Denizcilie Midilli sularnda bir tccar olarak balayan

Barbaros Hayreddin Paa daha sonra Tunus Sultan'nn

himayesinde Kuzey Afrika'da atld korsanlk hayatna
byk zaferler ve kahramanlklarla devam etti. Sadece
ad bile dman gemilerini karmaya yeten Barbaros
Hayreddin Paa 1518 ylnda Cezayir Sultan oldu. Fakir
ve esir Cezayir lkesi onunla ksa zamanda zenginlik,
refah ve huzur lkesi haline geldi. Kendisi bir lkenin
Sultn' olmasna ramen an, hret ve saltanat
peinde komadndan Osmanl Halifesi Yavuz Sultan
Selime biat ederek lkesi Cezayiri Osmanl Devletine
balad. Ardndan Yavuz Sultan Selim tarafndan
Cezayir Beylerbeyliine getirildi. Denizlerde Ceneviz,
Fransz, spanyol, Venedik ve dier Avrupal gemi ve
donanmalarna kar gsterdii byk kahramanlk ve
baarlarn sonucunda da 1534 ylnda Kanuni Sultan
Sleyman tarafndan Osmanl Devleti'nin Kaptn-
Derya'lna atand. Komutanl sresi iinde "Dnya
tarihinin en byk deniz sava" olan Preveze Deniz
Sava'nda aleyhine birleen Avrupa donanmalarn
byk bir hezimete uratarak zaferlerinin doruuna
ulat ve adn silinmeyecek bir ekilde dnya tarihine
altn harflerle kazd...
Osmanl Devletinin anl Kaptn- Deryas (Deniz
Kuvvetleri Komutan) Barbaros Hayreddin Paa 1476
ylnda Midilli Adasnda domutur. Asl ad "Hzr" olup
kendisinden korkan Avrupallar tarafndan "Kzl Sakall"
manasna gelen "Barbarossa" (Okunuu Barbaroa)
ismiyle anlm ve din ve devlet yolunda yapt byk
ilerden dolay da Kanuni Sultan Sleyman tarafndan
"Dinde hayrl olan" manasna gelen "Hayreddin" ismi
verilmitir.
Babas, Midillinin Osmanllarca 1462'deki fethinden

sonra, kale muhafz olarak buraya gelmi bulunan

Nurullah Yakub Aa, annesi ise Katerina adnda,
sonradan mslman olan Midilli'li bir kadnd. Midillinin
fethinden sonra gsterdii yararllk sebebiyle kendisine
tmar olarak verilen Midilli'nin Bonova Ky'ne yerleen
Nurullah Yakup Aa bu kyde yetitirdii ocuklar shak,
Oru, Hzr ve lyas'n tahsillerine byk nem verdi.
Drt karde, din ilimler tahsilinin yan sra Arapa,
Yunanca, talyanca, spanyolca ve Franszca da
renerek yetitiler. Bu drt cengaver kardeten ,
shak, Oru ve lyas Reis ehit olarak vefat etmilerdir.
Hzr Reis (Barbaros), Midilli'den Selanik, Serez ve
Eriboz'a giderek, ticaret yapmaya balarken daha
kazanl olan Suriye ve skenderiye gibi uzak yerleri
seen aabeyi Oru Reis ise, yannda kk kardei
lyas ile birlikte Trablusam'a gitmek iin yola kt. Yolda
"serseri yata bir haydut tekilat" olan Rodos (SaintJean) valyelerinin gemilerine rastla***** iddetli bir
savaa tutuan iki kardeten lyas ehit olurken, Oru
Reis de esir edilerek Rodos Adas'na gtrld. Bu
haberi renen Hzr Reis aabeyini kurtarmak iin
Krigo adl bir tccarla 18.000 akeyi fidye olarak
gnderdiyse de Krigo'nun ihaneti sebebiyle bu giriim
sonusuz kald. Zindandan kartlarak Rodos
valyeleri'ne ait bir gemide kreki yaplan Oru Reis,
frtnal bir zamanda kamay baararak Antalya
kylarna kt ve bir Trk kyne snp, orada 10 gn
kald. Daha sonra hretini duyup kendisini aran
Msr Sultan Kansu Gavri'nin Hind tarafna gnderecei
16 gemilik bir donanmaya Serasker olma teklifini kabul
ederek donanmay alp skenderun Krfezi'ne geldi.
Oru Reis'in donanmayla skenderun'a geldiini duyan
Rodos valyeleri ni bir baskn yapnca Oru Reis

gemileri karaya oturtarak ellerinden kurtuldu. Ardndan

Antalyada 18 oturakl bir tekne yaptrp Rodos sahillerini
basarak korsanla balad. Derhal Divn' toplayan
valyeler Kral'nn emriyle hazrlanan 5-6 Rodos
gemisi Oru Reis'i bir limanda bastrdysa da yine
yakalayamad. Oru Reis Antalya'ya dnerek o srada
Antalya Sancakbeylii'nden Manisa'ya tayini kan
Yavuz Sultan Selimin kardei ehzade Korkut'un
himayesine girdi. ehzade'nin kendisine hediye ettii 2
gemiyi almak iin zmir'e giderek leventlerini toplad ve
ardndan Midilli'ye gitmek zere denize ald. Yol
boyunca toplam 5 Venedik gemisini iindeki 24.000 altn
ve bol miktarda ganimetle ele geirerek memleketi olan
Midilli'ye ulat. Limanda kendisini karlayan Hzr ve
shak Reis'le buluarak hasret giderdi. Bir mddet sonra
Msr'a giden Oru Reis -daha nce Rodos
valyeleri'nin yapt basknda 16 gemiyi karaya
oturttuktan sonra Msr'a geri dnmedii iin- krgn olan
Msr Sultan'nn yanna giderek af diledi ve yolda ele
geirdii 7 dman gemisini kendisine hediye etti. Oru
Reis'in inceliine ok sevinen Sultan kendisini ve
leventlerini en iyi ekilde arlad. Bahar gelince yeniden
denizlere alarak Kbrs sularna gelen Oru Reis
burada 5 Venedik gemisi daha ele geirip ganimet
mallarn satmak zere Cerbe Adas'na gitti. Bu srada
Hzr Reis de Midilli'den ayrlarak ticaret iin nce
Trablusam'a ardndan da Prevezeye gitti. Daha sonra
Ayamavri Adas Liman'nda grd ve "Ak oldum"
dedii bir gemiyi satn ald ve Cerbe Adas'na giderek
Oru Reis'le bulutu. Kendilerine emin bir snak
arayan iki karde 1512 ylnda Tunus'a giderek Sultan
Ebu Abdullah Muhammed'den gemilerini barndrmak
iin bir liman istediler. Hak yolunda savaacaklarn,

aldklar ganimetleri Tunus pazarnda satacaklarn ve

Sultana ganimetlerinden bete bir pay vereceklerini
bildirerek bir anlama yaptlar. Sultan'la yaptklar bu
anlama sonucunda da, Halku'l Va'd Liman'na (La
Goulette) yerletiler. te daha sonra btn Avrupa'ya
"Barbaros Kardeler" olarak nam salacak Hzr ve Oru
Reisin tarihe geen ve Akdeniz'i adeta bir Osmanl
glne eviren seferleri bylece balam oldu.
K Halku'l Va'd Liman'nda geiren iki karde bahar
gelince 5 gemiyle denizlere yelken ap Sardunya Adas
aklarnda iinde bal, zeytin, peynir, buday ve demir
bulunan toplam 4 dman gemisini iindeki 150 esirle
ele geirdikten sonra Tunus'a dndler. Ertesi bahar
Anapoli Liman aklarnda iinde 525 spanyol'un
bulunduu sultat ykl Cavalleria adl sava gemisiyle
giritikleri ve 150 levendin ehid olduu iddetli savata
Aragon'dan 60 spanyol valye'yle 380 spanyol Askeri
ldrp kalann da esir ettiler. Oru Reis'in de ar
yaraland bu savatan sonra 1 gemi daha ele
geirerek Tunus'a dndler. Sicilya'nn Passero Burnu
ile gney talya'da Reggio Calabria civarndaki blgelere
baskn yaparak faaliyetlerini arttran Barbaros
Kardeler'in hemen yok edilmezse ileride balarna
byk iler aacan anlayan spanyollar iki kardei yok
etmek iin zerlerine 10 adet donatlm gemi gnderdi.
Leventler bir manevrayla bu gemilerden 4'n ele
geirdiler. Kaan dier 6 gemi ise spanyol igalindeki
Becaye Kalesi altna girerek yatt. Barbaros'un kar
kmasna ramen Oru Reis onlar da ele geirmek
istedi. Kaleden yamur gibi top ve tfek misketleri yad.
Oru Reis'in sol koluna misket isabet edip ar yara
alnca 60'dan fazla ehit verdikleri savata 300
spanyol'u ldrlp 150'sini de esir alarak geri

