam. Kayor. Neden, niye
kayor anlayamyorum. Gzlerim kzda kalakalm... Yitik
umutlar, yalnz braklmln souk titremeleri var kzda.
rkek admlar hzlanyor.
"Amad." diye geliyor arkadam, "Gzleri yeil deil."
"Az ktlk etmedin kza." diyorum.

"Farkndaym." diyor, "Ama ne yapabilirdim? Aradm

kz deil. Ona yanamak bile dlerimin perisine ihanet
olacak. Bir kz yaard bilirsin dlerimde. Gzleri yeil...
Dal gibi ince, duru bir kz..."
Tanmadm bir kzdan yana kyor, arkadama
kzyorum:
"Brak Allah akna! Kzn gzlerine nceden bakmam
olamazsn!"
Tatmadm bir doruluun peindeyim artk. Sanki
bulvarda gelene geene laf atan ben deilim.
"Yapmayacaktn." diyorum, "Bir
umutlarn ykmaya hakkn yoktu."

kzn

olmadk

Arkadam krlm:
"Yapma ulan!" diyor, "N'olursun sen olsun anla beni.
Bir dle yayorum. Biliyorum iime domuyor deil.
Aradm bulamayacam ben. Belki evrende yok ylesi.
Ya da olmadk bir yerde kacak karma. Bir genelevde
rnein... Onu bulmakla kaybetmek aras bir yerde... Yine
de iimi stan ey onun varln dlemek. Yaantm onu
aramaktr. Bir bulmak var, bir de elde etmek. Gerek dm
orada balyor."
Btn erdemler buraya dek. zlmeksizlikler arasnda
brakmyorum arkadam.
"Sat anasn be!" diyorum, "Gkte ararken, yerde kar
bir gn karna."

Sonra arkadama imreniyorum, "hi deilse bir ey

umut edebiliyor" diye. Bende o da yok ya...
Biz kayglardan arndka, gnler hzlanyordu. Dersler
serilmi, karneler yle... Yine de taktmz yoktu hani.
"Bu iin yolu yok." derdi arkadam.
"Yolu var, kar yeri yok." derdim ben.
"Balatma edebiyatlndan imdi." derdi.
Bir vitrinde salarmz tarar, bir kza bizimmiesine
bakardk. Ya biz grnmeyecek kadar ufaktk ya da kzlarn
gzleri bozuktu. Baka trl olamaz.
Baharn geliiyle usandk bulvardan. Okulu astk, krlara
attk kendimizi. Bolukta bir tutar dal aryorduk. Yoktu. Bir
yol yaratmak bize dt.
"ekip gidelim buradan." dedim.
"ekip gidelim." dedi.
"Nere olursa..."
"En uzaa..."
"Bir yeni yaant..."
"Umutlarn en yenileri..."
"Mutluluun doruuna doru..."
Hesaplar yaptk, planlar kurduk. Evi braktk, gittik
uzaklara dlerde. Gazetelerde "Kayp" diye resimlerimiz
kt, gldk.
"Sat anasn." dedik kolaylkla.

Gnler bizimdi artk. Biz gnlere tutsak deildik.

Takvimleri biz yapardk. Takvimler oyuncakt elimizde.
Bulvarda kayglarn kskandmz kiiler iinde, ileriye
umutla bakan bir biz vardk. Ya onlarn kalar atlmt, ya
biz umutla glyorduk artk.
kmaz yolun sonunda erimek iin bir nokta vard.

3- Gidi
Gnler umutlarla erirmi meerse. Sene sonu abuk
geldi. kimiz de snfta kalmtk. Ama arkadam sznde
durmad. Gerekte ne yapacan armt o da. Ortada
umutlar vard. Sonu bulank da olsa bir yol vard. Ben o yola
koyuldum, arkadam gelmedi.
"Niye?" dedim, "Hani birlikte gidecektik? Gnlerin
tutsaklndan kurtulacaktk, takvimleri biz yapacaktk
hani?"
"Gelemem." dedi arkadam, "Evden aktlar. Annem,
'sen gidersen ben de kendime kyarm' diyor."
"Sat anasn..." dedim.
"Olmuyor." dedi, "Sana da 'dur' diyemiyorum. Gitmesen de olur hani... (Sanki 'dur' demek deil mi bu?) Bak
u kente. Ne ktl var? Her yer gibi gne burada da
doudan doar. Batt yer de bellidir. Neyine

gerek baka yerler? Bu sokaklar senindir. Daha oook

ararsn buralar. Geti, geer... Gel, vazge sen de. Bak, ben,
bir kalba sokuyorum kendimi. Annem de haftalm on
kt artracak. Belki bir kz pastaneye gtrrm
cumartesi. Gel be arkadam! Vazge, gitme."
"Yok," dedim, "gideceim."
"Allann belas..." diye kprd, "Nispet mi yapyorsun
bana? Git! Defol! Cehenneme dek yolun var."
...Ve ben o kentin bulvarndan, parklarndan, sinemalarnn nnden kendimi ekip, geldim buralara.
Son gn arkadam:
"Aldrma o szlerime..." diyordu, "Sen olsun git, kurtar
kendini. Bulvarn kalabalnda bu yalnzlk ykyor bizi. Bir
de kularn zgrlkleri sorunu var. Sat anasn hepsinin.
Isszlklarda yalnzlk belli olmaz. Avutursun belki kendini.
Bense yine bu sokaklarda harcanacam. Aradm kza da
rastlamadan belki, gnlere tutsak, bu yaant byle gidecek."
Ayrldk.

Koskoca bir kentte yalnzdm. Bir arkadam da yoktu.

Gnleri unutmutum. Takvimi de kaldrdm oda-

mm duvarndan, uzaktaki bir eski dosta "Kral Arkadam"

diye mektup yazmak vard artk.
Sereler benim deildi, gvercin doluydu bu kent.
Sokaklarda insanlar vard yine. Bir uultulu kalabalkta
akamlar kadar yalnzdm ben. Dlerimi yitirmitim,
tutkularm boayd. Bir eskinin anlar kalmt, ondan te
her ey bo... Eskiyi mi aryordum? Belki de gemie
tutsaktm artk. Avare gnlerimin avuntusu yabans
glcklerdi. Onlar aradm, yerinde duygusuz dudaklar
vard. Issz yrelerin, dalgalarn ldad sessiz kylarn
ocuuyum ben. Bulvarn dzenli talar deil, akllar,
kumullard srdam. Yllardr yzn grmediim bir kza
nasl tutulduumu anlatrm onlara. Sular kararr, gn batar.
Bir eski konan penceresinde, gvercinlere ekmek
krntlar koyar bir kk kz. Martlarn serelere benzer
bir yeri mi vardr? Kyya indiim gnden beri braktm
gvercinleri.
Martlarn zgrl peindeyim artk.

4- Dn
Dnyorum bulvara... zlediim o kadar ok ey var
ki... En skntl gnmde, istiyorum "sat anasn" desin biri.
Gideceim. Bylesine snrsz bir yalnzla zenenin aklna
aarm. Yalandan da olsa bir kalabalk -allm, iyi kt
bilinen bir kalabalk- istiyor kii.

imdi o kentin geceleri souk olur. Kuru, belki de karl

souklar vardr imdi. Bulvarn kular kar altnda rler mi
ki?.. Bktm bu rutubetli havalardan. Gzyalarn getiren
havadaki nem midir?
Arkadam: "Buldum!" diye yazyor. "Yeil gzlerin evrenindeyim artk. Mutluluk dedikleri bu olacak. Gel, grmeni isterim. Senin dediine vard sonunda, gkte ararken
karma yerde kt. 'Seviyorum' dersem, gler misin?"
Belki glmek gerekti, glemedim. Arkadam bir yeil
gzl bulmu olabilirdi. Ama arad kz?.. Sanmam. Bir
d perisine gerekte rastlanlacan dnmek biraz g.
Arkadam iin korkuyorum. Bunu anlamas ykabilir onu.
Ve iimde bir rknt... Bir ktlk umuyorum o kzdan
arkadama. Bir umut dalyd bolukta, yeil gzl kz. O da
krlrsa, yazk olur Kral Arkadam'a.
Doduum o kentin insanlarn pek sevmem niyeyse?
Onlar da beni sevmediler ya... Yine de zledim hepsini.
Sabahlar erkenden, dut aacndaki serelere slanm ekmek
atar bir ihtiyar vard. ldyse acnrm dorusu.
Bu et yiyici deniz kularndan da usanmadm deil. Ya
da bir zlem bktrd beni onlardan. lk iim bulvara komak
olacak dnnce. Belki arkadam da yanmda olur. Bir
dolanacam yle... Kular arayacak gzlerim... Onlar o
atkestanesi aacnda grdm m, zlemin sonsuzluunda,
biliyorum gzlerim yaaracaktr.

Bir de onlar bulamamak korkusu var. Bulvarn o kalabal

kularsz ekilmez dorusu.
Yine de sonu belli bu iin. Kular bulsam da, bulamasam da ben o caddenin ocuu deilim artk. Et yiyici
kular, kynn sessizliini arayacamdr nerede olursam
olaym.
bu zgrlk masalna inanmakta.
(1965)

Martlar Gltler

Duvarlar beyaz badanal, basit, yaln denmi bir oda...

Pencerenin yannda aynas kesinden atlam bir tuvalet
masas... Masann ucunda bir kahve fincan umutla, mutlu
fallara yatm. Daha bir sr ufak tefek... Firketeler, tokalar,
tarak, krem, pudra, kavunii dudak boyas, limoniei
kolonya ve... Ve bir gm ereve... Bir gen adam, aldatc
bir glck...
Aynann karsnda yirmi bei akn yayla bir gen
kz... Dalgn, arada bir salarn fralyor. Salar siyah.
Omuzlarda... Durgun, ara sra derin derin inip inip kalkan
gsler... Yanm duygularn kz... Yanaklarnda belli
belirsiz bir sarlk...

