İngiliz Casusu Mr. HEMPHER'İN HATIRALARI

ngilizCasusuMr.
HEMPHERNHATIRALARI
SLMLKELERNDEFAALYETGSTEREN
NGLZCASUSU
MR.HEMPHER'NHATIRALARI
Tercme:MehmetCAN

ngilizCasusuMr.HEMPHERNHATIRALARI
HAMPHER; 1710 ylnda ngiliz Smrgeler Bakanl'nn

emriyle Msr, Irak, ran, Hicaz ve hilafet merkezi stanbul'da
casusluk faaliyetlerinde bulunmak ve Bat karlar adna gizli
bilgiler toplamak zere grevlendirilmi bir ngiliz ajan
misyoneridir. Kendi beyanna gre stanbul'da Ahmet Efendi
adnda bir eyhten Trke, Arapa, Kur'an ve Tefsir dersleri
okumutur. Daha sonra Basra tarafna giderek Muhammed bin
Abdlvehhab ile dostluk kurmu ve Araplar Osmanl'ya kar
rgtlemekiinalmalaryapmtr.
DZG:lhanKARABIYIK/
ObaReklamHizmetlerBirimiDizgiServisi
BASKI:ZaferMatbaas
CLT:BabaMcellithanesi
KAPAKGRAFK:Devlet
MTERCMNNSZ
Mslmanlar paralayp slm' yok etmek isteyen byk
dmanlardanbirtanesideHristiyanHalalemidir.Hiphesizki
bunlarnentehlikelileridengilizler'dir.
Dnyann neresinde olursa olsun, mslmanlarn bana gelen
heritengilizler'inparmannolacandanphelenmekentutarl
yoldur.
slm lemine kar izlenen siyasette stnlk kuran ngilizler,
karlarnn belkemiini tekil eden mslman devletler veya baka
bir tabirle slm lkeleri zerinde kurduklar hakimiyeti kimseye
kaptrmayarazolamaz,olmaz,hattvehattaburalardanenufakbir
tavizvermeyebilehibirzamanyanamazlar.
Dost grndkleri, yardm ettikleri zaman bile ngilizler'in bir
menfaatinin olacan hesaplamal, gelecek iin ok dikkatli ve
uyankbulunmaldr.
ngilizler, karlarna zarar geleceini fark ettikleri anda gayet
soukkanlbirdavranlanlemeyekalkarlar,gerekirsebtndier
devletleri yava yava dman bildikleri devletin karsna dikmeyi
ustacabaarrlar.1
Elinizdeki bu kitabn deiik yerlerinden aldmz u aadaki
szleribirlikteokuyalm:
"slmlkelerisonderecerahatmzbozuyordu."
"slm limlerinden son derece rahatszdk. nk onlar
emellerimizinnndealmazengellerdi."
Busonpragraflkyazazbirdeiiklikle"Trkngilizlikileri"adlkitaptan
alnmtr.

"Kongrede mslmanlar smrmenin ve onlar paralayp

dinlerindenkararakHristiyanlatrmanntaktiklerinitarttk."
"Kendikendimededimki,kekedinimizHristiyanlktadabyle
parlakhakikatlerolsayd."
"OsmanlDevletiniancakbylesifitnevekavgalarlaykabiliriz."
"EyHempher,seninvazifenuikihusustur:
1Mslmanlarnzayfnoktalarntesbitetmek.
2Onlarnarasnapbirbirinedrmek."
"SeninvazifenMslmanlarnarasndakiihtilafkrklemektir."
"Bilmi ol ki, Mslmanlarn arasnda kavgay balatabilirsen
BykBritanya'yaenbykhizmetiyapmolacaksn."
"Mslmanlarn birlii bozulup, kuvvetleri dalnca onlar
rahatasmreceiz."
***
Sizin fazla vaktinizi almak istemediimden, bir noktaya daha
temas ederek sizi kitapla babaa brakmak istiyorum. Kitapta,
Hempher'inbazslmivetarihihakikatlerisaptrdngreceksiniz.
Fazlazlmeyin,nkonunvazifesivemesleibudur.Muhammed
isimlilimileilgiliiddialarnnyorumunudasizebrakyorum.
MuvaffakiyetAllah'tandr.
MtercimMehmetCAN
***
Muhterem okuyucu! Elinizdeki kitap bu tip szlerle doludur.
Defalarcaokunsayeridir.
Hempher'in hatralar Arapa ve Farsa'ya evrilmitir. Belki
baka lisanlara da evrilmitir, bilemiyorum. Elinizdeki kitap
Hempher hatralarnn Arapa evirisinin tercmesidir. Tercmeyi
yaparkenelimdengeldiikadaraslnasadkkaldm.Atlamaveilave
yapmaktan iddetle kandm. Kitapta bulacanz btn szler,
hatasylasevabyla,gzeliyleirkiniyle,Mr.Hempher'eaittir.
Hempher senelerce slm memleketlerinde dolam, limlerle
tanm konumu ve birok slmi hakikati renmitir.
Hatralarnn baz blmlerinde yce slm dininin azameti
karsnda kendini tutamayp byk itiraflarda bulunduunu
greceksiniz.Aayaaldmzszleriilgintir:
"Bir ara kendi kendime dedim ki, bu masum insanlarla neden
savayoruz?Mesihefendimizbizebunumuemretmitir?"

