RELATIVE CLAUSES

Who, which, that, where gibi szcklerle balayan ve bir cmledeki isimleri niteleyen ya da
onlar hakknda ekstra bilgi veren cmleciklere ilgi cmlecikleri denir. lgi cmlecikleri, cmle
iinde bamsz olmayp ana cmleye baldrlar. lgi cmlecikleri, cmlede niteledikleri
isimden sonra gelirler. Ancak Trkede ilgi cmleciinin, niteledii isimden nce geldiine
dikkat edilmelidir. imdi iki cmleyi alp ilgi cmlecii halinde tek cmleye dntrelim:
1. People live longer. (= nsanlar uzun yaarlar.)
2. They take physical exercise. (= Onlar kltr fizik yaparlar.)
Birinci cmledeki people szcne hangi insanlar? sorusunu soralm. Cevap veren ksm,
yani people szcn niteleyen ksm ilgi cmleciidir (= kltr fizik yapan). Dolaysyla
ilgi cmlecii people szcnden hemen sonra gelmelidir. Nitelenen isim de (people) insan
olduuna gre iki cmle who ile balanmaldr:
People who take physical exercise live longer.
relative clause
Kltr fizik yapan insanlar uzun yaarlar.
Dikkat edilecek olursa ikinci cmledeki they znesi, ilgi cmleciinde atlm ve yerine who
getirilmitir. Eer nitelenen isim cansz olsayd, o zaman ilgi zamiri olarak which ya da that
kullanlacakt:
Did your son like the present which/that you bought him for his birthday?
relative clause
Olun, doumgn iin ona aldn hediyeyi beendi mi?
which/that/who
imdi baka rneklerle konuyu daha iyi anlamaya alalm. Alt izili ksmlar ilgi cmlecii,
hemen ncesindeki szck(ler) ise niteledii isimlerdir. Nitelenen isimlere hangi? sorusunu
sormay unutmayn:
The burglar stole the gold ring which/that was in the safe.
Hrsz, kasada duran altn yz ald. (= Hangi yz ald?)
They were living in a flat that didnt have a phone.
Telefonu olmayan bir evde oturuyorlard. (= Hangi evde oturuyorlard?)
A teacher who doesnt like his job cannot teach well.
ini sevmeyen bir retmen iyi retemez. (= Hangi retmen iyi retemez?)
I like books which describe other countries.
Baka lkeleri anlatan kitaplar severim. (= Hangi kitaplar severim?)
People who watch TV a lot dont read much.
ok televizyon seyreden insanlar fazla okumazlar. (= Hangi insanlar fazla okumazlar?)

Yukardaki rneklerde, bir ilgi zamiri (who, that, which) kullanlmas zorunludur.
lgi zamirlerinin (who, which, that) kullanlmad durumlar
Defining relative clauses (tanmlayan ilgi cmlecikleri ilerideki blmlere baknz) denilen
cmle tiplerinde who, which, that ilgi zamirleri belli durumlarda atlabilir. Non-defining
relative clausesda (tanmlamayan ilgi cmlecikleri) bu mmkn deildir. Yani o tip
cmlelerde mutlaka bir ilgi zamiri kullanlmaldr. Konuyu bir rnekle aklamaya alalm:
This is the car Martin wants to buy.
relative clause
Bu, Martinin almak istedii araba.
Aslnda bu cmle, This is the car which/that Martin wants to buy. olarak da kurulabilir. Her
iki trl de cmle dorudur. Tanmlayan ilgi cmleciklerinde ilgi zamiri kullanlmasnn
zorunlu olup olmad, nitelenen szcn zne ya da nesne durumunda olup olmamasna
baldr. Yukardaki cmlenin dz cmle hali, Martin wants to buy the car.dr. Yani nitelenen
car szc cmlenin nesnesi durumundadr. Bu durumda which ya da that atlabilir. Burada
bir de pratik bir yol gsterelim. Eer nitelenen isimden sonra (the car), bir zne (Martin)
geliyorsa, cmleye ilgi zamiri konulsa da olur konulmasa da:
This is the cake (that/which) Gloria made.
Bu, Gloriann yapt pasta.
I feel sorry for the woman he married.
Evlendii kadna acyorum.
Ancak tanmlamayan ilgi cmleciklerinde (non-defining relative clauses), yukarda da sz
ettiimiz gibi, ilgi zamiri atlamaz:
She worked with my brother, whom she later married. (Bu cmleden whom atlamaz)
Daha sonra evlendii kardeimle alt.
whose/of which
Eer bir kii ya da bir eye ait olan bir isimden sz ediliyorsa, insanlar iin whose, canszlar
ve hayvanlar iin of which kullanlr. Temel kural byle olmakla birlikte, kimi zaman whose
canszlar ve hayvanlar iin de kullanlabilir:
The mans air conditioner was broken. He lives on the second floor.
The man whose air conditioner was broken lives on the second floor.
Adamn klimas bozuldu. Adam ikinci katta oturuyor.
Klimas bozulan adam ikinci katta oturuyor.
The composition was very interesting. The sentences of the composition were long.
The composition, the sentences of which were long was very interesting.
Kompozisyon ok ilginti. Kompozisyonun cmleleri uzundu.
Cmleleri uzun olan kompozisyon ok ilginti.

