Professional Documents
Culture Documents
PROJE YNETM
BR NAAT PROJESNN PRIMAVERA ILE PLANLANMASI
NSZ
Bir inaat projesinin Primaveraya uygulanmas adl tezim inaat proje ynetiminde
bilgisayar destekli planlamann nekadar nemli ve kazanl olduunu anlatacam.
Benim bu program renmeme vesile olan Sn. Prof. Dr. Turgut Uzel e teekkr
ederim. Bu program renmeme yardmc olan Sn. Dr. Murat Kuruoluna teekkr
ederim. Ve tekrar stanbul Kltr niversitesi Fen Bilimleri Enstits NAAT
PROJE YNETM PROGRAMINDA BANA Yksek Lisans yapma imkan
salayan ayn zamanda tez tanmanm olan Sn. Prof. Dr. Turgut Uzel e teekkr
ederim.
OCAK 2007
Ceren ALPAY
NDEKLER
KISALTMALAR
TABLO LSTES
ZET
SUMMARY
1.
GR
1.1. Giri ve almann Amac
2.
3.
PLANLAMA
3.1. Ana Hatlaryla Planlamaya Bilgi Ak
3.2. Planlama Departman
3.3. Planlamann Tarihesi
4.
PROGRAMI PLANLAMASI
4.1. Program Niye Yapmalyz?
4.2. Program Nedir?
4.3. Program Yaplrken Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
ii
6.
Pert Metodu
PRIMAVERA
7.1. Kaynaksz Planlama
7.1.1. Proje Yaratmak
7.1.2. Takvim Tanmlama
7.1.3. Aktivite Kodlarnn Tanmlanmas
7.1.4. Aktivite Ekleme ve Dzenleme
7.1.5. Logic Ekleme ( Mantk Dizimi )
7.1.6. Proje Zaman Programlamas
7.1.7. Sergilenen Formatlanma, Filtreler ve Plan
7.1.8. Bask Raporlar
7.1.9. Projeyi Yaymlama
7.2. Yntemleri Kaynaksz Belirleme
7.2.1. Hedef Program
7.2.2. Sreci zleme, Takip Etme
7.3.
7.5.
7.6.
Aktivitelerle almak
7.6.1. Balantl Aktiviteler Eklemek
7.6.2. Sreleri Belirtmek
7.6.3. Aktivite Tiplerini Belirlemek
7.6.3.1.Task Aktivitelerini Belirlemek
7.6.3.2.Independent Aktivitelerini Belirlemek
7.6.3.3. Meeting Aktivitelerini Belirlemek
7.6.3.4. Kilometre Talarn ve Bayraklar Belirlemek
7.6.3.5. Hammock Aktivitelerini Belirlemek
7.8.
7.9.
Balantlarla almak
7.9.1. Pert Grntsndeki Aktiviteler Arasnda Balant Yaratmak
7.9.2. Balant trleri
7.9.3. ubuk Diyagramndayken Balant Eklemek
7.9.4. Balantlar Silmek ya da Dzenlemek
vii
KAYNAKLAR
EKLER
ZGEM
viii
KISALTMALAR
P3:
AKTVTE ID:
PRED:
Predecessors, ncl
SUCC:
Successors, Ardl
CPM:
PERT:
S:
F:
ix
TABLO LSTES
Tablo 4.4.1
Tablo 8.1
Tablo 8.2
Metrajar
Tablo 8.3
Tablo 8.4
Tablo 8.5
Aktiviteler ve Gn Tablosu
Tablo 8.6
Kodlama Tablosu
Tablo 8.7
Ekip Tablosu
Tablo 8.8
EKL LSTES
SAYFA
ekil 4.2.1
ekil 6.1
Bar Diyagram
26
ekil 6.2
Devre Diyagram
28
ekil 6.3.1
Ok Diyagram
ekil 6.3.2
SON BA likisi
ekil 7.1
ekil 7.2
Proje Ekleme
ekil 7.3
Proje Grnts
ekil 7.4
Proje Ekleme
ekil 7.5
Planlama niteleri
ekil 7.6
lk Aktiviteleri Tanmlama
ekil 7.7
ekil 7.8
ekil 7.9
Filtre Ayarlar
ekil 7.10
ekil 7.11
Aktivite Ayarlar
ekil 7.12
Aktivite Tipleri
ekil 7.13
xi
ekil 7.14
ekil 7.15
ekil 7.16
Ba Kurmak
ekil 7.17
Balant Eklemek
ekil 7.18
ekil 7.19
ekil 7.20
ncl ve Ardl
ekil 7.21
Planlamann Hesaplanmas
ekil 7.22
ekil 7.23
ekil 7.24
Aktivite Gruplama
ekil 7.25
ekil 7.26
ekil 7.27
ekil 7.28
Kaynak Szl
ekil 7.29
Proje Maliyeti
ekil 7.30
Mali Bte
ekil 7.31
Kaynak Datm
ekil 7.32
ekil 7.33
ekil 7.34
Aktiviteleri Gruplandrmak
ekil 7.35
ekil 7.36
niversitesi
Enstits
Fen Bilimleri
Anabilim Dal
naat Mhendislii
Program
Proje Ynetimi
Tez Danman
Tez Tr ve Tarihi
ZET
PROJE YNETM
Ceren ALPAY
Gnmzde bilgisayar destekli planlama ok yaygndr. Planlama bir iin
optimum sre ve maliyetle gerekletirilebilmesi iin, ile ilgili tm birimlerin,
sra, sre, yer, kapasite ve maliyet asndan zamana bal olarak koordine
edilmesi ilemidir.
Belirli bir zaman sresi iinde tamamlamak zorunda olduumuz ileri nasl
yapcamz ve hangi srayla yapacamza karar verir uygularz. Bu iler
gnlk yaptmz iler ise, hi sknt ekmeden ileri hangi srayla ve nasl
yapacamza karar verir yaparz.
Fakat iler her gn karlalmayan iler ise durum biraz daha zorlar. lerin
says ve aralarndaki ilikiler arttka i daha karmak bir hale gelir. Bunlarn
daha basit, karmak olmayan bir hale getirebilmek iin o ile ilgili eitli
xiii
blmlerde
Primaverann
kullanm
ve
planlamann
nemini
aklayacam. Son olarakta Primavera Project Planner ile Meb okul projesinin
planlanmasn anlatacam.
xiv
University
Institute
Institute of Science
Science Programme
Civil Engeneering
Programme
Project Management
Supervisor
January 2007
ABSTRACT
PROJECT MANAGEMENT
Ceren ALPAY
Today computer supported planning is very widely used. Planning is the
coordination of every unit about the job; order time, place, capacity and cost
according to time management, within the optimum time and cost.
If the things we are required to accomplish are being done daily, we should be
able to decide in which order and how they should be done.
In the case of a rare job, it may be harder to manage that situation. As the
number of the jobs and their relation to each other mount up the job becomes
even more complicated.
To simplify these, various documents should be prepared. These documents
should fit the present conditions and also the finising time.
If the project carries an economical importance, this project becomes even more
important. In a plan like this main activities should be appointed earlier. These
activities should be planned according to order, cost and time. Determining
critical activities helps finish the project ecomomically within the the time that
is desired. If a corelation is created between the activities, it would be easier to
determine the more critical activities.
xv
Last but not least; because of reasons, like mentioned above now many
engineering companies prefer to use a job program ( project program ) . This is
also because it's more economical and it is required in the paratemeters.
The most widely used of these programs is, the primevera project planner. In
the upcoming sections, the use and importance of primevera will be expained.
And finally the Meb School project will be explained with the primevera project
planner.
xvi
KAYNAKLAR
[1] KURUOGLU M., 2002. naat Sektrnde Bilgisayar
Destekli Planlama Metot ve rnekleri, alayan Kitabevi stanbul
[2] ALBAYRAK B., Proje Ynetimi ve Proje Danmanl,
Beta Yaynevi.
[3] DELLEN R., naat Sektrndeki veren, Planlamac ve
Mteahhitlik Firmalarna Ynelik Kalite Ynetimi, Cemre Basn
Yayn
[4] ZIIK G. AHMET, Proje Planlama ve Kontrol Sistemleri,
Birsen Basn Yayn
[5] ZIIK G. AHMET, Proje Ynetim Teknikleri, Birsen
Yaynevi
[6] KURUOLU, M. Ve SORGU, D., naat iletmelerinde
ada Ynetim ve Deiim Modeli, stanbul Ticaret Odas
Yaynlar
[7] PANCARCI, A. Ve CAL, M. E., Yap letmesi ve
Malolu Hesaplar, Birsen Yaynevi
[8] KESKNEL, F., ebeke Bazl Bilgisayar Destekli Proje
Ynetimi, Birsen Yaynevi, stanbul 2000
[9] TEKR, G., Proje Ynetimi Kavramlar Metodolojisi ve
Uygulamalar, alayan Kitapevi.
