T.C.

NANTAI NVERSTES

2014 YILI LETME YNETM

YKSEK LSANS BLM

VERG MEVZUATI DERS

GELR VERGS

Hazrlayanlar:

Sinan DEMRRS
Emin ER
mer ALTIN
rfan

Vergi, kamu hizmetlerini karlamak amacyla, kiilerden ve kurululardan kanun yoluyla

toplanan paralardr.
Vergi anayasamzda yer alan ve herkesin deme gcne gre demekle ykml olduu bir
grevdir.
Vergiler genel olarak konular itibariyle Mal ve hizmetlerden alnan vergiler, servet
zerinden alnan vergiler ve gelir zerinden alnan vergiler olarak 3 gurupta incelenebilir

1.Mal ve hizmetlerden alnan vergiler:

Katma Deer Vergisi
Damga Vergisi
zel Tketim Vergisi
Gmrk Vergisi
ans Oyunlar vergisi
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
zel letiim Vergisi
Harlar
Belediye Vergileri

2.Servet zerinden alnan vergiler:

Motorlu Tatlar Vergisi

Veraset ve ntikal Vergisi
Emlak Vergisi

3.Gelir zerinden alnan vergiler:

Kurumlar Vergisi
Gelir Vergisi

Gelir Vergisi
Trk Vergi sistemi ierisinde yer alan dolaysz vergilerden biridir. Mkellef kendi
vergisini dyorsa ve bu vergi yk bakalarna devredilmiyorsa bu vergi dolaysz
vergi olarak adlandrlr. Gelir Vergisi bu tr vergilere en gzel rnektir.
Ksaca ahs iletmelerinin bir dnemde elde ettikleri kar zerinden devlete dedii
vergiye gelir vergisi denir.

Gelir Vergisinin zellikleri:

Bu vergiler bir yl boyunca gerek ve tzel kiilerin kazanlar zerinden alnan

vergilerdir. Gelir zerinden alnan vergiler, vergiler ierisinde nemli bir paya sahiptir.
Gelirlerin beyann kontrol ve takibi nemlidir. Bu hususlara dikkat edildii srece
vergi gelirlerinden en byk pay gelir vergilerinden salanr. Gelir zerinden alnan
vergiler iki ekilde incelenir. Bunlar, Gelir Vergileri ve Kurumlar Vergileridir.

Gelir Vergisinin Konusu:

Gerek kiilerin bir yl boyunca elde ettikleri gelir ve kazanlar zerinden alnan
vergilerdir. Kamu hizmetlerinin finansmannda en fazla yararlanlan vergi gelir
vergisidir. Gelir vergisinin artan oranl olmas, birtakm indirim, muafiyet ve
istisnalara uygun olmas nedeniyle ve vergi ile ilgili dzenlemelerin, vergi ynetiminin
doru yaplmas kouluyla vergi adaletine uygun olarak daha fazla yarar salanabilir.
Gerek kiiye ait olmaldr. Gerek kii ise medeni kanun hkmlerine gre hak sahibi
olabilme ve bor altna girme bakmndan ehil olan kiidir.
-

Gelir bir takvim yl iinde elde edilen gelir olmaldr. Gelir vergisinde vergilendirme
dnemi gemi olan bir takvim yldr.
Gelir her trl kazan ve iratlarn toplamdr. Yani direkt olarak ele gemese bile hak
edilmi olan o yla ait her trl kazan, alacaklar ve elde edilmi gelirlerin toplam
gelir vergisinin konusuna girer.
- Gelir kazan ve iratlarn safi tutardr. Gelirin elde edilmesinde yaplan ve yaplacak
olan her trl giderler dldkten sonra kalan ksm verginin konusu olmaktadr. Safi

kazan ve iratlarn bulunmasnda gayri safi gelirden kanunda belirtilen giderler

drlr.

