BRNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Sizin n yaxnz Quran yrnib,baqalarna yrdndir.

RB LFBASI HAQQINDA
MUM MLUMAT
rb lifbasnda 28 hrf vardr.rb lifbasndak hrflr yalnz samit sslri bildirir.Sait sslr
is
hrk
adlanan
xsusi
iarlrl
ifad
olunur.
Hr dild olduu kimi rb lifbas hrflrinin znxax yazl,ad v tlffz vardr.
rb dilind oxuma v yazma yrnnlr rb hrflrinin dzgn yazlna v tlffzn
xsusi
diqqt
yetirmlidirlr.
rb hrflri bizim hrflrdn frqli olaraq sadan-sola yazlr v oxunur.rb hrflri byk v
kiik
hrflr
blnmr.
Szlr hrflrin birlmsi il ml glir v rb hrflri birlrkn onun birln formas
srbst formasndan bir qdr frqlnir.Buna gr d hrflrin tlimind hrfin hm srbst,hmd
birln
formas
gztrilmidir.
Bu dilin mxtlifliyindn biri odur ki, bzn eyni samitlr 2, 3 v htta 4 mxtlif kild yazlr.
RB LFBASININ TLM
1-ci hrf- lif . lif hrfi 2 cr yazlr. Bu hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman mstqil
yazlr.
zndn
vvlkin
is
ortada
olan
formas
il
birlir.
Ad
LF
Ssiar
qoyulmadqda
he
bir
ss
vermir.
Tipi2
cr
yazlr

2-ci hrf- B . B hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
B
SsiB
Tipi4
cr
yazlr

3-c hrf- T . T hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
T
SsiT
Tipi4
cr
yazlr

4-c hrf- S . B hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. Bu hrfi
ifad etmk n dilin ucu alt v st dilrin arasnda olaraq ifad edilir.kild siz bu hrfin hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
S
Ssi- pltk S (dilin ucu alt v st dilrin arasnda olaraq ifad edilir.)
Tipi4
cr
yazlr

HRF BRLMLR

KNC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Tanr il danmaq istyn Quran oxusun.
RB LFBASININ TLM
5-ci hrf- Cim . Cim hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Cim
SsiC
Tipi4
cr
yazlr

6-c hrf- Ha . Ha hrfi 4 cr yazlr.Ha hrfini deyen zaman boazda,yni hava boaznn
divarlarna srtlrk xr.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Ha
Ssiboaz
H-s(sanki
drindn
bir
qaln
bir
nfs
ssi )
Tipi4
cr
yazlr

7-ci hrf- Xa . Xa hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Xa
SsiX
Tipi4
cr
yazlr

HRF BRLMLR

NC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Quran oxumaqla evlrinizi iqlandrn.nki hans evd Quran
oxunarsa,o evin xeyir-brkti artar v ev hlin fayda verr.Bel bir ev gy hlin,ulduzlarn dnya
hlin iq sad kimi iq saar.
RB LFBASININ TLM
8-ci hrf- Dl . Dl hrfi 2 cr yazlr. Bu hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman mstqil
yazlr.
zndn
vvlkin
is
ortada
olan
formas
il
birlir.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Dl
SsiD
Tipi2
cr
yazlr

9-cu hrf- Zl . Zl hrfi 2 cr yazlr.Dilin ucu dilrin arasndan azacq xmaqla pltk v
yumaq sslnir.Bu hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman mstqil yazlr. zndn vvlkin is
ortada
olan
formas
il
birlir.
Ad
Zl
Ssi- pltk Z (dilin ucu alt v st dilrin arasnda olaraq ifad edilir.)
Tipi2
cr
yazlr

10-cu hrf- Ra . Ra hrfi 2 cr yazlr.Bizim r ssi kimi,amma bir az qaln v titryil sslnir. Bu
hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman mstqil yazlr. zndn vvlkin is ortada olan formas
il
birlir.
Ad
Ra
SsiR
Tipi2
cr
yazlr

11-cu hrf- Z (Zeyn) . Z hrfi 2 cr yazlr.Bu hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman
mstqil
yazlr. zndn
vvlkin
is
ortada
olan
formas
il
birlir.
Ad
Z
(Zeyn)
SsiZ
Tipi2
cr
yazlr

HRF BRLMLR

DRDNC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: str kii olsun,istrs d qadn,istr azad olsun,istrs d qul,hr
mminin boynunda Quran yrnmk lahi bir haqdr.
RB LFBASININ TLM
12-ci hrf- Sin . Sin hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.

Hrfi
Ad
SsiTipi-

sadan

sola

doru

qlmi

gtrmdn
Sin

yazn
S

cr

yazlr

13-c hrf- in . in hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
in
Ssi
Tipi4
cr
yazlr

14-c hrf- Sad . Sad hrfi 4 cr yazlr.Dil yuxar kilrk az boluunda qaln tlffz edilir
Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr formasn grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Sad
Ssiqaln
S
(Dil
yuxar
kilrk
az
boluunda
qaln
tlffz
edilir)
Tipi4
cr
yazlr

15-ci hrf- Zad. Zad hrfi 4 cr yazlr.Bu hrf Z il D ssinin qar kimi sslnir.Dilin yan
trfini st sa dilr sxlaraq qaln tlffz edilir. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir.
kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Zad
Ssi- D v Z hrfinin qar (Dilin yan trfini st sa dilr sxlaraq qaln tlffz edilir)
Tipi4
cr
yazlr

HRF BRLMLR

BENC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Quran oxumaqla evlrinizi iqlandrn.nki hans evd Quran
oxunarsa,o evin xeyir-brkti artar v ev hlin fayda verr.Bel bir ev gy hlin,ulduzlarn dnya
hlin iq sad kimi iq saar.
RB LFBASININ TLM
16-c hrf- Ta . Ta hrfi 4 cr yazlr.Dilin ucu st qabaq dilrin tinin qabarq yerin syknrk
qaln tlffz edilir. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Ta
Ssi- qaln T (Dilin ucu st qabaq dilrin tinin qabarq yerin syknrk qaln tlffz edilir )
Tipi4
cr
yazlr

17-ci hrf- Za . Za hrfi 4 cr yazlr.Zl hrfi kimi dilin ucu iki dilrin arasndan azacq xmaqla
pltk,lakin qaln sslnir.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
.
Ad
Za
Ssi- pltk-qaln Z ( dilin ucu iki dilrin arasndan azacq xmaqla pltk,lakin qaln sslnir .)
Tipi4
cr
yazlr

18-ci

hrf-

Ayn

Ayn

hrfi

cr

yazlr.Grgin

boaz

samitidir.Boazda

"fth""ksr""zmm"hrklri il tlffz edilir (sanki -hrfinin qaln kli kimi).Glck

drslrd izah olunacaq.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn .
Ad
Ayn
SsiBoazn
ortasndan
(sanki
-hrfinin
qaln
kli
kimi)
oxunur
Tipi4
cr
yazlr

