Interpreting Chest X-Rays - Illustrated with 100 Cases - Cambridge

University Press Phin bn Ting Vit

i li v cun sch
V thi gian cng vi nn mnh cha tng hp c 100 case cho cc bn
lun. Bn dch th c nhng vic tng hp, ct ghp hnh nh, xem li tn rt
nhiu thi gian. Cng vic cng bn nn cha th hon thin ngay cho mi
ngi.
Mnh s c gng hon thin v gi cc bn trong thi gian sm + thm cun
Atlas X-ray ni ting.
Trc khi lm cun ti liu ny, trc khi t chc cho cc bn dch cun ti
liu ny mnh cng c tham kho kin ca 1 thy chuyn v H hp v
bnh phi hin ang l Ging vin b mn Lao phi Y H Ni, cng tc ti
bnh vin Phi Trung ng. Thy cng chia s rt nhiu.
c X-quang n mang nhiu yu t ch quan, cng mt phim c th ngi
ny c nh ny, ngi khc c khc. Cng mt phim c th bui sng h
c nh ny bui chiu h c hi khc i V gim bt yu t ch
quan, ch c cch l phi luyn c nhiu, mi phim chng ta li rt ra nhng
bi hc ring, tch ly kin thc, kinh nghim dn dn n s gim sai lch
i. Nhng nu mi bt u th chng ta cng cn phi c nhng hnh nh mu
hnh nh i th luyn tp. Chnh v vy mnh cng c gng hon thin
cun ti liu ny v c cun Atlas X-Ray gii thiu n mi ngi lm ti
liu tham kho.
Mong rng n s c ch cho mi ngi.
Xin chn thnh cm n cc thnh vin trong Fanpage Chia s trc tuyn
trc tip tham gia vo vic bin dch cun ti liu ny. Xin c cm n tt
c cc thnh vin lun ng h, ng vin page trong thi gian qua.
S ng h ca cc bn chnh l ngun ng lc chng mnh thc hin
nhng cng vic ny.
y ch l mt phn trong cun ti liu ang trong qu trnh hon thin.

Chc chn l n cn c nhng thiu xt, rt mong bn c ng gp thm

cho cun ti liu.
Mi kin ng gp xin gi v a ch mail chiaseykhoa.com@gmail.com
Xin cm n!

y l bn Dch cun Gio trnh X-quang ni ting ca i hc Cambride

cun sch mang tn: Interpreting Chest X-Rays - Illustrated with 100 Cases
- Cambridge University Press. y l cun gio trnh chnh thng ca
Cambride, sch c c bn trn ton th gii vi gi 82,00$ gi khuyn mi
l 65,60$. Cc bn c th xem thm ti website chnh thc ca i hc
Cambride ti link: www.cambride.org ( Bm vo ng link n a ch
chnh xc ca cun sch )
Sch c cc thnh vin trong Fanpage Chia s trc tuyn v c hiu
nh bi nhng bc s chuyn khoa H hp bnh Phi.
Cc bn tham gia dch u v mong mun hng ti cng ng, chia s
khng v mc ch li nhun. Hy vng rng cun sch ny s l ti liu tham
kho hu ch vi cc bn ng nghip.

Mnh s tng hp li nhng phn chnh ca cun sch cc bn tham kho.

Bn hon chnh s c cp nht trn Fanpage Chia s trc tuyn v trn
website http://chiaseykhoa.com

Case 1. Vim phi

Bnh nhn nam 35 tui, st, ho khc

m m 1 tun nay. y l phim XQ
phi ca bnh nhn

Chn on: Vim thy di phi P

Trn XQ phi cho thy m m tp trung thy di phi phi vi ph qun

hi du hiu ca vim phi. y r rng l thy di phi phi bi c
honh bn phi b che m. Cng vi b tim phi cng b che m. S
hin din ca cc ph qun hi gi bnh l trong cc ph nang. Dch v
mu cng c th chim ly cc ph nang tng ng vi trng hp ph phi
v xut huyt phi.

