TS en 13445-5

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 134455
ubat 2007
ICS 23.020.30
BASINLI KAPLAR ATELE TEMAS ETMEYEN

BLM 5: MUAYENE VE DENEY
Unfired pressure vessels - Part 5: Inspection and testing
TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 13445-5 (2002) standard esas alnarak TSE Makina
htisas Grubuna bal Tesisat ve Basnl Kaplar zel Daim Komitesince hazrlanm ve TSE Teknik
Kurulunun 13 ubat 2007 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar
verilmitir.
Bu standardn kabul ile TS 3362:1979 iptal edilmitir.
BS EN 13445-5:2002 ile yaplm olan deiiklikler metinde (I) dey izgi ile gsterilmitir.
EN 13445-5:2002/200307 ile yaplm olan deiiklikler metinde (II) dey izgilerle gsterilmitir.
BS EN 13445-5 Issue 11:2004 ile yaplm olan deiiklikler metinde (III) dey izgilerle gsterilmitir.
BS EN 13445-5 Issue 14:2005 ile yaplm olan deiiklikler metinde (IIII) dey izgilerle gsterilmitir.
EN 13445 standardlar, Basnl Kaplar Atele temas etmeyen genel bal altnda aadaki
blmlerden olumaktadr:
Blm 1: Genel
Blm 2: Malzemeler
Blm 3: Tasarm
Blm 4: malt
Blm 5: Muayene ve deney
Blm 6: Kresel grafitli dkme demirden yaplan basnl kaplarn ve basnl paralarn tasarm ve
imalat iin zellikler
Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
indekiler
Kapsam...................................................................................................................................................1
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar .........................................................................................1
Terimler ve tarifler .................................................................................................................................3
3.1 Tasarmn gzden geirilmesi ..............................................................................................................3
3.2 Tasarm onay.......................................................................................................................................3
3.3 Deneme grubu......................................................................................................................................3
3.4 Muayene...............................................................................................................................................3
3.5 Deneme ................................................................................................................................................3
3.6 Teknik zellikler ....................................................................................................................................3
3.7 Tamir ....................................................................................................................................................3
3.8 Seri imalat.............................................................................................................................................3
3.9 Srekli imal ilemi.................................................................................................................................3
3.10
Model kabul ................................................................................................................................3
3.11
Prototip kap/para ........................................................................................................................3
3.12
Kaplarn partisi..............................................................................................................................4
3.13
Vardiya..........................................................................................................................................4
4 Muayene ve deneyin ilevi ...................................................................................................................4
4.1 Genel ....................................................................................................................................................4
4.2 Muayene...............................................................................................................................................4
4.3 Tahribatsz muayene (NDT) .................................................................................................................4
5 Teknik belgelendirme............................................................................................................................4
5.1 Genel ....................................................................................................................................................4
5.2 Teknik belgelendirmede bulunacak bilgiler ..........................................................................................4
5.3 Tasarmn yeniden gzden geirilmesi.................................................................................................6
6 malat sresince muayene ve deney ...................................................................................................7
6.1 Genel ....................................................................................................................................................7
6.2 malat ilemleri ve yapm resimleri .......................................................................................................7
6.3 Malzemenin izlenebilirlii......................................................................................................................7
6.4 malat ilemleri iin hazrlk ..................................................................................................................7
6.5 Kaynak..................................................................................................................................................8
6.6 Kaynakl birletirmeler iin tahribatsz muayene ..................................................................................9
6.7 Tahribatl muayene.............................................................................................................................21
6.8 Isl ilem..............................................................................................................................................22
7 Taerona verilen elemanlar ................................................................................................................22
7.1 Genel ..................................................................................................................................................22
7.2 Taerona verilen kaynakla ilgili faaliyetler..........................................................................................22
7.3 Taerona verilen tahribatsz muayene faaliyetleri..............................................................................22
8 Muhtelif deneyler .................................................................................................................................23
9 Kalibrasyon ..........................................................................................................................................23
9.1 Genel ..................................................................................................................................................23
9.2 Kalibrasyon ilemi ..............................................................................................................................23
9.3 Tanmlama..........................................................................................................................................24
9.4 Kayt ...................................................................................................................................................24
10
Son deerlendirme ..........................................................................................................................24
10.1
Genel ..........................................................................................................................................24
10.2
Son deerlendirmenin kapsam..................................................................................................25
11
Standarda uygunluun iaretlenmesi ve beyan ..........................................................................34
11.1
Genel ..........................................................................................................................................34
11.2
aretleme metodu......................................................................................................................34
11.3
aretleme birimleri .....................................................................................................................35
11.4
aretleme ierii ........................................................................................................................35
11.5
Standarda uygunluk beyan........................................................................................................35
12
Kaytlar..............................................................................................................................................35
12.1
Kayt tipleri ..................................................................................................................................35
12.2
Kaytlarn kontrol ve eriimi ......................................................................................................36
12.3
Kaytlarn muhafaza edilmesi .....................................................................................................36
13
Sevkiyat ............................................................................................................................................36
1
2
3
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek A -Seri olarak imal edilen basnl kaplarn muayenesi ve denenmesi ve model kabul
37
Ek B - Basnl kaplar iin ayrntl boyutsal zellikler............................................................................42
Ek C - Giri ve muayene aklklar, kapatma mekanizmalar ve zel kilitleme elemanlar .................43
Ek D (Bilgi iin) - Sznt deneyi .................................................................................................................53
Ek E (Bilgi iin) - Akustik yaynm.............................................................................................................54
Ek F - alma ve deneydeki statik balk hareketi durumundaki standart hidrostatik deney...........55
Ek G - Periyodik yklere maruz kalan basnl kaplarn muayenesi ve deneyi....................................57
Ek H (Bilgi iin) - Bu standarda uygunluun beyan...............................................................................58
Ek ZA (Bilgi iin) - Bu standardn temel emniyet gereklilikleri veya Pressure Equipment Directive
97/23/ECnin dier hkmleri ile ilgili maddeleri.....................................................................................60
Kaynaklar.....................................................................................................................................................61
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Basnl kaplar Atele temas etmeyen Blm 5: Muayene ve deney

1
Kapsam
Bu standard, genelde evrimsel olmayan (500 tam e deer basn evrimi altnda alan kaplar) almaya
maruz kalan EN 13445-2ye uygun eliklerden yaplan, mnferit ve seri olarak imal edilen basnl kaplarn
muayene ve deneyini kapsar.
evrimli alma iin zel hkmler EN 13445-3te ve bu standarddaki Ek Gde verilmitir.
Bu standard, EN 13445-3 Ek Bnin Analizle Tasarm Dorudan Yol (DBA) iin muayene ve deney
hkmlerini kapsamaz.
Not
Uygunluk deerlendirme ilemlerindeki taraflarn sorumluluklar Directive 97/23/EC1de verilmektedir.

Bu konu hakknda yardm CR 13445-7de bulunabilir.
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks
kullanlr.
EN, ISO, IEC
vb. No
EN 2871:1992
Ad
(ngilizce)
Approval testing of weldersFusion
weldingPart 1: Steels
TS No2)
TS EN 2871
Ad
(Trke)
Kaynaklarn Yeterlilik Snav
Ergitme Kayna Blm 1:
elikler
Tahribatsz muayeneTahribatsz
muayene personelinin
vasflandrlmas ve
belgelendirilmesiGenel kurallar
Tahribatsz muayene Penetrant
muayenesi
Blm 1: Genel kurallar
Basnl donanm Blm 6:
letme talimatlarnn yaps ve
muhtevas
Tahribatsz muayene Ultrasonik
muayene Ksm 4: Yzeye dik
kusurlarn muayenesi
EN 473:2000
Non-destructive testing Qualification TS 7477 EN

and certification of NDT personnel
473
General principles
EN 5711:1997
Non-destructive testing Penetrant

testing Part 1: General principles
TS EN 5711
EN 7646:2002
Pressure equipment Part 6:

Operating instructions
TS CEN/TS
764-6
EN 5834:1999
Non-destructive testing Ultrasonic

TS EN 5834*
examination Part 4: Examination for
discontinuities perpendicular to the
surface
Destructive tests on welds in metallic TS 287 EN 895 Metalik malzemeler-Kaynaklar
materials Transverse tensile test
zerinde tahribatl deneyler-Enine
ekme deneyi
Non-destructive examination of fusion TS EN 970
Ergitme kaynaklarnn tahribatsz
welds Visual examination
muayenesiGzle muayene
Non-destructive examination of welds TS EN 1289
Kaynaklarn tahribatsz
Penetrant testing of welds
muayenesiKaynaklarn penetrant
Acceptance levels
muayenesiKabul seviyeleri
EN 895:1995
EN 970:1997
EN
1289:1998:1998
) TSE Notu: 97/23/EC Basnl Ekipmanlar Ynetmelii Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan 10.04.2002
/24722 (Deiiklik:19.03.2003/25053) tarih ve say ile Resmi Gazetede yaymlanmtr. 01.07.2003
(Deiiklik ile geici madde eklenmi ve zorunlu uygulama iin 01.01.2004 tarihine kadar gei dnemi
ngrlmtr).
2)
TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iareti
olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaymlanm olan Trk Standardlardr.
1
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
EN, ISO, IEC

vb. No
EN 1290:1998
Ad
(ngilizce)
Non-destructive examination of welds
Magnetic particle examination of welds
EN 1291:1998

Magnetic particle testing of welds
Acceptance levels
Welding personnel Approval testing of
welding operators for fusion welding and
resistance weld
setters for fully mechanized and
automatic welding of metallic material
Radiographic examination of welded
joints
TS EN 1291

Ultrasonic examination of welded joints
Acceptance levels
Ultrasonic examination
Characterisation of indications in welds
TS EN 1712
EN 1714:1997

Ultrasonic examination of welded joints
TS EN 1714
EN 1779:1999
Non-destructive testing Leak testing TS EN 1779

Criteria for method and technique
selection
Non-destructive examination of welds TS EN 12062
General rules for metallic materials
EN 1418:1997
EN
1435:1997:1997
EN
1712:1997:1997
EN 1713:1998
EN 12062:1997
EN 12517:19983)
EN 134452:2002
EN 134453:2002
EN 134454:2002
EN ISO 4063:
2000
prEN ISO
5817:2002
EN ISO 6520
1:1998
3)

Radiographic examination of welded
joints Acceptance
levels
Unfired pressure vessels Part 2:
Materials
Design
Fabrication
Welding and allied processes
Nomenclature of processes and
reference numbers (ISO 4063:1998)
Welding Fusionwelded joints in steel,
nickel, titanium and their alloys (beam
welding excluded) Quality levels for
imperfections (ISO/DIS 5817:2002)
Welding and allied processes
Classification of geometric imperfections
in metallic materials
Part 1: Fusion welding (ISO 65201:
1998)
TS No
TS EN 1290
TS EN 1418
TS 5127
EN 1435
TS EN 1713
Ad
(Trke)
Kaynaklarn tahribatsz muayenesi
Kaynaklarn manyetik parackla
muayenesi
Kaynaklarn manyetik parackla
muayenesiKabul seviyeleri
Kaynak personeliMetalik
malzemelerin tam mekanize ve
otomatik ergitme kayna iin
kaynak operatrlerinin ve diren
kaynak ayarclarnn yeterlilik snav
Kaynak dikilerinin tahribatsz
muayenesi Kaynakl
birletirmelerin radyografik
muayenesi
Kaynakl birletirmelerin ultrasonik
muayenesi Kabul seviyeleri
Ultrasonik muayenesi
Kaynaklardaki belirtilerin
karakterizasyonu
Kaynakl birletirmelerin ultrasonik
muayenesi
Tahribatsz muayene Szdrmazlk
deneyi Metot ve teknik seim iin
kriterler
Metalik malzemeler iin genel
kurallar
TS EN 134452 Basnl kaplar Atele temas

etmeyen Blm 2: Malzemeler
TS EN 13445Basnl kaplar Atele temas
3*
etmeyen Blm 3: Tasarm
TS EN 134454 Basnl kaplar Atele temas
etmeyen Blm 4: malat
TS 7307 EN
Kaynak ve kaynakla ilgili ilemler ISO 4063
lemlerin adlandrlmas ve referans
numaralar
TS 7830
eliklerde ark kaynakl
EN 25817
birletirmelerKusurlar iin kalite
seviyeleri klavuzu
TS 7536
Kaynak ve ilgili ilemlerMetalik
EN ISO 65201 malzemelerde geometrik kusurlarn
snflandrlmasBlm 1: Ergitme
kaynak
TSE Notu: EN 12517 iptal edilmi yerine EN 12517-1 (EN 12517-1 * )

standard gemitir.
2
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Terimler ve tarifler
Bu standardn amac bakmndan aadaki terimler ve tarifler uygulanr.
3.1 Tasarmn gzden geirilmesi

Tasarmn bu standardn gereklerini karladn aratrmak ve kantlamak iin bir imalat tarafndan yaplan
ilem.
3.2 Tasarm onay

Tasarmn bu standardn gereklerini karladn aratrmak ve kantlamak iin sorumlu bir kurulu
tarafndan yaplan ilem.
3.3 Deneme grubu

Kaynakl bir birletirme zerindeki tahribatsz muayenenin (NDT) uygunluk seviyesini belirleyen gruplama.
Not Drt deneme grubu vardr.
3.4 Muayene
Basnl kabn teknik zelliklerine uygunluunu aratran inceleme faaliyeti.
Not
Tasarm, imalat ve donanmn denenmesi sresince ounlukla imalat tarafndan stlenilen nemli
bir faaliyettir. Dier taraflarn muayenesiyle tamamlanabilir. Muayene, deneme faaliyetlerini
deerlendirmeyi ihtiva etmektedir.
3.5 Deneme
Basnl kabn bu standardn teknik zelliklerine uygunluunu bir veya birka deneyle kantlamak iin
kullanlan ilem.
3.6 Teknik zellikler

Basnl kaplar iin emirle veya zorunlu olarak ihtiva edilen ve dzenlemeler ile kullancnn belirli zellikler
gibi eyleri kapsayan teknik bilgi.
3.7 Tamir
Bu standarda uygunluu salamak amacyla ana malzeme veya kaynaktaki bir durumu yeniden dzeltme
ilemi.
Not Aadaki tariflerin tamam, Ek Ada tanmlanan seri olarak imal edilen basnl kaplarla ilgilidir.
3.8 Seri imalat

Tamamlanm bir kab biimlendirmek iin sonradan birletirilen ve srekli bir imalat ilemini ihtiva eden, ayn
imalat ilemini kullanarak onayl bir tek modele gre imal edilen zde kaplarn veya paralarn imalat.
3.9 Srekli imal ilemi

Ana balant yerlerinin ve blmlerin srekli olarak kaynaklanmas ilemi.
Not
Kaynak makinasnn ve/veya NDT donanmnn yeniden ayarlamasn gerektiren duraklamalar veya
bozulmalar, sreklilikte bir kesinti oluturur. Kaynak ilemi snrlandrmalar ierisinde kaynak
makinasna yaplan ayarlamalar, kaynak makinasnn yeniden ayarlanmas olarak nitelendirilmez.
3.10 Model kabul

Tasarm, imalat ve deney gz nne alndnda imalat temsil eden numunenin (bir prototip kap/para) bu
standardn kurallarn karladn aratrma ve kantlama ilemi.
Not
Model kabul, imalat veya seilen uygunluk deerlendirme birimine bal olarak sorumlu kurulu
tarafndan yrtlr.
3.11 Prototip kap/para

Bir tek model kabul ile rapor edilen basnl kaplarn/paralarn bir serisinin ilki veya temsili numunesi.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
3.12 Kaplarn partisi

Ana kaynak birletirmelerinin ve branmana kaynaklanan esasen srekli olan bir serilik ksm.
Not Kap imalatnda ardk olarak gnden fazla duraklama, yeni bir partinin tasarmn gerektirir.
3.13 Vardiya
Kaynak operatr veya operatrlerinin eit olarak kald bir gn bana zaman dilimi.
Muayene ve deneyin ilevi
4.1 Genel
Her bir mnferit kap, yapm srasnda ve tamamlandnda muayene edilmelidir. Muayeneler, bu standardn
kurallarna uygun olarak btn tasarm, malzemeler, imalat ve deney gereklerini salamak amacyla
yaplmaldr. Bu kuraln yerine getirildiini dorulamak iin belgelenmi kantlar hazrlanmaldr.
4.2 Muayene
Muayene, bu standardn btn kurallarnn karlandn dorulamak iin imalat tarafndan yaplmaldr.
Tahribatsz muayene (NDT) seviyesi, Madde 4.3te tanmland gibi deney gruplarna baldr.
4.3 Tahribatsz muayene (NDT)

Bir basnl kabn tahribatsz muayene tipi ve kapsam, deney gruplarna veya Madde 6.6.1.1.2de msaade
edildiinde (izelge 6.6.11: elik basnl kaplar iin deney gruplar ve izelge 6.6.21: Tahribatsz
muayenenin kapsam) deney gruplarnn kombinasyonuna baldr.
Teknik belgelendirme
5.1 Genel
Kap imalats, imalata balamadan nce Madde 5.3e uygun olarak yeniden gzden geirmesi gereken
Madde 5.2de verilen konular belgelendirmelidir.
malat, kaplarn ayn tasarm belgelendirmesinin kapsamnda olduunu ifade etmelidir.
5.2 Teknik belgelendirmede bulunacak bilgiler

Bu standardn amalar bakmndan, aadaki belge tipleri teknik belgelendirme olarak dnlmelidir.
5.2.1 Basnl kabn genel tarifi

a) Kap imalatlarnn ve taeronlarn ad (varsa),
b) Kap imalatlarnn ve taeronlarn adresi/adresleri (varsa),
c) Aadakileri ihtiva eden tasarm bilgisi ve zel hususlar tanmlayan belge:
1) Her bir blme iin bar olarak; en byk ve en kk msaade edilebilir basnlar, tasarm basnlar
ve deney basnlar (eksi iaretli vakum),
2) Her bir blmenin litre olarak kapasitesi,
3) En byk ve en kk tasarm scaklklar,
4) Basnl kabn tr ve iaretleme yeri, isim plakas veya mhr,
5) Akkan grubu.
5.2.2 Kavramsal tasarm ve yapm resimleri

Basn sebebiyle basnl kabta oluan hasarlar tanmlayan imalat analizi belgelenmeli ve yeterince
ayrntl olmaldr.
Kavramsal tasarm ayrntlar kabul edilen tasarm metotlarn, performans kriterini ve yapm resimlerini ihtiva
edecek biimde tedarik edilmelidir. Tedarik edilmesi gereken ayrntl boyutsal bilgiler hakkndaki rehber Ek
Bde verilmitir. lem diyagramlar, alt montajlar veya kavramsal tasarmla ilgili dier bilgiler de muhafaza
edilmelidir.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
5.2.3 Basnl kabn almas, resimler ve diyagramlarn anlalmas iin gerekli

tanmlamalar ve aklamalar
a) altrma talimatlar,
b) Yaplmas gereken zel kontroller (rnein kapatmalar, krkler, sktrma cvatalar vb. iin planlanan
deneyler),
c) Emniyeti deerlendirmesi bakmndan nemli ise, altrma konumu
5.2.4 Yaplan tasarm hesaplamalar ve incelemelerinin sonular

5.2.4.1 Bu standarda uygunluu gstermek amacyla; tasarm hesaplamalar kap imalats tarafndan
tedarik edilmelidir.
Desteklenen ayrntl resimler, iaretlenen btn boyutsal gsterililerle birlikte hazrlanmaldr. Resimler,
kaplara periyodik olarak yk uygulandnda, kritik alanlar aka tanmlanmaldr. Periyodik olarak yk
uygulanan kaplar iin azami msaade edilebilir tepe noktas deeri de ayrca resimlerde verilmelidir. En
azndan basnl kap genel dzenleme resimi zerinde ve her bir kaynakl birletirme iin deneme grubu
aka tanmlanmaldr.
5.2.4.2 Bu standarda uygunluu salamak amacyla hesaplamalar bir bilgisayar yardmyla yaplm ise; en
azndan aadaki bilgiler verilmelidir:
a) Gsterililerin aklamas,
b) Girdi deerleri,
c) Yayn tarihini ihtiva eden standardn kaynak numaras ve eitlik numaras,
d) Ara eitliklerin sonular,
e) Hesaplanan ilavesiz en kk kalnlk veya hesaplanan gerilme ve bu gerilmenin msaade edilebilir
gerilmeye oran,
f) Ypranma (korozyon) pay,
g) Kalnlk tolerans (negatif kalnlk tolerans),
h) Seilen kalnlk.
5.2.4.3 Gerilme analizi sonlu eleman metodu veya dier tasarm metotlar ile yapld takdirde; bunlar
aadaki gibi belgelenmelidir:
a) Girdi bilgisi,
b) Grafik ktlar (orijinali ve kopyas),
1) Eleman alt blm,
2) Gerilmeler (rnein izgi veya ok ekilleri veya eit gerilme erileri, yzeylerin gerilme erileri biiminde),
3) Yer deitirmeler
c) Snr artlar,
d) En kritik alanlardaki gerilmeler,
e) Gerilmeleri farkl gerilme kategorilerine ayrma ve snflandrma,
f) Gerilme younluunun ve msaade edilebilir gerilme deerlerinin karlatrlmas.
5.2.4.4 Belirli durumlarda, aadaki bilgiler gereklidir:

a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
Kaynak sonras sl ilem tipi ve sz konusu malzeme deneylerinin tipi ve kapsam (gerekli ise),
Yapsal deneylerin eitli ksmi admlarda yaplmas gerekli ise, ardk yapm izelgesi,
Kaplarn tasarm iin gerekli ise, akkan/akkanlar ve bunlarn zgl arl,
Balang ve periyodik basn deneylerinin su dndaki bir maddeyle yaplmas gerekli ise, basn
deneme ortam, altrma deneyleri iin en dk deney metali scakl (hidrostatik ve pnmatik),
Emniyet deerlendirmesi bakmndan nemli ise, basn deneylerindeki kabn konumu (rnein yatay
veya dey),
Emniyet deerlendirme bakmndan nemli ise, en dk ve en yksek sv seviyeleri,
lve statik kuvvetler (rnein yataklama kuvvetleri, rzgr ve kar ykleri). lve kuvvetler gerekte
basnl kabn tasarmn etkileyecek ise, ilave bir hesaplama sunulmaldr.
Depremsel yklemeyi ihtiva eden periyodik ve dinamik ykleme (uygulanabilirse),
Dier dzenlemelere dayal olarak ilave zellikler,
Bu standardn kurallarna ek olarak kabn altrma artlarna dayal mteri artlar,
zellikle atlaklarda gz nnde bulundurulmas gereken muhtemel korozyon balangc,
Birletirme katsays.
5
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
5.2.5 Deney raporlar4)