Gelir Vergisi Unsurlar:

Gelir, Gelir Vergisi Kanununun 1. maddesinde bir gerek kiinin bir takvim yl
ierisinde elde ettii kazan ve iratlarn safi tutardr. eklinde tanmlanmtr. Ayn
kanunun 2. maddesinde ise gelir unsurlar belirtilmektedir. Gelir Vergisi Kanununa
gre gelir saylan unsurlar unlardr:
- Ticari kazanlar
- Zirai kazanlar
- cretler
- Serbest meslek kazanlar
- Gayrimenkul sermaye iratlar
- Menkul sermaye iratlar
- Sair kazan ve iratlar

1. TCAR KAZAN
G.V.K.nun 37. maddesinde, gelir unsurlarndan biri olan ticari kazancn kapsam
belirlenmitir. Sz konusu madde hkmne gre; Her trl ticari ve sna
faaliyetlerden doan kazanlar ticari kazantr.
Madde metninde yer alan ticari ve snai faaliyetlerin neler olduu ise 6102 Sayl
Trk Ticaret Kanununda Ticari ler bal altnda dzenlenmitir.

6102 Sayl T.T.K.nn 3. maddesinde Bu kanunla dzenlenen hususlarla bir ticari

iletmeyi ilgilendiren btn ilem ve fiiller ticari ilerdendir. eklinde tanmlanmtr.
Ticari
iletme ise, 6102 Sayl T.T.K.nn 11. Maddesinde; Ticari iletme, esnaf iletmesi
iin ngrlen snr aan dzeyde gelir salamay hedef tutan faaliyetlerin devaml ve
bamsz ekilde yrtld iletmedir. denilmektedir.
G.V.K.nun 37. maddesinde, Her trl ticari ve snai faaliyetlerden doan kazanlar
ticari kazantr eklinde genel bir tanm verildikten sonra; G.V.K.nun uygulamas
asndan her durumda gelirleri ticari kazan olarak vergilendirilecek faaliyetler ayrca
saylmtr. Sz konusu faaliyetler aadaki gibidir;

1. Maden, ta ve kire ocaklar, kum ve akl istihsal yerleri ile tula ve kiremit
harmanlarnn iletilmesinden;
2. Coberlik ilerinden;
3. zel okul ve hastanelerle benzeri yerlerin iletilmesinden;
4. Gayrimenkullerin alm, satm ve ina ileriyle devaml olarak uraanlarn bu
ilerinden;
5. Kendi nam ve hesaplarna menkul kymet alm-satm ile devaml olarak
uraanlarn bu faaliyetlerinden;
6. Satn alnan veya trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren
5 yl iinde parsellenerek bu mddet iinde veya daha sonraki yllarda ksmen veya
tamamen satlmasndan elde edilen kazanlar,
7. Di protezciliinden elde edilen kazanlar.

2. ZRA KAZAN

G.V.K.nun 2. maddesinde zirai kazanlarn vergiye tabi bir gelir unsuru olduu
hkm altna alnmtr. Zirai kazan zirai faaliyetten doan kazantr. G.V.K.nun 52.
Maddesinde zirai faaliyet, arazide, deniz, gl ve nehirlerde ekim, dikim, bakm,
retme, yetitirme ve slah yollaryla veyahut dorudan doruya tabiattan istifade
etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balk ve bunlarn mahsullerinin istihsalini,
avlanmasn, avclar ve yetitiricileri tarafndan muhafazasn, tanmasn, satlmasn
veya bu mahsullerden sair bir ekilde faydalanlmasn ifade eder eklinde
tanmlanmtr.

Kanun bu tanma girmeyen baz faaliyetleri de ayrca zirai faaliyet olarak kabul
etmitir. Bunlar;

beslenmesi,

istihsal
ilerinde altrlmasdr.

Ancak, G.V.K.nun 53. maddesine gre, iftiye ait olmakla birlikte zirai iletmeye
dahil edilmeyen bierdver veya bu mahiyetteki bir motorlu ara veya on yana kadar
ikiden fazla traktrn iletilmesinden elde edilen gelirler ticari kazan olarak
vergilendirilecektir.
Dolaysyla zirai iletmeye dahil edilmeksizin anlan zirai aralarn zirai istihsal
ilerinde kullanlsa dahi iletilmesi zirai faaliyet kapsam dna karlmtr.