Cc du hiu h tr khc cng cn nhc n nh tim to, s ng c thy trn

v cc ng Kerley B trong ph phi.
Cc chn on phn bit vi hnh nh m m tp trung cng ph qun hi
bao gm ung th biu m ph qun ph nang v u lympho. iu quan trng
l phi theo di cc phim XQ phi ca bnh nhn m bo tt c cc din
bin ca nhim khun iu c pht hin. Qu trnh theo di c th mt n
3 thng ngi cao tui nhng nhn chung mt s tin trin thng xy ra
trong vng 1 tun. Ranh gii ca tim trn phim XQ phi thng c th hin
trn hnh 1.2 (SVC tnh mch ch trn, RA- nh phi, AO- cung ng mch
ch, LA nh tri, LV tht tri)

Case 2: Trn kh mng phi nguyn pht

Chn on: Trn kh mng phi T

Nam 25 tui au ngc tri t ngt t sng nay.
y l phim X-quang ngc ca bnh nhn

Gii thch:
Trn phim XQ cho thy l tng v l thnh mng phi tch nhau ra bi khng
kh khin cho khoang mng phi cha y khng kh. Lu khng c
php nhm l tng mng phi vi bng np gp da trn phim chp t th nm
hoc bnh nhn bo ph. Ngoi ra, cc ng np gp da c th phn bit
c khi nhn cheo qua thnh ngc. bnh nhn trn cc hnh nh khng
bnh thng ca phi ni ln tnh trng gi l trn kh mng phi t pht
nguyn pht. N hay xy ra bnh nhn nam tr tui. N ngc li vi trn
kh mng phi th pht xy ra khi phi mc mt bnh no .
VD: bnh phi tc nghn mn tnh (COPD)Trn kh mng phi trn phim
chp ng thng quan st thy nh phi (Xem thm CASE 60)

Case 3: p xe gan v

Bnh nhn nam 50 tui c mang ti phng cp cu vi

biu hin sock v c st trong 4 ngy trc . Bnh nhn
c t ng th v bt u dng cc thuc tr tim.
y l phim X-quang ngc ca bnh nhn.
Chn on : p xe gan P v

Phim CT ca bnh nhn

iu quan trng l nhn vo vng m trn phim XQ khng b st

nhng du hiu quan trng. l nhng vng di c honh, sau tim, rn v
cc m mm. Phim XQ cho thy mt vng sng hn mt ca gan. Vng
sng ny khng ging vi hnh nh rut thng thng. Trong bi cnh lm
sng ny, mt chn on phn bit cn c xem xt l p xe gan v. iu
ny c th c khng nh bng siu m hoc chp CT (hnh 3.2)
p xe gan thng do cc vi sinh vt nh Klebsiella hoc Amoebiasis. Tt c
cc bnh nhn nhim khun Klebsiella khng r ngun gc nn c lm cc
xt nghim chn on hnh nh bng loi tr p xe gan.

Case 4: Suy tim sung huyt

Bnh nhn nam cao tui c kh th khi gng sc, kh th khi nm

v kh th kch pht v m. y l XQ ngc ca bnh nhn

Chn on: Suy tim sung huyt

Phim X-quang khc ca bnh nhn ny

Phim XQ cho
thy cc triu
chng kinh in ca suy tht tri nh tim to ( ch s tim ngc trn 50%), cc
tnh mch thy trn phi phn nhnh r v cc ng Kerley B (biu th s
chng ph ca h bch huyt). Ngoi ra cn c bng chng ca nhng
ng rch xng c (th thut) gi phu thut bc cu ng mch vnh (
CABG ) trc . Sau khi bnh nhn dng li tiu, cc thm nhim phi
khng cn. Hnh nh trn dch v mu trn XQ cng sm mt i ( trong vi
ngy). bnh nhn ny cn thy hnh nh mt ng xuyn sut qua tnh
mch trung tm v tnh mch cnh trong phi.

Case 5: D vt thy di phi phi

Bnh nhn nam 65 tui c biu hin sock tim. Bnh nhn c thc hin
phu thut bc cu ng mch vnh cp cu. Qu trnh phu thut kh kh
khn. y l phim XQ phi ca bnh nhn c chp khi chuyn n trung tm
chm sc chuyn su.
Cc bt thng quan trng nht l g?

Phim XQ cho thy mt nt m c khu vc di phi phi. Mi ph trng

trn phim XQ phi thng c chia lm 3 khu vc: khu vc trn l khu nm
trn ng ngang i qua im gia b di xng sn s 2, khu vc gia
th tip ni khu vc trn ti tn ng ngang tng t k qua xng sn 4,
khu vc cn li nm di hai khu vc ny. Nt m c ny ging vi hnh
nh mt chic rng b rng ra trong qu trnh t ni kh qun cp cu cho
bnh nhn ny. D vt ngi ln khng thng xuyn gp nh tr em. N
c th xy ra m thm nhng bnh nhn b gim mt xng sn trc.
Trng hp in hnh d vt hay ri vo ph qun gc phi hn do ph qun
gc phi t nm ngang hn ph qun gc tri. Hnh nh mt trng hp mc
d vt trn phim CT ( hnh 5.3). Ni soi ph qun gp d vt l phng php
ban u thng c chn.

