Kurumsal Kaynak Planlama Yazilim Paketleri VE Kuruma Özel Yazilimlarin Seçim Aşamasinda Karşilaştirilmasi

T.C.
BAHEEHR NVERSTES
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM

PAKETLER
VE
KURUMA ZEL YAZILIMLARIN SEM
AAMASINDA KARILATIRILMASI
YKSEK LSANS TEZ
N.Turul Kstence
stanbul, 2009
T.C.
BAHEEHR NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
BLG TEKNOLOJLER PROGRAMI
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM

PAKETLER
VE
KURUMA ZEL YAZILIMLARIN SEM
AAMASINDA KARILATIRILMASI
YKSEK LSANS TEZ
N.Turul Kstence
Tez Danman: Do.Dr.Adem Karahoca
stanbul, 2009
ONAY
T.C.
BAHEEHR NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
BLG TEKNOLOJLER
Tezin Ad
: Kurumsal Kaynak Planlama Yazlm Paketleri ve

Kuruma zel Yazlmlarn Seim Aamasnda
Karlatrlmas
rencinin Ad Soyad :Nazif Turul Kstence
Tez Savunma Tarihi : 08.06.2009
Bu tezin Yksek Lisans tezi olarak gerekli artlar yerine getirmi olduu Enstitmz
tarafndan onaylanmtr.
Prof. Dr. A. Blent ZGLER
Enstit Mdr
Bu tezin Yksek Lisans tezi olarak gerekli artlar yerine getirmi olduunu onaylarm.
Yard. Do. Dr. Orhan GKL

Program Koordinatr
.
Bu Tez tarafmzca okunmu, nitelik ve ierik asndan bir Yksek Lisans tezi olarak
yeterli grlm ve kabul edilmitir.
Tez Snav Jrisi yeleri
Do. Dr. Adem Karahoca (Tez Danman)
------------------
Prof. Dr. Nizamettin Aydn
-------------------
Y. Do. Dr. Yaln eki
-------------------
ii
TEEKKR
Bu tez almamda bana ok byk yardm olan danman hocam Sn. Do.Dr. Adem
Karahocaya , tez almam boyunca bana yardmc olan arkadalarma ve anket almasna
katlan herkese teekkr ederim.
Ayrca eitimim konusunda desteklerini esirgemeyen aileme, en iten sevgi ve teekkrlerimi
sunarm.
Haziran , 2009
N.Turul Kstence
iii
ZET
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM PAKETLER VE KURUMA ZEL

YAZILIMLARIN SEM AAMASINDA KARILATIRILMASI
Kstence, N.Turul
Bilgi Teknolojileri
Tez Danman: Do.Dr.Adem Karahoca
Haziran 2009, 71 sayfa
zellikle bilgi ann hzl geliimi ile, biliim teknolojilerinin kullanmnn yaygnlamas
srecinde, iletmeler iin, etkin, kullanl, hzl ve ekonomik faydalar sunmasndan dolay
ERP (Kurumsal Kaynaklar Planlamas) sistemlerinin nemi de
giderek artmaktadr. Bu
alma ile zellikle bir ERP yazlm sisteminin seimi ve kurulumu aamasnda dikkat
edilecek noktalar ve hazr ERP paketleri ile kurumlara zel yazlm tercihi arasndaki farklar
belirlenmeye allacaktr. Hangisinin daha faydal ve etkin olaca konusunda, temel
kriterler ortaya konacaktr. letmelerin, ERP paketi seiminde karlatklar skntlar
zmleyebilmeleri iin, neriler oluturulmas da hedeflenmektedir. letmelerin rgt
yaplarna, kendi i sreleri en uygun yazlm sistemini seebilmeleri iin yol gsterilmesi de
hedeflenmektedir. letmeler doru yazlm seiminin yannda, byle bir sistemi kurarken
doru kiilerden doru hizmetin alnmasda iletmeler iin olduka nemlidir. Ayrca bu
alma, yeni yazlm sistemini, hem kurma ve onu srdrme maliyeti asndan, hem de
zaman asndan, nemli kazanmlar ve avantajlar salayabilmesi iin, iletmelere rehber
olacaktr. Bu tez almas kapsamnda, yazlm sistemleri seimi iin, belirlenen kriterler,
hizmet ve retim iletmelerinde ayr ayr deerlendirme yaplarak karlatrlmtr.
Anahtar Kelimeler: ERP, Kurumsal Kaynak Planlama, zel Yazlm, Bulank Analitik
Hiyerari Prosesi, AHP, Yazlm Seimi, Seim Kriterleri
iv
ABSTRACT
COMPARING ENTERPRISE RESOURCE PLANNING AND

CUSTOM - MADE SOFTWARES IN SELECTION STAGE
Kstence, N.Turul
Information Technology
Supervisor: Assoc.Prof.Dr. Adem KARAHOCA
June 2009, 71 pages
The importance of ERP (Enterprise Resource Planning) systems are significantly increasing
since it provides effective, convenient, fast and economical benefits for business with rapid
development of information age, especially widely usage of information technology. In this
research, important points for selection and setup of ERP software system and differences
between ERP packages and local applications are analyzed. Basic criterias are developed in
order to determine which alternative is beneficial and efficient. It is aimed to develop
suggestions to solve problems that companies encounter with during the selection phase. The
objectives in order to select best alternative aligned with company structure is also developed.
Not onlyslection phase but also implementation phase is critical for successful ERP
applications by considering both software and right support from right service. This research
aims to guide companies to select and implement ERP packages in terms of costs, time,
benefits and advantages. In the scope of this research, selection criterias both for service and
production companies are evaluated seperately and compared with each other.
Keywords: ERP, Enterprise Resource Planning, Special Software, Fuzzy Analytic Hierarchy
Process, AHP, Software Election, Selection Criteria
NDEKLER
Sayfa No
ONAY ...............................................................................................................................ii
TEEKKR ...................................................................................................................iii
ZET............................................................................................................................... iv
ABSTRACT ..................................................................................................................... v
NDEKLER .............................................................................................................. vi
TABLOLAR.................................................................................................................... ix
EKLLER ..................................................................................................................... xi
KISALTMALAR...........................................................................................................xii
1.
GR ...................................................................................................................... 1
1.1. ALIMANIN AMACI ................................................................................1
1.2. ALIMANIN YNTEM VE ER ....................................................1
2.
ERP SSTEM ........................................................................................................ 3

2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
ERP NEDR? .................................................................................................3

ERP'NN TARHSEL GELM..................................................................4
ERP SSTEMLERNN NEM ...................................................................5
ERP SSTEM SEM KRTERLER ..........................................................8
2.4.1. Satnalma Sreci.................................................................................8
2.4.1.1. Satnalma Maliyeti.............................................................8
2.4.1.2. Tedariki Firmann Durumu ..............................................8
2.4.2. Kurulum Sreci ..................................................................................9
2.4.3. Kullanm Sreci..................................................................................9
2.5. TRKYEDEK GENEL ERP PAKETLER ............................................10
2.5.1. SAP R/3 ............................................................................................10
2.5.2. NETSS ............................................................................................11
2.5.3. CANIAS ERP (IAS: Industrial Application Software) ....................11
2.5.4. ORACLE ..........................................................................................12
2.5.5. LOGO...............................................................................................12
2.6. ERP SSTEMNN BLEENLER (MODLLER) .................................13
2.7. ERP SSTEM NASIL KURULUR VE NASIL HAYATA GERLR? .15
vi
2.7.1. Proje Hazrlk Aamas.....................................................................15

2.7.2. Proje Ekibinin Belirlenmesi Aamas...............................................16
2.7.3. Yazlm Seimi Aamas ..................................................................17
2.7.4. Danmanlk Seimi Aamas...........................................................17
2.7.5. Donanm ve Altyap Hazrlklar Aamas .......................................17
2.7.6. Proje Odas .......................................................................................18
2.7.7. Mevcut Durum Analizi Aamas......................................................18
2.7.8. Kavramsal Tasarm Aamas............................................................18
2.7.9. Detayl Tasarm Aamas .................................................................18
2.7.10. Test Aamas ....................................................................................19
2.7.11. Son Kullanc Eitimleri Aamas....................................................19
2.7.12. Canl Kullanma Gei Hazrlklar Aamas ...................................19
2.7.13. Canl Kullanma Gei ve Kullanm Aamas..................................20
2.8. ERP SSTEM GELTRME SRECNDE YAANAN GLKLER 20
2.9. ERP SSTEMLERNN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI........20
2.9.1. ERP Sisteminin Avantajlar ..............................................................20
2.9.2. ERP Sisteminin Dezavantajlar ........................................................21
2.10. ERP SSTEMNN MALYET VE YATIRIMIN GER DN..........22
3.
KURUMA ZEL YAZILIMLAR ...................................................................... 23

3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
4.
ZEL YAZILIMLAR..................................................................................23
ZEL YAZILIMLARIN AVANTAJLARI.................................................26
ZEL YAZILIMLARIN DEZAVANTAJLARI .........................................26
YAZILIM SSTEMLERNDE BOYUTLAR..............................................27
MODEL YAYGINLATIRMA STRATEJS............................................28
ORGANZASYONEL YAPI MODELLEMES .........................................29
ERP SSTEMLER ve KURUMLARA ZEL YAZILIM

KARILATIRMA ANKET ALIMASI....................................................... 30
4.1. ARATIRMANIN MODEL.......................................................................30
4.2. YAZILIM SEMNDE KRTERLER .......................................................31
4.2.1. Fonksiyonellik :................................................................................31
4.2.2. Teknik altyap : .................................................................................31
4.2.3. Maliyet : ...........................................................................................32
4.2.4. Servis ve destek :.............................................................................32
4.2.5. Sistem gvenilirlii : ........................................................................33
4.2.6. Sistem ynetimi kolayl:................................................................33
4.2.7. Uyarlamann kolayl :....................................................................33
4.2.8. Organizasyonel yap ile uyum :.......................................................34
4.2.9. Yazlm tedarikisinin tecrbeleri :...................................................34
4.2.10. Uzak organizasyonlar ile koordinasyon : .........................................35
4.2.11. Modller aras btnleme: ..............................................................35
4.3. YNTEM.....................................................................................................36
4.4. ARATIRMA VE YNTEM......................................................................36
4.4.1. ltler arasnda nem sralarnn belirlenmesi...............................37
4.4.2. kili karlatrma matrisi..................................................................37
4.4.3. kili karlatrma matrisinin tutarllk incelemesi............................37
vii
4.4.4. Changn Bulank AHPde Mertebe Analizi Ynteminin Admlar 38

5.
BULGULAR......................................................................................................... 42
5.1. ltler arasnda nem sralarnn belirlenmesi...........................................42
5.2. kili karlatrma matrisinin tutarllk incelemesi .......................................44
5.2.1. retim iletmeleri iin kriter ikili karlatrma matrisinin
tutarlln ........................................................................................45
5.2.2. Hizmet iletmeleri iin kriter ikili karlatrma matrisinin
tutarlln ........................................................................................46
5.3. Bulank Analitik hiyerarik prosesi iin ikili karlatrmalar matrisinin
bulunmas .....................................................................................................47
5.3.1. Bulank AHP iin sentetik mertebe deerlerinin hesaplanmas........51
5.3.2. Kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas ................................53
5.3.3. Kriterler asndan yazlm alternatiflerinin retim iletmeleri
asndan deerlendirilmesi..............................................................56
5.3.4. Kriterler asndan yazlm alternatiflerinin hizmet iletmeleri
asndan deerlendirilmesi..............................................................60
5.3.5. Hizmet iletmeleri iin kriterlerin nem arlklarna gre
alternatiflerin deerlendirilmesi .......................................................63
5.4. Anket sonular ve yorumlar ........................................................................64
6.
SONULAR VE NERLER ............................................................................ 67

6.1. FAYDALARIN SINIFLANDIRILMASI ....................................................67
6.2. RKETLERN DEK BLMLERNE SALANAN BAZI
LLEBLR GETRLER ......................................................................68
6.3. SONULAR VE NERLER .....................................................................68
KAYNAKA.................................................................................................................. 72
EKLER........................................................................................................................... 77
ZGEM................................................................................................................... 81
viii
TABLOLAR
Sayfa No
Tablo 4.1: Anket demografik veri dalm.....................................................................30
Tablo 4.2: Aratrmada kullanlan kriterler.....................................................................31
Tablo 4.3: Aratrmada kullanlan likert lek ...............................................................36
Tablo 4.4: Temel leine gre yaplan aralklandrmalar .............................................37
Tablo 4.5: Tesadfilik gstergeleri..................................................................................38
Tablo 4.6: Bulank karlatrma dereceleri ....................................................................39
Tablo 4.7: Ara deerler ...................................................................................................39
Tablo 5.1: Anket sonularna gre retim iletmeri iin kan deerler.........................42
Tablo 5.2: retim iletmeleri iin kriterler ikili karlatrma tablosu............................43
Tablo 5.3: Hizmet iletmeleri iin kriterler ikili karlatrma tablosu ...........................44
Tablo 5.4: Tesadfilik gstergeleri..................................................................................45
Tablo 5.5: Normalize edilen matrisin greli nemler vektr;.......................................45
Tablo 5.6: Normalize edilen matrisin greli nemler vektr........................................46
Tablo 5.7: Bulank karlatrma dereceleri ....................................................................47
Tablo 5.8: Ara deerler ...................................................................................................47
Tablo 5.9: retim iletmeleri ait bulank ikili karlatrma matrisi...............................49
Tablo 5.10: Hizmet iletmelerine ait bulank ikili karlatrma matrisi.........................50
Tablo 5.11: Bulank puan toplamlar ..............................................................................51
Tablo 5.12: retim iletmeleri iin kriter sentetik mertebe deerleri.............................52
Tablo 5.13: Bulank puan toplamlar ..............................................................................52
Tablo 5.14: Hizmet iletmeleri iin kriter sentetik mertebe deerleri ............................53
Tablo 5.15: retim iletmelerinde kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas ........54
Tablo 5.16: Hizmet iletmelerinde kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas........55
Tablo 5.17: Kriterlerin yazlm alternatiflerine gre deerlendirilmesi..........................56
Tablo 5.18: Fonksiyonellik asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .........................56
Tablo 5.19: Teknik altyap asndan alternatiflerin deerlendirilmesi ..........................57
Tablo 5.20: Maliyet asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .....................................57
Tablo 5.21: Servis ve destek asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .......................57
Tablo 5.22: Sistem gvenilirlii asndan alternatiflerin deerlendirilmesi..................58
Tablo 5.23: Sistem ynetimi kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi ........58
Tablo 5.24: Uyarlamann kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .............58
Tablo 5.25: Organizasyonel yap ile uyum asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .58
Tablo 5.26: Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
.........................................................................................................................................59
Tablo 5.27: Uzak organizasyonlar ile koordinasyon asndan alternatiflerin
deerlendirilmesi.............................................................................................................59
Tablo 5.28: Modller aras btnleme asndan alternatiflerin deerlendirilmesi.......59
Tablo 5.29: Nihai alternatif arlklar tablosu................................................................60
ix
Tablo 5.30: Fonksiyonellik asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .........................60

Tablo 5.31: Teknik altyap asndan alternatiflerin deerlendirilmesi ..........................61
Tablo 5.32: Maliyet asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .....................................61
Tablo 5.33: Servis ve destek asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .......................61
Tablo 5.34: Sistem gvenilirlii asndan alternatiflerin deerlendirilmesi..................61
Tablo 5.35: Sistem ynetimi kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi ........62
Tablo 5.36: Uyarlamann kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .............62
Tablo 5.37: Organizasyonel yap ile uyum asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .62
Tablo 5.38: Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
.........................................................................................................................................63
deerlendirilmesi.............................................................................................................63
Tablo 5.40: Modller aras btnleme asndan alternatiflerin deerlendirilmesi.......63
Tablo 5.41: Nihai alternatif arlklar tablosu................................................................64
Tablo 5.42: Normalize edilmi nem arlk tablosu......................................................65
Tablo 5.43: Nihai alternatif tercih olaslklar tablosu ....................................................66
Tablo 6.1: Faydalarn snflandrlmas ...........................................................................67
EKLLER
Sayfa No
ekil 2.1: ERPnin tarihsel geliimi ..................................................................................5
ekil 3.1: Yazlm sistemlerindeki boyutlar....................................................................27
ekil 3.2: Model yaygnlatrma stratejisi.......................................................................28
ekil 3.3: Organizasyonel yap modellemesi ..................................................................29
ekil 4.1: Bulank M2 saysnn M1 saysndan byk olabilirlik derecesi .....................41
xi
KISALTMALAR
Kurumsal Kaynak Planlamas (Enterprise Resource Planning)..................................:ERP

Malzeme htiya Planlamas (Materials Resource Planning) ....................................:MRP
retim Kaynak Planlamas (Manufacturing Resource Planning).......................... :MRP II
rn Aac (Bills Of Materials)................................................................................:BOM
Tedarik Zinciri Ynetimi (Supply Chain Management) ............................................:SCM
Mteri likileri Ynetimi (Customer Relationship Management) ......................... :CRM
Zekas (Business Intelligence) .................................................................................. :BI
Elektronik Veri Deiimi (Electronic Data Interchange) ............................................ :EDI
leri Planlama ve Optimizasyon (Advanced Planner and
Optimizer) .................................................................................................................. :APO
Veri Ambar (Business Information Warehouse) .........................................................:BW
Tedariki likileri Ynetimi (Supplier Relationship Management)..........................:SRM
likisel Veritaban Ynetimi Sistemi (Relational Database
Management Systems) ....................................................................................... :RDBMS
Kk ve Orta lekli letme................................................................................. :KOB
Analitik Hiyerari Prosesi (Analytic Hierarchy Process)........................................... :AHP
xii
1. GR
1.1.
ALIMANIN AMACI
Bilgi teknolojilerinin, artan oranda hayatmzn hemen hemen her alannda uygulamada
kullanlyor olmas, hem bir zorunluluk hem de bir kurum kltr haline gelmitir. Bu
tez almasnda, kurumlarn hazr ERP paketlerini mi, yoksa kendilerine has, zel
gelitirilmi yazlmlar m, tercih etmeleri gerektii hususunda bir aratrma ve
modelleme almas yrtlmtr. zellikle, iletmelerin yazlm sistemi seimi
srecinde, iletmeye en uygun yazlm sisteminin hangisi olduu, iletmenin temel
srelerinin ve alt srelerini daha hzl ve etkin hale getirebilmesi iin hangi yazlm
sistemini semesi gerektii, kurulacak sistemin maliyetinin ne olaca ve yatrm geri
dnmnn ne kadar bir zaman alaca konularnda, karar destek sistemlerine katkda
bulunmay amalanmaktadr.
Dier yandan, ERP sistemi kurulumu sonras, sistemi srdrme srecinin nasl
ynetilecei, kurulan sistemden en etkin ve verimli sonularn ve katma deerlerin nasl
elde edilecei konularnda da yol gstermesi amalanmaktadr.
1.2.
ALIMANIN YNTEM VE ER
lk nce, ERP konusunda temel akademik ve teorik bilgiler verilerek, ERP sistemlerinin,
zellikleri, yaplar, tarihesi ve nemi, geni ekilde ele alncaktr. Daha sonra bir
ERP yazlm sisteminin nasl kurulmas gerektii, kurulurken nelere dikkat edilmesi
gerektii zerinde ayrntl olarak anlatlacak ve kurulan ERP sistemlerinin, avantajl ve
dezavantajl ynlerinin neler olduu konusunda bilgiler verilerek, deerlendirmede
1
nelere dikkat edilmesi gerektii zerinde durulacak ve sistemin maliyetlendirilmesinin

nasl yaplmas gerektii aklanacaktr. nc blmde kurumlara zel yazlmlar
haknda bilgiler verilecektir. Drdnc blmde tez almas, konuyla ilgili olarak
yrtlen anket almamz ile ilgili aratrma modeli ve yntem
haknda bilgi
verilecektir. Beinci blmde ise anket almasnn zmlenmesi ve sonularn analizi

neticesinde oluturulan model yardm ile neriler gelitirilecektir. Son blmde ise bir
yazlm sisteminin deerlendirmesindeki parametrelerinin neler olduu ve sonularn
nasl deerlendirilmesi gerektii konularna odaklanlarak, yazlm sistemi kurmak
isteyen iletmelere neriler ve tavsiyelerde bulunulacaktr.
2. ERP SSTEM
2.1.
ERP NEDR?
ERP, Kurumsal Kaynak Planlamas (Orjinal adyla Enterprise Resource Planning-ERP)

