Lenin - Sosyalizm Ve Savaş (1915)

SOSYALZM VE SAVA
ER YAYINLARI
SOSYALZM VE SAVA
V. . LENN
Viladimir li Lenin, Sosyalizm ve Sava, Temmuz-Austos 1915'de yazld.
1915 gznde Cenevre'de bror olarak yaynland.
[Trkesi: Lenin, Sosyalizm ve Sava, Sol Yaynlar, ubat 1980, Beinci
Bask, s: 9-58]
Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, 2003.
NDEKLER
9
[nszler]
9
lk Yabanc Baskya nsz
10
kinci Baskya nsz
11
Birinci Blm - Sosyalizmin lkeleri ve 1914-1915 Sava
11
Sosyalistlerin Savaa Kar Tutumlan
12
Modern Zamanlarn Tarihinde Sava Trleri
12
Saldrgan ve Savunucu Sava Arasndaki Ayrm
13
Bugnk Sava Emperyalist Bir Savatr
14
Klelii Srdrmek ve Glendirmek in Byk Kle
Sahipleri Arasndaki Sava
16
"Sava Politikann Baka Aralarla Devamdr" (Yani iddet)
"Aralaryla"
16
Belika rnei
17
Rusya Niin Savayor?
18
Sosyal-ovenizm Nedir?
18
Basle Bildirisi
19
Marx ve Engels'e Yaplan Yanl Atflar
20
II. Enternasyonalin k
21
Sosyal-ovenizm Tastamam Bir Oportnizmdir
22
Oportnistlerle Birlik Olmak, ilerle "Kendi" Ulusal
Burjuvazileri Arasnda ttifak Kurmak ve Uluslararas Devrimci i Snfn
Paralamak Demektir
23
"Kautskicilik"
24
Marksistlerin Slogan, Devrimci Sosyal-Demokrasi Slogandr
24
Siperlerde Doan Kardeleme rnei
25
llegal rgtn nemi
26
Emperyalist Savata "Kendi" Hkmetinin Yenilgisi zerine
26
Pasifzm ve Bar Slogan
27
Uluslarn Kendi Kaderlerini Tayin Hakk
28
kinci Blm - Rusya'da Snflar ve Partiler 28
Burjuvazi
ve Sava
30
i Snf ve Sava
31
Devlet Dumasnda Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ve Sava
35
nc Blm - Enternasyonalin Yeniden Kurulmas
35
Sosyal-ovenlerin ve "Merkez"in Yntemi
37
Muhalefetin Durumu
40
Rus-Sosyal-Demokrat i Partisi ve III. Enternasyonal
42
Drdnc Blm - Blnmenin Tarihi ve Rusya'da SosyalDemokrasinin Bugnk Durumu
43
"Ekonomistler" ve Eski skra (1894-1903)
43
Menevikler ve Bolevikler (1903-1908)
44
Marksizm ve Tasfiyecilik (1908-1914)
46
Marksizm ve Sosyal-ovenizm (1914-1915)
46
Rus Sosyal-Demokrasisinde Bugnk Durum Partimizin
Grevleri
50
Aklayc Notlar
SOSYALZM VE SAVA
(RUS SOSYAL-DEMOKRAT PARTSNN SAVAA KARI TUTUMU)111
V. . LENN
[NSZLER]
LK YABANCI BASKIYA ONSOZ
Sava bir yldr srp gidiyor. Partimiz, savaa kar tutumunu, daha
savan hemen banda, Eyll 1914'te yazlan Merkez Komitesi Bildirisinde
aklam ve bunu Merkez Komitesi yeleri ile partimizin Rusya'daki
sorumlu temsilcilerine gnderdikten ve onlarn onayn aldktan sonra, 1
Kasm 1914'te partimizin merkez organ Sosyal-Demokrat121 n 33'te
yaynlamt. Daha sonra n 40'ta (29 Mart 1915), bizim ilke ve
taktiklerimizi daha kesinlikle belirten Bern Konferans131 kararlar
yaynland. Bugn, Rusya'da ynlar arasnda, bymekte olan devrimci
bir tutum ve davrann ak belirtileri var. teki lkelerde de, kendi
hkmetleri ve burjuvazileri yannda yer alan sosyal-demokrat [sayfa 9]
partilerin yetkililerinin byk bir o-unluunca proletaryann devrimci
abalan bask alV. I. Lenin Sosyalizm ve Sava
tnda tutulduu halde, benzer bir oluumun belirtileri var. Bu durum,
sosyal-demokratlarn sava-la ilgili taktiklerini zetleyen bir brorn
hemen yaynlanmasn gerektiriyor. Yukarda sz edilen parti
dokmanlann btn ile yeniden basarken, burjuva ve proletarya
taktikleri adna, yaynlarda ve parti toplantlannda belirtilen ana grleri
anmsatmak amacyla bunlara ksa aklama-lar ekledik.
Cenevre, Austos 1915
KNC BASKIYA NSZ
Bu bror, 1915 yaznda Zimmenvald konferansnn141 hemen ngnnde
yazlmt. Bror, Almanya ve Fransa'da yaynland gibi, Norve SosyalDemokrat Genliinin organnda da, Norve dilinde btn ile baslmtr.
Brorn Almana basm, Almanya'da Berlin'de, Leipzig'e, Bremen'e ve
teki kentlere Fransz zimmervaldclan tarafndan gizli olarak datlmtr.
Rusa basks, Rusya'ya pek az sayda ulam ve Moskoval iiler
tarafndan elyazsyla oaltlmtr.
Biz, imdi, bror btn ile dokman olarak yeniden basyoruz. Okur,
brorn 1915 Austosunda yazldn anmsamal-dr. Bunun, zellikle
Rusya ile ilgili blmler ynnden anmsanmas gereklidir. Rusya o srada
henz arlkla ynetilen Romanov Rusyasyd. [sayfa o
Brorn, Rusya'da 1918'de Petrograt Sovyeti tarafndan ilk legal basks
iin yazlmtr.
10
V. I. Lenin Sosyalizm ve Sava
BRNC BLM SOSYALZMN LKELER VE 1914-1915 SAVAI
SOSYALSTLERN SAVAA KARI TUTUMLARI
Sosyalistler, halklar arasndaki savalar daima barbarca ve canavarca
bulmular ve ktlemilerdir. Bizim savaa kar tutumumuz gene de
aslnda burjuva pasifistleri ile anaristlerden farkldr. Her eyden nce,
biz, bir yanda savalar ile te yanda bir lke iindeki snf savamlar
arasndaki aynlmaz ball; snflar ortadan kaldrlmadan ve sosyalizm
kurulmadan savalarn ortadan kaldnlmasnn olanakszln ve i
savalarn, rnein, ezilen snfn ezene, klenin kle sahiplerine, serilerin
toprak beylerine, cretli iilerin burjuvaziye kar verdikleri savalann
haklln, ilerici niteliini ve gerekliliini tamamen kabul ederiz. Biz
marksistler, hem
V. i. Lenin
11 Sosyalizm ve Sava
pasifistlerden, hem [sayfa anaristlerden, her savan ayr ayn, Marx'n
diyalektik materyalizmi gr asndan, tarihsel bir incelenmesi yaplmas
gereini kabul ederiz. Her savata kanlmaz bir biimde olagelen
dehete, zulme, sefalete ve ikenceye karn, tarihte ilerici nitelikte pek
ok sava vardr; bu savalar (rnein mutlakyet ya da klelik gibi) ok
kt ve gerici kurumlarn yklmasna ya da (Trkiye ve Rusya'da olduu
gibi) Avrupa'da en barbar despotluklann ortadan kalkmasna yardm
ederek, insanln gelimesine hizmet etmilerdir. Bunun iin, bugnk
savan da tek bana tarihsel zelliklerini incelemek zorunluluu vardr.
MODERN ZAMANLARIN TARHNDE SAVA TRLER
Byk Fransz Devrimi ile insanlk tarihinde yeni bir a almtr. O
zamandan Paris Komnne kadar, yani 1789'dan 1871'e kadar, ulusal
kurtulu iin verilen baz savalarn ilerici bir burjuva nitelii vardr. Bir
baka deyile, bu savalann balca ierikleri ve tarihsel anlamlar,
mutlakyeti ve feodalizmi devirmek, hi deilse bu kurumlarn temelini
sarsmak ya da yabanc boyunduruundan kurtulmakt. Onun iindir ki, bu
savalar ilerici savalard ve bu gibi savalar verilirken btn iten
devrimci demokratlar ile sosyalistler, feodalizmin ve mutlakyetiliin
temellerini ykan ya da en azndan bu temelleri sarsan, ya da yabanclann
basksna kar savam veren tarafa (yani burjuvaziye) daima sevgi
duymulardr. rnein, Fransa'nn verdii devrimci savalar, yabanc
topraklarn Franszlar tarafndan yama edilmesi ve ele geirilmesi gibi bir
unsuru da ierdii halde, bu unsur, ihtiyar ve kleci Avrupa'daki feodalizmi
ve mutlakyeti parampara eden bu savalarn temel tarihsel anlamn
zerre kadar deitirmemitir. Fransa-Prus-ya savanda Almanya,
kukusuz Fransa'y soydu ama, bu durum, gene de, milyonlarca Alman
feodal merkeziyetilikten ve ar ile Napoleon III [sayfa 12] gibi iki
despotun zulmnden kurtaran bu savan temel tarihsel zelliini
deitiremez.
SALDIRGAN VE SAVUNUCU SAVA ARASINDAK AYRIM
1789-1871 dnemi, derin izler ve devrimci anlar brakmtr. Feodalizmin,
mutlakyetin ve yabanc zulmnn devrilmesinden
12
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
nce proletaryann sosyalizm iin verecei savamn gelimesi
olanakszd. Byle bir dnemin savalan ile ilgili olarak "savunma"
savann meruluu zerine sz ederken, sosyalistler, daima sonu ortaa
kurumlarna ve klelie kar devrime kacak olan bu amalar gznnde
bulundurmulardr. "Savunma" sava sz ile sosyalistler, her zaman bu
anlamda "hakl" bir sava kastetmilerdir (W. Liebknecht de bir defasnda
bunu tpk byle ifade etmitir). Sosyalistler, yalnzca bu anlamda,
"anayurdun savunulmas iin" verilen savalara ya da "savunma"
savalanna, meru, ilerici ve hakl savalar gz ile bakmlar ve
bakmaktadrlar. rnein, yarn, Fas Fransa'ya, Hindistan ngiltere'ye, ran
ya da in, Rusya'ya... sava asalar, ilk saldran kim olursa olsun, bu
savalar, "hakl" savalar, "savunma" savalan saylrlar; ve her sosyalist,
ezilen, baml, eit olmayan devletin, ezen, kleci, soyguncu "byk"devlete kar kazanaca zaferi sevgi ile karlar.
Ama yle bir durumu gznzn nne getirin: 100 klesi olan bir kle
sahibi, klelerin daha "adil" bir dalm iin 200 klesi olan bir kle
sahibine kar savaa giriiyor. Aktr ki, bu durumda, "savunma" sava
ya da "anayurdun savunulmas iin" sava deyimlerinin kullanlmas,
tarihsel bakmdan yanl, ve uygulamada, halkn, iin inceliini aramayan
ve bilisiz kimselerin, kurnaz kle sahiplerince aldatlmas olur. te
bugnk emperyalist burjuvazi, klelii salamlatrmak ve glendirmek
iin kle sahipleri arasndaki sava, "ulusal" ideoloji ve [sayfa 13]
"anayurdun savunulmas" gibi szlerle halka yutturmak istemektedir.
BUGNK SAVA EMPERYALST BR SAVATIR
Hemen herkes, bugnk savan emperyalist bir sava olduunu kabul
ediyor, ama ou durumlarda bu terime baka anlamlar verilmekte ya da
bu terim yalnzca bir tarafa uygulanmakta, ya da bu savan sonuta
burjuva-ilerici, ulusal-kurtarc bir zellii olabilecei iddiasna ak bir kap
braklmaktadr. Emperyalizm, gelien kapitalizmin, ancak 20. yzylda
ulalan en yksek aamasdr. Kapitalizm, onlar kurulmadan feodalizmi
ykmasna olanak bulunmayan ulusal devletleri, imdi kendisi iin cendere
gibi gryor. Kapitalizm, younlamay o derece gelitirmitir ki, sanayiin
btn dallar, sendikalar, trstler ve kapitalist milyonerlerin kurV. i. Lenin
duklan birliklerce kskvrak balanm, ve hemen hemen btn dnya
"sermaye lordlan" tarafndan ya smrgeler halinde, ya da smrge
olmayan teki lkeler, mali smrnn binlerce kollu a iine
hapsolunarak paylalmtr. Serbest ticaret ve rekabetin yerini tekel
kurma, sermaye yatrm iin lkeleri ele geirme, bu lkelerden
hammadde ithal etme gibi abalar almtr. Feodalizme kar verdii
savamla uluslarn kurtancs olan kapitalizm, imdi, emperyalist
kapitalizme dnt ve uluslar iin en byk ezici g durumuna geldi.
Eskiden ilerici bir nitelii olan kapitalizm, gerici oldu; retici gleri o
derece gelitirdi ki, uluslar ya sosyalizme geme, ya da, smrgeler,
tekeller, ayrcalklar ve ulus-lann eitli yollardan ezilmesiyle, kapitalizmin
yapay olarak korunmas iin "byk" devletler arasndaki silahl savamda
yllarca ve hatta on yllarca ac ekme klar ile yzyze geldiler, [sayfa

