OLUMLU SINIF

ATMOSFERİ
OLUMLU SINIF ATMOSFERİNİN DEĞİŞKENLERİ

Öğrenci Sınıf ortamı

çevre
ÖĞRETMEN

Okul-yönetimin yapısı
FİZİKSEL ORTAM
D
e Öğrenci sayısı
ğ
i Isı-ışık
ş
Öğrenme için gerekli materyaller
k
e
n gürültü
l
Temizlik...gb
e
r
i
SINIF ORTAMI
Sınıf Kurallarının Belirlenmesine İlişkin Öneriler

1- Okul kuralları ile sınıf kuralları tutarlı olmalı.

2- Kuralların belirlenmesi öğrencilerle yapılmalı.
3- Uygun davranışlar sınıf kurallarına dönüştürülmeli.
4- Önemli davranışlar üzerinde odaklanılmalı.
5- Kural sayısı 5-8 arasında olmalı.
6- Kurallar olumlu, basit, kısa ve uygulanabilir olmalı.

7- Öğrencinin kuralları çiğnemesi durumunda oluşacak

sonuçlar belirlenmeli.
Kuralların öğretilmesine  İlişkin
Öneriler
 İlk derste kuralları ve nedenlerini tartışınız.
 Her bir kuralla ilgili beklentileri belirleyerek, uyulduğunda ve
uyulmadığında yapılacakları anlatınız.
 Hangi sınıf etkinliklerinde hangi kurallar olduğunu açıklayınız.
 Kuralların yazılı olduğu bir kartonu sınıfta uygun bir yere
asınız.
 Sınıf disiplini politikanızın bir örneğini ana-babalara iletiniz.
 Kurallara uyulurken pekiştirmeler yapınız.
 Sosyal beceri etkinliklerinden “Kurallar”
etkinliği(6.7.8.sınıflarda) ile “Davranış çiçeği”
etkinliği(1.2.3.4.5.sınıflarda) uygulanarak,okul ve sınıf
kuralları pekiştirilebilir.
Acaba OKUL VE YÖNETİMİN
sınıf ortamına yansıması nasıl
olabilir?
Okul yönetiminin öğrenciye ve öğretmenlerine bakış
açısı,
Öğrencilerin ve öğretmenlerin beklentilerine cevap verip-
verememesi,
Okul yönetimi ile ilgili ne kadar söz sahibi oldukları ki
öğrenci açısından bakmak istersek ;Okul Öğrenci Kurulu
ve Okul Meclisi’nin aldığı kararları idarenin dikkate
alıp-almaması;Öğretmen açısından da Öğretmenler
kurulunda hazırlanan gündem maddeleri ve
öğretmenlerin söz hakları bize bu konuda fikir verebilir.
ÖĞRENCİ

SİZCE SINIFTA KAÇ DEĞİŞİK YAPIDA ÖĞRENCİ

VAR?
BU FARKLI ÖĞRENCİLERLE NE TÜR
PROBLEMLER YAŞIYOR SUNUZ?
ÖĞRENCİ TİPLERİ

BAĞIMLI
ÖĞRENCİLER
SOSYAL
ÖĞRENCİLER
BAŞARILI
ÖĞRENCİLER

YABANCILAŞMIŞ
ÖĞRENCİLER
GÖLGE
ÖĞRENCİLER
SINIF İÇİNDE
5 ZOR
KİŞİLİK
GEVEZELER
Örnek olay: - 2 öğrenci kendi arasında fısıldamaya başlıyor.
Öğretmen: “Esra ve Betül, Dersi anlatmaya çalışıyorum!"
Esra : "Ama ben konuşmuyordum!"
Öğretmen: " Esra, seni Betül ile konuşurken gördüm. Ben ders
anlatırken konuşma. Dikkatini buraya ver."
Esra: "Hocam yapmayın. Betül sadece bana çalışmayla ilgili bir soru
sordu!"
Öğretmen: "Beni dinle— Kimin ne söylediği beni ilgilendirmez.
(Öğretmen doğal olarak sinirlenmiştir; özellikle Esra "nın ses tonundan
ve el kol hareketlerinden dolayı.)
Esra : "Ama, Betül"
Öğretmen: " Esra!" Bu yüksek ses tonunu şöyle bir ifade izler: "Bir
kelime daha söylersen..." ya da azarlayıcı bir tonda "... bıktım
usandım". Her iki durumda da zarar verici bir yan vardır.
Öğretmen bu tepkinin dışında nasıl bir tepki
vermeli ki,daha etkili olsun?
İzlenecek stratejiler:
*Olumlu bir yönlendirmede ya da anımsatmada bulunun ve ardından
teşekkür edin.