iletmelerde mal ve hizmet retimi iin gereken igc, Makine, malzeme gibi
kaynaklarn verimli bir ekilde kullanlmasn salayan btnleik ynetim sistemlerine
verilen
genel
addr
http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html
http://www.ias.com.tr/erp/erp.html ).
ERP bir kurumun tm blmlerini tek bir bilgisayar sistemi altnda toplayarak, deiik
departmanlarn ortaklaa veri paylamn salar. Bu ortak bilgi sistemi sayesinde,
ihtiya duyulan tm bilgiler bir veritabannda kurumsal alanlarn hizmetine sunulur.
Klasik sistemde her departman kendi i aklarna uyumlu bilgisayar sistemleriyle
alr. ERP bu farkllklar btnleik bir yazlm mimarisiyle ve tek bir veritabann
kullanarak alacak ekilde birletirerek operasyonel zellikleri ve ihtiyalar farkl ok
sayda departmann birbirleriyle iletiim halinde kolaylkla bilgi paylamna imkan
tanr
(http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html
http://www.ias.com.tr/erp/erp.html ).
ERP ile i sreleri birbirlerine tamamen balanm olur. Sat sipariinden retime,
retimden satnalmaya, satnalmadan stoa, stoktan sevkiyata, sevkiyattan muhasebeye
tm birimler, sistemde ileri birbirlerine devredebilmektedir. Ynetim ise tm bu
hareketleri, merkezi olarak izleme imkan bulabilmektedir.
ERP sistemleri, modller yapdadr. letmeler isterlerse, ERP sisteminin modllerini,
ayrarakta kullanabilirler.
2.2.
ERP'NN TARHSEL GELM
1960larda ilk defa ABDde Malzeme htiya Planlamas
(Materials Resource
Planning-MRP) kullanlmaya balanmtr. MRP, belirlenmi ana retim plan ve

mevcut stoklar gz nne alarak, satnalma siparilerininin teslim tarihinden geriye
doru hesaplayp, hangi hammaddenin ne zaman, ne miktarda gerekeceini belirlemeye
yarar.
Bu sayede iletme salkl hammadde temini yapabilir. MRP kavramnn
devamnda yine ilk defa 1970lerde ABDde retim Kaynak Planlamas (Manufacturing
Resource Planning MRP II)
domutur. MRP II , Malzeme htiyalarnn
Planlanmasna ek olarak iletmeyi bir btn halde ele alarak alr ve btn kaynaklar
(finans, zaman, kapasite vs.) koordineli bir biimde kullanmay amalar.
MRPII, MRPnin yapt ana retim plann daha detayl gnlk ve haftalk planlara
dntrmekle kalmam, bir firmann sat, satn alma, envanter ynetimi, retim
planlama ve kontrol, muhasebe, finansman, maliyetlendirme, kalite ynetimi gibi tm
fonksiyonlarn tek bir veri taban zerinde entegre olarak sunan bir endstriyel ynetim
sistemi olarak karmza kmtr (http://www.liman.com.tr/MRPII01.html).
Birden fazla fabrikas, tesisi ve depolar olan bir iletmenin tm kaynaklarn etkin ve
verimli bir ekilde planlamas ile Kurumsal Kaynak Planlamas (Enterprise Resource
Planning- ERP) kavram ortaya kmtr. Kresellemenin doal bir sonucu olarak
deiik corafi blgelerdeki i faaliyetlerinin datk veri tabanlar ve kresel
entegrasyon yoluyla ynetilmesi nem kazanm ve ERP olgunluk ana girmitir.
letme ii blmler ve iletmeler aras hzl, gereki ve gncel bilgi akna duyulan
ihtiya,
byle bir entegre sistemi
modern irketler iin olduka nemli klmtr.
Sistemde ilenen bilgiler ile elde edilen raporlar, organizasyonun plan ve programlarn
ynlendirir, karar verme aamasnn kolaylatrlr.
Gnmzde ERP sistemleri, bir iletmenin fonksiyonlar arasnda, almalar baaryla
yneten, her trl raporlama, karar destek altyaplarn oluturan btnleik bir sistem
olarak pazardaki yerini buldu. Buna ilave olarak retilen mal ve hizmetin iletmenin
iinde bulunduu blgenin dahilinde ve haricinde, ulatrma alsmalarnn verdii
maliyetlerinin azaltlmas ve bunlarn ne kadar salkl bir ekilde ilediini takip
edebilmek iin, ERP sisteminin ierisine tedarikilerini, tayclarn, fasoncularn,

datm kanallarn ve mterilerini, hatta mal ve hizmetin ulat son tketicilerini
ierisine alan bir model gelitirildi. Bu modelin ismi Tedarik Zinciri Ynetimi (Supply
Chain Management (SCM)) olarak adlandrlr. ERP sistemi, bnyesinde, Tedarik
Zinciri Ynetimi modln barndrmasyla beraber ERPII ismini almtr. ERP II,
ierisinde Mteri likileri Ynetimi (CRM-Customer Relationship Management) ve
Zekas (BI-Business Intelligence) kavramlarn barndrmaktadr (Baskonu, 2007).
ekil2.1, ERP sisteminin 1960l yllardan gnmze kadar geirdigi sreleri
gstermektedir.
Kaynak: (Bakonu , 2007)

ekil 2.1: ERPnin tarihsel geliimi
2.3.
ERP SSTEMLERNN NEM
Artk gnmzde bilgi ann yaygnlamas ve internet ile yazlm zmlerinin

hemen hemen gnlk yaammzn her noktasnda kullanlmasyla birlikte, ERP
sistemleri de bu geliimin yannda yrmektedir. letmelerin i srelerinde ve
hizmetlerinde artk daha hzl, daha etkin, daha verimli, daha kullanl, daha geni
yerlere ulaan veri tabanlarna sahip bir sistem kurmalar kanlmazdr. nsanlardan
bamsz olarak gelitirilebilen ve insanlarn hatalarndan kaynaklanan sorunlar,
gecikmeleri, kaan frsatlar, artan maliyetleri, zellikle ERP sistemleri ile azaltmak ve
etkin klmak mmkn olmaktadr. Bilhassa sistem anlaynn, verilen hizmetler ve
retim sistemlerinde srelerin srekliliini salamas ve sisteme dayal srelerin
devam iin ERP sistemleri kanlmaz ve vazgeilmez hale gelmitir.
Birok retici, rn yenileme, daha hzl teslimat ve daha iyi kalite konusunda artan
taleplerle baa kma abalarnda, teknolojinin yardmna bavurur. Teknoloji, retimde
bu gibi gelimelere imkan verdike, retim sreci daha karmak olmutur. nk
iletmeler, muhasebe, satnalma, stok ve planlama gibi her fonksiyonel blmn
ihtiyalarn karlamak iin ayr ayr bilgisayar sistemleri gelitirmilerdir. Bu
sistemlerin her biri eski ana sistemlere bal olup, belli bir fonksiyonel birimde
otomasyon salayabilir ve o birimin daha etkin almasna imkan verebilir. Fakat
btnnde byle sistemler, birbiriyle uygunsuz otomasyon adacklarn oaltr ve
iletmelerin tm teknoloji ve ekipman potansiyelini kullanmasn nleyerek,
entegrasyon ve koordinasyon eksikliine neden olur. rnein, bir iletmenin sat ve
sipari sistemleri, retim planlama sistemleri ile balantl deilse, bu iletmenin retim
verimlilii ve mteri tepkisi iyi olmayacaktr. Benzer ekilde, sat ve pazarlama
sistemleri, finansal raporlama sistemleri ile uygunsuz ise, st ynetimin acil ve nemli
i kararlar verirken gncel bilgiye ulamas zor, bazen de imkansz olacandan,
kararlar sezgisel olarak alnmaya allacaktr.
Bir irket, farkl fabrikalar ve farkl retim srelerine sahip olsa bile, tasarm, merkezi
satnalma, depolama, sevkiyat gibi baz fonksiyonlarn ortak olmas zorunlu veya
ekonomik olabilmektedir. Bu durumda ERP sistemi, sz konusu fabrika ve retim
sreleri arasndaki egdm salayarak etkin ve verimli bir alma dzeni
oluturacaktr (ener, 2001).
ERP sistemini uygulama kararnn altnda yatan nedenlerin ve irketlerin taleplerinin
neler olduunun tam bir ekilde kavranmas gereklilii, sistemin kurulmasna
balanmadan uzun bir sre nce, sistemi destekleyen kiiler tarafndan ok ak bir
ekilde anlalmaldr (Karakanian, 1999).
irketin bilgi ihtiyacn karlayacak, tek bir kurum kaynan elde etme, tek bir defada
ayn veriye ulama ve i sistemlerini mmkn olduu kadar tek bir platform iinde
entegre etme gibi faktrler (Dzakn ve Sevin, ss.189-218), balca faktrlerden sadece
birkadr (Karakanian, 1999). Fakat ERP sistemi, son dnemde sadece bu iletme ii i
sistemlerini entegre etme yeteneinden dolay deil, irket ii sreleri internet
vastasyla irketin ortaklaryla birletirme yeteneinden dolay da tercih edilmektedir
(Wilson 2000, p.1).
Teknolojideki gelimeler, bir irketin farkl corafi yerlerde faaliyet gstermesine de
imkan tanmtr. Kresel irketlerde, deiik lkelerdeki teknoloji farkllklarndan
dolay, eitli retim aralarn btnletirmek iin gerekli aba daha byktr. Eer bir
irket, farkl lkelerde, farkl trde bilgisayar sistemleri kullanrsa, bu ayr sistemler
boyunca bilgiyi nakletme genellikle pahal arayz birimlerini, irket alanlarnn veri
giriini salamada zaman ve aba harcamasn gerektirir. Buna ilave olarak, irket
bydke ve geniledike, farkl bilgisayar yazlm ve donanm sistemlerinin says
ssel olarak artar (Palanisvamy and Frank 2000, p.43). Bu da ynetilmesi g, karmak
bir yap olmasnn yannda, bilgiye anlk ulama imkannn getirdii problemler, st
dzey yneticilerin karar vermeleri geciktirmektedir.
Tm bu sebepler, ERP sistemlerine olan ihtiyac gn getike arttrmaktadr.
ERP paketi semedeki temel sebepler unlardr (Davenport, 2000:152; Ross ve Vitale,
2000;Bayraktar,2007) :
Arka plandaki ilerde, otomasyon salamak.
sreleri arasnda, daha iyi bir koordinasyon salamak.
Bireysel ve organizasyonel verimliliin artrlmas.
Corafi olarak birbirinden uzak lokasyonlar arasnda, koordinasyon salamak.
Kurum ierisinde, terminoloji birlii salamak.
Bilgi teknolojisi altyapsn anlamay ve bu yapda almay kolaylatran, tutarl
uygulama mant, tutarl bilgi ve arayze sahip olmak.
Stratejik iletme kararlarnn iyiletirilebilmesi iin, veriye kolay eriim ihtiyac.
letme maliyetlerinde azalma beklentisi.

Srelerde mteri katksnn artrlmas beklentisi.
2.4.
ERP SSTEM SEM KRTERLER
ERP yazlm seimi srasnda, seim kriteleri ana grupta ele alnmaldr.
Satnalma Sreci
Kurulum Sreci
Kullanm Sreci
2.4.1. Satnalma Sreci

Satnalma sreci aamasnda; satnalma maliyeti ve tedariki firmann durumu olmak
zere, iki alt kriter deerlendirilmelidir.
2.4.1.1. Satnalma Maliyeti
Satnalma maliyeti olarak, ERPnin lisans fiyatyla beraber, kullanlacak donanm,
iletim
sistemi
ve
veritaban
maliyeti
de,
satnalma
maliyeti
ierisinde
deerlendirilmelidir. Ayrca danmanlk, eitim ve bakm anlamalarnn maliyetleri de

satnalma aamasnda deerlendirilmeye alnmaldr.
2.4.1.2. Tedariki Firmann Durumu
Satnalma aamasnda, tedariki firmann ilgili sektrde daha nce yapt almalar ve
ERP pazarndaki durumu, finansal yapsda dikkate alnmas gereken unsurlardandr.
zellikle satnlama yaplmadan nce, mmknse ERP tedarikisinin verdii referans
firmalarn ziyaret edilmesi, bu mmkn deilse ksa bir aratrma yaplmas mutlak
nemlidir.
2.4.2. Kurulum Sreci

ERP seimi srasnda, satnalma kriterlerinin incelenmesi tamamlandktan sonra,
kurulum srecindeki kriterler, gz nne alnmaldr. Bu aamada, ERP yazlmnn
firmanza uygunluu aratrlmal, kurulum srecinin, ne kadar zaman alaca, eitim ve
danmanlk hizmetlerinin detayl incelenmesi gerekmektedir. ERP yazlmnn
iletmenize uygunluu kriteri ele alnrken,
sektre uyumluluu ve organizasyon
yapnzla uyumluluuna baklmaldr. Eer bunlar salamakta zorlanyorsa, sistemin

uygun olmayan ksmlar, d sistemlerle entegrasyon ile veya ek yazlmlarla bu
eksikliin tamamlanp tamamlanamayaca aratrlmaldr. Tabii bunlar yapmann
zaman ve maddi boyutlar da gz nnde bulundurulmaldr. Kurulum srecinde,
uyarlamalar ve ilave yazlmlar iyi organize edebilecek, tecrbeli bir danmanlk
firmasnn bulunmasda son derece nemlidir. Danmanlk firmasnn, zerinde halen
yrtmekte olduu baka projelerin olmas, yeterli danmanlk kaynann bulunmasna
engel olabilir.
2.4.3. Kullanm Sreci

ERP seim srecinde son aama, kullanm esnasnda dikkat edilmesi gereken kriterlerin
incelenmesidir. Alnacak ERP sisteminin kolay renilebilmesi, kullancnn kendi
raporlarn dizayn edebilme yeteneinin olmas, yerel ve uluslararas ihtiyalar
karlayabilecek alt yapsnn olmas, alnacak raporlarn tutarl sonular vermesi, web
tabanl uygulamar destekleyebilmesi, performans sorunlarnn zlm olmas ve
sistem desteini srekli salanabilmesi, yetki ve gvenlik politikalarn oluturmay
salayabilmesi gerekmektedir. Alnacak yazlm, bakm anlamalar ile garanti altna
alnmaldr.
2.5.
TRKYEDEK GENEL ERP PAKETLER
2.5.1. SAP R/3

Trkiye pazarnda bir numaral ERP yazlmdr. ERP dnya pazarnda da lider
konumdadr (http://erpakademi.blogspot.com, 2008). SAP (Systems, Applications and
Products in Data Processing) , 1972 ylnda, be eski IBM alan tarafndan, Merkezi
Almanyann Walldorf kentinde kuruldu.
SAP, kk ve orta lekli iletmelerden (KOB), global iletmelere kadar her
byklkteki iletmenin taleplerini karlamak zere dizayn edilmi olup, her gn daha
da zorlaan rekabet ortamnda, iletmeler iin byk avantaj tamaktadr. SAP genel
olarak, ERP sektrnde yer almaktadr ve gl bir ERP zmdr. SAP ve ERP,
eanlamda kullanlmaktadr. SAP'nin, ayrca hastaneler, bankalar, ticaret iletmeleri gibi
farkl endstri alanlar iin de zel zmleri mevcuttur.
Almanyann Walldorf kentindeki SAP, dnyann lider client/server i uygulamalar
zm salaycsdr. Bugn, elliden fazla lkede, alt binden fazla byk iletme,
finansman, retim, sat, datm ve insan kaynaklar ilemlerini organize etmek iin
SAP R/3 client/server ve R/2 Mainframe Business Applications semitir. Dnya
client/server aratrma uygulamalar yazlm marketinin % 31 ini ynetmekle beraber,
SAP, dnyann bir numaral standart i uygulamalar yazlm satcs ve dnyann en
byk beinci bamsz yazlm salaycsdr.
SAP R/3'deki "R" gerek zamanl ("Realtime") veri ileme zelliini, 3 ise veritaban,
uygulama sunucusu ve istemciden oluan, seviyeli uygulama mimarisini simgeler.
RDBMS (Relational Database Management System - likisel veri tabani ynetim
sistemi) Oracle, Microsoft SQL, Informix sunucularnn artlarn da, kullanma imkan
vermitir. SAP R/3n kendi iinde EDI (Electronic Data Interchange), ofis
yazlmlarn destekleyen arayz vardr. R/3, 1992 ylnda, R/2'nin ardndan
gelitirilmitir ve pazara sunulmutur. R/2 yazlm, ana yap evre sistem uygulamalar
ve R/3 de ak client/server (msteri/hizmet veren) sistem uygulamalar iin uygundur.
10
SAP tarafndan gelitirilen dier rnler - APO (Advanced Planner and Optimizer) BW (Business Information Warehouse) - CRM (Customer Relationship Management) SRM (Supplier Relationship Management) vs. olarak zetlenebilir.
2.5.2. NETSS
Netsis
Trkiye
ERP
pazarnn,
gl
yerli
oyuncularndan
birisidir
(http://www.netsisnedir.com, 2008). Trk mhendislerinin gcyle, ada ve

uluslararas kriterlere uygun zmler gelitirerek, 30 bini aan mterisi ve 200 binin
zerinde kullancsna hizmet vermektedir. Merkezi zmirde olmak zere stanbul,
Ankara, Azerbaycan, Msr, Ukrayna, ran ofislerinde ve Urla ile Tdeki
teknoparklardaki ar-ge slerinde faaliyetlerini srdren Netsis, kullanclarna i
srelerinin otomasyonuna ynelik, btnleik zmler sunmaktadr. En nemli
misyonu, Trkiyeden dnyaya yazlm ihra etmek olan Netsisin, kurumsal kaynak
planlamasndan satnalma ve datma, malzeme ynetiminden retim planlamaya,
insan kaynaklarndan mteri ilikileri ynetimine uzanan geni bir zm yelpazesi
bulunmaktadr. Deneyimi, KOB uygulamalar, her iletmenin yapsna kolayca
uyarlanabilecek rnleri ve zellikle sat sonras destek hizmetiyle ne kan Netsis,
ayn zamanda Trkiyede yeni kuak ERPyi ilk kez gelitiren ve sunan irket
olmutur.
1991 ylnda kurulan NETSS, farkl sektr ve lekteki iletmelere, ada ve
uluslararas kriterlere uygun kurumsal i yazlmlar gelitirmektedir. Sektrdeki yllarn
deneyimi ile, 30.000'e yakn kurulua, utan uca i otomasyonlar salamaktadr.
Sektrne ve leine gre, her iletmenin yapsna kolayca uyarlanabilen rnleri ile
Netsis, baar grafiini her gn ykseltmektedir. NETSS, kendi kulvarnda sektrde
ilkleri yaratan zgn rnleriyle farkllamaktadr (http://www.netsisnedir.com, 2008).
2.5.3. CANIAS ERP (IAS: Industrial Application Software)