Deney raporlar en azndan aadaki bilgileri ihtiva etmelidir:
a) Kaynak ilemi yeterlik kaytlar, kaynak personelinin yeterlik belgesi,
b) Malzeme belgeleri,
c) malat kaytlar iin nerilen listenin bir rnei
d) Periyodik yklere maruz kalan kaplar iin llen en yksek deerler.
5.2.6 Teknik/imalat izelgesi

izelge aadaki bilgileri ihtiva etmelidir:
a) Basnl paralar iin kullanlacak kaynak ilemleri ve herhangi bir geici veya basnl paralara yaplan
dier ilave kaynaklar. Yapsal deney iin aadaki bilgiler gereklidir:
1) Kaynan yeri, ekli ve hazrl ve gerekli ise tabakalarn doldurulmas ve kaynaklarn yaplmas,
2) Kaynak ilemi (birden fazla ilem olmas durumunda, kaynakl birletirmeye karlk gelen ilemin
tanmlanmas),
3) Kaynakta kullanlan sarf malzemeleri (ilgili Avrupa Standardlar veya ticari markalara gre
snflandrma),
4) malat deneyi tipi ve kapsam, deney levhalarnn says, tahribatsz muayeneler.
Listelenen bilgilerden bir ksm tasarmn yeniden incelenmesi iin daha nceden mevcut deil ise, imalat
sonlandrmadan nce bunlar tamamlanmaldr.
b)
c)
Yaplacak zel kontroller (rnein kapatmalar, krkler, sktrma cvatalar iin planlanan deneyler)
Kap tasarmyla ilgili herhangi bir ilgili ayrnt ve belirli durumlarda gereken bilgiler:
1) Mteri tarafndan talep edildii takdirde, ilave et kalnl,
2) Emniyet deerlendirme bakmndan nemli ise, altrma konumu,
3) Ek Cye gre muayene ve giri aklklar ve kapatma mekanizmalar ile zel kilitleme elemanlarnn
konumu ve boyutu,
4) Basnl kaba giri iin zel donanm (rnein spiral merdiven, trmanma demirleri),
5) Emniyet deerlendirmesi bakmndan nemli ise, astarlar (rnein duvarlarn ve ilavelerin),
6) Yapm yerinde yaplacak kaynaklarn iaretlenmesi,
7) Emniyet ile ilgili neriler,
8) Drenaj gibi ilem kurallar hakkndaki neriler
5.3 Tasarmn yeniden gzden geirilmesi

5.3.1 Genel
Tasarmn yeniden gzden geirilmesi ve belgelenmi kabul, her durum iin yaplmaldr.
Yeniden gzden geirme zellikle imalat hasar analizi iin destekleme bilgisi gz nnde tutularak bu
standardn kurallarna gre tasarm hesaplamalarn ve ngrlen bakmlarla ilgili olarak teknik/imalat
izelgesini ihtiva etmelidir. Tasarmn ardndan basnl kap, onaylanm imalat resimlerine gre imal
edilmelidir.
5.3.2 Tasarmn yeniden gzden geirilmesi

Tasarmn yeniden gzden geirilmesi, aadaki, ancak snrlandrlmayan, alanlardan olumaldr:
a) ngrlen kullanm iin malzemelerin uygunluu,
b) Kaynak ilemleri ve sarf malzemeleri,
c) nerilen kap yapm geometrisine bal muayene ve deneylerin gerekli seviyelerini gerekletirmek iin
giriler,
d) Bu standardn kurallarn karlayan nozul ve kapaklarn uygunluu,
4)
TSE Notu : Deney raporu, burada istenilen bilgilere ilaveten , TS EN ISO / IEC 17025 de verilen bilgileri
de ihtiva edecek ekilde dzenlenebilir.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
e) Mnferit basnl kaplar veya basnl sistem veya montajndan oluan cihazlar iin bu standardn
kurallaryla balantl emniyet donanmlarnn tedariki ve uygunluu. Alternatif olarak, emniyet
donanmlarnn tedarikinden sorumlu taraflar tanmlanmaldr.
f) Bu standardn tasarm kurallarnca istenilen tasarm artlar iin nerilen basn geciktirme snrnn
yeterlilii (kalnlk, kap geometrisi, kaynakl birletirme geometrisi vb.),
g) Madde 5.2.4.3e gre gerilme analizi metodunun yeterlilii,
h) malat ve deney ilemleri.
malat sresince muayene ve deney
6.1 Genel
Bu maddede tanmlanan imalat esnasndaki muayene ve deney faaliyetlerinden imalat sorumludur ve
btn basnl kaplar iin eksiksiz yerine getirilmelidir.
6.2 malat ilemleri ve yapm resimleri

malat, btn imalat resimleri ile Madde 5teki tasarm aamasndaki yeniden gzden geirilmi ve
onaylanm imalat ilemlerini uygun alma alannda kullanlabilir olmasn ve imalatta eksiksiz yerine
getirilmesini salamaldr. Muayene kaytlar, doru ve uygun ilemlerin kullanmn ve/veya yaplan muayene
annda gzden geirilip dzeltilen durumlar ihtiva eden resimleri belgelendirmelidir.
6.3 Malzemenin izlenebilirlii

6.3.1 Genel
Kap imalats, basn sebebiyle gerilmeye maruz kalan ve tamamlanm kaba kaynaklanan btn
malzemelerin menei asndan izlenebilir olmas amacyla, imalatta kullanlan malzemeler iin bir tanmlama
sistemine sahip olmal ve korumaldr. Bu, kaynaklamada kullanlan sarf malzemesinin kullanmn ihtiva
etmektedir. Kullanlan tanmlama sistemi EN 134454n kurallarn karlamaldr.
aretlemelerin hareketini ieren malzeme izlenebilirlik deneyi imalat boyunca yaplmal ve kaytlar EN
134454te msaade edilenlerden, kullanlan metodu belgelendirmek iin muhafaza etmelidir (tamamlanm
kap zerinde grlebilen dorudan iaretlemeler, kap zerine dorudan kodlanm bir iaretleme veya cetvel
halinde koyma/yaplan taslaklar olarak). Son kaytlar bu standard tarafndan istenilen btn malzeme
belgelerini ihtiva etmelidir.
6.3.2 zel artlar malzeme iaretlemesi

Hizmet artlar malzeme tanmlamas iin damgalamay yasaklam ise (EN 134454) ve mteri siparii
tarafndan aka belirtildiinde; ana malzemelerin imalats, muayene esnasnda mutlak tanmlamaya
msaade edecek olmas dncesiyle, gerekli bilgiyi teslim srasnda malzemelerin zerine iaretlemelidir.
Malzemenin her bir parasnn tamamlanm kaptaki konumunda (malzeme/konum listesi) kesin olarak
tanmlanmas iin iaretlemeler kaydedilmeli ve son kaytlar oluturulmaldr.
6.4 malat ilemleri iin hazrlk

6.4.1 Genel
Kenar hazrlamas, kaynak ve ekillendirme ncesi biimlendirilecek paralar iin kap takviyeleri gibi imalat
ilemleri iin hazrlk gibi faaliyetlerin tamamlanm kaba zararl olmamasn salamak asndan kontrol
edilmeli ve muayene edilmelidir.
6.4.2 Birletirme hazrlk deneyi

Deney ncesinde dzeltilen kenarlarn uzunluu EN 134454e uygun olmaldr. Herhangi bir kaynaklama
ncesinde, btn birletirme hazrlklar gzle muayeneye tabi tutulmaldr. Pul pul olma, atlaklar ve cruf
kalntlar gibi kusurlar kaynak ncesinde giderilmelidir. Kusur olaylarnda muhtemel bir art olmas veya
kusurlarn bulunmas halinde; gzle muayene, ilave tahribatsz muayeneyle desteklenmelidir.
Btn muayeneler kalifiye kiiler tarafndan yaplmaldr. Birletirme hazrlk deneyinin sonular NDT
muayene izelgesine kaydedilmelidir.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.4.3 Kap takviyelerinin muayenesi

Kap paralarnn kenarlarn tutmak ve/veya kaynak destei salamak iin kullanlan ubuklar, bacaklar,
kelepeler veya dier uygun aralarla birletirilen btn punta kaynaklar muayene edilmelidir.
Basnl paralara kalc olarak ilave edilen kaynaklar, izelge 6.6.21 (satr 21)de tanmlanan lde
incelenmelidir.
Geici ilavelerin kaynaklar, yerinden karma sonrasnda yzey atlaklar iin izelge 6.6.21 (satr
22)de tanmlanan lde incelenmelidir.
Geici ilavelerin yerinden karmay izleyen herhangi bir tamiratlar, Madde 6.5.3te tanmland gibi
denenmelidir.
6.4.4 ekillendirmeyle birletirilen muayene

Herhangi bir ekillendirme ncesinde, ekillendirilecek malzeme gzle muayeneye ve EN 134454n
kurallarna gre kalnlk lmne tabi tutulmaldr. Muayene sonucu NDT muayene izelgesine
kaydedilmelidir.
6.4.5 nemli kalnlk ekme gerilmesine tabi tutulan alanlarn denenmesi

Kaynaklamann sebep olduu nemli kalnlk ekme gerilmesine maruz kalan alanlardaki i hasardaki
muhtemel bir art durumunda, kaynaklama ncesinde bu alanlar i kusurlar iin incelenmelidir. Muayene
sonucu NDT muayene izelgesine kaydedilmelidir.
6.5 Kaynak
6.5.1 Genel
EN 134453 tarafndan msaade edildiinde; elde edilen kaynak kalitesi geleneksel tek tarafl bir aln
kaynandakiyle ayn olacak ekilde, kalc srt eridi ve entikli balant taklmal ve ayarlanmaldr. Kaynak,
ayn tipteki tahribatsz muayeneye ve tek tarafl bir aln kayna gibi kabul kriterine tabi tutulmaldr.
Btn deney gruplarndaki kaynaklar, ilemdeki muayenelere tabi tutulma, zellikle izelge 6.6.1.21 altnda
NDTye tabi tutulmalar gerekmeyen Deney Grubu 3 veya Deney Grubu 4 kaynaklar uygun duruma
getirme ve salam metalin ikinci tarafnn srtndaki entik aamalarnda zel olarak gzle muayeneye tabi
tutulmaldr.
Btn tamamlanm kaynaklar gzle muayeneye tabi tutulmaldr. Deney gruplarna bal olarak
tamamlanm kaynaklar kaynak tipi iin ek olarak izelge 6.6.11 ve izelge 6.6.21e gre NDTye tabi
tutulmaldr.
6.5.2 Kaynaknn dorulanmas ve kaynak operatr ile ilemlerin onay

Kap imalats, kaynaklarn sadece kaynaklar ve EN 2871 ve EN 1418in gereklerine gre onaylanm
operatrler tarafndan yapldn dorulamaldr. lemler, EN 134454e gre yeterli olmaldr.
Kaynak ve kaynak operatr tanmlamas EN 134454e gre kontrol edilmelidir.
Kaynak ve kaynak operatrnn izlenebilirlii basnl kabn yapm boyunca muayeneyle denetlenmeli ve
son deerlendirmede dorulanmaldr (Madde 10.2.2).
6.5.3 Tamiratlarn muayenesi

Btn kaynaklanm tamiratlar ayn tahribatsz muayene kurallarna tabi tutulmaldr. Bu, ayn kabul kriterini
ihtiva etmelidir. Bunun gibi tamiratlar onayl kaynak ilemleri ve onayl kaynak ve kaynak operatrleri
kullanlarak yaplmaldr. Tamiratlarn deney ileminin kapsam izelge 6.6.21e gre olmal ve onarlan
alann tamamn (% 100) kapsamaldr.
Tamirat alannn izelge 6.6.21e gre NDTye tabi tutulmas ve kabul edilmeyen kusurlarn olmamas
artyla, yzey giydirmeyle yaplan kaynaksz tamiratlara msaade edilir (yeniden deneme kurallar iin
Madde 6.6.5e baklmaldr).
Ana malzemeyi dzeltmek iin kaplanan kaynak metali, Manyetik Parack Deneyi (MT) veya Nfuziyet
Deneyi (PT) kullanlarak ilgili btn yzey alan iin tahribatsz muayeneye tabi tutulmaldr.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.6 Kaynakl birletirmeler iin tahribatsz muayene

6.6.1 Tahribatsz muayenenin kapsam
Tahribatsz muayene iin gerekli kapsam, deney grubu ve kaynakl birletirmelerin her ikisine de baldr.
Gerekli deney kapsamnn belirlenmesi iin klavuz aadaki maddelerde verilmitir.
Not Seri olarak imal edilen basnl kaplar iin alternatif bir yol Ek Ada verilmitir.
6.6.1.1 Deney gruplarnn kullanm

6.6.1.1.1 Genel
Son kabul amalar iin kaynakl birletirmelerin tahribatsz muayenesi, izelge 6.6.11e gre, gz nnde
tutulan kaynakl birletirmelerin deney gruplarna (Deney Grubu 1, 2, 3 ve 4) bal olmaldr.
Not
Deney gruplar, farkl elik gruplaryla ilgili imalat zorluklarn, en byk kalnl, kaynak ilemini,
iletim scaklk araln ve balant katsaysn dikkate almaktadr.
Deney Gruplar 1, 2 ve 3, izelge 6.6.11de belirtildii zere malzemenin atlak duyarlln gstermek
amacyla 1a, 1b, 2a, 2b, 3a, 3b eklinde alt gruplara ayrlmtr.
Herhangi bir deney grubunun izelge 6.6.11de ihtiva edilen snrlar ierisindeki tipik uygulamalar iin yeterli
gvenilirlii salamas ngrlmektedir.
6.6.1.1.2 Deney Grubu 1, 2 ve 3

Bir tek deney grubunun btn kaba uygulanmas gerektii ngrlmektedir.
Bir basnl kap zerinde birden fazla tek dzenleme balants varsa ve izelge 6.6.11deki kurallarn
karlanmas artyla; Deney Gruplar 1 ve 2 veya 1, 2 ve 3n bileimine msaade edilebilir.
Deney Gruplar 1, 2 ve 3n bileimi gerekleirse, aadakiler uygulanr:
a) Kabn her blgesinde (alannda), kaynakl birletirmeleri dzenleyen gvdenin deney gruplar (varsa),
nozul kaynaklarn ihtiva eden btn kaynaklar iin en kk deney grubunu belirlemelidir.
b) Farkl deney gruplarnn iki kaynakl blge arasndaki kaynan deney grubu, iki deney grubunun daha
yksek seviyedeki olan olmaldr.
c) Kaynakl bir bileen ile dikisiz (kaynak edilmemi) bir bileen arasndaki veya iki kaynaksz eleman
arasndaki kaynaklarn en kk deney grubu (en alt seviyeli NDT ile ayn), kaynaktaki kullanlabilir
kalnlkla belirlenmelidir (gerek kalnlktan toleranslarn ve korozyon paynn kartld kalnlk).
Kullanlabilir kalnlk en kk kalnln 1,17 katndan (1/0,85ine e deerdir) daha byk olursa;
kaynan deney grubu, asgari bir kural olarak 3 olmaldr. Aksi takdirde, izelge 6.6.11e gre Deney
Grubu 1 veya Deney Grubu 2 olmaldr.
6.6.1.1.3 Deney Grubu 4

Deney Grubu 4 btn kap iin bir tek grup olarak kullanlmal ve herhangi bir dier deney grubuyla
kullanlmamaldr.
6.6.1.1.4 Deney Grubu 2 iin yeterli deneyimin gsterimi

Yeterli deneyim aada verildii gibi; baarl bir ekilde imal edilen ve kaynak ilemi uygunluk deneyinin
kapsamna/parametrelerine gre deneye tabi tutulan kaynaklarn veya kaplarn asgari bir miktar olmaldr:
Grup 1.1, Grup 1.2 ve Grup 8.1 malzemeler durumunda, baarl imalat, ardk 25 basnl kap veya
dzenleyici kaynakl birletirmelerin ardk 50 metresidir.
Dier grup malzemeler durumunda, baarl imalat, ardk 50 basnl kap veya dzenleyici kaynakl
birletirmelerin ardk 100 msidir.
Malzeme Grubu 3.1deki deneyim, Malzeme grubu 1.1, Malzeme grubu 1.2 ve Malzeme grubu 1.3teki
deneyimi ihtiva etmektedir.
Malzeme Grubu 1.3teki deneyim, Malzeme grubu 1.1 ve Malzeme grubu 1.2deki deneyimi ihtiva etmektedir.
ok kritik veya en azndan karlatrlabilir bir malzeme iin geerli bir kaynak ilemi uygunluk deneyi
olduu srece deneyim kabul edilir.
Deneyimin gsterim ilemi sresince tamirat gerektiren herhangi bir kusur, imalatnn btn gsterim
ilemini tekrar balatmasn gerektirmektedir.
9
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Sonradan (deneyimin gsteriminden sonra) mnferit kusurlar, Madde 6.5.3e gre kontrol altnda tutulmal ve
deneyim gsterimininin etkilememelidir.
Ancak oklu, sistematik veya ilem kusurlar aratrlmal, dzeltilmeli ve btn deneyim gsterimi
tekrarlanmaldr. Bunun gibi kusurlar tekrarlama ve ayn trde olma eilimindedir. Bunlar, yeterli olmayan
kaynak parametreleri (rnein arzal donanmdan, olduka byk parametre aralndan, uygun aralk
ierisindeki parametrelerin yanl kullanmndan kaynaklanan) veya operatr hatalarnn sonucu olabilir.
Yetersiz parametreler durumunda; Kaynak lemi artnamesi (WPS) iin yeniden nitelendirme yaplmaldr.
Deneyim gsterimi ilemi iin belgeli deliller, imalat tarafndan muhafaza edilmelidir.
izelge 6.6.11 elik basnl kaplar iin deney gruplar
Deney Grubu a
Kurallar
1
Msaade edilen
malzemeler g
Dzenleyici kaynakl
birletirmeler iin
NDTnin kapsam e, h
Dier kaynaklar iin
NDT
Balant katsays
1a
1b
1den 10a
kadar
1.1, 1.2
8.1
%100
%100
2a
8.2, 9.1,
9.2, 9.3,
10
%100
%10d
b, j
2b
3a
3b
1.1, 1.2,
8.1
8.2, 9.1,
9.2, 10
1.1, 1.2,
8.1
1.1, 8.1
%100
%10d
%25
%10
%0
izelge 6.6.21de her bir kaynak tipi iin tanmlanmtr

1
0,85
Msaade edilen
malzemeler iin en
byk kalnlk
Snrsz f
Snrsz f
Kaynak ilemi
Snrsz f
Sadece tamamen
Snrsz f mekanik kaynaklama Snrsz f
letim scaklk aral Snrsz f
Grup 9.3, Grup 1.2

Grup
Grup 1.2
8.2 i , 10 iin 30 mm 8.2, 10 iin iin 30 mm
iin 16 mm
16 mm
c
Snrsz f
0,85
Grup 9.1, Grup 1.1, Grup 9.2, Grup 1.1,

9.2 iin 30 8.1 iin 50 9.1 iin 30 8.1 iin 50
mm
mm
mm
mm
Snrsz f
Snrsz f
Snrsz f
Snrsz f
Snrsz f
0,7
Grup 1.1, 8.1 iin

12 mm
Snrsz f
Grup 1.1 iin
(10 ila +200)
Ca kadar snrlanan
Grup 8.1 iin

(50 ila +300)
Ca kadar snrlanan
a
Btn deney gruplarnn muhtemel en byk kapsama kadar %100 gzle muayenesi gerekmektedir.
b
Deney Grubu 4, sadece aadakiler uygulanabilir olmaldr:
Grup 2 akkanlar ve
Ps 20 bar ve
100 Cun stnde Ps V 20000 barL veya
Scaklk 100 Ca eit veya daha kk ise; PsV 50000 barL,
En yksek basn deneyi (Madde 10),
500den kk en yksek tam basn evrimi says,
Anma tasarm gerilmesi iin en kk seviye (EN 134453),
c
Tamamen makineletirilmi ve/veya otomatik kaynak ilemi (EN 1418),
d
Birinci hal: Balang, kinci hal: Yeterli deneyimden sonra. Yeterli deneyim tanm iin Madde 6.6.1.1.4e
baklmaldr.
e
Deney ayrntlar izelge 6.6.21de verilmitir.
f
Deney sebebiyle hibir ilave snrlamann olmad anlamn tar. izelge bahsedilen snrlamalar deney
tarafndan uygulanan snrlamalardr. Standardn eitli maddelerinde verilen dier snrlamalar da (tasarm veya
malzeme snrlamalar gibi) dikkate alnmaldr.
g
Msaade edilen malzemeler iin EN 134452ye baklmaldr.
h
Yzdelik, her bir mnferit kabn kaynak yzdesiyle ilgilidir.
i
Kapak pasosuna kadar (kapak pasosu iermeyen) gelen tortuyu doldurmak iin delta ferrit ihtiva eden kaynak
sarf malzemeleri kullanlmsa, Grup 8.2 malzeme iin 30 mmye msaade edilir.
j
Tek blmeli kaplar ve tek malzeme grubuyla snrl
10
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.6.2 Tahribatsz muayene kapsamnn belirlenmesi

6.6.2.1 Genel
Genel bir kural olarak, verilen tahribatsz muayenenin kapsam (yzdelik bir deer olarak) sadece EN 134454te verilen ilemleri kapsayan izelge 6.6.21e gre olmaldr. Bu yzdelik deer, kaynakl birletirmenin
toplam uzunluu iin tahribatsz muayene kapsamn ifade etmekte ve deney grubu ile deney tipini dikkate
almaktadr.
6.6.2.2 izelge 6.6.2-1in ihtiva ettii kaynakl birletirmeler

izelge 6.6.21 esas olarak aada belirtilen zelliklere sahip elik iin tasarlanmtr:
ift kenarl kaynak olarak ok katmanl kaynaklar,

Tek kademeli evresel kaynaklar,
Sarf malzemeleriyle yaplan,
Elle yaplan metal ark (MMA) 111, toz alt ark (SAW) 121, metal aktif gaz (MAG) 135, metal soy gaz
(MIG) 131, tungsten soy gaz (TIG) 141, plazma MIG kayna (151) ilemleriyle imal edilen.
6.6.2.3 Dier kaynakl birletirmeler

6.6.2.3.1 Genel
Aada belirtilenler gibi elemanlardan ortaya kan problemler, izelge 6.6.21in kapsamnda deildir ve
aln kaynakl birletirmeler zellikle de boyuna ynde/dzenleyici birletirmeler iin gz nnde
bulundurulmaldr:
Tek kademeli dzenleyici kaynaklar,
Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmeler
6.6.2.3.2 Tek kademeli dzenleyici kaynaklar

Bir taraftan yaplan tek kademeli dzenleyici kaynaklar iin kalnlk 10 mm ile snrlandrlmaldr. Bu kaplarn
evrimsel olmayan (500 tam basn evrimi) grevle snrlandrldna da dikkat edilir. Tek kademelerin
volmetrik NDTsi iin aada verilen iki seenekten birisi kullanlmaldr:
a) NDT kapsam hidrodeneyin bombelemenin ve ar kaynan kontrol ile birlikte Madde 10.2.3.3.1,
izelge 10.2.3.3-1de belirtildii gibi daha yksek bir deney basncnda yaplmas artyla izelge 6.6.2
1de tavsiye edildii gibi olmaldr.
b) izelge 6.6.21de tavsiye edilen NDT kapsam %100 amayacak ancak boyuna yn iin %25 ve
evresel yn iin %10dan az olmayacak ekilde 2 ile arplmaldr. Kaynak ileminin performansn
etkileyebilecek bir deiim (rnein bakr ubuk veya gazn deitirilmesinden nce ve telin
deitirilmesinden sonra) var ise; bu kaynak dikilerinin balangcnda ilave NDT yaplmaldr.
a) ve b) bentlerinin her ikisi iin tek taraftan tek kademeli olarak kaynaklanan kaynakl birletirmenin gerek
anma kalnl hususunda, kaynan EN 13445-4te istenildii gibi kaynak prosedr ile nitelenmesi
gerekmektedir. Niteleme aral 0,8t ile tye kadar (t, deney parasnn gerek anma kalnldr)
snrlandrlmaldr.
Btn aklnlklar iin kaynak hazrl ynnde X-n kullanlmaldr.
6.6.2.3.3 Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmelerin

tahribatsz muayenesi
Bu birletirmeler zerindeki NDT sonularn yorumuna ilave dikkat gstererek zel olarak yazl bir prosedre
gre yaplmaldr.
6.6.2.4 Deney Grubu 2