19-cu hrf- ayn . ayn hrfi 4 cr yazlr.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir.
kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn .
Ad
ayn
Ssi
Tipi4
cr
yazlr

ALTINCI DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Quran oxuyanla dinlynin savab eynidir.
RB LFBASININ TLM
20-ci hrf- F . F hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
F
SsiF
Tipi4
cr
yazlr

21-ci hrf- Qaf . Qaf hrfi 4 cr yazlr.Boazda dilyin dibind qaln bir ssl tlffz
edilir.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz bu hrfin hr formasn grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Qaf
SsiQ
Tipi4
cr
yazlr

22-ci hrf- Kf . Kf hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Kf
SsiK
Tipi4
cr
yazlr

HRF BRLMLR

YEDDNC DRS
Hzrti li () buyurub: Qurani-Krimd qlblrin bahar v elm emlri vardr.
RB LFBASININ TLM
23-c hrf- Lm . Lm hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir.
kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Lm
SsiL
Tipi4
cr
yazlr

24-c hrf- Mim . in hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Mim
SsiM
Tipi4
cr
yazlr

25-ci hrf- Nun . Nun hrfi 4 cr yazlr.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Nun
SsiN
Tipi4
cr
yazlr

SKKZNC DRS
Hzrti li () buyurub: Qurani-Krimd qlblrin bahar v elm emlri vardr.
RB LFBASININ TLM
26-c hrf- H . H hrfi 4 cr yazlr. Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild
siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
H
SsiH
Tipi4
cr
yazlr

27-ci hrf- Vav . Vav hrfi 2 cr yazlr.V ssini tlffz edrkn dodaqlar dair kilini alr v bu
vziyytd "V" deyilir. Bu hrf zndn sonrakna birlmir, o zaman mstqil yazlr. zndn
vvlkin is ortada olan formas il birlir. Hrfi sadan sola doru qlmi gtrmdn yazn
Ad
Vav
SsiV
Tipi2
cr
yazlr

28-ci hrf- Y . Y hrfi 4 cr yazlr.Szn hr bir formasnda, hr bir yerind birlir. kild siz
bu
hrfin
hr
formasn
grrsnz.
Hrfi
sadan
sola
doru
qlmi
gtrmdn
yazn
Ad
Y
SsiY
Tipi4
cr
yazlr

DOQQUZUNCU DRS
mam Baqir () buyurub: n stn ibadt Quran zndn oxumaqdr.
"Hmz" v "Tmrbut"hrflrinin yazl
"Hmz" v "Tmrbut" hrflri lifbann sas hrfi kimi qbul olunur.Bu hrflr kmki hrflr
saylr. "Hmz" qbul etdiyi hrk il oxunur. "Tmrbut" t ssi verir.

ziz
mslman
Allahn
izni
il
hrflr
1)
2)
Szlr
3)
4)
Qurann
yrncyik.(NALLAH)

qarda
blmn
qurtardq.Bundan
Hrflrin
v
klim
qsa

surlrinin

v
sonrak

baclar!
hisslrd;
mxrci(tlffz)
yazllarn;
Tcvidi;
oxunuunu;

ONUNCU DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Ey li,Quran klamlarn sultandr.
HRKLR
Qeyd etdik ki,rb lifbasndak hrflr samit sslri bildirir.Sait sslr is hrk adlanan iarlrl
ifad olunur.rb dilind saitlr qsa v uzun sait nvn blnr.Hrk qsa saitlri bildirir.
Fth

""

Ksr

"i"

Zmm "u"
Fth
Fth,qsa
Hrflri

""
Fth

ssini
il

bildirir.
oxuyaq:

Qeyd:
Hmz
Fthli Quran szlri:

daya

olan

Oxunuu

lif

oxunmur.

Yazl

K-f-ra / Kfra

Sa-b-ra / Sabra

N-z-l / Nzl
Sa-d-qa / Sadqa
Ksr
Ksr,qsa
Hrflri

"i"
Ksr

ssini
il

Ksrli Quran szlri:

Oxunuu
Ha-fi-za / Hafiza
' -mi-l / 'mil
a-zi-b / azib

S-mi-' / Smi'

Yazl

bildirir.
oxuyaq:

Zmm
Zmm,qsa
Hrflri

"u"
Zmm

ssini
il

bildirir.
oxuyaq:

Zmmli Quran szlri:

Oxunuu

Yazl

Nu-fi-xa / Nufixa

Ku -tu-bi / Kutubi

Xu-li-qa / Xuliqa

Qu-ti-l / Qutil

Qeyd:

Hr

bir

hrf

qbul

etdiyi

hrk

il

birg

bir

hecan

tkil

edir.Msln

ON BRNC DRS
mam Sadiq () buyurub: Quran tlsmdn aram-aram oxumaq lazmdr.
MDD HRFLR
MDD sznn mnas ltd uzatmaq demkdir.Fth,ksr v zmm hrklrindn sonra onlara
mvafiq hrf gldiyi zaman hmin hrknin ssi 2 df uzadlr.Yni uzun "","i","u" sslrini
bildirirlr.
Fthy
mevafiq
olan
hrh:
"lif"
Fthy
mevafiq
olan
hrh:
"y"
Fthy
mevafiq
olan
hrh:
"vav"

Fthy mevafiq olan hrh: "lif"

Fthy mevafiq olan hrh: "y"
Fthy mevafiq olan hrh: "vav"
lif,vav
v
y
hrflrinin
zlri
bu
Mddi bildirmk bu hrflrin kmki vziflrindn biridir.
Mdd
hrflrinin ad

zaman

hrksiz

olurlar.

Yazl

Ssi

Mdli"lif"
Mdli "y"
Mdli "vav"

Qeyd: Transkripsiyada uzun saitlri bildirmk n saitin zrind xtt kilir.

Qeyd: Mddli-li aadak hrflrl ilndiyi zaman "a" kimi oxunur.

alma v taprqlar:
1)Mtnd
veriln
2)Mtni heca-heca ucadan oxu.

uzatma

hrflrini

qeyd

el.

ON KNC DRS
mam li () buyurub: Qurani-Krimi gzl tilavt edin ki,o,klamlarn n faydalsdr.
ARLR
Skun iarsi
Skun iarsinin yazl
Skun iarsi hrfin stnd qoyulur v hmin hrfdn sonra saitin olmadn bildirir.
Skunlu hrf zndn vvl gln hrf il bir hecada deyilir.Buna gr d szn birinci hrfi he
zaman skunlu ola bilmz v skunlu hrf szn yalnz ortasnda v axrnda iln bilr.
Msln.
Oxunuu

Yazl

Hum
Qul

Kum

Qeyd:
1) Szlrd "Skunlu vav"dan vvl fth hrksi olduqda tlffz zaman "v"

deyilir.Elmi
2) "Skunlu hmz"

dbiyyatda

"u"

qoasslisi

oxunuda yumaq qrlaraq deyilir.