14]
KLEL SRDRMEK VE GLENDRMEK N BYK KLE SAHPLER
ARASINDAK SAVA
Emperyalizmin belirgin niteliini aklamak iin dnya szde "byk" (yani
yamada baanl) devletler arasnda bllmesini gsteren rakamlan
buraya alyoruz :
BYK DEVLETLERN SMRGELER (YZLM: MLYON KM2; NFUS:
MLYON K)
Smrgeler
Anayurt
Toplam
lkeler
1876
1914
1914
1914
Km' Nfus Km' Nfus Km' Nfus Km' Nfus
ngiltere
22,5 251,9 33,5 393,5 0,3 46,5 33,8 440
Rusya
17
15,9 17,4 33,2 5,4 136,2 22,8 169,4
Fransa
0,9 6
10,6 55,5 0,5 39,6 11,1 95,1
Almanya
2,9 12,3 0,5 64,9 3,4 77,2
Birleik Devletler 0,3 9,7 9,4 97
9,7 106,7
Japonya
0,3 19,2 0,4 53
0,7 72,2
6 byk devletin toplam
40,4 273,8 65
523,4 16,5 437,2 81,5
960,6
Bu tablodan, 1789-1871'de zgrlk adna br uluslann nnde savaan
uluslarn ounun, imdi, 1876'dan sonra, gelimi
14
ve "iyice olgunlam" kapitalizme dayanarak dnya nfusunun ve
uluslannn ounluunu ezen ve kleletiren gler durumuna geldii
grlecektir. 1876'dan 1914'e kadar alt "byk" devlet 25 milyon
kilometrekare toprak ele geirmilerdir. Bu, Avrupa'nn iki-buuk kat bir
alan demektir! Alt devlet, yarm milyonu akn (523 milyon) smrge
halkn kle etmitir. "Byk" devletlerin her drt kiisine "smrgelerin"
be kiisi dmekte. Ve [sayfa s herkes bilir ki, smrgeler ate ve klla
ele geirilmi, smrge halklarna vahice davranlm, bu halklar binbir
biimde smrlmtr (sermaye ihra ederek, imtiyazlar alnarak, emtia
satlrken aldatlarak, "egemen" ulusun yetkililerine boyun edirilerek, ve
u ya da bu biimde). ngiliz-Fransz burjuvazisi uluslarn zgrl ve
Belika iin savatklann sylerken halk aldatmaktadrlar; aslnda bunlar
zorla ele geirdikleri smrgeleri ellerinde tutmak iin savayorlar. Eer
ngilizlerle Franszlar smrgelerini kendileriyle "hakkaniyetle" blmeye
raz olsalar, Alman emperyalistleri Belika'y, vb. hemen brakrlar.
Durumun acayiplii urada ki, bu savata smrgelerin kaderi Ktadaki
[Kara Avrupasn-daki -.] savala belirleniyor. Burjuva adaleti ve ulusal
zgrlk (ya da uluslarn var olma hakk) asndan Almanya, ngiltere ve
Fransa'ya kar tamamen hakldr; nk smrge bakmndan "geride
braklm", dman-lan kendisinden ok daha fazla ulusu smrmekte ve
ezmekte, mttefiki Avusturya tarafndan ezilen slavlar kukusuz "uluslann
gerek hapishanesi" denilen arlk Rusyasnda yaayanlardan fazla
zgrdrler. Ama Almanya, uluslann kurtuluu iin deil, klele-tirilmesi
iin savayor. Daha yal ve grtlana kadar doymu soy-gunculan soyma
iinde gen ve daha gl soyguncuya (Almanya'ya) yardm etmek,

sosyalistlere dmez. Sosyalistler, hepsini de devirmek iin, soyguncular
arasndaki e-kimeden yararlanma yoluna gitmelidirler. Bunu yapabilmek
iin de sosyalistler, her eyden nce, halka dorular sylemeli; yani bu
savan, klelii glendirmek iin kle sahipleri arasnda bir savam
olduunu sylemelidirler. Bu sava, birincisi, "daha adil" bir blnme
yoluyla smrgelerin kleletirilmesini tamamlamak; ikincisi, byk
devletler iindeki teki uluslann zerlerindeki basknn artnlmas, "nk
hem Avusturya, hem Rusya (Rusya'nnki Avusturya'nnkinden de beter)
egemenliklerini [sayfa i6] byle bir bask ile srdrdkleri gibi bu basky
sava yoluyla daha da iddetlendirmektedirler; nV. i. Lenin
cs, cret kleliini pekitirmek ve uzatmak, nk proletarya
paraland ve ezildii halde, kapitalistler, savatan servetler yapmakta
ve en zgr ve en cumhuriyetiler de dahil, btn lkelerde, bakaldran
ulusal banazl ve gericilii krkleyerek bu iten kazanl
kmaktadrlar.
"SAVA POLTKANIN BAKA ARALARLA DEVAMIDIR" (YAN DDET)
"ARALARIYLA"!51
Bu nl sz, sava zerine derin bilgisi olan yazarlardan birisi, Clausewitz
tarafndan sylenmitir. Marksistler, hakl olarak, bu beliti, dai-ma, her
savan zelliini kavramada teorik temel olarak grmlerdir. Marx ve
Engels de savalara ite bu gr asndan bakmlardr.
Bu gr imdiki savaa uygulaynz. Greceksiniz ki, yllar yl,
neredeyse yarm yzyldr, ngiltere, Fransa, Almanya, talya, Avusturya
ve Rusya'nn hkmetleriyle ynetici snflar, smrgeleri yama etme,
yabanc uluslara zulmetme, ii snf hareketlerini ezme politikasn
gtmlerdir. Bugnk savata izlenen politika da, ite tpk bu politikadr.
zellikle hem Avusturya'nn, hem Rusya'nn barta da savata da
politikas, uluslar zgrle kavuturmak deil, kleletirmektir. Bunun
tersine in' de, ran'da, Hindistan'da ve teki baml lkelerde son birka
on yldr, milyonlarca insanda bir ulusal uyanmay salayacak ve onlar
barbar, gerici "byk" devletlerin zulmnden kurtaracak bir politika
uygulanmaktadr. Bylesine bir tarihsel temel zerinde yrtlen bir
sava, bugn bile, bir burjuva-ilerici ve ulusal kurtulu sava olarak kabul
edilir.
"Byk" uluslarn ve bunlarn nde gelen snflarnn politikasn srdrmek
iin giriilen bugnk savaa yalnzca bir gzat-mak, "anayurdun
savunulmasnn bir [sayfa 17] bahane olduunu ve tarihsel gereklere
kart dtn grmeye yeter.
BELKA RNE
l (imdi drtl) Antanta dahil sosyal-ovenler (Rusya'da Plehanov ve
rekas), Belika rneini ne srmeyi pek severler. Ne var ki, bu rnek
de onlan yalanlyor. Saldrgan devletlerin her
16
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
zaman, her yerde yaptklan gibi, Alman emperyalistler, Belika'nn
yanszln hayaszca inediler ve ilerine gelince btn antlama-lan ve
ykmllkleri ayaklar altna aldlar. Uluslararas szlemelere uyulmasn

isteyen btn devletlerin Almanlara kar sava ilan ettiklerini ve
Almanlann, Belika'dan ekilmesini ve tazminat demesini istediklerini
dnelim. Bu durumda sosyalistler, kukusuz, Almanlarn dmanlarn
hakl greceklerdir. Ne var ki, gerekte "l (ve drtl) Antant",
Belika'nn iyiliine savamamaktadr. Bunu herkes biliyor, yalnz
ikiyzller bu gerei gizliyor. ngiltere, Almanya'nn smrgeleri ile
Trkiye'ye; Rusya, Galiya ile Trkiye'ye elatm; Fransa Alsace-Lorraine
ile neredeyse Ren'in sol yakasn istiyor; ganimetin (Arnavutluk ve Kk
Asya'nn) bllmesi iin talya ile bir szleme yaplm; gene ganimetin
bllmesi iin Bulgaristan ve Romanya ile pazarlklar srp gitmekte.
Bugnk hkmetlerin srdrd bu savata, Avusturya ya da
Trkiye'nin vb. boulmalarna yardm etmeksizin Belika'ya yardm etmek
olanaksz! "Anayurdun savunulmas" bunun neresinde? teki ulus-lan
ezme amacyla verilen emperyalist savan, gerici burjuvalar ve tarih
bakmndan gn gemi hkmetler arasndaki savan belirgin nitelii
ite budur. Bugnk savaa katlmay kim hakl gsteriyorsa, o, uluslann
emperyalistlerce ezilmeleri suuna katlyor demektir. Kim, hkmetlerin
iine dtkleri zorluklardan toplumsal bir devrim adna savam vermek
iin [sayfa s yararlanyorsa, o, ancak sosyalizm altnda
gerekletirebilecek btn uluslarn gerek zgrl iin savam veriyor
demektir.
RUSYA NN SAVAIYOR?
Rusya'da yeni tipte bir kapitalist emperyalizm, ran, Man-urya ve
Moolistan'a kar gdlen arlk politikasnda kendini aka ortaya
koymutur; ama genellikle Rus emperyalizminde egemen unsur,
militarizm ve feodalizmdir. Dnyada hibir lkede nfusun byk
ounluu Rusya'da olduu gibi bask altnda deildir; "Byk" Ruslar
nfusun ancak yzde 43'n, yani yarsndan azn olutururlar; geri
kalanlar, yabanc sayldklar iin haklarndan yoksundurlar. Rusya'da
yerlemi 170 milyondan 100 milyonu ezilmi ve haklanndan yoksun
braklmlardr. arlk, Galiya'y ele geirmek, Ukraynallan ezmek,
Ermenistan', stanbul'u vb. alV. i. Lenin
1 7 Sosyalizm ve Sava
mak iin savamaktadr. arlk, savaa, lke iinde byyen
honutsuzluktan dikkatleri baka ynlere ekmek, gelien devrimci
hareketleri ezmek iin bir ara gz ile bakmaktadr. Bugn Rusya'da her
"Byk" Rus'a, haklarndan yoksun iki ya da yabanc dmektedir;
arlk, sava aracl ile Ruslarn ezdii uluslann saysn artrmak, bu
zulm srdrmek ve "Byk" Ruslann bizzat srdrdkleri zgrlk
savamn bomak iin almaktadr. teki ulus-lan ezme ve soyma
olana ekonomik durgunluu yaratmakta ve srdrmektedir; nk gelir
kayna, ou zaman retici glerin gelimesi deil, "yabanclarn" yarfeodal bir yoldan smrlmesidir. te bu yzden sava, Rusya
bakmndan iki kat gerici, ve ulusal kurtulua kardr.
SOSYAL-OVENZM NEDR?
Sosyal-ovenizm, bugnk savata, "anayurdun savunulmas" fikrinden
yana kmaktr. Ayrca bu fikir, [sayfa 19] sava srasnda snf savamnn
bir yana atlmasna ve sava borlarn vb. kabullenmeye yol amaktadr.

Uygulamada sosyal-ovenler, proletaryaya dman bir burjuva politikas
izlemektedirler; nk bunlar yabanc istilaclara kar sava anlamnda bir
"anayurdun savunulmasn" deil, "byk" devletierden unun ya da
bunun, smrgeleri yama etme ve teki uluslar ezme "hak-kn"
savunmaktadrlar. Sosyal-ovenler, bir burjuva aldatmacas olan, savan,
zgrlk ve uluslarn varln korumak iin yapld yalann yineliyorlar
ve bylece de proletaryaya kar burjuvazinin yannda yer alyorlar.
Sosyal-ovenler, saldrgan byk devletier grubundan birisinin hkmetini
ve burjuvazisini hakl karan ve venler ile, Kautsky gibi btn saldrgan
devletlerin sosyalistlerinin "anayurdu savunmada" eit haklan olduunu
ne srenlerdir. "Kendi" (ya da her) emperyalist burjuvazisinin karlann,
ayrcalklarn, soygununu ve zulmn savunmak anlamna gelen sosyalovenizm, aslnda, btn sosyalist inanlar ile Basle Uluslararas Sosyalist
Kongresinin karanna ihanet etmek demektir.
BASLE BLDRS161 Basle'da 1912'de oybirlii ile kabul edilen sava
konusunda18
ki bildiri, 1914'te ngiltere ile Almanya ve bunlann mttefikleri arasnda
kan sava gznne almt. Bildiride, byk devletlerin emperyalist
politikalannn bir sonucu olarak "kapitalistlerin karlan" ve "hanedanlarn
tutkulan" iin kartlan byle bir savan, halkn karlan ynnden hakl
gsterilmesine olanak bulunmad aka belirtilmiti. Gene bildiride,
savan "hkmetler iin" (istisnasz btn hkmetler iin) tehlikeli
olduu, bunlann "bir proletarya devriminden" korktuklanna da iaret
edilmi, 1871 Komn ve 1905 Ekim-Aralk rneklerine, yani devrim ve i
sava rneklerine byk bir aklkta [sayfa 20] deinilmitir. Bylece
Basle Bildirisi imdiki sava iin, iilerin kendi hkmetlerine kar
giriecekleri uluslararas ldeki devrimci savam iin, proletarya devrimi
iin taktikleri gstermi oluyor. Basle Bildirisi, Stuttgart kararndaki szleri
yinelemekte, ve savan patlamas durumunda, sosyalistlerin,
"kapitalizmin devrilmesini hzlandrmak" iin savan neden olaca
"ekonomik ve politik bunalmlardan" yararlanmalarn, yani sosyalist
devrim adna hkmetlerin savatan ileri gelen skntl durumlarndan ve
ynlann fkelerinden yararlanlmasn ngrmektedir.
Sosyal-ovenlerin politikas, sava burjuva ulusal kurtulu asndan hakl
grmeleri, "anayurdun savunulmas" fikrini benimsemeleri, sava
harcamalar iin oy kullanmalan, hkmetlere girmeleri vb., dorudan
doruya sosyalizme ihanettir. Bu durum, aada greceimiz gibi, Avrupa
partilerinin ounda raslanan oportnizmin, ve ulusal-liberal emeki
politikasnn zaferinden baka bir ey deildir.
MARX VE ENGELS'E YAPILAN YANLI ATIFLAR
Rus sosyal-ovenleri (balannda Plehanov) Marx'n 1870 savandaki
taktiklerine atfta bulunuyorlar. Alman ovenleri ise (Lensch, David ve
rekas trnden), Engels'in 1891'de, Ruslar ile Franszlara kar sava
durumunda, Alman sosyalistierinin anayurdu savunmalannn grevleri
olduu zerine olan szlerine deiniyorlar. Ensonu, Kautsky trnden
sosyal-ovenler, uluslararas ovenizmi hakl gstermek ve dorulamak