BRNCBLM
Byk Britanyamz ok genitir. Gne, denizleri zerinde
doduugibiyinedenizlerizerindebatar.tedenberidevletimizin
bylebykkalmasnisteyegelmiizdir.DevletimizHindistan,inve
Ortadou'dakismrgelerinenispetenkktr.Busmrgelertam
manas ile idaremizin altnda deildir, fakat buralarda ok faal ve
baarl bir politika izliyoruz; hepsi de elimize gemek zeredir. Bu
durumdaikieyyapmaklazmdr:
1Elimizegemiyerlerielimizdetutmayaalmak,
2Elimizegememiyerlerielegeirmeyealmak.
Smrgeler Bakanl, bu iki vazifeyi ifa etmek zere bu
devletlerinherbirblgesiiinbirerkomisyontahsisetmiti.Bende
okanslydm.ZiraSmrgelerBakanlnagirergirmezbakanbana
itimat etmeye balamt ve "Dou Hindistan" irketinin idaresini
bana vermiti. Bu, zahirde ticari bir irketten baka bir ey deildi,
fakat asl vazifesi Hindistan'n o kt'a benzeri byk ve geni
topraklarnahakimolmannyollarnaratrmakt.
Hkmetimiz, Hindistan iin hi de rahatsz deildi, zira
Hindistan deiik milletlere, ayr dillere ve zt karlara sahip bir
lkeydi.in'dendepekkorktuumuzyoktu.nkin'ehakimolan
Budizm ve Konfys dinlerinin canlanmasndan korkulmuyordu.
Zirahayatlahialakalanmayan,sadeceruhanemverenikitanel
din idi bunlar. Binaenaleyh bu iki lke halknda vatan sevgisinin
olmasokuzakbireydi.
tebtnbunlardandolaybuikilke,bizngilterehkmetini
rahatsz etmiyordu, fakat yine ileride olabilecek gelimeleri de
gzmzden rak etmiyorduk. Binaenaleyh bu lkelerde tefrika,
cehalet, fakirlik ve hatta hastalklar gelitirmek iin uzun vadeli
planlar yapyorduk. Bu iki lke halknn adetlerini taklit ederek
niyetlerimizi rahata gizleyebiliyorduk. Biz bu ii yaparken eski bir

Budistadamnuszntatbikediyorduk"Brakhastay,acdaolsa
ilacsevsin."
Fakat slm lkeleri son derece rahatmz bozuyordu, geri
hepsi de lehimize olmak zere Hasta Adam'la (Osmanl Devletini
kastediyor) birka anlama yapmtk. stelik Smrgeler
Bakanlnn uzmanlar bu hasta adamn bir asrdan az bir zaman
zarfndacanvereceinisylyorlard.Ayrcagizliceranhkmetiile
de birka anlama yapm ve bu iki lkeye casus ve adamlarmz
yerletirmitik. Rvet, kt idare ve devlet adamlarnn gzel
kadnlarla megul olup devlet meselelerini unutmas bu iki lkenin
belinikrmt.
Yalnz btn bunlara ramen u sayacam sebeplerden dolay
yaptklarmznbeklediimizneticeyivermesindenendieediyorduk:
1 Mslmanlar slm'a son derece baldrlar. Zira bakyorsun
onlarn her bir ferdi papaz ve rahiplerin Hristiyanla ballklar
kadar slm'a baldrlar. Bilindii gibi papaz ve rahipler'in canlar
kar da, Hristiyanlk kmaz. En tehlikelileri de ran'daki ii'lerdir.
nkonlarHristiyanlarkafirvenecisbilirler.Hristiyankiiii'nin
nazarnda birimizin elinde bulunan kokumu pislik gibidir.
Tabiatiyleinsanbtngcylebupisliiatmayagayreteder.
Bir seferinde ii'nin birine unu sordum: "Hristiyanlara niye
byle bakyorsunuz?" Aldm cevap uydu: "slm peygamberi ok
hakim bir insand, kafirleri byle manevi bir bask altna alm ki
onlarndoruyolubulmasnaveAllah'ndiniolanslm'agirmesine
sebepolsun.Nitekimdevletdebirinsantehlikelibuluncaonu,itiaat
edinceyekadarmaddibirbaskaltndatutar.Sznettiimnecaset
maddi deil, manevi bir bask olup Hristiyanlara da has deildir,
btn kafirlere amildir. Hattaki bizim eski ran'l Mecusiler bile
slm'nnazarndanecistirler."

Ona dedim ki: "Gzel! Fakat Hristiyanlar da Allah'a,

Peygamberlere ve kyamet gnne inanrlar, niye necis olsunlar?"
Cevaben dedi ki: "Evet, yine de iki eyden dolay necistirler. Bir,
peygamberimiz Hazreti Muhammed'e inanmadklar gibi haa
yalanclkla itham ederler. Biz de bu irkin itham karsnda "Sana
eziyetverenesendeeziyetedebilirsin"aklkaidemucibincediyoruz
ki: siz ey Hristiyanlar, necissiniz. kincisi ise onlar Allah'n
peygamberlerine kt isnatlarda bulunurlar, mesela derler ki sa
(A.S.)ikiierdi,mel'unolduuiinarmhagerildi."
oluyor, Sultan farenin kediden korktuu gibi onlardan korkuyordu.