Deneme grubu 2 iin, izelge 6.6.21de verilen NDT yzdesindeki azalma iki ekilde belirlenir (rnein %
100% 10 aras). lk deer, ikinci dk deer uygulandnda yeterli deneyim (Madde 6.6.1.1.4) elde
edilinceye kadar gerekli NDTnin balang kapsamna iaret etmektedir.
11
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.6.2.5 %100den az olduunda, izelge 6.6.21deki deney grubunun seimini gerektiren

NDT
Muayene % 100den az gerekli olduunda, tahribatsz muayenenin kapsam ve konumu aadaki kriterlere
gre belirlenmelidir. Seilen birletirmeler basnl kap zerindeki btn kaynaklar temsil etmelidir.
a) Gvdeler, biimlendirilmi balar, iletiim odalar ve ceketler iin:
1) Tahribatsz muayene, btn boylamasna kesiimlerde ve evresel aln birletirmelerde yaplmaldr.
Deney tabi tutulacak asgari uzunluk 200 mm olmaldr. Btn kesiimlerin ilavesi izelge 6.6.21de
verilen yzdeyi aarsa, daha yksek olan deer uygulanacaktr.
2) izelge 6.6.21deki yzdeye erimek gerekli ise, aln kaynakl birletirme zerindeki ilave rasgele
seilen konumlar, tahribatsz muayeneye tabi tutulmaldr.
3) Ana kaynaklardaki (boylamasna veya evresel) veya ana kaynaklardan 12 mmlik bir mesafedeki
aklklar, aklklarn her bir kenarndan aklk apndan az olmayan bir uzunluk iin incelenmelidir.
Bu aklklar, izelge 6.6.21deki yzdeye ilave olarak dhil edilmelidir (uygulanabilirse).
b) Kaba birletirilen nozullar ve branmanlar (aln kaynaklar):
Tahribatsz muayenenin kapsamn belirlemek iin, tam nfuziyetli aln kaynakl nozul ve branmanlarn
toplam says aadaki gibi gruplandrlmaldr:
1) % 100lk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 1 (her bir mnferit nozul ve branman),
2) % 25lik tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 4 (her bir 4lk grup iin asgari bir tamamlanm nozul
veya branman),
3) % 10luk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 10 (her bir 10luk grup iin asgari bir tamamlanm
nozul veya branman),
Daha sonra, her bir grup veya ksmi gruptaki asgari bir nozul veya branmann tamamlanm evresel ve
boylamasna aln birletirmeleri deneye tabi tutulmaldr. evresel ve boylamasna aln birletirmelerin
tamamnn says dhil edildiinde veya izelge 6.6.21deki yzdeyi atnda; daha yksek olan deer
uygulanacaktr.
12
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 6.6.21 Tahribatsz muayenenin kapsam
KAYNAK TP a
Tam
nfuziyetli
aln kayna
Boyuna birletirmeler
Bir gvde zerindeki

evresel birletirmeler
Srt eritli bir gvde zerindeki
2b
evresel birletirmeler k
2a
2c evresel entikli balant k

di > 150 mm iin nozul ap veya
e > 16 mm iin evresel birletirmeler
di >150 mm iin nozul ap veya
3b e > 16 mm iin srt eritli
evresel birletirmeler k
di 150 mm iin nozul ap veya
4 e 16 mm iin bir nozul zerindeki
evresel birletirmeler
Gvdeye kaynaklanan kre, balklar ve
5
yarm kre eklindeki balklardaki kaynaklar
Bir boum (koninin geni ucu) q,rsi olmayan
6
silindirik gvdeli konik bir gvde montaj
Bir boumu (koninin kk ucu) olmayan
7
silindirik gvdeli konik bir gvde montaj
3a
evresel
bindirmeli
birletirmeler k
8a Gvdeden bala kadar genel uygulama

8b e 8 mm iin krklerden gvdeye kadar
DENEY b
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
DENEY GURUBU N KAPSAM

1b
2a i
2b i
3a
3b
ANA MALZEMELER N KAPSAM l,m,n
1den
1.1, 1.2,
8.2, 9.1,
1.1, 1.2, 8.2, 9.1, 1.1, 1.2,
10a kadar
8.1
9.2, 9.3, 10
8.1
9.2, 10
8.1
%25
%10
%100
%100 % (10010) %(10010)
%10
%10 d
%10
%10 d
%10
%10 d
%100
%25
% (10010) %(2510)
%10
%10 c
d
d
%10
%10
%10 d
%10
%10
%10
NA
%100
NA
%25
NA
%25
NA
%10
NA
%10
NA
%10
NA
%100
NA
%25
NA
%25
NA
%10
NA
%10
NA
%10
%100
%25
% (10010) %(2510)
%10
%10 c
%10
%10 d
%10 d
%10
%10 d
%10
1a
4
1.1,
8.1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
RT veya UT
MT veya PT
NA
NA
%100
%10
NA
NA
%25
%10
NA
NA
%25
%10
0
0
RT veya UT
MT veya PT
%0
%100
%0
%100
%0
% (10010)
%0
%10
%0
%10
%0
%10
0
0
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
MT veya PT
RT veya UT
%100
%10
%100
%100
%100
%10
NA
NA
%100
%0
%100
%10 d
%25
%100
%25
%10 d
NA
NA
%100
%0
% (10010) %(10010)
%10
%10 d
% (10010) %(2510)
%100
%100
% (10010) %(10025)
%10
%10 d
NA
NA
NA
NA
% 100
%25
%0
%0
%25
%10
%10
%100
%10
%10
NA
NA
%25
%0
%10
%10 d
%10
%10 d
%10
%100
NA
NA
%10
%0
0
0
0
%100
0
0
0
0
0
0
13
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 6.6.21 (devam)

1a
KAYNAK TP
Silindirik gvdeli
dz balk veya
boru sac montaj
Flan veya yaka gvde
montaj
Flan veya nozullu
bir halka montaj
Nozul veya branman e
1den
10a
kadar
Tam nfuziyetli
RT veya UT
MT veya PT
%100
%10
10
a > 16 mm ise ksmi nfuziyetli

( a, ekil 6.6.21de tanmlanmtr) j
a 16 mm ise ksmi nfuziyetli
( a, ekil 6.6.21de tanmlanmtr) j
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
NA
NA
NA
NA
Tam nfuziyetli
RT veya UT
MT veya PT
%100
%10
NA
NA
0
%10
11
12
13
Ksmi nfuziyetli j
14
Tam veya ksmi nfuziyetli

di 150 mm ve e 16 mm j
RT veya UT
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
Tam nfuziyetli
di > 150 mm ve e > 16 mm
RT veya UT
MT veya PT
%100
%10
Tam nfuziyetli
di 150 mm ve e 16 mm
RT veya UT
MT veya PT
0
%100
Herhangi bir di iin ksmi nfuziyetli

a > 16 mm (ekil 6.6.22)
RT veya UT
MT veya PT j
%100
%10
Ksmi nfuziyetli di > 150 mm

a 16 mm (ekil 6.6.22)
RT veya UT
MT veya PT j
NA
NA
Ksmi nfuziyetli di 150 mm

a 16 mm (ekil 6.6.22)
RT veya UT
MT veya PT j
0
%100
MT veya PT
%100
%100
RT veya UT
MT veya PT
15
17
18
19
14
DENEY
16
Boru sac ierisindeki

boru ular
Kalc ilaveler f)

2a i
2b i
3a
1.1,
8.2, 9.1,
1.1, 1.2,
8.2,
1.2,
9.2, 9.3, 10
8.1
9.1,
8.1
9.2, 10
% (100
%25
%100
%(10010)
10)
d
%10
%10
%10 d
%10
NA
NA
NA
%25
NA
NA
NA
%10
NA
NA
NA
0
NA
NA
NA
%10
% (100
% (100
%25
%100
10)
10)
d
%10
%10
d
%10
%10
NA
NA
NA
0
NA
NA
NA
%10
0
0
0
0
%10
%10 d
%10
%10 d
% (100
%25
%25
% (2510)
25)
d
%10
%10
%10 d
%10
0
0
0
0
% (100
%10
%10
%10
10)
% (100
%25
% (2510)
%25
25)
%10 d
%10 d
%10
%10
NA
NA
NA
0
NA
NA
NA
%10
0
0
0
0
% (100
%10
%10
%10
10)
1b
20
21
Tam veya ksmi nfuziyetli
%25
%100
%10
%10
%100
%100
%10
%100
%10
%10
%25
%10
%100
3b
1.1,
1.2,
8.1
1.1,
8.1
%10
%10 d
0
0
%10
%10
0
%10
0
0
0
0
%10
%10 d
0
0
0
%10
0
%10
0
0
0
0
%10
%10 d
0
0
0
%10
0
0
%10
%10 d
0
0
0
%10
0
0
0
%10
0
0
%10
%10
%10 d
0
0
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 6.6.21 (devam)
KAYNAK TP a
DENEY b
1a
1den
10a kadar
Geici ilavelerin
kaldrlmasndan sonraki
basn geciktirme alanlar
Kaynakla kaplama h
Tamiratlar
a

1b
2a i
2b i
3a
1.1, 1.2,
8.2, 9.1,
1.1, 1.2, 8.2, 9.1,
8.1
9.2, 9.3, 10
8.1
9.2, 10
3b
1.1, 1.2,
8.1
1.1,
8.1
22
MT veya PT
%100
%100
% 100
%100
%100
%100
23
24
MT veya PT
RT veya UT
MT veya PT
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
0
0
0
ekil 6.6.23e baklmaldr.

RT=Radyografik muayene, UT=Ultrasonik muayene, MT=Manyetik parack deneyi, PT=Nfuziyet muayenesi
c
elik gruplar 1.1 ve elik gruplar 8.1 iin, e 30 mm ve WPS boyuna ynde ayn WPS ise % 2
d
e > 30 mm ise %10, e 30 mm ise %0
e
Btn nozullarn toplam kaynak uzunluuna karlk gelen yzde (ekil 6.6.1.2b)
f
Kaynak boaz kalnl 16 mm iin RT veya UT gerekli deil
g
elik grubu 8.2, elik grubu 9.1, elik grubu 9.2, elik grubu 9.3 ve elik grubu 10 iin %10
h
Risklere veya atlaklara ana malzeme veya sl ilem sebep oluyorsa, hacimsel deney
i
Deney Grubu 2de NDTdeki azalmann aklanmas iin ekil 6.6.1.2ye baklmaldr.
j
Olaanst durumlarda veya birletirme zerindeki tasarm veya yk tamas kritik ise, her iki teknii (RT&UT, MT&PT) de kullanmak gerekli olabilir. Her
iki tekniin kullanm iin dier durumlar hakknda ekil 6.6.31e baklmaldr.
k
Uygulama snrlamalar iin EN 134453 Madde 5.7.3.2ye baklmaldr.
l
Her iki i ve d yzey zerindeki kaynak uzunluklarnn yzdesine karlk gelen yzey incelemesinin yzdesi
m
MT ve PT yzey deneyleri iken RT ve UT hacimseldir. Bu izelgeye bavurulduunda; hacimsel ve yzey, boyutun gsterimi iin gereklidir.
n
NA, uygulanamaz anlamna gelir.
b
15
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
ekil 6.6.21 Kaynak tipleri 10 ve 11 iin a tanm
ekil 6.6.22 Kaynak tipleri 17, 18 ve 19 iin a tanm
16
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
ekil 6.6.23 Kaynak tipleri
17
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.6.3 Tahribatsz muayenenin yapl

6.6.3.1 Genel
Btn kaynaklar gzle muayene edilmelidir.
Son kabul amalar bakmndan kaynakl birletirmelerin tahribatsz muayenesi, birletirmenin deney
grubuna bal olmaldr.
6.6.3.2 Uygulanabilir tahribatsz muayene teknikleri

izelge 6.6.31deki metot, tanmlama ve kabul kriterini gstermektedir. Bu izelge EN 12062ye ve prEN
ISO 5817 Kalite Seviyesi Cye dayanmaktadr.
izelge 6.6.31 NDT metotlar, teknikleri, tanmlamalar, kabul kriteri
NDT Metotlar
(ksaltmalar)
Gzle muayene (VT)
Teknikler
Tanmlama
Kabul kriteri
EN 970:1997
prEN ISO 5817

(yzey kusurlar)
Radyografi (RT)
EN 1435:1997:1997 Snf B a
Ultrasonik deney
(UT)
EN 1714:1997:1997
en azndan Snf B b
EN 12517:1998 ve
lve izelge
6.1.5.5-2
EN 1713:1998c
prEN ISO 5817:2000

(yzey kusurlar
Kabul seviyesi C d)
EN 12517:1998,
Kabul seviyesi 2, izelge
6.6.41
EN 1712:1998:1998
Kabul seviyesi 2+
Kabul edilen dzlemsel
olmayan kusurlar
EN 1289:1998:1998,
Kabul seviyesi 2X
Nfuziyet deneyi (PT)
EN 5711:1997 ve EN
EN 1289:1998
1289:1998:1998in
izelge A.1in deney
parametreleri
Manyetik parack
EN 1290:1998 ve EN
EN 1291:1998
EN 1291:1998:1998,
deneyi (MT)
1291:1998:1998in
Kabul seviyesi 2X
izelge A.1in deney
parametreleri
a
Tek gsterim iin en byk alan EN 1435:1997:1997 Snf Ann kurallarna uygun olmaldr.
b
t < 40 mm kalnlk iin, Snf Aya msaade edilebilir. > 100 mm kalnlk iin, Snf C gereklidir.
c
EN 1713:1998 sadece bir tavsiyedir.
d
Aadaki kusurlar iin ilave kurallar:
Ar kaynak metali (502) dzgn bir gei gereklidir.
Dank ark (601) hibir kusur oluturmamak iin ayrmaya ilaveten %100 MT veya PT,
Srama (602) kaynak sramas, btn basnl paralardan ve yk tayan ilave kaynaklardan
kaldrlmaldr. Grup 1 malzemelerden yaplan elemanlar zerinde sistematik olmayan mnferit
sramaya msaade edilir.
Dzgn bir gei salamak iin yrtlm yzey (603), talama iareti (604), tala kaldrma izleri (605)
dzeltilmelidir.
kntya (606) msaade edilmemelidir. Herhangi bir yerel knt, tasarm zellikleriyle ilgili olmaldr
(hesaplanan kalnlk + korozyon pay).
6.6.3.3 kusurlar (tam ve ksmi nfuziyet) iin tahribatsz muayene metotlarnn seimi
Radyografik veya ultrasonik inceleme veya birleimlerine gre kullanlan seim izelge 6.6.32de belirtildii
gibi olmaldr.
ki teknik gsterilmise, en az tercih edilen teknik parantez ierisinde gsterilmitir.
18
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 6.6.32 EN 12062, izelge 3e gre tam nfuziyetli birletirmelerindeki i bozukluklarn

belirlenmesi iin tahribatsz muayene metodunun a seimi
Malzeme ve birletirme
tipi
Ferrit aln birletirmeleri
Ferrit T birletirmeleri
e8
RT
UTD veya RT
Ana malzeme anma kalnl (e, mmdir)

8 < e 40
40 < e 100
RT veya UT veya
UTD b) veya UTD veya
UTD
(RT)
UT veya (RT) veya
UT veya (UTD) veya
UTD
(RT)
e > 100
UTD b)
UTD
stenitik paslanmaz ve
RT
RT veya (UTD)
RT veya UTD b)
UTD b)
stenitik ferrit (ift) elik
aln birletirmeleri
stenitik paslanmaz ve
stenitik ferrit (ift) elik
UTD veya RT
UTD veya RT
UTD veya RT
UTD
T birletirmeleri
a
RT ve UT, izelge 6.6.21de belirtilen standardlara gre radyografik ve ultrasonik muayene
anlamna gelir.
UTD, EN 1714:1997:1997 Snf Dyi aklamaktadr ve makineletirilmi muayene veya ikiz kristal
sondann kullanlmasna benzer ultrasonik muayenelerin btn eidine uygulanabilir. Bu muayene;
deney parametreleri ve kabul kriterleri iin zel yazl ilemlere ihtiya duymaktadr ve prEN ISO
5817:2002 Kalite Seviyesi Cyi karlamaldr.
b
e 60 mm iin UT, EN 5834:1994e gre yzeye dik olan kusurlar iin incelemeyi ihtiva etmelidir.
izelge 6.6.32deki seim, malzeme tipi ve kalnlk hakknda ilgili uygulamaya en uygun metoda
dayanmaktadr. Birletirme geometrisi, malzemenin kaynak ilemindeki atlamaya duyarll gibi dier
nemli hususlarn, izelge 6.6.32dekinden farkl metodun nemli bir etkiye sahip olabilecei dikkate
alnmaldr. malat byle bir seim iin ana hususlar belirtmelidir.
Not
Olaanst durumlarda veya birletirme yerindeki tasarm veya yk tamas kritik ise (zellikle ksmi
nfuziyetli birletirmeler iin); ayn birletirme veya kaynak zerinde her iki metodu kullanmak gerekli
olabilir.
6.6.3.4 Yzey kusurlar iin tahribatsz muayene metotlarnn seimi

Ferritik elikler iin manyetik parack metotlar (MT) kullanlmaldr. stenitik elikler iin sv nfuziyet (PT)
metodu kullanlmaldr.
6.6.3.5 Tahribatsz muayene iin yzey durumu ve hazrlk

Btn NDTleri yapmak iin gerekli yzey durumu izelge 6.6.31de verilen standarda gre yaplmaldr.
Dzensizlikler uygulama ve/veya aklamayla engellenmedike; kaynaklanm yzeyleri dzeltmeye gerek
yoktur. Periyodik yklemeye maruz kalan kaplar iin zel dikkat gerekmekte olup; kriteri Ek Gde verilmitir.
6.6.3.6 Tahribatsz muayene iin program

Her bir kap iin yaplan tahribatsz muayenedeki imalat aamalarn, metodun seimini, kullanlacak ilemi,
kabul kriterini ve yaplacak kaytlar tanmlayan tahribatsz muayene kurallarn ihtiva eden kapsaml bir
program hazrlanmaldr.
6.6.3.7 Tahribatsz muayene iin yeterlilik

Tahribatsz muayene personeli EN 473:2000e gre yeterli olmal ve belgelenmelidir; ancak, gzle muayene
iin personel yeterli olmal ve muayene belgelendirmesine gerek yoktur. Tahribatsz muayene personeli
uygun bir yeterlik belgesine sahip olmaldr (rnein tahribatsz muayene seviyesi 1, 2 veya 3 olarak uygun
personel sertifikas).
6.6.4 Kusurlarn tanm ve kabul seviyesi deerlendirmesi

6.6.4.1 Tanm
Kusuru tanmlamak iin kullanlan terminoloji EN ISO 65201:1998e uygun olmaldr.
6.6.4.2 Kabul kriteri

Kusurun kabul edilebilirliini deerlendirmek iin kullanlan kriter izelge 6.6.31de gsterildii gibi olmaldr.
19
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 6.6.41 Radyografik deney kabul kriteri

KUSURLARIN TANIMLAMASI
EN ISO 65201:1998
Grup no
Kusur
referans no
2
2012
Kusur tipi a
Azami msaade edilen tanmlama
Dzgn olarak dalan

gzeneklilik
Gzenekliliin toplam izdm yzeyi, kaynan gz nne alnan

izdm yzeyinin (lw) % 2sini amsa; msaade edilmez. (Ek
Gye gre periyodik ykl kaplarn kritik alanlar iin % 1). En yksek
tek gzeneklilik 4 mmden byk olmayacak ekilde 0,4.edir.
2013
Kmelenmi (blgesel)
gzeneklilik
Gzenekliliin toplam izdm yzeyi, kaynan gz nne alnan

izdm yzeyinin (aadaki iki alandan hangisi bykse) % 4n
amsa; msaade edilmez.
Blge 1: Kaynak geniliine karlk gelen aptaki bir daire.
Blge 2: Btn gzenekleri evreleyen bir zarf.
202
301
Bzlme kavitesi
Cruf nfuziyeti
400
Ergime ve nfuziyet
eksiklii
Aadaki semboller kullanlr:

d Gzenek ap
e Ana malzemenin kalnl
w zdm genilii (mm olarak)
l
zdm uzunluu (mm olarak)
20
AZAM MSAADE EDLEN
2015e baklmaldr.
Msaade edilmez.
w = 0,3 e ;en fazla 3 mm
l = e ;en fazla 50 mm
(Ek Gye gre periyodik ykl kaplarn kritik alanlar iin w = 0,2 e ;
en fazla 2 mm ve l = e ; en fazla 25 mm)
Tam nfuziyetli bir kaynak gerekli ise msaade edilmez.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.6.5 Performans aamas

Tahribatsz muayene, kaynak sonras sl ilemden (PWHT) sonra, ancak btn deney gruplarndaki deneme
deneyinden nce yaplmaldr.
Bir malzeme PWHT atlamasna duyarl deilse (rnein malzeme gruplar 1.1 ve 8.1); NDT, PWHTden
nce yaplabilir.
Btn kaplar, tamamlanm kaynaklarn kalitesini temin etmek amacyla imalat ilemi srasnda ve imalat
ileminden sonra muayene edilmelidir. Byle kusurlar; birletirme geometrisi, boyutsal kontrol, hizalama vb.
ihtiva etmektedir.
zellikle Deney Grubu 4 kaplar, hem ilk montajda ve hem de ift kaynak dikiinde ikinci taraftan
birletirmenin hazrlanmasndan sonra, imalat srasnda muayene edilmelidir.
6.6.6 Tahribatsz yeniden muayene iin ilem

Madde 6.6.2 a) ve b) bentleri iin belirtilen konumlarn, muayene edilen kaynaklar temsil ettii
ngrlmelidir. Dairesel diki zerinde belirlenen bir kusur, btn dairesel diki durumunun gstergesi olarak
gz nne alnmaldr. Boyuna diki zerinde belirlenen bir kusur, btn boyuna diki durumunun gstergesi
olarak gz nne alnmaldr. Bir nozul veya branman zerinde belirlenen bir kusur, nozul veya branman
gruplarnn durumunun gstergesi olarak gz nne alnmaldr. Kusur tipine gre, aadaki gibi yeniden
muayene yaplmaldr:
a) Dzlemsel kusurlar: ncelenen numunelerde bir veya birden fazla dzlemsel kusur varsa, numune
tarafndan temsil edilen aln kaynann toplam uzunluu ayn tahribatsz muayene metodu ile denenmeli
ve uygun kabul kriterine gre deerlendirilmelidir.
b) Dzlemsel olmayan kusurlar: Numunede dzlemsel kusur olmad ama kabul kriterinde msaade
edilenden daha fazla dzlemsel olmayan dier kusurlar varsa, o zaman rastgele ilave iki numune
tahribatsz olarak muayene edilmeli, sonular orijinal kritere gre deerlendirilmelidir. lve numunelerin
her biri en azndan orijinali ile ayn uzunlukta olmaldr. Bu iki ilave numune kabul edilebilir ise, orijinal
numune, ayn tahribatsz deney teknii kullanlarak yeniden denenmeli ve yeniden deerlendirilmelidir.
lve numunelerin biri veya ikisi beklenen sonucu vermez ise, o zaman kaynakl birletirmelerin % 100
(tamam) deneye tabi tutulmaldr.
6.6.7 Tahribatsz muayenenin belgelendirilmesi