isteiyle, Marx ile Engels'in bir yandan savalan ktlerken, bir yandan da
sava kt m, 1854-1855, 1870-1871 ve 1876-1877 savalarnda olduu
gibi, savaan
V. i. Lenin
hkmetlerden birini ya da tekini tuttuklann, onlardan szler aktararak
belirtiyorlar.
Btn bu atflar, tpk anarist Guillaume ve rekasnn anarizmi hakl
gstermek iin Marx ile Engels'in [sayfa 21] grlerini tahrif etmesi gibi,
Marx ve Engels'in grlerinin burjuvazi ve oportnistler yararna
utanmazcasna tahrifidir. 1870-1871 sava, Napo-leon III yenilene kadar
Almanya iin tarihsel bakmdan ilerici bir savat, nk Napoleon III, ar
ile birlikte Almanya'ya yllarca zulmetmi ve onu feodal bir paralanma
halinde brakmtr. Ama sava, Fransa'nn yama edilmesi halini alnca
(Alsace ve Lorraine'in ilhak ile) Marx ve Engels, Almanlar iddee
knadlar. Hatta bu savan balangcnda Marx ve Engels, Bebel ile Liebknecht'in askeri denek iin oy vermeyi reddetmelerini onam ve bunlara
Alman sosyal-demokratlar ile ili-dl olmamalann, daima proletaryann
bamsz snf karlarn savunmalarn tlemilerdir. lerici burjuva
nitelikte olan ve ulusal kurtulu iin verilen Fransz-Prus-ya savann
zelliklerini bugnk emperyalist savaa uygulamak, gerekle alay etmek
demektir. Ayn ey, daha byk bir vurguyla, 1854-1855 savanda olduu
gibi, modern emperyalizmin varolmad, sosyalizm iin nesnel koullann
bulunmad, taraf lkelerden hibirinde sosyalist bir yn partisinin henz
kurulmad, yani byk devletler arasndaki savala ilgili olarak
"proletarya devrimi" uygulamalannn Basle Bildirisinde ne srlmesini
salayan koullarn hibirinin var olmad 19. yzyl savalarnn hepsine
uygulanabilir.
Her kim, Marx'n, gerici ve mutlakyeti burjuvazi ve sosyalist devrim
dnemine tam tamna uygulanmas gereken "iilerin yurtlan yoktur"
szn unutarak, burjuvazinin ilerici olduu dnemdeki savalara kar
Marx'n tutumuna atfta bulunursa, Marx' rezilcesine tahrif etmi ve
sosyalist gr as yerine burjuva gr asn koymu olur.
II. ENTERNASYONALN K
Btn dnya sosyalistleri, 1912'de Basle'da, Avrupa'da [sayfa 22]
yaklamakta olan sava, btn hkmeerin "canice" ve gerici bir
giriimleri olarak grdklerini ve bu giriimin devrimi hzlandrarak
kapitalizmin yklmasn abuklatracan ilan etmilerdir.
20
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
Sava kt, ve birlikte bunalmlar da getirdi. Sosyal-demokrat partilerin
ou, devrimci taktikler yerine, gerici taktiklere saptlar ve kendi
hkmetleri ile burjuvazilerinin yannda yer aldlar. Sosyalizme kar bu
ihanet, II. Enternasyonalin (1889-1914) k demekti. Bu kn
nedenlerini aka ortaya koymamz ve sosyal-ovenizmin dou ve
gelime koullarn belirtmemiz gerekir.
SOSYAL-OVENZM TASTAMAM BR OPORTNZMDR
II. Enternasyonal dnemi boyunca sosyal-demokrat partiler iinde

devrimci ve oportnist kanatlar arasnda her yerde bir savam srp
gidiyordu. Bir dizi lkede (ngiltere, talya, Hollanda, Bulgaristan), bu
aync izgi boyunca paralanmalar olmutur. Oportnizmin, ii snf
hareketi iinde burjuva politikasn dile getirdii konusunda, hibir
marksistin en kk bir kukusu yoktur. Oportnizm, kk-burjuvazinin
karlann, ve burjuvalam iilerin kk bir kesiminin, proleter
ynlann, ezilen ynlarn karlanna kar "kendi" burjuvalan ile
birlemesini ifade eder.
19. yzyln sonundaki nesnel koullar oportnizmi olaanst glendirdi, legal burjuva olanak ve frsatlarnn kullanlmasn legalizme
tapma durumuna getirdi; ii snf iinde ince bir brokrat ve aristokrat
katman yaratt, sosyal-demokrat partilerin saflarna birok kk-burjuva
"yolda" ekti.
Sava bu gelimeyi hzlandrd ve oportnizmi sosyal-ove-nizm biimine
dntrd, yani oportnistler ile burjuvazi arasndaki gizli ittifak ak
duruma getirdi. Ayn zamanda her yerde askeri makamlar skynetim ilan
[sayfa 23] ettiler, ve eski liderlerinin hemen hepsi, burjuvaziye katlan ii
ynlarnn azna gem vurdular.
Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ekonomik temeli ayndr: ayrcalkl
iilerin nemsiz bir kesimi ile kendi ayrcalkl durumlarn savunan kkburjuvazinin ortak karlar; yani kendi ulusal burjuvazilerinin, egemen
ulus durumundan yararlanarak teki ulus-lan soymasndan paylarna
decek knntlar...
Oportnizm ile sosyal-ovenizmin ideolojik ve politik z de ayndr: snf
savam yerine snf ibirlii; savamn devrimci anlamn yadsma;
glklerden bir devrim iin yararlanacak yerde, zor duruma den
"kendi" hkmetlerine yardmc olmak.
V. i. Lenin
Btn Avrupa lkelerini bir btn olarak alr, bireyleri (ne kadar yetkili
olsalar da) nemsemezsek, oportnist eilimin sosyal-o-venizmin kalesi
durumuna geldiini, buna karlk devrimci kamptan bu tutuma kar az ya
da ok tutarl protestolarn her yerden ykseldiini grrz. rnein, 1907
Stuttgart Uluslararas Sosyalist Kongresinde171 beliren fikir aynlklanna
bakarsak, uluslararas mark-sizmin emperyalizme kar olmasna karlk,
uluslararas oportnizmin daha o zamandan emperyalizmden yana
olduunu grrz.
OPORTNSTLERLE BRLK OLMAK, LERLE
"KEND" ULUSAL BURJUVAZLER ARASINDA
TTFAK KURMAK VE ULUSLARARASI DEVRMC
SINIFINI PARALAMAK DEMEKTR
Savatan nceki dnemde, oportnizme, Sosyal-Demokrat Partinin
"saptrc" ve "ar" bir blm gzyle baklmakla birlikte, gene de bu
blm meru olarak kabul edilirdi. Sava, bunun gelecekte de byle
olmayacan gstermitir. Olgunlaan oportnizm, artk ii snf hareketi
iinde burjuvazinin elilii roln eksiksiz oynamaya balamtr.
Oportnistier ile birlik, tam bir ikiyzllk [sayfa 24] durumunu almtr.
rnein Alman Sosyal-Demokrat Partisinde grdmz btn nemli
anlarda (rnein, 4 Austos oylamasnda olduu gibi)'81 oportnistier,

partinin karsna, burjuvazi ile eitii ilikileri, sendikalar ve benzeri
kurulularn yrtme kurullarndaki ounluklar ile salanan birer
ltimatomla kmaktadrlar. Bugn oportnistler ile birlik, aslnda ii
snfnn "kendi" ulusal burjuvazisinin boyunduruu altna girmesi, teki
uluslarn ezilmesi ve byk devletierin ayrcalklarnn korunmas amac
iin onlarla ibirlii yaplmas, btn lkelerde devrimci proletaryann
paralanmas demektir.
Birok kurulularda nemli yerler igal eden oportnistierle savamda tek
tek olaylar ne kadar g olursa olsun; eitii lkelerde ii partilerinin
oportnistlerden temizlenmesi hangi zellikleri gsterirse gstersin, bu,
yaplmas mutlaka gerekli ve yararl bir itir. Reformcu sosyalizm lyor ve
Fransz sosyalisti Paul Golay'n deyimiyle yeni doan sosyalizm "devrimci,
uzlamaz ve isyanc olacaktr".
22
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
"KAUTSKICILIK"
II. Enternasyonalin en byk otoritesi Kautsky, marksizme lafebelii ile
yaplan hizmetin, aslnda, onu nasl "struvecilie"191 ya da "brentanoculua"1101 indirgemek olduunu gsteren, ok tipik ve arpc bir
rnektir. Plehanov da, benzer bir rnei temsil eder. Bunlar, aka sntan
sofiste bir tutumla, marksizmi, yaayan devrimci znden aynrlar;
bunlar, marksizmde, devrimci savam yntemleri, bu yntemlerin
savunulmas ve hazrlanmas, ynlarn bu ynde eitilmesi dnda her
eyi bulurlar. Kautsky, tam bir sorumsuzlukla, sosyal-ovenizmin temel
fikri olan, bugnk savata anayurdun savunulmas tezini, szde bir
muhalefet tavryla, sava harcamalarna ekimser oy kullanmak yoluyla
sola kar diplomata dnler vererek [sayfa 25] uzlatrmak istemektedir.
1909'da yaklaan devrimler a ve sava ile devrimler arasndaki iliki
zerine koskoca bir kitap [Der Weg zurMacht - "ktidar Yolu"] yazan
Kautsky, 1912'de yaklaan savatan devrim adna yararlanlmas
konusunda Basle Bildirisine imza koyan Kautsky, bugn sosyal-ovenizmi
her ynyle hakl gryor, savunuyor ve Plehanov gibi o da btn
devrimci dncelerle ve devrimci savama doru atlan her admla alay
etmede burjuvazi ile birlik oluyor.
i snf, bu dneklie, bu sorumsuzlua, bu oportnizme kul-kle
olmaya ve marksist teorinin bu ei grlmemi kabalatrl-masna kar
acmadan savam vermeksizin, dnya lsndeki devrimci roln
oynayamaz. Kautskicilik bir raslan deil, bir yandan szde marksizme
bal kalmak, bir yandan de eylemde oportnizme boyun emek gibi, II.
Enternasyonaldeki elikilerin toplumsal bir rndr.
Kautskiciliin bu temel yanlgs, her lkede kendisini eitli biimlerde
gstermektedir. Hollanda'da Roland-Holst, bir yandan anayurdu savunma
fikrini reddederken, bir yandan oportnist partilerle birlik olmay
savunmaktadr. Rusya'da da Trotski bir yandan bu fikri reddederken, te
yandan oportnist ve ovenist Nao Zar-ya grubu ile ibirliini
savunmaktadr. Romanya'da Rakovski, Enternasyonalin yklmasndan
sorumlu grd iin oportnizme sava aarken, ayn zamanda,
anayurdun savunulmas fikrinin doruluunu kabule hazr durumdadr.

Btn bunlar (Gorter ve Pan-nekoek gibi) Hollandal marksistlerin "pasif
radikalizm" dedikleri
V. i. Lenin
melanetin belirtileridir ve teoride devrimci marksizmin yerine semecilii,
uygulamada oportnizmin yanna klelii ya da iktidarszl koymaktadr,
[sayfa 26]
MARKSST'LERN SLOGANI, DEVRMC SOSYAL-DEMOKRAS SLOGANIDIR
Sava, kuku yok ki, iddetli bir bunalm yaratm, ynlarn kaygsn
beklenmedik lde artrmtr. Bugnk savan gerici nitelii ile btn
lkelerin burjuvazisinin kendi yamaclk amalarn "ulusal" ideoloji sz
ardna gizleyerek syledikleri hayaszca yalanlar, nesnel devrimci bir
temele dayanarak, kukusuz, ynlar arasnda kprdanlar yaratmaktadr.
Bu duygulann bilinli bir duruma gelmesi, derinlemesi ve
biimlenmesinde ynlara yardm etmek bizim grevimizdir. Bu grev
ancak u slogan ile doru olarak ifade edilir: emperyalist sava i sava
durumuna eviriniz; ve sava srasndaki btn tutarl snf savamlar,
ciddi bir biimde yrtlen btn "yn hareketleri", eninde sonunda bu
amaca ynelmelidir. Gl devrimci bir hareketin, byk devletler
arasndaki birinci mi, yoksa ikinci mi emperyalist sava srasnda olacan;
savatan nce mi, savatan sonra m patlak vereceini imdiden
syleyemeyiz, ama ne olursa olsun bizim grevimiz bu ynde sistemli
olarak, ylmadan almaktr.
Basle Bildirisi dorudan Paris Komn rneine deiniyor: hkmetler
arasndaki savan bir i savaa dntrlmesine. Ya-nm yzyl nce
proletarya ok zayft; sosyalizm iin nesnel koullar henz
olgunlamamt; btn savaan lkelerdeki devrimci hareketler arasnda
birlik kurulamazd; Paris iilerinin bir blm (1792 gelenei) "ulusal
ideoloji" szne saplanmt ve bu, o srada Marx' in da belirttii gibi,
onlarn kk-burjuva zayflklar idi ve Komnn dmesinin
nedenlerinden biriydi. Yarm yzyl sonra, o zaman devrimi zayflatan
koullar artk geip gitti. Bugn, Paris komnclerinin ruh haline kaplarak
eylemi terketmeye eilim gstermek, sosyalistler iin balanmaz bir
yanlmadr, [sayfa 27]
SPERLERDE DOAN KARDELEME RNE Btn savaan lkelerin
burjuva gazeteleri, dman ulusla24
rn erleri arasnda siperlerde bile kardelik kurulduunu bildirdiler. Alman
ve ngiliz askeri makamlannn bu gibi kardelemelere kar yaynladklar
sert emirler, hkmetler ile burjuvazinin bu ie byk nem verdiklerini
gsteriyor. Bat Avrupa sosyal-demokrat partilerinin n saflarnda
oportnizmin at koturduu, sosyal-ovenizmin btn sosyal-demokrat
basn ve II. Enternasyonalin btn yetkililerince desteklendii bir srada
bylesine kardelemelerin kurulabilmesi, bize, yalnzca hasm lkelerdeki
sol-kanat sosyalistleri tarafndan bu ynde sistemli bir alma yapld
takdirde, bugnk canice, gerici ve kleci savan ksaltlmasnn,
uluslararas devrimci bir hareketin yaratlmasnn pekala mmkn

