ANKARA NVERSTES

ECZACILIK FAKLTES
YAYINLARI
Say : 63

MESLEK

Dr. H. BRUNNER

_
I U . 615
RU
7 n

LATNCE

Prof. Dr. Pharm. N. TANKER

ANKA R A - 1 9 8 8

O
ANKARA NVERSTES
ECZACILIK FAKLTES
YAYINLARI
Say : 63

Y,

*
1

Eczaclk,

Botanik

,
^

ve Tp

reniminde Yardmc

MESLEK

LATNCE
kinci Bask

Dr. H. BRUNNER
Graz, Avusturya
Trke evirmeni ve
Ltince Okutmam

Dr. Pharm. N. TANKER

Ankara niversitesi
Eczaclk Fakltesi
Farmakognozi Profesr

ANKARA - 1 9 8 8

5
/ I C. q ~
' I Ofc,

NSZ
lk baslan saylarn bitmesinden sonra da gerek Eczaclk Faklte ve Yksek Okullar ve gerekse dier kurulular tarafndan
oka aranmas, kitabn yeniden baslmas gereini doeurmu ve
aranan bir kitap olmas da yazarlara byk kvan vermitir.
Ailev nedenlerle yurduna dnmek zorunda kalan Dr. BRUNNER(*), ikinci vatan olarak benimsedii ve ok sevdii Trkiyedeki gelimeleri yakndan izledii ve Trkiye'de iken ders verdii
rencilerini, rencilikleri dnda insan olarak ta gururla hatrlad iin, ikinci basknn hazrlanmasn ve gerekletirilmesini byk bir hevesle desteklemitir.
Trkeletirilmi bir dil, gerekli dzeltme ve eklerle dzenlenmi olan bu basknn hazrlanmasnda yardmc olan Dr. Erendiz
ZBAYOLU'naC*) ve bask iini byk bir titizlikle baarm
olan A. . Basmevi mensuplarna bir kez daha teekkr etmek
isteriz.
N. TANKER ve H. BRUNNER
(Aralk 1977)

() Dr. H. BRUNNER, halen, Graz (Avusturya) Z.B.G'de diplomal Trke

evirmeni ve Latince retmeni olarak grev yapmaktadr.
(**) Dr. E. ZBAYOLU A. . Eczaclk Fakltesi, Latince retim grevlisidir.

III

BRNC

BASKININ

NSZ

Latince, Eczaclk reniminde yer alan Anatomi, Botanik, Kimya, Galenik, Farmakoloji ve Farmakognozi gibi fen bilimleri alannda nemli ve yardmc bir dildir. Bu esas, kitabn hazrlanmasnda
daima n planda tutularak, Latince'nin ancak eczaclk ile ilgili esaslarn reten bir ders kitab olmasna allmtr. Bu alma klasik
Latince ynnden ok eksik grlebilir; ancak amacmz rencinin,
eczaclk renimi srasnda karlaaca terimlerin anlamn kavramasn salamak ve bu kelimelerden, kendi kendine baz ekiller oluturabilecek kadar gramer kural retmektir. Esasen Eczaclk Fakltelerindeki toplam 24 saatlik ders sresince, ancak bu esaslara deinilebilir.
Bu kitabn meslek hayatnda da eczacya ve botanikiye bir anahtar vazifesi grebileceini; mesleki terimlerin byk ounluunu iine
alan geni bir szlk iermesi bakmndan da, her zaman iin bir tekrarlama ve bir danma arac olarak kitaptan yararlanlabileceini mit ve temenni ediyoruz.
Kitapta geen tbbi terimlerin, tpta kullanlan Trke karlklarnn byk bir ksm Do. Dr. O. Altmkurt1 ve Dr. . Ababa2
tarafndan denetlenmitir; gsterdikleri byk ilgi ve yardmdan dolay
kendilerine burada da teekkr etmek isteriz. Ayrca deerli fikirlerinden
yararlandmz Dr. W. Ritter,ei de mteekkiriz. Manskrinin daktiloda yazlmasn ksa zamanda ve byk bir titizlikle baarm olan
Bn. Leman Toprak ve Gvendi Matbaas sahip ve mensuplarna da teekkr ederiz.
H. BRUNNER, N. TANKER
(1969)
1) Ankara niversitesi, Eczaclk Fakltesi, Farmakoloji Krss
2) stanbul niversitesi, Tp Fakltesi, Mikrobiyoloji Krss
3) Braunschvveig Teknik niversitesi, Farmastik Kimya Enstits

indekiler
Sayfa
GR

KISALTMALAR

I.

LATNCE'DE OKUNU, VURGU VE YAZIM

II.

SM

Giri
I. GRUP (a ekimi)
Genetivus'un kullanl

7
8
9

sim tamlamas

Miktar belirtilmesi

ekimi'ne giren kelimeler

II. GRUP (o e k i m i )
tsim tamlamas
Miktar belirtilmesi
A altgrubuna giren kelimeler
C altgrubuna giren kelimeler
III. GRUP (nc ekim)

12
13
13
14
15

n c ekime giren kelimeler

17

IV. GRUP (u ekimi)

u

21

ekimine giren kelimeler

21

V. GRUP (e ekimi)

22

YER GSTEREN ZEL SMLER

III.

22

Anadolu'nun botanikte geen blgeleri

23

KKLK GSTEREN TAKILI SMLER

23

SIFAT

Giri

26

I. GRUB'A GREN SIFATLAR

27

A. Masculinum isimler yannda o ekiminin A altgrubunda geen taklar alan sfatlar

VII

27

Sayfa

a. Yaln sfatlar

29

b. takl sfatlar

30

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13 .
14.

-aceus, -a, -um alan sfatlar

-aeus, -a, -um alan sfatlar
-anus, -a, -um alan sfatlar
-arius, -a, -um alan sfatlar
-aticus, a,-um alan sfatlar
-atus,-a,-um alan sfatlar
-bundus, -a, -um alan sfatlar
-eus, -a, -um alan sfatlar
-icius, -a, -um ve -itius, -a, -um alan sfatlar . . .
-icus,-a,-um alan sfatlar
-idus, -a, -um alan sfatlar
-inus, -a, -um alan sfatlar
-orius,-a,-um alan sfatlar
-osus, -a, -um alan sfatlar

c. Bileik sfatlar

35

1. -folius,-a,-um ve -phyllus,-a,-um ile tekil

edilen sfatlar

35

2. -florus,-a,-um ve -anthus,-a,-um ile tekil

edilen sfatlar

36

3. -ideus,-a,-um ile tekil edilen sfatlar

36

d. Grup'andrlmayan sfatlar
B.

30
30
30
3i
3i
3i
33
33
33
33
34
34
34
34

37

Masculinum isimler yannda o ekiminin B altgrubunda

geen taklar alan sfatlar
37
-fer, -fera, -ferum ve -ger, -gera, -gerum ile tekil edilen sfatlar
37

II. GRUBA GREN SIFATLAR

38

ki tak alan sfatlar

42

a. Yaln sfatlar
b. takl sfatlar
c. Bileik sfatlar
tak alan sfatlar
Bir tak alan sfatlar
Sfat-fiiller

42
42
43
44
44
44
VIII

Sayfa
45

SIFATLARIN STNLK DERECELER

stnlk derecesi (Comparativus)

En stnlk derecesi (Superlativus)
Dereceleri kurallara uymayan sfatlar

45
46
47

RENKLER
YER GSTEREN SIFATLAR
L ETLER
SAYILAR

47
48
49
50

1. Asl saylar
2. Sra saylar
3 . Say zarflar
Say belirten nekler
Botanikte geen baz l terimleri

..

50
52
52
52
53

IV. ZARF

Sfatlardan yaplan zarflar

Dier baz zarflar

55
56

V. EDAT

Ablativus ile balanan edatlar

Accusativus ile balanan edatlar
Latince kelimelerde nek olarak
edatlar (Praepositiones)
VI. GREKE'DEN GELEN KELME GVDELER
VII. BTK TANIMLARI (Descriptiones herbarum)
VIII. REETELERDE LATNCE (Praescripta)
LTERATR
SZLK

IX

57
57
kullanlan

Latince
58
61
66
69
71
73

Giri
Kitap, gramer ve szlk olmak zere iki ksmdan meydana gelmitir.
Eczaclk reniminde geen ve Meslek Latince'yi renip anlyabilmek iin gerekli gramer bilgisi, birinci ksmda yer almtr.
Kurallar iin verilen rnekler eczaclkta ve botanikte geen kelimelerden seilmitir; bylece renci, Latince dersinin uygulamalarnda
yakndan bildii ve tand kelimeleri kullanabilecektir. Her gramer
kuralndan sonra o konu ile ilgili kelimelerden meyana gelmi listeler
verilmitir; her ne kadar bu listelerin uzun olduu dnlebilirse de,
gerekte bunlar eczaclkta geen terimlerin ancak bir ksmdr. Bu
suretle renim ve meslek hayatnda ok geen bu kelimelerin yazm
ve syleniinin kontrol ve olabilecek yanllarn dzeltilmesi ders
esnasnda yaplabilecek, sonuta da bu terimler anlamlar ile birlikte,
doru olarak ezberlenmi olacaktr. Listeler, ya anlamlar birbirine
yakn kelimelerden gruplar oluturmak suretiyle, ya da alfabetik
sraya gre dzenlenmitir. rnek olarak geen ve listelerde yer alan
kelimelerin hepsi szle alnmtr.
Gramer ksmnda, klasik dilin retiminde kullanlan kitaplarda rastlanan sra bir dereceye kadar izlenmi olmakla beraber,
fiillere yer verilmemitir. nk Meslek Latince dersinin gayesi
cmle kurmak deil, eczacln eitli alanlarnda geen Latince
terimlerin kolaylkla hatrda tutulmasn ve bu alanlarla ilgili makalelerin, Latince terimler ynnden, daha kolay anlalabilmesini
salamaktr. Bu tip yazlarda da fiillere ok nadir rastlanr. Bunlarn ve bilhassa reetelerde geen fiillerin Trke karlklar da
zaten szlkte verilmitir.
Botanik bakmdan, bitki tanmlarna (deskripsiyon'lara) da
nem verilmitir. Bu gn dahi, deskripsiyonlarn Latince yazlmas tercih edilmektedir. Bu konuda bir fikir vermek amacyla kita1

ba, Trke evirisiyle birlikte bir deskrispsiyon rnei alnmtr.

Hazrladmz szlk yardmyla bir deskripsiyonun tercme edilmesi ksmen kolaylaacaktr, fakat kitap daha ok temel isteyen renci iin hazrlandndan, bu zel alanda ilerlemi olanlara yeterli
gelmiyebilir.
Kimyasal terimler, anlam ok kolay fakat aklamas bu kitapta
olanaksz olan kelimelerdir, bu nedenle kitabmzda, en ok geen
terimlerden sadece baz rnekler vermekle yetindik.
Greke'den Meslek Latince'ye gemi baz kelime gvdeleri ve
nekler vardr. Bunlardan yararlanlarak yaplm kelimelerin ou nemli olduundan, ayr balklar altnda ve rneklerle beraber, listeler halinde verilmitir. Benzer ekilde, reetelerde geen
Latince terimler ve en nemli il eitlerinin isimleri de ayr birer bahk altnda, kitapta yer almtr.
Kitabmzn ikinci ksmn szlk oluturur. Birinci ksmda
geen kelimelerin hepsi szlkte bulunmaktadr. Bunlara ek olarak
eczaclk reniminde geen tbb terimler (ki bunlar szle T.
harfi ile alnmtr), histoloji dahil olmak zere anatomi ve zooloji
terimleri de A. ve Z. harfleriyle ifade edilerek szle alnmtr.
Szln sadece eczaclar iin deil, botanik ve ksmen tp alannda da yararl olaca dnlmtr ve mit edilmektedir. Bu bakmdan bilhassa botanikte geen terimlerin byk ounluunun
bulundurulmasna allmtr. Szle alman kelimelerin Trke karlklar ile esas anlamlar arasnda bir deiiklik varsa ve esas anlamn bilinmesi meslekteki anlam kavramaya yararl olabilecekse,
Latince ve Greke'den gelen kelimelerin esas anlamlar keli parantez iinde verilmitir. Bunun dnda, yazlan Trke anlam birden fazla ya da deiik olursa, bu fark 1, 2, 3 gibi say ya da B. (botanik), Z. (zooloji) gibi harflerle belirtilmitir.
Szle, sadece derse devam eden renciye hitap etmiyeceini
dnerek, genel kltr bakmndan yararl olacak kelimeler de alnmtr. Teleskop gibi yabanc dillerde ok geen ve Trke'ye alnm
kelimeler tk. ksaltmas ile belirtilmi ve temel kelimelerin yannda
gsterilmee allmtr.

Ksaltmalar
A.
Abl.,
Akk., (Acc.)
Ar.
B.
bkz.
Cr.
cf.
Comp.
n.
D.
e.
f
Fiz.
G.
Gal.
gen.
Geom.
Gr.
br.
t.
K.
ks.
Lat.
m.
N.

Anatomi (histoloji dahil)

Ablativus hali
A.ccusativus hali
Arapa
Botanik
baknz
Corafya
confer, karlatrnz
Comparativus, sfatn stnlk derecesi
ekilmez
Dativus hali
edat
femininum isim
Fizik
Genetivus hali
Galenik
genellikle
Geometri
Greke'den gelen kelime ya da kelime gvdesi
branice
talyanca
Kimya
ksaltma
Latince'den gelen kelime ya da kelime gvdesi
masculinum isim
Nominativus hali
3

n.
rn.
z.
Pl.
R.
s.
Sg.
Sup.
T.
tk.
T.K.
Z.
z.
( )
[

neutrum isim
rnein
zellikle
Pluralis = oul
Reetelerde (zellikle) kullanlan
sfat
Singularis = tekil
Superlativus, sfatn en stnlk derecesi
Tp
Greke veya Latince gvdelerden tretilmi ve Trkelemi yabanc kelime
Trk kodeksi
Zooloji
zarf
Aklama, tanm ve bazan da ilve edilebilecek kelime,
tak ya da harfler.
Klasik Latince ya da Greke'de kullanlan ve Meslek
Latince'deki anlamn kavranmas iin yardmc mana ve
bununla ilgili aklamay gsterir,
Terk edilmi, fakat eski Meslek Latince metinlerinde
geen kelimeleri gsterir.
Madde ba kullanlan kelime yerine kullanlr.
t

I. Latince'de Okunu
Vurgu ve Yazm
Latince'nin her yerde kabul edilip kullanlan belirli bir okunuu yoktur. Eskiden konuulan Latince asrlar boyunca deiiklie uramtr, bugn klasik ve Meslek Latince'nin okunuu, her
memlekette o memleketin dilinin zelliklerine gre farkldr.
Bu kitapta, Trkiye'deki klasik filoloji krslerinde okutulan
syleni (telffuz) kurallar yerine, Eczaclk Fakltelerindeki retim yelerinin alt syleni ekillerine yakn kurallar verilmee
allmtr. Bu, Trkiye'de fen bilimleri alannda en fazla benimsenmi olan ekildir. Buna ramen, herkes syleni eklini semekte zgrdr, yeter ki seilen bir tarza bal kalnsn.
1. Sesli harfler:
a, e, i, o, u, y [ veya i ] dir;
ae ve oe bir tek harf gibi [e ] ve [ ]: anaemia, oedema;
au ve eu birbirine kaynatrlarak, bir hece iinde, yani srekli bir sesle okunur: aurum, eucalyptus;
ei ve ie iki hece olarak okunur [ei ] ve [ie ]: rei, dies.
2. Sessiz harfler2 ve okunular:
Sessiz harflerin ou Trke'deki gibi okunur, yalnz bazlar
farkldr.
c
sessiz harfler ve a, o, u, au nnde [k]: icterus, caries; e, i,
y, ae, oe nnde [s] okunur: cera, medicina, caeium.
g
[g]: gutta; e ve i nnde [j ] okunabilir: gingiva.
1) Keli parantez iinde, bu blmde, harflerin okunuu verilmitir.
2) m, r, gibi harfler ses tellerinin katlmasyla kartld ve bu nedenle sesli olduu
halde, gramer kitaplarnda geen sessiz terimi burada da kullanlmtr.

ekim: Trke'den farkl olarak Latince'de birka eit e k i m

vardr, yani isimler birka gruba ayrlr ve her bir gruba ait isim
kendine zg hal taklarn alarak ekilir:
I.
II.
III.
IV.
V.

Grup
Grup
Grup
Grup
Grup

(a ekimi)
(o ekimi)
(nc ekim)
(u ekimi)
(e ekimi)

I. GRUP (a ekini)
rnek:
N.
G.
D.
Acc.
Abl.

gemma
gemmae
gemmae
gemmam
gemma

konca [isim tamlamasnda: koncas ]

koncann [koncasnn ]
koncaya [koncasna ]
koncay [koncasn ]
koncada(n) [koncasnda(n) ]

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

gemmae
gemmarum
gemmis
gemmas
gemmis

koncalar [koncalar ]
koncalarn [koncalarnn ]
koncalara [koncalarna ]
koncalar [koncalarn ]
koncalarda(n) [koncalarndan]

Burada gemm- gvde, bu gvdeye deiik hallerde taklan

ekler (-a, -ae, -ae v. s.) t a k dr. "Gemma-konca" kelimesinin renilmesi gereken szlk e k l i ise gemma,-ae f. dir.
KURAL:

N. sg. taks -a, G. sg. taks -ae olan isimler a ekimine

girer ve femininum'dur.
stisna: collega,-ae "meslekta" m. ve f. olarak kullanlr.

Not: Greke'den gelen ve a ekimine giren baz isimler baz hallerde farkl taklar
alr:
a) N. sg. -e, G. sg. -es taks alan feminin isimler acc. sg.'da -en, abl. sg.'da -e taks
alrlar, rnein:
aloe,-es f. sarsabr
dyspnoe,-es f. nefesdarl, dispne
benzoe,-es f. benzoe
perone, -es f. kam kemik, fibula
b) N. sg.-es, G. sg.-ae taks alan maskulin isimler acc. Sg.'da -en veya -am, abl. sg.'da -e
veya -a taks alrlar, rnein:
diabetes, -ae m. eker hastal
ascites,-ae m. asit

Genetivus'un kullanl
sim tamlamas: Trke'deki is ; m tamlamalar hem yalrn hal (gl
koncas) hem de -in hali (gln koncas) ile yapld halde, Latince tamlamalarda her zaman genetivus hah (gemma rosae) kullanlr,
rnein:
gemma,-ae f. konca,

gl koncas

[gln koncas]1

rosa,-ae f. gl

gl suyu

rosa-ae f. gl:

gemma rosae

aqua,-ae f. su:

[gln suyu] 1

aqua rosae

Tamlamada (veya isim takmnda) yalm halde bulunan ve yardmc formada -in eki alan tamlyan 2 Latince'de G. halindedir ve
genellikle arkada bulunur.
Miktar gstermek iin de G. hali kullanlr; genellikle miktar belirtilen maddeyi gsteren kelime nde, l gsteren kelime ise arkada bulunur, rnein:
aqua,-ae f. su,

bir ie su

[suyun bir iesi ]

aqua,-ae f. su,

bir damla su

phialia,-ae. f. ie :
gutta,-ae f.

[suyun bir damlas ]

aquae phiala
damla:

aquae gutta

a ekimine giren kelimeler:

vita,-ae f.
natura
cena
diaeta
therapia
vitamina
medicina
anatomia
chirurgia
officina
pharmacia
pharinacopoea

nebula'
gelatina
charta
mistura /mixtura
tinctura
tab(u)letta
pilula
ampulla
pasta
lana
cera
creta

capsula
scatula
lagena /lagoena
phiala
essentia
calcaria
magnesia
camphora
terebinthina
materia
substantia

1) Doru bir eviri yapabilmek iin, bu yardmc forma gz nnde bulundurulabilir.

2) Trke gramerinde isim tamlamalarnda nde bulunan kelimeye tamlyan, arkada
bulunana da tamlanan denir.
3) Gvdesi -ul- ya da -ol- harfleriyle biten, a ve o ekimlerine giren ve N. sg.'da veya ten fazla heceden ibaret olan isimler, kelimenin sondan nc hecesinde vurguludur (s. 24'e de baknz).

massa
copia
terra
argilla
arena

urna
urea
saliva
pituita
lacrima

figura
forma
formula

protuberantia
porta
fossa
fissura
pustula
fistula
causa
noxa
fractura
ruptura
inertia
sommclentia
insomnia

linea
signatura
flexura
arteria
vena
aorta
lympha
medulla
spina
vertebra
tracbea
cochlea
conjunctiva
cornea
retina
pupilla
orbita
palpebra
lingua
gingiva
maxilla
mandibula
tonsilla
mjrama
mamilla
tunica
palma
patella
placenta
coxa
urethra
vesica
prostata

10

dementia
anaemia
leucaemia
colica
hernia
angina
influenza
pneumonia
urticaria
cholera
lepra
lyssa
struma
inertia
amoeba
spongia
formica
vpera
rana
taenia
sepia
balaena

flora
familia
silva
planta
herba
plumula
stipula
lamina
gemma
corolla
corona
anthera
glandula
cellula
membrana
fibra
testa
vagina
cepa
pulpa
drupa
hacca
siliqua
macula
nota
costa
carna
ala
columna
coma
seta (saeta)
squama
verruca
papilla
cupula
arista
spatha
inflorescentia
umbella
panicula
spica
acantha
axilla

barba
clava
cauda
unda
serra
hasta
sagitta
stella
luna
flamma

mentha
senna
malva
scilla
china
althaea
gentiana
valeriana
yucca
melissa
chamomilla
belladonna

hora
hebdomada

tilia
liquiritia
amygdala
ephedra
jalapa
oryza
ipecacuanha
farina
resina
galla

II. GRUP (o ekimi)

Bu ekime giren isimler altgrupta toplanr:
A)

Bu altgruba giren isimler N. sg.'de -us, G. sg. 'de -i taksn alr

ve maskulinum'dur; aa isimleri ile carbasus,-i "gaz" ve bolus,-i
"kil" femininum'dur.
rnek:

Not:

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

succus
succi
succo
succum
succo

usare [isim tamlamasnda: usaresi ]

usaren'n [usaresinin ]
usareye [usaresine ]
usareyi [usaresini ]
usarede(n) [usaresinde(n) ]

Pl.

succi
succorum
succis
succos
succis

usareler [usareleri ]
usarelerin [usarelerinin ]
usarelere [usarelerine ]
usareleri [usarelerini ]
usarelerde(n) [usarelerinde(n) ]

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

Greke'den gelen ve A altgrubuna giren maskulin isimlerde, N. sg. halinde -us

yerine -os taksna da rastlanr, rnein:
adelphos,-i m. karde
nephros,-i m. bbrek
strychnos,-i m. ve f. kargabken

11

fungus
bacillus
coccus
chondrus

thymus
eucalyptus f.
pinus f.

citrus f.
amygdalus f.
ricinus f.

o ekiminin C altgrubuna giren isimler:

individuum.-i n.
praeceptum
praescriptum
vitrum
litrum

semilitrum
pauxillum
criterium
experimentum
scalpellum
balneum

collyrium
collutorium
infusum
decoctum
extractum
fluidextractum
derivatum
acetum
vinum
oleum
sebum
vaselinum
lanolinum
linimentum
unguentum
oculentum
suppositorium
fomentum
emplastrum
depilatorium
ceratum
granurn

granulum
granulatum
sedimentum
praecipitatum

segmentum
antrum
stratum
sceletum
sensorium
cranium
tympanum
cerebrum
brachium
peritonaeum
intestinum
rectum
dumetum
haustorium
cambium
folium
capitulum
receptaculum
labium /labrum
labellum
petalum
sepalum
tepalum
filamentum
staminodium
sporangium
indusium
velum
pricarpium
tegmentum
integumentum
pistillum
carpellum
lomentum
saeptum / septum
pigmentum

hilum
ovum
ovulum
ovarium
gynoecium
dorsum
flagellum
flabellum
peltum
cilium
tomentum
vexillum
amentum
rostrum
spirillum
bacterium
caelum
saxum
pratum
linum
cinnamomum
anisum
colchicura
triticum
gossypiurn
balsamum
colophonium
amylum
gelatinum1
morphinum'
strychinum1
opium
penicillinum
serum
vaccinum

1) ngilizce yazlm kitaplarda bu kelimeler a ekimindedir: gelatina, morphina, strychnina. Ayn ekilde insulinum /a, pepsinum /a, atropinum /a, santoninum /a, chininum /a ve quininum /a, cocainum /a, coffeinum /caffeina, codeinum /a da rastlanr.

14

venenum
talcum
benzinum
benzolm

phenolum
chloroformium
alcoholatum

glycerinum
ammonium
acidum
oxyduml

Btn kimyasal elementler de C altgrubuna girer. Bunlarn

belliballar:
Al
Sb
Ag
As
Au
Ba
Bi
Br
Cd
Ca
C
Ce
Cl
Cr
Cu
Fe
He
Hg

Aluminium
Antimonium, Stibium
Argentum
Arsenum
Aurum
Bari um
Bismuthum
Bromum
Cadmium
Calcium
Carboneum
Cerium
Chlorum
Chromium
Cuprum
Ferrum
Helium
Hydrargyrum

H
I
Li
Mg
Mn
Na
N
O
Pb
K
Ra
Sn
Sf
Th
Ti
U
V
Zn

Hydrogenium
Jodum
Lithium
Magnesium
Manganum
Natrium, Sodium
Nitrogenium
Oxygenium
Plumbum
Potassium, Kalium
Radium
Stannum
Strontium
Thorium
Titanium
Uranium
Vanadium
Zincum

m . GRUP (nc ekim)

Bu gruba giren isimlerde N. sg. 'in yapl iin kesin bir kural
yoktur. N. sg. eklinin bilinmesi, cinsin saptanmasna yarar, dier halleri yapabilmek iin zorunlu olan G. sg. eklinin bilinmesidir.
Bu gruptaki G. sg. taks daima -is tir. Bu tak kaldrlarak ismin gvdesi elde edilir ki, buna aadaki cetvelde gsterilen taklar eklenerek dier hallere geilir. (Burada klasik dil bakmndan btnlk dnlmemi ve aklamalar, rencilerin kolayca anlayp
yararlanaca biimde ksaltlm ve basitletirilmitir.)
Sg.
N.
G.
D.
Acc. (m.f.)
Abl.

-is (-ios, -eos)

-i
-em (-im,-in;-a), (n.)=N.
-e (-i)

Pl.
(m.f.) -es, (n.) -a(-ia)
-um (-ium)2
-ibus
= N.
= D.

1) oxydum ferri; magnesii, zinci v. s. demir oksit, magnezyum oksit, inko oksit
2) Gvdesinin sonunda (yani G. taks olan -is'in nnde) iki veya sessiz harf bulunan
isimlerde (rn. vent-, dent-, gland-); G ve H gruplarna giren isimlerde rastlanr.

15

nc ekimdeki isimler, ounlukla N. sg. ve G. sg. 'deki ekillerine ve cipslerine gre, birka altgrupta toplanabilir. ekim
bakmndan en nemli fark, yukardaki cetvelde de grld gibi,
masculinum ve femininum isimler ile neutrum isimler arasnda olduu halde, m. ve f. isimler ile n. isimler iin sadece birer rnek vermekle yetinilmiyerek eitli gruplara ait birka rnek verilmesi daha
uygun grlmtr.
rnekler :
N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

A grubu
liquor
zelti1
liguoris
zeltinin
liquori
zeltiye
liquorem
zeltiyi
liquore
zeltide(n)
liquores
zeltiler
liquorum zeltilerin
liquoribus zeltilere
liquores
zeltileri
liquoribus zeltilerde(n)

C grubu
regio
blge
regionis
blgenin
regioni
blgeye
regionem
blgeyi
regione
blgede(n)
regiones
blgeler
regionum blgelerin
regionibus blgelere
regiones
blgeleri
regionibus blgelerde(n)

sim gvdeleri: liquor-, regionSzlk ekilleri: Iiquor,-oris m.; regio,-onis f.

N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

grubu
radix
kk
radicis
kkn
radici
kke
radicem
kk
radice
kkte(n)
radices
kkler
radicum
kklerin
radicibus
kklere
radices
kkleri
radicibus
kklerde(n)

G grubu
classis
snf
classis
snfn
classi
snfa
classem
snf
smfta(n)
classe
snflar
classes
classium
snflarn
classibus
snflara
snflar
classes
classibus
snflarda(n)

sim gvdeleri: radic-, classSzlk ekilleri: radix,-icis f.; classis,-is f.

1) Bundan nceki ekim rneklerinde verilen ve isim tamlamasnda kullanlan ekiller
bundan byle verilmeyecektir.

16

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

corpus
corporis
corpori
corpus
corpore
corpora
corporum
corporibus
corpora
corporibus

grubu
vcut
vcudun
vcuda
vcudu
vcutta(n)
vcutlar
vcutlarn
vcutlara
vcutlar
vcutlarda(n)

H grubu
animal
hayvan
animalis
hayvann
animali
hayvana
animal
hayvan
animali
hayvanda(n)
animalia
hayvanlar
animalium
hayvanlarn
animalibus
hayvanlara
hayvanlar
animalia
animalibus
hayvanlarda(n)

sim gvdeleri: corpor-, animaliSzlk ekilleri: corpus,-oris n.; animal,-alis n.

A)

N. sg. 'i -or, G. sg.'i -oris ile biten isimler bu gruba girer ve
bunlar m. dir. stisna: arbor,-oris f. "aa".
levator
rotator
supinator
flexor
arrector
abductor
adductor

B)

tumor
vapor
(h)umor
liquor
color
odor
aequator

N. sg.'i -er, G. sg.'i -eris ile biten isimler. Bunlarn bazlar m.,
bazlar da n. dur.
cadaver,-eris n.
tuber,-eris n.
papaver,-eris n.
piper,-eris n.

C)

extensor
dilatator
constrictor
sopor
dolor
calor
rubor

zingiber,-eris n.
suber, -eris n.
ver, veri n.

aer', aeris m. 2
aether,-eris m.
cancer,-eris m.
ureter,-eris, m.

N. sg. biimi -o ile biten isimler bu gruba girer. Bunlardan

N. sg. ve G. sg. biimleri -do,-dini, -go,-ginis, -io,-ionis olanlar
f., dierleri ise m. dir. stisna: ordo,-inis m. "takm"; papilio,
-onis m. "kelebek"; tendo,-inis m. "kiri"; turio,-onis m.
"yeni alm tomurcuk"; caro, carnis f. "et".
abductio,-onis f.
adductio.-onis f.
rotatio,-onis f.
supinatio,-onis f.

flexio,-onis f.
arrectio,-onis f.
dilatatio,-onis f.
constrictio,-onis f.

praescriptio,-onis f.
trituratio,-onis f.
extractio,-onis f.
maceratio,-onis f.

1) sayfa 5 teki kuraldan farkl olarak ae harfleri bu kelimede iki hece olarak okunur.
2) Acc. sg. -a.

17

emulsio,-onis f.
suspensio,-onis f.
granulatio,-onis f.
confectio,-onis f.
potio,-onis f.
lotio,-onis f.
solutio,-onis f.
mucilago,-inis f.
inhalatio,-onis f.
injectio-,-onis f.
operatio,-onis f.
purgatio,-onis f.
unctio,-onis f.
transfusio,-onis f.
frictio,-onis f.
derivatio,-onis f.
praecipitatio,-onis f.
saturatio,-onis f.
sterilisatio,-onis f.
fmigatio.-onis f.

18

infectio,-onis f.
irritatio,-onis f.

sectio,-onis f.
regio,-onis f.
aberratio,-onis f.
margo,-inis f.
hirudo,-inis f.
cartilago,-inis f.
vibrio,-onis f.
homo,-inis m.
embryo,-onis m.
pulmo,-onis m.
sapo,-onis m.
carbo,-onis m.

radix,-icis f.
pix, picis f.
filix, filicis f.
smilax,-acis f.
salix,-icis f.
larix,-icis f.
stryrax,-acis f.
index,-icis m.

frutex,-icis m.
suffrutex,-icis m.
cortex,-icis m.
apex,-icis m.
latex,-icis m.
calyx,-ycis m.
larynx,-yngis m. s
pharynx,-yngis m.3.

N. sg. 'de -as ile biten isimler, Bunlar genellikle f., yalnz kimyasal terimler m. dur.
gravitas,-atis f.
graviditas,-atis f.
varietas,-atis f.
sterilitas,-atis f.

1)
2)
3)
4)
5)

libido,-inis f.
emotio,-onis f.
commotio,-onis f.
relaxatio,-onis f.
inhibitio,-onis f.
stimulatio,-onis f.
inspiratio,-onis f.
exspiratio,-onis f.
expectoratio,-onis f.
mictio,-onis f.
palpitatio,-onis f.
mutatio,-onis f.
digestio,-onis f.
assimilatio,-onis f.
dissimilatio,-onis f.

inflammatio,-onis f.
constipatio,-onis f.
lumbago,-inis f.
prurigo,-inis f.
impetigo,-inis f.
luxatio,-onis f.
perforatio,-onis f.

N. sg.'de -x ile biten isimler bu gruba girer ve genellikle f. olup

-x, -xy, -ynx ile biten isimlerle thorax, -acis "gs kafesi, toraks"
m. dur.
crux, crucis f.
varices,-um f.1
appendix,-icis f.
fauces, faucium f.2
faex, faecis f.
borax,-acis f.
nux, nucis f.
spadix,-icis f.

D)

radiatio,-onis f.
refIectio,-onis f.

fertilitas,-atis f.
summitates,-um f.4
quantitas,-atis f.
aestas,-atis f.
cavitas,-atis f.

carbonas,-atis m.
nitras,-atis m.
sulphas,-atis m.

Sg. ekli varix,-icis f. ok nadiren kullanlr.

Sg. ekli faux, faucis kullanlmaz; G. Pl.teki -ium taks kurala uymaz (bkz. s. 15 not 2)
Gvde sonunda 2 sessiz harf bulunduu halde G. Pl. taks -um dur.
Sg. summitas,-atis f. az kullanlr.
Acetas, arsenas, benzoas, boras, chloras, chromas, citras, glucotas, lactas, oleas,
phosphas, salicylas, stereas, tannas, tartras v. s. benzer kelimelerdir.

E)

N. sg.'i sessiz bir harften son

nellikle f., bazlar da m. dir

-s ile biten isimler. Bunlar ge-

glans, glandis f.
pars, partis f.
lens, lentis f.
frons, frontis f.
hiems, hiemis f.

F)

dens, dentis m.
fons, fontis m.
pons, pontis m.
adeps, adipis m.
infans,-ntis m. f.-

N. sg.'i -es veya -is ile biten ve G. sg.'deki hece adedi N.'tekinden bir fazla olan isimler. Bunlardan -is,-idis ve -is,-itis ile biten isimler f., dierleri m. dur. stisna: lapis,-idis "ta" ve -is,
-itis ile biten kimyasal terimler de m. dur.
fomes, fomitis m.
stipes, stipitis m. f.
paries, parietis m.
pes, pedis m.

appendicitis,-idis f.2
hepatitis,-idis f.
retinitis,-idis f.
cystitis,-idis f.

sanguis,-inis m.
pulvis,-eris m.
cinis,-eris m.
sulphis,-itis m.1
arsenis,-itis m.

iris,-idis f.
epidermis,-idis f.
berberis,-idis f.
mays, maydis f.
adonis,-idis m. f.

G) N. sg.'i -es veya -is ile biten ve G. sg. 'deki hece adedi N.'tekine
eit olan isimler. Bunlar genellikle f., bazlar da m. dur. Bu
grupta G. Pl. taks -ium'dur.
sepes,-is f.
indoles,-is f.
axis,-is f.
basis,-is f.5
analysis,-is f.3
dosis,-is f.3
classis,-is f.
sinapis,-is f.
hydrastis,-is f.
avis,-is f.

cutis,-is f.4
diarthrosis,-is f.3
naris,-is f.4
auris, -is f.
pelvis,-isf.
cystis,-is f.
bili,-is f.
anamnesis,-is f.3
diagnosis,-is f.5
narcosis,-is f.s

crisis,-is f.5
phthisis,-is f.5
tussis,-is f.4
pertussis,-is f.'
sitis,-is f.4
febris,-is f.4
orbis,-is m.
fini,-is m.
collis,-is m.
ensis,-is m.

1) Bisulphis, hydrochloris, hypophosphis, nitris, phosphis ve dier asit tuzlan ayn

ekilde yaplr.
2) N. sg.'de -itis ile biten isimler tpta iltihap gsterir; die baz rnekler: arthritis,
carditis, gastritis, otitis v.s.
3) G. sg. 'de -is taks yerine -ios ve -eos taklarna da rastlanr. Acc. sg. -im, -in; Abl.
sg. -i (-e).
4) Acc. sg. -im ve -em, Abl. sg. -i ve -e
5) G. sg.'de -is taks yerine -ios ve -eos taklarna da rastlanr. Acc. sg. -im, -in; Abl.
sg. -i (-e)

19

V. GRUP (e ekimi)
Bu gruba giren isimler N. sg.'de -es, G. sg.'de -ei taklarn alr
ve femininum'dur. yalnz dies, diei 'gn" ve meridies,-ei ''le" masculinum'dur.
rnek:
species
Sg. N.
G.
speciei
D.
speciei
Acc. speciem
Abl. specie
Pl. N.
species
G.
specierum
D.
speciebus
Acc. species
Abl. speciebus

tr
trn
tre
tr
trde(n)
trler
trlerin
trlere
trleri
trlerde(n)

Szlk ekli: species,-ei f.

Bu gruba giren baz isimler:
dies
facies
caries
materies

res
glacies
scabies

YER GSTEREN ZEL SMLER

Latince yazlm botanik kitaplarnda bitkilerin yayl alanlar, eski Latince blge isimleri ile gsterilmitir. Bu konuda botanikle ilgili Latince kitaplarnda (rn. Stearn 215 - 234), tarih atlaslarndan ve corafya szlklerinden1 geni lde yararlanlabilir.
Botanik kitaplarnda ok grlen ve kitabmzn szlk ksmna alnm baz nemli yer ve blge isimleri vardr. Bugnk Trkiye snrlar iinde kalanlardan en ok geen isimler buraya da alnmtr.
Yer gsteren isimler Latince'de de byk harfle yazlr. Eski
Anadolu'daki blgelerin isimleri ve Latince yazlm botanik kitaplarnda kabul edilen snrlar2 yledir:
1) S. ngr, Corafya Szl, Is/anbul (1961); Webster's Geographical
Dictionary, Springfield (1949)
2) Tarih boyunca Anadolu'daki blgelerin snrlar, siyas nedenlerden tr sk sk
deiiklie uradndan burada verilen snrlara farkl kitaplarda, farkl ekilde rastlanabilir.

22

Armenia

: (Trkiye snrlar iindeki ksm) Kars - Erzurum^

Tunceli - Elaz - Diyarbakr - Siirt - Bitlis - Van blgesi.
Bithynia
: Bursa - zmit - Bolu - Zonguldak blgesi.
Cappadocia : Sivas'n gney ksm - Yozgat'm gney ksm - Krehir - Nide - Malatya'y iine alan blge.
Caria
: Mula - Aydn evresi.
Ciliia
: Toros dalaryla Akdeniz arasnda kalan ve Ermenek'ten itibaren Mersin - Adana ovasn iine alan blge
Galatia
: Ankara ve evresi.
Ionia
: Gediz nehri ile Bodrum arasnda zmir - Ske evresi.
Isauria
: Pisidia ile Cilicia arasnda kalan (Beyehir'den Alanya'ya doru uzanan) saha.
Lycaonia
: Konya ve evresi.
Lycia
: Fethiye ile Antalya arasnda kalan yarmada.
Lydia
: Manisa - Eme evresi.
Mysia
: anakkale - Balkesir blgesi.
Pamphylia : Antalya - Alanya blgesi.
Paphlagonia : douda Kzlrmak'a kadar ankr - Kastamonu
blgesi.
Phrygia
: Denizli - Uak - Ktahya - Eskiehir-Afyon evresi.
Pisidia
: gneyde Toroslar'a kadar Burdur - sparta evresi.
Pontus
: Bartn - nebolu aras ile Sinop - Samsun - Amasya Tokat - Yozgat'm kuzey ksm - Sivas'n kuzey ksm - Erzincan - Gmhane'yi iine alan ve oruh
nehrine kadar uzanan blge.
Amanus
Taurus
Antitaurus

: Hatay evresi.
: Toros dalar.
: Glek Boaznn dousunda, Toros dalarnn devam.
KKLK GSTEREN TAKILI SMLER

Latince'de genellikle isim gvdesi deimeden eklenen -ol-,

-ul- ve bazan da -el- itaklar Tke'de -cik, -ck, -cuk taklar gibi
ounlukla bir eyin kn ifade eder1.
1) Benzer ekilde, bu itaklar sfatlarda da kullanlr, rnein:
parvus,-a,-um kk,
parvulus,-a,-um kck

23

a veya o ekim grubundaki bir isimden tretilen itakl yeni

isimde cins ve ekim bakmndan bir deiiklik grlmez; halbuki
III., IV. ve V. nci isim gruplarna giren bir isimden tretilen ve kklk gsteren itakl yeni ismin cinsi ayn kald halde grubu
deierek, f. olduu takdirde a ekim grubuna, m. veya n. olduu
takdirde de o ekiminin A veya C grubuna girer.
arteria-ae f.
bractea,-ae f.
fossa,-ae f.
siliqua,-ae f.
umbella,-ae f.
bulbus,-i m.
globus,-i m.
tubus,-i m.
gramm,-i n.
cornu,-us n.
calyx,-ycis m.
dens, dentis m.
unguis,-is m.
radix,-icis f.
caput,-itis n.
corpus,-oris n.
rete,-is n.

arter
brakte
ukur
B. silik va
B. emsiye
soan
kre
boru, tp
tane
boynuz
kaliks
di
trnak
kk
ba
vcut
a

arteriola,-ae f.
bracteola,-ae f.
fossula,-ae f.
silicula,-ae f.
unbellula,-ae f.
bulbulus.-i m.
globulus,-i m.
tubulus,-i m.
granulum,-i n.
corniculum,-i n.
calyculus,-i m.
denticulus,-i m.
unguiculus,-i m.
radicula,-ae f.
capitulum,-i n.
corpusculum,-i n.
reticulum,-i n.

kk arter
kk brakte, brakteol
kk ukur
B.kk silikva
B. kk emsiye
kk soan
kk kre
kk boru, kk tp
kk tane
kk boynuz
kk kaliks
kk di
kk trnak
kk kk
bak
kk vcut
kk a

Kelime yaps kurallarna gre bazan ufak farklar grlebilir.

rnein corniculum,-i n., denticulus,-i m. szcklerinde olduu gibi, ismin esas gvdesi ile kklk gsteren itak arasna -ic - eki
girer.
Bazan esas isim ile itak alan isim anlamca, hem byklk
hem de biim bakmndan ayrlk gsterir.
lingua,-ae f.

dil

linfcula,-ae f.
ligula,-ae f.

pluma,-ae f.

ty

plumula,-ae f.

Iocus.-i m.

yer

loculus,-i m.

cerebrum.-i n.

beyin

cerebellum,-i n.

ovum.-i n.

yumurta

ovulum,-i n.

24

dilcik
gramine yapranda
dil eklinde knt
bitki embriyonunda
gvde
kk
boluk, B.
ovaryumun veya karpellerin gzlerinin her
biri
A. beynin bir ksm,
beyincik
vl, tohum tasla

funis,-is m.

ip

funiculus,-i m.

pes, pedis m.
auris,-is f.

ayak
kulak

pedunculus,-i m.
auricula,-ae f.

ipik, funikulus, A.
kordon, kk ipsi
bir oluum, B. vln plasentaya baland sap
iek sap
kulak kepesi, (kalpte) kulakk

Bazan da Meslek Latince'de esas szck ile itak alm szck

arasnda anlamca hi bir iliki yoktur.
forma,-ae f.
clavis,-is f.

biim
anahtar

formula,-ae f.
clavicula,-ae f.

forml
kprck kemii

Kklk gsteren itakl isimlerden bazlarnn yalnz takl

ekilleri kullanlr, taksz ekilleri kullanlmaz.
capsula,-ae f.1
cellula,-ae f.'
cupula,-ae f.
pilula,-ae f.'

kapsl
hcre
kubbe, kadeh
hap

petiolus-i m.
scrupulus,-i m.
tumulus,-i m.

yaprak sap. petiyol

ufack para
Cr. A. tepecik

1) Capsa, cella, pila v. s. Meslek Latince'de kullanlmaz.

25

III. Sfat
Giri
Bir sfatn grevi, yannda bulunduu ismi nitelemektir. Niteledii isimle ilgili olduundan, Latince'de isimle beraber sfat ta
ekilir.
KURAL : 1 . Bir sfat, yannda bulunduu isim ile beraber ekilir,
yani ismin cinsine, haline ve saysna (tekillik - oulluk) uyar.
2. Sfat genel olarak isimden sonra gelir. Trke'ye evirirken sfat ne alnmaldr.
Sfatlar ekim bakmndan iki gruba ayrlabilir:
I. GRUP : I. ve II. isim grubunun taklarn alan sfatlar,
II. GRUP : Genellikle III. isim grubunun taklarn alan sfatlar.
Sfatlar gvde yaps bakmndan da balca gruba ayrlabilir:
a.

Yaln sfatlar, esas gvdelerine dorudan doruya hal taks

alan sfatlardr.

b.

takl sfatlar, ismin ve nadiren yaln sfatn veya fiilin gvdesine bir itak eklenmesinden sonra hal taks alan sfatlardr.
sim, yaln sfat ve fiil gvdesi ile itaknn anlamlar biliniyorsa,
meydana gelen sfatn anlam da, genellikle, tahmin edilebilir.

c.

Gvdesi iki kelimeden yaplm bileik sfatlar.

26

I. GRUBA GREN SIFATLAR

Bunlar, I. ve II. isim grubu'nun taklarn alr; bu gruba giren

bir sfat,
a. masculinum isimler yannda o ekiminin A (nadiren B)
grubunda geen taklar alr, yani succus(nadiren ager, puer)
gibi ekilir, (bkz. s. 12),
b. femininum isimler yannda a ekiminde geen taklar
alr, yani gemma gibi ekilir (bkz. s. 8),
c.

neutrum isimler yannda o ekiminin C grubunda geen

taklar alr, yani folium gibi ekilir (bkz. s. 12).

rnekler:
Gvdesi magn- olan sfat (szlk ekli: magnus,-a,-um "byk")
u ekilde ekilir:
m. isimler yannda

N.
magnus
G.
magni
D.
magno
Acc. magnum
Abl. magno
magni
N.G.
magnorum
D.
magnis
Acc. magnos
Abl. magnis

f. isimler yannda

magna
magnae
magnae
magnam
magna
magnae
magnarum
magnis
magnas
magnis

n. isimler yannda

magnum
magni
magno
magnum
magno
magna
magnorum
magnis
magna
magnis

Gvdesi nigr- olan sfat (szlk ekli: niger, nigra, nigrum1 "siyah")
u ekilde ekilir:
Sg.

N.
G.

niger
nigri

nigra
nigrae

nigrum
nigri

Dier haller de magnus,-a,-um'da olduu gibi yaplr, yani fark

sadece N. Sg. m.'dadr.
1) I. Grup sfatlarn gvdesi -r ile biten baz ekim biimlerinde, -r'den nce bire harfi
bulunur. Bu e harfinin hangi sfatlarda bulunaca tayin edilemiyeceinden szle,
yanllk yaplmamas iin, bu gibi sfatlarn m., f. ve n. biimlerinin tmnn yazlmas
uygun grlmtr.

27

a. Birinci gruba giren sfatlarn masculinum isimler ile beraber

ekimi.
hortus,-i m. bahe; magnus,-a,-um byk

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

hortus magnus
horti magni
horto magno
hortum magnum
horto magno

byk
byk
byk
byk
byk

bahe
bahenin
baheye
baheyi
bahede(n)

Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

horti magni
hortorum magnorum
hortis magnis
hortos magnos hortis magnis

byk
byk
byk
byk
byk

baheler
bahelerin
bahelere
baheleri
bahelerde(n)

pulvis,-eris m1, toz;

purus,-a,-um temiz

temiz
pulvis purus
Sg. N.
G.
pulveris puri
temiz
D.
pulvere puro
temiz
Acc.
pulverem purum
temiz
Abl.
pulvere puro
temiz
temiz
Pl. N.
pulveres puri
G.
pulverum purorum
temiz
D.
pulveribus puris
temiz
Acc.
pulveres puros
temiz
Abl.
pulveribus puris
temiz
b. Birinci gruba giren sfatlarn femininum
ekimi.

toz
tozun
toza
tozu
tozda(n)
tozlar
tozlarn
tozlara
tozlar
tozlarda(n)
isimlerle beraber

phiala,-ae f. ie; magnus,-a,-um byk

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

phiala magna
phialae magnae
phialae magnae
phialam magnam
phiala magna
philae magnae
phialarum magnarum
phialis magnis
phialas magnas
phialis magnis

1) 3. ekim, F grubu, s. 19.

byk
byk
byk
byk
byk
byk
byk
byk
byk
byk

ie
ienin
ieye
ieyi
iede(n)
ieler
ielerin
ielere
ieleri
ielerde(n)

margo,-inis f. kenar;

ruber, rubra, rubrum krmz

N,
G.
D.
Acc.
Abl.

margo rubra
marginis rubrae
margini rubrae
marginem rubram
margine rubra

krmz
krmz
krmz
krmz
krmz

kenar
kenarn
kenara
kenar
kenarda(n)

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

margines rubrae
marginum rubrarum
marginibus rubris
margines rubras
marginibus rubris

krmz
krmz
krmz
krmz
krmz

kenarlar
kenarlarn
kenarlara
kenarlar
kenarlarda(n)

c. Birinci gruba giren sfatlarn neutrum isimlerle beraber

ekimi.
foIium,-i n. yaprak;

Sg- N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

magnus,-a,-um byk

folium magnum
folii magni
folio magno
folium magnum
folio magno
folia magna
foliorum magnorum
foliis magnis
folia magna
foliis magnis

byk
byk
byk
byk
byk

yaprak
yapran
yapraa
yapra
yaprakta(n)

byk
byk
byk
byk
byk

yapraklar
yapraklarn
yapraklara
yapraklar
yapraklarda(n)

Birinci gruba giren sfatlar, s. 27'de grld gibi, m. isimler

yannda o ekiminin A (veya nadiren B) grubunda geen taklar alr.
A. Masculinum isimler yannda o ekiminin A grubunda geen taklar alan sfatlar gvde yaps bakmndan aadaki ekilde snflandrlabilir :
a. Yaln sfatlar: Gvdesine dorudan doruya hal taks alan
sfatlardr.
magnus,-a,-um
altus
excelsus
grossus

multus
paucus
totus2
verus

siccus
laevus
crudus
purus

1) 3. ekim, C grubu, s. 17.

2) stisna olarak her cinste G. sg. totius, D. sg. toti'dir.

29

latus
longus
oblongus
angustus
parvus
nanus
bonus
malus

nvus
rectus
amarus
alienus
clarus
aequus
bellus
var i us

cavus
vivus
planus
crassus
laxus
densus
nudus
hirtus

b. takl sfatlar: Gvdeye itak ilvesinden sonra hal taks

alan sfatlardr. Latince'de ok fazla rastlanan itaklar, sfatlara
genellikle belirli bir anlam verirlerse de kurallara uymyan anlamdaki
kelimelerin says hi te az deildir.
takl sfatlar birka altgrupta toplanabilir:
1. -aceus,-a,-um: benzerlik gsterir, rnein herbaceus,-a,-um
(herba,-ae f.)1 "otsu".
cretaceus (creta,-ae f.)1
coriaceus (corium,-i n.)
foliaceus (folium,-i n.)
olivaceus (oliva,-ae f.)
membranaceus (membrana,-ae f.)

rosaceus (rosa,-ae f.)

setaceus (seta,-ae f.)
violaceus (viola,-ae f.)
vitaceus (vitis,-is f.)

Anlamca yukardaki kurala dorudan doruya uymayan sfatlar da vardr:

amylaceus (amylum,-i n.)
oleaceus (oleum,-i n.)
oleraceus (olus,-eris n.)
papyraceus (papyrus,-i m.)
sebaceus (sebum,-i n.)

niasta ieren
yaa benzer; yal
sebzeye benzer; sebze olarak yetitirilen
1. papirs bitkisine benzer; papirs bitkisinden elde edilmi
2. kt gibi ve opak
iyama benzer; iyandan yaplm, iyal

2. -aeus,-a,-um: bkz. yer gsteren sfatlar s. 49.

3. -anus,-a,-um: durum (bkz. yer gsteren sfatlar s. 49) ve ilgi
gsterir.
montanus (mons, montis m.)
urbanus (urbs, urbis f.)
humanus (homo,-inis m.)

dalarda bulunan
ehirlerde bulunan
insan ile ilgili

1) Parantez iinde bulunan szckler hem temel szc gstermek hem de evvelce
gemi olan kelimeleri tekrarlamak amacyla buraya alnmtr ve bu szcklerin
hepsi kitabn arkasndaki szlkte bulunmaktadr. Parantez iinde bir szck verilmediyse, ya bir temel kelime mevcut deildir ya da var olan szck eczac iin nem
tamaz.

30

4. -arius,-a,-um: genellikle ilgi gsterir, rnein agrarius,-a,-um

(ager, agri m.) "tarla ile ilgili, tarlalarda yetien".
arenarius (arena,-ae f.)
coriarius (corium,-i n.)
veterinarius

kum ile ilgili, kumlu toprakta yetien

sepileme ile ilgili
veteriner, baytarlk ile ilgili

5. -aticus,-a,-um: yetime yerini gsterir.

silvaticus/sylvaticus (silva,-ae f.)
aquaticus (aqua,-ae f.)

ormanda yetien
suda yetien

6. -atus,-a,-um : benzerlik, ierme, ait olma, iliki ya da bir

eylemin sonucunu belirtir.
rnekler : stellatus (stella,-ae f.)
saponatus (sapo,-onis m.)
lanatus (lana,-ae f.)
siccatus (siccare)
medicatus
deresinatus vresina,-ae f.)
examaratus (amarus,-a,-um)
exoleatus (oleum,-i n.)
excorticatus (cortex,-icis m.)
mundatus
depuratus (purus,-a,-um)
rectificatus (rectus,-a,-um)
raffinatus
exsiccatus (siccare)
granulatus (granulum,-i n.)
praeparatus
praecipitatus
pulveratus (pulvis,-eris m.)
hydrogenatus (hydrogenium,-i n.)
saccharatus (saccharum,-i n.)
albuminatus (albumen,-inis n.)
anisatus (anisum,-i n.)
opiatus (opium,-i n.)
camphoratus (camphora,-ae f.)
glycerinatus (glycerinum,-i n.)
liberatus (liber, libera, liberum)
inspissatus
concentratus
cristallisatus (cristallus,-i m.)
destillatus (stilla,-ae f.)

yldzl
sabun ieren
ynl
kurutulmu

bromatus (bromum,-i n.)

chloratus (chlorum,-i n.)
sulfuratus (sulfur,-uris n.)
jodatus (jodum,-i n.)
benzoatus (benzoe,-es f.)
ferratus (ferrum,-i n.)
salicylatus
oxydatus (oxydum,-i n.)
prostratus
resupinatus
reclinatus
inclinatus
declinatus
curvatus
arcuatus (arcus,-us m.)
carinatus (carina.-ae f.)
circinnatus
verticillatus (vertex,-icis m.)
decussatus
perfoliatus (folium,-i n.)
connatus
innatus
lanceolatus
ovatus (ovium,-i n.)
cochleatus (cochlea,-ae f.)

31

testiculatus (testiculus,-i m.)

oblongatus (longus,-a,-um)
palmatus (palma,-ae f.)
sagittatus (sagitta,-ae, f.)
hastatus (hasta,-ae f.)
flabellatus (flabellum,-i n.)
pennatus (penna,-ae f.)
lunatus (luna,-ae f.)
lunulatus (Iunula,-ae f.)
falcatus (falx, falcis f.)
gladiatus (gladius,-i m.)
cordatus (cor, cordis m.)
peltatus (peltum,-i n.)
rotatus (rota,-ae f.)
rotundatus (rotundus,-a,-um)
orbiculatus (orbis,-is m.,
orbiculus,-i m.)
angulatus (angulus,-i m.)
quadratus
deltatus
obdeltatus
spatulatus
laciniatus (lacinia,-ae f.)
aculeatus (acus,-us f.)
aristatus (arista,-ae f.)
apiculatus (apex,-icis m.,
apiculus,-i m.)
subulatus (subula,-ae f.)
hamatus (hamus,-i m.)
truncatus (trucus,-i m.)
acuminatus (acumen,-inis n.)
alatus (ala, -ae f.)
caudatus (cauda,-ae f.)
undatus (unda,-ae f.)
undulatus (undula,-ae f.)
serratus (serra,-ae f.)
dentatus (dens, dentis m.)
mucronatus
ciliatus (cilium,-i n.)
crenatus (crena,-ae f.)
crenulatus (crenula,-ae f.)
sinuatus (sins,-us m.)
lobatus (lobus,-i m.)
emarginatus (margo,-inis f.)
notatus (nota,-ae f.)
maculatus (macula,-ae f.)
punctatus (punctum,-i n.) .
striatus (stria,-ae f.)