Dier taraftan, G.V.K.nun 9. maddesinde gerek zirai makineler arasnda bulunan

traktrler, gerekse hayvanlar ve hayvan arabalar veya sandallar ile nakliyecilii mutat
hale getirmeksizin ara sra yolcu ve yk tanmas zirai faaliyet saylmad gibi bu
ekilde tama ii yapanlar vergiden muaf tutulmutur. Bu sebeple bu nitelikteki ileri
yapanlar bir gelir elde etseler dahi vergilendirilmeyecektir.

Yaplan zirai faaliyet ekim, dikim, bakm, retme, yetitirme ve slah yollaryla
veyahut dorudan doruya tabiattan istifade eklinde olmaldr. Yani buradan
mdahale edilmemi zirai rnlerin avlanmas ve toplanmas anlalmaldr. rnein;
arazide yetien mantarlarn ve ieklerin toplanmas, ak denizde balk avcl,
ormandan kozalak toplanmas gibi.

Buna karlk, zirai faaliyette dorudan doruya katlmakszn yalnzca rnden pay
alan arazi sahiplerinin elde ettii gelir unsuru, gayrimenkul sermaye iraddr.(G.V.K.
Mad.70)
Ancak, arazi sahibinin baka bir kiiyle kurduu ortaklktan salad gelirin, zirai
kazan saylmas iin, sermaye olarak arazisini ortakla koymaktan baka, faaliyetin
sevk ve idaresine fiilen katlmas ve yalnz kardan pay almakla kalmayp zarar
edilmesi halinde, zarardan payna decek ksm da stlenmesi gerekir.
rnek: Bay (A) arazisini, hibir faaliyete katlmakszn, rnn %50sini almak
kouluyla (B)ye vermitir. (A)nn rnden alaca pay, G.V.K.nn 70. Maddesi
hkmne gre, gayrimenkul sermaye irad olarak vergilendirilecektir. Ancak, Bay
(A)nn ayn zamanda ekilecek olan tohumluu da karlamas veya yaplacak
faaliyete nakden katkda bulunmas durumunda Bay (A)nn kazanc zirai kazan
olarak vergilendirilecektir.

3. CRETLER
G.V.K.nn 61. maddesinde; cret, iverene tabi ve belirli bir iyerine bal olarak
alanlara hizmet karl verilen para ve aynlar ile salanan ve para ile temsil
edilebilen menfaatlerdir. eklinde tanmlanm ve maddenin devamnda aadaki
demelerin de cret saylaca hkme balanmtr.

1. 23'nc maddenin 11 numaral bendine gre istisna dnda kalan emeklilik,

malliyet, dul ve yetim aylklar;
2. Evvelce yaplm veya gelecekte yaplacak hizmetler karlnda verilen para ve
aynlarla salanan dier menfaatler;
3. Trkiye Byk Millet Meclisi il genel meclisi ve belediye meclisi yeleri ile zel
kanunlarna veya idari kararlara gre kurulan daimi veya geici btn komisyonlarn
yelerine ve yukarda saylanlara benzeyen dier kimselere bu sfatlar dolaysyla
denen veya salanan para, ayn ve menfaatler;
4. Ynetim ve denetim kurullar bakan ve yeleriyle tasfiye memurlarna bu sfatlar
dolaysyla denen veya salanan para, ayn ve menfaatler;
5. Bilirkiilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her trl yarma
jrisi yelerine denen veya salanan para, ayn ve menfaatler;
6. Sporculara transfer creti veya sair adlarla yaplan demeler ve salanan
menfaatler.

cretin 3 ana unsuru bulunmaktadr. Bunlar;

1) veren tabi olma,
2) Belli bir iyerine bal olma,
3) Hizmetin karl olarak bir demenin yaplmasdr.