ekildiler. Tunus'a dnen Barbaros btn cerrahlar

artp Oru Reis'in kolunu kurtarana arlnca altn
vermeyi vaad etti ise de ok kt durumdaki sol kol
kesilmek zorunda kalnd.
Oru Reis iyileip, bahar gelince spanyollar'n korkun
ikencelerle ldrdkleri Endlsller'i kurtarmak iin
yeniden denize alan Barbaros kylardan toplad
binlerce insan gemilerle Tunus ve Cezayir'e tad.
Endlsn El-Meriye Liman'nda Hindistan'dan mal
getiren 1 Flandr gemisini ele geirdikten sonra Minorka
Adas'na demir att. Ada ilerine giren levendler pnar
banda kuzu evirip, iki imekte olan yaklak 80
spanyol askerini kltan geirip 120'sini de esir ederek
bir kaleyi ele geirdiler. Ele geirilen yzlerce koyunla
levendlerine adada ziyafet ektirerek 3 gn konaklatan
Barbaros, Minorka'dan ayrlarak 4 Ceneviz gemisi daha
ele geirdi. Ardndan bu gemileri kurtarmak iin Cenova
tarafndan gnderilen bir filonun Amiral gemisini de ele
geirerek Halku'l Va'd Liman'na girdiler. Bu srada adlar
bata spanya, talya ve Fransa olmak zere btn
Avrupa'da destanlam olan Barbaros Kardeler k
geirmek zere memleketleri olan Midilli'ye gidip dost ve
akrabalaryla hasret gidererek, ada halkn eitli
hediyelerle sevindirdiler. Burada 3 yeni gemi daha
yaptrp Anadolu'dan levend yazlmak iin akn akn
gelen gen yiitlerden seim yaparak yeniden denizlere
aldlar. leri buday, zeytinya, fildii ve ok sayda
ganimetle dolu 15 dman gemisini 1.000'den fazla
esirle birlikte ele geirip Tunus'a dndler. K burada
geirip baharda 12 gemiyle denize alarak gittikleri
Sicilya'da bir kaleyi basp 300 esir aldlar. Ardndan ii
eker, uha, kurun, barut, glle ve seren direiyle dolu
toplam 5 dman gemisini ele geirdiler. En byk

teknelerde bile kullanlabilecek derecede kaliteli ve uzun

olan seren direklerini seilmi 200 esirle birlikte Yavuz
Sultan Selim'e hediye olarak gnderdiler. 6 gemiyle
stanbul'a giden Piri Reis hediyeleri Sultan'a sundu.
Sultan da Piri Reis ve leventlerine ok deerli hediyeler
vererek, Barbaros ve Oru Reis'e iletilmek zere altn
yaldzl 2 gemi, elmas kabzal 2 kl ile hilatlar ve
sorgular hediye etti. Padiah'n gnderdii harikulade
gemileri gren Barbaros ve Oru Reis ok sevindiler.
Byk bir merasim dzenlendi ve btn Tunus erkannn
nnde Piri Reis tarafndan Barbaros'a kl kuatlp,
hilat giydirildi.
Ertesi gn Padiah hediyesi olan altn yaldzl gemilerine
binip spanyol igalindeki Becaye Kalesi'ne 2033
levendle karma yaptlar. (1513) Kalelerden kk olan
teslim olmaynca lamla havaya uurularak ele geirildi.
Bir ksm len spanyollardan 375'i de esir edildi.
Araplarn da destei ile 3 gn sonra Byk Becaye
Kalesi'ni 29 gn boyunca dven levendler barutlar
bitince Tunus Beyi'ne gidip barut istedilerse de
Barbaros'un baarlarn kskanmaya balayan Bey
"Beter olsunlar" deyip barut vermedi. Fakat bu srada
Becaye Kalesi'ne yardm iin gelmekte olan silah ve
mhimmat ykl 10 gemilik bir spanyol sava filosuna
saldran levendler Filo Kumandan Mayorka Genel Valisi
Miguel de Gurrea da dahil 319'unu ldrdkleri
spanyollar'n 781'ini de esir edip btn gemileri
mhimmatyla birlikte ele geirdiler. ok zekice bir sava
hilesine bavuran Barbaros bu 10 gemiye Katalan
Bayraklar'n ektirerek 500 levendle Becaye Kalesi'ne
yneldi. Mayorka'dan gelecek bu gemileri beklemekte
olan spanyollar ufukta gemileri grnce yardm geldiini
sanp sevin lklar iinde apkalarn havaya

frlattlar. Kale kaplarn atklarnda Barbaros'un

emriyle hep birden sahile hcum eden levendler "Allah
Allah" sesleriyle kaleyi fethettiler. Neye uradn
aran spanyollar'dan sa kalanlar "Mayna Sinyor"
diye bararak teslim oldular. ok stratejik bir kale olan
Becaye'nin fethi spanya'da deprem etkisi yapt. Elinde
fazla esir tutmak istemeyen Barbaros bir sre sonra
btn esirleri spanyollar'a geri satt.
Becaye'nin fethinden sonra Trkler'in gcn gren
Araplar lkenin her yerinden heyetlerle gelmeye
baladlar. spanyol igalinde byk ac eken Cezayir
ehri halknn da yardm istemesi zerine bu ehre 500
leventle yryen Oru Reis ehrin byk ksmn ele
geirdi. (1516) Cezayir'in ele geirilmesinden sonra
Oru Reis, Cezayir Sultan ilan edildi. Cezayir'de
ynetimi dzenlemek iin kardeiyle i blm yapan
Barbaros Cezayir'in dou ksmnn, Oru Reis ise bat
ksmnn idaresini stne ald ve btn lkede nfus ve
arazi saym yapld. Cezayir'i ele geirerek hzla g
kazanan Barbaros Kardeler'in gn getike byyen bir
tehdit oluturmas sebebiyle telaa kaplan spanya bir
sre sonra Cezayir Liman'na 40 gemilik byk bir
karma yapt. Gece olunca ehir kalesinden gizlice
kan Oru Reis 2.000 levendle birlikte spanyollar'a
arkadan bir gece baskn dzenledi. Zifiri karanlk,
korkun bir frtna ve yaan iddetli dolu altndaki
spanyollar neye uradklarn arp gemilerdeki
askerlerini de indirince birbirlerini ldrmeye baladlar.
Bir sre sonra Cezayir Kalesi'nden -Arap, Berberi ve
Endlsllerin de bulunduu- 2.000 asker daha
levendlere yardma geldi. Sabaha kadar sren
atmalar sonunda 25.000 spanyol askeri ld.
Sadece 300 ehidin verildii bu byk savata

spanyollar'dan 2.700 asker de esir edildi. Oru Reis'e

yardm iin Cicel'den hareket eden Barbaros zaferin
mjdesini alnca Akdeniz'e alarak iinde barut, kurun,
kereste, katran, ya, pirin ve buday bulunan 16
dman gemisini ele geirip Cezayir Liman'na girdi.
Barbaros ve Oru Reis, sadece Avrupa devletleriyle
deil kendilerinin Cezayir'e yerlemesinden rahatsz
olan Cezayir, Tunus ve Fasl hkmdar ve
hkmdarcklarla da uramak zorundaydlar. Bu
sebeple bahar gelince Barbaros nderliinde, spanyol
himayesindeki kt bir emir tarafndan ynetilen Tenes
ehri'ne karma yaptlar. Barbaros'un gemileriyle
geldiini gren Emir, yaklak 10.000 spanyol askeriyle
birlikte ehri boaltp kat. 500 levendi limanda brakp
1.500 levendle kale nlerine gelen Barbaros iddetli bir
sava beklerken birka yz Tenesli'nin "Hogeldiniz"
szleriyle karland. Durumu renir renmez 2.000
askerini kaan spanyollar'n zerine gnderdi. 2. gn
yetien levendler tfek ateinden sonra kl ve palalarla
giritikleri spanyollar' -esir aldklar 350'si ve kaanlar
hari- batan sona krp geirdiler. 75 levendin ehit
olduu sava sonunda en kdemsiz levende bile 500
altnlk ganimet dt. Fakat; Barbaros ehrin ynetimi
iin bir Suba tayin edip Cezayir'e dndkten sonra
kaan Tenes Beyi'nin Arap ve spanyol askerleriyle
birlikte tekrar Tenesi ele geirdii haberi ulat. Bu
duruma ok fkelen Oru Reis Cezayir Ulemas'nn
Tenes Beyi hakknda verdii "Katli vacip, can ve mal
helaldir" fetvasn yazl olarak aldktan sonra Tenes'e
gitti. Korkan ehir halk Tenes Beyi'ni Oru Reis'e teslim
etti. spanyollarla ibirlii iindeki Bey'in boynunu
vurduran Oru Reis ehir halkndan da ballk yemini
alarak geri dnd. 1517'de Capo Limiti ve Calabria'daki