[10] HARRIS, E.H., Plannig Using Primavera Project Planner
P3 Version 3.0, Eastwood Harris Pty Ltd
[11] AKALI, ., 2006 Yl naat Birim Fiyat Analizleri
[12] GALPOGLU, N., antiye Yneticileri in naat
Ynetimi 2001, Birsen Yaynevi
xvii
ZGEM
Alpay Ceren, 21.03.1983 stanbul doumludur. lk renimini stanbul Kltr Koleji
lkretim Okulunda tamamladktan sonra Orta renimini Kltr Koleji Orta
Okulunda ve lise eitimini Kltr Koleji Lisesinde tamamlamtr. 2005 ylnda
stanbul Kltr niversitesi, inaat mhendislii blmn tamamlam ve 2005
ylnda stanbul Kltr niversitesi naat Proje Ynetimi yksek lisans programna
kayt olmutur. uan aile irketlerinde antiye efi ve planlama uzman olarak
almaktadr.
xviii
xix
1.GR
1.1 Giri ve almann Amac
Trkiye ekonomisinin en nemli sektrlerinden bir tanesi inaat sektrdr. Sektr
bir yandan retimi ile lkesinin konut, imar, altyap, retim tesislerini dorudan
karlarken nakliyesinden camna, plastiinden aa rnlerine birok sektr
harekete geiren etki salamaktadr. Dorudan ve dolayl istihdama katks
tartlmaz boyutlardadr.
naat sektrnn bykl, bu sektr iinde i yapan insanlara byk kazanlar
salyordu. Ama yapy meydana getirmek hem pahal oluyordu hem de ortaya ziyan
edilen birok malzeme kyordu. Zamanla birok kurum, irket ve mteahhit bu
sektrde oalnca, karlarda azald. Bunun sonucunda i yapan kurumlar, irketler
ve mteahhitler maliyetlerini azaltp karlarn arttrma yoluna gittiler.
Bu dnce yolunda, ileri planlayp programlama en uygun zm olarak ortaya
kt. Bu sayede sre planlamas yaplyor, eldeki mevcut kaynaklarn analizi
yaplyor ve belirli bir maliyet ortaya karlarak; ilerin en ksa srede, en dk
maliyetle ve en iyi ekilde yaplmas ngrlyordu. O gnlerden bugnlerde
bilgisayar destekli planlama Trkiyede de yaygnlat. Artk ou devlet ihalelerinde
i program istenmekte.
Teknolojinin
gelimesiyle,
mevcut
sistemler
bilgisayarlara
aktarlarak
Deiiklik yaratmal,
Her projenin bir amac vardr ve her proje bir ihtiya gereksimini karlayabilmek
iin ortaya kar. Her projenin bir zaman program vardr. Projelerin balamas ve
bitmesi gereken belirli tarih aralklar vardr. Proje yneticisinin amac bu tarihlere
kadar gerekli faaliyetlerin bitirilmi olmasn salamaktr.Projede ihtiya duyulan
kaynaklarn organize edilmesi, koordinasyonu, projelerin baarsnda ok etkilidir.
Projelerin ynetilmesinde proje takm iindeki kiilerin yetki ve sorumluluklarnn
batan tanmlanmas hem iletiii kolaylatracak hemde kaynaklarn faliyetlere
kolayca atanmasn salayacaktr. Projelerde planlamann en nemli amacnn
kontrol etme ihtiyac olduu unutulmamaldr. Eer kontrolu zamannda ve doru bir
ekilde gerekletirebilcek bilgi ak sistemleri yoksa planlamann salayaca
faydalardan yararlanmak mmkn olmayacaktr.
2.3 PROJE YNETM NEDR?
Proje ynetimi, performans, maliyet ve zaman hedeflerine ulaabilmek iin eldeki
kaynaklar en verimli ekilde programlama ve proje aktivitelerini kontrol etme
srecidir. Bu amaca kaynaklarn verimli ve etkili kullanmyla ulalabilir.
Proje Ynetiminde baar kriterleri olarak gsterilen maliyet, kalite, zaman ve
kapsam faktrleri ise birbirine bal deikenlerdir.
Maliyet = f ( Kalite, Zaman, Kapsam )
Proje Ynetiminin Genel lkeleri ;
3. PLANLAMA
Planlamada; imalatlar, imalatlarn birbiri ile olan ilikileri, maliyetler, sreler,
iilikler, taeronlar, malzemeler, makine ve tehizat ana faktrlerdir. Bunun dnda,
idare ile ilikiler, yerel artlar, gvenlik, corafi durum, iklim, ekonomik koullar,
ulam gibi dier kritik faktrler de gz nne alnmaldr. Kaliteyi en st dzeyde
tutma amacnda fedakrlk etmeden yerel kaynaklarn azami bir ekilde kullanlmas
maliyetleri olumlu ynde etkileyecektir.
Planlamann balang aamas santiye planlanmasdr. Mobilizasyon ncesi yaplan
planmada antiye tesislerinin yerleim tesbiti ok nemlidir.
Bir proje uygulamasnn planlanmas iin nce o projede hangi kriterlerin nemli
olduuna karar vermek gerekir. Daha sonra, projede nelerin kontrol edilmek istendii
dnlmelidir. Proje kontrol merkezlerine blmek gerekir.
Kontrol merkezleri baznda hesaplanan imalat miktarlar, iilik saatleri, malzeme
miktar, ekipman miktar ve saatleri, direkt ve indirekt maliyetler planlamann ana
detaylardr.
Yeni bir projede, i srasna karar vermek, adam dalmn zamannda yapabilmek,
malzeme, ekipman ve tehizat zamannda ve yeteri kadar sahaya getirebilmek ve i
ilerlemesini takp edebilmek, tecrbe, iyi bir planlama ve koordinasyon gerektirir.
in ortasnda en kritik malzeme bitiyorsa, ya da malzeme idarenin onayn
bekliyorsa, ya da dnlen kazancn yerinde yeller esiyorsa; ya da i bir trl
bitmek bilmiyorsa bu sorunlarn iinde proje planlama kontrol sistemleri
departmannn eksikliinin izleri kendini gsterecektir. Her iin kendine zg tahmin
edilemeyen engelleri olacaktr ama her projenin yaplabilcek bir planlamas vardr ve
yaplmaldr.
program, organizasyon emas, dizayn program, metraj program, i gc
program, malzeme ve ekipman program ile bte gibi planlama dkmanlar
hazrland zaman planlama iinin ciddiyeti salanm olur.
Planlama, youn bilgiyle uramak demek olduundan, bilgisayar kullanm arttr.
3.1. ANA HATLARIYLA PLANLAMAYA BLG AKII
Bilgi akn toplayp iyi analiz edersek salkl bir i program yapabiliriz.
Program yapabilmek iin herbir departmana ihtiya vardr. Salkl bilgiler alnd
takdirde gerek ve birebir sonular alnabilir. programnda sarkma olursa program
tekrardan revize edilebilir.
3.2 PLANLAMA DEPARTMANI
Proje ynetimi tarafndan belirlenen esaslara gre btn departmanlardan periodik
olarak bilgi alr ve hazrlad raporlar iletir.
Proje ynetiminde hedefleri, projeyi etkileyecek gelimeleri ve strateji deiiklii
bilgilerini alr. Yapt analizleri ve planlama almalarn aktarr.
Lojistik departmanna; proje iin nemli olan planlanan kritik malzeme ve ekipman
ihtiyalarn raporlar. Gereklemeleri alr.
Muhasebe departmanna; planlanan dnemsel ve toplam mailiyet ve miktar
bilgilerini verir. Hakedilerin bir kopyasn iletir. Gerekleen gelir ve maliyet
bilgilerini alr.
Satn alma departmanna; planlanan dnemsel ve toplam maliyet ve miktar bilgilerini
verir. Gereklemeleri alr.
Personel departmanndan; imalat ve retim efleriyle mhendisler tarafndan kontrol
edilmi puantajlar gnlk olarak alr.
Teknik ofisten; tasarmlarn son durumuna gre gncelleen metraj alr. Szleme ile
ilgili gelimeleri aktarr.
malat ve retim eflerinden; i ilerleme bilgilerini gnlk olarak alr. Hazrlad
raporlar ve planlamalar iletir.
