2.

ULUSLARARASI
EVRE VE AHLAK
SEMPOZYUMU

2ND INTERNATIONAL SYMPOSIUM

ON ENVIRONMENT AND MORALITY

BLDRLER KTABI

PROCEEDINGS

1. Cilt

Volume 1

24-26 EKM 2014

ADIYAMAN

24-26 OCTOBER 2014

ADIYAMAN

EDTRLER
Prof. Dr. Ahmet PINARBAI
Prof. Dr. Murat PALA

EDITORS
Prof. Dr. Ahmet PINARBAI
Prof. Dr. Murat PALA

EDTR YARIMCILARI
Do. Dr. Tanju TEKER
rt. Gr. Faruk KRKER
rt. Gr. Hseyin KUTLU

Co-EDITOR
Assoc. Prof. Dr. Tanju TEKER
Instructor Faruk KRKER
Instructor Hseyin KUTLU

ORGANZASYON
ADIYAMAN NVERSTES
TRKYE

ORGANIZATION
ADIYAMAN UNIVERSITY
TURKEY

ISBN: 978-605-60221-8-0

EDTRLER
Prof. Dr. Ahmet PINARBAI
Prof. Dr. Murat PALA
EDTR YARIMCILARI
Do. Dr. Tanju TEKER
rt. Gr. Faruk KRKER
rt. Gr. Hseyin KUTLU

YAYINCI
Adyaman niversitesi Yaynlar
Telefon: 0 416 2233800
www.adiyaman.edu.tr

1. Bask, Adyaman niversitesi, Ekim 2014

BASKI
Mesut Matbaa
Yeni Pnar Mah. 305. Sokak No: 14
ADIYAMAN
Tel: 0 416 213 30 37

Eserin hukuki ve etik sorumluluu yazara aittir. Tm haklar sakldr.

Bu kitabn yayn haklar Adyaman niversitesine aittir.
zinsiz kopyalanamaz, aktarlamaz, oaltlamaz.

KURULLAR/ COMMITTEES
ONUR KURULU/ HONORY COMMITTEE
Mahmut DEMRTA (Adyaman Governer)
Prof. Dr. M. Talha GNLL (Adiyaman University, Rector)
Assoc. Prof. Dr. Eyp DEBK (President of Cevre Foundation)
Advt. Muzaffer ZCAN (President of CEKUD)
DZENLEME KURULU/ ORGANIZING COMMITTEE
Prof. Dr. Ahmet PINARBAI (Adiyaman University, Chair)
Assoc. Prof. Dr. Naci CAGLAR (Sakarya University, Co Chair)
Prof. Dr. Bedri GENCER (Yildiz Technical University)
Prof. Dr. Hr Mahmut YUCER (Karabuk University)
Assoc. Prof. Dr. Eyp DEBK (President of Cevre Foundation)
Assoc. Prof. Dr. Murat PALA (Adiyaman University)
Prof. Dr. Mehmet SARIBIYIK (Sakarya University)
Assist. Prof. Dr. Ozer UYGUN (Sakarya University)
Assist. Prof. Dr. Hakan ASLAN (Sakarya University)
Dr. Huseyin BUDAK (CEKUD)
BLM KURULU/ SCIENTIFIC COMMITTEE
Dr. Abdullah SOYSAL (Kahramanmaras Sutcu Imam University, Turkey)
Dr. Ahmet ALP (Sakarya University, Turkey)
Dr. Ahmet DEMR (Yildiz Technical University, Turkey)
Dr. Ahmet Zafer TEL (Adiyaman University, Turkey)
Dr. Alfina SIBGATULLINA (Russian Academy of Sciences, Russia)
Dr. Ali ATA (Gebze Institute Of Technology, Turkey)
Dr. Ali Caglar CAKMAK (Karabuk University, Turkey)
Dr. Almaz Ulvi BINNATOVA (Azerbaijan National Academy of Sciences)
Dr. Aysel Alkan UCKUN (Adiyaman University, Turkey)
Dr. Bakhtiyor KARIMOV (Institute Of Plant And Animal World Genetic Resources,
Uzbekistan)
Dr. Bekir KAYACAN (Duzce University, Turkey)
Dr. Benjamin HALE (University of Colorado, USA)
Dr. Beytullah EREN (Sakarya University, Turkey)
Dr. Bilal DELISER (Gumushane University, Turkey)
Dr. Bilal KUSPINAR (Necmettin Erbakan University, Turkey)
Dr. Bilal SAMBUR (Yildirim Beyazt University, Turkey)
Dr. C. Zehra KOROGLU (Gumushane University, Turkey)
Dr. Cihan OKUYUCU (Suleymansah University, Turkey)
Dr. Cumali KINACI (Istanbul Technical University, Turkey)

Dr. Dale JAMIESON (New York University, USA)

Dr. Dietmar MIETH (Universitt Erfurt, Germany)
Dr. Erdinc AHATLI (Sakarya University, Turkey)
Dr. Erol ARCAKLIOGLU (Karabuk University, Turkey)
Dr. Ertan ARSLANKAYA (Yildiz Technical University, Turkey)
Dr. Evangelos GIDARAKOS (Technical University of Crete, Greece)
Dr. Fazlun KHALID (Islamic Foundation for Ecology and Environ. Sci., UK)
Dr. Ferit YUSUPOV (Kazan Federal University, Tataristan)
Dr. Harun TRKMENLER (Adiyaman University, Turkey)
Dr. Ibrahim DEMIR (Istanbul Technical University, Turkey)
Dr. Ibrahim OZDEMIR (Gaziantep University, Turkey)
Dr. Ismail KOYUNCU (Istanbul Technical University, Turkey)
Dr. Ismail TORZ (Istanbul Technical University, Turkey)
Dr. Izzet ZTRK (Istanbul Technical University, Turkey)
Dr. zzetullah NUREDDNOV (Uzbekistan Academy of Sciences)
Dr. Jame SCHAEFER (Marquette University, USA)
Dr. John MUTTER (Columbia University, USA)
Dr. Kadir OZKOSE (Gaziosmanpasa University, Turkey)
Dr. Lisa SIDERIS (Indiana University, USA)
Dr. M. Doan KARACOKUN (Kilis 7 Aralk University, Turkey)
Dr. Mawil Izzi DIEN (University of Wales, UK)
Dr. Mehmet Emin AYDIN (Necmettin Erbakan University, Konya)
Dr. Meral Topcu SULAK (Karabuk University, Turkey)
Dr. Mufeed BATARSEH (Abu Dhabi Polytechnic, UAE)
Dr. Mufit BAHADIR (Technical University of Braunchweig, Germany)
Dr. Mustafa SEKKELI (Kahramanmaras Sutcu Imam University, Turkey)
Dr. Nadirhan HASANOV (Fatih University, Turkey)
Dr. Necdet YILMAZ (MEC Research and Training Center, Turkey)
Dr. Nedim VARDAR (Universidad Interamericana de Puerto Rico, Puerto Rico)
Dr. Noor MOHAMMAD (The National University Of Malaysia, Malaysia)
Dr. Osman BAKAR (Universiti Brunei Darussalam, Brunei Darussalam)
Dr. Qilin LEE (Rice University, USA)
Dr. Richard FOLTZ (Concordia University, Canada)
Dr. S. Parvez MANZOOR (Swedish Writer, Swedish)
Dr. Seyyed Hossein NASR (George Washington University, USA)
Dr. Sherzodhon Yu. MAHMODOV (Academy of Sciences of The Republic of Uzbekistan
The Institute of History)
Dr. Talip ALP (Yalova University, Turkey)
Dr. Tanju KARANFIL (Clemson University, USA)
Dr. Teoman DURALI (Krklareli University, Turkey)

Dr. Timothy G. ELLIS (Iowa State University, USA)