Sonutan rken parmaklar fincan kaldryor, sessizce

grntler sryor odaya. Kahve telvesinden bir kpr,
kprnn altnda bir kuru dere... Fincandan szlyor,
pencerenin nndeki srahinin iine doymak bilmeyen bir
dolula doluyor, doluyor...
Bir kavak, bir am... u yamata bir tavan...
"Hayrdr inallah!.."
Uzaklarda bir iki tepe, tepenin arkasnda bir karalt...
Beklenilen, eriilmez umutlar... Ereine yorgun argn,
glkle uzanan bir kei yolu... Yolda allar, devedikenleri... Hepsi odaya sryor bir bir. Kapnn arkasna
gizleniyor devedikeni. Ortala bir yalnzlk siniyor. Buram
buram bahar, yaz, k kokan bir yalnzlk... Bulutlu, karanlk
bir gkyz... Esinti, kar, frtna, yamur... imekler
akyor. Benliinde akan imekler... Bir kk umut
tepelerin ardnda batyor, akam oluyor.
"Bugn de geti... Gelmedi."
Yalnzlk yorgan kaldryor, sinsice sokuluyor kzn
yatana. Yatakta aresiz bir sessizlik... Yalnzlk uyuyor.
Gen kz kalkp, pencerenin nne geliyor. Burnunu
cama dayyor, cam duygusuz bir souklukta. Akam, ar
ar kyor mahalleye. Bkkn son birka kzl n daha
geliyor, o kadar.

Tutkularn dinmek bilmedii bir dnem: Bahar sonu.

Sokak botur. Atkestaneleri iek am. Topal bir kedi
karya geer. Her zamanki gibi Akif Efendi'nin gvercinleri
geri dnerken, ileride, top yerindeki ocuklar ma bitirir.
Sokan tek elektrik lambasyla, yazlk sinemann klar
szbirlii etmiesine birlikte yanarlar. Ev sahibi kadn
bahe parmakln kapar. Demirin sesi yalnz akamlarn
zyle dolu bir nlaytr. nlar nlar, bahede yeni yeni
doan gllerin kokusuna karr, dalr evreye, yok olur.
Sonra bir sessizlik... Perde ekilir, k yanar. Krk mumluk
lambann gc, nefes darl olan orta yal bir hanmnki
gibi akamn karanl iinde clz kalr.
Aynann karsna geti gen kz yeniden. Parman
fincana soktu, kahve telvesiyle bir kocaman "A" yazd
aynaya. Sonra bir "", bir de "K"...
"AK"
Glecekti,
dnd...

glemedi.

Parman

emerek dnd,

"lnceye dek, yaayan ak!.." dedi.

Sonra utand kendinden, AK'n zerine bir arp att.
Gm ereveyi ald, tam ortasna iten bir pck
kondurdu. Aynada kendine bakt, bakt...
"Belki yarn..." diye dnd, "nallah yarn."

Soyunup geceliini giymeye endi, erkenden ylece

girdi yatana. Yatakta yalnzlk skca sarld ona. Belki de
o, bir eye sarlmak isteiyle yalnzl kollar arasna ald.
Her neyse, birlikte yattlar ite. Dnd, yarn dledi,
uyumaya alt. Yalnzln soukluunda uyudu.

Darda bahar yaza dner.

Atkestaneleri, yeni yeni patlayan gller, kyda kede
naslsa kalm son birka leylak hafiften titreirler.
Kokularn, renklerini, umutlarn salarlar evreye. Iklar
snm, yalnzlar bol bir mahallede yaylrlar. Bunlardan
kimisi kap altndan, pencere aralndan gen kzn odasna
dolar. Kapnn arkasndaki devedikeni, srahideki kuru dere,
yatakta kza dolanm kopkoyu yalnzlkla dost olurlar.
Konuurlar, glrler:
"Yarn," derler, "yarn da ayn ey..." Ya... te byle...
Herkesin diline der insan. Zor yalnzlk, zor.

Devedikeni kapnn arkasndan kt. Srahiyi dolduran

kuru dere fincana ekilirken, yalnzlk kzn kollar
arasndan syrlp, duvarda asl yazlk emprime iine btn
soukluuyla doldu. Bir rpermeyle titredi mavi emprime.
Sonra alt, durdu.

Darda hafif bir esinti esti. Gller biraz daha patladlar.

Atkestanelerinin solan beyaz iekleri uutu ortalkta. Artk
leylaklardan iz yoktu. Bu bir yaz sabahyd.
Akif Efendi gvercinlerini sald. Kasap Recep topal
kediye bir para cier att. Kedi, kvanl, bir gnlk yemei
dileri arasnda sokan sonuna doru yrrken, gen kz
uyand.
Yatandan kt, aynann karsnda durdu. Hibir ey
grmeden, hibir ey sezip duymadan bakt, bakt... Alkn
bir hareketle fray ald, salarn fralamaya koyuldu.
Sonra ayn nemsemez dalgnlkla, akamdan karmaya
endii giysilerini soyundu. Kedeki muslukta yzn
ykad, alnna den salarnn ucunu slad. Yeniden
aynann karsna geldiinde birka damla su, yznden,
enesinin altndan gsleri arasna doru kayd. Hayr,
rpermedi. (Her gece buz gibi bir yalnzla sarlp
yatanlarda, birka damla souk su bir etki gstermez.) Sonra
kurulad elini, yzn. Salarn datt, zerinde ne varsa
kard. stekle bakt kendine. Gslerini okad, belini
svazlad. Elleri kalasnda, durdu. Bir sigara yakt. Doyasya
seyretti kendini. Gm erevedeki adama bakt. (Yeni yeni
grd.) Gld. ereveyi br yana evirdi. Giyindi.
Mavi emprimeyi dolduran yalnzlk imdi gen kzn
zerindeydi.

Pencereyi at, yazn ilk scakl beceriksizce doldu

ieri. Bahede birka sere cvl cvldlar. Ev sahibi kadn
parmakl aarken, demirin sabahki sesi, umutla, dle
doluydu. Yal yal glmsedi kadn. Ona parmaklaryla
"Gnaydn" dedi gen kz. Topal kedi pembe evdeki
arkada Tekir'i grmeye gitti.
Gen kz saatine baknca telaland. Kavuniine boyad
dudaklarn. O zaman grd aynadaki zerine arp atlm
AK'. Belli belirsizce gld. Kahve fincann ald,
tkryle slatt kurumu telveyi, parmayla iyice syrd.
Kpry, kuru dereyi, dalar, aalar, hepsini, hepsini
bozdu. Aynann zerine bir arp, bir arp daha att. "AK"
eridi, kart, yok oldu.
Gm ereveyi dzeltti, bir pck verdi iten.
antasn ald, mutlu, parmaklarn yalayarak kt dar.
Bahede gller ona yeni bir umutla glmsediler.
"Gnaydn." dedi onlara. "Anneme yazaym da gelsin..."
diye dnd. Her zamanki gibi vapura binerken bu
dncesinden vazgeti.
"Evet. Her eye olduu gibi, yalnzla da allyor."
Vapur Kzkulesi
ykseliyordu.

yaknlarndan

syrlrken,

gne

Denize bakt, srtn dnd gnee.

Martlar gltler.
(1964)

Gl Kys

"Uzun olacaksn ki..." dedi.

Gln kysna bir kavak izdi.
"Bir kavak kadar uzun."
Kava biraz uzatt: Omuzlara dek ancak kan iki aa
daha izdi.
"Tepeden bakmas kolaydr, zn olacaksn ki...
Koltuklarn kabaracak, gururlanacaksn. Burnun da byyebilir, kurumundan varlmaz yanna."
Kavak mutlu, hafif hafif salnd.
"Herkes imrenecektir. uzunsun sen. Ah!.. Bir de ksal
bilsen."
Ksa aalar kavaa bir baktlar. Bzldler, yok olmak
istercesine bzldler sonra.

"Ksa olmak... Hay Allah! Btn bir yaantn aadan

almaktr. Bir gr, ortalkta top gibi patlayan bir ses kmaz
azndan. Bir yaama boyu yenilginsin, boynun bkk...
Ksalardan da ksalar vardr. Altta kalan gerekte onlardr
ite. Az ksalar var ya... Bir de tepeden bakarlar ki onlara...
Kendini avutabilmenin bir yoludur bu. Bir yol, ama nereye
dek gidebilecei belirsiz bir yol. En iyisi uzun olmak. En
uzun olmak hatta. Bir kavak kadar uzun..."
Ksa aalarn dibinde otlar, allar vard. Kavak gerindi, daha da uzad. Ksa aalar otlara, allara baktlar; bir
beceriksiz mutlulukta rperdiler. Sonra grdler kava,
mutluluklar silindi, yok oldu. Dlerin, umutlarn stnde
bir gerek vard: KISAYDILAR. Kavan glgesi gln
zerine uzand. Glgede bir rdek yeil balsna cilve
yapyordu.
"Glgeyi kim sevmez ki... Hele uzunlarn glgeleri tam
yaanlacak yerlerdir. Ksalarn, glgesi de ksadr. Skcdr,
sevilmez. Neden botur ksa glgeler, anladnz m imdi?"
Glde allarn glgesi belli belirsizdi.
"Ksalarn avuntusu uzunlarda bir zr aramaktr,
uzunlar zrsz mdr yani? Yok. uzunlarn da vardr
zrleri. Ama gze batmaz, zn klflar vardr onlarn,
saklarlar her eylerini. Ksalar bir eycik gremez. Ama
tahmin ederler ki; uzunlarn da zrleri vardr. Yalnzca bir
tahmin ite... Hani uzun klf aralayp da... Yok canm. O
yreklilik ne gezer ksalarda?"