Btn NDT yazl ilemlere gre ve Madde 6.6.3.7de belirtildii gibi yetkili personel tarafndan yaplmaldr.
izelge 6.6.31de bahsedilen standardlara gre NDT faaliyetlerini destekleyen yazl deney raporlar
hazrlanmaldr.
Yukarda tanmlanan belgelendirme, yaplan NDTnin kapsamn dorulamak iin yeterli olmal ve Madde
12de tanmlanan kayt blmlerini iermelidir.
6.7 Tahribatl muayene

6.7.1 Tahribatl muayenenin kapsam
Tahribatl muayenelerin seviyesi EN 134452 ve EN 134454e gre olmaldr.
6.7.2 Tahribatl muayene program

Kap imalats, her bir kap veya kap serileri iin yaplan tahribatl muayenedeki imalat aamalarn,
deneylerin seimini, kullanlacak deney ilemini, kabul kriterini ve yaplmas gerekli kaytlar tanmlayan
tahribatl muayene kurallarn ihtiva eden kapsaml bir programn hazrlanmasndan sorumlu olmaldr.
6.7.3 Tahribatl muayenelerin dorulanmas

Aadaki faaliyetler dorulanmaldr:
Deney fylerinin tanmlanmas/onaylanmas,
Mekanik deney,
Deney raporlarnn hazrlanmas veya belgelenmesi.
21
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
6.7.4 Kaytlar
Bu standarda gre tahribatl muayeneyle ilgili btn belgelendirme, Madde 12ye gre son belgelendirme
blmn oluturmal ve kolaylkla elde edilebilir olmaldr.
6.8 Isl ilem

Isl ilem, yazl yntemlere gre yaplmal ve muayene ile dorulanmaldr. Bu gibi ilemler sl ilem iin
kritik parametreleri tanmlamaldr. lemler, sl ileme bal uygunluk kriterini ihtiva etmelidir. Bu ilemler,
asgari olarak aadakileri ihtiva etmelidir (uygun ise):
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Istma oran,
Tutma veya suda brakma sresi ve scakl,
Soutma oran,
Istma ortam ve frn tipi,
Scaklk lm cihazlarnn tipi ve says,
Donanm destei (uygulanabilir ise),
htiva edilen bilgilerin kaytlar ve kapsam.
Taerona verilen elemanlar
7.1 Genel
Bir kabn tamamlanm bir kap veya parasndaki herhangi bir ii tamamlayan kap imalats, dierleri
tarafndan yaplan herhangi bir iin bu standardn kurallarna uygun olduunu onaylamaldr.
Not
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Kap imalats tarafndan taerona verilebilen ve dier kurulular tarafndan yaplabilen baz iler
aadakileri ihtiva edebilir:
Tasarm,
Kesme,
ekillendirme,
Kaynak alan faaliyetleri,
Isl ilem,
Tahribatsz muayene.
Taeron formunun bir rnei iin EN 134454:2002, Ek Bye baklmaldr.
7.2 Taerona verilen kaynakla ilgili faaliyetler

Taerona verilen kaynakla ilgili faaliyetler EN 134454e gre olmaldr.
7.3 Taerona verilen tahribatsz muayene faaliyetleri

7.3.1 Kap imalatsnn i yerinde anlamal NDT personelini kullanmas
Kap imalats, imalatnn tam zamanl olmayarak istihdam ettii, eitim verdii, EN 473:2000e gre
yetkilendirilen ve belgelendirilen NDT personelinin sigortalanmasndan sorumlu olmaldr. Kap imalats,
personelin yeterliklerini dorulayabilecek ekilde yeterince belgelendirilen kaytlar tedarik etmeli ve bu
kaytlar muhafaza edilmeli ve kolaylkla elde edilebilir olmaldr.
Btn NDTler, yazl ilemlere ve kap imalatsnn NDT kurallarna gre belgeledii ve tuttuu sonulara
gre yaplmaldr. Kap imalats, bunun gibi btn ilemlerin tamamen yerine getirilmesinden sorumlu
olmaldr. Kap imalats, stlendii faaliyetler iin taeron olarak kullanlan personel iin kaytlarn
korunmasn salamal ve takdir yetkisindeki NDT personelinin atama ve iten kartlmasnda yetki sahibi
olmaldr. Kap imalats, Madde 12ye gre taeron olarak kullanlan personel tarafndan stlenilen btn i
kaytlarnn tutulmasndan sorumlu olmaldr.
7.3.2 NDTnin bir taeron i yerinde taerona verilmesi

Taeronlarn i yerinde yaplan herhangi bir NDT, kap imalatsnn sorumluluu altnda yaplmaldr. NDT
personeli eitimli, EN 473:2000e gre yeterli ve onayl olmal ve yeterliliklerini destekleyecek uygun kaytlar
kap imalats tarafndan saklanmaldr. Btn ilemler belgelenmeli, btn deney sonular eriilebilir olmal
ve btn kopyalar kap imalats tarafndan saklanmaldr.
22
ICS 23.020.30
Not
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Kap imalats, Uygunluk Deerlendirme lemleri altnda sorumluklar olan taraflarn grev ve
ykmllklerini yerine getirmeleri iin gerekli olan taraflara serbest eriim imkn verilmelidir.
Muhtelif deneyler
Sznt deneyi ile ilgili ana hatlar iin Ek Dye baklmaldr.
Kalibrasyon
9.1 Genel
Kaplarn son kabul iin kullanlan btn lme ve deney donanmlar Madde 9.2 ila Madde 9.4e ve yazl
ilemlere gre kalibre edilmelidir.
Bu madde iinde kullanldnda; kalibrasyon, donanmn doruluunu belirlemek iin ilemlerin kullanmn
ve deney donanmn ihtiva eden her eyi iine alan bir terimdir.
Bir kez balangta kalibre edilen donanmn belirli tipleri ondan sonra geerli olabilir. Geerli olan donanm
rnekleri younluk lerler ve kaynak donanmdr.
Not Kalibre edilecek donanm aadakileri ihtiva etmeli, ancak bunlarla snrl olmamaldr:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
ekme deneyi cihazlar,

Darbe deneyi cihazlar,
Sertlik ler,
Younluk ler ve standart mukayese filmlerini ihtiva eden tahribatsz muayene donanm,
Basn gstergeleri,
Frn ve temas sl iftleri,
Zaman/scaklk kaydediciler,
Boyut lme donanm,
Kaynak donanm (prEN ISO 17662)
9.2 Kalibrasyon ilemi

9.2.1 Genel
Her bir donanm iin aadaki ilemler hazrlanmaldr:
a) Faaliyetlerin kapsam ve kalibrasyon ileminin yaplmasndan sorumlular,
b) Avrupa Standardlarna veya Milli Standardlara atf (ikincil standardlar/gstergeler mevcut deilse,
kullanlmsa),
c) Kalibrasyon skl,
d) Kabul kriteri.
artlar elverdiince Avrupa Standardlar veya Milli Standardlar kullanlmaldr. Bunlar mevcut deil ise,
kalibrasyon metodu, ilemlerde belirtildii gibi onaylanmaldr.
9.2.2 Kalibrasyon
Son kabul iin basnl kaplarda kullanlan lme cihaznn, deneyin ve deney donanmnn kalibrasyonu
daima kap imalatsnn sorumluluunda olmaldr.
izelge 9.2.21de belirtilen zel donanmn dnda, kap imalats, kalibrasyonu kendisi yapmal veya
ulusal akredite alm bir deney laboratuvarna (NATL) yaptrlmaldr. NATL, kalibrasyon kaytlarnn
onaylanmasn salamal ve doruluu Avrupa/Milli Standardlarca izlenilebilir olan uygun referans
standardlara sahip olmaldr.
23
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge 9.2.21 Kalibrasyon skl ve yapl

Donanm
ekme deney cihazlar ve
ilgili donanm
Charpy darbe deney cihaz ve
ilgili lme aparat
Sertlik ler
Kontrol manometresi
Skl
1 yl
Yapl
Ulusal akredite alm bir deney
laboratuvar (NATL)
1 yl
NATL
1 yl
1 yl
NATL
NATL
9.2.3 Sklk
Bir donanmn kalibrasyon skl izelge 9.2.21e gre veya uygulanabilir bir Avrupa/Milli standarda uygun
olmal veya byle bir standard mevcut deil ve izelge 9.2.21i kapsamyor ise, lme donanmnn
imalats tarafndan verilen tavsiyelere gre olmaldr.
9.3 Tanmlama
Btn lme cihaz, deney ve deney donanm, para iaretlemesiyle veya bir tek tanmlama seri numaras
olan taycsyla/kutusuyla tanmlanmaldr.
Tanmlama numarasna ilave olarak, donanmn konumuna gre gzle tanmlama salayan bir kalibrasyon
etiketi olmaldr.
9.4 Kayt
9.4.1 Kalibrasyon sistemindeki btn donanmlar, asgari olarak aadaki bilgileri gstermesi gereken bir
liste zerinde belgelenmelidir:
a)
b)
c)
d)
Kalibrasyondan sorumlu kii, blm, birey, taeron,

Paralarn tanmlama seri numaralar,
Para konumu,
Kalibrasyon ilemi numaras.
9.4.2 Mnferit paralar iin aadaki bilgileri ieren kaytlar tutulmaldr:

a) Kalibrasyon tarihi,
b) Mevcut durumu veya gerek lme durumu,
c) Kullanlan standard veya esas lme cihaznn tanmlamas.
Kalibrasyonla ilgili btn kaytlar, yetkili muayene kuruluu iin eriilebilir olmaldr.
10 Son deerlendirme
10.1 Genel
Bu standarda gre tasarmlanan ve imal edilen tamamlanm her bir basnl kap, onaylanm yapm
resimleri ve bu standardn gereklerine uygunluk bakmndan bir son deerlendirmeye tabi tutulmaldr.
Dhili elemanlar (rnein boru demetleri, tablalar vb.) sebebiyle basnl kabn tamamlanmasna mteakip
dhili inceleme mmkn deil ise; kap imalats, bu elemanlarn montaj ncesinde basnl kabn son
incelemeye tabi tutulmasn salamaldr.
Son deerlendirme;
Kabn gzle muayene ve boyut muayenesinden,

Belgelerin incelenmesinden,
Bir deneme deneyinden,
Deneme deneyi sonras bir incelemeden,
Emniyet donanmlarnn incelenmesinden
olumaktadr.
24
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Yaplan bu son deerlendirme, incelenmekte olan basnl kapla ilgili dosyalarn/Madde 12deki her bir
kaydn tamamna erime imkn vermelidir.
10.2 Son deerlendirmenin kapsam

10.2.1 Gzle muayene ve boyut muayenesi
Gzle muayene ve boyut muayenesi, btn kaynak faaliyetlerinin ve kaynak sonras sl ilemlerin
tamamlanmasndan sonra ancak tipine baklmakszn herhangi bir kaplamadan nce ve deneme deneyi
ncesinde yaplmaldr. Basnl kap ksmen veya tamamen yerinde monte edilecekse, kap imalats, yapm
yerine sevk etmeden nce koruyucu kaplamalarn kabilen elemanlarn belirtmelidir.
Bu incelemeyi yrtmek iin basnl kabn btn alanlarna emniyetli girii salayan hazrlklar yaplmaldr.
Bu incelemenin yaplmasn salamak amacyla aydnlatma, kalibre edilen lme donanm ve takviyeler iin
yeterli hazrlk salamaldr.
Gzle muayene ve boyut muayenesinin kapsam sadece aadakilerle snrl olmayan bilgileri de ihtiva
etmelidir:
Resimlerde ve bu standardda belirtilen toleranslara gre boyut kurallarn ihtiva eden onaylanm kap
imalat resimlerine gre yapm uygunluunun kontrol. Ek Bde dikkat edilmesi gereken ksmlarn bir
listesi verilmitir. Boyut muayenesi sonular (yapm art olarak) boyut muayenesi belgesi ile
belgelendirilmelidir.
Tamamlanm kaynakl birletirmelere ve kaynak profiline gre nozul birletirmelerine ve ilave paralara
ve onaylanm imalat resimleri ve bu standarda uygun en u noktadaki lme ve genel kaynak
geometrisine zel nem gsterilerek tamamlanm basnl bir kabn durum kontrol.
Belgelenmi kaytlara gre malzeme izlenebilirlii iin malzeme iaretlerinin kontrol.
Kaynaklarn ve belgelere gre kap zerindeki NDT tanmlamasnn kontrol (uygulanabilirse)
Bu muayeneden kaynaklanan dzeltici herhangi bir eylem tamamlanmal, deneme deneyi ncesinde yeniden
incelenmeli ve temizlenmelidir.
10.2.2 Belgelendirmenin yeniden gzden geirilmesi

Belgelendirme incelemesinin kapsam, belgelerin (rnein kaynak ilemleri onay iin deney belgeleri,
kaynaklarn onay iin belgeler, NDT personeli belgesi, imalat deney raporlar, NDT raporlar, kaynak
sonras sl ilem raporlar, boyut muayenesi kaytlar vb. iin belgeler) kontroln ihtiva etmelidir.
Yeniden gzden geirilmenin kapsam ve btn sapmalar rapor edilmelidir. Bu muayeneden kaynaklanan
dzeltici herhangi bir eylem tamamlanmal, deneme deneyi ncesinde yeniden incelenmelidir.
10.2.3 Deneme deneyi

10.2.3.1 Genel
Btn kaplar, bitirilmi mamuln doruluunu gstermek amacyla deneme deneyine tabi tutulmaldr.
Not
zerinde CE iareti bulunmas gereken Kategori 1 (PED 97/23/EC ve CR 134457deki tanmlamaya

baklmaldr) seri olarak imal edilen basnl donanm iin, bu deney Ek Aya gre istatistiksel bir
esasa dayal olarak yaplabilir.
Deneme deneyi, son deerlendirmenin bir parasdr.

Hidrostatik basn deneyi standart deneme deneyi olmaldr.
Bunun pratik olmamas halinde, hidrostatik basn deneyi yerine aadakilerinden biri kullanlabilir:
a) Pnmatik deney: Pnmatik deney, potansiyel olarak hidrostatik deneyden ok daha tehlikelidir. Bu
yzden sadece aadaki artlarda yaplmasna msaade edilir:
Sv ile doldurulmalar halinde uygulanabilir olmayan bir tasarm ve yapma sahip kaplar iin,
En kk sv izlerine bile msaade edilmeyecek ilemlerde kullanlan kaplar iin,
Tasarm aamasndaki ilk bavuru ardndan.
25
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
b) Birletirilmi hidrostatik/pnmatik deney: Baz durumlarda, kabn svyla ksmen doldurulmas halinde
deneye tabi tutulmas ngrlebilir. Bu deney de pnmatik deney kadar tehlikelidir.
10.2.3.2 Temel kurallar

10.2.3.2.1 Deneme deneyi, uygun emniyet nlemleri ve donanmlaryla birlikte kontroll artlar altnda ve
deneyden sorumlu personelin btn basnl paralarn muayenesini gerekletirebilecei durumda
yaplmaldr.
10.2.3.2.2 Uygulanabilir ise, imalat tamamlanm kap, imalatn tamamlanmas ve btn muayenelerin
yaplmasndan sonra deneme deneyine tabi tutulmaldr. Ancak, basnl kabn muayenesini etkileyen
boyama, yaltm, tula ii, lastik deme, kurun kaplama, galvanizleme, srlama gibi ilemler deneme
deneyinin yeterli bir ekilde tamamlanmasndan sonra yaplmaldr.
Not
Alternatif olarak bir kabn, yapnn btnln bozan (rnein cam astar) bir ilemle astarlanmas
veya kaplanmas halinde; standard deneme deneyinin astarlamadan nce uygulanmas artyla ve
astarlamann tamamlanmasndan sonra deneme deney basncnn en yksek msaade edilebilir
basncn (Ps) 1,1 katndan az olmayacak ekilde azaltlmasna msaade edilir.
Astarlama ileminden sonra ilave kaplamalar olan (ama astarlanan kaba dorudan kaynaklanmayan) kapl
veya astarl kaplar iin, kaplama 1,25Pslik bir deneme deneyine tabi tutulmaldr.
10.2.3.2.3 Basnl donanm, en azndan deneme deneyinin ve son altrmann yapld esnada belirli
sayda basnlandrlm blmelerin olmas halinde tavsiye edilen iaretlemeyle donatlmaldr.
10.2.3.2.4 malt boyutu ve biimi sebebiyle uygulanabilir deil ise; tamamlanm bir kaba deneme deneyi
uygulamak iin izlenilecek deney ilemi tasarm aamasnda onaylanmaldr.
10.2.3.2.5 Deney svs olarak su kullanlm ise; kullanlan suyun kalitesi, korozyonu ve kalnt kat
maddeleri engelleyecek ekilde olmaldr.
Grup 8deki paslanmaz elik kaplar iin aadaki kurallar uygulanr:
Temizleme iin girileri olmayan veya suyun giriine msaade eden yapm elemanlar/ekleri olan kaplar
iin su analizi en fazla 1106lk klorit muhtevasna kadar snrlandrlmaldr.
Girii olan ve deneme deneyinden sonra hemen temizlenmesi gereken kaplar iin su analizi en fazla
20106lk klorit muhtevasna kadar snrlandrlmaldr.
Btn kaplar iin, tehlike analizindeki belgelenen teknik dorulamaya tabi tutulan 1) ve 2)dekinden daha
fazla klorit muhtevasna msaade edilir.
Not Baka svlar kullanlm ise, svnn yapsna bal olarak ilave tedbirlerin alnmas gerekli olabilir.
10.2.3.2.6 Btn geici borular ve balantlar ve boaltma ekipmanlar, deney basncna dayanacak ekilde
tasarmlanmal ve kapla salanan bir para olmamaldr. Deneme deneyinden sonra btn borular ve
balantlar ve boaltma ekipmanlar bir defada kartlmal veya yanl kullanlmay engellemek amacyla
iaretlenmelidir. Civatal balantlar durumunda temin edilen cvatalar kullanlmal ve skl dzgn ve
gerekli szdrmazlk amalar iin gerekenden daha fazla olmamaldr.
10.2.3.2.7 Basn deneyi srasnda veya sonrasnda tamir edilen kaplar; tamiratn tamamlanmasndan ve
gerekli herhangi bir kaynak sonras sl ilemden (PWHT) sonra belirtilen deneme deneyine tekrar tabi
tutulmaldr.
10.2.3.2.8 Hibir kap, deneme deneyindeki ekileme deneyinde olduu gibi herhangi bir ani yklemeye
maruz braklmamaldr.
10.2.3.2.9 Bu temel kurallardan sapmalarn tamam, tasarm aamasnda onaylanmaldr.
26
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
10.2.3.3 Standart hidrostatik deney

10.2.3.3.1 basnca maruz kalan, srnme aral altnda alan ve Deney Grubu 1, 2 ve 3e gre
tasarmlanan tek blmeli bir kap iin, i basn olarak uygulanan dneey basnc a) ve b) bentlerinde belirtildii
gibi olmal ve gerekli ise c) bendinde belirtildii gibi ayarlanmaldr.
Tek kademeli dzenleyici kaynaklar iin d) bendinde, ksmen veya tamamen B ve C deneysel metotlar
yardmyla tasarmlanan kaplar iin e) bendinde, ksmen veya tamamen srnme aralnda alan kaplar
iin f) bendinde zel hkmler verilmitir.
a) Ana basn tayan paralar (rnein gvdeler, ular, s deitiricinin boru plakalar, boru demetleri, ana
flanlar) ve ana flanlarla ilgili civatalama iin kabn deney basnc aadaki btn artlarn karlanmas
artyla belirlenmelidir. Bu, EN 13445-3 Madde 11.4.2deki kurallara gre tasarmlanan i flanlar ve
civatalamay kapsamaz.
Not EN 13445-3 Madde 11.4.2deki kurallar hesaplama olmakszn standart flanlarn kullanm ile ilgilidir.
Hesaplama basnc1) P, msaade edilebilir en yksek basn PSden farkl deildir (rnein statik balk
iin % 3ten fazla farkl deildir).
f
Farkl bir ana basn tayan para veya ana flana birletirilen civatalamadaki malzemeler iin a
ftS
oran, Ptyi belirlemek iin Eitlik 10.2.3.3.1-1de kullanlan ana basn tayan para veya
f
cvatalamann a oranndan % 3ten fazla farkl deildir.
ftS
Her iki sapmann toplam (mutlak deer olarak) toplamda % 3 gemez.
Hesaplama scakl2) t, msaade edilebilir en yksek scaklk (rnein s girdisinin) tSmaxtan yksek
deildir.
Deney basnc aadaki eitliklerle belirlenenden (hangisi daha bykse) az olmamaldr:
Pt = 1,25 Ps
fa
ftS
(10.2.3.3.11)
veya
Pt = 1,43 Ps
(10.2.3.3.12)
Burada;
Pt
Ps
fa
ftS
Deney konumundaki kabn en yksek noktasnda llen deney basnc,

Kabn msaade edilebilir en yksek basnc,
Deney scaklndaki parann normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi,
Msaade edilebilir en yksek scaklktaki parann normal alma yk durumlar iin anma tasarm
gerilmesi
dir.
Pt, Ps, fa ve ftS uygun birimlerde verilmelidir.
b) a) bendindeki artlardan biri veya bir kann karlanamamas halinde; her bir ana basn tayan para
ve a) bendinde tanmlanan ana flanlara birletirilen cvatalama iin deney basncn belirlemek gereklidir.
Ptc aadaki eitliklerle belirlenenden (hangisi daha bykse) az olmamaldr:
1)
2)
EN 13445-3teki tanma baknz.