Case 6: Hi chng Chilaiditi - I TRNG NGANG I GIA C

HONH & GAN CHILAIDITIS SIGN

Bnh nhn khng biu hin triu chng g. y l phim

XQ ca bnh nhn. Bt thng y l g?

Chilaiditi miu t bin th bnh thng ny vo nm 1911, ni n i trng

ngang nm xen vo gia c honh phi v gan. T l ca n ri vo khong
0.025%. Cc bo co thng xuyn cng m t nhng bnh nhn c hi
chng Chilaiditi, nhng bnh nhn ny thng c nhng cn au bng lin
tc khng r nguyn nhn i hi phi m bng loi tr cc nguyn nhn
khc ca vim mng bng gi nh lot thng, rut tha v. S to hm (du
hiu ca gc i trng ) trong hnh nh XQ ca rut l triu chng quan trng
chn on hi chng Chilaiditi.

Case 7: Thy Azygous

Bnh nhn khng biu hin triu

chng. Chp X-quang kim
tra.y l hnh nh XQ

Tn ti mt vng t trng m phn cong ca n tip xc vi trung tht trn

phi vi mt hnh trng c t trng thp hn nm ti ni thp nht ca n (
hnh nh tnh mch n). Thy n l mt bin th bnh thng trn phim
XQ c th gp vi t l ln ti 0.4%. y l mt bin i bm sinh to nn
mt thy ph ti thy trn phi phi. Hnh khe c to ra do s ln vo
trong ca tnh mch n v iu ny khng c ngha trn lm sng.

Case 8: Lao phi th hot ng Lao tin trin vi hnh nh Hang 2 nh

phi

Bnh nhn nam 80 tui b st, ho, ho ra mu v st cn. y l phim

XQ phi ca bnh nhn ( hnh 8.1 ). Chn on l g?
Phim XQ cho thy thy trn 2 bn phi thm nhim cha nhng hang gi
lao phi hot ng. Nhn chung nhng hang c thnh mng (5 mm) c xu
hng ly nhim cn khi hang c thnh dy hn ( 10 mm ) th cn chn on
phn bit vi ung th biu m t bo vy ca phi. Bnh lao c xu hng gy
au thy trn v cc phn thy nh ca thy di. Tuy nhin, thy trn
cc phn thy trc li him khi b au. Chn on xc nh bng cch ly
m nhum fluorochrome hoc Zeil Nielson soi trc tip hoc nui cy
trong mi trng Lowenstein Jasen. Bnh thy phi c hang c bit mn
cm vi m bt dng tnh vi BK v y l mt ngun ly nhim lao.

Chn on phn bit khc ca tn thng phi c hang bao gm cc trng

hp nhim khun Staphylococus, Klebsiella, vi khun k kh v cc nguyn
nhn khng nhim khun nh ung th biu m t bo vy ca phi, nhi mu
phi, bnh u hat Wegener v cc u dng thp

CASE 9: Bnh bi phi Silic

Bnh nhn nam 80 tui ang lm vic ti m khai thc ct . Bnh

nhn khng c triu chng lm sng g. y l phim XQ phi ca bnh nhn
(hnh 9.1). Chn on l g?

Phim XQ phi cho thy c s thm nhim 2 bn phi v cc nt vi ha

thy trn c 2 phi. Cc chn on khc nhau ca thm nhim thy trn bao
gm bi phi silic, bnh lo v vim ct sng dinh khp. Ngoi ra, y
chng ta cn thy hnh nh vi ha v trng ca cc rn hch bch huyt.
Hnh nh vi ha v trng cng cc nt vi ha thy trn l triu chng in
hnh ca bnh bi phi Silic. Cc chn on phn bit ca vi ha v trng
bao gm bnh sacoid, u lympho hodkin ang c x tri, bnh bi phi ca
cng nhn m than .

CASE 10: TKMP (P) + X phi tin trin / Silicosis

Bnh nhn nam 80 tui vi biu hin au ngc bn phi v kh th.

Tin s kh th khi gng sc lu. y l phim XQ phi (hnh 10.1)
XQ phi ca bnh nhn cho thy c trn kh mng phi phi. Ngoi ra cn c
cc nt m lan ta 2 bn phi (kch thc 2-10 mm) c th l do ung th
tuyn di cn, bi phi Silic, bnh nm Histoplasma lan ta hoc bnh thy
u. Trong bnh bi phi Silic mt s nt c th hp li thnh m trong thy
trn gi l x ha tin trin mnh. Bnh nhn b bi phi Silic d mc cc
bnh nh lao phi v khi cc phim XQ phi seri so sanh l rt hu ch.