I am looking for the person whose car is parked in front of my car.

Arabasn benim arabann nne park etmi kiiyi aryorum.
The child whose legs were broken in the accident is in hospital now.
Kazada bacaklar krlan ocuk u anda hastanede.
who/whom
Who da whom da tanmlayan ilgi cmleciklerinde (defining relative clauses) kullanlabilir.
Whom daha resmi bir kullanma sahiptir:
He is the man who/whom I met yesterday.
Dn tantm adam bu.
Tanmlamayan ilgi cmleciklerinde (non-defining relative clauses) who kullanmak pek yaygn
deildir. Onun yerine whom tercih edilir:
Last year he met Lucy, whom he was later to marry.
Geen yl, daha sonra evlenecei Lucy ile tant.(Bu cmle, he met Lucy, who he diye
sylense de pek tercih edilmez.)
lgi cmleciklerinde edatlarn kullanm
Kullanlan fiile ait bir edat (to, with, at ) varsa, ilgi cmleciinde bu edat mutlaka yer alr.
Bu tr cmleler, birka biimde kurulabilir:
I listened to the music. It was very good.
Mzii dinledim. ok gzeldi.
The music which we listened to was very good.
The music that we listened to was very good.
The music to which we listened was very good.
The music we listened to was very good.
Dinlediimiz mzik ok gzeldi.
rnekte de grld gibi, listen fiilinin edat todur ve drt cmle biiminde de
kullanlmtr. Eer cmle which ile balanyorsa to, ilgi cmleciinin bana ya da sonuna
konulabilir. Cmle that ile balanyorsa to, yalnzca sona konur. Daha nce de belirtildii
gibi, nitelenen isimden (the music) sonra cmleciin znesi (we) varsa, o zaman hibir ilgi
zamiri konmayabilir. Ancak yine de edat kullanlmak zorundadr.
He is the author I talked about.
He is the author that I talked about.
He is the author whom I talked about.
He is the author about whom I talked.
Szn ettiim yazar bu.
where, why, when

lgi cmleciklerinde nitelenen szck bir yer ise where kullanlr. Ancak sz konusu yerin tarif
edildii cmlelerde where kullanlmaz. Onun yerine which ya da that kullanlr:
This is the house where I was born.
Doduum ev buras.
This is the house which/that I want to buy.
Almak istediim ev bu. (= house where denmez)
lk cmlede, evde yaplan bir fiille birlikte house szc niteleniyor (I was born in this
house.). Yani domak fiili sz konusu evde yaplm. Bu durumda which ya da that olmaz,
sadece where olur. kinci cmlede ise evde yaplan bir fiilden sz edilmiyor. Sadece ev tarif
ediliyor. Bu durumda da where denmez, which ya da that denir. Baka rneklere bakalm:
She would like to live in a country where it never snows.
Hi kar yamayan bir lkede yaamak istiyor.
Thats the place where the accident occurred.
Kazann olduu yer ite buras.
That is the caf where we held the meeting.
Toplanty yaptmz caf buras.
Where ile yaplan ilgi cmlecikleri baka biimlerde de yaplabilir:
This is the house where I was born.
This is the house which I was born in.
This is the house in which I was born.
This is the house that I was born in.
This is the house I was born in.
Doduum ev buras.
Ancak somewhere, anywhere, everywhere, nowhere ve place szcklerinden sonra where
yerine that kullanlabilir, hatta that kullanlmadan bile ilgi cmlecii kurulabilir:
I need a place (that) I can stay for a month.
Bana, bir ay kalabileceim bir yer lazm.
Have you got somewhere (that) I can sleep for half an hour?
Yarm saat uyuyabileceim bir yerin var m?
Why ise cmledeki reason szcn niteler:
This is the reason why I left early.
Erken ayrlmamn nedeni bu.
The police never found out the reason why the man was killed.
Polis, adamn ldrlme nedenini hi bulamad.

I dont know the reason why he doesnt like me.