olduunu gstermektedir.
LLEGAL RGTN NEM
Btn dnyadaki en nde gelen anaristler, oportnistlerden hi de geri
kalmayarak, bu savata, (Plehanov ile Kautsky'nin anlayna uygun
olarak) kendilerini sosyal-ovenizm amuruna bulatrmlardr. Bu savan
yararl sonularndan biri de, kuku yok ki, anarizmi ve oportnizmi
yoketmek olacaktr. Sosyal-demokrat partiler her zaman ve her koulda,
ynlann rgenmesi ve sosyalizmin yaylmas iin en kk legal
olanaktan yararlanmay ihmal etmemekle birlikte, legal almann klesi
olmaktan da, kendilerini kurtarmaldrlar. Engels, i savaa, ve
burjuvazinin yasalar inemesinden sonra bizim de yasalan inememiz
gereine deinerek, "lk silah paatan siz olunuz bay burjuvalar!"1111
diye yazyordu. inde bulunduumuz bunalmlar, burjuvazinin, btn
lkelerde, en zgr lkelerde bile, yasalar ayaklar altna aldn
gstermektedir; devrimci savam yntemlerini savunmak, tartmak,
deerlendirmek ve hazrlamak amacyla bir illegal rgt [sayfa 28]
kurulmakszn ynlarn devrime yneltilmeleri olanakszdr. rnein
Almanya'da, sosyalistlerin yaptklan btn namuslu iler, o pis
oportnizme ve ikiyzl "kautskicilie" karn ve gizlice yaplmtr.
ngiltere'de, askerlie kar yazlar yaynladklan iin insanlar zindanlara
atlmlardr. llegal propaganda yntemlerini knamay ve bununla legal
basnda alay etmeyi sosyal-demokrat parti yelii ile badar saymak
sosyalizme ihanettir.
V. i. Lenin
EMPERYALST SAVATA "KEND" HKMETNN YENLGS ZERNE
Bugnk savata, gerek "kendi" hkmetinin zaferini savunmak, gerek
"ne zafer, ne yenilgi" slogann savunmak, sosyal-ovenizm grnden
kaynaklanr. Gerici bir savata, devrimci bir snf, hkmetinin yenilmesini
istemekten baka bir ey yapamayaca gibi, hkmetin askeri
baanszlklar ile onu devirme olanak-lannn arttn grmemezlik de
edemez. Hkmetlerin balatt bir savan ancak hkmetler arasnda
bir sava olarak biteceine inanan ve bunun byle olmasn isteyen bir
burjuva, btn hasm lkelerin sosyalistlerinin, "kendi" hkmetlerinin
yenilgisini istemelerini ve bunu sylemelerini "gln" ve "sama " bulur.
Tersine, bu tr bir sz, snf bilincine varm her iinin besledii dnceyi
dorular, ve bizim, bu emperyalist sava bir i sava durumuna evirme
abalarmz ile ayn dorultuda olur.
ngiliz, Alman ve Rus sosyalistlerinin bir blmnn yrtt ciddi sava
aleyhtar propaganda, kuku yok ki, bu hkmetlerin "askeri gcn
zayflatmtr" ve bu eylem, sosyalistlerin lehine bir nottur. Sosyalistler,
ynlara, kurtulmalar iin tek kar yolun "kendi" hkmetlerini devirmek
olduunu, ve bu amala, hkmetlerinin bu savata iine dtkleri
glklerden yararlanmalan gerektiini anlatmaldrlar, [sayfa 29]
PASFZM VE BARI SLOGANI
Ynlarn bantan yana duygular, ou zaman, bir protestonun
balangcn, savan gerici niteliine kar kzgnl ve yn-lann bu
niteliin bilincine vardklarn ifade eder. Bu duygudan yararlanmak,
sosyal-demokratlann grevidir. Bu anlamdaki her harekete, her gsteriye

btn gleriyle katlacaklar, ama devrimci bir harekete geilmeden,
toprak ilhaklan olmadan, uluslara tahakkm edilmeksizin, yamasz,
imdiki hkmetler ile egemen snflar arasnda yeni yeni savalann
tohumlan atlmakszn barn mmkn olabileceini syleyecek, halk
kandrmayacaktr. Halkn bu ekilde aldatlmas hasm hkmetlerin gizli
politikalarna hizmet etmek ve bunlarn kar-devrimci planlann
kolaylatrmak demektir. Srekli ve demokratik bar isteyen herkes,
hkmetler ile bur26
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
juvaziye kar, bir i savatan yana olmak zorundadr.
ULUSLARIN KEND KADERLERN TAYN HAKKI
Bugnk savata halkn burjuvazi tarafndan en yaygn aldatlma biimi,
yamac amalann "ulusal kurtulu" ideolojisi maskesi arkasna
gizlemeleridir. ngilizler Belikallara, Almanlar Polonyallara vb. zgrlk
vaad ediyorlar. Grdmz gibi, bu sava, aslnda dnyadaki uluslann
ounluunu ezen lkelerin, bu zulm ve smry derinletirmek ve
geniletmek savadr.
Uluslarn ne trden olursa olsun ezilmelerine kar savam vermeksizin,
sosyalistler, asl byk hedeflerine ulaamazlar. Bu yzden sosyaliser,
ezen lkelerin (zellikle szde "byk" devletlerin) sosyal-de-mokrat
partilerinden, ezilen uluslarn, szcn politik anlamyla kendi kaderlerini
tayin hakkn, yani politik bamszlk hakkn tanmalann ve bu hakk
savunmalann istemelidirler. Byk bir ulusun ya da smrgeleri olan bir
ulusun sosyalistleri, eer [sayfa 30] bu hakk savunmuyorsa ove-nisttir.
Bu hakkn savunulmas hibir biimde kk devletlerin kurulmasn
zendirmek deildir; tersine, daha zgr, korkudan uzak ve bu yzden
daha geni ve daha evrensel byk devletlerin ve devletler
federasyonunun kurulmasn hazrlamaktr. Bu byk devleer, ynlar
iin daha yararl olduu gibi, ekonomik gelimeye de daha elverilidir.
Ezilen uluslarn sosyalistleri ise, hem ezen, hem de ezilen aznlklann
iilerin (rgenme dahil) tam bir birlii iin savam vermelidir. Bir
aznln tekinden yasalar yoluyla ayrlmas fikri (Bauer ve Renner'in
savunduklan szde "kltrde-ulusal zerklik") gerici bir fikirdir.
Emperyalizm, dnya uluslarnn bir avu "byk" devlete gitgide daha
fazla ezilmesi adr, bu yzden uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk
tannmakszn, emperyalizme kar, uluslararas sosyalist devrim iin
savam vermek olanakszdr. "Baka ulus-lan ezen ulus zgr olamaz"
(Marks ve Engels). "Kendi" ulusunun baka uluslan ezmesine gz-yuman
bir proleter, sosyalist bir proleter olamaz, [sayfa 31]
27
ikinci bolum rusya'da snflar ve partiler
BURJUVAZ VE SAVA
Rus hkmeti, bir bakma, Avrupal meslektalarndan hi de geri
kalmamtr; onlar gibi "halkn" byk bir yalanla kandrmay becermitir.
Ynlara ovenlii bulatrmak, arlk hkmetinin "hakl" bir sava
srdrd, yani "karde slavlar" hibir kar gzetmeden savunduu

izlenimini vermek iin, Rusya'da da kocaman, canavarca bir yalan ve
kurnazlk makinesi iletilmitir.
Byk toprak sahipleri snf ile ticaret ve sanayi burjuvazinin st katman,
arlk hkmetinin askeri politikasn cangnl-den desteklemitir. Bunlar,
Trk ve Avusturya mirasnn paylalmasndan byk maddi karlar ve
ayncalklar ummaktadrlar. Bu s28
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
nflarn birok kongrelerinde [sayfa 32] arlk ordulannn zaferi halinde
ceplerine akacak krlar hesapland bile. stelik gericiler, Roma-nov
hanedannn devrilmesini ve Rusya'da yeni bir devrimi geciktirecek tek
eyin, arn zaferi ile bitecek bir d sava olduunu pek iyi biliyorlar.
Kent "orta" burjuvazisi ile burjuva aydnlann ve serbest meslek sahibi
kimselerin geni bir katman, hi deilse savan banda, ovenizme
saplanmt. Kadetler -Rus liberal burjuvazisinin partisi-, btnyle ve
kaytsz artsz arlk hkmetini destekliyordu. D politika alannda
kadetler, uzun sredir bir hkmet partisiydi. arlk diplomasisinin, byk
politik hilelerine birok kez alet ettii panislavizm, kadetlerin resmi
ideolojisi olmutu. Rus liberalizmi, ulusal liberalizm biimine girerek
yozlamt. "Yurtseverlik"te Kara-Yzler ile yan ediyor, militarizme ve
askeri donanma kurulmasna seve seve oy veriyordu. Rus liberalizminin
kampnda ise, yetmilerde, Almanya'da "zgrlk a" liberalizmin,
yozlaarak, ulusal-liberal partiyi dourmas gibi bir durum vard. Rus
liberal burjuvazisi kesin olarak kar-devrim yolunu tutmutu. Bu konudaki
Rus Sosyal-Demokrat i Partisinin gr, tamamen dorulanmt. Rus
liberalizminin hl Rusya'daki devrimin devindirici gc olduu yolundaki
bizim oportnistlerin grn, yaam yerle bir etmiti.
Ynetici klik, burjuva basn, din adamlar vb. yoluyla, kyller arasnda
ovence bir duygunun yaratlmasn baarmt. Sava alanlarndan
askerlerin dnmesi ile kylerdeki bu durum, kuku yok ki, arlk
monarisinin lehine olmayacak biimde deiecektir. Kyllerle temasa
gelen burjuva demokrat partileri, ovence dalgalara kar koyamadlar.
Devlet Dumasndaki Trudovik partisi, sava harcamalan iin oy vermeyi
reddetti, ama liderleri Kerenski'nin azndan "yurtseverce" bir bildiriyle,
monarinin ekmeine ya srd. Narodniklerin btn legal yayn [sayfa
33] organlan genellikle liberalleri izlediler. Burjuva demokrasisinin solkanad bile -Uluslararas Sosyalist Broya bal, szde Sosyalist-Devrimci
Parti- kendisini bu akntya brakmt. Bu partinin Uluslararas Sosyalist
Brodaki temsilcisi Bay Rubanovi aktan aa sosyal-ovenist olarak
ortaya kt. Bu partinin delegeleri, Sosyalist "Antant"n Londra
Konferansnda ovenist karar tasans iin oy kulland (teki yars ekimser
kald). Sosyalist-devrimcile-rin illegal yaynlarnda (Novosti
V. i. Lenin
gazetesi;'121 ve tekilerde) ovenistler ege-men durumdayd. "Burjuva
evrelerine bal" devrimciler, yani ii snf ile ilgisi olmayan burjuva
devrimcileri, bu savata feci bir iflasa uradlar. Kropotkin, Burtsev ve
Rubanovi'in kara talihleri ok dikkate deer.
SINIFI VE SAVA
Rusya'da hkmet ile burjuvazinin ovenizm mikrobunu bulatrmadklar
tek snf proletarya oldu. Savan balangcndaki taknlklara ancak ii
snfnn en geri unsurlan katld. Moskova'da Al-man aleyhtan
ayaklanmada iilerin oynad rol, epeyce abartlmtr. Genellikle ve
btnyle Rus ii snf, ovenizme kar bakl olduunu ortaya
koydu.
Bu, lkedeki devrimci durum ve Rus proletaryasnn genel yaam
koullanyla aklanabilir.
1912-1914 yllar, Rusya'da yeni ve byk devrimci alkalan-malann
balangcna tanklk eder. Dnyann henz grmedii lde byk bir
grev hareketine yeniden tank olduk. 1913'teki devrimci yn grevine
katlanlarn says en az yarm milyondur. Bu rakam, 1914'te iki milyonu
at ve 1905 dzeyine yaklat. Savan ngnnde St. Petersburg'da iler,
ilk sokak arpmalarna kadar geldi dayand.
Gizli Rus Sosya-Demokrat ii Partisi, Enternasyonale kar devini tam
olarak yapt. Enternasyonalizmin [sayfa 34] bayra onun ellerinde
dalgaland. Partimiz, oportnist gruplarla ve unsurlarla uzun sre nce
rgt olarak ilikilerini kesmiti; ayaklar oportnizm ile ve, "ne pahasna
olursa olsun yasalarn dna kmama" balan ile bal deildi; bu durum
devrimci devini yerine getirmede ona yardmc oldu; tpk Bissolati'nin,
oportnist partisinden ayrlan talyan yoldalara yardmc olduu gibi.
lkemizdeki genel durum "sosyalist" oportnizmin ii yn-lan arasnda
kk salmasna elverili deildir. Rusya'da oportnizm ile reformiz-min her
trn aydnlar katman ile kk-burjuva vb. arasnda grebiliriz, ama
politik bakmdan etkin ii katmanlar arasnda, bu, nemsiz denecek
kadar azdr. lkemizde ayrcalkl ii ve masa memuru katman ok ince
bir katmandr; yasalara uyma fetiizmi burada yaratlamaz. Tasfiyeciler
(Akselrod, Potes-sov, erevanin, Maslov ve tekilerin ynetimindeki
oportnist par30
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
ti) savatan nce ii ynlar arasnda ciddi bir destekten yoksundu.
Drdnc Devlet Dumasna yaplan seimler, tasfiyeciliin karsnda olan
tam alt ii millet vekilinin seilmesiyle sonuland. Pet-rograd'da ve
Moskova'da legal olarak baslan ii yaynlarnn dalm ve bu yaynlar
iin toplanan paralar, snf bilincine varm iilerin bete-drdnn
oportnizm ve tasfiyecilie kar olduunu yadsnmayacak bir biimde
tantlamtr.
Savan bandan beri arlk hkmeti, bizim gizli Rus Sos-yal-Demokrat
i Partisinin yesi olan binlerce vasfl iiyi tutuklad ve srgne
gnderdi. Bu durum, lkede skynetimin ilan, gazetelerimiz zerindeki
bask ve benzeri nedenlerle birlikte, hareketi geriletti. Ama gene de
partimiz, gizli devrimci faaliyetini srdrmektedir. Petrograd Parti
Komitesi, gizli bir gazeteyi, Proletarski Go/os'u'131 yaynlamaktadr.
Yabanc bir lkede yaynlanan Merkez Organ Sosyal-Demokrat'm
makaleleri Petrograd'da tekrar baslyor ve [sayfa 35] teki kentlere
gnderiliyor. Bildiriler gizlice baslyor ve asker klalarna bile
sokulabiliyor. Kent dnda gzden rak yerlerde gizli ii toplantlar