1989da, Almanyada balayan bir Trk firmasdr. Kurumsal zmler ihracat
konusunda byk baar kaydetmitir (http://www.ias.com.tr, 2008). CANIAS ERP
Almanya, Avusturya, Fransa bata olmak zere toplam 9 lkede, 6 dilde kullanlan tek
11
Trk ERP yazlmdr. Standart yapsnda lojistik, retim ve kapasite kontrol, muhasebefinans, fiili maliyetlendirme, mteri ilikileri ynetimi, insan kaynaklar ynetimi,
dokman ynetimi, bakm ynetimi, EDI (Elektronik Veri Transferi) ve kurumsal
karneler (Balanced Score Cards) gibi modlleri ierir. nce dnlerek ortaya
karlm altyaps, kullanm kolaylatrmaktadr, danmanlk ve eitim masraflarn
minimuma indirmektedir ve ok ksa srede kurulum imkan vermektedir.
CANIAS ERPnin modler yaps, iletmelerin geliimi iin nemli avantajlar sunar.
Esnek modler yap sayesinde, uygulamalar sisteme zaman iinde entegre etmek
mmkndr (http://www.ias.com.tr/, 2008). Bylelikle ilk kurulumda, sistemi
ihtiyacnz ve nceliklerinize gre oluturabilir ve geliiminize paralel olarak, sisteme
yeni modlleri aamal olarak alabilirsiniz.
2.5.4. ORACLE
Dnya pazarndaki, ilk oyuncudan biridir (www.oracle.com, 2008). Trkiye ERP
pazarnda da, nemli bir Pazar payna sahiptir. Yaygn olarak veritaban zmleri ile
tannan ORACLEn Oracle E-Business Suit olarak tanmlanan ERP paketi de
mevcuttur. Oracle, ERP pazarnn dnya apnda ikincisi konumundayken, nc
konumda bulunan Peoplesoft (JD Edwards) satn alarak, SAPye kar, ciddi bir atak
yapmtr. Trkiyede yaklak 200 kurulumu bulunmaktadr.
likisel Veritaban Ynetim Sistemleri (Relational Database Management Systems RDBMS), byk miktarlardaki verilerin gvenli bir ekilde tutulabildii, bilgilere hzl
eriim imkanlarnn saland, bilgilerin btnlk ierisinde tutulabildii ve birden
fazla kullancya ayn anda bilgiye eriim imkannn saland programlardr
(http://www.programlamadili.net, 2008). Oracle veritaban da, bir ilikisel veri taban
ynetim sistemidir.
2.5.5. LOGO
Logo Business Solutions, Trkiye ERP pazarnda, SAPden sonra en byk Pazar
payna sahip firmadr (http://www.logo.com.tr, 2008). 1984 ylnda kiisel bilgisayarlar
iin mhendislik yazlmlar gelitirmek zere, i dnyasna atlan Logo, bugn, hepsi
12
biliim teknolojilerine odakl, yedi irketten oluan bir yksek teknoloji grubu haline
gelmitir. 2000 ylnda halka alan Logo, Trkiyenin halka alan ilk biliim irketidir.
Logonun en yaygn ve tannan rn ve hizmetleri KOBler iin zel olarak
tasarlanm, verimlilik ve rekabetilik zmleridir. Bu zmler arasnda, eitli
byklklere gre zel tasarlanm kurumsal kaynak ynetimi, tedarik ve talep zinciri
otomasyonu, mteri ilikileri ynetimi, i sreleri tasarm danmanl gibi rn ve
hizmetler saylabilir. Logo rnleri yurt iinde ve dnda, birok baarya imza atm,
yurt ii ve dnda birok dle layk grlmtr. Avrupa, Ortadou, Afrika ve Asyada
birok lkenin diline, i pratiine ve yasal mevzuatna uyarlanan LOGO rnleri ile
ilgili hizmetler o lkelerdeki LOGO irketleri ya da tam yetkili distribtrleri tarafndan
verilmektedir. LOGO, 2.000 i orta, 150.000 iletmede, 1.000.000' un zerindeki
kullancs ile i uygulamalar alannda, bata Trkiye olmak zere dnya apnda sz
sahibidir.
LOGO yalnzca yazlm deil; iletmelerin ihtiyalarn karlayacak, kurumlarn katma
deerini artran ve verimlilik salayan bir platform sunar (http://www.logo.com.tr,
2008).
2.6.
ERP SSTEMNN BLEENLER (MODLLER)
a. retim Takip Modl: retim planlarnn oluturulmas, gerekleen retim

verilerinin saklanmas ve tm bu srelerdeki faaliyetlerin srekliliinin salanmasnda
hzl, etkin ve otomatik sonular reten bir modldr. zellikle, sisteme anaverilerin
girilmesi ve retim modellerinin ilenmesiyle, geriye sadece gerekleen ve planlanan
verilerin karlatrlmas kalmaktadr. ERP sistemi, kendisi programland ekilde, bize
istediimiz verileri istediimiz arama ve sralama kriterine gre raporlama imkan ve
avantaj sunmaktadr. zellikle ilemlerdeki ve hesaplamalardaki olas insan hatalarn
ortadan kaldrmaktadr.
13
b. Satnalma Modl: Satnalma ile ilgili tm veriler, bu modlde tutulur. Satnalma

bilgilerinden, satnalma artnamelerine, rn zelliklerine, tekliflerden siparilere,
szlemelerden uygulamalara ve satnalma tedariklerine kadar tm faaliyetler, bu modl
sayesinde
otomatik,
hzl,
gvenilir
ve
kayp-kaaklara
yol
amadan
gerekletirilebilmektedir. Ayn zamanda tedarikilere ait deerlendirmeler, tedarik

sreleri ve tedarik zincirindeki unsurlar, bu modl ile takip edilebilmektedir.
c. Malzeme Ynetimi Modl: zellikle BOM (Bills Of Materials) verilerinin
oluturulmasnda, satnalma kararlarndaki miktar verilerinin salkl ekilde elde
edilmesinde, depolama, envanter kaytlarnn tutulmasnda ve takip edilmesinde ok
nemli izlenebilirlik avantajlar sunmaktadr.
d. Kalite Kontrol Modl: retilen rnlerin, belirlenen kalite koullarnn
salandnn veya salanmadnn kontrol iin kalite artlarnn kontrol edildii,
sistemin tm kontrol kaytlarn saklad ve kalite verileri ile sonularnn rettildii
modldr. zellikle bir rnn retilmesine ynelik olarak, o rnn izlenebilirliinin
ve kalite verilerinin, saklanmasnda nemli rol oynar. Geriye doru bilgiye
ulalmasnda ok nemli kolaylklar ve avantajlar sunar.
e. Sat ve Datm Ynetimi Modl: zellikle satlarn gerekletirilmesindeki
sipari verilerinin takip edilmesinde, sevkiyat planlamasnda, datm kanallarnn takip
edilmesinde, satlarn zamannda, istenilen ekilde gerekletirilmesinde, datm
yaplan rnlerin izlenmesinde ve geriye arma faaliyetlerinde ok nemli kazanlar
sunmaktadr. zellikle sat yaplan rnn, artk iletmenin mal olmamasna karn,
rnn izlenebilirliinin salanmasnda ve geriye arma durumunda tm sat
verilerine otomatik olarak eriebilmede, zaman, kalite ve dier unsurlar asndan ok
nemli katklar sunmaktadr.
f. Finans Modl: zellikle iletmelerin finansal altyaplarna ait tm finansal
verilerin takip edilmesinde, kaytlarn srekli ve gncel olarak tutulmasnda, yatrm
kararlarndaki faaliyetlerde, ksa, orta ve uzun vadedeki finansal ihtiyalarda, deme
planlarnda ok nemli kazanlar sunmaktadr.
14
g. Genel Muhesebe Modl: Muhasebe ile ilgili kaytlarn, mteri veritaban

bilgilerinin, deme planlarnn, alacaklar ve tahsilatlarn, eklerin ve dier genel
muhasebe uygulamalarnn tamamn kapsamaktadr. Personelin alacaklar, bordro
ilemleri ve dier muhasebe kaytlarnn tamam, bu modl altnda saklanmaktadr.
h. nsan Kaynaklar Modl: Personelin kariyerine ait, eitim ihtiyalarnn
belirlenmesinde,
eitim
planlarnn
oluturulmasnda,
eitim
kaytlarnn
saklanmasnda, ie almlarda kriterlerin belirlenmesinde, ie alm srecindeki mlakat

sonularnn ve tm CVlerin tutulmasnda, etkin olarak kullanlabilen bir modldr.
zellikle
insan
kaynaklarnn
srekli
olarak
gelitirilmesinde,
yetkinliklerin
belirlenmesinde ve tm bu srelerle ilgili verilerin kayt altnda olmasnda, son derece

nemli kolaylklar salamaktadr.
2.7.
ERP SSTEM NASIL KURULUR VE NASIL HAYATA GERLR?
2.7.1. Proje Hazrlk Aamas

ERP sistemi kurulumunun ilk aamas, gerekten iletmenin ERP paketine ihtiya
duyup duymadnn aratrlmas ile balamaldr. nk ERP uygulamasna gemek,
maliyetli ve uzun zaman alan bir sretir. Bu srete iletmeler, ne yapacaklarn
bilmeden hareket ederler. Genelde uygulama aamasnda, tm yk danmanlarn
zerine atlr. Aslnda bu danman firmann deil, iletmenin kendi projesidir. letme,
ERP projesine geme karar aldnda, daha nce ERP uygulamas konusunda tecrbeli
birisini, proje yneticisi olarak atamaldr. Proje yneticisi, irket ierisinde tam yetkili
olmaldr. Gerektiinde, iletmenin ynetiminin bandaki kiiler bile, proje
yneticisinin taleplerine uygun davranmaldr. Bunu yapabilmek iin, proje sresince
dzenli bilgilendirme toplantlar organize edilmelidir. Proje plan ve btesi de bu
toplantlarda grlmelir.
15
2.7.2. Proje Ekibinin Belirlenmesi Aamas

Proje yneticisinin ilk ii, proje ekibini oluturmak olmaldr. letme ierisinde uygun
grecei kiileri anahtar kullanc olarak belirlemesi, hatta yetersiz grd blmlerin
destei iin dardan eleman alnmas gerekir. Seilecek proje ekibi, ilgili blmlerin
en tecrbeli ve analitik dnce yapsna sahip, teknolojiyi yakndan takip eden kiiler
arasndan seilmelidir. lgili blmn en tecrbeli kiisinin proje yesi olmas, bu
kiinin zamann byk bir blmn proje almalarna ayraca anlamna gelir. Bu da
blm yneticisi tarafndan istenen bir durum deildir. Blm yneticisinin hakllk
pay olmasna ramen, bu kiiyi bu almalar iin ayrmas, ileride kendisine ok byk
avantajlar salayacaktr. lgili blm, proje srasnda bir mddet zorlansada, proje yesi
artk anahtar kullanc olarak yetimektedir. Ayrca bu anahtar kullanc. kendi
blmnde yaad sorunlar en iyi ekilde bilen kii olarak, danmanlar bu sorunlarn
zmleri konusunda sktracaktr. Yneticilerin, proje yelerine, zamannn yarsn
projede, dier yarsn ise kendi iine ayrmalarn istemeleri durumunda, proje yesi,
blmndeki anlk skntlar zmeden projeye gereken destei veremeyecektir. Byle
bir durumda, genellikle proje yeleri, proje almalarna sadece bo olduu zamanlarda
katlmaktadrlar. Bu yaklam yerine zerindeki ilerin alt kademedeki kiilere
devredilmesi, alt kademedeki kiilerin daha tecrbelenmesini salayacak ve de ERPye
geiten sonra iinden olma korkularndan arnmalarn salayarak, proje desteklerini de
arttrmalarn salayacaktr. Ayrca anahtar kullancnn, daha verimli olarak projeye
katlm salanm olacaktr. Dolaysyla, anahtar kullanclarn seimi ve bu kiilerin
zamanlarnn belkide yzde yzn projede harcamalar, projeden istenilen verimin
alnmas asndan nemlidir.
Ancak u da unutulmamaldr ki; Personellerini, ERP uygulamalar konusunda eiten
iletmeler, yatrmlarn kaybetme riski altndadrlar, zira ERP konusunda iyi eitilmi
alanlara, danmanlk firmalarndan byk bir talep vardr. (Aya ve Danac 2007,
ss.90-96).
16
2.7.3. Yazlm Seimi Aamas

Yazlm Seimi: ERP Sistemi Seim Kriterleri bal altnda verilen kriterler gz
nne alnarak seim yaplmaldr. Bu seim aamasnda, proje ekibinin grlerinin
alnmasnda fayda vardr.
2.7.4. Danmanlk Seimi Aamas

Yukarda da bahsettiimiz gibi, bu proje danmanlk firmasnn deil, kendi
iletmenizin projesidir. Danmanlk firmas size hedefinize ulamak iin bir ara
olacaktr. Ancak bu ara, nemli bir aratr. Dolaysyla ok dikkatli seim yapmak
nemlidir. Danmanlk firmasnn tecrbeleri ve piyasadaki durumu incelenmelidir.
Tecrbeleri incelenirken, benzer sektrlerdeki yapt uygulamalara baklmal ve bu
firmalarn grleri alnmaldr. Aslnda danmanlk firmasnn tecrbesi deimiz,
firmann tecrbesinden ziyade, size gelecek olan danmann tecrbesidir. Sizin
baarnz belirleyecek gerek tecrbe, danmann tecrbesidir.
En tecrbeli
danmanlarnn kimler olduu konusunda, dier firmalarn grleri alnabilir.

Danmanlk firmalar zerinde, gereinden fazla i gc olabilmektedir. Bu da tecrbeli
danmanlardan, gereken destein alnamamas veya az destek alnabilmesi anlamna
gelir. Danmanlk firmasyla yaplacak szlemede, proje boyunca ve destek hizmetleri
sresince, hangi danmann hatfann hangi gnleri gelecei, kesin ifadelerle
belirtilmelidir.
ERP sistemleri, olduka karmaklardr ve bir ok farkl uzmanla dayandrlmas
gerekmektedir, bu ise iletmenin dardan destek almas anlamna gelebilmektedir. yi,
tecrbeli danmanlar bulmak olduka zordur, dolays ile bir danmanlk firmas ile
anlama yapmak baarnn garantisi deildir (Aya ve Danac 2007, ss.90-96).
2.7.5. Donanm ve Altyap Hazrlklar Aamas

Proje sresince kullanlacak olan sistem iin, danman firmannda grleri alnarak,
satnalnan yazlma uygun sunucu, iletim sistemi ve veritaban
sistemin bu makinaya kurulmas gerekmektedir.
geirilmelidir.
17
alm yaplarak
Kablolama ihtiyalar gzden
2.7.6. Proje Odas

Danman ve proje yelerinin birlikte proje almalarn, toplant ve eitimlerini
yaplabilecei, uygun bir proje odas hazrlanmaldr. Btn almalarn bu odada
yaplmas, proje yelerinin proje d ilerinden arnmasn kolaylatracaktr.
2.7.7. Mevcut Durum Analizi Aamas
Bu aamada iletmenin tm i sreleri, ald raporlar, onay prosedrleri ve
oraganizasyon
yaplar,
dokmante
edilerek
sreleri
arasndaki
ilikiler
kartlmaldr. Mevcut durum raporunda, yaanan skntlar ve iyiletirme nerilerine de

yer verilmelidir.
2.7.8. Kavramsal Tasarm Aamas
Proje ekibi, kavramsal tasarma gemeden nce, yeni sistem ile ilgili eitim almaldr.
Danmanlar mevcut durum raporunu inceleyerek, yeni sistemin mevcut yapya
uygunluunu aratrmaldr. Yeni sistemin bu yapya uygun olmayan ksmlar iin, ilave
yazlmlarn planlamas bir an nce yaplmaldr. Kavramsal tasarm, ayn mevcut
durumdaki gibi detayl bir ekilde dokmante edilmelidir. Bu rapor, iletme
yneticilerince dikkatlice okunmal, hangi srelerin yeni sistem de yaplp
yaplamad incelenmelidir. Kavramsal tasarm dokman, yneticiler ile danmanlar
tarafndan karlkl onaylanmaldr.
2.7.9. Detayl Tasarm Aamas
Detayl tasarm aamasnda danmanlar, proje ekibi ile organize alarak sistemin
uyarlamasn gerekletireceklerdir. Uyarlama esnasnda alnan kritik kararlar ve
uygulamalar iin, bir kayt defteri oluturulmaldr. Modller aras ilikiler, ilave
yazlmlar, dier sistemlerle entegrasyon almalar yine bu aamada gerekletirilir.
Yeni i sreleride bu aamada belirlenmi olur. Yeni i srelerine gre alnacak
raporlar ve ktlar belirlenir ve yazlr. Organizasyon yaps, yeni sreler ile beraber
gzden geirilmeli ve deiiklik nerileri, st ynetime sunulmaldr. Canl kullanm
hazrl iin bu aamada, satc, mteri, malzeme ve rn aalar gibi anaverilerin
oluturulmas almalarna balanmaldr. Canl kullanma gei annda sisteme atlacak
18
bu
anaveriler ile ilem verileri
iin batch programlar yazlacak ise bunlara
balanmaldr.
2.7.10. Test Aamas
Detayl tasarm aamasnda meydana kan yeni sistem, bu aamada test edilmelidir.
Testlere gereken nem verilmeli ve test sonular dikkatlice analiz edilmelidir. Her
senaryo, rnek gerek veriler ile tek tek denenmeli ve denemelerin sonular senaryo
baznda raporlanmaldr. Testlerden baar ile geemeyen sreler, yeniden ele alnmal
ve dzeltmeler yaplmaldr. Sre testleri tamamlandktan sonra ayn ekilde modller
aras entegrasyon testlerine geilmelidir. Modller aras entegrasyon testlerine, sre
testlerinden ok daha fazla nem verilmelidir. Entegrasyon testlerine, btn birimler
ayn anda katlmaldr, ancak odak noktas sadece testi yaplan birimlerin modlleri
olmaldr. Dier sistemler ile entegrasyon varsa, yine bu aamada testleri
tamamlanmaldr.
2.7.11. Son Kullanc Eitimleri Aamas
Btn testler tamamlanp gerekli dzeltmeler yapldktan sonra, sistem artk canl
kullanm iin son eklini alm ve eitim iin hazr hale gelmitir. Bu aamada sistemi
kullanacak olan son kullanclar iin test sistem zerinde eitimler verilmelidir.
Eitimlerde sadece sistem tantm yaplmamaldr. Bu eitimler de ayn zamanda
kullanclara, bundan sonra ilerini nasl yapacaklar konusunda ve yeni i sreleri
hakknda da bilgiler verilmelidir.
2.7.12. Canl Kullanma Gei Hazrlklar Aamas
Canl kullanma gei hazrlklar aamasnda ilk nce, canl sistem iin kullanlacak
server kurulumu yaplm olmaldr. Daha sonra bu sisteme, anaverilerin atlmasda
tamamlanldr. Canl kullanma gei tarihine son bir hafta kala, ak satnalma
siparileri, sat siparileri, hesap bakiyeleri
gibi verilerin atlma yntemleri
belirlenmelidir. Canl kullanm gei tarihinden nce, bu veriler sisteme atlmaldr.
19
2.7.13. Canl Kullanma Gei ve Kullanm Aamas

Canl kullanma gei anndan itibaren, kullanclara yeteri kadar eitim verilmi olsa
bile, iletmede baz karklklar yaanabilir. Danmanlarn bu srete gerekli destein
verilmesi iin, daha ok gelmesi gereklidir. Canl kullanm destek hizmetlerinin nasl ve
ne kadar olmas gerektii konusunda, danmanlk firmasyla yazl mutabakat
yaplmaldr.
2.8.
ERP SSTEM GELTRME SRECNDE YAANAN GLKLER
ERP sistemine gei, ncelikle iletmenin organizasyonel yaps, fonksiyonlar, retim

veya hizmet sistemi incelendikten sonra yaplr. Geleneksel iletmeden, ERP sistemine
dnm,
iletme
kaynaklarnn
kullanm
etkinliini,
organizasyon
yapsn
deitireceinden, beraberinde baz glkler de getirebilecektir. Bu glkler ksaca,

iletme veya rnn uygun olmamas, iletmelerin nitelikli elemanlara sahip olmamas,
danmanlk hizmetlerinin maliyeti ve yetersizlii, demelerde glk, mterilerin
elektronik ortam kullanamamas, bilgi teknolojilerine ilikin alt yap sorunlar, giri
maliyetleri, yasal sorunlar ve belirsizlikler, gvenlik ve zarar etme riski, irket sahibinin
veya st ynetimin desteklememesi, teknolojik altyapyla ilgili sorunlar, bilgisayar
teknolojilerinin maliyeti eklinde sralanabilir (al ve Ergn, 2008).
2.9.
ERP SSTEMLERNN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
2.9.1. ERP Sisteminin Avantajlar

ERP sistemlerinin avantajlar aadaki gibidir:
Gelimi i sreleri.
Karar destek sistemleri iin kolay veri eriimi.
20
srelerinin alanlar tarafndan daha rahat izlenebilmesi.