4. SERBEST MESLEK KAZANLARI

Serbest meslek faaliyeti, G.V.K.nun 65. maddesinin ikinci fkrasnda; sermayeden

ziyade ahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari
mahiyette olmayan ilerin iverene tabi olmakszn ahsi sorumluluk altnda, kendi
nam ve hesabna yaplmas eklinde tanmlanmtr.

Maddede yer verilen serbest meslek faaliyeti tanmnn temel unsurlar aadaki
gibidir:
dayanmas,
akszn kiisel sorumluluk altnda, kendi nam ve hesabna
yaplmas,

rnek: Muayenehanesinde hasta kabul eden bir doktorun, ilmi veya mesleki bilgiye ve
ihtisasa dayanan bu faaliyeti serbest meslek faaliyetidir. Ancak bu doktor ayrca bir
zel hastane de iletmekte ise, T.T.K. ve G.V.K.nda zel hastane iletmek ticari
faaliyet sayldndan, bu faaliyet sonucunda elde edilen kazan ticari kazan
olacaktr. Bu kii yllk gelir vergisi beyannamesi verirken doktorluk faaliyetinden
elde ettii kazanc serbest meslek kazanc, zel hastanecilik faaliyetinden elde ettii
kazanc ise ticari kazan olarak beyan edecektir.
G.V.K.nun 66. maddesinin birinci fkrasnda serbest meslek erbab, serbest meslek
faaliyetini mutad meslek halinde ifa eden kiiler olarak tanmlanmtr. rnek vermek
gerekirse, kendi nam ve hesabna, mutad meslek halinde faaliyette bulunan avukat,
doktor, mimar, mhendis, mavir, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali
mavir, yeminli mali mavir, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, serbest
retmen, artist, salk memuru vb. kiiler serbest meslek erbabdr.

rnek: Bir iyeri olan, bu iyerine veya ikametgahna tabela, levha gibi mesleki
faaliyette bulunduunu gsteren iaret asan, mesleki faaliyette bulunduuna ilikin
yayn organlarna ilan veren meslek sahibinin, bu iini srekli olarak yapt kabul
edilir. Ayn ekilde bu kiilerin mesleki kurululara kaydolmalar da devamllk
unsuruna karine tekil eder.

Dier taraftan serbest meslek faaliyeti ile birlikte baka bir i veya grevle devaml

olarak uralmas, faaliyetin serbest meslek faaliyeti olma zelliini

deitirmeyecektir.(G.V.K. Mad.66/1)

rnek: Bir hastanede hizmet szlemesine bal olarak yarm gn alan bir doktorun
hastaneden elde ettii gelir crettir. Bu kiinin lenden sonra muayenehanesinde
hasta kabul etmesi halinde ise, elde ettii gelir serbest meslek kazanc olacaktr.

rnek: Bir irkette bordrolu olarak alan avukatn alt irketten elde ettii gelir
cret,
ayn avukatn alt irket haricinde 3. kiilere ait hukuki ilemleri takip etmesi
halinde elde
ettii gelir serbest meslek kazanc olacaktr.

G.V.K. nun 66. maddesinde, serbest meslek erbab saylanlar belirtilmitir. Bunlar;
1) Gmrk komisyoncular, borsa ajan ve acentalar, noterler, noterlik grevini ifa ile
mkellef olanlar;
2) Bizzat serbest meslek erbab tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabn
bir araya getirerek tekilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya
sair suretlerle serbest meslek kazancndan hisse alanlar;
3) Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi irketlerde ortaklar, adi
komandit irketlerde komanditeler;
4) Dava vekilleri, mavirler, kurumlar ve tccarlarla serbest meslek erbabnn ticar
ve meslek ilerini takip edenler ve konser veren mzik sanatlar;
5) Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde belirtilen artlardan en az ikisini
tayan ebe, snneti, salk memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette
bulunanlar;

5. GAYRMENKUL SERMAYE RATLARI

G.V.K.nun 70. Maddesine gre; aada yazl mal ve haklarn sahipleri,

mutasarrflar, zilyedleri, irtifak ve intifa hakk sahipleri veya kiraclar tarafndan

kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iraddr.