Dorudur! Snniler iiler kadar limlere bal deildi. Zira iiler
sadece limi tanyor, sultan'a gereken ihtimam gstermiyorlard.
Snniler ise, limleri ve sultan' eit tutuyorlard. Fakat Snniler ile
iiler arasndaki bu fark, Smrgeler Bakanl'nn hatta btn
ngiltere devlet adamlarnn iinde bulunduu sknty
hafifletmiyordu.
Ben dehet iinde adama dedim ki, "Hristiyanlar byle

demezler."Oise,"Hayr,senbilmiyorsun.KitabMukaddes'tebyle
yazldr" dedi. Ben sustum, zira adam ikinci hususta olmasa bile
birincisinde haklyd. Tartmay uzatmak istemedim. nk slmi
kyafette olduum halde benden phelenebilirlerdi, bu yzden
daimatartmalardanuzakduruyordum.
2slm,birzamanlaridarevehkmdiniydi.Mslmanlarda
azizdi, bu efendi insanlara imdi "siz klesiniz" demek zordur. Zira,
efendilik gurur ve kahramanl, insan ne kadar dk de olsa
ykselmeveycelmeyeiter.slmtarihinitezyifedipmslmanlara,
"birzamanlareldeettiinizizzetveitibarbazzelartlaricabyd,o
gnlergitti,birdahageridnmez"dememizdemmkndeildir.
3 Osmanl ve ranllar'n, yaptklarmzn farkna vararak
planlarmz bozup etkisiz hale getirmelerinden ok endie
ediyorduk.Geridahanceiaretettiimizgibibuikidevletbyk
lde zayflamt; fakat mal, silah ve hkm sahibi merkezi bir
hkmetinoluubizimeminolmamzamanioluyordu.
4 slm limlerinden son derece rahatszdk. nk ElEzher
limleri, Irak limleri ve ran limleri emellerimizin nnde almaz
engellerdi. Zira onlar, ada hayat hakknda son derece cahil,
Kur'an'n onlara vaad ettii cennet'e gz dikmi, kendi
prensiplerinden kl kadar taviz vermeyen kiilerdi. Halk onlara tabi
9
Bizi rahatsz eden bu problemlere gereken zm bulabilmek

in birok konferans dzenledik fakat, maalesef her seferinde
nmzde yolun kapal olduunu grdk. Dzenli olarak
casuslarmzdan gelen raporlar hep hayal krc idi; konferaslarn
sonular da sfr ve sfrn altndayd. Lakin yine de mitsizlie
kaplmyorduk. nk biz, derin nefes almay ve gerei kadar sabr
etmeyiadetedinmiizdir.
Hatrlyorumyinebirkonferansdzenlemitik.Bakannkendisi,
en byk papazlar ve birka da uzman katlmt, yirmi kiiydik.
saatten fazla sren konferansmz hibir neticeye varmadan
kapatmtk. Fakat bir papaz yledemiti: Rahatsz olmayn nk
Mesihvearkadalarancak300senesrenbirzlmveikenceden
sonrahkmelegeirmilerdir.Umulurkiogayblemindenbizebir
nazar edip 300 sene sonra da olsa kafirleri (mslmanlar
kasdediyor) merkezlerinden karmay nasip eder bize. Kuvvetli bir
imanveuzunbirsabrlasilahlanmalyz,hkmelimizegeirebilmek
iin, btn vastalar elde edip btn yollar denemeliyiz.
HristiyanlMuhammedilerinarasndayaymayaalmalyz.Asrlar
sonradaneticeyevarabilirsekokiyidir.Zira,babalarocuklariin
alrlar.
Hatta yine Smrgeler Bakanl'nda, ngiltere'nin yansra
FransaveRusya'dandadiplomatvedinadamlarnnkatldyksek
dzeyde bir konferans dzenlenmiti. ok anslydm, bakanla
aramziyiolduuiinbendekatlmtm.Konferanstamslmanlar
10