Kavak kmldand, glgesi suda oynat. rdekler kyya

ktlar.
"Ksalara bir sorun... uzunlarn en byk zrdr uzun
olmalar. (Samal ortada.) uzunlar sivriymi de... Gze
abuk batarm da... abuk bklrm. Dorudur belki,
uzunlardan abuk bklr. Ama hibir uzunun glgesi bo
kalmaz ki... Biri gitse, bei gelir."
Kynn en kzgn allard. Dikenleri bilenmiti, sivri
sivriydi. Bir alnacakt. Bilinmeden, yalnzca duyulan bir
... allar hazrd, allar antlyd e.
" de ne demekmi?.. Varsn uzunlar uzun yaasn,
ksalar ksa. Dorusu hibir ksa kp da, ksa yaamay
istemez."
allardan kimisi fkenin kzgnlyla kavruldular,
bkldler, gle doru sarktlar yavaa. Sulara braktlar
kendilerini. Artk l ksalar yzyordu glde.
"te byleleri de kyor arada bir. Ksa yaamada
grmek ksalktan kurtulmay. Bir uzun glgeye snmak
sonunda. in bilinen ktl de bu ya..."
Glde kavan glgesi uzundu. l allar bilmeden
yzdler o yana. Gl az karanlkt glgede. allar grlmez
oldu.
"Ksa, uzunlarn glgesinde de ksadr. Onlar bilmez mi
bunu? Bilirler. Ama yine de aralarndan kar byle bir iki
tane. Enayiliin daniskas... uzunlara bir glcklk gazete
havadisi olmak..."

"Bir ksa kendini ldrd!"

"Ksalarn akl da ksadr" demek mi bu? Oysa "uzunun
akl ksa olur" diyen kimdi? Bu lgnlklar fazla akldan m
geliyor?
"Neyse, uzun szn ksas..."
Dur! Bak, bir eyin ksas da aranlabiliyormu demek?
"Uzun szn ksas..."
Kendi kendine konuan adam, iinden gelen sese:
"yi ama..." dedi, "Bunlar niye anlatrsn bana, anlayamadm. Ben ksa deilim ki..."
Oysa kar ne kadar beyazsa, adam da o kadar ksayd.
Sigara paketinin arkasna izitirdii resme bir iki kalem
att... Kavan yanndaki aalar kendilerine gven
kazandlar, uzundular. Kavaktan da uzundular imdi. Bir
delice mutluluk yayld hepsine. Gne gln br kysnda
batyordu. Aalar, allar, otlar el salladlar ona.
Adamn can sklmyordu artk. skntlar drtklediler, drtklediler onu... Adam aldrmad. Btn skntlar yenilgin, braktlar yakasn.
Sigara paketinin arkasnda bir esinti esti. Ksa aalar
ksa ksa titrediler. Kavak esintiye dayanamad, devrildi.
Gl duruldu, dondu. rdekler allarn altna sndlar.
Gzden rak, keratalar kimbilir n'aptlar orada?
(1965)

nsan Saylmak

Gne batyordu. Bezginlik veren scan yerini bir serin

esinti alyordu imdi. Kentin byk caddesi kalabalk olurdu
artk. Evrenin kk kk tasalarn unutmu, gvenle,
yaama sevinciyle dolu insanlar gezmeye karlard.
Yaamak onlarca mutluluktu. Bir de kenarlarda yalnz
balarna bekleen kiiler vardr. Belirli, ya da belirsiz bir
eksikliin skntsnda umutsuzdurlar. Bunalmlarn
anladm sanrm onlarn. Ayn dirliksizlik iinde
yayorum ben de. nce yaradana kar geliyor kii. Bir
usanmlk beliriyor ardndan. Yaamaktan, evreden
bklyor, sszlklara kapanlyor eksikliiyle. Her eyi
unutmayadr btn abas. Oysa unutulmuyor gerekler.
Bunun bir bouna avunu olduunu anlaynca, ya "kader"
demek kalyor; ya da btn duygular yitirip yaradana,
topluma kar kmak.

Adam, bir akasya aacnn dibinde kalar atkt. Eksikliin

usanmlnda topluma svyordu sanki. Byle bir kiinin yks
okunur muydu? Ama benim yaaym da onun gibiydi,
yazmalydm. Hi deilse boalmak iin. Adamn aktan aa
svd gnler de olmutur. Birka kii orackta hrpalardlar onu.
Sonra ilerinden biri kar: "Brakn canm u sakat..." 38 derdi.
"Belli ite... Kan biri." nsanlar onu kenar sokaklara iteler,
ardndan yuh ektirirlerdi ocuklara. Adamn tek suu, Tann'nn
bakalarna verdii gzellii ona ok grmesindeydi. Toplumun
deer lleri vard: Kii ya nl, paral, ya namuslu olmalyd; ya
da Tanr eksiksiz yaratmalyd onu. Kendini tutkulara braksayd
adam, n de, para da kazanrd belki. Namuslu grnmek de g i
deildi. Ama btn bunlar Tanr'nn, ona vermediini rtmeye
yeterli olacak myd? Eksiklii bir leke gibi tayacak, kendini
toplumdan saydramayacakt yine de. Tanr'nn vermediini
insanlarn onda aramasnn gerei neydi? Olsa olsa kiiyle Tanr'nn
arasnda kalmalyd bu. O da insand, insan olmak abasndayd...
Toplumun onu da en az kendileri gibi insandan saymas gerekmez
miydi? nsanlar Tanr'ya niye bylesine gvenirlerdi? Tanr en
byk hakbilirdi ha?.. te onun datn da deer ls diye
alyorlard. Adam topluma bu lleri iin kzyordu. Kendinin de
insan diye, insanca sevilmesini diliyordu o. Oysa kiiolunda bir
bencillik vard. stn olan, gzel, gl olan kendisiydi. Kendini
stn grebilmek iin bakala-

rn aalatnyordu. Hele bunlar deer llerine de

giremiyorlarsa; aalk, irkin, gszdler. Adam eksikliin
aclarn duymasayd, bilmeyecekti belki insanlar insan olduu iin
sevmeyi. Eksik olann aclarndan, kk kk tutkularndan
habersiz, toplumda bir kii olacakt ancak. nsanlara kalar atlm,
bylesine svmeyecek, kendini mutlu sanacakt belki. Ama insanlar
sevmeyi bilecek miydi? Toplumun iinden 39 olup da skntlarda
bunalanlar varsa, yaamay bilmeyen, onu bakalarna
kaptranlardr. Eksikliin bunalmndakilerse sevmeyi, yaamay
bilirler, bunlar toplum vermez onlara.
Eksik adamn kzgnl buradayd ite. Topluma ne
kaybettirmiti o? Suu neydi? Tanr vermedi diye, insanlar
niye ykleniyorlard ona? Tanr'ya bakaldrn yanna bir
de toplumdan kamay katyorlard. Ve eksik adam onlarn
iine giremiyor, gnler sve saya gidiyordu byle. Toplum,
eksikleri de kendinden sayacak olgunlua eriseydi, bu
aclar duymayacakt. Oysa evrende bir insanlar vard; bir de
insan yapsnda, toplumun bencilliinde en byk aclar
yaayan kiiler.
Onun btn abas kendini de insandan saydrabilmekti. Bu umudun da bittii gn, eksik adam kendi yaamasna kendi son verecek gten de yoksunsa eer,
usanm bir yaayta, o sonu getirecek rastlanty bekleyecektir.

Adama acyanlar olacaktr belki. Ama her acmann

iinde, bir kt "kader"in kendine rastlamaynn sevinci
vardr. Eksik kiinin arad aalatrc bir kuru acma
deil, sevgidir. Oysa toplum stndr, ona ancak acmay
yaratrrd. Onun insanca sevmek, hele sevilmek istemesine
glerdi insanlar.
Tanr, bykl anlalsn diye eksik yaratmt onlar.
nsanlar doru yola getirmek iin, bir ezici gururla onlardan
bir bl alyor, olmadk aclar, biimleri veriyordu. Ve
byklk oluyordu bunun ad. nsanlarn, -ki gerekten
Tanr'nn izdii kadere inanyorlarsa- toplumun sularnn
karln eken bu eksik yaratlmlara sevgi duymalar
gerekmez miydi?
Adamn insanlardan bekledii onunla birlik olsunlar,
Tanr'dan hakkn dilesinler deildi. Tanr glyd, en
byk aclar ektirebiliyordu kiiye. Ya insanlar?.. O acy
dindirebilecek gte deil miydiler? Bir stnlk duygular
vard, eksik kiiyi aclaryla yalnz brakan. stnle
ynelmeleri insan olmalarndan myd? nsanlk myd
kendilerine verileni bakalarnda aramak?
Adamn btn istei insanlarca sevilmek, insan saylmakt. Birtakm insanlar bakalarndan sevgi dilenecek
aala drmek Tanr'nn byklndendi. Ve onlara
acmak insanlarn...

Gerekte adam bylesine incelemem doru deil

di. En dirliksiz anlarn yayordu belki imdi. Btn
varlyla tutulduu kz bugn nianlanyor olabilirdi. Az
sonra gidecek, szana dek iecekti. "Senin neyineydi
imek?" diyecekti insanlar. "Sevgilim nianlanyor." di
yebilir miydi onlara? Sevmek, sevilmek onun iin deildi. Kii her eyi brakyordu bir kerteye dek. Sevilmemeye de allyor bir gn. Ama sevmeden yaanlr
m? sterdi ki; kz varln bilsin. Belki biri kulana ei
lir: "Yine de seviyor seni..." derdi kza. Sinirlenecek,
"Brak u mendeburu..." diyecekti kz. "Sras m imdi
ya?.." Ama adam kzmayacak: "Olsun, var olduumu
duydu ya... Yeter bana o da..." diyecekti. Bir kz iin,
birden ok kiinin sevgisini kazanmaktan daha kvan
verici ne olabilir? Oysa kz da o insanlardan biriydi.
Kendini stn grmek abasndayd. Tanr'nn karala
d kiinin onca ne nemi vard?
Belki de adam, bir belirli kiiye tutulmu deildi. u
geen kadnlardan birinin kolunda olmaktan baka bir ey
istemiyordu. Ya da ocuunun arabasn iten u adamn
yerinde olmak isterdi. Kendine gven duymann nasl ey
olduunu bilmeliydi o da. ten bir gl unutal yllar
oluyordu. atlmalardan bir derin izgi belirmiti kalarnn
arasnda. Omuzlar dm, admlarn gl gl yere
vurarak yrmeyi unutmutu. Az gidince yorulacak,
skntlarn arlnda bir yere daya-

rap, dinlenecekti, insanlar hzl hzl geecekti yanndan.