Onun beni niye sevmediini bilmiyorum.
Yukardaki cmlelerde why yerine for which ve that szckleri de kullanlabilir:
I dont know the reason for which he doesnt like me.
Onun beni niye sevmediini bilmiyorum.
The reason (that) you are so bad-tempered is that you have no money.
Bu kadar huysuz olmann nedeni, paran olmamasdr.
When ise, zamanla ilgili bir szck nitelenecei zaman kullanlr:
Sunday is the day when I am least busy.
Pazar, en az megul olduum gndr.
There are times when joking is not permissible.
akaya izin verilmeyen zamanlar vardr.
I will never forget the day when I met my wife.
Karmla tantm gn hi unutmayacam.
Yukardaki cmlelerde when yerine on which ya da that szckleri de kullanlabilir:
I will never forget the day on which/that I met my wife.
Karmla tantm gn hi unutmayacam.
of whom/of which/of whose
lgi cmleciklerinde, some, any, none, all, both, several, many, most, one, neither, few gibi
szckler, of whom, of which ya da of whose ifadeleriyle kullanlrlar. Ana cmle ile ilgi
cmleciinin bir virglle ayrldna dikkat edin:
In our company there are 75 people. Most of them are foreigners.
In our company there are 75 people, most of whom are foreigners.
irketimizde 75 kii var. Bunlarn ou yabanc.
irketimizde, ou yabanc olan 75 kii var.
Cmledeki most of them ile irkette alanlarn ou kastedilmektedir. alanlar da insan
olduuna gre them yerine whom getirilmitir. Eer them cansz ya da hayvan olsayd which
konurdu:
My friend has four cars. One of them is a BMW.
My friend has four cars, one of which is a BMW.
Arkadamn drt arabas var. Onlardan biri BMW.
Arkadamn, biri BMW olan drt arabas var.
I introduced my mother to my roommates, both of whom are basketball players.
Annemi, ikisi de basketbolcu olan oda arkadalarmla tantrdm.

I have three sisters, all of whom are attending this school.

Hepsi bu okula giden kz kardeim var.
Here there are 24 flats, several of which are rather well-decorated.
Burada, birou olduka iyi dekore edilmi 24 daire var.
I used to have a teddy-bear, both of whose eyes were missing.
ki gz de olmayan bir oyuncak aym vard.
Reduced relative clauses
lgi cmlecii yerine ing ve past participle kullanm
-ing alm bir fiil, ilgi cmlecii yerine kullanlabilir. Cmlede nitelenecek isimden sonra
ing alm byle bir fiil getirilebilir. ki cmle arasnda anlam fark yoktur:
I saw the children who were playing in the garden.
I saw the children playing in the garden.
Bahede oynayan ocuklar grdm.
I saw some people buying hot dogs.
Sosisli sandvi alan insanlar grdm.
Do you know the boy dancing with your sister?
Kz kardeinle dans eden ocuu tanyor musun?
Ayn biimde, past participle durumdaki bir fiil, ilgi cmlecii yerine kullanlabilir. Cmlede
nitelenecek isimden sonra sz konusu fiilin past participle hali getirilir ve anlam edilgendir.
ki cmle arasnda anlam fark yoktur:
Some of the people who were invited to the wedding didnt turn up.
Some of the people invited to the wedding didnt turn up.
Dne davet edilen insanlardan bazlar gelmedi.
I found the boss sitting at a table which was covered with documents.
I found the boss sitting at a table covered with documents.
Patronu, zeri belge dolu bir masada otururken buldum.
anything that, the only thing that
That ilgi zamiri, all, every, everything, some, something, any, anything, no, nothing, none,
little, few, much, only szckleriyle ve sfatlarn enstnlk halleriyle (the best, the worst)
birlikte ska kullanlr. Bu kullanmda that yerine which tercih edilmez:
Ive done all that I can to help her.
Ona yardm etmek iin elimden geleni yaptm.
The only thing that matters is to find a flat here.
nemli olan tek ey, burada bir daire bulmak.