32

squamatus (squama,-ae f.)

irabricatus (imbrex,-icis m.)
corticatus (cortex,-icis m),
bracteatus (bractea,-ae f.)
glomeratus (glomus,-eris n.)
agglomeratus
aggregatus (grex, gregis m.)
echinatus
perforatus (foramen,-inis n.)
rostratus (rostrum, -i n.)
cristatus (crista,-ae f.)
coronatus (corona,-ae f.)
labiatus (labium-i n.)
flagellatus (flagellum,-i n.)
capitatus (caput,-itis n.)
clavatus (clava,-ae f.)
foliatus (folium,-i n.)
paniculatus (panicula,-ae f.)
umbellatus (umbella,-ae f.)
petiolatus (petiolus,-i m.)
pedunculatus (pedunculus,-i m.)
corollatus (corolla,-ae f.)
barbatus (barba,-ae f.)
jubatus (juba,-ae f.)
capillatus (capillus,-i m.)
penicillatus (penicillus,-i m.)
virgatus (virga,-ae f.)
plicatus (plica,-ae f.)
sulcatus (sulcus,-i m.)
reticulatus (rete,-is n.,
reticulum,-i n.)
canaliculatus (canalis,-is m.,
canaliculus,-i m.)
annulatus (annulus,-i m.)
odoratus (odor,-oris m.)
venenatus (venenum,-i n.)
baccatus (bacca,-ae f.)
spicatus (spica,-ae f.)
campanulatus (campanula,-ae f.)
urceolatus (urceolus,-i m.)
coloratus (color,-oris m.)
carminatus
incarnatus (caro, carnis m.)
purpuratus
cupreatus (cumprum,-i n.)
auratus (aurum,-i n.)

7. -bundus,-a,-um: bir ii yapan gsterir.

floribundus (flos, floris m.)
ridibundus (ridere)

ieklenen
glen

8. -eus,-a,-um: renk, ekil ve kalite bakmndan benzerlik veya

kullanlan materyeli belirtir, rnein vitreus,-a,-um, (vitrum, -i n.) "camdan yaplm"; arboreus,-a,-wn (arbor,-oris
f.) "aa eklinde". (Yer gsteren sfatlar s. 49'a da baknz.)
carneus (caro, carnis m.)
castaneus (castanea,-ae f.)
cinereus (cinis,-eris m.)
corneus (cornu,-us n.)
giganteus (gigas,-antis m.)

lapideus (lapis,-idis m.)

niveus (nix, nivis f.)
osseus (os, ossis n.)
piceus (pix, picis f.)
sulfureus (sulfur,-uris n.)

Anlamca yukardaki kurala dorudan doruya uymayan sfatlar da vardr:

aereus (aer, aeris m.)'
calcareus (calx, calcis f.)
cereus (cera,-ae f.)

hava ieren, B. havada bulunan

kireli, B. kireli toprakta yetien
balmumundan yaplm, balmumu ieren;
renk ve koku bakmndan balmumuna benzer

9. -icius,-a,-um ve -itius,-a,-um; bir eylemin sonucunu ifade eder.

adventicus (advenire)
factitius (facere)
insiticius

dardan gelmi, yabanc, normal d

[yaplm ] sun, yapay, artifisyel
(meyve aalarna) alanm

10. -icus,-a,-um: ilgi ifade eder, rnein diabeti,cus,-a,-um (diabetes,-is m.) "eker hastal ile ilgili".
aromaticus
anhydricus
balsamicus (basamum,-i n.)
proteinicus
physiologicus
narcoticus (narcosis,-is f.)
gynaecologicus (gynaecologia,-ae f.)
hepaticus (hepar,-atis n.)
urologicus
catharticus
acusticus

technicus
syntheticus
elasticus
domesticus (domus,-us f.)
rhombicus (rhombus,-i m.)
cylindricus
ellipticus
metallicus
boricus
nitricus
sulfuricus

1) Sylenii iin s. 17, not l'e bkz.

33

11. -idus,-a,-um: bir hali ifade eder, rnein humidus,-a,-um

(humor,-oris m.) '"rutubetli".
acidus
aridus
calidus (calor.-oris m.)
fluidus (fluere)
floridus (flos, floris m.)
foetidus
frigidus (frigor,-oris, m.)
gravidus
hispidus

hybridus / hibridus
liquidus (liquor,-oris m.)
nitidus
pellucidus (lux, lucis f.)
perliquidus'
splendidus
subliquidus
trepidus

12. -inus,-a,-um: ilgi, iliki ya da hal, benzerlik veya biim ifade eder, rnein ner\inus,-a,-um (nervus,-i m.) "sinirler ile
ilgili, sinir teskin edici"; amygdalinus,-a,-um (amygdala,-ae
f.) "bademe benzer".
anthracinus (anthrax,-acis m.)
argentinus (argentum,-i n.)
b;tulinus(betula,-ae f.)
cannabinus (cannabis,-is f.)
corallinus
femininus (femina,-ae f.)
fibrinus (febris,-is f.)
intestinus
kalinus (kali n.)

lupulinus
marinus (mare,-is n.)
masculinus (mas, masculus)
matutinus
ovinus (ovis,-is f.)
palatinus (palatum-i n.)
ursinus (ursus,-i m.)
uterinus (uteris,-i m.)
vitellinus {vitellus-i, m.)

13. -orius,-a,-um: bir eylem ile ilgiyi gsterir.

exploratorius (explorare)
masticatorius
respiratorius (respirare)

aratrma yapmak ile ilgili

ineme (hareketi) ile ilgili
nefes alma (hareketi) ile ilgili

14. -osus,-a,-um: bolluk1, okluk, bireyce zenginlik gsterir;

bir ok hallerde ise miktar kastedilmeyebilir. rnein granulosus, -a, -um (granulum, -i n.) "ok graniill" veya "granll";
ramosus,-a,-um (ramus,-i m.) "ok dall"; vinosus,-a,-um
(vinum,-i n.) "ok arap ieren" veya "arap ieren".
acetosus (acetum,-i n.)
adiposus (adeps, adipis m.)
angulosus (angulus,-i m.)
aquosus (aqua,-ae f.)
1) Bu bolluk anlam, ou kez kaybolur.

34

bituminosus (bitumen,-inis n.)

calosus (callus,-i m.)
capillosus (capillus,-i m.)
farinosus (farina,-ae f.)

filamentosus (filamentum,-i n.)

foliosus (folium,-i n.)
frondosus (frons, frondis f.)
glandulosus (glandula,-ae f.)
gummosus (gummi n.)
maculosus (macula,-ae f.)
maraillosus (mamilla,-ae f.)
mucosus (mucus,-i m.)
nervosus (nervus,-i m.)
nodosus (nodus,-i m.)
oleosus (oleum,-i n.)
papillosus (papilla,-ae f.)

pilosus (pilus.-i m.)

pulposus (pulpa,-ae f.)
rugosus (rugae,-arum f.)
spinosus (spina,-ae f.)
spinulosus (spinula,-ae f.)
spirituosus (spiritus,-us m.)
succosus (succus,-i m.)
tomentosus (tomentum,-i n.)
venenosus (venenum,-i n.)
venosus (vena,-ae f.)
verrucosus (ve.ruca,-ae f.)
vesiculosus (vesicula,-ae f.)

Anlamca yukardaki kurala dorudan doruya uymayan sfatlar da vardr:

bulbosus (bulbus,-i m.)
fruticosus (frutex,-icis m.)
racemosus (racemus,-i n.)
globosus (globus,-i m.)
spongiosus (spongia,-ae f.)
bracteosus (bractea,-ae f.)
paludosus (palus,-udis f.)
uliginosus (uligo,-inis f.)
nemorosus (nemus,-oris n.)
fumosus (fumus,-i m.)

ok bulb(us)lu; bulba benzer, bulb tayan

al eklinde
rasem eklinde
kre eklinde
sngerimsi
brakteye benzer
bataklkta yetien
rutubetli toprakta (bataklkta) yetien
ormanda yetien
duman renginde

c. Gvdesi iki szckten yaplm bileik sfatlar: 8u sfatlardaki

ikinci szck birinci tarafndan nitelenir. Burada, rnek olarak, renciler iin nemli altgrup veriyoruz.
1. -folius,-a,-um; -phyllus,-a,-um (Gr.) "

yaprakl" demektir.

rnekler:
acutifolus,-a,-um

(acutus,-a,-um)

gossypifolius,-a,-um
quadrifolius,-a,-um
cyc!ophyllus,-a,-um
stenophyllus,-a,-um
aphyllus,-a,-um

[yapraklar sivri olan]

sivri yaprakl
(gossypium,-i n.) [yapraklar pamuunki gibi]
(quattor)
drt yaprakl
(cyclo-)
daire biiminde yaprakl
(steno-)
dar yaprakl
yapraksz
35

angustifolius (angustus,-a,-um)
asperi- (asper,-era,-erum)
castaneae- (castanea,-ae f.)
cere- (cera,-ae f.)
cordi- (cor, cordis n.)
crenati- (crenatus,-a,-um)
crispi- (crispus,-a,-um)
cunei- (cuneus,-i m.)
ensi- (ensis,-is m.)
grandi- (grandis,-e)
integri- (integer,-ra,-rum)

lauri- (laurus,-i f.)

mille- (mille)
obtusi- (obtusus,-a,-um)
plani- (planus,-a,-um)
pruniaeternipaucilongiamentimicro-

2. florus,-a,-um; -anthus,-a,-um: "

. iekli" demektir.

rnekler:
amentifIorus,-a,-um
noctiflorus,-a,-um

(amentum,-i n.)
(nox, noctis f.)

[iekleri trtla benzer ]

trtl iekli
geceleyin iek aan

dianthus,-a,-um (di-)

iki iekli

pycnanthus,-a,-um (pync-)

sk iekli

cauliflorus- (caulis,-is f.)

laxi- (laxus,-a,-um)
longi- (longus,-a,-um)

3. -ideus,-a,-um': "

pauci- (pauci,-ae,-a)
sessili- (sessilis,-e)
tubuli- (tubulus,-i m.)

eklinde olan, benzer" demektir.

rnekler:
cephaIoidets,-a,-um (cephalo-)

[ba eklinde ] baa benzer

conoideus,-a,-um (conus,-i m.)

koniye benzer

ovoideus,-a,-um (ovum,-i n.)

yumurtaya benzer

amygdaloideus
bulbocubodelto-

discoellipsolambdopetalo-

rhomboscaphosesamo-

1) Greke'den gelen -id- gvdesi biim demektir.

36

sphaerotrapezotrocho-

d. Gruplandrlrayan sfatlar: Bu sfatlar A altgrubundaki taklar alr, fakat yukardaki gruplarn hibirine sokulmamtr.
sectus,-a,-um
fractus
transversus
diffusus
medius
intermedius
apertus
malignus
lotus
mixtus
expressus
fixus
suillus
ustus
compactus
adultus
maturus

immaturus
hibernus
nocturnus
obtusus
retusus
rotundus
acutus
partitus
repandus
extrorsus
introrsus
reflexus
superus
inferus
externus
internus

arrectus
alternus
oppositus
appositus
erectus
compositus
maritimus
asepalus
sensitivus
adhaesivus
aperativus
carminativus
aestivus
sativus
cornutus
nasutus

succulentus
esculentus
vinolentus
hirsutus
minutus
dilutus
absolutus
aculus '
deciduus
annuus
continuus
perpetuus
vacuus
contiguus
fecundus
rotundus
profundus

B. Masculinum isimler yannda o ekiminin B grubunda geen taklar alan, yani ager veya puer gibi ekilen sfatlar nispeten az olduundan snflandrlmadan verilecektir. Yalnz burada, gvdenin sonundaki r'nin nnde bulunan e harfinin, baz sfatlarda btn biimlerde, bazlarnda ise sadece m. N. sg. biiminde var olduuna
dikkat edilmelidir.
asper,-era,-erum
tener,-era,-erum
liber,-era,-erum
dexter,-(e)ra,-(e)rum

pulcher,-ra,-rum
aeger,-ra,-rum
ruber,-ra,-rum
niger,-ra,-rum

glaber,-ra,-rum
integer,-ra,-rum
scabe ,-ra,-rum

Birleik sfatlarda geen -fer(us),-fera,-ferum ve bazan -ger,

-gera, -gerum, "
tayan." "
getiren" demektir.
rnekler:
somnifer,-fera,-ferum
(somnus,-i m).
sudorifer,-fera,-ferum
(sudor,-oris m.)
spiciger,-gera,-gerum (spica,-ae f.)
cerifer (cera,-ae f.)
cruci- (crux, crucis f.)
cupuli- (cupula,-ae f.)

uyku getiren, uyutucu

terletici
baak tayan

dactyli- (dactylus,-i m.)

ensi- (ensis,-is m.)
foramini- (foramen,-inis n.)

37

pili-(pilus,-i m.)
pomi-(pomum,-i n.)
sebi- (sebum,-i n.)
semini- (semen,-inis n.)
subuli- (subula,-ae f.)
succini- (succinum,-i n.)
vini- (vinum,-i n.)

fructi- (fructus,-us m.)

gemmi- (gemma,-ae f.)
globi- (globus,-i m.)
globuli- (globulus,-i m.)
grani- (granum,-i n.)
lacti- (lac, lactis n.)
margariti- (margarita,-ae f.)
nuci- (nux, nucis f.)
ovi- (ovum,-i n.)

laniger,-gera,-gerum (lana, -ae f.)

pubiger,-gera,-gerum (pubes,-is f.)

II. GPUBA GREN SIFATLAR

Bu gruba giren sfatlar, III. isim grubunun hal taklarn, fakat Abl. sg.'de -i, N. Pl. n.'da -ia ve G. Pl.'de -ium alr.
Bu sfatlar N. sg. 'deki tak saysna gre blme ayrlr:
N. sg. de 2 tak alan sfatlar
N. sg. de 3 tak alan sfatlar
N. sg. de 1 tak alan sfatlar
N. sg.'de 2 tak alan sfatlar: N. sg. 'de m. ve f. iin ayn , n.
iin ise farkl tak gsterenler, rnein m. f. isim yannda similis,
n. isim yannda simile "benzer".
Szlk ekli: similis,-e
m.f. isim yannda

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.
38

n. isim yannda

simile

similis
similis
simili

simile

similem
simili

similia

similes
similium
similibus

similia

similes
similibus

N. sg.'de 3 tak alan sfatlar: ki tak alan sfatlar gibi ekilir,

fakat N. sg'de cins iin de farkl tak alrlar, rnein m. isim yannda acer, f. isim yannda acris, n. isim yanmda acre "keskin".
Bu sfatlar szle ksaltma yaplmadan alnr: acer, acris, acre.
m. isim yanmda

f. isim yanmda

n. isim yannda

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

acer
acris
acri
acrem
acri

acris
acris
acri
acrem
acri

acre
acris
acri
acre
acri

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

acres
acrium
acribus
acres
acribus

acres
acrium
acribus
acres
acribus

acria
acrium
acribus
acria
acribus

ekim rneinde grld gibi 2 takl sfatlara kyasla tek fark

N. sg'dedir.
N. sg. 'de 1 tak alan sfatlar ve -ns ile biten partisipler (sfat
fiiller): Bu blme giren sfatlarn N. sg.'de m. f. n. cinsleri iin
bir tek ekil vardr, yalnz Acc. sg. ve N. Acc. pl'de cinsler bakmndan fark grlr, rnein m. f. n. isim yanmda s i n i p l e x ,
G. sg. s i m p 1 i c i s "basit".
Szlk ekli: simplex,-icis.
m.f. isim yannda

Sg. N.
G.
D.
Acc.
Abl.
Pl.

N.
G.
D.
Acc
Abl.

n. isim yannda

simplex
simlicis
simplici
simplex

simplicem
simplici

simplicia

simplices
simplicium
simplicibus

simplicia

simplices
simplicibus

39

Bu blme giren baz rnekler:

Szlk ekli:

par, paris
eit

sapiens,-ntis
akll

repens,-ntis
srnen (sfat

Sg.N. m.f. n.
G.
D.

par
paris
pari
v.s.

sapiens
sapientis
sapienti
v.s.

repens
repentis
repenti
v.s.1

ki tak alan sfatlarn isimler ile beraber ekimi:

pulvis,-eris m. toz;

pulvis volatilis
sg. N.
G.
pulveris volatilis
D.
pulveri volatili
Acc. pulverem volatilem
Abl. pulvere volatili
Pl.

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

volatilis,-e uucu

uucu
uucu
uucu
uucu
uucu

toz
tozun
toza
tozu
tozda(n)

pulveres volatiles
pulverum volatiilum
pulveribus volatilibus
pulveres volatiles
pulveribus volatilibus

uucu
uucu
uucu
uucu
uucu

tozlar
tozlarn
tozlara
tozlan
tozlarda(n)

os, ossis n. kemik;

brevis,-e ksa

os breve
Sg. N.
G.
ossis brevis
D.
ossi brevi
Acc. os breve
Abl. osse brevi

ksa
ksa
ksa
ksa
ksa

kemik
kemiin
kemie
kemii
kemikte(n)

Pl.

ksa
ksa
ksa
ksa
ksa

kemikler
kemiklerin
kemiklere
kemikleri
kemiklerde(n)

N.
ossa brevia
G.
ossium brevium
D.
ossibus brevibus
Acc. ossa brevia
Abl. ossibus brevibus

1) sim olarak kullanld zaman Abl. sg. -e taks alr. Fakat Meslek Latince'de bu
fark genellikle nemsenmez.

40

 tak alan sfatlarn isimlele beraber ekimi:

planta,-ae f. bitki;

silvester, silvestris, silvestre

planta silvestris
Sg- N.
G.
plantae silvestris
D.
plantae silvestri
Acc. plantam silvestrem
Abl. planta silvestri
Pl.

N.
plantae silvestres
G.
plantarum silvestrium
D.
plantis silvestribus
Acc. plantas silvestres
Abl. plantis silvestribus

ormanda yetien

ormanda
ormanda
ormanda
ormanda
ormanda

yetien
yetien
yetien
yetien
yetien

bitki
bitkinin
bitkiye
bitkiyi
bitkide(n)

ormanda
ormanda
ormanda
ormanda
ormanda

yetien
yetien
yetien
yetien
yetien

bitkiler
bitkilerin
bitkilere
bitkileri
bitkilerdefn)

Bir tak alan sfatlarn isimlerle beraber ekimi:

potio,-onis f. posyon;

expectorans,-ntis

balgam sktrc

N.
potio expectorans
G.
potionis expectorantis
D.
potioni expectoranti
Acc. potionem expectorantem
Abl. potione expectcranti

balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc

posyon
posyonun
posyona
posyonu
posyonda(n)

N.
potiones expectorantes
G.
potionum expectorantium
D.
potionibus expectorantibus
Acc. potiones expectorantes
Abl. potionibus expectorantibus

balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc
balgam sktrc

posyonlar
posyonlarn
posyonlara
posyonlar
posyonlarda(n)

unguentum,-i n. pomat;

leniens,-ntis

yumuatc

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

unguentum leniens
unguenti lenientis
unguento lenienti
unguentum leniens
unguento lenienti

yumuatc
yumuatc
yumuatc
yumuatc
yumuatc

pomat
pcmadn
pomada
pomad
pomatta(n)

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

unguenta lenienta
unguentorum lenientium
unguentis lenientibus
unguenta lenientia
unguentis lenientibus

yumuatc
yumuatc
yumuatc
yumuatc
yumuatc

pomatlar
pomatlarn
pomatlara
pomatlar
pomatlarda(n)
41

ki tak alan sfatlar da gvde yaps bakmndan snflandrlabilir.

a. Yaln sfatlar:
gravis,-e
levis
brevis
mitis
fortis
grandis
viridis
communis
tenuis
omnis

mollis
dulcis
suavis
affinis (fini,-is m.)
pinguis
perennis
inermis larma,-orum n.)
edulis
acaulis (caulis,-is m.)

b. takl sfatlar: Bu sfatlar da itaklarna gre gruplandrlmtr, fakat bu itaklarn anlamn kesin olarak saptamak, herzaman olas deildir.
variabilis
flexibilis
spectabilis

hiemalis (hiems, hiemis f.)

majalis
viminalis

saxatilis (saxm,-i n.)

volatilis

officinalis (officina,-ae f.)

neutralis
medicinalis (medicina,-ae f.)

normalis
terminalis (terminus,-i m.)
axialis (axis,-is f.)
basalis (basis,-is f.)
centralis (centrum,-i n.)
lateralis (latus,-eris n.)
bilateralis
collateralis
marginalis (margo,-inis f.)
radialis (radius,-i m.)
verticalis
horizontalis
ovalis (ovum,-i n.)
pyramidalis
spiralis
vegetalis
animalis (animal,-alis n.)
cerealis
vernalis (ver, veri n.)
aestivalis
autumnalis (autumnus,-i m.)

42

abdominalis (abdomen,-inis n.)

brachialis (brachium,-i n.)
bronchialis (branchus,-i m.)
buccalis (bucca,-ae f.)
caecalis (caecum,-i n.)
caudalis (cauda,-ae f.)
cerebralis (cerebrum,-i n.)
costalis (costa,-ae f.)
corticalis (cortex,-icis m.)
dentalis (dens, dentis m.)
digialis (digitus,-i m.)
dorsalis (dorsum,-i n.)
facialis (facies,-ei f.)
fetalis (fetus,-us m.)
frontalis (frons, frontis f.)
genitalis (genus,-eris n.)
gingivalis (gingiva,-ae f.)
intestinalis (intestinum,-i n.)
labialis (labium,-i n.)
lacrimalis (lacrima,-ae f.)
lingualis (lingua,-ae f.)

mentalis (mentum,-i n.)

nasalis (nasus,-i m.)
oralis (os, oris n.)
peroralis
orbitalis (orbita,-ae f.)
palpebralis (palpebra,-ae f.)
pectoralis (pectus,-oris n.)
pulmonalis (pulmo,-onis m.)
renalis (ren, renis m.)
seminalis (semen,-inis n.)
spinalis (spina,-ae f.)
squamalis (squama,-ae f.)
temporalis (tempus,-oris n.)
thoracalis (thorax, -acis m.)
trachealis (trachea,-ae f.)
urinalis (urina,-ae f.)
urogenitalis
vaginalis (vagina,-ae f.)
ventralis (venter,-tris m.)
vertebralis (vertebra,-ae f.)
vesicalis (vesica,-ae f.)
visceralis (viscera,-um n.)
zonalis (zona,-ae f.)
circularis'
orbicularis(orbis,-is m.)
anularis (anulus,-i m.)
angularis (angulus,-i m.)
stellaris (stella,-ae f.)
acicularis (acicula,-ae f.)
navicularis (navicula,-ae f.)
cochlearis (cochlea,-ae f.,
cochlear,-arisn.)
Iinearis(l inea,-ae f.)
umbellaris (umbella,-ae f.)
basilaris (basis,-is f.)
axillaris (axilla,-ae f.)
petiolaris (petiolus,-im.)
vulgaris (vulgus,-i n.)
singularis

alaris (ala,-ae f.)

auricularis (auricula,-ae f.)
capillaris (capillus,-i m.)
ciliaris (cilium,-i n.)
clavicularis (clavicula,-ae f.)
capsularis (capsula,-ae f.)
glandularis (glandula,-ae f.)
vascularis (vas, vasis n.)
granularis (granulum,-i n.)
lenticularis (lens, lentis f.,
lenticula,-ae f.)
lobaris (Iobus,-i m.)
nuclearis (nucleus,-i m.)
papillaris (papilla,-ae f.)
palmaris (palma,-ae f.)
peduncularis (pedunculus,-i m.)
pupillaris (pupilla,-ae f.)
salivaris (saliva,-ae f.)
testicularis (testiculus,-i m.)
arvensis (arvum,-i n.)
hortensis (hortus,-i m.)
pratensis (pratum,-i n.)
caelestis (caelum,-i n.)
rupestris (rupes,-is f.)
lacustris (lacus,-us m.)
fertilis
fragilis
infantilis (infans,-ntis m. f.)
nobilis
sessilis
solubilis
sterilis
subtilis
textilis
utilis
vegetabilis
virilis
volatilis
volubilis
versatilis

c. Bileik sfatlar: ki szckten yaplm bileik sfatlarda geen

-formis,-e "
eklinde" demektir; rnein filiformis,-e
"iplik
biiminde, ipliksi".
1) Gvdelerinde 1 harfi bulunan isimlere sfat taks olarak -alis yerine -aris eklenir.

43

arciformis (arcus,-us m.)

calcei- (calceus,-i m.)
carini- (carina,-ae f.)
clavi- (clavis,-is f.)
cochleari- (cochlear,-aris n.)
cordi- vcor, cordis n.)
cruci- (crux, crucis f.)
cunei- (cuneus,-i m.)
cupuli- (cupula,-ae f.)
cyathi- (cyathis,-i m.)
digitali- (digitus,-i m.)
ensi-(ensis,-is m.)
falci- (falx, falcis f.)
flabelli- (flabellum,-i n.)
flagelli- (flagellum,-i n.)

fungi- (fungus,-i m.)

fusi- (fusus,-i m.)
lingui- (lingua,-ae f.)
napi- (napus,-i m.)
pampini- (pampinus,-i m.)
papilli- (papilla,-ae f.)
pedi- (pes, pedis m.)
piri-,pyri- (pirum,-i n.)
reni- (ren, renis m.)
spici- (spica,-ae f.)
tubi- (tubus,-i m.; tuba,-ae f.)
tubuli- (tubulus,-i m.)
vermi- (vermi,-is m.)
vermiculi- (vermiculus,-i m.)

tak alan sfatlar:

acer, acrs, acre
eler, celeris, elere
campester, campestris, campestre (campus,-i m.)
silvester, silvestris, silvestre (silva,-ae f.)
terrester, terrestris, terrestre (terra,-ae f.)

Bir tak alan sfatlar: Bu balk altnda toplanan sfatlar

temel szckleri bakmndan ok deiiktir. Bunlar i yaplarna gre
dzenlemek yerine taklarna gre sralamann renci iin daha
yararl olaca dnlmtr.
tenax,-acis
fugax,-acis
capax,-acis
fallax,-acis
audax,-acis
efficax,-acis

simplex,-icis
duplex-icis
triplex,-icis
multiplex,-icis
helix,-icis

praecox,-ocs
ferox,-ocis
velox,-ocis
par, paris
dispar, disparis
mas, maris

-color,-coloris
-ceps,-cipitis

-ides ve -odes ekleri ile de (cf. s. 36 -ideus) benzerlik anlatan bileik sfatlar yaplr:
aloides,-is
circoides
pinoides

fragariodes
iridiodes
pulmonariodes

Sfat-fller (ortalar)1 ve gvdesi -nt- eki ile biten sfatlar:

Meslek Latince'de fiiller ok az fakat buna karlk sfat-fiiller olduka fazla getii iin bu kitapta fiiller anlatlmamtr. (zellikle
1) Latince gramerinde kullanlan deyim participium = partisip'tir.

44

reetelerde geen fiil ekilleri ise szlk ksmnda bulunmaktadr).

Sfat-fiiller ekil ve ekim bakmndan bir takl sfatlara uyduundan,
renmede kolaylk salamas dncesiyle, bu blme alnmtr.
dilatans,-ntis
fervens
bulliens
fumans
decurrens
descendens
ascendens
scandens
eminens
adhaerens
decumbens
(de)pendens
procumbens
repens
reptans
natans
fluitans

serpens
adstringens
constringens
urens
fragrans
olens
deodorans
graveolens
suaveolens
succulens
albescens
canescens
flavescens
lutescens
rubescens
rufescens
virescens

frutescens
fruticans
arborescens
senescens
pubescens
acaulescens
sapiens
valens
bivalens
prudens
ingens
vehemens
recens
frequens
virulens

SIFATLARIN STNLK DERECELER

Sfatlarn imdiye kadar gsterilen temel eklinden baka stnlk ve en stnlk ekilleri de vardr.
STNLK DERECES (Comparativus)
stnlk derecesi, sfat gvdesine N. sg.'de m. ve f. cinsler
iin -ior, n. cinsi iin de -ius eklenerek yaplr, stnlk derecesinde bulunan her sfat, isimlerin III. grubu gibi ekilir.1
rnekler: longus,-a,-um "uzun"; longior (m.f), longius (n.)
(szlk ekli: longior,-ius) "daha uzun"; sapiens,-ntis "akll",
sapientior,-ius "daha akll"; acer, acris. acre "keskin", acrior,-ius
"daha keskin."
m. ve f. isim yannda

n. isim yannda

Sg. N
acrior
acrius
G.
acrioris
D.
acriori
Acc. acriorem
acrius
Abl.
acriore
1) Dier szcklerle, II gruba giren sfatlardan Abl. sg. ve N. pl.n. hallerinde deiiktir
(bkz. s. 38-39).

45

m. ve f. isim yannda
Pl. N.
G.
D.
Acc.
Abl.

n. isim yannda

acriores
acriora
acriorum
acrioribus
acriores
acriora
acrioribus

Baz sfatlar, eczaclkta, yalnz stnlk derecesinde kullanlrlar [Bunlarn temel ekli yoktur, en stnlk derecesi ise Meslek
Latince'de gemez] rnein sperior,-ius "(daha) stte bulunan";
inferior,-ius "(daha) altta bulunan"; exterior,-ius "(daha) dta bulunan"; interior,-ius "(daha) ite bulunan".
EN STNLK DERECES (Superlativus)
En stnlk derecesinde bulunan btn sfatlar a ve o ekimlerine gre ekilir. Bunlar, sfat gvdesi ile -us,-a,-um ekim taks
arasna giren ve en stnlk durumunu belirten itak bakmndan
3 gruba ayrlabilir:
a. En stnlk belirtisi olarak -issim- itaks alan sfatlar. Bunlar
ok fazla saydadr.
rnekler:
longus,-a,-um
brevis,-e
sapiens,-ntis

longissimus,-a,-um
brevissimus,-a,-um
sapientissimus,-a,-um

en uzun , ok uzun
en ksa, ok ksa
en akll, ok akll

b. En stnlk ekillerinde -errim- hecelerini ieren sfatlar:

1. N. sg. m. ekli -r ile biten ve I. sfat grubuna girenler (bkz.
s. 37)
rnek:
pulcher, pulchra, pulchrum

pulcherrimus,-a,-um

en gzel, ok gzel

2. Gvdeleri -r ile biten ve II. sfat blmne girenler:

rnek:
acer, acris, acre

acerrimus,-a,-um

en keskin, ok keskin

c. -ilis ile biten ve en stnlk ekillerinde -illim- hecelerini ieren

sfatlar unlardr:
46

rnekler:
facilis,-e
difficilis,-e
similis,-e
dissimilis,-e
humilis,-e
gracilis,-e

facillimus,-a,-um
difficillimus,-a,-um
simillimus,-a,-um
dissimi llimus,-a,-um
humillimus,-a,-um
gracillimus,-a,-um

en kolay, ok kolay
en zor, ok zor
en benzer, ok benzer
en farkl, ok farkl
en alak, ok alak
en narin, ok narin

Dereceleri kurallara uymyan sfatlar:

bonus,-a,-um (iyi)
malus,-a,-um (fena)
parvus,-a,-um (kk)
magnus,-a,-um (byk)
multi,-ae,-a
(ok)

melior,-ius
pejor,-jus
minr,-us
majr,-jus
plures,-a

optimus,-a,-um
pessimus,-a,-um
minimus,-a,-um
maximus,-a,-um
plurimi,-ae,-a

RENKLER'

albus (beyaz)
albescens, albicans, albidus
leuco-2, argocalcareus
candidus
canus, incan
cretaceusus
eburneus, eborinus
gypseus
lacteus
niveus

griseus (gri)
argentatus, argentinus, argureius
caesius
cineraceus
cinereus
fumeus, fumosus
lividus, plumbeus
murinus
schistaceus

niger (siyah)
anthracinus
ter, mela-

atratus
coracinus
ebeneus
fulgineus
piceus
pullus

fuscus (kahverengi)
badius
castaneus
cupreatus, cupreus
brun(n)eus, fuscatus, spadiceus,
phaeohepaticus
porphyreus
ferrugineus, rubiginosus

luteus (sar)
alutaceus
armeniacus
auratus, aureus, chrysocerinus, cereus
citreus, citrinus
croceus
flavidus, flavus, luteolus, lutescens

1) Daha uzun bir liste W. T. Stearn, Botanical Latin, 243'te verilmitir.

2) Greke'den gelen renk terimleri genellikle tek bana deil, yalnz bileik kelimelerin
ksmlar olarak kullanlr.

47

gilvus
xathoochreaceus, oc(h)reus
sulphureus
vitellinus

viridis (yeil)
aeruginosus
olivaceus
prasinus, smaragdinus
chloro-

caeruleus (mavi)
azureus
cyan(a)eus
glaucescens
glaucus

lilacinus
lividus
violaceus

ruber (krmz;
carminatus, coccineus
carneus, incarnatus
corallinus
flammeus,igneus
phoeniceus, purpuratus, purpureus,
roseus, rhodoruber, erythrorubens, rubescens, rubeus
ribudus, rubicundus
rufus
sanguineus
sclareus

Renklerle ilgili dier baz terimler:

coloratus
decoloratus
discolor
luminosus, splendidus
marraoratus
opacus

obscurus, phaeus
pallidus
pictus
variegatus
vernicosus
versicolor

YER GSTEREN SIFATLAR

Bitkiler isimlerini bazan yetitikleri yer ve yreden alrlar (rn.
Digitalis trojana, Cyclamen cilicicum). Bu szckler ounlukla yer
gsteren isimlerden (bkz. s. 22) oluturulmu sfatlard ve Mesleki
Latince'de aslnda hem kk hem de byk harfle balyabilir, fakat
botanikte tr ismi olarak hep kk harfle balar.
rnek:
Turcicus, tureicus

Trk, Trkiye ile lgili, Trkiye'de yetien,

Trkiye'de bulunan, Trkiye'den gelen

Yer gsteren isimlerden oluturulan sfatlarn bir ksm I. grup

sfatlara, bir ksm da II. grup sfatlara girer.
Not: nek olarak kullanlan s u b - hemen hemen, a t r o - koyu demektir.. Renk
terimlerinin nnde buluunan c 1 a r e kelimesi ak anlamna gelir: subcaeruleus.
atrosanguineus, clare roseus gibi.

48

I. gruba giren sfatlar: Bunlar genellikle u ekleri alrlar. 1 :

-icus,a,-um
Cappadocia'da yetien2
Caria'da yetien
stanbul'un Kadky yakasnda yetien
Pontus'ta yetien

cappadocicus,-a,-um
caricus,-a,-um
chalcedonicus,-a,-um
ponticus,-a,-um

-anus,-a,-um; -enus,-a,-um; -inus,-a,-um.

trojanus,-a,-um
peruvianus,-a,-um
damascenus,-a,-um
florentinus,-a,-um
alpinus,-a,-um

eski Truva yaknlarnda yetien

Peru'da yetien
am yaknlarnda yetien
Floransa yaknlarnda yetien
Alplerde yetien

-(a)eus,-a,-um; -ius,-a,-um
europaeus,-a,-um
smyrnaeus,-a,-um
phoeniceus,-a,-um
ionius (jonius),-a,-um
lycius,-a,-um
lydius,-a,-um
phrygius,-a,-um

Avrupa'da yetien
zmir yaknlarnda yetien
Finike'de yetien
Ionia'da yetien
Lycia'da yetien
Lydia'da yetien
Phrygia'da yetien

-iacus,-a,-um
armeniacus,a,-un
austriacus,-a,-um
syriacus,-a,-um

Eski Ermenistan'da yetien

Avusturya'da yetien
Suriye'de yetien

II. Gruba giren yer sfatlar:

-ensis,-e
halepensis,-e
sinensis, -e
chinensis,-e

Halep'te yetien
in'de yetien
in'de yetien

LA ETLER
Aadaki sfatlarn neutrum ekilleri, isim olarak kullanld
zaman il eitlerini anlatr.
1) Daha uzun bir ek listesi W. T. Stearn, Botanical Latin, s. 213-214'te verilmitir.
2) Yer gsteren sfatlar ounlukla bitki isimlerinde kullanldndan listelerimize yalnz
yetien eviri biimi alnmtr. Fakat bazan rnekte verilen dier eviri biimleri
daha uygun olabilir.

49

rnekler:
externus,-a,-um
externum,-i n.
externa.-orum n.(Pl.)
desinficiens,-ntis s.
desinficientia, -i um n. (Pl.)
anaestheticus,-a,-um
analepticus,-a,-um
analgeticus,-a,-um
antiasthmaticus,-a,-um
antemeticus,-a,-um
anthelminthicus,-a,-um
antiarthriticus,-a,-um
antibioticus,-a,-um
anticonvulsivus,-a,-um
antidiarrhoicus,-a,-um
antidiphterici's,-a,-um
antiepi lepticus,-a,-um
antihidroticus,-a,-um
antimalaricus,-a,-um
antimycoticus,-a,-um
antiparasiticus,-a,-um
antiphlogisticus,-a,-um
antipyreticus,-a,-um
antirheumaticus,-a,-um

dta bulunan, dardan kullanlan

dardan (haricen) kullanlan il
dardan (haricen) kullanlan il eitleri
dezenfektan il
dezenfektan il eitleri
antseptcus,-a,-um
antisiphyliticus,-a,-um
antispasmodicus,-a,-um
cardiacus,-a,-um
cardiotonicus,-a,-um
carminativus,-a,-um
catharticus,-a,-um
cholagogus,-a,-um
dentifricius,-a,-um
diaphoreticus,-a,-um
diureticus,-a,-um
drasticus,-a,-um
emeticus,-a,-um
haemostaticus,-a,-ura
hidroticus,-a,-um
hypnoticus,-a,-um
insecticidus,-a,-um
internus,-a,-um
ophthalmicus,-a,-um

prophylacticus,-a,-um
rhinologicus,-a, -um
sedativus,-a,-um
stomachicus,-a,-um
tonicus,-a,-um
absorbens,-ntis
anticoagulans,-ntis
aperiens,-ntis
demulcens,-ntis
desinficiens,-ntis
detergens,-ntis
effervescens,-ntis
emolliens,-ntis
expectorans,-ntis
laxans,-ntis
leniens,-ntis
purgans,-ntis
roborans,-ntis
stimulans,-ntis

SAYILARI
Meslek Latince'de saylar genellikle sayyla (Romen veya Arap
says ), nadiren de, aada verildii ekilde, szck halinde yazlir.
1. ASIL SAYILAR (bir, iki, on, yz gibi)
Saylar, onluk dizilerdeki son iki say (8, 9) hari, Trke'deki
gibi yaplr (rn. 25 = viginti quinque, 36 = triginta sex) 2 .
Onluk dizilerin son iki says ise kendisinden sonra gelen diziden 2 veya
1 kartmak suretiyle yaplr (rn. 38 = d u o d e q u a d r a g i n t a ,
59 undesexaginta).
1) Baz konular ok nemli olmadklar dncesiyle tamamen kitabn dnda braklacak yerde, bunlarn esaslar ksa bir ekilde verilmee allmtr. Saylarla ilgili
daha uzun bir liste J. W. Cooper., A. C. Mc Laren, Latin for Pharmaceutical Students,
s. 19 ve 36'da bulunmaktadr.
2) Nadiren, Trke'den farkl olarak, quinque et viginti, sex et triginta ekli de kullanlr.

50

Bir, iki, ile yzn ve binin katlar ekilir, dier asl saylar
ekilmez.

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

m. isim
yannda

f. isim
yannda

n. isim
yannda

m. isim
yannda

f. isim
yannda

n. isim
yannda

unus
unius
uni
unum
uno

una
unius
uni
unam
una

unum
unius
uni
unum
uno

duo
duorum
duobus
duos
duobus

duae
duarum
duabus
duas
duabus

duo
duorum
duobus
duo
duobus

m. isim
yannda

f. isim
yannda

n. isim
yannda

tres
trium
tribus
tres
tribus

tres
trium
tribus
tres
tribus

tria
trium
tribus
tres
tribus

N.
G.
D.
Acc.
Abl.

CC N. m. ducenti f. ducentae, n. ducenta; G. m. ducentorum f. ducentarum n.

ducentorum v. s. I. gruptaki sfatlar gibi
MMM N. tria milia1, G. trium milium, D. tribus milibus v. s.
IV quattuor, V quinque, VI sex, VII scptera, VIII octo, IX novem, X decem,
XI undecim, XII duodecim, XIII trcdecim, XIV quattuordecim, XV quindecim,
XVI sedecim, XVII septendecim, XVIII duodeviginti, XIX undeviginti, XX viginti
XXI viginti unus (-a,-um) = unus (-a,-um) et viginti; XXII viginti duo (-ae,-o) =
duo (-ae,-o) et viginti v. s
XXVIII duodetriginta, XXIX undetriginta, XXX
triginta
XL quadraginta, L quinquaginta, LX sexaginta, LXX septuaginta, LXXX octoginta
XC nonaginta, C centum,
CC ducenti,-ae ,-a, CCC trecenti,-ae,-a, CCCC quandringenti,-ae,-a, D quingenti,-ae,-a, DC sescenti,-ac,-a, DCC septingeti,-ae,-a, DCCC octingenti,-ae,-a, C Mnongenti,
-ae,-a, M mille, MM duo milia.

Asl saylar reetelerde iki ekilde kullanlr:

a. Adet gstermede:
capsula I = capsula (N. sg.) una
capsulac III = capsulae (N. pl.) tres

b. lmede (arlk, uzunluk, miktar tayininde):

aquac litra II (aquac G. sg., litra N. pl. n., II = duo N. pl.)
unguenti gr. C (unguenti grammata centum)
foliorum lauri gr. XX (foliorum G. pl., lauri G. sg., XX = viginti)
1) Milia szc, 3. isim grubu'nun H altgrubuna gien szckler gibi ekilir.

51

2. SIRA SAYILARI {birinci, ikinci, onuncu gibi):

Sra saylar da I. gruptaki sfatlar gibi ekilir ve sfatlar gibi
isimlerle beraber kullanlr.
I. primus,-a,-um', II. secundus,-a,-um', III. tertius,-a,-um, IV. quartus,-a,-um, V.
quintus,-a,-ura, VI. sextus,-a,-um, VII. septimus,-a,-um, VIII. octavus,-a,-um, IX. nonus,-a,-um, X. decimus,-a,-um.
XI. undecims,-a,-um, XII. duodecimus,-a,-um, XIII. tertius decimus,-a, -um, . . . .
XVIII. duodevicesimus,-a,-um, XIX. undevicesimus,-a,-m, XX. vicesimus,-a,-um,
XXX. tricesimus,-a,-um, XC. quadragesimus,-a,-um, L. quinquagesimus,-a,-um,
LX. sexagesimus,-a,-um, LXX. septuagesimus,-a,-um, LXXX. octogesimus,-a,-um, XC.
nonagesimus,-a,-um,
C. centesimus,-a,-um, CC. ducentesimus,-a,-um, M. millesimus,-a,-um

Sra saylar reetelerde en ok ilcn alnaca saati belirtmek

iin kullanlr.
Saat

1-11

Saat 13 - 23

a.m. = ante2 meridiem = leden evvel

p.m. = post2 meridiem = leden sonra

gece saat 3'de

[nc saatte leden evvel ]

hora III. (=tertia) a.m.

akam saat 7'de

[yedinci saatte leden sonra]

hora VII. ( = septima) p.m.

Not: meridie leyin, media nocte gece yars demektir.

3. SAYI ZARFLARI3 (bir defa, iki defa gibi):

semel-bir defa, bis-iki defa, ter- defa, quater-drt defa, quinquies-be defa,
sexies-alt defa, septies-yedi defa, octies-sekiz defa, novies -dokuz defa, decies-on
defa, vicies-yirmi defa.

SAYI BELRTEN NEKLER:

Klsik Latince'den gelen baz szck gvdeleriyle eski Grekeden gelen szck gvdelerinde kullanlan ve say belirten nekler birbirinden farkldr, rnein Lat. biflorus,-a,-um, Gr. dianthus,-a,-um
"iki iekli".
1) Kimyasal terimlerde geen proto- ve deuto- nekleri aslnda ilk, birinci; ift, ikinci
demektir.
2) bkz. s. 79
3) Bu terim klasik Latince'nin gramerinden devralnmtr.

52

Latince'den
gelen nekler

Gerekeden
gelen nekler
unidentatus
monanthus
iki (defa), ift bialatus
diantherus
tricolor

trigonus
bir, tek

uni-

mon(o)-

bi(s)-'

di-

tri-

tri(cho)-

Latince
quadr(i /u)quinqu(e)quinci6 sex
7 septem8 octo9 novem /n10 decem100 cent(i)1000 mille-

Greke
tetr(a)-

drt

pent(a)hex(a)hept(a)oct(a /o)enne(a)dec(a)hekato(n)chili(o)-

be
alt
yedi
sekiz
dokuz
on
yz
bin

hemi-

yarm

4
5

semi-

birbuuk

sesquipauci-

olig(o)-

az

mult(i)-

pleiopoly-

ok

tek dili
tek iekli
iki kanatl
iki anterli
renkli
keli

yar(m) ak
semiapertus
hemisphaerieus yarm kre eklinde
birbuuk ayak
sesquipedalis
uzunluunda
paucispinus
az dikenli
oligocarpus
az meyveli
ok keli
multangulus
polystichus
ok sral

BOTANKTE GEEN BAZI L TERMLER 2 :

linea,-ae f.
linearis.-e
pollex,-icis m.
pollicaris,-e

[izgi ] ngiliz sistemine ge 2. 1167 mm, Fransz

sistemine gre 2.325 mm.
linea uzunluunda
[baparmak ] aa-yukar 2.54 cm (baparman
ilk boumunun uzunluu)
pollex uzunluunda

1) bi- botanikte bazan da ikinci derecede de anlamna gelir, rnein bipennatus

ikinci derecede de pennat.
2) Bitki tanmlarnda geen bu terimler, ounlukla acc. halinde bulunur.

53

uncia,-ae f.
uncialis
pes, pedis m.

= pollex
= pollicaris
[ayak ] tngiliz l sistemine gre 30.5 cm, Fransz sistemine gre 32.5 cm.
pedalis,-e
pes uzunluunda
brachium,-i n.
kol
brachialis,-e
kol uzunluunda
l gsteren sfatlara say belirten nekler de taklr:
rnekler:
duolinearis,-e
quinquepollicaris,-e
triuncialis,-e
sesquipedalis,-e

54

iki linea uzunluunda

be pollex uzunluunda
uncia uzunluunda
birbuuk pes uzunluunda

IV. Zarf
Zarflar, fiil ve sfatlar niteleyen ve ekilmeyen szcklerdir.
ounlukla sfatlardan yapld gibi dier gvdelerden de tretilebilir ve hatta, dorudan doruya kendisi zarf olan szckler de vardr.
Sfatlardan yaplan zarflarda, zarfn ald ekler tredii sfatn eklerinden farkldr. Bir sfattan tretilecek zarfn,
a) temel ekli, I. grup sfatlarda gvdeye -e taks, II. gruba
girenlerde sfatn gvdesine genellikle -iter taks ve gvdesi
-nt- ile biten sfatlara -er taks ekleyerek;
b) stnlk derecesi, I. ve II. gruptaki sfatlarn gvdelerine (dereceleri kurallara uymayan sfatlarn ise stnlk derecesindeki gvdelerine) -ius taks ekleyerek;
c) en stnlk derecesi ise, I. ve II. gruptaki sfatlarn en
stnlk derecesindeki gvdelerine -e taks ekleyerek yaplr.
rnekler:
a) Zarf'm temel ekli:
sfat

sfat
gvdesi

zarf

Trke anlam

I. grup
sfatlar

purus,-a,-um
pulcher, pulchra,
pulchrum

purpulchr-

pure
pulchre

temiz (bir) ekilde

gzel (bir) ekilde

stisna:

bonus,-a,-um

oon-

bene

iyi (bir) ekilde

II. grup
sfatlar

acer, acris, acre

sapiens,-ntis

acracrsapient-

acriter
sapienter

keskin (bir) ekilde

akll (bir) ekilde

stisna:

facilis,-e

facil-

facile

kolay (bir) ekilde

55

b) Zarfn stnlk derecesi:

Sfat
purus,-a,-um
acer, acris, acre
stisna:
bonus,-a,-um

sfat
gvdesi
puracrmel-

zarf
purius
acrius
melius

Trke anlam
daha temiz ekilde
daha keskin ekilde
daha iyi ekilde

c) Zarfn en stnlk derecesi:

sfat
purus,-a,-um
acer, acris, acre
facillis,-e
stisna:
bonus,-a,-um

Sup. sfat
gvdesi
purissimacerrimfacilUmoptim-

zarf
purisime
acerrime
facillime
optime

Trke anlam
en temiz ekilde
en keskin ekilde
en kolay ekilde
en iyi ekilde

Dier zarflarn yapl hakknda kurallar yerine, ok geen

szcklerin alnmas daha uygun grlmtr. (Bu liste dnda kalan baz zarflar szlkte bulunmaktadr.)
alternatim
cochleatim
guttatim
statim
cot(t)idie, quotidie
dein(de)
fere
hodie
mane
perinde
postridie
c(a)eterum
demum
interdum
iam
etiam
imprimis
satis
cito
illico
alibi
ibi
nunc
semper
simul
vix

56

almak olarak
tek tek kak halinde, kak kak
damla halinde, damla damla
hemen
hergn, gnde
sonradan
hemen hemen, takriben, yaklak
bugn
sabahleyin, sabah
ayn ekilde
ertesi gn
bundan baka, ayrca
nihayet, sonunda
bazan
daha, henz
de (da), ayrca
her eyden nce, zellikle
yeterli, yeter miktarda; olduka
abuk
hemen
baka yerde
orada
imdi
daima
ayn zamanda, beraber
hemen hemen, (ok az, birazck), ancak, hemen hemen deil

V. Edat
Bir cmlede kavramlar arasnda anlam ilgisi kurmaya yaryan
kelimelerden edatlar, dier Avrupa dillerinde olduu gibi, Latincede de isim ile beraber kullanlr.
Bu szckler, bazan isme bir tak ekleyerek (-e,-a; -de,-da; -den,
-dan) , bazan bir edat kullanarak (dolay, iin, ile, gre) ve bazan da
tak alm bir isim yardmyla (etrafnda, yannda) Trke'ye evrilir.
Latince'de edatlarla
ya Acc. veya Abl. taks
in in edat bazan Acc.
rilirken ismin sonundaki
gsterilen Trke anlam

beraber kullanlan isimler, edatna gre,

alr. Bu kuraln istisnalar da vardr, rnebazan da Abl. ile balamr. Trke'ye evAcc. ve Abl. taklarnn ekim cetvellerinde
dikkate alnmaz.

Abl. ile balanan edatlar:

1

a, ab
cum
e, ex'
in
pro
sine

-dan, -den
ile (beraber)
-den, iinden
-de (yer), iinde (yer, vakit)2
iin, olarak kullanlan3
-sz, -siz, -suz, -sz
Acc. ile balanan edatlar:

ad
adversus
ante

-e kadar (azam miktar, yer) yann(da)

-e kar, -e doru
-den evvel

1) Sesli harf ile balayan bir kelime nnde yalnz ikinci ekil kullanlr
2) in phiala, in die; fakat: initio.
3) guttae pro oculis [gzler iin damlalar] gz damlas; mixtura procollyrio [kolir
olarak kullanlan karm]
4) Bitki tayinlerinde bazen e anlamda olan ad Acc. usque kullanlr.

57

apud
circa
circum
contra
in
infra
inter
intra
iuxta
per
post
praeter
prope
propter
secundum
secus
supra
trans-

yanda
etrafnda, takriben, yaklak olarak
etrafn(d)a
-e kar
iine
altnda, -den az
arasn(d)a
iin(d)e, esnasnda
hemen yannda
srasnda, -den geerek
-den sonra
-den baka , dnda
-e yakn
-den dolay
-e gre
boyunca
stnde, zerinde
-den geerek, kar taraf(t)a, baka yere

LATNCE KELMELERDE NEK OLARAK KULLANILAN

LATNCE EDATLAR (praepositiones)
nek olarak bir edat kullanmak suretiyle tretilen szcklerde edatn esas anlam ou zaman silikleir. Her ne kadar bu yeni
kelimelerde edat sk sk deiiklie urarsa da, deiiklie uramayanlar yine de ounluu oluturduundan, bu nekleri renmek,
szcklerin anlalmas iin yararl olacaktr.
nek

anlam

rnek

ab-

uzatma, uzak durum

abaxialis
absconditus
abstractus

yakn(d)a, yaknn(d)a
yaknlama, yakn durum

adhaerens
accretus
affinis
agglomeratus
allatus
annexus
appendix
arrectus
assimilatio
attenuatus

abs- c, t nnde
adacafagalanaparasat-

58

c nnde
f nnde
g nnde
1 nnde
n nnde
p nnde
r nnde
s nnde
t nnde

nek
ante-

anlam
nceden, n

rnek
antebrachium
antecedens

crcum(cum-)

etrafta, etrafnda
birbirine yaklama,
beraber, yanyana

circumanalis

co- sesli harf ve h nnde

col- 1 nnde
com- b, m, p nnde
con- c, d, f, g, j, n, qu
s, t, v nnde
cor- r nnde
de-

coagulum
collateralis
compositus
connatus
corrigens
aaya doru hareket,
ayrlma

des- sesli harf nnde

di(s)e- veya ex-

depressus
desinficiens

birbirinden hareket,
olumsuzluk
darya hareket, dardaki
durum; yoksunluk, -sz;
tamamen

dilatator
dissimilis
edentatus
exsertus
exsiccatus

ex- sesli harf vc h

nnde (muhakkak)
ef- f nnde
extr(a)-

examaratus
effusus
darda, darya

extraordinarius
extrorsus

1. ie doru hareket,
ierisinde olma

injectabile
illustris
immersus
irradiatio

il- I nnde
im- b, p, m nnde
ir- r nnde
2. -siz (yoksunluk),
olumsuzluk

illegitimus
immaturus
irregularis

infrainterintraoboc- c nnde
of- f nnde
op- p nnde

altta
aras
ieri(de)
ters, aaya, kar

infranodalis
intereostalis
intramuscularis
obovatus
occidentalis
offere
oppositus

per-

1. arasndan,-den,-den geerek
2. ok
3. sonuna kadar, tamamen

perfoliatus
pellucidus
percalefactus
perfeetus

pel- I nnde

prae-

evvel, nce; nde

praecox
praemorsus

pro-

darya, ne doru;
nce

procumbens
proangiosperma

geri; tekrar

recurvatus
retrorsus

re-

retro-

ayrlma
sub-

segregatus

1. altnda, altta bulunan

submersus
succubus
suffrutescens
suggerere

2. hemen hemen, deta,

biraz

subserratus
subacaulis
subfuscus
subrotundus
subliquidus

sper-,
supra-

stte, stnde

superficialis
suprarenalis

trans-

-den geerek
baka taraf(t)a,
baka yere

transfusio

suc- c nnde
suf- f nnde
sug- g nnde

60

VI. Greke'den Gelen ve Mesleki

Latince'de ok Geen Kelime
Gvdeleri
Greke'den gelen kelime gvdeleri1, meslek Latince'de ounlukla bileik kelimelerde geer ve Latince'nin taklarn alr.
Bir birleik kelimede, kural olarak, Latince ve Greke'den gelen gvdeler yanyana bulunamaz. Klasik dilde bulunmayan pyrolignosus gibi
istisnalar ise, meslek ihtiyalar karsnda oluturulmutur. Dier
modern dillerde olduu gibi, Trke'de de bu gvdelerden tretilmi
ok sayda kelime vardr.
Greke gvde

Trkesi

Mesleki Latince'de
geen rnekler

acanthaem-, haema(to)haemoaer(o)-'
aetio-alg-, -algia
amphia(n)anaandr(os)anemoanth(o)anthrop(o)-

diken
kan

brachyacanthus
anaemia, haematoma

hava
neden
ar
etrafta; ift, iki
-sz
yukarya, yukarda
erkek, insan; B.stamen
rzgr
iek
insan

aereus
aetiologia
analgeticum, myalgia
amphicarpus
aphyllus, anhydricus
anatropus
androeceum
anemophilus
polyanthus
anthropomorphus

Trke'de kullanlan
yabanc szckler
hemostatik
anaerop
etiyoloji
nevralji
anfiteatr
anemi
analiz
androfobi
anemogam
antoloji
antropoloji

1) Greke'den gelen gvdeler Gr. ksaltmas ile kitabn szlk ksmnda bulunmaktadr.
Bu listeye alnanlar ise ezbere bilinmesi en ok gerekli olan gvdelerdir. Greke'den
gelen gvdelere ait daha etrafl bilgi E.C. Jaeger, A Source book... ve CI.F. Werner,
Wortelemente... isimli kitaplardan salanabilir.
2) ae harfleri iki hece olarak okunur.