Capo Rizzuto Adas'na baskn yapan leventler

spanyollar'a gzda vermeye devam ettiler.
Cezayir lkesi'nin en byk ikinci ehri olan ve srekli
ba artan Tlemsen de spanyol himayesinde, kt bir
Sultan'n ynetimindeydi. Fakat huzursuzluu artan
Tlemsen halk ayaklanarak Sultan' kardlar ve Oru
Reis'e ballklarn ilan ettiler. Tlemsenliler'in bu
davran -bylesi byk bir ehri savasz ele geirenOru Reis'i ok sevindirirken spanyollar' ise
telalandrd. Tlemsen'i, buraya yakn binlerce askerin
konuland ok gl bir kale olan Vahran Kalesi'nden
yneten spanya'nn Afrika'daki en byk komutan da
bu kalede bulunmaktayd. Vahran Komutan kaan
Tlemsen Sultan'na 20.000 altn gndererek ordu
toplayp ehri geri almasn istedi. Tlemsen nlerinde
2.000 levendin 10.000 spanyol ve Arap'a kar yaptklar
ve buuk saat sren savata 400 esir dnda
dmann tamam kltan geirilerek ldrld. (31
Ocak 1518) Aralarnda shak Reis'in de bulunduu
yaklak 1.000 ehit veren levendler k geirmek zere
Kal'at'l Kl'da konulandlar. spanyollarn ifadesiyle
"Bir an nce sndrlmezse hristiyanln byk bir
blmn yakacak olan bu ate"in yok edilebilmesi iin
spanya Kral'nn emriyle harekete geen Vahran (Oran)
Valisi Diego de Cordoba 35.000 askerle Kal'at'l Kl'y
kuatt. 3 ay bu byk kuvvete kar duran Oru Reis,
bkan dmann anlama teklifiyle kaleyi boaltrken anlama d olarak- silahlarnn da istenmesine kar
karak 1.000 levendiyle birlikte savaa savaa ehri
terketti. Rio Salado Irma zerinde kurulu kprye
ulaan Oru Reis'in amac, sa kalan levendleriyle
kpry geerek kpry atmakt. Fakat levendlerinin
kendisine "Baba" diye seslendikleri Oru Reis a ve

susuz durumdaki levendlerin yars kpry

geemeyince kpry atmaya kyamad ve klcn
ekerek dmanlarn iine dald. Garcia Fernandez de
la Plaza komutasndaki binlerce spanyol'dan yaklak
100'nn hep birlikte kl ekmesiyle ehit edilen Oru
Reis'in ba kesilerek spanya Kral'na gnderildi. (10
Ekim 1518) Oru Reis'in cenazesini almay baarp
naan defneden levendlerden sa kalan 340' kara
haberi getirince Barbaros byk bir znt ile sarsld.
Aabeyinin ehit edilmesine duyduu fkeyi: "Ah, btn
Frengistan' kltan geirsem kardelerimle
yoldalarmn intikamn alamam!" szleriyle belirten
Barbaros, Afrika ve Akdeniz'i dmanlarna dar etmeye
and iti. Bu byk Trk Denizcisi'nin ehit edilmesi
spanya'da ise byk bir coku ve sevinle karland.
yle ki Garcia Fernandez de la Plaza'ya -oullar ve
torunlar ile soyundan gelenler de dahil- spanya Kraliyet
mtiyaz verilerek, Oru Reis'in resim ve simgelerini
stlerinde, evlerinde, kaplarnda ve istedikleri her yerde
ebediyen tama ve kullanma hakk tannd.
Oru Reis ehit olunca spanya mparatoru Karlos
Barbaros'a kstaha bir mektup gnderip, hemen
Cezayir'i terk etmesi durumunda cann balama
ltfunda bulunacan syledi. Barbaros bu mektuba ok
ar bir karlkla cevap verince spanyollar Cezayir'e
baharda byk bir donanma ile karma yaptlar. K
boyunca buna hazrlk yapm olan Barbaros,
levendleriyle iddetli bir karlk vererek 20.000 spanyol
ve talyan'n ounu kltan geirdi. (1519) Yaklak 700
spanyol askeri de "Mayna Sinyor" diye bararak
teslim oldular. Kurtulanlar 40 kadrgayla kamak
istedilerse de kuzey rzgaryla kan frtnada
kadrgalarn 38'i Temnitost Krfezi'nde batt. Gemiler

batnca bir ksm boulan spanyol askerlerinden

kurtulanlar da tutularak esir edildi. Bir sre sonra saym
yaptrarak 13.000 esiri olduunu renen Barbaros
batan gemilerin mhimmatn denizden karmak iin
500 esir grevlendirdi. Yolda zincirlerinden boalp isyan
karan bu esirler 50 vardiyan ehit ettiler. Bunun
zerine Barbaros'un emriyle esirlerin zerine yryen
levendler 300'n ldrdkleri isyanclarn teslim olan
200'n de ele geirdiler. Saylar 36'ya ulaan esir
kaptanlarn da isyan iin alma yaptn tespit eden
Barbaros hepsini krbala cezalandrp ayaklarna
pranga vurdurdu. Bu haber spanya'ya ulanca i
basklardan bunalan Kral byk tazminat demeye
mecbur kald. Cezayir'e ulaan spanyol gemileri 14.000
esirin her biri iin 300 ake fidye deyerek esirleri satn
aldlar. 36 esir kaptan iinse toplam 3.000.000 ake
(120.000 altn) fidye teklif ettiler. Esirler iin vermek
zorunda kalnan ve lkeyi zarara sokan bu ykl
tazminatlar spanya Kral'nn cann ok skmaktayd.
Fakat Cezayir Ulemas'nn kar kp, deniz konusunda
tecrbeli bu kaptanlarn dmana verilmesinin uygun
olmadn -ya hapsedilip veya ldrlmeleri gerektiinibelirtmesi zerine kaptanlar satmaktan vazgeen
Barbaros -isyan giriimlerini gereke gstererek- 36'sn
da ldrtp cesetlerini denize attrd. spanyollar kara
haberi alnca 40 gn yas ilan ettiler. Bu gelime, spanya
Kral zerindeki basklarn artmasna yol anca
baskdan kurtulmak isteyen Kral bu kez de cesetleri iin
3.000.000 ake teklif etmek zorunda kald. Fakat
Barbaros bunu da kabul etmeyerek "Trkler ykl para
iin ocuklarn bile satar, nerde kald ki esirleri
satmasnlar!" diyen spanyollar'a kar milletinin onurunu
koru*****, dmanlarna -yakp ykmaktan daha sarsc-

bir darbe vurdu. Barbaros'un, yeni yaplanmakta olan bir

devletin ihtiyalarna ramen bu byk paraya tenezzl
etmemesi ayn zamanda Cezayir halkn da ok
etkileyerek Trkler'e olan gvenlerini ve takdirlerini
arttrd.
Oru Reis'den sonra Cezayir Sultan olan Barbaros,
Kuzey Afrika topraklarnda Cihan Hakan'ndan bakas
adna hutbe okutulup, sikke baslmasna kar duyduu
rahatszl Afrika'daki eitli Arap Emirlerini kabul
ederek kendilerine anlatt. Daha sonra da Hac Hseyin
Aa liderliinde bir heyeti stanbul'a gndererek lkesi
Cezayir'i Osmanl Devleti'ne balama isteini bildirdi.
Yal Kk'nde Yavuz Sultan Selim tarafndan kabul
edilen heyet stanbul'da 41 gn kald. Teklifi
memnuniyetle kabul eden Yavuz Sultan Selim
Barbaros'u Cezayir Beylerbeyliine atadn belirten
Ferman- Hmayun'u verdi. (1519) Ayrca Barbaros'a
iletilmek zere Hac Hseyin Aa'ya mcevherli bir kl,
srmal bir hil'at ile "Beylerbeylik Sanca" teslim edildi.
Heyet Cezayir'e mjdeli haberleri getirince merasim
dzenlenerek Barbaros'a kl kuatlp, hil'at giydirildi.
Sancaklar ekilip, gece byk bir ziyafet verilerek,
elenceler tertip edildi. Artk bir Osmanl topra olarak
yaplanmaya balayan Cezayir'de "sikkeler" Osmanl
Padiah adna baslmaya, "hutbeler" de Osmanl
Padiah adna okutulmaya baland.
spanyollar'n elindeki -Vahran'a da yakn olanCezayir'in Mstanem ehrine 22 gemiyle karma
yaparak buray fetheden Barbaros, Tlemsen zerine de
1.000 levent gndererek -5.000 Arap'n ld sava
sonunda- ihanet iindeki Tlemsen Sultan Mesut'u
tahtan indirip, yerine kardei Abdullah' baa geirdi.
Gney Fransa'da Provans, Toulon ve les d 'Hyres'e

baskn yapan levendler dman devletlerden esir ve

ganimet toplamaya devam ettiler.
Dier taraftan Barbaros'un Beylerbeyi olmasyla
lkesinin Osmanl hesabna elinden alnacandan
korkan Tunus Beyi Abdullah Barbaros'u ortadan
kaldrmann yollarn aryordu. Kendisi Barbaros ve Oru
Reis'in verdii bete bir paylar sayesinde zengin olup,
onlarn gelitirdii ticaret sayesinde lkesi refaha
kavutuu halde bir yandan spanyollar'la gizli
mnasebetler kurarken bir yandan da Kuzey Afrika'daki
Arap emirlerini Barbaros'un aleyhine kkrtmaya
alyordu. Bu srada Cezayir Sultanl'nda gz olan
bn'l-Kaadi'yle yazt mektuplar Barbarosun eline
geti. Mektupta, Kuzey Afrika'da bir tek Trk
brakmamak zere ortak hareket edilmesi isteniyordu.
Bunun zerine 12.000 levendiyle Tunus Beyi zerine
yryen Barbaros askerlerini datt Tunus Beyi'ni
yakalatp nasihat ettikten sonra serbest brakt.
Levendlerini 5-10 gn Tunus'daki muharebe ovasnda
konaklatp dinlendiren Barbaros ordusuyla Cezayir'e
dn yolunda ok sarp bir boazdan geerken pusu
kurup beklemekte olan bn'l-Kaadi'nin yapt basknla
kayplar verdi. Karlk verilemeyecek derecede dar bir
blge olmas sebebiyle 750 levendin ehit olduu baskn
sonras bn'l-Kaadi'nin de propagandasyla Cezayir'de
karklklar kt. Trkler'i Kuzey Afrika'dan sonsuza dek
atmak isteyen bn'l-Kaadi 40.000 adamyla 12.000
levende kar isyan balatt. 2.000 levendin ehit
olduu, 2.000 levendin de yaraland bu byk savata
dmann -esir edilen 700 askeri hari- tamam
ldrld. syan iddetle bastrldktan sonra yakalanan
185 eleba hakknda verilecek karar iin Cezayir
Ulemas'n toplayan Barbaros, Ulemann: "Sana ve