4. PROGRAMININ PLANLANMASI
Planlamadan genellikle ilk beklenen rapor, i programdr. program, eitli
isteklere cevap verebilcek ekilde hazrlanmaldr. Projenin tamam iin olduu
kadar, istenen bir blge, ksm, faaliyet, mekan, kontrol merkezi veya sorumlu kii
iin de ayrntl raporlar alnabilmelidir. Bylece, btn projeyi kontrol altnda
tutulur ve projede herkese iiyle ilgili bir programn verilebilmesi salanr.
agda proje planlamasnda en ok kullanlan CPM ( Critical Path Method ) ve
PERT ( Project Evolution and Review Techique ) metotlarnn tarihi 1957 ylna
kadar uzanr. Projeleri, faaliyetlere blerek sresel olarak analiz eden bu metotlar
gnmzde her trl kaynak kullanm ve maliyet hesaplaryla iyice gelitirilmitir.
8
Bu methodlar iin sonuna kadar yaplmas gerekli ilerin ilikileriyle beraber ortaya
kmasn salamakta ve projeyi etkileyen kritik yollar gstermektedir.
Bu methodlar kullanarak planlama yapabilmek sadece bir bilgisayar program
kullanmak deildir. Salam bir program yaps kurabilmek iin bilgi, tecrbe ve
nsezi gereklidir. Kullanlabilcek bilgileri salkl bir biimde toplayp koordine
edebilmek ise bal bana bir sistem sorunudur. Eer uluslararas piyasada i
yapmay hedefliyorsak onlarca yldr kullanlmakta olan methotlar anlayp
kullanmakta yarar vardr. Bu tekniklerin farknda bile olmadan d piyasaya i
yapmay dnmek dier irketlerin yannda prestij kaybna sebep olur.
program sayesinde, i gc dalmlarnda sreklilik kontrolu de yaplm olur ve
ekiplerin bo kalmamas salanr. zellikle, yurtd ilerde ekiplerin isiz kalmamas
ok nemlidir.
program genellikle proje ynetimi tarafndan kullanlr. Ancak, i programlar,
iverenler, kontrolluk tekilatlar ve irket ynetimleri iin de birer proje kontrolu
aracdr.
verenlerin kendilerine gelen i programlarnn gerekten uygulamann fiili
durumunu yanstp yanstmadn anlayabilmeleri iin bu konudan anlayan
elemanlar
kontrolluk
tekilatlarnda
grevlendirmeleri
gerekir.
irket
10
Zaman
nsan
Para
Kaynak
geree uygun
11
Ne tr raporlar hazrlanmal?
12
karlayabilen
yazlmn
seilmesidir.
Proje
ynetim
yazlm
13
seviyesinin saptanmasdr. Sonrasnda bir ihtiya analizi yaplr. Bu, ok basit bir
alma olabilecei gibi iki- hafta sreli kendi apnda bir proje de olabilmektedir.
Yazlm kullanacak olan kullanclar ile grlr ve bu kiilerin yazlmla ne
yapmak istedikleri net bir biimde ortaya karlmaya allr.
Genel olarak proje ynetim yazlmlar en genel anlamda drt konuda yardmc
olurlar:
Planlama
Ynetim
Organizasyon
Kontrol
Yazlmn raporlama yetenei nemli bir gstergedir. Bir rnn ihtiyacnz olan
raporlama kapasitesine sahip olup olmadn saptamada, retici firmann size
rnn yapabilecekleri hakknda syledikleri deil, sizin rnden yapmasn
istedikleriniz zerinde younlalmaldr. Hem yazl hem de grafik olarak raporlama
ok nemlidir. Hem yazlm ile hazr olarak gelen, hem de yazlmn hazrlanmasna
imkn tand rapor trleri dikkate alnmaldr. Gvenlik de dier bir nemli
husustur. Gnmz bilgisayar sistemleri, ok kullancl yaplar hakl olarak ortaya
koyduuna gre i programna kimin hangi kullanc hakkyla eriimi olacaktr?
Baz
yksek
seviyeli
yazlmlarda
bunun
kontrol
ok
detayl
olarak
yaplabilmektedir.
rn alma ortamnzla nasl btnletirilecektir? Kullanlmakta olan alma
platformunuza uyacak m? Yoksa alanlarn tamam ile yeni bir platforma
almalarm gerekecektir?
Primavera dnyada ok kullanlan bir programdr. naat i programlar arasnda
yaplan aratrmalarda primavera en stn programdr. Pogram iyi tanir, doru
verileri programa girebilirsek mkemmel bir i takibi salar. bitiminde inaat
firma inaattan kar eder, i sahibide enken veya sz verilen tarihte i bitirildiinde
memnun olur.
14
aamasnda,
ebeke
analizi
iin
gerekli
tm
girdiler
ve
iin
kullanlabilir
durumda
olmasn
salamak
nemlidir.
ebeke
programnn ana amac projenin bir btn olarak grlmesini salayan paralar bir
araya getirmek ve proje ynetiminin her proje dzeyinde ne olduunu grmesini
salamaktr.
ebeke tekniklerinin yalnz planlama amac iin kullanlmas ve sonra proje
koordinasyonu ve izleme iin yararlanlmas, gncelletirme, gzden geirme ve
revizyon yolu ile proje kontrol ortam olarak kullanlmasna gre daha yaygndr.
Ancak bu olanaklar proje ynetimi iin, programda gecikme olmas durumunda
kaybedilen zamann kazanlabilmesi asndan yararldr. yi bir iletiimle, erken
uyar sistemleri gelitirilebilir; bylece gecikmeler telafi edilemez bir duruma
gelmeden bu sorunlar konusunda yneticiler bilgilendirilir ve yneticilerin dzeltici
eylemleri zamannda yapmas salanabilir.
Yeni planlama ve kontrol sistemleri dnrken:
mevcut
zaman
leinde
srdrlebilecei
sistemler
tasarlanmas,
16
lerlemenin
izlenebilecei
ve
planlanandan
sapmalarn
etkisinin
zellikle
balang
planlama
aamas
srasnda,
17
optimizasyon
iin
ebeke bazl bir sistemi yeni kullanan kimseler, genelde ilk tepki olarak, tm srecin
yneticisi ve proje planlama mhendislerinin yapt eylem zaman tahminlerine
dayandn ve bu tahminler yaplrken bilimsel bir yntem kullanlmadn syler.
Ayrca ebeke bazl bir sistemin kullanmndan elde edilecek sonularn, veri
retiminde tmyle proje yneticisi ve/veya i proje planlama mhendislerinin
subjektif varsaymlarndan yararlanld iin, ubuk diyagram yaklam ile
bulunanlardan farkl olmayaca ileri srlr.
Gerekte ebeke bazl bir sistem, rnein CPM, ayrntl eylem zaman tahminleri
yapmak, projeyi ematik olarak izmek, eylemleri doru olarak sralamak ve proje
sresini hesaplamak iin kullanlan ve konulan kurallara tam olarak uyulmas
gereken bir yaklamdr. Bu nedenle ebeke analizinde, ubuk diyagram yaklamna
oranla, daha fazla ayrntya inilebilir. Ayrca eylemlerin sras ve karlkl ilikiler
daha iyi belirlenebilir. Dolaysyla her yntemde olduu gibi, sistem projeyi
hazrlayanlarn eylem zaman tahminlerine dayanmasna ramen, CPM yntemi ile
salanan bilgilerin uygulama asndan gerek ubuk diyagram, gerekse dier
yntemlerden daha duyarl olaca kans ok yaygndr. CPM sisteminde de uzman
kiilerin konuyla ilgili bilgileri iin temelini oluturuyorsa da, bilgilerin ilenmesinde
CPM sistemin kullanlmas, ktlarn kapsad bilgilerin daha duyarl olmasna
neden olduu sylenebilir.
Gerekte ebeke bazl bir sistem, rnein CPM, ayrntl eylem zaman tahminleri
yapmak, projeyi ematik olarak izmek, eylemleri doru olarak sralamak ve proje
sresini hesaplamak iin kullanlan ve konulan kurallara tam olarak uyulmas
gereken bir yaklamdr. Bu nedenle ebeke analizinde, ubuk diyagram yaklamna
oranla, daha fazla ayrntya inilebilir. Ayrca eylemlerin sras ve karlkl ilikiler
daha iyi belirlenebilir. Dolaysyla her yntemde olduu gibi, sistem projeyi
hazrlayanlarn eylem zaman tahminlerine dayanmasna ramen, CPM yntemi ile
salanan bilgilerin uygulama asndan gerek ubuk diyagram, gerekse dier
yntemlerden daha duyarl olaca kans ok yaygndr. CPM sisteminde de uzman
kiilerin konuyla ilgili bilgileri iin temelini oluturuyorsa da, bilgilerin ilenmesinde
18
Tm i program ve kstlamalar,
19
1.