61

ant(i)-1
apoarthr(o)ast(e)r(o)autobi(o)brachybradycompyl(o)-2
card(io)carpcatharcentrcephal(o)chlamydchlor(o)chorichrom(ato)chron(o)chrys(o)crypt(o)cycl(o)dactylodec(a)derm(ato)didiadiplodisc(i /o)dynamdysectoem-, enendoepi-, epherythr(o)-, ereuthoeruthroexogast(e)r(o)-

kar
[ayrlma ]
eklem
yldz
kendi
hayat
ksa
yava
eik, eilmi
kalp
meyve
temiz
1. diken, B. mahmuz
2. merkez, orta
ba
[manto ] B. rt
yeil
ayr, ayrlm,
serbest
renk
vakit
altn
saklanm, sakl
daire
parmak
on
deri
iki (defa), ift
birbirinden, arada,
-den geerek
ift, iki misli
yuvarlak levha
kuvvet
normalden ayr;
fena
d(arda)
i(inde, -ine)

stnde
krmz

antibioticum
apopetalus
athrologia
geaster
autotrophus
amphibius
brachyphyllus
bradygenesis
campylacanthus
cardiotonicum
polycarpus
catharticus
centranthus
centrum
cephaloideus
monochlamydeus
chlorophyllum
choriphyllus

antipati
apokarp
artrit
astronomi
otomobil
simbiyoz
brakisefal
bradikardi
kampilotrop
kardiyografi
karpel

chromatophorus
chronometer
chrysogonus
cryptanthus
cyclophyllus
dactylis
decandrus
epidermis
diacanthus
dialysis

kromozom
kronik
krizantem
kriptogam
bisiklet, siklon
daktiloskopi
dekatlon
dermatoloji
dikotiledon
diyafram

diplotaxis
discoglossus
dynamicus
dyspnoe

diplofaz
disk
dinamit
dizanteri

ectoderma
encephalum
endocarpus
epicalyx
erythrophyllus

amboli
endoderma
epitel
eritrosit

d, darya, darda exorrhizus

mide
epigastricus

santral
makrosefal
aklamideik
kloroform
koripetal

eksoterm
gastrit

1) Bu neke Latince gvdeleriyle beraber sk sk rastlanr, rnein anticoagulans kann

phtlamasn nliyen.
2) c harfi Greke'de yoktur; Greke'de>t (kappa) yazlan ve [k ] okunan harf, Mesleki
Latince'de genellikle c olarak yazlr

62

gae(o)-, ge(o)gengloss(o)-, glott(o)glyc(o /y)gongraphgymnogyn(aeco)haem(ato)-, bk. aemheli(o)hemihept(a)heterohex(a)hidr(ot)hippohistohomo(io)hydr(o)hygr(o)hyperhypn(o)hypo-, hyph-idisoleuc(o)log-logia

ly(o/s)-,lytmacr(o)-,
meg(a)-,
megal(o)meimermes(o)meta-

met(e)rmicr(o)mon(o)morphmy-

dnya, toprak
gelime, cins, mene, aile
dil
tatl
ke
yazma, tarif, anlatma
plak
kadn
gne
yarm
yedi
dier, eitli, farkl
alt
ter
at
doku
benzer, eit, ayn
su
ya, slak, nem(li)
st(nde); (normalden) fazla
uyku
(altnda), aa;
(normalden) az
resim, ekil
eit
beyaz
kelime, konuma(k);
toplama(k)
bilim
eritme, z(n)me
byk

(daha) kk
ksm
orta(da)
sonradan, arkada;
deiik (deime);
srada, aras,
ortada
lme, l
kk
tek, bir
ekil
gz krpma

hypogaeus
amphigenus
glossopodium
glycophyllus
tetragonus
cardiographia
gymnospermus
gynaeceum

corafya
genetik
epiglot
glikoz
poligon
, grafik; corafya
jimnastik
jinekoloji

helianthus
hemisphaera
heptagonus
heterophyllus
hexandrus
hidroticum
hippocastanum
histologia
homocellularis
hydrogamus
hygroscopius
hypertrophia

helyografi
hemisellloz

hypnoticus
hypogaeus

ipnotizma
hipotansiyon

scaphoideus
isodiametricus
leucaemia
homologus

elipsoit
izomer
lkosit
filoloji

biologia
dialysis
macropodus
megastigmus
megalophyllus
meifolius
isomerus
mesentericum
metatarsus
metazoa
metastasis

jeoloji
hidroliz
makrosefal
megafon
megalomani
meyozis
polimerizasyon
mezokarp
metafaz
metafizik
metamorfoz

diameter
microcarpus
monochromus
heteromorphus
myops

termometre
mikrop
monolog
morfoloji
miyopi

heterogen
heksan
hipodrom
histolitik
homogen
hidrofil
higrometre
hiperbol

my(o)-, myosneoneur(o)nomoct(a / o)-

[fare ] kas
yeni, taze, krpe
sinir
kanun
sekiz

myologia
neotypus
neuralgia
astronomia
octandrus

odon(to)oec(o)-, oic(o)-

di
ev

oligoopophthalmoorth(o)osteop(a)ed(io)pan(to)para-1

az
grme, gz
gz
dz, doru dik
kemik
ocuk, kukla
he, tam, btn
boyunca, yannda,
yakn
hastalk
be
etrafta, etrafnda
kahverengi
yemek
grlebilen, grnr
il
sevme; dost
korkma, korku
tayan
k
yaprak
tabiat
bitki
yass
[daha ok ] birka
ok sayda
nefes

macrodontus
androeceum,
monoicus
oligosporus
myops
ophthalmicus
orthotropus
periosteum
paediatria
pantropicus
paracorolla

path(o)pent(a)periphaeophagphaner(o)pharmacophil(o)phob-, phobia
-phorphos-, phot (o)phyllphysi(o)phytplatypl(e)iopneum(ato)-,
pnopodpolypros-

prot(o)-

pseud(o)-

pathologia
pentandrus
perigynus
phaeophyceae
oesophagus
phaneranthus
pharmacia
hygrophilus
hydrophobus
trichophorus
phosphorus
monophyllus
physiologia
spermatophyta
platyphyllus
pleiochasium

pneumaticus
dyspnoe
ayak
macropodus
ok
polyanthus
-e doru;yann(da)a, prosencephalon
yakn, stelik,n
(tarafta bulunan)
n tarafta, n(d)c;
protophloema
nce, ilk, birinci;
protoplasma
ilkel
protozoa
yalanc, yanl,
pseudanthus
benzer

miyokard
neolitik
nroloji, nevralji
otonomi
oktan, oktaedre,
oktagon
ortodonti
ekonomi
oligosakarit
optik
oftalmoloji
ortografi
osteolodi
pedagog
panteon
paralel
psikopat
pentan
periskop
polifaji
fanerogam
farmakoloji
hemofili
fobi
fosfor
fotoraf
klorofil
fizik
fitopatoloji
platform
pnmoni
antipot
polimerizayon
prostat

prototip

psdoparenkima

1) Bu neke Latince gvdelerle beraber sk sk rastlanr, rnein paranasalis, paracorolla

64.

psych(o)pycn(o)pyr(o)rhiz(o)rhodoschiz(o)scop-, scepsperm(ato)sphaer(o)statsten(o)sthen(o)stom(ato)syl-sym-,
syntachyteletetr(a)therap(eu)therm(o)tomtontri(cho)trichotroptrophtyp(o)xyl(o)zo(o)zyg(o)-

ruh
sk, youn
ate
kk
gl; krmz
yarma
bakma
tohum
kre
dur(dur)ma
dar
kuvvet
az
beraber, ortak
abuk
uzak; son, hedef
drt
tedavi
scak, lk
kesme
[gerilim ], kuvvet

kl, sa
dnme
besle(n)me
cins, eit
odun
canl
[boyunduruk ]
B. iki eit para ile
ilgili

psychologia
pycnanthus
antipyreticum
exorrhizus
rhodophyceae
schizocarpus
hygroscopicus
microspermus
sphaericus
haemostaticus
stenopetalus
asthenia
stomatitis
sympetalus
synanthus
tachygenesis
telencephalon
tetragonus
therapeuticus
isothermus
dichotomus
cardiotonicus
triandrus
trichotomus
trichostylus
amphitropus
autotrophus
neotypus
xylosteus
zootherapia
zygomorphus

psikanaliz
piknometre
pirosfer

izofreni
mikroskop
sperma
atmosfer
statik
stenografi
nevrasteni
anastomoz
simbiyoz,
sentez
taikardi
teleskop
tetraedr
terapi
termofor
mikrotom,
anatomi
tonik
trigonometri
triin
tropik
hipotrofi
tip
ksilofon
zooloji

VII.

Bitki Tanmlar

(Descriptiones herbarum)
Geen yzyllarda botanikiler, bitki tanmlarnn (deskripsiyonlannn) her lkede anlalabilmesini salamak amacyla,
bunlar Latince yazmay uygun grmler ve buna almlardr. rnein 1867 - 1888 yllarnda, svireli botaniki E. Boissier tarafndan yaymlanm olan ve Trkiye florasn geni lde iine alan
ilk eser, Flora Orientalis1, Latince yazlmtr. Bugn bile, yeni
bitkilerin tanmlarnn International Code of botanical Nomenclature'ye gre Latince yazlmas zorunludur2.
Bu gibi tanmlar anlayp dilden dile evirerek bitkileri tayin
etmek, daha ziyade, botanikilerin grevi olduundan, meslek Latince'nin ancak temelini retmek gayesiyle yazlm bir kitapta
(ve verilen bir derste) bu tanmlara geni lde yer verilemez. Fakat bu kitapta gsterilen gramer ve szlkteki kelimeler yardmyla tayinler zerinde almaa balanabilir. Aslnda, gramer bilen
bir kimse iin tayin, sadece szlk ve alkanlk meselesidir.
Tanmlardaki ilk admlar kolaylatrmak amacyla, aada Trke virili bir rnek verilmitir:
C. libanoticum Hildebr3.
Tuber parvum vel mediocre, vix ultra
4 cm 0 , paulum compressum, initio
puberulum mox glabrum et suberosocorticatum, in facie inferiore-deinde
saepe -jz lateraliter-fasciculato-radicigefum.

Tber kk veya orta byklkte,

ap 4 cm'den ancak fazla, az bask,
balangta ince tyl, az sonra tysz ve
mantar yapsnda kabuklu, alt yzde (daha sonralar da az ok yan taraflarda)
demet eklinde kkl.

1) E. Boissier, Flora Orinentalis, 5 cilt, Geneva (1867-1888)

2) W. T. Stearn, Botanical Latin, s. 156 (1973)
3) O. Schvvarz, Systematische Monographie der Gattung Cyclamen L., Teil I., Feddes
Rep. 58, 255 (1955)

66

Folia synanthia, ovato-reniformia, rotundata margine leviter angulatosubintegra vel paucidentata argenteo
zo-nata petiolis geniculato-ascendendibus.

Yapraklar (ieklerle) ayn zamanda imlenir (alr), ovat-reniform, rotundat,

kenarlar hafife keli-tama yakn, veya
seyrek dili, gm kuakl, yaprak
saplar (dirsek eklinde kvrlan) eklemli
ve ykselici.

Flores vernales, odorati, sat magni vel

mediocres, geniculatim pedunculati;
calycis laciniae ovato-lanceolatae acutatae 3-5 nerviae;

iekler ilkbaharda aar, kokulu, olduka

byk veya orta byklkte, eklemli sapl,
kaliks loblar ovat-lanseolat, sivri ulu,
3-5 damarl;

corollae tubus urceolatus ore lato; corollae lobi ovato- el oblongo-lanceolati, obtusi vel apiculato-acutati vel acutiusculi, clare rosei vel purpurascentes basi minus colorati macula lata atro-purpurea notati, usque ad 30 mm.
longi;

korolla tb urseolat (testi eklinde),

az geni; korolla loblar ovat veya
oblong-lanseolat, kt veya birdenbire kk ince bir ula biten, ya da az sivri,
ak kirmz veya erguvan", tabana doru
renk daha ak ve tabanda siyah-erguvan
geni bir nokta ile iaretli (iaretlenmi),
30 mm kadar uzun;

filamenta distincta; antherae luteae

dorso saepe purpurascentes;
stylus paulum exsertus; capsula subglobosa; pollinis granula' ca. 15 u. 0 ;
chromosomata maiuscula 2n = 30.

filamentler belli, anterler sar, srtta

ekseriya erguvan
stilus biraz dar km (akta); kapsl hemen hemen kremsi, polen taneleri
takriben 15 [i apnda; kromozomlar
byke 2n = 30.

Latince yazlm tariflerden eviriler yapmak zorunda kalan eczac ve botanikilere bir dereceye kadar faydal olabilir dncesiyle,
tariflerde rastlanan kelimelerin ve ksaltmalarn ou, bu kitaptaki
szle alnmtr. Bulunmayanlar ise u kaynaklarda aranabilir:
BISCHOFF, G. W., Wrterbuch der beschreibenden Botanik, 2. Auflage, Schweizerbart'sche Verlagshandlung und Druckerei, Stuttgart (1857)
COSTE, H., Flre descriptive et illustree de la Fance, Vol. 1. Seconde tirage, Librairie
des sciences et des art, Paris (1937)
JACKSON, B. D.,. A Glossary of Botanic Terms, Forlh edition, G. Duckworth and
Co., London (1928, yeni bask 1965)
KENNETH, J. H., Henderson's Dictionary of Biological Terms, Eighth edition, Oliver
and Boyd, Edinburgh (1963)
LAWRENCE, G. H. M., Taxonomy of Vascular Plants, Eighth printing, The Macmillan
Company, New York (1969)
1) Schwarz'da yanl olarak granulae dir.

67

Latince szck, szlkteki baka bir szckten yararlanlarak daha iyi anlaablecekse o szce bkz. ksaltmas ile baklmas salk verilmitir. Anlam tamamen
ayn olan szckler ise = iaretiyle balanmtr. Ayrca szln yanl kullanlmamas iin s. 3'teki ksaltma listesini de dikkate almak yararl olur.
>

Folia syanthia, ovato-reniformia, rotundata margine leviter angulatosubintegra vel paucidentata argenteo
zo-nata petiolis geniculato-ascendendibus.

Yapraklar (ieklerle) ayn zamanda imlenir (alr), ovat-reniform, rotundat,

kenarlar hafife keli-tama yakn, veya
seyrek dili, gm kuakl, yaprak
saplan (dirsek eklinde kvrlan) eklemli
ve ykselici.

Flores vernales, odorati, sat magni vel

mediocres, geniculatim pedunculati;
calycis laciniae ovato-lanceolatae acutatae 3-5 nerviae;

iekler ilkbaharda aar, kokulu, olduka

byk veya orta byklkte, eklemli sapl,
kaliks loblar ovat-lanseolat, sivri ulu,
3-5 damarl;

corollae tubus urceolatus ore lato; corollae lobi ovato- el oblongo-lanceolati, obtusi vel apiculato-acutati vel acutiusculi, clare rosei vel purpurascentes basi minus colorati macula lata atro-purpurea notati, usque ad 30 mm.
longi;

korolla tb urseolat (testi eklinde),

az geni; korolla loblar ovat veya
oblong-lanseolat, kt veya birdenbire kk ince bir ula biten, ya da az sivri,
ak kirmz veya erguvan, tabana doru
renk daha ak ve tabanda siyah-erguvan
geni bir nokta ile iaretli (iaretlenmi),
30 mm kadar uzun;

filamenta distincta; antherae luteae

dorso saepe purpurascentes;
stylus paulum exsertus; capsula subglobosa; pollinis granula1 ca. 15 [x 0 ;
chromosomata maiuscula 2n = 30.

filamentler belli, anterler sar, srtta

ekseriya erguvan
stilus biraz dar km (akta); kapsl hemen hemen kremsi, polen taneleri
takriben 15 [i apnda; kromozomlar
byke 2n = 30.

Latince yazlm tariflerden eviriler yapmak zorunda kalan eczac ve botanikilere bir dereceye kadar faydal olabilir dncesiyle,
tariflerde rastlanan kelimelerin ve ksaltmalarn ou, bu kitaptaki
szle alnmtr. Bulunmayanlar ise u kaynaklarda aranabilir:
BISCHOFF, G. W., Wrterbuch der beschreibenden Botanik, 2. Auflage, Schweizerbart'sche Verlagshandlung und Druckerei, Stuttgart (1857)
COSTE, H., Flre descriptive et illustree de la Fance, Vol. 1. Seconde tirage, Librairie
des sciences et des art, Paris (1937)
JACKSON, B. D.,- A Glossary of Botanic Terms, Forth edition, G. Duckworth and
Co., London (1928, yeni bask 1965)
KENNETH, J. H., Henderson's Dictionary of Biological Terms, Eighth edition, Oliver
and Boyd, Edinburgh (1963)
LAWRENCE, G. H. M., Taxonomy of Vascular Plants, Eighth printing, The Macmillan
Company, New York (1969)
1) Schwarz'da yanl olarak granulae dir.

67

STEARN, W. T., Botanical Latin, David aud Charles, Devon (1973)

STEINMETZ, E. F. Vocabularium Botanicum, kinci bask E. F. Steinmetz, Amsterdan
(1953)
ZANDER, R., ENCKE, F BUCHHEIM, G Handwrterbuch der Pflanzennamen,
9. Auflage, Eugen Ulmer, Stuttgart (1964)

68

VIII.

Reetelerde Latince
(Praescripta)

Klasik dillerden Latince, baz alanlarda eskiden sahip olduu

anlama arac zelliini koruduu halde, baz alanlarda ise eski nemini kaybetmitir. Bu gn botanik terimlerde Latince hl kullanlr
ve bu, dilleri farkl memleketlerdeki botanikilerin de anlamasn
kolaylatrr; reete'de kullanl ise hemen hemen tamamen braklmtr.
Reete, bir hasta hakknda ve hastann yararna, o lkedeki
hekim ile eczacnn anlamasn salayan bir aratr.
Trkiye'de hekim reeteyi Franszca ve Trke yazar, Latince'den alnm terimler ise nispeten ok azdr. u halde renciye Latince reete yazmasn retmek, hi bir yarar salamyacaktr. Bu
dnceyle kitabmzda bu konuya geni yer verilmemitir. Dier
taraftan Trkiye'de yazlm reetelerde her zaman rastlanan Latince terimleri ve bunlarn ksaltlm ekillerini bir eczacnn kesinlikle
bilmesi gerekir. Bunlardan en nemlileri unlardr:
aa
ad
bol.
decoct.
D.P.
gtt.
inf.
inj., inject.
1in.
pro usu ex.

ana
ad
bolus
decoctum
directione propria
gutta, guttae
infusum
injectio
linimentum
pro usu externo

herbirinden
-e kadar
byk hap, bol
dekoksiyon
tarif zre
damla(lar)
infsyon
enjeksiyon
liniment
haricen (dardan) kullanmak zere
69

q. s.
R Rp rp.
sum.
us. ex.

quantum satis
(sufficit, sufficiant)
recipe
sume, sumat
usus externus

yeteri kadar
alnz (eczacya hitaben)
al, alsn (hastaya emir)
haricen (dardan) kullanlr.

Reetelerde nisbeten daha az rastlanan terimler R. ksaltmas ile kitabn szlk ksmna alnmtr. Bu konuda daha fazla bilgi
almak isteyenler literatrde (s. 71) kaytl olan AHRENS, COOPERMcLAREN, YALVA'n kitaplarna bakabilirler. Ayn amala yararlanlabilecek u kitaplar da vardr:
JENKINS, G. L., FRANCHE, E., BRECHT, E. A., SPERANDIO, G. J., Scoville's
The Art of Compounding, New York (1957)
REUTER, F., Formulae magistrales Berolinenses, VVeidmann, Berlin (1966)
YARAR, N. R., Reete nasl yazlr, Drdnc bask stanbul (1S48)

70

BBLYOGRAFYA

AHRENS, G., Naturwissenschaftliches und medizinisches Latein, 3. Auflage, Barth

Verlag, Leipzig (1963)
AKSEL, . ., Psikiyatri, 2. bask, smail Akgn Matbaas, stanbul (1959)
BAILEY, L. H., Manual of Cultivated Plants, Sixth printing, The Macmillan Company,
New York (1961)
BAYTOP, A., Farmastik Botanik, stanbul niv. Yay. No. 2311, Ecz. Fak. Yay. No. 25,
Baha Matbaas, stanbul (1977)
BAYTOP, T., Trkiye'nin Tbbi ve Zehirli Bitkileri, stanbul niv. Yay. No. 1039, Tp
Fak. Yay. No. 59, smail Akgn Matbaas, stanbul (1963)
BEDEVIAN, A. K. Illustrated Polyglottic Dictionary of Plant Names, Argus and Papazian Presses, Cairo (1936)
BERKOL, N. A., ZEREN, Z., Bir ciltte anatomi, Filiz Kitabevi, stanbul (1966)
BOISSIERE, G., Larousse Medical Illustre, Librairie Larousse, Paris (1952)
BERGER, F Handbuch der Drogenkunde, 7 cilt, Verlag W. Mandrich, Wien (1949-1967)
BISCHOFF, G. W., Wrterbuch der beschreibenden Botanik, 2. Auflage, Schvveizerbart'sche Verlagshandlung und Druckerei, Stuttgart (1857)
COOPER, J. W., McLAREN, A. C Latin for Pharmacuetical Students, Sixth edition,
Pitman Medical Publishing Co., London (.1957, yeni bask 1964).
COSTE, H., Flre descriptive et illustree de la France, Vol. I, Second tirage, Librairie
des sciences et des arts, Paris (1937)
DAVIS, P. H., Flora of Turkey and the East Aegean Island, Vol. 1, 2, 3, 4, 5, University Press, Ednburgh (1963, 1966, 1970, 1972, 1975)
DEMRZ, H., Farmakobotanik, 4. bask, stanbul (1965) (teksir)
Dorlann's Illustrated Medical Dictionary, 24th edition, W. B. Saunders Company, Philadelphia (1965)
FEATHERLY, H. I., Taxonomic Terminology of the Higher Plants, 2. edition, Hafner
Publishing Company, New York (1965)
HENSS, D., CIBA, W., GLOTZBACH, H., Fremdwrterbuch naturwissenschaftlicher
Begriffe, Aulis Verlag, Deubner und Co., Kln (1966)
HUNNUIS, L Pharmazeutisches Wrterbuch, W. de Gruyter, Berlin (1955)
JACKSON, B. D., A Glossary of Botanic Terms, Forth edition, G. Duckworth and Co.,
London (1928, yeni bask 1965)

71

JAEGER, E. C., A. Source-book of Biological Names and Terms, Third edition, Charles
C. Thomas, Springfield U. S. A. (1955)
KENNETH, J. H., Henderson's Dictionary of Biological Terms, Eighth edition, Oliver
and Boyd, Edinburg (1963)
LAWRENCE, G. H. M., Taxonomy of Vascular Plants, Eighth printing, The Macmillan
Company, New York (1969)
MULDOON, H. C., Lessons in Pharmaceutical Latin, Fourth edition, Chapman and Hail
Ltd., London (1947)
NOYAN, F insan anatomisi, stanbul niv. Yay. No. 1232, Ecz. Fak. Yay. No. 5, stanbul (1965)
NGR, S., Corafya szl, Milli Eitim Basmevi, stanbul (1961)
PSCHYREMBEL, W. Medizinisches VVrterbuch, W. de Gruyter, 185, 250. Auflage,
Berlin (1969)
SCHNEIDER, I., Lingua Latina medicinalis, 4 Auflage, Max Hueber Verlag, Mnchen
(1970)
SCHULZ, K. -H., Fachlatein, 4 Auflage, VEB Fachbuchverlag, Leipzig (1968)
STEARN, W. T., Botanical Latin, David and Charles, Devon (1973)
STEINBICHLER, E., Lexikon fr die Apothekerpraxis in sieben Sprachen, Govi Verlag,
Frankfurt a. M. (1963)
STEINMETZ, E. F Vocabularium Botanicum 2. bask. E. F. Steinmetz, Amsterdam
(1953)
TAYLOR, N. B., TAYLOR, A. E. , Stedman's Medical Dictionary, 19th edition, The
Williams and VVilkins Comp., Baltimore (1957)
Webster's Geographical Dictionary, G. and C. Merriam Co., Springfield U. S. A. (1949)
VVEHRHAHN, H. R., STTZEL, P Die botanischen Pflanzennamen, 6. Auflage,
Pfanneberg und Co., Giessen (1955)
WERNER, Cl. F., Wortelemente lateinisch-griechischer Fachausdrcke in den biologischen Wissenschaften, 2. Auflage, Akad. Verlagsgesellschaft Geest und Portig K.-G.,
Leipzig (1961)
YALVA, C., Eczaclkta Latince, (nc bask). Gzel stanbul Matbaas, Ankara (1971)
ZANDER, R., ENCKE, F BUCHHEIM, G., Handwrterbuch der Pflanzennamen,
9. Auflage, Eugen Ulmer, Stuttgart (1964)
ZEREN, Z., Anatomi szl, stanbul niv. Yay. No. 838, Tp Fak. Yay. No. 36, elikcilt Matbaas, stanbul (1959)
ZEREN, Z., ERALP, 1., Ksa toporafik anatomi, Nurettin Uycan Matbaas, stanbul
(1965)

72

Latince szck, szlkteki baka bir szckten yararlanlarak daha iyi anlaabilecekse o szce bkz. ksaltmas ile baklmas salk verilmitir. Anlam tamamen
ayn olan szckler ise = iaretiyle balanmtr. Ayrca szln yanl kullanlmamas iin s. 3'teki ksaltma listesini de dikkate almak yararl olur.
>

A
a, sesli harf ile balayan kelime nnde ab e. + Abl. den, dan
a-, sesli harf ve h nnde an- Gr.
[yoksunluk] -sz
a., aa. T. bkz. arteria
aa ks. R. = ana herbirinden
ab-, c ve t nnde abs- [uzatma, uzak
durma ]
abaxialis.-e [eksenden uzak] eksantrik
abbreviatura,-ae f. ksaltma
abbreviatus,-a,-um ksaltlm
abdomen,-inis n. karn, abdomen
abdominalis,-e karn ile ilgili
abductio,-onis f. uzaklatrma
abductor,-oris m. uzaklatrc kas
aberratio,-onis f. sapma, inhiraf (sistematikte istisna)
abiens, abeuntis [uzaklaan ] B. nihayetlenen, son bulan, sonulanan
abies,-etis f. gknar, kknar
ablutio,-onis f. ykama, ykamak iin
kullanlan ill su
abnormis,-e anormal
abortivus,-a,-um ocuk drmeye neden olan
abortus,-us m. dk (yavrunun yaayabilecek hale gelmeden domas)
abruptus,-a,-um [krlp ayrlm ] B.
birdenbire biten
abs- bkz. ababsces3us,-us m. apse
absconditus,-a,-um saklanm
absinthium,-i n. apsent (bir iki)
absolutus,-a,-um mutlak, absolu, salt
absorbens,-ntis absorbe edici
absorbens,-ntis n. absorbe edici il
abstractus,-a,-um [bir yerden ekip
alnm] abstrakt

abusus.-us m. [ktye kullanma] kt alkanlk

absyssinicus,-a,-um Habeistan ile ilgili
ac ve
acanth(o)- Gr. diken
acantha,-ae f. diken
acanthocarpus,-a,-um meyveleri dikenli
olan
acaulescens,-ntis [gvdeyi tekil etmiyen] B. gvdesiz
acaulis,-e B. gvdesiz
accisus,-a,-um (emarginat yapraa kyasla) girintisi akut (sivri); bkz.
emarginatus
accretus,-a,-um [Gelime sonucu yapm ] yapk, B. baka bir
bitkiye yapk ve onunla beraber
byyen
accuratus,-a,-um dikkatli
acephalus,-a,-um ba olmayan, asefal
acer,-eris n. isfendan (bitki)
acer, acris, acre keskin, T. hd
acerbus,-a,-um ac
acerosus,-a,-um ine biiminde (erit
eklinde, uca doru ok incelen,
sert)
acervatus,-a,-um yn biiminde toplanm
acervus,-i m. yn
acetas,-atis m. asetat
acetosus,-a,-um (ok) sirkeli; eki
acetum,-i n. sirke
-aceus,-a,-um benzerlik ifade eder bkz.
s. 30
achillea,-ae f. civanperemi (bitki)
achlamydeus,-a,-um rtsz, (iein)
kaliksi ve korollas bulunmayan,
aklamideik

achylia
aclylia,-ae f. mide usaresinin yokluu
acicula,-ae f. [kk ine ]
acicularis,-e kk ine eklinde, kk inemsi
aciculatus,-a,-um B. yzeyi ine ile
izilmi gibi
acidum,-i n. asit
acidus,-a,-um eki
acontum,-i n. kaplanboan (bitki)
acrior,-ius (acer'den Comp.) daha keskin
acro- Gr. u, ulu, sivri
acrocarpus,-a,-um meyveleri sivri olan
acrodynia,-ae f. T. akrodinya, akrodini
(el ve ayak parmak ularnn ars)
actinacanthus,-a,-um dikenleri nsal
dizilmi
actn(o)- Gr. n
actinomorphus,-a,-um nsal
acu- Gr. iitme
aculeatus,-a,-um B. Z. dikenli
acumen,-inis n. u
acuminatus,-a,-m (akut yapraa kyasla) ucu uzam ve sivrilmi,
ulu; bkz. acutus
acus,-us f. ine
acusticus,-a,-um iitmeye zg
acutangulus,-a,-um keleri sivri olan
acutatus,-a,-um sivri ulu
acutifoiius,-a,-um sivri yaprakl
aeutilobus,-a,-um loblar sivri olan
acutiusculus,-a,-um az sivri
acutus,-a-,um sivri, T. hd, akut. B.
sivri (yapran) kenarlar hemen
hemen dz ve 90 dereceden kk
bir a meydana getirmi
ad e. + Acc. -e kadar (azam miktar;
yer), yann(d)a; iin
ad-1 [yaklama, yakn durum ], yann(d)a, yaknn(d)a
adamantinus,-a,-um elik gibi sert; bkz.
substantia
addere ilve etmek, katmak
adductio,-onis f. yaklatrma (vcudun
orta eksenine yaklatrma)
1)

76
adductor,-oris m. yaknlatrc
adelp- Gr. karde (bkz. monadelphus)
adenitis,-idis f. lenf bezlerinin (guddelerinin) iltihab, adenit
aden(o)- Gr. salg
adenophorus,-a,-um salg tayan
adeps,adipis m. ya
adhaerens,-ntis yapp kalan
adhaesivus,-a,-um yapkan, yapan
adhibere R. kullanmak
adiposus,-a,-um (ok) ya ieren
aditus,-us m. giri yeri, A. organn az
adjecens,-ntis bitiik
adjantum,-i n. baldrkara (bitki)
adlatus,-a,-um getirilmi
ad libitum R. istei kadar
admirabilis,-e ok gzel, ayan takdir
adnatus,-a,-um bireyin yzeyine yapk
adonis,-idis m. f. kanavcotu
adscendens,-ntis = ascendens
adstringens,-ntis daraltc, bzc, buruturucu
adstringens,-ntis n. dokularn, kk
damarlarn ve baz aklklarn
(orifislerin) bzlmesini salayan
il
adsurgens,-ntis ykselen
adulterins,-a,-um [sahte] karm, tai edilmi, kattrlm
adultus,-a,-um olgunlam
aduncus,-a,-um engel eklinde
adustus,-a,-um [hafif yanm, ksmen
yanm ]
advenire varmak
adventicius,-a,-um dardan gelmi, yabanc, normal d
adversus e. + Acc. -e kar, -e doru
adversus,-a,-um (belli) bir yere ynelmi
aeg- Gr. kei
aeger, aegra, aegrum hasta
aegrotus,-a,-um hasta
aegypti(a)cus,-a,-um Msr ile ilgili
aem- Gr. kan; -tk. anemi
aequaiis,-e eit, denk, ayn yata
aequator,-oris m. bireyi iki eit paraya
ayran izgi; ekvator

Bu nek kendisinden sonra gelen harfe gre deiir (bkz. s. 58).

aliquot

77
aequatus,-a,-um dz, dzgn, B. (yapran) her iki yars da eit
aequi- eit
aequilobus,-a,-um loblar ayn byklkte olan
aequus,-a,-um eit
aer, aeris m. hava
aer(o)1- Gr. hava
aereus,-a,-um' [hava ieren] B. havada
bulunan
aerobius.-a.-um1 [aero-, bi- ] havada
yayan, aerop
aerophobia,-ae f.1 aerofobi (havadan,
hava akmlarndan korkma)
aeruginosus,-a,-um bakr pas renginde,
koyu yeil
aerugo,-inis f. bakr pas
Aesculapius,-i m. Asclepius'un Latince
ismi, Esklap
aestas,-atis f. yaz
aestivalis,-e yaz ile ilgili, yazn yetien
veya iek aan
aestivatio,-onis f. iek tomurcuunda
kaliks ve korollann durumu
aestivus,-a,-um = aestivalis
aether,-eris m. eter
aethereus,-a,-um eter ieren
aethiop(ic)us,-a,-um abyssinicus
aetiologia,-ae f. [neden bilgisi, sebep
bilgisi] etiyoloji
-aeus,-a,-um yer gsterir; bkz. 49
afer, afra, afrum Afrika ile ilgili
affectus,-a,-um mteessir, etkilenmi
affinis,-e [yannda bulunan ] yakn,
ilgili
affixus,-a,-um yap(trl)m
africanus,-a,-um = afer
afrodisiacum,-! n. = aphrodisiacum
afrodisiaeus,-a,-um = aphrodisiacus
agavoides,-is B. agave (bir bitki)'ye
benzer
ager, agri m. tarla
agglomeratus,-a,-um birlemi, ylm
aggregatus,-a,-um toplanm,
toplu
vaziyette
agitare R. alkalamak
1)

agnatus,-a,-um ayn familyaya bal

agnus,-i m. kuzu
ag(og)- Gr. getirmek, gtrmek, sevketmek; tk. pedagog, kolagog
agora- Gr. meydan, alan
agoraphobia,-ae f. ak yer(le)den,
alan(lar)dan korkma
agr(o)- Gr. 1. tarla; toprak 2. vahi
(ehli olmaya), yaban
agrarius,-a,-um = agrestis
agrestis,-e tarla ile ilgili
agricultura,-ae f. ziraat, tarm
agrio- Gr. yaban, yabanl
ai- Gr. daima
aiti(o)- Gr. sebep; tk. etiyoloji, neden
Ajax, Ajacis m. Homeros'un tlyada'snda bir kahraman
ala-ae f. kanat
alaris-e kanat ile ilgili, kanat eklinde; t = axillaris
alatus,-a,-um kanatl
albescens,-ntis beyazms
alb(i/o)- beyaz
albicans,-ntis = albescens
albidus,-a,-um oeyazms, beyaza bakan
albifrons,-ndis yapraklar beyaz olan
albulus,-a,-um beyazms
albumen,-inis n. yumurta ak, albmin
albuminatus,-a,-um albminli
albus,-a,-um beyaz
alcohol,-olis n. (m.) alkol
alcoholatum,-i n. alkola, alkoolat (Gal.
alkol ile distile edilerek hazrlanan
preparat)
algeriensis,-e Cezayir ile ilgili
-alg-,-a!gia Gr. ar
algor,-oris m. souk hissi, me hissi,
rperti
alib z. baka yerde
alienus,-a,-um yabanc
alimentarius,-a,-um gda, besi, besle(n)me ile ilgili
alimentum,-i n. gda
aliquot R. birka

ae harfleri bu szckte iki hece olarak okunur.

antecedens
atecedens,-ntis [daha nce geen ];
tk. antesedan
antemeticum,-i antemetik il
antemeticus,-a,-um kusmay nleyici, antemetik
anterior,-ius Comp. daha nde bulunan
anterolateralis,-e nde ve yanda bulunan
anthelix,-icis m. [kar kvrm ] A.
(kulakta) anteliks
anthelmint(h)icum,-i n. solucan ilc
anthelmint(h)icus,-a,-um barsak solucanlarna kar kullanlan, vermifj, vermisid
anthera(at)- Gr. 1. = antho- 2. infloresans, iek durumu
anthema,-atis n. infloresans, iek durumu
anthemium,-i n. = inflorescentia
anthera,-ae f. B. anter
anth(o)- Gr. iek ; tk. antoloji bkz.
anthologia
anthologia,-ae f. [G. antho-, log-:
iek topluluu] iek demeti,
antoloji
anthracinus,-a,-um kmre benzer, kmr gibi siyah (biraz maviye
bakan)
anthrax,-acis m. kmr, T. 1 = carbunculus 2. arbon hastal
anthrop(o)- Gr. insan
anthropologia,-ae f. [insan bilimi ]
antropoloji
anthropamorphus,-a,-um insan eklinde
olan
antiropophobia,-ae gf. insanlardan, cemiyetten korku
-anthus,-a,-um . . . . iekli; bkz. s. 36
anti- Gr. kar; tk. antipati
antianthracicus,-a,-um arbon hastalna
kar kullanlan
antiarthriticum,-i n. artrit ilc, artritte
kullanlan il
antiarthriticus,-a,-um artrite (eklem iltihabna) kar kullanlan, antartritik
antiasthmaticum,-i n. astm ilc, astmda kullanlan il

80
antiasthmaticus,-a,-um nefes darlna
(astma) kar kullanlan
antibioticum,-i n. antibiyotik il
antibioticus,-a,-um antibiyotik (mikroorganizmalarn remesine engel olan)
antice z. nde
anticoagulans,-ntis kann phtlamasn
nliyen, antikoagulan
anticoagulans,-ntis n. antikoagulan il
anticonvulsivum,-i n. konvlsiyona kar kullanlan il
anticonvulsivus,-a,-um konvlsiyona kar kullanlan
anticus,-a,-um = introrsus
antidiarrloicum-i n. ishal (diyare) ilc,
diyarede kullanlan il
antidiarrhoicus,-a,-um diyare'ye (ishale)
kar kullanlan, antidiyareik
antidiphthericum,-i n. difteriye kar kullanlan il
antidiphthericus,-a,-um difteriye
kar
kullanlan, antidifterik
antidotum,-i n. panzehir, antidot
antidysentericum,-i n. dizanteri ilc,
dizanteride kullanlan il
antidysentericus,-a,-um dizanteriye kar kullanlan
antiepilepticum,-i n. epilepsi ilc, epilepside kullanlan il
antiepilepticus,-a,-um epilepsiye (sara'ya)
kar kullanlan
antifebrile,-is n. ate drc il
antifebrilis,-e atee kar kullanlan,
ate drc
antihemorrhoidalis,-e basura kar kullanlan
antihidroticum,-i n. terlemeyi nleyici
il
antihidroticus,-a,-um ter kesici, terlemeyi nleyici
antimalaricum,-i n. stma'ya kar kulkullanlan il, stma ilc
antimalaricts,-a,-um stma'ya kar kullanlan
antimonium,-i n. antimon, antimuan (Sb)
antimycoticum,-i n. mantar hastalklarna kar kullanlan il

81

antimycoticus,-a,-um mantarlara kar

kullanlan, mantar hastalklarna
kar kullanlan
antinephriticum,-i n. nefrit ilc, nefritte
kullanlan il
antincphriticus,-a,-um bbrek iltihabna (nefrit'e) kar kullanlan
antineuralgicum,-i n. nevralji ilc, nevraljide kullanlan il
antincuralgicus,-a,-um sinir arsna kar kullanlan, antinevraljik
antiophidicus,-a,-um ylan zehirine ka
kullanlan, antiofidik
antiparasiticum,-i n. parazit ilc
antiparasiticus,-a,-um parazitlere kar
kullanlan
antiphlogisticum,-i n. iltihab azaltan
il
antiphlogisticus,-a,-um iltihaba kar kullanlan, antiflojistik
antipyreticum,-i n. ate drc il
antipyreticus,-a,-um atee kar kullanlan, ate drc, antipiretik
antiquus,-a,-um antik, antik zamanlarda
yayan (gemi bir zamana zg)
antirachiticum,-i n. raitizm, ilc
antirachiticus,-a,-um raitizme kar kullanlan
antirheumaticum,-i n. romatizma ilc
antirheumaticus,-a,-um romatizmaya kar kullanlan
antiscar)aticus,-a,-um kzl hastalna
kar kullanlan
antiscrophulosus,-a,-um antiskrofloz,
sracaya kar kullanlan
antisepticum,-i n. antiseptik il
antiseptics,-a,-um patojen mikroorganizmalarn gelimesini nleyici, antiseptik
antisiphyliticum,-! n. frengi ilc, frengiye kar kullanlan il
antisiphyliticus,-a,-um frengiye kar kullanlan
antispasmodicum,-i n. spazm zc il
antispasmodicus,-a,-um spazma kar
kullanlan, spazm zc

apicalis
Antitaurus,-i m. Glek Boaz'nn dousunda Toros dalar'nn devam
antitetanicus,-a,-um tetanoz'a kar kullanlan
antitropus,-a,-um [kar yne dnm ]
antrum,-i n. [maara] A. 1. zellikle
kemikli eperi olan ve hemen
hemen tamamiyle kapanm boluk 2. midenin pilora en yakn
ksm
anularis-e halka biiminde
anulatus,-a,-um (kk) halka eklinde,
(kk) halka(lar) tayan
anulus,-i m. [kk halka] A. B. halka, yzk eklinde oluum
anuria,-ae f. idrar karamama, anri
a mis,-i m. [halka ] A. anus
-anus,-a,-um durum ve ilgi gsterir; bkz.
s. 30 ve 49
aorta,-ae f. aort
aorticus,-a,-um aort ile ilgili
aortitis,-idis f. aort iltihab
aparine [Gr. apairo = almak, tutup
ekmek; Galium aparine'rim (tr-,
manc yourtotunun) eski ismi ]
aperativus,-a,-um mshil laksatif
aperiens,-ntis [aan ] laksatif, (en hafif)
dk kvamn yumuatc mshil
aperiens,-ntis n. laksatif il
aperire amak
aperitivus,-a,-um [aan ] itah as,
aperitif
apertura,-ae f. delik, aklk
apertus,-a,-um ak
apex,-ics m. A. B. u, tepe
aphonia,-ae f. sesin kmaz oluu
aphrodisiacum,-i n. cinsel duygular kamlayan il, afrodiyak
aphrodisiacus,-a,-um cinsel duygulan
kamlayan, afrodiziyak
Aphrodite,-es f. Afrodit, Grek dininde
gzellik ve ak ilhesi
aphthae,-arum f. T. aft, ateli seyreden
ve azda olan inflamasyonl hastalk
aphyllus,-a,-um yapraksz
apicalis,-e B. uta bulunan

astrapophobia
astrapophobia,-ae f. yldnmdan korkma
astrictus,-a,-um sertlemi
astrologla,-ae f. [yldz bilimi ] mneccimlik ilmi, astroloji
astronomia,-ae f. yldz bilimi, astronomi
ataxiophobia,-ae f. [Gr. a-,taxi-, phob- ]
dzensizlikten korkma
ater, atra, atrum siyah
athl(o>- sporcularn yarmas; tk. dekatlon
-aticus,-a,-um yetime yerini gsterir;
bkz. s. 31
atratus,-a,-um siyahms, siyaha bakan
atricapillus,-a,-um siyah sal
atro- koyu
atrophia,-ae f. beslenme bozukluu dolaysyla bir veya birok organn
hacm ve arlk bakmndan
klmesi
atropina,-ae f., atropinum,-i m. atropin
attenuatus,-a,-um [ad-, tenuis: ince hale
dnm] gittike daralan; basit,
basitleen
-atus,-a,-um benzerlik, ihtiva etme, zg
olmay gsterir; bkz. s. 31
aucuparius,-a,-um [avis, capere ] ku
tutmak ile ilgili
audax,-acis cetli
audire iitmek
auditus,-us m. iitme duygusu
aurantiacus,-a,-um portakal krmzs
aurantium,-j . portakal
auratus,-a,-um [altun] sar; altn benekli, yaldzlanm
aureus,-a,-um altnsars renginde
aurieula,-ae f. kulakk
auricularis,-c kulakk eklinde, kulak kepesi eklinde, kulak kepesi ile ilgili
auriculatus,-a,-um B. kulakkl (tabanda iki kk yuvarlak lop tayan)

84
auris,-is f. kulak
aurum,-i n. altn (Au), altn para
auster.-auitri m. gneyden esen rzgr,
gney rzgr
austerus,-a,-um buruk, mayho, sek
australiensis,-e Avustralya'da yetien,
Avustralya'ya
ait
australis,-e gneyde bulunan
austriacus,-a,-um Avusturya ile ilgili,
Avusturya'da yetien
aut veyahut
autem fakat
auto- Gr. kendi kendine; tk. otomobil
autonomia,-ae [kendi kendine kanun
hazrlama] muhtariyet, zerklik,
otonomi
autophobia,-ae f. kendi kendinden, benliinden. korkma
autotrophus,-a,-um kendi kendini besleyen
autumnalis,-e sonbahar ile ilgili, sonbaharda iek aan
autumnus,-i m. sonbahar
auxilium,-i n. yardm
avena,-ae f. yulaf (bitki)
aversus,-a,-um dier yana dnm
Avicenna,-ae m. bnisina, filozof
avicula,-ae f. kk ku
avicularis,-e [kk ku ile ilgili ]
B. ku yemi olarak kullanlan
avis,-is f. ku
axialis,-e eksen ile ilgili, eksende bulunan
axilla,-ae f. A. koltuk, B. yaprak
koltuu
axillaris,-e A. koltua ait, koltuk altna
ait, B. yaprak koltuunda oturan
axis,-is f. Geom A. B. Z. eksen
azureus,-a,-um [gk mavisi ] ak parlak mavi
azygos s. [Gr. a-, zyg- ] ift durumda
olmayan, tek

aliquot

77
aequatus,-a,-um dz, dzgn, B. (yapran) her iki yars da eit
aequi- eit
aequiIobus,-a,-um loblar ayn byklkte olan
aequus,-a,-um eit
aer, aeris m. hava
aer(o)1- Gr. hava
aereus,-a,-um' [hava ieren] B. havada
bulunan
aerobius,-a,-um' [aero-, bi- ] havada
yayan, aerop
aerophobia,-ae f.1 aerofobi (havadan,
hava akmlarndan korkma)
aeruginosus,-a,-um bakr pas renginde,
koyu yeil
aerugo,-inis f. bakr pas
Aesculapius,-! m. Asclepius'un Latince
ismi, Esklap
aestas,-atis f. yaz
aestivalis,-e yaz ile ilgili, yazn yetien
veya iek aan
aestivatio,-onis f. iek tomurcuunda
kaliks ve korollann durumu
aestivus,-a,-um = aestivalis
aether,-eris m. eter
aethereus,-a,-um eter ieren
aethiop(ic)us,-a,-um abyssinicus
aetiologia,-ae f. [neden bilgisi, sebep
bilgisi] etiyoloji
-aeus,-a,-um yer gsterir; bkz. 49
afer, afra, afrum Afrika ile ilgili
affectus,-a,-um mteessir, etkilenmi
affinis,-e [yannda bulunan ] yakn,
ilgili
affixus,-a,-um yap(trl)m
africanus,-a,-um = afer
afrodisiacum,-i n. aphrodisiacum
afrodisiacus,-a,-um = aphrodisiacus
agaroides,-is B. agave (bir bitki)'ye
benzer
ager, agri m. tarla
agglomeratus,-a,-um birlemi, ylm
aggregatus,-a,-um toplanm,
toplu
vaziyette
agitare R. alkalamak
1)

agnatus,-a,-um ayn familyaya bal

agnus,-i m. kuzu
ag(og)- Gr. getirmek, gtrmek, sevketmek; tk. pedagog, kolagog
agora- Gr. meydan, alan
agoraphobia,-ae f. ak yer(le)den,
alan(lar)dan korkma
agr(o)- Gr. 1. tarla; toprak 2. vah
(ehl olmaya), yaban
agrarius,-a,-um = agrestis
agrestis,-e tarla ile ilgili
agricultura,-ae f. ziraat, tarm
agrio- Gr. yaban, yabanl
ai- Gr. daima
aiti(o)- Gr. sebep; tk. etiyoloji, neden
Ajax, Ajacis m. Homeros'un tlyada'snda bir kahraman
ala-ae f. kanat
alaris-e kanat ile ilgili, kanat eklinde; t = axillaris
alatus,-a,-um kanatl
albescens,-ntis beyazms
alb(i/o)- beyaz
albicans,-ntis = albescens
albidus,-a,-um oeyazms, beyaza bakan
albifrons,-ndis yapraklar beyaz olan
albulus,-a,-um beyazms
albumen,-inis n. yumurta ak, albmin
albuminatus,-a,-um albminli
albus,-a,-um beyaz
alcohol,-olis n. (m.) alkol
alcoholatum,-i n. alkola, alkoolat (Gal.
alkol ile distile edilerek hazrlanan
preparat)
algeriensis,-e Cezayir ile ilgili
-alg-,-algia Gr. ar
a!gor,-oris m. souk hissi, me hissi,
rperti
alibi z. baka yerde
alienus,-a,-um yabanc
alimentarius,-a,-um gda, besi, besle(n)me ile ilgili
alimentum,-i n. gda
aliquot R. birka

ae harfleri bu szckte iki hece olarak okunur.

alius
alius, alia, aliud baka
allatus,-a,-um [ad-, latus : bir yere getirilmi ] yaknla(trl)m
allo- Gr. baka
allotropicus,-a,-um besinini baka organizmalardan salyan
alnus,-i f kzlaa
aloe,-es f. sarsabr (bitki)
aloeticus,-a,-um aloe ieren
aloides,-is aloe'ye benzer
alpestris,-e Alpler'de yetien
alpigenus,-a,-um = alpestris
alter, altera, alterum ikisinden biri
alternans,-ntis almak olarak dizilmi
alternatim z. almak olarak
alternativus,-a,-um B. (tomurcukta) yapraklar iki sra zerine dizilmi (ive d), ve i sradaki yapraklardan iki tanesinin birbirine komu olan yarmlar, dtaki bir yaprak tarafndan rtlm olan
alternatus,-a,-um = alternus
alternifolius,-a,-um yapraklar almak
durumda olan
alternus,-a,-um alternan, almak
althaea,-ae f. hatmi (bitki)
altus,-a,-um yksek
alumen,-inis n. ap
aluminium,-i n. alminyum (Al)
aluta,-ae f. sepilenmi hayvan derisi
alutaceus,-a,-um [sepilenmi deri sars ]
beyaza bakan sar
alveolaris,-e alveol ile ilgili
alveolatus,-a,-um [kk oyuklu] B.
bal petei eklinde oyulmu
a!veolus,-i m. kk oyuk, A. alveol
alveus,-i m. oyuk
alypum,-i n. [Gr. a-, lyp- : arsz]
globularia (bitki)'nin eski ismi
a. m. = ante meridiem (bkz. meridies)
Amanus,-i m. Cr. Hatay evresi
amarellus,-a,-um (bir)az ac
amarus,-a,-um ac, kekre
amax(o)- Gr. vasta, ara
ambi- iki, ift
ambiguus,-a,-um pheli, kukulu
ambilateralis,-e her iki taraf ile ilgili
ambivalens,-ntis iki deerli

78
ambo (m., n.), ambae f. her iki
ambra,-ae f. Ak amber [kaalot balklarndan (Physeter macroc.ephalus) elde edilen bir madde ]
amellus,-i n. bugn Aster amellus denilen bitki, italya'nn Mellus
deresinin kenarnda yetitii iin
amentiflorus,-a,-um trtl iekli
amentum,-i n. B. trtl, kedicik
americanus,-a,-um Amerika'da yetien,
Amerika'ya ait
ammoniatus,-a,-um amonyakl
ammonium,-i n. amonyum
amnion,-i n. A. fetusu kaplyan zar
amoeba,-ae f. amip
amoenus,-a,-um ho, latif
amorphus,-a,-um ekilsiz, amorf
amphi- Gr. etrafnda, etrafta; ift, iki;
tk. anfiteatr
amphiarthrosis,-is f. A. yar oynak
amphibius,-a,-um karada ve suda yaayan
amphicarpus,-a,-um iki eit meyvas olan
amphigenus,-a,-um bireyin btn ev
resinde gelimi
amphitropus,-a,-um [etrafnda dnm ]
amphoter- Gr. her ikisinde(n) de
amplexicaulis,-e (yaprakta), laminann
taban gveyi sarar biimde
amplifolius,-a-um geni yaprakl
ampius,-a,-um geni, byk
ampulla,-ae f. B. A. Gal. ampul
ampullaris,-e A. ampul ile ilgili
amputatio,-onis f. A. amptasyon
amygdala,-ae f. B. badem, A. amigdal,
bademcik
amygdalinus,-a,-um bademe benzer, badem le ilgili
amygdaIoideus,-a,-um badem'e benzer
amygdalus,-i f. badem aac
amylaceus,-a,-um niasta ieren
amylum,-i n. niasta
an- Gr. bkz. aana bkz. aa
ana- Gr. yukarda, yukarya
anaemia,-ae f. [Gr. an-, aem- ] anemi,
kanszlk
anaerobius,-a,-um havasz "(oksijensiz)
yerde yayan, anaerop

79
anaestheticum,-i n. duyu giderici il,
anestetik il
anaestheticus,-a,-um duyu (his) giderici,
uyuturucu, anestetik
analectus,-a,-um Gr. toplanm
analepticum,-i n. uyarc (stimlan) il
analepticus,-a,-um g ve canllk verici,
z. solunum ve dolam sistemi
merkezlerini uyarc (stimlan)
analgeticum,-i n. ar dindirici il
analgeticus,-a,-um ar dindirici
analis,-e anus ile ilgili
analysis,- is f. analiz, tahlil
anamness,-is f. bir olayn olu hikyesi,
T. hastaln hikyesi, anamnez
anastomosis,-is f. B. damarlarn birbirine dedikleri yerde birlemesi,
B. azlama, anastomoz
anastomoticus,-a,-um anastomoz ile ilgili
anatomia,-ae f. anatomi (canl varln
yapsn aratran ilim), terih
anatropus,-a,-um [yukarya dnm ]
B. vl funikulus'a nazaran 180
derece aaya dnm
anceps,-ciptis iki tal, B. z. her iki
taraf veya kenar keskin
anchi- Gr. yakn
anchylosis,-is f. T. eklemin yapklk
veya bnye deimesi neticesi
hareketsiz hale gelmesi
ancyra,-ae f. Ankara'nn Roma devrindeki ismi
ancon(a)eus,-i m. dirsek kas
andr(os)- Gr. erkek, insan, B. z. stamen
androcceum.-i n. [Gr. andr-, oic-:
erkek organlarn evi ] erkek organlarn topluluu; cf. gynoeceum
androphobia,-ae f. erkeklerden korku,
androfobi
androsaemum,-i n. [Gr. andros,- aem-:
(insan) kan() renginde ]
anemo- Gr. rzgr
anemogamus,-a,-um rzgrla tozlaan,
anemogan
anemophilus,-a,-um rzgr seven, anemofil

antebrachium
aneurysma,-atis n. T. arterlerin blgesel
genilemesi
anfractuosus,-a,-um = spiralis
ang(e)io- Gr. [kap ] A. damar
angelica,-ae f, melekotu (bitki)
angina,-ae f. anjin
angio- Gr. dar
angioIogia,-ae f. damar bilimi
angioma,-atis n. damarn selim tmr
angiospermus,-a,-um tohumlar kapal
olan
angioticus,-a,-um t damar(lar) ile ilgili
anguilla,-ae f. ylan bal
anguineus,-a,-um ylan'a benzer
anguis,-is m. f. ylan
angularis,-e keli
angulatus,-a,-um keli
angulosus,-a,-um (ok) keli
angulus,-i m. ke, a
angustatus,-a,-um daralm
angustus,-a,-um dar
anhydricus,-a,-um susuz (suyu bitmi),
anhidr(ik), anhidrit
anhydrosis,-is f. su iermeme hali
anima,-ae f. ruh
animal,-alis n. hayvan
animalis,-e hayvandan gelen, hayvanna ait, hayvansal
animus,-i m. ruh, akl
anisatus,-a,-um anason ieren, anason
gibi kokan
anisum,-i anason
annexus,-a,-m [ad-, nexus: bir yere
balanm] B. = adnatus
annulatus,-a,-um = anulatus
annulus,-i m. = anulus
annis.-i m. sene, yl
annuus,-a,-um bir yllk, her sene kan
anopheles,-is m. anofel, sivrisinek
anorexia,-ae f. itahszlk
ansa,-ae f. A. halka, kangal
anser,-eris m. kaz
ante e. + Acc. -den evvel; ante meridiem bkz. meridies
ante- nceden, n
antea z. daha nce
antebrachium,-! n. nkol

antecedens
antecedens,-ntis [daha nce geen];
tk. antesedan
antemeticum,-i antemetik il
antemeticus,-a,-um kusmay nleyici, antemetik
anterior,-ius Comp. daha nde bulunan
anterolateralis,-e nde ve yanda bulunan
anthelix,-icis m. [kar kvrm ] A.
(kulakta) anteliks
anthelmint(h)icum,-i n. solucan ilc
anthelmint(h)icus,-a,-um barsak solucanlarna kar kullanlan, vermifj, vermisid
anthem(at)- Gr. 1. = antho- 2. infloresans, iek durumu
anthema,-atis n. infloresans, iek durumu
anthemium,-! n. = inflorescentia
anthera,-ae f. B. anter
anth(o)- Gr. iek ; tk. antoloji bkz.
anthologia
anthoiogia,-ae f. [G. antho-, log-:
iek topluluu] iek demeti,
antoloji
anthracinus,-a,-um kmre benzer, kmr gibi siyah (biraz maviye
bakan)
anthrax,-acis m. kmr, T. 1 = carbunculus 2. arbon hastal
anthrop(o)- Gr. insan
anthropologia,-ae f. [insan bilimi ]
antropoloji
anthropomorphus,-a,-um insan eklinde
olan
anthropophobia,-ae gf. insanlardan, cemiyetten korku
-anthus,-a,-um . . . . iekli; bkz. s. 36
anti- Gr. kar; tk. antipati
antianthracicus,-a,-um arbon hastalna
kar kullanlan
antiarthriticum,-i n. artrit ilc, artritte
kullanlan il
antiarthriticus,-a,-um artrite (eklem iltihabna) kar kullanlan, antartritik
antiasthmaticum,-i n. astm ilc, astmda kullanlan il