CASE 11: Hch Lympho rn phi 2 bn do

Phim X-quang

Lt ct trn phim CT ca bnh nhn

Bnh nhn nam 40 tui gc chu Phi khng biu hin triu chng v
c phim XQ thng quy nh hnh 11.1. Chn on c th l g?
XQ cho thy s i xng ,m rng ca rn phi v hch bch huyt trung
tht. CT (hnh 11.2) gip khng nh du hiu ny. N l biu hin in hnh
ca bnh sacoid. Cc chn on phn bit cn nhc ti l u lympho v bnh
lao nhng cc bnh ny cc hch s khng i xng. Soi ph qun v sinh
thit phi qua ph qun (t l dng tnh khong 60%) gip chn on u hoi
t khng ng c v cc trng hp nui cy vi khun lao v nm m tnh.
Sinh thit nhnh ph qun sau m c th cho t l cao hn (khong 20%) so
vi cc phng php khc nhng tiu chun vng vn l ni soi trung tht. T
l mc bnh ny ngi gc chu Phi cao hn 10 ln so vi ngi da trng.

CASE 12: Phnh tch ng mch ch ngc

Bnh nhn nam 60 tui c a ti phng cp cu sau khi b au

ngc t ngt. y l XQ phi ca bnh nhn ( hnh 12.1). Chn on l g?
Phim XQ phi cho thy s gin rng ca trung tht trn v thy r mt khi
ngay bn di, tip gip vi quai ng mch ch. Trong hon cnh lm sng
ny, phu tch quai ng mch ch c loi tr.

Lt ct trn phim CT ca bnh nhn

Phim CT ngc ca bnh nhn cho thy s hin din ca du hiu phnh
ng mch ti cung ng mch ch vi huyt khi.

CASE 13: Trn kh mng phi 2 bn do thng lot d dy t trng.

Nam 80 tui, tin cn COPD, au thng v t ngt + kh th. KMM thy
toan chuyn ha

Ngi n ng 80 tui ny l mt ngi nghin thuc l ang mc

COPD. Hin ti bnh nhn c biu hin au thng v v kh th ngy cng
tng. Xt nghim kh mu ng mch cho thy nhim toan chuyn ha cp
tnh. y l phim XQ phi ca bnh nhn (hnh 13.1). S bt thng nht
y l g?

Phim XQ phi cho thy c kh t do di c honh phi, bn cnh vm

honh c y ln cao hn. Cc k nng c th xy ra l lot d dy t trng
thng hoc u c tnh ng tiu ha hoc bnh nhn mi c ni soi/ m
bng , lc mng bng. Cn chp XQ t th ng kh t do c th tp trung
trn cng bng (di vm honh). Bm 200ml khng kh vo d dy qua
ng thng mi d dy trc khi chp gip chn on tt hn c bit nhng
trng hp nghi ng.

CASE 14: Vi ha phnh tht tri

Phim X-quang Ngc thng

Phim phi chp nghing

Bnh nhn nam 75 tui c tin s nhi mu c tim vo vin v
nhp nhanh tht. y l cc phim XQ phi thng v nghing ca bnh nhn (
hnh 14.1, 14.2 )
Phim XQ thng v nghing u cho thy mt khi t trng hnh cung trong
khu vc tht tri. y l hnh nh in hnh ca phnh tht tri vi ha,
thng xy ra th pht sau nhi mu c tim. Phng php iu tr c th p
dng l phu thut ct b khi phnh.

CASE 15: U gi do trn dch mng phi 2 bn + Suy tim + Rnh lin thy
b,c vch ngn

Bnh nhn nam 60 tui c biu hin kh th khi gng sc, khi
nm, kh th kch pht v m v hai mt c chn b au. y l phim XQ
phi ca bnh nhn (hnh 15.1). Bt thng y l g v a ra ch theo
di, chm sc tip tc cho bnh nhn.
Phim XQ phi cho thy bng chng kinh in ca suy tim xung huyt vi
chng tim to s phn nhnh ca tnh mch thy trn phi v trn dch mng
phi 2 bn. Ngoi ra cn c mt khi hnh trng nm vng gia bn phi v
c v nh lin quan n khoang lin sn. y l hnh nh in hnh ca mt

gi u trn dch mng phi c vch ngn lm gin cc khoang lin sn. iu
tr thch hp s bao gm li tiu v iu tr suy tim. Mt tun sau iu tr
chp li XQ c th thy u bin mt ( hnh 15.2).