Dr. Turgay DERE (Adiyaman University, Turkey)
Dr. Yavuz DEMIRCI (Adyaman University, Turkey)
Dr. Ziyadulla YUSUPOV (Tashkent State Technical University, Uzbekistan)
SEKRETERLER/ SECRETARIES
Research Assist. Mustafa OZSAGIR (Sakarya University)
Research Assist. Halil Ibrahim UZUN (Cevre Foundation)
Lecturer Faruk Krker (Adiyaman University)
Lecturer Hseyin Kutlu (Adiyaman University)
Res. Assist. Mehmet Faruk YAREN (Sakarya University)

nsz
evre, insann kendisi ile birlikte etrafndaki tm dnyay ifade edebilecek
derecede geni bir kavramdr. Ahlak ise insann gerek kendisi ile gerek
kendisi dndakilere kendi hr iradesi ile taknd tavr ve tutumlar ile
gstermi olduu davranlarn btn olarak syleyebiliriz.
Dolaysyla evreye kar her tutumumuz aslnda bizim ahlaki yapmz
ortaya koymaktadr. Bir Mslman olarak bizlerin tm davranlarmzda
olduu gibi evreye kar olan tutum ve davranlarmzda da ahlaki
olmamz ve ona gre davranmamz gerekmektedir.
Bu sebepledir ki bugn burada balayan 2. Uluslararas evre ve Ahlak
Sempozyumu hem evre hem de ahlak konusuna younlat iin ayrca
nemli ve yerinde bir bilimsel etkinliktir.
evremize, kinata baktmzda mkemmel bir uyum, bir oran ve bir l
olduunu grmekte ve bylenmekteyiz. Bu durum bize unu ifade ediyor.
Yaradan ben sizlere ll davranyorum diyor. O kadar ll orantl
davrandm ki siz de bundan ders aln, btn ilerinizde dzgn, olumlu
olun, insanlara faydal olun, insan dndaki btn varlklara da faydal
olun, kinatta ne varsa hepsine faydal olun diyor. Bizler bunlar bilgi
daarcmzla anlamaya gayret ediyoruz. Anlamamz iin btn iyi
grmemiz gerekiyor.
Yaratann bizlere sunduu bu ltfu grmemiz gerekiyor. Sayg
gstermemiz yetmiyor, sevmemiz de gerekiyor. Saymay ben bir ekilde
perde ve rt gibi gryorum. Yaplan bir takm olumsuz iler, eler
rtlebilir, bunlar rtebiliriz ama alp bunu deiik ekillerde deiik
derinliklerde sevgi boyas ile boyadmz zaman, zerini kapatmann
tesinde ite o zaman istenileni yapm oluruz. Yaratann gsterdii
sevgiden yola karak bizlerin de hep sever, sevici olmas gerekmektedir.
Bu mesaj iyi anlamamz gerektiini dnmekteyim.
Bu sempozyumun dzenlenmesinde emei geen tm meslektalarma,
teblileri ile sempozyuma katkda bulunan kymetli bilim insanlarna ve
katlmlarndan dolay tm deerli katlmclara kranlk duygularm
sunuyorum. Sempozyumun Adyamanmza, lkemize ve nsanla hayrl
olmasn temenni ediyorum.
Sayglarmla,
Prof. Dr. M. Talha Gnll
Adyaman niversitesi Rektr

Sempozyumun ardndan
Birincisi ulusal dzeyde Gaziantep niversitesinde, ikincisi ise uluslararas
dzeyde niversitemizde yaplan evre ve Ahlak Sempozyumunu verimli
ve baarl bir ekilde tamamlamann gururu ve mutluluunu yaamaktayz.
ncelikle gerek yurt iinden, gerekse yurt dndan Adyamanmza
gelerek Sempozyuma renk katan, bu mutluluk ve gururun ana mimarlar
olan tm katlmclara teekkr ediyorum. Youn katlm nedeniyle 2 gn
boyunca ayn anda 5 farkl salonda gerekletirilen bildiri sunumlarnn
ardndan Sempozyumun nc gnnde isteyen katlmclar iin zengin
bir tarihi ve kltrel miras olan Adyaman turu dzenlenmitir.
Sempozyuma 11 farkl lkeden toplam 180 bildiri gnderilmi ve bildiriler
Mhendislik, Sosyal ve Dini olmak zere 3 ana tema altnda
snflandrlmtr. Tm bildiriler Sempozyum Bilimsel Komitesi tarafndan
dikkatlice incelenerek deerlendirilmi, gerekli dzeltmeler yapldktan
sonra sunum iin kabul edilmitir. Sempozyumda ise toplam 152 adet
bildiri bizzat yazarlar tarafndan sunulmu olup, Trkiyenin farkl
illerinden gelen katlmclara ilave olarak Bosna-Hersek, Irak, Azerbaycan,
Polonya, Krgzistan gibi lkelerden toplam 17 aratrmac da bildirileri ile
Sempozyuma katk sunmulardr.
Sempozyumun Adyaman niversitesinde dzenlenmesi fikrinden
balayarak tm aamalarda bize desteini sunan Adyaman niversitesi
Rektr Prof. Dr. Mustafa Talha GNLLye Organizasyon Komitesi
olarak minnet ve kranlarmz sunarz. Konferans dzenleme
paydalarmz olan Akademik Platform, EKD ve evre Vakfna da
uyumlu ve gayretli almalar iin niversitemiz adna en iten
teekkrlerimizi sunarz. Sempozyuma sunulan bildirileri dikkatlice
inceleyip deerlendiren Sempozyum Bilimsel Komitesine de katklarndan
dolay kranlarmz bildirmek isterim.
Son olarak Sempozyuma Sponsor olarak katk salayan Adyaman
Belediyesine, TPAO Adyaman Blge Mdrlne, pekyolu Kalknma
Ajansna (KA), Trk birlii ve Koordinasyon Ajans Bakanlna
(TKA) ve stanbul Bykehir Belediyesi evre Koruma ve Atk
Maddeleri Deerlendirme Genel Mdrlne (STA A..) kran ve
minnetlerimizi bildirir, bir sonraki evre ve Ahlak Sempozyumunda
grmek dileiyle sayglar sunarm.
Prof. Dr. Ahmet PINARBAI
Sempozyum Dzenleme Kurulu Bakan
Adyaman niversitesi Rektr Yardmcs

NDEKLER
Malatya linde Oluan Evsel Kat Atklardaki Enerji Potansiyeli....................................... 1
Rasim BEHET, Cumali LKILI, Faruk ORAL
Phosphorus Recovery in Sustainability Frame...................................................................... 12
Engin GRTEKN
Kat Atklarn Kontrol ve evresel Etkileri......................................................................... 22
Ertan BOL, Kurban ONTURK and Mustafa OZSAGR
Time to Bioplastics.................................................................................................................... 29
Ezgi Bezirhan ARKAN, H. Duygu OZSOY
Atk Aklerin Toplanmas in Matematiksel Bir Modelin Gelitirilmesi.......................... 37
Fethullah AYDODU ve Bahar ZYRK
Utilization of marble tailings in some industries for environmental awareness................. 49
Cem ENST and Selma DZYOL
Mermer tozu sspansiyonunun FLOC 27AS ile bulanklnn giderilmesi....................... 55
Turbidity removal of marble powder suspensions by FLOC 27AS
Selma DZYOL
Floklasyon yntemi ile askdaki ince dolomit tanelerinin keltilmesi............................. 63
Settling of fine dolomite particles by flocculation method
Selma DZYOL
Kompostlanabilir Biyoplastiin Buday Bitkisindeki Tohum imlenmesine,
Klorofil eriine ve Antioksidatif Enzimlere ....................................................................... 71
Z. Grkem DOAROLU ve Ezgi Bezirhan ARIKAN
Analysis of the Yearly Distribution of Solid Waste Potential in Siirt District..................... 78
Nilgn ONURSAL

A review on catalytic pyrolysis of waste tyre.......................................................................... 84