"diftonq"

"u" kimi
adlanr.

Oxunuu

Yazl

Mu'min
Bi'r
Ra's

Tdid iarsi
Tdid iarsinin yazl
Tdid iarsi hrfin stnd qoyulur v hmin hrfin qoa olduunu bildirir.Qoa hrflrdn birincisi
"skunlu",ikincisi is "hrkli" olur.Buna gr d qoa hrflrdn birincisi vvlki hrf il bir hecada
deyilir.Msln.

Tdidli hrfin tlffz qaydas:

Tdidli hrfi tlffz edrkn birinci hrfin zrind ani susmaq,sonra ikinci hrfi iddtl tlffz
etmk lazmdr.Diqqt yetirmk lazmdr ki,bu ani susmaq sz hecaya blmsin.
Mdd iarsi
tn drsd mdd hrflri barsind shbt amdq.Bzn mdd hrflri myyn "mdd
sbblrin" gr iki ssdn daha artq uzadlr.Bu zaman onlarn zrind mdd iarsi qoyulur.
Mdd iarsinin yazl

alma v taprqlar:
1)Szlri
2)Tdidli

ilk

nc

dzgn

szlri

oxuyun,sonra

dzgn

tlffz

is
edib

yazn.
yazn.

ON NC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Allah-Tala daxilind Qurann yer ald qlb zab vermz.

"
" "artikli

szlrin

"lif-lm artikli.

(isim,sift,say,zrf)

vvlind

ilnir.Msln.

msiyy v qmriyy hrflri

rb dilind samitlr "msiyy" v "qmriyy" hrflrin blnr.28 hrfdn 14- "msiyy" v
14-
"qmriyy"
hrflridir.
"msiyy"

hrflri

aadaklardr.

"Qmriyy"

hrflri

aadaklardr.

Qeyd: " " artiklindn sonra "msiyy" hrflri gldikd artiklim "Lm" samiti hmin "msiyy"
hrfin evrilir v "Lm" oxunmur.Buna gr d msiyy hrfi tdidli olur.
Oxunur

Yazlr

Vsl iarsi
Vsl
iarsinin
yazl:
"Vsl" iarsi ancaq "lif" hrfinin stnd qoyulur v bu "lif" "vsl hmzsi" adlanr."Vsl"
iarsi bir nv birldirici vzifsini dayr,bel ki,zndn vvlki hecann zndn sonrak hrf il
birlmsini
tlb
edir.
Qeyd:
1)"Vsl hmzsi" il balanan sz cmlnin ortasnda ilndikd,"vsl hmzsi" oxunmayacaq v
"vsl"dn vvlki heca "vsl"dn sonrak hrf birlckdir.
Oxunur

Yazlr

2)" " artikli il ilnn szdn ccl he bir sz olmadqda zrind "vsl" iarsi olan "lif",qsa ""
kimi deyilir.
Oxunur

Yazlr

3)"Vsl hmzsi" il balayan szlrd (" "artikli il ilnn szlrdn baqa) "vsl hmzsi" hm
"",hm
d
"u"
v
"i"
saiti
kimi
deyilir.
a)Szn nc hrfinin hrksi "zmm" olarsa,vsl hmzsi "u" saiti kimi deyilir.
Oxunur

Yazlr

b)Szn nc hrfinin hrksi "fth" v "ksr" olarsa,vsl hmzsi "i" saiti kimi deyilir.
Oxunur

Yazlr

Qeyd: "Vsl hmzsin"dn vvl gln mdd hrflri (

Oxunur

) qsa sait kimi oxunur.

Yazlr

alma v taprqlar:
1)Veriln szlrin vvlin" " artikli artrb dzgn tlffz edin.
ON DRDNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Bilin ki,hr kim Quran yrnib baqalarna yrts v ondak
gstrilr ml ets,mn onu Cnnt aparacaam.

"

"Kiik lif.

Bzn "mdli lif"i kiik lif vz edir v adtn lifin yerind qoyulur."Kiik lif"in stnd mdd
iarsi olduqda iki ssdn daha artq (4-6 ss) uzadlr.
Oxunur

Yazlr

Qeyd: Bzi szlrd "mdli lif" "

"vav v "
"y klind yazlr v buna gr bu hrflrin
zrind "kiik lif" qoyulur.Vav v y hrflri "kiik lif" dayaq olduqda oxunmurlar.
Oxunur

Qeyd: Szn ortasnda gln "

Msln.

Yazlr

" y hrfi "kiik lif" dayaq olduqda "y" hrfinin nqtlri silinir.

Oxunur

Yazlr

Tnvinlr
Szlrin axrnda
Tnvin nvdr:

glib

yazlmayan,lakin
Ad
Tnvini-fth

oxunan

"skunlu

Ssi Yazl
n

nun"a

"tnvin

deyilir.

Grdynz

Tnvini-ksr

Tnvini-zmm

Un

kimi,yazda

Qeyd:
1)Tnvin-ksr,"ksr"

kimi

"skunlu
"tdid"

nun"u

hrknin

iarsinin

qoalamas

altnda

da

2)Tnvin-fth,"tmrbut" il bitn szlr istisna olmaqla digr szlrd "lif"(

yazlr.lifin
bu
vzifsin
"tnvin-fth
daya"

3)Szn sonunda "tnvin-fth"dn sonra gln hrksiz "

Oxunur

bildirir.
qoyulur.

) il birlikd
deyilir.

" y hrfi oxunmur.

Yazlr

Muqatta hrflr
Qurani-Krimin 29 sursinin ilk aysi bir v ya bir ne srbst,yni hrksi olmayan hrflrl
balayr.Bu hrflr "muqatta" hrflr deyilir.Bu hrflr yalnz ad il oxunur.stnd mdd iarsi
olmayan hrflr iki df,mdd iarsi olanlar is mdd qaydalarna mvafiq olaraq ikidn daha ox
uzadlr.

Msln.

ON BENC DRS
mam Sccad () buyurub: Quran aylri xzinlrdir.Xzin aldqda ona baxmaq lazmdr.
Yazlb oxunmayan hrflr.
rb dilind "lif""vav""y""lm" hrflri bzi gallarda yazlsalarda oxunmur.tn drslrd bu
hrflrin oxunmad bzi mqamlara toxunmuduq v burada daha geni izah edcyik.
Oxunmayan
hrflr
iki
qism
blnr:
1)He
vaxt
oxunmur:
2)Bzn oxunur:
He vaxt oxunmayan hrflr
1)lif,vav,y

2)Vav,y

3)Tnvin-fthdn

)"

hrflri

hrflrinin

sonra

zrind

hmz

"kiik

gln

daya

lif"

olduqda;

qoyulduqda;

"y"(

)hrfi;

4)zrind kiik oval iarsi olan hrflr he vaxt oxunmur.Mu iar "Osman Taha xtti" il ap
olunan

Quranlarda

hrflrinin

oxunmadn

bildirmk

qoyulur;

Bzn oxunan hrflr.