27
ICS 23.020.30
Ptc = 1,25 PC
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
fac
ftc
(10.2.3.3.13)
veya
Ptc = 1,43 Pc
(10.2.3.3.14)
Burada;
Pc
Ptc
fac
ftc
Dikkate alnana parann hesaplama basnc3),

Dikkate alnana parada belirlenen deney basnc,
Deney scaklnda dikkate alnan parann normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi,
Hesaplama scaklnda4) dikkate alnan parann normal alma yk durumlar iin anma tasarm
gerilmesi
dir.
Pt, Ptc ve Pc, fac ve ftc uygun birimlerde verilmelidir.
Kabn Pt deney basnc her bir para iin belirlenen btn Ptclerin en byk deeri olmaldr. Ptnin deeri
yatay veya dey deney konumlar iin kabn en yksek noktasnda uygulanmaldr.
Not Gerekli ise, ana basn tayan para bileenlerine ayrlr (EN 13445-3teki tanma baknz). Ana
basn tayan parann deney basnc bileenlerin deney basnlarnn en byk olandr.
c) Herhangi bir ana basn tayan para ve a) bendinde tanmlanan ana flanlara birletirilen cvatalamada,
b) bendinde hesapland gibi deney basnc, deney yk durumlar (c) bendinin sonundaki nota baknz)
iin EN 13445-3in ilgili tasarm kurallarna gre msaade edilebilir en yksek basnc aarsa; aadaki
seeneklerden biri uygulanmaldr:
1) Deney basncn kabul edilebilir yapan bir deere kadar paralarn kalnlklarnn arttrlmas
veya
2) Deney basncnn drlmesi. Deney basnc drlecekse, deney yk durumlar iin en zayf
parann msaade edilebilir en yksek basncnn altna drlmemelidir.
Pt + g hc < Ptc
Burada;
Deney maddesinin younluu,

hc Kabn ve dikkate alnan parann en yksek noktas noktas arasndaki dey mesafe,
g Yer ekimi ivmesi
dir.
Yukardaki duruma sahip paralar iin ikinci seenekle birlikte edeer bir emniyet seviyesi vermek
amacyla btn kaba aadaki deney basnlar gereklidir.
Madde 10.2.4e gre gzle muayene (ancak, ana malzeme yzey durumuna zel nem gsterilerek),
izelge 6.6.2-1e gre NDTnin kapsam % 100den fazla olmamak zere iki katna karlmaldr.
EN 13445-4e uygun olarak imalat deneyleri (ancak, boyuna yndeki dzenleyici kaynaklar iin
kullanlan her bir kaynak prosedr iin EN 595e gre daima enine ekme deneylerine rehberlik
ederek). malat deneyleri EN 595e gre enine ekme deneyleriyle birlikte yrtlmse; bu deney,
kabul edilebilir olarak dikkate alnmaldr.
3)

28
4)
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Not 1
Msaade edilebilir en yksek basn EN 13445-3te tanmlanmtr. Ek Cye gre forml

yardmyla tasarm (DBF) ve analiz yardmyla tasarm (DBA) iin msaade edilebilir en
yksek basn deney yk durumlar iin izelge 6-1 ile verilen anma tasarm gerilmeleri
kullanlarak belirlenmelidir. Ek Bye gre DBAdorudan yol iin msaade edilebilir en
yksek basn, izelge B.8-3 ve izelge B.8-4te verilen deney yk durumlar iin emniyet
katsaylar kullanlarak belirlenir.
Not 2
Deney basnc basnl kabn lsn ama edinmez. Ancak, EN 13445-3n kriterini
karlamak amacyla kalnlkta bir arta karar vermeyi mmkn klar.
d) Madde 6.6.2.3.2deki a) bendine gre muayene edilen tek kademeli dzenleme kaynaklar olan kaplar
iin deneme deneyi basnc aadaki gibi olmaldr:
Pt = fk PS
fa
ft
(10.2.3.3.15)
Burada;
Pt
PS
fa
ft
Deney basnc,
Msaade edilebilir en yksek basn,
Deney scaklndaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi,
Msaade edilebilir en yksek scaklktaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi
dir.
fk deerleri izelge 10.2.3.3.1-1 ile verilmitir.
izelge 10.2.3.3.1-1 fk deerleri
Gvdenin gerek
kalnl
fk
Korozyon pay
2,1
c 1 mm
c < 1 mm
e 4 mm
2,0
2,1
c 1 mm
c < 1 mm
4 < e 5 mm
1,9
2,1
c 1 mm
c < 1 mm
5 < e 7 mm
1,8
2,0
c 1 mm
c < 1 mm
7 < e 10 mm
1,7
1,9
c 1 mm
c < 1 mm
e
e 4 mm
En byk biim sapmalar

h : bombeleme
(deneyden sonra llen)
ew : artk kaynak
h + 0,5 ew 0,75 emin
h 0,5 emin
ew 0,75 emin
h + 0,5 ew 0,5 emin
h 0,5 emin
ew 0,5 emin
h + 0,5 ew 0,5 emin
1
h emin
3
ew 0,25 emin
1
h < emin
4
ew izelge 6.6.3-1de verilen
msaade edilen deerin % 50si
1
h < emin
6
ew izelge 6.6.3-1de verilen
msaade edilen deerin % 50si
izelge 10.2.3.3.1-1de
emin
h
ew
EN 13445-3te tanmland gibi muhtemel en kk imalat kalnl,

EN 13445-4te tanmland gibi llen deneyden sonraki bombeleme,
EN ISO 5817:2003, 1.9 saysndaki h ile gsterilen artk kaynak
tr.
29
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Gerek veya anma kalnlndaki ana kaynak dikilerindeki evresel membran gerilmesi c, deney ve istisnai
yk durumlar iin EN 13445-3, izelge 6-1de verilen anma tasarm gerilmesi ftesti amamal, ancak
0,85fteste eit veya byk olmaldr.
Hidrodeney sresince EN 13445-1de tanmlanan kaynakl birletirme katsays (z) iin 1 deeri
kullanlmaldr.
Gerek veya anma kalnln emin ile deitirmek kabul edilebilirdir.
10.2.3.3.2 Deney Grubu 4 kaplar iin deney basnc aadaki eitlikle hesaplanandan az olmamaldr:
Grup 1.1 malzemeler iin:
c < 1 mm
ve (llen en yksek deer + 0,5kaynak ylmas) 0,5emin ise;
Pt = 2, 2 Ps
fa
e
min
ft emin c
(10.2.3.3.21)
veya
c 1 mm
ve (llen en yksek deer + 0,5kaynak ylmas) 0,75emin
ve llen en yksek deer 0,5emin
ve llen kaynak ylmas 0,75emin ise;
Pt = 2,0 Ps
fa
e
min
ft emin c
(10.2.3.3.22)
Burada;
emin
c
Resimlerde belirtildii dikkate alnan kesitin asgari kalnl (EN 134453:2002 Madde 5.2.3)
Resimlerde belirtildii gibi korozyon pay
Dier semboller iin Madde 10.2.3.3.1e baklmaldr.

En yksek deer hidrostatik deneyden sonra llebilir ve kaynak ylmas hidrostatik deneyden nce
uygulanm ise talamadan sonra llebilir.
Grup 8.1 malzemeler iin:
Pt = 1, 85 Ps
fa
ft
(llen en yksek deer + 0,5kaynak ylmas) 0,5.emin ise;
(10.2.3.3.29)
(10.2.3.3.210)
Uygulanan deney basnc, dikkate alnan noktadaki hizmet ve deney srasndaki herhangi bir statik basn
etkisini ihtiva etmelidir (Ek F). Ancak cidardaki gerilmede % 5ten fazla art yoksa, hizmet ve/veya deney
sresince kap muhtevasnn sebep olduu statik basncn dikkate alnmasna gerek yoktur.
Deney Grubu 4 kullanlarak yaplan kaplar iin deney artlarndaki (EN 134453:2002, Madde 6) msaade
edilebilir en yksek gerilme almamaldr. Bu gerilmeler, ilgili kalnlklarda veya llerde (rnein kap et
kalnl, flan, civata ap vb.) bir art gerektirebilir. Hibir durumda, hidrostatik deney basnc yukarda
belirtilenden daha dk olmamaldr.
10.2.3.3.3 ok blmeli kap durumunda her bir blme (ayr kaplar olarak tasarmlanmsa), herhangi bir
bitiik blmedeki basntan desteklenmeyen uygun standart deney basncyla bamsz olarak deneye tabi
tutulmaldr.
30
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Genel elemanlar bitiik blmelerin tasarm basncndan daha byk bir fark basnc iin tasarmlanm ise;
genel elemanlar, her bir bamsz blme iin kurallar karlamasna ilaveten en azndan genel elemanlarn
tasarm fark basncna kadar deney basncna tabi tutulmaldr.
Balatma, altrma ve kapatma srasnda oluabilecek muhtemel en yksek fark basnc iin tasarmlanan
ve fark basnc bitiik blmelerdeki en yksek basntan az olan ortak blmeli cidarlar olan kaplar iin ortak
elemanlar, Psnin fark basncyla deitirildii Madde 10.2.3.3.1e gre hesaplanan bir deney basncna tabi
tutulmaldr. eitli iletim yapan blmelerden yaplan basnl donanmn deney basnc, deiik blmelerin
deney basnlarnn en d olmaldr.
10.2.3.3.4 Tamamen veya ksmen cepli kaplar iin dhili kap, bitiik blmedeki vakumun sebep olduu en
yksek fark basncna kadar tabi tutulmaldr. Cep iin deney basncnn tanmlanmasnda zde bir yaklam
uygulanmaldr.
Bu yzden, tamamen veya ksmen vakum iin Eitlik 10.2.3.3.11 ve Eitlik 10.2.3.3.12 ile hesaplanan
deney basncnn belirlenmesi Psnin (Ps + ) ile deitirilmesiyle dzeltilebilir.
Burada;
= 1 (tam vakum),
1 (ksmi vakum),
= 0 (vakumsuz)
dr.
EN 134453e gre (ekil 8.511 veya ekil 8.512de gsterildii gibi) tasarmlanan sarmaldaki veya
boru veya kutu kanallarndaki tamamen veya ksmen vakum iin, deney basncnn hesaplanmasnda
vakumun sebep olduu d basn ihmal edilebilir.
Makul bir ekilde uygulanabilir ise, vakum artlar altnda almaya maruz kalan tek cidarl kaplar, vakum
altnda deneye tabi tutulmal veya vakum artlarn benzetirmek amacyla d basn uygulanmaldr.
D basn veya vakumdan kaynaklanan basn, mmkn ise d basncn 1,25 kat olmaldr; ancak hibir
durumda harici tasarm basncndan az olmamaldr.
10.2.3.3.5 Basnlandrlan svnn scakl aadaki zelliklerin hepsini salamaldr:

a) Katlama noktasnn 5 K stnde,
b) Atmosferik kaynama noktasnn 10 K altnda,
c) Gevrek krlma riskinden kanlacak kadar yeterli scaklkta
olmaldr.
Kaln cidarl kaplar, metal scakl, yaklak olarak basnlandrlan ortamn scaklna eit oluncaya kadar
basnlandrlmamaldr. Hidrostatik deney srasnda kabn d kuru kalmaldr. Malzemenin veya bileenin
dayankll EN 134452 Ek Bye gre deney scakl zerindeki bir snra veya basnc artran bir orana
zorlanrsa, bu durum gz nne alnmal ve deney bilgi belgesinde belgelendirilmelidir.
10.2.3.3.6 Kap doldurulurken muhtemel hava ceplerinin boaltlmas iin kap zerindeki btn yksek
blmelerde havalandrma delikleri bulunmaldr. Bu havalandrma delikleri, zellikle byk ince cidarl
kaplardaki kmeyi nlemek iin boaltma ncesinde yeterli havalandrmay da salamaldr. Kiileri ve kab
ilve risklerden meydana gelecek hasardan korumak amacyla deney esnasnda kabn takviyelerine dikkat
edilmelidir.
10.2.3.3.7 Gzetleme deliklerinin camlar, kaba montajndan nce tasarm basncnn 2 kat olan bir
basnta mnferit bir deneme deneyine tabi tutulmaldr. Kabn deneme deneyi srasnda, camlarn
patlamasndan personeli korumak iin nlemler alnmaldr (rnein koruyucu kapaklar).
31
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
10.2.3.3.8 Deneye tabi tutulan kaplarn basnc belirtilen deney basncnn yaklak % 50si olan bir deere
kadar tedricen artrlmal ve daha sonra basn, belirtilen deney basnc elde edilinceye kadar deney
basncnn yaklak % 10u kadar olan kademelerde artrlmaldr. Gerekli deney basnc, 30 dakikadan az
olmamak zere sabit tutulmaldr. Basn, nceki eriilen deerden en azndan % 10 daha az bir seviyeye
drlnceye kadar hibir kademede yakn inceleme iin kaba yaklalmamaldr. Basn, yaplan btn
yzey ve balantlarn gzle muayenesine msaade edecek yeterli bir sre iin belirtilen inceleme
seviyesinde devam ettirilmelidir.
10.2.3.4 Pnmatik deney

10.2.3.4.1
Not 1 Sktrlabilen bir ortamn kullanld deneme deneyinde mevcut tehlikeyle ilgili olarak milli
dzenlemelere dikkat edilir.
Not 2 Deney srasnda akustik yaylmalara nem verilebilir (Ek E).
Sktrlabilen bir ortamn kullanld deneme deneyinde mevcut tehlike sebebiyle aadaki faktrlere nem
verilmelidir:
a) Deneye tabi tutulacak kabn evresindeki halka ak dier binalar, fabrikalar, yollar ve alanlar ve dier
donanmlar ve yaplar gibi faktrlere kar kabn yeri ve konumu,
b) Deney sresince uygulanabilir en yksek emniyet nlemlerinin alnmas ve deney blgesine sadece
deneyde grevli personelin giriinin salanmas (deney zel bir odada yaplmyor ise, deney alan
evresindeki yakn blge kullanma kapatlr ve tehlikeli blgeyi ve yasakl alan vurgulayan uyar
iaretleri kullanlr),
c) Kap malzemelerinin abuk krlmaya kar direnci ve gevrek krlmadan kanlmas,
d) Deneydeki metal scakl, pnmatik deney basncn aan bir basnta daha nceden hidrostatik deneye
maruz kalmayan kaplarn bu standarddaki gerekli darbe scaklnn en azndan 25 C stnde olmaldr.
Gaz basnc, deneye tabi tutulan kaba yksek basn deposundan salanmas halinde, gazn scaklnn
dmesine kar nlem alnmaldr. Bu yzden basnl donanma giren gaz scakl en dk belirtilen
scakl aacak ekilde olmaldr.
e) Deney srasnda salanan uzaktan izlemenin kapsam.
10.2.3.4.2 Pnmatik deney basnc Madde 10.2.3.3.1e uygun olmaldr. Bu basnca maruz kalan kaplar,
etraf evrilmi ve snrlandrlm bir alan ierisine yerletirilmelidir (rnein patlamaya dayanacak yetenekte
olan veya bir su havuzunda uygun bir ekilde balanm ve patlama halinde paralarn uzaa frlamasn
nlemek iin yeterli nlemlerin alnd zel oda, snak). Alternatif olarak yukarda tarif edilen kaplarna
deneye tabi tutulmasnn pratik olmad durumda; kaplar, NDT sonrasnda deneme deneyine tabi
tutulmaldr. Btn kaynakl dzenleme balantlarnn % 100 RT olmas veya e deer hacimsel denenmesi
gereklidir. Hacimsel deneye maruz kalmadklar srece dier btn kaynakl balantlar MT veya PTye tabi
tutulmaldr.
10.2.3.4.3 Basn, gerekli deney basncnn % 50si olan bir deere kadar tedricen artrlmaldr. Sonra,
deney basncna eriilinceye kadar gerekli deney basncnn yaklak % 10u kadar olan kademelerde
artrlmaldr. Daha sonra basn, aadaki eitlikle hesaplanan Pi muayene basncna kadar drlmeli ve
kabn muayenesi sresince ayn seviyede tutulmaldr.
Pi = Ps
fa
ft
(10.2.3.4.31)
10.2.3.5 Birletirilmi hidrostatik/pnmatik deney

10.2.3.5.1 Pnmatik basn sv zerine uygulanr ve kaptaki hibir noktada, deney sresince uygulanan
toplam basn, EN 134453te belirtilen deeri aan genel membran gerilmesine sebep olmamaldr. Madde
10.2.3.4te ayrntl ekilde aklanan btn kurallar uygulanmaldr.
10.2.3.5.2 Doldurma, n basnlandrma vb. esnasnda ise yaplacak gerinme lmleri EN 134453te
verilen deerleri amamaldr.
32
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
10.2.3.6 Ceketli kaplar

Ceketli bir kabn i kab atmosferik basnta veya vakum artlar altnda alacak ekilde tasarmlanm ise,
deney basncnn sadece ceket boluuna uygulanmas gereklidir. Byle durumlarda Ps, Madde 10.2.3.3
veya Madde 10.2.3.4e gre deney basncnn hesaplama amac bakmndan ceket ve i kap arasndaki
tasarm basnc fark olarak alnmaldr.
10.2.3.7 Dk basnl sznt deneyi

Hidrostatik veya pnmatik kabul deneyi ncesinde gaz sznt deneyi yaplm ise; deney basnc, tasarm
basncnn %10unu veya 0,5 bar (hangisi kkse) amamaldr (Ek D).
10.2.3.8 100 bar aan veya metal/ortam scakl 50 Ctan fazla olan deney basnc
Deneme deneyinin 100 bar aan deney basnlar ile su kullanlarak veya hidrostatik basn deneylerinin 50
Ctan fazla scaklklardaki deneyleri iin ortam ile birlikte yaplmas durumunda; aadaki durumlardan biri
gzlenmelidir:
a) Deneme deneyleri, deney srasnda sadece deneyde grevli personelin girdii bir odada veya atlyedeki
bir blgede yaplmaldr veya
b) zel bir odann mevcut olmamas halinde; koruyucu duvarlarn yerletirilmesi gibi benzer korumalar
salanmaldr. Deneye tabi tutulacak basnl kabn yakn evresindeki blge kullanma kapatlmal ve
blgeyi tehlikeli blge ve yasakl alan olarak gsteren uyar iaretleri kullanlmaldr.
Belirtilen basnc, emniyetli bir mesafeden veya korumal bir noktadan belirlemek mmkn olmaldr.
Dorudan incelemenin yaplmasna, basnl kap 30 dakikalk bir sre iin deney basncna maruz
brakldnda hidrostatik basn deneyleri durumunda deney basncnn msaade edilebilir alma basnc
civarna drldnde msaade edilir.
10.2.3.9 Kabul kriteri

Deneme deneyi srasnda kap, genel plastik akma iaretleri gstermemelidir. Blgesel ekil deiimi, gzle
muayene ile belirlenir ve tasarm zelliine karlk uzlama iin tasarmcya bavurulmas gereken sebeptir.
Deneme deneyi sresince basnl koruyucudan hibir szntya msaade edilmez.
10.2.3.10 Kaytlar
Her bir deneme deneyi iin bir rapor hazrlanmal ve aadaki bilgiler rapora kaydedilmelidir:
Kap imalats ve basnl kabn tanmlamas,

Muayene edenin ad ve varsa sorumlu yetkili,
Deney basnc,
Su kullanlmam ise, basnlandrma maddesi ve bu maddenin scakl,
Deney basncnda tutma sresi,
Deney lme cihazlarnn tarifi,
Sonular.
Yazl bir deney program takip edilmi ise, bu programa atf yaplmaldr.
10.2.3.11 Basn gstergeleri

bre gstergeli ve kayt zellii olan basn gstergesi/gstergeleri kullanlm ise, gstergenin/gstergelerin
amalanan en yksek basncn yaklak iki kat olan bir arala sahip skalalar olmal, ancak hibir durumda
aralk, basncn 1,5 katndan az ve 4 katndan fazla olmamaldr.
Bileenlerin deneme deneyine tabi tutulmas halinde; gsterge/gstergeler bileene taklmal veya bileenin
basnlandrlmas, denenmesi ve basncn giderilmesi veya havalandrlmas sresince operatrn basnc
kontrol etmesi amacyla gsterge/gstergeler kolayca grlebilecei uzak bir konumdan bileene
taklmaldr. Byk kaplar veya sistemler iin birden fazla gsterge belirtilmi veya gerekli ise, kayt zellii
olan gsterge tavsiye edilir ve ibreli tipteki gstergelerin yerine kullanlr.
Gsterme ve kayt zellii olan btn gstergeler standart bir net arlk deney cihazna, kalibre edilmi ana
gstergeye veya civa stununa gre kalibre edilmeli ve bu standardda aksi belirtilmedike en azndan ylda
bir defa yeniden kalibre edilmelidir. Kullanlan btn gstergeler standardda belirtilen doruluk snrlar
ierisinde lmeyi salamal ve hata olduuna inanlmas durumunda yeniden kalibre edilmelidir.
33
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Bir basn gstergesinde yanl bir gsterimin olmas durumunda deney basnc almamaldr (rnein
kalibre edilmi ikinci bir basn gstergesiyle izlenmelidir).
10.2.4 Basn deneyi sonras muayene

Basn deneyi sonras muayene, basn deneyinden sonra
temizlenmesinden sonra yaplmas gereken bir gzle muayenedir.
ve
kabn
suyunun
aktlmas
ve
Muayene, basn deneyinin sebep olduu herhangi bir bozulmann olup olmadn belirlemelidir. Faaliyet
alan emniyet ekipmanlarnn, tahliye kaplar veya benzer cihazlarn taklmasn, Madde 11le gerekli klnan
iaretlemelerin uygulanmasn ve doruluunu ve onayl imalat resimlerini ihtiva etmelidir.
Yzey kaplamalarnn uygulanmas da bu muayenenin kapsam ierisinde olmaldr.
Muayenelerin ve btn sapmalarn kapsam rapor edilmelidir.
10.2.5 Emniyet ekipmanlarnn muayenesi

Monte edilen emniyet ekipmanlar bu standarda uygunluu asndan kontrol edilmelidir.
11 Standarda uygunluun iaretlenmesi ve beyan

11.1 Genel
Bu standardn btn kurallarna gre imal edilen donanm ve aksesuarlar bu standardn numaras ve yl ile
birlikte iaretlenmelidir.
Gerekli iaretleme, montaj sonrasnda eriilebilir olmas iin, gze arpan bir konuma yerletirilmelidir.
11.2 aretleme metodu

aretleme, aadakilerden biriyle yaplmaldr:
Donanm zerine dorudan damgalamayla,
Donanm veya aksesuar zerine kalc olarak taklan ayr bir isim plakas ile,
Donanm veya aksesuar zerine dorudan ve kalc olarak taklan herhangi bir koruyucu, takviye veya
yap zerine
11.2.1 Dorudan damgalama

Gerekli iaretlemenin donanm veya aksesuar zerine dorudan uygulanmas halinde; dk gerilmeli
damgalar kullanlmaldr. Yaz karakterlerinin ykseklii 5 mmden az olmamaldr.
Aadaki ekilde imal edilen donanmlar iin dorudan damgalama kullanlmamaldr:
Kalnl 6 mmden az olan elik plakalar,
Kalnl 12 mmden az olan su verilmi ve menevilenmi malzemeler veya
Bu standard tarafndan yasaklanan.
11.2.2 sim plakas

sim plakalar, tasarlanan alma iin uygun malzemeden yaplmal ve iaretlemenin sebep olduu
bozulmaya dayanacak yeterli kalnlkta olmal ve takma metodu uyumlu olmaldr. Asgari kalnl 1 mmden
az olmamaldr.
aretleme, ykseklii 5 mmden az olmayan yaz karakterleri ile yaplmal ve EN 13445deki tanmlamay
ihtiva edecek ekilde dkm, asitle oyma, kabartma, iirme, damgalama veya kazma ile imal edilmelidir.
Kap imalatsnn isim plakasn doru donanma taklmasnn salamas artyla; iaretleme, isim plakas
donanma taklmadan nce yaplabilir.
sim plakas, isim plakasnn veya takma sisteminin kastl yok edilmesini gerektirecek ekilde taklmaldr.
sim plakas kabn mr sresince grlebilir ve okunakl olmaldr.
34
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
11.3 aretleme birimleri

Donanm ve aksesuarlarn iaretlenmesi veya damgalanmasnda kullanlan lme birimleri SI birim
sisteminde olmaldr. Basn birimi olarak bar kullanlmaldr.
11.4 aretleme ierii

sim plakas aadaki bilgileri ihtiva etmelidir. En azndan aadaki a) ve b) klarndaki zellikler tamamen
iaretlenmelidir. Donanm tipine gre c) kkndaki zellikler iaretlenmelidir.
a) Btn donanmlara ait bilgiler
1) dari bilgiler
Kap imalatsnn ad veya sembol ve adresi,

Tasarm standard ve en son basm,
malat yl,
Donanm tanmlayan tip, seri veya parti tanm ve seri numaras.
2) Teknik bilgiler
Msaade edilebilir en yksek basn (PS, bar),
Msaade edilebilir en yksek scaklk (TSmax, C),
Msaade edilebilir en dk scaklk (TSmin, C),
b) Donanm tipine bal ilave bilgiler
Svlarn tanmlanmas, ihtiva edilen uyar iaretleri (uygulanabilir ise),