PAKETLER
2.
PROJE ORGANZASYONU
3.
Hususlarn ierir.
paketlerini ierecek ekilde geniletilmi proje bileen yaps ve buna gre ekiplere
ilerin tahsisi yine bir organizasyon yaps gerektirir. lerin yaplabilmesi iin her
dzeyde, tahsis edilen kaynaklar iin de sorumluluk isteyen ve kabul eden yneticiler
gerekir. Proje ekibinin her elemann projeye katlmas, i birlii, baarnn ve
etkinliin anahtardr. Bu, i programcsnn alma arkadalar ile projeyi
ilgilendiren politika, sorunlar vb. hususlar tartmasn ve danmasn; bunun
organizasyonun her alt dzeyde tekrarlanmasn gerektirir. Buna gre zmler
zerinde kararlar oluturulur ve iyi bir iletiim ile st dzeye ulatrlr.
20
21
23
almalar
tamamlandktan sonra, yani ebeke bazl zaman analizi hesaplamalar iin gerekli
veriler toplandktan sonra zamanlama aamasnn zaman analizi almalar
balayabilir. Srasyla olduu srece, kullanc bazl bir sistemin, rnein CPM
sisteminin, tmn veya bir ksmn kullanmakta serbesttir. ebeke bazl sistem
esnek olduundan, ksmen de kullanlsa byk yarar salar.
Proje sresi ve tamamlanma tarihi ou zaman mal sahibinin ihtiyalar
dorultusunda karara balanr. Sahibin, tamamlanm inaat kullanm, kiralamas
veya burada yaamas proje tamamlanma tarihini belirlemede etkendir. Yklenici ise
geleneksel olarak projenin mal sahibinin istedii zaman erevesinde tamamlanmas
iin gerekli olan detayl plan ve programlama ile ilgilenir.
Zamanlama aamasnn en nemli blm olan zaman analizi almalarna veriler
hazrlandktan sonra balanabilir. Ancak verinin gvenilirlii iyice saptanmadan
zaman analizi yaplmamaldr. Bu adan ebekenin son durumunun i programcs
ve/veya planlama ekibince iyice gzden geirilmesi gerekir. Zaman analizi verileri,
projeye katks olacak kii, grup veya irketler tarafndan iyice kontrol edilmeli,
incelenmeli ve tm bunlardan sonra zaman analizi almalarna geilmelidir.
Proje eylemleri iin zaman analizi, planlama aamasnda derlenen bilgiler ve
bunlardan yararlanarak hazrlanan veriler kullanlarak yaplr. Zaman analizi
ilemleri iin basit aritmetik yeterlidir. Gerekli aritmetik ilemlerde bilgisayarlardan
yararlanlmas ilemlerin elle yaplmasna gre daha abuk, hassas, doru ve ucuz
24
Malzemelerin
zellikle
organizasyon
dndan
salanmas
edilip
uygulanmadan
nce
sonular
deerlendirilmelidir.
Ynetimin
27
kullanlacak
her
kayna
belirtmek
istenmeyebilir.
Baz
balang
28
Elle
yrtlen
bir
sistem
kullanldnda,
zamanlama
uyumazlk
29
30
olmaldr.
Kullanc
her
kaynaa
ar
ykleme
yapabilecei
tanmlayabilmelidir.
31
uan Trkiyede yaplan baz inaatlarda yap, ilet, devret sistemiyle kredi alnarak
yrtlen projeler devam etmektedir.
Bir projenin maliyet analizi ve kontrol gereksinmesi ve bunun iin kullanlan
yntemler proje trne ve iveren veya yklenicinin grne baldr. veren
projenin zamannda ve belirli bir maliyetle bitmesini ister; nk projenin yapm
aamas uzun sreli bir iletmenin balangcdr. Projeyi gerekletirme maliyeti
projenin sonraki iletme maliyetinde nemli bir etkendir. Proje tamamlama sresi,
denecek faizleri ve iletmeye balama ve yatrmn karln almaya balamay
etkiler. Projenin ge kalmas demek iin cezaya girmesi demektir. e balamadan
nce taraflar szlemede i sresini nemli bir madde olarak szlemeye eklerler.
Herhangi bir gecikme olmamas iin i programnn ciddi bir ekilde planlanmas
gerekir.
Maliyet ve bunun kontrol, i programnn her aamasnda ve her dzeyinde,
kaynaklar ve kaynak kontrol ile btnletirilmelidir. Maliyet kontrol sisteminin
yaps, sistem tepki zamann en aza indirmek iin, basit olmaldr. Ancak, elde en
azndan ana maliyetleri de ieren bir n maliyet hesab bulunmaldr.
Maliyet kayd ile maliyet kontrol arasndaki fark belirtmek gerekir. Maliyet kayd,
gemile ilgili mmkn en doruluu vurgular. Maliyet kontrol ise, kararlar
herhangi bir ey yaplmadan nce vererek sonucu etkilemek iin yaplr. Bu nedenle
maliyet bilgisi toplama hz ok nemlidir.
Maliyet kontrol bilgisi, i programcsnn dorudan kontrolnde bulunan kalemlerin
maliyetini gstermelidir; kald ki kontrol d eylemler iin yalnz maliyet kayd
bilgisi edinmek yeterli olabilir.
Maliyet kestirme ve maliyet kontrol; proje maliyetini kestirme hesaplar proje
deerlendirmenin yaplabilmesi ve ayrntl proje maliyet kontrol iin gereklidir.
Yaplabilirlik almalar ve deerlendirmeleri iin maliyet kestirme hesaplar, olas
seenekler aras farklar ortaya karacak biimde, yeterli ayrntda olmaldr.
32
34
35
ebekeyi gncelletirir. Bylece ebeke bazl sistem hem projenin durumunu hem de
daha sonra gerekleecek olan eylemlerin gncelletirilmi yapsn verir.
Eylem bykl ve sresi; iin miktarna ve ait olduu ebekenin byklne
baldr. Eylem ieriinin belirli dzeyde tanm, grevleri belirlemek iin yeterli
ayrntda olmak ve bunlarn izleme ve kontroln daha pahal duruma getirecek daha
alt dzeyde bileen yaps gereksinmesi arasnda bir denge kurularak yaplr.
Eylemler arasndaki paralama nceki eylemlerin ilerlemesini kolaylkla lebilecek
bir noktada olmaldr. En yaygn kullanlan eylem sresi birimleri; hafta, gn, saat ve
vardiyadr.
Kodlama; aamasnda izilen ebekenin verisinin ve bilgisayar dosyalarnn
kodlamas nem kazanr. ebekede eylem ve olay kodlar belli bir dzende olmaldr.
Proje donanm, maliyet merkezleri, sorumluluklar, yerler, belgeleme vb. ile ilgili
kodlar da gerekir ve bunlar uygun ynetim verisini belirlemek iin kullanlr.
Projenin teknik ynlerine ilikin kodlarda zellikle yararl olur. ok sayda deiik
koddan kanlmal ve kod sistemi, olanaklar lsnde ortak olmaldr. Kod
sisteminde belli bir fazlalnn bulunmas, veri kontrol bakmndan ve her sistem
kendi zel uygulamas iin tasarlandnda, yararl olur. Ancak tamamen bamsz
kod sistemlerinden kanlmaldr.
Proje gzden geirme; orijinal planlardan sapmalarn belirlenmesi ve revize planlarn
deerlendirilmesi amac ile dzenli olarak yaplr. Proje gzden geirme, karmak
projelerde performans izlemek iin, tam btnleik bir kontrol sistemini ileterek ve
geri besleme ilemlerini kullanarak; i ilerlemesi, kaynaklar, maliyetleri, tasarm
ayrntlar vb. kontrol iin yaplabilir. Gzden geirme sreci standart ilemleri ve
belgeleri ieren formal bir dzendir; gemiteki performans ve gelecekteki nerilen
deiikliklerle ilgili gncel veri periyodik olarak toplanr, analiz edilir ve i
programyla ilgili kararlar verebilmek iin planlananla karlatrlr. Birok
durumda, koordinasyon ve kontrol amac ile programlar tmyle yeniden
deerlendirilebilir. Yalnz proje izleme istendii zaman bile, bu yararl olabilecek
belli bir disiplin ierdii iin, belli bir prosedre gre yrtlmelidir. Kk
projelerde istek zerine veya kilit karar aamalarnda gzden geirme, bunun dzenli
aralklarla yaplmasndan daha etkindir.