smrgenin ve onlar paralayp spanya gibi dinlerinden kararak

imanagetirmenin(Hristiyanlatrmann)taktiklerikonuulmutu.
Fakat yine de varlan neticeier istenildii gibi deildi. Ben o
konferanstayaplanbtnkonumalar"lMelekut'ilMesih"isimli
kitabmayazdm.
Douvebatyakksalmbiraacbirdenskpatmakzordur,
fakat yine de biz zorluklar ne pahasna olursa olsun kolaylatrp
yenmeliyiz. Hristiyanlk yaylmak iin gelmitir. Bunu Mesih
efendimiz bize vaad etmitir. Muhammed'e dou ve bat aleminin
iinde bulunduu kt artlar yardmc olmutur. O kt artlar
gidinceberaberindekibellarda(slm'kasdediyor)gtrr.
Bugnmemnuniyetledurumuntamamendeitiinimahede
ediyoruz. Artk mslmanlar dmeye balad, Hristiyanlar ise
ykseliyorlar.cmzalpuzunasrlarboyuncakaypedilenyerleri
alma zaman geldi. Bu mbarek ie kuvvetli ve ada, Byk
Britanyadevletinclketmektedir.
KNCBLM
Miladi1710senesindeSmrgelerBakanlbeni,mslmanlar
paralamak ve btn slm topraklarn smrgeletirmek iin
gerekliveyeterlibilgileritoplamakvecasuslukyapmakzere,Msr,
Irak, Hicaz ve stanbul'a gnderdi. Ayn tarihte ve ayn vazife ile
Bakanlk, canllk ve cesaret dolu dokuz kiiyi daha grevlendirdi.
Bize lzm olabilecek para, bilgi ve haritann yannda bir de devlet
adamlar,limvekabilereislerininisimleriniihtivaedenbirerfihrist
verildi.
Hiunutamyorum;sekreterilevedalatmzdabizedemitiki,
"Devletimizin gelecei baarnza baldr. Onun iin var gcnzle
almalsnz."
Benslm'nhilafetmerkeziolanstanbul'adorudenizdenyola
ktm. Asl vazifemin yannda bir de ek olarak oradaki
mslmanlarnlisanolanTrkeyiokgzelbirekilderenmem
gerekiyordu. Zaten ben daha nce Londra'da epey Trke, Kur'an
lisan Arapa ve ranllar'n dili Farsa renmitim. Fakat bir lisan
renmekbaka,olisanolduulkeninhalkgibikonumakbaka
eydi. Zira, birincisi birka senede hallolduu halde, ikincisi bunun
birka kat zaman ister. nsanlarn benden phelenmemeleri iin
Trkeyibtnincelikleriylerenmemgerekiyordu.
Fakat benden phelenirler diye hi de rahatsz olmuyordum.
ZiramslmanlarpeygamberleriolanMuhammed'denrendikleri
gibi msamahakar, ak kalbli ve iyi niyetlidirler. Onlar bizim gibi
pheci deildirler. Kald ki Trk hkmeti o zaman casuslar
yakalayabilecek olgunlukta deildi. Bizi emin brakacak kadar zayf
vedknd.
ok yorucu bir yolculuktan sonra stanbul'a vardm. smimin
Muhammed olduunu syledim ve mslmanlarn mabedi olan
11
12

camiyegitmeyebaladm.Mslmanlarndisiplinleri,temizliklerive
itaatkar olular ok houma gitti. Bir ara kendi kendime dedim ki:
"Bu masum insanlarla neden savayoruz? Mesih efendimiz bize
bunu mu tavsiye etti?" Fakat ben hemen bu eytani! dnceden
dndm ve en gzel bir ekilde vazifemi yerine getirmeye karar
verdim.
Bu szler ok houma gitmiti. Kendi kendime "keke

Hristiyanlkta da bu gibi parlak hakikatler olsayd" dedim. Fakat
acaibime giden ey, slm'n, bu kadar yce bir din iken u marur
hkmdarlarvehayattanbihaberlimlerinelindezayflaypinhitat
etmesiydi.
stanbul'da Ahmet Efendi isminde yal bir lim ile tantm.

Ondakiincelii,akkalplilii,gnlberraklveiyilikseverliihibir
din adammzda grmedim. Bu adam gece gndz Muhammed
peygambere benzemeye alrd. Ona gre Muhammed en ideal
insand. Onu her zikrettiinde gzleri yalanrd. Demek ki ok
anslydm ki bir sefer bile olsa kim olduumu, nereli olduumu
sormad. Bana "Muhammed Efendi" diye hitap ederdi. Sorduum
sorulara cevap verir, bana efkat ve merhametle muamele ederdi.
Zira o beni lkesi olan Trkiye'de almak ve peygamber
Muhammed'i temsil eden halifenin glgesinde yaamak amac ile
duran bir misafir olarak bilirdi. Zaten bu bahane ile stanbul'da
kalyordum.
BenbirgnAhmetEfendi'yededimki:"Annemvebabamld.
Kardeimdeyok.Banamirasolarakdahibireykalmam.alp
kazanmak, Kur'an' ve snnet i renmek yani hem dnyam, hem
de ahiretimi kazanmak iin slm merkezine geldim." Bu szlerime
oksevinmitive"udrtsebeptendolaysanahrmetgstermek
lazmdr"demiti.Szleriniaynenyazmtm:
1nk,senmslmansnbtnmslmanlarisekardetirler,
2 Sen misafirsin, Resllullah (SAV) buyurur ki: "Misafire
ikramdabulununuz",
3 Sen almak istiyorsun, "alan Allah'n dostudur" diye bir
nasvardr.
13
Ahmet Efendi'ye: "Kur'an' renmek istiyorum" dedim.