Its the worst film that has ever been made about love.
O, ak ile ilgili bugne kadar yaplm en kt film.
Defining & non-defining relative clauses
lgi cmlecikleri temelde iki tiptir:
1. Defining relative clauses = Tanmlayan ilgi cmlecikleri (Bu tip ilgi cmleciklerine
identifying ya da restrictive relative clauses da denmektedir.)
2. Non-defining relative clauses = Tanmlamayan ilgi cmlecikleri (Bu tip ilgi cmleciklerine
non-identifying ya da non-restrictive relative clauses da denmektedir.)
1. Defining relative clauses
Bir ilgi cmleciinde nitelenen isim eer belirgin deilse ve ancak ilgi cmlecii sayesinde
belirgin hale geliyorsa, bu tr ilgi cmleciklerine tanmlayan ilgi cmlecikleri denir:
The car (which/that) my father wants to buy is very expensive.
tanmlayan ilgi cmlecii
Babamn almak istedii araba ok pahal.
Cmledeki the car szcnn hangi araba olduu belirgin deildir. Ancak which my father
wants to buy blm cmleye eklenince, araba belirgin hale gelmektedir.
The assignment (that/which) the professor gave me was easy.
Profesrn bana verdii dev kolayd.
Biz sadece The assignment was easy. = dev kolayd. desek, cmle net olmaz. nk bizi
dinleyen kii(ler), hangi dev? diye bir soru sorma ihtiyac duyarlar. Ancak The assignment
(that/which) the professor gave me was easy. = Profesrn bana verdii dev kolayd.
dediimizde cmle, kar taraf iin net hale gelmi demektir ve hangi dev? diye bir soru
sorulmasna gerek kalmaz.
2. Non-defining relative clauses
Bu tr ilgi cmleciklerinde, sz konusu ismin nitelenmesine gerek yoktur. Zaten belirgin olan
isimle ilgili fazladan bilgi verilmesi amalanr ve ilgi cmlecii bir virglle ana cmleden
ayrlr:
My father, who loves me very much, has made many sacrifices for my happiness.
tanmlamayan ilgi cmlecii
Beni ok seven babam, mutluluum iin ok fedakrlk yapmtr.
Bu cmlede nitelenen isim my father szcdr. Babam deyince kimin kastedildii bellidir
ve onu ayrca tanmlamaya gerek yoktur. Yani kar taraf, hangi baban? diye bir soru sormaz.
Yukardaki cmlede tek yaplan, sz konusu kiinin babasyla ilgili ek bir bilgi verilmi
olmasdr ve bu da virglle ana cmleden ayrlmtr. Who loves me very much ksm ana
cmleden karlsa bile, cmlenin anlam ve yaps bozulmayaca gibi, babayla ilgili
tanmlamaya yine gerek kalmayacaktr.

Tanmlamayan ilgi cmleciklerinde that kullanlmaz. Onun yerine virglden sonra sadece
which kullanlr ve bu szck cmleden atlamaz. Eer tanmlanan bir insansa who kullanlr
ve bu szck de cmleden atlamaz:
Susan, who always does my hair, has moved to another hairdressers.
Her zaman sam yapan Susan baka bir kuafre geti. (= Susan, always does denmez)
Bogart starred in the film Casablanca, which was made in 1942.
Bogart, 1942de yaplan Casablanca filminde barolde oynad. (= cmlede that
kullanlamayaca gibi which de cmleden atlamaz.)
imdi tanmlayan ve tanmlamayan ilgi cmlecikleri arasndaki fark iki rnekle daha iyi
anlamaya alalm:
1. They congratulated Ernest Hemingway, who had just won the Nobel Prize.
2. They congratulated the writer who had just won the Nobel Prize.
Birinci cmle, tanmlamayan olarak kurulmutur. nk cmlede sz geen kii Ernest
Hemingwaydir. Kendisi tannan biri olduundan, ayrca onu tanmlamaya gerek yoktur.
Virglden sonraki ksm, yalnzca ek bir bilgi vermektedir. Eer bu cmle tanmlayan olarak
kurulsayd, sanki birden fazla Ernest Hemingway varm da, biz Nobel dl alan Ernest
Hemingwayden sz ediyormuuz gibi bir anlam kard. kinci cmle, tanmlayan olarak
kurulmutur. nk cmlede sz edilen yazarn kim olduu belli deildir. kan anlam
udur: Birden fazla yazar var ama onlar, bu yazarlar iinden Nobel dl alan yazar
kutladlar. Ayrca bu cmlenin virglsz olduuna da dikkat ediniz.
Connective relative clauses
Bu tr ilgi cmleciklerinin niteledii bir isim deil, bir cmlenin tamamdr. sminden de
anlalaca gibi birletirici bir zellie sahiptirler. lgi zamiri olarak sadece which kullanlr
ve ilgi cmlecii mutlaka virglle ayrlr:
I didnt eat my food. This made my mother angry.
I didnt eat my food, which made my mother angry.
Yemeimi yemedim. Bu, annemi kzdrd.
Yemeimi yemedim; bu da annemi kzdrd./Yemeimi yememem annemi kzdrd.
Cmlede nitelenen, food szc deil, cmlenin I didnt eat my food ksmdr.
Helen married a poor boy, which surprised everybody.
Helen yoksul bir ocukla evlendi; bu da herkesi artt./Helenn yoksul bir ocukla
evlenmesi herkesi artt.