A floating market is a market where goods are sold from boats.

200 years,

Bn Bnh ng xa v nay
Th Su, 08/04/2005 16:27

TPHCM trong nhng nm gn y bc vo pht trin mt cch

nhanh chng. Thnh ph thay i, nhng gi tr mi xut hin, sc p pht
trin ngy cng cao to nn mt ci nhn mi, mt quyt tm mi hng
v tng lai. Trong bi cnh , hot ng xy dng mnh m khin cho
nhng cng trnh kin trc v nhng nt vn ha gn lin vi th c
trc tip b e da.
Tng th Bn Bnh ng xa hay c th hn l khu nh c v kho go trn ng Trn
Vn Kiu, dc theo knh Tu H hin ang mt trong giai on gii ta mt bng cui cng
trc khi c bn giao cho d n i l ng - Ty l mt trong nhng v d r rng nht.
Tm v Bn Bnh ng xa
Bn Bnh ng xa (khu vc Trn Vn Kiu thuc Q.6 v Bn Bnh ng thuc Q.8 ngy
nay) l mt b phn quan trng ca Ch Ln c hnh thnh ngay t khi ngi Hoa t
C lao Ph (Bin Ha) vo y vo nm 1778 trc s truy st ca qun khi ngha Ty
Sn. Xa kia, y l mt trung tm quan trng ca va la min Nam bi c s kt hp
lin hon gia h thng cc im xay la, chnh, kho go v bn bi dc theo hai b knh
Tu H. Con knh ny vn l rch Ch Ln b cn, hp li nn vo nm 1819 vua Gia Long
h lnh cho o thnh knh v t tn l An Thng H. Vi s thun li v ng thy, c
th trnh c nguy him v tit kim chi ph chuyn ch, ph hp vi nn kinh t nng
nghip v phng tin vn chuyn ca cc tnh min Ty cng vi kh nng thu mua v
giao thng nng ng ca ngi Hoa, ni y tng chng kin nhng giai on thnh
vng nht ca vic mua bn v xut khu la go trong sut lch s 300 nm pht trin
Si Gn - Ch Ln.
Bn cnh vai tr kinh t quan trng ca mnh, Bn Bnh ng cn mang m nt kin trc
c th ca cng ng ngi Hoa ti Vit Nam, ng thi mang du n ca hot ng kinh
t cng nh s giao thoa vn ha ng- Ty. Theo li k ca nh vn Sn Nam, khu vc
nh c xy dng ch yu t on cu Ch V tr xung n gn nh Bnh An ngy
nay, v t tr xung l dy nh kho go, bn kia b knh l khu nh my. Khu vc ny
do ngi Hoa lm ch nhng vic xy dng li c thc hin bi cc nh thu
Singapore. Kin trc thng c xy theo dng nh ph vi b ngang hp, nhm tng s
lng nh mt tin v nh mau chng thu hi vn u t xy dng. Tng trt l c s
kinh doanh, chnh, tng trn l nh . Tuy nhin, trang tr li mang nh hng phng Ty
vi cc cy ct c xy bng gch, lan can bng st, g ch lm bng thch cao hoc vi.
Kin trc l mt tng th kt hp ng nt ng- Ty.

Nu ch nhc n gi tr lch s kinh t v kin trc m khng nhc n gi tr vn ha trn

bn, di thuyn c trng ca khu vc ny th qu l iu thiu st. Trong Lch s khn
hoang min Nam, nh vn Sn Nam miu t: "Dng sng su rng, ghe thuyn u di
10 dm, theo hai con nc ln, nc rng thuyn b qua li cho chng ca ht, ngy m
tp np, lm ch hi lu thng khp ng tht l tin li". Cng theo ng, y khng ch
n thun l cnh mua bn, trao i hng ha m cn l ni cho ra i v pht trin cc
kiu h i p trn sng v ci lng. Ghe thuyn khng ch l phng tin di chuyn,
chuyn ch m cn l nh , l ni sinh sng ca ngi dn. Cuc sng trn sng, ghe
thuyn l nh, bn bi l ni mua bn, nhng c tnh ny to nn c mt nt vn ha
c trng ca ngi min Nam v Ty Nam B ch khng ch l mt cnh quan trn bn,
di thuyn n thun.
Vi nhng gi tr kinh t, lch s, vn ha, kin trc quan trng nh vy, liu khu vc Trn
Vn Kiu - Bn Bnh ng c th c coi l mt di sn cn phi bo tn?
n vi Bn Bnh ng ngy nay
Khu vc Trn Vn Kiu - Bn Bnh ng cho n nhng nm gn y vn cn cnh tp
np trn bn, di thuyn, nhng bn cnh la go l nhng mt hng khc nh tri cy
hay gia dng.
Tuy nhin, vo nhng ngy cui thng 3-2005 va qua, khu vc Trn Vn Kiu- Bn Bnh
ng tr nn vng lng hn nhiu khi cng vic gii ta ang i vo giai on gp rt
kp tin xy dng i l ng Ty. V phi cha l gii 40 m xy dng, nn nhng
ngi nh c, nhng dy nh kho, thm ch nh Bnh An, mt ngi nh c c xy dng
t nm 1842, s hon ton bin mt...
Hot ng bun bn cng b thu hp hn. Ti mt gc ph c mt bng rn ghi r: Khu
vc cm t tp bun bn. Ch cn nghe rt t nhng ting gi nhau i ca cc ch ghe,
ch hng hay ca cc tay bc vc, ti x xe hng... Thay vo l ting ba p cht
cha, ting sp m m ca nhng mng tng c cn nguyn vn sau bao thng trm ca
lch s v tc ng ca thi gian. Nhng dy nh kho "c" p ph mt cch t m nhm
gi li nhng vin gch th xa vn cn rt tt bn li cho cc nh thu vi gi 400
ng/vin. Ngi nh c Bnh An c nh thu p tr vi gi 30 triu ly li nhng cy
x v ct g c t khi xy dng cch y 160 nm... Nhn cnh m nao lng!
Ch Phng, li thng tri cy ti cy 175, ngi ng Thp, ln xung mua bn
khu vc ny c 8 nm, tm s: Khong ba, bn nm trc, khung cnh y rt vui,
tp np ln hng, xung hng. Sp ti, ti tui phi di ra cng ch Bnh in, cha bit s
nh th no. Ti bn hin nay ai cng quen bn hng, vn chuyn hng ha thun tin,
gn trung tm, khu vc an ninh n nh. Nhng m la u b cu theo , c lo lng cng
khng gii quyt c g. Nhm th bc vc cnh nh Bnh An va nhm nhi xong mt
chai ru sau khi kt thc cng vic vo lc tri nh nhem ti cho bit lm ngh bc
vc go t 20 - 30 nm nay, mi thng kim c trung bnh khong 700.000 - 800.000
ng ty thi v, sp ti bn thuyn di ra Bnh in s b tht nghip, cha bit cuc
sng ra sao. Khu vc ny cn c nh Bnh An c xy dng t nm 1842 thuc loi xa