Kadnlar ocuklarna onu gsterecek: "Annene kar
gelirsen Allah Baba byle yapar ite..." diyeceklerdi. O,
dudaklarn sracak, yenilgin, dlere brakacakt kendini.
Eksik yaradll kiiyi yaatan dleridir. Bir dleri
kalmtr baka kimsenin karamad. Biliyorum, be-nim
onu kardan bylesine seyretmemin ktl bykt. O
imdi bir d evreninde yaamann tadna varmaya
alyorsa, bende unutmaya alt gerei grecek, eski
aclarna dnecekti yeniden. (Eksik insanlarn birbirlerini
grmek istemeyilerinin nedenidir bu.)
Adama grnmeden oralardan kamaya altm. te,
onu grmekle yalnzlm btn skntlaryla basmt beni.
Odama gidecek, yalnzlm yalnzlkta unutmaya
alacaktm.
Dndm, adam ba nne eik gidiyordu. Bir yalnz
odaya gider, kapy kilitler, kendini yataa brakr, alard
belki. Alamak onu skntlarndan kurtaramayacaktr.
Duvarlara dnecek, tavana kaldracaktr ban, sve-cektir
bildii her eye... Belki boalacaktr o zaman.
Eksikliin aclarn bilmeyen mutlu kiiler, ilerine
almadklar biri bunalmn skntlarndan kurtuluu her eye
svmekte buldu diye kzmamalydlar. Acmaktan deil,
insanlk sevgisinden gelmeliydi bu hogrrlk.
Yaamak, katlanlmayacak aclar ekenlerin olsundu
biraz da... Ve onlar: "Yaasn insanlk!.." diyebilsinlerdi.
(1965)

Bir Ebemkua Peinde

Yaadnz evrene ksm, stelik bir de yalnz kalmsanz, sevdiiniz kentin yabancl ilk yamurlarla
kendini gsterecektir. vgler dzdnz bir kent yoktur
artk. Islak kaldrmlar ayaklarnz altndadr. Kamak,
kurtulmak istersiniz. Kimden, neden, bilmeden; sokaklar,
kylar, kprler boyu dolarsnz. Gkten yaan yamurlar
deildir. Skntlarda boulur, belki bir ssz kede
alarsnz. Yine de iinizde aylakln bir yeri varsa,
sevmeden edemezsiniz bu pis yamurlar. En ekilmez
yan ardnda bir ebemkua arayacaktr gzleriniz. Ne
kadar skntl olursanz olun, bir pembe, bir sar, bir yeil
kl izgi kt m gkte, korkmayn. Bir titreme
belirecektir dudaklarnzda. Mutluluunuz budur sizin.

Ya mevsimler deiir de, yamurlarn ardndan daha da

skntl bakalar gelirse? O kk mutlulua alkn
gnlnz nasl avutursunuz bilmem. Her yamurun
ardndan bir ebemkua kmayacaktr. Yok, yine de
karmam iinize. Damlarn, saaklarn dibine saklananlarn
yannda siz, boalan gn altn seerseniz avunursunuz
belki. Ama adnz da deliye karm... Aldrmayn, onlar ne
sanrlarsa, yle bilsinler.
Yaasn yamurlar, yaasn ebemkuaklan!

Kadn, Sirkeci'de, bir otobs yazhanesinin nnde

yamurdan saknyordu. Gz gze geldik. O anda btn
eksikliimi unutmu, bir d evrenine kaptrmtm kendimi.
Bir kadnn gzlerine bakta beni dlere iten yalnzln
verdii bunalmd.

Gzleri gzlerimde kalacakt kadnn. Onlardan bir

eyler okumaya alacakt sanki. Onunkiler bo gelmeyecekti bana. Ama bir ey karamayacaktm.

Benim gzlerimde olsa olsa "yalnzlk" yazard. Bir

kadn eksiklii okunurdu onlardan ancak. sterdim ki;
bir iki kt paras iin eksikliime katlanacak biri olmasnd. Beni anlamas nemliydi. Dokunmadan, se
vimeden, belki de bir uzak kentte aylarca yzn gr
meden, varln, beni dndn bildiim bir kadn
isterdim. Bir eski sevi kalmt geride. Ne bir glck,
ne bir tatl sz beklemeden severdim onu. Bir de uykusuz gecelerinde olsun dnseydi beni... Mutluydum. Bilinmemek
bir ey deil, unutulmak kts. Bir bilseydim unutulmadm,
doyas barsaydm u yollara, kylara;
"Heeey!.. Ben mutluyum!"
Kadnn gzlerinde onu bulacaktm, rkek, yine de en
kukusuz admlarla yryecektim ona. Karmdaki-nin o
olmadn bile bile, sormak isteyecektim; nereden girmiti
kadnn gzlerine? Kadn girgin olacakt. Girginlikten de ileri, bir
baka eydi bu. Ben onun gzlerinde bir grntye tutsaktm. Ya
o? Ne vard benim gzlerimde?

"emsiyem kaybolmu..." diyecekti, "Dn Bursa'dan

geldim, otobste kalm olacak..."
Ne dediini anlamadan, donmuasna, gzlerinden
kurtaramayacaktm kendimi.
"Otobs nerede bulabilirim?" diyecekti.
Toparlanmaya alacaktm:

"Cankurtaran'da..." diyecektim glkle.

"uzak mdr?..."
"Pek saylmaz..."
"Nasl gidebilirim acaba?"
"Trenle. Dolmu da var... Karda..."
Sonra korkacaktm gidecek diye. Oysa gitmeyecekti o.
"Yalnz gidemem ki..." diyecekti.
"yle uzak yer deildir..."
"Olsun..."
aknlklar iinde:
"sterseniz..." diyecektim, "Nasl syleyeyim?.. Gtrebilirim sizi."
Bunu bekliyor olacakt sanki:
"Islanacaksnz ama..." diyecekti.
"Olsun. Yamuru severim."
Dolmua binecektik. Bir kadn scakl duyacaktm
yanmda. Ona bakmak, bir eyler sylemek gelecekti
iimden. Hi deilse, "havalar ktleti" demeliydim. Oysa
ofrn kll ensesinden ayramayacaktm gzlerimi. nce,
uzun elleri severdim. Ellerini tutmak isteyecek, krmz, etli
olsa da sevecektim onlar. Oysa baka-

mayacaktm bile ellerine. Onunla, o eski sevi arasnda bir

iliki kurmaya alacaktm. Bir benzerlik de bulamayacaktm aralarnda. Kim olduunu dnmekten bile
kanacak, ardan, hi bilmediim bir ezgiyi fsldayacakt
dudaklarm.
Brakacaktm
yaanm,
hibir
ey
dnmeyecektim.
Cankurtaran'da bulamayacaktk emsiyeyi.
"Bouna yordum sizi..." diyecekti.
Yryp gitmesi gerekecekti artk. Bense onu durduracak bir yol koyamayacaktm ortaya. Karmdaki bir
kadn deildi sanki. Rengini bile bilmediim gzlerine
dalacaktm. O, en kk esintide kprdanan grnty
kaybetmek korkutacakt beni.
"sterseniz..." diyecektim, "Kadky'e bakalm bir de...
Kimi otobsler de orada kalr."
"Peki." diyecekti.
Benim iin ne dndn renmeye almayacaktm. Bir iyiliksever olarak grecekti beni belki. Belki de
bir arkada... Ama bir kadnn Cankurtaran'a, Kadky'e
yalnz gitmekten ekinmesi inandrc olmayacakt.
Gzlerimden okuduu yalnzlktan yararlanmaya alan, o
yolun kadn olarak da dnemeyecektim onu. Bunca ey
dzmek yerine beraber olmak istediini doruca
syleyebilirdi. Anlayamadm bir tutku iinde olduuna
inanacaktm sonunda.

emsiyeyi Kadky'de de bulamayacaktk. Deniz serinliinin

dncelerime verdii aklkla, artk bir yalanc grnt peinden
gitmeyi brakmak isteyecektim. Sonra gzlerine bakacaktm, o uzak
kentin zgr kzn orada bulacaktm yine. Bir kamak, kurtulmak
istei doacakt iimde. Bir taksiye atlar, "ek!" derdim ofre,
"Nere olursa..." Kadn akn, kalrd arkada. 48 Binlerce ses
kulaklarmda "Aptal... Korkak..." diye nlard. lmek bir kurtulu
gibi grnrd orada. Kapy ap atmak vard kendimi. Oysa
bylesine gl bir k kendimde bulamayacaktm. Tek sz
etmeden iskeleye gelecektik. Belki gider diye bekleyecektim,
gitmeyecekti. Yamur hzlanacak, gieden iki bilet alacaktm.
Vapurda yanma sokulacak, elimi tutacakt. Dilediimce ince bulacaktm parmaklarn. Gzlerinden silinen o
grnty, yamuru devlercesine ien denizde arayacaktm.
O kza ilk kez, "seni seviyorum" dediimde glmtr.
Yazn ortasnda, "kar yayor" diye karlk vermitir bana.
umutlarmn scaklna bundan souk karlk olabilir mi?
Oysa, gzlerim denizde onu ararken, isteyecektim ki; "seni
seviyorum" diyeyim ve o, austos-bcekleri terken "kar
yayor" desin- yine.
Kadn:
"Aldrma canm," diyecekti, "emsiyeyi mi dnyorsun yoksa?.."