Daha az kat ii.
Daha iyi bilgi planlamas.
Daha iyi veri doruluunun salanmas.
Performans art.
Gelimi maliyet izlemesi.
Mterilere daha ksa yant sresi salamas.
Daha iyi nakit izlemesi.
Gelimi veri gzlemlemesi ve sralamas.
Pazar artlarna daha kolay uyum.
Rekabet avantaj.
Gelimi tedarik ynetimi.
Paylalan mteri veritaban.
Gelimi uluslar aras ilemler.
Tek seferli veri girii.
Servis salayc.
Internet tabanl uygulamalar.
2.9.2. ERP Sisteminin Dezavantajlar

ERP sistemlerinin dezavantajlarn sralamak gerekirse, unlar belirtilebilir:
Kullanmn karmak oluu.
Kurulumun ok pahal oluu.
Sorun olutuunda, gidermenin zor oluu.
Sistemi iletmenin ok pahal oluu.
21
Kullanclarda hata yapma korkusu.

iniz zerinde kendi kontrolnzn azalmas.
2.10. ERP SSTEMNN MALYET VE YATIRIMIN GER DN
ERP sisteminin, balang kurulum maliyetleri yksektir. Ancak iyi bir ekilde kurulan
ERP sistemi, yatrlan yatrm birka kat ile karmaktadr. ERP sistemlerinin, yllk
bakmlar ve eitimleri de, yatrm btesinde nemli bir yer tutmaktadr. Ancak
salad katma deerler gz nne alndnda, ERPnin maliyetleri azaltt ve ilerin
daha hzl olmasn salad belirlenmitir.
Meta Group tarafndan yaplan ve 63 irketi kapsayan bir almada; ERPnin yazlm,
donanm, danmanlk ve eitim maliyetlerini kapsayan, ortalama toplam sahip olma
maliyetinin (Total cost of ownership), kk irketler iin 500.000 USDdan balad,
byk irketler iinse bunun, 15 milyon USDa kadar kabildii gzlenmitir (Stein
1999, p.59). Ayrca iletmenin uygulama stratejine bal olarak, ERP projeleri, uzun ve
ciddi bir benimseme srecini de gerektirebilir. Bir aratrmaya gre, ERP uyarlama
sresi, ortalama olarak 23 aydr (Umble et al. 2003, pp.241-257). Bu sre, uygulama
srecinin baarsna, planlanan zaman ve bte ierisinde tamamlanmasna da baldr.
Meta Group tarafndan yaplan aratrmaya gre, ERP uygulamalarndan, 8 aydan sonra
verim alnmaya balamakta ve bu sre 23 aya kadar uzayabilmektedir. Ortalama yllk
getirisi, 1.5 milyon USD olarak hesaplanmtr (Bayraktar,2007) .
22
3. KURUMA ZEL YAZILIMLAR
3.1.
ZEL YAZILIMLAR
Mterinin kendisi iin, zel olarak hazrlanan yazlm paketleridir. Bu yazlm

paketleri, tamamen mterinin istek ve taleplerine gre gelitirilir. Mterinin tm
sreleri incelenerek kurulan zel yazlmlarn amac, birebir
iletmeye
uygun
olmasdr. zel yazlm projelerinde zellikle unlara dikkat etmek, zel yazlmlardan
beklenen katma deeri en yksee kartacaktr:
- Yazlm firmasnn seimi: Sadece lkemizde deil, tm dnyada zel yazlm
projelerinin baarya ulamas iin, l sac ayann birinci paras, yazlm firmasdr.
Yazlm firmasnn yanl seimi, paranzn boa gitmesine sebep olabilir. Yazlm
yaptracanz firmann, konusunda yeterli ve yetkin olmas ve bunu uluslararas
sertifikalaryla ispatlamas ilk art olmakla beraber, sizin konunuza hakim olabilecek,
uzman kadrosu olmas da ok nemlidir. Yazlmn gelitirilecei platform, yazlm
firmasnn sahip olduu teknoloji ve sertifikalar, konunuz hakknda deneyimli
personele sahip olmas gibi kriterler ilk dikkat edilecek hususlardr. Ayrca ii
vereceiniz firmann, daha nceden yapt ilerin halen baaryla alp almadna
da bakmak, gerekirse yerinde ziyaret ederek alma ortamlarn grmek nemlidir. Bir
de yazlm firmasnn srekliliini salayp salamayacan anlayabilmek iin,
finansal
durumu
ve
ortaklk
yapsna
bakmak
gerekir
(http://www.autocadgunlugu.com/neden-ozel-yazilim/).
- Proje sorumlusu: zel yazlm iini sipari ettikten sonra, mutlaka iletmenin bir
proje sorumlusu tayin etmesi gerekir. Proje sorumlusu, proje tamamlanana kadar,
yazlm firmasyla iletme arasndaki ba olacaktr. Projenin baarya ulamas iin, bu
kiinin birinci ncelii, proje olmaldr. Proje sorumlusu, iletmenin dier ilerini de
araya sktrrsa, baarszlk kanlmazdr (http://www.autocadgunlugu.com/nedenozel-yazilim/).
23
- Talepleri doru anlatmak: Yazlm firmas seimin iyi yaplmas, tek bana
baarnn anahtar deildir. Baar iin, yazlm firmasna iletmenizin beklintilerinin iyi
anlatlmas gereklidir. Bunu yapabilmenin en iyi yolu, iletmenizde yazlm konusunda
bilgili ve deneyimli kiileri bulundurmaktr. Bu kii yazlm firmasyla, iletmeniz
arasnda kpr grevini stlenmelidir. Bu kiinin, ayrca yazlmclara, doru analiz
edilmi bilgileri aktarmas da ok nemlidir.
- Yazlm firmas yerine iletme bnyesinde yazlm ekibi oluturmak: Daha ok
byk iletmelerin uygulayabilecei bu yntemde, iletme bnyesinde yazlm ekibi
oluturularak, zel yazlm yazma tercihi yaplabilir. Projenden istenilen verimin
alnabilmesi iin, iletmedeki yazlm ekibinin, proje boyunca, hatta projenin
bitiminden sonra da iletmeye hizmet vermesinin, garanti altna alnmas, gerekecektir.
nk yazlm kadrosunun tecrbesi projenin hzl ilerlemesi ve hzl sonu almay
salayacaktr. Yazlm projelerinde, projenin balangcndan sonuna kadar nasl
ilerledii, hangi kararlarn alnd, yazlmn fonksiyonlarnn neler olaca, yazlmc
asndan son derece nemlidir. Bu bilgilerin tarihesinin yazlmc tarafndan
bilinmesi, yazlmn modler ilikilerinin salaml ve kullanc beklentilerinin tam
anlamyla karlanmasn salayacaktr. Ayrca yazlm ekibinin deimesi ile
berababer, yazlm kodlamalarnda bir problem daha kabilir. Bu da kiisel kodlama
metodollojileri farkndan kaynaklanr. Bir yazlmcnn brakt kodu, tamamlamak
ok zor olabilir. Tabiki, bu durum projenin planlanan zamanda bitirilmesine engel olup,
maliyetlerin artmasna sebep olabilir. Ancak iletme iinde oluturulacak olan ekip,
iletme sorunlarn daha iyi anlayarak, dardan destek verecek ekibe gre, kendini
daha sorumlu hissedebilir. Ne de olsa dardaki firma, anlama ile iletmeye baldr.
Belkide anlama aamasnda yazl hale getirilmesi atlanm bir konuyu sistemde
yapmak istemeyebilir. Hatta bu konu balang aamasnda hi olmayp, porje srasnda
ortaya km yeni bir konu bile olabilir. Bu durumlarda i kaynaklar, iin sahiplerinin
kendileri olduu bilinciyle hareket ederler.
- Kontrol etmek: in geliimini, mutlaka kontrol etmek gerekir. zel yazlm
projeleri, yaps gerei, sk kontrol gerektirir. Kontrol edilmezse, iin istenilen
dorultuda gidip gitmedii, yazlmclarn ii uzatp uzatmad anlalamaz ve yeni
fikirlerin olumas salanamaz. Haftalk toplantlar ayarlayp, yazlmclardan bu
24
toplantlarda, iin geldii noktay anlatmasn istemek, en iyi yollardan birisidir

(http://www.autocadgunlugu.com/neden-ozel-yazilim/).
- Hzl Karar Almak : zel yazlmlarda, kararlarn ok hzl alnmas gereklidir.
Karar alnmas gereken bir konu, yazlmclarn nnde karar alnmadan beklerse,
yazlmcnn bir sonraki srece gemesi mmkn olamaz. Bu da projenin uzamas,
maliyetlerin artmas ve hatta kullanclar zerinde projeye inancn giderek azalmasna
sebep olur.
-Testler: zel yazlmlarda test sreci, ERPlere gre ok zordur. zel yazlmlarda,
ekranda bulunan her dmeyi, ayr ayr test etmeniz gerekir. Byk apl zel
yazlmlarda, bunu her ekran iin ayr ayr uygulamak ok mmkn olmayabilir. Ancak
bu srecin zerinde yeteri kadar durulamamas, canl kullanma geiten sonra byk
problemlere yol aabilir. Sisteme olan gven bir kere sarsldktan sonra ise, bu imaj
dzeltmekte kolay olmayacaktr. zel yazlmlar, canl kullanma geiten sonra bile,
zerlerinde byk deiiklere urayabilirler. Ancak bunu yapabilmenin bir tek art
vardr, o da zel yazlmlarn alt yapsnn, iletme ihtiyalar karlayabilecek yapda
olmasdr. Yoksa sistemi en batan ele almak gerekir.
-Gelecei Planlamak: Uzun vadeli bir uygulama olmas iin, sadece bugnn
ihtiyalarn deil, kurumsal stratejiler erevesinde yarnn ihtiyalarn gz nne
alam son derece nemlidir. Bu nedenle uygulamann, kurumun ihtiyalarn ne lde
ve ne kadar zaman boyunca karlayabilecei, kullanc says ve ilem miktarnn
artmas durumunda ne lde genileyebilecei, yeni fonksiyonlarn sisteme ilave
srecinin ne ekilde gerekletii ve gncellemelerin nasl hayata geirilecei ve en
nemlisi uygulamann iletme acsndan gelecee ynelik projeksiyonu ve vizyonu
konularna
dikkat
etmek
gerekmektedir
(http://www.microsoft.com/turkiye/dynamics/erp/erp_secimi.mspx).
-Gelitirme ve Servisler: zel yazlmlar, srekli zerinde allan ve srekli
iyiletirme talepleri olan uygulamalardr. Dolaysyla gelitirme yapacak yazlmclarn
nemi, uygulama hayata getikten sonra giderek artacaktr. Bu nedenle yazlmclar
ister iletme iinden olsun, ister d kaynaktan olsun, destek hizmeti sresi konusu
mutlaka szleme ile gvence altna alnmaldr.
25
3.2.
ZEL YAZILIMLARIN AVANTAJLARI
Edeer paket yazlmlara gre, fiyat-performans avantaj.

letmeye uyumlu olmas ve leklenebilir olmas.
Mteri memnuniyeti esasna gre gelitirilmesi.
Problemlerin doru tespitinin salanmas.
Etkin ve srekli teknik destek salanabilmesi.
Gelitirilmeye her zaman ak olmas.
Yazlm iin gerekli olan iletim sistemi ve veritaban iin istenilen platformun
seilebilir olmas.
En yeni ve iletme ihtiyalarna en uygun teknolojinin kullanlmas.
3.3.
ZEL YAZILIMLARIN DEZAVANTAJLARI
Tek bir ama iin gelitirilmeleri.

Dier yazlmlara, veri aktarmnda kayplarn oluabilmesi riski.
Hata (bug error) orannn yksek olmas.
Maliyetin nceden belirlenmesinin g olmas.
Yazlmc gruba bal kalnmas zorunluluu.
26
3.4.
YAZILIM SSTEMLERNDE BOYUTLAR
zel yazlm gelitirme srecinde, zellikle kullanlacak verilere ve bilgilere ait

boyutlar snflandrmak, zel yazlmn gelitirilmesini etkileyecek ve bilhassa, zel
yazlmn genel mimarisinin oluturulmasnda, yazlmn sistem altyapsnn ortaya
konulmasnda ve ilikililerin tanmlanmasn da nemli roller stlenecektir. Gelitirilecek
yazlmlarn en kk alandan (mikro), en geni a (makro) yapsndaki pozisyona
kadar farkl boyutlar olacaktr. Bunlar, zellikle her bir ileme, faaliyetlerine,
srelerine ve organizasyon yapsna gre, belirlemesi gerekecektir. Yazlm
sistemlerindeki bu boyutlar ekil 3.1de verilmitir. Burada yapacanz yazlmn
boyutu belkide zaman ierisinde bir ERP kadar byk bir kapsama ulaabilir. Tabii
yazlacak yazlm bu boyutta ulamas balangta dnlmemi baz sorunlarda
beraberinde getirebilir. Bu nedenle proje balangcnda yazlmn hangi boyutlara
ulamasnn hedeflendii aka belirtilmeli ve ileride kapsamn genilemesi durumunda
hangi sorunlarla karlalabilecei belirlenmelidir.
Kaynak: (Karaca, 2005)
ekil 3.1: Yazlm sistemlerindeki boyutlar
27
3.5.
MODEL YAYGINLATIRMA STRATEJS
zel yazlmn gelitirilmesinde, hemen her sistemin oluturulmasnda olduu gibi,

ortaya bir model koymak ve o sistemi, o kapsamda gelitirmek ok nemli kolaylklar
salamaktadr. Verilerin toplanmasndan, verilerin ilenmesine ve ilenen verilerden
bilgiler oluturulup, derlenmesine kadar geen tm srelerde kullanlacak, model
gelitirme ve yaygnlatrma stratejisi nemlidir. Model yaygnlatrma stratejisi ile ilgili
konular, ekil 3.2de verilmitir. ekil 3.2den de grlecei gibi, zellikle iletmenin
mteri ihtiyalarnn tanmlanmas, buna karn mteriye hizmet verme ve retim
srecinde,
iletmenin
gereksinimlerinin
tanmlanmas
ve
tabiki
varsa
yasal
gereksinimlerin tanmlanmas, zel yazlm gelitirilirken, ncelikle yaplmas gereken

alma alanlardr. Bu temel ihtiya kategorisi tanmlandktan sonra, gelitirilecek
zel yazlma ait yeni bir model ortaya kartlr ve bu model temelinde, zel yazlmn
yaygnlatrlmas gerekletirilir. Bu kapsamda ilk ihtiyalar belirlendikten sonra,
model oluturulurken modelin genilemesi gzne alnmal, yaplacak yazlm bu
balamda yazlmaldr.
ekil 3.2: Model yaygnlatrma stratejisi

28
3.6.
ORGANZASYONEL YAPI MODELLEMES
Her sistemin, bir organizasyon yaps vardr. zellikle organizasyon yapsnn

oluturulmasnda, alt sreler, birimler ve/veya organizasyon paralar arasndaki
ilikiler, temel rol oynar. Organizasyonun paralar arasndaki ilikilere gre,
organizasyon yaps oluturulur. zel yazlm gelitirme srecinde, kullanlabilecek
organizasyonel yap modellemesi, ekil 3.3te verilmitir. Bu modele gre, temel
gereksinimleri belirlenen (mteri ihtiyalar, yasal artlar ve iletmenin gereksinimleri)
iletme, zellikle bu gereksinimleri karlamadaki temel ilikilerinin tanmlamasn, ve
bilgi aknn nasl ve hangi tarafa olaca gibi organizasyonel ilikileri belirlemelidir.
ekil 3.3: Organizasyonel yap modellemesi
29
4. ERP SSTEMLER ve KURUMLARA ZEL YAZILIM

KARILATIRMA ANKET ALIMASI
4.1.
ARATIRMANIN MODEL
ERP paketleri ve kurumlara zel yazlmlarnn karlatrlmas amacyla, 11i retim

ve 10u hizmet sektrnde faaliyet gsteren 21 ayr iletmenin, operasyonlarn
gerekletiren 54 elemana, anket uygulanmtr. Ankete katlanlarn %44.4 retim;
%55.6s hizmet iletmesinde almakta ve %51.9u ERP; %48.1i zel yazlm
kullanmaktadr.
Tablo 4.1: Anket demografik veri dalm
Ynetici / st yonetici
alan/Memur
8/54
46/54
%14.3
%85.7
Erkek
Kadn
32/54
22/54
%59.3
%40.7
Hizmet sektrnde alan

retim sektrnde alan
30/54
24/54
%55.6
%44.4
Lise mezunu
n lisans-Lisans mezunu
Yksek Lisans-Doktara mezunu
12/54
38/54
4/54
%22.2
%70.4
%7.4
20 ya alt
2030 aras
3040 aras
40 ya st
4/54
32/54
16/54
2/54
%7.4
%59.3
%29.6
%3.7
Bilgi Teknolojileri Departmannda Grevli

retim - Lojistik Departmannda Grevli
Pazarlama Departmannda Grevli
nsan Kaynaklar Departmannda Grevli
Finans Departmannda Grevli
st Dzey Ynetici
22/54
10/54
4/54
6/54
8/54
4/54
%40.7
%18.5
%7.4
%11.2
%14.8
%7.4
ERP kullanan
zel yazlm kullanan
28/54
26/54
%51.9
%48.1
30
4.2.
YAZILIM SEMNDE KRTERLER
Tablo 4.2: Aratrmada kullanlan kriterler

Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Sistem ynetimi kolayl
Uyarlamann kolayl
Organizasyonel yap ile uyum
Yazlm tedarikisinin tecrbeleri
Uzak organizasyonlar ile koordinasyon
Modller aras btnleme
Bu 11 kriter Bulank Ahpde seim yapmak iin karar kriterleri olarak kullanlmtr.
4.2.1. Fonksiyonellik :
Kuruma zg i sreleri ve sektrel i sreleri, yazlmnn ieriinde bulunan, en iyi
i uygulamalarndan (Best Business Practices) yararlanlarak, yaplan ii, daha ucuz,
daha hzl yaplmas ve
sre sahiplerinin, i srelerinin ynetimi ve denetimi
konusunda yetkinlik kazandrabilmesi, yazlmn fonksiyonelliidir.
4.2.2. Teknik altyap :
Yazlmn farkl uygulamalar ile btnlemesi, artan ilem ve veri yknde

performansnn leklenebilirlii, gerektiinde kuruma uyarlanabilirlii ve parametrik
yaps, yeterince denenmi, yani hatalardan arnm, oturmu, kararl bir sistem
yapsnn olmas, d zmlere ok az ihtiya duymas, alternatif iletim sistemi ve veri
tabanlar ile uyumluluu gibi kriterler teknik altyapy oluturur. Bunlara aadaki
hususlar da eklenebilir. (rekiolu ve Gngr, 2005; Bayraktar ve Efe, 2007):
Mevcut letim Sistemi, Donanm ve Veritabanlaryla Uyumluluu
Gelimi Raporlama Seenekleri
Web Tabanl Uygulama Destei
31
4.2.3. Maliyet :
Yazlm seiminde, uzun vadeli zmlerde sadece bugnn deil, kurumsal stratejiler
erevesinde, yarnn ihtiyalarn da gz nne alarak, seim yapmak son derece
nemlidir. Bu nedenle zmn, kurumun ihtiyalarn ne lde ve ne kadar sre iin
karlayabilecei, kullanc says ve ilem miktarnn artmas durumunda, ne lde
genileyebilecei, yeni fonksiyonlarn sisteme ilave srecinin ne ekilde gerekletii,
gncellemelerin nasl hayata geirilecei ve en nemlisi, tedariki firmann zmyle
ilgili gelecee ynelik projeksiyonu ve vizyonu konularna dikkat etmek gerekmektedir
(Bayraktar ve Efe, 2007). Burada, aadaki maliyet kalemleri nemlidir:
Lisans Maliyeti
Yllk Bakm Gideri
Danmanlk ve Eitim Maliyeti
4.2.4. Servis ve destek :

Yazlmlarda, zmn uzun vadeli bir yatrm olduu gerei, asla unutulmamaldr.
Yazlm, kurumun yapsal bir paras haline gelecei iin, gn kurtarmak yerine uzun
vadeli bir strateji ile kurgulanmaldr. ERP yazlmn tedarik eden firmann, finansal
durumu ve bykl, ERP sisteminin geleceini belirleyen unsurlardan biridir.
Kurum, sadece bir yazlm satnalmamakta, yazlm gerekletiren kurulula uzun sreli
bir i birlikteliine girmektedir. Doal olarak, bu kurumun, gelecekte de finansal adan
gl olmas ve gelitirmeler yapabilmesi, mevcudiyetinin en nemli gstergesi
olacaktr. Dolaysyla zaman ierisinde ihtiya duyulacak destek ve hizmetlerin de
nemi, son derece fazladr. Tedariki firmann, ne tr destek programlarna sahip
olduu, bu destein ve hizmetlerin hangi kanallardan verildii ve hangi metodoloji ile
sunulduu, nemli konulardr. Bu adan; servisin kalitesi ve hz, servis biriminin
yeterlilii, uzaktan eriilebilirlik, gerek zamanl (on-line) yardm ve yardm
menlerinin kullanll, yazlmlarda baklacak dier kriterlerdir (Bayraktar ve Efe
2007).
Eer kurum, kendi bnyesinde bir yazlm gelitirmi ise, yazlm ekibinin bu ie srekli
destek vermesini salayacak koullarn oluturulmas son derece nemlidir. Bu ekipten
32
ayrlacak kiilerin yerine ancak, yeni gelen ekip yelerinin yetimesi ile, destek
hizmetine devam etmek mmkndr.
4.2.5. Sistem gvenilirlii :

Byk lekli bir yazlmdan, hemen verim alnmas beklenemez. Kullanclardan,
program ve kurulumdan kaynaklanabilecek hatalara kar, garanti sresi ve sonrasndaki
bakm szlemeleri, hayati neme sahiptir. Yazlmn kararl yaps (stability), kan
sorunlarn nasl giderildii ve veri kayplarna kar gelitirdii zmler, gvenin
olumasna katkda bulunacaktr. Ayrca yazlmlarnda, mmkn olan en st gvenlik
dzeyini salayabilmek iin, yetki ynetimi de nemlidir (Bayraktar ve Efe, 2007).
4.2.6. Sistem ynetimi kolayl:

Kurumlara ait farkl merkezlerde, farkl sistemlerin kullanm, yine buna bal farkl
teknolojiler, bilgilerin ortak veritabanlarnda birletirilme problemlerini, yedeklenme
glklerini ve kaynak kodlarn tm birimlerde gncelliinin salanmas sorunlarn
ortaya kabilir. Yine farkl sistemler, raporlamalarn alnmasna engel tekil ederler.
Ancak tek bir merkezde bulunan yazlmn, tm bu sorunlar ortadan kaldrarak bilgi
teknolojileri ynetimini kolaylatrabilir. Artk gnmzde, uzak noktalarda veri
iletiim hz sorunlar, giderek azalmakta, dolaysyla lokal ortamlar yerine, merkezi
sistemlerin kullanm, veri hz asndan problem olmamaktadr. Ayrca datk yaplar
da her birimde bilgi teknolojileri anlamnda yetimi kiilerin bulundurulmas gerekir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir baka konu ise, ana merkezde bulunan sistemde
yaanacak bir problem tm birimleri ayn anda bloke edebilir. Gnmz
teknolojilerindeki sunucularn parelel sunucu mimarisi ile kesintisiz alabilmesi
mmkndr. Artk datk yaplar yerine, merkezi yaplar ile sistem ynetimi ok daha
kolay olmutur.
4.2.7. Uyarlamann kolayl :

Uyarlama aamas, hangi bileenlerin (modllerin) ne zaman ve ne ekilde
uygulanacann ve bu srecin maliyet, zaman, risk, unsurlarnn nasl organize
33
edileceine dair proje plannn hayata geirilmesidir. Bu aamada; uyarlama sresi,

esneklik ve uyarlanabilirlik, yazlmn ergonomiklii, farkl para birimlerini ve dilleri
destekleme konusunda esneklik, kullanm kolayl ve renilebilirlik, dikkate alnmas
gerekli nemli unsurlardr (rekiolu ve Gngr, 2005; Bayraktar ve Efe, 2007).
4.2.8. Organizasyonel yap ile uyum :

