Aperitif Tiyatro mu? Alternatif Tiyatro mu?

Alternatif tiyatro; estetik ve politik anlay, alma yntemleri ve teknikleri hi deimeyen,

alkanlklarn srdren, sanat kaygsndan ok kar amac gden, toplumsal kaygdan ok elit kesime
hizmet eden, vasat oyunculuklarn sergilendii tiyatro anlayna kardr. Bunun iin; yeni tiyatral
kavram iletecek alma yntemleri, yeni teknikler ve yeni estetik kayglarla retme abas ierisindedir.
Gnmzde tiyatro, egemen kltre kar yeni bir tiyatro anlayna ihtiya duymaktadr. Alternatif tiyatro
dediimiz deneme tiyatrosu, varolan tiyatro alkanlklarna, anlaylarna, tarzna ve estetiine
bakaldrdr. teki olma kaygs gden alternatif tiyatro gnmzde yaanan toplumsal sorunlara sessiz
kalamaz, politik tavryla tekdze tiyatronun karsndadr. Bunun iin de yeni tiyatral tavrn iletecek yeni
alma yntemlerini, tekniklerini, tarzn ve estetiini, retme ve aktarma abasndadr. Alternatif
tiyatronun kendini ifade etmesinde en etkin ara sahnelemede oyuncunun n planda olduu, Brechtin
dedii gibi Tiyatroya girite paltosuyla birlikte beynini de brakan seyirci istemiyorum sznn
mantyla, seyircinin oyunun bir paras olduunun hissettirildii bir grselliktir. Bu grsellik de alternatif
tiyatroyu
allageldik,
sze
boulmu,
aldatmac
tiyatrodan
kendini
ayrr.
Alternatif tiyatroda seyirci nerede, kim olduunun ve kendisine sunulan oyunun farkndadr. Seyirci bu
tiyatroda sadece oyunu izlemekle yetinmeyip, ayn zamanda dnr, duyumsar ve oyunun znesi olarak
hisseder kendini. Oyuncular da sahnede bir aktr yada aktris gibi davranmak yerine kendine verilen
karakteri, duygular ve estetii oluturmakla ykmldr. Bu oyunculuk tarzn hayata geirmek iin,
oyuncularn yeni tiyatro estetiini kavram olmalar, hayata ve tiyatroya politik bir tavrla bakmalar,
toplumun sorunlarn seyirciye hissettirmeleri ve seyircinin dnmesini salamalar gerekmektedir.
Gnmzde yaplan tiyatrolarn bir ou aperatif tiyatrodur. Toplumu yaad sorunlardan uzaklatrp,
dnmeyi ve eyleme gemeyi engelleyerek, sorunlarna sahip kmayan tek tip insan modeli yaratma
politikasndadr. Bu politika maalesef sadece tiyatroda deil hayatn btn alanlarnda, kitle iletiim
aralar kullanlarak yaplmaktadr. yleyse alternatif tiyatro yapmak iin toplumsal sorunlarn bilincine
vararak, sahneye neyi-nasl koyacann farknda olan, sahnelenecek oyun metninin sahneleninceye kadar
btn evrelerini irdeleyen, kefedilmemii bulmaya alan oyun anlayn, ierik ve biim tekniiyle
sahneye koymak zorundadr. Bunun iin de oyuncu deneysel almalara ak olmaldr.
Alternatif tiyatro bir risk iidir. O yzden bu riski alabilecek tiyatro her trl zveriye sahip olmaldr. Bu
riski gze alamayan tiyatro eskimeye ve vasatlamaya mahkumdur. Alternatif tiyatronun nclerinden
olan Grotowski, aratrma ve deneylerle bir ok yeni tarz elde etmitir. Yapt Yoksul Tiyatrosuyla
gnmzdeki oyunculuk anlayn etkilemi, dikkati gvde tepkileri zerine ekerek etki ve tepki ilikisini
yok eden tm engelleri ortadan kaldrarak via negativa adn verdii salt oyunculua ulama tekniini
bulmutur. Psiko fiziksel altrmalarla oyuncunun fiziksel ve ruhsal ilevleri arasndaki uyumsuzluu yok
etmeyi amalamtr. Halen almalarn srdren Agusto Boal ise seyirciyi oyuncuya dntrme
amacyla gelitirdii bir ok atlye tekniini kullanarak, seyirciyi yaad toplumu deitirmesi ve
devrimci bir eyleme katlmas iin gelitirdii Ezilenlerin Tiyatrosuyla nemli bir alternatif tiyatro rnei
sunmaktadr.
Sonu olarak yeni bir tiyatro kurmak, aperatif olan tiyatro anlayna alternatif olmaktr. teki diye
adlandrlan bir tiyatro anlayn benimsemek, beridekinin yanllarn grerek onun dt vasatla
dmemek demektir. Yeni kurulan bir tiyatro eer bu bahsettiimiz yanllara derse yeni kurulmu
olmasna ramen eskidir. Eskiyi yinelemek, eskinin yapt yanllar yapmak yeni kurulan tiyatroyu teki
yapmaz. Bunun iin, tiyatro yapmak isteyen herkesin zerimize den grev; koltuklarn doldurma
kaygsyla ii boaltlm oyun ve oyuncularla tiyatro yapanlarn karsnda her trl zorluu gze alarak
deneysel
ve
alternatif
bir
tiyatro
anlayn
gelitirmek
olmaldr.
"Tiyatro,
Peter

Srekli

Devrim

Demektir"
Brook