Baak Burcu UZUN ve Elif YAMAN
Conversion Processes of Biomass............................................................................................ 94
Yasin ZAY, Hasan ATE, Fadime TANER
Investigation of Biogas Productionfrom
Solid Waste of Fruit Juice Concentrate Plant........................................................................ 103
Habibe Elif GLEN, Halil KUMBUR, Nadir DZGE
Solidification/Stabilization as a Disposal and Reclamation Method.................................... 113
Kamil B. VARINCA, Mustafa Talha GNLL
Kat Atk Ynetimi Kapsamnda Beyaz Bayburt Tann Zemin Stabilizasyonunda
Kullanlmas.............................................................................................................................. 121
Fatih YILMAZ, H. Alper KAMLOLU and Erol ADOLU
Investigation of fresh and mechanical properties of self compacting concrete containing
marble dust................................................................................................................................ 129
Ahmet Raif BOA, Gkhan KRKL and Ali ERGN
Mermer Tozunun Gazbeton retiminde Geri Dnm Malzemesi Olarak
Kullanlabilirliinin Aratrlmas........................................................................................... 140
smail DEMR, M. Serhat BAPINAR, Senem ABADAN, Erhan KAHRAMAN, Osman NAL
Sulu Ortamdaki Tekstil Boyarmadde Kirliliklerinin Adsorpsiyon Teknii le
Uzaklatrlmas Removal of Textile Dyes Pollutions in The Aqueous Enviroment by
Adsorption Technique.............................................................................................................. 151
Ali Rza KUL, Ahmet SELUK, Sevda OCAK
Van Yresi Karayolu Civarndaki Meralarda Otlayan Srlarn Kanlarndaki Kadmiyum
Miktarlarnn Tesbiti ve Baz Spesifik Karacier Enzimlerine Etkilerinin Aratrlmas....... 157
Sema KAPTANOLU, Nurhayat ATASOY, enol KUBLAY, Ali SAVRAN, Ahmet BAKIR,
Ufuk MERCAN YCEL
Sustainable solid waste management system (production renewable energy).................... 162
Assistant Prof. Dr. Alrikabi , Nada Khaleefah, Dr.Suaad Jaber AL wailly

Endstriyel Kat Atklar ve Geri Kazanm............................................................................ 174

Ergun PEHLVAN, Mustafa YAZICI and Gke GNER
Investigation of Effect Waste Goefoam Materials on the Compressive
Strength of Organic Soil.......................................................................................................... 183
Musa ET, mer Faruk TEKN, Kamil B. VARINCA
Salk Kurulularndan Kaynaklanan Atklarn Bertaraf Edilmesi ve Su Kirlilii........... 192
Sedat YLMAZ ve Abdullah ARPACI
Atik Ekonomisi Ve Elektronik Atiklarin Deerlendirilmesinin nemi............................... 196
Mehmet Faruk YAREN, Mehmet Fatih TAKN, zer UYGUN, Ahmet ALP
Lubrication Fluids and Regulations to Reduce Their Hazardous Effects on Environment........... 206
zlem SALMAN
An evaluation of toxicity effect on flocculants usage in environmental aspects................. 214
Selma DZYOL
Tbbi Atklarn Buhar le Sterilizasyonu ve Bitlis rnei.................................................... 222
Faruk ORAL ve Rasim BEHET
Alminyum Crufundan Alminyum Metali ve Flaks Eldesi............................................. 232
Nedim SZBR, Mustafa AKL and Hasan OKUYUCU
la Atklar in Sre Tasarm ............................................................................................ 238
Aye BAYRAK ve Yrd. Do. Dr. Bahar ZYRK
Van li Deprem ncesi Ve Sonras Tbbi Atklar Kontrol Ynetimi................................................. 248
Sema KAPTANOLU, Kamil KAPLAN, Kadriye AKSAKAL , Hlya KAPLAN,
Nurhayat ATASOY, Mehmet KAPTANOLU, ehla ARANLI
Applcaton Of Partal Ntrfcaton-Anammox Processes For Ntrogen Removal From
Wastewater................................................................................................................................ 252
Ayben POLAT, Mustafa ZTRK, kr ASLAN
Yeralt Suyu Kirlilii almalarnda Drastc Ynteminin Kullanm................................ 262
Mustafa YAZICI, Mustafa DERMENC ve Onur SZDORU
Dye Removal Potential of Red Pine Cone from Synthetic Wastewater under
Optimized Conditions.............................................................................................................. 271
Fatih DENZ
Sequencing Batch Reactor....................................................................................................... 279
Engin GRTEKN

Sequencing Batch Reactor in Indusrial Wastewater Treatment: A Review........................

Engin GRTEKN
Factors Affecting Enhanced Biological Phosphorus Removal.............................................
Engin GRTEKN
Kapasitif Deiyonizasyon Prosesinin Verimliliine Etki Eden Parametrelerin
Belirlenmesi...............................................................................................................................
Halil Ibrahim UZUN, Fatih ILHAN, Eyp DEBK, Yaar AVAR
Fenol Ve Fenol Trevi Bileiklerin Biyolojik Paralanabilirlii..........................................
Ece mm DEVEC
Tekstil Atksularnn Batk Fungal Membran Biyoreaktr le Artlabilirlii Ve Su Geri
Kazanm...................................................................................................................................
Ece . DEVEC, Nadir DIZGE
Environmental Impacts of Airports: A Research on The Istanbul 3rd Airport.................
Metin BAYRAKDAR & Vildan DURMAZ
Tekstil Sektrnde Su Kullanm ve Atk Su Ynetimi.........................................................
Yahya CAN
Sznt Suyunun Elektrooksidasyon Prosesi le Artlmas...................................................
Ceyhun AKARSU, Fadime TANER and Azize AYOL

288
298
307
316
325
333
344
351

Yapay Sinir A Modeli Kullanlarak leri Biyolojik Atksu Artma Tesislerinde

Kimyasal Oksijen htiyac k Konsantrasyonlarnn Tahmini........................................
Harun TRKMENLER, Murat PALA, Ruen CAN, Naci ALAR
Sulu Ortamlardan Modifiye am Kozala Kullanlarak Boyar Madde Giderilmesi.............
Mehmet KALENDER ve Yavuz DEMRC
Importance Of Wetlands For Water Qualty And A Case Study Of Eften Wetland
Turkey As A Good Example.....................................................................................................
Ahmet CELEBI, Beytullah EREN
Nanomalzemelerin Toksikolojisi.............................................................................................
lker Asl GLER, Eliza TUNCEL, Mehtap ERAN
Membran Sistemler ile Karasuyun Artlmas.......................................................................
Hasan ATE, Yasin ZAY, Fadime TANER
me Sularndan Mangan ve Arsenik Ayrm in Doal ve Modifiye Edilmi Zeolitlerin
Kullanm...................................................................................................................................
Ayten Ate ve nci zkan
me sularndan mangan giderimi iin NaOH ile muamele ile doal zeolitlerin
modifikasyonu...........................................................................................................................
Ayten ATE, Gken AKGL ve Ugur Sava TOPU
Byk Menderes Havzas, Bafa Gl ve evresine Ynelik evresel Risklerin Analizi
ve Meknsal Etkilerinin Deerlendirilmesi............................................................................
Aziz Cumhur KOCALAR
Investigation of color and COD removal from textile wastewaters by selected
coagulation agent......................................................................................................................
Rven GULYEV, Sebahat EKER
Evaluation of the Water Quality of Yldz Lagoon (Sivas)....................................................
Ekrem MUTLU, Rahmi Can ZDEMR ,Telat YANIK, Nicoleta Anca SUTAN,
Adem Yavuz SNMEZ
Konya Ovas Baz Tuzlu Alanlarna Ait Arbuskler Mikorizal Fungus Sporlarnn
Dalmlar.................................................................................................................................
Emel KARAARSLAN, Refik UYANZ, mmhan KARACA
Otoyol Aralardan Kaynaklanan evre Kirlilii Ve Sapanca Glne Etkileri..................
Abdullah UZUN, Rstem KELE, Ibrahim BAL
eitli Adsorbentler Kullanlarak Flumequin in (Antibiyotik tr) Atk Sulardan
Adsorbsiyon Yntemiyle Giderilmesi.....................................................................................
M. Tamer UZUN, S. ILTER YILMAZ, Ali Imran VAZOULLARI ve Mehmet UURLU
Van lindeki me Sularnda Kirlilik Boyutunun ncelenmesi...................................................
Sevda OCAK, Ali Rza KUL, Canan DEMR, Nilgn ONURSAL, Ahmet SELUK,
Hasan ERGE, Veysel BENEK
The Mechanism and Affecting Factors of Nitrous Oxide Emission in Wastewater
Treatment..................................................................................................................................
Engin GRTEKN
Ambient Air Quality Assessment and Management in Batumi............................................
Guguli Dumbadze-ZAKARADZE, Nino LOMTATDZE, Nana GVARSHVL
Comparison of PM10 and SO2 Concentrations in the Cities Located at the
Mediterranean Coast of Turkey..............................................................................................
Gray DOAN, Ahmet TEPE and idem MORAL
Investigation of the Influence of Meteorological Parameters on PM10 Levels in
Antalya Turkey.........................................................................................................................
Ahmet TEPE, Gray DOAN and idem MORAL