Kuruma
uygun
zm
seebilmek
iin,
sreler
ve
birimlerin
ihtiyalar
dorultusunda, aranan temel performans kriterlerinden biri organizasyona uyumdur.

zm alternatiflerini belirlerken, ncelikle zmn kurumun kapasitesi ve bymesi
iin yeterli olup olmadna da bakmak gerekir. in yapsnn gerektirdii ilem
hacmini, alan saysn kaldrabilen zmler seilmelidir. Ayrca gerek duyulan ilem
ve ilevlerin tamam, yazlm tarafndan yerine getirilebilmelidir. Daha sonra aday
rnler,
ilevsellikleri
asndan
belirlenen
bu
kriterlere
gre
kyaslanp,
deerlendirilmelidir. Kurum, sektre zel organizasyon yapsna sahip olabilir. Bu

organizasyon yapsna, sistemin uyum salamas nemlidir. Organizasyon yaps ile
sistemin uyumu, iletme kaynaklarn optimizasyonunda ve yneticilerin onaylama
mekanizmalarnda nemli rol oynar (Bayraktar ve Efe,2007).
4.2.9. Yazlm tedarikisinin tecrbeleri :

ERP asndan baktmzda; zmn reticisi, gl ve kendisi baarl olsa dahi, o
zm, kurum ierisinde hayata geirecek olan tedarikinin/zm ortann yaps da,
son derece nemlidir. Zira bu zm orta, kurumun ierisinde kurumun bir blm
gibi alacak ve zm ibirlii ierisinde, ayaa kaldracak olan yegane taraftr. ERP
projelerindeki baarszlnn altnda yatan temel etkenlerin banda, tedariki
desteinin yetersizlii gelmektedir. Yazlm seiminde; tedariki firmann stratejileri,
uzun vadeli hedefleri, odakland sektrler ve bu sektrlere ynelik bilgi birikimi ve
corafi yaygnlk gibi birok parametre nda deerlendirme yapmak, daha doru bir
sonu verecektir. Tedariki firmann, ilgili sektrde tamamlad projelerden verecei
referanslar, daha nce allp allmad, bilgi seviyesi, sektrel zm deneyimi,
proje ynetimi ve uygulama tecrbesi, firmann pazardaki konumu, firmann finansal
34
durumu ve bykl, baklabilecek dier kriterlerdir.(rekiolu ve Gngr, 2005;

Bayraktar ve Efe, 2007)
Kurumlara zel yazlm asndan ise; Yazlm talep eden iletmenin, yazlmclar
hakknda genel gr ve yazlmclarn referanslar ok nemlidir. Benzer bir proje
srecini geirmi olan dier iletmelerin, grleri alnarak deerlendirme yaplmaldr.
Benzer proje sreci geirmi iletmelerin balarndan geen iyi ve kt tecrbeler
hakknda bilgi alnmaldr. Yazlm ekibi bireysel kiilerden olutuundan, baka
iletmelerden alnan grler, bu iletmeye sadece fikir edinmeleri konusunda yardmc
olur, baka bir iletmenin bandan geen kt bir tecrbe, bu iletmede de olacak diye
dnlmemelidir. nk bireysel almalarda, kiilerin alma srecindeki
psikolojisi ve i ahlak deerleri birbirlerinden ok farkl olabilir. Ancak baka
iletmelerin proje ykleri, gelebilecek tm kt senaryolarn, gz nne alnmas
asndan nemlidir.
4.2.10. Uzak organizasyonlar ile koordinasyon :

letme bnyesinde farkl lokasyonlarn bulunduu durumlarda, verilerin ortaklaa
paylam, iletme asndan son derece nemlidir. letmeler, verilere hzl ularsa,
karar alma sreleri ksalp, tehditlere kar nceden tedbir almalar mmkn olur.
Verilerin ne kadar uzakta olduu nemli deildir, nemli olan
verilerin yapsnn
birbiriyle uyumlu olmas, yani birletirildiinde ayn parametrelerden oluuyor olmas

nemlidir. Ancak bylece raporlamalar mmkn olur ve iletme yneticileri ile ortaklar,
bu sayede hzl karar alabilirler.
4.2.11. Modller aras btnleme:

ERP ve benzeri yazlmlar, ortak bir platform zerinde, birbirleriyle uyumlu
alabilecek ekilde tasarlanm modllerden oluur. Bu yap, kurulum aamasnda,
iletmenin ncelikleri dorultusunda, kurumdan kuruma deiebilecek bir yaplanma
esnekliini salamaktadr. Sonradan kurulacak modllerin de, mevcut altyapya
dayanarak, daha kolay hayata geirilmesinin nn amaktadr (Bayraktar ve Efe,2007).
35
4.3.
YNTEM
retim ve hizmet sektrnde faaliyet gsteren iletmelerin, bilgisayar yazlm tercihleri

ile ilgili anket uygulanarak, Bulank Analitik Hiyerarik Prosesi yntemi ile tercih
edilebilecek bilgisayar yazlm ile ilgili karar verme modelinin oluturulmas
hedeflenmektedir. letmeler iin retim ve hizmet ayrm yaplmtr. Tablo 4.3.de
belirtildii gibi 5li likert lei kullanlmtr.
Tablo 4.3: Aratrmada kullanlan likert lek

ok olumlu etkiledi
Olumlu etkiledi
Ksmen olumlu etkiledi
Etkilemedi
Olumsuz etkiledi
ok fazla
Byk lde
Ksmen
ok az
Hi
Tmyle doru
Byk lde doru
Kararszm
Byk lde yanl
Tmyle yanl
ok nemli
Byk lde nemli
Ksmen nemli
ok az nemli
Hi nemli deil
5
4
3
2
1
Anket almasnda, istatistiksel olarak bakldnda, dezavantajlar ile ilgili sorulara

verilen yantlar pozitif iken negatif, negatif iken pozitif olarak alglandndan dolay,
kodlama yeniden dzenlenmi, verilen yant 1 ise 5; 4 ise 2; 3 ise 3; 2 ise 4; 5 ise 1
olarak yeniden kodlanm ve bu ekilde almaya alnmtr.
4.4.
ARATIRMA VE YNTEM
Bu blmde, Bulank Analitik Hiyerarik Prosesi analizi uygulanmtr. Changin

Bulank AHP de, Mertebe Analizi yntemi kullanlmtr. (Chang, D. Y. 1996)
Analitik Hiyerari Prosesi yntemi (AHP), karmak problemlerin modellenmesinde
kolaylk salamas, problemin yapsna uygun olmas, grup karar verme srecine uygun
olmas, kullanmnn yaygn ve nitelikli karar verme teknii olmas sebebiyle tercih
edilmitir. kili karlatrma yarglarndaki belirsizlii daha iyi ifade etmek amacyla da,
Changin Bulank AHPde Mertebe Analizi Yntemi kullanlmtr. Bu yntem, dier
36
bulank AHP tekniklerine kyasla, kullanm yaygn, basit olduu ve admlar AHP
yntemiyle benzerlik gsterdii iin tercih edilmitir. Uygulama admlar aadadr.
4.4.1. ltler arasnda nem sralarnn belirlenmesi

Kriterleri temsil eden deerler iin, Thomas Saatynin tavsiye ettii ekilde geometrik
ortalama lt kullanlmtr. Kriterlerin geometrik ortalama deerleri, oranlanarak,
kriterler aras nem oranlar bulunmutur.
4.4.2. kili karlatrma matrisi

Kriterlerin tm, nem oranlar ve temel lei tablosununda (Tablo4.4) karlk gelen
deerlere gre, aralk deerleri verilerek, ikili karlatrmalar tablosu elde edilmitir.
Tablo 4.4: Temel leine gre yaplan aralklandrmalar
Temel lek deerleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ltler aras oran deerleri

1
1
1.5
1.5
2
2
2.5
2.5
3
3
3.5
3.5
4
4
4.5
4.5
5
4.4.3. kili karlatrma matrisinin tutarllk incelemesi

kili karlatrma matrisleri, insan merkezli deerlendirmeler ile subjektif olarak elde
edildiinden dolay, tutarl olup olmadnn incelenmesi gerekmektedir. Bu
incelemede, tutarllk deerini gsteren tesadfilik gstergeleri tablosu, aadaki
ekilde literatrde yer almaktadr.
37
Tablo 4.5: Tesadfilik gstergeleri

Tesadfilik matris boyutu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tesadfilik gstergesi
0
0
0,58
0,9
1,12
1,24
1,32
1,41
1,45
1,49
1,51
1,48
1,56
1,57
1,59
Kaynak: (Saaty & Tran 2007, p.966.)
Tutarllk iin [(maksimum)-n]/(n-1) formlnden hesaplanan deerin, tesadfi

gsterge deerine blnmesi ile elde edilen orann %10u amamas gerekmektedir.
4.4.4. Changn Bulank AHPde Mertebe Analizi Ynteminin Admlar

Chang(1996)in yntemine gre, her bir lt alnr ve her bir hedef iin mertebe analizi
uygulanr. (Chang, D. Y. 1996)
x = {x1,x2,,xn} bir lt kmesi ve u = {u1,u2,,un}, bir ama kmesi olsun. Bylece
her bir lt iin m tane mertebe analiz deerleri elde edilir. Bu deerler u ekilde
gsterilir.
M1 ,M 2 ,L,M i = 1,2,L
M 1g i , M 2 g i ,.....Mm g i (i = 1,2,...., n)
Burada tm M g i (i = 1,2, ,m) ler gensel bulank saydr.
38
Bulank analitik hiyerarik prosesi iin, ikili karlatrmalar matrisinin bulunmas;

Kullanlan gen saylardan oluan kriter, bulank karlatrma dereceleri, Tablo
4.6daki gibidir.
Tablo 4.6: Bulank karlatrma dereceleri
Eit nem
Biraz daha fazla nemli
Kuvvetli derecede nemli
ok kuvvetli derecede nemli
Tamamyla nemli
Bulank lek Karlk lek

(1,1,1)
(1/1,1/1,1/1)
(1,3,5)
(1/5,1/3,1/1)
(3,5,7)
(1/7,1/5,1/3)
(5,7,9)
(1/9,1/7,1/5)
(7,9,9)
(1/9,1/9,1/7)
Bulank lek deerleri, l bulank saylar ile tanmlanm, karlk lek deerleri,
her bir bulank lek deerinin tersi olarak hesaplanmtr. Bulank lek, esas lek ve
ara deerler olarak iki tablo ile gsterilmitir. 1,3,5,7,9a karlk gelen deerler lei
olutururken; 2,4,6,8 deerleri ara deerler olarak tanmlanmtr.
Tablo 4.7: Ara deerler
Ara deerler
1
3
5
7
2
4
6
8
3
5
7
9
0,33
0,20
0,14
0,11
0,50
0,25
0,17
0,13
1,00
0,33
0,20
0,14
Changin mertebe analizinin admlar u ekilde sralanabilir:

Adm 1: lt iye gre, bulank sentetik mertebenin deeri u ekilde tanmlanr :
n n
j
Si = M g i M gji
j =1
i =1 j =1
n
Buradaki
M
j =1
j
gi
(1)
deerini elde etmek iin m tane mertebe analiz deerine, bulank
39
toplama ilemi uygulanr.

m
M
j =1
j
gi
m
m
m
= li , mi , ui
j =1
j =1 j =1
(2)
m
m
m
=
M
l
,
m
,
u
i i i
i =1 j =1
i =1
i=1 i=1
j
gi
(3)
Daha sonra vektrn tersi u ekilde elde edilir :
n m
1
1
1
j
, m
M gi = m , m
i=1 j =1
u
m
l
i i i
i =1
i =1
i=1
1
(4)
Adm 2: M2 = (l2,m2,u2)M1 = (l1,m1,u1)nin olabilirlik derecesi u ekilde

tanmlanr :
V ( M 2 M 1 ) = sup min M 1 ( ), M 2 ( )
(5)
y x
Denk olarak aadaki gibi de ifade edilebilir:

1,
m2 m1
0,
V ( M 2 M 1 ) = hgt (M 1 M 2 ) = M 2 (d ) =
l1 u 2 ,
l1 u 2
diger
(m2 u 2 ) (m1 l1 )
(6)
Denk ekilde V(M2 M1)i, d, ,M1 ve M2 arasndaki en yksek kesiim noktas Dnin
ordinat olmak zere ekil 4.1de grld gibi gsterilmitir.
40
Kaynak: (Kaplan 2007; Chang 1996)
ekil 4.1: Bulank M2 saysnn M1 saysndan byk olabilirlik derecesi

M1 ve M2yi kyaslayabilmek iin, V(M2 >M1 ) ve V(M1 M2) deerlerinin her ikisi de
gerekmektedir.
Adm 3: Bir konveks bulank saynn, k tane konveks bulank saydan Mi i = 1,2,,k
byk olmasnn olabilirlik derecesi u ekilde tanmlanr.
V(M M1,M2,,Mk) = V[(M M1)ve(M M2)veve(M Mk)]
= minV(MMi),
i = 1,2L,k
d'(Ai) = minV(Si Sk), olduunu varsayalm, k = 1,2, ,n; k i iin arlk vektr
aadaki gibidir.
W' = (d' (A1),d' (A2),d' (An)) T
Burada Ai i = 1,2, ,n n says kadardr.
Adm 4: Normalize edilmi arlk vektrleri oluturulur. Burada W, bulank olmayan
bir saydr.
W = (d(A1), d(A2 ),, d(An )) T
Changn Bulank AHP tekniinde son olarak, her bir karlatrma tablosu iin elde
edilen arlklar, AHP tekniinde olduu gibi hiyerarik olarak sentezlenmekte ve nihai
alternatif arlklar bulunmaktadr.
41
5. BULGULAR
5.1.
ltler arasnda nem sralarnn belirlenmesi
ltler arasnda hedefe gre ikili karlatrma sonucunda, hangi ltn daha nemli
olduu bulunacaktr. Bu amala ankete katlanlardan, ltler arasnda nem derecesine
gre, 1 ile 5 arasnda likert tipi lek ile arlklandrma yapmalar istenmitir. Bu
veriler baz alnarak, kan deerler, temel leine gre yaplan aralklandrma
tablosundaki (Blm 4.4.2 deki ) deerlere gre 1 ile 9 arasnda deerler atanm ve
ikili karlatrmalarda bu deerler kullanlmtr.
Tablo 5.1: Anket sonularna gre retim iletmeri iin kan deerler
Kriter
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Geometrik Ortalama
RETM HZMET
3.79
2.71
4.03
2.67
3.35
2.12
2.62
2.81
3.68
3.39
2.74
3.41
2.74
3.41
3.44
2.74
2.91
3.47
4.08
3.43
4.51
3.50
Kriterlerin geometrik ortalama deerleri, oranlanarak kriterler aras nem oranlar

bulunmutur.
rnek olarak Fonksiyonellik ile Teknik altyap kriterleri arasndaki oran;
Fonksiyonellik / Teknik altyap = 3.79 / 4.03 = 0.94
Teknik altyap / Fonksiyonellik = 4.03 / 3.79 = 1.06
42
Bunun anlam; Fonksiyonellik kriterine verilen puanlarn geometrik ortalamas, Teknik

altyap ltne verilen puanlarn geometrik ortalamasnn 0.94 katdr veya bir baka
ifade ile Teknik altyap ltne verilen puanlarn geometrik ortalamas, Fonksiyonellik
kriterine verilen puanlarn geometrik ortalamasnn 1.06 katdr.
1.06 oran Temel leine gre yaplan aralklandrmalar tablosunda, 2 deerini
almaktadr. Bu nedenle, Teknik altyap kriteri, Fonksiyonellik kriterine gre, 2 kat
nemlidir diyebiliriz. Dier karlatrmalarda, oranlamaya gre aralk deerleri
verilerek, ikili karlatrmalar tablosu elde edilmitir.
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
0.50
1.00
0.50
0.33
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
0.50
2.00
0.50
0.50
2.00
0.50
2.00
2.00
2.00
3.00
2.00
1.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
3.00
3.00
2.00
2.00
0.50
0.50
1.00
0.50
0.50
0.50
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.50
2.00
1.00
1.00
2.00
2.00
2.00
3.00
2.00
2.00
2.00
0.50
2.00
1.00
1.00
2.00
2.00
2.00
3.00
2.00
2.00
0.50
0.50
2.00
0.50
0.50
1.00
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.50
2.00
0.50
0.50
2.00
1.00
2.00
3.00
0.50
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
1.00
2.00
Modller aras entegrasyon
Teknik altyap
1.00
2.00
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
2.00
2.00
Kriterler
Satc/Yazlmclarn program
hakkndaki tecrbeleri
Uzak organizasyonlar ile
koordinasyon
Fonksiyonellik
Tablo 5.2: retim iletmeleri iin kriterler ikili karlatrma tablosu
0.50
0.50
0.50
0.33
0.50
0.33
0.33
0.50
0.33
0.50
1.00
Hizmet iletmeleri iinde, ikili karlatrmalar tablosu, ayn hesaplama yolu ile elde
edilmitir.
43
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve Destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Yazlm tedarikisinin Tecrbeleri
Tablo 5.3: Hizmet iletmeleri iin kriterler ikili karlatrma tablosu
1.00
0.50
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
2.00
3.00
3.00
3.00
2.00
3.00
3.00
3.00
0.50
0.50
0.50
1.00
2.00
2.00
2.00
0.50
2.00
2.00
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
1.00
2.00
2.00
0.50
2.00
2.00
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
1.00
1.00
0.50
2.00
2.00
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
1.00
1.00
0.50
2.00
2.00
2.00
0.50
0.50
0.50
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
2.00
2.00
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
1.00
0.50
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
2.00
1.00
2.00
0.50
0.50
0.33
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
0.50
1.00
Kriterler
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
5.2.
kili karlatrma matrisinin tutarllk incelemesi
kili karlatrma matrisleri, insan merkezli deerlendirmeler ile subjektif olarak elde
edildiinden dolay, tutarl olup olmadnn incelenmesi gerekmektedir. Bu incelemede
tutarllk deerini gsteren tesadfilik gstergeleri tablosu, aadaki ekilde literatrde
yer almaktadr.
44
Tablo 5.4: Tesadfilik gstergeleri

Tesadfilik matris boyutu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tesadfilik gstergesi
0
0
0.58
0.9
1.12
1.24
1.32
1.41
1.45
1.49
1.51
1.48
1.56
1.57
1.59
Kaynak: (Saaty, L.T. ve Tran, L.T., 2007) .
Tutarllk iin [(maksimum)-n]/(n-1) formlnden hesaplanan deerin, tesadfi

gsterge deerine blnmesi ile elde edilen orann %10u amamas gerekmektedir.
5.2.1. retim iletmeleri iin kriter ikili karlatrma matrisinin tutarlln

retim iletmelerinde, kriterler, ikili karlatrma matrisinin tutarlln incelemek iin,
normalize edilmi ve aada belirtilen greli nemler tablosu oluturulmutur.
Tablo 5.5: Normalize edilen matrisin greli nemler vektr;
Fonksiyonellik
0.11
Teknik altyap
0.12
Maliyet
0.07
Servis ve destek
0.04
Sistem gvenilirlii
0.09
0.05
Uyarlamann kolayl
0.05
0.08
0.06
0.14
0.18
45
kili karlatrmalar matrisi, greli nemler vektr ile arplm ve daha sonra bu
vektrn elemanlar, greli nemler vektrnn elemanlarna karlk gelen deerler
blnm ve ortalamas alnmtr. Bu deer (maksimum)=11.50 olarak bulunmutur.
Tutarllk
derecesinin
llebilmesi
iin,
[(maksimum)-n]/(n-1)
deerinin
hesaplanmas gerekmektedir. 11 boyutlu matris iin bu deer [11.51-11]/10= 0.051

olarak bulunmutur. Hesapladmz deeri, 11 boyutlu matris iin verilen 1.51 saysna
bler isek, 0.051 / 1.51 = 0.033 olarak bulunur. Dier bir deyile %3.3 olarak bulunur.
Hesaplanan bu deer %10 deerini amadndan dolay retim iletmeleri iin ikili
karlatrmalar matrisinin tutarl olduu kantlanmtr.
5.2.2. Hizmet iletmeleri iin kriter ikili karlatrma matrisinin tutarlln