80
antiasthmaticus,-a,-um nefes darlna
(astma) kar kullanlan
antibioticum,-i n. antibiyotik il
antibioticus,-a,-um antibiyotik (mikroorganizmalarn remesine engel olan)
antice z. nde
anticoagulans,-ntis kann phtlamasn
nliyen, antikoagulan
anticoagulans,-ntis n. antikoagulan il
anticonvulsivum,-i n. konvlsiyona kar kullanlan il
anticonvulsivus,-a,-um konvlsiyona kar kullanlan
anticus,-a,-um = introrsus
antidiarrhoicum-i n. ishal (diyare) ilc,
diyarede kullanlan il
antidiarrhoicus,-a,-um diyare'ye (ishale)
kar kullanlan, antidiyareik
antidiphthericum,-i n. difteriye kar kullanlan il
antidiphthericus,-a,-um difteriye kar
kullanlan, antidifterik
antidotum,-i n. panzehir, antidot
antidysentericum,-i n. dizanteri ilc,
dizanteride kullanlan il
antidysentericus,-a,-um dizanteriye kar kullanlan
antiepilepticum,-i n. epilepsi ilc, epilepside kullanlan il
antiepilepticus,-a,-um epilepsiye (sara'ya)
kar kullanlan
antifebrile,-is n. ate drc il
antifebrilis,-e atee kar kullanlan,
ate drc
antihemorrhoidalis,-e basura kar kullanlan
antihidroticum,-i n. terlemeyi nleyici
il
antihidroticus,-a,-um ter kesici, terlemeyi nleyici
antimalaricum,-i n. stma'ya kar kulkullanlan il, stma ilc
antimalaric<s,-a,-um stma'ya kar kullanlan
antimonium,-i n. antimon, antimuan (Sb)
antimycoticum,-i n. mantar hastalklarna kar kullanlan il

81

antimycoticus,-a,-um mantarlara kar

kullanlan, mantar hastalklarna
kar kullanlan
antinephriticum,-i n. nefrit ilc, nefritte
kullanlan il
antinephriticus,-a,-um bbrek iltihabna (nefrit'e) kar kullanlan
antineuralgicum,-i n. nevralji ilc, nevraljide kullanlan il
antineuralgicus,-a,-um sinir arsna kar kullanlan, antinevraljik
antiophidicus,-a,-um ylan zehirine ka
kullanlan, antiofidik
antiparasiticum,-i n. parazit ilc
antiparasiticus,-a,-um parazitlere kar
kullanlan
antiphIogisticum,-i n. iltihab azaltan
il
antiphlogisticus,-a,-um iltihaba kar kullanlan, antiflojistik
antipyreticum,-i n. ate drc il
antipyreticus,-a,-um atee kar kullanlan, ate drc, antipiretik
antiquus,-a,-um antik, antik zamanlarda
yayan (gemi bir zamana zgii)
antirachiticum,-i n. raitizm, ilc
antirachiticus,-a,-um raitizme kar kullanlan
antirheumaticum,-i n. romatizma ilc
antirheumaticus,-a,-um romatizmaya kar kullanlan
antiscarlaticus,-a,-um kzl hastalna
kar kullanlan
antiscrophu!osus,-a,-um antiskrofloz,
sracaya kar kullanlan
antisepticum,-i n. antiseptik il
antiseptics,-a,-um patojen mikroorganizmalarn gelimesini nleyici, antiseptik
antisiphyliticum,-i n. frengi ilc, frengiye kar kullanlan il
antisiphyliticus,-a,-um frengiye kar kullanlan
antispasmodicum,-i n. spazm zc il
antispasmodicus,-a,-um spazma kar
kullanlan, spazm zc

apicalis
Antitaurus,-i m. Glek Boaz'nn dousunda Toros dalar'nn devam
antitetanieus,-a,-um tetanoz'a kar kullanlan
antitropus,-a,-um [kar yne dnm ]
antrum,-i n. [maara ] A. 1. zellikle
kemikli eperi olan ve hemen
hemen tamamiyle kapanm boluk 2. midenin pilora en yakn
ksm
anularis-e halka biiminde
anulatus,-a,-um (kk) halka eklinde,
(kk) halka(lar) tayan
anulus,-i m. [kk halka] A. B. halka, yzk eklinde oluum
anuria,-ae f. idrar karamama, anri
anus,-i m. [halka ] A. anus
-anus,-a,-um durum ve ilgi gsterir; bkz.
s. 30 ve 49
aorta,-ae f. aort
aorticus,-a,-um aort ile ilgili
aortitis,-idis f. aort iltihab
aparine [Gr. apairo = almak, tutup
ekmek; Galium aparine'nin (tr-,
manc yourtotunun) eski ismi ]
aperativus,-a,-um mshil laksatif
aperiens,-ntis [aan ] laksatif, (en hafif)
dk kvamn yumuatc mshil
aperiens,-ntis n. laksatif il
aperire amak
aperitivus,-a,-um [aan ] itah as,
aperitif
apertura,-ae f. delik, aklk
apertus,-a,-um ak
apex,-icis m. A. B. u, tepe
aphonia,-ae f. sesin kmaz oluu
aphrodisiacum,-i n. cinsel duygular kamlayan il, afrodiyak
aphrodisiacus,-a,-um cinsel duygular
kamlayan, afrodiziyak
Aphrodite,-es f. Afrodit, Grek dininde
gzellik ve ak ilhesi
aphthae,-arum f. T. aft, ateli seyreden
ve azda olan inflamasyonl hastalk
aphyllus,-a,-um yapraksz
apicalis,-e B. uta bulunan

apicula
apicula,-ae f., apiculum,-i n. ince, sivri
u
apiculatus,-a,-um i'fce ulu, B. birdenbire kk bir ula biten, apikulat
apiculus,-i m. [kk ince u ]
apis,-is f. ar
apivorus,-a,-um [arlar yiyen ]
apo- Gr. [ayrlma ifade eder ]
apocarpus,-a,-um B. karpelleri serbest
(ayr) olan , apokarp
apocrinus,-a,-um salglayan, ifraz eden
apoptetaius,-a,-um B. petalleri serbest
(ayr) olan, apopetal
apophysis,-is f. bir eit kemik knts,
apofiz
apoplexia,-ae f. T. apopleksi, bir beyin
damarnn tkanmas veya kanamasna bal olarak ve beyin hcrelerinin beslenememesi sonucu birden bilin kayb ve beyindeki sinirlerin zararlanma derecesine gre
fel hali
apostema,-atis n. apse
apparatus,-us m. cihaz, aparey, aygt
appendicitis,-idis f. apendiks iltihab,
apandisit
appendix,-icis f. [ad-, pendere] katk, ek, ilave (rn. kitabn sonunda), A. organ eki, z. apendiks (kr barsak)
appositus,-a-um [ad-, positus: yanna
konmu ] yanyana bulunan
aptus,-a,-um uygun
apud e. 4- Acc. yannda
aqua,-ae f. su
aquaeductus,-us m. [su kemeri ] A. kanal, boru
aquaticus,-a,-um suyu seven, suda yetien
aqueus,-a,-um sudan yaplm, sulu
aquifolius,-a,-um [acus, folium ] yapraklar batc olan
aquila,-ae f. kartal
aquosus,-a,-um (ok) sulu
arabicus,-a,-um Arabistan'da bulunan,
Arabistan'da yayan
arachis,-idis f. yerfst (bitki)
arachn- Gr. rmcek

82

arachnoides,-is rmcee veya rmcek

ana benzer
arachnoideus,-a,-um = arachnoides
araneosus,-a,-um rmcek alaryla dolu
araneus,-i m. rmcek
arbitrium,-i n. karar, hkm
arbor,-oris f. aa
arborescens,-ntis aacms, aas
arboreus,-a,-um aa eklinde
arbuscula,-ae f. [kk aa ]
arhustum.-i n. al, funda
arbustus,-a,-um al eklinde
arcanum-i n. sr
arche- Gr. eski
archi- Gr. en mhim
arcticus,-a,-um arktik
arct(o)- Gr. ay; kuzey
arctostaphylos [Gr. arcto-, staphyl-]
ay zm (bitki)
arcuatus,-a,-um ark eklinde, yay eklinde
arcus,-us m. ark, yay, kavis
arduus,-a,-um dik yokulu, sarp
arena,-ae f. kum
arenarius,-a,-um [kum ile ilgili ] kumlu
toprakta yetien
arenosus,-a,-um kumlu
argentatus,-a,-um gm ile rtl, gme benzer, gmi, gm renginde
argenteus,-a,-um = argentinus
argentinus,-a,-um gm renginde
argentum-i n. gm (Ag)
argilla,-ae f. balk, kil
argo- Gr. beyaz
argureius,-a,-um = argentatus
arhythmia,-ae f. T. kalbin almasndaki
dzensizlik, aritmi
aridus,-a,-um kuru
arillus,-i m. B. baz tohumlan saran etli
zar
arista,-ae f. B. klk (arista genellikle
bir costa'nn devamdr ve bazan
apeks'in aasnda lamina'dan
ayrlr)
aristatus,-a,-um klkl (deiik uzunlukta, dz, sert ve batc bir u
ile birdenbire biten) klk tayan, B. aristal

83
arithm(o)- Gr. say, rakam; tk. aritmetik
-arius,-a,-um ilgi gsterir, bkz. s. 31
arma,-oram n. silhlar
armeia,-ae f. (Trkiye snrlar iindeki ksm) Kars - Erzurum
-Tunceli - Elaz - DiyarbakrSiirt - Bitlis - Van blgesi
armeniacus,-a,-um 1. kays rengi, biraz
krmzya bakan sar 2. eski
Armenia'da yetien
arnica,-ae f. da ttn (bitki)
aromaticus,-a,-um aromatik, aromal,
gzel kokulu, tr
arrectio,-onis f. dikletirme
arrector,-oris m. dik durduran kas, rn.
musculus arrector pilorum kllar
dikletiren kas
arrectus,-a,-um [ad-, rectus ] dik, yatk
olmayan, bir eksenle 30 dereceden
kk a oluturan
arrhizus,-a,-um kksz
ars, art f. sanat
arsenas,-atis m. arsenat, arseniat
arsenicosus,-a,-um arsenik ieren
arsenis,-its m. areni t
arsenum,-i n. arsenik (As)
arteria,-ae f. atardamar, arter, kalpten
kan gnderen damar; T. a. =
arteria N. Sg. , aa. = arteriae
N. Pl.
arteriola,-ae f. T. arteriyol, kk ince arter
arteriosus,-a,-um T. arterce zengin
arteriovenosus,-a,-um T. arter ile ven
arasnda bulunan
arthritis,-idis f. eklem iltihab, artrit
arthr(o)- Gr. eklem, mafsal, oynak
arthrodia,-ae f. ok az ve yzeyleri birbiri zerinde kayarak oynyan
eklem
arthrodynia,-ae f. eklem ars artrodini
arthrologia,-ae f. eklem bilimi, artroloji
arthropathia,-ae f. eklem hastal
articulatio,-onis f. oynak, eklem
articulatus,-a,-um [eklemlerle birlemi ]

astragalus
articulus.-i m. diyartroz, oynak, eklem
artificialis,-e sun, yapma, yapay
artus,-us m. mafsal, eklem
arundinaceus,-a,-um saza, kama benzer
arando,-inis f. saz, kam
arvensis,-e tarlalarda bulunan
arvum,-i n. aasz, bakml ve tarma
elverili toprak; tarla
ascendens,-ntis B. K. ykselen
ascites,-ae f. T. baz hastalklar dolaysyla periton boluundan sv
toplanmas hali, asit
asclepiadeus,-a,-um Asclepias bitkisine
benzer
asclepias,-adis f. [eskiden hekimlikte
kullanld iin; bkz. Asclepius ]
bir bitki ad
Asclepius,-i m. Esklap, Yunan mitolojisinde bir ifa tanrs; bkz.
Aesculapius
ascorbicus,-a,-um K. askorbik
asepalus,-a,-um sepalsiz
asepsis,-is f. mikroorganizmalardan tamamen kurtarlm durum
asiaticus,-a,-um Asya'da yetien
aspectus,-us, m. grn, aspekt
asper, aspera, asperam sert, kaba, B.
dz olmayan, przl
aspergillus,-i m. bir eit fra
aspergil!iformis,-e B. fra eklinde
asperulus,-a,-um biraz sert, biraz kaba
asphyxia,-ae f. oksijen yokluundan ileri
gelen boulma, nefes kesilmesi,
asfiksi
aspidiodes,-is ereliotuna benzer
aspidium,-i n. ereltiotu
assimilatio,-onis f. [Ad-, similis: benzer hale gelme ve getirme ] B.
zmleme, Z. hazm yoluyla ald besini kendi cismine benzetme,
asimilasyon
assurgens,-ntis B. = ascendens
asterias Gr. Z. deniz yldz
ast(e)r(o)- Gr. yldz
asthenia,-ae f. [Gr. a-, sthen- ] kuvvetsizlik
asthma,-atis n. astm
astragalus,-i m. f. geven (bitki)

astrapophobia
astrapophobia,-ae f. yldrmdan korkma
astrictus,-a,-um sertlemi
astrologia,-ae f. [yldz bilimi ] mneccimlik ilmi, astroloji
astronomia,-ae f. yldz bilimi, astronomi
ataxiophobia,-ae f. [Gr. a-,taxi-, phob- ]
dzensizlikten korkma
ater, atra, atrum siyah
athl(o)- sporcularn yarmas; tk. dekatlon
-aticus,-a,-um yetime yerini gsterir;
bkz. s. 31
atratus,-a,-um siyahms, siyaha bakan
atricapillus,-a,-um siyah sal
atro- koyu
atrophia,-ae f. beslenme bozukluu dolaysyla bir veya birok organn
hacm ve arlk bakmndan
klmesi
atropina,-ae f., atropinum,-i m. atropin
attenuatus,-a,-um [ad-, tenuis: ince hale
dnm] gittike daralan; basit,
basitleen
-atus,-a,-um benzerlik, ihtiva etme, zg
olmay gsterir; bkz. s. 31
aucuparius,-a,-um [avis, capere ] ku
tutmak ile ilgili
audax,-acis cetli
audire iitmek
auditus,-us m. iitme duygusu
aurantiacus,-a,-um portakal krmzs
aurantium,-i n. portakal
auratus,-a,-um [altun ] sar; altn benekli, yaldzlanm
aureus,-a,-um altnsars renginde
auricula,-ae f. kulakk
auricularis,-e kulakk eklinde, kulak kepesi eklinde, kulak kepesi ile ilgili
auriculatus,-a,-um B. kulakkt (tabanda iki kiik yuvarlak lop tayan)

84
auris,-is f. kulak
aurum,-i n. altn (Au), altn para
auster,-auitri m. gneyden esen rzgr,
gney rzgr
austerus,-a,-um buruk, mayho, sek
australiensis,-e Avustralya'da yetien,
Avustralya'ya
ait
australis,-e gneyde bulunan
austriacus,-a,-um Avusturya ile ilgili,
Avusturya'da yetien
aut veyahut
autem fakat
auto- Gr. kendi kendine; tk. otomobil
autonomia,-ae [kendi kendine kanun
hazrlama] muhtariyet, zerklik,
otonomi
autophobia,-ae f. kendi kendinden, benliinden korkma
autotrophus,-a,-um kendi kendini besleyen
autumnalis,-e sonbahar ile ilgili, sonbaharda iek aan
autumnus,-i m. sonbahar
auxilium,-i n. yardm
avena,-ae f. yulaf (bitki)
aversus,-a,-um dier yana dnm
Avicenna,-ae m. bnisina, filozof
avicula,-ae f. kk ku
avicularis,-e [kk ku ile ilgili ]
B. ku yemi olarak kullanlan
avis,-is f. ku
axialis,-e eksen ile ilgili, eksende bulunan
axilla,-ae f. A. koltuk, B. yaprak
koltuu
axillaris,-e A. koltua ait, koltuk altna
ait, B. yaprak koltuunda oturan
axis,-is f. Geom A. B. Z. eksen
azureus,-a,-um [gk mavisi ] ak parlak mavi
azygos s. [Gr. a-, zyg- ] ift durumda
olmayan, tek

B
babylonicus,-a,-um Babil evresinde yetien
bacca,-ae f. B. zms meyva
baccatus,-a,-um zms meyva tayan,
dokusu zmnk gibi etli ve
sulu olan
bacillaris,-e ubuk biiminde
bacillum,-i n. kk denek, ubuk
bacillus,-i m. basil (ubuk eklinde bakteri), Gal. devat kalem (T.K.),
kalem eklinde preparat
bactericidus,-a,-um bakteri ldrc
bacterium,-i n. bakteri
badius,-a,-um biraz krmzya bakan
kahverengi
balaena,-ae f. balina
baleanicus,-a,-um Balkan'larda yetien,
Balkan yarmadasnda yetien
balneum,-i n. banyo (tedavi amacyla
hazrlanan ilal su)
balsamicus,-a,-um balsam ieren
balsamum,-i n. balsam
barba,-ae f. sakal
barbadensis,-e Bat Hint adalarndan
Barbados'ta yetien
barbarus,-a,-um yabanc
barbatus,-a,-um [sakall ] uzun yumuak
tylerle kapl, B. yzeyin baz
noktalarnda uzun ty demetleri
tayan
barbitalum,-i n. K. barbital, veronal
barbula,-ae f. sakalck; barbula birci = hirci, barbula tragi = tragi
barbulatus,-a,-um [sakalckl ]
barium -i n. baryum (Ba)
basalis,-e A. B. tabanda bulunan
basilaris,-e taban (temel) ile ilgili,
tabanda bulunan
basilicus,-a,-um [krala ait ] bkz. vena
basis,-is f. [temel ] taban, K. baz
bechicus,-a,-um ksrk ile ilgili
belladonna,-ae f. gzelavratotu; belladon
bel lus,-a,-um gzel

bene [bonus sfatndan zarf] iyice, iyi

bir ekilde
benedictus,-a,-um [takdis olunmu ] ifa
kudretine sahip
benignus,-a,-um selim, iyi tabiatl
benzinum,-i n. benzin
benzoas,-atis m. benzoat
benzoatus,-a,-um benzoe ieren, benzoik
asit ieren
benzoe,-es f. benzoe (bir cins reine)
benzolm,-i n. benzol, benzen
berberis,-idis f. kadn tuzluu (bitki)
betula,-ae f. huaac
betulinus,-a,-um huaacna benzer
betulus,-a,-um = betulinus
bi- 1. Lat. bkz. bis- 2. Gr. bkz. biobialatus,-a,-um iki kanatl
bibere imek
bibulus,-a,-um bkz. charta
bicalicatus,-a-,-um iki kaliksi olan
biceps, bicipitis iki bal
bicolor,-oris iki renkli
biconjugatus,-a,-um ikinci derecedeki
petiollerin he biri bir ift yaprakk ile biten
bicomis,-e iki boynuzlu
bicornutus,-a,-um = bicornis,-e
bicostatus,-a,-um B. = binervis,-e
bicrenatus,-a,-um (yapran kenarndaki)
oymalarn herbiri yine oymal,
ikinci derecede de krenat
bicuspidatus,-a,-um iki tane sivri ucu
olan
bidens,-ntis iki dili
bidentatus,-a,-um (yapran kenarndaki)
dilerin kendisi de dili, ikinci derecede de dili
bidestillatus,-a,-um iki kez distillenmi
biduum,-i n. iki gnlk sre
biduus,-a,-um iki gnlk
biennis,-e iki senelik
biennium,-i n. iki senelik sre
bifacialis,-e [iki yzl ] B. (yaprakta)
iki yz birbirinden farkl olan
(=dorsiventralis)

bifariam
bifariam z. iki sra halinde (ayn ekilde
trifariam v.s. yaplr)
bifarius,-a,-um = distichus
bifer,-a,-um senede iki defa ieklenen
veya meyva veren
bifidus,-a,-um hemen hemen yzeyin
yarsna kadar ikiye blnm,
iki atall; bkz. fissus
biflorus,-a,-um (basit yapran sapnn)
ucunda, ayn noktadan iki yaprak
(k) kan
bifolius,-a,-um iki yaprakl
biformis,-e iki ekli olan
bifurcatus,-a,-um = bifurcus
bifurcus,-a,-um iki defa atallanm,
ift atall
bigeminatus,-a,-um B. = biconjugatus,
T. ikili
bigeminus,-a,-um ift, iki misli
bijugus,-a,-um (pennat yapran) sap iki ift yaprakk tayan (trijugus v.s. aym ekilde yaplr)
bilabiatus,-a,-um iki dudakl
bilateralis,-e iki yanda bulunan, iki
tarafl
bili,-is f. safra
bilobatus,-a,-um = bilobus
bilobus,-a,-um iki loblu
bilocularis.-e iki gzl
bimestris,-e [bi-, mensis ] iki ay yayan, iki ay iek tayan
biatus,-a-m = bifoliatus
binervatus,-a,-um iki damarl, ift damarl
binervis,-e = binervatus
bini,-ae,-k ikier
bi(ont)- Gr. hayat, canl, tk. biyoloji
biologa,-ae f. [hayat bilgisi ] biyoloji
bipartitus,-a,-um iki paraya ayrlm
bipennis,-e ift tys
bipennatus,-a,-um [ikinci derecede de
pennat] pennat yapran yapyapraklar da pennat (ayn ekilde tripennatus v.s. yaplr)
bipunctatus,-a,-um ift noktal
biradiatus,-a,-um iki nl
bis iki defa
bi(s)- iki, ift, iki defa, B. z. ikinci derecede de

biserialis,-e iki sra zerine dizilmi

(ayn ekilde triserialis v.s. yaplr)
biseriatus,-a,-um = biserialis
biserratus,-a,-um ikinci derecede de
serrat (cf. serratus)
bisexualis,-e erkek ve dii organlara
sahip, hermafrodit, hnsa, erselik, erdii
bismuthum,-i n. bizmut (Bi)
bispinosus,-a,-um iki dikenli
bistorsus,-a,-um iki defa evrilmi
bisulphis,-itis m. bislfit
biternatus,-a,-um [kinci derecede de
ternat] ternat yapran yaprakcklar da ternat (ayn ekilde triternatus v. s. yaplr)
bithynia,-ae f. Bursa - zmit - Bolu
- Zonguldak arasndaki blge
bithynicus,-a,-um Bithynia'da yetien
bitumen,-inis n. bitum, sakz, zift
bituminosus,-a,-un bitmce zengin
bivalens,-ntis K. iki deerli
bivalvis,-e iki kapakl
bivittatus,-a,-um iki eritli
blandus,-a,-um ho
blattaria,-ae f.

[Blatta

orientalis

= hamam bcei: hamam bcei

ile ilgili bitki v.s. ]
blepharadenits,-idis f. gzkapann ve
dolaysyle bezlerinin iltihab
blepharitis,-idis f. gzkapann iltihab
bol- Gr. atmak
bol. bkz. bolus
boletus,-i m. bir cins mantar
bolus,-i f. kil
bolus,-i m., R. ks. bol. byk hap, bol
bonus,-a,-um iyi
boras,-atis m. borat
borax,-acis f. boraks, sodyum borat
borealis,-e kuzeyde bulunan, kuzey ile
ilgili
boricus,-a,-um bor ieren, borlu, borik
borum,-i n. bor
bos, bovis m. f. sr
botanicus,-a,-um botanik ile ilgili
botryoides,-is zm salkmna benzer

87

caducus
bromatum,-i n. bromat
bromatus,-a,-um brom ieren, bromlu,
hidrobromik asit ihtiva eden
bromidum,-i n. bromr
bromoformium,-i n. bromoform
bromum,-i n. brom (Br)
broehialis.-e nefes borusu ile ilgili
bronchitis,-idis f. bron iltihab
bronchus,-i m. bron, nefes borusu,
akcier borusu
bruma,-ae f. k
brumalis,-e kn bulunan, k ile ilgili
brun(n)eus,-a,-um kahverengi
bucca,-ae f. yanak
buccalis,-e 1. yanak ile ilgili 2. ( = oralis)
az ile ilgili
bucinator,-oris m. [boru alan ] A. yanak
adalesi, frc kas
bulbiformis,-e soan (bulb) eklinde
bulboideus,-a,-um bulbus'a benzer, soana benzer
bulbosus,-a,-um ok bulb(us)lu, bulb
tayan; bulba benzer
bulbulosus,-a,-um ufak bulb'lu (soanl)
bulbus,-i m. toprak altnda bulunan
soan, A. bulbus (beynin ksm)
bulla,-ae f. A. B. bl, kabarck
bulliens,-ntis kaynyan, kaynar
-bundus,-a,-um bir ii yapan gsterir;
bkz. s. 33
bursa,-ae f. anta
butyraceus,-a,-um tereyana benzer
butyram,-i n. tereya
buxs,-i m. imir (bitki)
byzantinus,-a,-um stanbul blgesinde
yetien
Byzantium,-i n. stanbul (eski Bizans)

botulus,-i m. sucuk
brachi- kol
brachialis,-e kol ile ilgili; B. kol (bkz.
brachium) uzunluunda olan
brachiats,-a,-um dallar dekusat (bkz.
decussatus) ve yaylm (ak) olan
brachio- = brachibrachiocephalicus,-a,-um kol ve ba ile
ilgili
brachium,-i n. kol; B. kol uzunluu,
ortalama 65 cm.
brachy- Gr. ksa
brachyacanthus,-a,-um ksa dikenli
brachycarpus,-a,-um meyveleri ksa olan
brachycephalus,-a,-um [Gr. brachy-,
cephal- ] ksa bal, brakisefal
brachyphyllus,-a,-um ksa yaprakl
bractea,-ae f. brakte, iek sapnn
tabannda bulunan yaprakk
bracteatus,-a,-um brakteli
bracteola,-ae f. brakteol
bracteosus,-a-um ok brakteye sahip,
ok brakteli; brakteye benzer
brady- Gr. yava
bradycardia,-ae f. [kalbin yava hareketi] bradikardi, kalp ritminin
normalden yava oluu
bradygenesis,-is f. yavalavtl)m gelime
brasiliensis,-e Brezilya'da yetien, Brezilya'ya ait
bregma,-atis n. kafatasnn aln ve yan
kemikleri arasna kalan eklem
noktas
brevirostris,-e ksa gagal
brevis,-e ksa
britannicus,-a,-um Byk Britanya'da
yetien

C
Ca. T. ( = carcinoma) kanser
ca. bkz. circa
cacao,-onis m., cacao m. kakao
cadaver,-eris n. ceset, kadavra

cadere dmek
cadmium,-i n. kadmiyum (Cd)
caducus,-a,-um erken den , zamansz
den , dc

caecalis
caecalis,-e kr barsak (apendiks.bkz.
appendix) ile ilgili
caecum,-i n. kr barsak, apendiks,
ekum
caecus,-a,-um kr
caedere kesmek
caelestis,-e gkten gelen, gk mavisi
caelum,-i n. gk, hava
caeruleus,-a,-um gk mavisi
caesius,-a,-um gri mavi
caespes,-itis m. imen, im, B. kme,
demet
caespitosus,-a,-um im gibi sk dizi'mi
caeteri,-ae,-a = ceteri,-ae,-a
c(a)eterum z. bundan baka, ayrca
caffeina,-ae f. kafein
calaber, calabra, calabrum talya'nn
Kalabrya yanmasnda yetien
calaminum,-i n. kalamin, iinde az miktarda demir oksit bulunan inko
oksit
calamus,-i m. kam, boru; yaz kalemi
calcanearis,-e topuk kemii ile ilgili
calcaneus.-i m. topuk kemii
calcar,-aris n. mahmuz
calcareus,-a,-um kireli, kire gibi beyaz,
B. kireli toprakta yetien
calcaria,-ae f. kire
calcarinus,-a,-um mahmuz ile ilgili
calceiformis,-e ayakkab biiminde
calceolarhs,-a,-um (kk) ayakkab
veya terlie benzer
calceolus,-! m. kk ayakkab, kk
terlik
calceus,-i m. ayakkab, terlik
calcicus,-a,-um kire ieren
calcinosis,-is f. T. yaygn kire birikmesi,
kalsinoz
calcitrapa,-ae f. ayak tuza, ayak
kapan
calcium,-i n. kalsiyum (Ca)
calefactus,-a,-um snm
calidus,-a,-um lk; tk. kalori
callosus,-a,-um nasrl
callus,-i m. 1. nasr 2. T. kallus (krldktan sonra meydana gelen kemik
dokusu) 3. B. zedeleme sonunda

88
meydana gelen ince cidarl, parenkimatik doku
calomel, calomellis n. cva klorr, merkroklorr, kalomel
calor,-oris m. s
calvaria,-ae f. kafatas
calvus,-a,-um sasz, klsz, tysz
calx, calcis f. 1. kire 2. topuk
calycinus,-a,-um kaliks'e benzer
calycuus,-i m. kk kaliks, kalikl
calyptra,-ae f. [takke ] B. kaliptra,
yksk, rn. kkn gen ucunu
saran yksk eklinde bir klf
calyx,-ycis m. kaliks, anak
cambium,-i n. B. kambiyum, kk ve
ve gvdede ikinci bymeyi salyan doku, bytken doku
camelus,-i m. deve
campanula,-ae f. kk an, B. aniei
campanulatus,-a,-um an biiminde
campester, campestris, campestre tarlalarda yetien
camphora,-ae f. kfur
camphoratus,-a,-um Gal. kfurlu, B.
kfur gibi kokulu, kfura benzer
campylacanthus,-a,-um eik dikenli
campyl(o)- eik , eilmi
campylopodus,-a,-um aya erilmi, bklm
campylotropus,-a,-um B. vl kvrlm ve mikropil hilum'a yaklam, kampilotrop
canadensis,-e Kanada'da yetien
canaliculatus,-a,-um kk kanala sahip;
boyuna oluklu
canaliculus,-i m. kk kanal
canalis,-is m. kanal
cancellats,-a,-um B. parankimas (bkz.
parenchyma B.) yok olmu, yalnz damarlar kalm ve bunlar
azlaarak bir eit a meydana
getirmi
cancer,-eris m. kanser, T. karsinom
cancerophobia,-ae f. = carcinomatophobia
candidus,-a,-um parlak
beyaz
canescens,-ntis grimsi
caniater, caniatra, caniatrum gri, siyah

89
caninus,-a,-um [kpee zg] B. sk
sk rastlanan
caninus,-i m. kpek dii (insanda)
canis,-is m. f. kpek
cannabinus,-a,-um kenevire benzer
cannabis,-is f. kenevir (bitki)
cantharidatus,-a,-um kantarid ieren
cantharis,-idis f. kuduz bcei, kantarid
canthus,-i m. gz kapa birleei (gz
kapaklarnn birletii yer), gzn kesi
canus,-a,-um grimsi beyaz
capax,-acis [iine alan, alabilen ] geni
capere yakalamak, tutmak, almak
capillaris,-e saa benzer, sa gibi ince
capillatus,-a,-um sal
capillosus,-a,-um ok sal, B. ok kll
capillus,-i m. sa teli
capitatus,-a,-um ba eklinde
capitulatus,-a,-um bak eklinde
capitulum,-i n. bak
Cappadocia,-ae f. Sivas'n gney ksm - Yozgat'n gney ksm Krehir - Nide - Malatya'y iine alan blge
cappadocicus,-a,-um Cappadocia'da yetien
capra,-ae f. kei
caprifoliun,-i n. [keiler tarafndan
yendii iin ]
capsicum,-i n. krmz biber (bitki)
capsula,-ae f. A. B. Gal. kapsl
capsularis,-e kapsl ile ilgili
caput, capitis n. ba, A. kemiin ba,
B. baz mantarlarn peridiyumu
(bkz. peridium)
carbasus,-i f. gazl bez, gaz
carbo,-onis m. kmr
carbonas,-atis m. karbonat
carboneum,-i n. karbon (C)
carbunculus,-i m. kmr gibi siyah renkli
tehlikeli kan ban,irpene, atraks
(bkz. anthrax)
carcinoma,-atis n. T. ks. Ca. kanser,
habis (kt tabiatl) ur, karsinom
carcinomatophobia,-ae f. kanserden korkma

carpus
cardia,-ae f. A. mide az, kardiya
cardiacum,-i kalp ilc
cardiacus,-a,-um 1. kalp eklinde, kalp
ile ilgili, kalpte kullanlan 2. mide
az ile ilgili
cardinalis,-e (en) nemli, bellibah, kardinal
card(io)- Gr. kalp
cardiographia,-ae f. [Gr. cardio-,graph-:
kalbin yazs ] kalp hareketlerini
gsteren izgi, kardiyografi
cardiophobia,-ae f. kalp hastalndan
korkma
cardiotonicum,-i n. miyokard (kalp
adalesini) kuvvetlendirici il
cardiotonicus,-a,-um miyokard kuvvetlendiren
carditis,-idis f. kalp iltihab
carduchus,-i m. Krt
cardunculus,-i m. [kk carduus ]
carduus,-i m. devedikeni (bitki)
Caria,-ae f. Mula-Aydn evresi
caricus,-a,-um Caria'da yetien
caries,-ei f. rme, z. di rmesi
carina,-ae f. [gemi omurgas] A. ortasnda kntl bir srt tayan yap,
B. omurga eklindeki ksm, kayk
carinatus,-a,-um omurga eklinde
carminativum,-i n. karminatif il
carminativs,-a,-um karminatif, mide ve
barsaklarda gazlarn oluumunu
nleyici ya da mevcut olanlar
absorbe ederek giderici
carminatus,-a,-um ll renginde
carneus,-a,-um et rengi, ak krmz
carnivorus,-a,-um et yiyen
carnosus,-a,-um etli, etsi dokulu
caro,-carnis f. et
caroticus,-a,-um carotis ile ilgili
carotis,-idis f. karotis (ba kann aort'a
gtren en nemli atardamar)
carp- Gr. meyve
carpellum,-i n. B. karpel, meyva yapra
carpicus,-a,-um el bilei ile ilgili
carpinus,-i f. grgen aac
carpus,-i m. el bilei

cartilagineus
cartilagineus,-a,-um kkrdams
cartilaginosus,-a,-um ok kkrdakl
cartilago,-inis f. kkrdak
Carum carvi [Ar. karviya = kimyon ]
kimyon (bitki)
caruncula,-ae f. [etik ] kk etsi
knt
carus,-a,-um sevgili
caryophyllatus,-a,-um karanfile benzer;
Eugenia caryophyllata aacnn
iek tomurcuklar karanfil ad
altnda drog ve baharat olarak
kullanlr.
caryophy llus bkz. dianthus, caryophyllatus
castanea,-ae f. kestane (bitki)
castaneus,-a,-um kestane rengi
castor,-oris m. kunduz
castus,-a,-um iffetli
casus,-us m. [dme] T. vak'a; (gramerde) hal
cat(a)- Gr. aaya, aada
cataclitum,-i n. yastk
catarius,-a,-um [catus,-i m. erkek kedi ]
kedilere tesirli
catena,-ae f. zincir
cathar- Gr. temiz
catharsis,-is f. [temizleme ] 1. psikiyatride Freud'un tedavi metodu.
2. ishal 3. slah
catharticum,-i n. mshil il
catharticus,-a,-um [temizleyici] gen. ms
hil; f kan temizleyici
catheter,-eris m. idrar yolu, damar ii
veya baka bir boluu muayene
veya tedavi maksadyla kullanlan
sonda, kateter
caucasicus,-a,-um Kafkas dalarnda
yetien
cauda,-ae f. kuyruk
caudalis,-e 1. kuyruk veya ona benzeyen
anatomik yap ile ilgili 2. alt (iki
ayakllar iin), arka (drt ayakllar iin)
caudatus,-a,-um kuyruklu
caudicula,-ae f. [kuyrukuk ] B. polinyum'a bal sapk (bkz. pollinium)

90
cau)iflorus,-a,-um iekleri gvdede oturan
caulinus,-a,-um B. gvdede bulunan,
gvdeye zg
caulis,-is m. B. gvde
causa,-ae f. neden
causticus,-a,-um kostik, yakc
cautus,-a,-um dikkatli
cavere dikkatli olmak, bir eyden ekinmek
cavernosus,-a,-um ok sayda boluk
ieren
cavitas,-atis f. boluk
cavum,-i n. A. kavite, boluk
cavus,-a,-um kovuk, oyuk, iinde bir
boluk bulunan
cedrus,-i f. sedir aac
eler, celeris, elere abuk, hzl
cellula,-ae f. hcre
cena,-ae f. yemek, yemek zaman
centaureum,-i n., centaurium,-i n. (bkz.
centum, aurum ]
centesimus,-a,-um yznc
cent(i)- yz. B. ok
centifolius,-a,-um ok yaprakl
centr- Gr. 1. diken, B. mahmuz 2. merkez, orta; tk. santral
centralis,-e ortada bulunan
centranthus,-a,-um iekleri mahmuzlu
centrum,-i n. merkez, orta noktas
centum yz
cepa,-ae f. soan
cephal(o)- Gr. ba
cephaloideus,-a,-um baa benzer
-ceps,-cipitis -bal
cera,-ae f. balmumu
ceraceus,-a,-um = cereus
cerasum,-i n. kiraz meyvesi
cerass,-i f. (Prnus cerasus) kiraz aac
cer(ato)- Gr. boynuz
ceratonia,-ae f. keiboynuzu (bitki)
ceratum,-i n. Gal. era (balmumu, ya,
parafin ve benzerlerinden hazrlanan preparat)
ceratus,-a,-um mumlu; bkz. charta
ceraunophobia,-ae f. yldrmdan, gk
grlemesinden korkma
cerealis,-e hububat veren, hububat ile
ilgili

91
cerebellaris,-e cerebellum ile ilgili
cerebellum,-i n. beyincik
cerebralis,-e-beyin ile ilgili
cerebrum,-i n. beyin; bkz. commotio
cerefolius,-a,-um yapraklar mumla kaplanm gibi
cereiformis,-e mum eklinde
cereolus,-i m. [kk mum ] f Gal. kalem eklinde preparat
cereus,-a,-um balmumundan yaplm,
balmumu ieren ; renk veya koku
bakmndan balmumuna benzer
cereus,-i m. mum
cerifer,-fera,-ferum mum tayan
cerinus,-a,-um balmumu renginde, balmumu sars
cerium,-i n. seryum(Ce)
certus,-a,-um emin, salam
cerumen,-inis, n. kulak kiri
cervicalis,-e boyun ile ilgili
cervicula,-ae f. boyuncuk
cervinus,-a,-um geyie ait , geyik renginde
cervix,-icis f. A. boyun
cervus,-i m. geyik
cessatio,-onis f. kesilme, durma, fasla,
ara
cetaceum,-i n. balknefsi, kaalot balnn (Physeler macrocephalus)

ka-

fa boluklarnda bulunan yal

maddenin temizlenmi ekli
treteri,-ae,-a dierleri, ete. = et cetera
[ve dierleri ] ve saire
ceylanicus,-a,-um Seylan adasnda yetien
cf. bkz. conferre
chalaza,-ae f. B. bir ovlde nusellus'un
(bkz. nucellus) taban, kalaza,
alaza
Clalcedon,-onis f. eski adaki stanbul'un Kadky yakasnn ismi
chalcedonicus,-a,-um Chalcedon evresinde yetien
chamac- Gr. alak, bask
chamaecerasus,-a,-um kk kiraz aac gibi
clamaedrys s. alak ve meeye benzer
(yaprakl)
chamaepitys s. alak Pius gibi

cholera
chamomilIa,-ae f., Matricaria chamomilla (mays papatyas)'nn drog
olarak kullanlan iei
charta,-ae f. kt; ~ bibula snger
kd; ; ~ cerata mumlu kt;
~densata mukavva; ~ exploratoria turnsol kd ; ~ stannata
kurun kd
chartaceus,-a,-um kda benzer
chartophyllus,-a,-um yapraklar kat gibi
olan
chas- Gr. blnme
ch(c)ilo- Gr. dudak
chiasma,-atis m. A. aprazlama
chili(o)- Gr. bin
china,-ae f. knakna (bitki)
chinensis,-e in'de yetien, in'e zg
chinina,-ae f., chininum,-i n. kinin
chirurgia,-ae f. [Gr. chir- = el, urg- =
yapmak ] cerrahlk, operatrlk
chirurgus,-i m. cerrah, operatr
ehlamyd- Gr. [bir eit manto ] (cf.
dichlamydeus)
chloras,-atis m. klorat
chloratum,-i n. klorat
chloratus,-a,-um klor ieren, hidroklorik asit ieren
chloridum,-i n. klorr
chlor(o)- Gr. yeil
chloroform(i)um,-i n. klorofom
chlorophyllum,-i n. bitkilere yeil renk
veren madde, krorofil
chlorum,-i n. klor (Cl)
choana,-ae f. koana, burnun arka boluu
chol- Gr. safra
cholagogum,-i n. safra salgsn artran il
eholagogus,-a,-um safra salgsn (ifrazn) artran
cholangitis,-idis f. safra yollarnn iltihab
choledochs,-a,-um [safra ihtiva eden ]
koledok, duetus coledochus bkz.
duetus
cholera,-ae f. kolera (pirin suyu renginde ishalle seyreden barsak hastal)

chondritis
chondritis,-idis f. kkrdak iltihab
chondns,-i m. bir eit krmz alg
chorditis,-idis f. ses tellerinin iltihab
chori- Gr. ayr, ayrlm, serbest
choripetalus,-a,-um petalleri serbest olan,
koripetal
choriphyllus,-a,-um yapraklar serbest
olan
chorisepalus,-a,-um sepalleri serbest olan,
korisepal
chrom(ato)- Gr. renk
chromas,-atis m. kromat
chromatophorus,-a,-um renk tayan,
kromatofor
chromium,-i n. krom (Cr)
chromosoma,-atis n. [renk tayan cisim ] kromozom
chron(o>- Gr. vakit; tk. sinkronizasyon,
senkronize, kronik
chronicus,-a,-um T. mzmin, kronik,
sreen
chronometer,-metri m. [vakit ler ]
kronometre
chrys(o)- Gr. altn
chrysanthemum,-i n. [Gr. chrys-, anthem-: altn renginde iek] krizantem (bitki)
chrysogonus,-a,-um altn keli
chylus-i m. barsak lenfas, ils
chymus,- m. mideden barsaa geen
ve ksmen sindirilmi (hazmolunmu) yar sv besin, kimus
cibus,-i m. yemek, yiyecek
cicatrix,-icis f. T. yara nian (izi),
nedbe
cicona,-ae f. leylek
-cid- ldrc; rn.
bactericidus
ciliaris,-e kirpikler ile ilgili
ciliatus,-a,-um kirpikli
Cilicia,-ae f. Ermenek - Amanos dalarna kadar Adana ovas evresi
cilicicus,-a,-um Cilicia'da yetien
cilium,-i n. A. B. kirpik
cimex,-icis m. tahtakurusu
cinchona,-ae f. knakna (bitki)
cineraceus,-a,-um kl rengine bakan
cinereus,-a,-um kl rengi
cingulum,-i n. A. kemer, kuak

92

cinis,-eris m. kl
cinnamomeus,-a,-um tarn renginde
(sar ve krmzyla karm parlak kahverengi)
cinnamomum-i n. tarn
circa. ks. ca. 1. z. takriben, etrafta 2.
e. + Acc. etrafndan, takriben,
yaklak olarak
circinalis,-e = circinatus
circin(n)atus,-a,-um zemberek, spiral
eklinde
circoides,-is halkaya benzer
circularis,-e daire biiminde, yuvarlak
circulus,-i m. (kk) daire
circum e. + Acc. etrafta, etrafnda
circum- etrafta, etrafnda
circumanalis,-e anus'un etrafnda bulunan
cirrh- Gr. sar
cirrhosis,-is f. T. siroz, bir organn yal
dejenerasyonu
cirrhus,-i m. (yanllkla cirrus yerine
kullanlr)
cirrosus,-a,-um (t cirrhosus)
1. yapran tepesi esnek, iplik eklinde ve helisel uzant (slk) ile
biten 2. (pennat yapran sap)
bir slk ile biten
cirrus,-i m. kvrm, iplik eklindeki oluum, saak, B. slk; tek hcrelilerde dokunma organ devi
gren kaln bir kirpik
cito z. abuk
citras,-atis m. sitrat
citrellus,-a,-um sarms
citreus,-a,-um = citrinus
citrinus,-a,-um (ak) limon sars
citriodorus,-a,-un limon kokulu
citrus,-i f. limon aac
clad(o)- Gr. dal
clare z. (renk terimlerinde) ak
clarus,-a,-um parlak, ak; nl
classis,-is f. snf
claustrophobia,-ae f. kapal yerlerden
korkma
clausus,-a,-um kapatlm
clava,-ae f. topuz
clavatus,-a,-um topuz eklinde

93
clavicula.-ae f. A. kprck kemii,
B. (kk) slk
clavicularis,-e kprck kemii ile ilgili
claviformis,-e topuz eklinde
clavis,-is f. [anahtar ] (sistematikte)
tayin anahtar; B. slk
clavus,-i m. [ivi ] nasr
clematis,-idis f. akasma (bitki)
clepto- Gr. alma
cIeptomania,-ae f. alma tutkusu, alma alkanl, kleptomani
clinoideus,-a,-um [yataa benzer ]
clinopodium [Gr. eline = yatak; podium = ayakk ]
clithrophobia,-ae f. = claustrophobia
clipeatus,-a,-um kalkan biiminde
clipeus,-i m. kalkan (silah)
clymenus,-a,-um B. trmanan
clypeatu,-a,-um = elipeatus
coacervatus,-a,-um = aggregatus
coadnatus,-a,-um = cohaerens
coaetaneus,-a,-um ayn yata, ayn zamanda mevcut olan
coagulans,-ntis phtlatrc
coagulatio,-onis f. phtlama
coagulum,-i n. pht
coalitus,-a,-um = cohaerens
cocaina,-ae f., cocainum,-i n. kokain
coccineus,-a,-um = carminatus
coccus,-i m. 1. yumurta kabuu 2. ceviz
vs. kabuu 3. bcek kozas 4.
yuvarlak bakteri
cochlea,-ae f. [salyangoz] A. koklea,
ikulan salyangoz biimindeki
blm
cochlear(e),-is n. kak, kak dolusu
cochleariformis,-e kak eklinde
coch!earis,-e 1. kak eklinde 2. koklea ile ilgili; vida eklinde, A.
koklea ile ilgili, salyangoza benzer, B. kak eklinde; iek tomurcuunda dierlerini saran d petal
kak eklinde
cochleatim z. tek tek kak halinde, kak
kak
cochleatus,-a,-um salyangoz eklinde
codeina,-ae f., codeinum,-i n. kodein

commilito
coeliacus,-a,-um karn boluu ile ilgili
coeruleus,-a,-um = caeruleus
coffeinum,-i n. kafein
cohaerens,-ntis yapk (genellikle benzer
ksmlarda)
coitophobia,-ae f. cinsel ilikiden korkma
coitus,-us m. iftleme
colchicum,-i n. idem (bitki)
colica,-ae f. kolik, sanc
colitis,-idis f. kaln barsan iltihab
colIapsus,-us m. kollaps (damar iindeki
kann yetersiz hissedilmesine bal
ve bilin kaybyla beraber grlen
halsizlik ve baygnlk)
collateralis,-e [yanlar beraber olan ]
yanyana bulunan; yan(lar)da bulunan
collega,-ae m. f. meslekta
collemplastrum,-i n. kauuk yaks
collicuIus,-i m. tepecik
col!is,-is m. tepe
collodium,-i n. kolodyum
colloidalis,-e koloidal
colloquium,-i n. grme
collum,-i n. A. B. boyun
collunarium,-i n. burun banyosu
collutorium,-i n. gargara, kolutuar
collyrium,-i n. gz banyosu, kolir
colon,-i n. A. kolon (kaln barsak)
colophonium,-i n. kolofan
color,-oris m. renk
-color.-coloris -renkli
coloratus,-a,-um renkli, boyanm
columba,-ae f. gvercin
columbarius,-a,-um gvercine benzer
columella,-ae f. [kk stun ]
columna.-ae f. stun, kolon
coma,-ae f. [yele, bir tutam sa] B.
bir tohumun ucundaki ty topluluu
coma,-atis n. bilin kayb, koma
comatus,-a,-um yeleli
commilito,-onis m. [cum-, miles ] arkada, z. ayn zamanda ve ayn
faklte veya niversitede enim
yapan renci

commiscere
commiscere kartrmak
commissura,-ae f. B. birleme (balanma) yeri, diki, A. birleek
commotio,-onis f. sarsnt, sarslma; ~
cerebri beyin sarslmas; ~ retinae retina'nn sarslmas
communicans,-ntis birletirici
communis,-e mterek; adi
commutatus,-a,-um deitirilmi
comosus,-a,-um B. [bir tutam sa eklinde ]
compactus,-a,-um tkz
comparare mukayese etmek, karlatrmak
complures,-a birka
compositus,-a,-um Gal. ks. comp. [yanyana konmu ] birleik, B. deiik
blmleri veya dallanmalar olan
compressus,-a,-um boyuna bask
conamen,-inis n. deneme
concavus,-a,-um ibkey, konkav
concentratus,-a,-um kesif, youn, kon( santre, deriik
cocha,-ae f. [midye, istiridye ] kulak
kepesi ukuru veya burundaki
kvrml kemikler gibi deniz minaresine benzer biimde oluum
conchiflorus,-a,-um iekleri midye eklinde
concisus,-a,-um kesilmi, kesilerek paralanm
concussus,-a,-um alkalanm, alkalanarak kartrlm
condensus,-a,-um sk, kesif, youn
conditio,-onis f. art
condvlus,-i m. A. bir kemiin ucundaki yuvarlak eklem yz, kondil
confectio,-onis f. eker veya bal ile
hazrlanan il
conferre bir araya getirmek; karlalatrmak; cf. ks. = confer karlatr
confertus,-a,-um [bir araya getirilmi ]
birbirine ok yaklam
confluens,-ntis (akarak bir yerde birleen)
congerere bir yere getirmek, yn haline
getirmek

94

congestus,-a,-um bir yere getirilmi,

yn haline getirilmi
conglomeratus,-a,-um = glomeratus
conicus,-a,-um koni biiminde
conium,-i n. baldran (bitki)
conjugalis,-e evlilik ile ilgili
conjugatus,-a,-um 1. (pennat yapran)
sap bir ift yaprakk tayan 2.
= bifoliatus
conjunctiva,-ae f. badoku, z. gez kresinin n ksm ile gz kapaklarnn
i yzn kaplyan mkoz tabaka,
konjonktif
conjunctivalis,-e konjonktif ile ilgili
conjunctivitis,-idis f. konjonktif iltihab
connatus,-a,-um [beraber domu, doutan yapk ] B. konnat (yapraklar karlkl ve tabanda birlemi)
connectivum,-i n. anterin iki tekasn
(bkz. theca) birletiren doku
connivens,-ntis (tedricen) birbirine yaklaan, toplanan
conoideus,-a,-um koniye benzer
consensus,-s m. oybirlii, A. organlarn
uyumlu iemesi
consilium,-i n. konsltasyon (birka hekimin birlikte karar vermek zere
toplanmas)
consolidus,-a,-um [iinde boluk olmayan ] salam, dayankl
conspergere serpmek, ekmek, samak
constipatio,-onis f. kabzlk
constrictio,-onis f. daraltma
constrictor,-oris m. daraltc
constringens,-ntis daraltc, bzc
constringere daraltmak, bzmek
consuetudo,-inis f. alkanlk
contactus,-a,-um deinmi
contactus,-us m. temas, dokunum, dokunma; (elektrikte) devrenin kapanmas, kontak
contagiosus,-a,-um bulak
contentus,-a,-um memnun
contiguus,-a,-um birbirine deen
continuus,-a,-um devaml, srekli
contortus,-a,-um dndrlm, vida gibi
burulmu

95
cotra e. 4- Acc. -e kar
contractilis,-e kaslabilen, kasc
contractus,-a,-um ekilmi, kaslm
contusus,-a,-um dlm, ezilmi
conus,-i m. Geom. koni, A. koni eklinde oluum, B. kozalak
convaliaria,-ae f. inci iei
convallariodes,-is convallaria'ya benzer
conventus,-us m. toplant
convexus,-a,-um dbkey, konveks
convo!utus,-a,-um tomar haline getirilmi, biri tamamiyle dierinin
iine kvrlm
convulso,-onis f. T. santral etkili ve
istem d adale kaslmas ve
rpnma; tk. konvlsiyon, istem
d rpnma
copaiva,-ae f. kopahu (bir cins oleoresin)
copia,-ae f. miktar
copiosus,-a,-um bol (miktarda mevcut),
mebzul
coquere kaynatmak
cor, cordis n. kalp, yrek
coracideus,-a,-um kargaya benzer, karga gagasna benzer
coracinus,-a,-um kuzguni siyah, parlak siyah
corallinus,-a,-um mercana benzer, mercan krmzs, koray
corax,-acis m. karga
cordatus,-a,-um kalp eklinde, yreksi
cordiformis,-e = cordatus
coriaceus,-a,-um derimsi
coriarius,-a,-um sepileme ile ilgili
corium,-i n. sepilenmi deri, A. deri,
derma
cormus,-i m. B. zarms yapraklarla
evrilmi, etli, dik bir toprakalt
gvdesi; gvde yumrusu, kormus
cornea,-ae f. gzde saydam tabaka,
kornea
cornealis,-e kornea ile ilgili
corneus,-a,-um boynuz gibi, boynuzsu;
bkz. stratum
corniculatus,-a,-um kk boynuz tayan

cosmo
corniculum,-i n. kk boynuz
corniger,-a,-um boynuz tayan
cornu,-us n. boynuz
cornutus,-a,-um boynuz tayan
corol!a,-ae f. [ta ] B. korolla (iekte petallerden oluan tabaka)
corollaceus,-a,-um korollaya benzer
corollatus,-a,-um korolla'ya sahip, korolla eklinde
corollinus,-a,-um = corollaceus
corona,-ae f. [ta ] B. korolladaki (bkz.
corolla) baz ekler, A. z. diin
di etlerinden kan ksm, di
kronu, di kapa
coronalis,-e ta ile ilgili
coronans,-ntis bir eyin stnde bulunan, B. apekste bulunan
coronarius,-a,-um ta veya elenk eklinde; daire biiminde dizilmi
coronatus,-a,-um corona'ya sahip
coronopus [Gr. corone = karga,
pus = ayak ]
corpus,-oris n. vcut, cisim
corpusculum,-i n. [kk cisim ] korpuskl
corr. bkz. corrigere
corrigens,-ntis [yanyana koyarak dzene
sokan] dzelten, z. koku ve tad
dzeltici, korijan
corrigere dzeltmek; corr. ks. 1. =
correctum dzeltilmi 2. = correxi
dzelttim
corrugator,-oris m. krtrc
cortex,-icis A. B. kabuk, korteks,
rt, A. z. beynin d zar
corticalis,-e korteks ile ilgili
corticatus,-a,-um d dokusu itekinden
daha sert olan; kabuklu
corticosus,-a,-um kaln kabuklu
corvus,-i m. karga
corymbus,-i m. [u; iek demeti] B.
koremb, yalanc emsiye
cosme(to)- Gr. tanzim etmek, dzeltmek,
sslemek
cosmetologia,-ae f. [ssleme bilimi ]
kosmetoloji
cosmo- Gr. dzen; (Allah tarafndan
dzenlenmi) evren; ss, gzel

cosmologia
cosmologia,-ae f. [evren bilimi ] kosmoloji
cosmophyllus,-a,-um gzel yaprakl
costa,-ae, f. A. kaburga, B. bitkilerde
kaburgaya benzer ksm
costalis,-e kaburga ile ilgili
costatus,-a,-um B. = uninervis
cot(t)idie z. R. hergn, gnde
cotula,-ae f. [task, anakk ]
cotyl- Gr. oyuk, kap
cotyledon,-onis f. B. bitki taslanda
yaprakk
cotyIicus,-a,-um kap eklinde
coxa,-ae f. [kala ] A. kala kemii,
koksa
coxitis,-idis f. kala kemii (koksa)
iltihab
crampus,-i m. T. kas kramp
cranialis,-e kafa ile ilgili
cranium,-i n. kafa iskeleti
cras z. yarn
crassitudo,-inis f. kalnlk
crassiusculus,-a,-um biraz etli
crassus,-a,-um semiz, iman, B. etli
crataegus,-i f. al (bitki)
creber, crebra, crebrum sk, bol miktarda
mevcut
cremor,-oris m. f hayvansal ve bitkisel
maddelerden elde edilen bulama
crena,-ae f. kertik, entik, B. oyma
crenatus,-a,-um kertikli, B. oymal, konveks dili
crenula,-ae f. kk kertik, kk entik, kk oyma
crenulatus,-a,-um B. ince oymal, kk oymal
Creta,-ae f. Girit adas
creta,-ae f. tebeir
cretaceus,-a,-um tebeire benzer, tebeir gibi beyaz
creticus,-a,-um Girit'te yetien
cr'briformis,-e szge eklinde
cribrum,-i n. szge
crinaiis,-e sa ile ilgili, saa benzer
crinis,-is m. sa
crinitus,-a,-um B. = barbatus