1)Tnvin-fthdn sonra gln "lif" hrfi vqf zaman mdli lif evrilir.Daha trafl nvbti
drslrd
izah
edilck.
Vqf etdikd tlffz

Vqf etmdikd tlffz

2)zrind vsl iarsi olan lifl ( ),yni vsl hmzsi il balayan sz cmlnin ortasnda
gldikd,vsl hmzsi oxunmur.Cmlnin vvlind gldikd is oxunur.vlki drslrd daha geni
izah
verilib.
(Bax:13-c
drs)
3)Vsl hmzsindn vvl gln mdd hrflri oxunmur v qsa sait kimi tlffz edilir. (Bax:13-c
drs)
4)msiyy hrflri il balayan sz "
"lif-lm artikli il ilmdiyi zaman "Lm" samiti hmin
msiyy
hrfin
evrilir
v
"Lm"
samiti
oxunmur.(Bax:13-c
drs)
5)zrind kiik dair iarsi qoyulan "lif" oxunmur.Yalnz vqf zaman kiik dair iarsi olan lif
"mdli lif"evrilir v uzun sait kimi tlffz edilir.

Qeyd: Quranl Krimin yalnz Fusillt sursinin 44-c aysind zrind "kiik dair" iarsi olan
"lif" "fthli hmz" kimi ( ) oxunacaqdr.Qirat elmind buna "Tshil" deyilir.Yni hmz yumaq
tlffz edilir.

alma v taprqlar:
1)Yazlan,lakin he vaxt oxunmayan hrflri olan szlr be nmun
gstrin.
2)Yazlan,lakin bzn oxunan hrflri olan szlr be nmun gstrin.

ON ALTINCI DRS
mam Rza () buyurub: Quran,zamann tb kemsi il khnlmz v ox tkrar olunmas onun
dyrini azaltmaz.nki o,tk bir zaman n deyil,btn zamanlar ndr.Hcct v dlil btn
insanlar ndr.
Yazlmayb oxunan hrflr.
"Osman Taha xtti"il ap olunan Quranlarda bzn "lif","nun","vav" v "y" hrflri yazlmasalar da
oxunurlar.Quran oxuyan xsin dzgn qiratin rait yaratmaq n hmin hrflrin zlri kiik
ld yuxarda v aada qeyd olunur.
Oxunur

Yazlr

Qeyd:
l-raf:196,l-Furqan:49,l-hqaf:33,l-Qiyam:40.
Bu aylrdki myyn szlrin stnd qeyd olunan
iarsi, "y" ssi olaraq oxunur.stnd v
ya altnda qoyulan hrkni qbul edir.
Oxunur

Yazlr

"ltiqayi-sakineyn"
yni
"ki skunun qovumas"
"Vsl hmzsin"dn vvl skunla v ya tnvinl bitn sz olduu zaman "iki skunun qovumas"
ba verir,yni,iki skunu hrf yana dr.Tlffzd "Vsl hmzsindn" vvl gln bel szlrin
sonuna "i" saiti artrlr.
Oxunur

Yazlr

alma v taprqlar:
1)Yazlmayb,lakin oxunan hrflr hansdr v hr brin bir nmun yazn.
2)"ltiqayi-Sakineyn" n zaman ba verir v bu zaman tlffzd hans
dyiiklik ba verir?
ON YEDDNC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: bhsiz qlblr,dmir paslanan kimi paslanr.Bunun arsi
Quran oxumaqdr.
ba.
"ba"ltd "doyurmaq" mnasndadr.Qirat elmind is qsa saitin (hrknin) uzadlmas
demkdir.
bann qaydas.
(hu v hi) vzliyindn vvl gln hrf hrkli olduqda,iba ba verir.Yni "h" vzliyinin
hrksi "ksr" olduqda "mdli y"y, "zmm" olduqda "mdli vav"a evirilir.
Quranda
iban
bildirmk
n
aadak
iarlrdn
istifad
olunur.
Oxunur

Yazlr

Qeyd:

vzliyi

halda

iba

olunmur.

1)Bu vzlikdn vvl skunlu hrf gldikd:

2)Bu vzlikdn vvl "mdd hrfi" gldikd:

3)Bu vzlikdn sonra "vsl hmzsi" gldikd:

Qeyd:Aadak szlr "iba" qaydasna uyun glslr d ibasz oxunurlar.

Qeyd: "
hrf

" sznn sonuncu hrfi "hi",vzlik olmadna baxmayaraq iba olunmur.(yni,bu

szn
z
hrfidir
mal v mam

Qurani-Krimd Hud sursinin 41-ci aysind "

sursinin 11-ci aysind "

"(mcraha) sznn altnda v Yusif

"(tmnna) sznn stnd "kiik romb iarsi"n rast glinir.

Kiik romb iarsi "

" sznd "imal"nin ba verdiyi bildirir.Yni,fthnin ksry("e"
ssin yaxn) v kiik lifin "y" ssin meyl etmsini bildirir.Nticd bu "mcreyha" kimi oxunur.
"
" sznd is bu iar "imam"n ba verdiyini bildirir.Yni,"mim" hrfini tlffz edrkn
dodaqlar dairvi kil alr.Bel ki,bu sz oxuyan xs "mim" hrfini tlffz edrkn dodaqlarn
dairvi kl salb "u" ssini ("zmm") demy hazrlar,lakin "" (fth) deyir.Bununla o,hmin
szd "mim" hrfinin hrksinin slind zmm olduuna iar etmi olur.Bu tlffzd hiss
olunmur.Ancaq
qarinin
oxunuunu
mahid
etmkl
bunu
grmk
olar.

alma v taprqlar:
1)"ba"ndir?Misallar
zr
izah
2)Quranda
"iba"
ediln
szlri
3)"mal"
ndir
v
hans
ayd
ba
4)"mam" izah edin v hans ayd ba verdiyini byan edin.
ON SKKZNC DRS

edin.
tapn.
verir?

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Qurani-Krimin br szndn stnly,Allahn mxluqatdan

stnly kimidir.
Vqf.
"Vqf" ltd "dayanmaq" mnasndadr.Quran oxuyarkn nfsi drib qirati davam etdirmk
mqsdi il qirati saxlamaq "vqf" adlanr.Vqfdn sonra qirati yenidn davam etdirilmsi is
"ibtida"
adlanr.
Quran Krimin qiratind "vqf" v "ibtida" qaydalarna riayt etmk ox byk hmiyyt ksb
edir.nki buna riayt edilmdikd aylrin mnas ya baa dlmr,ya da dzgn anlalmr.Bzn
el olur ki Quran oxuyan xs iradsind asl olmayaraq (ms.nfsin atmamas,skrmk v.s)
mnasib olmayan yerd qirati saxlamaq mcburiyytind qalr.Bel vqf "ztirar vqf"(mcburi vqf)
adlanr.Bu halda mna qrld n Quran oxuyan xs ya ayni vvldn oxumaq,ya da mna
baxmndan
mnasib
bir
yerdn
balamaq
tvsiyy
olunur.
Demli,vqf
edrkn
1)Vqf
etmk
n
2)Vqf
edrkn
szlrin
irat

elmind

is

qsa

iki

msly
mnasib
sonunda
icra
saitin

diqqt
bir
yerin
olunan
vqf

(hrknin)

uzadlmas

yetirilmlidir.
seilmsi.
qaydalar.
demkdir.