Hizmet iletmelerinde kriterler, ikili karlatrma matrisinin tutarlln incelemek iin
normalize edilmi ve aada belirtilen greli nemler tablosu oluturulmutur.
Tablo 5.6: Normalize edilen matrisin greli nemler vektr
Fonksiyonellik
0.06
Teknik altyap
0.05
Maliyet
0.03
Servis ve destek
0.07
Sistem gvenilirlii
0.09
0.10
Uyarlamann kolayl
0.10
0.07
0.14
0.12
0.16
kili karlatrmalar matrisi, greli nemler vektr ile arplm ve daha sonra bu
vektrn elemanlar, greli nemler vektrnn elemanlarna karlk gelen deerler
blnm ve ortalamas alnmtr. Bu deer (maksimum)=11.54 olarak bulunmutur.
Tutarllk
derecesinin
llebilmesi
iin,
[(maksimum)-n]/(n-1)
deerinin
hesaplanmas gerekmektedir. 11 boyutlu matris iin bu deer [11.54-11]/10= 0.055

olarak bulunmutur. Hesapladmz deeri, 11 boyutlu matris iin verilen 1.51 saysna
bler isek, 0.055 / 1.51 = 0.036 olarak bulunur. Dier bir deyile %3.6 olarak bulunur.
46
Hesaplanan bu deer %10 deerini amadndan dolay, hizmet iletmeleri iin ikili
karlatrmalar matrisinin tutarl olduu kantlanmtr.
5.3.
Bulank Analitik hiyerarik prosesi iin ikili karlatrmalar matrisinin

bulunmas
Kullanlan gen saylardan oluan kriter, bulank karlatrma dereceleri tablodaki

gibidir.
Tablo 5.7: Bulank karlatrma dereceleri
Bulank lek Karlk lek
Eit nem
(1,1,1)
(1/1,1/1,1/1)
Biraz daha fazla nemli
(1,3,5)
(1/5,1/3,1/1)
Kuvvetli derecede nemli
(3,5,7)
(1/7,1/5,1/3)
ok kuvvetli derecede nemli
(5,7,9)
(1/9,1/7,1/5)
Tamamyla nemli
(7,9,9)
(1/9,1/9,1/7)
Bulank lek deerleri, l bulank saylar ile tanmlanm, karlk lek deerleri,
her bir bulank lek deerinin tersi olarak hesaplanmtr.
Bulank lek, esas lek ve ara deerler olarak iki tablo ile gsterilmitir. 1,3,5,7,9a
karlk gelen deerler lei olutururken; 2,4,6,8 deerleri ara deerler olarak
tanmlanmtr.
Tablo 5.8: Ara deerler
Ara deerler
1
3
5
7
2
4
6
8
3
5
7
9
0.33
0.20
0.14
0.11
0.50
0.25
0.17
0.13
1.00
0.33
0.20
0.14
Bu lekten yararlanlarak, hem retim, hem de hizmet iletmeleri iin, bulank ikili
karlatrma matrisi elde edilmitir.
Analitik hiyerari yntemi, problemin hiyerarik olarak oluturulmas sonucu, seim
karar iin etkili olabilecek tm faktrler zerinde, ayr ayr yargda bulunmay olanakl
47
klar. Sz konusu yarg younlatrmasnn en etkin yolu ise eleri ikier ikier ele alp,
onlar salt bir kritere gre deerlendirmek ve bu ilemi yaparken dier kriterlerle
ilgilenmemektir.
Bu aamada hiyerarinin her dzeyindeki benzer eler, bir sonraki dzeydeki kriterler
asndan karlatrlr. Bu karlatrmalardan elde edilecek sonular, lekte yer alan
ve eler arasndaki ilikilerin younluunu gsteren saylar cinsinden ifade edilir. Tm
elerin ikili karlatrlmalar sonucunda, ikili karlatrma matrisi oluturulur.
48
Maliyet
Servis ve
Destek
Sistem
gvenilirlii
Sistem
Ynetimi
Kolayl
Uyarlamann
kolayl
Organizasyonel
yap ile
uyum
Yazlm
tedarikisinin
tecrbeleri
Uzak
organizasyonlar
ile koordinasyon
Modller
aras
btnleme
Modller aras
btnleme
Uzak
organizasyonlar
ile
koordinasyon
Yazlm
tedarikcisinin
tecrbeleri
Organizasyonel
yap ile uyum
Uyarlamann
kolayl
0.33
0.5
2 3 1 2 3
2 3
2 3
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3 2 3 4
2 3
2 3
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5
0.33
0.5
1 1 1 2 3
2 3
0.33 0.5
2 3
0.33 0.5 1
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5
0.25
0.33 0.5 1
0.33 0.5
1 0.33 0.5 1
0.33 0.5 1
0.33 0.5 1
0.25
0.33 0.5
0.25
0.33 0.5
0.33
0.5
0.33 0.5
0.33
0.5
0.33 0.5
0.33
0.33 0.5
0.33 0.5
0.33 0.5
Servis ve
Destek
Maliyet
Sistem
ynetimi
kolayl
Teknik altyap
Sistem
gvenilirlii
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Fonksiyonellik
Tablo 5.9: retim iletmeleri ait bulank ikili karlatrma matrisi
0.33 0.5 1 1 1 1
1
2 3 1 2 3
2 3
0.33 0.5 1 1 2 3
0.5
0.33 0.5 1 1 2 3
0.33
0.5
2 3
1 1
0.33 0.5
1 1
1 1
0.33 0.5
1 1
2 3 1 2 3
2 3
0.33 0.5
2 3
0.33
0.5
0.33 0.5 1 1 2 3
2 3
0.33 0.5
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.33 0.5 1
0.33 0.5 1
0.33
0.5
0.25
0.33 0.5
0.33 0.5 1
0.33 0.5 1
0.33
0.5
0.25
0.33 0.5
2 3
0.33 0.5
1 1
2 3
0.33
0.5
0.33
0.33 0.5 1
1 1
0.33
0.5
0.25
0.5
0.5
0.33 0.5
2 3 2 3 4
2 3
2 3
2 3
2 3
0.33
0.5
2 3 2 3 4
3 4
3 4
2 3
3 4
49
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve
Destek
Sistem
gvenilirlii
Sistem
Ynetimi
Kolayl
Uyarlamann
kolayl
Organizasyonel
yap ile
uyum
Yazlm
tedarikisinin
tecrbeleri
Uzak
Organizasyonlar
ile koordinasyon
Modller
aras
Btnleme
Modller aras
btnleme
Uzak
organizasyonlar ile
koordinasyon
Yazlm
tedarikcisinin
tecrbeleri
Organizasyonel
yap ile uyum
Uyarlamann
kolayl
Sistem ynetimi
kolayl
Sistem
gvenilirlii
Servis ve
Destek
Maliyet
Teknik altyap
Fonksiyonellik
Tablo 5.10: Hizmet iletmelerine ait bulank ikili karlatrma matrisi
1 1
2 3 1 2 3 0.33 0.5 1 0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5 1
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5 1
1 1 1 2 3 0.33 0.5 1 0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5 1
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33 0.5 1 0.33 0.5 1 1 1 1 0.33 0.5 1 0.25 0.33 0.5
0.25
0.33 0.5
0.25
0.33 0.5
0.33 0.5 1
0.25
0.33 0.5
0.25
0.33 0.5
0.25
0.33 0.5
2 3
2 3 1 2 3
1 1 0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3 0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 1 2 3 0.33 0.5 1 0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
1 1
0.33
0.5
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3
2 3
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3
2 3
0.33
0.5
0.33
0.5
2 3
2 3 2 3 4
2 3
2 3
50
5.3.1. Bulank AHP iin sentetik mertebe deerlerinin hesaplanmas

Chang [1996]n Mertebe Analiz Teknii ne gre , bir hedefin ama dorultusunda
tatmin derecesi hesaba katlmaldr.
Teknikteki mertebe, bulank bir say ile
saysallatrlmaktadr. Mertebe analizindeki, her hedefe ait bulank deerler ile bir
sentetik derece deeri elde edilebilmektedir.
retim iletmeleri iin, sentetik mertebe deerleri hesaplanrken, her bir satrdaki ayn
bulank sayya karlk gelen ilk deerler toplanr. Bu deerler dk, orta, yksek
eklinde ifade edilir. rnek olarak Fonksiyonellik kriteri iin;
l(Fonksiyonellik) = 1+0.33+1+1+1+1+1+1+1+0.33+0.33 =8.99
m(Fonksiyonellik) = 1+0.5+2+2+2+2+2+2+2+0.5+0.5=16,5
u(Fonksiyonellik) = 1+1+3+3+3+3+3+3+3+1+1 =25
her bir kriter iin elde edilen bu deerleri tablolatralm.
Tablo 5.11: Bulank puan toplamlar
Dk Orta Yksek
8.99
16.5
25
Fonksiyonellik
10.66
19
28
Teknik altyap
6.98
12
19
Maliyet
4.06
5.49
9.5
Servis ve destek
8.32
15
23
Sistem gvenilirlii
5.56
7.83
12.5
5.56
7.83
12.5
Uyarlamann kolayl
7.65
13.5
21
6.23 10.33
16.5
20.5
30
Uzak organizasyonlar ile koordinasyon 11.33
15
25
35
90.34 152.98
232
Toplam
0.0043 0.0065 0.0111
Ters
Bu deerlerin, her bir stununun toplamlarnn matematiksel olarak tersini aldmzda l

iin 0.0043; m iin 0.0065; u iin 0.0111 deerleri bulunur. Her bir kriterin her bir
51
dk,orta,yksek deerini ayn stundaki ters deere blersek, sentetik mertebe

deerlerine ulam oluruz.
S:Sentetik mertebe deerleri
Tablo 5.12: retim iletmeleri iin kriter sentetik mertebe deerleri

Dk
0.039
Fonksiyonellik
0.046
Teknik altyap
0.030
Maliyet
0.018
Servis ve destek
0.036
Sistem gvenilirlii
0.024
0.024
Uyarlamann kolayl
0.033
0.027
Uzak organizasyonlar ile koordinasyon 0.049
0.065
Orta Yksek
0.108
0.277
0.124
0.310
0.078
0.210
0.036
0.105
0.098
0.255
0.051
0.138
0.051
0.138
0.088
0.232
0.068
0.183
0.134
0.332
0.163
0.387
Hizmet iletmeleri iin sentetik mertebe deerleri hesaplanrken ayn ilemler

uygulanmtr.
Tablo 5.13: Bulank puan toplamlar
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Toplam
Ters
Dk Orta Yksek
5.64
9
15
4.97
7.5
13
3.82
4.98
8
6.98
12
19
8.65
14.5
22
9.99
16.5
24
9.99
16.5
24
6.31
10.5
17
11.33
20.5
30
10.66
19
28
12
22
32
90.34 152.98
232
0.0043 0.0065 0.0111
Bu deerlerin her bir stununun, toplamlarnn matematiksel olarak tersini aldmzda l

iin 0.0043; m iin 0.0065; u iin 0.0111 deerleri bulunur. Her bir kriterin, her bir l,m,u
deerini ayn stundaki ters deere blersek, sentetik mertebe deerlerine ulam
oluruz.
52
S:Sentetik mertebe deerleri
Tablo 5.14: Hizmet iletmeleri iin kriter sentetik mertebe deerleri

Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Dk
0.024
0.021
0.016
0.030
0.037
0.043
0.043
0.027
0.049
0.046
0.052
Orta Yksek
0.059 0.166
0.049 0.144
0.033 0.089
0.078 0.210
0.095 0.244
0.108 0.266
0.108 0.266
0.069 0.188
0.134 0.332
0.124 0.310
0.144 0.354
5.3.2. Kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas

Bu aamada, her ikili sentetik mertebe deeri iin;
2= ( l2, m2, u2 ) 1= ( l1, m1, u1 )
formlnn olabilirlik dereceleri V(2 1 ) deerleri hesaplanmtr.
1, eger.....m m
2
1
V(2 1 ) 0, eger.......l1 u2
l1 u2
, diger.durumlarda
(m2 u2 ) (m1 l1 )
rnek olarak V(S(Teknik altyap S(Fonksiyonellik) );
m2 m1 (0.108 < 0.124) ve l1 u2 (0.046 < 0.277) olduu iin,
(l1 - u2 ) / ((m2-u2)-(m1-l1)) = ( 0.046-0.277) / ((0.108-0.277)-(0.124-0.046)) = 0.93522
olarak bulunmutur.
Tm kriter karlatrmalar iin bu ilem uygulanarak, hem retim hem de hizmet
iletmeleri iin, ayr ayr kriterler iin arlk vektr hesaplanm ve retim
53
iletmelerinde, kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas ve hizmet iletmelerinde,

kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas tablolarnda gsterilmitir.
Uzak
organizasyonlar ile
koordinasyon
Organizasyonel yap ile

uyum
Uyarlamann kolayl
0.957 0.637
0.637
0.908 0.781
1.000
1.000
0.782 0.401
0.889 0.559
0.559
0.838 0.707
1.000
1.000
0.638
1.000 0.799
0.799
1.000 0.933
1.000
1.000
1.000 1.000
1.000
1.000 1.000
1.000
1.000
0.686
0.686
0.952 0.828
1.000
1.000
1.000
1.000 1.000
1.000
1.000
1.000 1.000
1.000
1.000
0.878
1.000
1.000
1.000
1.000
Servis ve Destek
Sistem
Ynetimi
Kolayl
0.854 0.480
Sistem gvenilirlii
Yazlm tedarikcisinin
tecrbeleri
1.000
Fonksiyonellik
Maliyet
Teknik altyap
Fonksiyonellik
Tablo 5.15: retim iletmelerinde kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas
Teknik altyap
0.934
Maliyet
1.000
1.000
Servis ve destek
1.000
1.000
1.000
Sistem gvenilirlii
Sistem ynetimi
kolayl
1.000
1.000
0.899 0.527
1.000
1.000
1.000 0.841
1.000
Uyarlamann kolayl
1.000
1.000
1.000 0.841
1.000 1.000

uyum
1.000
1.000
0.948 0.580
1.000 0.740
0.740
Yazlm tedarikisinin
tecrbeleri
1.000
1.000
1.000 0.712
1.000 0.872
0.872
1.000
Uzak organizasyonlar
ile koordinasyon
0.897
0.964
0.744 0.365
0.851 0.519
0.519
0.801 0.668
Modller aras
btnleme
0.792
0.862
0.632 0.241
0.744 0.396
0.396
0.691 0.552
0.872
Min V(SiSj)
0.792
0.862
0.632 0.241
0.744 0.396
0.396
0.691 0.552
0.872
1.000
0.11
0.12
0.12
0.14
Normalize edilmi
0.09
0.03
0.10
0.06
0.06
0.10
0.08
1.000
retim iletmeleri iin en nemli kriterler, %14 oranlaryla modller aras btnleme
olarak belirlenmitir. Daha sonra nem sras ile Uzak organizasyonlar ile koordinasyon
ve Teknik altyap (%12), Fonksiyonellik(%11), Sistem gvenilirlii ve Organizasyonel
yap ile uyum (%10), Maliyet(%9), Yazlm tedarikcisinin tecrbeleri(%8), Sistem
ynetimi kolayl ve Uyarlamann kolayl (%6), Servis ve destek (%3) olarak
arlklandrlmtr.
54
0.924
Fonksiyonellik
Modller aras
btnleme
Yazlm
tedarikisinin
tecrbeleri
Uzak
organizasyonlar ile
koordinasyon
Organizasyonel yap
ile uyum
Uyarlamann
kolayl
Sistem ynetimi
kolayl
Sistem gvenilirlii
Servis ve destek
Maliyet
Teknik altyap
Fonksiyonellik
Tablo 5.16: Hizmet iletmelerinde kriterler iin arlk vektrnn hesaplanmas
0.710
1.000
1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
0.803
1.000
1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
1.000
1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
Teknik altyap
1.000
Maliyet
1.000
1.000
Servis ve destek
0.874
0.795
0.560
Sistem gvenilirlii
0.782
0.700
0.452
0.914
0.715
0.632
0.377
0.850
0.939
Uyarlamann kolayl
0.715
0.632
0.377
0.850
0.939 1.000

uyum
0.934
0.856
0.630
1.000
1.000 1.000 1.000
Yazlm tedarikisinin
tecrbeleri
0.609
0.528
0.281
0.744
0.832 0.892 0.892 0.681

koordinasyon
0.648
0.566
0.317
0.782
0.870 0.931 0.931 0.719 1.000
Modller aras btnleme 0.574
0.493
0.249
0.708
0.796 0.856 0.856 0.645 0.966 0.929
0.574
0.493
0.249
0.708
0.796 0.856 0.856 0.645 0.966 0.929 1.000
0.07
0.06
0.03
0.09
Min V(SiSj)
Normalize edilmi
1.000 1.000 1.000 0.942 1.000 1.000 1.000

1.000 1.000 0.852 1.000 1.000 1.000
0.10
1.000 0.787 1.000 1.000 1.000
0.11
0.787 1.000 1.000 1.000
0.11
1.000 1.000 1.000
0.08
0.964 1.000
0.12
1.000
0.12
0.12
Hizmet iletmeleri iin, %12 oranyla Yazlm tedarikcisinin tecrbesi, Uzak

organizasyonlar ile koordinasyon ve Modller aras btnleme arasnda eit nemle
ilk srada yer almtr. Daha sonra nem sras ile, Sistem ynetim kolayl ve
Uyarlamann
kolayl
(%11),
Sistem
gvenilirlii
(%10),
Maliyet
(%9),
Organizasyonel yap ile uyum (%8), Fonksiyonellik (%7), Teknik altyap (%6), Maliyet
(%3) olarak arlklandrlmtr.
55
Tablo 5.17: Kriterlerin yazlm alternatiflerine gre deerlendirilmesi

RETM
zel
ERP
Yazlm
4.06
2.60
Kriterler
Fonksiyonellik
HZMET
zel
ERP
Yazlm
3.78
2.48
Teknik altyap
Maliyet
4.03
3.55
4.00
2.46
2.62
3.03
2.68
1.92
Servis ve destek
2.75
2.00
2.52
2.90
Sistem gvenilirlii
3.95
2.51
3.77
3.29
4.34
4.47
4.31
3.45
Uyarlamann kolayl
2.73
2.83
2.88
3.57
3.67
2.38
3.44
2.57

koordinasyon
3.12
2.00
3.11
3.57
4.09
4.00
3.42
3.43
4.52
4.47
4.31
3.31
zel yazlm ile ERP kullanan katlmclarn, vermi olduu yantlarn geometrik
ortalamalar hesaplanarak, bir tablo oluturulmu ve her bir kriter iin yazlm tercihine
ait arlklar incelenmitir.
5.3.3. Kriterler asndan yazlm alternatiflerinin retim iletmeleri asndan

deerlendirilmesi
Tablo 5.18: Fonksiyonellik asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
0.25
ERP
1
0.33
1
0.5
2
1
zelYazlm
3
4
1
1
Normalize edilmi arlk vektrleri bulunmas, (W, bulank olmayan bir saydr. )
W = (d(A1), d(A2 ),, d(An )) T
56
Fonksiyonellik asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(1;0) olarak

bulunmutur. Fonksiyonellik asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre
daha stndr.
Tablo 5.19: Teknik altyap asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
zelYazlm
ERP
0.33
0.5
Teknik altyap asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.69;0.31) olarak

bulunmutur. Teknik altyap asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre
daha stndr.
Tablo 5.20: Maliyet asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
0.33
ERP
1
0.5
1
1
1
1
zelYazlm
2
3
1
1
Maliyet asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.69;0.31) olarak

bulunmutur. Maliyet asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre daha
stndr.
Tablo 5.21: Servis ve destek asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
0.33
ERP
1
0.5
1
1
1
1
zelYazlm
2
3
1
1
Servis ve destek asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.69;0.31) olarak

bulunmutur. Servis ve destek asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre
daha stndr.
57
Tablo 5.22: Sistem gvenilirlii asndan alternatiflerin deerlendirilmesi

ERP
Y
ERP
1
0.33
1
0.25
1
0.5
zelYazlm
2
3
4
1
1
1
Sistem gvenilirlii asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(1;0) olarak

bulunmutur. Sistem gvenilirlii asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma
gre daha stndr.
Tablo 5.23: Sistem ynetimi kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
Sistem
1
1
ynetimi
W=(0.31;0.69)
ERP
1
2
kolayl
olarak
1
3
asndan
bulunmutur.
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
deerlendirildiinde,
Sistem
ynetimi
arlk
kolayl
vektr,
asndan
deerlendirildiinde, zel yazlm, ERPye gre daha stndr.