Glmsemeye alacaktm:
"Bir emsiyenin bylesine iyilikler becereceini bilmezdim dorusu."
Elimi daha da skacakt.

le yemeini birlikte yiyecektik. Bir sinemaya girecektik sonra. Fsltlarna onu ven karlklar verecektim.
Bana yaslanm scakl btn umutsuzluklarm
unutturacakt. Baka eyler de bekleyecektim belki. Film
bitmeden "kalm" diyecektim, kacaktk. Koluma
girecekti. Kendimi kk bulmayacaktm onun yannda.
Admlarm ona uygun olacakt. Benden yal olduunu
grmeyecektim bile. O anlatacak, ben dinleyecektim.
Bursa'dan, havalardan sz edecekti. Sorular soracakt. Benim
"hayr" demem gerekenler olacakt iinde, hepsine bam
sallayacaktm. Adn hemen unutacaktm sanrm. Bursa'dan
geldiini, orlu'ya gideceini, kocasnn iki yl nce
ldn, bir kk ocuu olduunu bilecektim yalnz.
Durmadan dolaacaktk. arlara, pasajlara girecek,
dkkanlara bakacaktk. O hibir eyin nnde durmayacakt
uzun sre. Vitrin camnda gz gze gelecektik yalnzln
anlatrken. Davranlarnda bir rkeklik belirecekti.
Camdaki yzm kendim de beenmeyecek, hak verecektim
ona. Susacak, dncelere b-

rakacaktk kendimizi. Yamur yaacak, kesilecek, yeniden

yaacakt.
Ben isterdim ki kar yasn. Her yer beyaz olsun, gnlm
pembe grsn evremi. Kolumda onun varln
duymasaydm, bir amur tarlasnda, karlar iinde sanrdm
kendimi. Kar diye bala sarlr, boyumca bir kardanadam
yapardm. mesin diye pardsm giydirirdim belki,
insanlar glerdi. Pardsmn yakasndan baka gln bir
ey bulamazdm ortada. Kzar, kartopuna tutardm onlar.
Beyaz kartoplarnn onlar amura boyamasna herkesten
ok kendim aardm. nsanlar zerime koar, ben kaardm.
Biri, bir tekmede ykard kardanadamm. Beyaz dostumun
siyah siyah dklne bir anlam veremezdim.
Kadnn yannda daldm dlerin etkisinde, "Yeter!"
diye barmak isteyecektim, sesim kmayacakt. Yzm
outuracaktm skntlardan kurtulmak iin.
"N'oluyorsun?" diyecekti kadn, "Kendinde deilsin
sen."
"Bir eyim yok." diyecektim.
Bir salepinin yanna gtrecekti beni. atlak salep
fincannn iinde bir d vardr. Yaadma inandm bir
eski sevinin ltsdr bu. Tten onun scakl, bu tatl koku
onun kokusudur. Dipteki parlt onun gzleri, u sarm sarm
yok olan onun varldr. Onu rktmekten ekinerek salebi
bitirecektim.

"Alaym bou abi..." diyecekti salepi. Yabanc ellere

brakmak istemeyecektim sevdiimi. Ellerim titreyecek,
parmaklarm zlecekti. Fincan sessiz, sonra bir byk
angrtyla decekti kaldrma.
Salepi:
"N'aptn abi!.." diye kacakt. "atlakt matlakt ama
dededen kalmayd."
Yerden fincan krklarn alacaktm. Onu paralanm
grmek iin bir bir bakacaktm ilerine. Kam, kurtulmu
muydu? Yoksa ben mi dlerden syrlmtm.
Bulamayacaktm.
Kadnla uzaklaacaktk oradan. Salepi, elinde fincann
paras akn bakacakt arkamzdan. Yamurlara kaldracaktm bam, kentin yollan bana yabanc gelecekti.
"Hi anlamyorum seni..." diyecekti.
"Kendim de..." diyecektim.
"ok dalyorsun."
"Her zaman byleyimdir."
"Birine mi tutkunsun?"
"Bilmem..."
"Bilinmez mi?.. nsan..."
Sonra susacakt. Anlatamayacaktm ben de gzlerindeki,
fincandaki d, insanlar nasl kartopuna tut-

tuumu. Anlatsam kendi kendine, "Kak bu ayol..."

diyecek, belki beni brakacakt orackta.
Yine balayacakt kentin yollarnda iniler, klar. Her
eyde zgrln arayan ben, kendimi kadna brakm,
onun dilediince dolaacaktm. Evlerin birbiri zerine
yld bir eski mahallenin giriinde duracakt.
"Ben gideyim artk..." diyecekti. "Bir tanda braktm
ocuu... Almal."
Susacaktm.
"Bir ey sylemeyecek misin?"

"stersen yine beraber oluruz akama."

"Olur."
"Burada bekle, ben ocuu alp geleyim."
Koarak gidecekti sonra. Bu bir sondu belki, gelmeyecekti. Ama gelsin isteyecektim nedenini dnmeden.
Koca bir gnn yorgunluunda diree dayanacak, sigara
iecektim. Kesinlikle bilemeyecektim ondan ne beklediimi.
Bir kadn olarak m istiyordum onu? Belki. O da isteyecek
miydi? Ya ocuu niye yanna alyordu? "Brakacak yeri
yoktur..." diye avutacaktm kendimi. Hava kararacak,
gelmeyecek diye korkacaktm, usanacak, brakp gitmek
isteyecektim. Yine de szn tutup tutmayacan
renmeden ayrlamayacaktm oradan. nsanlar koar
admlarla nm-

den geecekti. Bense yamurun tadn karacaktm.

Islandka kendimi onlardan gl bulacaktm. Onu neyimle
etkilediimi dnecek, bir baka oluu bunun nedeni
grecektim. Ve o, karanln iinden kucanda ocukla
koarak gelecekti.
"Ge kalmadm ya?.." diyecekti.
"Yok." diyecektim, "Hadi gidelim."
Onunla bir nc snf otelde aramza bir souk
yabancln dolmasn istemeyecektim. Arkadamn bekr
odasnn serin havasn arayacak:
"Arkadama gidelim mi?" diyecektim.
"Nasl istersen..." diyecekti.
Koluma girecek, yryecektik. ocua bakacaktm,
ban br yana evirecekti o. Bir eylerin ykln
duyacaktm iimde. Ttncden bir ikolata alacaktm,
ocuk, ikolataya uzanmadan edemeyecekti. Bir yerde bir
eyler yiyecek, arkadamn evine gidecektik. Arkadam
akn, bizi karlayacakt. Bir arala ekecektim onu.
"Nereden buldun bunu?" diyecekti.
"Sokaktan..."
"Ne yapacaksn?"
"Sorulur mu?.."
"Burada m?"

"Evet."
"Olmaz."
"Niye?"
"Bak sen arkadamsn... Ama bu eve kt kadn
sokmamaya sz verdim ben."
"Canm sen sokmuyorsun ki... Hem kt kadn deil o."
"Olsun."
"Szn bozamaz msn benim iin?.."
"Belki. Ama bozduuma demeli. Ben de bir eyler..."
"Anlald."
Sevdiim bir arkadaa olmadk ktlkler geecekti
iimden.
"Peki." diyecektim sonunda. "Kadna sylerim... O
isterse..."
"sterse ne demek!.."
"Canm arka arkaya da... Hem ocuu da var ite..."
"Onu benden kskanyormusun gibi geliyor bana...
"Daha neler... Benimki bile belli deil..."

"Haydii... Brak numaray..."

Bir baka yol bulamayacak:
"stediin olsun." diyecektim. "k dola... Ik ya-nnca
gel. N'aparsan yap sonra."
"Deli misin be? Bu yamurda klr m dar?"
"Ne yapalm ya?.."
"Hasta olmak hi de iime gelmez dorusu. Siz
sndrn... Bir kede otururum ben."
"Olur mu ya... Sanki yamurda hi slanmam gibi
konuuyorsun. Git kar kahveye... k yannca dnersin."
Sonra glkle gnln yapacaktm, gidecekti. Kararl,
yine de ekinerek girecektim odaya. Kadn ocuu uyutmu
olacakt.
"Gitti mi arkadan?" diyecekti.
"Gitti." diyecektim.
Yanna oturacaktm.
"Birini sevdin mi hi?" diye soracakt.
Susacaktm ylece.
"Ben sevdim." diyecekti. "Kocam... Ama erken ld.
Yazmm... Gen yata... Hi evlenmeyi dndn m?"
"Benimki erken daha..." diyecektim.

"Ne dnyorsun benim iin?"

"Hi."
"Saklama. Kendim de ayorum bugnk yaayma.
almayacak ey deil. Olduum gibi grnmeyi severim. yi de,
kt de olsa... Ama her zaman byle deilimdir ben. Sana neden
yanatm, bilmiyorum. Bir 56 bakalk var sende, tutulduum bu
olsa gerek, isteyebilirim seni... Ama zorlamam. Senden gelmeli bu."
"Hibir ey iin sz veremem sana. Yarn gidiyorsun.
Bir yamurlu gnn getirdii bunalm bu. Yarn her ey
dinecek. Sende beni etkileyen ok ey var. Kadn olman
ayr... Ama onu da dnmeden edemiyorum. stiyorum
seni. Belki aradn bende bulursun bugn. Ama yarn?
Uzun gnler var daha nnde. Dn, nasl istersen yle
olsun."
Dnmeyecekti. ocuu yere yatracak, sndrp,
soyunacakt. Sonra scak, gl soluklarn duyacaktm.
Dlerde yaadm bir eski sevgili diye sarlacaktm ona.
"Tatlm... Canm..." diye inleyecekti. Bir kadna tutkuyla
sarlr, per, onunla birleirken, btn erdemleri
unutacaktm. Karanlkta binlerce kk ocuun, analarnn
alnnda
bana
di
bilediklerini grmeyecektim.
Duymayacaktm
somyann
gcrtlarndan
onlarn
hnlarnn sesini. En byk tutkularla seviecektik.