*İstemediğiniz davranışa değil istediğinize odaklanın; Örneğin "Karışma"

demek yerine "Görgü kurallarımızı hatırlayalım“gb.
*Yönlendirmeleri kısa tutun; sorun üzerinde çok fazla durmaktan kaçının.
*Ses tonunuzu ve beden dilinizi seçin.

*Stratejik aralar vermeyi deneyin.

Örnek uygulama:
Öğretmen ödevi açıklarken Esra ve Betül özel olarak konuşup diğerlerini
rahatsız ediyorlar. Öğretmen konuşmayı keser. Kimi zaman bilinçli olarak
yapılan bir duraklamanın tek başına öğrencilerin dikkatini çekmeye
yettiğinin farkındadır — ama bu sefer işe yaramaz. Bu yüzden o kızlardan
önlerine dönüp dinlemelerini ister:
"Esra . .,Betül. . ., lütfen önünüze dönüp dinleyin, teşekkürler."
Esra darılmış bir şekilde "ama biz sadece ödev hakkında konuşuyorduk"
der. Bu noktada öğretmen söylenen şeyin doğru olup olmadığıyla
ilgilenmez. Konuyu başka bir yöne çevirir:
"Ders hakkında konuşuyor olabilirsiniz ama önünüze dönüp dinlemenizi
istiyorum. Bu anlattıklarımızı bilmeniz gerekiyor." Esra"nın kırgınlığı ya
da küslüğü sürerken (ama sesini çıkarmadan) öğretmen dikkatini sınıfın
geri kalanına verir ve konuşmasına kaldığı yerden devam eder.
YAPIŞKANLAR
Bir sonraki tiplememizde küçük sınıflardan birindeki kompozisyon
dersinde öğrencilerin başındayız. Halit sınıfın diğer yanından seslenir.

Halit: "Öğretmenim, öğretmenim, bakar mısınız?"

Öğretmen: "Bir dakika Halit."
Halit: "Ama öğretmenim bundan sonra ne yapacağımızı
bilmiyorum!"
Öğretmen: "Dinle, aynı anda hem orada hem burada olamam değil
mi?"
Halit: (ağlamaklı bir tonda) "Ama öğretmenim. . ."
Öğretmen: "Tamam, tamam!" Öğretmen, onun her çağırışında
kendisine yardımcı olmaya gideceği gibi asılsız bir düşünceyi
kuvvetlendirerek ona yardımcı olmaya gider.
İzlenecek stratejiler:
*Bilinçli olarak duymamazlıktan gelmeyle başlayın. Bilinçli
olarak duymamazlıktan gelme, belirli davranışları gözardı
etmek ve dikkatleri dersin akışı üzerinde tutmak ya da olumlu
davranışları farketmek ve desteklemek amacıyla öğretmenlerin
bilinçli olarak aldıkları bir karardır.
*El işaretleriyle basit yönlendirmeleri/anımsatmaları birleştirin.
"Söz almadan önce parmak kaldırın, lütfen" ya da "sınıf
içindeki kurallarımız neydi?"

* Öğrencilere seçenekler sunun.

Örnek uygulama:
Birinci sınıflardaki bir ders etkinliği sırasında öğrencilerin arasında dolaşıp
kilden yaptıkları şekiller hakkında konuşuyorum. Sıraların birinde bir
öğrenciyle konuşurken diğer yanımdaki birisi elbisemi çekiştirme başlıyor:
"Öğretmenim, şuna bakın, yaptığıma bakın!" Bakabilirim ya da çekilmesini
söyleyebilirim ama bunun yerine bilinçli olarak duymamazlıktan geliyorum.
En sonunda pes ediyor, parmağını kaldırıp bekliyor. Böyle yapmamış
olsaydı elimi kaldırıp "bekliyoruz" anlamına gelen bir işaret yapar ve
dikkatimi daha önce konuşmakta olduğum öğrenciye tekrar verirdim. Her
iki durumda da ilk öğrenciyle işimi bitirip diğerine döndüğümde hala
sessizce beklediğini görürsem çalışmasını görmeye can atar bir şekilde
yanına giderim.
SİZİNDE SINIFINIZDA
BÖYLE FARKLI
ÖĞRENCİLER VAR MI?
BOYKOTÇULAR
Örnek olay:Üçüncü sınıftakilerin tümü harita çizme projeleri üzerinde
harıl harıl çalışıyorlar, Ahmet dışında. O, morali bozuk bir şekilde
havaya bakıyor. Öğretmeni onun bu çalışmayı yapabileceğini çok iyi
biliyor. Öğretmeni deli eden asıl sorun da bu.
Öğretmen: " Ahmet, niçin çalışmıyorsun?"
Ahmet : (iç çekerek) "Bilmiyorum"
Öğretmen: "Ödevle ilgili bir sorunun mu var?"
Ahmet : "Eveet . . . coğrafya sıkıcı geliyor."
Öğretmen: "Sıkıcı öyle mi? Bak işte bu çok kötü. Ne yazık ki orada
oturup haritayı tamamlayıncaya kadar canının sıkılmasına katlanman
gerekiyor. . . . Bunu tamamlamanın ne kadar süreceği beni hiç mi hiç
ilgilendirmiyor!"
Bu süre boyunca Ahmet önüne kapanıyor ve tartışma sürüp gidiyor.
İzlenecek stratejiler:
*Öğrencilere sonuçlarıyla birlikte seçenekler sunun.