Tablo 5.24: Uyarlamann kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
1
1
2
1
3
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
Uyarlamann kolayl asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.31;0.69)

olarak bulunmutur. Uyarlamann kolayl asndan deerlendirildiinde, zel yazlm,
ERPye gre daha stndr.
Tablo 5.25: Organizasyonel yap ile uyum asndan alternatiflerin
deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
0.25
1
0.33
58
1
0.5
2
1
zelYazlm
3
4
1
1
Organizasyonel yap ile uyum asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(1;0)

olarak bulunmutur. Organizasyonel yap ile uyum asndan deerlendirildiinde, ERP,
zel yazlma gre daha stndr.
Tablo 5.26: Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan alternatiflerin
deerlendirilmesi
ERP
Y
ERP
1
0.33
1
0.25
zelYazlm
2
3
4
1
1
1
1
0.5
Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan deerlendirildiinde, arlk vektr,

W=(1;0)
olarak
bulunmutur.
Yazlm
tedarikisinin
tecrbeleri
asndan
deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre daha stndr.

deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
0.33
1
0.5
1
1
1
1
zelYazlm
2
3
1
1
Uzak organizasyonlar ile koordinasyon asndan deerlendirildiinde, arlk vektr,

W=(0.69;0.31) olarak bulunmutur. Uzak organizasyonlar ile koordinasyon asndan
Tablo 5.28: Modller aras btnleme asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
Modller
1
0.33
aras
W=(0.69;0.31)
btnleme
olarak
1
0.5
asndan
bulunmutur.
zelYazlm
1.00
2.00
3.00
1
1
1
1
1
deerlendirildiinde,
Modller
aras
arlk
btnleme
vektr,
asndan

retim
iletmeleri
iin
kriterlerin
nem
deerlendirilmesi;
59
arlklarna
gre
alternatiflerin
Karar alma aamasnda kriterlerin, alternatiflerdeki greli nemlerinin, bileik ekline

ihtiya duyulmaktadr.
Tablo 5.29: Nihai alternatif arlklar tablosu
Kriterler greli nemleri
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Bileik greli nemler
ERP Y
0.11
0.12
0.09
0.03
0.10
0.06
0.06
0.10
0.08
0.12
0.14
1.00 0.00
0.69 0.31
0.69 0.31
0.69 0.31
1.00 0.00
0.31 0.69
0.31 0.69
1.00 0.00
1.00 0.00
0.69 0.31
0.69 0.31
0.769 0.231
Tablo incelendiinde, mertebe analiz ynteminin doal sonucu olarak baz

alternatiflerin, kriterler iin sfr performans deerleri ald grlmektedir. Ancak bu
deerler, herhangi bir kriterin nemsiz olduunu deil, daha az nemli olduunu
gstermektedir.
retim iletmeleri iin elde edilen nihai arlklara gre, ERP paketlerinin kullanm
%76.9 nemle, zel yazlmlar %23.1 oranyla ile tercih edilebilir.
5.3.4. Kriterler asndan yazlm alternatiflerinin hizmet iletmeleri asndan

deerlendirilmesi
Tablo 5.30: Fonksiyonellik asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
0.25
ERP
1
0.33
60
1
0.5
zelYazlm
2
3
4
1
1
1
Fonksiyonellik asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(1;0) olarak

bulunmutur. Fonksiyonellik asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre
daha stndr.
Tablo 5.31: Teknik altyap asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
ERP
1
2
1
1
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
3
1
1
Teknik altyap asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.31;0.69) olarak

bulunmutur. Teknik altyap asndan deerlendirildiinde, zel yazlm, ERPye gre
daha stndr.
Tablo 5.32: Maliyet asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
0.25
ERP
1
0.33
1
0.5
2
1
zelYazlm
3
4
1
1
Maliyet asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(1;0) olarak bulunmutur.

Maliyet asndan deerlendirildiinde, ERP, zel yazlma gre daha stndr.
Tablo 5.33: Servis ve destek asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
1
1
2
1
3
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
Servis ve destek asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.31;0.69) olarak

bulunmutur. Servis ve destek asndan deerlendirildiinde, zel yazlm ERPye gre
daha stndr.
Tablo 5.34: Sistem gvenilirlii asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
0.33
1
0.5
61
1
1
zelYazlm
1.00
2.00
3.00
1
1
1
Sistem gvenilirlii asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.69;0.31)

olarak bulunmutur. Sistem gvenilirlii asndan deerlendirildiinde, ERP, zel
yazlma gre daha stndr.
Tablo 5.35: Sistem ynetimi kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
Sistem
1
0.33
ynetimi
W=(0.69;0.31)
kolayl
olarak
1
0.5
asndan
bulunmutur.
1
1
1
1
zelYazlm
2
3
1
1
deerlendirildiinde,
Sistem
ynetimi
arlk
kolayl
vektr,
asndan

Tablo 5.36: Uyarlamann kolayl asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
Y
1
1
ERP
1
2
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
1
3
Uyarlamann kolayl asndan deerlendirildiinde, arlk vektr, W=(0.31;0.69)

olarak bulunmutur. Uyarlamann kolayl asndan deerlendirildiinde, zel yazlm,
ERPye gre daha stndr.
Tablo 5.37: Organizasyonel yap ile uyum asndan alternatiflerin
deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
0.33
1
0.5
1
1
zelYazlm
1.00
2.00
3.00
1
1
1
Organizasyonel yap ile uyum asndan deerlendirildiinde, arlk vektr,

W=(0.69;0.31) olarak bulunmutur. Organizasyonel yap ile uyum asndan
62
Tablo 5.38: Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan alternatiflerin

deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
1
1
2
1
3
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan deerlendirildiinde, arlk vektr,

W=(0.31;0.69) olarak bulunmutur. Yazlm tedarikisinin tecrbeleri asndan
deerlendirildiinde, zel yazlm ERPye gre daha stndr.
deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
1
1
1
2
1
3
zelYazlm
0.33
0.5
1
1
1
1
Uzak organizasyonlar ile koordinasyon asndan deerlendirildiinde, arlk vektr,

W=(0.31;0.69)olarak bulunmutur. Uzak organizasyonlar ile koordinasyon asndan
deerlendirildiinde, zel yazlm ERPye gre daha stndr.
Tablo 5.40: Modller aras btnleme asndan alternatiflerin deerlendirilmesi
ERP
ERP
Y
Modller
aras
W=(0.69;0.31)
1
0.33
btnleme
olarak
1
0.5
asndan
bulunmutur.
1
1
zelYazlm
1.00
2.00
3.00
1
1
1
deerlendirildiinde,
Modller
aras
arlk
btnleme
vektr,
asndan
5.3.5. Hizmet iletmeleri iin kriterlerin nem arlklarna gre alternatiflerin

deerlendirilmesi
Karar alma aamasnda kriterlerin, alternatiflerdeki greli nemlerinin, bileik ekline
ihtiya duyulmaktadr.
63
Tablo 5.41: Nihai alternatif arlklar tablosu

Kriterler greli nemleri
Fonksiyonellik
Teknik altyap
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
Bileik greli nemler
0.07
0.06
0.03
0.09
0.10
0.11
0.11
0.08
0.12
0.12
0.12
ERP
1.00
0.31
1.00
0.31
0.69
0.69
0.31
0.69
0.31
0.31
0.69
0.535
Y
0.00
0.69
0.00
0.69
0.31
0.31
0.69
0.31
0.69
0.69
0.31
0.465
Tablo incelendiinde, mertebe analiz ynteminin doal sonucu olarak, baz

alternatiflerin, kriterler iin sfr performans deerleri ald grlmektedir. Ancak bu
deerler herhangi bir kriterin nemsiz olduunu deil, daha az nemli olduunu
gstermektedir.
Hizmet iletmeleri iin elde edilen nihai arlklara gre, ERP Paketlerinin kullanm
%53.5 nemle, zel yazlmlar %46.5.4 oranyla ile tercih edilebilir.
5.4.
Anket sonular ve yorumlar
Gnmzde karmak evrelerde alnan kararlarn, iletmenin evreye uyumu ve ayakta

kalmas asndan stratejik nemi olduka artm, ancak karar verme sreci daha da
glemitir. Karar vericiler, karar verme srecinde, deneyim ve znel alglardan
kaynaklanan belirsizlikler ile kar karya kalrlar. ok kriterli karar sistemleri, farkl
alanlarda, uzmanlarn kullanmna daha ok ihtiya duymaktadr. Geleneksel AHP
yntemi, karar vericilerin gereksinimlerini tam olarak karlayamadndan ve karar
vericilerin
alternatifleri
verememelerinden
dolay,
deerlendirirken,
bu
almada
subjektif
yazlm
olup,
tercihleri
kesin
yarglar
alternatiflerini
deerlendirmede, Bulank AHP yaklam ele alnmtr. Bulank AHP yaklam ile
verilerin deerlendirilmesinde yer alan belirsizlik, etkili bir ekilde temsil edilebilir ve
64
daha etkin bir karar verilmesine yardmc olur. Bu almada da, Bulank Analitik
Hiyerarik Prosesi Analizi, hem retim iletmelerinde, hemde hizmet iletmelerinde
ERP-zel yazlm tercihine yardmc olmas iin kullanlm ve kriterlerin arlklarna
ve tercihlere bal sonular aada tablolatrlmtr.
Tablo 5.42: Normalize edilmi nem arlk tablosu
retim Hizmet
Fonksiyonellik
Teknik alt yaps
Maliyet
Servis ve destek
Sistem gvenilirlii
Uyarlamann kolayl
%11
%12
%9
%3
%10
%6
%6
%10
%08
%12
%14
%7
%6
%3
%9
%10
%11
%11
%8
%12
%12
%12
Normalize edilmi nem tablosuna bakldnda, Fonksiyonellik kriteri, retim

iletmeleri iin %11 orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin %7 nemlidir. Teknik
altyap kriteri, retim iletmeleri iin %12 orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin
%6 orannda nemlidir. Maliyet kriteri, retim iletmeleri iin %9 orannda nemli iken,
hizmet iletmeleri iin %3 nemlidir. Servis ve destek kriteri, retim iletmeleri iin %3
orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin %9 orannda nemlidir. Sistem
gvenilirlii kriteri, hem retim iletmelerinde hem de hizmet iletmelerinde %10
oranyla eit neme sahiptir. Sistem ynetimi kolayl kriteri, retim iletmeleri iin
%6 orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin %11 orannda nemlidir. Uyarlamann
kolayl kriteri, retim iletmeleri iin %6 orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin
%11 orannda nemlidir. Organizasyonel yap ile uyum kriteri, retim iletmeleri iin
%10 orannda nemli iken, hizmet iletmeleri iin %8 orannda nemlidir. Yazlm
tedarikisinin tecrbeleri kriteri, retim iletmeleri iin %8 orannda nemli iken,
hizmet iletmeleri iin %12 orannda nemlidir. Uzak organizasyonlar ile koordinasyon,
da hem retim iletmeleri hem de hizmet iletmelerinde %12 oranyla eit neme
65
sahiptir. Modller aras btnleme kriteri, retim iletmeleri iin %14 orannda nemli
iken, hizmet iletmeleri iin %12 orannda nemlidir.
retim ve hizmet iletmelerinin, yazlm tercihi yaparken gz nne ald kriterlere
verdii nem, genelde birbirine yakndr. Ancak yine de baz ayrmlar mevcuttur.
rnein hizmet iletmeleri iin yazlm tercihi yaparken maliyet kriteri en az neme
sahip iken, retim iletmelerinde maliyet kriterinin ok daha fazla neme sahip olduu
grlmtr.
Tablo 5.43: Nihai alternatif tercih olaslklar tablosu
ERP paketi
zel yazlm
RETM
%76.9
%23.1
HZMET
%53.5
%46.5
Nihai alternatif tercih olaslklar, retim iletmeleri iin ERP paketi tercih olasl
%76.9; zel yazlm iin tercih olasl %23.1 olarak bulunmutur. Eer bir retim
iletmesi, yeni bir yazlm almak isterse, ERP paketi tercih etmesi tavsiye edilmektedir.
Nihai alternatif tercih olaslklar, hizmet iletmeleri iin ERP yazlm tercih olasl
%53.1; zel yazlm iin tercih olasl %46.5 olarak bulunmutur. Eer bir hizmet
iletmesi, yeni bir yazlm almak isterse, ERP paketi tercih etmesi tavsiye edilmektedir.
ERP paketleri ve zel yazlm tercihi olaslklar hem retim, hemde hizmet sektr iin
ERP paketi arlkl km olsa da, yazlm tercihi, karar verici tarafndan iletmenin
byklne, ama ve isteklerine bal olarak, yeniden deerlendirilmeli ve bu
durumlar gz nnde bulundurularak karar verilmelidir.
66
6. SONULAR VE NERLER
Kurulumu tamamlanm ve uygulamaya geilmi sistemlerinin, deerlendirme kriterleri

iin uygun parametlerin belirlenmesi, yaplan projenin sonularn analiz etmek
asndan, son derece nemlidir. Yazlm sistemlerinden
hesaplanmas
iin
belirlenecek
parametreler,
yatrmlarn
beklenen baarnn
geri
dnnn
hesaplanmasnda, karlatrlabilir temel verilerin anahtarlardr. nk ancak bu

parametreler sayesinde, yatrlan yatrmn, ne oranda ve ne kadar srede geriye
dnd, ayn zamanda yazlm sisteminden beklenen sonular grmede, etkin bir
deerlendirme sistemi oluturulabilir. .
6.1.
FAYDALARIN SINIFLANDIRILMASI
Kurulan sistemlerden beklenen faydalarn snflandrlmas, Tablo 6.1de verilmitir.

zellikle burada beklenen faydalarn belirlenmesinde, temel stratejik alanlarn
belirlendii ve bu stratejik alanlara ait llebilir parametrelerin oluturulduuna dikkat
edilmelidir.
Tablo 6.1: Faydalarn snflandrlmas
Stratejik Alan
1. Mteri memnuniyetinin arttrlmas
2. Glendirilmi arz zinciri
3. Organizasyon esnekliinin arttrlmas
4. Mteri nnde Tek Yzn oluturulmas
5. Karar verme srecinin gelitirilmesi
6. Pazara sunu sresinin ksaltlmas
llebilir Parametre
Envanterde azalma
alan saysnda azalma
Lojistik maliyetlerinde azalma
retim maliyetlerinde azalma
retim kapasitesinin arttrlmas
Satnalma maliyetlerinde azalma
Sipari srecinin ksaltlmas
Bu parametreleri belirlerken, zellikle sre bazl bir yaklamla, her bir temel ve alt
srece ilikin deerlendirme parametreleri belirlemek, son derece tarafsz, tutarl ve
sreler arasnda kyaslama yaplabilir bir deerlendirme sistemi gelitirmek nemlidir.
67
6.2.
RKETLERN
DEK
BLMLERNE
SALANAN
BAZI
LLEBLR GETRLER
zellikle burada en temel sreler iin, baz temel llebilir getiriler belirtilecektir.
letmelerin kendi srelerine ve organizasyonel yaplarna gre bu llebilir getiriler,
deime gsterebilecektir. Bu llebilir getirileri belirlerken, temel stratejik sre ve
alanlara gre hareket etmek, doru bir deerlendirme yapmak iin son derece doru
sonular retecektir. Temel llebilir getiriler unlardr:
- Sat ve pazarlama sreci: Sipari karlama sresinde ve maliyetlerinde d.
- Mhendislik ve Ar-Ge sreci: Pazara sunum sresinde azalma.
- Satnalma sreci: Satnalma maliyetlerinde azalma.
- Lojistik ve datm sreci: Envanterde azalma.
- Mali ve idari iler: Karllkta gelime.
- retim sreci: retim periyodunun ksalmas ve periyot bana den retim
miktarnn artmas.
- Malzeme ynetimi: Malzeme temini sresinin azalmas.
6.3.
SONULAR VE NERLER
Gnmz iletmelerinin en nemli gereksinimlerinden biri de, bilgi teknolojisi kullanm

yeteneidir. Rekabet ortamnda biliim teknolojilerinin etkin kullanm, iletmelere
nemli lde avantaj salayabilmektedir. Bu noktada, biliim teknolojileri ierisinde
nemli bir yeri olan ERP sistemlerinin etkin biimde iletmeye yerletirilmesi ve
kullanlmas, gnmz artlarnda daha da nem kazanmaktadr. Ancak baz iletmeler,
ERP kullanm yerine, kendilerine zel yazlm yazmay tercih etmektedirler. Bu iki
tercihinde kendine gre baz avantajlar ve dezavantajlar vardr.
68
Bu iki tercihinde, iletmeye uygulamaya konulmas olduka uzun bir sre

gerektirmektedir. Sistemin baarl olmas asndan deerlendirildiinde, bu uygulama
sreci drt farkl aamada incelenebilir:
- Yazlm Seimi ncesi Aama
- Yazlm Seim Aamas
- Yazlm Uygulamas
- Uygulama Sonras
Bu aamalarn her birinin ierdii sreler, sistemin etkin biimde kullanmn
etkilemektedir. Sisteminin etkin biimde kullanm hedefine ulalmas iin, bu
aamalarn her birine gereken nem verilmelidir.
retim ve hizmet faaliyetlerinin etkinliini ve verimini artrmak, kaynaklar daha etkin
kullanmak, btnleik bir yap kurup, daha etkin kontrol ve denetimi hedefleyen
iletmeler, ERP paketleri ve kuruma zel yazlm kullanm kararn alrken
zorlanmaktadrlar. zellikle kaynaklar snrl olan, etkin bilgi teknolojilerinin kullanm
ile rekabette avantaj salamay hedefleyen, verimlilik ve karllk artn amalayan
iletmeler iin, bu karar daha da nem tamaktadr. Sistemin baarsnda, bu srete
sistemden beklenen kazanmlar ak biimde belirlenmi ve benimsenmi olmas
nemli bir konudur. letme bu konuda ak ve ulalabilir hedefler tayin etmelidir.
Uygulama almalarnda sklkla tartlan konulardan biri de, iletme hedefleri iin,
yazlmn m iletmeye uyarlanaca, yoksa iletmenin mi yazlmn gerektirdii yapya
uyarlanacadr. ERP sistemlerinin yazlmlar, iletmelere uyarlanmas konusunda biraz
katdr. ERP tasarmclar, her ne kadar uygulamalarnn esnek olduklarn syleselerde,
baz kilit nokalarda ERP sistemi, oyunu kendi kurallaryla oynanmasn zorunlu
klabilir.
Baz ERPlerde, kendinize zg gelitirme yapma imkannz bulunmaktadr. Ancak ERP
tercih eden baz iletmeler, ERP paketinin yukarda bahsettiim baz kstlarndan dolay
iletmelerinin
yapsn,
ERP
paketine
uydurmak
yerine,
sistemi
kendi
organizasyonlarna uydurmak iin nerdeyse ou modl, kendi yaplarna gre yeniden

69
gelitirerek ERPnin ana unsurlarn devre d brakmaktadrlar. Bu andan itibaren artk