yaplyor. Son gnlerde Petrograd'da metal iilerinin byk bir grevi
balad. Bu grevlerle ilgili olarak Petrograd Parti Komitemiz iilere birka
ar yaynlamtr.
DEVLET DUMASINDA RUS SOSYAL-DEMOKRAT GRUBU VE SAVA
1913'te, Devlet Dumasndaki sosyal-demokrat milletvekilleri arasnda bir
blnme oldu. Bir yanda, heydze'nin ba ektii oportnizmi destekleyen
yedi kii vard. Bunlar, ii says ancak 214.000'e ulaan ve proleter
olmayan yedi eyaletten seilmilerdi. te yanda, ii says 1.008.000 olan
Rus sanayi merkezlerinde hepsi de ii semenler tarafndan seilen alt
milletvekili vard.
Blnmenin ana nedeni, devrimci marksizm taktii mi, yoksa oportnist
reform taktii mi? sorunuydu. Uygulamada, anlamazlk, parlamento
dnda ynlar arasndaki alma alannda kendini gstermiti. Rusya'da,
eer bu ii yapanlar devrimci bir zemin zerinde kalmak istiyorsa, iin gizli
yaplmas gerekiyordu. heyd-ze grubu, illegal almay reddeden
tasfiyecilerin sadk bir mttefiki idi ve bunlar iilerle yaptklar
konumalarda ve mitinglerde savunuyordu. Bu yzden de blnme oldu.
Alt milletvekili Rus
V. i. Lenin
Sosyal-Demokrat i Grubunu kurdular. Bir yllk alma, Rus iilerinin
byk bir ounluunun bu grubu desteklediini yadsnmaz biimde
tantlad.
Savan balangcnda, iki grubun tutumu arasndaki aynm, apak ortaya
kt. heydze grubu kendini parlamento almalarna verdi. Sava
harcamalan iin oy vermedi; eer verseydi, iiler arasnda kendisine kar
byk bir fkenin doacan biliyordu. (Rusya'da, kk-burjuva Trudoviklerin bile sava harcamalan lehine oy kullanmadklann [sayfa 36]
grdk.) Ama bu grup, sosyal-ove-nizme kar azn ap da tek sz
sylemedi.
Partimizin politikasn benimseyen Rus Sosyal-Demokrat i Grubu ise
byle hareket etmedi. Savaa kar protestoyu ii snfnn derinliklerine
kadar yayd; Rus proletarya ynlar arasnda anti-emperyalist
propaganday ynetti.
iler arasnda byk bir sempatiyle karlanan bu tutum, hkmeti
ylesine korkuttu ki, hkmet, kendi yasalarn ayaklar altna alarak,
milletvekili arkadalarmz tutuklamak ve Sibirya 'ya srgne gndermek
zorunda kald. Yoldalarmzn tutuklandn bildiren ilk resmi bildiride
arlk hkmeti yle diyordu:
"almalannn amac, gizli bildiriler ve szl propagandalar yoluyla
ynlan sava aleyhine tahrik ederek Rusya'nn askeri gcn sarsmak
olan sosyal-demokrat kurulularn baz yelerinin tutumu, bu bakmdan
bakalarndan tamamen farklyd."
Vandervelde'nin, arla kar savamn geici olarak durdurulmas
konusundaki nl arsna -ann Belika elisi Prens Kudaev'in yeni
aklamalarndan, Vandervelde'nin bu ary tek bana deil, arn ad
geen elisiyle birlikte kaleme ald anlalmtr-, yalnz bizim partimiz,
Merkez Komitesi aracl ile olumsuz yant vermitir. Tasfiyecilerin
ynetildii merkez, Vandervelde ile anlam ve "almalannda savaa

kar kmayacan" basnda resmen aklamtr.
arlk hkmetinin milletvekili yoldalarmza kar balca sulamas,
Vandervelde'ye verilen bu olumsuz yan iiler arasnda yaymak
olmutur.
Mahkemede arlk savcs Bay Nenarokomov, yoldalanmza, Alman ve
Fransz sosyalistlerini rnek olarak gstermitir. "Alman sosyaldemokratlar" demitir savc "sava harcamalar lehinde oy kullanmlar ve
hkmetin [sayfa 37] dostu olduklarn tantlamlardr.
32
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
te Alman sosyal-demokratlar byle hareket ettiler, ama Rus sos-yaldemokrasisinin valyeleri byle davranmadlar. ... Belika ve Fransa
sosyalistleri teki snflarla kavgay, parti ekimelerini hep birlikte
unutmular ve bayrak evresinde birlemekte duraksama-mlardr.". Ama
savc, Rus Sosyal-Demokrat i Partisi yelerinin, Parti Merkez
Komitesinin emrini yerine getirerek, bu ekilde hareket etmediini de
szlerine eklemitir.
Mahkemede, partimizin proleter ynlan arasnda yrtt youn ve
gizli, sava kart almalarnn etkileyici bir manzaras gzler nne
serilmitir. urasn sylemeye gerek yoktur ki, arlk mahkemesi,
yoldalarmzn bu alanda giritikleri faaliyetlerin hepsini de "ortaya"
karamamtr; ama ortaya kanlanlar bile birka ay iinde nelerin
yaplabildiini gstermeye yetmitir.
Grup ve komitelerimizin savaa kar ve uluslararas taktikler kullanlmas
iin yaynlad gizli bildiriler mahkemede akland. Btn Rusya'daki snf
bilinci olan iilerden RSDP [Rus Sosyal-Demokrat i Partisi] yelerine
gizli balar uzanm ve parti yeleri, sava, marksizm asndan
deerlendirmede iilere yardm etmek iin ellerinden gelen her eyi
yapmlardr.
Harkov eyaleti ii milletvekili Muranov yolda mahkemede yle demitir:
"Halkn beni Devlet Dumasna, meclisin koltuklann andraym diye
gndermediine inandmdan, ii snfnn duygularn renmek iin
lkeyi dolatm." Muranov, mahkemede, partimizin gizli ajitatrlk
grevini yklendiini, Urallar'da, Verkneysetski iyerlerinde ve baka
yerlerde, ii komitelerini rgtlediini kabul etmitir. Mahkeme, savan
kmas zerine RSDP yelerinin propaganda amacyla hemen hemen
btn Rusya'y dolatklarn, Muranov'un, Petrovski'nin, Babayev'in ve
dierlerinin [sayfa 38] sava aleyhinde kararlarn kabul edildii birok ii
toplantlann dzenlediklerini gstermitir. arlk hkmeti yarglananlan
idam etmekle tehdit ediyordu. Bu yzden, yarglamada btn yeler
Muranov yolda gibi cesur davranmadlar. Bunlar, arlk savcsnn
kendilerini mahkum ettirmesini gletirmek istiyorlard. Rus sosyal-ovenleri, imdi, u sorunun zn gzden karmak iin bu olay adice
istismar ediyorlar: ii snfna ne tr bir parlamentarizm gerekli?
Parlamentarizmi, Sdekum ile Heine, Sembat ile Vaillant,
V. i. Lenin
Bissolati ile Mussolini, heydze ile Plehanov da tanyor. Dumann RSDP

grubunu oluturan yoldalar da tanyorlar; ovenistlerle ba-lann
kopartan Bulgar ve talyan yoldalar da. eit eit parlamen-tarizm var.
Bazlan parlamento krssn, kendi hkmetinin gzne girmek iin ya
da en azndan heydze grubunun yapt gibi, her trl sorumluluktan
kurtulmak iin kullanyorlar. Dierleri ise, parlamentarizmi, sonuna kadar
devrimci kalmak, en zor koullar altnda bile sosyalist ve enternasyonalist
olarak grevlerini yerine getirmek iin kullanr. Parlamento almalar,
bazlanna bakan koltuu salar, bazlarn ise hapishaneye, srgne, krek
cezasn ekmeye gnderir. Kimileri burjuvaziye, kimileri proletaryaya
hizmet eder. Kimisi sosyal-emperyalisttir, kimisi devrimci marksist.
[sayfa 39]
34
NC BLM ENTERNASYONALN YENDEN KURULMASI
ENTERNASYONAL yeniden nasl kurulabilir? Ama, her eyden nce,
Enternasyonalin yeniden kurulmasnn nasl olmamas gerektii zerine
birka sz.
SOSYAL-OVENLERN VE "MERKEZ"N YNTEM
Btn lkelerin sosyal-ovenleri hepsi de byk "entemas-yonalisttir"!
Savan hemen bandan beri enternasyonalin durmadan tasasn
ekmilerdir! Bir yandan bize, enternasyonalin k zerine olan
szlerin "abartlm" olduunu sylemilerdir. Aslnda ortada nemli bir
durum olmadn sylemilerdir. Kautsky'ye baknz: diyor ki,
enternasyonal, "bar zamannn bir aracdr"; bu aracn [sayfa 40] sava
dneminde biraz arza gstermesi doaldr. te yandan btn lkelerin
sosyal-ovenleri bugnk kmazdan
V. i. Lenin
kurtulmak iin pek basit ve neredeyse uluslararas bir yol bulmulardr.
Bulduklan are hi de aprak deil; yaplacak tek ey savan bitmesini
beklemek; sava bitene kadar her lkenin sosyalisti "kendi" "anayurdunu"
savunmal ve "kendi" hkmetini desteklemelidir; sava bitince hepsi
birbirini "affetmeli", herkesin hakl olduu kabul edilmeli; banta karde
gibi yaanz, savata ise -u ya da bu karar gereince- Alman iilerini
Fransz kardelerinin, Fransz iilerini Alman kardelerinin zerine
saldrtrz.
Bu konuda, Kautsky de, Plehanov da, Vctor Adler de, Hei-ne de ayn
dncede. Vctor Adler yle yazyor: "Bu g zamanlan atlatnca ilk
yapacamz ey , birbirimizin gzndeki mertei baa kakmaktan
saknmak olacaktr." Kautsky de diyor ki, "Enternasyonalin kaderi zerinde
hi bir lkenin ciddi sosyalisti, kayg verici bir ey sylememitir".
Plehanov da yle der: "Masumlarn kanna bulanm" (Alman sosyaldemokratla-rnn) "ellerini skmak pek canskc". Ama hemen ardndan bir
"af ilann" neriyor: "burada" diye yazyor, "kalbin sesini kafann sesine
baml tutmak ok yerinde olur. Byk dava adna, enternasyonal,
gecikmi bile olsa pimanlklar dikkate almaldr". Heine, Sozialistische
Monatshef-te'de Vandervelde'nin davrann "cesurca ve arbal" olarak
niteliyor ve onu, Alman sollarna rnek gsteriyor.
Ksacas, sava sona erince Kautsky ile Plehanov, Vander-velde ile

Adler'den kurulu bir komisyon atanacak ve karlkl balama havas
iinde "oybirlii" ile bir karar hazrlanacak. Anlamazln zeri bir gzel
rtlecek. Olup biteni anlamalan iin iilere yardm edilecek yerde, kat
zerinde kalan bir "birlik" numaras ile iiler kandnlacak. Btn lkelerin
sosyal-ovenleri ile ikiyzllerinin [sayfa 4i] biraraya gelmesine,
Enternasyonalin yeniden kurulmas denilecek.
Byle bir "yeniden kurulma"nn ok byk bir tehlike olduu gereini
kendi kendimizden saklamamalyz. Btn lkelerdeki sosyal-ovenler
bununla ilgileniyor. i ynlannn sosyalizm mi yoksa [oven] milliyetilik
mi? sorununu kendi kendilerine zmlemeye almalann da
istemiyorlar. Hepsi de birbirlerinin gnahn rtmek abas iinde. Hibiri,
ikiyzl "enternasyonalin" o nl virtz Kautsky'nin nerisinden baka
bir neri getirme yeteneine sahip deildi.
Ne var ki, bu tehlike pek az biliniyor. Sava kal bir yl ol36
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
duu halde, uluslararas balarn yeniden kurulmas iin bir dizi giriimler
oldu. Genelkurmaylar ile "kendi" anayurtlannn burjuvazisine yardm
amacyla akszl ovenlerin biraraya geldii Londra ve Viyana
konferanslannn burada szn bile etmiyoruz. Bizim demek istediimiz,
Lugano1141 ve Kopenhang1151 toplantlanyla, Uluslararas Kadnlar
Konferans1161 ve Uluslararas Genlik Konferansdr.1171 Bu
konferanslar en iyi niyetlerle yapld, ama hibirisi de bu tehlikeyi
gremedi. Enternasyonalistler iin bir cephe hatt izmediler. Hibiri,
proletaryaya, enternasyonalin sosyal-ovenlerin yntemleriyle
canlandnlmasnn getirecei tehlikeleri anlatmad. Olsa olsa, sosyalovenlere kar bu savam verilmeksizin sosyalizm davasnn
kazanlamayaca iilere anlatlmakszn, eski karar-lann yinelenmesiyle
yetinildi. Yani yerlerinde saydlar.
MUHALEFETN DURUMU
Btn enternasyonalistleri en ok ilgilendiren eyin Alman sosyaldemokrat muhalefet iindeki durum olduu konusunda hibir kukuya yer
yoktur. Eskiden II. Enternasyonalin en gl ve nde gelen partisi olan
legal Alman Sosyal-Demokrat Partisi, uluslararas ii rgtne en ar
[sayfa 42] darbeyi vurdu. Ne var ki, en gl muhalefet de gene Alman
sosyal-demokrasisi iinde. Btn Avrupa'nn byk partileri iinde,
sosyalizme sadk kalan yoldalann protesto seslerini ilk ykseltenler bu
partidendi. Lichstrahlen ve Die Internationale dergilerini sevinle
okuyoruz. "Asl Dman imizde" gibi gizlice baslm bildirilerin
Almanya'ya datldn da daha byk bir sevinle rendik. Btn
bunlar, sosyalizm ruhunun Alman iileri arasnda hl canl olduunu,
Almanya'da hl devrimci marksizmi yceltmeye yetenekli kimselerin
bulunduunu gsteriyor.
Sosyalist hareketlerdeki bugnk blnme en arpc biimde Alman
sosyal-demokrasisinde oldu. Burada belirli biimde birbirinden farkl
eilim var: oportnist-ovenler, bunlar Almanya'da dtkleri bayalk ve
dneklik dzeyine hibir yerde dmediler; kautskici "merkez", bunlar
oportnistlere hizmetkarlk etmekten baka bir rol oynamaya yetenekli

olmadklann gsterdiler; ve sol -Almanya'daki biricik sosyal-demokratlar.
Elbette bizi burada en ok ilgilendiren Alman solu iindeki
V. i. Lenin
iilerin durumudur. Bunlarn iinde, biz, btn entemasyonalist unsurlann
umudu olan yoldalarmz gryoruz.
ler burada ne durumda?
Alman solunun henz bir mayalanma durumunda olduunu, ilerde yeniden
gruplamalar olacan, ilerinde az ya da ok kararl unsurlara raslandn
yazan Die Internationale tamamen hakl.
Rus enternasyonalistleri, yoldalarmz Alman sollannn iilerine karmay
akllanndan bile geirmezler. Zaman ve yer koullarn gznnde
bulundurarak savam yntemlerini kararlatrmada tam bir yetenekleri
olduunu biliyoruz. Biz, yalnzca, durumlar zerine dncelerimizi aka
sylemeyi bir dev sayyoruz.
Kautskici "merkez"in, marksizme akszl [sayfa 43] sosyal-ovenlerden
daha zararl olduunu syleyen Die Internationale dergisindeki bayaznn
yazarnn tamamen hakl olduuna inanyoruz. u anda, anlamazlklan
gizleyen ve iilere marksizm elbisesi iinde kautskicilii reterek onlan
uyutan herkes, sorunu aka ortaya koyan ve iileri sorunu kavramaya
zorlayan Sdekum ile Heine'den daha zararldr.
Kautsky ile Haase'nin, son gnlerde "resmi makamlara" itirazlarda
bulunmas kimseyi artmamal. Bunlarla Scheidemann'lar arasndaki
anlamazlk, ilkeler zerinde deildir. Birinci grup, Hin-denburg ile Mackensen'in zaferine imdiden inanyor ve toprak ilhaklarna kar kmak
gibi lks bir hevesi tatmak istiyorlar. kinciler ise, Hindenburg ile Mackensen'in henz zaferi kazanmadna inandklanndan '"iin sonunu
beklemeyi" gerekli gryorlar.
Kautskicilerin "resmi makamlara" kar bu kayk dvne girimelerinin
nedeni, savatan sonra asl anlamazlk konusunu iilerin gznden
karmak, szde "solcu" bir anlayla yazlm binbir iirme kararla (II.
Enternasyonalin diplomatlar, allah iin, byle karar tasanlan hazrlamakta
pek de ustadrlar) sorunu rtbas etmektir.
"Resmi makamlara" kar giritikleri gerek savamlarnda, Almanya'daki
muhalefetin, kautskicilerin bu sama-sapan muhalefetlerinden bile
yararlanmalann anlayla karlamak gerekir. Ama gene de her
entemasyonalist iin denek ta, yeni-kautskicilie kar dmanlk
olmaldr. Ancak kautskicilie kar savam ver38
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
enler ile, liderlerinin sahte bir dnnden sonra bile "merkez"in aslnda
ovenlerin ve oportnistlerin mttefiki olduklann anlayanlar gerek birer
enternasyonalisttir.
Enternasyonaldeki sallantda olan unsurlara kar taknacamz tutumun
byk bir nemi vardr. Bu unsurlar, yani pasifist eilimli sosyalistler, hem
yansz lkelerde, [sayfa 44] hem savaan lkelerin bazlarnda (rnein,
ngiltere'de Bamsz i Partisi gibi)1181 bulunmaktadr. Bu unsurlar,
bizim yoldalarmz olabilir. Sosyal-ovenlere kar savamda bunlarla
yaknlamamz gerekir. Ama urasn da unutmamak gerekir ki, bunlar