96
crisis,-is f. kriz
crispus,-a,-um buruuk, kvrck
crista,-ae f. A. B. ibik
cristallinus,-a,-um kristal eklinde
cristallisatus,-a,-um kristallenmi
cristallus,-i m. kristal, billr
cristatus,-a,-um ibik eklinde
criterium,-i n. kstas, kriter, T. araz,
semptom, hastalk belirtisi
croceus,-a,-um safran rengi
crocus,-i m. safran (bitki)
cruciatus,-a,-um ha eklinde
crucifer,-fera,-ferum ha tayan
cruciformis,-e ha biiminde
crudus,-a,-um i, ilenmemi, ham
cruralis,-e bacak ile ilgili
crus, cruris n. bacak
crux, crucis f. ha
cyrptanthus,-a,-um iekleri sakl olan
crypt(o)- Gr. sakl, saklanm
cryptogamus,-a,-um B. reme organlar sakl olan, kriptogam
crystallus,-i m. = cristallus
cton- Gr. ldrme
cubare yatmak
cubeba,-ae f. kbaba (Piper cubeba
bitkisinin drog olarak kullanlan
meyvalar)
cubitus.-i m. dirsek
cuboideus,-a,-um kpe benzer
cubus,-i m. Geom. kp
cucullatus,-a,-um kukuleteli
culex, culicis m. sivrisinek
culpa,-ae f. su, kabahat
cum e. + Abl. ile; (beraber) yanmana
cum-1 birbirine yaklama, beraber, yanyana
cumulus,-i m. yn, hyk
cuneatus,-a,-um = cuneiformis
cuneiformis,-e [kama eklinde ] B. keleri yuvarlak ters gen eklinde
cuneoides,-is kamaya benzer
cuneus,-i m. kama
cupreatus,-a,-um bakr renginde
cupressus,-i f. servi (bitki)

1) Bu nekin sadece trevleri kullanlr bkz. s. 59

97

decathlon
cygnus,-i m. kuu
cy)indricus,-a,-um silendrik
cyma,-atis n. B. yalanc emsiye
cymbiformis,-e sandal eklinde
cyminum,-i n. [kimyon bitkisinin eski
ismi ] (Ar. kamoun, Ibr. kammon)
cymosus,-a,-um yalanc emsiyeye benzer
cyn(o)- Gr. kpek
cynoglossum [Gr. cyn(o)-, gloss-: kpek dili gibi]
cynophobia.-ae f. kpekten korkma
cypariss- Gr. sedir
cypridophobia,-ae f. [ Cypris Afrodit'in
bir ismi] 1. = coitophobia 2. =
venereophobia
Cyprus,- f. Kbrs
cysticus,-a,-um kese ile ilgili
cystis,-is f. A. kese, T. kist (sv, gaz
veya yar kat madde ieren anormal kese)
cystitis,-idis f. idrar kesesi (mesane)
iltihab
cystoma,-atis n. T. kistli tmr (kistlerden yaplm bir neoplazma)
cyto- Gr. hcre
cytologia,-ae f. hcre bilimi, sitoloji
cytoplasma,-atis n. sitoplazma, hcre
zar

cupreus,-a,-um = cupreatus
cuprum,-i n. bakr (Cu)
cupula,-ae f. [kubbe ] B. kadeh, kupula, A. kupula, tepe
cupularis,-e cupula ile ilgili
cupulifer,-fera,-ferum B. kupula (bkz.
cupula) tayan
cura,-ae f. endie, tasa, ihtimam, zen
curatio,-onis f. hekimsel kyafet
curtus,-a,-um ksa
curvatus,-a,-um eri, erilmi
curv(i)- eik
curvispinus,-a,-um diken(ier)i eik olan
cuspidatus,-a,-um [cirit eklinde ] l.azar
azar daralarak sivri ula biten 2. B.
yapran tepesi sert uzantl
cuspis,-idis m. cirit
custos,-odis m. beki
cutaneus,-a,-um deri ile ilgili
cutis,-is f. deri
cyaneus,-a,-um [peygamber iei gibi
mavi]
cyathus,-i m. bardak
cycl(o)- Gr. daire; tk. siklon, bisiklet
cyclophyllus,-a,-um daire biiminde yaprakl
cyclus,-i m. Geom. daire; siklik devir
cydonia,-ae f. ayva (bitki)
cycnus,-i m. = cygnus

D
dactylifer,-fera,-ferum [parmak tayan ]
B. hurma tayan
dactyl(o)- Gr. parmak; tk. daktiloskopi
d(a)emon(o)- Gr. cin, eytan
damascenus,-a,-nri am yak.larnda yetien
Damascus,-! f. am
daphnoides,-is dafne'ye (mezeryon'a)
benzer
dare vermek
davisianus,-a,-um Davis'e (bir botaniki) ait

de-, sesli harf nnde des- [aaya

doru hareket; ayrlma]
deaurare yaldzlamak
debilis,-e zayf, takatsiz, gsz
debilitas,-atis . takatsizlik, gszlk
debitus,-a,-um gerekli, uygun
dec(a)- Gr. on
decandrus,-a,-um'on stamenli
decapsulatio -onis f. bir kapsln
teekkl
decathlon,-i n. on eit oyundan oluan
spor yarmas, dekatlon

decem
decem(-) on
decemplex,-plicis on misli
decidere dmek
deciduus,-a,-um B. olgunlama tamamlandktan sonra den, dcti
dcciduus.-i m. st dii
decies on defa
decimus,-a,-um onuncu
decipiens,-ntis aldatan, aldatc
declinatus,-a,-um aaya doru eilmi
declive,-is n. yama
declivis,-e eik, meyilli
decoctum,-i n., R. ks. decoct. Gal. dekoksiyon
decoloratus,-a,-um rengi giderilmi
decompositus,-a,-um B. compositus'a
kyasla, blmler veya dallanmalar bileik
decorticatus,-a,-um kabuu karlm
decrescens,-ntis azalan; bkz. decrescente(r) pinnatus
decubitus,-us m. uzun sre yatmaktan
meydana gelen yara
decumbens,-nts yatc, srnc ve ucu
ykselen
decurrens,-ntis [aaya koan ] B. (rn.
Iamina'nn taban) dekurent, gvdeye yapk olarak aaya doru
uzanm, aaya inen (uzanan)
decursivus,-a,-um = decurrens
decursus,-us m. seyir (rn. hastaln
seyri)
decussatus,-a,-um ha biiminde dizilmi,
B. karlkl-apraz, dekusat
defaecatio,-onis f. defekasyon, dk
yapma
deferens,-ntis aaya gtren; bkz. duo
tus
deflexus,-a,-um = declinatus
defluvium,-i n. [aaya akma ] salarn (ve kllarn) dklmesi
degener,-eris orijininden uzaklam, dejenere
degeneratio,-onis f. soysuzlama, yozlama, dejenerasyon
dehiscens,-ntis alan, yarlan
dehiscentia,-ae f. alma
dein(de) z. sonradan

98
dejectio,-onis f. [aaya atma ] T.
1. mantal depresyon, melankoli
2. = defaecatio
deliqescens,-ntis [eriyen buz gibi yaylan ] B. yan dallar yle gelimi
ve blnm ki ana eksen kaybolmu
delirium,-i n. bilin kayb
deltatus,-a,-um delta (bkz. deltoides) eklinde, deltat, deltams, ekenar
gen eklinde
deltoides,-is 1. Greke'deki A (delta =
"D") harfine benzer, gene benzer. 2. geometrideki deltoid eklinde
deltoideus,-a,-um = deltoides
dementia,-ae f. demans, bunama; ~
praecox [erken bunama ] f =
hebephrenia
demersus,-a,-um = submersus
demulcens,-ntis [yumuatc ] (z. mukozalarn) tahriini (iritasyonunu)
nleyici veya giderici
demlcens,-ntis n. (mukozann)
tahriini nleyici veya giderici il
demum z. nihayet, sonunda
denaturatus,-a,-um denatre edilmi, doal halini kaybetmi
dendr(o) - Gr. aa
dendroideus,-a,-um aaca benziyen, tepede birka dala ayrlarak aacn
tepesine benzemi
dens, dentis m. di; ~ caninus = caninus
(isim); ~ incisivus = incisivus, ~
molaris = molaris
densatus,-a,-um [sk olmu ] bkz. charta
densus,-a,-um sk, kesif, youn
dentalis,-e A. di(ler) ile ilgili
dentatus,-a,-um dili
denticulatus,-a,-um kk dili
denticulus,-i m. diik
dentifricium,-i n. di temizleyici madde
dentifricius,-a,-um dileri temizlemek
amacyla kullanlan
dentitio,-onis f. (ocukta) st dilerinin
dietiden kmas
denudatus,-a,-um [plak olmu ]

dialysis
deodorans,-ntis koku giderici
deontologia,-ae f. [Gr. deonta = gerekli olanlar ] dev bilimi, deontoloji
dep. bkz. depuratus
depauperatus,a-,-um [fakirlemi ] az gelimi
dependens,-ntis sarkk
depilatorium,-i n. kl drc ; tk.
depilasyon
depressio,-onis f. depresyon, ruhsal ve
bedensel bask ile husule gelen
dknlk
depressor,-oris m. fonksiyonu bask
ile engelliyen ya da geciktiren
ey
depressus,-a,-um 1. dikey olarak baslm 2. ksa ve enine gelimi
depurativus,-a,-um temizleyici, f kan temizleyici
depuratus,-a,-um R. ks. dep. temizlenmi
deresinatus,-a,-um reinesi karlm
derivatio-onis f. treme
derivatum,-i n. trev
derma,-atis n. deri
dermaticum,-i n. deri hastalklarnda
kullanlan ila
dermaticus,-a,-um deri ile ilgili, z.
deri hastalklarna kar kullanlan
dermatitis,-idis f. deri iltihab
derm(ato)- Gr. deri
dermatoiogia,-ae f. deri bilimi, dermatoloji
dermatosiophobia,-ae f. deri hastalklarnan korkma
des- bkz. dedescendens,-ntis B. K. inen
descensus,-us m. aaya inme
describere tarif etmek, tanmlamak;
describit tarif eder; descripsi tarif ettim; descripsit tarif etti
descriptio,-onis f. B. bitki tarifi (tanm)
dcsenzymatus,-a,-um [enzimi ayrlm ]
fermenti tahrip edilmi
desertus,-a,-um terkedilmi, braklm

desinfectio,-onis f. enfeksiyon yapan

mikroorganizmalardan kurtar(l)ma
desinficiens. tis s. dezenfektan, patojen
mikroorganizmalar ldrc
desinficiens,-ntis n. dezenfektan il
destillatus,-a,-um destillenmi, damtlm
det. bkz. determinare
detergens,-ntis deterjan, temizleyici
detergens,-ntis n. temizleyici il
deterior,-ius Comp. kalitesi daha dk
olan
determinare tayin etmek, tehis etmek;
det. = determinavit tayin veya
tehis etti
deterrimus,-a,-um kalitesi en dk olan
detruncatus,-a,-um ktk gibi kesilmi
vaziyette, detrunkat
deuto- K. ift, ikinci
deviatio,-onis f. yolundan sapma
dexter, detxt(e)ra, dext(e) rum sa tarafta
olan
dextrinum,-i n. desktrin
dextrodeviatio,-onis f. yolundan saa
sapma
dextrorsus,-a,-um soldan saa doru
dnen
di- Gr. iki (defa), ift
dia- Gr. birinden; arada ; -den geerek
diabetes,-is m. eker hastal
diabeticus,-a,-um eker hastalyla ilgili
diacanthus,-a,-um iki dikenli
diachylos (m.f),-on(n.) Gr. ok sv ieren
diadelphus,-a,-um [iki kardee sahip ]
B. diadelf, stamenleri iki grup
halinde toplanm
diadematus,-a,-um ssl
diaeta,-ae f. perhiz, diyet
diagnosis,-is f. tehis, diagnoz
dialypetalus,-a,-um ayr petalli, petalleri
ayr olan
dialysatus,-a,-um diyalize edilmi
dialysepalus,-a,-um ayr sepalli, sepalleri
ayr olan
dialysis,-is f. [dia-,lys-] diyaliz (yar
geirgen bir zardan geirerek ayrma)

diameter

100

diameter,-metri m. ap
diandrus,-a,-um [iki erkekli ] iki stamenli
diantherus,-a,-um iki anterli
dianthus,-a,-um iki iekli, ift iekli;
Dianthus caryophyllus karanfil iei
diaphanus,-a,-um Gr. effaf, saydam
diaphoresis,-is f. terleme, ter ifraz,
diyaforez
diaphoreticum,-i n. terletici, ter artrc
il
diaphoreticus,-a,-um terlemeyi kamlayan, terletici, diyaforetik
diaphragma,-atis n. [Gr. dia-,phragm- ]
diyafram
diaphysis-is f. kemik gvdesi, diyafiz
diarrhoe,-es f. ishal
diarthrosis,-is f. bir oynak (eklem) eidi: arasnda kkrdak bulunmayan kemik eklemi, tamoynak
(eklem), di(y)artroz
dicarpus,-a-um iki meyveli
dichasium,-i n. B. terminal iein altnda ve karlkl olan iki dal ayn
ekilde gelimi infloresans, dikasyum
dichlamydeus,-a,-um [iki rtl ] B.
hem kaliks hem de korallas olan
(iek)
dicho- Gr. ift, iki
dichotomus,-a,-um [ikiye kesilmi ] B.
ikiye ayrlm, (dal ve damarlar)
daima ve birok defalar ikiye ayrlm, dikotom
diclinus.-a.-um [iki yatakl ] B. tek eeyli,
erkek ve dii organlar ayr ieklerdi olan
dicotyledoneus,-a,-um iki kotiledonlu,
ift enekli, dikotil
dictus,-a,-um sylenmi, emredilmi
didigitato-pinnatus,-a,-um her iki tarafnda yaprakklar bulunan ikinci
derecedeki petioller ift ift esas
petiolun ucunda toplanm (ayn
ekilde tridigitato-pinnatus v.s.
yaplr)
didym- Gr. [ikiz ] ift
didynamus,-a,-um [ift kuvvetli ] B.
erkek organlar ikier ikier ayn
olan

dies, diei m. gn; diebus alternis R.

her ikinci gn, iki gnde bir
differe farkl olmak; differt farkldr
difficilis,-e zor
diffusus,-a,-um dalm, datlm, yaylm
digerere sindirmek, hazmetmek
digestio,-onis f. sindirim
digestivum,-i n. sindirim kolaylatrc,
hazmettirici il, dijestif
digestivus,-a,-um sindirim ile ilgili
digestorius,-a,-um sindirim (sindirme)
ile ilgili
digitalis,-e parmak ile ilgili, B. parmak
(bkz. digitus) uzunluunda olan
digitalis,-is f. ykskotu (bitki)
digitatus,-a,-um [parmakl ] B. (palmatus'a kyasla) loblar daha az
ve dar
digitus,-i m. parmak; B. parmak uzunluu, ortalama 8 cm.
digynus,-a,-um B. iki pistilli
dilatans,-ntis geniletici (s.)
dilatare geniletmek
dilatatio,-onis f. geniletme
dlatator,-oris i. dilatasyon yapc, geniletici kas
dlatatus,-a,-um geniletilmi
diligens,-ntis itinal, zenli
dilutus,-a,-um sulandrlm, dile, seyreltilmi
dimidiatus,-a,-um [yarya blnm ]
yarm, B. yars gelimi
dimidium,-i n. yar
dimidius,-a,-um yarm
dimorphus,-a,-um iki ekilli
dioecus,-a,-um = dioicus
dioicus,-a,-um [iki evli] B. iki evcikli,
dioik
dipetalus,-a,-um iki petalli
diphyllus,-a,-um iki yaprakl
diplo- Gr. ift, iki misli
diploe,-es f. kafa kemiklerinin iki laminas (kutbu) arasndaki sr.gerimsi doku
diploicus,-a,-um diploe ile ilgili
diploideus,-a,-um ift, diploid; bkz. -ploideus

101
diplophasis,-is f. [gelimenin ikili faz ]
diplofaz, bir canlnn gelimesinde
nukleus'un diploid olduu faz
diplotaxis,-is f. [iki sra halindeki dizgi ]
dipterus,-a,-um [Gr. pter- ] iki kanatl
directio,-onis f. istikamet, yn; emir;
directione propria , R. ks. D,P.
[zel emire gre ] tarif zere
di(s)- [biribirinden hareket ; fark; olumsuzluk ]
disc(i)- Gr. yuvarlak levha, disk
disciformis,-e disk eklinde
discipulus,-i m. renci
disc(o)- = discidiscoglossus,-a,-um dili disk eklinde
olan
discoidalis,-e = disciformis
discoides,-is = disciformis
discoideus,-a,-um = disciformis
discolor,-oris alaca, eitli renkli; z.
(yapran) iki yz deiik renkte olan
discophorus,-a,-um [yuvarlak levha tayan ]
discretus,-a,-um ayrlm
discus,-i m. [kaln, yuvarlak levha]
disk, B. tabla, disk
dispar.-paris eit olmayan
dispermus,-a-,um iki tohumlu
dispersio,-onis f. yaylma
dispnea,-ae f. = dyspnoe
disscctio.-onis f. diseke etme, amlama
(terih)
dissectus,-a,-um kesilmi, yarlm
disseminatus,-a,-um yaygn, yaylm
(ekilerek yaylm)
dissinilatio,-onis f. farkl hale gelme,
disimilasyon
dissimilis.-e birbirinden deiik
distachys s. iki baakl
distalis,-e merkezden uzak durumda olan
(kart: proximalis)
distans.-ntis seyrek, birbirinden uzak
durumda
distichus,-a,-um iki (karlkl) sra zerine dizilmi (sralanm), ditik
distinctus,-a,-um ayr, deiik, fark edilebilen, belli

domesticus
distorsio,-onis f. burkulma
ditio,-onis f. bl^e, mntka; dit. medit. =
ditio mediterranea Akdeniz blgesi
diu z. uzun bir sre
diuresis,-is f. idrar salgs, direz
diureticum,-i n. diretik (idrar sktrc) il
diureticus,-a,-um idrar sktrc, diretik, mdrir
diurnus,-a,-um [dies ] bir gnlk; iekleri bir gn yayan; gndz iek aan, gndz rastlanan
diutius z. Comp. daha uzun bir sre
divaricatus,-a,-um dzensiz olarak sapm, dank
divergens,-ntis birbirinden uzaklaan
diverticulum,-i n. [yol sapmas] A. divertikl (anatomik bir oluumla bants olan ve bir kmaz eklinde biten anormal boluk)
dives, divitis zengin
dividere blmek
divisio,-onis f. blm
divulsio-onis f. yrtlma
doctor,-oris m., ks. Dr. doktor; ~
juris, ks. Dr. jur. hukuk doktoru;
~ medicinae, ks. Dr. med. tp
doktoru; ~ pharmaciae, ks. Dr.
pharm. eczaclk doktoru; ~ philosophiae, ks. Dr. phil. felefe
doktoru ; ~ rerum naturalium,
ks. Dr. rer. nat. [tbb eylerin
doktoru ] fen doktoru; ~ scientiarum naturalium, ks. Dr. sc. nat.
tabi ilimler doktoru; ~ theolcgiae, ks. Dr. theol. din bilimi
doktoru
dodeca Gr. oniki
dolabratus,-a,-um iki ucu sivri kazma
eklinde
dolabriformis,-e = dolabratus
dolicho- Gr. uzunca
dolichocephalus,-a,-um uzun kafal, dolikosefal
dolor,-oris m. ar
domcsticus,-a,-um [ev ile ilgili ] B.
bahede yetitirilen, bostan bit-

dornus

102

dumosus,-a,-um alms, al ile dolu

duo, (m.n.), duae (f.) iki (bkz. s. 51)
duodecim oniki
duodecimus,-a,-um onikinci
duodenalis,-e onikiparmak barsa ile
ilgili
duodeni,-ae,-a onikier
duodenum,-i n. onikiparmak barsa
duodeviginti onsekiz
duolinearis,-e iki linea uzunluunda
(bkz. linea)
duplex,-plicis iki misli
duplicato-pinnatus,-a,-um = bipinnatus
duplieato-ternatus,a-um = biternatus
duplicatus,-a,-um ift
dura,-ae f., dura mater = pachymeninx
durities,-ei f. sertlik
duru,-a,-um sert
dynam- Gr. kuvvet; tk. dinamit
dynamicus,-a,-um kuvvet
ile ilgili,
dinamik
-dyni-, -dynia Gr. ar, rn. arthrodynia;
tk. -dini
dys- normalden ayr; fena; zor
dysbasia,-ae f. yryememek hali
dysenteria,-ae f. [barsaklarn anormal
almas ] ishal, dizanteri
dysentericus,-a,-um dizanteriye neden
olan; dizanteride kullanlan
dyskinesia,-ae f. bir organn zor ve
anormal fonksiyonu, diskinezi
dyspepsia,-ae f. [Gr. dys-,peps-, pess- =
sindirme ] sindirim bozukluu,
dispepsi
dysphagia,-ae f. yutmada zorluk ekme, yutma gl
dysphrenia,-ae f. ruh dzensizlii
dyspnoe,-es f., dyspnoea,-ae f. nefes darl, solunum gl, dispne
dysuria,-ae f. arl ve zor idrar yapma

kisi olarak yetitirilen, Z. ehli,

evcil
domus,-us f. ev
donec -ncaya kadar
dorsalis,-e srt ile ilgili, srt tarafnda
bulunan
dorsifixus,-a,-um srta taklm
dorsiventralis,-e A. srttan karna doru,
arkadan ne doru, B. = bifacialis
dorsum,-i n. A. B. srt
dosis,-is f. R. ks. dos. doz
d. p. bkz. directio
Dr., Dr. jur., Dr. med.. Dr. phil., Dr.
rer. nat., Dr. sc. nat., Dr. theol.,
bkz. doctor
draco,-onis m. ejder
dracunculus,-i m. ylanyast (bitki)
irasticum,-i n. ok kuvvetli mshil il
drasticus,-a,-um ok kuvvetli mshil
(nce fekaloid sonra su gibi defekasyona neden olan mshil)
drom(o)- Gr. koma
drupa,-ae f. eriksi meyva
-dry(o)-, -drys mee
dubiosus,-a,-um pheli
ducentesimus,-a,-um iki yznc
ducenti,-ae,-a iki yz
ductulus,-i m. kanalck, borucuk
ductus,-us m. A. kanal, boru, i salglar boaltmaya yaryan bir boru;
ductus choledochus (bkz. choledochus) koledok kanal; ductus
deferens (bkz. deferens) sperma
kanal; ductus resinifer (bkz. resinifer) reine kanal
dulcamarus,-a,-um tatl-ac
dulcis,-e tatl
dumetum,-i n. allk

E
e (sesli harfle balayan kelime nnde
ex) e. + Abl. -den, iinden
e- veya ex- (sesli harf ve h nnde muhakkak ex-) f nnde ef- darya
hareket ; yoksunluk, -sz

ebeneus,-a,-um abanoz gibi siyah

eborinus,-a,-um fildii renginde
ebulus,-i m. bodur mrver'in (Sambucus ebtlus'un) eski ismi
ebur,-oris n. fildii

103
cburneatio,-ois f. A. kemiin fildiine
benzer kat ve tkz bir madde
ekline dejenere oluu
eburneus,-a,-um fildii renginde
eccrinus,-a,-um ifraz eden, salglayan
echinatus,-a,-um [kirpi gibi dikenli ] B.
sert kl veya dz dikenlerle kapl
echinus,-i m. kirpi
eco- = oico-; tk. ekonomi
ecto- d(arda)
ectoderma,-atis n. = ectodermis
ectodermis,-itis f. A. B. d deri, ektodermis, ektoderma
ectoplasma,-atis n. hcrede
protoplazmann d tabakas
eczema,-atis n. ekzama, mayasl
edentatus,-a,-um disiz
edentulus;-a,-um = edentatus
editio,-onis f. bask
edulis,-e yenir, yenilebilir
ef- bkz. eefferens,-ntis darya gtren
effervescens,-ntis kpren, kprc,
efervesan
effervescens,-ntis n. efervesan il
efficax,-ntis tesirli
effusus,-a,-um [ex-, fusus: darya dklm ] ok yaygn
e. g. bkz. exemplum
ejaculatio,-onis f. fkrtma
ejacu!atorius,-a,-um fkrtc, fkrttran
elasticus,-a,-um elastik
elaterius,-a,-um frlatan
elatineus,-a,-um [Gr. elate = gcknar:
gknar'a benzer ] yapraklar gknarnki gibi olan
elatus,-a,-um yksek
electro- Gr. kehribar; elektrik
electrophobia,-ae f. elektrikten korkma
electruarium,-i n. lapa veya hamur halinde galenik peparat
electus,-a,-um sekin
elephas,-antis m. fil
elevare kaldrmak, hafifletmek
elixir n. m. T. K. iksir (alkol, kompoze
tentr, eker veya gliserin ihtiva
eden preparat)
eilipsoides,-is elips eklinde

encephal
ellipticus,-a,-um elips biiminde, B.
her iki ucu sivri elips eklinde
em- Gr. bkz. enemaciatio,-onis f. ar zayflama
emansio,-onis f. [gelmeme ]
emarcidus,-a,-um gevek (olmu), zayf
(olmu); beyazlam
emarginatus,-a,-um B. ortada az derin
ve yayk girintili
embolia,-ae f. embolus nedeniyle bir
damarn tkanmas, amboli
emboliformis,-e tka eklinde
embolus,-i m. pht, T. bakteri, ya,
hava veya baka cins maddelerden oluan ve bir kan damarn
tkayan tka
embryo-onis m. embriyon, cenin, dlt
B. gelime neticesinde yeni bitkiyi meydana getirecek olan bitki
tasla
embryologia,-ae f. embriyoloji, oluum
(teekkl) anatomisi
emenagogum,-i n. det sktrc ila
emenagogus,-a,-um det sktrc
emendare dzeltmek
emesis,-is f. kusma
emeticum,-i n. kusturucu il
emeticus,-a,-um kusturucu
emeto- Gr. kusma
eminens,-ntis etrafndakilerden yksek
eminentia,-ae f. knt
emissarium,-i n. kartc kanal
emittere darya gndermek
emolliens,-ntis [yumuatc ] deri veya
mukozann tahriini azaltc veya
giderici
emo)liens,-ntis n. deri veya mukoza tahriini azaltc veya giderici il
emotio,-onis f. heyecan
emplastrum,-i n. yak
empyema,-atis n. T. plevra boluunda
cerahat toplanmas, ampiyem
emulsificans,-ntis emlsiyon yapc
emulsio,-onis f. emlsiyon
en-,p ve b nnde em- Gr. iinde, iine
enamelum,-i n. diin minesi
enarthrosis,-is f. yuvarlak eklem
encephal- Gr. beyin

encepbalicus
encephalfcus,-a,-um beyin ile ilgili
encephalon,-! n. beyin
encephalum,-i n. = encephalon
endemius,-a,-um yerli
endivia,-ae f. [Gr. end(on) = iinde;
Lat. via: yollarda yetitii iin
(?)]
endo- Gr. i
endocarditis,-idis f. kalp izarnm iltihab
endocardium,-i n. kalbin izar, endokard
endocarpium,-i n. B. meyve kabuunun
i tabakas, endokarp
endodermis,-itis f. B. A. ideri, endodermis, endoderma
endo)ympha,-ae f. i kulak zarnn
labyrinthus'un iindeki sv, ilenfa, endolenfa
endometricus,-a,-um terus'un iindeki
doku ile ilgili
endothelium,-i n. A. seroz boluklar, kan
damarlar ve lenf yollarnn i
yzndeki yass hcre tabakas,
endotel
endothoracicus,-a,-um toraks'n (gs
kafesinin) iinde olan
enema,-atis n. lavman
enervis,-e B. damarsz
enne(a)- Gr. dokuz
enormis,-e normalden byk, ok byk
ensifer,-fera,-ferum kl tayan
ensifo)ius,-a,-um yapraklar kl biiminde
ensiforrais,-e kl eklinde (olduka
diiz, tepesi sivri)
-ensis, -c yer gsterir; bkz. s. 49
ensis,-is m. kl
entemo- Gr. bcek
entemogamus,-a,-um B. polenleri bcekler tarafndan tanarak tozlaan,
entemogam
enter(o)- i; i organ
entericus,-a,-um i organlar ile ilgili
enteritis,-idis (ince) barsak iltihab
enuresis,-is f. irade d ieme; enuresis
nocturna gece iemesi
-enus,-a,-um yer gsterir; bkz. s. 49

104
epenchyma,-atis n. beyin boluunun
iini diyen hcre tabakas
eph- Gr. bkz. epiephedra-ae f. denizzm (bitki)
ephelis,-idis f. il
ephemerus,-a,-um bir gnlk
epi- sesli harf ve h nnde eph- Gr.
st (nde)
epicalyx,-ycis m. B. kaliks'in stnde
^ulunan tabaka
epicarpium,-i n. = exocarpium
epicranius,-a,-um kafast
epidermicus,-a,-um stderi tabakasyla
ilgili
epidermis,-idis f. A. B. stderi, epidermis,
epiderma
epig(a)eus,-a,-um topran (hemen) stnde bulunan
epigastricus,-a,-um karn ya da mide
stnde bulunan
epigastrium,-i n. karnn iki kaburga
kavsi arasnda kalan blgesi, epigastr
epiglotticus,-a,-um epiglot ile ilgili
epiglottis,-idis f. dilin kknde bulunan
ve yutkunma srasnda nefes borusunu kapatan yass kkrdak,
epiglot
epigynus,-a,-um B. ovaryumun stnde
bulunan
epilepsia,-ae f. epilepsi, sara illeti
epiphyllus,-a,-um yaprak stnde bulunan veya yetien
epiphysis,-is f. uzun kemiklerin ucu,
epifiz
epiphyticus,-a,-um baka bitkiler zerinde yayan fakat parazit olmayan, epifit
epiploon,-i n. barsaklar tutan ask,
epiplon
epistropheus,-i m. [dndren] ikinci
boyun omuru
epithelium,-i n. vcudun btn serbest
yzeylerini kaplayan damarsz hcre tabakas, epitel
epithymus,-a,-um kekik bitkisi stnde
yetien
equisetum,-i n. atkuyruu (bitki)

105
equus,-i m. at
erectio,-onis f. dik durum
erectus,-a,-um (dim)dik, dikduran
erem(io)- Gr. yalnz
ereuth(o)- = erythroereuthophobia,-ae f. yznn kzarmasndan korkma
ergasiophobia,-ae f. iten korkma; ameliyattan korkma
erinaeeus,-a,-um [kirpiye benzer ]
erinaceus,-i m. kirpi
erosio,-onis f. Cr. anma
erostris,-e gagasz
erosus,-a,-um B. kenar dzensiz girintili
kntl
erot(o)- Gr. fizik anlamyla ak
erotophobia,-ae f. fizik anlamyla aktan,
cins sevgiden korkma
erratum,-i n. hata, yanllk
eructatio,-onis f. geirme
eruthro- = erythroerytlema,-atis n. eritem, kzart
erythematosus,-a,-um eritem ile ilgili
erythro- Gr. krmz
erythrocytus,-i m. kandaki alyuvar, eritrosit
erythrophyllus,-a,-um krmz yaprakl
esculentus,-a,-um = edulis
esse imek; est -dir; sunt -dirler; sit olsun
essentia,-ae f. esans (uucu ya)
est bkz. esse
esuries,-ei f. itah
et ve; et - et hem - hemde
ete. bkz. ceteri
etesi- Gr. sene
ethmoides,-is kalbura benzer
etiam z. da (de), ayrca
eu- Gr. iyi
eucalyptus,-i f. okalipts (bitki)
eucephalus,-a,-um ba iyi gelimi
euphorbia,-ae f. stleen (bitki)
Europa,-ae f. Avrupa
europaeus,-a,-um Avrupa'da yetien
-eus,-a,-um renk, ekil ve kalite bakmndan benzerlik veya kullanlan
materyeli belirtir; bkz. s. 33
eventratio,-onis f. karn boluundaki
organlarn bi delik veya yrtktan

exsiccatus
dar kmas, frlamas, eventrasyon
ex e. +"Abl. bkz. e
ex- bkz. eexacerbatio,-onis f. hastaln yeniden
alevlenmesi, eksaserbasyon
exaltatus,-a,-um yksek (olmu), ykseltilmi
exanthema,-atis n. yaygn deri dknts
examaratus,-a,-um acl giderilmi
exasperatus,-a,-um sert noktalardan dolay przl
excellens,-ntis kendini belirten
excelsus,-a,-um yksek
excitans,-ntis T.=stimulans
excorticatus,-a,-um kabuu karlm
excretum,- n. kart, ifrazat, salg
excurrens,-ntis [darya koan] B. ana
eksen uzam
exemplum,-i n. misal; exempli gratia,
ks. e. g. rnein
exertus,-a,-um = exsertus
exiguus,-a,-um ok kk, kck
exitus,-us m. lm, eksits
exo- Gr. d(arya, -arda)
exocarpium,-i n. B. meyva kabuunun
d ksm, eksokarp
exoleatus,-a,-um ya karlm
exorrhizus,-a,-um kkleri darda olan
exothermus,-a,-um [sy darya veren] s verici, eksoterm
expectorans,-ntis [gs temizleyici ]
balgam sktrc, ekspektoran
expectorans,-ntis n. ekspektoran il
expectoratio,-onis f. gsn (akcierin)
temizlenmesi
expeditio,-onis f. R. teslim etme
experimentum,-i n. deney, tecrbe
explere doldurmak
explorare aratrma yapmak
exploratorius,-a,-um aratrma yapmak
ile ilgili
expressus,-a,-um suyu karlm
ex(s)ertus,-a,-um evresindekilerden daha uzun veya yksek, akta kalan
exsicans,-ntis kurutucu
exsiccatus,-a,-um tamamen kurutulmu

exspiratio

106

exspiratio,-onis f. nefes verme

extendere yaymak, geniletmek, uzatmak
extensor,-oris m. ekstansiyon yapc
kas
extensus,-a,-um uzatlm
extentio,-onis f. [uzatma ]
exterior,-ius Comp. (daha) dta bulunan
externum,-i n. dardan (haricen) kullanlacak il
externus,-a,-um d, darda bulunan, darda kullanlan

extra e. + Acc. -in dnda

extra- darda, darya
extractio,-onis f. tketme
extractum,-i n. [darya ekilmi ]
ekstre, hulsa
extraordinarius,-a,-um [kural d olan ]
extremitas,-atis f. kol, bacak, kanat
yzge gibi organ
extrorsus,-a,-um [extr-, versus ] darya dnm, darya bakan,
darya doru
exulceratio,-onis f. lserin olumas

F
facere yapmak; fac yap, fiant yaplsnlar, fiat yaplsn, fit yaplr
facialis,-e yz ile ilgili
facies,-ei f. yz, surat, ehre; yzey
facilis,-e kolay
factitius,-a,-um [yaplm ] yapay, artifisyel
factus,-a,-um yaplm
facultas,-atis f. imkn, olanak
faenum,-i n. = foenum
faex, faecis f. maya
fagus,-i f. kaynaac
falcatus,-a,-um = falciformis^
falcformis,-e orak eklinde, oraks
fallax,-acis aldatc
falsinervis,-e B. yalanc damarl, iletim
dokusu bulunmayan ve fakat damar grnnde yapl
falsus,-a,-um yanl, yalanc
falx, falcis orak
fames,-is f. alk
familia,-ae f. aile, B. Z. familya
farfara,-ae f. [far = kepek, un;-fara =
-fera: unla kaplanm gibi]
-fariam z. bkz. bifariam
farina,-ae f. un
farinosus,-a,-um [ok unlu] B. un ile
kaplanm gibi

fascia,-ae f. sarg, erit, kolan, A. fasya,

(rn. adaleleri) rten tabaka;
fascia bulbi gz kresini rten zar
fascialis,-e demet haline gelmi
fasciarius,-a,-um erit eklinde (dar ve
ok uzun)
fasciatus,-a,-um = fascialis
fasciculatus,-a,-um demet (ik) eklinde
fasciculus,-! m. demetik
fasciola,-ae f. kk erit
fascis,-is m. demet
fastidium,-i n. nefret
fastigium-i n. [at tepesi ]
fauces, faucium f. A. boaz (az boluu ile yemek borusu arasndaki
blm) B. ieklerin boaz
fauna,-ae f. bir blgeye veya kt'aya ait
hayvanlarn tm
faux, faucis f. t boaz
favosus,-a,-um = alveolatus
favus,-i m. kellik, kel hastal
febrilis,-e ateli, ate ile ilgili
febris,-is f. (hastada) ate, hararet
fecundus,-a,-um verimli
fel, fellis n. d, safra
felix,-icis mutlu
felleus,-a,-um safra ile ilgili

107
femina,-ae f. [bayan ] dii
femininus,-a,-um dii
femoralis,-e uyluk kemii ile ilgili
femur,-oris n. A. uyluk kemii
fenum,-i n. =foenum
fere z. hemen hemen, takriben
-fer(us),-fera,-ferum tayan, getiren;
bkz. s. 37
ferox,-ocis yaban, vah
ferratus,-a,-um demir ieren
ferrugineus,-a,-um pas rengi
ferrugo,-inis f. pas
ferrum,-i n. demir (Fe)
fertilis,-e verimli, fertil
fertilitas,-atis f. verimlilik
fervens,-ntis (kor halinde) scak
fervere, kor halinde olmak
fetalis,-e fetus (embriyon, cenin) ile
ilgili
fetus,-us m. embriyon (cenin)
fiat, fiant bkz. facere
fibra,-ae f. lif
fibrinus,-a,-um ate ile ilgili , atee kar
kullanlan
fibrosus,-a,-um dokusu ok lifli
fibula,-ae f. A. fibula, kam kemik
(bacak iskeletinin bir kemii)
-ficato,-onis f. yaplma, gelime ,rn.
bkz. ossificatio
fictile,-is n. t toprak vazo
ficus,-i f. incir aac
-ficus,-a,-um yapan
-fidus,-a,-um bkz. fissus
figura,-ae f. endam, ekil, Geom. cisim
filamentum,-i n. [tel, lif] B. filament,
stamenin sap ksm
filamentosus,-a,-um [(ok) lifli veya lilamentli ] filamentlerden veya liflerden meydana gelmi; ipliksi
filiformis,-e iplik eklinde
filipendula,-ae f. [filum, pendulus: sarkk
lifli ]
filtrare szmek
filtrum,-i n. szge, filtre
filum,-i n. lif
fimbria,-ae f. saak
fimbriatus,-a,-um saakl

florus
f'nis,-is m. hudut, hedef, son
firmus,-a,-um sert, salam
fissura,-ae f. yark
fissus,-a,-um [atlam] B. (yapran)
atlaklar yaklak olarak ortaya
kadar uzanan; bileik sfatlarda
-fidus,-a,-um kullanlr, rn.
pennatifidus, palmatifidus
fistula,-ae f. [boru ] T. fistl (normalde
bulunmayan ve vcut iindeki cerahat veya salgy baka bir yere
aktan kanal), B. iki ucu kapal
boru
fistulosus,-a,-um boru eklinde
fit bkz. facere
fixus,-a,-um taklm, sabit
flabellatus,-a,-um yelpaze biiminde, yelpazemsi
flabellum,-i n. A. B. yelpaze
flaccidus,-a,-um soluk
flagellatus,-a,-um kaml
flagellatum,-i n. Z. kaml
flagellum,-i n. A. B. kam, kam eklinde uzant
flamma,-ae f. alev
f)ammeus,-a,-um ate krmzs
flammula,-ae f. kk alev
flavescens,-ntis sarms
flavidus,-a,-um = flavus
flavus,-a,-um sar, sarmtrak
flexibilis,-e [dnebilen, bklebilen ]
B. esnek
f!exio,-onis f. kendi stne bklme,
flexor,-oris m. fleksiyon yapan, bkc,
katlyan kas
f!exuosus,-a,-um ok zikzakl
flexura,-ae f. [ eilme yeri ] A. dirsek
flexus,-us m. bklme (z. eklemler
iin)
flora,-ae f. flora, bir blgede yetien
bitkiler
floralis,-e iee ait
Florentia,-ae f. Floransa
fIorentinus,-a,-um Floransa yaknlarnda yetien
floribundus,-a,-um ieklenen
floridus,-a,-um ok iekli
-florus,-a,-um . . . . iekli; bkz. s. 36

flos
flos, floris m. iek
floscuIum,-i n. kk iek
fluere akmak
fluidextractm,-i 11. [sv ekstre ] mayi
hulsa, T. K. seyyal hulsa
fluidus,-a,-um sv, mayi (kat olmayan)
fluitans,-ntis akan suyun iinde duran
-fluus,-a,-um [akan ]
focus,-i m. [ocak] Fiz. T. odak, fokus
(T. hastaln kt yer)
foeniculum,-i n. rezene (bitki)
foenum,-i n. kuru ot
foetidus,-a,-um fena kokulu
foetor,-oris m. fena koku
foliaceus,-a,-um yapraa benzer
foliaris,-e yaprak ile ilgili; yapraks,
yapraa benzer; yapraa sokulmu
veya eklenmi
foliatus,-a,-um yaprakl, yaprak tayan
-foliatus,-a,-um bkz. bifoliatus, trifoliatus
folioIum,-i n. yaprakk
foliosus,-a-um (ok) yaprakl
folium,-i n. B. yaprak, Gal. varak (incecik maden yaprak)
-folius,-a,-um . . . -yaprakl; bkz. s. 35
follicuIitis,-idis f. folikl iltihab
follicu)us,-i n. A B. folikl (B. bir karpelden yaplm ve karpelin dikii
boyunca alan meyva), T. ok
kk i ve d salg bezi ve kesesi
fomentatio,-onis f. tedavi amacyla scak
bir sv ile slatlm pansumann
uygulan
fomentum,-i n. pansuman
fomes, fomits m. kav
fons, fontis m. memba, kaynak
fonticulus.-i m. A. bngldak, fontanel
foramen,-inis n. delik
foraminifer,-fera,-ferum [delik tayan ]
delikli
foraminosus,-a,-um ok delikli
forma,-ae f. ekil, biim
formatio,-onis f. ekil verme, ekillendirme
formica,-ae f. karnca
formicatio,-onis f. vcutta karncalanma

108
-formis,-e . . . . ekilli, -e benzer; bkz.
s. 43.
formula,-ae f. forml
formcatus,-a,-um kubbeli
fomix,-icis m. kubbe, A. formiks, kmaz
fortis,-e cesur, kuvvetli
fortitudo,-ins f. cesaret
fossa,-ae f. [hendek] A. kemik zerinde
girinti halinde ukur, fossa
fossula,-ae f. A. kk fossa
fovea,-ae f. ukur
foveatus,-a,-um ukurlu
foveola,-ae f. kk ukur
fractio-onis f. krlma; (matematikte)
kesir
fractura,-ae f. krk, fraktr
fractus,-a,-um krlm
frag- krma, kran
fragaria,-ae f. ilek (bitki)
fragariodes,-is ilek bitkisine benzer
fragilis,-e krlabilir, krlr, gevrek
fragmentum,-i n. [bir eyden krlp ayrlan para ] ksm, fragman
fragrans,-ntis gzel kokulu
frangere krmak
fraxinus,-i f. dibudak (bitki)
frenulum,-! n. [gemcik] A. sabit yerden hareketli yere doru geen
bir mukoza zar, frenulum
frenum-i n. gem
fremitus,-us m. hrlt, fremisman
frequens,-ntis sk sk olan; tk. frekans
fricare ovmak, omak
frictio,-onis f. friksiyon
frigidus,-a,-um souk
frigor (frigus).-oris m. souk
frondosus,-a,-um yaprak tayan, yaprakl, yaprak dolu
frons, frondis f. aacn yapraklar
frons, frontis f. aln
frontalis,-e 1. aln ile ilgili 2. vcudun
n ksm ile ilgili
fructifer,-fera,-ferum meyva tayan
fructus,-us m. meyva
frugilegus,-a,-um meyveleri toplayan
frustum,-i n. para
frutescens,-ntis alms

109

gelatina
fundiformis,-e sapan eklinde
fundus,-i m. dip
fungieidus,-a,-um mantar ldrc
fungiformis,-e mantar eklinde
fungus,-i m. mantar
funiculus,-i m. [ipik ] A. (sinir sisteminde, spermatik kordonda, gbek kordonunda) kk ipsi bir
oluum, B. ovl plasentaya balyan sap, funikulus
funus,-eris n. ip
furcatus,-a,-um atal eklinde
furor,-oris m. hiddet
furunculus,-i m. kan bam (cf. carbunculus)
furfur, furfuris m. kepek
fuscatus,-a,-um kahverengi
fuscus,-a,-um = fuscatus
fusiformis,-e i eklinde
fusus,-a,-um dklm
fusus,-i m. i

frutex,-icis m. al, funda, aak

fruticans,-ntis alms
fruticosus,-a,-um al, funda eklinde
fachsia,-ae f. kpe iei (bitki)
fuga,-ae f. ka
fugax,-acis [kamaya eilimli, kaabilir,
kaan ] B. ok abuk len, den
veya bozulan
fulgineus,-a,-um is karas
fulgor,-oris m. imek
fuIgur,-oris n. = fulgor
fuligo,-inis f. is
fumans,-ntis gaz, buhar, duman kartan, dumanl
fumaria,-ae f. ahtere (bitki)
fumeus,-a,-um = fumosus
fumigatio,-onis f. (dezenfektan) buhar
veya dumanlara maruz brakma
fumosus,-a,-um duman rengi(nde)
fumus,-i m. duman
funda,-ae f. sapan

6
gae(o)- Gr. dnya, toprak; tk. corafya,
jeoloji
galact(o)- Gr. st
Galatia,-ae f. Ankara ve dolaylar
galaticus,-a,-um Galatia'da yetien
galeobdolon [Gr. galev = gelincik (hayvan), kedi; bdolos = fena koku:
toz haline getirilmi yapraklar
fena koku kartan ]
galla,-ae f. maz
Gallia,-ae f. Fransa
gallicus,-a,-um Fransa'da yetien, Fransa'ya zg
gallus,-i m. horoz
gam(o)- Gr. [evlenme ] birleme (cf.
anemogamus); birleik, bitiik (cf.
gamopetalus)
gamopetalus,-a,-um = sympetalus
gamophobia,-ae f. evlilikten korkma

ganglion,-i n. gangliyon: 1. sinir hcrelerinin meydana getirdii bir eit

topluluk 2. lenf dm
gangliosus,-a,-um ok gangliyon tayan
garganicus,-a,-um talya'nn Apulya blgesindeki Garganus dalarnda
yetien
gargarisma,-atis n. gargara ilc
gaster, gastris f. mide (nadiren karn)
gast(e)r(o)- Gr. mide
gastricus,-a,-um mide ile ilgili
gastritis,-dis f. [mide iltihab] mide
bozukluu, gastrit
gastrointestinalis,-e mide ve barsaklarla ilgili
gaudium,-i n. sevin
geaster, geastri m. yeryldz (bitki)
gelatina,-ae f., gelatinum,-i n. jelatin

gelatinosns
gelatinosus,-a,-um jelatinimsi, doku ve
grn bakmndan jelatine benziyen
gelidus,-a,-um souk
gelu,-us n. buz tutmas, don
geminatus,-a,-um ift
gemellus,-a,-um ift; ikizlerden biri olan
gemma,-ae f. konca, dal tomurcuu
gemmifer,-fera,-ferum konca, dal tomurcuu tayan
gen- Gr. gelime; cins, aile, mene
genesis,-is f. gelime
genetica,-orum n. [gelime ile ilgili olan
bilimler] genetik
geniculatim z. diz eklinde kvrlm
tarzda, eklemli biimde
geniculatus,-a,-um diz eklinde kvrlm,
eklemli
genitalis,-e cinsiyet organlar ile ilgili
genitofemoralis,-e cinsiyet organlar ve
uyluk ile ilgili
genitoinguinalis,-e cinsiyet organlar ve
kask ile ilgili
gentiana,-ae f. centiyane (bitki)
genu,-us n. diz
genuinus,-a,-um hakiki, gerek
genus,-eris n. cins, nevi, (sistematikte)
cins
ge(o)- Gr. = gaeogeographia,-ae f. [dnya tarifi] corafya
geologia,-ae f. [dnya bilimi ] jeoloji
geometria,-ae f. [toprak lme bilimi
geometri1
gephyr(o)- Gr. kpr
-ger,-ge.-a,-gerum tayan, getiren, bkz.
s. 37
geranium,-i n. turnagagas (bitki)
gerere getirmek, karmak
geriatria,-ae f. [ger- = ihtiyar(lk)
jatr-] ihtiyarlk hastalklar bilimi
Germania,-ae f. Almanya
germanicus,-a,-um Almanya'da yetien,
Almanya'ya zg
gibberosus,-a,-um = gibbosus
gibbosus,-a,-um ikinlemi, kambur
eklinde tmsekti
1) lk defa arazi lmede kullanlmtr.

110

gibbus,-a-,um = gibbosus
giganteus,-a,-um dev gibi byk
gigant(o)- Gr. dev
gilvus,-a,-um koyu grimsi sar
gingiva,-ae f. dieti
gingiva)is,-e dietleri ile ilgili
gingivitis,-idis f. dieti iltihab
gbglymus,-i m. A. reze eklem, ginglimus
glabella,-ae f. A. ka aras, glabella
glaber, glabra, glabrum [salar dklm ] klsz, tysz, plak
glacialis,-e buz ile ilgili, buza benzer,
buzlu
glacies,-ei f. buz
gladiatus,-a,-um kl eklinde
gladiolus,-i m. [kk kl ] glayol
(bitki)
gladius,-i m, kl
glandula,-ae f. B. salg ty, A. bez,
gudde
glandularis,-e gudde ile ilgili
glandulosus,-a,-um guddeler ile dolu,
(ok) guddeli
glans, glandis f. B. palamut
glacescens,-ntis mavimsi
glaucoma,-atis n. gzii tansiyonunun
yksek olmasndan ileri gelen hastalk, glokom
glaucus,-a,-um gri yeil, am gibi yeil;
(dokunulmam meyva gibi) dumanl tabakayla kapl
globifer,-fera,-ferum [kre tayan ]
globosus,-a,-um kre eklinde
globularia,-ae f. [iekleri kk kre
eklinde olan ] trbit (bitki)
globulifer,-fera,-ferum [kk kre tayan ]
globulus,-i m. A. B. kk kremsi cisim; globulus vaginalis Gal. =
ovulum
globus,-i m. kre
glochidiatus,-a,-um [sakallarla donatlm ] B. sakal gibi tylerle rtl
glomeratus,-a,-un yumak eklinde, yumaklam

111
glomerulosus,-a,-um yumakkl
glomerulum,-i n., glomerulus,-i m. [yumakk ] T. bbreklerin szme
fonksiyonu yapan damar yumak, glomerl, B. bir involukrumla beraber kapitulum yldzlar
glomiformis,-e yumak biiminde
gIomus,-eris n. yumak
gloria,-ae f. n
gloriosus,-a,-um nl
gloss(o)- Gr. dil
glossopharyngeus,-a,-um dil ve farenks
ile ilgili
glossopodium,-i n. [dil eklinde yaprak
taban ]
glott(o)- Gr. = glossoglottieus,-a,-um dil ile ilgili
gluconas,-atis m. glukonat
gluma,-ae f. graminelerde
zarms
brakte (bkz. bractea)
glumella,-ae f. graminelerde, spikula
ekseninde, iekle beraber bulunan
brakteol
g!utaeus,-i m. kabaet, but
glutinosus,-a,-um zamkl, zamkl bir salg ile rtl
glycerinatus,-a,-um gliserin ieren
glycerinum,-i n. gliserin
glyc(o)- Gr. tatl
glycophy)lus,-a,-um tatl yaprakl
glycosis,-is f. tatl eker, glikoz
glycy- Gr. = glycoglycyrrhiza,-ae f. [Gr. glycy-, rhiz-]
meyan (bitki)
gomphosis,-is f. kaklm eklem, gomfoz
(rn. diin alveol iindeki durumu)
gon- Gr. ke; tk. poligon
gossypifo!ius,-a,-um yapraklar pamuunki gibi
gossypium,-i n. B. Gal. pamuk
gracilis,-e narin, zarif
gradatim z. R. azar azar, tedricen
graecus,-a,-um Yunan, Yunanistan'da
yetien

gymn(o)gramen,-inis n. gramine
graminosus,-a,-um ok otlu
gramma,-atis n. gram
grandis,-e byk
granifer,-fera,-ferum tane tayan
granularis,-e granle eklinde
granulatio,-onis f. granlasyon
granulatum,-i n. granl(den oluan madde), ok kk tanecik eklinde
madde
granulatus,-a,-um = granlaris
granulosus,-a,-um (ok) granll
granulum,-i n. [tanecik 1 granl
granum-i n. tane
graph-,-graphia Gr. yazma, yaz, tarif,
anlatma; tk. grafik, grafoloji
graphologia,-ae f. [yaz bilimi ] grafoloji
gratis z. bedava
gratus,-a-,um minnettar; ho
gravedo,-inis f. nezle
graveolens,-ntis ok kokulu
gravida,-ae f. gebe kadn; gravida 1.
= primigravida;
garvida II.
= secundigravida
graviditas,-atis f. gebelik, gravidite
gravidus,-a,-um gebe
gravis,-e ar
gravitas,-atis f. arlk
grex, gregis m. sr, kme, B. tr veya
hibrid grubu
griseus,-a,-um gri
grossularius,-a,-um ham incire benzer
grossulus,-i m. ham incir
grossus,-a,-um kaba, hantal
gubernaculum,-i n. [yneten ey, gemi
dmeni]
gummi n. m. zamk
gummosus,-a,-um zamk ieren, zamkl
gustatorius,-a,-um tada yardmc, tat
verici
gustus,-us m. tat duygusu
gutta,-ae f. damla R. ks. gtt. damlalar
guttatim z. R. damla damla, damla halinde
guttur,-uris n. boaz, grtlak
gymn(o)- Gr. plak; tk. jimnastik1

1) Eski Yunanistan ve Roma'da kltrfizik mayosuz yaplad.

gymnophobia

112

hastalklar bilimi, ginekoloji, jinekoloji

gynaecologicus,-a,-um kadn hastalklar ile ilgili
gynaephoba,-ae f. kadn(lar)dan korkma
gynoeciutn,-i n. = gynaeceum
gypseus,-a,-um al gibi beyaz
gyratus,-a,-um = circinnatus

gymnophobia,-ae f. plaklktan korkma

gymnospermus,-a,-um tohumlar akta olan
gynaeceum,-i n. ginekeum, iein dii
organlarnn topluluu; cf. androeceum
gyn(aeco)- Gr. kadn; B. pistil
gynaecoIogia,-ae f. [kadn bilimi ] kadn

H
hab. bkz. habitare
habere sahip olmak
habitare ikmet etmek, oturmak; hab.,
habitat [oturuyor ] (bitkinin yetitii yeri gsteriyor)
habitus,-s m. vcudun d grn
hadro- Gr. kaba, kuvvetli
hadrocentricus,-a,-um [kuvvetli ksm
ortada bulunan ] B. ksilemi ortada
bulunan
haematicus,-a,-um T. kan ile ilgili
haematiticus,-a,-um kan krmzs
haem(ato)- Gr. = aemhaematoma,-atis n. [kan kesmesi ] damarn vcut iinde kopmas nedeniyle meydana gelen kan toplanmas
haematophobia,-ae f. kandan korkma
haematuria,-ae f. idrarda kan bulunmas,
hematri
haem(o)- Gr. = aemhaemocatharticus,-a,-um f kan temizleyici
haemophilia,-ae f. [kanamay sevme ]
kann phtlamamas (anneden
gelen ve erkek ocukta grlen
ve kan phtlama faktr noksanlndan dolay kann durmamas), hemofili
haemophthalmus,-i m. gzde kanama,
gzn kanlanmas

haemorrhagia,-ae f. [Gr. haemorhag- ]

kanama, hemoraji
haemorrhoidalis,-e kaln barsak ile
ilgili
haemorrhoides,-um m. basur, hemoroid
haemostaticum,-i n. hemostatik il
haemostaticus,-a,-um kan(ama) dindirici.
hemostatik
Haems,-i. m. Balkan dalar
haerere asl bulunmak
halepensis,-e Halep yaknlarnda yetien
Halicarnasus,-i f. Bodrum
halimifolius,-a,-um yapraklar karapaznnki gibi
halimus,-i m. karapaz'nn (bir bitki)
eski ismi
hallux,-ucis m. ayak baparma
hama- Gr. ayn zamanda, beraber
hamamelis,-idis f. cadfnd, hamamelis
(bitki)
hamatus,-a,-um engel eklinde
hamulus,-a,-um A. engelcik
hamus,-i m. engel, kanca, olta
hapax z. Gr. bir defa
hapaxanthus,-a,-um bir tek defa ieklenen ; cf. monocarpus
haplo- Gr. tek, basit
haploideus,-a,-um tek, haploid; bkz.
-ploideus
haplophasis,-is f. [gelimenin tekli faz]
haplofaz, bir canlnn gelimesinde
nukleus'un haploid olduu faz