36
gibi
deiiklikler,
taraflarca
istenebilecek
dier
kapsam
37
38
Zaman
Kaz
Kalp
Donat
kalemleri
ekil 6.1. Bar Diyagram
39
40
41
izilmesi
gerekmektedir.
Kritik
ve
kritik
olmayan
ilemler
42
2. Byk yatrmlarda genellikle bir ana (master) program hazrlanr. Bir byk
binann yapm tek bir ilem olarak gsterilebilir. Daha sonra ayrntl (ara)
programlara geildiinde, ana programdaki bir ilem kendi iinde daha
ayrntl ksmlara blnerek, ana programa uygun ksmi programlar yaplr.
ekil 6.3.1
Ok Diyagram
44
CPM metodunda (genel olarak ok diyagramlarnda) her ilem bir ok ile gsterilir.
Her ilem bir dm noktas ile balar ve dier bir dm noktasnda biter.
Balang
Biti
Dm noktas
A(ilemin ad)
noktas
(lk Aama)
(Son Aama)
j
i
tij
ekil 6.3.2
SON BA likisi
tamamlandktan sonra C ve D
ilemleri balayabilir.
B
45
A ve B tamamlandktan sonra C
balayabilir.
B tamamlandktan sonra D
balayabilir.
A tamamlandktan sonra C
balayabilir.
A ve B tamamlandktan sonra D
balayabilir.
A ve B tamamlandktan sonra K
balayabilir.
B
C
B ve C tamamlandktan sonra L
balayabilir.
A ve B tamamlandktan sonra K
balayabilir.
B
C
B ve C tamamlandktan sonra L
balayabilir.
46
A tamamlandktan sonra K
balayabilir.
A ve B tamamlandktan sonra L
balayabilir.
C
A, B ve C tamamlandktan sonra
M balayabilir.
47
Her eylem tek bir okla gsterilir. Oklar ve ynleri yalnz mantksal ilikiyi
gsterir. Ok uzunluklarnn hibir anlam yoktur. Bir eylem ebeke iinde
yalnz bir kez gsterilir. Herhangi bir eylem, eer gerektiriyorsa birden ok
paraya blnebilir ve her bir para ayr bir eylem olarak ayr bir okla
gsterilebilir.
ki olay birbirine birden fazla eylemle direkt olarak balanamaz. Yani, iki
eylem ayn balang ve biti olaylar ile belirlenemez. Birbiri ile ilikili iki
eylem ayn anda yaplabildii zaman byle bir durumla karlalr. zm
iin gsterimde kukla eylem kullanlr. Kukla eylem kaynak ve zaman
gerektirmez. Kukla eylemler, ebekede mantksal ilikilerin kurulmasnda
yararldr. Belli bir projede A ve B eylemlerinin C eyleminden nce
yaplmas gerektii, dier taraftan E eyleminin yalnz B eyleminin bitiminden
sonra yaplabilecei varsaylrsa, bu mantksal iliki bir kukla eylem
kullanlarak ebekede ak bir ekilde gsterilir
Ayn olay numaras ayn ebeke iinde yalnz bir kere kullanlr.
KURAL 1:
ki dm noktas arasnda birden fazla ilem varsa, bunlar krk izgi veya eri ile
gsterilemezler. lemlerin balang veya biti dm noktalarna kurla ilemler ve
yeni dm noktalar eklenir.
48
A
A
B
YANLI
DORU
A
B
C
DORU
KURAL 2:
Bir ilem, kendinden nce biten ilemlerin balang noktasna balanamaz.
YANLI
49
KURAL 3:
Bir B ilemi, kendinden evvelki A ileminin yalnz bir ksmna bal ise, A ilemi
paralara ayrlarak B ileminin ne zaman balayaca aka belirtilmelidir.
A
A1
A2
YANLI
DORU
KURAL 4:
Btn dm noktalar, a diyagramnn balang ve biti dm noktalarna
balanmaldr.
YANLI
DORU
50
KURAL 5:
ANA programda bir okla gsterilben herhangibir A ilemini oluturan DETAY
ilemler kapal bir diyagram meydana getirmelidir. Bu detay diyagramn balang
ilemleri ana diyagramdaki A ileminin balang dm noktasndan balamal,
biti ilemleri A ileminin biti dm noktasnda bitmelidir.
51
52
Bir i-j eyleminin EFij en erken biti zaman, bu eylemin Esij en erken
balama zaman ile Dij eylem sresinin toplamdr. Buna gre tm eylemler
iin en erken biti zamanlar
EFij = Ei + Dij
veya
EFij = Esij + Dij (btn i-jler )
olarak hesaplanr.
6.3.1.3.2. GER GD LEMLER
Geri gidi ilemlerinin amac her olayn en ge gerekleme zamann, her eylemin
en ge balama ve en ge bitirme zamanlarn hesaplamaktr. Bu ilemler son
olaydan balar, ilk olaya doru gider. leri gidi ilemleri tamamlanmadan geri gidi
ilemlerine balanmaz. Geri gidi ilemleri admda hesaplanr.
Bir i-j eyleminin TFij toplam bolluu, bu eylemin en ge balama, en erken balama
veya en ge bitirme, en erken bitirme zamanlar arasndaki farktr. Buna gre TFij
toplam bolluu;
TFij = Lsij Esij = Lsij Ei
veya
Tfij = LFij Efij = Lj Efij
bantlar ile hesaplanabilir. Toplam bolluk, ebekenin bolluu olan bir yrngeden
ka zaman birimi daha ksa olduunu belirtir. Bir eylemin toplam bolluu, ayn
zamanda, bu eylemin tm projenin saptanan biti tarihini etkilemeksizin, en erken
balama zamanndan ne kadar ge balanabileceini de gsterir.
Bir i-j eyleminin FFij serbest bolluu, bu eylemi izleyen bal eylemin en erken
balama zaman ile sz konusu eylemin en erken bitirme zamannn farkna eittir.
Buna gre serbest bolluk;
FFij = Esij EFij
veya
FFij = Ej EFij
54
bantlar ile hesaplanr. Serbest bolluk, bir eylemin bitirme zamannn dier
eylemlerin ve olaylarn hi birinin balama zamann etkilemeksizin ne kadar
geciktirebileceini belirtir.
6.3.1.3.4. KRTK YRNGELERN BELRLENMES
leri gidi, geri gidi ve bolluklarn hesab ilemleri sonularn kullanarak ebekenin
kritik eylemleri belirlenir. Bir i-j eylemi;
Ei = Li
Ej = Lj
Ej Ei = Lj Li = Dij
artlarn salyorsa bu eylem kritik yrnge zerindedir. Bu artlar gerekte bir i-j
eyleminin en ge balama, en erken balama ve en ge bitirme, en erken bitirme
zamanlar arasndaki farkn yani toplam bolluun sfr olduunu gsterir. Kritik
eylemler ebekede bu oku tanmlayan okun balang ve biti noktalarndaki
olaylarn en erken gerekleme, en ge gerekleme zamanlar farknn Dij eylem
sresine olmas ile karakterize edilebilir. Kritik yrnge mmkn en ksa proje
tamamlama sresini de belirtir. Kritik yrnge ebeke balangcndan ebeke sonuna
kadar giden birbirine bal eylemlerden bir zincir oluturmaldr.
Genelde kritik yrnge hesaplar olarak da anlabilecek, ileri gidi ve geri gidi
ilemleri ile bolluklarn hesab sonular bir tabloda zetlenebilir. Bu tablo zaman
analizi ile ilgili tm bilgileri ierir ve kritik yrngenin bulunmasn kolaylatrr.
Yalnz kritik bir eylemin toplam bolluu sfrdr. Toplam bolluk sfr ise serbest
bolluk da sfrdr. Kritik olmayan bir eylemin de serbest bolluu sfr olabilir.
Kritik yrnge toplam bolluu sfr olan yrngedir. Lt
konvansiyonu kullanlrsa, kritik yrngenin bolluu sfr olur.
55
= Et sfr bolluk
Ancak son olay iin gerekleme zaman Ts > Et, Ts = Et ve Ts < Et olmasna gre;
pozitif, sfr veya negatif olabilir. Negatif bolluk bitiminin gecikeceini, yani proje
bitiminin belirtilen Ts sresinden sonra olacan gsterir. Bu genelde kabul
edilmeyen bir durumdur. Bu nedenle yeniden planlama gerekir. Yeniden planlamann
yaplmas iin, kritik yrngenin ve sresinin en az elle yaplan bir hesaplama
sonucu bulunmas yararldr. nce yalnz ileri gidi ilemleri yaplarak proje bitim
sresi bulunabilir; sonra istenirse, geri dn ilemleri de tamamlanarak bolluklarda
hesaplanabilir. Yeniden planlama iin elde edilen bu deerlerden yararlanlr.