358
366
376
385
392
399
409
419
433
440

450
461
467
476

478
486
495
503

Uucu Organik Bileiklerin Yap Malzemelerindeki Difzyon veAdsorpsiyonunun

Dinamik Metotla ncelenmesi.................................................................................................. 510
Mehmet KALANDER, akir YILMAZ ve Cevdet AKOSMAN
Effects of Biodesulfurization by bacterial cell of crude oil to reduce air and
the environment pollutions...................................................................................................... 518
Elham KARM, Fatemeh YAZDAN, Behnam RASEKH, Ashrafolsadat HATAMAN,
Abbas Akhavan SEPAHY
Art ay Havzas rneinde Bir Ynetim Stratejisi Olarak Mikro Havzalarn
Belirlenmesi............................................................................................................................... 523
Pinar BOLLUKCU, Sebahat AIKSZ
Planlama Srecine Grsel Peyzaj Analizi ile Etik Yaklam: Amasra rnei.................... 533
Deniz ELK ve Sebahat AIKSZ
Evaluation of Urban Identification Elements In Terms of Urban Design
And Urban Image: Sample of Amasra, Turkey..................................................................... 544
Canan CENGZ, Pelin KEECOLU
Kaliteli Bir Yaam Alan in Trkiye ve Avrupa Birlii (AB)'de Uygulanan
evre Politikalar...................................................................................................................... 555
Murat AYAN
Kentsel evre Kapsaminda Yesil ati ve Cephelerin Degerlendirilmesi............................ 568
Zerrin ST ve Damla ENOL
Yeil ati Sistemlerinin atlardaki Scaklk Dmne Etkisinin Yapay Sinir Alar ile
ncelenmesi anlurfa rnei.................................................................................................. 578
Tahir AYATA, Dogan ERDEMIR
Adanada Kent inden Geen Otoyolun evreye Etkilerinin Belirlenmesi ve Azaltc
nlemlerin Aratrlmas le lgili TBTAK Projesi........................................................... 589
Muzaffer YCEL, Zerrin ST, Deniz OLAKKADIOLU
Kentsel Dnmn Kent Peyzajna Etkisi: Sulukule rnei............................................. 599
Nilfer Kart AKTA and Muhibe Asli ALP
Tarihi Mekanlarda Kentsel Dnm Uygulamalar ve evre zerine Etkileri............... 609
zzet DERMENC
Trkiyede Kresellemenin evre Hukukuna Yansmalar:stn Kamu Yarar,
zelletirme, Metalatrma, evreyiKirletme, Yaam, evre ve Doal Haklarn
hlali........................................................................................................................................... 619
Aziz Cumhur KOCALAR
Kentsel Dnm ile Deitirilen mar Hakknn Yaratt Sorunlar:
Mlkszletirme, Yeil Alanlara Ynelik Bask, evre Dman ehirler.......................... 634
Aziz Cumhur KOCALAR
Proposed Solutions to Environmental Concerns in the Construction Industry:
Sustainability and Green Building.......................................................................................... 651
mer Faruk TEKN, Musa ET, Kamil B. VARINCA
Improvement of Disaster Tents against Permeation and Flammability
as two of nvironmental Conditions......................................................................................... 662
Sabih OVALI and Kamil B. VARINCA

2nd International Symposium on Environment and Morality

24-26 October 2014, Adyaman - TURKEY

Proposed Solutions to Environmental Concerns in the Construction Industry:

Sustainability and Green Building
1

mer Faruk Tekin, 1Musa Eit, *2Kamil B. Varnca

Faculty of Engineering Department of Civil Engineering, Adiyaman University, 02040, Adiyaman, Turkey
*2Faculty of Engineering Department of Environmental Engineering, Adiyaman University
02040, Adiyaman, Turkey

Abstract
The construction sector, besides of being the engine of economy for country, production, construction,
operation and destruction at every stage of the product life cycle, environmental concerns are
intensive. For this reason, in recent times, activities and research are carried out in order to eliminate
these concerns. Sustainability and green building concepts are one of the solutions offered for the
elimination of these environmental concerns.
In this paper, given information about sustainability and example of sustainability the green buildings,
which were offered as a subject for the elimination of environmental concerns occurs in the process of
construction activities, LEED and BREEAM green building certification systems, are explained.
Sustainability and green building practices that were progress in the construction industry are
exemplified and suggestions have been made in order to eliminate environmental concerns on
construction sector and suggestions have been made on green building practices in the conclusion part.
Key words: Construction, sustainability, green building, BREEAM, LEED

naat Sektrnde evresel Kayglara zm nerileri:

Srdrlebilirlik ve Yeil Binalar
zet
naat sektr, lkeler iin ekonominin lokomotifi olmann yannda retim, ina, iletme ve ykm gibi
rn yaam evriminin her safhasnda evresel kayglarn younlukta olduu bir sektrdr. Bu sebeple
son zamanlarda, bu kayglarn giderilmesine ynelik olarak faaliyetler ve aratrmalar yrtlmektedir.
Srdrlebilirlik ve yeil bina kavramlar da bu evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak
sunulan zm nerilerindendir.
Bu bildiride, inaat faaliyetleri srecinde meydana gelen evresel kayglarn giderilmesine ynelik
olarak srdrlebilirlik ve bunun bir rnei olan yeil bina uygulamalar hakknda bilgi verilmi, yeil
bina belgelendirme sistemlerinden BREEAM ve LEED sistemleri aklanmtr. naat sektrnde
yaplmakta olan srdrlebilirlik almalar ile yeil bina uygulamalar rneklendirilerek sonuta
inaat sektr iin evresel kayglarn giderilmesine ynelik olarak srdrlebilirlik ve yeil bina
uygulamalar zerine nerilerde bulunulmutur.
Anahtar kelimeler: naat, srdrlebilirlik, yeil bina, BREEAM, LEED

*Corresponding author: Address: Faculty of Engineering, Department of Environmental Engineering, Adiyaman

University, 02040, Adiyaman, TURKEY. E-mail address: kvarinca@adiyaman.edu.tr, Phone: +904162233808, Fax:
+904162233809