"Bastne! Sana retirim", dedi. Muhammed suresinden bana
retmeye balad. Okuduklarmzn manalarn da bana aklard.
Baz kelimeleri karmakta ok glk ekerdim. Hatrlyorum
"..................." cmlesini ancak bir haftada renebilmitim. Bana
diyordukisekizmimikarabilmekiinidgamyapmamlazmdr.ki
sene iinde Kur'an' batan sona kadar okudum. Bana Kur'an'
retmeyebalamadanevvelabdestalrvebanadaaldrrd,kbleye
karotururvebyleokuturdubeni.
Mslmanlarn abdest dedikleri ey, bir dizi ykamalardan
ibarettirki;1)yzykamak,2)parmaklardandirseekadarsasol
kolu ykamak, 3)parmaklardan dirsee kadar sol kolu ykamak,
4)ba, kulaklarn arkasn ve boynu meshetmek, 5)her iki aya
ykamak.Vederlerkieniyisiinsan,aznveburnunudaabdestten
nceykamasdr.
Benmisvakkullanmaktansonderecerahatszolurdum.Misvak,
abdesten nce az ve dilerini temizledikleribir aatr. Bu aacn
azavedilerezararlolduunusanyordum.Bazanazmyaralayp
kanatyordu, fakat yine de kullanmak zorundaydm. Zira onlarn
gznde misvak kullanmak peygamberin mekked snneti idi. Bu
aacnokfaydasolduunusylyorlard.
stanbul'da bulunduum mddete bir cami hizmetisinin
yannda biraz para karlnda yatardm. Hizmetinin ismi Mervan
Efendi'ydi.Mervan,Muhammedpeygemberinbirsahabisininaddr.
Buhizmetioksinirlibiradamd,ismiylevnyor,bana,"birolun
14

olursa ismini Mervan koy, nk Mervan slm'n byk mcahit

ahsiyetlerindendir"derdi.
AhmetEfendibekarolduumuanlaynca,kzlarndanbirinibana
vermekistedi.Beniseonunbuteklifinireddettim.Fakatkendisiok
srar ediyor, bana evlenmenin peygamberin snneti olduunu,
peygamberinde"Benimsnnetimdenyzevirenbendendeildir"
dediini sylerdi. Bu olayn, ilikilerimizin kesilmesine sebep
olabileceinianlayncaonayalandandedimki:"Bendencinsiacizlik
vardr."Bunusylemekleeskidostveahbapailikilerimizindevam
etmesinisaladm.
Akam yemeimi Mervan Efendi hazrlyordu. Mslmanlarn

bayram Cum'a gn ie gitmiyordum. Haftann kalan gnlerinde
Halit isminde bir marangozun yannda ok az bir haftalkla
alyordum.Sadecesabahtanleyekadaraltmiiniilerine
verdiicretinyarsnbanaveriyordu.Marangozbozamanlarnda
Halid bin Velid'in faziletlerinden ok bahsederdi. Halid bin Velid,
Muhammedpeygamberinsahabilerindenolupbyksavadr.Ve
eitli slmi fetihler yapmtr. Fakat, mer bin Hattab'n,
hilafetindeonuazletmesimarangozunkalbinitrmalyordu.
YanndaaltmmarangozHalid,ahlakszvesonderecesinirli
bir adamd. Her nedensebilmiyorum bana ok itimad ederdi. Belki
de itimad bundand, nk sznden hi kmazdm. Yalnz
kaldmzda bana "livata" etmek isterdi. Halbuki bu i onlarn
dininde Ahmet Efendinin dedii gibi ok byk gnaht. te Halit
bylebiradamd.Gizlihallerdeeriat'anemvermezdi.Ancakak
durumlarda, arkadalarnn yannda eriat'n emirlerine uyard.
Sadece Cum'a namazn klard, dierlerini bilmiyorum. Ben ona
isteinivermedim.Zannedersembuirkiniibaziilerineyapard.
Mesela, Selanik asll Yahudi dnmesi yakkl bir ocuk vard. Onu
bazan dkkann arkasndaki kereste deposuna gtrr ve "biz
depoyu dzeltiyoruz" derdi. Fakat ben biliyorrum ki orada ona,
bendenistediiiiyapyordu.
Dkkandakahvaltederdim.tensonralenamaziincamiye
gider ve ikindi namazna kadar camide kalrdm. kindi namazndan
sonraAhmetEfendi'ninevinegiderveoradaikisaatkalarakondan
Kur'an, Arapa ve Trke lisan dersleri alrdm. Her cuma ona
haftalk kazancm beni ok gzel eitmesi iin verirdim. Gerekten
bana Kur'an', slm dininin prensiplerini ve Arapa ile Trke'nin
inceliklerinigayetgzelbirekilderetirdi.
15
stanbul'da iki senem dolunca Ahmet Efendi'ye vatanma