6.4. PERT METHODU
PERT: Program Evaluation and Review Technique
(Program Deerlendirme ve Denetim Teknii)
PERT olaslk arzeden projeler iin kullanlan bir metoddur. Balangc, CPM gibi
Du Pont firmasnn almalarna dayanmaktadr. lk nemli uygulama, Polaris
fzeleri projesinde (ABD deniz kuvvetleri) olmutur. 3000 den fazla firmann
(mteahhit v.s.olarak) alt bu proje PERT metodunun baaryla uygulanmas
sonucu tahmin edilen sreden 2 yl nce tamamlanmtr.
PERTi CPM den ayran en nemli zellik, bu metodun sre ve maliyet bakmndan
kesinlik arzetmeyen projeler iin hazrlanm olmasdr. rnein, aratrmagelitirme projeleri, ilk kez gerekletirilen ve zellik tayan yatrmlar v.s.
CPMde her ilem iin belli bir sre tahmin edilir. in niteliine gemi
deneyimlere, eldeki olanaklara dayanlarak belirenen bu sre kesinmi gibi kabul
edilir ve genellikle de yaplan hata sonucu etkilemeyecek dzeyde kalr.
Pert metodu, gemi tecrbelerden kesin olarak tespit edilemeyen aktivitelerin,
hesaplanma sresi zorluunun tahmini iin planlanmtr. rnek olarak; inaatta
hafriyat ileri eitli durumlar altnda ve her trl toprakta tamamlanmaktadr. Bu
56
57
te =
a + 4m + b
6
eklini alr.
Network tarafndan gsterilen btn proje iin standart bir sapma hesaplanabilir. ve
istatiksel olaslk tablolarnn yardmyla, btnyle ve networkn kullanmyla
hesaplanan projenin zaman takviminin tamamlanmas olasln verecek olandr.
rnein; 0.5 lik bir figre olaslk tablosunun kullanmyla bulunuyorsa, hedef
gnn baarlm olma ans % 50dir.
CPM ve Pertin gelitirildii gnlerden beri, iki metod kullanld sre iinde
birbirlerinin eksiklerini tamamlamtr. Bu yzdendir ki birinin kimlii dier
58
Firma ismi
Programa ilenmelidir.
7.1.2. TAKVM TANIMLAMAK
59
Proje aktivitelerine deerler tayin edilir. Ama onlar gncellemek, analiz etmek,
raporlamak ve organize etmek iin kullanlr. Aktivite kodlarn tasarlamadan nce
kendimize bir ka tane soru sormalyz. Bu sorular projemiz hakknda daha dzgn
tespitler yapabilmemizi kolaylatrabilir.
Hangi ksmlar ve irketin hangi kollar bu projeye dahil. Mesela satn alma
ve muhasebe gibi.
60
Katlar
TM, Temel
1KT, 1.Kat
2KT, 2.Kat
3KT, 3.Kat
diye bldm. Bina Betonarme yapdr. Toplam Kullanm alanm 6100m2 dir. Bina
boyutlar dtan da 21,70x51,80 ve 29,50x51,80 boyutundadr. Sadece inaat ileri
projemde yer almtr. Toplam 16 derslik vardr ve her katta eitli iler iin
derslikler ve labarotuvar bulunmaktadr.
7.1.4. AKTVTE EKLEME VE DZENLEME
Hangi ekip o aktiviteyi yapcak. Mesela hertrl kalp iini kalp ekibi
yapcaktr,
Her aktivite iin bir datm yaplmas gerekir. i blmlere ayrmak gerekir.
Ekip kurmak gerekir.
Projenin tahmini biti tarihini hesaplamak iin yaplan metrajlara baklarak bir kesif
hazrlanp daha sonra i kalemlerinin adam/saat hesaplar yaplarak o i kalemlerinin
teker teker ka gn srecei bulunabilir. Metrajlar tek tek inceleyip, i kalemlerinin
61
Ayrntlarn bitirilmesi,
Logic yapilmasi taahht edilen btn ilerin i srasna uygun olarak aktivite olarak
dzenlendiinde bir sra iersinde olmasn salar. Bylelikle herbir aktivitenin biti
ve balang tarihleri belli olur. Bu seenek programda ileri geri hareket ederken
aktivite sralamasn incelemenize yardmc olur. Bu mantk herhangi bir aktivitenin
62
Bylece mantksal dizim doru biimde uygulandnda, aktiviteye olan bir gecikme
btn takip eden aktiviteleri geciktiricektir ve bu gecikmeyi dengelemek iin yetersiz
ekstra zaman olduunda ( bolluk, float ) proje biti tarihi etkilenir. Olaylarn
mantksal dizim dnda olan etkilerini doru biimde modellemek iin binann
msait olduu belli gnler gibi zamanlar belirleyerek snrlamalar getirebiliriz.
Snrlamalar dkmanlar destekleyecek ekilde karlkl referansl olmal.
7.1.6. PROJE ZAMAN PROGRAMLAMASI
63
Bilgiyi ak ve detayl bir ekilde sunmak iin baz kurumlar vardrki gereklilikleri
btn proje yelerine bilgiyi doru ekilde aktarabilsin.
7.1.9. PROJE YAYIMLAMA
Projenin btn alanlar proje plann tekrar tekrar gzden geirerek en uygun
yntem ve methodla program altrmal ve proje takip etmelidir.
Proje yeleri arasnda haberlemeyi kolaylkla ve doru bir ekilde salamalar iin
kolay bir haberleme sistemi kurulmaldrki sonular abuk ve biribirlerinde haberli
ve doru bir ekilde alnsn.
7.2. YNTEMLER KAYNAKSIZ BELIRLEMEK
7.2.1 HEDEF PROGRAMINI YARATMAK
64
Bilgileri toparlanmaldr.
Bu bilgiler toparlayp ve bilgisayara girildiinde yaplan i program tablolar gerek
primavera i programna dnr. Bylelikle uygun bir i program programna
dnm olur.
7.3
KAYNAKLARLA
BERABER
PROJENIN
ZAMANININ
PLANLANMASI
7.3.1. KAYNAKLARI KULLANMAK VE YARATMAK
Kaynak havuzu, proje kaynaklarn yan proje bilgilerini primavera girildii zaman
kurulmu olur. Daha sonra her aktiviteye gerekli miktarda kaynak atanr.
Fiyat orann her bir kaynak iin girdiimiz zaman bunlar fiyat analizine
tayabiliriz. Bylelikle proje teslim tarihindeki fiyat ile ilave edilmi fazla fiyatlar
veya fazla yklenmi kaynaklar karlatrlabilir.
65
AKTVTE
TPLER
VE
KAYNAKLARIN
KULLANILMASI
YNTEMLER
KAYNAK
ZAMANLARI
ILE
BIRLIKTE
BELIRLEMEK
7.4.1. KAYNAKLARIN DURUM DEERLENDRMES
66
Projenin iindeki btn dosyalar her proje iinde ayn sayda retilir.
projeye
girebilecek
kiilerin
67
listesini
ekleyebiliriz.
P3teki
ekil 7.2
Proje Ekleme
Bu yolla 4 projeyi ayn anda aabiliriz. Projeyi atmz zaman en son kaydettiimiz
duruma gre ekrana BAR GRAF ya da PERT EKRANI kacaktr.
ekil 7.3
Proje Grnts
68
ekil 7.4
Proje Ekleme
Proje biti tarihini eer tarihle ilgili bir kstlama yapmak istiyorsak belirtilmeliyiz.
Planlama nitesi ile ilgili bilgiler P3 tarafndan otomatik olarak ekrana kacaktr.
Eer projenizi bir gruba dahil ediyorsanz Add This New Project to a Project Group
kutusunu iaretleyiniz. Grubu ya bolua isim yazarak kendimiz belirtebiliriz ya da
6 tuuna basarak listeden seebiliriz.
7.5.4
Bu nite proje programlamas yaparken kullanlacak zaman birimini seer (saat, gn,
hafta veya ay olarak). Projeye baladmz zaman P3 otomatik olarak pazartesiden
cumaya kadar olan bir alma haftasn seer ve birim de gn cinsindendir. alma
69
ekil 7.5
Planlama niteleri
Yeni bir projeye baladmz zaman P3 ilk deer (default) olarak UBUK
Diyagram (bar chart) ekrann gsterecektir. Activity ID alanna tanmlayc
balnz yazp ve 4 tuuna basmalyz.