Onu kollarmn arasndan birakrken, bir yasak sevinin

sarsntlaryla yasta sarlacakt. ocuu brakacaktm
yanna. Yavrusunu tanyacak, utanp alayacakt belki. Bir
yorgun uykuda kollar geverken, kacaktm.
Yamur dinmi, bir bilinmedik esinti bulutlan datm
olacakt darda. Yldzlara bakmaya utanacaktm.
Arkadam:
"Bak bakalm beyim... Saat ka oldu?" diyecekti.
Kolundan tutacaktm onu, sokak aadaki sabah
kahvesine gidecektik.
"ocua bakarak bir ey yapamadm." diyecektim.
"Yuttum sanma..." diyecekti. "Niye benim de gitmemi
istemiyorsun anlayamyorum. yle olsun yine de... Hadi al
git kadn... Ge oldu, yatalm artk."
Masadan kalkarken bileinden yapacaktm.
"Brak imdi... uyuyor."
"Ne i be..." diye kzacakt arkadam. "yilik perisi mi
kesildin bama? Hem karya ocuunun yannda ey et...
Sonra da..."
Brakacakt kmay. Ban kollarna dayayacak,
uyuyacakt. Bense sabaha dek dnecektim. Donuk sar
kta bir eski lty grecek, konuacaktm onunla.

Onun "kar yayor" deyiini benden baka iiten olacak

myd?
Ve kadn sabahleyin otobse arkadam bindirecekti.
"Hi unutmayacam onu..." diyecekti belki.

Btn bunlarn bir dten baka ey olmadn, kadnn

koluna bir adam girip de, birlikte gittiklerinde anladm
ancak. Bilmeliydim. Ben dlerimdeki yaaylarla avunan
yamurlarn ocuu... Bu eksik yaradlla hibir kadn
"emsiyem kaybolmu" demeyecekti bana. imdi bir deniz
kysna gidip de, -bylesine erdemsiz bir yaaytan beni
rak tutuyor diye- teekkr m edeyim yaradana? Yine
ebemkua peinde komakta m greyim mutluluumu?
Bu avuntunun da bana yetmeyecei gnler yaklamyor mu?
Susuzluklar iinde bu var olmay nasl srdreceim?
Bir esinti kt, rperdim. yice slanmm.
(1965)

Doyu

Btn yklmlm stne bir de bu iten ie duyduum susuzluk binmiti. Bir musluk arandm evremde
susuzluumu giderecek. Bilinmedik biri hepsini kapatmt
bana. Onu bulacak, ondan alacak gte deildim. Bir
bouna kzgnlkt benimki. O glyd, kurduu dzeni
benim iin deitirecek deildi ya... Duygularm bilse,
glp getii tutkularma bir zm verseydi, inanrdm ona.
Ben de yatlarm gibi bir kz koluma takmak, ssz bir
yamatan denizi seyretmek isterdim. Dlerde grdm
yaaylar yaantmda bulamaynca, iimde bir susuzluk
ar ar kanad, umutlarm, btn yksek duygularm eridi
onun szltlarnda. Bir hn duygusu ald erdemin yerini.
Yaradann varln yokumsadm. Skntlarda bouldum,
amazla-

ra dtm bsbtn. Oysa ben de en dolgun inanlarla ona

gveneyim isterdim. O sevdirmedi kendini.
Arkadalarm bir kz elde etmenin yollarn anlatrlard.
Onlardan aa kalmamak abas iinde, kitaplardan
rendiim birtakm yollar ileri srerdim. Anlattklarm
hep yarda kalrd. Bir anlam veremiyordum buna. Hibir
zaman yaayamadm olaylarn yklerine, bir alayc
glckle bakyorlard. "Yeter artk attn..." demiyorlarsa
da, yzlerinden ac gereimi okuyor, brakyordum
anlatmay. Dzmece bir yk de olsa, sonuna dek
srdrebilmeyi ylesine isterdim ki...
Genliimizin yeni yeni ortaya kt gnlerde belirir
bu susuzluk. Gece saklamba oynarken ilk kez ptkleri
kzlar anlatrd onlar. Daha gereklerin aclna katlanmak
gerektiini bilmediim o gnlerde, ocuka bir dzenle,
komunun kznn bir resmini buldum. Gnlerce koynumda
tadm o resmi anlattklarm kantlamak iin gsterirdim,
umutlarmn tersine, yine inandramadm arkadalarm.
nanm grnmeye almadlar deil... Kendilerinin
duyduklarn duymaya, yaadklarn yaamaya olan
abalarm boa karmak istemiyorlard. Dinliyorlar,
krmamaya alyorlard beni. Bunun acmadan baka bir
ey olmadn bilseydim, bir daha sz etmezdim sanrm.
Yine de sonunda, "Nasl yrttn bunu?" diye sormadan
edemediler. Oysa ben, ne inandrc ykler dzyordum.
lk pcnde resmi vermi, lnceye dek saklayacama
ant ettirmiti.

Bu kendi kendini aldatn bir eye yaramadn

anlamakta gecikmedim. Gerek, olanca aclyla gzlerim
nndeydi. Ben, o yklerin kiisi olamayacaktm.
Kurdeleli, okul nlkl o resmi, bir daha bakmamacasna bir
keye kaldrdm.
Gnlerim anladm gerein acln dlerde unutmak
umuduyla
geiyordu.
Eriemeyeceim
tutkulara
kavumuluu dlemekti yaantm. D kurmak da
avutmuyor kiiyi bir noktadan sonra. Gerein varl en
kk olaylarda karsna dikiliyor, eksikliin aclarn
dlerde unutma abas yetersiz kalyor. Kiinin btn kar
koyma gcn alyor bu bocalay. Yenilgiyi seerek,
oluruna brakyor her eyi. Dirliksizlik, bir srekli can
sknts iinde yok olmak istei douyor. Yalnz yaamalar
zentisinde bir kadn dmanl kyor ortaya. Kadn
denilen yaratn da toplumun deer llerine gre hareket
etmekten baka bir suu olmadn anlay... Ve ya yirmi
deyince, bir lgn susuzluun iinde, btn bunlara bir sulu
aryordum.
Yaradan sulamaksa sevmediim bir kadercilie
iteliyordu beni. Hani kii kendi yaratrd kaderini? En az
bakalar gibi benim de mutluluum gerekmez miydi?
Glmek, inanlacak ykler anlatmak niye yoktu bende?
Sokaklarda bu yalnz yaamalar yerine, bir yeni yetien kzla
dondurma yemeye kim gndermiyordu beni? Yanmda,
mutlu olduuma inanacam ince to-

puk seslerini hi duymayacak mydm? Kim ald bunlar

elimden? Ya da kim vermedi bunlar bana?
Dndke sonutan uzaklayor, bunalmlar iine
gmlyordum. En iyisi unutmaya almakt bu dzensizlii. Bir aldan saylsa da, gnm gn edip,
avunmalydm ben de. Bu koullarda yaamay baka trl
srdrebilir miydim?

Annem:
Kt kadna gideyim deme sakn... derdi.
Susuzluun skntlarnda bunaldm bir akamn
ortasnda, btn tleri unutup, bir kadna gitmeye karar
verdim. Beni korkutan, kendini parayla veren bir kadnn da
irkinliimi istemeyeceiydi. Byle bir yaamada gerekleri
unutacan sanan adamn btn umutlar snecekti o
zaman.
Bu ilerin yapldn bildiim caddeye kararszlk
iinde geldim. Tiyatronun karsnda -o yolda olduunu
anladm- biri yal, iki kadn vard. Gencini beendim.
Ama asl konu onun beni beenmesiydi. Yolun ortasnda
geri evrilmek korkusundan yanna gidemiyordum kadnn.
Bir an oralardan kamak istedim. Kadnlar ay-

nldlar. Yalsnn yanna gittim sonra. Kendisinin alt

dnem oktan gemiti.
Bana gre bir ey var m? dedim.
Kadn nce bir bakt. Allm, yiit, ya da eli yelek
cebinde, bykl alclarndan bakaydm ben. Bir sre
dnd. Gtrecei kadnn beni beenmeyeceinden
ekiniyor sandm. Ya, "Seni kim ne yapsn?" derseydi?..
Paran var m? dedi.
Var, dedim.
Ne verirsin?
ine gre...
Var m gtrecek yerin?..
Evine gideceim...
iman m istersin, zayf m?
Zayf.
Bir iin stesinden gelmiesine derin bir soluk aldm
artk, ucuz olsun diye sabaha dek kalmaktan vazgeip, bir
saate karar kldm. Az ilerimizdeki kadn gsterdi:
u nasl?
lk grte isteyip de, yanna yaklaamadm kadnd.
Toyluktan gelen bir rkeklikle:

 O ok istemez mi? dedim.