Tasarm basnc (Pd, bar),
Tasarm scakl (Td, C),
Deney basnc (Pt, bar) ve tarihi,
hacim (L),
Emniyet donanmlar ayar basnc (bar),
Donanm k (kW),
Besleme gerilimi (V),
Kullanm amac,
Doldurma oran (kg/L),
En yksek doldurma ktlesi (kg),
Dara ktlesi (kg),
Sv grubu,
Donanmn bir parasn oluturan ve izlenilebilirliini salayan kartlabilir paralar.
c) Gerekli ise, deneyimlerin gsterdii oluabilecek muhtemel yanl kullanma dikkat eken basnl
donanma taklan uyarlar.
11.5 Standarda uygunluk beyan

Standarda uygunluun yazl beyan, Ek Hye gre uygunluk belgesine dayal olmaldr.
12 Kaytlar
12.1 Kayt tipleri
Kaytlar, basnl kabn tipine ve karmaklna bal olarak deiiklik gstermekle birlikte; uygulanabilen
kapsam aadaki elemanlar ihtiva etmelidir:
Seri numaras tanmlamasna karlk her bir basnl kap iin bir kaytlar dizini,
Donanmn teknik zellikleri,
Tehlike iin imalat analizi,
Tasarm ve imalat program,
Tasarm hesaplamalar ve resimleri (gzden geirme durumuyla birlikte btn resimlerin bir listesi),
Uygulanabilir ise, tasarmn yeniden incelenmesi ve tasarm onay,
Uygulanabilir ise, model kabul, tip onay ,
35
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Basnl kapta kullanlan malzemelerin izelge haline getirilmi listesi,

Kaynak sarf malzemelerini ihtiva eden malzeme sertifikas,
Malzeme izlenebilirliini salayan ilemler,
Uygulanabilir ise, kalite planlar veya deney program,
ekillendirme ilemleri,
Bileenlerin hazrlanmasyla ilgili bilgiler (rnein ekillendirme, pah krma, vb.),
Kullanlan onayl kaynak ilemi zellikleri ve onayl kaynaklar ve/veya kaynak operatrlerinin listesi,
Taerona verilen herhangi bir hizmet veya paralarn listesi,
Uygulanabilir ise, imalat deney fylerinin sonular,
NDT ilemlerinin ve kullanlan kalifiye personelin listesi,
Radyografileri ihtiva eden NDT deney raporlar,
PWHT ilemleri ve sonular (sre/scaklk izelgeleri),
Uygun olmayan raporlarn, tamir ilemlerinin kopyalar,
Son inceleme ve basn deneyi sonras inceleme raporu,
Deneme deneyi raporu,
Boyut raporlar (yapld gibi),
aretleme ve isim plakas ayrntlarnn kaytlar (ovalama, fotoraf veya dier),
Bu standarda uygunluun yazl beyannn nshas,
EN 7646:2002ye gre altrma talimatlar.
12.2 Kaytlarn kontrol ve eriimi

Yukardaki kaytlar, ilgili kiilerin denetimine ak olmaldr (CR 134457:2002, Ek C).
Btn belgeler okunakl olmal ve ilgili basnl kab tam anlamyla tanmlanmaldr. Kaytlar bozulma ve
ypranmaya kar korunmaldr.
12.3 Kaytlarn muhafaza edilmesi

Basnl kabn, damgalama ve belgelendirmenin tamamlanmasndan sonra, asgari 10 yllk bir sre boyunca
btn kaytlarn saklanmas, kap imalats veya temsilcisinin sorumluluunda olmaldr. Bu sre boyunca
kaytlar, donanmn alma mr sresince muayenesi iin ilgili Milli Kurulu tarafndan kolaylkla elde
edilebilir olmaldr.
Kaytlarn imha edilmesinden nce; alma durumundaki muayene yaplrken Milli Kurulu tarafndan
kaytlarn zaruri kabul edilmesi veya basnl kabn mr boyunca kaybedilmemesi gerektiinden, kap
imalats kaytlar basnl kap kullancsna vermelidir. Alternatif olarak kap imalats ve mteri, kaytlarn
kaybedilmemesi hususunda sipari aamasnda 10 yl sonrasnda hibir irtibatn gerekli olmadna dair
anlamaya varmaldr.
13 Sevkiyat
Kap imalats nakliye ve/veya depolama srasnda hasara veya bozulmaya kar gerekli btn nlemlerin
alnmasndan ve boaltmalarn, koruyucu kaplamalarn, yeterli takviyelerin, azot temizlii vb.ni ihtiva eden
hazrlklarn yaplmasndan sorumlu olmaldr.
36
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek A
(Bilgi iin)
Seri olarak imal edilen basnl kaplarn muayenesi ve denenmesi
Model kabul
A.1 Giri
Basnl bir kabn tasarm, imalat, muayenesi ve denenmesi bu standarda uygun ise; tasarm ve imalat
belgelendirmelerinin gzden geirilmesi tekrarlanmakszn, ayn modelin dier paralarn imal etmek iin
ayn ilem kullanlabilir. Prototipin muayene ve deney sonularna dayal yazl bir model kabul
bulunmaldr.
Bu ek, seri imalat sresince azaltlm NDT seviyelerine msaade etmek iin bu standarda gre seri olarak
imal edilen basnl kaplarn muayene ve deneme seviyesini tanmlar.
Bu ekin kullanclar, bu ekte zellikle belirtilmemise EN 134455te verilen btn zellikleri salamaldr. Bu
ekin model snrlandrmasn (Madde A.3) ve kullanclarn uygulamak istedikleri muayene ve deneme
kurallarnn (Madde A.7 ve Madde A.8 aras) karlanmas gereken bir model kabulnn elde edilebilirliini
(Madde A.5) ihtiva eden zel kurallar vardr.
Not Bu ekin, zellikle seri olarak imal edilen basnl kaplarla ilgili olan, terimler ve tarifleri Madde 3te
verilmitir.
A.2 Seri olarak imal edilen kaplar iin snflandrmalardaki msaade edilen
snrlandrmalar
Bir modelin kabulnde altnda seri olarak imal edilen basnl kaplar aadaki snrlandrmalarn
karlanmas artyla Madde A.7de belirtildii gibi muayene edilebilir ve deneye tabi tutulabilir.
a) Kaplarn tasarm ve yapm, bu ekte aksi belirtilmedike, sadece Deney Grubu 2b veya Deney Grubu 3b
(izelge 6.6.11) veya Malzeme Grubu 1.1, Malzeme Grubu 1.2 ve Malzeme Grubu 8.1 iin
snrlandrlr.
b) Kabn tasarm basnc 30 bar ve bu basn ile kabn hacminin arpm (PsV) 10000 barLyi amamaldr.
Kabn ap 1,5 myi, anma uzunluu (ular arasndaki) 3,5 myi ve gvde kalnl 16 mmyi amamaldr.
c) Btn kaynakl balantlar, tamamen mekanik veya otomatik bir kaynaklama ilemi ile kaynak edilmelidir.
d) Kap tantm numaras, bu ek ve bu standarda gre imal edildiini ifade etmek amacyla A son ekini
ihtiva etmektedir.
e) Kaplarn says 10 veya daha fazla olmaldr.
f) Bir kalite veya imalat plan uygulanabilir olmaldr.
A.3 Model iin snrlandrmalar

Kaplarn aadaki btn durumlara uyumlu olmas halinde, ayn modelin kaplar olduu dnlr:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
Ayn teknik zellik, ayn alma artlar ve ayn takviye metoduna gre uygun olmal,
Ayn ilemler kullanlarak ayn imalat tarafndan imal edilmeli,
Kap tasarmn etkilemeyen nozul konumundaki deiimler dnda ayn geometrik biimi olmal,
Teknik belgelerde veya teknik belgeler ve ilgili kaynak ilemi nitelii ile snrlandrlan malzeme
artnamesinin seimi olarak gsterilen ayn malzeme artnamesi olmal,
Kaynak ilemi snflandrmasnda msaade edilen ayn kaynak malzemeleri/kaynak sarf malzemeleri
olmal,
aptaki ve/veya cidar kalnlndaki deiimlerin genel membran gerilmesi ve kaynak ileminin % 10u
kadar snrlandrlmal,
D basn durumunda ayn uzunluk, ap ve cidar kalnl olmal,
Muayene aklklarnn boyutu veya dier tasarm faktrlerini etkileyenler dnda, boydaki deiim + %
150ye kadar msaade edilmeli,
Ayn tipteki nozul olmal (tasarm parametresini etkilemeyen nozul dizili deiiklikleri kabul edilebilir),
Kazanlar veya s deitiriciler iin boru plakas ayn dzenlemede olmal,
Akkanlar ayn snflandrma grubunda olmal
37
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
A.4 Prototip deneyi

Muayene ve deneyler, tek bir model kabuln temsil eden her bir prototip kap zerinde yaplmaldr.
A.5 Model kabul

Prototip kabn bu standarddaki zellikleri salamas halinde, bir model kabul hazrlanmaldr. Model kabul,
onayl model iin tanmlamay, inceleme sonularn ve teknik belgelendirmenin konuyla ilgili blmlerinin bir
listesini ihtiva etmelidir.
Model kabul zerindeki btn deiikliklerin bu standarda uygunluu veya kullanm iin verilen artlar
etkilemedii salanmaldr. Deerlendirme, orijinal model kabul izlenebilir olan ilave bir belge zerinde
belgelenmelidir.
A.6 Kalite veya imalat plan

malata balamadan nce, imalat tarafndan ayrntl bir imalat plan veya kalite plan hazrlanmaldr. Bu
plan, muayeneyi veya numune alma hususlarn ve deneme skln iaret etmelidir. Reddetme veya
bileenlerin yeniden yaplmas veya yeniden muayene iin plan ierisindeki artlar salanmaldr. Plan;
a) Kaplarn imalatnda kullanlan malzemelerin belirtildii gibi malzeme standartlaryla uyumlu olduunu.
b) Kabn belirtilen, izlenen ve kontrol edilen btnln etkileyen imalat ilemindeki btn deikenleri,
c) Uygun deney metotlar kullanlarak en azndan bu standardda verilen sklkta deneme ve muayene
yapldn,
d) malatnn kuruluu ierisinde aka belirtilen muayene ilevlerini
salamaldr.
A.7 Muayene, tahribatsz muayene ve basn deneyi

A.7.1 Giri
malattaki muayeneler genellikle seri olarak imal edilen basnl kaplara uygun olarak ve ilgili grleri
yanstmak iin mteakip ilave kurallar ile birlikte Madde 6.1e gre olmaldr.
Aadaki paragraflar seri olarak imal edilen kaplardaki NDT seviyelerinin belirlenmesi iin msaade
edilebilen zellikleri ve alternatif ilemleri tanmlamaktadr.
Madde A.7.2de tanmlanan yaklam, Deney Grubu 2b ve Deney Grubu 3bye uygun kaplar iin genel bir
ilemdir.
Madde A.7.3te tanmlanan ilem, sadece Deney Grubu 3bye uygun seri olarak imal edilen basnl kaplar
iin msaade edilebilen alternatif bir yaklamdr.
A.7.2 Seri olarak imal edilen basnl kaplar iin genel ilem
A.7.2.1 Her bir serideki ilk kaplar
Bir serideki ilk kabn muayenesi ve tahribatsz muayenesi aadaki gibi olmaldr:
a) Btn kaynaklarn toplam uzunluu, izelge 6.6.32de belirtilen metotlar ve izelge 6.6.31de verilen
kabul kriteri yardmyla % 100 olarak denenmelidir.
b) Madde 10.2ye gre deneme deneyini ihtiva eden son deerlendirme.
A.7.2.2 Her bir partideki ilk kaplar

a) Btn kaynaklarn en azndan % 50si, izelge 6.5.2.21de belirtilen metotlar ve izelge 6.6.31de
verilen kabul kriteri yardmyla deneye tabi tutulmaldr.
b) Her bir partideki mteakip kaplar. Madde A.7.2.3te msaade edilenler dnda bu partideki btn
mteakip kaplar iin btn kaynaklarn en az % 20si deerlendirilmelidir.
A.7.2.3 Yeterli NDT sonularna bal her bir partideki kaplar zerinde NDTnin azaltlmas
Madde A.7.2.4te izin verilmeyenlerin dndaki ve yeterli NDT sonularna bal bir partideki en az 10 kap,
Madde A.7.2.2.bnin kurallar aadaki gibi azaltlabilir:
38
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
a) Asgari 150 mmlik bir uzunluu olan ve vardiya bana tamamlanm kaplarn asgari % 10u olan kap
bana her bir boyuna ve evresel kaynak balants radyografik veya ultrasonik olarak bir defa
muayeneye tabi tutulmaldr. Bu yzde, vardiya bana %10luk ksm incelenecek ekilde boyuna ve
evresel kaynak balantlarnn kesiimlerini ihtiva etmelidir.
b) lve kaynaklarn en az % 10u, manyetik parack veya boya nfuziyet metotlar kullanlarak deneye tabi
tutulmaldr.
A.7.2.4 NDTnin kapsamna gre mteakip ayarlamalar iin artlar

A.7.2.4.1 NDTnin azaltlmas
malatn srekli olarak yeterli olduu ngrldnde, NDT kapsamnn % 10dan % 5e kadar azaltlmasna
msaade edilir.
Ayn partiden tahribatsz mauyeneye tabi tutulan 25 kapta, 3ten fazla olmayan kabul edilemez kusur
bulunmas halinde; imalatn srekli olarak yeterli olduu dnlr. Herhangi bir kabul edilemez kusur tamir
edilmeli ve Madde 6.6.6ya gre yeniden muayene edilmelidir.
A.7.2.4.2 NDTnin artrlmas

a) Ayn partiden tahribatsz muayeneye tabi tutulan bir nceki 100 kapta, 3ten fazla kabul edilemez kusur
bulunmas halinde; Madde A.7.2.3 ve Madde 6.2.4n hkmleri artrlmaldr.
NDTnin kapsam
Muayene sklnn % 10 olmas halinde, % 15e kadar
Muayene sklnn % 5 olmas halinde, % 10a kadar
artrlmaldr.
25 kaptan oluan mevcut partideki kabul edilemeyen kusurlarn says 4ten az olursa,
A.7.2.4.2deki seviye devam ettirilmelidir.
Madde
b) 25 kaptan oluan mevcut partideki kabul edilemeyen kusurlarn says 10u aarsa, sebebin incelemesi
ve dzeltmesi sonrasnda, Madde A.7.2.2ye gre imal edilen yeni bir parti olarak balanmaldr.
A.7.3 Sadece Deney Grubu 3bye gre seri olarak imal edilen basnl kaplarn NDT
seviyesinin belirlenmesi iin alternatif ilem
0,85lik kaynak verimi olan Deney Grubu 3b Malzeme Gruplar 1.1, 1.2 ve 8.1den seri olarak imal edilen
kaplar iin Madde A.7.2nin yerine aadaki alternatifler kullanlabilir.
A.7.3.1 Genel NDT seviyesi

Her 25inci kabn boyuna kaynaklarnn % 100ne ilave olarak,
Her bir vardiya balangcndaki ilk kabn ve her bir vardiyadaki son kabn boyuna kaynaklarnn % 100
hacimsel olarak deneye tabi tutulmaldr.
Boyuna kaynak balants hacimsel deneye tabi tutulan kaplar ayrca evresel kaynaklar ve btn T
balantlar iin % 10luk hacimsel deneye tabi tutulmaldr. evresel kaynaklarn boyuna kaynakl balantlar
gibi ayn saysal aralkta yaplmamas halinde; ayn kaplar zerinde vardiyann ilk ve son evresel kaynakl
balantlar ve T balantlarnn evresel olarak hacimsel deneye tabi tutulmaldr.
A.7.3.2 NDT seviyelerindeki mteakip ayarlamalar iin hkmler

a)
Kabul edilemez mnferit kusurlar durumunda aadakiler uygulanmaldr:

1) Kusurdan oluan hasarlar tamir edilmeli ve kaynak dikii % 100 yeniden deneye tabi tutulmaldr.
2) Ardk iki ilave kaptaki ayn tipte olan kaynaklar % 100 deneye tabi tutulmaldr.
3) Kabul edilemez mnferit ilave kusurlar durumunda, deneye tabi tutulacak kaynaklarn miktar iki kat
olmaldr.
39
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
b) oklu kusur durumunda, kusurlar giderilinceye kadar o vardiyadaki oklu kusurlu durumdaki kaplarn
kaynaklar % 100 deneye tabi tutulmaldr. lve olarak bir sonraki kap dorulama iin deneye tabi
tutulmaldr.
A.7.4 Seri olarak imal edilen basnl kaplar iin basn deneyi
Madde A.11e gre istatiksel bir metot kullanlarak deneye tabi tutulabilecek seri olarak imal edilen tehlike
snf Iin kaplar dndaki her bir kap, Madde 10.2.3e gre basn deneyine tabi tutulmaldr.
A.8 Kabul kriterleri

A.8.1 Mnferit kusurlar
Bir kabn ksmi tahribatsz muayenesi esnasnda bir kusurun bulunmas halinde; yeniden inceleme ve tamir
Madde 6.6.6ya gre olmaldr. Ancak incelenen kabn kesiim blgelerinde bulunan kusurlar, buralarda
bulunan kaynak dikiinin sonucu olarak dikkate alnmaldr.
A.8.2 oklu kusurlar

A.8.2.1 Kaynak dikiinin tamam muayene edildiinde kaplardaki kaynak dikilerinde kabul edilemez
kusurlarda bir tekrarlama olmas halinde; o partideki kaptan hemen nce ve sonra imal edilen kaplar,
tahribatsz muayene iin Madde 6.6.6da verilen ileme gre muayene edilen ayn kaynak dikilerine sahip
olmaldr.
A.8.2.2 Bu iki kabn uygun kaynak dikilerinde hibir kabul edilemez kusurun bulunmamas halinde; daha
sonraki zel muayenelerin yaplmasna gerek yoktur.
A.8.2.3 Kaplarn ncesinde veya sonrasnda kabul edilemez kusurlar bulunmas halinde; hibir kabul
edilemez kusuru bulunmayan bir kaba kadar, daha sonraki kaplar srayla Madde A.7.2ye gre
deerlendirilmelidir.
A.9 aretleme
Btn kaplar, iaretlemenin Madde 11e uygun olduunu salamak iin sevk ncesinde muayene edilmelidir.
Kaplarn bu eke gre imal edildiini gstermek iin kaplara A iareti konulmaldr.
Basn deneyi ve sevk srasnda belirli bir sre gemesi durumunda (rnein depodaki kaplar); aradaki
srede hibir bozulma veya hasarn meydana gelmedii garanti edilmelidir. Geici bir isim plakas taklm
ise; kalc plaka, Madde 11e gre btn hususlara uyulduunu salamaldr.
A.10 Dokmantasyon/Belgelendirme
Her bir kap iin bu standarda uygunluk belgesi hazrlanmaldr. Belgelendirme, sz konusu kabn seri
numarasn aka gstermelidir. Serideki herhangi bir eksik numarann sebebi aka ifade edilmelidir.
Madde 12de tanmlanan imalat kaytlar muhafaza edilmelidir.
A.11 Seri olarak imal edilen kaplar iin istatiksel bir yntemin kullanld basn
deneyi
statiksel bir ynteme dayal basn deneyi sadece aada verile artlarn tamamnn salanmas
durumunda yaplabilir:
a) Malzemeler, Malzeme Grubu 1.1, Malzeme Grubu 1.2 ve Malzeme Grubu 8.1e gre snrlandrlmtr.
b) Ana kaynak diki balantlar hacimsel incelemeye msaade etmelidir.
A.11.1 Genel NDT seviyesi

Btn kaynaklarn % 100 iin btn kaplar gzle muayeneye, manyetik parack muayenesine ve daha
sonra hacimsel olarak deneye tabi tutulmaldr. Deney, Madde 6.6.3n zelliklerine gre yaplmaldr.
A.11.2 Yorulma
Kabn yorulma mr 500 evrimi amamaldr.
40
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
A.11.3 Kabul kriterleri

NDT sresince kabul edilemez kusurlarn bulunmas halinde; kap, imal edilen snflandrma serisinden
kartlmal ve tamir edilmeli ve mnferit bir kap olarak Madde 6.6.6ya gre muayene edilmelidir.
A.11.4 statiksel metoda gre basn deneyi