Phim ca bnh nhn sau 1 tun iu tr

CASE 16: Trn kh trung tht + Trn kh di da

Bnh nhn nam 30 tui c a n phng cp cu v au ngc

cp tnh. y l phim XQ phi ca bnh nhn (hnh 16.1). Bt thng y
l g?
Phim XQ phi cho thy c kh t do trong trung tht v cc m di da nn
c (hnh 16.2). Kh trong trung tht c th b gy ra bi s mt ton vn ca
phi, cc ng dn kh ln v thc qun. Cc nguyn nhn nh chn thng
do tai nn trc (chn thng kn khi lng ngc va vo u tay li ca xe
gn) hoc tai bin do dng c thit b iu tr (nh ni soi) cn c nghi ti.
S nhim khun ca cc vi khun sinh kh t khoang ming v c lan xung
cng c th gy ra vim trung tht v dn ti tnh trng trn kh trung tht
nh ni trn.

CASE 17: Nam 80 tui, tin cn lao, ho mu lng ln t ni kh qun

Chn on: U nm thy trn phi phi

Bnh nhn nam 80 tui vi biu hin ho ra mu d di v c

t ni kh qun. Bnh nhn c tin s l ang iu tr lao nhiu nm tr li
y. y l phim XQ ngc ca bnh nhn ( hnh 17.1 )
Phim XQ lng ngc cho thy 1 khi trn nh qu bng vi mt ci khoang
bn trong ( hnh lim cha kh ) l du hiu c trng ca 1 u nm ( cn gi
l aspergilloma ). Mt phim XQ nghing c th cho bit r hn v tr thng
tn ca khi trn ny. Trong iu kin nht nh 1 trong cc khoang sn c
hay c to ra s tr thnh ni tr ng ca nm, thng l do nm
Aspergillus fumigatus. Bnh phi c hang c th th pht do cc bnh gy x

phi nh lao phi trc , bnh sacoit hay vim ct sng dnh khp. Ho ra
mu t c th xy ra v chp mch ph qun vi embolotherapy ( 1 phng
php ch ng gy tc 1 ng mch kim sot hoc ngn chn chy mu )
c tm tr hon. Phu thut ct b gip loi b hon ton nhng c th dn
n d ph qun my phi. Tuy nhin, tht khng may l hu ht bnh nhn
u c d tr phi khng cho php phu thut.

CASE 18: Gin mao mch D dng ng Tnh mch Phi ( hay Osler
wober Rendu Disease )

Phim X-quang ngc thng

Bnh nhn n 68 tui b chy mu cam thng xuyn. y l XQ

lng ngc ca bnh nhn ( hnh 18.1 ). Chn on l g?
Phim XQ lng ngc cho thy c 1 khi vng di phi phi. Khi c b
kh mn v c 2 mch ( ng mch v tnh mch ) dn n khi ny. Chp
CT cho thy khi ny c tng phn kh r rng so vi vng xung quanh
khng nh s hin din ca d dng ng tnh mch phi ( pAVM ). Bnh
ny di truyn theo alen tri. Cc biu hin khc ca bnh bao gm cc c
quan nh da, mi ( chy mu cam ), h thng tiu ha ( chy mu tiu ha v
bnh thiu mu ). Thuyn tc ngc c th xy ra dn ti tai bin mch no
v ap-xe no. Chp mch phi v ch ng gy tc mch cm mu (
embolotherapy ) c khuyn co nu pAVM > 2mm.

CASE 19: Kh ph thng - Bnh phi tc nghn mn tnh ( COPD )

Bnh nhn n 80 tui c tin s kh th khi gng sc 5 nm nay

v ht khong 100 gi thuc/nm. XQ ca bnh nhn ( hnh 19.1 ). Chn
on y l g?
Trn phim XQ lng ngc ca COPD thng th hin hnh nh ca cc by
kh. Cc du hiu khc nh: cc xng sn nm ngang, phi gin cng (
thng thng, xng sn s 6 bn phi chia i vm honh phi ), phi tng
sng, cc mch phi co nh i xng 2 bn, tim hnh git nc, c honh h
thp v mt mt cong. Nguyn nhn ph bin ca COPD l ht thuc l.
Tuy nhin thiu men 1 antitrysin cng c th gy ra kh ph thng. Cn
tm ra s thiu ht enzym 1- antitrysin ,nht l nhng bnh nhn COPD
tr tui
( < 45 tui ) hoc chng minh u th c bn trn XQ phi.

P/s: Vit Nam th t l n mc COPD l rt thp. Do ph n Vit t ht

thuc l, thuc lo, khng nh cc bc nam gii.
Cc bn c n y th cng c gng hn ch thuc l thuc lo nh.