ancak yoldalarmzda -ve enternasyonalin yeniden kurulmas gibi
bellibal ve temel sorunlarda bunlar bizden yana deil, bize kar
olacaklar, Kautsky, Schei-demann, Vandervelde ve Sembat ile birlikte
yryeceklerdir. Eer bu sallantl pasifstlerin tutsa olmak istemiyorsak,
uluslararas konferanslarda programlanmz bunlann kabul edebilecei
eylerle snrlandrmamalyz. rnein, Bern'deki Uluslararas Kadnlar
Konferansnda byle oldu. Clara Zetkin yoldan grlerini destekleyen
Alman temsilcileri, aslnda "merkez"in tutumunu savunmu oldular.
Kadnlar Konferans, yalnzca, Troelstra'nn liderliindeki oportnist
Hollanda partisinin delegeleri ile Londra'da yaplan "Antant" ovenleri
konferansnda Vandervelde'nin karar tasarlarna oy veren (bu olay
unutmamamz gerekir) Bamsz i Partisinin delegeleri iin kabul
edilebilir eyleri sylemekle yetindi. Bamsz i Partisinin sava
srasnda ngiliz hkmetine kar verdii cesur savam iin bu partiye
kar duyduumuz saygy belirtmek isteriz. Ama bu parti, marksist
tutumu benimsemedi. Gene de biz, bugnk harekette sosyal-demokrat
muhalefetin ilk grevinin, devrimci marksizmin ilkelerini yceltmek,
iilere emperyalist savaa ne gzle baktmz kesinlikle anlatmak,
devrimci yn hareketleri iin sloganlar ortaya atmak, yani ksacas
emperyalist sava dnemini bir i savan balangc dnemi, durumuna
getirmek olduuna inanyoruz.
Ne olursa olsun birok lkede devrimci sosyal-demokrat unsurlar vardr.
Almanya'da, Rusya'da, skandinavya'da (Hgland yoldan temsil ettii
etkili bir grup), [sayfa 45] Balkanlarda (Bulgaristan'da "Tesniyaki"'191
Partisi), talya'da, ngiltere'de (ngiliz Sosyalist Partinin bir kesimi),'201
Fransa'da (Vaillant, enternasyonalistV. i. Lenin
lerden protesto mektuplar aldn l'Hu-manite'de kendisi itiraf etti, ama
bunlardan hibirini btnyle yaynlamad), Hollanda'da (Tribunistler)1211 sosyal-demokrat unsurlar vardr. Balangta saylan ne
kadar az olsa da, marksist unsurlan birletirmek, btn lkelerin iilerini
ovenlerle balann kopartmaya ve bunlan marksiz-min bayra altna
toplanmaya armak, gnn devleridir.
imdiye kadar, szde "eylem" programlar ile toplanan konferanslar aa
yukan yalnzca pasifzmin programnn ilan ile sonuland. Marksizm,
pasifzm demek deildir. Savan hzla sonulanmas iin savam, kuku
yok ki gereklidir, ama "bar" istei ancak devrimci bir savam ans ile
proleterce bir z kazanr. Devrimler birbirini izlemezse, szde demokratik
bir ban, bir kk-burjuva topyasdr. Gerek bir eylem program, ancak
ynlara olup bitenleri olduu gibi ve aka anlatan; emperyalizmin ne
olduunu ve onunla savam yollarn gsteren; oportnizmin II.
Enternasyonali ykan ey olduunu herkese ilan eden ve iileri
oportnistler olmadan ve oportnistlere karn marksist bir enternasyonali
kurmaya aran marksist bir programdr. Kendimize ve mark-sizme
gvenimizi gsteren, oportnizme kar bir lm-kalm sava verdiimizi
ilan eden byle bir program, eninde-sonunda bize gerek proletarya
ynlarnn gven ve sevgisini kazandrabilir.
RUS-SOSYAL-DEMOKRAT PARTS VE III. ENTERNASYONAL

Rus Sosyal-Demokrat i Partisi, oportnist kanadndan ay-rlal ok oldu.
Rus oportnistleri stelik imdi bir de ovenist oldular. Bu durum, bunlarla
aynlmamzn [sayfa 46] sosyalizmin yaran iin gerekli olduu inancmz
kuvvetlendirdi. Sosyal-demokratlar ile sos-yal-ovenler arasndaki
bugnk anlamazlklarn, sosyal-demokrat-lann anaristlerden aynldklar
zaman aralarndaki anlamazlktan daha az olmadna inanyoruz. Monitr
adnda bir oportnist, Pren-sische Jahrbucher'de, bugnk birliin
oportnistler ile burjuvazinin yararna olduunu, nk solu, ovenistlere
boyun emeye zorlayarak iilerin anlamazln temeline inmelerini ve
kendi gerek ii partilerini, yani gerek bir sosyalist partiyi kurmalarn
engellediini sylerken tamamen haklyd. Bugnk koullar altnda,
oportnistler ile ovenistlerden ayrlmann bir devrimcinin balca
40
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
grevi olduuna inanyoruz. Bu, tpk san sendikalardan, Yahudi dman
ve liberal ii sendikalanndan ayrlmamz kadar gereklidir. Bylece, geri
kalm iileri daha abuk aydnlatmak ve bunlar sosyal-demokrat
partilerin saflanna ekmek mmkn olacaktr.
Bizce, III. Enternasyonalin byle devrimci bir temel zerine kurulmas
gerekir. Partimiz iin, acaba sosyal-ovenlerle aynlma-mz kanlmaz m,
diye bir sorun yoktur. Partimizin karlat tek sorun, bunun en yakn
gelecekte ve uluslararas bir lekte nasl gerekletirilebilecei sorunudur.
Uluslararas marksist bir rgtn kurulabilmesi iin her lkenin kendi
bamsz marksist partilerini kurmas gerei aka ortadadr. En eski ve
en gl ii hareketinin yurdu olan Almanya, bu bakmdan pek nemlidir.
Yakn gelecek, yeni bir marksist enternasyonalin kurulmas iin koullarn
olgunlap olgunlamadn gsterecektir. Eer koullar elverili ise,
partimiz, oportnizm ve ovenizmden arnm bir nc enternasyonale
sevinle katlacaktr. Deilse, bu arnma ileminin tamamlanmasndan
nce u ya da bu uzunlukta bir evrim dneminin gerei ortaya kacaktr.
Bu durumda partimiz, eski enternasyonal [sayfa 47] iinde tam bir
muhalefeti srdrecek ve bu, eitli lkelerde devrimci marksizm temeline
dayanan uluslararas bir emekiler birlii kurulana kadar srecektir.
Gelecek birka yl iinde uluslararas alanda ne gibi gelimeler
olabileceini kestiremeyiz ama, uras bizim iin kesindir ki, partimiz
lkemizde, proletaryamz arasnda yukarda belirtilen ynde yorulmadan
alacak ve btn gnlk eylemleriyle marksist enternasyonalin Rusya
kesimini kuracaktr.
imdi Rusya'da da, sadk sosyal-ovenler ve "merkez" grup-lan eksik
deil; bunlar bir marksist enternasyonalin kurulmasna kar savam
vereceklerdir. Plehanov'un temelde Sdekum ile ayn fikirde olduunu ve
ona elini uzattn biliyoruz. Akselrod'un ynettii szde "rgtlenme
Komitesi"nin Rusya'da kautskicilii yaydn da biliyoruz. i snfnn
birlii perdesi ardnda, bu kimseler oportnistler ile ve bunlar araclyla
da burjuvazi ile birlii savunuyorlar. Gene de, bugnk Rus ii hareketi
hakkndaki bilgimiz, bize, Rusya'da snf bilincine ulam proletaryann
imdiye kadar olduu gibi, bizim partimizde kalaca inancn veriyor,

[sayfa
48]
V. I. Lenin
DRDNC BOLUM
BLNMENN TARH VE RUSYA'DA
SOSYAL-DEMOKRASNN BUGNK
DURUMU
RUS Sosyal-Demokrat i Partisinin savala ilgili olarak izledii ve
yukarda anlatlan taktik, Rusya'da sosyal-demokrasinin otuz yllk
gelimesinin kanlmaz bir sonucuydu. Partimizin tarihinin derinliklerine
inilmeksizin, ne bu taktiklerin, ne de sosyal-demokrasinin lkemizdeki
bugnk durumunun doru olarak anlalmas mmkndr. te bu
nedenle, okurlara partimizin tarihindeki belli bal noktalan anmsatmak
zorunluluunu duyuyoruz.
deolojik bir eilim olarak sosyal-demokrasi, Rusya'da uyguland
biimiyle, sosyal-demokratik grlerin ilk kez Emein Kurtuluu Grubu
tarafndan yurtdndan sistematik olarak ilenmesi ile 1883'te dodu. 20.
yzyln [sayfa 49] balarna kadar sosyal-demokrasi, Rusya'da ii snf
hareketiyle hibir balants olmayan ideolojik bir eilim olarak kald.
Yzyln balarnda toplumsal hareketlerin hzlanmas, iiler arasnda
huzursuzluk ve grevler, sos42
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
yal-demokrasiyi, ii snfnn (hem ekonomik, hem politik) savam ile sk
skya bal, etkin bir politik g durumuna getirdi. te tam bu andan
balayarak, sosyal-demokraside, "ekonomistler" ile "isk-raclar" biiminde
bir blnme balad.
"EKONOMSTLER" VE ESK SKRA (1894-1903)
"Ekonomizm", Rus sosyal-demokrasisinde oportnist bir eilimdi.
Hareketin politik gr u ilkede zetieniyordu: "iler iin ekonomik
savam; liberaller iin politik savam." Ekonomizmin bellibal teorik
dayana, devrimci ruhundan tamamen synlm ve liberal burjuvazinin
gereklerine uyarlanm bir tr "marksizmi" kabullenen, szde "legal
marksizm" ya da "struvecilik" idi. Rusya'da ii ynlarnn geriliini ne
srerek ve "ynlara ayak uydurma" bahanesine snarak ekonomistier,
kendilerine bamsz hedefler izmeksizin ya da hibir devrimci grev
yklenmeksizin, ii hareketinin grev ve amacn ekonomik savam ve
liberalizmin politik olarak desteklenmesi olarak gryorlard.
Eski skra (1900-1903), devrimci sosyal-demokrasinin ilkeleri adna,
ekonomizme kar baanyla savam verdi. Snf bilincine ulam
proletaryann btn sekin kiileri Iskra'nm yann tuttu. Devrimden nceki
yllarda sosyal-demokrasi, en tutarl ve en dn vermeyen program
savundu. 1905 devrimi srasndaki snf savam da, yn halindeki
eylemde bu programn doruluunu tantlad. "Ekonomistler" kendilerini
ynlarn geriliine uydurdular. skra ise, ynlar ileri doru yneltmeye
yetenekli [sayfa 50] ii nclerini eitti. Sosyal-ovenlerin bugnk
iddialan (ynlara ayak uydurma gerei, emperyalizmin ilericilii,
devrimcilerin "hayalcilii" gibi), hepsi de ekonomistierce ne srld.