*Çalışmaya yeniden dönmesi için süre verin. Çalışmaya

yeniden dönmesi için verilen süre, öğretmenin düzeltici
yönlendirmesine yanıt vermesi için öğrenciye verdiği süredir.
Öğrenciye bir yol önerdikten ya da bir anımsatma yaptıktan
sonra öğretmen sakin bir şekilde sınıfta göz gezdirebilir ya
da başka bir öğrenciyle uğraşmak için dönebilir.
*İlişkiyi yeniden kurun.
Bunu olumlu bir kaç sözcük fısıldayarak ("Böyle çalıştığını
görmek çok güzel...") ya da sadece gülümseyip başınızı
onaylayarak bile yapabilirsiniz.
Örnek uygulama:
Ahmet ve öğretmeni arasında geçen konuşmaya yeniden dönelim.
Öğretmen: “Ahmet . . . Ödevini şimdi yapmazsan bunu teneffüste yapmak
zorunda kalacaksın."
Ahmet: "Ama bu hiç adil değil." Kollarını kavuşturur ve somurtur.
Öğretmen: "Belki öyle ama bu senin seçimin."
Öğretmen yürür ve Ahmet"e işe yeniden dönebilmesi için zaman verir.
Öğretmenin kendisine bakmadığından emin olduktan bir kaç dakika sonra
gönülsüzce de olsa Ahmet çalışmasına devam eder (aslında öğretmeni onu yan
gözüyle izleyebiliyordur). Teneffüs zili çaldıktan sonra öğretmeni onunla
yeniden konuşur.
Öğretmen: "Doğru kararı verdiğine sevindim Ahmet." O oynamaya giderken
öğretmeni de aferin anlamında koluna hafifçe vurur.
TARTIŞMACILAR
Her okulda öğretmenlerine kafa tutan, karşılık veren ve
hiçbir sözün altında kalmak isteyen öğrenciler olur. Bu
tür kişilerin niçin suçsuz oldukları, yapılanın niçin adil
olmadığı, öğretmenlerin niçin onlara taktıkları
konusunda on ayrı neden ve açıklama sıralayabilirler.
Asıl şaşırtıcı olan öğretmen ve öğrenci arasındaki
tartışmaların çoğunun aşağıdaki örnekte olduğu gibi
ufak tefek, önemsiz konularla başlamasıdır.
Örnek olay:
Öğretmen: “Kadir, niçin masanda değilsin?"
Kadir: "Sadece Ece"den bir cetvel istiyordum!"
Öğretmen: "Bana bak, sakın yalan söylemeye kalkma. Cetvel
istemiyordun. Seni gördüm. (Öğretmen Kadir“in suratında "seni
kandırıyorum" anlamına gelen sırıtmayı gördüğü için daha da sinirlenir.)
Bu davranışından bıktım usandım!"
Kadir: "Bu arada cetvel isteyip istemediğimi nereden biliyorsunuz? Ece"ye
sorabilirsiniz." (Öfkeli bir şekilde kollarını kavuşturur. Tüm sınıf onu
izliyordur.)
Öğretmen: "Çok akıllı olduğunu sanıyorsun değil mi? Bak sana ne
diyeceğim. . ." Bu noktada, Kadir ağır kanlı ve kızgın bir şekilde
sandalyesine yaslanırken ufak bir söylev başlar. Önceki atışmalardan canı
sıkılan öğretmen Kadir“in suratında tehditkar bir ifadeyle sandalyeye
yaslanışını göze batan bir terbiyesizlik olarak yorumlar. Tartışmayı
sürdürüp öğrenciye meydan okur.
Öğretmen: "Sen ne yaptığını sanıyorsun, ha?"
İzlenecek stratejiler:
*Gereksiz tartışmalardan kaçının. Kendinize güvenli ama
nazik olun, öğrenciyi asıl konuya yeniden yönlendirin ve
tartışarak, kavga ederek ya da düşmanca taktiklerle devam
etmeyin.
* Dersten sonra karşılıklı görüşmeler planlayın.
Örnek uygulama:
Başka bir son sınıfta Hasan’ın ödevine başlamadığını farkettim. Yanına gidip
sıradan bir tarzda sordum: “Hasan, henüz başlamamışsın sanırım. Bir sorun mu
var?" (Davranışlarım cana yakındı.) "Evet, şey, kalemim yok, nereden
bulabilirim?" yanıtına "Sorun değil, benimkini ödünç alabilirsin" diye karşılık