askerine kar gelenin cezas lmdr" hkmn

vermesine ramen -daha nce spanyollar'a kar omuz
omuza kendileriyle savaan- bu asilerin balanmasn
teklif etti. Fakat ellerinde kllarla infaz iin asilerin
banda beklemekte olan 185 levend "imdi merhamet
ve ltuf zaman deildir" diyerek hep birlikte kllarn
kaldrp asilerin boyunlarn vurdular. Bu terbiyesizlie
ok krlan Barbaros -gece grd ryann da sevkiylesadk leventlerini toplayp 25 gemiyle ertesi sabah
Cezayir'i terk ederek ynetimi Araplar'a brakt.
Blgedeki Araplar'n Cezayir'i kendi balarna idare
edemeyeceklerini bilmekte olan Barbaros Cezayir
kysnda gzel bir liman ehri olan ve kendine yeni s
olarak setii Cicel'e yerleti. Buras Oru Reis'le birlikte
ilk fethettikleri yerlerdendi. Barbaros'un Cicel'e
yerlemek iin geldiini duyan yerli halk enliklerle
bayram etti. Ertesi gnlerde Cezayir ve Tunus'un her
tarafndan Arap airet reisleri Cicel'e akn ederek
Barbaros'a ballklarn bildirdiler. Ksa bir sre sonra
gemileriyle seferlerine balayan Barbaros Sicilya
kylarna giderek Sicilya Krall'nn merkezi olan
Palermo'yu bombardman etti. lerinde 40 ambar
dolusu buday, arpa, zeytin, zeytinya, peksimet,
kereste, bakla, pirin, kahve, kuma, bez ve kurun olan
9 dman gemisini ele geirdi. Keresteleri kullanarak
Cicel'de byk klalar ve konaklar ile birlikte kk bir
de tersane ina ettirerek gemi yapmna balad.
Venedik Krfezi'ne gnderdii leventler, iinde 10.000
duka altn olan 3 dman gemisini ele geirdiler. Hzla
gelien ticari hayat sebebiyle Kuzey Afrikal tacir ve
gemi sahipleri Cicel'e akn etmeye baladlar. Kn
gemilerini bakma alan Barbaros bahar gelince 14 gn
boyunca kylarnda dolat Ceneviz Krfezi'nde 21

dman gemisini ele geirip Cicel'e gnderdi. Messina

Boaz'n geerek geldii Venedik Krfezi'nde ise Sinan
Reis'in gemileriyle karlap yanna alarak 9 dman
gemisi daha ele geirdi. Bu arada Kurdolu Reis de
iinde 10.000 duka altn olan bir gemiyle -hemen
hemen her hafta birka dman gemisinin getirildiiCicel'e yanat.
Barbaros'un lkeyi terk etmesinden sonra bn'l-Kaadi
ynetimine geen Cezayir halk da ksa zamanda
Barbaros'un kymetini anla***** heyetler halinde
kendisine gidip lkenin bana geri dnmesi iin ikna
almalarna baladlar. Barbaros Cezayir'i terkedeli
aradan 3 yl gemiti. ehirde ticari hayat durmu,
asayi ve huzur kalmamt. bn'l-Kaadi'nin nfuzu gn
getike azalyor ve halkn destei her geen gn
eriyordu. Ve Cezayir'de, gzler yollara dikilmi, Barbaros
bekleniyordu. Saylar artan heyetlerin srarlar, son
noktaya ulanca Cezayir yolunun artk her eyiyle
aldn gren Barbaros bahar gelince 12.000 levendle
Cezayir'e yry balatt. Yol boyunca binlerce atl
Bedevi de Barbaros'un ordusuna katld. Nihayet
Cezayir nlerinde sabah balayan ve akama kadar
sren savata bn'l-Kaadi bir Arap airet reisinin att
mzrakla ldrld. bn'l-Kaadi lnce, askerleri derhal
silahlarn atarak teslim oldular. Barbaros hepsini
affederek serbest brakt. Daha nce Barbaros'a kar
gelip Cezayir'i terk etmesine yol aan 185 levend ise
Barbaros'un liderliinde gz olan ve savata bn'lKaadi'yle g birlii yapan Kara Hasan'n askeri
olmulard. Fakat hatalarn anlayan ve geri dnmek
isteyen levendler Kara Hasan' ldrerek, kendilerini
affetmesi ricasyla Barbaros'a gidip teslim oldular.
Barbaros bunlar affetmekte bir ka saknca bulmasna

ramen hatalarn anlayp pimanlkla kvranan bu 185

levendi de affederek btn orduyu sevindirdi.
Kendilerine yaplan iyilii boa karmayan levendler
hatalarn unutturarak Barbaros'a tam itaat gsterdiler.
Bir saatlik yryn ardndan Cezayir halknn byk
tezahratlar altnda ordusuyla ehre giren Barbaros
dzeni salayp Cezayir'e yerletikten sonra asi olan
Tlemsen Beyi Abdullah'n zerine yryerek boynunu
vurdurdu ve yerine olu Muhammed'i baa geirdi.
(1523) Ardndan 35 paralk donanmasn Sinan Reis
nderliinde kk filolar halinde sefere gndererek bol
miktarda ganimet ve gemi ele geirdi. Sardunya
kylarna baskn yapan leventler, Calabria Crotone'de
karaya kp ehri yamaladktan sonra limandaki iki
spanyol gemisini batrdlar. Daha sonra Adriyatik
Denizi'nde Castignano'ya saldrarak Spartivento
Burnu'nda karaya karma yaptlar. Reggio
Calabria'yada da karaya karak Messina Liman'nda
bulunan bir kaleyi yamalayp Campania kylarnda
basknlarna devam ettiler. talya ve spanya
kylarndaki birok liman ve kale de bu basknlardan
nasibini ald. Ele geirilen ganimetler, artan nfus ve
canlanan ticari hayatla ksa zamanda zenginleen
Cezayir ise artk "Trklerin Hindistan" diye
anlmaktayd.
Cezayir'in alnmasndan sonra, Cezayir sahilinin 300
metre anda, sarp kayalklardan oluan kk bir
adack zerinde spanyollar tarafndan kurulmu gl
bir kale olan Penon'a (Pen de Argel) harekt karar
verildi. Srf zevk iin bu kaleden ehri top ateine tutarak
cami minarelerini ykan ve Cezayir halkna zulmeden
spanyol askerleri Cezayir'in Trkler'in eline
gemesinden sonra ise buna cesaret edemiyorlard.

Barbaros bunlarn varlklarn umursamamasna ramen

limana bu kadar yakn bir yerde konulanmalarn da
tedbire uygun grmedii iin kale kumandan Martin de
Vargas'dan blgeyi terkedip, ekip gitmelerini istedi.
Trkler'i pskrteceine emin olan spanyol
Kumandan'n bunu reddetmesi zerine daha nce
dktrlm olan geni apl toplar kullanlarak 6 Mays
1525'de kaleye ilk top atlar balatld. Gnlerce sren
ve yamur gibi yaan karlkl bombardmanlara kalenin
arkasn eviren kadrgalar da katld ve 16 Mays'ta
gl kalenin siperleri ykld. Barbaros'la birlikte
korkusuzca kale duvarlarna merdivenleri dayayp
kaleye kan gz pek leventler 800' len dman
askerlerinden sa kalan 400'n de esir ettiler. Kaleye
kan Barbaros ok sayda cami minaresi ykp bir ok
mezzinin de kellesini uuran spanyol Topuba'y
huzuruna getirtip "Bre kafir! Keskin nianc imisin! Bir
glle ile bir minare ykarmsn. Gr imdi top at nasl
olurmu!" diyerek topa koydurduu topubay denize
ateledi. Daha sonra kalenin beden balarnda ezan
okunarak 7 gn 7 gece enlikler yapld. Cezayir
mahzenlerindeki 30.000 esirini kullanarak kaleyi
tamamen yktrtan Barbaros kan talarla da aday
sahilden ayran denizi doldurtarak gemilerin
snabilecei gzel bir liman ina ettirdi. Birka gn
sonra kaleye silah ve mhimmat getiren fakat kalenin
yklmas ve adann ehirle birlemesi yznden yanl
yere geldiklerini zanneden, fetihten habersiz 10 gemilik
spanyol sava filosu iindeki cephanelikle birlikte ele
geirildi. Askerlerin ou kltan geirilirken teslim olan
355'i de esir edildi. spanyollar'n uzun yllardr stratejik
ve kuvvetli bir noktas olan ve ayn zamanda kendilerine
byk prestij salayan Penon Kalesi'nin kaybedilmesine