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

1. Giri
20. yzyl insanlk tarihi asndan teknolojik gelimelerin hzland, sanayinin byd ve
hammadde kaynaklarnn da ayn hzla tkenmeye balad bir yzyl olmutur. Takip eden her
sene daha fazla kaynak kullanm ile daha fazla sanayi ve retim olmu bunun sonucunda da daha
fazla tketim ve daha fazla evre sorunu meydana gelmitir. Dnyann ok byk bir hzla geri
dnsz olarak adeta smrlmeye balanmas, kaynaklarn azalmasn ve evre sorunlarn da
beraberinde getirmitir. evre sorunlarnn gzle grlr sonularnn hissedilmesi ile birlikte bu
gidiatn srdrlemez olduu fark edilmeye balanm ve bunun sonucunda farkl yaklam
araylarna giriilmitir. Srdrlebilirlik kavram da ilk olarak bu ekilde srdrlebilir
kalknma kavram eklinde ortaya kmtr.
Srdrlebilir kalknma kavram resm olarak ilk kez Dnya evre ve Kalknma Komisyonunun
(World Comission on Environment and Development) 1987 senesinde Birlemi Milletler (BM)
Genel Kurulunun 42. Dneminde sunmu olduu, Komisyon Bakan Norve eski
Babakanlarndan Gro Harlem Brundtlandn adna ithafen Brundtland Raporu olarak da
bilinen, Ortak Geleceimiz (Our Common Future) balkl raporunda [1] yer almtr. Rapor,
srdrlebilir kalknmay, bugnn gereksinimlerini, gelecek kuaklarn gereksinimlerini
karlama yeteneinden dn vermeden karlayan kalknma olarak tanmlanmaktadr.
Brundtland Raporu, genel olarak yoksulluun ortadan kaldrlmasn, doal kaynaklardan elde
edilen yararn dalmnda eitliin salanmasn, nfus kontroln ve evre dostu teknolojilerin
gelitirilmesini srdrlebilir kalknma ilkesi ile dorudan ilikilendirmektedir. Bu balamda
Bruntland Raporunda ekonomik bymenin evre dostu bir bak as ile gerekletirilebilecei
varsaymndan yola klarak dnyadaki evre sorunlarnn stesinden gelebilmek ve yoksulluu
nlemek iin gelimekte olan lkelerin nemli rol oynayaca anlayyla yeniden yaplanmay
salayacak uzun dnemli bir byme ana girilmesi gerektii ne srlmtr.
Srdrlebilirlik ve Srdrlebilir Kalknma kavramlar, sonralar birok uluslararas toplantnn
ana konusu olmu ve tartlmtr. Bugn srdrlebilirlik; ekonomi, toplum ve evre boyutlarn
ihtiva eden bir kavram olarak karmza kmaktadr. Ekonomi, toplum ve evrenin etkileim
rnekleri ekil 1de verilmitir.

(a)

(b)

(c)

ekil 1. Ekonomi, toplum ve evrenin etkileim rnekleri [2]

652

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

ekil 1ada ekonomi, toplum ve evrenin birbirinden bamsz olarak ele alnd grlmektedir.
Byle bir oluumda ekonomik, toplumsal ve evresel konular ayr ayr ele alndnda retilecek
sonular dier bir bileen iin uzun vadede sorun tekil edecektir. yleyse bileenlerin birbirleri
ile etkileim hlinde olmalar gerekmektedir ki o da ekil 1bde grlmektedir. ekil 1bde
farkl bileenin kesitirilmesi ile tanmlanan srdrlebilirlik kavram, Hart [2] tarafndan farkl
bir ekilde tanmlanmtr. ekil 1cde yer alan bu tanma gre, ekonomi toplumun iinde yer
almakta, toplum ise ekonomi ile birlikte evrenin iinde bulunmaktadr. Sonuta
srdrlebilirlie ulamann yolunun ekil 1b ve 1cden de grld zere ancak ekonomi,
toplum ve evrenin bir btn olarak ele alnd zmlerle mmkn olabilecei anlalmaktadr.
2. naat Sektrnde Srdrlebilirlik
lkelerin kalknmalarnda lokomotif bir sektr olan inaat sektr, ayn zamanda sahip olduu
ekonomik, toplumsal ve evresel birok etkiyle srdrlebilirlik konusunda da olduka nemli
bir yere sahiptir.
naat sektr; ok yksek oranlarda kaynak kullanmas, yapmndan hizmet mrn tamamlayp
ykmna kadar olan srete ve ykm sonucu atk oluturmas, kullanlan malzemelerin imal
edilmesi aamasnda ihtiya duyulan enerjinin yksek olmas gibi sebeplerden dolay evresel
sorunlarla dorudan ya da dolayl olarak ilikilidir. Ayn ekilde, salad yksek istihdam ve
ekonomi ierisindeki pay sebebiyle de ekonomik ve toplumsal boyutu ne kan bir sektrdr.
2.1. naat Sektrnn Mevcut Durumu
Geleneksel inaat sektrndeki binalar, inaat yapm ve iletme srelerinde dnyadaki tatl su
kaynaklarnn %16sn, aa kaynaklarnn %25ini, malzeme kaynaklarnn %30unu, enerji
kaynaklarnn ise %40n tketmektedir. Karbondioksit (CO2) salmnn %35i inaat sektr
kaynakldr. Sektrn evreye bir dier zarar ise gerek inaat yapm sonucu, gerekse mrn
doldurmu yaplarn yklmas ya da afetler sebebiyle aa kan atklarnn depolanmas sonucu
oluturduu alan israfdr [3].
Sektrn kulland kaynak ve enerjinin yksek oluunun getirdii evresel sorunlarn yannda
ekonomik boyutlar da ok yksek seviyelerdedir. Sektrn durumu lkeler ve ktalar aras
farkllklar gstermekle birlikte lke ekonomilerindeki yeri genelde deimemektedir. Dnya
retiminde 7,5 trilyon dolarla %13,4lk bir paya sahip olan sektrn 2020 senesinde %70
byme ile 12,7 trilyon dolar seviyesine ulaarak dnya retiminin %14,6sn oluturaca
tahmin edilmektedir [4].
2.2. Srdrlebilirlik Kapsamnda Yaplan almalar
Sektrn ekonomik, toplumsal ve zellikle evresel boyutlarnn oluturduu kayglar,
srdrlebilirlik kapsamnda yeni almalar ortaya karmtr. Bu almalar ana hatlaryla,
daha az doal kaynak kullanm, atk ynetimi ve enerji verimlilii balklar altnda toplamak
mmkndr. Srdrlebilirlik almalar, inaat sektrnde en ok kullanlan malzemeler
olmalar ve yukarda saylan balklarn hepsiyle ilikili olmalar bakmndan zellikle imento ve
653