113

hasta,-ae f. cirit
hastatus,-a,-um cirit ucu eklinde, yapran tabanndaki loplar birden
genileyerek orta eksenden uzaklam
haustorium,-i n. eme, emici kk
haustrum,-i n. kaln barsan boumu
haustus,-us m. [yudum ] iilecek il
hebdomada,-ae f. hafta
hebephrenia,-ae f. [genlikte bunama ]
izofreninin bir ekli
hebeticus,-a,-um erginlik ile ilgili
hec(a)to(n>- Gr. yz(say); tk. hektolitre
hedera,-ae f. sarmak (bitki)
hederaceus,-a,-um sarmaa benzer
helianthus,-i m [gne iei ] ay iei
helic(o)- Gr. salyangoz, helezon ekli;
tk. helisel
heli(o)- Gr. gne
helioscopius,-a,-um gnee bakan
helium,-i n. helyum (He)
helis,-icis helisel
helleborus,-i m. noelgl (bitki)
hellebrifolius,-a,-um yapraklar noelgl'nnk gibi
helmins, helminthis f. bir cins solucan;
cf. anthelminthicum
helminthiasis,-is f. barsaklarda parazit
bulunmasndan dolay hastalkl
hal, barsak kurtlar hastal
helmintho- Gr. solucan
Helvetia,-ae f. svire
helveticus,-a,-um svire'de yetien, svire'ye ait
hemer- Gr. gn
hemeralopia,-ae f. [gndz grme ]
gece krl
hemeranthus,-a,-um gndz iek aan
hemi- Gr. yarm; tk. hemiselloz
hemicrania,-ae f. yarm baLrs, migren, ekseriyetle ban bir tarafnda
srekli ve iddetli baars
hemisphaera,-ae f. yarmkre, hemisfer
hemisphaericus,-a,-um yarmkre eklinde
hemisphaerium,-i n. beynin yarm krelerinden biri

hidroticum
hepar,-atis n. karacier
hepaticus,-a,-um karacier ile ilgili [karacier renginde ] ok az sarya
bakan kahverengi
hepatitis,-idis f. karacier iltihab
hept(a)- Gr. yedi
heptagonus,-a,-um yedi keli
heptapetalus,-a,-um yedi petalli
Heracles,-is m. Herki
heracleum,-i n. [Herkl'e ait; Herkl tarafndan tedavi amacyla kullanlan bitki ]
herba,-ae f. ot (otsu bitkinin toprakst
ksm)
herbaceus,-a,-um otsu, zarms yapraklar gibi ince, yeil ve hcreli
herbarium,-i n. kurutulmu bitki koleksiyonu
Hercules,-is m. = Heracles
heri z. R. dn
hermaphroditus,-a,-um erdii, hermafrodit
Hermes,-is m. Grek dininde ticaret ilhi
ve ilhlarn habercisi
Hermus,-i m. Gediz nehri
hernia,-ae f. ftk, herni
heter(o)- Gr. dier, eitli, farkl [rn.
heteromorphus: eitli ekilli]
heterocarpus,-a,-um eitli meyval
heterogenus,-a,-um [menei farkl ]farkl,
heterogen
heterolepis Gr. s. [eitli pullu ]
heteromorphus,-a,-um farkl ekilli, eitli ekilli
heterophyllus,-a,-um eitli yaprakl,
farkl yaprakl
hex(a)- Gr. alt; tk. heksan (alt karbonlu hidrokarbr)
hexagonus,-a,-um alt keli
hexandrus,-a,-um alt erkek organ olan,
alt stamenli, heksandr
hiatus,-us m. adaleler aras yark,
atlak (rn. doumda baz adalelerin birbirinden ayrlmas)
hibernus,-a,-um k ile ilgili
hibridus,-a,-um = hybridus
hidr(o)- Gr. ter
hidroticum,-i n. = diaphoreticum

hidroticus
hidroticus,-a,-um = diaphoreticus
hiemalis,-e k ile ilgili, kn iek aan
hiems, hiemis f. k
hiero- Gr. kutsal
hilum,-i z. [gbek ] B. hilum (funiculusun vl ile birletii yer; niastann oluum merkezi)
hine z. buradan; hine inde buradan da
oradan da, her taraftan
hippo- Gr. at; tk. hipodrom
hippocampus,-i m. Z. denizaygr, A.
beynin bir ksm
hippocastanum,-! n. atkestanesi (bitki)
hippt>potamus,-i m. su aygr, hippopotam
hirci,-orum m. ( = barbula hirci) A. koltuk(alt) kllar
hircus,-i m. keinin erkei
hirsutus,-a,-um kllar sert ve dik, fakat
batc deil
hirtus,-a,-un ksa kll, kllar ksa sert
hirudo,-inis f. Z. slk
Hispania,-ae f. spanya
hispanicus,-a,-um spanya'ya ait, spanya'da yetien, bulunan
hispidus,-a,-um (domuz kl gibi) kllar
uzun-sert ve bazan batc
hist(o)- Gr. doku
histologia,-ae f. doku bilimi, histoloji
histolysis,-is f. doku erimesi, histoliz
histolyticus,-a,-um doku eritici
hodie z. bugn
holo- Gr. tam; tk. holozit
holocrinus,-a,-um [tamamiyle ayran ]
holosericeus,-a,-um B. ince ipeksi tylerle kaplanm
homo,-inis m. insan
homoceliularis,-e benzer hcreli, ehcreli
homogenus,-a,-um kkeni ayn olan,
homogen, homojen
homo(io)- Gr. benzer, eit, ayn
homologus,-a,-um e anlamda, eit,
homolog
homotropus,-a,-um [ayn yne dnm]
hoplo- Gr. silh
hora,-ae f. saat; vakit
hordeolum,-i n. T. (gzde) arpack, blepharitis'in (bkz. blepharitis) bir
ekli

114
hordeum,-i n. arpa (bitki)
horizontalis,-e yatay
hortensis,-e bahelerde yetien
hortus,-i m. bahe
hostis,-is m. dman
humanus,-a,-um insan ile ilgili
humeralis,-e paz kemii ile ilgili
humerus,-i m. paz kemii
humidus,-a,-um rutubetli
humifusus,-a,-um = procumbens
humilis,-e alak
(h)umor,-oris m. rutubet
hyalinus,-a,-um cam gibi renksiz ve effaf (geirgen)
hybridus,-a,-um aprazlamayla meydana gelmi, melez, hibrit
hydrargyrum,-i n. civa (Hg)
hydrastis,-is f. hidrastis (bitki)
hydratus,-a,-um K. su ieren
hydr(o)- Gr. su
hydrogenatus,-a,-um hidrojenlenmi
hydrogenium,-i n. hidrojen (H)
hydroIysis,-is f. [eriterek birbirinden
ayrma ] su ile ayrma, hidroliz
hydrogamus,-a,-um B. polenleri su aracyla tanarak tozlaan
hydrophilus,-a,-um suyu seven, hidrofil
hydrophobia,-ae. f. sudan korkma
hydrophobus,-a.-um sudan ekinen
hydrops,-opis m. dokuda veya bedenin
her hangi bir boluunda su
toplanmas; hydrops peritonaei =
ascites
hygr(o)- Gr. ya, slak, nem(li)
hygrophilus,-a,-um [rutubeti seven ] rutubetli yerde yayan
hygrophobia,-ae f. rutubetten, slaklktan korkma
hygroscopius,-a,-um [neme bakan ] nem
ekici, nemlenen
hymen,-inis n. kzlk zar
hyoseyamus,-! m. banotu
hyparterialis,-e arterin altnda bulunan
hyper- Gr. st(nde), (normalden) fazla
tk. hiperbol
hyperemesis,-is f. ar derecede kusma
hypericum,-i n. binbirdelikotu
hypertonicus,-a,-um yksek basnl, osmotik

115
hypertrophia,-ae f. T. hipertrofi: 1.
tmral olmayan ar byme
2. doku elemanlarnn sayca deil
boyca bymesi 3. artan fonksiyona bir cevap olarak baz organlarn
bymesi
hyph- Gr. = hypohypn(o) - Gr. uyku; tk. ipnotizma
hypnoticum,-i n. uyku ilc
hypnoticus,-a,-um uyku ile ilgili, uyutucu
hyp(o)- sesli harf nnde hyph- Gr. alt
(mda), aa; (normalden) az; tk.
hipotansiyon, hipotonik
hypocholia,-ae f. mide usaresi salgsnn
noksanl, hipokoli
hypochondrium,-i n. epigastrium'un yannda bulunan stkarn blgesi,
gerek, hipokondr(iyum)
hypocotyledon.-onis f. [kotiledon altnda bulunan ] bitki talnda
sapk
hypodermicus,-a,-um altderi tabakas ile
ilgili
hypogaeus,-a,-um = subterranes

-iacus,-a,-um yer gsterir bkz. s. 49

ibi z. orada
ibidem z. ayn yerde
ichthy(o)- Gr. balk
-icius,-a,-um bir eylemin sonucunu ifade
eder; bkz. s. 33
Iconium,-i n. Konya ve evresi
icterus,-i m. sarlk (hastalk)
ictus,-us m. fel
-icus,-a,-um ilgi ifade eder; bkz. s. 33
ve 49
-id- Gr. resim, ekil, biim
-ides,-is = -ideus
i. e. bkz. id est
id est, ks. i.e. yani
-ideus,-a,-um Gr. benzerlik ifade eder;
bkz. s. 36

illico
hypogastricus,-a,-um midenin altnda bulunan
hypogastrium,-i n. alt karn, karnn en
alt blgesi, hipogastr(iyum)
hypoglossus,-a,-um dilin altnda bulunan
hypogynus,-a,-um B. ovaryumun altnda
bulunan
hypoleucu,-a,-um alt taraf beyaz
hypophosphis,-itis m. hipofosfit
hypophysis,-is f. hipofiz (beynin tabannda bulunan ve hayat iin en
nemli fonksiyonlara etkili salglar dzenliyen bez)
hypopithys s. Gr. Pinus (am) altnda
yetien
hyposmia,-ae f. koku alma duyusunun
azalmas
hypotrophia,-ae f. baz hcre ve dokularn
beslenme yetersizlii sonucu fonksiyonunu ve geliimini kaybetmesi,
hipotrofi
hypsiphobia,-ae f. ykseklikten korkma

idio- zel, has, hususi

idoneus,-a,-um uygun
-idus,-a,-um bir hali ifade eder; bkz.
s. 34
ignavia,-ae f. megalesizlik, isizlik, tembellik
igneus,-a,-um = flammeus
ignis,-is m. ate
ignotus,-a,-um bilinmeyen, mehul
il- bkz. inile, ilis n. br
i)eum,-i n. ince barsan alt ksm
iieus,-u m. barsak boulmas, dmlenmesi
illegitimus,-a,-um [in-, lex ] yasaya uymayan, kanunun aksine olan
illico z. R. hemen

interraptio

118

interruptio-onis f. inkta, kesilme, aras

kesilme
interruptus,-a,-um fasla verilmi, aras
kesilmi; bkz. interrupte pinnatus
interstitium,-i n. aralk, mesafe
intervallum,-i n. aralk
interventricularis,-e ventrikller arasnda bulunan
intestinalis,-e barsak kanalna zg
intestinum,-i n. barsak; intestinum
jejunum = jejunum
intestinus,-a,-um bir eyin iinde bulunan, i
intra e. + Acc. iinde, esnasnda
intra- ieri(de); tk. intravenz
intraalveolaris,-e alveoller iinde bulunan
intramolecularis,-e molekl iinde
intramuscularis,-e adale iine
intricatus,-a,-um birbiriyle ok karm
intr(o)- ieriye doru
introcurvus,-a,-um = inflexus
introflexus,-a,-um = inflexus
introitus,-a,-um giri (yeri)
intromissio,-onis f. [ieriye sokma]
introrsus,-a,-um [intro-, versus ] ieriye
doru, ieriye dnm, ie bakan
intus z. i taraf(t)a
-inus,-a,-um ilgi veya hal; benzerlik veya
ekil ifade eder bkz. s. 34 ve 49
inversus,-a,-um ters
involucellum,-i n. iek durumunda ikinci derecede bir yer igal eden bir
involukrum, involusel
involucrum,-i n. ayn nodus'ta evrel
olarak dizilmi braktelerin oluturduu halka, involukrum
involutus,-a,-um (her iki) kenar ie
doru kvrlm
Ionia,-ae f. Gediz nehri ile Bodrum
arasnda - izmir - Ske evresi

ionius,-a,-um Ionia'da yetien

ir- bkz. inira,-ae f. fke
iracundus,-a,-um kzgn, cfkeli
iridicus,-a,-um gzn iris'i ile ilgili
iridiodes,-is lris'e (ssenieine) benzer
iris,-idis f. A. iris (gzde pigment tabakas), B. iris, ssen (bitki)
irtis,-idis f. iris iltihab
irradiatio,-onis f. [bir eyin ierisine doru n gnderme ]
irregularis,-e kural d, kurala aykr,
dzensiz
irritans,-ntis tahri edici, muharri, iritan (dalama yapan)
irritatio,-onis f. tahri, dalama
Isauria,-ae f. Pisidia ile Cilicia arasnda
kalan (Beyehir'den Alanya'ya
doru uzanan) alan
isauricus,-a,-um Isauria'da yetien
islandicus,-a,-um Islanda'da yetien
iso- Gr. eit
isodiametrics,-a,-um aplar eit olan
isomerus,-a,-um [Gr. iso-, mer- ] ksmlar eit olan, izomer
isothermus,-a,-um eit scaklkta olan
isthmicus,-a,-um isthmus ile ilgili
isthmus,-i m [Cr. berzah, kstak ] A.
iki organn arasndaki dar boum
veya boaz
ita yle
iter, itineris n. yol
iterare R. tekrarlamak (tekrar vermek)
iterum z. tekrar
-itius,-a,-um bir eylemin sonucunu ifade
eder; bkz. s. 33
-itis,-itidis f. iltihap; rn. aortitis aort
iltihab; appendicitis apendisk iltihab
-ius,-a,-um yer gterir; bkz. s. 49

J
jalapa,-ae f. calapa (bitki)
jam z. daha, henz
jatr(o)- Gr. hekim, doktor; tk. psikiyatri

jatrogena,-ae f. bir hastada tedavi

sonucu meydana gelen anormal
durum

115
hypertrophia,-ae f. T. hipertrofi: 1.
tmral olmayan ar byme
2. doku elemanlarnn sayca deil
boyca bymesi 3. artan fonksiyona bir cevap olarak baz organlarn
bymesi
hyph- Gr. = hypohypn(o) - Gr. uyku; tk. ipnotizma
hypnoticum,-i n. uyku ilc
hypnoticus,-a,-um uyku ile ilgili, uyutucu
hyp(o)- sesli harf nnde hyph- Gr. alt
(nda), aa; (nomalden) az; tk.
hipotansiyon, hipotonik
hypocholia,-ae f. mide usaresi salgsnn
noksanl, hipokoli
hypochondrium,-i n. epigastrium'un yannda bulunan stkarn blgesi,
gerek, hipokondr(iyum)
hypocotyledon.-onis f. [kotiledon altnda bulunan ] bitki talnda
sapk
hypodermicus,-a,-um altderi tabakas ile
ilgili
hypogaeus,-a,-um = subterraneus

illico
hypogastricus,-a,-um midenin altnda bulunan
hypogastrium,-i n. alt karn, karnn en
alt blgesi, hipogastr(iyum)
hypoglossus,-a,-um dilin altnda bulunan
hypogynus,-a,-um B. ovaryumun altnda
bulunan
hypoleucus,-a,-um alt taraf beyaz
hypophosphis,-itis m. hipofosfit
hypophysis,-is f. hipofiz (beynin tabannda bulunan ve hayat iin en
nemli fonksiyonlara etkili salglar dzenliyen bez)
hypopithys s. Gr. Pinus (am) altnda
yetien
hyposmia,-ae f. koku alma duyusunun
azalmas
hypotrophia,-ae f. baz hcre ve dokularn
beslenme yetersizlii sonucu fonksiyonunu ve geliimini kaybetmesi,
hipotrofi
hypsiphobia,-ae f. ykseklikten korkma

i
-iacus,-a,-um yer gsterir bkz. s. 49
ibi z. orada
ibidem z. ayn yerde
ichthy(o)- Gr. balk
-icius,-a,-um bir eylemin sonucunu ifade
eder; bkz. s. 33
Iconium,-i n. Konya ve evresi
icterus,-i m. sarlk (hastalk)
ictus,-us m. fel
-icus,-a,-um ilgi ifade eder; bkz. s. 33
ve 49
-id- Gr. resim, ekil, biim
-ides,-is = -ideus
i. e. bkz. id est
id est, ks. i.e. yani
-ideus,-a,-um Gr. benzerlik ifade eder;
bkz. s. 36

idio- zel, has, hususi

idoneus,-a,-um uygun
-idus,-a,-um bir hali ifade eder; bkz.
s. 34
ignavia,-ae f. megalesizlik, isizlik, tembellik
igneus,-a,-um = flammeus
ignis,-is m. ate
ignotus,-a,-um bilinmeyen, mehul
il- bkz. inile, ilis n. br
ileum,-i n. ince barsan alt ksm
ileus,-u m. barsak boulmas, dmlenmesi
illegitimus,-a,-um [in-, lex ] yasaya uymayan, kanunun aksine olan
illico z. R. hemen

illustris
illustris,-e [n iinde bulunan ] gz
kamatran, gze arpan; mehur
im- bkz. inimago,-inis f. resim
imbecillus,-a,-um takatsiz, kuvvetsiz, gsz
imber, mbris m. iddetli yamur
imberbis,-e [in-, barba: sakalsz] B.
tysz
imbrex,-icis m. kiremit
imbricatus,-a,-um kiremit eklinde dizili
immaturus,-a,-um olgunlamam, olmam, ham
immersus,-a,-um (iine) batrlm
immobilis,-e kmldanamaz, kmldatlamaz; hareketsiz
immortalis,-e lmez, lmsz
immutatus,-a,-um deimemi
imparipinnatus,-a,-um (pennat yaprak
sap) tek bir yaprakk veya bir
slk ile biten
imperfectus,-a,-um tamamlanmam
impetigo,-inis f. kantl kzarklk
impetus,-us m. hcum
impiger, impigra, impigrum alkan
impressio,-onis f. baka bir oluumun,
bir kemik veya organn yzeyinde
meydana getirdii ukur
imprimis z. her eyden nce, zellikle
impurus,-a,-um temiz olmayan
imus,-a,-um en altta bulunan
in e. + Acc. iine
in e. + Abl. -de (yer), iinde (yer,vakit)
in-, 1 nnde il-, b, p, m. nnde im-,
r nnde ir- 1. ie doru hareket,
ierisinde olma 2. -siz (yoksunluk), olumsuzluk ( = Gr. a-, an-)
inaequalis,-e [eit olmyan ] B. (yapran) iki taraf eit olmayan
incanus,-a,-um grimsi beyaz; ok ksa
ve sk tylerle rtl
incarnatus,-a,-um et renginde; etlenmi,
etrafnda et gelimi
incisivus,-a,-um kesen, kesici
incisivus,-i m. kesici di
incisura,-ae f. A. entik
incisus,-a,-um derin kesik(ler)le (dzenli) blnm

116
inclinatio,-onis f. eilim
inclinatus,-a,-um eilmi
includens,-ntis saran
inelusus,-a,-um kapatlm, sarlm, mahsur kalm
incompletus,-a,-um tam olmayan, tamamlanmam
incretum,-i n. bir guddenin ya da baka
organn, kan iine salglad madde, i salg
incultus,-a,-um ilenmemi, tmar edilmemi (rn. bir arazi)
incus, incudis f. rs
indehiscens,-ntis almayan, yarlmayan
index,-icis m. 1. indeks (kitabn iindekiler); 2. indis, rn. krlma
indisi
India,-ae f. Hindistan
indicans,-ntis gsteren
indicatio,-onis f. hastalkta uygun tedavi eklini gsterme
indicus,-a,-um
Hindistan'da yetien,
Hindistan'a zg , Hint
indirectus,-a,-um [direkt olmayan ] dolayl, indirekt
individuum,-i n. [in-, dividere: blnemeyen ] fert, birey
indoctus,-a,-um okumam
indoles,-is f. hner, istidat, yetenek
indumentum,-! n. B. bitkiyi kaplyan her
trl (rt ty, salg ty, mumlu tabaka gibi) rt
indusium,-i n. [pee] B. erelti otunda
spor kmelerini rten ince zar,
rt
industria,-ae f. gayret
inedia,-ae f. a kalma, oru
ineptus,-a,-um [in-, aptus ] uygun olmayan
inermis,-e [in-, arma ] silhsz, B. dikensiz
inertia,-ae f. bir organn veya kasn
ilemez hale gelmi olmas, rn.
inertia uteri
infans,-ntis m. f. ocuk
infantilis,-e ocua zg, ocua uygun
infectio,-onis f. bulama, enfeksiyon
infectorius,-a,-um boya veren, boyac
tarafndan kullanlan

117
inferior,-ius Comp. (daha) altta bulunan
inferus,-a,-um altta, aada bulunan
inficere bulatrmak, zehirlemek
infimus,-a,-um en altta bulunan
infirmitas,-atis f. takatsizlik, gszlk
infirmus,-a,-um takatsiz, zayf, gsz
inflammatio,-onis f. iltihap
inflatus,-a,-um [hava ile ] imi
inflexus,-a,-um (birdenbire) ieriye
doru dnm
inflorescentia,-ae f. iek durumu, inflresans
influenza,-ae f. grip
informis,-e biimsiz, ekilsiz
infra e. + Acc. -in altnda, -den az
infra- altta; tk. infraruj (dalga boyu
krmznn altnda olan)
infraclavicularis,-e kprck kemiinin altnda bulunan
infractus,-a,-um B. = inflexus
infranodalis.-e bir nodus'un altnda
bulunan
infraorbitalis,-e gz ukurunun altnda
bulunan
infrascapularis,-e krek kemiinin altnda bulunan
infrasternalis,-e sternum'un altnda bulunan, bkz. sternum
infratemporalis,-e akan altnda bulunan
infundibularis,-e huni eklinde
infundibuliformis,-e = infundibularis
infndibulum,-i n. huni
infusum,-i n., R. ks. inf. infsyon
ingens,-ntis iri, cesim
inguen, inguinis n. kask
inguinalis,-e kask ile ilgili
inhalatio,-onis f. inhalasyon (nefes yoluyla il alma)
inhibere [engel olmak ] inhibe etmek,
yavalatmak
inhibitio,-onis f. frenleme, inhibisyon,
tesirini azaltma
initium,-i, n. balang
injectabile,-is n. enjektabl (enjekte edilen) il
injectabilis,-e enjekte edilebilen

interradicularis
njectio,-onis f., R. ks. nj., inject. enjeksiyon
injicere [ieriye atmak ] rnga etmek,
enjekte etmek
innatus,-a,-um 1. irsi, yaradltan var
olan 2. bir eyin ucuna yapk
inodorus,-a,-um kokusuz
insanabilis,-e tedavi edilemez
insecticidum,-i n. bcek ldrc il,
insektisit
insecticidus,-a,-um bcek ldren
inseminatio,-onis f. 1. tohumlama 2. yapay tohumlama 3. bir spermium'un, ovum'un iine girmesi
insertus,-a,-um ieriye sokulmu
insipidus,-a,-um tatsz, tad olmayan
insiticius,-a,-um (meyva
aalarnda)
alanm
insomnia,-ae f. uykusuzluk
inspiratio,-onis f. nefes alma
inspissatio,-onis f. younlatrlma
inspissatus,-a,-um younlatrlm
insufflatio,-onis f. yapay solunum
insuia,-ae f. ada
insulina,-ae f., insulinum,-i n. enslin (inslin)
insuper z. bundan baka
integer, integra, integrum tam
integumentum,-i n. A. vcudu rten lifli
bir doku, B. vln d rts
inter e. + Acc. -in arasn(d)a
inter- aras
interclavicularis,-e kprck kemikleri
arasnda bulunan
intercostalis,-e kaburgalar arasnda bulunan
interdictus,-a,-um yasaklanm, yasak
edilmi
interdum z. bazan
interior,-ius Comp. (daha) ite bulunan
interlobaris,-e loplar arasida bulunan
intermedius,-a,-um arada bulunan, ortada. bulunan
internationalis-e milletleraras, uluslararas
internum-i n. ieriden (dahilen) kullanlan; ierde bulunan
interradicularis,-e kkler arasnda bulunan

interruptio

118

interruptio-onis f. inkta, kesilme, aras

kesilme
interruptus,-a,-um fasla verilmi, aras
kesilmi; bkz. interrupte pinnatus
interstitium,-i n. aralk, mesafe
intervallum,-i n. aralk
interventricularis,-e ventrikller arasnda bulunan
intestinalis,-e barsak kanalna zg
intestinum,-i n. barsak; intestinum
jejunum = jejunum
intestinus,-a,-um bir eyin iinde bulunan, i
intra e. + Acc. iinde, esnasnda
intra- ieri(de); tk. intravenz
intraalveolaris,-e alveoller iinde bulunan
intramolecularis,-e molekl iinde
intramuscularis,-e adale iine
intricatus,-a,-um birbiriyle ok karm
intr(o)- ieriye doru
introcurvus,-a,-um = inflexus
introflexus,-a,-um inflexus
introitus,-a,-um giri (yeri)
intromissio,-onis f. [ieriye sokma]
introrsus,-a,-um [intro-, versus ] ieriye
doru, ieriye dnm, ie bakan
intus z. i taraf(t)a
-inus,-a,-um ilgi veya hal; benzerlik veya
ekil ifade eder bkz. s. 34 ve 49
inversus,-a,-um ters
involucel!um,-i n. iek durumunda ikinci derecede bir yer igal eden bir
involukrum, involusel
invoIucrum,-i n. ayn nodus'ta evrel
olarak dizilmi braktelerin oluturduu halka, involukrum
involutus,-a,-um (her iki) kenar ie
doru kvrlm
Ionia,-ae f. Gediz nehri ile Bodrum
arasnda - zmir - Ske evresi

ionius,-a,-um Ionia'da yetien

ir- bkz. inira,-ae f. fke
iracundus,-a,-um kzgn, cfkeli
iridicus,-a,-um gzn iris'i ile ilgili
iridiodes,-is ris'e (ssenieine) benzer
iris,-idis f. A. iris (gzde pigment tabakas), B. iris, ssen (bitki)
iritis,-idis f. iris iltihab
irradiatio,-onis f. [bir eyin ierisine doru n gnderme ]
irregularis,-e kural d, kurala aykr,
dzensiz
irritans,-ntis tahri edici, muharri, iritan (dalama yapan)
irritatio,-onis f. tahri, dalama
Isaura,-ae f. Pisidia ile Cilicia arasnda
kalan (Beyehir'den Alanya'ya
doru uzanan) alan
isauricus,-a,-um Isauria'da yetien
islandicus,-a,-um Islanda'da yetien
iso- Gr. eit
isodiametrics,-a,-um aplar eit olan
isomerus,-a,-um [Gr. iso-, mer- ] ksmlar eit olan, izomer
isothermus,-a,-um eit scaklkta olan
isthmicus,-a,-um isthmus ile ilgili
isthmus,-i m [Cr. berzah, kstak ] A.
iki orgamn arasndaki dar boum
veya boaz
ita yle
iter, itineris n. yol
iterare R. tekrarlamak (tekrar vermek)
iterum z. tekrar
-itius,-a,-um bir eylemin sonucunu ifade
eder; bkz. s. 33
-itis,-itidis f. iltihap; rn. aortitis aort
iltihab; appendicitis apendisk iltihab
-ius,-a,-um yer gterir; bkz. s. 49

J
jalapa,-ae f. calapa (bitki)
jam z. daha, henz
jatr(o)- Gr. hekim, doktor; tk. psikiyatri

jatrogenia,-ae f. bir hastada tedavi

sonucu meydana gelen anormal
durum

119
jatrorrhiza,-ae f. [hekimin kk ] bir
bitki ad
jecus,-oris n. karacier
jejunalis,-e jejunum ile ilgili
jejunitis,-idis f. jejunum iltihab
jejunum,-i n. duodenum'dan sonra
gelen ince barsan ikinci ksm
jejunus,-a,-um a karnna
jentaculum,-i n. kahvalt
jodatium,-i n. iyodat
jodatus,-a,-um iyodat ieen, hidroiyodik asit ieren
jodium,-i n. iyodr
jodoformium,-i n. iyodoform
jodum,-i iyot (I)
Jonia = Tonia
jonius = ionius

laciniatus
juba,-ae f. yele
jubatus,-a,-um yeleli
jucundus,-a,-um ho
jugians,-ndis f. ceviz (bitki)
jugum,-i n. [boyunduruk ] A. organ kabarts, B. bir tek petiyol'a bal
yaprakk ifti
juncus,-i' m. saz, hasr
juniperus,-i f. ard (bitki)
jus, juris n. hukuk
justitia,-ae f. adalet
juvans,-ntis yardmc
juvare yardm etmek
juvenis,-is m. delikanl
juxta e. + Acc. -e yakn, -in hemen
yannda

K
kali n. m. potas
kalinus,-a,-um potas ieren , sapo kalinus potas sabunu
kalium,-i n. potasyum (K)
kardiographia ,-ae f. = cardiographia
karduchus,-i m. = cardi'.chus
keratitis,-idis f. kornea iltihab (bkz.
cornea)

klimakterium,-i n. hormonal fonksiyonlarn yetersizlii ile meydana gelen

dengesizlik, rn. kadnda adet
kesilmesi, klimakter
klysma,-atis n. lavman
kolpitis,-idis f. vajen iltihab

Iabellum,-i n [kk dudak ] B. dudak

(dudak eklinde petal)
labialis,-e A. dudak ile ilgili, B. dudaa
benzer
labiatus,-a,-um dudakl
labium,-i n. A. dudak, kenar, B. dudak
labor,-oris m. i
labrum,-i n. - labium
labyrinthus,-i m. dehliz, labirent (yollarn okluu ve karkl sebe-

biyle iinden kolayca klamyan

yer), A. i kulan bir ksm
)ac, lactis, n. st
lacerta,-ae f. kertenkele
lacertus,-i m. [kol ]
lacer(us), lacera, Iacerum [yrtlm ]
derin kesiklerle dzensiz blnm
iacinia,-ae f. saak eklinde lob
laciniatus,-a,-um dzensiz derin kesilmi ve loblar dar ve sivri ulu olan

locomotivus

122
lupus,-i m. Z. kurt (kpekgillerden), T.
1. deri tberklozu (1. vulgaris) 2. etiyoloji ve tedavisi tambilinmeyen kollajen doku hastal
)uscinia,-ae f. blbl
luteolu,-a,-um ak sar, sarms
lutescens,-ntis = luteolus
luteus,-a,-um sar
lux, lucis f. k
luxatio,-onis f. kk, lksasyon
Lycaonia,-ae f. Konya ve dolaylar
lycaonicus,-a,-um Lycaonia'da yetien
Lycia,-ae f. Fethiye ile Antalya arasnda
kalan yarmada
]ycius,-a,-um Lycia'da yetien
Lydia,-ae f. Manisa - Eme evresi
lydius,-a,-um Lydia'da yetien
lyco- Gr. kurt (kpekgillerden)
lycoctonus,-a,-um [Gr. lyco-, cton.: kur-

locomotivus,-a,-um hareket ile ilgili

locu!icidus,-a,-um [loculus, caedere ] B.
karpelleri srtndan alan
loculus,-i m. [kk yer ] kk boluk, B. ovaryumun veya karpellerin gzlerinin her biri
locus,-i m. yer
log- Gr. kelime konuma(k), toplama(k); tk. filoloji, monolog, dialog, antoloji (bkz. anthologia)
-logia Gr. talimat, bilim; tk. jeoloji
lomentum,-i n. her blmesinde bir tohum bulunan kuru meyva
longi- uzun
longibracteatus,-a,-um brakteleri uzun
olan
longiflorus,-a,-um uzun iekli
longifolius,-a,-um uzun
yaprakl
longitudinalis,-e uzunluuna, boyuna
longitudo,-inis f. uzunluk
longus,-a,-um uzun
lotio,-onis f. [ykama ] losyon
lotus,-a,-um ykanm
lucidus,-a,-um parlayan
lucius,-i m. turna bal
ludus,-i m. oyun
lumbago,-inis f. lumbago, romatizmal
bel adalesi ars
Iumbricalis,-e solucana benzer
lumbricoides,-is = lumbricalis
lumbus,-i m. bel
lumen,-inis n. [k ] B. bitki hcresinin merkezindeki boluk, A.
boru eklinde olan bir organn
boluu
Iuminosus,-a,-um parlak '
luna,-ae f. ay
Iunatus,-a,-um ay biiminde
lunulatus,-a,-um kk ay eklinde
lupulinus,-a,-um erbetiotu'na (Hu-

du

ldren];

Aconitum

lyco-

ctonum kurtboan bitkisi

lycopodium,-i n. [Gr. lyco-, pod- ]
lympha,-ae f. lenf
lymphaceus,-a,-um lenf ile ilgili, lenfatik
lymphaticus,-a,-um lenfa(lar) ile ilgili,
lenfatik
lymphonodus,-! m. lenf dm
ly(o)- Gr. z(n) me
lyophilus,-a,-um znmeye hevesli;
tk. liyofil
lyp- Gr. ar, strap
lyratus,-a,-um her iki kenarda tabana
doru gittike klen _ birka
krfez bulunan
lys- Gr. = lyo-; tk. hidroliz
lyssa,-ae f. kuduz hastal
Iyssophobia,-ae f. kuduzdan korkma
lyt- Gr. = lyo-

mulus tupulus) benzer

M
m. bkz. musculus
macer, macera, macerum zayf , clz
macerare masere etmek

maceratio,-onis f. Gal. maserasyon (alkol veya suyla bitkilerden baz

maddelerin kartlmas)

123
maduna,-ae f. makine, alet, cihaz
macies,-ei f. zayflk
macs, macidis f. kk hindistancevizi'nin arillus'u; bkz. arillus
macr(o)- Gr. byk
macrocarpus,-a,-um byk meyveli
macrocephalus,-a,-um byk bal
macrodontus,-a,-um byk dili
macrolepis Gr. s. byk pullu
macropodus,-a,-um byk ayakl
macula,-ae f. (byk ) leke, benek
maculatus,-a,-um lekeli, benekli
maculosus,-a,-um ok lekeli, ok benekli
madescens,-ntis akan
magis z. daha ok, daha byk lde
magister, magisrtri m. [usta, retmen ]
magistratus,-us m. memur, makam
magnesia,-ae f. magnezyum oksit
magnesium,-i n. magnezyum (Mg)
magnitudo,-inis f. byklk
magnus,-a,-um byk
majalis,-e mays aynda iek aan
majr,-jus (magnus'tan Comp.) daha
byk
majusculus,-a,-um olduka byk
mala,-ae f. yanak
malaria,-ae f. stma hastal
malaris,-e yanak ile ilgili
maledicus,-a,-um tahkir eden
malignus,-a,-um habis, kt tabiatl;
malin, vahim
malleus,-i m. [eki ] A. kulakta eki
kemii
maltum,-i n. malt
malus,-a,-um fena
malva,-ae f. ebegmeci (bitki)
mamilla,-ae f. [memecik ] meme ba
mamillaris,-e A. memebana ait, B.
memeba eklinde knt
mamillatus,-a,-um B. = mamillaris
mamillosus,-a,-um memebana benzer
kntlara sahip, ok papilli
mamma,-ae f. meme
mammalis,-e diinin memesine ait
mammosus,-a,-um memeye benzer, memelere benzer kntl, (byk)
memeli
mandibula,-ae f. alt ene

matemus
mandibularis,-e alteneye ait
mane z. R. sabah, sabahleyin
manganesium,-i n. = manganum
manganm,-i n. mangan(ez) (Mn)
mania,-ae f. ar sinirlilik, dncelerin
abuklukla geii, heyecan ve dikkatin sabit iutulamay eliinde
ruhsal dzensizlik, tutku, rn.
megalomania byklk tutkusu
manifestus,-a,-um belli
manna,-ae f. kudret helvas
manubrium,-i n. [sap ]
manus,-us f. el
mare, maris; n. deniz
margarita,-ae f. inci
margaritifer,-fera,-ferum inci tayan
marginalis,-c kenarda bulunan
margo,-nis f. kenar
marianus,-a,-um Meryemana'ya ait
marinus,-a,-m deniz ile ilgili, denizde
yayan, denizden gelen
maritimus,-a,-um denizde veya deniz
kenarnda bulunan, denize ait
marmor,-oris n. mermer
marmoratus,-a,-um (mermer gibi)
B. deiik renkte damarlar olan
mas, maris m. hayvann veya bitkinin
erkei, erkek
masculinus,-a,-um erkek, eril
masctlus,-a,-um = masculinus
massa,-ae f. kle, yn, ktle, topak
masseter,-eris m. ineme kas, maseter
massetericus.-a,-um ineme kas ile
ilgili
masticatio,-onis f. ineme
masticatoriu.*;,-a,-um inemekte yardmc, ineme ile ilgili
mastiche,-es f. sakz
mastitis,-idis f. meme iltihab
mast(o)- Gr. memeba, meme
mastoides,-is memebana benzer, memeba) eklinde
mastoideus,-ii,-um = mastoides
mater, matris f. anne; dura mater =
pachymeninx
materia,-ae f. madde
materies,-ei f. madde
matemus,-a,-um anne ile ilgili

Matricaria
Matricaria chamamilla bkz. chamomilla
matronalis.-e yal hanmla ilgili
maturitas,-atis f. olgunluk
maturus,-a,-um olgun
matutinus,-a,-um sabah ile ilgili, sabahleyin grnen, B. leden evvel
iek aan
maurus,-i m. berberi (kuzey Afrika
Arabi)
mays, maydis, f. msr bitkisinden
(Zea mays) elde edilen bir drog
(Stylus Maydis)
maxilla,-ae f. st ene
maxillaris,-e st eneye ait
maximus,-a,-um (magnus'tan Sup.) en
byk
meatus,-us m. A. yol
medialis,-e vcudun orta izgisine yakn
bulunan
madianus,-a,-um ortada bulunan, A. gvdenin tam ortasndan ve nden
arkaya dikey olarak geen pln
ile ilgili
medicamentum,-i n. il
medicatus,-a,-um il ieren, tbbi
medicine,-ae f. 1. tp, hekimlik 2. il
medicinalis,-e tpta kullanlan, tbbi
medicus,-a,-um tbb
medicus,-i m. hekim, doktor
mediocris,-e orta byklkte, orta kalitede
mediterraneus,-a,-um Akdeniz ile ilgili
medius,-a,-um ortada bulunan, orta
medulla,-ae f. ilik ; medulla spinalis omurilik
medullaris,-e ilik ile ilgili, ilik yapsnda
olan
medusa,-ae f. Z. denizanas, medusa
(hayvan)
meg(a)- Gr = macro-; tk. megafon
megal(o)- Gr. = macromegaIomania,-ae f. byklk tutkusu
megalophyllus,-a,-um byk yaprakl
megalopsia,-ae f. normalden byk grme
megastigmus,-a,-um stigmas byk
mei- Gr. Comp. (daha) kk, daha az

124
meiacanthus,-a,-um kk dikenli
meifoIius,-a,-um [daha kk yaprakl ]
kk yaprakl
meiosis,-is f. [klme ] Z. blnerek
oalma, meyoz's
mel, mellis n. bal
mela- Gr. siyah
melaleucus,-a,-um siyah-beyaz
melancholia,-ae f. [safrann siyah oluu ]
T. mantal depresyon, melankoli
melandinaceus,-a,-um yel deirmeninin
kolunun ekli
melaninum,-i n. siyah veya koyu kahverengi pigment
mela(no)- Gr. = melamelanospermus,-a,-um tohumlar siyah
olan
melior,-ius (bonus'tan Comp.) daha iyi
melissa,-ae f. [Gr. ar ] oulotu, melisa
(bitki)
melit(o)- Gr. bal
mellificus,-a,-um bal yapc
mellitus,-a,-um ball, bal gibi tatl
meIo,-onis m. [Gr. mel- = elma ] kavun
meloniformis,-e kavun biiminde
membrana,-ae f. A. B. zar, membran
membranaceus,-a,-um zarms, ince ve
yar geirgen dokulu
memoria,-ae f. hafza, bellek
meninges,-um f. beyin ve omurilik boluklarn deyen zarlar
meningicus,-a,-um meninks ile ilgili bkz.
meninx
meningitis,-idis f. beyin zar ve omurilik
zar iltihab
meningoencephalitis,-idis f. beyin ve
beyin zarlarnn iltihab, menengoansefalit
meninx,-ingis f. beyin ve omurilik zar,
meninks
meniscus,-i m. [kk ay ] A. baz
eklemlerde bulunan ay eklinde
kkrdak levha
mens, mentis f. akl
menses,-(i)um m. ayba (ginekolojide)
mensis,-is m. ay
menstrualis,-e ay ile ilgili; ayba ile
ilgili

125
menstruatio.-onis f. det, ayba
mensura,-ae f. l
mentalis, e 1. [raentum,-i n.] ene ile
ilgili 2. [mens, mentis f. ] akl ile
ilgili
mentha,-ae f. nane (bitki)
mentholum,-i n. mentol, mantol
mentum,-i n. [ene ] A. eneucu
mercator,-oris m. tccar
meridianus,-a,-um le ile ilgili
meridies,-ei m. le; ante meridiem, ks.
a.m. leden evvel; post meridiem,
ks. p.m. leden sonra; meridie
leyin, le vakti
mer(o)- Gr. blm, ksm; tk. izomer,
polimerizasyon
mesenceptaIon,-i n. orta beyin, mesensefal
mesentericus,-a,-um mesenterium ile ilgili
mesenterium,-i n. barsaklar karn duvarna balyan zar, ince barsak
asks, mesanter
mes(o)- Gr. ortada bulunan
mesocarpium,-i n. meyva kabuunun
orta ksm, mezokarp
meta- Gr. sonradan, arkada; deiik,
deime; srada, ortada, aras
metabolisma,-atis n. [deiik ekle sokma ] canl organizmada vukubulan,
ykc ve yapc kimyasal deiiklik, metabolizma
metacarpus,-i m. eltara
metallicus,-a,-um madensel, maden gibi
parlyan
metamorphosis,-is f. [deiik ekil alma ]
metamorfoz
metaphasis,-is f. bir canlnn gelimesinde ikinci, faz, arafaz, metafaz
metaphysica,-orum n. [fizik tesi ] metafizik
metastasis,-is f. [baka yere yerleme ]
metastaz
metatarsus,-i m. ayak tara
metazoon,-i n. [daha sonra yayan ]
meteorismus,-i m. mide ve barsak
iinde fazla gaz, meteorizm, gaz
met(e)r- Gr. lme, l; tk. termometre, geometri (bkz. geometria)

mobilis
metritis.-idis f. uterus iltihab
metus,-us m. korku
meus,-a,-um benim (ki)
mexicanus,-a,-um Meksika'da yetien,
Meksika'ya ait
miasma,-atis n. f hastala neden olan
madde
micranthus,-a,-um [Gr. micr-, anth- ]
kk iekli
micr(o)- Gr. kk
microbium,-i n. [kk canl ] mikrop
microcarpus,-a,-um kk meyveli
microorganisma,-atis n. [kk canl ]
mikroorganizma
microphyllus,-a,-um Gr. ufak yaprakl
microspermus,-a,-um kk tohumlu
mictio-onis f. idrarn karlmas
miles, militis m. asker
miliaceus,-a,-um dan'ya benzer
milium,-i n. dar'nm eski ismi
mille(-) bin, B. ok
millefolius,-a,-um [bin yaprakl ] B.
ok yaprakl
millesimus,-a,-um bininci
minimus,-a,-um (parvus'tan Sup.) en
kk
minium,-i n. K. krmz kurun oksit,
minyum
minr,-us (parvus'tan Comp.) daha
kk
minus z. daha az; plus minus bkz. plus
minutus,-a,-um ok kk
miosis,-is f. pupilla'nn daralmas, miyozis
miscere kartrmak
misericordia,-ae f. merhamet
missio,-onis f. gnderme
mistura,-ae f. = mixtura
mitella,-ae f. a kol asks
mtis,-e mutedil, lman, hafif, Gal.
dile, seyreltik
mitra,-ae f. ba sargs
mittere gndermek
mixtum,-i n. karm
mixtura,-ae f. karm, kark il
mixtus,-a,-um kartrlm
mm. bkz. musculus
mobilis,-e kmldanabilen, kmldatlabilen; tk. otomobil

modl us
modulus,-i m. l
modus,-i m. l
molaris,-is m. az dii
moles,-s f. yk
molimen,-inis n. strap, rahatszlk
mollis,-e yumuak
mollities,-ei f. yumuama
mollugo [mollis'ten tretilmi ] m.
yumuaka
molluscus,-a,-um yumuak
monadelphus,-a,-um [tek kardeU ] monadelf, stamenlerin filamentleri
bir tek tp halinde birlemi
monandrus,-a,-um B. tek stamenli
monanthus,-a,-um tek iekli
moniliformis,-e gerdanlk eklinde, tebih biiminde
mon(o)- Gr. bir, tek; tk. monolog
[bkz. log-]
monocarpus,-a,-um bir tek defa meyva
veren ve sonra len; cf. hapaxanthus
mono<-ephalus,-a,-um tek bal
monochasium,-i n. B. dallanmas alternan ve birer dal daima ana
eksen durumunda olan infloresans, monokazyum
monochlamydeus,-a,-um tek rtl, B.
iekte yalnz kaliks veya yalnz
korolla bulunan, monoklamideik
monochromus,-a,-um tek renkli
monoclinus,-a,-um [tek yatakl ] B. erdii
monocotyledoneus,-a,-um tek kotiledonlu,
tek enekli, monokotil
monogynus,-a,-um tek pistilli
monoicus,-a,-um [tek evli ] B. tek evcikli, monoik
monopeta!us,-a,-um tek petalli
monophobia,-ae yalnzlktan korkma
monophyllus,-a,-um tek yaprakl
monosepalus,-a,-um tek sepalli
monospermus,-a,-um tek tohumlu
monostachys tek baakl
monostichus,-a,-um tek sra zerine dizilmi
mons,-montis m. da
montanus,-a,-um dalarda bulunan

126

monticolus,-a,-um dada yayan, dada yetien

monticu!us,-i m. dack
mora,-ae f. gecikme; tereddt, bekleme;
sine mora R. beklemeksizin, tereddt etmeden
morbilli,-orum m. kzamk hastal
morbus,-i m. hastalk
morio,-onis m. [soytar, maskara ]
morph- Gr. ekil
morphina,-ae f., morphinum,-i n. morfin
morpho)ogia,-ae f. [ekil bilimi ] morfoloji
mors, mortis f. lm
morsus,-us m. srma
mortals,-e lml, fani, lmle ilgili
morus,-i f. dut aac
mos.moris m. rf, adet, tarz; more
dicto R. sylendii (emredilmi)
tarzda
moschatus,-a,-um misk gibi kokan
motus,-us m. hareket
mox z. yaknda, az sonra, ksa bir zaman iinde
mucilaginosus,-a,-um msilaj
ieren,
msilajl
mucilago,-inis f. B. msilaj (bitkilerdeki
etken maddelerden biri), Gal. msilaz (bir eit gelenik preparat)
mucosa,-ae f. azdan rektuma kadar
boluun yzeyini rten ince, zarms tabaka, mukoza
mucosus,-a,-um smkl; mukoza ile
ilgili
mucro,-onis m. sivri u
mucronatus,-a,-um B. mukronat , ortada kk ve sivri bir dii olan
mucus,-i m. mks, smks sv
muliebris,-e dii
mulier, mulieris f. hanm
multangulus,-a,-um ok keli
mult(i)- ok
multi,-ae,-a ok
multibulbosus,-a,-um ok yumrulu
multicapsularis,-e ok kapsll
multicaulis,-e B. ok gvdeli
multiceps,-cipitis B. ok bakl, ok
kapitulumlu (bkz. capitulum)

127

naris

multicolor,-oris ok renkli
multidigitato,-pinnatus bkz. didigitatopinnatus
multifidus,-a,-um B. hemen hemen yzeyin yarsna kadar ve ok paraya blnm (yarlm)
multiflorus,-a,-um ok iekli
multifolius,-a,-um ok yaprakl
multiformis,-e ok ekilli
multijugus,-a,-um bkz. bijugus
multilobus,-a,-um ok loblu
multilocularis,-e B. ok gzl; bkz. loculus
multinervis,-e ok damarl
multipartltus,-a,-um ok paraya ayrlm
multipetalus,-a,-um ok petalli
multipinnatus,-a,-um bkz. bipinnatus
multiplex,-plicis ok misli
multiserialis,-e ok sral
multiternatus,-a,-um bkz. biternatus
multitudo.-inis f. okluk, kalabalk
multivalvis,-e ok kapakl
multus,-a,-um ok
mundare temizlemek
mundatus,-a,-um [temizlenmi ] meyva
kabuu karlm
mundities,-ei f. temizlik
mundus,-a,-um temiz
mundus,-i m. dnya
muralis,-c duvarda yetien
murarius,-a,-um = muralis
murinus,-a,-um [fare renginde ] krmzya bakan gri
murus,-i m. duvar
mus, muris m. fare
muscularis,-e kas ile ilgili

musculus,-i m. [kk fare] A. kas;

m. = musculus N. sg.; mm. musculi N. pl.
mutare deitirmek
mutatio,-onis f. [deime ] B. mutasyon,
kaltm faktrlerinin deimesi,
T. erkek ocukta ses kalnlamas
muticus,-a,-um B. uta uzants bulunmayan, dikensiz, klksz
mutilatio,-onis f. sakat etme, ktrm
etme
my- Gr. 1. Gz krpma 2. = myomyalgia,-ae f. kas ars
mydriasis,-is f. pupilla'nn genilemesi
myel(o) - Gr. ilik
myi- Gr. sinek
myiodes,-is s. sinee benzer
my(o)- Gr. [fare ] kas
myocardtis,-idis f. kalp adalesi iltihab.
myocardium,-i n. kalp kas, miyokard
myologia,-ae f. kas bilimi, miyoloji
myometrium,-i n. uterus'un kas tabakas
myopia,-ae f. [gzn krplmas ] uza
iyi grememe, miyopi
myops, myopis [gzlerini krpan] miyop
myos- Gr. = myomyosis,-is f. (yanllkla miosis yerine
kullanlr)
myositis,-idis f. kas iltihab
myring- Gr. kulak, zar, timpan zar
myringa,-ae f. kulak zar, timpan zar,
timpanum
myringitis,-idis f. kulak zar iltihab
myrrha,-ae f. mra
myrtus,-i m. mersin (bitki)
Mysia,-ae f. anakkale-Balkesir blgesi
mysicus,-a,-um Mysia'da yetien

n. bkz. nervus
naevus,-i m. ben
nanus,-a,-um ok kk, cce gibi kk, bodur
napiformis,-e [algam eklinde ] B. ba-

sk kre biiminde
narcosis,-is f. narkoz
narcoticus,-a,-um uyuturucu, bayltc,
narkotik
naris,-is f. burun delii

nasalis
nasalis,-e burun ile ilgili
nasus,-i m. burun
nasutus,-a,-um burun tayan
natans,-ntis t yzen ] suyun yzeyinde
duran
natare yzmek
natio,-onis f. millet
natrium,-i n. sodyum (Na)
natura,-ae f. tabiat, yaradl, doal
zellik
naturalis,-e doa ile ilgili, doal
natus,-a,-um domu
nausea,-ae f. nozea (bulant ve bulant
hissi)
navieula,-ae f. kk sandal, kk gemi
navicularis,-e (kk) sandal eklinde
navis,-is f. sandal, gemi
Neapolis,-is f. Napoli
neapolitanus,-a,-um Napoli yaknlarnda
yetien
nebula,-ae f. [kk bulut, sis ] Gal. pskrtlen (yal) il, T. gzn
korneasnda (bkz. cornea) bir bulanklk
necessarius,-a,-um gerekli
necro- Gr. l
necrophilia,-ae
llerden holanma,
cinsel arzusunu ller zerinde
tatmin etme
necrophobia,-ae f. cesetten korkma
nectar,-aris n. [mitolojide ilhlarn iecei ] B. baz yaprak veya ieklerde,
zel bezler tarafndan salglanan
tatl madde, balz, nektar
nectariferus,-a,-um nektar tayan, balz salglayan
nectarium,-i n. balz salglayan gudde (bez) , nektaryum
nectere balamak
neglectus,-a,-um ihmal edilmi
nemoralis,-e orman ve korularda yetien
nemorosus,-a,-um = nemoralis
nemus,-oris n. ormanck, koru
neo- Gr. yeni, taze, krpe
neonatus,-a,-um yeni domu
neotypus,-a,-um [yeni tipten olan ] neotip

128

nephritis,-idis f. bbrek iltihab, nefrit

nephros,-i m bbrek
nervatus,-a,-um B. damarl
nervinus,-a,-um sinirlet ile ilgili
-nervius,-a,-um -sinirli
nervosus,-a,-um B. ok damarl; damarlar kk, T. ok sinire sahip; sinir
(ler) ile ilgili
nervus,-i m. A. sinir, B. yaprak damar;
A. n. = nervus
nes(o)- Gr. ada
neuralgia,-ae f. Gr. [sinir ars] nralji, nevralji
neurilemma,-atis n. sinir zar
neuritis,-idis f. sinir iltihab, nevrit
neur(o)- Gr. sinir
neuroglia,-ae f. sinir lifleri arasndaki
doku
neurologia,-ae f. sinir bilimi, nroloji
neurosis,-is f. T. nevroz, nroz (bir
eit sinir hastal)
neutralis,-e ntr(al), tarafsz
nexus,-a,-um [nectere'den partisip ] balanm
niccolum,-i n. nikel (Ni)
nicotiana,-ae f. ttn (bitki)
nidus,-i m. yuva
nigella,-ae f. rekotu
niger, nigra, nigrum siyah (biraz griye
bakan)
nigricans,-ntis siyaha bakan
nihil hi bir ey
nisi deil ise, yok ise
nitens,-ntis parlyan
nitidus,-a,-um parlak, dz ve cill
nitras-,-atis m. nitrat
nitricus,-a,-um azotlu, nitrik
nitrogenium,-i n. nitrojen, azot (N)
nivalis,-e kar ile ilgili
niveus,-a,-um kar beyaz
nix, nivis f. kar
nobilis,-e asil, soylu
noctiflorus,-a,-um geceleyin iek aan
noctu z. geceleyin
nocturnus,-a,-um gece ile ilgili, yalnz bir
gece devam eden
nodiflorus,-a,-um iekleri dmlerde
bulunan
nodosus,-a,-um (ok) dml

129
nodulus,-i m. dmck
nodus,-i n. dm, B. gvde zerinde yap
raklarn baland veya dallarn
kt yer.
noli tangere dokunma !
nom- Gr. yasa ; tk. astronomi
nomen,-inis n. isim
non deil
nonagesimus,-a,-um doksannc
nonaginta doksan
nongenti,-ae,- a dokuzyz
nonus,-a,-um dokuzuncu
normalis,-e dzenli
noso- Gr. hastalk
nosoconium,-i n. hastane
nosophobia,-ae f. hastalklardan korkma
noster, nostra, nostrum bizim(ki)
nota,-ae f. iaret, benek, (yazda) not
notatus,-a,-um benekli
notus,-a,-um bilinmi, tannm
novem dokuz
novies dokuz defa
novus,-a,-um yeni
nox, noctis f. gece; R. media nocte
[gece yarsnda] gece yars
noxa,-ae f. [zarar ] hastalk nedeni

obtusus
noxia,-ae f. = noxa
noxius,-a,-um zararl
nubecula,-ae f. [kk bulut ]
nubes,-is f. bulut
nucellus,-im. [kk nux ] B. ovlde embriyon kesesini tayan bir ksm
nucha,-ae f. ense
nuehalis,-e ense ile ilgili
nuclearis,-e nukleus ile ilgili
nucleus,-i m. A. B. nukleus, ekirdek
nudus,-a,-um plak
nullinervis,-e = enervis
nullus,-a,-um hi kimse, hi (bir ey
numerosus,-a,-um bol sayda mevcut
numerus,-i m. rakam, say
nummularius,-a,-um madensel paraya
benzer
nummus,-i m. madensel para
nunc z. imdi
nutans,-ntis [ban een ] B. aaya
dou eilmi
nutare ban emek
nutricius,-a,-um [besleme ile ilgili] besleyen, besleyici, gda veren
nux, nucis f. ceviz, fndks meyva, nuks
nyct(o)- Gr. gece
nyctophobia,-ae f. geceden korkma

0
ob e. + Acc. -den dolay
ob-, c nnde oc-, f nnde of-, p nnde op- ters; aaya; kar
obcordatus,-a,-um ters kalp eklinde
obdeltatus,-a,-um ters delta eklinde;
bkz. deltatus
obducere rtmek, kaplamak
obductus,-a,-um kaplanm
obesitas,-atis f. imanlk
obliquus,-a,-um [eik, eri ] B. (yapran) iki taraf hemen hemen eit
oblongifolius,-a,-m oblong yaprakl
oblongus,-a,-um uzunca B. oblong, keleri yuvarlak dikdrtgen eklinde

obovatus,-a,-um ters yumurta eklinde,

ters ovat, obovat
obscurus,-a,-um koyu renkli
obserere tohum ekmek, kaplamak
obsitus,-a,-um rtl
obsoletus,-a,-um artk kullanlmayan,
modas gemi
obstetricius,-a,-um doumda yardmc
obstetrix,-icis f. ebe
obstipatio,-onis f. [skklk ] T. kabzlk
obstipus,-a,-um eri
obturatus,-a,-um tka (tpa) ile kapatl- .
m
obtsus,-a,-um kt, ucu az yuvarlak

ococ- bkz. oboccasio,-onis f. frsat

occidetaIis,-e [ob-, cadere: gnein
bat ile ilgili ] batda bulunan
occpitalis,-e artkafa ile ilgili
occiput,-itis n. artkafa, ban arkas
occlusio,-onis f. [kapatma ] T. tkanma
occlusus,-a,-um sarlm, saklanm, muhafaza edilmi
occultus,-a,-um saklanm, gizli
ochraceus,-a,-um toprak rengi, hki,
biraz kahverengine bakan sar
oc(h)reus,-a,-um = ochraceus
oct(a)- Lat. Gr. sekiz
octandrus,-a,-um sekiz stamenli
octanguIus,-a,-um sekiz kceli
octavus,-a,-um sekizinci; tk. oktav
octies sekiz defa
octingenti,-ae,-a sekizyz
octo(-) Lat. Gr. sekiz
octogesimus,-a,-um sekseninci
octoginta seksen
oculentum,-i n. gze srlecek pomat
oculus,-i m. gz
odon(to)- Gr. di
odonto!ogia,-ae f. [di bilimi] odontoloji
odor,-oris m. koku
odoratus,-a,-um gzel kokulu
-odorus,-a,-um -kokulu
oec(o)- Gr. ev; tk. ekonomi
oedema-atis n. dem; vcutta (dokularda) su toplanmas
oesophagicus,-a,-um yemek borusu ile
ilgili
oesophagus,-i m. [Gr. oiso- = getirme,
gtrme; phag-] yemek borusu
oestrifer,-fera,-ferum [oestrus = atsinei
sr sinei: at veya sr sinei
tayan ]
of- bkz. obofferre [bir kimsenin karsna karmak, gtrmek ] sunmak
officina,-ae f. [i odas ] eczane
officinalis,-e eczanede kullanlan, il
kodeksinde kaytl
officium,-i n. vazife
oic(o)- (modern kelimelerde bazan eco-)
Gr. = oeco-