ok fkelenen spanya Kral haberi getiren askeri, klcn sapla*****- ldrd. Cezayir Penon'unun bylece
yok edilmesi -Amiral Jurien Graviere'nin ifadesiylespanya iin srekli bir endie kayna ve byk bir
zarar olmutu.
Ayn yl Barbaros'un, Aydn Reis nderliinde 10
gemiyle sefere gnderdii levendler, Septe Boaz'nda 5
dman gemisi ele geirdikten sonra Gney spanya
kylarndaki btn ehir ve kasabalar topa tutarak bol
miktarda esir ve ganimet ele geirdiler. Kylardan
topladklar binlerce Endlsl'y de spanyol
zulmnden kurtarmak iin gemilere bindirdiler. Bunun
zerine spanya Kral Karlos en byk amirallerinden
Portondo'yu byk bir filoyla "eytandven" adn
verdikleri Aydn Reis'in zerine gnderdi. Bu srada
Kazdal Salih Reis'le tanan Aydn Reis sava rahat
yapabilmek iin ou kadn ve ocukdan oluan ve
korku iinde alamaya balayan Endlslleri zorla
kyya boaltt. ok zalim ve gaddar biri olan Amiral
Portondo ile iddetli bir savaa tutuan Aydn ve Salih
Reis, sava sonunda Portondo ve kaptanlar ile birlikte
spanyol askerlerinin ounu ldrp, sa kalan 375'ini
de esir ettiler. Kyda heyecanla bu byk deniz savan
izleyen Endlsller zaferden sonra sevin iinde tekrar
gemilere bindiler. Cezayir'e ulatklarnda Barbaros
tarafndan karlanan Aydn Reis; donanma
komutanlna, Kazdal Salih Reis ise donanma
komutanl yardmclna getirildi. Daha sonra
Barbaros 10 gemilik bir filoyu Venedik altn yaldzyla
kaplattrarak Padiah'a sunulacak hediyeler ve 300
seilmi esiri Aydn Reis'le stanbul'a gnderdi. ok
uzak mesafeden hametli bir ekilde parlayan gemiler
binlerce stanbullu'nun sevin gsterileri arasnda limana

girdiler. Yavuz Sultan Selim'e hediyelerini sunan heyet

Cezayir'deki durumu kendisine anlattktan sonra
Padiah'n verdii hediyeler, cephane ve mhimmatla
gemilerini tka basa doldurup kuru sk top atyla
kendisini selamladktan sonra 1 ay kaldklar
stanbul'dan hareket ettiler. Yol boyunca Avlonya, lgn,
Dira, Venedik Krfezi, Kabo, Santamariya, Kalevra,
Papalk, Sardunya ve Mayorka'y vurarak ele geirdikleri
15 dman gemisi ile birlikte bol miktarda esir ve
ganimet alarak Cezayir'e dndler. Padiah'n
gnderdii Hil'at-i Fhire'yi 3 gn zerinde tayan
Barbaros, bu 3 gn boyunca byk elenceler tertip
ettirip ziyafetler verdi.
slam Dnyas'nda sevinle karlanan bu zaferler,
Avrupa'y mateme ve fkeye bouyordu. Barbaros'a
beddualar yadran rahiplerin ikayet mektuplar ve st
ste saraya ulaan kara haberler sonunda dnyann en
byk hristiyan devleti spanya mparatoru arlken en
byk amiral ve komutanlarnn da katld byk bir
meclis toplad. "Krallar iinde maskara oldum" diyerek
hibirinin Barbaros'la baa kamadndan ikayet eden
Kral Avrupa'nn en iyi kaptan Andrea Doria'y, Barbaros'u yakalayp ldrecei szn vermesi
zerine- bu ile grevlendirdi. Akdeniz lkelerinin
tmnde casuslar bulunan ve bu sayede Avrupa'da
olup biten btn gelimelerden haberdar olan Barbaros,
esir ettii kaptan, komutan, prens, vali, rahip ve
sanatlar yanna artarak bir arkada gibi sohbet
etmekte ve onlardan nemli bilgiler edinmekteydi. Hatta
bazen Avrupa'da bile kimsenin bilmedii saray srlarn
bu ekilde renmekteydi. Bylece spanya Kral'nn
dzenledii toplantnn ayrntlarnn da Barbaros'a
ulamas uzun srmedi.

Barbaros'u esir almak hlyasyla 20 spanyol ve 10

Ceneviz gemisiyle yola kan Andrea Doria Kral'a verdii
sze ramen, Cezayir zerine gitmeye cesaret
edemeyerek birka yz levend tarafndan korunan irel
Liman'n bast. Leventler, Doria'y grnce kaleye
kapandlar. Doria'nn askerleri liman ve ehri yamaya
koyulunca durumdan faydalanp kaleden kan levendler
ehre dalm dman kltan geirmeye baladlar.
Trkler'in korkudan kaleye sndn sanan ve byle bir
hareket beklemeyen Doria, areyi askerleriyle birlikte
gemilerine atlamakta buldu. Fakat geride yzlerce l ve
1.700 esir brakt. Andrea Doria'y aramak iin
Cezayir'den hareket etmi olan Barbaros ise gece
grd ryada: "Aradn mel'un irel tarafndadr.
Gayet bozgun haldedir. Frsat senindir" mjdesini alnca
derhal irel'e giderek kamak zere olan dmanla
iddetli bir savaa tututu. Dman gemilerindeki
kreki mslmanlar da "Allah Allah" sesleriyle
zincirlerinden boalp Barbaros'a yardm etmeye
balaynca Andrea Doria 20 gemisiyle ele geirildi.
Savata 350 levend de ehit oldu. Kyya kan
Barbaros yapt saymda toplam 2.200 mslman esirin
kurtarlp 1.900 dman askerin esir edildiini tespit etti.
Sonra Cezayir'e dnerek Aydn Reis'i 40 gemilik gl
bir filoyla seferi tamamlamas iin spanya zerine
gnderdi. Mayorka Adas ve spanya'nn Akdeniz
sahillerini vuran levendler 15 gemi, 3.000 esir ve bol
miktarda ganimet ele geirdiler. Ayrca Barselona
yaknlarnda krallarn her yl ziyaret ettikleri -siyasi bir
nitelii olan- spanya'nn en nemli Manastr'n basarak
Cezayir'e dndler. Manastr'n azizler tarafndan
korunduuna inand iin bu baskn haberine
inanmayan Kral haberi getirenlerin ellerini zincirletip

papazlaryla birlikte blgeye gitti. Karlat kt

manzara karsnda lgna dnen Kral' sakinletirmeye
alan papazlar ise "Kilisenin bu seneki sadaka
parasnn gnderilmemesi sebebiyle azizlerin hatrlarnn
krlm olabileceini, Barbaros'un azizlerin hmna
uramasnn ise an meselesi olduunu" sylediler. Bu
szlere inanp o k Barselona'da geiren Kral "Andrea
Doria'nn 3 ay nce Trkler'e esir dtn ve bir ok
spanyol gemisinin ele geirilerek ok sayda spanyol'un
esir edildiini" haber ald. Haberi Barbaros tarafndan
serbest braklan bir gemideki 350 kii getirmiti. Bu
kiilerin Kral'n yannda Barbaros'a vgler yadrmas
ve "Barbaroa bize kumanya, harlk ve gemi kiramza
kadar her eyi verdi." diyerek gklere karmalar
zerine hiddetinden sarslan Kral kendini ldrme
giriiminde bulunduysa da papazlar buna da engel olup,
sakinletirdiler. spanya Kral'nn en ok hazmedemedii
konular ise Cezayir Penonu'yla birlikte iki burcun
Trkler'in eline gemesiydi. nk spanya, Cezayir'i ele
geirme mitlerini bu burlara balamt. Dier byk
endie ise Barbaros'un Osmanl Devleti'nin Kaptn-
Deryalna getirilme ihtimaliydi. "Barbaroa bu gidile
Gran Senyr'e Ceneral olursa ite o zaman olacak olur!"
diye ne yapacan aran spanya Kral buna engel
olmak zere yeni bir donanma kurma almalarna
bala*****, Cezayir'e bizzat gidip Barbaros'u ldrdkten
sonra etini yeme yemini etti. Barbaros tehlikesi ve
Osmanl Devleti'nin saldrlar yznden mali durumu
olduka bozulan koca spanya mparatorluu'nda
donanma ihtiyalarnn nasl ve hangi kaynaklardan
salanabilecei hususu byk sknt douruyor; silah,
gemi ve asker yetersizlii ve disiplinsizlii de sk sk st
dzey toplant ve yazmalarn ba konusu oluyordu.

Barbaros Hayreddin Paa Aydn Reis nderliinde 15

gemiyi seilmi 500 esir ve ar hediyelerle birlikte yeni
Padiah olan Kanuni Sultan Sleyman' ziyarete
gnderdi. stanbul'da 1 ay kalan heyet Padiah'n verdii
hediyelerle sancak, hil'at ve hatt- hmayun'u teslim
alarak Sarayburnu'ndan hareket etti. Dn yolunda
Kalevre kysn basp 700 esir alan levendler
Mayorka'ya kadar vura vura geldikleri dman
yakasnda 27 gemi ele geirerek Cezayir'e ulatlar.
Byk Divan toplayan Barbaros gaziler, ulema, eraf ve
halkn huzurunda hatt- hmayn'u okutup hil'at giydi.
spanya Barbaros'u yok etmek iin yapmna balad
40 gemiyi hazr ettii sralarda Macar Kral Layo,
Kanuni Sultan Sleyman'a kar spanya Kral'ndan
yardm talep edince hazrlanan kuvvetler Macaristan'a
kaydrld. Fakat Barbaros'un bunu frsat bilerek lkeyi
yakp ykacandan endie eden spanya Kral, Tlemsen
Beyi'ni Barbaros aleyhine kkrtarak Barbaros'u bu ile
megul etmek istedi. Barbaros asi olan Tlemsen Beyi'nin
zerine yryp hizaya getirirken Deli Mehmed Reis'i de
40 gemiyle Akdeniz seferine gnderdi. Yolda 35
gemiden oluan yeni hazrlanm spanyol
Donanmas'na rastlayan levendler girdikleri kanl
atmalar sonunda 6's kaan dman gemilerinden
29'unu ele geirdiler. Bu byk Trk zaferi, Barselona'da
haber kendisine ulaan arlken'de byk bir zntye
sebep oldu. Bu zaferden cesaret alan Endlsller de
spanyollar'a kar ayaklandlar. Dalardan inen 80.000
Endlsl, spanyollarn byk ordularn perian etti.
Barbaros spanya'da balayan Endls ayaklanmasn
haber alr almaz Deli Mehmed Reis'i 36 gemiyle destek
iin gnderdi. Bu; Endlslleri kurtarmak iin yardma
giden 21. Trk Donanmas'yd. Barbaros ve levendleri