verdim .Kendi kendine bir şeyler mırıldanıp sesini azaltıp önüne bakarak "Evet,
şey cetvelim yok" dedi. Öğretmen masasındaki malzeme kutusunu göstererek
"benimkilerden birini ödünç alabilirsin" yanıtını verdim. "Şey, benim kağıdım
da yok" derken sesi oldukça sinirli bir tona bürünmüştü. Zavallı çocuk!
Oyununu bozuyordum. Alaycı olmaya çok müsaittim ama "Masamda kağıt da
var" yanıtını verdim. "Daha sonra gelip nasıl gittiğine bakarım" diye de
ekledim. Bu son yardımsever açıklamadan sonra eminim içinden kızmıştır. Ben
uzaklaşırken ihtiyacı olan şeyleri almak üzere öğretmen masasına doğru
gittiğini gördüm. Daha sonra ders sırasında homurtuları konusunda kendisini
kontrol edebildiği için onu takdir ettim.
PEKİ BU TÜR FARKLI ÖZELLİKLER
GÖSTEREN BU ÖĞRENCİLERDEN
OLMAYAN MÜKEMMEL SINIFLAR
VAR MI?
SOMURTKANLAR
Elif çok sevilen, parlak bir beşinci sınıf öğrencisi.
Ödevlerini yapması konusunda bir sorunu olmasa
da öğretmeni onun davranış sorunları olduğundan
yakınıyor. “Hemen hemen onu her düzeltişimde,
basit anımsatmalar bile olsa, bu durum tekrar
ederdi.” En sonunda başka bir şeyler yapılması
gerektiğine karar verdim.
İzlenecek stratejiler:
*Gerekiyorsa okuldan sonra bir sohbet ayarlayın.
Bu tür sohbetlerin yılın başlarında yapılmaya başlaması ikna
edici olması bakımından oldukça etkili olur .Böylece öğrenciler
öğretmenin her zaman belirli davranışları dersten sonra takip
edeceği mesajını almış olurlar.
*Olumlu mesajlar vermeye çalışın.
*Sorunlu davranışı yansıtmayı önerin. Davranışlarında neler
gördüğümüzü yansıtıp duygularımızı açıklayabilirsek ve saygı
ya da adil muamele görmeleri için onları sınıf kurallarına
uymaya davet edersek en azından kabalıktan ne anladığımızı ve
böyle davranışların ilişkileri nasıl zedelediğini açıklamış oluruz.
Örnek uygulama:
Teneffüs zilinden hemen önce Esra"ya dersten sonra birkaç dakika kalmasıni söyledim.
İncinmiş bir tonda "Niçin?" diye sordu. Bunu duymazdan gelip sınıfı dışarı çıkardım.
Sınıf dışarı çıkarken Esra ellerini kavuşturup duvara yaslandı. Esra"ya biraz önce derste
bir sorun olup olmadığını sordum.
Esra: (gözleri yere bakarak bastırmaya çalıştığı bir somurtkanlıkla) "Hayır."
Öğretmen: "Dersten sonra kalmanı istediğim için belki de kızgınsın ya da moralin bozuk,
öyle mi?"
Esra: "Evet. Kötü ne yaptım?"
Öğretmen: "Masanı dönmeni söylediğim zamanı hatırlıyor musun? Ne yaptığını ve ne
söylediğini anımsıyor musun? Ne dediğini sana göstermemi ister misin?"
Esra: "Efendim?"
Öğretmen: "Dur sana göstereyim."
Bu noktada onun sabahki duruşunu, el kol hareketlerini ve ses tonunu başını sallayışıyla
ve kaba bakışıyla yansıtmaya çalıştım. Esra gönülsüzce gülümseyerek savunmaya geçti:
"Bunu her zaman yapmıyorum". "Evet her zaman değil" diyerek sürdürdüm "ama bu
davranışları çok sık yapıyorsun. Ben sana bu şekilde davranmıyorum Esra. Bu şekilde
konuştuğunda ses tonundan ve söyleyiş şeklinden dolayı saygızlık haline geliyor".
Esra: "Şey, bunu yapmak istememiştim."
Öğretmen: "Olabilir, sen bunu kasdetmemiş olabilirsin ama senin ne söylediğin ve nasıl
anlaşıldığı bu."
 ÖĞRETMEN “SEVGİ” VE “İLGİ” ABİDESİDİR.
“Öğrenci sevmediği öğretmenden hiç bir şey öğrenemez.