CASE 20: Chn p tim do trn dch mng ngoi tim

Bnh nhn nam 55 tui b sock. Gn y bnh nhn c chn

on l ung th khng th m. Khm lm sng thy tnh mch c ni to v
ting tim b nght li. y l phim XQ lng ngc ca bnh nhn ( hnh 20.1 ).
Chn on l g?
Beck m t v t hp 3 triu chng: h huyt p, ting tim b bp nght,
p lc tnh mch cnh tng cao do chn p tim do trn dch mng ngoi tim.
Chc d mng ngoi tim c thc hin ngay lp tc nhm cu sng bnh
nhn. Nguyn nhn ph bin ca trn dch mng ngoi tim bao gm: khi u
c tnh, suy tim xung huyt, bnh lao, lupus ban h thng, hi chng
Dressler, tng ure huyt ( uremia). Trn phim XQ cho thy hnh nh tim b

gin rng thnh mt hnh cu ln in hnh ca trn dch mng ngoi tim
nng. Ngoi ra cn thy mt khi trong phi phi ph hp vi mt ung th
phi nguyn pht

CASE 21: Suy tim giai on cui

y l hnh nh X-quang ngc ca bnh nhn nam, 65 tui, c tin

s lu di b kh th khi gng sc, kh th khi nm v ph mt c chn hai bn.
C nn tin hnh chc d mng phi bnh nhn ny khng?

TIM QU TO DO BNH L VAN TIM GIAI ON CUI

Hnh nh X-quang ngc cho thy hnh nh bng tim qu to (ch s tim
ngc bnh thng l nh hn 0.5). C 2 gc sn honh u tng sng v phi
c thng kh, khng ging nh bnh nhn ang c tnh trng trn dch mng
phi. Carina b rng ra cho thy tm nh tri to ra v bnh l van 2 l nghim
trng. V vy khng nn chc d mng phi bnh nhn ny. Cch n gin
xc nh c trn dch mng phi hay khng l chp phim X-quang ngc khi
bnh nhn nm nging mt bn. Dch chy t do s c hnh nh xp lp (hnh
21.2). Tuy nhin, nu khng thy c s xp lp nh vy th cng khng loi tr
l khng c dch mng phi v c th dch b khu tr bi tnh trng m mng
phi.

CASE 22: VIM PHI NNG

y l hnh nh X-quang ngc ca mt ph n 75 tui b suy h hp

cp. Bnh nhn b st, ho v m c m 2 tun nay. Chn on l g?
Phim X-quang ngc thy c hnh nh nhng m m cng vi kh ph
qun c hai ph trng. l hnh nh c trng ca vim phi nng
nhiu thy. Cc tc nhn in hnh l Streptococcus pneumonia, Legionella,Vi
khun Gram m nh Klebsiella v Pseudomonas aeroginosa. ng Nam ,
cn c th gp Burholderia pseudomallei (gy ra bnh Melioidosis, cn c
gi l bnh Whitmore). Vic iu tr i hi phi hp cc khng sinh ngoi
ng tiu ha, thng s dng beta lactams cng vi macrolide hoc
fluoroquinolone. Tin lng bnh khng ch ph thuc vo mc biu hin
bnh m cn ph thuc tui, s phi hp bnh, chng hn nh ung th, tim
mch, gan, thn, v t qu. Vim phi bnh nhn ny c xc nh l do
Legionella.

CASE 23: Vim phi k do Pneumocystis carinii (PCP)

y l hnh nh X-quang ngc ca bnh nhn nam, 30 tui, b ho, kh

th v st cn trong khong 4 thng nay. Chn on gn ng nht l g? Du
hiu no c ch nht?
X-quang ngc cho thy hnh nh thm nhim v hnh nh kh ph qun
2 bn rn phi. Kch thc tim bnh thng. Khng c ng Kerley B hoc
du hiu ca s phn b mch mu thy trn. Tt c u l du hiu c trng
ca PCP. PCP l bnh l nhim trng c hi e da cuc sng bnh nhn HIV
thng thy nht. Nhim nm Candida ming cng l nhim trng c hi
thng thy bnh nhn HIV. Nhim nm Candida ming c th c tm
thy nhng bnh nhn tr tui b vim phi, v cng l du hiu cho thy
s thiu ht t bo min dch lympho T. PCP c th c chn on bng cch

cm ng m hoc ra ph qun ph nang. Lu rng c khong 10% bnh

nhn PCP c hnh nh X-quang bnh thng.