yaptklar 21 Endls seferinde 70.000 Endlsl'y

spanyol zulmnden kurtarp Kuzey Afrika'ya tadlar.
Bu arada esir durumundaki Andrea Doria fidye ile
serbest brakld. spanya yakasna ulaan Andrea Doria
yeniden "spanya Donanma Komutanl"na getirildi.
Kanuni Sultan Sleyman da "Osmanl Donanma
Komutanl"na getirmek iin Barbaros'u stanbul'a
arnca, Cezayir'i Hasan Reis'in idaresine brakan
Barbaros Hayreddin Paa 20 gemi ile hareket etti.
Yolda, Tunus'dan kam olan 1 gemideki 300 esiri kaarken aldklar mallarla birlikte- Trapane Krfezi'nde
yakalad. Yol boyunca Sardunya, Korsika, Montecristo
Adalar, Elba ve Bonifacio'ya baskn yaparak
Messina'da 18 dman gemisini ele geirdi. Buradan
Preveze'ye geip, 3 gn kaldktan sonra beraberindeki
19 byk Reisiyle birlikte 27 Aralk 1533 gn stanbul'a
vard. Ka ramen kylara dolumu yaklak 200.000
stanbullu'nun sevin gsterileri arasnda Galata nne
demir atarak maiyetiyle birlikte merasimle karaya kt.
Dzenlenen muhteem bir zafer alayyla Topkap
Saray'na gitti ve bir gn sonra Padiah tarafndan
huzura kabul edildi. Padiah, Divan- Hmayun'u
topla***** btn vezirlerin huzurunda Barbaros
Hayreddin Paa'y "Dnyann En Byk Donanmas"nn
bana geirerek Kaptan- Deryala (Deniz Kuvvetleri
Komutanlna) atad. (6 Nisan 1534)
Barbaros Hayreddin Paa'nn Osmanl Devleti'nin
Kaptan- Deryalna atanmas -10 yldr bunun
gereklemesi dncesinden bile korkan- spanya,
talya, Avusturya, Almanya ve Hollanda tahtlarna da
sahip, dnyann en byk hristiyan devleti "spanya
mparatorluu"nda byk bir dehetle karland. Uzun
yllardr mslmanlara kar bir kutsal savan

ncln yapan ve bir kltr medeniyeti Endls ile

Afrika'daki eitli blgeleri igal ederek binlerce
mslman korkun ikencelerle ldren spanya
mparatorluu'na kar Osmanl Donanmas'nn yapt
sava hazrlklarna ilikin ilk haberlerin Avrupa'ya
ulamasyla birlikte btn spanya ve talya topraklarn
kaplayan korkuya paralel olarak "Adriyatik'ten
Cebelitark'a kadar geni bir corafyaya uzanan"
spanyol hattnda btn imkanlar seferber edilerek hzla- savunma hazrlklarna geildi. Granada blgesine
eli kulandaki Trk tehlikesi konusunda postalar
gnderilerek hzl ve kesin sonu verecek savunma
sistemleri gelitirilmesi konusunda uyarld. Cebelitark
ve Cadiz kylarna asker konulandrlarak kaleler,
gzetleme kuleleri ve dier mstahkem yaplarn
onarlmas emredildi. Malaga'daki top, barut ve levazm
organizasyonunun ivedilikle ele alnmas istendi. Puglia
ve talya'nn dou sahillerindeki savunma sistemleri
arttrlarak Puglia, Calabria ve Mahon Kaleleri onarlp
glendirildi. Sicilya Adas'ndaki tm kaleler
salamlatrlarak asker saylar arttrld. Saldr
bekleyen ehirlerden biri olan Cenova da sava
hazrlklarn tamamla***** mstahkem bir kale eklinde
Trkler'i beklemeye koyuldu. Napoli Kral Naibi Don
Pedro'nun 22 Haziran'da spanya mparatoru'na yazd
mektupta Modon ve Koron'a daha imdiden Trk
gemilerinin geldiini, 150 gemiye 110 kadrgann daha
eklenecei bildirilerek Osmanl Donanmas'nn levazm
ve mhimmat hazrlanmas ile asker donatm ve dier
hususlarda ok hzl hareket ettii haber verilmekteydi.
Gemilerde krek ekecek forsalarn -Avrupallar'n
adndan bile korktuklar Yenieriler'den deil- hristiyan
esirlerden olaca haberleri ise memnuniyetle

karlanmaktayd. Mora Sancakbeyi'nin pek ok

svariyle Modon'a gelerek Barbaros'la birlikte byk
lenler verdikleri, donanma iin pek ok kz
hazrland, donanmann peksimet ihtiyac iin
Salomis'e 15 kadrga gnderildii ve Avrupa savunmas
hakknda toplanan istihbar bilgilerin bir araya getirilerek
gece gndz planlar yapld da Avrupa'ya ulatrlan
haberler arasndayd. Btn yazmalara yansyan ortak
korku ise "Trkler'in her yeri atee verecei" sylentisi
idi. Ve 1534'n Austos'unda 8.000 levend ve 80 para
gemiden oluan Osmanl Donanmas'nn byk bir
aaa ile harekete geerek Akdeniz'e ald
haberlerinin spanya yakasna ulamas ile tela balad.
Osmanl Donanmas'nn nereye saldracann tam
olarak renilememesi spanya ve talya sahillerinde
yaanmakta olan tela daha da arttrmaktayd. Don
Pedro'nun spanya mparatoru'na gnderdii
mektuplarda Trk Donanmas'nn rotasnn hl
renilemedii, Zante, Korfu ve Velona'ya gnderilen
gemilerden de haber alnamad belirtiliyordu. Trk
Donanmas'yla ilgili -yalan doru- her trl haber
(Simancas Arivinde de grlebilecei gibi) byk bir
sklkla mparatorluun drt bir yanna saysz kopyayla
ulatrlarak hzl haber ak salanyordu. Tarafsz
konumdaki Venedik ise Trk tehdidinin kendi sahillerine
de uzanabilme ihtimaline ramen Osmanl'y
kzdrmaktan korktuu iin tedbir amal bile olsa
herhangi bir savunma hazrl yapamyor fakat toplad
bilgileri el altndan spanya'ya ulatrarak gizli ve dolayl
yardm etmekten de geri durmuyordu. Bu arada rotasn
izen Osmanl Donanmas spanya'ya ait talya'nn bat
sahillerini boydan boya vurmak zere Calabria sahillerini
bast. Messina Boaz'ndaki gzetleme kulelerini atee

verip Andrea Doria'nn kuzeni Antonio Doria'nn 7

gemisini saf d ederek San Lucido'da karaya karma
yapan leventler btn ehri yakp ykarak San Lucido
Kalesi'ni ele geirdiler. Liman kenti Citarro da bu
ykmdan nasibini ald ve ehirde yapm devam eden 7
dman gemisi ele geirildi. Daha sonra Campania'da
ortaya kan Osmanl Donanmas Capri, Piciota ve
Procida ehirlerini yerle bir etti. Procida'da kaleden kp
teslim olanlar esir alnrken olmayanlar kltan geirildi.
Trk Donanmas bir bir talyan ehirlerine urayp
arkasnda unutulmayacak izler brakarak yoluna devam
ederken "Trk Gazab" spanyol tarihi Francisco Lopez
de Gomara'nn ifadesiyle "Verdii byk zarardan daha
byk bir korku ya***** Napoli sularnda grnd."
Napoli Krfezi'ni bombardman eden Osmanl
Donanmas bu kez de Lazio'da ortaya karak Gaeta
ehrini bombardman etti. Villa Santa Lucia,
Sant'Isidoro, Sperlonga, Terracina ve Ostia ehirlerine
karma yapan Barbaros ve leventleri talyan ehirlerini
yerle bir ederek binlerce esir ald. Fondi ehrini basan
2.000 levent ise 4 saat iinde btn ehri yerle bir etti.
Toplam 18 kale fetheden Kaptn- Derya Barbaros
Hayreddin Paa, kale anahtarlaryla birlikte ele geirdii
16.000 esir ve 425 sandk ganimet eyasn 40
kadrgayla stanbula gnderdi. Yaanan panik Roma'y
da iine ald ve tm Roma kiliselerinde kilise anlar
alnarak tehlike alarm verilmeye baland. Artk,
yzyllardr korkulan "Trk'n Roma'ya kaca an"n
geldii dnlyordu. Trkler'in ran h zerine
yrdkleri ayn anda denizden spanya mparatorluu
zerine balattklar bu seferler btn Avrupa'da
aknlk ve dehetle izlenirken mpartorie Isabel'in 13
Aralk 1534'te kocas spanya mparatoru'na yazd