kullandklar yazlm, ERP olmaktan kmaktadr. Bir ERP program satn alp, daha
sonra bunu zel yazlm gibi kullanmak ok yanl bir uygulama olmakla beraber, ERP
tercih eden iletmelerde, ok fazla uygulamasna rastladm bir durumdur. Bu tr bir
uygulama, her iki tercihinde olumsuzluklarn ayn anda kabullenmek demektir. Byle
bir iletme, ncelikle i srelerini yeniden gzden geirmelidir. nk ERP sistemleri,
birok iletmede uygulanmakta, iletmeler ilerini bu sistemlere gre yrtmektedir.
Eer i srelerinin, yinede doru olduklarndan emin iseler, yazlm tercihini batan
yanl ynde kullanmlar demektir. Bu iletmeler yazlm tercihi yaparken, ERP seim
kriterlerini gz nne almayarak, yanl ERP semi ya da iletmesi ERP yerine zel
yazlm tercihi yapmalym.
ERP sistemleri, iletmeler iin birok yenilik ve deiiklik iermektedir. ERP sistemleri
ierisinde, kurumlarn o an ihtiya duymadklar, ancak ileride ihtiya duyabilecekleri
birok fonksiyonu zerinde barndrmaktadr. Ayrca, bu fonksiyonlar hazr olarak dier
modllerlede entegre durumdadr. letme, ERP paketi ve zel yazlm tercihi arasnda
karar verirken, buna zellikle dikkat etmelidir. letme hedeflerinde, ileride byme ve
gelime varsa, kendine zel yazlm tercihini setiinde, ERPde olduu gibi entegre
modlleri proje banda tasarlama ans yoktur. Dolaysyla ileride ilave modl
gelitirirken, yazd sistemi batan gzden geirmesi gerekecektir.
retim iletmelerinde, MRPnin byk nemi vardr. MRP ile , retim iin gerekli olan
kaynaklarn daha etkin kullanm mmkndr. Dolaysyla hizmet iletmelerine gre
biraz olsun, ERP paketi tercihi retim iletmelerinde daha yksektir. zel yazlmlarda,
kendi MRP modln yazabilirsiniz ancak, bu olduka zahmetli bir sre olabilir.
Bunun nedeni, MRPnin karmak yapsndan gelir.
Hi phesiz ERP paketi ve zel yazlm tercihi yaplrken, en nemli konu maliyettir.
zellikle kk ve orta byklkteki iletmelerde, maliyet unsuru ok daha nemlidir.
Maliyet unsuru incelenirken, grnmeyen maliyetleride hesaba katmak gereklidir.
Kurumlara zel yazlm tercihi yaplrken, iletme kendi bnyesinde bir proje ekibinin
yannda, birde yazlm ekibi oluturabilir veya zel yazlm iin, d bir firmaya
yazdrlabilir. D firmann yazlm ekibi, size
70
hangi artlarda ve ne kadar destek
olaca, garanti altna alnmaldr. Yine kendi bnyenizde bir yazlm ekibi oluturmay
planlyorsanz, bu ekip yelerinin, sizde ne kadar sre ile alaca nemlidir. Yazlm
ekibinden ayrlacak bir veya birka kii projenin tamamlanmasn geciktirebilir. Proje
ekibinin, projenin hayata gemesinden sonrada destek srecinde ve ileride projenin
gelitirilmesi ihtiyac doduunda, nemi daha da artacaktr. Kendi bnyenizde alan
kadronun maddi anlamda beklektileri, kendilerine duyulan ihtiya artka ykselebilir.
Hata (bug) oranlar, zel yazlmlarda daha fazladr, hata orann yksek olmas yine
grnmez bir maliyet unsurudur. Hatalarn ok olmas, programclara ek yk
getirmesindeki maliyetten ok, iletmenin zaman ve i gc kayb asndan, hatta
belkide yasal adan, nemli bir maliyet unsurlar oluturabilir. Hata oran, byk
iletmeler iin daha fazla neme sahip iken, kk iletmeler iin daha az neme
sahiptir. Hata orann yksek olma nedeni ise, iletme ne kadar test yaparsa yapsn, test
aamasnda tm senaryolar iin yeterli test imkan bulamayp, sadece belirli senaryolar
test edilebilmelerinden kaynaklanmaktadr. Proje hayata getikten sonra da,
programdaki hatalar gn yzne kar. Tabii burada ERP yazlmlar daha avantajldr.
nk belkide dnya zerinde birok kullanc ayn hatayla daha nce mutlaka
karlam ve program retici firma, bu hatay oktan dzeltmi ve bununla ilgili
yamalar oktan yaynlamtr.
Bu tez almas ile iletmelere ERP paketi veya zel yazlm gelitirme seimini
yaparken nelere dikkat etmeleri gerektii konusunda, temel referans alma olmas iin
hazrlanmtr. zellikle halk arasnda yaygn olarak ERP sistemleri retim- imalat
yapan iletmelere yneliktir. Hizmet iletmelerinin, ERP paketi kullanlmas zor ve
gereksizdir. inannn bir miktar doruluk pay olduu grlmtr. Ancak yinede
unutulmamaldr ki zel yazlmlar ynetmek iin, arkanzda bu ii ok ciddi yapacak
veya takip edecek bir ekibininizin olmas arttr. Tabiki burada dikkate alnmas gereken
bir konu da, iletmin bykldr. Byk iletmeler, ERP paketi maliyetini
karlamakta zorlanmamakta, ancak kk iletmeler ERP paketi maliyetlerini
karlamakta zorlanmaktadr. Yazlm tercihi, karar verici tarafndan iletmenin
byklne, ama ve isteklerine bal olarak yeniden deerlendirilmeli ve bu durumlar
gz nnde bulundurularak karar verilmelidir.
71
KAYNAKA
Kitaplar
Evren, R., ve lengin, F., (1992): Ynetimde Karar Verme. stanbul Teknik niversitesi,
stanbul.
72
Sreli Yaynlar
Aya, Z. ve Danac, T., 2007. Baarl bir ERP Uygulamas iin Etkin Proje ve Risk
Ynetimi, Kadir Has niversitesi, Endstri Mhendislii. MakinaTEK Dergisi,
May, 90-96
Balaban, M.E., 1999. Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Sisteminin Seimi ve
Baars, http://www.tbd.org.tr/istanbul/erp.php., ubat 2008.
Bakonu, . B., 2007, Kurumsal Kaynak Planlamas ve Ynetim Biliim
Sistemlerinin letmeler iin nemi ve Kullanm Tezsiz Yksek Lisans Projesi
Dokuzeyll niversitesi ,Ynetim Biliim Sistemleri
Bayraktar, E. ve Efe, M., 2007. Kurumsal Kaynak Planlamas (Erp) ve Yazlm Seim
Sreci. Baheehir niversitesi Mhendislik Fakltesi.
Bingi, P., M.K. Sharma & J.K. Godla, 1999. Critical Issues Affecting an ERP
Implementation, Information Systems Management, 16(3), http://trial.epnet.com,
ubat 2008.
Chang, D.Y., Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP, European
Journal of Operational Research, 95: 649655 (1996).
Criteria for Selecting the Best ERP System Replacement, (2005). Copyright Epicor
Software Corporation, www.epicor.co.uk
al, G. ve Ergn, K., 2008. Geleneksel iletme anlayndan e-iletme anlayna
geite yaanan problemler, Akademik Biliim
Davenport, T.H. 2000. Mission Critical: Realizing The Promise of Enterprise Systems,
Harvard Business School Press, Boston MA.
Dzakn, E. ve Sevin, S., 2002. Kurum Kaynak Planlamas (Erp), Uluda niversitesi,
ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi Dergisi, XXI (1), s. 189-218.
Hamarat, .,1998. Otomotiv Firmalarnn Otomotiv Stratejilerinde Yaanan
Deiimler, Otomasyon Dergisi, Mart 1998 (69).
Karaca, M.F., 2005. Proje Ynetiminde Aralar, Yntem ve Kritik Karar Balklar
Sunumu, SAP Forum 2005 Turkey, Swissotel The Bosphorus stanbul, 8 Nisan
Karakanian, M. ,1999. Choosing an ERP Implementation Strategy, Year 2000
Practitioner, 2(7), http://trial.epnet.com, ubat 2008.
Kargz,Y. ve Ekici, S., (t.y.). "Sosyal Bilimlerde Yaplan Uygulamal Aratrmalarda
Kullanlan statistiksel Teknikler ve lekler", C.. ktisadi ve dari Bilimler
Dergisi, Cilt 5, Say 1
73
Macvitte, L., 2001 Buckle Up: Implementing an ERP Takes Time and Patience,
Network Computing, 12(6), http://trial.epnet.com, ubat 2008.
Palanisvamy, R., & T. Frank, 2000. Enhancing Manufacturing Performance With ERP
Systems, Information Systems Management, 17(3), http://trial.epnet.com, ubat
2008.
Ross, J.W. ve Vitale, M.R. 2000. The ERP Revolution: Surviving vs.Thriving,
Information Systems Frontiers, 2(2), ss.233-241
Saaty, L.T. & Tran, L.T., 2007. On The Invalidity Of Fuzzifying Numerical
Judgetments In The Analytic Hierarchy Process, Mathematical And Computer
Modelling, 46, 962-975,
Saaty, T. 1986. Axiomatic Foundation of the Analytic Hierarchy Process,
Management Science, Cilt 32, Say 7 : 841-855.
Stein, T., 1999. Making ERP Add Up, InformationWeek, (735), http://trial.epnet.com,
ubat 2008.
ener, A., 2001. letme Kaynaklar Planlamasna Giri,
http://www.geocities.com/akircali, ubat 2008.
Umble, E.J.; Haft, R.R. & Umble M.M., 2003. Enterprise resource planning:
Implementation procedures and critical success factors, European Journal of
Operational Research, 146, 241-257
Wah, L.,2000. Give ERP a Chance, Management Review, 89(3), http://trial.epnet.com,
ubat 2008.
Wilson, T.,2000. Web Worsens Pain of ERP, Internetweek, http://trial.epnet.com,
ubat 2008.
Yava, T., 2005. Veri Ynetimi-Kalite, Erisim, Bilgi, CRMpro dergisi, ERP zel
Says, Say 13, Haziran-Temmuz 2005
74
Dier Yaynlar
Cevdet, M.., Ekim 1998. letme Mhendisi, T Fen Bilimleri Enstits, ERP
Sistemleri ve Tedarik Zinciri Ynetimi, Yksek Lisans Tezi.
Kaplan, S., 2007. Hava Savunma Sektr Tezgah Yatrm Projelerinin Bulank Ahp ile
Deerlendirilmesi, Yksek Lisans Tezi, Gazi niversitesiFen Bilimleri Enstits,
Endstri Mhendislii Blm
Karaaslan, O. ;Yldrm, .; Baifti, A.B., ncl, U. ve Kaymak, M.,. 1998.
Implementation of ERP Systems, Lisans Tezi, stanbul: Marmara niversitesi,
Endstri Mhendislii Blm
http://ab.org.tr/ab06/bildiri/28.doc, 2008.
http://documents.scribd.com/docs/27omzmoysy4uy60mdwup.pdf, 2008.
http://erpakademi.blogspot.com/2007/08/sap-nedir.html, 2008.
http://erpyorum.blogspot.com/2008_05_01_archive.html, 2008.
http://iibf.kou.edu.tr/ceko/armaganlar/turanyazgan/39.pdf, s.981, 2008.
http://www.bilgiyonetimi.org/cm/, 2008.
http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=201, 2008.
http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=201, 2008.
http://www.capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=292, 2008.
http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html, 2009
http://www.ias.com.tr/erp/erp.html, 2009
http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, 2008.
http://www.ias.com.tr/solutions/canias-erp-p2.html, 2008.
http://www.ie.sakarya.edu.tr/pano.php?no=207 ,2008
http://www.ifsworld.com/tr/news_events/specialtr/mkl_erptekno.asp , 2008.
http://www.kalitekontrol.org/forum/profiles/ben-u109.html;sa,showPosts;start,30
2008.
http://www.kinbay.com/erp/erpSelect.aspx , 2008.
http://www.liman.com.tr/MRPII01.html ,2009
75
http://www.logo.com.tr/?SitemapId=1116 , 2008.
http://www.logo.com.tr/?SiteMapId=1841 , 2008.
http://www.microsoft.com/turkiye/dynamics/erp/erp_uygulanmasi. mspx , 2008.
http://www.netsis.com.tr/netsishakkinda.aspx , 2008.
http://www.netsisnedir.com/Netsis_ERP_YAZILIMI.asp , 2008.
http://www.oracle.com/global/tr/index.html , 2008.
http://www.poornam.com , ubat 2008.
http://www.programlamadili.net/Oracle-Database/oracle-nedir--temel-kavramlari235.html , 2008.
http://www.serdarates.net/?p=29 , 2008.
http://www.turk-ie.org/cms/index.php?option=content&task=view&id=40&Itemid=2
2008.
http://www.turkuaz-erp.net/kaynaklar_erp_tarihsel_index.asp ,2008
76
EKLER
Bu
blmdeki
sorular,
ERP
ya
da
zel
yazlm
tercihinin
YNETM
FONKSYONLARINA etkilerini belirlemeye yneliktir. Ltfen, kullandnz ERP ya da

zel yazlmn, her bir fonksiyona etki derecesini, karsndaki seenei iaretleyerek
belirtiniz.
77
Olumsuz Etkiledi
D
D1
D2
D3
E
E1
E2
E3
Etkilemedi
C2
Ksmen Olumlu
Etkiledi
C1
Planlama
Tedarik planlamas.
retim planlamas.
Sevkiyat planlamas.
rgtleme
letme kaynaklarn datm
retim hattnn dengelenmesi
Yrtme
letmedeki tm sreleri tek elden btnleik
olarak ynetebilme
letme evresindeki (mteri talepleri, pazar vb.)
deiimlere tepki gsterebilme
Koordinasyon
Tedarikiler ile iletiimin salanmas
Fonksiyonel birimler arasnda iletiimin salanmas
Mteriler ile iletiimin salanmas
Kontrol
Tedarik faaliyetlerinin kontrol
retim kontrol
Sevkiyat ilemlerinin kontrol
Olumlu Etkiledi
A
A1
A2
A3
B
B1
B2
C
ok Olumlu
Etkiledi
ERP ya da zel yazlm tercihinin, ynetim fonksiyonlarna etkilerini belirleme
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
Olumsuz
Etkiledi
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
Etkilemedi
Satnalma Faaliyetleri
Mteri likileri Ynetimi (Pazarlama, Sat)
retim Ynetimi
Maliyet Muhasebesi
Finans Ynetimi
Kalite Ynetimi
Tedarik Zinciri Ynetimi
nsan Kaynaklar Ynetimi
Stok Ynetimi
Ksmen Olumlu
Etkiledi
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F9
Olumlu
Etkiledi
ok Olumlu
Etkiledi
ERP ya da zel yazlm tercihinin iletme fonksiyonlarna etkilerini belirleme
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
Bu blmdeki sorular, ERP ya da zel yazlm tercihinin AVANTAJ VE

DEZAVANTAJLARINI belirlemeye yneliktir. Ltfen kullandnz ERP ya da zel
yazlmn salad avantaj/dezavantajn derecesini, karsndaki seenei iaretleyerek
belirtiniz.
78
Hi
G5
G6
G7
ok Az
G4
Avantajlar
Envanterde azalma
alan saysnda azalma
Lojistik maliyetlerinde azalma
retim maliyetlerinde azalma
Satnalma maliyetlerinde azalma
retim kapasitesinin arttrlmas
Sipari srecinin ksaltlmas
Dezavantajlar
Uyarlamann karmak oluu
Maliyetinin yksek oluu
letme faaliyetlerine uyumlu olmamas
Sorun olutuunda gerekli destek hizmetinin
alnmasnn zor oluu
iniz zerinde kendi kontrolnzn azaltmas
Yazlm tedarikisi ile yaanan problemler
Hata (bug error) orannn yksek olmas
Ksmen
G
G1
G2
G3
G4
G5
G6
G7
G
G1
G2
G3
Byk
lde
ok Fazla
ERP ya da zel yazlm tercihinin avantaj ve dezavantajlarn belirleme
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
Bu blmdeki sorular, kullanm olduunuz ERP ya da zel yazlm paketinizin temel

zelliklerini belirlemeye yneliktir. Ltfen her bir ifadenin doruluk derecesini,
karsndaki seenei iaretleyerek belirtiniz.
H3
H4
H5
H7
H8
H9
H10
Tmyle Yanl
Byk lde
Yanl
H2
Piyasadaki tehditlere ve frsatlara daha hzl

tepki vermeyi salar.
Stok ve elde bulundurma maliyetlerinin
dmesine katkda bulunur.
Blgeler ve/veya i yerleri arasnda
malzeme, iilik, makine-tehizat, bilgi gibi
retim kaynaklarnn ortaklaa kullanmn
salar.
Gerek zamanl kar-zarar ve maliyet
analizlerinin yaplabilmesini salar.
Deiken retim koullarna hzl tepki
vermeyi kolaylatrr.
rnek senaryolar oluturarak muhtemel
sonular simle edilebilir
Mteri hizmet seviyelerini gelitirerek
mteri memnuniyetinin artmasn salar.
Bilginin gerek zamanda hazr halde
bulunmasn salar.
Son kullanclarn ihtiya duyduklar bilgiye
kolaylkla eriebilmelerini salar.
Karaszm
H1
Byk lde
Doru
Tmyle Dou
ERP ya da zel yazlm paketinizin temel zelliklerini belirleme
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
Bu blmdeki sorular, kullanm olduunuz ERP ya da zel yazlm paketinizin tercih

etme nedenlerinizi belirlemeye yneliktir. Ltfen her bir ifadenin nem derecesini,
karsndaki seenei iaretleyerek belirtiniz.
79
K5
K6
K7
K8
K9
K10
Hi nemli
Deil
K4
ok Az
nemli
K3
Ksmen
nemli
K2
Teknik altyaps
sreleri arasnda daha iyi bir
koordinasyon
retim srecinin ve insan
kaynaklarnn standartlatrlmasyla
servis kalite seviyesinin ykseltilmesi
Corafi olarak birbirinden uzak
birimler arasndaki koordinasyon
Kurumun farkl birimleri arasnda
terminoloji birliinin salanmas,
Tutarl uygulama mant ve tutarl
bilgi yapsna sahip olmak
Bilgi teknolojisi altyapsn ynetmeyi
kolaylatran tek bir sistemin varl
Stratejik iletme kararlarnn
iyiletirilebilmesi iin veriye kolay
eriim ihtiyac
letme maliyetlerinde azalma
beklentisi
Srelerde mteri katksnn
artrlmas beklentisi
Byk
lde nemli
K1
ok
nemli
ERP ya da zel yazlm paketinizin tercih etme nedenlerinizi belirleme
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
[]
letmenizin faaliyet gsterdii sektr
[ ] retim
[ ] Hizmet
Kullandnz yazlm tr
[ ] zel Yazlm
[ ] ERP
Cinsiyetiniz
[ ]Erkek
[ ] Kadn
Yanz
[ ] 20 Ya alt [ ] 20-30 [ ] 30-40 [ ] 40 ya st
renim Durumunuz
[ ] Lise Mezunu
[ ] nlisans/Lisans Mezunu
[ ] Yksek Lisans / Doktara Mezunu

altnz Departman
[ ] st Dzey Ynetici
[ ] Bilgi Teknolojileri
[ ] Pazarlama
[ ] retim - Lojistik
[ ] Finans
[ ] nsan Kaynaklar
irketteki Pozisyonunuz
[ ]ef/Ynetici/stdzey ynetici
[ ] alan/Memur
80
ZGEM
Ad Soyad
N.Turul Kstence
Srekli Adresi
Tozkoparan Mah.Topu Sok.No:39 1102 B 62.Blok D:9

Merter Gngren stanbul
Doum Yeri ve Yl
stanbul, 1975
lk retim
Gazi lkokulu, apa Orta Okulu / stanbul
Orta retim
ehremini Lisesi / stanbul
Lisans
Anadolu niversitesi letme / Eskiehir
Yksek Lisans
Baheehir niversitesi / stanbul
Enstit Ad
Fen Bilimleri Enstits
Program Ad
Bilgi Teknolojileri Blm
alma Hayat
-elebi Hava Servisi A.1992-1995

Mali ler Uzman
-elebi Hava Servisi A.1995-2001
Bilgi Sistemleri Proje Uzman
-Korozo Ambalaj San. ve Tic. A. 2002-2003
SAP Danman
-Korozo Ambalaj San. ve Tic. A. 2004-2005
SAP Proje Sorumlusu Mali Modller
-Tofa Trk Otomobil Fabrikalar A.2006-2007
SAP Danman
-Ik Plastik San.ve D Tic.Paz.A.2007-....
Bilgi Sistemleri Yneticisi
81

Kurumsal Kaynak Planlama Yazilim Paketleri VE Kuruma Özel Yazilimlarin Seçim Aşamasinda Karşilaştirilmasi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kurumsal Kaynak Planlama Yazilim Paketleri VE Kuruma Özel Yazilimlarin Seçim Aşamasinda Karşilaştirilmasi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM

YKSEK LSANS TEZ

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM

YKSEK LSANS TEZ

Tez Danman: Do.Dr.Adem Karahoca

: Kurumsal Kaynak Planlama Yazlm Paketleri ve

Yard. Do. Dr. Orhan GKL

Prof. Dr. Nizamettin Aydn

Y. Do. Dr. Yaln eki

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIM PAKETLER VE KURUMA ZEL

COMPARING ENTERPRISE RESOURCE PLANNING AND

ERP SSTEM ........................................................................................................ 3

ERP NEDR? .................................................................................................3

2.7.1. Proje Hazrlk Aamas.....................................................................15

KURUMA ZEL YAZILIMLAR ...................................................................... 23

ERP SSTEMLER ve KURUMLARA ZEL YAZILIM

4.4.4. Changn Bulank AHPde Mertebe Analizi Ynteminin Admlar 38

SONULAR VE NERLER ............................................................................ 67

Tablo 5.30: Fonksiyonellik asndan alternatiflerin deerlendirilmesi .........................60

Kurumsal Kaynak Planlamas (Enterprise Resource Planning)..................................:ERP

nelere dikkat edilmesi gerektii zerinde durulacak ve sistemin maliyetlendirilmesinin

verilecektir. Beinci blmde ise anket almasnn zmlenmesi ve sonularn analizi

ERP, Kurumsal Kaynak Planlamas (Orjinal adyla Enterprise Resource Planning-ERP)

ERP'NN TARHSEL GELM

1960larda ilk defa ABDde Malzeme htiya Planlamas

Planning-MRP) kullanlmaya balanmtr. MRP, belirlenmi ana retim plan ve

Bu sayede iletme salkl hammadde temini yapabilir. MRP kavramnn

domutur. MRP II , Malzeme htiyalarnn

byle bir entegre sistemi

modern irketler iin olduka nemli klmtr.

edebilmek iin, ERP sisteminin ierisine tedarikilerini, tayclarn, fasoncularn,

Kaynak: (Bakonu , 2007)

ERP SSTEMLERNN NEM

Artk gnmzde bilgi ann yaygnlamas ve internet ile yazlm zmlerinin

letme maliyetlerinde azalma beklentisi.

ERP SSTEM SEM KRTERLER

2.4.1. Satnalma Sreci

deerlendirilmelidir. Ayrca danmanlk, eitim ve bakm anlamalarnn maliyetleri de

2.4.2. Kurulum Sreci

sektre uyumluluu ve organizasyon

yapnzla uyumluluuna baklmaldr. Eer bunlar salamakta zorlanyorsa, sistemin

2.4.3. Kullanm Sreci

TRKYEDEK GENEL ERP PAKETLER

2.5.1. SAP R/3

(http://www.netsisnedir.com, 2008). Trk mhendislerinin gcyle, ada ve

2.5.3. CANIAS ERP (IAS: Industrial Application Software)

ERP SSTEMNN BLEENLER (MODLLER)

a. retim Takip Modl: retim planlarnn oluturulmas, gerekleen retim

b. Satnalma Modl: Satnalma ile ilgili tm veriler, bu modlde tutulur. Satnalma

gerekletirilebilmektedir. Ayn zamanda tedarikilere ait deerlendirmeler, tedarik

g. Genel Muhesebe Modl: Muhasebe ile ilgili kaytlarn, mteri veritaban

saklanmasnda, ie almlarda kriterlerin belirlenmesinde, ie alm srecindeki mlakat

belirlenmesinde ve tm bu srelerle ilgili verilerin kayt altnda olmasnda, son derece

ERP SSTEM NASIL KURULUR VE NASIL HAYATA GERLR?

2.7.1. Proje Hazrlk Aamas

2.7.2. Proje Ekibinin Belirlenmesi Aamas

2.7.3. Yazlm Seimi Aamas

2.7.4. Danmanlk Seimi Aamas

danmanlarnn kimler olduu konusunda, dier firmalarn grleri alnabilir.

2.7.5. Donanm ve Altyap Hazrlklar Aamas

Kablolama ihtiyalar gzden

2.7.6. Proje Odas