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

beton zerinde younlamaktadr. Birbirleriyle dorudan ilikili bu malzemeler inaat sektrnn
vazgeilmez malzemelerindendir. Yksek sl ilem gerektiren ve beton iin ana malzeme olan
imento, yksek oranlarda enerji tketen ve sera gaz salm yksek olan bir malzemedir. Beton
retiminden kaynakl CO2 salmnn %10 seviyesinde olduu dnldnde, betonun dikkatli
kullanmnn nemi daha iyi anlalacaktr [5].
Yklan binalardan oluan atklarn %75ini beton atklar oluturmakta [6] ve bu atklarn
deerlendirilmeden bir alana depolanmas sonucu da alan israf ve evre kirlilii olumaktadr.
Trkiyede bu tr atklarn ynetimi Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol
Ynetmelii [7] ile yaplmaktadr.
retilen betonun %55-80ini agrega oluturmaktadr [6]. Doal kaynaklarn azalmas, atklarn
depolanmas sonucu oluan alan israf, nakliye maliyeti ve evresel etkiler geri dnm agregas
olarak betonu kullanmay gerekli hle getirmektedir. Geri dnm agrega kullanm giderek
yaygnlaan ve hatta baz yerlerde zorunlu hle gelen bir uygulamadr. ABDdeki 44 eyalette
inaatlarda geri dntrlm beton agregas kullanmann zorunlu olduu bildirilmektedir [8].
Betonda kullanlan imento miktarnn azaltlmas iin de almalar yaplmaktadr. Bu
kapsamnda endstriyel atklardan faydalanlmaya allmaktadr. Geri dnm yaplp tekrar
kullanlabilecek malzemelere rnek olarak; demir, tula ve kiremitler, seramik, ahap, cam, pvc
esasl malzemeler, asfalt ve yaltm malzemeleri verilebilir [8]. Ayn zamanda imento
endstrisinde sl ilemler iin kullanlan fosil yaktlara alternatif yakt kullanm uygulama
almalar da mevcuttur.
Gnmzde srdrlebilirlik almalar kapsamnda giderek yaygnlamaya balayan bir dier
uygulama ise yeil bina uygulamalardr.
3. Srdrlebilir Bina rnei: Yeil Binalar
Birok farkl tanm bulunmakla birlikte, yeil bina; planlama ve yaam evrimi boyunca evreye
ve topluma duyarl bir ekilde kaynaklarn verimli kullanan yaplar olarak tanmlanabilir [4].
ekil 2de srdrlebilir bir retim iin ortaya konan bir rnn yaam evrimi verilmitir.
retilen bir rnn hizmete girmesiyle birlikte bir servis (hizmet) mr, bir de bu servis mrn
de kapsayacak ekilde salamln koruyabildii bir dayankllk sresi vardr. Hammaddeden
balayp en sonunda kullanm mrn tamamlayan bir rn bu yaam sresinin sonunda tekrar
kullanlmak zere geri dnme tabi tutulmaldr.
Yeil binalar, yukarda anlatlan ve tasarmdan balayp yapm, iletim ve ykm sreci boyunca
devam edegelen yaam evrimi boyunca evreye duyarl binalardr. Bu binalarn yaygnlamas
ve bilin oluum iin kurumsallama almalar yaplmakta ve lkelerde Yeil Bina Konseyleri
kurulmaktadr. Dnyada ise lke konseylerinin at kuruluu olarak Dnya Yeil Bina Konseyi
(World Green Building Council, WGBC) vardr. Trkiyede de WGBCye ye olarak faaliyet
gsteren evre Dostu Yeil Binalar Dernei (EDBK) kurulmu olup toplumsal farkndal
arttrma yolunda almalar yrtmektedir.

654

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

ekil 2. rn yaam evrimi [5]

3.1. Yeil Binalarn Amalar ve Faydalar

Yeil binalarn tasarm amalar; kresel snmann etkilerini azaltmak, yenilenebilir enerji
retmek, doal yaam alanlarn korumak, yaplamann doal yaam ve insan sal zerindeki
etkisini azaltmak, yenilenebilen malzemeler kullanmak ve atklarn geri dnmne imkn
salamak olarak sralanabilir.
Yeil binalarn faydalarn evre, toplum ve ekonomi zerine olarak gruplamak mmkndr.
Yeil binalarn evre zerine faydalar [9]; ekosisteme ve biyoeitliliin korunmasna yardm
etmesi; doal kaynaklarn, havann ve suyun korunmasna imkn salamas; enerji tketiminin
azalmasna katk salamas; karbon salmn azaltmas; atklarn geri dnmne katk salamas
olarak sralanabilir. Toplum zerine faydalar [9]; insanlarn yaam kalitesini arttrmas ve
alanlarnn verimliliini artrmas olarak gsterilebilir. Ekonomi zerine faydalar [9] ise;
dk maliyetli enerji elde etmesi; srdrlebilir malzeme kullanm sayesinde yeni pazarlar ve
istihdam salamas; ilk yapm aamasnda %2 orannda ek bir maliyet getirmesine karn, yaam
sresi boyunca bunun 10 kat kadar kazan salamas [10] verilebilir.
Yeil binalar zerine yaplan aratrmalar, binalarn bu ekilde tasarlanmas ve iletilmesi
durumunda geleneksel yntemlerle tasarlanm ve iletilen ortalama binalara gre; enerji
kullanmnda %24-50, CO2 emisyonlarnda %33-39, su tketiminde %30-50, kat atk miktarnda
%70, bakm maliyetlerinde ise %13 orannda azalm salanabileceini gstermitir [11].
3.2. Yeil Bina Yapmnda zerinde Durulmas Gereken Konular
Yeil bina uygulamalarnda; binann evresiyle uyumu ile srdrlebilir arazi planlamas, enerji,
malzeme ve su verimlilii, ekolojik malzeme kullanm, i mekn kalitesi, kullanc sal ve
refah, akustik, ulam, atk ve kirlilik gibi alanlarda belli bal kriter ve standartlar salyor
olmas gerekir ki yeil bina olarak adlandrlabilsin. Bu konular altnda kaynaklarn verimli
kullanlmas, binann tasarm ve inaat srecinde evreye etkisinin azaltlmas amalanr [11, 12].
Yeil binalarda kullanlacak enerjinin ana hedefi yenilenebilir kaynak kullanmdr. Enerji
kayna olarak kmr, petrol, doalgaz gibi tkenebilir kaynaklarn yerine gne, rzgr, su gibi
yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanlmas yeil binalarn temel felsefesi iinde yer
almaktadr. Bu kapsamda, gne ndan daha fazla yararlanmak amacyla gne tnelleri ya da
655

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

cam atlar kullanlabilir. Ayrca binann kendi elektriini retmek amacyla kullanlan gne
panelleri de yenilenebilir enerji kaynaklarnn yeil binalarda kullanmn kolaylatrr [13].
Bunun yannda var olan enerjinin de verimli ekilde kullanlmas gerekir. Bu kapsamda ilk ve en
etkin yol s yaltmdr. Isl direnci yksek yaltm malzemeleri ile duvar, tavan ve at yaltm
yapmak ve bu yaltmla birlikte yksek verimde stma/soutma sistemleri kurmak nemli lde
enerji tasarrufu salamaktadr. Bunlara ek olarak hareket sensrleri kullanarak ayarlanabilir
klandrma sistemleri kurmak da enerji verimlilii asndan kullanlr bir yntemdir [4].
Su kaynaklarnn verimli kullanlmas da yeil binalarn srdrlebilir kaynak kullanm hedefi
asndan zerinde durulmas gereken bir konudur. Dnyadaki su kaynaklarnn sadece %3lk
ksmnn tatl su olmas ve tm canllar iin vazgeilmez bir doal kaynak olmas sebebiyle suyun
srdrlebilirlii ok nemli olup zerinde en ok dnlmesi gereken doal kaynan su
olduunu gstermektedir [13]. Yeil binalarda suyun kullanmnn en aza indirilmesi hedeflenir.
Bu kapsamda banyo ve tuvalette verimli armatrler kullanma, banyoda kullanlan suyun artlarak
bahe sulamada kullanlmas ve yeil atlar vastasyla yamur suyunun biriktirilerek
kullanmnn salanmas amalanr. at bahecilii veya bitkilendirilmi at teknolojisi olarak
tanmlanan yeil atlar, yamur suyunun %10-15 kadarn tutabilmektedirler [14]. Konutlarda
kullanma suyu miktar evsel kullanm miktarnn %78ini oluturmaktadr. Bu orann %59u
konut dnda bahe sulamasnda, %19luk ksm ise konut ierisinde kullanlmaktadr. Konut
ierisinde tesisat maliyeti, yamur suyunun konut dnda kullanlmasn daha uygun duruma
getirmektedir. Bu nedenle yamur suyunun basit bir ekilde toplanlarak bahe sulamasnda
kullanlmas daha yaygndr [15].
Yeil binalarda kullanlan malzemelerin srdrlebilir zellikte olmas da nemlidir. Yap
malzemeleri yapnn srdrlebilirlii asndan dorudan ya da dolayl olarak yapnn yaam
evrimi boyunca etkilidir [11]. Kullanlan malzemeler, bina kullanclarnn salna zarar
vermeyecek, enerji, su ve atk verimlilii salayabilecek malzemelerden seilmelidir.
Malzemelerin nakliye srecinde oluacak maliyetlerini en aza indirmek iin mmkn olduunca
yerel kaynaklar tercih edilmelidir. Yaam evrimini tamamladktan sonra kolayca paralanp geri
dnm yaplabilecek malzemeler kullanlmaldr.
Yeil binalarda atk ynetimi konusunda yaplabilecekler sadece atk malzeme kullanm veya
servis mrn tamamlayan yaplardan oluan atn kullanmyla snrl deildir. Yeil binalar
kullanclardan kaynakl at da azaltmaya ve mmkn olduunca dnme tabi tutup
kullanmaldr. amar ve bulak makinasndan kaynakl oluan atk sularn artlp tuvalet
sifonlarnda ve araba ykamada kullanlmas rnekleri mevcuttur [4].
Yeil binalarda i mekn kalitesinin yksek olmas, kullanc sal ve konforuyla dorudan
ilikilidir. nsanlar zamanlarnn %90ndan fazlasn bina ii meknlarda geirmektedirler.
Dolaysyla i meknn hava kalitesi, sl kalitesi ve aydnlatma kalitesi konular yeil bina
tasarlanrken byk nem arz etmektedir. Binalarda klima kullanm, i mekn hava kalitesini
azaltan en nemli faktrlerden biridir. Klimann kullanld durumlarda meknn havas
yenilenmek yerine geri dntrlr ve bu nedenle mekndaki bakteri, virs ve zararl
kimyasallar meknda yaamaya devam ederler [11]. mekn hava kalitesini uygun seviyede
tutabilmek iin hava sirklasyonu uygun biimde tasarlanm iklimlendirme sistemleriyle
656