mektupta "Trk'n donanmasyla Hristiyanlk alemine

elinden geldiince zarar vermek iin yeniden geri
dnmeyeceinden asla emin olamayz" denmekteydi.
Leventleriyle birlikte Gney talya'ya yelken aarak
Ponza, Sicilya ve Sardunya'y vuran Kaptn- Derya
Barbaros Hayreddin Paa, Hallar zerinde yeteri kadar
korku uyandrp zarar verdikten sonra korsanla ilk
balad yer olan Tunus'a ynelerek Halk-l Va'd Kalesi
de dahil btn lkeyi -halkn sevgi gsterileri arasndaele geirdi. (22 Austos 1534) Asi Tunus Beyi tac-taht
brakp llere kat. Bunun zerine Tunus Beyi Mevlay
Hasan ve spanya Kral arlken, Tunus'u Barbaros'tan
geri alabilmek iin byk bir saldr hazrlna balad.
K dman karlamak zere hazrlk yaparak geiren
Barbaros baz gemilerini Bat Akdenizdeki spanyol
lkelerini vurmaya gnderdi. Sardunya Adas'n basan
leventler 12.000 duka altn, 475 sekin esir ve birok
ganimetle geri dndler. Sonunda "Avrupa'nn Babas"
roln stlenen spanya Kral Karlos bizzat banda
bulunduu hal donanmas ile Tunus nlerinde
grnd. (1535) 300 gemiden oluan donanma, Kral
Karlosun liderliinde spanya, Almanya, Napoli,
Ceneviz, Malta ve Hollanda'dan gelen on binlerce
askerden olumaktayd. Sava, hallarn karma
yaptklar Halk-l Va'd Kalesi'nde balad. Bu ky ehrini
korumakla grevli olan Sinan Reis'in nderliinde
dmana kar yaplan 3 harekatta toplam 6.000
dman askeri ldrld. lenler arasnda spanya'nn
en nemli komutanlarndan Sarno Dukas ve Mondeia
Markisi de bulunmaktayd. stanbul'dan Donanma-y
Hmayun'un yardma gelip iki ate arasnda kalmaktan
endie eden Kral ve Andrea Doria Halk-l Va'd'i
drmek iin byk zayiat gze alyorlard. 1 haftalk

gecikmeyle Tunus Beyi Mevlay Hasan da 60.000 atl ile

spanya Kral'na katld. Halk-l Va'd Kalesi 100.000'i
bulan bu dman kuatmasna 1 ay gibi uzun bir sre
dayandktan sonra dnce, levendlerden sa kalanlar
Sinan Reis nderliinde Barbaros'un bulunduu Tunus
ehrine ekildiler. Kalenin dmesinin ardndan Tunus
Beyi ve spanya Kral 100.000 askerle Tunus nlerine
geldi. Dman gelince Tunus'un gnll yerli askerleri
ihanet ederek Barbaros'dan ayrldlar. Saylar iyice
artan dman saflar, mahzenlerde bulunan 10.000
hristiyan esirin zincirlerinden boalmasyla daha da
glendi. Yaplan kanl savalarda onbinlerce dman
askerinin ldrlmesinin yansra 15.000'den fazla
levend de ehit oldu. ehirde ayaklanmalarn da
balamas zerine cn alma sz veren Barbaros
ekilme hazrlar yaparak nce Tunus Hazinesi'nin
deerli paralarn yanna aldrd ve ardndan kalan
7.200 levendiyle korkun bir yarma harekat yaparak
ekilmeye balad. (21 Temmuz 1535) Dmanlarn
kalbini titreten "Allah Allah" sadalaryla yeri g
inleterek Sicilyayla kar karya bulunan Bbzznnap
Liman'na geldiler. Burada kendilerini bekleyen 14
kadrgaya ulatklarnda byk denizci Aydn Reis
boularak ehit oldu. Yarma harekatnda levendlerin
yarya yakn da ehit olduklarndan, Barbaros'la beraber
ancak drt bin levend sa kalmt. Tunus'a giren
Hal ordusu Barbaros'u ele geirememenin fkesiyle
ehri gnlerce yama ederek 30.000 Tunuslu'yu katletti,
10.000 kadn ve ocuu da esir ald. Camiler,
medreseler, trbeler tahrip edildi. Saraylar yamaland.
Ktphanelerdeki on binlerce el yazmas kitap yakld.
En nadir sanat eserleri yok edildi. Barbaros'un 1 yl nce
fethettii Tunus evresi spanyollar'n himayesinde, yine

Hafsler'in eline derken, lkenin gneyi ve btn dou

kylar ise hl Barbaros'un elinde bulunmaktayd.
Verdii byk kayplara ii yanan Barbaros
Bbzznnap halknn iltifatlaryla k burada
geirdikten sonra baharda Sebte Boazndan
Okyanusa alp Portekizin gneyindeki Faro nlerinde
Hindistandan dnmekte olan ve yelkeni krld iin
hareketsiz kalan bir Portekiz gemisini, iindeki 76 top,
300 tayfa, 36.000 altn, 200 kilo altn tozu ve ok sayda
deerli eya ile birlikte -denizlerde ele geirdii en byk
ganimet olarak- kolayca ele geirip halkn sevgi
gsterileri arasnda Cezayir'e girdi. Bir sre sonra 21
gemilik bir donanma ile denizlere alarak spanya
kylarna basknlar yapan Barbaros, Minorka ve
Mayorka'y basp Palma kalesi ve ehrini yamalad.
Ardndan Tunus'un igalinde grev alm ve iinde
Tunus'daki savata spanyollar'a esir dm 700
levendi de tayan 12 spanyol gemisini Porto Magon
Liman'nda ele geirdi. Karsnda ld zannettii 700
levendini grnce yaad byk srpriz ve sevinci
"spanya'y alsaydm bu kadar sevinmezdim" diye ifade
eden Barbaros Hayreddin Paa tacn gklere atarak
kr secdesine kapand. Gemilerde levendlerine byk
ziyafetler vererek neeli sohbetler eden Barbaros
harekatlarda ele geirdii 5.500 esirle birlikte anl bir
ekilde Cezayir'e girdi. "Tunus'u alp Barbaros'u
kardm" edasyla her yl dzenlenen Papa huzurunda
gnah karma merasimi iin gurur ve gsterile
Rumpapa'ya giden spanya Kral'nn sevinci Hayreddin
Paa'nn bu yeni darbeleriyle kursanda kald. Haber
kendisine ulanca, -Barbaros'un Tunus'dan giderken
hazineyi de gtrmesi sebebiyle- Kral'a ta giydirmekten
vaz geen Papa "Ancak Barbaros'un bann kesilerek

Cezayir'in alnmas durumunda Azizlerin ta

giydirilmesine msaade ettiklerini" syleyerek Kral'
hsran iinde geri gnderdi.
Kanuni Sultan Sleyman'n Barbaros'u stanbul'a
aran emri Cezayir'e ulanca 3 gn byk ziyafetler
veren Barbaros yerine Hasan Reis'i tayin edip,
donanmas ve tka basa dolu devlet hazinesiyle birlikte
lkeyi kendisine teslim etti. Levendlerine ve halkna
nasihatlarda bulunduktan sonra som srmal sancaklar
ektirdii gne altnda parldayan altn yaldzl
gemilerine binerek Cezayir'den stanbul'a hareket etti.
Bu Barbaros'un Cezayir'i son gryd. Koca Reis
gemisi hareket edince geriye dnp yal gzlerle
Cezayir'i seyrederek: "Yr koca Sultan Cezayir! Seni
gayri son grmzdr. Kendi isteimle olayd, bir saat
senden ayrlmazdm. Cihad yurdu sensin, serhadlerin
sonu sensin. Dilerim Allah'dan kyamete kadar nm
nn dillerde destan olsun. Dmanlarn senden kanlar
kuansn, denizde ve karada cmlesinin zerine
muzaffer olasn!" diye dua edip alaya alaya
Cezayir'den uzaklat. 19. gn stanbul'a ulaan
Barbaros Padiah'n huzuruna kt. Sultan Sleyman'n
"Mcahit Lalam" diye kendisini onurlandrd Barbaros
karlat iltifatlarn ardndan ba baa kaldklar bir
mecliste son olaylar ve yaplacaklar Padiah'la
grtkten sonra Tersane Bamhendisini artarak
30 yeni gemi yaplmasn emretti. Bahar gelince de
Osmanl'nn karadan balatt Arnavutluk seferinde
orduya denizden destek olmak iin Padiah'n emriyle
Adriyatik Denizine girdi. Fakat Mustafa ve Hsrev Paa
haber gndererek Barbaros'dan askerleriyle karaya
kp saldrya karadan destek olmasn istediler.
Barbaros ise donanma askerinin karaya kmasnn