Bana brak sen... dedi, beendin mi?
yi... dedim.
yleyse ver be lira bana, al kadn git, dedi.
Dolandrlmak korkusu iinde uzattm be liray.
Kadnn yanna gittik.
Bu... dedi.
Gel canm... dedi kadn.
Yirmi verecek... dedi yals.
Yola indik. Bir dolmu durdurdu, bindik. Yal kadnn
eksik dili gl geliyordu arkamdan. Belki de ben
yaratyordum telatan o alayc gl. Kendime gvenimi
kazanmak iin, titrek ellerimle bir sigara yakmaya altm.
Dinlediim yklerin kuruntular diziliyordu karma.
Soyulmaya, dayak yemeye gidiyordum ben. Susuzluumu
bile bile geri dnmek geliyordu iimden. Yal kadna
verdiim be lirama acyordum. Hem neye yarayacakt ki...
Yine ayn bunalmn iinde bocalamayacak mydm? Bir
eyleri renmem gerekiyordu. Dindirmeliydim bu
susuzluu. Bir gven duymalydm kendime. "Grdn m?
ki paran olsun... tesi kolay..." diye. Yaamay
srdrebilmek iin bu gerekliydi bana. Bir karanlk sokan
banda indik. nsanlarn baklarnda belki bir imrenme
yoktu. Ama yzlerinden okuduum merak bile bana yeterdi.

 Ben gideyim, arkamdan yava yava gelirsin

emi canm... dedi kadn.
Olur, dedim.
"Peki canm..." diyememitim niyeyse... Pei sra gitmekten holandm. Bir kadnn peinden bouna bir umutla,
"belki beni arr" diye deil, -param iin de olsa- onun
dileiyle gidiyordum imdi. Demir bir kapnn nnde
durdu. Aarken yetitim, girdik. Araln karanlnda o
kukular duydum yeniden. Oysa o, konuunu en iyi biimde
arlamaya alan bir ev kadn gibi:
Dur, yakaym... diye atld.
Merdivenleri ktm. I sndrd, geldi, uydurma bir
kapdan k yanan bir baka arala girdik. erdeki odada
az nce konuunu yollam bir kadn temizleniyordu.
Yanmdakine:
Yalnz msn? diye seslendi.
Sonra beni grd, cevap beklemeden bitiik odaya geti.
Odada, pazarlkl yasak sevilerin zlemini ektiim kokusu
vard. renilecek bir kokuydu belki... Oysa o kokuyu
duymaya gelmitim ben. Bir keye ilitim. Bilmediim
olaylar yaayacak olmann aknl vard zerimde. Ben
miydim yasak birleme evlerine gelen? Bir kadnla
yatacaktm demek? Btn yanyla bir kadn grecek,
tutkular yaayacaktm ha?.. Bu kvan bir mutluluk
saylabilir miydi?

Kadn geldi, soyunmaya balad. Alkn olduu

belliydi. Benim mi karmda soyunuyordu bir kadn?
Korkuyla kark birtakm duygularn her yanma yayln
duyuyordum. oraplarn asyordu sandalyenin arkasna.
Bense bacaklarna bakyordum.
Hadi ver canm... dedi.
Giysilerimi istiyor sandm nce. Oysa uzanm parmaklar "para" diyordu. Benden korktuu iin mi nceden
alyordu paray? Kukularmdan kurtulmaya altm. Ya da
parayd onun iin nemli olan. Bir kadnn param iin bana
katlanacan hatrladm. Dnmek bile istemiyordum
bunu. Susuzluumu gidermeye, skntlarm brakmaya
gelmitim buraya.
br odadaki kadn:
Usandm vallahi artk... diyordu. Bir
cevap vermedi ona. Paray uzattm.
Allah bereket versin... dedi.
Gldm.
Glersin ya... dedi.
Davranlarna sndm bir kadn krm olmak istemedim.
Ona deil, dedim, byle bir yere yeni geliyorum
da...

Toy olduumu kendi azmla sylyordum ite. Kadn,

paray ierde bir yerlere koydu, geldi. Kaplar srd, iyice
soyundu, uzand yataa.
Haydi... dedi.
Soyundum. Titrediimi gryordum yanna gider
ken. Dokunmaktan korkuyordum ona. Sokak lambas
nn perdeleri aarak verdii aydnlkta, rkek, sarldm.
plakln grmek bile yetecekti bana sanki... Oysa
biliyordum susuzluumu.
Hadi... dedi kadn yeniden.
Ben... dedim, hi kadn pmedim... izin verir
sen...
Kadnn bu ocuka isteyie bir grltl glle cevap
vermesinden korktum sonra. Yznde bir lt belirdi
yalnz.
Yanamdan... dedi.
Bir kardee pcn bana yeteceini mi sanmt?
Yoksa bir alayc deneyi miydi bu? Dnmedim bunlar.
Btn susamlmla gslerinin arasna kapandm.
Altmdakinin de bir insan olduunu unutmu, en kaba
sevimeleri yayordum. Kadn benden de susuzdu sanki.
Benim plerimi, onu ven szlerimi en glleriyle
karlyordu. Sokaktan parayla alnm bir kadnn
davranlar artyordu beni. Altmda ta gibi
donmuasna yatar, sre dolunca, "hadi tamam" diye-

bilirdi. Oysa ald parann tam karln vermek isteyen

bir emeki gibi, bana yararl olmak iin rpmyordu. Bense
btn eksikliimi unutmu, bir ac susuzluun dindiriliine
kouyordum. Ancak dlerimde yaadm bir tatl yaanty
btn yanlaryla renmeye alyordum. Tutkularmn
ateiyle kayglarm eriyordu. Bir kadnn plak scaklnda
iimden ak duyuyor, boalmla ulayordum. Ve kadn:
Hadi yeter... diyordu.
Giyinirken duyduum yorgunluk sevindiriyordu beni.
Kadn, bilmediim bir yaantnn aclnda zntl, dar
kyordu. Bencilliime kzyor, bana yaadm duyuran
kadna bir eyler borlu olduumu gryordum. Onun da
mutlu olmasn diliyordum. Bir yandan da boalmln
kvanc iinde, yaamay vc szler sylyordum kendi
kendime.
Sonra geldi:
karken kapy ekersin...
Sesinde bir bezginlik vard. stiyordum ki, ona bir eyler
syleyeyim. nsanlarn kaderini ben izmiyordum ki... Ne
syleyebilirdim? "Hadi git artk..." demek istiyordu belki de.
Giyinip sslenmeye balamt yeniden. Az sonra dar
kacak, bir bakasn arayacakt. Bu da onun yaantsyd.
yi gnler dilemek isterdim ayrlrken. Cevap vermez diye
korktum. Btn kaygla-

rm -bir sre iin de olsa- orada brakp, hi ses etmeden

indim aa. Kapy ektim, dar ktm.
Kapnn gn grmlnde bir usanmlk vard.

Ayaklarm gvenle basyordu kaldrmlara artk. Skntlar unutmu bir scak srkleniti bu. Yarn arkadalarma yaanm bir yk anlatabilecektim ben de.
Kadnn adn sormay unutmutum, bir ad bulmalydm ona
imdi.
Sokaklarn sessizliini sevdim.
(1965)

Gkten Bir Uurtma Dt

Bu byle srp gitmeyecek. Ama bunu bilmek bir eyi

deitirmiyor. Ben, ancak dleriyle avunan kii... umarm
bir gn usanacam d kurmaktan. Artk boalmann; var
olduunu duymann isteiyle kacam bir akam dar.
nsanlar kskanacak mym? mrendiimi de saklayamam
ya... Bu bakaln yknden kurtulmak, sradan bir kiinin
yerinde olmak isteyeceim. Ayp m? En yce inanlarm
insanlar ldrm-se... Onlara kzmak... Yalnz bir adamdan
baka ne beklenir? Sularn durulaca bir gn gelecek olsa,
beklerim. Bu dirliksizliim acelecilikten mi sanyorsunuz?
Erken, ya da ge diye bir kavram tanmyorum ben. Hi
tatmadan gmek var sevilmeyi. Var olmak iyi, yok
olmaktan kanlmaz, ya varken yok saylmaya ne

buyrulur? "Ben de varm!" diye abalaym, "Sen yoksun!"

desinler, sonra da tutup seveyim insanlar, yaamay... Bu
yenilgiye nasl katlanmal?
Ya, d kurmaktan usandm gn neyle yaayacam?
O gn yasak seviler de doyurmayacak beni. Bir yksek
yokuun banda, kendimden tiksinile geri dneceim.
steksiz bir kadnn soukluu mudur beni korkutan?
Kprden vapurlarn ldana bakacam uzun uzun.
Sonra umutsuzluk iinde bir yry balayacak. Belki
ellerim cebimde olacaktr. Bir yal kadn el aacak kede.
Ona ok greceim bir iki ufakl. Kzgnlm kimedir?
Geri dnmek isteyeceim. Ellerim titrer diye mi korkarm?
Ya da kendimi ondan talihli grmekten sklacam.
nsanlardan sevgi beklemek, onlara el amaktan daha m az
utandrcdr? Bunu zemeyecek, oradan uzaklaacam.
Isszlklara koacam olanca bunalmla. nsanlardan ka
bir zm yolu olabilecek mi?
Eksiksiz olduumu dneceim bir an. Bir erkein
yanndaki kadna yiyecek gibi bakabilirdim ben de. Belki
kadn almak onun kolundan... Dileiyle gelen bir kadn
olabilmek... lm dnmek yerine, insanlara kendileri
gibi yksekten bakabilmek... Kafay ekmek, doacak
ocuklar dnmek...