1) Arazi, bina (Deli olarak kiraya verilenlerde deme iin alnan kira bedelleri
dahildir), madensular, menba sular, madenler, ta ocaklar, kum ve akl istihsal
yerleri, tula ve kiremit harmanlar, tuzlalar ve bunlarn mtemmim czileri ve
teferruat;
2) Voli mahalleri ve dalyanlar;
3) Gayrimenkullerin, ayr olarak kiraya verilen mtemmim czileri ve teferruat ile
bilumum tesisat demirba eyas ve demeleri;
4) Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar;
5) Arama, iletme ve imtiyaz haklar ve ruhsatlar ihtira berat (htira beratnn
mucitleri veya kanuni miraslar tarafndan kiralanmasndan doan kazanlar, serbest
meslek kazancdr.), alameti farika, marka, ticaret unvan, her trl teknik resim,
desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve grnt bontlar, sanayi ve
ticaret ve bilim alanlarnda elde edilmi bir tecrbeye ait bilgilerle gizli bir forml
veya bir imalat usul zerindeki kullanma hakk veya kullanma imtiyaz gibi haklar
(Bu haklarn kullanlmas iin gerekli malzeme ve tesisat bedelleri de gayrimenkul
sermaye irad saylr.);
6) Telif haklar (bu haklar, mellifleri veya bunlarn kanuni miraslar tarafndan
kiralanmasndan doan kazanlar, serbest meslek kazancdr);
7) Gemi ve gemi paylar (Motorlu olup olmadklarna ve tonilatolarna baklmaz) ile
bilumum motorlu tahmil ve tahliye vastalar;
8) Motorlu nakil ve cer vastalar, her trl motorlu ara, makine ve tesisat ile bunlarn
eklentileri.
rnek: Bir bilgisayar programcs, yazm olduu program zerindeki hakkn satarsa,
elde ettii kazan serbest meslek kazancdr. Programc, G.V.K.nun 18.
maddesindeki istisnadan yararlanr. Sz konusu programn zerindeki haklar satn
alan gerek kiinin, bunu yurtdnda bir firmaya kiralamas halinde ise, bu kiinin
elde ettii gelir, gayrimenkul sermaye irad saylr ve istisnadan yararlanamaz.
Dier taraftan, Ticari, zirai veya mesleki kazancn yllk beyanname ile bildirmek

mecburiyetinde olanlar ile (6322 sayl kanunun 5.maddesiyle deien ibare; Yrrlk
15.06.2012)istisna haddinin zerinde haslat elde edenlerden, beyan gerekip
gerekmediine baklmakszn ayr ayr veya birlikte elde ettii cret, menkul sermaye
irad, gayrimenkul sermaye irad ile dier kazan ve iratlarnn gayri safi tutarlar
toplam 103 nc maddede yazl tarifenin nc diliminde cret gelirleri iin yer
alan tutar aanlar bu istisnadan faydalanamazlar.

rnek: Bay (A) sahibi olduu gayrimenkul;

a. Mesken olarak kiraya veriyorsa, elde ettii kira gelirinden istisna tutarn derek
vergisini beyan etmelidir.
b. yeri olarak kiraya veriyorsa, sz konusu istisnadan yararlanamaz.

rnek: Bay (A) ve ei Bayan (B) eit payl olmak zere bir gayrimenkul sahibidirler.
Mesken olarak kiraya verdikleri gayrimenkulden elde ettikleri 8.000 TLnin yars
Bay (A)nn dier yars da Bayan (B)nin kazanc saylmaktadr. Bu durumda iki kii
iinde ayr ayr istisna uygulanmaldr.
rnek: Bay (A) 1. evinden yllk 10.000 TL, 2. evinden yllk 8.000 TL kira geliri elde
etmektedir. Bu durumda gayrisafi haslat 18.000 TLden istisna tutarnn dlmesiyle
bulunacaktr.(2012 iin istisna tutar 3.000 TL dir.)
6. MENKUL SERMAYE RATLARI