CASE 24: U kh qun do carcinoma ( Ung th biu m ) nang dng tuyn +

Hch rn phi 2 bn

y l hnh nh X-quang ca mt ph n trung nin khng ht thuc

l, gn y c chn on, iu tr hen suyn v c p ng cht t. Chn
on g trn X-quang ny?
Tt c cc bnh nhn c chn on hen suyn nn c chp phim
X-quang ngc. Thm vo l tm kim hnh nh trn kh mng phi v
thm nhim phi thong qua, v cng nn ch n hnh nh kh qun trn
phim. Bt k s tc nghn no i vi ng th ln cng u c th to nn
ting kh kh (wheeze). Nu s tc nghn on cao, l ng dn kh trn
ngc (thng thanh mn, thanh mn, h thanh mn), s nghe c ting rt

(stridor), xy ra trong th ht vo. Tri ngc li l ran ngy xut hin kinh in
trong th th ra v l do s tc nghn cc ng dn kh nh. Phim X-quang ny
cho thy mt ch phnh ra thnh bn kh qun on gia do mt khi u gy
ra(hnh 24.2). c th l carcinoma t bo vy, di cn, carcinoma dng nhy,
carcinoma nang dng tuyn, u tuyn ni tit thn kinh (carcinoid).

Ni soi ph qun bng ng mm bnh nhn ny cho thy mt khi u on

gia kh qun (hnh 24.3) v kt qu sinh thit l ung th biu m nang dng
tuyn (mc c tnh thp).

CASE 25: Sonde d dy v tr bt thng

y l hnh nh X-quang ngc thng quy ca mt bnh nhn khoa

ICU b vim phi sc. K tn nhng bt thng r rng nht.
u sonde d dy ng ra phi c nhn thy trong bng hi d dy.
Nhng trong trng hp ny, sonde d dy li cun li tm v thc qun v
kt thc ngc ln on gia thc qun (hnh 25.2). Khi cho bnh nhn n c
th s gy ra hu qu cht ngi. Phim X-quang ngc cho thy c s thm
nhim thy di phi phi, v tr c th cho vim phi sc.

CASE 26: Catheter tnh mch trung tm bn phi v tr bt thng

y l hnh nh X-quang ngc thng quy bnh nhn sau khi c

t catheter tnh mch trung tm h n.
C th thy rt r s bt thng l u ng catheter tnh mch trung
tm h n phi un ngc ln trn v pha tnh mch cnh trong thay v phi
i thng xung di hng v tnh mch ch trn. Thm vo l thy c s
sng n m mm vng c bn phi v s phnh rng ca trung tht trn. Bnh
nhn ny tng c bnh l ng mu nghim trng v s c gng lun
catheter tnh mch trung tm gy ra khi mu t c ri lan xung pha di
gy nn khi mu t trung tht. V vy bnh nhn cn c t ni kh qun
bo m ng th.

CASE 27: ct phi tri

y l hnh nh X-quang ngc ca mt bnh nhn khng c triu

chng bnh nhng c tin s m ngc trc.
Trn X-quang ngc c hnh nh trng xa ng nht ton b lng ngc
tri. Cn chn on phn bit l xp phi tri hay l phi tri c ct b
trc y ri. S nng ln ca bng hi d dy v s lch sang phi ca trung
tht loi tr tnh hung trn dch mng phi tri. S hin din ca nhng ci
ghim phu thut bn ngc tri v vng ln cn ca ph qun gc tri cho thy
rt c th y l hnh nh ca phi tri b ct (hnh 27.2).

Hnh 27.2

CASE 28: Xp phi tri do u bt tc ph qun gc tri

y l hnh nh X-quang ngc ca bnh nhn mi xy ra kh th v

ho ra mu gn y. Chn on X-quang bnh nhn ny l g?
Xem li case 27. Trn X-quang ngc c hnh nh trng xa ng nht
ton b lng ngc tri. Trong trng hp ny, c s gim th tch phi tri cng
vi s lch trung tht v bn tri, s co rt ca khung sn tri v s nng ln
ca c honh tri. Ni soi bng ng soi mm cho thy gn nh ph qun gc tri
b bt tc bi mt khi u (ung th biu m dng nhy, hnh 28.2).

Hnh 28.2
Khi u c ct b bng laser v phc hi li s thng kh cho phi tri.

CASE 29: Di cn xng + Vim phi ht thy di phi phi

Mt ngi n ng cao tui gn y b st cn v thy au xng.

Trn phim X-quang ngc thy r nht nhng bt thng no? Lit k cc chn
on phn bit c th c.
Tng dy v s loang l ca xng v c s di cn t ung th biu
m tuyn tin lit. Chn on phn bit l bnh Paget hoc l bnh nhim
fluoro. Ung th v hoc lymphoma cng c th gy ra biu hin tng t. Xquang ngc cho thy c trn dch thy di phi phi, vim phi sc, thng
gp ung th giai on cui.