Vqfin lamtlri.
"Vqf" etmk n mnasib bir yerin semk n rb dilini v ya Quran aysinin mnasn bilmk
lazmdr.Adtn mumi oxucu ktlsi bu mlumatlara malik olmad n "Qirat" limlri "vqf" v
"ibtida" nn mnasib yerlrini gstrn lamtlr myynldiriblr.Bu lamtlr aadaklardr.
"Lazm" vqfin lamtidir.Bu lamt olan yerd mtlq vqf etmk,yni dayanmaq
lazmdr,ks tqdird mna dyiir.Msln: Bu surlrd baxa bilrsiz.Bqr-118,yasin-76,nam-36
"Cayiz" vqfin lamtidir.Bu lamt olan yerd vqf etmy icaz verilir,yni hm vqf
etmk,hm
d
oxumaq
olar.
"Qadaan" vqfin lamtidir.Bu lamt olan yerd vqf etmk olmaznki mna
tamamlanmr.Nfsin atmamas v ya baqa sbblr gr vqf etmk mcburiyytind
qaldqda,nfsi drib fasil vermdn vqf olunan yerdn vvl qaytmaq v mnasb bir yerdn
oxumaa balamaq lazmdr.Msln: Bu surlrd baxa bilrsiz.Bqr-120 v 145

qirati

"Vqfin stnly" lamtidir.Bu lamt olan yerd vqf etmk mslht grlr,lbtt
davam etmk d olar.Msln: Bu surlrd baxa bilrsiz.Ali mran-74

"Vslin stnly" yni qirati davam etdirmyin lamtidir.Bu lamt olan yerd qirati
davam etdirmk mslht grlr,lbtt vqf etmk d olar.Msln: Bu surlrd baxa
bilrsiz.Bqr-186
"muanq" vqfinin lamtidir.Bu qoa 3 nqt lamtinin hr hans birind vqf

etdikd,digrind vqf etmk olmaz v mtlq qirati davam etdirmk lazmdr.Yni,bu lamtin hr
ikisind
vqf
etmk
olmaz.Msln:
Bu
surd
baxa
bilrsiz.Bqr-2

-"kiik sin hrfi"lamti

1) -"kiik sin hrfi" lamtiszn trkibindki ""(sad) hrfinin stnd qoyulduqda,"sad" hrfinin
"sin" hrfi kimi oxunacan bildirir.Msln.l raf sursinin 69 cu aysi,l Bqr sursinin 245-ci
aysin
baxn
2) -"kiik sin hrfi" lamti iki szn arasnda st trfd qoyulduqda,"skt"ni bildirir v shifnin
knarnda hmin strin brabrind rbc "skt" yazlr."Skt" Quranda drd yerd,bzi aplarda
dir.Aada gstriln aylri oxuyarkn bi iard ( ) dayanmaq v nfsi kmdn qirati davam
etdirmk
lazmdr.
Oxunur

Yazlr
Yasin-52

Khf-1
Qiyam-27

Haqq-28
Mutffifin-14

alma v taprqlar:
1)"Vqf"ndir?
2)Byyin sursini vqf qaydalarna riayyt edrk oxuyun.
ON DOQQUZUNCU DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Hr bir halda Quran oxuma unutma.
Vqf qaydalar.
ndi
is
szlrin
axrnda
vqf
etmyin
qaydalar
il
tan
olaq.
1)Dyiilmyn vqf:-Szn sonu "skunla" v ya "mdd hrflri" il (yni uzatma hriflri)
bitrs,vqf
zaman
szn
sonu
dyiilmir
v
olduu
kimi
saxlanlr.
Msln.

2)"skan",yni sakinedici vqf:-Szn sonu "fth","zmm","ksr"

hrklrindn v ya tnvinlrdn biri il bitrs,vqf zaman szn sonu skun edilir.Msln:
Vqf zaman
oxunur

Qeyd:
1)Szn sonu tdidli
saxlanlr.Yni,hmin
Msln:

olarsa,vqf
hrf

zaman

Yazlr

hmin hrfin
iddtl

Vqf zaman
oxunur

hrksi oxunmur,lakin tdid

tlffz
edilmlidir:

Yazlr

2)Szn sonu "fthli vav"

il tamamlandqda v oradan vvlki hrfin hrkzi "zmm"
olduqda,vqf zaman "vav" hrfi skunlu olacaq v ondan vvlki hrfin hrksi "zmm" olduu
n
"mdli
vav"
kimi
oxunacaq.
Msln:
Vqf zaman oxunur

Yazlr

Hminin,szn sonu"fthli y"

il tamamlandqda v oradan vvlki hrfin hrkzi "ksr"
olduqda,vqf zaman "y" hrfi skunlu olacaq v ondan vvlki hrfin hrksi "ksr" olduu n
"mdli
y"
kimi
oxunacaq.
Msln:
Vqf zaman oxunur

Yazlr

3)"bdal",yni dyidirici vqf.bdal vqfind bir hrf baqa bir hrf v ya bir hrk baqa bir
hrky
evrilir.
dal
vqfi
iki
kild
olur:
a)Szn sonu "tmrbut"
il bitdikd,vqf zaman "tmrbutnin" hrksi ixtisar olunmaqla
yana,"t"
hrfi
"h"
hrfin
evrilir.
Msln:
Vqf zaman
oxunur

b)Szn sonunda "tnvin-fth"

(mdli
Msln:

Yazlr

olarsa,vqf zaman tnvin atlr v "fth" uzun "" ssin

lif)
evrilir.
Vqf zaman oxunur

Yazlr

"Hrk il vqf" v "skunla vsl"

Vqf
iki
rtl
dz
saylr.
1)Qiratin dayandrlmas yalnz nfsi tzlyib qirati davam etdirmk mqsdi il olmaldr.
2)Vqf
qaydalarna
riayt
edilmlidir.

Demli gr nfsi tzlmk mqsdi il qirat dayandrlsa,lakin vqf qaydalarna riayt

olunmasa,bu,"hrkli
vqf"
saylr
v
dzgn
deyildir.
Hminin bir sz vqf olunsa,lakin qirat dayandrlmasa,bu "skunlu vsl" saylr v dzgn deyildir.
Namazn qirarind bu iki msly diqqt yetirmk lazmdr.

alma v taprqlar:

1)"bs" v "aiy" surlrini oxuyun v aylrin axrnda vqf

qaydalarn aydnladrn.
YRMNC DRS
Hzrt li () buyurub: Bilin ki,tfkkrsz qiratd fayda yoxdur.
Rqmlr.

rb rqmlri v ddlri rb hrflrinin ksin olaraq soldan saa yazlr v oxunur.