dnmekistediimisyledim."Hayr,gitme!"dedi."Niyegidiyorsun?
stanbul'daneararsanvar;Allahbuehirdedinvednyayyanyana
vermi. Sen kendin diyorsun: annembabam vefat ettiler,
kardelerim de yoktur. yleyse stanbul'a yerlesene.." Ahmet
Efendi bana ok almt. Onun iin benden ayrlmak istemiyor ve
stanbul'a yerlemem hususunda ok srar ediyordu. Fakat vatani
grevbeni,Londra'yadnpBakanla,hilafetmerkeziileilgiligeni
birraporsunupyeniemirleralmakiinzorluyordu.
stanbul'da bulunduum mddete her ay Smrgeler
Bakanlna, kendi durumum ve mahade ettiim hadiselerle ilgili
bir rapor gnderdim. Hatrlyorum, bir kez raporuma, yannda
altmadamnbanalivataetmekistediiniyazdm.Cavaptabana
denildi ki: "Bu i, ayet hedefe ulamay kolaylatryorsa
yapabilirsin." Bu cevab okuyunca ok kzdm. Sanki dnya bama
yklmt.Kendikendime"byklerimnaslbenibylesiktbirile
emrederler" dedim. Fakat barda son damlasna kadar imekten
bakaaremyoktu.Onuniinsustumvevazifemedevamettim.
Ahmet Efendiyle vedalarken gzleri yaard ve bana dedi ki:
"Evladm Cenab Allah seninle olsun, bir daha stanbul'a gelir ve
ldm grrsen beni hatrla. Raslullah'n yannda maher
gnnde karlaacaz." Gerekten ben de ok etkilendimve scak
gzyalardktm.Fakatgayettabiivazifeduygularmstmdeydi.
16

NCBLM
Arkadalarm benden evvel Londra'ya dnm ve Bakanlktan
yeniemirleralmlard,naslkibendedndktensonrayeniemirler
aldm.Fakatmaalesefancakaltkiidnebildik.
Kalan drt kiiden biri sekreterin anlattna gre mslman
olupMsr'dakalm.Fakatsekreteryinedesevinliydi.nk,"bu
srvermemi"diyordu.kincisiRusya'yagidiporadakalm.Buzaten
Rus asllyd, lkin sekreter bunun iin ok zlyordu; lkesine
gittii iin deil, "belki Rusya hesabna Smrgeler Bakanlnda
casusluk yapyordu, grevi bitince gitti" diye. ncs ise yine
sekreterin anlattna gre Badat civarnda mare beldesinde bir
veba salgnnda lm. Drdncsn de Bakanlk Yemen'in San'a
ehrinekadartakipetmi,birseneyekadardzenliolarakraporlar
geliyormu. Fakat daha sonra raporlar kesilip Bakanln btn
abalarnaramenbirizinerastlanmamt.Bakanlkbudrtadamn
kaybn bir felaket olarak nitelendiriyordu. Zira biz grevi byk,
nufusu az bir milletiz. Binaenaleyh her insan iin ince bir hesap
yaparz.
Sekreter ilk birka raporumu dinledikten sonra drdmzn
raporlarnn dinlenmesi iin bir toplant dzenledi. Arkadalarm
vazifeleriyle ilgili raporlarn sunduktan sonra ben de raporumu
sundum, benimkinden baz blmlerini not ettiler. Bakan, sekreter
vetoplantyakatlanlarnbirksmalmalarmtakdirettiler,fakat
yine de nc sradaydm; zira birincilii arkadam George
Belcoude,ikinciliiiseHenryFansekazanmt.
phesizTrkeArapalisanlarileKur'anveeriat'renmek
hususunda byk baar elde etmitim, fakat Bakanla Osmanl
Devleti'nin zayf noktalarn gsterecek bir rapor hazrlamay
baaramamtm. ki saat sren toplantdan sonra sekreter bu
baarszlmnsebebinisordu.Bende,"aslvazifemlisanileKur'an
17
ve eriat' renmekti, bunun haricindeki ilere fazla vakit

ayramadm, fakat bana itimad ederseniz bu sefer sizi memnun
edeceim" dedim. Sekreter "phesiz sen baarlsn, fakat birinci
olmanisterdim"dedi.
"EyHempher,gelecekseferkigrevinikihusustur:
1 Mslmanlarn zayf noktalar ile onlarn vcuduna girip
mafsallarn ayrmamz salyacak noktalar tesbit etmek. Zaten
dmanyenmeninyoludabudur.
2 Bu noktalar tesbit edip dediimi yaptn zaman (yani
mslmanlarn arasn ap, onlarn birbirine drebildiin zaman)
kesinlikleenbaarlajanolacakveBakanlnmadalyasnkazanm
olacaksn."
Londra'da alt ay kaldm, benden bir ya byk olan amcamn
kzMariaShvayileevlendim.Ozamanben22,oise23yandayd.
Maria Shvay orta zekal, normal kltrl ok gzel bir kzd.
Hayatmn en gzel gnlerini o dnemde onunla geirdim. Benden
hamilekald.Yenimisafirimizibeklediimizbirsrada,uzunzamandr
hilafetinsmrgesiolanIrak'agitmemiinemirgeldi.
Olumun dnyaya gelmesini beklediim srada emrin gelmesi
gerektenbenizd,fakatlkemeverdiimnemvearkadalarm
arasnda birinci olup mehur olma isteim kocalk ve babalk
duygularnn stndeydi. Bunun iin hi tereddt etmeden emri
kabul ettim. Hanmm ii doum sonrasna tecil etmemi ok
istiyordu.Fakat szlerine kulakasmadm.Vedalatmz gn ikimiz
de hngr hngr ve ac ac aladk. Hanmm bana: "Benden
mektuplarn kesme, ben de sana yeni ve altn gibi kymetli
yuvamzla ilgili mektuplar yazacam" dedi. Bu szleri kalbimde bir
frtna koparmt, az daha seferi iptal ediyordum. Fakat hislerime
hakim olmay bildim; onunla vedalatm ve son talimatlar almak
zereBakanlkbinasnnyolunututtum.
18