130
olea,-ae f. zeytin (bitki)
oleaceus,-a,-um yaa benzer, yal
oleaginosus,-a,-um yal, ya veren
oleas,-atis m. oleat
olens,-ntis kokan, kokulu
oleosus,-a,-um yal
oleraceus,-a,-um sebzeye benzer, sebze
olarak yetitirilen
olere kokmak
oleum,-i n. ya, (uucu olduu zaman)
esans
olfactorius,-a,-um koku almada yardmc
olfactus,-us m. koku duygusu
oliganthus,-a,-um az iekli
olig(o)- Gr. az: tk. oligosakkarit
oligocarpus,-a,-um az meyval
oligosporus,-a,-um az sporlu
oliguria,-ae f. idrar karmann azalmas
olitor,-oris m. sebze yetitirici
olitorius,-a,-um sebze olarak kullanlabilen
oliva,-ae f. zeytin; A. zeytin biiminde
oluum
olivaceus,-a,-um zeytuni, zeytin yeili
olivaris,-e zeytin ile ilgili
olus,-eris n. sebze
olusatrum,-i n. [olus, ater: sebze olarak
kullanlan ve yapraklan hemen
hemen siyah olan ]
omentalis,-e omentum ile ilgili
omentum,-i n. mideden dier karn organlarna geen tek ya da iki
katl karn zar, peritonaeum'un
bir ksm
ommato- Gr. gz
omnino z. tamamiyle
omnis,-e herbir, hepsi, btn
onom(ato)- Gr. isim; tk. taksonomi,
anonim
ontogenesis,-is f. bir bireyin gelime ve
byme dizisi, ontogenez
ontogeneticus,-a,-um ontogenez ile ilgili
onus, oneris n. yk
oo- Gr. yumurta
oogenesis,-is f. yumurtann gelimesi
oolemma,-atis n. yumurtay saran zar
oophoron,-i n. A. B. ovaryum, yumurtalk

131
oophorus,-a,-um yumurta tayan
op- 1. Gr. grme; gz 1. Lat. bkz. obopacus,-a,-um mat, donuk, opak, saydam olmayan
operatio,-onis f. ameliyat
operculum,-! n. [kapatan ksm] Z.
baln solungac
ophid(io)- Gr. ylan
ophthalm(o)- Gr. gz
ophthalmicum,-! n. gz ilac, gzde kullanlan ila
ophthalmicus,-a,-um gz ile ilgili, gz
hekimliine dair, gzde kullanlan,
gz hastalklarn iyiletirici
ophthalmo!ogia,-ae f. gz bilimi, oftalmoloji
opiatus,-a,-um afyon ieren
opinio,-onis f. kan, gr
opistho- Gr. arkada
opium,-i n. afyon
oppositum,-i n., ks. opp. zt, kart
oppositus,-a,-um kar karya bulunan
oppressio,-onis f. sknt duygusu, skma, nefes tutulmas, daralma
duygusu
opticus,-a,-um grme ile ilgili; tk. optik
optimus,-a,-um (bonus'tan Sup.) en iyi
opus,-eris n. eser (meydana getirilen
deerli ey)
opusculum,-i n. kk eser
ora,-ae f. kenar
oralis,-e az ile ilgili
orbiclaris,-e daire biiminde, yuvarlak
orbiculatus,-a,-um daircnsi, tamamen
yuvarlak ekilde
orbiculus,-! m. kk daire
orbis,-is m. daire
orbita,-ae f. gz ukuru
orbitalis,-e gz ukuru ile ilgili
orchiodes,-is orkis'e benzer, orkide'ye
benzer
orchis,-idis f. salep (bitki), orkide
orchitis,-idis f. testis iltihab
ordinarius,-a,-um normal, ad
ordo,-inis m. [sra] (sistematikte) takm

otits

organon,-i n., organum,-i n. organ

orientalis,-e douda bulunan
orificium,-i n. A. aklk, vcuttaki delik
veya yark, orifis, B. spor vs.'nin
kt aklk
origanifolius,-a,-um yapraklar mercankke benzer
origanum,-i n. mercankk (bitki)
origo,-inis f. asl, mene, kken
-orius,-a,-um bir eylem ile ilgiyi gsterir; bkz. s. 34
ornith(o)- Gr. ku
ornithogamus,-a,-um kularn yardmyla
tozlaan
ornus,-a,-um [dalarda yetien veya
ssl]
orth(o)- Gr. dz, doru, dik; tk. ortografi
orthodontia,-ae f. [dileri dzene koyma ] ortodonti
orthopedia-ae f. [ayan dzeltilmesi ]
ortopedi
orthotropus,-a,-um ayn (dz) yne dnm, B. ovlde, mikropil ve hilum
karlkl kutuplarda olan
ortus,-a,-um [domu ] bir eyden kan veya olagen
oryza,-ae f. pirin (bitki)
os, oris n. az
os, ossis, n. kemik; os sacrum = sacrum
oscillatorius,-a,-um = versatilis
osculum,-i n. [kk az]
osseus-,a,-um kemiksi
ossiculum,-i n. kemikik
ossificatio,-onis f. kemikleme
osteo- Gr. kemik
osteologia,-ae f. kemik bilimi, osteoloji
ostitis,-idis f. kemik iltihab
ostium,-i n. T. az, delik, giri
-osus,-a,-um gen. bolluk, okluk ve bir
eyce zenginlii ifade eder; bkz.
s. 34
ot- Gr. kulak; tk. mikroti (kulak kepesinin doutan kk oluu)
oticus,-a,-um kulak ile ilgili
otitis,-idis f. kulak - iltihab

otologcum

132
ovis,-is f. koyun
ovoideus,-a,-um yumurtaya benzer
ovulum,-i n. B. vl, tohum tasla,
Gal. vl, vajinal olarak kullanlan
preparat
ovum,-i n. yumurta
oxy- Gr. keskin, batc
oxyacanthus,-a,-um sivri dikenli
oxydatus,-a,-um oksitlenmi
oxydum,-i n. oksit; oxydum ferri demir
oksit
oxygenium,-i n. oksijen (O)
oxymel,-mellis n. Gal. iinde bal zlm sirkeli preparat
oxyphyllus,-a,-um sivri yaprakl

otologcum,-i n. kulaa uygulanacak ila,

kulak ilc
otoIogicus,-a,-um kulakta kullanlan
ovalifolius,-a,-um oval yaprakl
ovalis,-e yumurta eklinde, oval
ovaricus,-a,-um ovaryum ile ilgili
ovarium,-i n. A. B. yumurtalk, ver,
ovaryum (dii reme hcrelerini
veren organ)
ovatus,-a,-um ovat, yumurtann boyuna
kesiti eklinde
ovifer,-fera,-ferum yumurta tayan
ovilis,-e koyundan gelen
ovmu,-a,-um koyun ile ilgili, koyuna
uygun, koyuna zg

P
pabulum,-i n. yem
pachy,- Gr. iman
pachymeninx,-ingis f. beyin ve omurilik
boluklarn diyen zarlardan kaln olan ( = dura mater)
Padus,-i m. talya'daki Po nehri
paediatria,-ae f. ocuk hekimlii, pediyatri
p(a)ed(io)- Gr. ocuk, kukla; tk. pedagog
paediophobia,-ae f. bebeklerden, kuklalardan korkma
pala,-ae f. krek
palaeo- Gr. eski
Palaestina,-ae f. Filistin
palatinus,-a,-um damakta bulunan
palatum,-i n. damak
palatus,-a,-um krek eklinde
palea,-ae f. gramine ieinde brakteol
paleaceus,-a,-um kk, dik, zarms
pullarla kapl
palidosus,-a,-um bataklkta yetien
pallidus,-a,-um sararm, benzi atm; soluk
pallium,-i n. [bir cins manto] beyin
kabuu, palyum

pallor,-oris m. solgunluk, beniz sarl;

mathk
palma,-ae f. el ayas
palmaris,-e el ayas ile ilgili
palmatus,-a,-um el eklinde (genellikle
be loblu ve loblarnn orta damarlar bir noktada birleen yapraa verilen sfat)
palpebra,-ae f. st gz kapa
palpebralis,-e st gz kapa ile ilgili
palpitatio,-onis f. arpnt
paludosus,-a,-um bataklkta yetien
palus,-udis f. bataklk
palustris,-e bataklkta yetien
Pamphylia,-ae f. Antalya - Alanya blgesi
pamphylicus,-a,-um Pamphylia'da yetien
pampinus,-i m. trmanan bitkilerde tutunma filizi
pancreas,-atis n. pankreas
pancreaticus,-a,-um pankreas ile ilgili
panduratus,-a,-um keman eklinde ve her
iki yan derin krfezli
panduriformis,-e = panduratus

133

panicula,-ae f. B. bileik salkm

paniculatus,-a,-um bileik salkm eklinde
panis,-is m. ekmek
pa(to>- Gr. hep, tam, btn; tk.
panteon [bkz. theo-: btn ilhlarn tapna]
pantropicus,-a,-um [her yne dnen ]
pantropik
papaver,-eris n. haha
Paphlagonia,-ae f. douda Kzdrmaa kadar Gerede-Kastamonu evresi
paphlagonies,-a,-um Paphlagonia'da
yetien
papilio,-onis m. kelebek
papilla,-ae f. [memeba ] A. B. papil,
siil
papillaris,-e papil ve (z. B.) siil ile
ilgili
papillosus,-a,-um (ok) papilli veya siilli
pappus.-i n. B. papus (emsiye biiminde kllar)
papula,-ae f. papl, (deride grlen ii
su dolu kese eklinde kabarck)
papyracets,-a,-um l. papirs bitkisine
benzer, papirs bitkisinden elde
edilmi 2. kt gibi ve opak
papyrifer,-a,-um [ [kt veren ] kt
imalinde yardmc
papyrus,-i m. Eski Msr'da, papirs
denilen yaz malzemesinin elde
edildii bitki (Cyperus papyrus);
kt
par, paris eit
-par- bkz. -parus
par(a)- Gr. boyunca, yannda, yakn;
tk. paralel
parabolicus,-a,-um parabol eklinde, B.
ekli ovat ile elips aras, tepesi
obtus
paracolicus,-a,-um colon'un yannda bulunan; bkz. colon
paracolpium.-i n. vajenin etrafn saran
doku
paracorolla,-ae f. [korolla'nn yannda
bulunan ksm ] korollann eki,
parakorolla

patellaris
paracystium,-i n. idrar kesesinin etrafn saran doku
paraduodenalis,-e duodenum'nun yannda bulunan
parallelus,-a,-um Gr. [birbirinin yannda ] paralel
parare hazrlamak
paratus,-a,-um hazr(lanm)
parce z. az, nadiren
pardus,-i m. pars, leopar
parenchyma,-atis n. A. belirli bir fonksiyon gsteren doku ksm veya
hcreler grubu, B. ince eperli ve
birbirinden farkl olmayan izodiametrik hcreler, parankima
parentes,-um m. ebeveyn
paries, parietis m. duvar, A. Fiz. cidar,
eper
parietalis,-e duvar, cidar ile ilgili
paripinnatus,-a,-um (pennat yapran
sap) bir ift yaprakk ile biten
parotidicus,-a,-um parotis ile ilgili
parotis,-idis f. kulakalt tkrk bezi,
parotis
parotitis,-idis f. parotis iltihab
pars, partis f. ksm
parthenius,-a,-um [parthenos Gr. =
virgo ] kadn hastalklarnda kullanlan
partim z. ksmen
partitus,-a,-um [blnm ] B. hemen hemen tabana kadar yarlm
partus,-us m. doum
parulis,-idis f. [ulis Gr. = dieti ] dieti
apsesi
parureterius,-a,-um reter'in yannda bulunan; bkz. ureter
-parus,-a,-um douran
parvus,a,-um kk
parvuhs,-a,-um ok kk, kck
passerinus,-a,-um [passer = sere ] sere ile ilgili
pasta,-ae f. pat, hamur, macun, T.K.
pasta
pastillus,-i m. f pastil
pastor,-oris m. oban
patella,-ae f. dizkapa kemii
patellaris,-e dizkapa ile ilgili

patelliformis
patelliformis,-e dizkapa eklinde
patens,-ntis [ak bulunan ] yayvan,
yaylm
pater, patris m. baba
path(o)- Gr. kt etki altnda uuunma,
zarar grme, strap ekme, hasta(lk); tk. psikopat = ruhen
hasta olan kimse
pathologia,-ae f. [hastalk bilimi ]
patoloji
patientia,-ae f. sabr
patria,-ae f. vatan
patulus,-a,-um yayk
pauci,-ae,-a az, az miktarda mevcut
pauci- az
paucidentatus,-a,-um az dili
pauciflorus,-a,-um az iekli
paucifolius,-a,-um az yaprakl
paucispinus,-a,-um az dikenli
paucus,-a,-um az, az miktarda mevcut
paulum, z. az, biraz
pauper,-eris fakir, yoksul
pauxillum,-i n. biraz
pavo,-onis m. tavus kuu
pavoninus,-a,-um [tavus kuu ile ilgili ]
alaca, ok renkli; tavus kuundaki
gibi mavi renkli
pavor,-oris m. korku
pax, pacis f. bar
pecten,-inis m. [tarak ] A. tarak
pectinatus,-a,-um tarak biimine
pectoralis,-e gs ile ilgili, gs tarafndan bulunan, giis iin yaplan
pectus,-oris n. gs
peculiaris,-e zel
pecunia,-ae f. para
pedalis,-e ayak (bkz. pes 2.) uzunluunda
pedatus,-a,-um [ayakl ] B. palmatus'a
kyasla, en alttaki iki lop tekrar
kk loplara ayrlm; bkz. palmatus
pedicellatus,-a,-um pedicellus'a sahip,
pedicellus'ta bulunan
pedicellus,-i m. sapk, z. infloresanstaki bir iein sap
pediculus,-i m. Z. bit, B. = pedicellus
pcdiformis,-c ayak eklinde

134
peduncularis,-e pedunculus ile ilgili
pedunculatus,-a,-um sapl
pedunculus,-i m. iek durumunun, iein veya meyvann sap, pedonkul, A. sap
pejor,-jus (malus'tan Comp.) daha fena
pel- bkz. perpelargonium,-i n. sardunya (bitki)
pelecanus,-i m. kak kuu
pellucidus,-a,-um [per-, lux: geiren ] veffaf, saydam
peltatus,-a,-um [kalkanl ] kalkan eklinde, kalkana benzer, B. yaprak
sap yapran ortasnda veya
ortasna yakn bir yere bal
peltum,-i n. kalkan
pelvinus,-a,-um pelvis ile ilgili
pelvis,-is f. leen (kala ii boluu)
pelvis, havsala
pendens,-ntis = dependens
pendere asl blunmak
pendulims,-a,-um = pendulus
pendulus,-a,-um (uzunca ve) sarkk
penicillatus,-a,-um fra eklinde
penicillinum,-i n. penisilin
penicillus,-i m. fra
peninsula,-ae f. yarmada
penis,-is m. kam, erkek reme organ, penis
penna,-ae f. ty
pennatus,-a,-um pinnatus
pent(a)- Gr. be; tk. pentan
pentagonus,-a,-um be keli
pentagynus,-a,-um be pistilli
pentandrus,-a,-um be stamenli
pentanthus,-a,-um be iekli
pentapetalus,-a,-um be petalli
pentaphyllus,-a,-um be yaprakl
pentapterus,-a,-um be kanatl
pentasepalus,-a,-um be sepalli
pentaspermus,-a,-um be tohumlu
pentastachys s. be baakl
pentastichus,-a,-um be sra zerine dizilmi
pente Gr. be
peps- sindirime
pepsina,-ae f., pepsinum.-i n. pepsin
per e. + Acc. srasnda, -den geerek

135
per-, 1 nnde pel- 1. arasndan, -den
geerek 2. ok 3. sonuna kadar,
tamamen
peractus,-a,-um [sonuna kadar yaplm ]
bitmi, bitirilmi, tamamlanm
perbrevis,-e ok ksa
percalefactus,-a,-um ok snm
peregrinus,-a,-um yabanc
perennans,-ntis =perennis,-e
perennis,-e ok senelik
perfectus,-a,-um [= peractus ] tamamlanm
perfoliatus,-a,-um(yaprak) laminas gvde tarafndan delinmi
perforatio,-inis f. delme, delinme
perforatus,-a,-um delinmi, ok delikli
pergamenus,-a,-um Bergama ile ilgili,
Bergama yaknlarnda yetien;
parmene (yaz iin hazrlanm
hayvan derisine) benzer
Pergamum,-i n. Bergama
pergere devam etmek
peri- Gr. etrafta, etrafnda; tk. periskop
periarterialis,-e arterin etrafnda bulunan
pericardium,-i n. kalp d zar, perikard
pericarpium,-i n. perikarp, meyva kabuu
pericranium,-i n. kafatasnn periosteum'u (kemik dzar)
periculosus,-a,-um tehlikeli
peridium,-i n. [dolap ] bir ok mantarn
sporoforlarn saran d duvar
perigynus,-a,-um B. [ovaryumun etrafnda bulunan ] perigin, respetakulumu (bkz. receptaculum) ukur,
ovaryumu serbest ve st durumlu
olan
perinaeum,-! n. A. aparas
perinde z. ayn ekilde
periodontium,-i n. di kk zar
periosteum,-i n. kemik dzar, periyost
periphericus,-a,-um evresel, periferik
peritonaeum,-i n. karn zar, periton
perliquidus,-a,-um akc (alkol, eter gibi)
permanens,-ntis kalc, devam eden,
devaml, srekli
permeabilis,-e geirgen

pharmacopoea
pernities,-ei f. mahvolma
peronaeus,-a,-um perone ile ilgili
perone,-es f. kam kemik, fibula
peroralis,-e az yoluyla alnan
perpendicularis,-e = verticalis
perpetuus,-a,-um devaml, srekli
persistens,-ntis B. kalc
personatus,-a,-um maskeli
pertussis,-is f. bomaca
pertusus,-a,-um B. yzeyinde dzensiz
boluklar bulunan
peruvianus,-a,-um Peru'da yetien Peru'
ya zg
pes,pedis m. 1. ayak 2. ingiliz l
sistemine gre 30.5 cm; Fransz
sistemine gre 32.5 cm.
pess- = pepspessimus,-a,-um (malus'tan Sup.) en
fena
pestis,-is f. veba
petaloideus,-a,-um petale benzer
petalum,-i n. B. petal, ta yapra
(korollay oluturan yapraklardan
biri)
petiolars,-e saph, petiyol zerine oturmu
petiolatus,-a,-um sapl
petiolus,-i m. sap, yaprak sap, petiyol
petrosus,-a,-um kayams, kayal
phaeo- Gr. kahverengi, esmer
phaeophyceae,-arum f. esmer yosunlar
phaeus,-a,-um koyu renkli
phag,- Gr. yemek; tk. polifaji
phalanx,-angis f. parmak kemii
phallus,-i m. = penis
phaneranthus,-a,-um iekleri akta bulunan
phaner(o)- Gr. grnebilen, grnr
phanerogamus,-a,-um ak tohumlu, fanerogam
pharmacia,-ae f. eczaclk
pharmaco- Gr. il, ecza
pharmacologia,-ae f. [ecza bilimi ] farmakoloji
pharmacophobia,-ae f. illardan korkma
pharmacopoea,-ae f. il kodeksi

pharyngcus
pharyngicus,-a,-um farenks ile ilgili
pharyngitis,-idis f. farenks iltihab
pharynx,-yngis m. yutak, farenks
phaseolus,-i m. fasulya (bitki)
phenacetinum,-i n. fenasetin, organik bir
madde
pheng(o)- Gr. k
phengophobia,-ae f. gne ndan,
ktan korkma
phenoIum,-i n. fenol
phiala,-ae f. ie
phil(o)- Gr. sevme, dost; tk. filoloji
philologia,-ae f. [kelimeleri sevme ] filoloji
philosophia,-ae f. [bilgelii sevme] felsefe; tk. filozof
philtrum,-i n. 1. = filtrum 2. burun alt
oluu
phleb- Gr. damar, ven (toplardamar)
phlebitis,-idis f. ven iltihab, flebit
phlegmona,-ae f. ba dokusunun cerahatlanm olmas, flegmon
phloio- Gr. [kabuk] B. i kabuk; tk.
floem
phlomoides,-is [phlomis = Kuds adaay, halk arasnda alba, alba
denilen tyl bir bitki ] phlomis'e
benzer
phlox, phlogis f. [alev ] Kuzey Amerikada yetien ate iei
phob- Gr. korkma, korku
phobia,-ae f. mantkl olmayan veya
hastalk derecesinde her trl korku veya rkeklik, fobi; bkz. aero-,
agora-, amaxo-, andro-, anemo-,
anthropo-, astrapo-, ataxio-, auto-, cancero-, cardio-, carcinomato-, cerauno-, claustro-, clepto-, clithro-, coito-, cyprido-, dermatosio-, electro-, emeto-, ergasio-, ereutho-, eroto-, gamo-,
helmintho-, h(a)emato-, h(a)emo-,
hydro-, hygro-, lepro-, lysso-,
mono-, necro-, noso-, nycto-,
odonto-, p(a)edio-, pharmaco-,
phengo-, phomo-, photo-, phthisio-, pono-, pyro-, scabio-, tapho-, thalasso-, thanato-, thermo-,

136
toxico-, triscaideca-, venereo-,
xeno-, zoo-, v. s.
phoca,-ae f. fok bal
Phoenica,-ae f. Finike
phoeniceus,-a,-um = purpureus
phoenicius,-a,-um Finike'de yetien
phon(o)- Gr. ses, grlt; tk. telefon
(bkz. tele-), megafon, fonetik
phonophobia,-ae f. grltl bir ekilde
ya da yksek sesle konumaktan
korkma
-phor- Gr. tayan; tk. fosfor
phos- Gr. k
phosphas,-atis m. fosfat
phosphis,-itis m. fosfit
phosphorus,-i m. [k tayan ] fosfor
phot(o)- Gr. = phos-; tk. fotoraf
photophobia,-ae f. ktan korkma
phragm- Gr. it, perde; tk. diyafram
[ayran pede ]
phragmites,-is s. it ve perde yapmakta
kullanlan
phren- Gr. akl; tk. izofreni ([akl blnmesi ] erken bunama denen
akl hatal)
phrenes, phrenum f. diyafram
Phrygia,-ae f. Denizli - Uak - Ktahya Eskiehir - Afyon evresi
phrygius,-a,-um Phrygia'da yetien
phthisiophobia,-ae f. tberklozdan korkma
phthisis,-is f. verem, tberkloz
phy- Gr. gelime
phyll- Gr. yaprak; tk. klorofil
phyllocladum,-i n. B. yaprak grevi
yapan ve laminaya benzer ekilde
genilemi ve yasslam olan ksa
srgn, filloklat
phyllophorus,-a,-um yaprak tayan
-phyllus,-a,-um . . . . yaprakl; bkz. s. 35
phylum,-i n. sistematikte birlik
phys(a)- Gr. kese
physi(o)- Gr. tabiat; tk. fizik
physiologia,-ae f, canllarn normal fonksiyonlarn inceleyen ilim, fizyoloji
physiologicus,-a,-um fizyoloji ile ilgili,
fizyolojik

137
physodes,-is keseye benzer
phyt- Gr. bitki; tk. fitopatoloji
picea,-ae f. ldin (bitki)
pieeus,-a,-um katran renginde, kahverengine bakan siyah
pcro- Gr. ac
pictus,-a,-um boyanm
pigmentum,-i n. [boya] pigment (histoloji ve botanikte) boyar madde
pila,-ae f. top
pilifer,-fera,-ferum kl tayan, B. (yapran) tepesi ok ince zayf bir
ula biten
pilosellus,-a,-um kk kl tayan
pilosus,-a,-um B. ksa, ince, zayf tylerle rtl
pilula,-ae f. [kk top ] hap, pill
pilum,-i n. mzrakl karg; (eczaclkta)
havaneli
pilus,-i m. kl
pimenta,-ae f. Hint biberi (bitki)
pinealis,-e A. am kozalana benzer
pineus,-a,-um pinus'a (ama) benzer
pinguiculus,-a,-um olduka yal
pinguis,-e (sabit) yal
pinnatus,-a,-um tyl, ty eklinde, B.
(yaprak sapnn) her iki tarafnda
basit yaprakklar bulunan, pennat; alternatm pinnatus (pennat
yaprakta) yaprakklar yaprak
sap zerinde almak olarak dizilmi olan; decrescente(r) pinnatus
(pennat yaprakta) yapran tabanndan tepesine doru yaprakklarn bykl azalan; interrupte pinnatus (pennat yaprakta) yaprakklar bir byk
bir kk olmak zere almak olarak sralanm; bkz. digitatopinnatus, didigitato- pinnatus, bipinnatus vs.
pinoides,-is = pineus
pinus,-i f. am aac
piper,-eris n. biber (bitki ve baharat)
piperitus,-a,-um bibere benzer
piriformis,-e armut biiminde
pirum,-i n. armut (meyva)
pirus,-i f. armut aac

pleura
piscis,-is m. balk
Pisidia,-ae f. gneyde Toroslara kadar
Burdur - sparta evresi
pisidicus,-a,-um Pisidia'da yetien
pistillum,-i n. 1. havaneli 2. B. pistil (ginekeumu tekil eden organlarn
her biri, bkz. gynaeceum)
pituita,-ae f. balgam, A. pitit bezi
-pit(ys) Gr. am
pix, picis f. katran
placenta,-ae f. A. plasenta (fets ana
rahmine balyan zel bir yap),
(ginekolojide) son , B. tohum taslaklarnn ovaryum iinde baland doku, plasenta
plaa,-ae f. vuru, kaza
planta,-ae f. B. bitki, A. ayak taban
plantagineus,-a,-um sinirliota benzer
plantago,-inis f. sinirliot
plantare bitki dikmek
plantaris,-e ayak taban ile ilgili
planum,-i n. dzlem
planus,-a,-um yass, dz
plasma,-atis n. plazma, baz dokularn
(kan, adele) bileimine giren sv
ksm; kan plazmas (kann krmz ve beyaz krecikleri, mineral
tuzlar proteidleri, kolesterin ve
lipidleri tayan sv ksm)
platinum,-i n. platin
platy- Gr. yass; tk. platform
platypetalus,-a,-um petalleri yass olan
platyphyllus,-a,-um yapraklar yass olan
platyspermus,-a,-um tohumlan yass olan
plebs, plebis f. avam
pl(e)io-Gr.[dahaok] birka, ok sayda
p)eiochasium,-i n. B. dallar vertisillat
(bkz. verticillatus) utaki iein
altndaki vertisillat dallar da ayn ekilde gelimi iek durumu,
pleyokasyum
pleiopetalus,-a,-um ok petalli
pleiophyllus,-a,-um ok yaprakl
pleiosepalus,-a,-um ok sepalli
pleiospermus,-a,-um ok tohumlu
plenus,-a,-um dolu
pleura,-ae f. gs kafesinin i yz ile
akcierlerin zerini rten zar,
plevra

pleuralis
pleuralis,-e plevra ile ilgili
pleuritis,-idis f. plevra iltihab (ounlukla tberklotik), zatlcenp, pl
rezi
-plex,-plicis -misli, -katl
plexus,-us m. A. sinir, ar
plica,-ae f. kvrm, pli
plicatus,-a,-um paralel ve birka pli
halinde katlanm
plietesialis,-e [Gr. pleio-, etesi- J birka sene gelitikten sonra bir defa iek aan ve meyvadan sonra
hemen len
Plinius,-i m. Romal yazar (M. S. I.
yzyl)
-ploideus,-a,-um sitolojide (bkz. cytologia) geen ve kromozom says ile
ilgili bir ek, cf. haploideus, diploideus
pluma,-ae f. ku ty
plumbago,-inis f. grafit madeni
plumbeus,-a,-um kurun, maviye yakn
gri
plumbum,-i n. kurun (Pb); plumbum
oxydatum bkz. lithargyrum
p!umosus,-a,-um (ok) tyl
plumula,-ae f. [tyck] B. 1. bitki taslanda gvdeyi meydana getirecek olan tomurcuk 2. gvdenin
vegetasyon noktas
plures,-a (multi'den Comp.) daha ok
plurimi,-ae,-a (multi'den Sup.) en ok
plus, z. daha ok; plus minus az ok
pluvialis,-e yamur ile ilgili
p. m. = post meridiem (bkz. meridies)
pneum(ato)- Gr. nefes; tk. pnmoni,
dispne
pneumaticus,-a,-um solunum ile ilgili
pneumonia,-ae f. akcier iltihab, zatrrie, pnmoni
pneumothorax,-acis m. dahilen akcierlerin yrtlmasyla veya haricen enjeksiyonla plevra boluuna hava
veya gaz gitmesi, pnmotoraks
pno- Gr. = pneumatpod- Gr. ayak; tk. antipot
podagra,-ae f. [Gr. pod-, agra- = ba,
kstek: ayak kstei] T. ayak

138
baparmanda damla hastal,
nikris
podagrarius,-a,-um nikriste kullanlan
podalgia,-ae f. ayak ars
poet- Gr. yapan, meydana getiren
poeta,-ae f. air
poet(ic)- Gr. yapc
polio- Gr. gri
poliosis,-is f. salarn aarmas, beyazlamas
pollen,-inis n. B. iek tozu, polen
pollex,-icis m. 1. el baparma 2. takriben 2.54 cm (baparmann
ilk boumunun uzunluu)
pollicaris,-e pollex (bkz.) uzunluunda
pollinatio,-onis f. tozlama
poliinium,-i n. ktle halinde birlemi
polen taneleri, polinyum
poly- Gr. ok
polyacanthus,-a,-um ok dikenli
polyadelphus,-a,-um [ok kardeli ] B.
stamenlerin filamentleri veya
daha ok demet halinde birlemi
polyandrus,-a,-um B. ok stamenli
polyanthemus,-a,-um birka tane infloresans' olan
po!yanthus,-a,-um ok iekli
polycarpicus,-a,-um birka defa meyva
verebilen
polycarpus,-a,-um ok meyvaya sahip
polycaulis,-e B. ok gvdeli
polycephalus,-a,-um ok bal, B. ok
kapitulumlu; bkz. capitulum
polychasium,-i n. [Gr. poly-, chas- ]
ok defa blnm iek durumu
polycladus,-a,-um ok dall
polycotyledoneus,-a,-um B. ok kotiledonlu
polydactylus,-a,-um ok parmakl
polyedrus,-a,-um Geom. ok yzl
polygamus,-a,-um B. poligam, hem tek
eeyli hem de hermafrodit
iekleri bir arada tayan
polygonus,-a,-um ok keli; tk. poligon
polygynus,-a,-um ok pistilli
polymerus,-a,-um ok ksml, K. yapsnda esas molekl ok defa
tekrarlanan; tk. polimerizasyon

139
polymorphus,-a,-um ok ekilli
polypetalus,-a,-um ok petalli
polyphagia,-ae f. hastann ok yemek
yemesi, polifaji
polyphyllus,-a,-um ok yaprakl
polypodium,-i n. [podio- Gr. = ayakk]
polyporus,-a,-um ok delikli
polyrrhizus,-a,-um ok kkl
polysepalus,-a,-um ok sepalli
poIyspermus,-a,-um ok tohumlu
polysporus,-a,-um ok spor tayan
polystachys s. ok baakl
poIystichus,-a,-um ok sral
polystilus,-a,-um B. ok stiluslu
polyuria,-ae f. atlan idrar miktarnn
artmas, poliri
polyvaIvis,-e ok kapakl
pomifer,-fera,-ferum aa meyvas tayan
pomum,-i n. aa meyvas
ponderosus,-a,-um ar
pondus,-eris n. arlk
ponere koymak
pono- Gr. aba; yorgunluk
pons, pontis m. kpr, A. pons, beyin
ile bulbus (soanck) arasnda
bulunan santral sinir sistemi paras
pont- Gr. deniz. z. Karadeniz
ponticus,-a,-um 1. Karadeniz ile ilgili
2. eski Pontus'ta yetien
Pontus,-i m. Bartn - nebolu aras ile
Sinop - Samsun - Amasya Tokat - Yozgat'n kuzey ksmErzincan - Gmhane'yi iine
alan ve oruh nehrine kadar uzanan blge
poples,-itis m. dizin arkasndaki ukur
popliteus,-a,-um poples ile ilgili
popuius,-i f. kavak (bitki)
populus,-i m. halk, toplum
porphyreus,-a,-um krmzya bakan kahverengi
porta,-ae f. kap, A. baz organlarn giri
yeri
portio,-onis f. [blm, ksm ]
porus,-i m. delik

pratensis
positio,-onis f, durum
positus,-a,-um [ponere'den partisip ] kon
mu
posse yapabilmek
post e. + Acc. -den sonra; post meridiem bkz. meridies
posterior,-ius Comp. daha sonra, daha
arkada bulunan
posticus,-a,-um 1. arka tarafta bulunan
2. = extrorsus
postis,-is m. direk
postremus,-a,-um Sup. en son, en arkada bulunan
postridie z. R. ertesi gn
potabilis,-e iilir
potamo- Gr. dere
potare imek
potassium,-i n. potasyum, kalium (K)
potens,-ntis kudretli
potentia,-ae f. kudret
potestas,-atis f. kudret
potio,-onis f. [ime ] posyon (Gal. gen.
eker ieren ill su)
potus,-us m. iilecek ey
prae- evvel, nce; nde
praeceptum,-i n. emir, talimat
praecipitare ktrmek, kmek
praecipitatio,-onis f. ktrme, kme
praecipitatus,-a,-um ktrlm
praecox,-ocis vaktinden erken kan,
gelien, olgunlaan, vuku bulan
praefloratio,-onis f. = aestivatio
praemorsus,-a,-um [n taraf srlm ]
B. (trunkat yapraa kyasla) kesik
ucu dzensiz girintili kntl
praeparatum,-i n. [nceden hazrlanm madde] preparat
praeparatus,-a,-um hazrlanm
praepatellaris,-e dizkapa nnde bulunan
praeputium,-i n. snnet derisi
praepyIoricus,-a,-um pilor nnde bulunan; bkz. pylorus
praescriptio,-onis f. reete
praescriptum,-i n. reete
praeter e. + Acc. -den baka, dnda
prassinus,-a,-um imen yeili
pratensis,-e ayrlarda yetien

pratum
pratum,-i n. ayr
pridie z. nceki gn
primigravida,-ae f., gravida. I. ilk defa
gebe kalan kadn
primipara,-ae f. ilk defa douran kadn
primula,-ae f. uhaiei
primus,-a,-um ilk, birinci
principalis,-e en mhim, en nemli
prisma,-atis n. Geom. prizma, menur
pristinus,-a,-um eski
prius z. nceden
pro e. + Abl. iin, olarak kullanlan
pro- darya, ne doru, nne; nce
proangiosperma,-atis n. angiospermlerin
bir fosil ekli
probabiliter z. muhtemelen, olasl
procambium,-! n. B. primer floem ve
primer ksilemi meydana getiren
meristematik doku
procerus,-a,-um = elatus
processus,-us m. knt
procumbens,-ntis [ne yatk ] yere yatk,
yerde srnc
productus,-a,-um uzanm
professor,-oris m. profesr
profundus,-a,-um derin
projectio,-onis f. [ne atma ]
prolapsus,-us m. [ne kayma ] T. ne,
darya kayma (rn. prolapsus
ani, uteri anus veya uterusun darya kaymas)
prolongatus,-a,-um uzatlm
prominentia,-ae f. knt
promptus,-a,-um hazr
pronatio,-onis f. dnme, z. el bileinin
ie dnmesi
proator,-oris m. dndren kas, z.
el bileini ie dndren kas
pronus,-a,-um st yz aaya dnm
ekilde yatkn
prope e. + Acc. -e yakn
prophasis,-is f. mitoz blnmenin ilk
evresi, profaz
prophylacticum,-i n. profilaktik il
prophylacticus,-a,-um nleyici, profilaktik
Propontis,-idis f. Marmara denizi
propositus,-a,-um ne konmu, ne srlm

140
proprius,-a,-um ait, zel, zg
propter e. + Acc. -den dolay
prorumpens,-ntis darya kan
pros- Gr. -e doru; ynn(d)a, yakn,
stelik, n (tarafta bulunan)
prosencephalon,-i n. n beyin, prosansefal
prostata,-ae f. prostat (mesanenin altnda
ve erkeklerde bulunan bir gudde)
prostaticus,-a,-um prostat ile ilgili
prostatitis,-idis f. prostat iltihab
prostho- Gr. = protoprostratus,-a,-um yatkn
proteinicus,-a,-um protein ieren
prot(o)- Gr. ilk, birinci; n tarafta,
n (d)e; ileri
protogynus,-a,-um dii iekleri erkek
ieklerinden evvel olgunlaan
protophloema,-atis n. B. primer yapda
floemin gelien ilk hcreleri
protoplasma,-atis n. hcrenin sitoplazma,
ekirdek ve plastidlerden oluan
canl ksm
protractus,-a,-um uzatlm
protuberantia,-ae f. A. kabart
pro usu externo, R. ks. pro us. ex. dardan kullanlmak zere
proximalis,-e merkeze yakn durumda olan (kart distalis)
proximus,-a,-um en yakn
prudens,-ntis zeki
pruina,-ae f. kra
pruinosus,-a,-um kra dm gibi
prurigo,-inis f. kantl deri hastal,
kuru kant
pruritus,-us m. kant
pseudanthus,-a,-um [yalanc iek ]
pseud(o)- Gr. yalanc, yanl, taklit, benzer; tk. psdoparenkima
pseudoparenchyma,-atis n. [yalanc parenkima ]
psych(o)- Gr. ruh; tk. psikopat (bkz.
patho-), psikanaliz, psikiyatri
psychologia,-ae f. ruhbilimi, psikoloji
psychro- Gr. souk
psyllium [Gr. psil - = plak ]
ptarmicus,-a,-um aksrtc
ptarmus,-i m. aksrma

141

pterocarpus,-a,-um meyvesi kanatl

pter(ygo)- Gr. kanat
pterygoides,-is kanada benzer
ptialismus,-i m. tkrk salgsnn artmas
ptosis,-is f. [dme] rn. gzkapann
dmesi
pbens,-ntis ince tylenen, ince tyl
puberulus,-a,-um ince tyl
pubes,-is f. ty, A. yetikinlerde kllarla
kaplanan hipogastrik blge, B.
gvde ve yapraklar rten ince
tyler
pubes, puberis blua ermi
pubescens,-ntis ince tylenen, ince tyl,
B. ok ksa, zayf, sk tylerle kapl
pubiger,-gera,-gerum ty tayan
pudendalis,-e edep yeri ile ilgili
pudendum,-i n. edep yeri
pudor,-oris m. utanma, ayp
puella,-ae f. kz
puer,-i m. olan
pucritia,-ac f. ocukluk zaman
puerpera,-ae f. lohusa
puerperium,-i n. lousalk (lousann
doumdan sonraki yatakta kalma
gnleri)
pugna,-ae f. sava
pulcher, pulchra, pulehrum gzel
pulchritudo,-iis f. gzellik
pulex,-icis m. pire
pullus,-a,-um kuzgun siyah
pulmo,-onis m. akcier
pulmonalis,-e akcicr ile ilgili
pulnonaria,-ae f. cierotu
pulmonariodes,-is cierotuna benzer
pulpa,-ae f. B. etli mezokarp, A. bir
organn yumuak ksm, pulpa,
Gal. lpa, bulama; pulpa dentis
diin yumuak i ksm
pulpitis,-idis f. di pulpasnm iltihab
pulposus,-a,-um [ok pulpa ieren]
pulpa eklinde, etli
pulsus,-us m. nabz
pultiformis,-e ezme, macun, lpa eklinde
pulveratus,-a,-um pulverize edilmi, toz
haline getirilmi

pyrifolius
pulverulentus,-a,-um ince bir toz tabakas ile kaplanm gibi
pulvinar,-aris n. yastk
pulvinatus,-a,-um yastk biiminde
pulvis,-eris m. toz
pumex,-icis m. snger ta
pumilus,-a,-um = nanus
punctatus,-a,-um noktal
punctum,-i n. nokta
pungens,-ntis [batc ] (yapran) tepesi
azar azar keskin bir u halinde
biten
pupilla,-ae f. [bebek] gzbebei
pupillaris,-e gzbebei ile ilgili
purgans,-ntis purgatif (dk yapma (defekasyon) saysn arttran ve dky sulandran, mshil zelliinde
olan)
purgans,-ntis n. purgatif ila
purgatio,-onis f. temizleme
purpura,-ae f. [eski Finike'de erguvan
boya karlan bir smkl bcek ]
purpurascens,-ntis erguvanimsi
purpuratus,-a,-um = purpureus
purpureus,-a,-um erguvan
purus,-a,-um temiz, saf, sade
pus, puris n. cerahat
pusillus,-a,-um ok kk
pustula,-ae f. pstl (derinin altnda cerahat ile dolu kabarck)
puteus,-a,-um rm
putorius,-a,-um fena kokulu
pycnanthus,-a,-um sk iekli
pycn(o)- Gr. sk, kesif, youn
pycnometer,-metri m. younluk (kesafet) len, alet, piknometre
pyelitis,-idis f. bbrek kaliksinin ve pelvisinin iltihab
pygmeus,-a,-um = nanus
pylorus,-i m. mide kaps, pilor
pyramidalis,-e piramit eklinde
pyrenaicus,-a,-um Pirene'lerde yetien,
Pirene'lerle ilgili
pyrifer,-fera,-ferum armut tayan
pyrifolius,-a,-um yapraklar elma ve
armut aacnnkilere benzer

pyr(o)-

142

pyr(o)- Gr. ate; tk. pirosfer (bkz. sphaer-)

pyrolignosus,-a,-um [Gr. pyr-, Lat. lignun ] ate yardmyla odundan
elde edilmi
pyromania.-ae f. yangn karma tutkusu, piromani

quadragesimus,-a,-um krknc
quadraginta krk
quadrangularis,-e drt keli
quadratus,-a,-um kare eklinde
quadr(i)- drt; bi- ve tri- nekleri ile
yaplan kelimelere benzer szckler, quadr- neki ile de yaplr.
quadricolor,-oris drt renkli
quadricostatus,-a,-um B. drt damarl
quadrdentalis,-e drt dili
quadridigitato-piuatus bkz. didigitatopinnatus
quadrifolius,-a,-um drt yaprakl
quadringenti,-ae,-a drt yz
quadru- = quadriquadrupes,-pedis drt ayakl
quadruplex,-plicis drt misli, drt kat
quantitas,-atis f. miktar
quantum ne kadar; quantum satis (est),
quantum sufficiat, quantum sufficit, R. ks. q. s. yeteri kadar
quantus,-a,-um ne kadar, ne kadar
byk

pyrophobia,-ae f. ateten, yangndan

korkma
pyrum,-i n. = pirum
pyxidium,-i n [kutucuk ] B. kapakl
kapsula, piksidyum
pyxis,-idis f. Gr. kutu, z. hap kutusu

quartus,-a,-um drdnc
quassia,-ae f. acaa (bitki)
quater drt kez
quat(t)uor drt
quattuordecim ndrt
-que ve
quercus-us f. mee (bitki)
quercinus,-a,-um mee'ye benzer
quies, quietis f. sknet
quindecim onbe
quingenti,-ae,-a be yz
quinina,-ae f., quininum,-i n. kinin
quinquagesimus,-a,-um ellinci
quinquaginta elli
quinque be
quinqu(e)- be; bi-, tri- ve quadr- nekleriyle yaplan kelimelere benzer szckler quinqu(e)- nekiyle de yaplr
quinquies be defa
quintus,-a,-um beinci
quotidie z. = cottidie
q.s. bkz. quantum

R
rabies,-ei f. kuduz hastal
racemosus,-a,-um rasem eklinde
racemus,-i m. B. salkm, rasemus
rachitis,-idis f. raitizm

radialis,-e merkezden evreye doru,

nsal
radians,-ntis nsal
radicalis,-e B. kkten kan

143
radicas,-ntis kk meydana getiren
radieatus,-a,-um kkl
radiciger,-gera,-gerum kk tayan
radicula,-ae f. kkk
radieularis,-e [kkk ile ilgili]
radiculatus,-a,-um kk kkl
radium,-i n. radyum (Ra)
radius,-i m. n, Geom. yarap, B.
Umbelliferae familyasnda emsiyenin (bkz. umbella) bir ksm;
Compositae familyasnn kapitulumunda (bkz. capitulum) dta
bulunan dilsi iek
radix,-icis f. kk
raffinatus,-a,-um rafine edilmi, temizlenmi
ramealis,-e dal ile ilgili
ramentaceus,-a,-um B. tomurcuu pul
ile rtlm, tomurcuu pullara
sahip
ramentum,-i n. B. tomurcuk stnde
(tomurcukta) pul
rameus,-a,-um = ramealis
ramifer,-fera,-ferum dal tayan
ramosus,-a,-um (ok) dall
ramus,-i m. A. B. dal
rana,-ae f. kurbaa
rapa,-ae f. kk algam, kolza
raphaninus,-a,-um turp gibi
raphid(o)-,raphis Gr. ine
rapunculus,-i m. ufak kolza
rarus,-a,-um seyrek, nadir, ender
raucedo,-inis f. sesin ksk olmas, ses
kskl
raucitas,-atis f. = raucedo
re- geri(ye) arkasna; tekrar
recens,-ntis taze, yeni, krpe
receptaculum,-i n. [kap, depo] B. iek tablas, reseptakulum
recessus,-us m. girinti
recipere almak; recipe, R. ks. rp., Rp.
al
reclinatus,-a,-um geriye eilmi; B. (yaprak) sapa doru dnm
rectalis,-e rektum ile ilgili; bgz. rectum
rectificatus,-a,-um [dzeltilmi ] temizlenmi
rectum,-i n. rektum (kaln barsan
son blm)

resupinatus
rectus,-a,-um doru, dz
recurvatus,-a,-um = reflexus
recurvus,-a,-um bkz. reflexus
referre (geri) getirmek veya gtrmek,
retuli (geri) getirdim veya gtrdm
reflexio,-onis f. .yansma
reflexus,-a,-um geriye doru eilmi
refractio,-onis f. n krlmas
refractus,-a,-um = reflexus
refrigerans,-ntis serinletici, dinlendirici
refrigerare serinletmek
regalis,-e [krala ait ] B. ok gzel, fevkalade, olaanst
regio,-onis f. Cr. A. blge
regnum,-i n. [krallk]
regularis,-e kurala uygun, dzenli
reinfectio,-onis f. yeniden bulama
relapsus,-us m. [geriye kayma ] (iyilemeden sonra) hastaln tekrar,
nks
relaxatio,-onis f. geveme
remedium,-i n. t il
remotus,-a,-um uzak, ayr, geriye ekilmi
ren, renis m. bbrek
renalis,-e A. bbrek ile ilgili, B. bbrek eklinde
reniformis,-e bbrek eklinde
repandus,-a,-um B. girinti ve kntlar
yayk
repens,-ntis srnen
repentinus,-a,-um an, birdenbire
repere srnmek
repetere tekrarlamak
reptans,-ntis srnc
res, rei f. ey; Dr. rer. nat. bkz. doctor
residuun.-i n. geri kalan ksm, kalnt,
bakiye, artk
resina,-ae f. reine
resinifer,-fera,-ferum reine tayan
resorcinum,-i n. rezorsin, organik bir
madde,
respirare nefes almak
respiratorius,-a,-um nefes alma (hareketi) ile ilgili
restis,-is f. ip
resupinatus,-a,-um srta dnm

rete
rete,-is ~n. a
retentio,-ois f. [geri tutma] T. geride
tut(ul)ma (rn. idrarn dar kamayp ieride kalmas)
reticularis,-e (kk) a ile ilgili, a
eklinde
reticulatus,-a,-um kk a eklinde
reticulum,-i n. kk a, ack
retina,-ae f. (gzde) a tabaka, retina
retinaculum,-i n. polinyum (bkz. pollinium)'un sapnn tabannda bulunan yapkan bir levhack
retinervis,-e B. ams damarl
retinitis,-idis f. retina iltihab
retro- = reretrocurvus,-a,-um = reflexus
retroflexus,-a,-um = reflexus
retroperitonealis,-e karn zarnn arkasnda bulunan
retrorsus,-a,-um [retro-, versus ] geriye
dnm
retuli bkz. refcrre
retusus,-a,-um ortada ksaca girik
revolutus,-a,-um her iki kenar da doru kvrlm
rex, regis m. kral
rhabdo- Gr. sopa
rhach(it)- Gr. omurga
rhag- Gr. krmak
r(h)aphc,-es f. diki
rhe- Gr. akma
rheum,-i n. ravend (bitki)
rheuma,-atis n. [akma] romatizma; eklem iltihab, = rhuma
rhin- Gr. burun
rhinitis,-idis f. burunun (mikrop sebebiyle) iltihaplanmas
rhioccros unicornis [Gr. rhin-, cer- ]
gergedan
rlinulogicum,-! n. buruna uygulanacak il
rhiolopicus,-a,-um burun hekimlii ile
ilgili, burunda kullanlan
rliz(o)- Gr. kk
rhizoma,-atis n. kksap, toprakalt gvdesi, rizom
rli/.opoda,-orum n. [kk ayakllar ]
Z. Protozoa'larn en ilkel snf

144
rho- Gr. = rherhodo- Gr. gl (rengi), krmz
rhododendron,-i n. [gl aac] orman
gl (bitki)
rhodophyceae,-arum f. krmz yosunlar
rhombeus,-a,-um Geom. ekenar drtgen (baklava) eklinde, rombik
rhombicus,-a,-um = rhombeus
rhomboides,-is = rhombeus
rhomboideus,-a,-um = rhombeus
rhombus,-i m. ekenar drtgen (baklava
ekli)
rhus, rhois f. sumak, somak (bitki)
ricinus,-i f. hintya aac
ridere glmek
ridibundus,-a,-um glen
rigidus,-a,-um = sert
rigor,-oris m. sertlik, katlk; rgor mortis lm sertlii, cesedin katlamas
rima,-ae f. yark, atlak, aralk
risorius,-a,-um glme ile ilgili, glmekte yardmc, gldrc
risus,-us m. glme, glmeye benzer
yz fadesi
rivalis,-e derede veya dere kenarnda
yayan
rivus,-i m. dere
roborans,-ntis kuvvetlendirici
roborans,-ntis n. kuvvetlendirici ila
robur,-oris n. kuvvet
romanus,-a,-um Roma'l; Roma ve evresinde yetien
rosa,-ae f. gl (bitki)
rosaceus,-a,-um gle benzer; pembe
roseus,-a,-um [gl rengi] gl pembesi
rosmarinus,-i m. biberiye (bitki)
rostellatus,-a,-um kk gagal, B. (yapran) ucu azar azar sert, uzun ve
ve hafife eri bir uzant ile biten
rostratus,-a,-um gaga eklinde
rostrum,-i n. gaga
rota,-ae f. tekerlek
rotatio,-onis f. rotasyon yapma (eklemde dnme)
rotator,-oris m. rotasyon yapan, dndren kas, evirici kas
rotatus,-a,-um tekerlek eklinde, yuvarlak

145
rotula,-ae f. [kk makara] f diz
kapa; bir nevi pastil
rotundatus,-a,-um [yuvarlak olmu, yuvarlaklatrlm ] B. rotundat, yuvarlaka
rotundus,-a,-um yuvarlak, B. yuvarlaa
yakn oblong
rp., Rp. bkz. recipere
rubellae,-arum f. kzamkk (kzama
benzer bir ocuk hastal)
rubens,-ntis krmzms
rubeolae,-arum f. kzamk
ruber, rubra, rubrum krmz
rubescens,-ntis = rubens
rubeus,-a,-um = rubens
rubicundus,-a,-um = rubidus
rubidus,-a,-um kpkrmz
rubiginosus,-a,-um = ferrugineus
rubor,-oris m. krmzlk, kzllk
ructus,-us m. geirti, geirme
rudens,-ntis m. ip

salpinx
ruderalis,-e B. sprnt ve rp
arasnda yetien
rudimentum,-i n. (rn. bir organn) dejenere olmu kalnt(s)
rufescens,-ntis krmzms
rufus,-a,-um doru, tilki rengi, kahverengine yakn krmz
rugae,-arum f. yzde buruukluk
rugosus,-a,-um krk, buruuk
rucinatus,-a,-um B. runsinat, her iki kenarda loplar sivri ve loplarn ular yaprak tabanna doru ynelmi
rupes,-is f. kaya, yama
rupestre,-is n. talk blge, talk arazi
rupestris,-e kayalarda yetien
ruptura,-ae f. yrtk, ruptr
rus, ruris n. [ehir d blgeler ] kr
Russia,-ae f. Rusya
russicus,-a,-um Rusya'da yetien, Rusya'ya zg
rusticus,-a,-um krda yetien
ruta,-ae f. sedefotu

S
sabinus,-a-,um Roma'nn gneyinde bulunan Sabinya blgesinde yetien
saccharatus,-a,-um ekerlenmi
saccharinum,-i n. sakarin
saccharum,-i n. eker kam, eker
sacculus,-i m. torback, kesecik
saccus,-i m. torba, kese
sacer, sacra, sacrum kulsal, mbarek
sacralis,-e sakrum ile ilgili (bkz. sacrum)
sacrum,-i n. sar, kuyruk sokumu, sakum; os sacrum kuy. uk sokumu
kemii (be sakral omurun kaynamasyle meydana gelmi kemik)
saepe z. ekseriya, ounlukla
saepes,-is f. it
saeptum,-i n. = seplun
saeta,-ae f. = seta

sagitta,-ae f. ok
sagittatus,-a,-um [ok eklinde, oksu,
okucu eklinde ] B. (yaprak tabanndaki) iki lop dz, genilemi
uzam, sagitat
sal, salis m. tuz
salacitas,-atis f. cinsel istein ar
olmas
salamandra,-ae f. semender
salicarius,-a,-um st'e benzer
salicyias,-atis m. salisilat
salicylatus,-a,-um salisilat ieren
saliva,-ae f. tkrk, salya
salivantium,-i n. = sialagogum
salivaris,-e tkrk ile ilgili
sa!ivatic,-onis f. ar tkrk salgs
salivatorius,-a,-um tkrk ile ilgili
salix,-icis f. st (bitki)
salpinx, saipingis f. boru

salsus
salsus,-a,-um tuzlu
saltem z. en az, hi olmazsa
salvia,-ae f. adaay (bitki)
salvus,-a,-um shhatli, salkl
sambucus,-i f. mrver (bitki)
sanctus,-a,-um mukaddes, kutsal
sanguineus,-a,-um kan krmzs, kahverengine bakan krmz
sanguis,-inis m. kan
sanitas,-atis f. shhat, salk
santonina,-ae f., santoinum.-i n. santonin
sanus,-a,-um = salvus
saphenos [lbr. sfin = saklayan ]
sapiens,-ntis akll
sapientia,-ae f. bilgelik
sapo,-onis m. sabun
saponatus,-a,-um sabun ieren
sarc- Gr. et
sarcoma,-atis n. T. sarkom (mezanim
dokularndan kken alan habis
tmr), bir eit kanser
sartorius,-a,-um [terzi ile ilgili ]
satitas,-atis f. tok olma
sat(is) z. yeteri kadar, kfi miktarda; olduka
sativus,-a,-um ekilen, yetitirilen
saturatio,-onis f. doymuluk
saturninus,-a,-um kurun ile ilgili
saxatilis,-e kayalarda yetien
saxifragus,-a,-um [saxum,frangere: kaya
kran ]
saxum,-i n. kaya
scaber, scabra , scabrum keskin; dz
olmayan, przl; sert, ksa, esnek olmayan kntlarla kapl
scabies,-ei f. uyuz
scabiophobia,-ae f. kanmaktan, uy uzdan korkma
scabridus,-a,-um serte ksa kntlarla
az ok kaplanm
scala,-ae f. [merdiven ]
scalen(o)- Gr, eri
scalenus,-a,-um kenar da deiik olan
gen eklinde
scalpellum,-i n. bisturi, neter, skalpel
(operatrn terih ba)
scandcns.-ntis B. sarlarak ykselen