Msln.

YRM BRNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Hr bir halda Quran oxuma unutma.

Tcvid.
Tcvid sz ltd gzlldirm,yaxladrmaq mnasndadr.Tcvid elminin trifi beldir.
Hrflrin sift v ehkamna riayt etmkl onlarn z mxrclrindn dzgn tlffz edilmsi.
Bu
trif
sasn
Tcvid
elmi
sasn
3
blmdn
ibartdir.
1.Hrflrin
mxrci
il
tanlq.
2.Hrflrin
sifti
il
tanlq.
3.Hrflrin
ehkam
il
tanlq.
Hrflri tlffz edrkn onlarn ml gldiyi v xaric olduu yer "mxrc" adlanr.
"Hrfin sifti" dedikd hrflrin sz trkibind deyil,tklikd ml glm keyfiyyti v z
mxrcindn
tlffz
edilm
qaydas
nzrd
tutulur.
"Hrfin ehkam" dedikd is hrflrin sz trkibindki qaydalar,yni,yana ddy hrflr v qbul
etdiyi hrklr sasn meydana xan qaydalar nzrd tutulur.
Tcvid elminin faydas.
Herfleri
t
ndi is szlrin axrnda vqf etmyin qaydalar il1)Dyiilmyn Muzzmmil sursinin 4-c
aysind
buyurulur."Quran
trtil
il,aram-aram
oxu."
Trtil-hrflri z mxrcindn tlffz etmk v vqf yerlrin riayt etmkdir.
Tcvid elmind d hrflrin dzgn tlffz,onlarn sift v ehkam bard mlumat verilir. Bu
qaydalara riayt etmkl lahi klam dzgn v gzl kild tilavt olunacaqdr.
Bunu da xatrladaq ki "Tcvid" qaydalarn ttbiq etmk n ilk nc Quran zndn srbst
oxuma bacarmaq lazmdr.
YRM KNC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Hr bir halda Quran oxuma unutma.

Hrflrin mxrclri il tanlq.

Hrflrin mxrclrinin say bard mxtlif nzriyylr vardr.Qirat v Tcvid elminin alimlri
mxrclrin saynn 14 v ya 16,yaxud da 17 olduunu hesab ediblr.Bu nzriyylr arasnda n
mhur olan bnl-Czirinin nzriyysidir.O,mxrclrin saynn 17 olduunu bildirib.
Btn hrflr (yni,samit sslr) danq zvlrinin sasn be nhiysind ml glir v bunlar
aadak
kimi
adlanr.:
1)Covf
2)Hlq
3)Lisan
4)fteyn
5)Xyum

nahiysi,yni

az
nahiysi,yni
nahiysi,ynu
nahiysi,yni

nahiysi,yni
Covf nahiysi

burun

boluu
boaz
dil
dodaqlar
boluu.

Covf

Hlq

nahiysi,mdd

nahiysid

hrflrinin,yni

mxrc

uzun

Hlq nahiysi
vardr v alt hrf

saitlrin

bu

xaric

mxrcdn

olduu

tlffz

yerdir.

edilir:

Boazn drinliyind tlffz edlilir.

Boazn orta hisssind tlffz edilir
Boazn yuxar hisssindn
(balancndan) tlffz edlilir

Lisan nahiysi
Lisan nahiysind 10 mxrc vardr v burada dil,dilk,damaq,dilr v di tinin itirak il 18 hrf
tlffz
edilir.

Dilin kk v dilk bir biri il

tmasda olur v onlarn bir-birindn
ayrlmas il "qaf" hrfi tlffz
edilir.
Dilk dilin kk il deyil,bir qdr
n trf il tmasda olur v onlarn
bir-birindn ayrlmas il "kf" hrfi
tlffz edilir.
Dilin aorat yuxar damaq il-dilin
ortas brabrind olan hisssi il
tmasda olaraq tlffz edilir.
Dilin knar (istr sa trfi,istrsd
sol trfi,lakin sol trfi il daha asan
tlffz edilir) yuxar yan az dilr
sxlaraq qaln tlffz edilir.
Dilin n trfinin knarlar,elc d
dilin ucu z mqabilind olan st
ilrin tin syknrk tlffz
edilir.
Dilin ucu st qabaq dilrin tin
syknrk tlffz edilir.

Dilin ucunun st qabaq dilrin

tin-"nun" hrfinin mxrcindn bir
qdr geri-fasilli,lakin srtl
toxunuu il tlffz edilir.
Dilin ucu st qabaq dilrin tinin
qabarq yerin syknrk tlffz
edilir.
Dilin ucu alt qabaq dilr syknir
v dilin st qabaq dilrin tin
yaxnladrlaraq tlffz edilir.
Dilin ucu st qabaq dilrin altndan
azacq xmaqla (pltk) tlffz
edilir.
fteyn nahiysi
fteyn

nahiysind

iki

mxrc

vardr.

Aa dodaq st qabaq dilr

syknrk tlffz edilir.
"mim" v "b" hrflri dodaqlarn
qovumas,"vav" hrfi is dodaqlarn
qnlnmsi il ml glir.
Xyum nahiysi
Burun boluuna "xyum" v ondan xaric olan ss is "nn" deyilir.
"mim" v "nun" hrflrinin tlffz zaman ssin ox hisssi burundan xr v ona gr d bu iki
hrf "nn" deyilir.
YRM NC DRS
Hzrti Peymbr (s) buyurub: Hr bir halda Quran oxuma unutma.

Hrflrin sifti il tanlq.

Tcvid elmind hrflri tlffz edrkn danq zvlrind yaranan vziyyt "hrfin sifti"
deyilir.Hr bir hrfin sifti onun tlffzn birbaa tsir edir.Hrfin qaln,inc,zif,qvvtli,burundan
v
s.
kimi
tlffz
olunmas
bel
"sift"lrdndir.
Qeyd edk ki ,eyni mxrcdn olan hrflr bir-birindn siftlr vasitsi il frqlnirlr.
"Sift"lr
oxdur,lakin
burada
onlardan
bzilri
haqqnda
mlumat
verilck.

1)stela
2)stifal
3)nn
4)Lin
5)Qlql

STELA
"stela" sz ltd "yksklik tlb etmk","yuxarya doru meyl etmk" mnasnda
ilnmidir.Tcvidd is "tlffz zaman dilin yuxar damaa trf qaxmas" mnasn
dayr.Ntcd hmin hrf qaln v dolu tlffz edilir.
stela sifti hrflr bunlardr.