Alt ay sonra kendimi Irak'n Basra ehrinde buldum. Bu ehrin

halknnbirksmSnni,birksmdaii'ydi.Birairetlerbeldesiolan
Basra'da Arap, Fars vebirazda Hristiyan vard. Hayatmdailk defa
iiveFarsllarlaoradakarlatm.Szalmkenbirazdaii'likve
Snnilikten bahsedeyim: iiler, mslmanlarn peygamberi
Muhammad'inkzFatma'nnkocasveaynzamandaMuhammed'in
amcasnn olu Ali bin Ebi Talib'e mensupturlar. Derler ki,
peygamberMuhammedarkasndanAli'yiveonunevladolanonbir
imamarkaarkayahalifetayinetmitir.
malik olabilirdi? Tabii bu anlattklarm iin bir tarafdr; dier taraf

isebunlaracabaMuhammed'inpeygamberliineyeterlidelilmiydi?
Kanaatime gre Ali, Hasan ve Hseyin'in hilafeti hususunda

ii'lerhakldrlar,ziraslmtarihindenanladmkadarylaAli,halife
olabilecekmmtazveykseksfatlarasahipbirisiymi,Muhammed
peygamberin, Hasan ve Hseyin'i de halife tayin etmesini uzak
bulmuyorum. Zaten bunu Snniler de inkar etmiyorlar. Fakat
phelendiim ey, Muhammed peygemberin Hseyin'in dokuz
evladnhalifetayinetmesidir.Zira,MuhammedldndeHseyin
henz ocuktu, dolaysyle onun arka arkaya dokuz olunun
olacan nasl bilmitir. Lakin ayet Muhammed gerekten
peygamber ise Allah'n bildirmesiyle mstakbeli bilmesi
mmkndr. Nasl ki Mesih de gelecekten haber veriyordu. Fakat
Muhammed'inpeygamberliibizHristiyanlarnyanndaphelidir.
Mslmanlar derler ki: Muhammed'in peygamberlik delili
Kur'an'dr. Ben Kur'an' okudum, hakikaten ok yce bir kitaptr.
Hatta seviyece Tevrat ve ncil'den daha yksektir. Zira iinde
dsturlar, nizamlar, ahlakiyat vs. vardr. Ama Muhammed'in
peygamberliiiinbudelilkafimiacaba?
Muhammed'in peygamberlii hususunda hakikate varabilmek

iin daima inceleme ve aratrma yapyordum. Bir kez konuyu
Londra'dapapaznbirineatm;taassupveinatlakonutu,iknaedici
bir cevap vermedii gibi Trkiye'de mevzuyu bir ka sefer Ahmet
Efendiye sorduum halde ondan da tatmin edici bir cevap
alamamtm. Fakat u. da bir gerek ki casus olduum belli olur
veya benden phelenirler diye Ahmet Efendiye konuyu ak ak
aamamtm.
HerhalkardabenMuhammed'ioktakdirediyorum.phesiz
o kitaplarda okuduumuz Allah'n peygamberleri modelindendir.
Fakat ben bir Hristiyan olarak henz onun peygamberlie kanaat
getirmi deilim. Faraza onu peygamber olarak kabul etmektense,
vicdanl bir insan onu dier dhilerle bir tutamaz. phesiz O,
dhilerinokstndedir.
Snniler ise, derler ki mslmanlar peygamberin vefatndan
sonra Ebu Bekir'i, mer'i, Osman' ve Ali'yi hilafete uygun ve layk
grmlerdir.
Bu nev'i anlamazlklar btn dinlerde zellikle Hristiyanlkta
mevcuttur. Fakat bilmiyorum, mer de, Ali de lp gittikleri halde
hala bu tr mnakaalarn ne sebebi ve ne faydas vardr. Bence
mslmanlarakll iseler ok geridekalm gnleri deildebugn
dnrler.
okhayretediyorum:Muhammedgibiokumayazmabilmeyen
Bedevibiradambylesiycebirkitabnaslgetiriyordu.Veokuma
yazmabilmeyenBedevibirarabndeil,kltrlokumubiradamn
dahi sahip olamad bir ahlaka, bir zekaya ve bir ahsiyete nasl
Bu kez Bakanlkta grevli bir yetkiliye Snni ve ii'lerin

ihtilafndanszettim.Vededimki"Mslmanlareerhayattanbir
ey anlasalar, aralarndaki iiSnni ihtilafn kaldrr ve birleirler."
Bu yetkili hemen szm keserek, "Senin vazifen bu ihtilaf
krklemektir. Mslmanlarn nasl birleeceini tesbit etmek
deildir"dedi.
19
20