G.V.K.nn 75. maddesinde, sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dnda
nakdi sermaye veya para ile temsil edilen deerlerden mteekkl sermaye dolaysiyle
elde ettii kr pay, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye irad olarak
tanmlanmtr.
Kayna ne olursa olsun aada yazl iratlar menkul sermaye irad saylr:

1. Her nevi hisse senetlerinin kr paylar

2. tirak hisselerinden doan kazanlar
3. Kurumlarn dare Meclisi Bakan ve yelerine verilen kr paylar;
4. Kurumlar Vergisi Kanunu uyarnca yllk veya zel beyanname veren dar mkellef

kurumlarn, indirim ve istisnalar dlmeden nceki kurum kazancndan, hesaplanan

kurumlar vergisi dldkten sonra kalan ksm,
5. Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut daresi, Kamu Ortakl
daresince karlan menkul kymetlerden salanan gelirler,
6. Her nevi alacak faizleri,
7. Mevduat faizleri,
8. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemi kuponlarn satndan elde edilen
bedeller;
9. tirak hisselerinin sahibi adna henz tahakkuk etmemi kr paylarnn devir ve
temliki karlnda alnan para ve aynlar;
10. Her eit senetlerin iskonto edilmesi karlnda alnan iskonto bedelleri;
11. Faizsiz olarak kredi verenlere denen kr paylar ile kr, ve zarar ortakl belgesi
karl denen kr paylar ve zel finans kurumlarnca kr ve zarara katlma hesab
karlnda denen kr paylar,
12. Bu maddenin ikinci fkrasnn 5 numaral bendinde yer alan menkul kymetleri geri
alm ve satm taahhd ile iktisap veya elden karlmas karlnda salanan
menfaatler.
13. Tzel kiilii haiz emekli sandklar, yardm sandklar ile emeklilik ve sigorta
irketleri tarafndan;
a) On yl sreyle prim, aidat veya katk pay demeden ayrlanlara yaplan
demeler,
b) On yl sreyle katk pay demi olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden
emeklilik hakk kazanmadan ayrlanlar ile dier sandk ve sigortalardan on yl
sreyle prim veya aidat deyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu
nedenlerle ayrlanlara yaplan demeler,
c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazananlar ile bu sistemden
vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrlanlara yaplan

demeler.
14. (6322 sayl kanunun 8.maddesiyle eklenen bent; Yrrlk 15.06.2012)Yukardaki
bentlerde saylanlar dnda Sermaye Piyasas Kanunu hkmlerine gre ihra edilen
her trl sermaye piyasas aralarndan elde edilen gelirler

7. DER KAZAN VE RATLAR

G.V.K.nun 80, mkerrer 80, 81, mkerrer 81 ve 82. maddelerinde yaplan

dzenlemelerde, dier kazan ve iratlarda vergilendirilecek gelir unsurlar tek tek
saylarak belirtilmitir. Dier kazan ve iratlar; deer art kazanlar ve arzi
kazanlar olmak zere iki farkl gelir unsurundan olumaktadr.
Deer art kazanc olarak vergilendirilen gelir, mal ve haklarn elden
karlmasndan salanan kazantr. Elden karma, sz konusu mal ve haklarn
satlmas, bir ivaz karlnda devir ve temliki, trampa edilmesi, takas,
kamulatrlmas, devletletirilmesi, ticaret irketlerine sermaye olarak konulmasn
ifade eder.
Arzi kazan olarak vergilendirilecek gelir ise, yaplmas devamllk arz etmeyen
faaliyetlerden elde edilen kazanlardr.