STFAL
"stifal" sz lt "aa enmk" mnasndadr.Tcvidd is "tlffz zaman dilin aa damaa
yapmas" mnasn dayr.Grndy kimi bu sift,"istela" siftinin ksidir v bu sift malik olan
hrflr inc tlffz edilir.istela hrflrindn baqa qalan hrflr-"ra" hrfi istisna olmaqla,nki bu
hrf,bzn
qaln,bzn
d
inc
oxunur-istifal
siftli
hrflrdir.

NN
Hm ltd,hm d tcvidd burun boluundan xaric olan ss "nn" deyilir.nn sifti "nun"
v

"mim"

hrflrin

aiddir.

LN
"Yumaqlq" mnasn dayan "lin" sz tcvidd d ssi yumaq tlffz etmy deyilir.Lin sifti
yalnz iki hrfd -"skunlu vav"
zaman

v "skunlu y"

hrflrindn vvl "fth" hrksi gldiyi

yaranr.

QLQL
"Qlql" sz ltd "hrkt gtirmk,titrtmk" mnasn bildirir.Tcvidd is "hrfi z

mxrcind skunlu halda tlffz etmk" demkdir.(Yni,qlql hrflrini tlffz edrkn samit
ss he bir sait ss (,i,u) artrlmamaldr). Qlql hrflri be hrfdir:

Msln:

YRM DRDNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Qurani-Krimin br szndn stnly,Allahn mxluqatdan
stnly kimidir.
dam.
"dam" sz ltd "bir eyi baqa bir ey daxil etmk.birldirmk" mnasndadr.Tcvid elmind
is bir hrfi digr bir hrf daxil etmkdir.Bel ki,skunlu olan birinci hrf tlffz edilmir,ikincisi is
tdidl
(iddtl)
tlffz
edilir.
Msln:
Qeyd:Tcvidd birinci hrf "mdm", ikinci hrf is "mdmn fih" adlanr.
damn sas faydas tlffz asanladrmaqdr.Ayr-ayr szlrd eyni cinsdn olan iki hrfi ,yaxud
mxrclri bir-birin yaxn olan hrflri,yaxud da mxrclri bir-birin eyni olan hrflri ardcl
oxuyarkn tlffz asanladrmaq n bu hrflr myyn qaydalar sasnda "idam" edilir.
damn nvlri.
"dam"n

nv

vardr.

1)Mtmasileyn idam:Bu idam iki eyni cinsdn olan hrflrd ba verir.

2)Mtcaniseyn
idam:Bu
idam
mxrclri
eyni
I-Mdm "dl" v mdmn fih "t" hrfi olduqda.Ms:

II-Mdm "b" v mdmn fih "mim" hrfi olduqda.Ms:

III-Mdm "t" v mdmn fih "ta" hrfi olduqda.Ms:

IV-Mdm "Ta" v mdmn fih "t" hrfi olduqda.Ms:

olan

hrflrd

ba

verir.

V-Mdm "zl" v mdmn fih "za" hrfi olduqda.Ms:

VI-Mdm "s" v mdmn fih "zl" hrfi olduqda.Ms:

3)Mtqaribeyn idam:Bu idam mxrclri

I-Skunlu "lam" hrfi "ra" hrfin qovuduqda;

bir-birin

yaxn

olar

hrflrd

ba

verir.

II-Skunlu "qaf" hrfi "kf" hrfin qovuduqda;

dam olunmu hrflrin lamtlndirilm qaydas.

Mdm hrf medmn fihd idam olunduqda v medm hrfin siftindn he bir sr
qalmadqda,bu idam "kamil idam" adlanr.Bzi Quranlarn yazlnda kamil idam gstrmk n
slind skunlu olan mdm hrfinin stnd skun lamti qoyulmur v mdmn fih hrfinin
stnd
tdid
lamti
qoyulur.
Msln:

Mdm hrf mdmn fihd idam olunan zaman onun siftlrindn biri qaldqda v mdm
btnlkl aradan getmdikd bu idam "naqis idam" adlanr.Naqis idam gstrmk n mdm
hrfin stnd skun v mdmn fih hrfinin d stnd tdid lamti qoyulmur.
Msln:

YRM DRDNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Qurani-Krimin br szndn stnly,Allahn mxluqatdan

stnly kimidir.

Skunlu mim
"Skunlu

mim"

ihrfinin

hrfinin qaydalar.
qaydas

vardr.

dam,

ixfa,

izhar.

1)dam:
"Skunlu mim" zndn sonra gln "mim" hrfind idam olunur.Bu idam "mtmasileyn"
idamdr
v
nn
il
yana
olur.
Msln.
oxunur.
yazlr.

2)xfa:
"xfa" ltd "gizltmk,mxfi emk" mnasn dayr."Skunlu mim" hrfindn sonra "b" hrfi
gldikd "mim" hrfi ifxa olunur,yni izhar il idam arasnda nn il oxunur.Baqa szl
desk,skunlu mim az azacq aq vziyytd el tlffz edilir ki,ssin yars buruna dr v iki ss
miqdarnda
uzadlr.
Msln.

3)zhar:
"zhar" ltd "akara xarmaq" mnasndadr.Tcvidd is ssin z mxrcindn tlffz edilmsin
deyilir.
Skunlu mim hrfindn sonra "mim" v "b" hrflrindn baqa qalan 26 hrf gldiyi zaman "mim"
hrfi
izhar
olunacaq.Yni
akar
kild
z
mxrcindn
tlffz
edilckdir.
Diqqt yetirmk lazmdr ki,"izhar" zaman "mim" hrfin hrk verilmmli v onun zrind azacq
olsa
bel
dayanlmamaldr.
Quranda "skunlu mim"hrfinin ixfa v idam olunduu zaman lamtlndirilmsi.
1)Skunlu mim idam olunduu zaman zrind skun iarsi qoyulmur,vzind ikinci "mim"
hrfinin
zrind
tdid
qoyulur.

2)Skunlu mim ixfa olunduu zaman sadc zrind skun iarsi qoyulmur (naqis idamda
qoyuldu kimi).

YRM ALTINCI DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Sizin n yaxnz Quran yrnib,baqalarna yrdndir.
Skunlu nun hrfi v tnvin qaydalar.
"Skunlu

nun"

hrfi

tnvinin

drd

qaydas

vardr.

zhar,idam,iqlab,ixfa.

1)zhar:
"Skunlu nun" hrfi v ya tnvindn sonra "hlq hrflri" gldikd "nun" hrfi z mxrcindn akar
kild
tlffz
edilir.
Hlq
hrflri
aadaklardr.
Skunlu nun hrfi v ya tnvin izhar olunduu zaman aadak incliklr diqqt yetirmk lazmdr.
I-"skunlu
nun"
v
ya
"tnvin"
he
bir
hrk
qbul
etmsin.
II-"skunlu nun" v ya "tnvin" srtl tlffz edilsin v zrind azacq bel dayanlmasn.(ks
tqdird
tlffzd
tdid
ml
glr)
III-Tlffz zaman "skunlu nun" v ya "tnvin" il hlq hrflri arasnda havann mumi axn
dayandrlmamaldr.
Msln.
2)dam:
Skunlu nun hrfi v ya tnvindn sonra

hrflri (rti olaraq

"yrmlun" adlanr) gldikd,"nun" hrfi bu hrflrd idam olunur.Bu idam "lm

" v "ra "
hrflrind
nnsiz,qalan
drd
hrfd
is
nnli
olur.
Msln.