Marksizmin, struvecilik biimindeki oportniste tahrifini, Rus sosyaldemokrasisi yirmi yl nce tanm oldu.
MENEVKLER VE BOLEVKLER (1903-1908)
Burjuva demokratik devrim dnemi, sosyal-demokrasi eilimleri arasnda
daha nceki savamn devam olan yeni bir saV. i. Lenin
vam dourdu. "Ekonomizm", "menevizm"e dnt. Eski Isk-ra'nn
devrimci taktikleri savunmas, "bolevizm"i dourdu.
Frtnal 1905-1907 yllannda menevizm, liberal burjuvazinin destekledii
oportnist bir eilimdi ve liberal burjuvazi eilimlerini ii snf hareketine
tad. z: ii snf savamn liberalizme uygun duruma getirmekti.
Bolevizm ise, tersine, liberalizmin uyuturmasna ve ihanetine karn,
sosyal-demokrat iileri, demokrat kyl katmanlarn devrimci savama
katma amacna yneltti. Meneviklerin kendilerinin de ou zaman kabul
ettikleri gibi, ii ynlar, devrim srasnda, btn byk eylemlerde, boleviklerle birlikte yrd.
1905 Devrimi, dnsz devrimci sosyal-demokrat taktikleri dorulad,
glendirdi, derinletirdi ve elikletirdi. Snflann ve partilerin ak
eylemleri, sosyal-demokrat oportnizm ("menevizm") ile liberalizm
arasndaki ba tekrar tekrar gzler nne serdi.
MARKSZM VE TASFYECLK (1908-1914)
Kar-devrim dnemi, tekrar , oportnizm sorunu ile sosyal-demokrasinin
devrimci taktiklerini bsbtn yeni bir [sayfas] biimde gnn sorunu
durumuna getirdi. Menevizmin ana gvdesi, en iyi temsilcilerinin
birounun itirazlanna aldrmakszn tasfiyecilik eilimini dourmu; gizli
rgt ve eylem braklm, "yeralt" almalan, cumhuriyet gibi sloganlar
kmsenmi vb.. Legal dergi Naa Zarya'nm yazarlanndan bazlar (Bay
Potressov, erevanin vb.) eski sosyal-demokrat partiden bamsz bir grup
kurarak, Rus liberal burjuvazisini, Rus iilerinin devrimci savam
alkanlklann kaybettirme abalannda binbir yoldan desteklemi,
kkrtm ve beslemitir.
Bu oportnistler grubu, RSDP'nin 1912 Ocak Konferansnda1231 partiden
atld, ama yurtdndaki irili ufakl birok grubun iddetle kar
koymalanna karn, bir parti kurdular. ki yldan fazla bir sre (1912'den
balayarak 1914 ortalarna kadar) iki sosyal-demokrat parti arasnda inat
bir savam srd gitti: Ocak 1912'de seilen Merkez Komitesi ile Ocak
Konferansn tanmayan ve Naa Zarya grubu ile ibirliini srdrerek
partiyi farkl bir temel zerinde yeniden kurmak isteyen rgtlenme
Komitesi arasndaki sa44
V. I. Lenin
Sosyalizm ve Sava
vam devam etti. Gnlk iki ii gazetesi (Pravda ile Lum] ve onu
izleyenler) ve Drdnc Devlet Dumasndaki iki sosyal-demokrat grup
(pravdaclann ya da marksistlerin grubu ile heydze'nin ba ektii
tasfiyeci "Sosyal-Demokrat Grubu") arasnda da gene amansz savam
srp gidiyordu.
Partinin devrimci ilkelerine bal kalan, (zellikle 1912 ilkyazndan sonra)

ii snf hareketindeki yeni ve huzursuz dalgalan-malan destekleyen,
legal ve illegal rgtlerle basn ve propaganday birarada yrten
pravdaclar, evresinde snf bilincine ulam ii ynlannn byk bir
ounluunu toplad halde, tasfiyeciler -politik bir g olarak Naa Zarya
grubu aracl ile alyorlard-yalnzca liberal burjuva unsurlann
desteine dayanyorlard.
i gruplannn, iki partinin gazetelerine yapt ak [sayfa 52] para
yardmlan (bu yardm, o sralarda sosyal-demokrat partisi ye dentisinin
Rusya koullarna uydurulmu, yasalara uygun ve herkes tarafndan
serbeste denetimi olanakl deme biimiydi) prav-daclarn (marksistlerin)
proleterce kuvvet ve etki kaynaklarn, ve tasfiyecilerin (ve onlarn
rgtienme Komitelerinin) burjuva-libe-ral kaynaklarn apak gsterir.
Marksizm ve Tasfiyecilikla] kitabnda btnyle ve Alman sosyal-demokrat
gazetesi Leipziger Volkszeitun'un'261 21 Temmuz 1914 tarihli saysnda
ksaltlarak verilen bu yardmlardan baz rakamlan buraya alyoruz.
St. Petersburg'un gazetelerine marksist (pravdac) ve tasfiyeci gnlk
gazetelerine 1 Ocak ile 13 Mays 1914 tarihleri arasnda yaplan para
yardmlarnn says ve miktar:
Gruplar
Pravdaclar
Tasfiyeciler
Yardm Says
Miktar (Ruble) Yardm
Miktar Says
(Ruble)
i gruplarndan 2.873 18.934
671 5.296
ii olmayan gruplardan
713 2.650 453 6.760
Grld gibi, 1914'te,. partimiz, Rusya'daki snf bilincine ulam
iilerin bete-drdn devrimci sosyal-demokrat taktikler evresinde
birletirmi bulunmaktadr. 1913 ylnda, pravdaclar 2.181, tasfiyeciler
661 ii grubundan yardm aldlar. 1 Ocak 1913'te 13 Mays 1914'e kadar
olan rakamlar yle olacakr: ii gruplarndan 5.054 adet yardm
pravdaclar (yani bizim parti) iin, 1.332 adet yardm (yani %20,8)
tasfiyeciler iin. [sayfa 53]
45
MARKSZM VE SOSYAL-OVENZM (1914-1915)
1914-1915 byk Avrupa sava, hem Avrupal, hem de Rus sosyaldemokratlara, dnya lsnde bir bunalm karsnda izledikleri taktikleri
snama olanan verdi. Bugnk savan gerici, yamac ve kleci nitelii,
teki hkmetlere bakla, arlk iin daha gze batcdr. Byle olduu
halde, tasfiyecilerin ounluu (liberal ilikileri yznden, Rusya'da bizim
dmzda ciddi etkisi olan tek grup) sosyal-ovenizme saptlar! Olduka
uzun bir sre yasalar iinde almann tekelinden yararlanan bu Naa
Zarya grubu, ynlar arasnda, "savaa kar direnmeme", l (imdi
drtl) antantn zaferi iin, ve Alman emperyalizmini "pek eytanca
gnahlar" ilemekle sulayan vb. propagandalar yaptlar. 1903'ten beri
politik belkemiinden yoksunluunu tekrar tekrar ortaya koyan ve ou
zaman oportnistlerin saflanna kalan Plehanov, bu tutumu daha da ak
bir biimde taknd ve bu hareketi yznden, Rusya'daki burjuva basn
tarafndan pek vld. Plehanov, arln hakl bir sava verdiini ilan
edecek, talya'daki hkmet gazetelerine talya'y savaa girmeye

zendirici demeler verecek kadar kld.
Bylece, tasfiyecilik konusundaki grlerimizin ve tasfiyecilerin ana
gruplann partimizden atmamzn hakll yeterince tantlanm oldu.
Tasfiyecilerin gerek programlar ve tuttuklar yolun gerek anlam, imdi
ark yalnzca genel anlamyla bir oportnizm deil, Byk-Rusya toprak
beyleri ile burjuvazinin emperyalist ayrcalklarnn ve karlannn
savunulmasdr. Bugn tasfiyecilik, ii hareketi iinde ulusal-liberal bir
eilimdir, radikal kk-burjuvazinin bir kesimi ile kk bir ayrcalkl ii
kesiminin proleter ynlara kar "kendi" ulusal burjuvazileri ile ittifakdr,
[sayfa 54]
RUS SOSYAL-DEMOKRASSNDE BUGNK DURUM
Yukarda da sylediimiz gibi ne tasfiyeciler, ne d lkelerdeki topluluklar
(yani Plehanov, Aleksinski, Trotski ve tekiler), ne de (Rus-olmayan
aznlklarn) szde "ulusal" sosyal-demokratlar, bizim 1912 Ocak
Konferansmz tanmadlar. Bize kar en sk kullandklar sulama
"zorbalk" ve "blclk" idi. Biz, bunlara,
46
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
Rusya'daki snf bilinci olan iilerin bete-drdn partimizin birletirdiini
gsteren, doruluu nesnel olarak tantlanabilir rakamlan yineleyerek
karlk verdik. Bu oran, kar-devrimci bir dnemde yeralt almalannn
gl gznne alnrsa, hi de kk deildir.
Eer Rusya'da, Naa Zarya grubunu partiden atmakszn, sosyal-demokrat
taktikler temeline dayanarak bir birlik kurmak olanaklysa, bu birlii, bizim
saysz kartlanmz hi deilse kendi aralarnda niin baaramadlar? Ocak
1912'den beri buuk yl geti, btn bu sre iinde kartlanmz ok
istedikleri halde, bize kar bir sosyal-demokrat parti kurma durumuna
gelemediler. Bu gerek, partimizin en iyi savunmasdr.
Bizim partimize kar savam veren sosyal-demokrat grup-lann tarihi, bir
kn, zlmenin tarihidir. Mart 1912'de istisnasz hepsi de bizi
sulamada "birletiler". Gene de, Austos 1912'de bize kar szde
"Austos Bloku" kurulduu anda zlme de balad. Baz gruplar
ayrldlar. Bir trl, bir parti ve merkez komitesi kuracak duruma
gelemediler. Btn yapabildikleri "birliin salanmas iin" bir rgtienme
Komitesi kurmak oldu. Gerekte bu rgtlenme Komitesi, Rusya'daki
tasfiyeci grup iin yetersiz bir kalkan olabildi. Rusya'da ii hareketinin
byk dalgalanmalar gsterdii dnem boyunca ve 1912-1914 yn
grevlerinde Austos Blo-kuna bal gruplardan ynlar arasnda bir eyler
yapabilen tek grup, btn gcn [sayfa 55] liberal ilikilerden alan Naa
Zarya grubu oldu. 1914 yl balannda Letonyal sosyal-demokraar
"Austos Bloku"ndan resmen ekildiler (Polonyal sosyal-demokraar bloa
zaten girmemilerdi), te yandan bloun liderlerinden Trots-ki, kendisi
ayr bir grup kurarak, resmi olmayan bir biimde, bloktan ayrld. Temmuz
1914'te Uluslararas Sosyalist Bro Yrtme Komitesinin, Kautsky'nin ve
Vandervelde'nin katlmasyla Brksel'de yaplan konferansnda bize kar
"Brksel Bloku" denilen topluluk kuruldu ise de, buna Letonyallar
katlmad gibi, Polonyal muhalif sosyal-demokratlar da bu bloktan
hemen ekildiler. Sava knca da bu blok bsbtn dald. Naa Zarya,

Plehanov , Aleksinski ve Kafkasyal sosyal-demokratlarn lideri An,[271
aktan aa sos-yal-oven oldular ve Almanya'nn yenilgisinin nasl arzu
edilir bir ey olduunu anlatmaya koyuldular. rgtienme Komitesi ile
Bund, sosyal-ovenleri ve sosyal-ovenizmin ilkelerini savundular.
V. I. Lenin
heydze'nin Duma grubu sava harcamalanna kar oy verdii halde
(Rusya'da burjuva demokrat trudovikler bile bu harcamalara kar oy
vermilerdi), Naa Zarya'nn en iten mttefiki olarak kaldlar. Bizim
sosyal-ovenler, Plehanov, Aleksinski ve ortaklan, heydze grubundan pek
memnundular, Paris'te, balca yazarlan Martov ve Trotski olan bir gazete,
Naa Slovo (eski Golos) kuruldu; bunlar enternasyonalizmin platonik bir
savunmasn, Naa Zarya, rgtlenme Komitesi ya da heydze grubuyla
kaytsz artsz birleme isteini birarada yrtmek istiyorlard. 250 say
ktktan sonra, bu gazete kendi zln kabullenmek zorunda kald:
yaz-kurulunun bir blm partimize doru yneldi; Martov, Nae Slovo'yu aktan aa anarizm ile sulayan (bu sulama, tpk Almanya'daki
oportnist David ve hempalannn Internationale Kor-respondenz, Legien
ve hempalannn, Liebknecht yolda anarizmle sulamalanna benziyor)
rgtlenme Komitesine bal kald; Trotski, [sayfa 56] rgtlenme
Komitesiyle ilikisini kestiini bildirdi, ama heydze grubu ile yrmeyi
srdrd. heydze grubunun program, liderlerinin birisinin ifadesiyle
yle: Plehanov ve Alek-sinski'nin dncelerini yanstan Sovremenni
Mir[29] dergisinin 1915' te kan 5. saysnda enkeli diyor ki: "Alman
sosyal-demokrasisi-nin, lkesinin savaa girmemesine engel olabilecek
durumda olup da bunu yapmadn sylemek, yalnzca onun barikatlarda
son nefesini vermesini deil, anayurdunun da son nefesini vermesini
gizliden gizliye istemek, ya da yaknmzdaki eylere anarist bir teleskop
ile bakmak demektir."*
Bu birka satr, sosyal-ovenizmin zn ortaya koyuyor: bugnk
savata ilke olarak "anayurdun savunulmas" fikrini hakl gstermek ve
askeri sansrn izniyle, devrim hazrln ve devrimin savunulmasn alaya
almak, Alman sosyal-demokrasisinin savaa engel olup olamayaca ya da
devrimcilerin genel olarak bir devrimin baanya ulaaca gvencesini
verip veremeyecekleri konunun dndadr. Btn sorun, sosyalistlere
yakan bir biimde mi hareket edeceiz, yoksa emperyalist burjuvazinin
kucanda "son nefesimizi" mi vereceiz? sorunudur.
PARTMZN GREVLER Rusya'da sosyal-demokrasi, (1905) burjuva
demokratik de48
vrimden nce ortaya kt, devrim ve kar-devrim srasnda glendi.
Rusya'nn gerilii, lkemizde oportnist kk-burjuva akm-lannn ve
dnce trlerinin bolluunu aklar, buna karlk mark-sizmin
Avrupa'daki etkisi ve sava-ncesi legal sosyal-demokrat partilerin
salaml bizim rnek liberallerimizi, "akla-yatkn" "Avrupai" [sayfa 57]
("devrimci olmayan") marksist teorinin ve sosyal-de-mokrasinin hayranlan
haline getirdi. Rus ii snf, partisini, otuz yl oportnizmin btn trlerine
kar savaa savaa kurdu. Avrupa'da, oportnizmin utan verici bir

biimde yklmasn ve bizdeki ulusal liberaller ile sosyal-oven tasfiyeciler
arasndaki ittifakn imzalanmasn salayan Dnya Sava denemesi,
partimizin ilerde de ayn devrimci yolu izlemesi gerei hakkndaki
inanlanmz dorulad, [sayfa 58]
Temmuz-Austos 1915 1915 gznde Cenevre'de bror olarak
yaynland.
49
AIKLAYICI NOTLAR
[11 Sosyalizm ve Sava adl bror Eyll 1915'te Almanya'da baslm,
Zimmervvald Sosyalist Konferans delegelerine datlmtr.
[21 Sosyal-Demokrat. - ubat 1908'den Ocak 1917'ye kadar gizli olarak
yaynlanan Rus Sosyal-Demokrat i Partisi Merkez organ. nce Rusya'da
sonra Paris ve Cenevre'de olmak zere 50 say yaynland. 1911'de
editrl zerine alan Lenin'in, gazetede 80 makalesi yaynland. -9.
[31 Bern Konferans. - 27 ubat-4 Mart 1915'de svire'de Bern kentinde
toplanan RSDP ubeleri konferans. Lenin'in giriimiyle toplanan bu
konferansn genel bir bolevik partisi konferans zellii vard, nk sava
srasnda btn Rusya'y temsil eden bir konferansn toplanmas
olanakszd. Konferansa, partinin Paris, Zrih, Cenevre, Bern, Lozan
bolevik ubelerinin temsilcileri katlmt. Lenin, Merkez Komitesi ile
merkez organ {Sosyal-Demokrat) temsil ediyor ve konferans
ynetiyordu. Gndemdeki esas madde olan "Sava ve Partinin Grevleri"
konusunda bir rapor hazrlam ve konferansa sunmutu. Konfemas,
Lenin'in hazrlad sava zerine karar tasarlann kabul etmitir. -9.
[41 Zimmenvald Konferans. - svire'nin Zimmervvald kentinde 5-8 Eyll
1915'te toplanan ilk uluslararas sosyalist konferans. Konferansta kautskici
ounluk ile Lenin'in nclk ettii devrimci enternasyonalciler arasnda
bir savam bagsterdi. Lenin, devrimci enternasyonalcileri Zimmervvald
Solu halinde rgtledi.
Konferans, dnya savann emperyalist niteliini ortaya koyan bir bil50
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
diriyi kabul etti ve sava harcamalarna oy veren, burjuva hkmetlerine
katlan "sosyalistleri" takbih etti. Avrupa lkelerinin iilerini savaa kar
savama ve toprak ilhaklan yaplmakszn ya da tazminat denmeksizin
bansn salanmasna aba gstermeye ard. Konferans, aynca sava
kurbanlanna sempati ifade eden bir karar kabul ederek Uluslararas
Sosyalist Komiteyi seti. -10.
[51 Bkz. Kari von Clausevvitz, Vom Kriege ("Sava zerine"), Berlin 1957,
c. I, s. 34.-17.
[61 Basle Bildirisi. - kinci Enternasyonalin 24-25 Kasm 1912'de
svire'nin Basel kentinde dzenledii zel kongrede oybirlii ile kabul
edildi. Bildiri emperyalistlerin hazrlamakta olduklar savan yamac
amalarn aklyor, ve iileri sava tehlikesi ile savama anyordu.
Emperyalist bir sava kmas halinde, sosyalist bir devrimin
abukaltnlmas iin sosyalistlerin ekonomik ve politik bunalmlardan