deniz usullerine aykr olduunu, ayrca Padiah'n

kendisini denizde grevlendirdiini bildirerek teklifi kabul
etmedi. Fakat baz Arnavutlar Venedikliler'e oktan
haber uurup Barbaros'un karaya kacan
ispiyonladlar. Bunu duyan Venedik Donanmas
heyecanla "imdi bittin Barbaros" diye derhal harekete
geti. Yaayaca zaferin mjdesini uykusunda alan
Barbaros uyanp ryasn bir hocaefendiye tabir
ettirirken ufukta da Venedik Donanmas grnd.
Kahkahalar ve alaylarla iyice yaklaan dmana oyun
oynayan Barbaros levendlerin karaya kt izlenimini
vermek iin gemileri uzun bir sre hareket ettirmedi.
Dman iyice yaklanca da hep birlikte sancaklarn
ekip, toplarn ateleyerek dman gemilerinin iine
dalan Trk Donanmas 30 gemilik Venedik
donanmasndan 14'n batrp 16'sn da ele geirerek
anl bir ekilde stanbul'a dnd. Mustafa ve Hsrev
Paa da hatalarn anlayp Barbaros'a vgler
yadrarak bu byk zafer iin Allah'a krettiler. Ertesi
sabah hatalarnn diyetini deyerek Arnavutluk'u boyun
edirip vergiye baladlar.
Osmanl Devleti'ne -denizlerdeki stnlnn bir
sonucu olarak- dnyann eitli devletlerinden eitli
gerekelerle yardm talepleri geliyordu. Bu dorultuda
byk Hind hkmdarlarndan Bahadr ah da Osmanl
Padiah'na -Hint Denizi'nden Portekiz gemilerinin
temizlenmesi ricasyla- ok deerli bir hazine gnderdi.
Hazineyi stanbul'a getirmekte olan Salih Reis
komutasndaki 20 kadrgaya baskn yaparak ele
geirmek hlyasyla yola kan Andrea Doria,
Barbaros'un 40 gemiyle Salih Reis'i korumak iin
gelmekte olduunu haber alnca hemen uzaklaarak
ortadan kayboldu. Hazine stanbul'a sa salim teslim

edildikten sonra Venediklilerden Syros, Loura, Pathmos,

Nio, Stampalie, Egine(Ekin), Paros, Anti-Paros, Tine
adalar da dahil toplam 28 ada ve 7 kale fethederek
Osmanl Devleti'ne balayan Barbaros, Naxos(Nake)
adasndaki dukal da boyun edirip vergiye balad.
erigo (uha) Adas ile Girit Adas'nda 80 ky basp
buradaki baz kalelerle birlikte Kerpe ve Kaot Adasn
da fethederek harekatlarda ele geirdii 20.000 esiri
stanbula gnderdi. Venedik'in Adalar(Ege) Denizi ile
alakasnn tamamyla kesilmesinden sonra Papa III.
Paul'un nclnde bata Papalk, spanya, Almanya,
Venedik, Ceneviz, Floransa, Portekiz ve Malta
gemilerinden oluan "Mttefik Avrupa Donanmas" 308i
sava, 300' de yk ve tat gemisi olmak zere toplam
608 gemilik dev bir donanma ile 22 Eyll'de Korfu
Adas'nda topland. Btn Avrupa donanmalarnn
Andrea Doriann idaresinde toplandn haber alan
Barbaros 20 kadrgayla Turgut Reisi kefe gnderdi ise
de onu beklemeyerek Morann gneyinden dolap
Modona gitti ve durumu bizzat grerek Arta Krfezine
girdi. Avrupa donanmalarnn bir araya gelerek
oluturduu ve adeta yzen bir ehri andran bu byk
donanmann krek eken onbinlerce forsasndan baka
60.000 asker ve 2.500 topu bulunmaktayd. okluklarna
gvenerek sava kazanacaklarna kesin gzyle bakan
batl krallar, hangi Trk lkesinin kime ait olacan
oktan kararlatrm ve kendi aralarnda pay etmilerdi
bile!
Tarihin en byk deniz sava, Andrea Doria
komutasndaki "Mttefik Avrupa Donanmas"nn
harekete geerek Trkler'in elindeki Preveze Kalesi'ni
kuatmasyla fiilen balad. Kale, Arta Krfezi'nin giriine
hakim ve kuzeybat ucunda bunmaktayd. Preveze

Kalesi'ndeki Trk toplarn susturmadan -ki bu ok zor

bir iti- hi bir dman gemisi Arta Krfezine giremezdi.
Bunu gren Andrea Doria, Osmanl Donanmas'n
darya ekebilmek iin 25 Eyll 1538'de bir ksm
kuvvetlerini ileri srd. Ksa sren bir atmann
ardndan, bu gemilerin geri dnmesinden sonra, Doria,
hem Barbaros'u kendisini takibe zorlamak, hem de
muhtemel bir frtnaya kar Levkas ve Magenisi
Adacklar arasna snabilmek iin 27 Eyll 1538'de
Preveze aklarna demirledi. Barbaros'un emriyle
harekete geen 122 gemi ve 20.000 askerden oluan
Trk Donanmas, tabl ve nakkareler alp, Preveze
boazndan anl bir ekilde karak Hal donanmasna
meydan okudu. 6 mil aldktan sonra hilal eklinde
dizilerek sava dzenini alan Trk gemileri balarnda
bulunan er topu ateleyerek dmana saldrdlar. 40
gemilik bir filoyu ileri sren Barbaros, Hal donanmasn
ikiye blmek istediyse de tehlikeli gidiat gren Doria
donanmasn derhal Korfu istikametine ekti. Karanlk
bastrnca dman izleyemeyen Trk Donanmas ise
Preveze nlerinde mevzilendi. Gece yars olunca
Barbaros, Reisleri ile sava dzenini grmek zere
Harp Divann toplad.
En ince detaya kadar her eyi gzden geiren Kaptn-
Derya, donanmasn gece yarsndan sonra harekete
geirdi. Sabahn ilk klar etraf aydnlatrken Trkler'in
gelmekte olduunu gren Hal donanmas korkuya
kapld. Derhal harp meclisini toplayan Doria hcum
etmeye taraftar olmamasna ramen filo komutanlarnn
kar kmalar zerine savaa mecbur kalarak,
donanmasn Preveze zerine harekete geirdi.
Barbaros Hayreddin Paa ortasnda ve banda
bulunduu donanmasn hilal eklinde dizdirerek sava

dzenine geti. Orta kanatta Sinan Reis, Cafer Reis ve

aban Reis, sa kanatta Salih Reis, sol kanatta da
Seydi Ali Reis bulunuyordu. Arka tarafnda bulunan
filoya ise Turgut Reis komuta ediyor, Murat Reis,
Gzelce Mehmet Reis ve Sadk Reis de bu filoda
bulunuyordu. Osmanl gemileri hilal eklinde tek hat
halinde dizilirken, mttefik gemileri byk, orta ve kk
gemiler olmak zere arka arkaya hat halinde
dizilmilerdi. ndeki kalyon ve karakalardan kurulu
byk filo bir eit siper grevi gryor ve Andrea Doria
sava ikinci safta ynetiyordu. Hal donanmasndaki
spanya-Portekiz kalyonlarna Franco Doria, Venedik
kalyonlarna Alessandro Condalmiero, Venedik
kadrgalarna Vincenzo Capello ve Papalk filosuna
Aquilea Patrii Marco Grimani komuta ediyordu. Amiral
gemisinde ise Kara Kuvvetleri Komutan General
Fernando de Gonzaga bulunuyodu.
Preveze aklarnda her iki tarafn donanmas kendi
sava dzenleri iinde birbirlerine doru yaklarken,
kuzeyden ok sert bir ekilde esen rzgar Trk
Donanmas'nn aleyhine cereyan ediyordu. Rzgar,
Hal Donanmas'nn arkasndan kuvvetle eserken
Osmanl Donanmas'na adm atma frsat vermiyordu.
Ters esen rzgar sebebiyle donanmann moralinin
sarsldn gren Barbaros iki ayet yazdrp gemisinin iki
tarafna brakt ve az sonra da rzgar dinerek Trk
Donanmas lehine esmeye balad. Rzgarn ters
dnmesiyle yalnz yelkenle hareket edebilen Hal
Donanmas'nn n saftaki ar gemileri hareketsiz
kalnca Andrea Doria, ndeki byk gemilerden iddetli
bir top ateine balad. Fakat kalyonlardaki byk
toplarn menzili ksa olduundan, btn mermiler denize
dyordu. Barbaros da hcum emri verince Trk

Donanmas boru, nakkare ve askerin "Allah Allah"

sesleri arasnda ihtiamla ilerlemeye balad ve uzun
menzilli toplaryla dmann byk gemilerini delik deik
etti. Arka saftaki dman kadrgalar Andrea Doria
komutasnda ileri ktysa da dayanamayp kalyonlarn
gerisine ekildiler. Kanl atmalar ve strateji
savalarnn ardndan Hal gemilerinde kumanda birlii
kalmaynca Barbaros, ihtiyattaki Turgut Reis'e dmann
arkasn evirme emrini verdi. ki ate arasnda kalp
kayplar artan Andrea Doria, kamaktan baka are
bulamad. Akam karanl basarken, takipten kurtulmak
iin btn gemilerin fenerlerini sndrtt. ki taraftan
toplam 120.000 kiinin katld sava sonunda 30.000
mrettebat len dman gemilerinden 128 tanesi
batrlrken, 29'u da 2.775 personeliyle birlikte esir edildi.
Hibir gemisini kaybetmeyen Trk Donanmas'nn kayb
ise 400 ehit ve 800 yaraldan ibaretti. (Preveze Zaferi
27 Eyll 1538)
Birleik Avrupa donanmalarna kar kazanlan dnya
tarihinin bu en grkemli deniz zaferinin mjdesi
stanbul'a ulanca Fetihname'yi dvnla birlikte ayakta
dinleyen Kanuni Sultan Sleyman, drt bir yana
Fetihname'ler yollatarak zerinde gnein batmad
btn lkelerinde -zaferin erefine- enlikler yaplmasn
emretti. Donanma-y Hmaynla muzaffer bir ekilde
stanbul'a ulaan Kaptan- Derya Barbaros Hayreddin
Paa hususi bir mecliste gnlerce padiahla ba ba