330 öğrenciye,
“En çok başarısız olduğu dersle, bunun nedeni ”
sorulduğunda ; 71 öğrencinin (yani % 21.5 ‘inin)
“Dersi ve öğretmeni sevmemek “ ;
“Başarılı olduğun derslerde en çok neyin etkisi ”
var diye sorulduğunda 133 öğrencinin (yani
%40.3’ünün)”
Dersin öğretmenini çok sevmek” cevabını vermesi.”
“Seven öğretmen, sevilen öğretmen demektir.”
Öğretmen Tipleri 1
 Mükemmeliyetçi, ahlakçı, titiz, idealist
 Mükemmellik kimin için gerekli tartışılabilir,
 Öğrenciden ziyade, kendi motifleri öne çıkar.
 Hal dili;Diyaloglar “bana bak da öğren!” tipidir.
 Öğretme yetisi yerine, öğrenme gayreti öne çıkar
 Sınıftaki her ayrıntıdan sorumludur.
 Düzeltilecek mutlaka bir şeyler vardır.
 Siyah ve beyaz vardır; gri tonlar israftır.
 Mevzuata uyma ve işi kitabına göre yapma öne çıkar
 Doğal disiplin kurulu üyesidir.
 Notu baştan verir; Kılık-kıyafet, zamanlama, ödev, sınav

Öğretmen Tipleri
Dost, Gönüllü, Gerçek FEDAKAR
2
 Diyaloglar empati taşır.
 “Ben” ve “yapamam” demeyi beceremezler
 Duygu ve Öğrenci merkezli motifler öne çıkar.
 Aşırı korumacı anne-baba rolü oynayabilirler.
 Sevilme, övülme, populer olma beklentisi vardır;
Duygusal şantajı kullanabilir...
Duygusal ihtiyaçlarını başkaları için yaşayarak giderirler
 Doğal rehberdirler.

Öğretmen Tipleri
İmaj ve Başarı her şeydir
3
 Değerli olmak başarılı olmaya bağlıdır ;
 Yapılacak iş ve elde edilecek kar önemlidir
 Duygular ertelenebilir
 “ödev, proje, derece, başarı ...”
 Yönlendirici ve harekete geçirici etkileri vardır
tiplerdir.
 Fikirden aksiyona geçerler, analiz pek yoktur.
 Bilgi sırdır paylaşılmaz

Öğretmen Tipleri 4
Özgün, zevk sahibi, duygusal, “çıtkırıldım”
 Duyguları aşırı uçlarda yaşarlar
 Bardağın hep boş kısmını görürler
 Sahip olamadıkları şeyler için birilerini suçlarlar
 Mesai arkadaşlarıyla rekabetçidirler
 Alanlarına ve öğrencilerine bağlıdırlar
 Kendi başlarına üretmeyi severler
 Otoriteyle araları pek hoş değildir, takmazlar..
 Başarılarından bahsedilmeli
Öğretmen Tipleri 5
 Gözlemci , ölçülü, araştırmacı, filozof
 Mahremiyet ve öznellik önemlidir
 Bilgi güçtür ; Duygular yerine, zeka ön plandadır
 Bilmediklerinden dolayı öğrencileri aşağılayabilir
 Yargısız infaz kişiliklerinin bir parçası olabilir
 Planları ve kendi akılları üstündür;
 Kervan tamam olmadan yola çıkmaz
 Öngörülüdürler, Sürprizlerden hoşlanmazlar
 Sosyalleşme zaman kaybı ve lükstür.
 Öğrencilerle yakınlaşmaya teşvik etmeli..