Qeyd:
szlrind skunlu nun hrfi yrmlun hrflrindn olan "vav" v
"y" hrflri il bir szd olduqlar n skunlu nun hrfi bu hrflrd idam olunmur.
Quranda "skunlu nun"hrfinin idamnn lamtlndirilmsi.
1)"Skunlu nun" hrfi
hrflrind "kamil idam" olunur.Bunu gstrmk n
"nun" hrfinin stnd skun qoyulmur,vzind bu hrflrin stnd tdid iarsi qoyulur.

2)"Skunlu nun" hrfi "vav" v "y" hrflrind "naqis idam" olunur v bunu gstrmk n sadc
"nun"
hrfinin
stnd
skun
iarsi
qoyulmur.

3)Tnvinlrd "skunlu nun" hrfinin idam olunduunu gstrmk n tnvinlr bir-birin brabr
olmayan surtd yazlr.

3)qlab:
"qlab" ltd mnas "evirm" demkdir.Tcvidd is bir hrfin digr bir hrf
evirilmsidir."Skunlu nun" hrfi v tnvindn sonra "b" hrfi gldikd,"nun" hrfi "mim" hrfin
evrilir.Nzr aln
ki,"mim"
nn
il
oxunur.
Msln.

4)xfa:
"Skunlu nun" hrfi v tnvindn sonra "hlq hrflri","yrmlun hrflri" v "b" hrfindn baqa
qalan 15 hrf gldikd "nun" hrfi ixfa olunur.Bu halda ss nn il iki ss miqdarnda davam edir.
Msln.

Quranda "iqlab" v "ixfa"nn lamtlndirilmsi.

qlabn ba verdiyini gstrmk n "skunlu nun" hrfinin skun iarsi yazlmr,vzind
"nun" hrfinin stnd kiik "mim"

yerldirilir.Tnvinlr is bu kild yazlr.

Msln.
xfann ba verdiyini gstrmk n "naqis idam"da olduu kimi "nun" hrfinin stnd
skun iarsi yazlmr.Tnvinlr is bir-birin brabr olmayan kild yazlr.

YRM YEDDNC DRS

Hzrti Peymbr (s) buyurub: Sizin n yaxnz Quran yrnib,baqalarna yrdndir.
MDLR.
"Mdd"sz ltd "uzadlma" demkdir.Kitabn "Qirat" hisssind "mdd hrflri" il tan
olmuuq."mdli
lif",
"mdli
vav"
,"mdli
y".
"Mdd hrf"lri uzun saitlri bildirir v qsa saitlrin iki misli qdr,yni iki ss miqdarnda uzadlr.Bu
mdd "tbii mdd" adlanr.Bzn "mdd hrf"lri z tbii miqdarnda daha ox uzadlr.Bunan sbb
"skun" v "hmz"dir.Yni,mdd hrflrindn sonra "skun"v"hmz" gldiyi zaman mdd hrflri
daha ox uzadlacaqdr.El bu sbbdn d "skun" v "hmz" "mddin sbbi" saylr.Tdidli hrfin

birincisi
d
"skunlu"
olduundan
"tdid"d
"mddin
sbbi"
hesab
olunur.
Qeyd:Mdd hrflri iki hrkdn alt hrky qdr uzadla bilr.Mdd hrflrinin iki hrk qdr
uzadlmas "qsr", hrk qdr uzadlmas "fvqi qsr",drd hrk qdr uzadlmas "tvsst",be
hrk qdr uzadlmas "fvqi tvsst" v alt hrk qdr uzadlmas "tul" adlanr.
Mddin nvlri.
Mddin sbbi "hmz" olduqda,bel mdd iki nv ayrlr."mttsil mdd (bitiik)" v "mnfsil
mdd
(ayr)"
"Mttsil mdd (bitiik)"nvnd is mdd hrfi bir szn daxilind olur.Bu halda mdd hrfi drd
hrkdn
alt
hrky
qdr
uzadlr.Msln.

"Mnfsil mdd (ayr)"nvnd is mdd hrfi bir szn sonuncu hrfi,mdd sbbi olan hmz is
sonrak szn ilk hrfi olur.Yni,mdd hrfi il mddin sbbi ayr-ayr szlrd yerlir.Bu halda
mdd
hrfi
iki
hrkdn
be
hrky
qdr
uzadlr.Msln.

Qeyd:
1)"Mnfsil mdd" nvnd birinci szn zrind vqf olunarsa,mdd hrfi z tbii miqdarnda
uzadlacaq,nki
mddin
sbbi
mdd
hrfindn
ayrlr.
2)ba olunan "h"dn
sonra "hmz" gldikd,"mnfsil mdd" nv ml glir v buna "iba
mddi"d
deyilir.Msln.
3)Qirat zaman istr "mttsil mdd" nvnd,istrs d "mnfsil mdd" nvnd mdd hrflrinin
uzadlmasnda tnasb riayt olunmaldr.Yni,gr "mttsil mdd"n biri "tul" oxunarsa,qalan
"mttsil mdlr"d "tul" oxunmaldr.Hminin gr "mnfsil mdd"n biri "qsr"
oxunursa,digrlri
d
hmin
qayda
il
oxunmaldr.
4)Mnfsil v mttsil mdlr zaman mdd hrflrinin zrind "mdd" iarsi qoyulur.
Mddin sbbi "skun" olduqda,bel mdd d iki nv ayrlr."lazm mdd" v "ariz mdd"
"lazm mdd" nvnd mddin sbbi olan "skun" ,szn z skunudur,baqa szl desk ,vqf
nticsind yaranan skun deyil.Bu halda mdd hrfi "tul" oxunur,yni alt hrk qdr
uzadlr.Msln.

"ariz mdd" nvnd is "skun" vqf nticsind yaranan skundur.Bu halda mdd hrflrinin iki
hrkdn
alt
hrky
qdr
uzadlmasna
icaz
verilir.Msln.

Qeyd:Arizi mdd nvnd mdd hrflrinin uzadlmasnda tnasb riayt etmk lazm deyil.
Lin mddi.
Lin hrflrindn (yni ,"skunlu vav" v "skunlu y" hrfindn vvl "fth" olur) sonra skunlu hrf
gldikd ,bu zaman "lin mddi" yaranr.Bu halda lin hrflrini iki hrkdn alt hrky qdr
uzatmaq
olar.Msln.

Qeyd:"Mqtt hrflri"nin oxunuunda mdlrin mxtlif nvlri meydana xr.Mddin nvn

tyin edrk mdd hrflrini hmin miqdarda uzatmaq lazmdr.