Sonra, btn bunlarn olamayacan anlay... Sokaklar

dar gelecekti. Dlerden usandm noktada, bir parkta
kendimi dlere brakmadan edemeyecektim.
Gecenin o saatinde bir kz, karanl delip gelirdi.
Karmdaki sraya oturturdum onu. Salarn dzeltirdim
dokunmadan. orab kam, ayakkabsnn topuklar
eskimise zlrdm. Evde namus dkn sarho bir baba
"srtk" demi, itelemitir belki, unuturdum kendimi, ona
acrdm. Gzlerinin donukluuna tutulur, severdim o kz.
Neden bilmem, sonra sklrdm kendimden, utanrdm ona
"seni seviyorum" demeye... Geen bahardan kalma bir yrtk
uurtma, yldzlardan gelircesine aatan kurtulur, derdi.
"Gkten bir uurtma dt." derdim. Glebilirdi. Yine de
yanna gidip oturamazdm. Oysa, tutmak isterdim ellerini.
Btn kaygm onu gldrebilmektir. Az glen bir kzd
belki. Ne bileyim canm?.. Bir kediye dil karrdm
karanlkta. Buna da glmez deildi ya... Glmek ona
yarard. lerde, denizin ortasnda bir k yrrd. Zaman
dursun isterdim. Ik grnmez olunca, gzlerime kzardm
onu kaybetti diye. Kzn gsleri inerdi, kalkard. Alar
myd? Yanaklarnda bir slaklk sezinlerdim. Onunla alamak gelirdi iimden. Oysa geldiince sessiz giderdi o.
Bekr odama gtrmek isterdim onu. ay piirir, yemi
hazrlardm. ay iecek, yemii yiyecekti. Ben bakacaktm,
yalnzca o kadar.

Ama hepsi bo. Ben yine yalnz dneceim. I

yakacak, oturacam. ay piirmek istemeyecek canm.
Yemiler bayatlayacak bir kede. Gzlerim yorgunluktan
kapannca sndrecek, yataa gireceim. Bir "iyi
geceler" diyenim olmayacak yine. Fareler tkr tkr
dolaacak ortalkta. Yalnz deilim diye avunacam.
(1965)

Ben Susuz

Kynn bu ssz yresine iyice almtm. akllara

uzanyor, dlere brakyordum kendimi. Bir renkli ta, bir
midye kabuu alyor, avcumun ortasna koyuyor, saatlerce
bakyordum. Bir kk tan, ya da bir kalker kabuun bana
verdii neydi? Duygularm, anlatlmak istenen aa
vurulmadk tutkularm vard, ona anlatyordum. nce canl,
deli dolu bir ad koyardm ona. Bu, onu bir canlandr
myd? Belki de kendimde varln sezinlediim kakln,
cansz bir yaratkla arkadalk kuracak biimde ilerlediini
grmekten korkuyordum. Holanaca ad bulabilmek gt.
Sevdiim kzn adyla sesleniyordum ona. Beeniyordu
sanrm. Bir varln avcumda beni dinleyii yeterliydi.
Eksik yaratl-

mln umutsuzluuna kapldm gnlerde ona bakarak

aladm olmutur. Onun youn duygusuzluundan
kendime yararl bir ders edindim: Her eye bakmak, her eyi
bilmek, ama her eye ilgisiz kalmak gerekliydi. Yaantm
srdrebilmenin yolu, onun bu soukluunda gizliydi. Oysa
benim aradm bylesine kesin bir vurdumduymazlk
myd? evremdeki olaylara, inanmak istemediim kadere,
yaratlmln ezikliine bir buz torbasnn iinden
bakabilir miydim? Her eyi grecektim, her eyi bilecektim
de, klm kprdamayacakt ha?..
Olaylar oluruna braktm gnler de uzun srmedi.
Snrsz skntlardan bezmitim. Artk var oluumu ya tam
anlamyla duymalydm, ya da bu yaant bitmeliydi.
O gn kararl geldim kyya. Btn kar yollar tkamlard. Oysa bir sonuca ulamak istiyordum ben. Bo
bulduum bir var olmay kendim bitirecektim. Kumula
oturmadm. Kynn en yksek yerini setim, trmandm.
Son anmda bir dost arandm, kk, yass bir ta aldm
yerden. Dostumun heyecanl, hi deilse akn bakmasn
istiyordum. O yine eski donukluundayd. Bir iki satr
yazmay dndm geridekilere, sonra yersiz buldum bunu:
Ben gidecektim de, bir kt paras kalacakt. Yaknlarmn
arkamdan alaylarn glendirmekten baka neye yarard
ki... Ta da brak-

malydm yerine. Bir zararsz arkada birlikte suya atmann

gerei neydi? Yalnzlktan m korkuyordum? Ta yerine
braktm istemeyerek. Canm bir sigara ekti. kardm,
dostuma tuttum nce.
Almaz msn?
Bilirim, kullanmazd.
Son bir sigara, dedim, bir dert ortann son de
vi ite...
Almad. Ben yaktm. Denize fledim dumanlar, gerilere
doru utu hep. Bu direnii neydi bana denizin? O da m
istemiyordu beni? stensem de, istenmesem de kararlydm
artk. Bir de dumanlar dilediimce usayd... Bu sonsuz
yolculua bir umutlu solukla kmak vard. Sigaramn son
soluundayd, yaantnn bitiindeki hzllk balad.
Titredim. Sarardm belki. Sigaray fiskeledim korkuyla.
Brakamyordum dumanlan. Oysa onlar iimde gitmek
istemiyordum suya. Yaantnn u noktasnda bu kararszlk
neydi? Braktm dumanlar. Tandm, bilemediim bir yz
biimlendi karmda. D m gryordum? Gittike
byyor, bir sevi, bir korku gibi doluyordu iime. Sularn
cokunluu geliyordu kulaklarma. lm perisi miydi bu?
Ben irkin bilirdim onu, oysa ne kadar da gzeldi, uzun
boyu, yatkn duruluuyla bir yerden tanyordum onu...
Daha nce dlerime girmi olamaz lm perisi. Kimdi ya?..
Bir uzak sevinin son lts myd? Bir perde inecekti az
sonra.

 Durun, durun! diye bardm, kotum kydan rak

kelere... Durun, uzatyorum bu perdeyi!
ime yaama isteini btn zenginliiyle dolduran
zmsz gzel, yava yava ekildi.
Yaanty bitireceim noktada, ona yeniden sarlmak
balamt. Kyda bir d perisini beklemekle geiyordu
gnlerim. Cansz dostlarm da bir anlam verememilerdi bu
halime. Belki beni knayanlar bile oldu. Bense btn
usanmlklar brakm, bir iniin dzgn admlarn
atyordum.
Btn dncem, beklenmedik anlarda kagelen perimi
zmlemekti. Nedense onu bir kz olarak tanmlamtm
kendi kendime. okluk bir sevi szcnn peinden
geliyordu, belki ondan. Onun gerekte var olup olmadn
bilmekten bile korkuyordum. Oysa iimi yakan tutkular,
tatmadm zlemler hep onda dmleniyordu. Onu
diliyordum karmda, doymuyordum seyretmekten. Bir
yaanty bitirecek olmann korkusunda onu ben
yaratmtm belki. Belki de bir eski sevinin anlarnda
biimlenen, tutulduum yzd.
Kydaki cansz arkadalarma gstermek isterdim onu.
Edemedim yine de... Kskanyor muydum? Yarattm
sandm bir gzellii btn evrene duyurmak istemez
miydim oysa? Ama onlarn bir donukluu vard beni
rkten. Onun btn gzelliklerinin anlalmasn, ona
tutkulanlmasn dilerim. Onlarsa ok ok, bakar

ve grrlerdi. Ben kzacaktm ve bir yakn dostuma ktlm dokunacak; tutup, denize atacaktm. Onlara hi sz
etmedim bu yzden.
Btn beklediim onun gelmesiydi. Soluumu tutuyor,
alk olmadm kayglar iinde, en bilinmedik yerlerini
grmek istiyordum. Gzellikleri bir yana, kendimi
kaptrdm bir itenlik vard onda. O gelince her ey vard,
o yokken hibir ey kalmyordu evremde. D olduunu
bildiim yalanc bir grntye tutsak, seviyi tadyor,
yaadm duyuyordum. Onu incitmek korkusuyla susmu,
gzlerine dalyor, unutuyordum her eyi. Bir buyruk
bekliyordum ondan. Ne olduunu bilmediim bir buyruk...
Dudaklarnda glckler, susuyordu. Kimi hi glmezdi
yz. Hemen salarm dzeltir, ceketimi iliklerdim bir
telal saygyla: Houna m giderdi, glerdi yeniden. O
glnce bir mutlu ltdr balard iimde.
Bu tutkulan rktyordu beni. Onu almak, tam
anlamyla benim etmek istiyordum artk. Biliyorum, kzacak, dnmeksizin gidecekti belki. Ama ne olurdu yani?
zlmezdim bile... Bir yeni d perisi yaratmak g i
miydi?
Ve yalnzlm btn skntlaryla duyduum bir gecede, olanca almla onu tutmak, bekr yatamda
doymaksz bir seviyle pmek.... pmek istedim. Elimi
salladm havada, tutamadm. KATI. Tavann bir kesine
rkm, snd. Bakt bakt, bir baka trl dald

ve yok oldu sonra. ylece kalakaldm yerimde. Btn

glerimi yitirmi, yenilgin, kendimi bir bolua brakrcasna yataa yldm.
Bir yenisini yaratmaya hi abalamadm. Yapamayacam biliyordum. imde geri dnnn umudu,
dzensiz bir yaaya braktm kendimi. Onu bekledim
bouna, oysa dnmeyecei gidiinden belliydi.

Gnlerce inmedim kyya. Daha iyi anlamaya baladm eksikliimin bunalmnda, ayaklarm sonunda beni
oraya srkledi. Eski dostlarmla selamlatm, sordum
onlara:
"Tanrsal hakbilirlik" diyorlar, inanyor musunuz?
Bir cevap bekledim, hi ses etmediler. Olsa olsa,
olumsuz olurdu grleri. Onlar da kvan duymuyorlard
durumlarndan. Yanlyordum belki de. Yaamalarndan
yana bir yaknmalar yoktu da, benim gibi bir adamn szleri
skyordu onlar. Sonra kendimi atacam kayann stne
ktm. Son bir sigara yakmaktan da vazgetim. Dndm.
Sylendim. Bardm.
Ve usanacaktm az sonra... Kendimi sulara brakrkenki
szlerime u uuan martlar bile kzacakt. ...bir byk
tanrsal hakszlk vardr.
(1965)