yararlanmalann salk veriyordu.
Basle Kongresinde Kautsky ile Vandervelde ve II. Enternasyonalin teki
liderleri bildiriye oy verdilerse de, 1914'te sava kar kmaz szlerinde
durmadlar ve kendi emperyalist hkmetlerinden yana ktlar. -20.
[71 Stuttgart Enternasyonal Sosyalist Kongresi. - 18-24 Austos 1907'de
topland. Bu kongrede RSDP 37 delege ile temsil edildi. Lenin, Lunaarski,
Litvinov ve dierleri bolevikleri temsil ettiler. Komisyonlar halinde alan
kongrede Lenin "Militarizm ve Uluslararas Anlamazlklar" hakkndaki
karan hazrlayan komisyonun yesiydi. Rosa Luxemburg ile birlikte Lenin,
Bebel'in hazrlad kararda byk ve tarihi bir deiiklik yapt ve
kapitalizmi devirmek amacyla ynlar ayaklandrmada savan yaratt
bunalmlardan sosyalistlerin yararlanmalann ne srd. Kongre bu neriyi
deiik ekliyle kabul etti. -24.
[sl Austos Oylamas. - Alman Reichtag'ndaki sosyal-demokrat grup, 4
Austos 1914'te II. Wilhelm hkmetine sava harcamalan yetkisi
verilmesi iin oy verdi ve emperyalist sava destekledi. Alman sosyaldemokrat liderler, ii snfna ihanet ederek sosyal-oven bir tutum
benimsediler ve kendi emperyalist burjuvazilerini savundular. -25.
[91 Struvecilik. - Bu kitabn 49-50. sayfalanna baknz. -25.
[101 Brentanoculuk. - Lenin'in szleriyle, "kapitalizm okulunu tanyan,
ama devrimci snf savam okulunu reddeden" reformcu bir burjuva
teorisi. Bir Alman burjuva ekonomisti olan Lujo Brentano bir eit szde
"devlet sosyalizmini" ne sryor, reformlarla ve kapitalistler ile iilerin
karlannn uzlatnlmas yoluyla kapitalist sistemde toplumsal eitliin
salanabileceini tantlamaya alyordu. Marksist terminoloji kisvesi
altnda Brentano ve onun izleyicileri, ii snf hareketini burjuvazinin
karlarna baml duruma getirmeye alyordu. -25.
1111 Kari Marks ve Friedrich Engels, "Der Sozialismus in Deutschland",
Werke, Berlin 1963, c. XXII, s. 251. -28.
[121 Novosti ("Haberler"). - Paris'te Austos 1914 ile Mays 1915 arasnda
yaynlanan devrimci-sosyalist parti gazetesi. -34.
[131 Proletarski Golos ("Proleterin Sesi"). - ubat 1915 ile Aralk 1916
arasnda gizli olarak baslan RSDP St. Petersburg Komitesi organ. Drt
say
V. i. Lenin
kt. lk saysnda, Merkez Komitesinin, "Sava ve Rus SosyalDemokrasisi" balkl bildirisi yaynland. -35.
[141 svire'nin Lugano kentinde 27 Eyll 1914'te talyan ve svireli
sosyalistler arasnda yaplan konferansa deiniliyor .-42.
[151 Kopenhag Konferans. - kinci Enternasyonali yeniden kurmak
amacyla 17-18 Ocak 1915'te sve, Norve, Danimarka ve Hollanda gibi
tarafsz lkelerin dzenledikleri konferans. Konferans, tarafsz lkelerin
sosyalist partilerinin parlamento temsilcileri aracl ile dman lkelerin
arasnda arabuluculuk etmek ve sava sona erdirmek amacyla
hkmetlere bavurmak kara-nn ald. -420.
[161 Uluslararas Sosyalist Kadnlar Konferans. - 26-28 Mart 1915'te
Bern'de savaa kar taknlacak tutumu grmek zere topland.
Konferans, uluslararas kadn hareketi lideri Clara Zetkin'in ibirliiyle

RSDP Merkez Komitesine bal kadn kurululannn giriimiyle yaplmt.
ngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, svire, talya, Rusya ve Polonya'y
temsilen 25 delegenin katld konferansta Rus delegesi olarak N. K.
Krupskaya ve nessa Armand da bulunuyordu.
Konferans hakknda geni bir rapor, 1 Haziran 1915 tarihli Sosyal-Demokrat gazetesinin eki olarak yaynlanmtr .-42.
[171 Uluslararas Sosyalist Genlik Konferans. - 2-6 Nisan 1915'te
Bern'de savaa kar izlenecek yolu grmek iin toplanmtr. Rusya,
Norve, Hollanda, svire, Bulgaristan, Almanya, Polonya, talya,
Danimarka, sve genlik rgtlerinden temsilcilerin katld konferansta,
her yl uluslararas genlik gnnn kutlanmasna karar verildi ve seilen
Uluslararas Genlik Brosunun, Jugend-Internationale adl bir dergi
yaynlamas ngrld. Bu dergiye Lenin ve Kari Liebknecht yazlar
yazmtr. -42.
[1S1 Bamsz i Partisi. - 1893'te James Keir Hardie ve Ramsay MacDonald gibi kimselerin nclnde kuruldu. Burjuva partilerinden
bamsz olduunu iddia ediyordu, ama Lenin'in deyiiyle "Sosyalizmden
bamsz, liberalizme bamlyd", 1914-18 Emperyalist Dnya Sava
balangcnda sava aleyhinde bir bildiri yaynladysa da, sonra, ubat
1914'te Londra'da yaplan Sosyalist Antant Konferansnda, temsilcileri
sosyal-oven bir karar desteklediler. Bu tarihten sonra da parti liderleri
pasifist szlere snarak sosyal-oven bir tutumu benimsediler. 1919'da
nc Enternasyonalin kurulmasyla, parti liderleri tabandan gelen
baskya boyun eerek sola kaymak zorunda kaldlar ve kinci
Enternasyonalden ekildiler. 1921'de parti, ki-buuuncu Enternasyonal
denilen rgte girdi ve bunun yklmasyla yeniden kinci Enternasyonale
katld. -45.
[191 Tesniyaki. - 1903'te kurulan Bulgaristan Devrimci Sosyal-Demokrat
i Partisi. Kurucu Dimitri Blagoyev'i, lider olarak Georgi Dimitrov ve Vasil
Kolarov izlediler. 1914-18'de Tesniyaki, emperyalist savaa kar kt;
1919'da nc Enternasyonale katld ve Bulgar Komnist Partisi adn
ald. -46.
[201 ngiliz Sosyalist Partisi, 1911'de kuruldu, marksist propaganda ve
ajitasyon yapyordu. Lenin bu partiyi, "oportnist deil, liberallerden
gerekten bamsz" diye deerlendiriyordu. ye saysnn azl ve
ynlardan kopmu
52
V. i. Lenin
Sosyalizm ve Sava
olmas, partiye sekter bir nitelik veriyordu. 1914-18 Emperyalist Dnya
Sava srasnda partide iki eilim ortaya kt: birisi Henry Hyndman'm
nclk ettii ak bir sosyal-oven eilim, dieri Albert Inkpin'in
nclnde enternasyo-nalist eilim. Hyndman ile arkadalan aznlkta
kalarak partiden ekildiler. Bundan sonra enternasyonalciler partinin
liderliini ele almlar ve 1920'de Byk Britanya Komnist Partisini
oluturmulardr .-46.
[211 Tribnistler. - 1907'de De Tribne adl bir gazete yaynlayan Hollanda
Sosyal-Demokrat i Partisinde sol bir grup. 1909'da tribnistler partiden
atldlar ve Hollanda Sosyal-Demokrat Partisini kurdular. Bu parti, tutarl

bir devrimci parti olmad halde, Hollanda'da sol-kanat ii snf
hareketini temsil ediyordu. 1918'de ayn grup Hollanda Komnist Partisini
kurdu. - 46.
[221 skra ("Kvlcm"). - 1900'de Lenin'in kurduu bu gazete, Rusya
apnda yaynlanan ilk marksist gizli gazete idi. RSDP kinci Kongresinden
sonra, gazete, partinin merkez organ oldu. Lenin, skra'dan szederken
51. sayya kadar olanlan kastediyor; 52. saydan sonra gazete
meniviklerin eline geti. 52. saydan sonraki skra'dan Lenin, "yeni skra"
diye szeder. -50.
[231 RSDP 1912 Ocak Konferans. - Prag'da 5-17 Ocak 1912'de yaplan
RSDP Altnc Byk Konferansdr. Menevikler, konferans karan ile
partiden atldlar ve bolevikler ile meneviklerin ayn partinin bnyesi
iinde bulun-duklan dnem sona erdi. Prag Konferansnda yeni bir parti,
Bolevik Partisi domu oldu. -52.
[241 Lu ("In"). - St. Petersburg'da Eyll 1912 ile Temmuz 1913
arasnda yaynlanan legal menevik tasfiyecilerin gazetesi. Lenin'in deyii
ile, gazete, "burjuvalar arasndaki zengin dostlann parasyla"
yaynlanyordu. -52.
[251 "Marksizm ve Tasfiyecilik. Bugnk i Snf Hareketinin Temsil
Sorunlan zerine Makaleler. Ksm II". - 1914'te parti yaynevince
yaynlanmtr. Kitapta tasfiyecilere kar makaleler vardr .-53.
[261 Leipziger Volkszeitung ("Leipzig Halk Gazetesi"). - Alman SosyalDemokrat Partisi sol kanadnn yayn organ. 1894'ten 1933'e kadar gnlk
olarak yaynland. Yazkurulunda uzun sre Franz Mehring ve Rosa
Luxemburg da vard. 1917-1922 arasnda gazete "bamszlarn" ve
1922'den sonra, sa kanadn yayn organ oldu. -53.
[271 An. - N. N. Jordania, Kafkas meneviklerinin lideri. -56.
[2S1 International Korrespondenz. - Uluslararas politika ve ii snf
hareketi sorunlanyla yakndan ilgilenen Alman sosyal-ovenlerinin haftalk
gazetesi. 1914-1917 yllan arasnda Berlin'de yaynland. -56.
[291 Sovremenni Mir ("ada Ban"). - St. Petersburg'da 1906-1918
arasnda yaynlanan aylk, bilim, edebiyat ve siyaset dergisi. Dergide, G.
V. Plehanov dahil, menevikler de yazyordu. 1914 yl banda ve
Plehanov grubu ile bir blok kurulduu sralarda, dergiye, bolevikler de
yazlar yazmlardr. 1914-18 sava srasnda dergi sosyal-ovenlerin
organ oldu. -57.
53

Lenin - Sosyalizm Ve Savaş (1915)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lenin - Sosyalizm Ve Savaş (1915)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SOSYALZM VE SAVA

yllarca ve hatta on yllarca ac ekme klar ile yzyze geldiler, [sayfa

iinde gen ve daha gl soyguncuya (Almanya'ya) yardm etmek,

ykmllkleri ayaklar altna aldlar. Uluslararas szlemelere uyulmasn

bir yana atlmasna ve sava borlarn vb. kabullenmeye yol amaktadr.

sosyal-ovenler, uluslararas ovenizmi hakl gstermek ve dorulamak

II. Enternasyonal dnemi boyunca sosyal-demokrat partiler iinde

anlarda (rnein, 4 Austos oylamasnda olduu gibi)'81 oportnistier,

anayurdun savunulmas fikrinin doruluunu kabule hazr durumdadr.

uluslararas devrimci bir hareketin yaratlmasnn pekala mmkn

sosyal-demokratlann grevidir. Bu anlamdaki her harekete, her gsteriye

srdrd, yani "karde slavlar" hibir kar gzetmeden savunduu

sokulabiliyor. Kent dnda gzden rak yerlerde gizli ii toplantlar

ynetildii merkez, Vandervelde ile anlam ve "almalannda savaa

Bissolati ile Mussolini, heydze ile Plehanov da tanyor. Dumann RSDP

Ksacas, sava sona erince Kautsky ile Plehanov, Vander-velde ile

oportnistlere hizmetkarlk etmekten baka bir rol oynamaya yetenekli

yaknlamamz gerekir. Ama urasn da unutmamak gerekir ki, bunlar

RUS-SOSYAL-DEMOKRAT PARTS VE III. ENTERNASYONAL

imdiye kadar olduu gibi, bizim partimizde kalaca inancn veriyor,

devrimcilerin "hayalcilii" gibi), hepsi de ekonomistierce ne srld.

Partinin devrimci ilkelerine bal kalan, (zellikle 1912 ilkyazndan sonra)

edecek, talya'daki hkmet gazetelerine talya'y savaa girmeye

hemen ekildiler. Sava knca da bu blok bsbtn dald. Naa Zarya,

kar savaa savaa kurdu. Avrupa'da, oportnizmin utan verici bir

abukaltnlmas iin sosyalistlerin ekonomik ve politik bunalmlardan

Konferans, uluslararas kadn hareketi lideri Clara Zetkin'in ibirliiyle

atldlar ve Hollanda Sosyal-Demokrat Partisini kurdular. Bu parti, tutarl

You might also like