Aada yazl mal ve haklarn elden karlmasndan doan kazanlar deer art
kazanlardr:

1. vazsz olarak iktisap edilenler ile tam mkellef kurumlara ait olan ve iki yldan
fazla
sreyle elde tutulan hisse senetleri hari, menkul kymetlerin veya dier sermaye
piyasas aralarnn elden karlmasndan salanan kazanlar.
2. 70 inci maddenin birinci fkrasnn (5) numaral bendinde yazl haklarn (ihtira
beratlar hari) elden karlmasndan doan kazanlar.

3. Telif haklarnn ve ihtira beratlarnn mellifleri, mucitleri ve bunlarn kanuni

miraslar
dnda kalan kimseler tarafndan elden karlmasndan doan kazanlar.
4. Ortaklk haklarnn veya hisselerinin elden karlmasndan doan kazanlar.
5. Faaliyeti durdurulan bir iletmenin ksmen veya tamamen elden karlmasndan
doan kazanlar.
6. ktisap ekli ne olursa olsun (ivazsz olarak iktisap edilenler hari) 70 inci maddenin
birinci fkrasnn (1), (2), (4) ve (7) numaral bentlerinde yazl mal (gerek usulde
vergiye tabi iftilerin zirai istihsalde kullandklar gayrimenkuller dahil) ve haklarn,
iktisap tarihinden Be yl iinde elden karlmasndan doan kazanlar.
Dier taraftan, deer art kazancnn vergilendirilmesi iki temel arta baldr.
Bunlar, sata konu olan gayrimenkuln nceden belli bir bedel karlnda alnm
olmas ve sz konusu gayrimenkuln be yl iinde satlm olmasdr. Bu koullar
salamayanlar, ilgili kanun maddesi hkmne gre gelir vergisine tabi deildir. 26
Aralk 2011 tarihli ve 28154 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan 280 Seri No.lu Gelir
Vergisi Genel Teblii'nde; Gelir Vergisi Kanununun mkerrer 80 inci maddesinde yer
alan deer art kazanlarna ilikin istisna tutar, 2012 takvim yl gelirlerine
uygulanmak zere 8.800 TL olarak tespit edilmitir.
Ayrca, mal ve haklarn elden karlmasnda iktisap bedeli, elden karlan mal ve
haklarn, elden karld ay hari olmak zere Devlet statistik Enstitsnce
belirlenen toptan eya fiyat endeksindeki art orannda artrlarak tespit edilir.(*)
(5281 sayl Kanunun 28 inci maddesiyle 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen
gelirlere uygulanmak zere eklenen cmle. Yrrlk; 01.01.2006) u kadar ki, bu
endekslemenin yaplabilmesi iin art orannn % 10 veya zerinde olmas arttr.

Aada vergiye tabi arzi kazanlara yer verilmitir. Bunlar;

1. Arzi olarak ticari muamelelerin icrasndan veya bu nitelikteki muamelelere

tavassuttan elde edilen kazanlar.
2. Ticari veya zirai bir iletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulmas
veya terk edilmesi, henz balamam olan byle bir faaliyete hi giriilmemesi, ihale,
artrma ve eksiltmelere itirak edilmemesi karlnda elde edilen haslat.

3. Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiraclk hakknn devri karlnda alnan

tazminatlar
ile petamallklar (kiracya ait tesisat ve mallarn tahliye ve devri srasnda kiralayan
veya yeni kiracya devrinde doan kazanlar dahil)
4. Arzi olarak yaplan serbest meslek faaliyetleri dolaysyla tahsil edilen haslat.
5. Gerek usulde vergiye tabi mkelleflerin terk ettikleri ileri ile ilgili olarak sonradan
elde ettikleri kazanlar.( zarar yazlan deersiz alacaklarla karlk ayrlan pheli
alacaklarn tahsili dahildir.)
6. Dar mkellefiyete tabi olanlarn 45 inci maddede yazl ileri arzi olarak
yapmalarndan ettikleri kazanlar.