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

salanmaldr. klimlendirme sistemlerinde scaklk ve hava akmnn akll sistemlerle kontrol
binann s kalitesini ve kullanclarn yaam kalitesini arttran bir yntemdir. Gn ndan
faydalanma ve alabilir pencerelerin kullanm da kullanclarn hava kalitesini arttran
yntemlerdendir.
3.3. Yeil Bina Belgelendirme Uygulamalar
Dnyada 1990l senelerden itibaren pek ok binada mevcut yasal zorunluluklarn uyguland
ancak bina sahiplerinin evresel konulardaki hassasiyetini gsterebilecek daha ileri seviyede bir
standarda ihtiya duyduu grlmtr. Bu ihtiya, herhangi bir zorunluluu olmayan, tamamen
gnll olarak bavurulan yeil bina belgelendirme sistemlerinin domasna yol amtr. Yeil
bina deerlendirme veya belgelendirme sistemi olarak adlandrlan bu sistemler, yasal
zorunluluklar olmad iin kalite ortalamalarn ok yksek tutabilmektedirler [11].
Dnyada birok yeil bina belgelendirme sistemi bulunmaktadr. Dnyadaki yeil bina
belgelendirme sistemlerinin balcalar unlardr:

1990da ngilterede ortaya kan BREEAM (Building Research Establishment

Environmental Assessment Method),
1998de ABDde ortaya kan LEED (Leadership in Energy and Environmental Design),
1998de gelimi lkelerin bir araya gelmesiyle kurulan IISBE (International Initiative for
Sustainable Built Environment),
2003de BREEAMden uyarlanarak Avustralyada oluturulan GreenStar,
2004de Japonyada ortaya kan CASBEE (Comprehensive Assessment for Building
Environmental Efficiency),
2009da Almanyada ortaya kan DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges
Bauen)

Bunlarn yannda BEES, Eco-Quantum, GBC, LCAid, SBtoll gibi daha birok belgelendirme
sistemi mevcutsa da dnya genelinde en yaygn olarak kullanlan yeil bina belgelendirme
sistemleri BREEAM ve LEED sistemleridir.
Deerlendirme sistemleri; mimarlar, inaat mhendisleri, emlak yatrmclar gibi yap sektr ile
ilgili olan farkl uzmanlk alanlarndan kiiler tarafndan, yeil bina tanmn, llebilir bir
standart ile tanmlayabilmek zere ortaya kmtr. Bu deerlendirme sistemleri sayesinde
binalar, nc ahs veya kurumlar tarafndan standartlatrlm bir deerlendirmeye tabi tutulur
ve deerlendirme sonucunda binann ne kadar srdrlebilir olduu belgelenir.
3.3.1. BREEAM Sistemi
ngilterede Building Research Establishment (BRE) (Yap Aratrma Kurumu) tarafndan
gelitirilerek 1990 senesinde uygulamaya geirilen Building Research Establishment
Environmental Assessment Method (BREEAM) (Yap Aratrma Kurumu evresel
Deerlendirme Yntemi) [16] kriterlere dayal yeil bina deerlendirme ve belgelendirme
sistemlerinin ilk rneidir.
657

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

BREEAM sisteminin ama ve hedefleri; tasarmclar evresel konulara kar daha duyarl hale
getirmek; binalar iin gvenilir, evresel bir etiket salayarak srdrlebilir binalar iin talebi
tevik etmek; rn gelitiricilerin, tasarmclarn ve kullanclarn evreyle dost binalar tercih ve
talep etmelerini tevik ederek bu ynde bir piyasa olumasn salamak; toplum genelinde
binalarn, kresel snma, asit yamurlar ve ozon tabakasndaki incelme gibi evre zerindeki
etkileri konusunda farkndal ykseltmek; bamsz olarak deerlendirilen hedefler ve
standartlar belirleyerek bu sayede yanl talep ve uygulamalar en aza indirmek; binalarn evreye
olan uzun vadeli etkilerini azaltmak; gn getike azalan su ve fosil yaktlar gibi kaynaklarn
kullanmn azaltmak; bina ii mekn kalitesini ykselterek bu sayede kullanclarn esenliini ve
konforunu arttrmak olarak sralanabilir.
Bina projeleri tasarm aamas ve ina sonras olmak zere iki farkl deerlendirmeye
alnabilirler. Deerlendirme ve puanlama eitli performans kategorileri (puanlama snf) altnda
tanmlanan kriterlere gre yaplr ve proje salad her kriter iin puan toplar. Puanlama snflar
9 adet olup unlardr;

Ynetim,
Salk ve memnuniyet,
Enerji,
Ulam,
Su,
Malzeme,
Atk,
Kirlilik
Arazi kullanm ve ekoloji

Sabit olmamakla birlikte BREEAMin Avrupa iin zelletirilmi srm olan BREEAM Europe
sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar ekil 3de verilmitir.

ekil 3. BREEAM Europe sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar [3]

BREEAM sistem gerekleri ngilterenin koullar dnlerek gelitirildii iin baka lkelerde
uygulanmas baz sorunlar da beraberinde getirmitir. Bunun iin BRE 2008 senesinden itibaren

658

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

BREEAM sisteminin uluslararas eitli farkl srmlerini yaymlamtr. BREEAM sistemine
gre deerlendirilen bir yapnn evresel performansnn belgelendirilmesi iin gsterge
puanlarnn en az %30unu toplamas gerekmektedir. Bunun zerinde performans gsteren
yaplar kademeli olarak Geer (Pass), yi (Good), ok yi (Very good), Mkemmel (Excellent)
ve Sekin (Outstanding) olmak zere derecelendirilir.
3.3.2. LEED Sistemi
U.S. Green Building Council (USGBC) (Amerika Yeil Bina Konseyi) tarafndan yeil binalarn
geliimi ve retiminin hzn arttrmak zere 1998de tasarlanm olan Leadership in Energy and
Environmental Design (LEED) (Enerji ve evresel Tasarmda Liderlik) [17] yaygn olarak
kullanlan bir baka yeil bina belgelendirme sistemidir.
naat sektrnn srdrlebilirlik konusunda kendisini gelitirmesi amacyla ortaya km olan
LEED sisteminin amac, gnmzde inaat sektrnde kullanlan malzeme ve yntemlerin
zamanla srdrlebilirlik prensipleri gzetilerek deitirilmesi ve bu sayede doaya en az ekilde
zarar veren binalarn yaplmasn salamaktr. Projenin tipine ve yaplacak binann kullanm
ekline gre uyarlanm sekiz farkl LEED sertifika tipi bulunmaktadr.
LEED sistemi genel olarak 6 puanlama snfndan olumaktadr. Bu snflar unlardr;

Malzeme ve kaynaklar
Su etkinlii,
Enerji ve atmosfer,
Srdrlebilir alanlar,
mekn evre kalitesi
novasyon

Bunlara ek olarak tasarm ve yerel-blgesel zel puanlama snflar da bulunmaktadr. Sabit

olmamakla birlikte LEED sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar
ekil 4de verilmitir.

ekil 4. LEED sistemi puanlama snflarnn deerlendirmedeki genel paylar [3]

659

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

LEED bu sreler ierisinde verdii puanlarla sertifikann derecesini belirler.