CASE 30: Xp thy trn phi phi Du hiu CH S VNG (GOLDENS S SIGN) .

Mt ngi n ng cao tui gn y c ho ra mu. Lit k nhng du

hiu X-quang.
C s tng m ng nht vng trn bn phi phi v s nng ln
ca rnh ngang (rnh lin thy b transverse fissure). Thay v rnh ngang l
mt ng thng th y rnh b li ln gia to nn hnh ch S. Golden
m t du hiu ny v gii thch rng thy trn phi b xp do mt ci khi
rn phi phi v iu gii thch cho hnh nh li ln gia ca rnh ngang.

CASE 31: Lao k

Bnh nhn i tho ng b st ko di khng r nguyn nhn. M t nhng

bt thng trn X-quang ngc.
X-quang ngc cho thy nhng ht k lan ta khp hai ph trng
(ng knh di 2mm) do lao k. Nhng chn on phn bit c th l nhim
thy u trc y, nhim nm Histoplasma v bnh bi phi silic. Khai thc
bnh s c i n nhng vng dch t hoc bnh s ngh nghip s gip phn
bit c cc nguyn nhn gy ra. Mt nguyn nhn him gp cng c th cho
hnh nh X-quang nh trn l bnh vi si ph nang.

CASE 32: Tng p ng mch phi nguyn pht

M t hnh nh X-quang ngc ca mt bnh nhn n 25 tui b mt v

kh th trong my nm qua.
Bnh nhn ny c y nhng c im lm sng v hnh nh Xquang c trng mt bnh nhn c tng p ng mch phi nguyn pht.
ng mch phi to ra cng vi s to ra ca bung nh phi. Bnh thng ng
knh ng mch phi phi on xung nh hn 16mm i vi nam v nh hn
15mm i vi n. C hai ph trng sch v th tch phi bnh thng th
khng th no gy ra bnh phi cng nh tng p ng mch phi. Nguyn
nhn khc cng nn c loi b l bnh tim bm sinh v nghn tc ng mch
phi mn tnh do huyt khi.

CASE 33: V ng mch ch do chn thng gy xng sn

y l hnh nh X-quang ca mt bnh nhn nam trung nin ang li

xe th b mt xe khc tng vo t pha sau lm ng ta au nhc nhi ngc.
Hnh nh X-quang cho thy s rng ra ca trung tht trn, s mt i
cung ng mch ch v s xa i ca s ng mch ch-phi. C hnh nh m
nh tri, l do mu trung tht d xung khoang mng phi tri. Kh qun
b y lch sang phi v ph qun gc tri b y xung. Xng sn th 5 v
th 6 bn tri b gy. i khi cn c trn mu mng phi tri. l nhng c
im c trng ca v ng mch ch do chn thng, thng xy ra pha
ngoi ca dy chng ng mch.

CASE 34: Gin ph qun thy di 2 bn

Phim X-quang ngc thng

Lt ct phim CT ca bnh nhn

Chn on g cho bnh nhn n trung nin b ho mn tnh nhiu nm
nay?
Hnh nh X-quang cho thy c s thm nhim c bit thy gia
phi phi v thy di phi tri. Hnh nh vng nhn v ng ray cho
thy s gin v s dy ln ca ng th. Vic tm li nhng tm phim Xquang c chp trc y s cho thy c tnh trng bnh mn tnh ny.
Mt cch chn on gin ph qun c chp nhn l ct lp vi tnh ngc
phn gii cao vi nhng lt ct rt mng (1-2mm) cho thy s gin ng th
thy di phi tri. Chp X-quang ph qun ngy nay rt t s dng.

CASE 35: Nt n c thy trn phi phi

.
Phim X-quang Ngc thng

Lt ct phim CT ngc ca bnh nhn

M t nhng bt thng trn X-quang ngc bnh nhn trung nin c
ht thuc l v khng c triu chng bnh.
X-quang ngc cho thy mt nt n c 1.5cm thy trn phi tri
(hnh 35.2). Nt phi n c c m t l mt ci nt n c (ng knh
di 4cm) c bao quanh bi nhu m phi bnh thng. Cc chn on phn
bit c th l gi nt (nh mn tht, bng nm v, tn thng xng), ung th
phi nguyn pht, di cn n c, u ht, d dng ng tnh mch, gi u,
harmatomas. bnh nhn ny, hnh nh X-quang ngc cch y mt nm
khng thy c bng m. Ct lp vi tnh ngc cho thy nt n c ny khng b
vi ha v ra c gai cho thy kh nng c tnh cao. M ngc v sinh thit phi
cho kt qu ung th phi giai on 1 (ung th t bo tuyn)