70
ekil 7.6
lk Aktiviteleri Tanmlama
Yeni bir projeye baladmz zaman o projenin sahibi haline geliriz ve projeye
girmesini istediimiz veya bunu yapmasn istemediimiz kiileri de belirleme
hakkn elde edebiliriz. FILE mensnden OPEN seeneini seip istediimiz
projeyi iaretledikten sonra ACCESS seeneine tklarz.
ekil 7.7
izin vermi olursuz. Birden fazla proje ile alyorsak ve bir projeye dardan giri
yapmak istiyorsak, EXCLUSIVE tuu iaretli deilse baka kimsenin bu projeyi
amam olmas gerekir. Eer bu tu iaretliyse ayn grupta alan bakalarnn
olmas bizim almamz etkilemez. Ayrca bir kullanc iin projenin baz
alanlarnda almay yasaklayabiliriz. ACCESS kolonundayken sa tua tklayp
RESTRICTED seeneine basmamz gerekir. Daha sonra RESTRICTIONS
seeneini seerek kstlama alanlarn belirleyebiliriz. Mevcut kullanclar grmek
iin F5 tuuna basp ya da VIEW, CURRENT USER seeneini tklarz.
7.5.7 YEN BR PLAN YARATMA
Bunun iin FILE seeneinde NEWi semeliyiz. Ekrana ilk deer olarak klasik
planlama ekran kacaktr. ubuk diyagram iin CLASSICAL LAYOUT
SCHEDULE (klasik planlama ) aktivite kolonunu ve bar grafiini ierir. PERT
iinse bu ekran ilk aktiviteden son aktiviteye kadar olan btn aktiviteleri dikdrtgen
kutular iinde gsterir. P3 projeleri otomatik olarak kaydeder. Ancak ubuk
diyagram ve PERT grntsn etkileyecek bir plan yaplrsa kaydetmeyi biz
yapmalsnz. Bunun iin FILE mensnden LAYOUT ve SAVE AS seeneklerini
seeriz.
7.5.8. GRNLER ARASINDA GE YAPMAK
PERT grntsnden ubuk diyagramna gei iin ya da tam tersi iin VIEW
mensne gelip gemek istediimiz ekran sememiz yeterlidir.
P3 her proje iin o projenin son kaydedilmi halindeki planlamay aar. Bir proje iin
sadece 1 planlama aabiliriz. VIEW mensnden LAYOUT, OPEN seeneklerini
seip istediiniz planlamaya ift tklamamz gerekmektedir.
72
ekil 7.8
ekil 7.9
Filtre Ayarlar
73
Aktiviteler belirli bir sre ierisinde yaplmas gereken ileri temsil ederler.
Aktiviteler 10 karaktere kadar harf, numara ya da ikisinin bileiminden oluabilen
tanmlamalarla (ID) ifade edilirler. Yeni bir ID girildii zaman P3 bu IDnin daha
nceden girilip girilmediini kontrol
eder. Aktivite IDsini deitirmek iin projeye EXCLUSIVE giri salanmal.
Aktivite IDlerine iin blmn, aktivite tipini belli eden isimler vermeliyiz. ubuk
grafii grnmndeyken aktivite eklemek iin INSERT tuuna basarz. Aktivite
bilgisi girmek iin aktivite kolonundaki uygun hcreye tklayp ve istediimiz
aklamay yazarz.
Ayrca tuuna basp istediiniz aktiviteyi seebiliriz. Onaylamak iin 4 tuuna iptal
etmek iin 8 tuuna basarz. PERT grntsndeyken aktivite eklersek bu sayede
mantk ileyiini de grebiliriz. Bunu yapabilmek iin PERT ekranndayken yeni
aktiviteyi eklemek istediimiz alana ift tklayp ya da INSERT seeneinden
yararlanrz.
Eer aktivite IDlerini 10dan daha fazla karakter kullanarak tanmlamak istiyorsak
TOOL, OPTIONS, ACTIVITY INSERTING seeneklerini seip istediimiz art
deerini gireriz.
ekil 7.10
Eklediiniz her aktivite iin kendimiz bir ID yazmak istiyorsak yukardaki kutuyu
iaretlememeliyiz. nk bu kutu iaretli olduu takdirde P3 isimlendirmeyi kendi
yapacaktr.
74
gibi
altnda yeni bo bir alan alacaktr. Buraya kayt girebiliriz. tuuna basarak
aktiviteyi silebiliriz. Baka bir yol da TOOLS, OPTIONS, ACTIVITY INSERTING
seeneini seip en alttaki kutuyu iaretlemektir.
ekil 7.11
Aktivite Ayarlar
Aktiviteyi mouse ile tutup uzatarak ya da aktivite kolonunda sre hcresini tklayp
iine sreyi yazarak bu belirlemeyi yapabiliriz. P3 (remaining) arda kalan sreyi
otomatik olarak orijinal sreye eitler.
75
ekil 7.12
Aktivite Tipleri
76
Bu tip aktiviteleri sadece ncl aktivite deil ayn zamanda kaynak takvimi idare
eder. Mesela bir izgi film projesinde her izer ve yazar kendi i programna gre
alr. Ve i ilk kaynak (yazar ve izerler) almaya balaynca balar ve son
kaynak ii bitirince biter. Burada tam olarak kaynaklarn ayn anda almalarna
gerek yoktur. Herkes kendi payna den devi tamamlaynca i tamamlanm olur.
7.6.3.4.
KLOMETRE
TALARINI
VE
BAYRAKLARI
BELRLEMEK
77
Bir hcreden ayn kolondaki baka hcrelere bilgi kopyalamak iin EDIT, FILL
CELL seeneini seeriz. Kopyalama ilemi sadece yazlabilir (editable) datalar iin
geerlidir. Planlama (schedule) ve bolluk (float) ksmnda ise kullanlamaz.
7.6.6 AKTVTE FORMUNUN KULLANIMI
ekil 7.13
78
Aktivite formunun stndeki butonlar kullanarak ihtiyacmz olan formlar aktif hale
getiririz. Mouse yardmyla bu formlarn boyutlarn ayarlayabiliriz. ubuk grafii ve
PERT grntleri arasnda gei yapsak bile bu formlar ak kalacaktr. Planlar
kaydettiimiz zaman bu formlar da kaydedilecektir.
ekil 7.14
Aktiviteleri ayn proje iinde mouse ile tutarak tayabiliriz. Bu ilem aktivitenin
balantlarn deitirmeyecektir.
7.6.9.
AKTVTELER
SLMEK,
BALANTILARINI
79
80
ekil 7.15
Bir proje yaratlrken zaman kazanmak iin benzer baka bir projedeki aktivite seti
kullanlabilir.
TOOLS
mensnden
FRAGNET,
RETRIEVE
FRAGNENT
81
ekil 7.16
Ba Kurmak
ki kritik aktivite arasndaki balantya kritik balant denir. Kritik aktivite olarak
tanmlanan aktiviteler biti tarihlerinde bir gecikme olduu takdirde projenin biti
tarihlerini etkileyen aktivitelerdir. Baka bir deyile bolluklar 0 olan aktivitelerdir.
82
F----------S:
Finish
Finish
Start
Start
UBUK
DYAGRAMINDAYKEN
BALANTILARI
BELRLEMEK
83
ekil 7.17
Balant Eklemek
84
ekil 7.18
ekil 7.19
85
ekil 7.20
ncl ve Ardl
P3 her aktivitenin erken balama ve biti tarihini batan sona doru; ge balama ve
biti tarihini ve bolluklar da sondan baa doru ilerleyerek hesaplar. Bunun iin
TOOLS mensnden SCHEDULE seeneini seerek ya da direk F9 tuuna basarak
bir data tarihi semeniz ve OK tuuna basmak yeterlidir.
ekil 7.21
Planlamann Hesaplanmas
86
ekil 7.22
87
Ayrca aktivite kolonlar arasna CALENDAR COLUMNS diye bir kolon daha
eklemeniz mmkndr. FORMAT mensnden COLUMNS seeneini setikten
sonra : tuuna basp BLANK column yazsn grdnz Column Information
ksmndaki alanda ACTIVITY CODE olarak adlandrlan balklardan (rnein resp,
phase....) istediiniz balk gelene kadar o baln ilk harfini srekli basn ve sonra
4 tuuna basn. Bu deiiklii onayladktan sonra aktivite formunuza bu balk da
eklenmi olacaktr. ubuk diyagramdayken aktivite kodu hcresini tklayp F2
tuuna basn ve tuuna basarak listeyi an. Listeden bir kod seip enter a basarz.
7.12.2 AKTVTE IDLERN KODLAMA
Yaptnz planlamay daha dzenli bir hale getirmek iin aktivite IDlerinizi
kodlamanzda fayda vardr. DATA mensnden ACTIVITY CODES seeneini
tklayp ACTIVITY ID kutusunu iaretleyin.