146
scaph(o)- Gr. sandal
scaphoides,-is sandal eklinde
scaphoideus,-a,-um = scaphoides
scapula,-ae f. krek kemii, skapula
scapularis,-e krek kemii ile ilgili
scapus,-i m. B. skapus, gvdesiz bitkilerde iein veya iek durumunun sap
scariosus,-a,-um kuruyarak burumu,
bzlm dokulu; kuru deri gibi
pulsu dokuyla kapl
scarlatina,-ae f. kzl hastal
scatula,-ae f. kutu
sceleratus,-a,-um [deni, rezaletli ] B.
zehirli, zehirleyici
sceletum,-i n. iskelet
scep- Gr. = scopschistaceus,-a,-um arduvaz rengi
schiz(o)- Gr. yarma; tk. izofreni (bkz
phren-)
schizocarpus,-a,-um meyvesi ayrlan
schoenocaulon,-i n. bitotu (bitki)
schoenoprasum,-i n. [schoeno- = saz
hasr; prasum = sarmsak gib
bitkiler]
scientia,-ae f. bilim
scilla,-ae f. adasoan (bitki)
scissus,-a,-um yarlm
sclareus,-a,-um al renkli
sclera,-ae f. gzak, sklera
sclero- Gr. sert
sclerodermia,-ae f. [derinin sert oluu ] derinin sertlemesi, kalnlamas ve esnekliini kaybetmesi
ile beliren bir hastalk
sclerosis,-s f. T. kronik, iltihab kkenli bir sertleme
scop- Gr. bakmak; tk. mikroskop
scopae,-arum f. [sprge ]
scoparius,-a,-um fra olarak kullanlabilen
scribere yazmak
scriptor,-oris m. yazar
scrobicuIatus,-a,-uo B. ok sayda kk ukurlu
scrophularia,-ae f. sracaotu
scrophulosis,-is f. sraca, skrofloz (adenit tberkloz); bkz. adenitis

147
scrotalis,-e skrotum ile ilgili
scrotum,-i n. husye torbas, skrotum
scrupulus,-i m. ufack para
scutatus,-a,-um kalkan eklinde
scutelIiformis,-e B. kk kalkan eklinde
scutum,-i n. kalkan
se- [ayrlma belirtir ]
sebaceus,-a,-um iyana benzer, iyandan yaplm, iyal
sebifer,-fera,-ferum iya tayan, iyal
sebum,-i n. iya
secale,-is n. avdar (bitki)
secedere ayrlmak
secretum,-i n. salglanm madde, salg,
sekret
secretus,-a,-um [ayrlm ] salglanm
sectio,-onis f. kesme, kesilmi para
seetus,-a,-um kesilmi
secundifIorus,-a,-um (cf. secundus) iekleri yalnz bir tarafta bulunan
secundigravida,-ae f. gravida II ikinci
defa gebe kalan kadn
secundipara,-ae f. ikinci defa douran
kadn
secundum e. + Acc. -e gre
secundus,-a,-um ikinci; izleyen; btn
ksmlar dnerek ayn tarafta
toplanm
securis,-is f. balta
secus e. + Acc. boyunca
sed fakat
sedans,-ntis sedatif, teskin edici, msekkin, yattrc
sedativum,-! n. sinir yattrc il, sedatif
sedativus,-a,-um sinir yattrc, teskin
edici, nrosedatif
sedecim onalt
sedere oturmak
sedile,-is n. sandalya
sedimentum,-i n. sediman, tortu
sedulus,-a,-um alkan
seges,-etis m. hububat tarlas
segmentum,-i n. [kesilmi para ] A.
B. blm, segment
segregatus,-a,-um [se-, grex: srden
ayrlm ] ayrlm

septicidalL
selectio,-onis f. [seme ]
sella,-ae f. [koltuk ] A. eyer
semel bir kez
semen,-inis n. tohum
semi- yarm
semiapertus,-a,-um yar ak
semicircularis,-e yarm daire biiminde
semidecandrus,-a,-um be stameli
semiglobosus,-a,-um yarm kre eklinde
semihora,-ae f. yarm saat
semilitrum,-i n. yarm litre
semilunaris,-e yarm ay eklinde
semilunatus,-a,-um = semilunaris
seminalis,-e tohum ile ilgili
seminifer,-fera,-ferum tohum tayan
semipollicaris,-e yarm polIex uzunluunda (bkz. pollex)
semireticulatus,-a,-um yar ams
seniteres,-itis kesiti yarmdaire eklinde
olan
semper z. daima, herzaman
semperflorens,-ntis daima iekli olan
sempervivus,-a,-um her zaman canl
olan, lmsz
senectus,-utis f. ihtiyarlk
senecens,-ntis yalanan
senex, senis m. ihtiyar adam
senilis,-e yallkta grlen, yallk ile
ilgili
senilitas,-atis f. ihtiyarlk
senium,-i n. = senilitas
senna,-ae f. sinameki
sensim z. tedricen, azar azar
sensitivus,-a,-um duygusal, sensitif
sensorium,-i n. duygularn tm
sensorius,-a,-um duygulara yardmc
sensus,-us m. duygu
sepalum,-i n. B. sepal, anak yapra
(kaliksi oluturan yapraklardan
biri)
separare ayrmak
sepes,-is f. saepes
septalis,-e A. septum ile ilgili
septem(-) yedi
septemtriona!is,-e kuzeyde bulunan
septendecim onyedi
septicidalis,-e [septum = blme; caedere = kesmek ] B. karpellerin
birletii yerden alan

sepiticidus

sepiticidus,-a,-um = septicidalis
septies yedi kez
s"ptimana,-ae f. hafta
septimus,-a,-um ycdinci
septingenti,-ae,-a yediyz
septuagesimus,-a,-um yetmiinci
septuaginta yetmi
septum,-i n. A. B. blme
serialis,-e sra halinde dizili
sericeus,-a,-um ipekli, uzun, dz ipek
gibi tyl, ipek gibi parlayan
sericum,-i n. ipek
series,-ei f. seri, sra, dizi
sermo,-onis m. nutuk, sylev
sero z. ge
serosus,-a,-um serumca (bkz. serum) zengin, serz
serotinus,-a,-um [ge (grnen) ] sene
sonuna doru yetien
serpens,-ntis ylankavi, ylan gibi kvrlan
serpere srnmek
serpyllum,-i n. [srnc]
serra,-ae f. testere
serratus,-a,-um testere dili, B. dilerin
ular apeks'e ynelmi, serrat
serum,-i n. serum, fibrinsiz plazma suyu
sesamoides,-is susama benzer
sesamum,-i n. susam (bitki)
sescenti,-ae,-a altyz
sesqui- birbuuk
sesquipedalis,-e birbuuk pes uzunluunda (bkz. pes)
sessilifIorus,-a,-um iekleri sapsz olan
sessilis.-e oturan, B. sapsz
seta,-ae f. B. sert, ksa kl
setaceus,-a,-um sert, kssa kla benzer
s:tosus,-a,-um sert ksa kllar tayan;
(yapran) tepesi azar azar ok
ince ve sivri bir u halinde biten
sex alt
sexagesimus,-a,-m altmnc
sexaginta altm
sexies alt kez
sextus,-a,-um altnc
si eer; si opus est R. gerekirse
sia)(o)- Gr. tkrk
sialagogum,-i n. tkrk salgsn uyaran il

148

sialagogus,-a,-m tkrk salgsn uyarc ya da artrc

sialolithis,-idis f. tkrk bezinde ta
olumas
sialorrh(o)ea,-ae f. tkrk ifraznn
artmas
sibilans,-ntis slk alar gibi
sibiricus,-a,-um Sibirya'da yetien
siccare kurutmak
siccatus,-a,-um kurutulmu
siccus,-a,-um kuru
signare etiketlemek
signatura,-ae f. 1. imza 2. etiket
signum,-i n. iaret
silex,-icis m. kuvars
silicium,-i n. silisyum
silicula,-ae f. kk silikva (bkz. siliqua)
siliqua,-ae f. B. silikva (hardal tipi meyva ekli)
silva,-ae f. orman
silvaticus,-a,-um ormanda yetien
silvester, silvestris, silvestre = silvaticus
similis,-e benzer
similitudo,-inis f. benzerlik
simplex,-icis bir katl, yalnkat; sade,
basit, B. hemen hemen blnmemi
veya dallanmam;
simplicissimus B. hi blnmemi veya hi
dallanmam
simul z. ayn zamanda, beraber
sinapis,-is f. hardal (bitki)
sinapisatus,-a,-um hardal ieren
sinciput, sncipitis n. nkafa, sinsiput
sine e. + Abl. -siz
sinensis,-e in'de yetien
singularis,-e tek
singultus,-us n. hkrk
sinlster, sinistra, sinistrum sol
sinistrorsus,-a,-um sadan sola doru
dnen
sinuatus,-a,-um krfezli, B. (yapran
kenarnda) almak olarak derin
girintili ve kntl
sins,-us m. krfez, A. oyuk, boluk
sinusitis,-idis f. sins iltihab, sinzit
sirupus,-i m. = syrupus
sit bkz. esse

149
sitis,-is f. susama, susuzluk
situs,-us m. durum; in situ bulunduu
yerde
smaragdinus,-a,-um = prasinus
smilax,-acis f. saparna (bitki)
Smyrna,-ae f. zmir'in eski ismi
smyrnaeus,-a,-um zmir yaknlarmda yetien
sodium,-i n. sodyum (Na)
sol, soiis m. gne
solaris,-e gne ile ilgili
solidus,-a,-um kat, sert
solitarius,-a,-um tek bana
solstitialis,-e yaz ile ilgili
solubilis,-e zlebilen, znebilen
solum,-i n. dip
solum z. yalnz
solus,-a,-um yalnz, tek bana
solutio,-onis f. solsyon, zelti, eriyik
solvere eritmek, zmek
soma,-atis n. vcut
som(ato)- Gr. vcut, cisim; tk. kromozom
somnifer,-fera,-ferum uyku getiren, uyutucu
somnium,-i n. rya
somnolentia,-ae f. uyuklama, her zaman
uykuya eimli olu
somnus,-i m. uyku
-sophia,-ae f. bilgelik (cf. philosophia)
sopor,-oris m. dalgnlk, derin uyku
soporificus,-a,-um derin uyku veren
sordes,-is f. kir
sordidus,-a,-um kirli
soror,-oris f. kz karde
sorus,-i m. B. sporangiumlarn topluluu
spadieeus,-a,-um 1. (hur.na gibi) koyu
krmzms - kahverengi 2. spadiks eklinde, spadiks tayan
spadix,-icis f. B. omak, spadiks (ekseni kaln ve etli olan spica)
spano- Gr. az bulunur, nadir, ender
sparsus,-a,-um danik
spartium,-i n. katrtrna (bitki)
spasmus,-i m. [ekme; bzlme] T.
dz kaslarda ve dz kasl organlarda daralma
spatha,-ae f. B. bir infloresansn tabannda bulunan yaprakk

spinulosus
spatiosus,-a,-um geni
spatium,-i n. ara, aralk
spatulatus,-a,-um B. (yaprak) oblong,
alt ucu ok fazla uzam ve spatl
eklini alm, spatulat
species,-ei f. tr, Pl. Gal. enva (T. K.)
specimen,-inis n. numune, rnek
speciosus,-a,-um muhteem, mkemmel
spectabi!is,-e ho grnl
speetare bakmak
sperma,-atis n. tohum, erkek reme
hcresi
spermaticus,-a,-um sperma ile ilgili
spermatitis,-idis f. T. sperma kanal
(duetus deferens) iltihab
sperm(ato)- Gr. tohum
spermatogenesis,-is f. spermalarn gelimesi
spermatophyta,-orum n. tohumlu bitkiler
spermatozoon,-i n. erkek tohum hcresi
spes, spei f. umut, mit
sphaeranthus,-a,-um iekleri kremsi olan
sphaericus,-a,-um kre ile ilgili, kremsi
sphaer(o)- Gr. kre
sphaerocarpus,-a,-um meyveleri kremsi olan
sphaeroides,-is kreye benzer
sphenoides,-is kamaya benzer
sphincter,-eris m. bzc kas, sfinkter
(vcuttaki bir boluk veya kanaln azn bzmee yarayan kas)
spica,-ae f. baak
spicatus,-a,-um baak eklinde
spiciger,-gera,-gerum
baak
tayan
spiculatus,-a,-um kk baak eklinde;
ince, etli, dik kntlarla kaplanm
spina,-ae f. B. diken, A. dikensi knt
spinalis,-e diken eklinde; omur ve
omurga ile ilgili
spinatus,-a,-um dikenli
spinosus,-a,-um (ok) dikenli; processus spinosus omurda dikensi knt
spinula,-ae f. dikencik
spinulosus,-a,-um ok dikencikli

Spiralis
spiralis,-e helezon eklinde, helisel
spirillum,-i n. spiral (helezon) eklinde
bakteri
spirituosus,-a,-um (ok) alkol ieren
sp:ritus,-us m. 1. alkol 2. ruh
splanchncus,-a,-um i organ(lar)la ilgili, splanknik
splen, splenis m. dalak
splendens,-ntis parlyan , parltl
splendidus,-a,-um = luminosus
spondylitis.-idis f. omur iltihab
spongia,-ae f. snger
spongiosus,-a,-um sngerimsi
sporangium,-i n. sporangiyum, spor kesesi
spumans,-ntis kpren, kpkl
spurius,-a,-um B. yalanc
sputum,-i n. balgam
squama,-ae f. pul
squamalis,-e pul ile ilgili
squamatus,-a,-um pullu
squamella,-ae f. kk pul, pulcuk
squamosus,-a,-um pullarla kaplanm;
pula benzer
squarrosus,-a,-um kabuklu, kepekli
ssp. bkz. subspecies
stachys Gr. baak
stamen,-inis n. B. stamen, erkek organ
staminodium,-i n. B. verimsiz stamen,
staminod
stannatus,-a,-um bkz. charta
stannum,-i n. kalay (Sn)
stapes,-pedis m. zengi, A. i kulak
kemiklerinden biri (zengi kemii)
staphyl(o)- Gr. zm salkm
staphylococcus,-i m. zme benzer
ekilde toplanm bir eit bakteri,
stafilokok
staphys Gr. zm
staphysagrius,-a,-um [Gr. staphys, agr- ]
karpeller veya meyvalar zm ekirdei gibi ikin karnl
stat- Gr. dur(dur)ma; tk. statik
statim z. B. hemen
status,-us m. hal, vaziyet, durum
stearas,-atis m. stearat
stella,-ae f. yldz

150

stellaris,-e yldz eklinde

stel)atus,-a,-um yldz biiminde, yldzl; evrel (B. paralar verticillatus'a kyasla dar)
stelliformis,-e yldz eklinde
sten(o)- Gr. dar; tk. stenografi
stenopetalus,-a,-um petalleri dar olan,
dar petalli
stenophyllus,-a,-um dar yaprakl
sterilis,-e ksr, B. verimsiz, Gal. temiz
sterilisatio,-onis f. [ksrlatma] btn
canl organizmalarn ve sporlarn
tahribi veya ortadan kaldrlmas
sterilitas,-atis f. ksrlk, verimsizlik
sternalis,-e sternum ile ilgili
sternum,-i n. gs kemii, sternum
sternutatio,-onis f. aksrma
sternutatorium,-i n. aksrtc il
sternutatorius,-a,-um aksrtc
steth(o)- Gr. gs ; tk. stetoskop
[gse bakmak zere kullanlan
alet]
sthen(o)- Gr. kuvvet; tk. nevrasteni
stibium,-! n. antimon, antimuan, (Sb)
stigma,-atis n. [iaret] A. B. bak,
stigma, Z. bir kamlnn (flagellatum'un) gz benei
stilla,-ae f. damla
stillatim z. R. damla olarak
stimulans,-ntis uyarc, stimlan
stimulans,-ntis n. stimlan il
stimulatio,-onis f. uyarma
stimulus,-i m. stimulus, uyar, tembih
stipes, stipitis m. sap, z. mantar veya
yosunlarda talus'un (bkz. thallus)
sap
stipitatus,-a,-um B. pedonkul veya petiyolden deiik zel bir sap olan
stipula,-ae f. B. yaprak tabannn iki
yannda bulunan ekler, kulakk,
stipula
stoma,-atis n. [az] B. yapraklarda
su ve hava alveriini sahyan
hcre, gzenek, T. 1. (vcutta)
kk bir delik 2. iki boluk ya da
kanal arasndaki veya bunlarla
vcut yzeyi arasndaki aklk
(az)

151
stomachicum.-i n. itah ac ve sindirim
uyarc il
stomachicus,-a,-um mide ile ilgili; stomaik, midev; itah ac ve sindirim uyarc
stomachus,-i m. mide
stomatitis,-idis f. az mukozasnn iltihab
stom(ato)- Gr. az
stratum,-i n. tabaka; stratum corneum
derinin l hcrelerinden meydana gelen d tabakas
strenuus,-a,-um dayankl
streph,-strept(o)- Gr. dn(dr)me
streptus,-us m. grlt
streptococcus,-i m. bir eit bakteri,
streptokok
stria,-ae f. erit, izgi
striatus,-a,-um [eritli] B. yzeyi boyuna ince izgili, A. izgili
strictura,-ae f. daralma, dar yer
strictus,-a,-um dmdz
strigosus,-a,-um bask, sert ve esnek
strobilus,-i m. = strobulus
strobulus,-i m. kozalak
stroma,-atis n. A. temel doku
strontium,-i m. stronsiyum (Sr)
stroph- = strephstructura,-ae f. yap, bnye
struma,-ae f. guatr
strumarius,-a,-um guatra benzer
strumitis,-idis f. guatr iltihab
strumosus,-a,-um guatra sahip
strychnina,-ae f., strychninum,-i n. striknin
strychnos,-i f. kargabken (bitki)
stylus,-i m. B. stilus, boyuncuk (dii
organn bir ksm)
styrax,-acis f. sala
suaveolens,-ntis tatl kokulu
suavis,-e tatl
sub- c nnde suc-, f nnde suf-, g
nnde sug- 1. altnda, altta bu.lunan (rn. subterraneus) 2. hemen hemen (rn. subinteger);
deta (rn. subramosus)
subacaulis,-e hemen hemen gvdesiz
subcaeruleus,-a,-um hemen hemen mavi, mavimsi

substanta
subclasis,-is f. (sistematikte) altsnf
subclavius,-a,-um kprck kemiinin
altnda bulunan
subcordatus,-a,-um = B. hemen hemen
kalp eklinde
subcostalis,-e kaburgann altnda bulunan
subcutaneus,-a,-um derinin altnda bulunan
subdivisio,-onis f. (sistematikte) altblm
suber,-eris m. mantar (B. odunlu bitkilerde kabuun d ksm)
suberosus,-a,-um dokusu mantar grnnde olan
subfamilia,-ae f. (sistematikte) altfamilya
subfuscus,-a,-um hemen hemen kahverengi
subglobosus,-a,-um hemen hemen kremsi
subinde z. R. sk sk
subinteger, subintegra, subintegrum hemen hemen tam
subito z. aniden
subliber,-libera,-liberum hemen hemen
serbest
sublimatus,-a,-um sblimlemi, sblime edilmi
sublingualis,-e dilin altnda bulunan
subliquidus,-a,-um kvaml (gliserin, bal
gibi)
submersus,-a,-um suya gmlm, B.
su altnda yetien
subordo,-inis f. (sistematikte) alttakm
subramosus,a,-um deta dallanm
subrotundus,-a,-um deta yuvarlak
subscriptio,-onis f. reetede, doktorun
eczacya verdii talimat (ilcn
hazrlanma, ekil ve alana iadesi
hakknda)
subserratus,-a,-um az dili, kk dili
subspecies,-ei f., ks. ssp., subsp. (sistematikte) alttr, subspesiyes
substanta,-ae f. madde, cevher, z;
~ adamantina = enamelum;
~ compacta kemiin tkz ve gzeli
olmayan tabakas; ~ spongiosa ke
miin sngerimsi ksm

subtendineus
subtendineus,-a,-um kiriin altnda bulunan
subterraneus,-a,-um toprak altnda bulunan
subtilis,-e ince
subula,-ae f. biz
subulatus,-a,-um biz ekline (erit eklinde, ok dar ve uca doru ok
incelen)
subulifer,-fera,-ferum biz eklinde oluum
tayan
suc- bkz. subsuccessus,-us m. baar
succinifer,-fera,-ferum kehribar -tayan
succinum,-i n. kehribar
succosus,-a,-um usareli, zl
succubus,-a,-um [sub-, cubare: altta
yatan ] B. (her yaprak) stteki
tarafndan ksmen rtlm
succulens,-ntis etli
succulentus,-a,-um [usare tayan ] B.
etli, sukulent (dokusu ok hcreli ve sulu)
succus,-i m. usare, B. meyvann suyu,
T. z. succus gastricus mide suyu
sucus,-i m. = succus
sudor,-oris m. ter
sudorifer(us),-fera,-fenm
[ter getiren ]
terletici
suecicus,-a,-um sve ile ilgili
suf- bkz. subsufficere kfi gelmek, yetmek; sufficit,
sufficiat bkz. quantum
suffocatio,-onis f. boulma
suffrutescens,-ntis B. yaral eklinde
olan
suffrutex,-icis m. yaral
suffruticosus,-a,-um yaral eklinde
sug- bkz. subsuggerere [sub-, gerere: alttan karmak ] tahmin etmek
w
suicidium,-i n. intihar
suillus,-a,-um domuzdan gelen; adeps
suillus domuz ya
sulcatus,-a,-um B. (boyuna) oluklu, yivli
sulcus,-i m. B. oluk, yiv, A. oluk (sinir
veya damarn getii ukur yuva)

152
sulfas,-atis m. slfat
sulfis,-tis m. slfit
sulfur,-uris n. kkrt
sulfuratus,-a,-um kkrt ieren
sulfuricus,-a,-um slfrik, kkrtl
sulphur,-uris n. = sulfur (Anglo - Amerikan devletlerde)
sulphureus,-a,-um B. kkrt sars
sumere almak; sumat, R. ks. sum. alsn; sume, R. ks. sum. al
summitates,-um f. B. dal ular
summus,-a,-um en st
sunt bkz. esse
sper e. + Acc. stnde
sper- stte, stnde
superbus,-a,-um gururlu, marur
supercilium,-i n. ka
superficialis,-e yzeyde bulunan, yzeyel
superficies,-ei f. [sper, facies ] yzey,
sath
superior,-ius Comp. (daha) stte bulunan
superus,-a,-um daha stte olan
supinator,-oris m. supinasyon yapan,
yukarya dndren kas
supinatio,-onis f. supinasyon yapma
(yukarya dnme)
suppositorium,-i n. Gal. supozituvar
suppuratio,-onis f. Cerahatin olumas
supra e. + Acc. zerinde, stnde
supra- supersupramargina lis,-e kenarn stnde bulunan
suprapleuralis,-e plevrann stnde bulunan
suprarenalis,-e bbrein stnde bulunan
supravesicalis,-e idrar kesesinin stnde
bulunan
supremus,-a,-um en stte bulunan
sura,-ae f. baldr
suralis,-e baldr ile ilgili
surculus,-i m. B. srgn, fidan
surdus,-a,-um sar
sus, suis m. f. domuz
suspensio,-onis f. Gal. sspansiyon
(sv iinde erimeden asl durma)

153

tax(i)onomia
synanthus,-a;-um beraber ieklenen B.
ayn zamanda yapraklanan ve
iek aan
synarthrosis,-is f. oynamaz eklem, sinartroz
syndesmologia,-ae f. eklem bilimi, sindesmoloji
synopsis,-is f. zet, ksaltma, hulsa,
icmal
synovia,-ae f. eklem boluklarnda bulunan ve eklemlerin oynamasn
kolaylatran sv
synthesis,-is f. sentez
syntheticus,-a,-um sentetik
Syria,-ae f. Suriye
syriacus,-a,-um Suriye'de yetien, Suriye'ye zg
syrupus,-i m. urup
systema,-atis n. sistem

suspensorius,-a,-um asmaya yaryan

sustentaculum,-i n. [destek ]
sutura,-ae f. B. diki yeri, sutur, T. yara
kenalarm birletiren diki, str,
diki
syl-, sym-, syn- Gr. beraber, ortak;
tk. sentez, simbiyoz, sinkronizasyon
sylvaticus,-a,-um = silvaticus
sym-, syn- beraberlik gsterir
symbiosis,-is f. [ortak yaama] simbiyoz
sympathicus,-i m. sempatik sistem (organlarn vejetatif hayatn dzenliyen iki sinir sisteminden biri)
sympetalus,-a,-um petalleri bitiik
symphysis,-is f. yapklk, kemik yapkl, simfiz

T
tabacum,-i n. Nicotiana tabacum isimli
bitki yapraklarndan hazrlanan
(iilen) ttn
tabletta,-ae f. tablet
tabula,-ae f. yazma tahta, (hastann
yatann stnde) hasta tabelas,
cetvel
tabuletta,-ae f. = tabletta
tachy- Gr. abuk, hzl
tachycardia,-ae f. [kalbin abuk hareketi ] kalp ritminin normalden
hzl oluu, taikardi
tachygenesis,-is f. abuk gelime
tactus,-us m. dokunma duygusu
taedium,-i n. nefret
taenia,-ae f. = tenia
taeniasis,-is f. barsakta tenya bulunmasndan tr hastalkl hal, tenya hastal
taeter, taetra, taetrum irkin
talcum,-i n. talk
talis,-e byle, yle, bu ekilde
talpa,-ae f. kstebek

talus,-i m. topuk kemii, talus

tamarindus,-i f. demirhindi (bitki)
tamen z. ona ramen
tandem z. sonunda, nihayet
tangere dokunmak
tannas,-atis m. tannat
tantus,-a,-um o kadar byk
tapho- Gr. gmlme, mezar
taraxacum,-i n. karahindiba (bitki)
tardus,-a,-um hantal, ar hareketli
tarsus,-i m. ayak bilei
tartarus,-i m. arap tortusu
tartras,-atis m. tartrat
Tauria,-ae f. Krm
taurus,-i m. boa
Taurus,-i m. Toros dalar
tauto- Gr. ayn
tautomeria,-ae f. [blmlerin ayn olmas ] K. totomeri
tax(i)-,-taxis sra, dzen
tax(i)onomia,-ae f. [Gr. taxi-, onom-:
isimlerin bir dzene gre sralanmas ] taksonomi

taxus
taxus,-i f. porsuk aac
tazetta,-ae f. [t. ficanck ]
technicus,-a,-um fenn , teknik
tectorius,-a,-um rtmeye yaryan, rten
tectum,-i n. at
tectus,-a,-um rtlm, kaplanm
temen,-inis n. rt
tegmentum,-i n. tohum rts
tela,-ae f. dokuma, A. rg, doku; ~ depurata hidrofil gaz bezi
tele- Gr. uzak; son; hedef; tk. teleskop,
telepati = birbirinden uzak kald halde ayn etki altnda
bulunma, uzaduyum
te (encephalon,-i n. beynin u (son)
ksm, telensefal
Telephios s. [Telephos, Herkl'n
oullarndan biri, eski destanlarda
bir kraldr ] Telephos'a ait
telm(ato)- Gr. bataklk
temporalis,-e akak ile ilgili
temporarius,-a,-um [hava gibi ] deiik
tempus,-oris n. 1. akak, 2. vakit, devir
temulentus,-a,-um [sarho ] sarho edici, uyuturucu, uyutucu
temulus,-a,-um = temulentus
tenax,-acis [tutucu ] yapkan, dayankl
tendineus,-a,-um kirili, kirisi
tendo,-inis m. kiri
tenea,-ae f. gve
tener, tenera, tenerum ince, narin
tenia,-ae f. [erit ] Z. tenya, erit
tenuis,-e ince
tepalum,-i n. B. tcpal, perigon yapra
tepidus,-a,-um lk
ter defa
terebinthina,-ae f. terementi
terere srterek toz haline getirmek
teres,-etis kesiti yuvarlak olan
tergum,-i n. srt
tergus,-oris n. = tergum
terminalis,-e uta, sonda bulunan
terminus,-i m. 1. [son ] B. u 2. terim
ternatus,-a,-um B. 1. bir noktadan km yaprakk
tayan 2.

154
(yaprak sapnn ucunda) ayn
noktadan yaprakk kan (cf.
binatus)
ternus,-a,-um evresel olarak l dizilmi
terra,-ae f. toprak, yer
terrester, terrestris, terrestre karada yetien; toprak stnde bulunan
tertius,-a,-um nc
testa,-ae f. B. tohum kabuu
testicularis,-e testikl ile ilgili
testiculatus,-a,-um testikl eklinde
testiculus,-i m. testis, testikl, erkeklik
bezi, erbezi
testis,-is m. = testiculus
testudo,-inis f. kaplumbaa
tetanus,-i m. tetanos
tetr(a)- Gr. drt; tk. tetraedr
tetradynamus,-a,-um [drt kuvveti ] B.
erkek organlardan ikisi ksa,
drd uzun
tetragonolobus,-a,-um loblar drt keli
tetragonus,-a,-um drt keli
tetragynus,-a,-um drt pistilli
tetrahit [Gr. tetra-, Lat. itus = tur (?):
drt yapra ayn dzeyde bulunan]
tetrandrus,-a,-um drt stamenli
tetrapetalus,-a,-um drt petalli
tetraphyllus,-a,-um drt yaprakl
tetrapterus,-a,-um drt kanatl
tetraspermus,-a,-um drt tohumlu
textilis,-e dokunmu, rlm, dokuma
iin kullanlan
textus,-a,-um dokunmu
thalanus,-i m. [yatak (odas) ] B. iek
tablas, A. talamus (orta beyinde
bulunan, beynin en byk ekirdei)
thalass(o)- Gr. deniz
thalassophobia,-ae f. denizden korkma
thallus,-i m. B. iletme demetleri olumam ve organ olarak farklamam hcre topluluu
thanato- Gr. lm
thanatophobia,-ae f. lmden korkma,
tanatofobi

155
thapsus,-a,-um sar
theca,-ae f. [rten, saran veya iine
alan oluum ] B. anterin polen
keselerini tayan ksm; tk. diskotek
thelitis,-idis f. meme ucu iltihab
thenar,-aris n. el ayasnn baparmak
hizasndaki kabarts, tenar
theo- Gr. ilh, Allah, tanr
theologia,-ae f. ilhiyat, teoloji
therap(eu>- Gr. tedavi; tk. terapi
therapeuticus,-a,-um tedavi ile ilgili,
teraptik
therapia,-ae f. tedavi; tk. fizikoterapi
thera(o)- Gr. scak(lk), lk(lk); tk.
termofor
thermometer,-metri m. scak ler, termometre
thermophobia,-ae f. scaktan korkma
thoracalis,-e toraks (gs kafesi) ile
ilgili
thorax,-acis m. toraks (gs kafesi)
thorium,-i n. toryum (Th)
thrombosis,-is f. 1. tromboz, bir trombus
(bkz. thrombus)'un olumas 2.
bir trombus'un varl
thrombus,-i m. T. kann doku iinde
phtlamas veya damar ksmen
ya da hemen hemen tamamen
kapatan tka, trombus
thymolum,-i n. timol (organik bir madde)
thymus,-i m. B. kekik, A. tims (akcierlerin stnde, tiroit bezinin
altnda ve ocuklarda bulunan,
yallarda klen bir i salg
bezi)
tibia,-ae f. kaval kemii, tibya (bacak
kemiklerinden dtaki, ndeki)
tibialis,-e tibya ile ilgili
tilia,-ae f. hlamur (bitki)
timor,-orus m. korku
tinctor,-oris m. kuma boyacs
tinctorius,-a,-um boya veren, kuma boyamakta kullanlan
tinctura,-ae f. Gal. tentr
titaniun.-i n. titan(yum) (Ti)
titabatio,-onis f. sendeleme

tragus
tmoleus,-a,-um Manisa ve Boz dalarnda yetien
Tmolus,-i m. Manisa ve Boz dalar
tom- Gr. kesme, ayrma; tk. mikrotom,
anatomi, atom
tomentosus,-a,-um (ok) keeli
tomentm,-i n. kee
ton- [gerilim] kuvvet
tonicum,-i n. kuvvetlendirici il
tonicus,-a,-um kuvvetlendirici, tonik
tonsilla,-ae f. A. tonsil, bademcik, amigdal
tonsil!aris,-e A. bademcik(ler) ile ilgili
tonus,-i m. [gerilmi durum, gerilim]
gerginlik hali
topo- Gr. yer
tormen,-inis n. strap, Pl. gen. sanc
tormentum,-i n. sanc
torminalis,-e kolik dindirici
torsio,-onis f. [dn(dr)me]
tortus,-a,-um evrilmi, bklm
torus,-i m. [yatak, yastk] 1. iek tablas 2. hcreler arasndaki kenarl geidin ortasnda bulunan kalnlam ksm, yastkk
tostus,-a,-um ate yardmyle kurutulmu,
kavrulmu
tot o kadar ok
totus,-a,-um tam, btn
tox(ico)- Gr. zehir
toxicophobia,-ae f. zehirlenmekten korkma
toxicum,-i n. zehir
toxicus,-a,-um zehirli
trabs, trabis f. direk
trabecula,-ae f. [kk direk ] A. uzant
trachea,-ae f. A. trakea, nefes borusu
B. trake, odun borusu
trachealis,-e A. nefes borusu ile ilgili
B. trake ile ilgili
tractus,-us m. A. izgi, erit, demet, kordon
trag- Gr. erkek kei
tragacantha,-ae f. kitre, kitre zamk
tragi,-orum m. d kulak yolundaki
kllar ( = barbula tragi)
tragus,-i m. erkek kei, A. kulak kepesindeki knt

tranqaillus
tranquillus,-a,-um sakin
trans- -den geerek, kar taraf(t)a,
baka yere
transferre tamak, nakletmek
transfusio,-onis f. [baka yere dkme ]
kan nakli, kan verme
transitivus,-a,-um [ge(ir)meye yaryan ]
transplantatio,-onis f. [bir bitkiyi baka
bir yere dikme] transplantasyon
(bir doku veya organ, ayn veya
baka bir canlya nakletme, ekleme)
transpositio-onis f. [baka yerde bulundurma ] A. ekil, durum deimesi
transversalis-e enine
transversus,-a,-um kat'eden, enine
trapeziformis,-e yamuk eklinde (yalnz
karlkl iki kenar paralel olan
drtgen eklinde), levha eklinde
trapez(o)- Gr. masa, levha , Geom.
yamuk
trapezius,-a,-um = trapeziformis
trapezodes,-is = trapeziformis
trauma,-atis n. vurma yaras, yara
traum(ato)- Gr. yara
trecenti,-ae,-a yz
tredecim on
tremor,-oris m. titreme
tremuius,-a,-um titrek
trepidus,-a,-um = tremulus
tres (m. f.), tria (n). (bkz. s. 51)
tri- Lat. Gr. , defa ; tk. trigonometri
triacanthus,-a,-um dikenli
triadelphus,-a,-um [ kardeli ] B. stamenlerin filamentleri grup halinde birlemi
trialatus,-a,-um kanatl
triandrus,-a,-um stamenli
triangularis,-e keli, gen eklinde
triangulum,-i n. gen
triangulus,-a,-um = triangularis
trianthus,-a,-um iekli
tribasicus,-a,-um bazl
tribus,-us f. (sistematikte) bir birlik
triceps,-cipitis bal
tricesimus,-a,-um otuzuncu

156
trichanthus,-a,-um kl gibi iekli
trichinosis,-is f. triin hastal
tri(cho)- Gr.
tricho- Gr. kl, sa; tk. triin
trichocarpus,-a,-um B. meyvas kllarla
kapl
trichocephaIus,-a,-um [ba kll ] B.
kapitulum'lar kll; bkz. capitulum
trichocladus,-a,-um B. dallar kll
trichoideus,-a,-um kla benzer
trichophorus,-a,-um kl tayan
trichophyllus,-a,-um B. yapraklar kll
olan
trichostylus,-a,-um stilus'u tyl
trichotomus,-a,-um paraya kesilmi
tircolor,-oris renkli
tricornis,-e boynuzlu
tricuspidatus,-a,-um bkz. cuspidatus
tridactylites,-is [ parmakl ]
tridentatus,-a,-um dili
tridigitato-pinnatus,-a,-um cf. digitatopinnatus; (basit yaprak sapnn)
ucunda ayn noktadan yaprakk kan; quadrifoliatus, quinquefoliatus vs. ayn ekilde yaplr.
triduum,-i n. gnlk sre
triduus,-a,-um gnlk
triennis,-e senelik
triennium,-i n. senelik sre
trifariam z. bkz. bifariam
trifarius,-a,-um sra zerine dizilmi
trifidus,-a,-um B. hemen hemen yzeyin
yarsna kadar paraya ayrlm;
bkz. fissus
triflorus,-a,-um iekli
trifoliatus,-a,-um yaprakl
trifolium.-i n. [ yaprakl ] yonca
trifolius,-a,-um trifoliatus
triformis,-e ekilde olan
trlfurcatus,-a,-um kez atallanm
trlfurcus,-a,-um atall
trigeminatus,-a,-um ift olarak
tr:geminus,-a,-um misli, kez var
olan
triginta otuz
trigonus,-a,-um keli

157
trigynus,-a,-um pistilli
trijugus,-a,-um bkz:' bijugus
trilobatus,-a,-um loblu
trilobus,-a,-um = trilobatus
trilocuIaris,-e gzl
trimestris,-e ay yayan (sren)
trimorphus,-a,-um ekilde
trinatus,-a,-um = trifoliatus
trinervus,-a,-um B. damarl
triornithophorus,-a,-um B. tad
iek ku eklinde olan
tripartitus,-a,-um e blnm
tripetalus,-a,-um petalli
triphyllus,-a,-um yaprakl
tripinnatus,-a,-um bkz. bipinnatus
triplex,-plicis misli, kat
triplo- Gr. misli, kat
tripterus,-a,-m kanatl
triquetrus,-a,-um keli
triscaidecaphobia,-ae on kii bir
arada olmaktan korkma
trisepalus,-a,-um sepalli
triserialis,-e bkz. biserialis
trispermus,-a,-um tohumlu
tristiehus,-a,-um sra zerine dizilmi
trisulc(at)us,-a-,um oluklu
triternatus,-a,-um bkz. biternatus
triticeus,-a,-um buday tanesine benzer
triticoideus,-a,-um budaya benzer
triticum,-i n. buday (bitki)
trituratio,-onis f. toz haline getirme,
toz haline getirilmi madde
trivalvis,-e kapakl
trivialis,-e ad
trochiscus,-i m. [tekerlekik ] hap, tablet, pastil
trochlea,-ae f. [makara ]
trocho- Gr. tekerlek
trochoideus,-a,-um tekerlee benzer
Troia,-ae f. = Troja
Troja,-ae f. Truva
tro]anus,-a,-um eski Truva yaknlarnda
yetien
trop- Gr. dnme; tk. fototropizma =
a ynelme
troph- Gr. besle(n)me; tk. hipotrofi
tropicus,-a,-um tropiklerde yetien, tropiklere zg

tussis
truncatus,-a,-um [kesilmi aa gvdesi
(ktk) eklinde ] B. kesik kt
truncus,-i m. B. aa gvdesi, A. gvde
tuba,-ae f. borozan
tubaeformis,-e borozan eklinde
tuba!is,-e tuba ile ilgili
tubarius,-a,-um = tubalis
tuber,-eris n. B. yumru, tber, A. tmsek
tuberalis,-e A. tmsek ile ilgili
tuberculatus,-a,-um kk knt veya
siillerle kapl
tuberculosis,-is f. tberkloz, verem
tuberculosus,-a,-um B. = tuberculatus
tuberculum,-i n. B. kk yumru, yumrucuk, A. kk kabart, tmsekik, tberkl
tuberositas,-atis f. prz
tuberosus,-a,-um (ok) yumrulu, yumrular tayan veya meydana getiren;
yumruya benzer
tubiformis,-e boru eklinde; borozan eklinde
tubuliflorus,-a,-um iekleri kk tp
eklinde olan
tubu)osus,-a,-um (kk) tbe benzer
tubulus,-i m. A. kk boru eklinde
yap
tubus,-i m. [boru , kaval ] B. tp
tulipa,-ae f. lle (bitki)
tumere imek
tumidus,-a,-um imi
tumor,-oris m. ime, tmr
tumulus,-i m. Cr. A. B. tepecik
tunica,-ae f. [gmlek ] A. doku tabakas B. eitli zar
turbinalis,-e kvrk, helisel kvrlm
turbinatus,-a,-um (ters) koni eklinde
turbo,-onis m. kasrga
Turcia,-ae f. Trkiye
turcicus,-a,-um Trkiye ile ilgili, Trkiye'de yetien
turio,-onis m. yeni alm tomurcuk
turris,-is m. kule
tussilago,-inis f. ksrkotu, devetaban (bitki)
tussis,-is f. ksrk

tutu

158
typho- Gr. buhar
typhus,-i m. 1. typhus exanthematicus
[Gr. exanthein = ieklenmek ]
tifs, lekeli humma; 2. typhus
abdominalis tifo, kara humma
(bir barsak hastal)
typ(o)- Gr. cins, eit, tip
typo!ogia,-ae f. [tipler bilimi ] tipoloji
typus,-i m. [rnek ] tip

tutu,-a,-um salam
tympanicus,-a,-um kulakzar ile ilgili
tympanum,-i n. [davul ] A. timpan,
kulak zar
typhomania,-ae f. T. iddetli mani
(bkz. mania) belirtileriyle birlikte
grlen ve koma ile sonulanan
bir eit meningoensefalit
typhl(o)- Gr. kr
typhlitis,-idis f. kr barsan iltihab

U
ubi nerede
ulceratio,-onis f. lser; lserleme
ulcus,-eris n. lser, mukoza (bkz. mucosa) tabakasnda oyulma sonucu
oluan yara
ule,-es f. yara izi, nedbe
uliginosus,-a,-um bataklkta yetien
uligo,-ins f. topran nemi; bataklk
ulmaricus,-a,-um karaaa'a benzer
ulmarius,-a,-um = ulmaricus
ulmus,-i f. karaaa
ulna,-ae f. dirsek kemii
ultimus,-a,-um son (s.)
umbella,-ae f. emsiye
umbellatus,-a,-um [emsiye eklinde]
B. infloresans emsiye eklinde
olan
umbellifer,-fera,-ferum emsiye tayan
umbellula,-ae f. kk emsiye
umbilicatus,-a,-um [gbekli] B. = peltatus
umbilicus,-i m. gbek
umbo,-onis m. [gbek; kalkann ortasndaki kabark yer ]
umbra,-ae f. glge
umbrosus,-a,-um ok glgeli
umerus,-i m. = humerus
umor,-oris m. = humor
uncia.-ae f. B. = pollex
uncialis,-e B. = pollicaris

uncinatus,-a,-um engelli, (yapran) ucu

birdenbire geriye kvrlm
unctio,-onis f. ya ve merhemin srlmesi
uncus,-i m. A. B. kanca, engel biimindeki yap, z. hippocampus'un
engel eklindeki ksm (uncus
hippocampis; bkz. hippocampus)
unda,-ae f. dalga
undatus,-a,-um dalgal
undecim onbir
undecimus,-a,-um onbirinci
undeviginti ondokuz
undula,-ae f. kk dalga
undulatus,-a,-um [kk dalgal) B.
yzeyi dz deil, almak olarak
konveks ve konkav
unedo [Plinius'a gre: (meyvann tad
kt olduu iin) yalnz bir tane
yenir ]
unguentum,-! n. pomat, merhem
unguicularis,-e (kk) trnak biiminde,
trnaks
unguiculus,-i m. kk trnak, B. kk
trnak gibi knt
unguis,-is m. trnak, trnaks oluum,
A. 1. trnak 2. trnaa benzer
kk bir kafa kemii
unicapsularis,-e bir kapsll
unicolor,-oris tek renkli

159
unicornis,-e tek boynuzlu
unidentatus,-a,-um tek dili
nnifIorus,-a,-um tek iekli
unifolius,-a,-um tek yaprakl
uniformis,-e tek ekilli
uniglumis,-e tek glumal; bkz. gluma
unijugatus,-a,-um = conjugatus
unijugus,-a,-um 1. = bifoliatus 2.
conjugatus
unilabiatus,-a,-um tek dudakl
unilateralis,-e tek tarafta bulunan
unilobatus,-a,-um tek loblu
uniIocularis,-e tek gzl
uninervis,-e B. tek damarl
uniserialis,-e tek sral
unisexualis,-e tek cinsli
univalvis,-e B. tek kapakl
univalvus,-a,-um = univalvis
universalis,-e umum, genel
univittatus,-a,-um tek eritli
anus,-a,-un bir (tek) (bkz. s. 51)
uraemia,-ae f. remi (re'nin kanda
ykselmesi)
uralensis,-e Ural dalarnda yetien
nranium,-i n. uranyum (U)
urbanus,-a,-um ehirlere zg, ehir(ler)de yetien, bulunan
urbicus,-a,-um = urbanus
urbs, urbis f. ehir
urceoIatus,-a,-um testi eklinde
urceolas,-i m. kk testi
urea,-ae f. re
urens,-ntis [yanan] B. src; dokunulduunda muharri bir su karan ve esnek olmayan sivri
tylerle kapl
ureter,-eris n. reter, bbrekten idrar
kesesine (bkz. vesica) kadar idrar
yolu

vaginans
uretericus,-a,-um reter ile ilgili
urethra,-ae f. retra, idrar kesesinden
sonra idrar yolu
urethralis,-e retra ile ilgili
urethritis,-idis f. retra iltihab
urgens,-ntis cil, ivedili
urina,-ae f. idrar, rin
urinalis,-e idrar ile ilgili
urinarius,-a,-um = urinalis
urogenitalis,-e cinsiyet ve idrar organlar ile ilgili
uro)ogicus,-a,-um idrar yollarna dair
urophobia,-ae f. uygun olmayan zamanda iemeden korkma
uropoeticus,-a,-um idrar yapc
ursinus,-a,-um ay ile ilgili, aylara uygun veya zg
ursus,-i m. ay
urtica,-ae f. srganotu
urticaria,-ae f. kurdeen, rtiker
usque ad -e kadar
ustus,-a,-um yanm
usurpare kullanmak
usus,-us m. kullanl, rf, adet; usus
externus, R. ks. us. ex, [dardaki
kullanl ] dardan (haricen) kullanlan
ut 1. nasl 2. iin, yleki (ama gsteren
cmlede)
uterinus,-a,-um uterus'a ait, uterusta
bulunan
uterus,-i m. rahim, uterus, dl yata
utilis,-e faydal yararl, fayda ile kullanlabilen
utiiitas -atis f. fayda, yarar, menfaat
utriculus,-i m. [krback ]
uva,-ae f. zm
uvula,-ae f. [zmck ] A. kk dil
eklinde oluum

V
vacca,-ae f. inek
vaccinum,-i n. a, a maddesi
vacuus,-a,-um bo
vagina,-ae f. B. km, vagina, A. vajen

vaginalis,-e vajen ile ilgili

vaginans,-ntis B. (rn. gramine yapraklarnda) sap kn gibi saran,
kn, oluturan

vaginatus
vaginatus,-a,-um knl
vagus,-a,-um [seri, sebatsz ] B. belli
bir yn olmayan
vagus,-i m. A. onuncu kafa ifti (pnmogastrik sinir), vagus siniri
vaginervus,-a,-um B. dzensiz damarl
valens,-ntis kuvvetli
valeriana,-ae f. kediotu bitkisi (valeryan)
valetudo,-inis f. shhat, salk
vallecula,-ae f. [vadicik]
vallis,-ls f. vadi, dere
valva,-ae f. [kap ] B. kapak, valf
valvaris,-e kapak ile ilgili
valvatus,-a,-um 1. kapakl, valfl 2.
(yapraklarn) ancak kenarlar() birbirine deen
valvula,-ae f. [kk kap ] A. kk
kapak eklinde oluum valvl
vanadium,-i n. vanadyum (V)
vanilla,-ae f. vanilya (bitki)
vapor,-ors m. buhar
var. bkz. varietas
variabilis,-e [deiebilen ] eitli
varicella,-ae f. T. suiei hastal
varices,-um f. bkz. varix
variegatus,-a,-um eitli renklerde benekli, alaca
varietas,-atis f., ks. var. eitlilik B.
varyete
variola,-ae f. T. iek hastal
varius,-a,-um eitli
varix,-icis f. (gen. Pl. varices kullanlr)
toplardamar genilemesi, varis
vas, vasis n. [kap ] A. B. damar
vascularis,-e [kk kap ile ilgili ] A.
damarla ilgili, B. saks, eklinde
vasculosus,-a,-um ok damarl
vaselinum,-i n. vazelin
vasodilatatorius,-a,-um T. damar geniletici (ve sonu olarak tansiyon
drc)
vastus,-a,-um iri; tenha, ssz
vegetabilis,-e nebati, bitkisel, bir bitki
ile ilgili
vegetalis,-e bitkisel
vehemens,-ntis iddetli
vehiculum,-i n. vasta , ara

160

vel veyahut, ya da
velle istemek
velox,-ocis sratli, hzl
velum,-i n. [yelken ] B. perde gibi blme
zar, (mantarda) pee, A. velum palatinum yumuak damak
velutinus,-a,-um kadife tyl
vena,-ae f. toplardamar, karadamar, ven;
vena basilica kol venas
venalis,-e piyasada bulunan, ticar, ticarette bulunan
venenatus,-a,-um zehirli
venenosus,-a,-um = venenatus
venenum,-i n. zehir
venereophobia,-ae f. zhrev hastalklardan korkma
venosus,-a,-um [ok damarl ] B. yan
dallar tekrar blnm, A. ven
ile ilgili, venleri ok olan
venter,-tris m. karn
ventralis,-e karn ve karn organlar ile
ilgili, karn tarafnda bulunan
ventriculus.-i m. [karnck ] 1. mide (rn.
ulcus ventriculi mide lseri) 2.
kalpteki alt boluklardan biri 3.
beyindeki kk boluklardan biri
ventus,-i m. rzgr
venula,-ae f. kk ven
Vens,-eris f. Roma devrinde gzellik
ve ak ilhesi; Greke ismi:
Aphrodite
ver, veri n. ilkbahar
veratrum,-i n. pleme (bitki)
verbascum,-i n. sr kuyruu (bitki)
verbum,-i n. sz, kelime, szck; (gramerde) fiil
verecundus,-a,-um utanga, ekingen
verisimilis,-e muhtemel, olas
vermicularis,-e solucana benzer
vermiculus,-i m. kk solucan
vermiformis,-e solucan eklinde olan
vermi,-is m. solucan
vernalis,-e ilkbahar ile ilgili, ilkbaharda
iek aan
vernatio,-onis f. tomurcukta yapraklarn
durumu
vernicosus,-a,-um vernik gibi parlyan,
vernikli gibi parlak

161

vernix,-icis f. vernik, A. fetsn, cildini rten yal tabaka

vernca,-ae f. T. siil, B. siil biiminde knt
verrucosus,-a,-um siillerle (siilimsi kntlarla) kapl
versatilis,-e [dnebilen ] B. versatil (rn.
filament anterin srtna hafife
bal olduundan hareketli)
versicolor,-oris anjanl
versus e. + Acc. (bir yere) doru
versus,-a,-um dnm
vertebra,-ae f. omur
vertebralis,-e omur ile ilgili
vcrtebratus,-a,-um B. (yaprakta) aralkl olarak daralmalar ve her
daralmadan sonra kulak eklinde
kntlar gsteren
vertere dndrmek
vertex,-icis m. (kafada), tepe
verticalis,-e bir doru veya dzleme
gre dik, dikey
verticillatus,-a,-um evrel
vertigo,-inis f. [vertere] ba dnmesi
verus,-a,-um doru gerek, doal
vescus,-a,-um zayf
vesica,-ae f. (her eit) kese, A. torba,
kese, z. idrar kesesi; vesica fellis
safra kesesi
vesicalis,-e kese (z. idrar kesesi) ile
ilgili
vesicarius,-a,-um havayla imi, keseler
ile dolu
vesicula,-ae f. kesecik
vesiculosus,-a,-um kk keseler ile dolu
vesper, vesperi m. akam
vespere R. akam zeri
vespertinus,-a,-um akama zg, akamleyin grnen
vestibulum,-i n. A. dehliz
vestigium,-i n. iz
vestimentum,-i n. elbise
vestis,-is f. = vestimentum
veterinarius,-a,-um baytarlk ile ilgili
veterinarius,-i m. veteriner, baytar
vetus,-eris s. ihtiyar
vetustus,-a,-um ihtiyar, eski
vexillaris,-e 1. bayrak eklinde 2. iek
tomurcuunda petallerin hepsi bay
rakk tarafndan sarlm

virs
vexillum-i n. B. bayrakk
via,-ae f. yol
vibrio,-onis f. virgl eklinde bakteri
vibrissae,-arum f. burun kllar
viburnutn,-i n. kartopu (bitki)
vicies yirmi kez
vicus,-i m. ky
videlicet (ks. viz. yalnz ngilizce'de
kullanlr) yani
videri grnmek; vide(n)tur grnyorlar)
vigil-,ilis dikkatli, gz ak
viginti yirmi
villi,-orum m. ince uzun kllar
villosus,-a,-um uzun, ince, yumuak
tylerle rtl, ipek gibi tyl
vimen,-inis n. ince uzun dal, z st
dal
viminalis,-e dallar uzun, silindir eklinde olan
vincere yenmek
vincetoxicus,-a,-um zehir tesirini giderici
vinicolor,-oris arap renginde (koyu
krmz)
vinifer,-fera,-ferum [arap tayan ]
vinolentus,-a,-um sarho ; arap ieren
vinosus,-a,-um (ok) arap ieren B. =
vinicolor
vinum,-i n. arap
viola,-ae f. meneke
violaceus,-a,-um meneke renginde
vipera,-ae f. ylan
vir, viri m. erkek
vires bkz. vis
virescens,-ntis yeilimsi
virga,-ae f. ince, uzun ubuk
virgatus,-a,-um ubuk gibi ince ve uzun,
ubuk eklinde
virgo,-ins f. evlenmemi kz, gen bakire
viridis,-e yeil
virilis,-e erkek (s.)
virosus,-a,-um [zehirli ] fena kokan,
usaresi veya salgs zenirli olan;
virs ieren
virulens,-ntis aktif, etkin, etkili, virlan
virs,-i n. [(fena kokan) zehir ] virs

162
vix z. hemen hemen, ancak, hemen
hemen deil
vz. bkz. videlicet
vocabulum,-i n. sz, kelime, szck
vocalis,-e sesi olan
vola,-ae f. [i bkey yzey ] el ayas,
ayak taban
volaris,-e el ayas veya ayak taban
ile ilgili
volatilis,-e uan, uucu, gaz haline gelen
volubilis,-e sarlc
volumen,-inis n. hacm
voluptas,-atis f. elence
vomer,-eris m. [sapan demiri ] A. (burunda) sapan kemii
vomitio,-onis f. kusma
vomitivus,-a,-um kusturucu
vomitorius,-a,-um kusturucu; kusan
vomitus,-us m. kusma, kusmuk; ~
gravidarum gebelik kusmas;
~ marinus deniz tutmas
-vorus,-a,-um yiyen; cf. carnivorus
vox, vocis f. ses, terim
vulgaris,-e ad
vulgus,-i n. halk, avam
vulnerarius,-a,-um [yara ile ilgili ] z.
yara kapatc
vulneratus,-a,-um yaralanm
vlnus,-eris n. yara
vulpes,-is f. tilki
vulva,-ae f. vulva, diide genital organ

vis f. (Acc. vim, Abl. vi; dier Sg.

halleri kullanlmaz; Pl. vires, virum vs., kuvvet
viscera,-um n. i organlar
visceralis,-e i organlar ile ilgili
viscidus,-a,-um zamkl, yapkan
viseosus,-a,-um = viscidus
viscum,-i n. kseotu
visus,-us m. grme, grme yetenei,
grme duygusu
vita,-ae f. hayat
vitaceus,-a,-um asmaya benzer
vitalba,-ae f. [bkz. vitis, albus]
vitamina,-ae f. vitamin
vitellinus,-a,-um yumurta sars rengi,
krmzya bakan sar
vitellus,-! m. yumurta sars
viticella,-ae f. kk ba
vitiligo,-inis f. pigmenti bozulmu, pigmentsiz kalm deri blgesi
vitis,-is f. bir asma (bitki) tr
vitium,-i n. hata, yanl
vitreus,-a,-um camdan yaplm, cama
benzer
vitrum,-i n. cam, camdan yaplm kap;
in vitro [cam kapta ]
vitta,-ae f. erit
vitulinus,-a,-um danaya benzer
viviparus,-a,-um douran
vivus,-a,-um canl; in vvo [canlda ]

X
xantho- Gr. sar
xeno- Gr. yabanc
xiph(o)- Gr. kl
xyl(o)- odun; tk. ksilofon, ksi!;m

xylosis,-is f. odun ekeri, ksiloz

xyIosteus,-a,-um odunu kemik gibi sert
olan
xyph(o)- Gr. xipho-

Y
yucca,-ae f. avize aac (bitki)

l
zincum,-i n. inko (Zn)
zingiber,-eris n. zencefil
zona,-ae f. kuak
zonalis,-e kuak eklinde
zonatus,-a,-um kuakl
zo(o)- Gr. canl, hayvan
zoologia,-ae f. [hayvan bilimi ] zooloji
zoophagus,-a,-um [hayvan yiyen ] et
yiyen

zoophobia,-ae f. hayvanlardan korkma,

zoofobi
zootherapia,-ae f. [hayvan tedavisi ]
zooterapi
zyg(o)- Gr. [boyunduruk ] B. iki eit
para ile ilgili
zygomorphus,-a,-um [iki eit para halinde bulunan ] bir eksene gre
simetrik olan, zigomorf

< W
zincum,-i n. inko (Zn)
zingiber,-eris n. zencefil
zona,-ae f. kuak
zonaIis,-e kuak eklinde
zonatus,-a,-um kuakl
zo(o)- Gr. canl, hayvan
zoologia,-ae f. [hayvan bilimi ] zooloji
zoophagus,-a,-um [hayvan yiyen ] et
yiyen

zoophobia,-ae f. hayvanlardan korkma,

zoofobi
zootherapia,-ae f. [hayvan tedavisi ]
zooterapi
zyg(o)- Gr. [boyunduruk ] B. iki eit
para ile ilgili
zygomorphus,-a,-um [iki eit para halinde bulunan ] bir eksene gre
simetrik olan, zigomorf