Btn basn deneyi aada verilenler zerinde yaplmaldr:
Her bir vardiyann balangcndaki ilk kap ve her bir vardiyann sonundaki kab,
Her bir 5inci kap veya % 95lik gven snr veren istatiksel bir seim plan.
Bir kabn basn deneyinde yetersiz bulunmas halinde; partideki btn kaplar basn deneyine tabi
tutulmaldr. Bu partideki dier kaplarn basn deneyinde yetersiz olmas halinde; en yakn ilk ve takip eden
partilerin tamam basn deneyine tabi tutulmaldr.
A.11.5 aretleme
Btn kaplar, iaretlemenin Madde 11e uygun olduunu kantlamak iin sevk ncesinde muayeneye tabi
tutulmaldr. Kaplarn bu eke gre imal edildiini ancak daha nce istatiksel bir metoda gre deneye tabi
tutulduunu gstermek iin kaplara TC 54 AS iaretleri konulmaldr. sim plakas, bir basn deneyinin
yaplmadn aka ifade etmelidir. sim plakas ayrca iletme deneyi iin kullanlacak deney basncn da
ifade etmelidir.
41
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek B
Basnl kaplar iin ayrntl boyutsal zellikler
Hesaplama ve yapmla ilgili deerlendirmeyi kolaylatrmak amacyla eitli paralar kapsayan aadaki
bilgilerin salanmasna zel nem verilmelidir:
Bombeli ular: Bombe yarap, i ke yarap veya elipsoidal ekline ilave olarak ekillendirme sonras
en kk et kalnl ve i/d ap; ekillendirme metodu ve sl ilem,
Gvde mahfazas: Kalnlk, ap, uygulanabilirse dorusal hizalama tolerans,
Flanlar (kr flanlar dhil): Tipi, standard ve snf veya zel ise; en kk kalnlk, matkapla delme, i ve
d aplar, gbek lleri ve dzlem detaylar ve kaynak detaylar, plaka malzemeden kesilmise ilave
olarak NDT,
Cvatalama: ap, vida dii tipi, cvata uzunluu, cvatalarn says, saplama deliklerinin taban ve basn
tutma yzeyi arasndaki metalin kalnl ve saplamalar iin klavuz ekme derinlii,
Contalar: Tipi, snf, malzemesi, kalnl, i ve d aplar ve conta yerletirme bilgileri,
Nozullar: Et kalnl (asgari), d ap, kaba montaj metodu, kap ierisindeki boyutlar ve izdm;
uygulanabilirse belirtilecek ykler; bir dierine ve ana kaynakl balantlara gre aklklarn konumu,
Kaynaklar: Kaynak profillerine ve boyutlarna ilave olarak kaynak hazrlyla ilgili boyutsal detaylar
(rnein aklk, burun kalnl, hazrlk as),
Nozullar, destekler, tama kulaklar vb. iin takviye plakalar: Genilik uzunluk kalnl ihtiva eden
gerekli plaka boyutlar ve takviye plakalarnn destekleme asn ihtiva eden kelerin yarap, ilave
olarak boaltma az ayrntlar,
Boru plakalar (s deitiriciler): Boru deliklerinin delme dzenleri (biim dzeni, deliklerin says),
borularn boyutlar (rnein d ap ve et kalnl), plakann asgari kalnl, kaynak ayrntlar,
Kapaklar: Asgari kalnlk, civata delikleri iin delik ls ve blm dairesi apn ihtiva eden boyutlar,
Konik kesitler: Koni as, gvdeye kadar boum yarap (uygulanabilirse); koninin byk ve kk
ularndaki aplar, asgari kalnlk ve koninin dz uzunluu,
Takviyeler (yatay kap): Sralan, say ve kalnl veya rgleri ve flanlar, taban plakas, sabitleme
cvatas, delik hatvesi ve aplarn ihtiva eden boyutlar; bombeli ularn teet izgisinden takviyelerin
merkezine kadar olan mesafe, ayak taban plakasn desteklemek iin takviyeler ve kabn merkez
izgisinin ykseklii arasndaki mesafe,
Takviyeler (dey kap): ap, ykseklik, kalnlk, gvdeye montaj metodu, bombeli ucu ihtiva eden etek
boyutlar; takviyelerin kullanlmas halinde; rg kalnlnn sralan, ykseklii vb., taban emberi
aplar, ii ve d, kalnl, sabitleme cvata deliklerinin says ve hatvesi ve ap,
Tama kulaklar: Sralan, kalnl, delik boyutu kaldrma as, kulak boyutlar, kulaklarn konumu,
Dz plakalar: Dayanm zelliklerini (kesit alan, says, adm, kaynak ayrntlar) ihtiva eden uzunluu,
genilik ve kalnlk, monte edilmise,
Krkler: Yaylanma deeri, basn, ap, msaade edilebilir eksenel, yanal ve asal hareketleri, msaade
edilebilir evrim says,
Emniyet vanalar: Says, boyutu ve ayar basnc ve kapasitesi; zellikleri/kodu ve onay; en kk boaz
boyutu,
i: Kaynak ayrntlar (kap cidarna kaynaklar),
Uygulanabilirse toleranslar: zel toleranslar dhil olmak zere,
Patlama diski: Gvdesini, snfn ihtiva eden tipi.
42
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek C
Giri ve muayene aklklar, kapatma mekanizmalar ve zel kilitleme
elemanlar
C.1 Genel
Btn kaplar, i muayene ve temizleme iin girie msaade etmek amacyla yeterli say ve boyutta
aklklarla donatlmaldr.
Muayene aklklarnn says, boyutu ve konumu Madde 2 ve Madde 3te verilen zelliklere gre olmaldr.
Tasarm faktrleri sebebiyle aklklarn en yksek boyutlarnn almas halinde; aklklarn ap, grlebilir
alan ayn olacak biimde geniletilmelidir.
Madde 2de verilen boaz veya halkalarn ykseklikleri iin snrlar, i boyutlarn uygun olarak artrlmas
halinde alabilir. Konik biimli halka veya boazlar asgari 15lik bir eimde olmaldr (15den daha kk
eimler iin silindirik biimlerdeki snrlar uygulanr). basn kuvvetlerinin kapak plakasn dz bir contaya
kar zorlad durumda giri ve muayene aklklarnda, boaz veya halka ile bunun gibi kapaklarn tapalar
veya oyuklar arasnda 3 mmyi amayan bir toplam aklk olmal (btn evrede 1,5 mm) ve tapa derinlii
contay tutacak yeterlikte olmaldr.
C.2 Giri ve muayene aklklarnn tipleri ve boyutlar

C.2.1 Gzetleme delikleri
Gzetleme delikleri, i ap asgari 50 mm olan (byk gzetleme delikleri) aklklardr, kk kaplar iin i
ap 30 mm olan gzetleme delikleri (kk gzetleme delikleri) kabul edilebilir. Flan ykseklii aklk
apn amamaldr.
C.2.2 El giri delikleri

Temizleme iin bir el giri delii 80 mm100 mmden kk olmamal veya 100 mmlik bir i apa sahip
olmaldr.
Muayene iin bir el giri delii 100 mm150 mmden kk olmamal veya 120 mmlik bir i apa sahip
olmaldr. Boaz veya halka ykseklii 65 mmyi, boaz veya halkann konik olmas durumunda 100 mmyi
amamaldr.
C.2.3 Ba giri delikleri

Ba giri delikleri; ba, bir branman ve bir lambann ayn anda girebilecei boyutta olan aklklardr. Ba
giri delii boyutlar 220 mm320 mmden kk olmamal veya 320 mmlik bir i apa sahip olmaldr. Boaz
veya halka ykseklii 100 mmyi veya konik olmas durumunda 120 mmyi amamaldr.
C.2.4 Adam giri delikleri

Adam giri delikleri; herhangi bir yardmc donanm tamayan bir kiinin kaba girebilecei ve kabilecei
boyutta olan aklktr. Adam giri delii boyutlar 320 mm420 mmden kk olmamal veya 420 mmlik bir
i apa sahip olmaldr. En kk ap 460 mmden veya asgari 460 mm410 mm ovallikten daha byk
olmad srece; boaz veya halka ykseklii 150 mmyi amamaldr.
C.2.5 Kurtarma delikleri

Kurtarma delikleri; kurtarma ve koruma donanml bir kiinin giri ve kna msaade eden deliklerdir.
Bunlar 600 mm apnda olmaldr. Tasarm faktrleri sebebiyle bunun mmkn olmamas durumunda, 600
mmlik bir aklk elde etmek iin bir kurtarma deliinin boyutu, boaz yksekliinin 250 mmyi amamas
artyla 500 mmden kk olmayacak ekilde azaltlabilir. Bu durumda, kabn ierisine emniyetli giri iin
zel donanma msaade edilmelidir.
C.3 Giri ve muayene aklklarnn tipleri, konumu ve asgari says

Muayene aklklar, tercihen kabn ierisinden ve zellikle yksek gerilmeye maruz kalm ve yksek risk
altndaki boyuna ve evresel dikilerin muayenesine uygun olmaldr.
43
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Yksek gerilmeye maruz kalm alanlar; ke balantlar, boumlar ve byk aklklarn evresindeki
alanlardr.
Yksek risk altndaki alanlar; akkan haznesi veya kabn taban, sv seviyesi ve kullanmdan kaynaklanan
korozyon veya anma oluabilen alanlardr.
Kresel kaplar dndaki btn kaplar iin gerekli muayene aklklarnn tipleri, konumu ve asgari says
izelge C.3.1e uygun olmaldr (kresel kaplar izelge C.3.2ye uygun). Tasarm sebebiyle giriin mmkn
olmad durumlarda; ilave muayene aklklar gerekli olabilir.
Sklebilen ular veya kapaklar, boru hattndan, aletlerden veya benzer donanmlardan kartlabilen flanl
balantlar, asgari olarak muayene delikleri vastasyla elde edilebilen duruma e deer olan nozullarn
boyutlar ve konumunun i ksmlarn genel bir grnnn salamas artyla dier btn muayene
deliklerinin yerini alabilir (dier durumlarda gerekli olmaldr).
izelge C.31 Kresel kaplar dndaki kaplardaki giri ve muayene aklklarnn tipleri ve asgari says
ap, Di
mm
Di 300
Silindirik blmn uzunluu, L

mm
L 1000
Her bir uta 1 kk gzetleme delii
L > 1000
Her bir uta 1 kk gzetleme delii. nceleme iin

gzetleme delikleri ve dikiin herhangi bir ksm
arasndaki mesafe 500 mmyi amaz. Bu mesafe
alrsa, ilave bir byk gzetleme deliia
salanmaldr.
L 1500
Her biri bir uta veya biri uca yakn 2 byk

gzetleme delii veya silindirik blmn merkezinin
te birinde 1 el giri deliia.
L > 1500
Silindirik blmn her bir ucuna yakn veya ularda 1

el giri deliia . nceleme iin gzetleme delikleri ve
dikiin herhangi bir ksm arasndaki mesafe 750
mmyi amaz. Bu mesafe alrsa, ilave bir el giri
deliia salanmaldr.
L 1500
Birisi yakn veya her bir uta1 byk gzetleme delii

ve 1 el giri delii.
1500 < L 3000
Silindirik blmn merkezinin te birinde 1 ba giri

delii veya 300 < Di 450, L > 1500 durumundaki gibi
ba giri delikleri.
L > 3000
Ba giri deliinin ekseni ve incelenecek kaynan

herhangi bir ksm arasndaki en byk mesafe 1500
mmyi (el giri delikleri iin 1000 mm) amayacak
ekilde, muayene aklklarnn says artrlmaldr. El
giri delikleri, silindirik blmn her bir ucuna yakn
veya her bir uca yerletirilmelidir.
L 2000
Silindirik blmn merkezinin te birinde 1 ba giri

delii veya birisi silindirik blmn her bir ucuna yakn
veya ularda 2 el giri delii veya 1 adam giri delii
L > 2000
Di 840, L > 3000 durumundaki 1 adam giri delii

veya ba giri delikleri.
300 < Di 450
450 < Di 840
840 < Di 1200
Di > 1200
Aklklarn asgari says ve tipi
1 adam giri delii veya gerekli ise 1 kurtarma delii.
Not zel durumlar iin farkl boyutlardaki kurtarma delikleri veya adam giri delikleri iin zellikler
mteri tarafndan salanmaldr. Dier alternatiflerin salanmas durumunda, seim, imalatnn
takdirindedir.
a
44
Gzetleme delikleri ve el giri delikleri, boyuna diki grnecek biimde yerletirilmelidir.
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
izelge C.32 Kresel kaplardaki giri ve muayene aklklarnn tipleri ve asgari says
ap, Di
mm
Di 450
Asgari aklk says ve tipi

2 byk gzetleme delii veya 1 el giri delii
450 < Di 840
1 el giri delii veya 1 ba giri delii
840 < Di 1200
1 ba giri delii ve 1 adam giri delii
Di > 2000
1 adam giri delii veya gerekli ise 1 kurtarma delii
Not zel durumlar iin farkl boyutlardaki kurtarma delikleri veya adam giri delikleri iin zellikler
mteri tarafndan salanmaldr. Dier alternatiflerin salanmas durumunda, seim, imalatnn
takdirindedir.
C.4 Kk kaplar zerindeki gzetleme delii aklklar iin alternatif zellikler

ap 300 mmye eit veya daha kk olan kaplar iin Madde C.2 ve Madde C.3 ve izelge C.31deki
zellikler aadaki gibi deitirilebilir:
a) Gzetleme deliklerinin i ap doru i temizliine msaade edecek derecede byk olmal ve 300
mmye kadar (300 mm dhil) bir i ap olan kaplar iin 19 mmden kk olmamaldr.
b) yzey bu kk gzetleme delikleri yardmyla tam olarak grlemiyor ise; gzle muayene, imalatnn
talimatlarnda ayrntl bir ekilde aklamas gereken ilave bir muayene metodu ile yaplmaldr.
C.5 Kapatma mekanizmalar ve zel kilitleme elemanlar

C.5.1 Ama
Bu madde, btn kapatma mekanizmalar iin zellikleri belirler.
C.5.2 Tarifler
C.5.2.1 Ama ve kapatma cihazlar
Bir kabn alma faaliyetleri (rnein muayene, suyu ekme veya havalandrma, doldurma veya boaltma)
iin yerinden kartlabilen paralar.
C.5.2.2 Hzl ama ve kapatma cihazlar

Her biri mnferit olarak altrlmas gerekli olan eitli kilitleme elemanlarna sahip ama ve kapatma
cihazlarndan daha hzl alp kapanabilen tek kontroll ama ve kapatma cihazlarnn btn tipleri.
C.5.3 Yapm malzemeleri, tasarm

Ama ve kapatma elemanlar, deney basnc altnda gevememeli ve kazara alamayacak ekilde
tasarmlanmal ve imal edilmelidir.
Ama ve kapatma cihazlarnn btn elemanlar iin EN 134452de msaade edilen malzemeler
kullanlmaldr. EN 134453n tasarm kurallar ve EN 134454n imalat kurallar uygulanmaldr.
eitli kilitleme elemanlar olan ama ve kapatma cihazlarndaki bu paralar, alma artlar altnda yk eit
olarak dalacak ekilde tasarmlanmal ve imal edilmelidir.
Ama ve kapatma elemanlarnn (sng tipli ama ve kapatma cihazlar zerindeki kamlar) birim alan iin
msaade edilebilir basn belirlenirken, yzeyin (ileme tabi tutulmu) kalitesi ve snglerin hizalanmas
(ilenen hizalama) dikkate alnmaldr.
Dzgn yk dalm veren tamamen ileme tabi tutulmu ve hizalanm elemanlar iin izin verilen msaade
edilebilir birim alann %100 kullanlabilir.
Tamamen ilenmemi elemanlar iin msaade edilebilir birim alan % 75i amamaldr.
Anma veya korozyon sebebiyle kapatma elemanlarnda muhtemel bir zayflama iin hesaplanan boyutlar
uygun paylarla artrlmaldr.
45
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
3 kilitleme elemanndan daha fazla kilitleme eleman olan ama ve kapatma elemanlar iin her bir kilitleme
eleman zerine etki eden teorik olarak hesaplanan gerilme yk en az % 20 artrlmaldr.
Kabn muhteviyat patlayc, alevlenebilir, zehirli, oksitleyici veya andrc ise; ama ve kapatma cihaznn
gevememesinin salanmas iin zel tasarm nlemleri alnmaldr. Kapak, contalar basnc szdrmayacak
ekilde tasarmlanmaldr. Bir contadaki sznt durumunda, szntnn sebeplerini asgariye indirmek amacyla
emniyetli havalandrma veya muhteviyatn boaltlmas iin tasarmda gerekli hkmler yer almaldr.
Conta, halkal veya deiik malzemeli contal tapalarla kapatlmaldr.
Bir boyunduruk ve bir merkezi civatalama vastasyla tutturulan i kapaklar iin delik kenaryla ilgili boluk
aadaki deerleri amamaldr:
a) 32 bar basnlar iin 3 mm,
b) > 32 bar basnlar iin 2 mm.
C.5.4 Vidal kenetleyiciler

Vidal kenetleyiciler (ekil C.5.41) uygun olarak dorulanmaldr
Bunlar; kmaya kar gvenilir hale getirilmeli ve gevetildiinde dmeyecek ekilde kaba tutturulmaldr.
Her bir kapatma elemannda vidal kenetleyicilerinin says, boyutu ve kalitesi, kap imalatsnn isim plakas
zerinde gsterilmelidir.
Aklama
I : Tutma halkas
B : Flan genilii (mm)
C : Civata dairesi ap (mm)
ekil C.5.41 kmaya kar tipik emniyete alma rnekleri olan vidal kenetleyicilerin takl olduu flanlar
C.5.5 Mafsall civatalar

Kanallar ierisine hareket ettirilen mafsall civatalar (rnein halka bal civatalar) kmaya kar emniyete
alnmaldr (ekil C.5.51). Somunlar ve rondellar kanal dndaki btn yzey zerinde bulunmaldr.
46
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Aklama
I : Kaymaya kar emniyet
B : Flan genilii (mm)
C : Civata dairesi ap (mm)
ekil C.5.51 Mafsall cvatalar takl olan flanlar
C.5.6 Boyunduruk tipli kapatma elemanlar

Kapatma elemannn bu tipi (ekil C.5.61), bir tarafndan mafsall ve kar tarafndan eitli kapatma
elemanlaryla (rnein skma vidalar) kapal olan bir d kapaktan olumaktadr.
D kapakl boyunduruk tipli kapatma elemanlar, boyunduruk kartlmadan nce skma takm alp kapak
kaldrlacak ekilde tasarmlanmaldr.
Boyunduruk tipli kapatma elemanlarnn ortalama conta ap;
a) 3,0 bar basnlar iin 500 mmyi,
b) > 3,0 bar basnlar iin 350 mmyi
amamaldr.
Aklama
D : Ortalama conta ap (mm)
ekil C.5.61 Boyunduruk tipli kapatma eleman
47
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
C.5.7 Hzl ama ve kapatma cihazlar

C.5.7.1 Genel
Hzl ama ve kapatma cihazlar terimi esas olarak;
Sng tipli kapatma elemanlar,

Merkezi kilitleme cihazlarn,
Halka tipi kapatma cihazlarn,
Madde C.5.6da tanmlanandan byk conta aplar iin boyunduruk tipi kapatma elemanlar,
Srgl kap kilitleri ve benzerlerini
kapsamaktadr.
Bu paragrafn ihtiva ettii cihaz tipleri aada zellikleri bulunan ama ve kapatma cihazlardr:
Motor veya elle altrlan,
Elle veya otomatik olarak verilen kontrol iticileri vastasyla hareketlerin balatlan,
Otomatik olarak izlenebilme ilevi olan.
Birden fazla vidal balants olan ama ve kapatma cihazlar, bu paragrafn kapsam dndadr.
Ama ve kapatma cihaz iin bir rnek ekil C.5.71de gsterilmitir.
Aklama
A : Kapal kap, son konumdaki kilitleme kamlar
B : Emniyet kancas yardmyla kapnn kapal tutulmas, artk basncn azalmas
C : Kapnn almasna msaade edilir, emniyet kancas ve kilitleme kamlar alr
1 : Emniyet kancas
2 : Kilitleme eleman
3 : Kilitleme kam
ekil C.5.71 Hzl ama ve kapatma cihaz iin tipik bir rnek
48
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
C.5.7.2 Tasarm
Elle altrlan ama ve kapatma cihazlarnda, kapak veya kap ve kilitleme eleman, kapatma veya kilitleme
konumuna kadar elle hareket ettirilir. Kilitleme elemanlar civatalar, mandallar, kamlar, halkalar ve birbirine
getiinde kap veya kapan sallanarak almasn engelleyen kilitleme diskleridir.
Motorla altrlan ama ve kapatma cihazlar, dier tasarm ve yapm aralaryla (rnein uygun
klavuzlama cihazlar) salanmsa, kapak veya kapnn kolay almasn engelleyebilecek zel bir kilitleme
elemanna ihtiya duymazlar.
eitli kilitleme elemanlar olan ama ve kapatma cihazlarndaki bu elemanlar, son konumuna pozitif ve e
zamanl olarak erimelidirler.
C.5.7.3 Emniyet cihazlar

C.5.7.3.1 Genel
Hzl ama ve kapatma cihazlar;
levleri, kabn muhteviyatlar tarafndan bozulamayacak veya etkisiz hale gelmeyecek,
Yetkisiz kiiler tarafndan mdahale edilmeye ve kirlenmeye kar korunacak,
Bakm ve ilevi herhangi bir zamanda kontrol edilebilecek
ekilde tasarmlanmal ve dzenlenmelidir.
Bir kazaya sebep olabilecek btn hareketli paralar, kiileri tehlikeye atmayacak ekilde tasarmlanmal
ve/veya emniyete alnmaldr.
Hareketli paralar;
Srcler zerindeki kapaklar veya koruyucular,

Srgl kaplar zerinde temas yoluyla olan durdurucular,
Temassz bariyerler,
Motorla altrlan kaplar ve kapaklar zerindeki itici temas kontrolleri
gibi emniyet donanmlar ile donatlmaldr.
C.5.7.3.2 Basn altnda tutmann engellenmesi

Hzl ama giri kapaklar veya kaplar takl olan kaplar; giri kaps tamamen kapanmaz, emniyete alma
mekanizmas tamamen birbirine gemez ve tkama elemanna balang yk verilmez ise, kabn basn
altnda kalmamasn salayan cihazlarla donatlmaldr.
Birbirine iten balanan eitli kilitleme elemanlar bulunan mekanizmalarda, eleman, son konumuna pozitif
ve e zamanl olarak ulamaldr.
Kapatma ileminden sonra kapak veya kap kapanr, kilitleme elemanlar konumunda olur ve bunlarn son
konumu izlenebilir ise; elle altrlan kilitleme mekanizmalarnn bu kurala uygun olduu kabul edilmelidir.
Kilitleme elemannn izlenmesi;
a) Kilitleme elemanlar sadece kilitli konumda olduunda kapanabilen basn uyar cihaz (rnein kabn
iine kadar olan kk bir aklk),
b) Kap kilitleme mekanizmas ve basnlandrma sistemi arasndaki bir birbirine kenetleme cihaz
c) Kap veya basn havalandrma vanas giriine kadar basncn uzaktan kontrol edilmesi durumunda, bir
snrlama anahtar/anahtarlar
ile yaplr.
Bir akla bal basn uyar cihaznn en az 8 mmlik bir i ap olmaldr. Bir kilitlenme riskinin olmas
durumunda; operatr tehlikeye atmadan kilitlenmeyi elle kaldrmak mmkn olmaldr.
Birbirine kenetlenen cihazlar iin basncn harici bir kaynaktan uygulanmas durumunda; kap kilitleme
mekanizmas ve basnlandrlm svnn giri vanas arasnda birbirine kenetlenme olmaldr.
49
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Kap ierisine kadar basncn bir enerji girdisiyle artrlmas halinde; birbirine kenetleme dzenlemeleri, kap
kilitleme mekanizmas ve enerji kayna arasnda olmaldr. Basncn bir pompa vastasyla uygulanmas
halinde; kap koruma mekanizmas tamamen birbirine gemedike pompann sistemi basnlandrmas
mmkn olmamaldr.
Kap sadece imalat tarafndan belirtildii gibi kapak veya kapnn tamamen kapanmas ve kilitleme
mekanizmasnn tamamen birbirine gemesi halinde basnlandrlabilir olacak biimde, kapak veya kapnn
kapal konumunun izlenmesi durumunda; gle alan mekanizmalarn bu kurala uygun olduu kabul
edilmelidir.
C.5.7.3.3 Yeniden basnlandrma

Hzl alma giri kaplar takl olan kaplar basn kaynann mnferit olmas ve kapatma veya kap koruma
mekanizmasnn serbest kalmasndan nce i basnc atmosferik basnca kadar drmek iin kabn
havalandrlmasn salayacak cihazlarla donatlmaldr.
Tehlike analizi, operatr zerindeki havalandrlan sv etkilerini dikkate almaldr.
C.5.7.3.4 Artk basn ve scaklk uyars

Hzl alan giri kaplar takl olan kaplar,
a) Herhangi bir artk basn, dar szabilen herhangi bir kalnt akkan ve emniyetli olmayan bir
scaklktaki herhangi bir ilem akkan iin operatr ikaz eden,
b) lem akkan scakln emniyetli bir seviyeye kadar azaltan veya kaptan dar szabilen herhangi bir
zehirli akkann kapatma veya kap koruma mekanizmas birbirine gemeden nce tamamen yok
edilmesini salayan
cihazlarla donatlmaldr.
Bu ilem, deneyi yapan kiiyi riske atmayacak ekilde olan gstergeler ve uyar cihazlarnn salanmasyla
baarlabilir.
Kap contasnn yapmaya eilimli olmas durumunda;
1) Btn kilitleme elemanlarnn serbest kalmasndan nce contay koparacak veya
2) Zararsz artk bir basnca eriilinceye kadar 8 mmden daha kk olmayan kap akln snrlandran
cihazlar salanmaldr.
Bu zellik alet ve kontrol nlemleriyle de baarlabilir. Bu durumda, aadaki kurallar da uygulanr:
I) Basncn tehlike seviyesinin altna kadar drlmesi, en az bamsz iki basn alglaycs tarafndan
izlenmeli ve
II) Kap veya kapa amak iin sinyal sadece basn havalandrma vanas ak konumuna erimesi halinde
ve i ve d basn arasndaki denge iin sinyal verildiinde aktif olmaldr.
Bir sonraki basn evrimi sresince bu sinyallerden birinin kesilmemesi halinde; ilem emniyetli bir duruma
getirilmeli ve
A) Elektrik gcndeki bir arza veya bir kontrol ortamndaki (rnein cihaz havas) arza durumunda; btn
ilemlere ara verilmeli veya kiilerin tehlikeye atlmad kontrol edilmeli ve
B) Kapak veya kapy amak iin sallamak mmkn ise; Madde C.5.7.3.5te tanmlanan cihazlardan biri
taklmaldr.
Not
Basn vastasyla kap zerinde oluan kuvvetler kap nnde duran kiileri yaralamayacak kadar
kkse ve kap kontrolsz bir ekilde alyorsa; basn tehlikesiz olarak kabul edilir.
Benzer ekilde, bir kap ilem akkanna ilave olarak baka malzemeyi ihtiva ediyorsa (tayc ierisinde
veya baka trl); bunlarn scakl da izlenmelidir.
50
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Scakln izlenmesi, kabn o parasna yerletirilen bir scaklk alglama cihaz ihtiva eden bir birbirine
kenetleme dzenlemesi veya ilemin sonunda en yksek scaklkta kalmas beklenen muhteviyatlar
kullanlarak baarlabilir.
C.5.7.3.5 Kap hareketinin snrlanmas