40-49 aras zorunlu koullarn yerine getirildiine dair sertifika,

50-59 puan alan gm,
60-79 puan alan altn,
80 ve zeri puan alan da platin sertifika almaktadr.

Sonu ve neriler
naat sektr, lkeler iin ekonominin lokomotifi olmann yannda retim, ina, iletme ve
ykm gibi rn yaam evriminin her safhasnda evresel kayglarn younlukta olduu bir
sektrdr. Bu sebeple son zamanlarda, bu kayglarn giderilmesine ynelik olarak faaliyetler ve
aratrmalar yrtlmektedir. Srdrlebilirlik ve yeil bina kavramlar da bu evresel kayglarn
giderilmesine ynelik olarak sunulan zm nerilerindendir.
Srdrlebilirlik; en genel tanmyla toplumun, ekosistemin veya devam eden herhangi bir
sistemin ana kaynaklarn tketmeden belirsiz bir gelecee dek ilevini srdrebilmesi; yeil bina
ise planlama ve yaam evrimi boyunca evreye ve topluma duyarl bir ekilde kaynaklarn
verimli kullanan yaplar olarak tanmlanabilir.
naat sektrnde srdrlebilirlik almalar daha az kaynak kullanm, atk ynetimi ve enerji
verimlilii zerine younlamaktadr. Kullanlan malzemenin geri dntrlm malzeme
olmas, enerji gereksiniminin en az seviyede olmas; yapnn enerjiyi ve dier tm kaynaklar
verimli olarak kullanmas srdrlebilirlik iin olduka nemli konulardr.
Yeil bina uygulamalarnda da; binann evresiyle uyumu ile srdrlebilir arazi planlamas,
enerji, malzeme ve su verimlilii, ekolojik malzeme kullanm, i mekn kalitesi, kullanc sal
ve refah, akustik, ulam, atk ve kirlilik gibi alanlarda belli bal kriter ve standartlar salyor
olmas gerekmektedir.
Gelecek kuaklarn kendi ihtiyalarn karlayabilmelerine imkn salayabilmek iin kaynak
kullanm verimli bir ekilde gerekletirmek ve evreyi korumak zorundayz. Bu balamda
devletlerin bu konularda yasal zemin oluturmas ve bu konulardaki aratrma ve almalar
desteklemesinin yannda toplumun bir ferdi olarak bizlerin de duyarll ve talebi evrenin
korunmas ve gelecek kuaklara aktarlmasnda faydal olacaktr.
Yeil bina uygulamalarnn geleneksel inaat sektrnn yerini alabilmesi iin yaygnlatrlmas
gerekmektedir. Bu da ancak yaygn bir eitim ve tantm faaliyeti ile olabilir. Bunun yannda
devletin hem kendi kamu planlarnda yeil bina uygulamasna gemesi hem de yeil bina yapan
veya yaptranlara kar zendirici tevikler ve vergi indirimi gibi uygulamalar yapmas bu tr
uygulamalarnn renilmesi ve yaygnlatrlmasnda nemli bir katk salayacaktr.
evre sorunlarnn zm iin salt srdrlebilirlik ve yeil bina uygulamalarnn yeterli
olmayaca aktr. Ancak bir balang olmann yannda bununla birlikte insanolunun tabii
ftratna dnerek evresiyle uyum ierisinde yaamasn yeniden renmesi gerekmektedir.
660

O.F. TEKIN, M. ESIT, K.B. VARINCA / ISEM2014 Adiyaman - TURKEY

Kaynaklar
[1]

[2]
[3]
[4]
[5]

[6]

[7]

[8]
[9]
[10]

[11]
[12]

[13]

[14]

[15]
[16]
[17]

UN WCED. Report of the World Comission on Environment and Development: Our

Common Future. A/42/427. 1987.
http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/42/427
Hart M. Guide to Sustainable Community Indicators. 2nd ed. Hart Environmental Data,
1999. http://www.sustainablemeasures.com/publications/the_book
Knay O. Srdrlebilir Yeil Binalar - I. Blm.
http://www.yildiz.edu.tr/~okincay/dersnotu/Yesil_IBol_BINA.pdf Eriim: 08/2014.
Candemir B, Beyhan B, Karaata S. naat Sektrnde Srdrlebilirlik: Yeil Binalar ve
Nanoteknoloji Stratejileri. TSAD-T/2012-10/533. stanbul, 2012. http://goo.gl/Hi28N7
Ylmaz Y, Ik A, Kln C, Eren E. Beton Endstrisinde Srdrlebilir retim. Beton 2013
Hazr Beton Kongresi. stanbul, 21-23 ubat 2013.
http://www.thbb.org/Content.aspx?ID=193
Kken A, Krolu MA, Yonar F. Atk Betonlarn Beton Agregas Olarak Kullanlabilirlii.
Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Teknik-Online Dergi.
2008;(7)1:86-97. http://sutod.selcuk.edu.tr/sutod/article/view/53
T.C. evre ve Orman Bakanl. Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol
Ynetmelii. Resm Gazete: 18/03/2004-25406. (Yaymlanan hli: http://goo.gl/RgUHo6
Gncel hli: http://goo.gl/RLewN4)
Kl N. Kentsel Dnmde Geri Dnm Ata. zmir Ticaret Odas AR&GE Blten.
zmir, Aralk, 2012. http://www.izto.org.tr/portals/0/argebulten/6kentseldonusumatagi.pdf
Eser Yeil Bina. http://www.eseryesilbina.com/ Eriim: 08/2014.
Kats G, Alevantis L, Berman A, Mills E, Perlman J. The Costs and Financial Benefits of
Green Buildings. A Report to Californias Sustainable Building Task Force. USGBC.
USA, 2003. http://www.usgbc.org/Docs/News/News477.pdf
Erten D. Yeil Binalar. T.C. evre ve ehircilik Bakanl. ISBN: 978-975-6180-42-6.
Ankara, 2011. http://www.rec.org.tr/dyn_files/20/5924-V-YESIL-BINALAR.pdf
Knay O. Srdrlebilir Yeil Binalar - II. Blm Verimlilik.
http://www.yildiz.edu.tr/~okincay/dersnotu/YesilIIBolVERiMLiLiK.pdf Eriim: Austos,
2014.
Aslan F. Trkiyede Srdrlebilir Doal Kaynak Kullanm Araylarna Bir rnek: Yeil
Binalar. ASOS Journal. 2014;3:288-304.
http://www.asosjournal.com/DergiTamDetay.aspx?ID=157&Detay=Ozet
Gltekin AB. Yeil atlar ve Trkiyedeki Uygulamalar. 5. Ulusal at ve Cephe
Sempozyumu. zmir, 15-16 Nisan 2010.
http://www.catider.org.tr/index.php?action=page&id=259
ahin N, Maniolu G. Binalarda Yamur Suyunun Kullanlmas. Tesisat Mhendislii
2011;125:21-32. http://www.mmo.org.tr/yayinlar/dergi_goster.php?kodu=1187&dergi=3
BRE. Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM).
http://www.breeam.org/
USGBC. Leadership in Energy & Environmental Design (LEED).
http://www.usgbc.org/leed

661