nht ca Si Gn- Ch Ln. Trong hai ting bui sng, ngi vit bi ny thy c hn
chc ngi n ving nh. H l nhng ngi sau cng cn c c hi c thp nhang,
cu khn ngi nh c ny. Cui thng ny, ban tr s nh s lm l rc ng (Quan
Cng) v cha mi. V ri, cng nh s phn ca bao kin trc khc ni y, n cng s b
p i v ch cn tn ti trong k c ca nhng ngi ang sng hay ca nhng
ngi dn vn thng xuyn n y.
Anh Sebastien Auligny, mt ngi bn Php sng v lm vic ti TPHCM hn 3 nm
nay, cng l ngi rt thch v thng xuyn n khu vc Trn Vn Kiu- Bn Bnh ng
i do v chp hnh. Theo anh, khu vc ny rt p v tng quan: kin trc c vi cc
mt tin nh v dy nh kho to mt th thng nht v hot ng mua bn trn bn, di
thuyn tp np hai bn b mang li ci hn cho mnh t. Nu c quy hoch tt, khu
vc ny c th tr thnh khu ph c i b, thu ht khch du lch quc t, gi li mt nt
sinh hot v vn ha c o mt thi ca Ch Ln.
l suy ngh ca nhng ngi dn chn cht v mt ngi nc ngoi sng cha lu ti
thnh ph ny. Vy cn cc hc gi c hiu bit uyn thm v Si Gn - Ch Ln ni
chung v khu vc Bn Bnh ng ny ni ring th sao?
Nn chng cn nhc v gi gn...
Nh vn Sn Nam, ngi c xem l c nhiu nghin cu thc a v min Nam, cho
rng: "V kin trc, cn phi gi li nhng dy nh mang kin trc thi Php thuc ca
ngi Hoa, do ngi Singapore xy dng. V bn thuyn, nu di ra Bnh in s lm mt
i ci hn ca khu vc ny, nhng nu nh ca, kho go khng cn, th c gi li bn
thuyn ny cng chng lm g, v tng th ca n b ph v. Di bn thuyn ny ra
s thun li hn v bn bi rng ri v ng i min Ty ra vo tin hn, tuy nhin, i
li ng v Si Gn - Ch Ln xa hn. Bn Bnh ng tr nn cht hp so vi tc
pht trin v nhu cu cung ng hng ha ca min Ty.
Cn gio s s hc Nguyn nh u th by t: "Ti thy rt tic khi nhng cng trnh
kin trc c b ph b. Trn thc t, cng c nhiu ci phi ph nh khu nh chut dc
theo knh Tu H, khu vc pht sinh trong giai on chin tranh 45-46. iu ny rt cn
thit v chnh ng. Tuy nhin, ngi lm cng tc ny phi c ci nhn hin i ha nhng
vn phi bit cn nhc v gi gn nhng ci c. Pht trin l mt s ni tip nhau, khng
nn ct t hoc ph b hon ton. Nn gi li nhng on c tnh cht tiu biu ca nn
vn ha mt thi. Ngoi gi tr v lch s kinh t, khu vc ny cn c gi tr v mt kin trc
v vn ha, x hi.
Bn Bnh ng xa nay ch cn li mt khu vc nh my xay xt v mt s dy nh c vn
cn nguyn vn bn pha qun 8. Cn bn ng Trn Vn Kiu l mt bi t trng vi x
bn v ngn ngang gch ct, y mt vi chic nh c cn st li tr tri, trng hc
ng nhn nhng chic ghe cui cng cp bn. Liu ngy mai, khu nh v nh my pha
qun 8 c phi chu chung s phn vi dy ph bn kia?
D n i l ng Ty

y l d n xy dng h tng giao thng c quy m ln nht TPHCM t trc n nay,

tri di trn a bn cc qun 1, 2, 4, 5, 6, 8, Bnh Tn v huyn Bnh Chnh nhm mc
ch gim thi gian lu thng t ng sang Ty v ngc li (theo tnh ton ca nh t
vn l khong 20 pht); gim ti trn cc trc ng chnh ni thnh v cu Si Gn; thun
li cho vic lu thng hng ha t cc cng TP i min ng v min Ty Nam B. D n
ny cng gp phn ci to mi trng nc khu vc dc theo knh Tu H - Bn Ngh,
ng thi, hm Th Thim s l im ni trung tm TP hin nay vi khu th mi Th
Thim v qun 2 ang ch i c hi pht trin.

channelvn