Öğretmen Tipleri 6
Şüpheci, düşünceli, vefalı, tehlike avcısı
 Akılcı , sorumluluk sahibi, sırlara önem veren
 “Bekçi Murteza” tipler; komplo teorisyenleri
 Septik yapıdadır; sistem koruyucusudur
 Detayları bilmek ve kendisi çözmek ister,
 Kararsızlıktan dolayı yarım kalmış işler kaçınılmazdır,
 “Düşünmek”, “yapmaktan” daha önceliklidir.
 Kurum aidiyet hissi yüksektir, temkinlidirler,
 En kötü ihtimale göre hareket ettikleri için Sınıf
etkileşimleri zayıftır, insanları çok kolay çizebilir.
Öğretmen Tipleri 7
 İyimser, eğlenceli, hevesli, hareketli
 Hayatla barışık, bir çok seçenek sahibi,
 Zuhurata tabii, spontane, anlık yaşar
 “hayal gücü” geniş
 Kafasında sürekli fikirler uçuşur, ama bir türlü
uygulamaya fırsat bulamaz,
 Bir konuyu ikinci kez aynı cümlelerle anlatamaz
 Sıradanlıktan, rutinden, hoşlanmaz
 Bağımlılık, sorumluluktan kaçar; sınav gözetmeni
olmaz

www.rehberlikservisi.org 40
Öğretmen Tipleri 8
 Patron, baba, kendinden emin, güç ve kontrol
odaklı
 Karşı karşıya gelmekten çekinmezler
 Çok kolay tartışabilirler,
 Kendinizden eminseniz, ikna edebilirsiniz
 Sınıfta daha çok enerji, fikir hareketliliği isterler
 Sevdiği öğrenciye “baba”,
sevmediğine “huysuz patron” dur
 Her zaman kendi doğruları vardır.
 Öğretmen Tipleri
 Mekanın bilgesi, Barışçı, Müşfik, sevecen
9
 Çatışmadan kaçarlar , iyi arabulucudurlar
 Karar vermede ve önceliklerini belirlemede
zorlanırlar, son ana bırakır.
 “benim için fark etmez”
 Heyecan yoktur, Sakin anlatım vardır.
 Sınıf yönetimi zafiyeti olabilir.
 İdarecilerin suyuna gitme öne çıkar
 Kendisine uymuyorsa sistemin dışına çıkar...
 SINIF İKLİMİNİ
ETKİLEYEN EN ÖNEMLİ
FAKTÖR,
ÖĞRETMENİN
BİZZAT KENDİSİDİR.
 Öğretmenin yaptığı
dersten zevk almaması,
bir zorunluluk gibi ders
yapması sınıf iklimini
bozar.
“Bunun çok can sıkıcı olduğunu biliyorum, ama müfredatta
olduğu için mecburen yapacağız.”
 Öğrencileri çeşitli
şekillerde gruplara
ayırmak sınıf atmosferini
bozar.
Başarısız öğrencilerin iyi not almasını veya başarılı
öğrencilerin kötü not almasını normal karşıla. Sınıftaki her
öğrenci öğrenebilir; seviyesine uygun ve doğru öğretilmek
şartıyla. Her öğrencinin tartışmalara katılmasını sağla.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri
Bireysel farklılıkları öğrenme ve
saygı gösterme!
Öğretmenin bütün öğrencilere aynı şekilde
davranması yanlıştır. Çünkü onların hepsi farklıdır.
Bu farklılıklara duyarlı olmadan başarılı öğretim
yapılamaz.
Her öğrenci sınıftaki derse aktif katılmak ister.
Ancak bunun için onun ilgisine, bilgisine, gelişim
düzeyine, zekasına, öğrenme stiline uygun bir
ortamın olması gerekir.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri

Öğrencilerin adlarını öğren ve onlara

adları ile hitap et!
İnsanlara adları ile hitap etmek, bir çok iletişim
engellerinin aşılmasını sağlar.
İlk derslerde her öğrencinin kendisini geniş olarak
tanıtmasını sağla.
Öğrenciler hakkında, onların isimlerini hatırlatacak
küçük notlar al. Tartışmalarda öğrencilerin adlarını
kullan.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri

Oturma düzenini ayarla

Öğrenciler sınıfta ön sıralarda toplu olarak
otursunlar, sınıfın her yanına seyrek olarak
dağılmasınlar.
Özellikle sınıf tartışmalarında masa ve
sandalyelerin herkesin birbirinin yüzünü
görecek şeklide yeniden düzenlenmesi iyi
olur.
Sınıfı statik ve sıkıcı bir mekan olmaktan
çıkartın
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri

Daha ilk derste öğrencilerden neler

beklediğini açıkla
Öğrenciler, öğretmenlerin gerek ders gerekse
sınıf yönetimi konusunda kendilerinden ne
beklediğini bilemezlerse huzursuz olurlar. Derse
hazır gelsinler, sınıf tartışmalarına katılsınlar,
tartışmalarda kişilere yönelik hücum etmesinler,
herkesin fikrine saygı göstersinler, biri
konuşurken sözünü kesmesinler.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri

Öğrencilerle konuşmak için derse erken

gel ve onlardan sonra çık
Bu anlarda kurulacak küçük ilişkiler, olumlu bir
sınıf iklimi yaratmanın başlangıcıdır. Öğrenciler
burada ders içindekinden daha iyi soru sorarlar,
beklenti ve endişelerini dile getirirler.
Onlara daha geniş iletişim kuracakları zaman ve
yeri de söyleyiniz.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri
Öğrencilerin derse katılmaları için
güvenli bir ortam sağlama
Hiçbir zaman öğrenci sorularını ve
açıklamalarını gülünç bulmayınız (“aptalca bir soru”
gibi). Karşı iseniz, fikrinizi nazik bir şekilde
açıklayınız. Birbirine saygısızca hücum eden
öğrenci konuşmalarını engelleyiniz. Her
öğrenci ile göz teması kurunuz. Güzel
görüşleri tahtaya veya saydama yazınız.
 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma
Becerileri

İlk derste kuralları koyunuz ve konu

anlatmaya başlayın.

Siz ilk derste “ıvır-zıvır” bahanelerle ciddi bir

şekilde derse başlamaz iseniz, daha sonra bu
gelenek devam eder. Öğrenciler derste ciddiyeti
ve disiplini severler (sevmez gözükseler bile).
İletişim Süreci

Verici Mesaj Kanal Alıcı

Öğretmen İçerik Yöntem Öğrenci

ve
Teknikler

Geri bildirim

İletişim Süreci / Eğitim Süreci

 İletişimi zayıflatan 12 öğretmen
davranışı
1- Emir vermek- Yönlendirmek,
2- Uyarmak, Gözdağı vermek
3- Ahlak dersi vermek,
4- Öğüt vermek, Çözüm ve öneri getirmek,
5- Öğretmek, Nutuk çekmek, Mantıklı düşünceler önermek,
6- Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak,
7- Ad takmak, Alay etmek,
8- Yorumlamak, Analiz etmek,
9- Övmek, Aynı düşüncede olmak, Olumlu değerlendirme yapmak,
10- Güven vermek, Desteklemek, Avutmak, Duygularını paylaşmak,
11- Soru sormak, Sınamak, Sorguya çekmek, Çapraz sorgulamak,
12- Sözünden dönmek, Oyalamak, Alay etmek, Şakacı davranmak, Konuyu
saptırmak.
 Öğretmenlerin öğrencilerle ilişkileri
geliştirmek için yapabilecekleri
1- Öğrenciler hakkında başkalarıyla
konuşmak yerine kendileriyle doğrudan
konuşmak
2- Konuşma sırasında nazik olmak
3- Gözle iletişim kurma ve sözlü olmayan
ilişkileri benimseme
4- Şahıs zamiri kullanarak durum için
sorumluluk almak
5- Soru sormaktan çok öğrencinin yaptığı
davranışı tanımamak
 Etkin dinleme için öğretmenlere öneriler

1- Öğrencinin kendi sorununu çözebileceğine içten inanmalıdır.

