BARAJLARDA ENERJ HESABI

Bir hidroelektrik santralin kurulu gc ve retilebilecek enerji planlamas ile tesis ve

iletme masraflar , o santralde retilebilecek olan gvenilir enerji miktarna ve ekilecek enerji
miktarna gre hesaplanr.
Termik santrallerin kurulmas iin yaplan planlama almalarnda, sadece santraln
besleyecei ulusal elektrik ebekesinin EB enerji ihtiyac ( ekecei enerji miktar) gz nne alnr.
Buna karlk hidroelektrik santrallerin kurulmas iin yaplan planlama almalarna ise, sadece
ulusal elektrik ebekesinin EB enerji ihtiyac deil, ayn zamanda santralin kurak yllarda retebilecei
ED enerji miktar da temel tekil eder . Bundan dolay bir hidroelektrik santralnda retilecek olan
enerjinin mal olu fiyatlar, santralin her halkarda retebilecei ED gvenilir enerji miktarna gre
hesaplanr.
Barajlarda retilen enerjinin hesab en temel fizik formllerinden biri olan;
= Kuvvet x Yol
eitliinden faydalanlarak yaplr. Burada kuvvet suyun dm ile salanr, yol ise suyun d
yksekliidir. Bilindii gibi bu ykseklikler hidroelektrik santrallerde, 3 metreden 1800 metreye kadar
olabilmektedir.
Bir barajn hacmi (V)..........................m3 olarak alndnda,
Suyun dme ykseklii(h)................. m olarak alndnda.
Bu barajda ;
h . V . 103= 1000.h.V lik bir enerjinin varlndan sz edilebilir.
Bir kilovat.saat (1KWh), kilogram.metre cinsinden yazlacak olursa ;
1 kWh = 367000 Kgm
eitlii bilindiine gre, bulunan bu enerji (T), kWh cinsinden yazlacak olursa;
h.V.1000
h.V
T=
=
(kWh)
olur.
367000
367
Bir barajdan saniyede den su miktar (Q).........................m3/sn olarak alndnda.
Suyun d ykseklii............................................................m olarak alndnda.
Bu barajdaki g potansiyeli (P) ;
P = Q.h (Ton.metre /sn)
dir.
Barajdaki g potansiyelini (kilogram.metre/sn) cinsinden yazacak olursak;
P = 1000.Q.h (kilogram.metre/sn)
olur.
75 kgm = 0,736 kW eitlii bilindiine gre;
1000.Q.h
.
P=
0,736 (kW)
yazlabilir.
75
hesaplamalar yapldnda ;
P = 9,8 . Q. H kW
bulunur.
Bilindii gibi btn trbinler ve generatrlerde kayplar bulunmaktadr. Bu nedenle bulunan
g formlne verimlerin de eklenmesi gerekir.
Bu verimler ;
tr : Trbin verimi,
gen : Generatr verimi dir.
Trbinlerin enerji kayplar (Ek), trbine verilen enerji de ( E) ile gsterilecek olursa, trbin
verimi (tr) ;
tr= ( E - Ek) / E
forml ile hesaplanr.
Trbindeki kayplar byk lde trbinin yklenmesine baldr. Ayn zamanda trbinin
bykl, ya, trbinin eksik bakm gibi faktrler de etkilidir.
Bu kayplar hesap yoluyla kesin olarak tespit edilemez. Yaplan enerji hesaplarnda mevcut
aratrma sonular esas alnr. Bu sonular , direkt veya endirekt olarak model deneylerinden elde
edilir.