Hzl ama giri kaplar takl olan kaplar, kap ierisinde kalan herhangi bir artk basn sebebiyle kapan
sert bir ekilde almamasn salayan cihazlarla donatlmaldr.
Donatma ilemi, aadakileri salayan bir emniyet cihazl kapak veya kap taklmasyla salanr:
a) Kapak veya kapnn sallanarak almamas,
b) Ama ilemi, kapak veya kapnn sadece zararsz bir artk basnca eriilince alabilmesi iin eitli
biimde elle hareket ettirmeyi veya elle dndrmeyi gerektirmesi.
Motorla alan her bir kap, en az biri kolaylkla eriilebilir ve gzle grlebilen bir ekilde yerletirilmi
kapatma cihaz ile donatlmaldr. Bu cihazlar kendinden ayarl olmamaldr. Bu cihazlardan herhangi biri
altrldnda;
a) Kapnn herhangi bir artk hareketi bir tehlike oluturmamaldr.
b) Emniyetle ilgili dier btn bileenleri, svlarn akn kontrol etmek amacyla kullanlan bir emniyet
durumuna (rnein vanalar, contalar vb.) geri dnmelidir.
c) Normal kontrol sistemini yenilemek amacyla cihaz kapatmak iin zel bir takm, anahtar veya ifre
kullanmak gerekli olmal ve bunun gibi kendinden ayarlama bir tehlikeye sebep olmamaldr.
C.5.7.3.6 Hava ile iebilen veya basnla harekete geen contalar

Hava ile iebilen veya basnla harekete geen contalar iin aada yazlan ilave kurallar belirlenir:
a) Yardmc bir szdrmazlk basnc kullanan contalar, kilitleme elemannn paras olarak dikkate
alnmamaldr.
b) Kabn yapm sresince, yardmc bir szdrmazlk basncnn tahliye veya istem d basn kayb
srasnda kiiler tehlikeye atlmamaldr.
c) Contalar sadece kilitleme elemanlar tamamen birbirine kenetlenmi konuma eritiinde
basnlandrlmaldr.
d) Basnlandrlan svnn kaba giriine msaade eden vana, sadece contann szdrmazlk basnc tasarm
basnc deerine eritiinde almaldr.
e) Kap ama ilemi sresince, basnl havalandrma vanas ak, kapak yeniden basnlandrlyor
sinyali (rnein iki basn alglaycsndan) kapak veya kapnn kilidi almadan nce yardmc
szdrmazlk basncnn serbest braklmas aamasn da balatmaldr.
f) Kapya, conta basncn imalat tarafndan belirtilen en kk basncn altna drecek ekilde bir cihaz
taklmaldr. Bu durumda;
Kabn ierisine akkan girii engellenmelidir,

alma kesilmeli ve emniyetli bir duruma getirilmelidir,
Bir hata durumuna iaret edilmelidir,
Kap kapal kalmaldr,
Hibir hasara sebep olmamaldr.
C.5.7.4 Deneme
Bu standardn zelliklerine uygun ilevler imalatdaki basnl kabn son deney artlar ile denenmelidir.
Bunun mmkn olmamas durumunda, basnl kap hizmete alnmadan nce kurulum artlarnda deneye
tabi tutulmaldr.
Seri olarak imal edilen kaplarda kullanlan btn hzl ama ve kapatma cihazlar bir model kabul kriterine
tabi tutulmaldr.
Hzl ama ve kapatma cihazlarnda bir model kabul ileminin kullanlmamas ve kaplardan birinde
kullanlmas durumunda; bunlar, alma ncesi sadece tasarm gzden geirme ve ilevsellik deneyine tabi
tutulabilirler.
C.5.7.5 aretleme
Her bir kap aadaki bilgilerle iaretlenmelidir:
51
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
a) malatnn tantm,
b) Cihazn tantm,
c) altrma parametrelerinin ve scaklklarn snrlama tanmlamas.
C.5.7.6 altrma ve bakm talimatlar

malt, altrma personeli iin altrma ve bakm talimatlarn oluturmal ve mteriye/kullancya teslim
etmelidir.
Bu talimatlar en azndan;
Hizmet/bakm aralklar. Bunlar belirtilmeli ve gzlenmelidir.
Bakm kaytlarn kullancnn saklamas gerektiini,
ekil deiiklii, anma, hasar vb. iin kapatma mekanizmasnn kontrol edilmesini ve gerekli olabilecek
anm paralarn deitirilmesi hakkndaki bildirimleri,
Gerekli ise imalat nlemleri ve toleranslar (gerekli ise) belirtmeli. Anmaya maruz kalan ve yenisiyle
deitirilebilen paralar, tip incelemesi ve onayna uygun olarak tasarm ve malzeme zellikleriyle birlikte
bakm el kitabnda ak bir ekilde tanmlanmasn,
Bu malzemelerin nce hzl ama ve kapatma cihaznn imalatsyla mzakere edilmesinden ve zel
altrma artlarnn gz nne alnmasndan sonra ancak kullanlabileceini,
Emniyetli almalar iin altrma personeline yeterli talimatlarn verilmesi gerektiini,
altrma talimatlarnn basl bir belgede belirtmesi gerektiini ve kabn altrlaca yerde kullanlabilir
olmas gerektiini
ihtiva etmelidir.
52
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek D
(Bilgi iin)
Sznt deneyi
D.1 Genel
Uygun bir sznt deney metodunun seim kriteri EN 1779:1999da verilmitir. Kabarck deneyi EN 1593te,
helyum deneyi EN 13185te ve basn deiimi deneyi EN 13184te belirtilmitir.
Herhangi bir dk basn sznt deneyi, herhangi bir hidrostatik basn deneyinden nce yaplmaldr.
D.2 Sznt deneyi personeli

Sznt deneyini yapacak personel EN 473:2000e uygun nitelikte olmaldr.
53
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek E
(Bilgi iin)
Akustik yaynm
E.1 Genel
Bu ekte tanmland gibi akustik yaynm teknolojisi, zorunlu deneyin ve muayene zelliklerinin deitirilmesi
olarak deil, pnmatik deney ve birleik hidrostatik/pnmatik deney iin tamamlayc bir nlem olarak
ngrlmtr.
Metot, bombeli veya dz ulu kreler ve silindirler gibi basit geometrili basnl kaplara uygulanabilir ve
sreksizlii olan basnl kaplar iin ve geme balantlar ve/veya srt eridinde kaynaklar olan basnl
kaplar iin kullanlmamaldr.
E.2 Kullanlabilecek standardlar

Akustik yaynma uygulanan standardlar aada gsterilmitir:
EN 13309 Non-destructive testing Terminology Part 9 : Terms used in acoustic emission testing
EN 13554 Non-destructive testing Acoustic emission General principles
EN 134771 Non-destructive testing Acoustic emission Equipment characterisation Part 1 :
Equipment description
EN 134772 Non-destructive testing Acoustic emission Equipment characterisation Part 2 :
Verification of operating characteristics
CEN/WI 00138076 Non-destructive testing Acoustic emission Acoustic emission during proof testing
E.3 Akustik yaynm personeli

Akustik yaynm gerekletirecek personel EN 473:2000e uygun nitelikte olmaldr.
E.4 lve kurallar

Hazrlk, deney ilemi ve rapor etme CEN/WI 00138076ya gre yaplmaldr. Alglayclarn says, deneye
tabi tutulan basnl donanmn % 100 hacimsel olarak izlenmesi iin yeterli olmaldr.
Basnlandrma oran, dakika bana en yksek deney basncnn % 1ini amamaldr.
lme ilemi, basnl donanmn gzle incelemesi iin eriilen Pi basncna kadar yeniden basnlandrma
srasnda da devam ettirilmelidir.
izelge E.41 K deerleri (en yksek msaade edilebilir alglayc aralnn belirlenmesi iin)
Akma dayanm (N/mm2)
K deeri
275 ila 355

12 dB
> 355
6 dB
Not 1 Malzeme gruplar 8, 9, 10 ve 11 iin K deerleri, yazl bir yntemle (veri taban ve laboratuvar
deneyine bal olarak) belirtilmelidir.
Not 2 Tekrar deneyleri ve basnl kabn ikinci yklemesi iin K deeri, 6 dB artrlmaldr.
54
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek F
alma ve deneydeki statik balk hareketi durumundaki standart
hidrostatik deney
F.1 Basn deneyi ve alma srasnda dey konumda olan kaplar
alma ortam deney ortamndan daha byk younlukta olduunda; deney basnc (P deney, bar), kap
tarafndaki bir A noktasnda (ekil F.11) llen basnca kadar artrlmaldr.
Pdeney
= Pt + Pt
(F.11)
Burada;
Pt Madde 10.2.3.3.1de verilmitir ve
Pt = K ( F g HF T g H )
(F.12)
Burada;
HF alma srasndaki akkann ykseklii (mm),
H Deney srasndaki akkann ykseklii (mm),
F alma ortamnn younluu (kg/m3),

T Deney ortamnn younluu,
g = 9,81 m/s2 10 m/s2,
K = 108 (dzeltme faktr)
dr.
ekil F.11 Boyutlar
F.2 Basn deneyi srasnda yatay ve alma srasnda dey konumda olan kaplar
Basn deneyi yatay konumda yaplm ise, A noktasnda (ekil F.11) llen basn aadaki gibi
olmaldr:
Pdeney
= Pt + Pt
g Di
Pt = K T g H + T
2
(F.21)
Di
= K T g H + 2
(F.22)
55
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
F > T ve FHF> TH ise,

Pt = K T g H + K ( F T ) g HF +
K T g Di
D
= K T g H + i + ( F T ) g HF
2
2
(F.23)
Burada;
T Deney ortamnn younluu (kg/m3),

H Statik basn ykseklik, en yksek doldurma seviyesi (su ortamyla basn deneyi srasndaki doldurma
seviyesi, ekil F.11) (mm),
Di Kabn i ap (ekil F.11) (mm),
HF Akkann statik basn ykseklii, sv alma ortamnn almas (doldurma seviyesi snrlaycsyla
veya benzer korumayla korunan) srasndaki en yksek doldurma seviyesi (ekil F.11) (mm),
F Sv alma ortamnn younluu (kg/m3),

g = 9,81 m/s2 10 m/s2
dir.
rnek:
PT = K T gH
T = 1000 kg/m3, g = 10 m/s2 ve H = 1000 mm iin sonu;
PT = 1000 10 1000 K = 107 kg mm/m2 s2 = 10-1 bar
56
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek G
Periyodik yklere maruz kalan basnl kaplarn muayenesi ve deneyi
G.1 Genel
Periyodik yk durumunda yorulma hasarndan korunmak amacyla, N > 500 tam basn evrimi iin kabn
mrn snrlayabilecek alanlar olan basnl kabn kritik alanlar (kritik alanlarn tanm iin EN 134453e
baklmaldr) iin daha fazla muayene ve deney zelliklerine ihtiya vardr. Bunu gerekletirmek iin, EN
ISO 5817:2002 Kalite Seviyesi B, bu kritik alanlardaki msaade edilebilir en fazla kusur iin referans
seviyedir. Periyodik olarak yklenmi kaplar iin yzey kusurlarnn (yanma oluu bulunmamas, hibir kk i
bkeyliinin olmamas, tam nfuziyetli kaynaklar iin nfuziyet eksiklii) bulunmamas ve przsz geilerin
olmas gereklidir. Sadece przsz geilere msaade edilir (Blm 3 ekil 187). Benzer ekilde, sivri
tepeleme gibi kusurlar kesinlikle kritiktir ve Blm 4teki msaade edilebilen en fazla sivri tepeleme veya
EN 134453:2002 Madde 17 ve Madde 18deki yorulma analizinde msaade edilen deer ve aada
bahsedilen deer almamaldr.
Bunlar, kap Deney Gruplar 1, 2 veya 3e dayal olarak genel kap deneme zelliklerine ilave deney
zellikleridir.
Btn kritik alanlar, tasarm belgesinde ak bir ekilde belirtilmelidir (EN 134453 ve bu standardn Madde 5i).
G.2 Muayene ve deney kapsam

Madde 6.6.2deki zelliklere ek olarak btn kritik alanlar, yzey ve hacimsel kusurlar (Madde 6.6.3.3 ve
Madde 6.6.3.4) iin gzle ve NDT ile % 100 muayene edilmelidir.
G.3 lem ve kabul kriteri

izelge G.31; metot, tanmlama ve kabul kriterini gstermektedir. Bu izelge EN 12062ye dayanmaktadr.
izelge G.31 Periyodik olarak yklenmi bileenlerin kritik alanlar iin NDT metotlar, teknikleri,
tanmlamas, kabul kriteri
NDT Metotlar
(ksaltmalar)
Gzle muayene
(VT)
Teknikler
Tanmlama
Kabul kriteri
EN 970:1997
prEN ISO 5817:2002

(yzey kusurlar)
Radyografi (RT)
EN 1435:1997:1997 Snf B
Ultrasonik deney
(UT)
EN 1714:1997:1997
en azndan Snf Ba
EN 12517:1998 ve
lve izelge 6.1.5.5
2
EN 1713:1998b
prEN ISO 5817:2002c

(yzey kusurlar
Kabul Seviyesi B)
EN 12517:1998,
Kabul Seviyesi 1,
izelge 6.6.41
EN 1712:1997:1997,
Kabul Seviyesi 2+
Kabul edilen dzlemsel
olmayan kusurlar
EN 1289:1998:1998,
Kabul Seviyesi 1
Nfuziyet deneyi
(PT)
EN 5711:1997+ EN
EN 1289:1998
1289:1998:1998in deney
parametreleri, izelge
A.1Kabul Seviyesi 1
Manyetik parack
EN 1290:1998 + EN
EN 1291:1998
EN 1291:1998:1998,
deneyi (MT)
1291:1998:1998in deney
Kabul Seviyesi 1
parametreleri, izelge
A.1Kabul Seviyesi 1
a
t < 40 mm kalnlk iin, Snf Aya msaade edilir. > 100 mm kalnlk iin, Snf C gereklidir.
b
EN 1713:1998 sadece bir tavsiyedir.
c
Tam nfuziyetli kaynaklar iin alttan kesilmemeye, hibir kk i bkeyliinin olmamasna, nfuziyet
eksikliinin olmasna msaade edilir. Btn durumlarda sadece przsz geilere msaade edilir.
G.4 Teknik belgelendirme, ilave kurallar

Tasarm yorulma analizinde tanmlanan kritik alanlarn ak bir ekilde yerini belirlemek iin ayrntl yapm
resimleri gereklidir. lve olarak, msaade edilebilir en fazla sivri tepeleme ve dier kritik kusurlar da
resimlerde verilmelidir.
llen sivri bombeleme deerlerini ve resimlerde tanmlanan dier kritik kusurlar belgeleyen bir deney
raporu hazrlanmaldr.
57
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek H
(Bilgi iin)
Bu standarda uygunluun beyan
BASINLI KABIN TASARIMI, MALATI VE MUAYENES N
MALATININ UYGUNLUK BEYANI
Basnl kap
Belge
No ..
Kategorisi
Kullanlan uygunluk deerlendirme modl
Tarifi
Genel dzenleme resmi No

malat yl
Hacmi (L)
Emniyet vanalar
En yksek msaade edilebilir basn (bar)
Kapasitesi
En yksek msaade edilebilir scaklk (C)
Ayar basnc
En kk msaade edilebilir scaklk (C)
Tarih
Muhteviyat
Korozyon pay (mm)
TASARIM
Sorumlu yetkili
Ad
Adresi
Tantm numaras
Tasarm onay
Numara
Tarih
Tip onay belgesi
Numara
Tarih
58
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
MALAT VE MUAYENE
Sorumlu yetkili
Ad
Adresi
Tantm numaras
Belge
Numara
Tarih
KALTE SSTEM
Sorumlu yetkili
Ad
Adresi
Tantm numaras
Sistem deerlendirme belgesi
Numara
Tarih
Aada imzas bulunan, bu basnl kabn tasarm, imalat ve muayenesinin EN 13445in btn
zelliklerine uygun olduunu beyan etmektedir.
Tarih:. Ad ve Soyad: :.. Konumu :.
irket Kaesi:
mza:
ekil H.1 malat tarafndan uygunluun beyan edilmesi
59
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Ek ZA
(Bilgi iin)
Bu standardn temel emniyet gereklilikleri veya Pressure Equipment
Directive 97/23/EC1)nin dier hkmleri ile ilgili maddeleri
Bu standard, Avrupa komisyonu tarafndan CENe verilen talimata gre hazrlanmtr ve atele temas
etmeyen basnl kaplarn muayene deneyi ile ilgili PEDin temel emniyet zelliklerini desteklemektedir.
Uyar: Bu standardn kapsamna giren mamul/mamuller iin dier zellikler ve dier AB direktifleri
uygulanabilir.
izelge ZA.1de verilen bu standardn maddelerine uygunluk, ilgili direktifin zel temel emniyet zelliklerine
ve birleik EFTA dzenlemelerine uygunluu da salanr.
izelge ZA.1 Bu standard ve Pressure Equipment Directive 97/23/EC arasndaki uygunluk
1)
Bu standarddaki maddeler
ve ekler
erik
4
5
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6 ve Ek G
6.7
6.8
7
10
10.2.1 ve Ek G
10.2.2
10.2.3 ve Ek F
11
12
Ek C
C.2, C.3 ve C.4
C.5
C.5
malat ilemleri
Teknik belgelendirme
malt ilemleri ve yapm resimleri
Malzeme izlenebilirlii
Bileen paralarnn hazrlanmas
Kalc balant
ve yzey kusuru
Tahribatl muayene
Isl ilem
malat ilemleri
Son deerlendirme
Son muayene
Belgelendirmenin gzden geirilmesi
Deneme deneyi
aretleme ve etiketleme
Belgelendirme
Su boaltma ve havalandrma
nceleme aralar
Emniyetli ileme ve altrma iin hkmler
Doldurma ve boaltma iin hkmler
Directive 97/23/ECnin
temel gereklilikleri,
Ek I
3.1
3.3 b)
3.1
3.1.5
3.1.1
3.1.2
3.1.3
3.1
3.1.4
3.1
3.2
3.2.1
3.2.1
3.2.2
3.3
3.3 b)
2.5
2.4 ve 2.5
2.3
2.9
TSE Notu: 97/23/EC Basnl Ekipmanlar Ynetmelii Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan 10.04.2002
/24722 (Deiiklik:19.03.2003/25053) tarih ve say ile Resmi Gazetede yaymlanmtr. 01.07.2003
(Deiiklik ile geici madde eklenmi ve zorunlu uygulama iin 01.01.2004 tarihine kadar gei dnemi
ngrlmtr).
60
ICS 23.020.30
TRK STANDARDI
TS EN 13445-5/ubat 2007
Kaynaklar
[1] EN 1593, Non-destructive testing Leak testing Bubble emission techniques.
[2] EN 13184, Non-destructive testing - Leak testing - Pressure change method.
[3] EN 13185, Non-destructive testing - Leak testing - Tracer gas method.
[4] prEN ISO 17662, Welding Calibration, verification and validation of equipment used for welding,
including ancillary activities (ISO/DIS 17622:2001).
61

TS en 13445-5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 13445-5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRK STANDARDI

BASINLI KAPLAR ATELE TEMAS ETMEYEN

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Kalite Sistem Belgesi

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

Bu standardn kabul ile TS 3362:1979 iptal edilmitir.

Basnl kaplar Atele temas etmeyen Blm 5: Muayene ve deney

Uygunluk deerlendirme ilemlerindeki taraflarn sorumluluklar Directive 97/23/EC1de verilmektedir.

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Non-destructive testing Qualification TS 7477 EN

Non-destructive testing Penetrant

Pressure equipment Part 6:

Non-destructive testing Ultrasonic

EN, ISO, IEC

Non-destructive examination of welds

Non-destructive examination of welds

Non-destructive examination of welds

Non-destructive testing Leak testing TS EN 1779

Non-destructive examination of welds

TS EN 134452 Basnl kaplar Atele temas

TSE Notu: EN 12517 iptal edilmi yerine EN 12517-1 (EN 12517-1 * )

Bu standardn amac bakmndan aadaki terimler ve tarifler uygulanr.

3.1 Tasarmn gzden geirilmesi

3.2 Tasarm onay

3.3 Deneme grubu

3.6 Teknik zellikler

3.8 Seri imalat

3.9 Srekli imal ilemi

3.10 Model kabul

3.11 Prototip kap/para

3.12 Kaplarn partisi

Muayene ve deneyin ilevi

4.3 Tahribatsz muayene (NDT)

5.2 Teknik belgelendirmede bulunacak bilgiler

5.2.1 Basnl kabn genel tarifi

5.2.2 Kavramsal tasarm ve yapm resimleri

5.2.3 Basnl kabn almas, resimler ve diyagramlarn anlalmas iin gerekli

5.2.4 Yaplan tasarm hesaplamalar ve incelemelerinin sonular

5.2.4.4 Belirli durumlarda, aadaki bilgiler gereklidir:

5.2.5 Deney raporlar4)

5.2.6 Teknik/imalat izelgesi

5.3 Tasarmn yeniden gzden geirilmesi

5.3.2 Tasarmn yeniden gzden geirilmesi

malat sresince muayene ve deney

6.2 malat ilemleri ve yapm resimleri

6.3 Malzemenin izlenebilirlii

6.3.2 zel artlar malzeme iaretlemesi

6.4 malat ilemleri iin hazrlk

6.4.2 Birletirme hazrlk deneyi

6.4.3 Kap takviyelerinin muayenesi

6.4.4 ekillendirmeyle birletirilen muayene

6.4.5 nemli kalnlk ekme gerilmesine tabi tutulan alanlarn denenmesi

6.5.2 Kaynaknn dorulanmas ve kaynak operatr ile ilemlerin onay

6.5.3 Tamiratlarn muayenesi

6.6 Kaynakl birletirmeler iin tahribatsz muayene

6.6.1.1 Deney gruplarnn kullanm

6.6.1.1.2 Deney Grubu 1, 2 ve 3

6.6.1.1.3 Deney Grubu 4

6.6.1.1.4 Deney Grubu 2 iin yeterli deneyimin gsterimi

izelge 6.6.21de her bir kaynak tipi iin tanmlanmtr

letim scaklk aral Snrsz f

Grup 9.3, Grup 1.2

Grup 9.1, Grup 1.1, Grup 9.2, Grup 1.1,