Gelir Vergisinde Mkellefiyet:

Tam mkellefiyet ve dar mkellefiyet olmak zere gelir vergisinde iki eit
mkellefiyet (ykmllk) vardr. lke snrlar iine ve dnda elde ettikleri tm
gelirleri zerinden Trkiyede vergiye tabi tutulan mkellefler tam mkellefiyet
grubunda yer alrlar. Sadece yurt iinde elde ettikleri gelir zerinden Trkiyede
vergilendirilen mkellefler ise dar mkellefiyete tabidirler. Bu mkelleflerin yurt
dndaki faaliyetleri sonucu elde ettikleri gelirler gelir vergisi dnda tutulur.

Gelir Vergisi Tarifesi:

Gelir vergisinin matrah gerek usulde, gelir kaynaklarndan elde edilen haslattan
bu hslatn yaplmas iin yaplan masraflar ve vergiden istisna edilen tutarlarn
drlmesinden sonra kalan ksmdr. Gtr usulde gelir vergisinin matrah ise,
takdir komisyonlar tarafndan tespit edilen tutarlardr.

2014 Yl cret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranlar:

11.000

TL kadar

% 15

27.000

TL sinin

11.000

TL si iin

1.650 TL,

fazlas iin

% 20

60.000

TL sinin

27.000

TL si iin

4.850 TL, *

fazlas iin

% 27

60.000

TL sinden
fazlasnn

60.000

TL si iin

13.760 TL, **

fazlas iin

% 35

* (cret gelirlerinde 97.000 TLnin 27.000 TLsi iin 4.850 TL)

** (cret gelirlerinde 97.000 TLden fazlasnn 97.000 TLsi iin 23.750 TL)

cret Gelirlerinin Vergilendirilmesinde, Yukardaki Tarifede Yer Alan Vergi Oranlar 5 Puan
ndirilmek Suretiyle Uygulanr (GVK Madde 103)

Gelir Vergisinin Tarh:

Mkellefin vergi borcunu deyebilmesi iin deyecei miktarn hesaplanmas veya

bulunmas ilemidir. Verginin tarh ilemi, vergi kanunlarnda gsterilen matrah ve nispetler
zerinden vergi dairesi tarafndan denecek vergi miktarnn hesaplanmas ve bu alacan
miktar itibariyle tespit edilmesi muamelesidir.

Gelir vergisinde tarh ilemi Vergi Usul Kanunu 20. maddede, vergi alacann kanunlarnda
gsterilen matrah ve oranlar zerinden hesaplanarak vergiyi miktar itibariyle tespit eden idari
bir ilem olarak tanmlanmaktadr.
Gelir Vergisinin hesaplanmas nceki slaytta belirtilen oranlara gre beyan edilen vergiye
tabi gelirin, artan oranl tarifeye uygulanmas ile bulunur.

Gelir Vergisinin denmesi:

Yllk beyanname, ait olduu takvim yln takip eden yl iinde verilir. Bu nedenle verginin
ait olduu takvim yln izleyen yl iinde taksitler halinde denmesi esas benimsenmitir.
Gelir vergisinin denme sreleri beyan aylar dikkate alnarak u ekilde belirlenmitir:
ubat aynda beyan edilen gelirlerin vergisi ubat ve Haziran aynda olmak zere iki
taksitte denir.
Mart aynda beyan edilen gelirlerin vergisi Mart ve Temmuz aynda olmak zere iki
taksitte denir.
deme gn resmi tatile rastlayan demeler sonraki ilk i gn mesai saati sonuna
kadar uzar.
Mkellefin lkeyi terk etmesi halinde vergi terkten nce gelen 15 gn iinde, l ve
gaiplik (yitiklik) halinde ise vergi bu halin meydana gelmesinden itibaren drt ay
iinde denir.
Zirai kazanlarn toplam kazanlar iindeki paynn %75 ve daha fazla olmas
durumunda vergi Kasm ve Aralk aylarnda iki taksitte denebilir.