2- Öğrencinin duygu ve düşüncelerini kabul edebilmelidir.
3- Duyguların genelde geçici ve anlık olduğunu bilmelidir.
4- Öğrenci sorunlarının çözülmesi gerektiğine inanmalı ve
bunun için vakit ayırmalıdır.
5- Sorunu olan herkesle ilgilenmeli ama kendi kimliğini de
korumalıdır.
6- Öğrencilerin bazı sorunlarını paylaşmak ve onlarla
konuşmaya başlayabilmek için zorlanabilirler.
7- Öğrencilerin sorunlarının gizliliğine saygı duyulmalıdır.
 Sınıf Yönetimi İlkeleri
1- Öğrencilere karşı arkadaşça tutumlar geliştirilmeli, disiplin sorunu yaratan
öğrencilere bile olumlu tavır alınmalı.
2- Mantıklı ve iyimser bir yaklaşım benimsenerek kontrol etme yerine, önlemeye
dayalı sınıf yönetimi uygulamaları kullanılmalı.
3- Belli öğrencilere değil, uygun davranışa ilgi göstererek iyi niyet oluşturulmalı.

4- Objektif, mantıklı, uyumlu olunmalı; öğretim en az kesinti ve gecikme olacak

şekilde planlanmalı.
5- Dönem başında ilkeler açıklanarak, öğrencilerle birlikte sınıf kuralları
saptanmalı.
 Sınıf Yönetimi İlkeleri
6 – Nedenleri açıklanarak, az kural konulmalı ve bu kurallar herkesin
anlayacağı şekilde belirtilmeli.
7 - Kurallara uyan öğrencilere olumlu pekiştireçler verilmeli.
8- Öğrenci üzerine değil, uygun olmayan davranış üzerine
odaklanılmalı.
9- İlgi çekmeye yönelik küçük yanlışlar göz ardı edilmeli, ceza ile
tehditten kaçınılmalı.
10- Öğrenciler etiketlenmemeli, asla alay edilmemeli, olumsuz
eleştiriden kaçınılmalı.
11 - Öğrenciyi cezalandırmaktan kaçınılmalı; uygunsuz davranış, özel
toplantı ya da danışma yoluyla düzeltilmeye çalışılmalı.
12- Sorun hala çözülemiyorsa uzman personelden yardım istenilmeli;
başka bir ifadeyle, ana babalarla, yöneticilerle, rehber
öğretmenlerle iş birliği yapılmalı.
 Etkili Sınıf Yönetimi İçin Öneriler
1- İyi hazırlanın, dakik olun, hızlı bir şekilde derse
başlayın.

2- Tüm sınıfın katılımı konusunda ısrarcı olunuz ve

sesinizi etkili bir biçimde kullanınız.

3- Karışıklıklarla uğraşabilmek için açık stratejileriniz

olmalı.

4- Karşılaştırma yapmaktan kaçının.

5- Verdiğiniz sözleri tutmaya dikkat ediniz.

6- Sınıfı amaca uygun biçimde organize ederek,

öğrencilerin problemleri ile ilgileniniz.
 Olumsuz Davranışlara Yol Açan Nedenler
 Olumsuz bir başlangıç
 Kural ve ilkelere uymama
 Olumsuz öğretmen davranışı
 Uygulanan öğretim yöntemlerinin yetersizliği
 Okul çevresi
 Aile
 Öğrencilerin kişiliği
 Uyarılar
 Ödül eksikliği
 İhtiyaçların karşılanmayışı
 Zamanın etkili yönetilmeyişi
 Yetersiz ve etkisiz iletişim
 İSTENMEYEN DAVRANIŞIN
HEDEFLERİ
ÇOCUKTA GÖRÜLEN DAVRANIŞIN AMACI ÇOCUĞUN YAŞADIĞI
DAVRANIŞ DUYGU

Yaramazlığı bırakıp tekrar Dikkat çekme Sıkılma, anlamsızlık duygusu, sevgi

başlıyorsa, öğretmeni takip ederek ihtiyacı
yaramazlık yapıyorsa

Yaramazlığı durdurmayı Güç yada yetki mücadelesi Tehdit edilmiş hissetme

reddediyorsa veya miktarını
artırıyorsa

Düşmanca davranıyor, suça yöneliyor Öç alma İncinme, adaletsizlik hissetme

ve sık şikayet ediyorsa

İşbirliğini, katılımı, etkileşimi Yetersizlik Güçsüz hissetme

reddediyorsa,gerçekçi hedefler
belirleyemiyorsa
 İstenmeyen davranışları önleme
 Görmezden gelme
 Görev ve sorumluluk verme
 Davranışın nedenlerini araştırma
 Olumlu davranışlar üzerinde durma
 Yön değiştirme
 Ortamdan uzaklaştırma
 Dersi etkili hale getirme
 Sözel olmayan uyaranları kullanma
 Sözel uyaranları kullanma
 Sınıf dışında görüşme
 Disiplin kurallarını işletme
 Cezaya başvurma