88
ekil 7.23
Aktivite kodlar ubuk diyagramda iken aktiviteleri gruplayarak daha rahat bir
alma yapmanz salar. Bylelikle belli bir departmandaki ya da alandaki
aktivitelere odaklanabilirsiniz. Aktivite kodlarna gre gruplandrmay yapmak iin
FORMAT mensnden ORGANIZE seeneini sein. lk satrdaki GROUP BY
kolonundayken gruplamay hangi koda gre yapacanz belirtiyorsunuz. SORT BY
kolonunda ise bir grubun iindeki aktivitelerin ne ekilde dizilmesini istediinizi
belirtiyorsunuz.
89
Aktivite Gruplama
ekil 7.24
7.13 ZEL VER KISIMLARI
90
C - Character
N - Numeric (ondalk ksm yok)
P - Precision (ondalk ksm 2 hane)
S - Start Date
F - Finish Date
Bu balklar seilen ksm iin tanmlanan deerleri gsterir. rnein START olarak
tanmlanan bir balk sadece tarih deerlerini kabul eder.
Character bazl custom data itemlar 1 ile 20 karakter arasnda haneye sahiptir.
Numeric alan 1 ile 10 basamak arasnda deiir.
Precision ondalk hanesi de dahil olmak zere 4 ile 11 hane arasnda deiir.
Start ve Finish seenekleri seilmi olan planlama nitesine ve gn formatna bal
olarak deer giriine izin verir. Gn formatn deitirmek iin FORMAT
mensnden DATES seenei seilir.
ekil 7.25
91
AKTVTE
FORMUNU
KULLANARAK
ZEL
BLG
KISIMLARINI BELRLEMEK
ekil 7.26
92
F7 tuuna basarak veya bir aktivite zerindeyken ift tklayarak aktivite formunu
an. CUSTOM seeneini sein ve RESOURCE DATA y iaretleyin.
ekil 7.27
P3 kaynak ve maliyetlerden oluan bir kaynak plan ve etkili bir proje kontroln
gerekletirmeniz iin programlama yapmanza imkan salamaktadr. Projeyi
tamamlamanz iin gerekli bir kaynak szl oluturarak ie balayabiliriz. Her
kaynak iin mevcut snrlandrmalar, birim fiyatlar ve standart alma ve tatil
zamanlarn ayarladnz bir takvim hazrlayp bu kaynaklar aktivitelere
ynlendirmemiz yeterlidir.
7.14.1 SZLE KAYNAKLARI EKLEMEK
93
Kaynak Szl
ekil 7.28
94
95
ekil 7.29
Proje Maliyeti
ekil 7.30
Mali Bte
96
.
ekil 7.31
Kaynak Datm
Bte miktar aktiviteyi tamamlamanz iin gerekli kaynak miktarn belirler. Kaynak
btesini tanmlarken kullanacanz birim kaynak szlnde kullanm olduunuz
birimle ayn olmaldr. Aktivitenin sresinden bamsz olarak kaynak srelerini de
belirtebiliriz. Bu sreler kaynaklarn hangi zaman periyotlar dahilinde mevcut
olacan gsterecektir. Eer bu sreyi belirtmezsekP3 aktivitenin geri kalan sresini
kullanacaktr. Ayrca kaynaklara gecikme deerleri de verebiliriz. Mesela bir
kaynan kullanmna 5 gn gecikme ve 10 gn kullanm sresi verdiysek bu kaynak
aktivite balangcndan 5 gn sonra aktif olacaktr ve 10 gn boyunca kullanlacaktr.
Bazen kaynak kullanmnn biti tarihi aktivitenin biti tarihini aabilir. Bunu
yapmamzdaki ama demedeki olas gecikmeleri ve umulmayan durumlar
yanstmak iindir.
97
98
ekil 7.32
Kaynak
dengeleme
kaynak
mevcudiyetine
dayanr.
DATA
mensnden
RESOURCES seeneini sein ve her kaynak iin gereken deerleri girin. Orada
bulunan kaynaklar dnda kaynak ekleyebilirsiniz. Kaynaklarn bulunabilecei
normal ve maksimum deerleri hatta fiyatlar da bu tabloya girebilirsiniz.
99
ekil 7.33
Kayna saat cinsinden belirttiimiz iin buradaki 24 saat 1 ubat 99 tarihi boyunca
3 yazarn mevcut olduunu belirtiyor. (24 saat / gnde 8 saat= 3 yazar).
TOOLS mensnden LEVEL seeneini seip tekrar RESOURCES seeneine
tkladnz zaman karnza LIMITS diyalog kutusu kacaktr. Burada istediiniz
bir kaynan limitlerini grebilirsiniz.
7.15 AKTVTELER GRUPLAMAK VE SIRALAMAK
ekil 7.34
Aktiviteleri Gruplandrmak
ekil 7.35
101
ekil 7.36
102
Programa verilerin belirli bir sistem ierisinde girilmesi, antiyedeki iin akna
uygun, raporlarn en anlalabilir ekilde alnabilmesi, verim hesaplarnn
yaplabilmesi iin bir katta kullanlan beton, demir, kalp, tula, sva gibi malzeme
miktarlarn gsterir.
Ak Srasnn Tespiti
antiyedeki imalatn hangi sra ile yrd tespit edilir. Daha sonra bu ileyiin,
amaca ynelik, daha verimli olmas iin toplant yaplarak gerekirse deitirilir. Ve
kararlatrlan sra ile yrmesi iin karar alnr.
103
104
Muhasebe Kodlar:
stok kontrol sisteminin nasl alt, mevcut ambar ya da deponun olup olmad,
stokta bulunan malzeme cins ve miktarlar alnr.
Satnalma Bilgileri;
Satn almann nasl iledii, satn almadaki karar verme, miktar belirleme, nakliye,
deme sistemleri bilgileri alnr.
105
antiye Krokisi:
antiye sahasndaki imalatn daha iyi takip edilebilmesi iin projelerden 1/500
lekli bir antiye krokisi hazrlanr.
106
listesi yaplan aktiviteler ile kodlama tablosundan kar gelen kodun bir
arada olduu tablodur. Bu tablo verileri bir arada gsteren tablo olmas
dnda, metrajn yeterli yaplp yaplmadn ya da kodlama sisteminizin
yeterli detayda olup olmadn ortaya koymas bakmndan yardmcdr.
Tablo 3: Aktivite ilikilerini gsteren iliki tanmlama tablosudur. Bu tabloyu
Projede ilk olarak metraj almalar yaplmtr. Metraj sayesinde okul binasnda
kullanlacak malzemelerin ne kadar olduunun tespiti yaplmtr. naat balamadan
nce yaplan bu tespitler sayesinde maliyet, tedarik, planlama gibi almalarn
bilgileri ortaya kmtr. lk metraj proje zerinden karlm olup nihai metraj
deildir. Gerek metraj i bittikten sonra imalat zerinden yaplmaldr.
Metraj almasndan sonra iin nasl yaplacann planlanmas ve programlanmas
gerekmektedir. Bu sayede inaat balamadan belli kabuller erevesinde inaatn
tahmini biti sresi tespit edilebilmektedir. lerin bir dzen ve sra ile yaplabilmesi
iin, hangi iin hangi iten sonra, ne zaman yaplacann bilinmesi gerekmektedir.
Bu nedenlerden dolay eitli planlama ekilleri gelitirilmitir. GANT, PERT
(Program Evaluation Review Task), CPM (Critical Path Method) gibi programlar
sayesinde hangi ilerin sresinde bitmesi zorunluluu olduu, yatrmn toplam
sresine hangilerinin daha ok etkidii, en ekonomik srenin nasl bulunaca,
yatrm sresinin ksaltlmasyla maliyeti arasndaki balantnn nasl deitiinin
cevaplar alnmaktadr.
8.2.2 KAPSAM
108
109
8.11 Kabuller
8.2.4 SONU
110
ZGEM
Alpay Ceren, 21.03.1983 stanbul doumludur. lk renimini stanbul Kltr Koleji
lkretim Okulunda tamamladktan sonra Orta renimini Kltr Koleji Orta
Okulunda ve lise eitimini Kltr Koleji Lisesinde tamamlamtr. 2005 ylnda
stanbul Kltr niversitesi, inaat mhendislii blmn tamamlam ve 2005
ylnda stanbul Kltr niversitesi naat Proje Ynetimi yksek lisans programna
kayt olmutur. uan aile irketlerinde antiye efi ve planlama uzman olarak
almaktadr.
113