Bu mnasebetle sekreter, Irak seferine kmadan nce

kendisiyle yaptmz sohbetlerin birinde bana dedi ki: "Bil ki Ey
Hampher,AllahHabilveKabil'iyarattktanbuyanaoralardainsanlar
arasnda tabii ihtilaflar vardr. Ve bu anlamazlklar Mesih
dnnceyekadardevamedecektir.
1Renkihtilaflar,
2Kabileihtilaflar,
3Araziihtilaflar,
4Milliyetilikihtilaflar,
5Diniihtilaflar.
Bu sefer de yklenecein vazife, bu ihtilaflar iyice tanmak ve
infilaketmeyehazrvolkantesbitedipBakanlabukonudadetayl
bilgi vermektir. Eer sen mslmanlarn arasnda kavgay
balatabiiirsen Byk Britanya'ya en byk hizmeti yapm
olacaksn.
Biz ngilizler refah ve saadet iinde yaamamz iin btn
smrgelerimize fitne ve anlamazlklar sokmak zorundayz.
Osmanl Devletini de ancak bylesi fitne ve kavgalarla ykabiliriz.
Byle olmazsa sayca az bir millet, says ok olan bir millete nasl
hkmedebilir.Btngcnledeliiarabulveondanieriyegir;bu
vazifeyi gerekletir. Bilmi ol ki, Osmanl Devleti ve ran zayf
dnemlerini yayorlar. Onun iin senin grevin halk idarecilere
karkkrtmaktr!
unu da bilmi ol ki, tarih; btn inkilaplarn, halkn
ayaklanmasndan kaynaklandn gstermitir. Mslmanlarn
birlikleribozulupkuvvetleridalncaonlarrahatasmreceiz."
21
DRDNCBLM
Basra'yavarrvarmazhemenbircamiyegittim.Camininimam
EleyhmerelTaiismindearapasllvesnnibiradamd.Onunla
tanp kibar bir ekilde sohbet etmeye baladm. Fakat maalesef
daha konumann bandan benden phelenip beni soru
yamuruna tutmaya balad. Ben de bu kritik durumdan kendimi
ylekurtardm:"BenTrkiye'ninIdrbeldesindenim,stanbul'daki
Ahmet Efendi'nin talebesiyim. Halid isminde bir marangozun
yanndaalyordum"dedimveTrkiye'debulunduummddete
edindiimmalumatlardananlattm,birkacmleTrkekonutum.
mam gzleriyle ordan birisine iaretle, benim Trkeyi doru
konuup konumadm sordu, o adam da iaretle mspet cevap
verdi. mam ikna ettiim iin ok sevindim, fakat sonra hayal
krklnauradm.nkbirkagnsonraanladmkiimamefendi
benden phelenmi ve benim Trk casusu olduumu zannediyor.
Daha sonra da onunla, Sultan tarafndan tayin edilen vali arasnda
ihtilaf,karlklsuizanveadavetolduunurendim.
Eleyh mer Efendi'nin camisinden uzaklamak zorunda
kalnca orada misafir ve yabanclarn kald bir hann bir odasn
kiralayp oraya tandm. Hann sahibi Mrit Efendi adnda ahmak
bir adamd. Her sabah rahatm karrd. yle ki: sabah ezan
okunurokunmaznamazakaldrmakiingelipkapmsertbirekilde
alard. Onu dinlemek zorundaydm. Binaenaleyh ben de kalkar ve
sabah namazn klardm. Sonra bana "sabah namazndan sonra
Kur'anokuyacaksn"derdi.Onabirkez"Kur'anokumakfarzdeildir,
nediyebukadarsrarediyorsun?"dedim.Cevabenbanadediki"bu
vakitte uyumak hana ve hann sakinlerine fakirlik ve bedbahtlk
getirir." Evet, onun bu emirini de yerine getirmek
mecburiyetindeydim. Zira byle yapmadm takdirde beni handan
22

kovacansylerdi.Onuniinezandanhemensonrasabahnamazn
klarvehergnbirsaattenfazlaKur'anokurdum.
eyalarmmarangozundkkannatadm.Marangoz,erefliveyiit
biradamd.Banaolugibidavranyordu.ran'nHorasanehrinden
Abdurrza isminde ii bir adamd. Onun yannda bulunma frsatn
deerlendiripFarsarenmeyebaladm.Hergnikindivaktiranl
iiler onun yannda toplanrlar, siyasetten iktisada kadar btn
konularda konuurlard. Hem kendi hkmetlerine, hem de
stanbul'daki Halifeye oka dil uzatrlard. Yabanc bir adam
geldiinde hemencecik konuyu deitiriverip ahsi meselelerini
konumayabalarlard.
Problemimiz bu kadarla da bitmedi. Zira birgn Mrit Efendi

ismindeki hann sahibi bana gelerek, "sen bu oday kiraladktan
sonra bama dertler geliyor. Ben bunu senin uursuzluuna
balyorum. Zira sen bekarsn, bekarlk ise uursuzluktur. Sen ya
evleneceksin yada han terkedeceksin." Ona dedim ki,
"evlenebilecek kadar malm yoktur." Ahmet Efendi'ye sylediimi
ona syleyemiyordum. Zira Mrit Efendi doruyu syleyip
sylemediimi renebilmek iin beni soyup avretimi kontrol
edebilecektiptendi.
Byledeyince,MritEfendibanadediki,"Eyzayfimanl,sen
Allah'n u ayetini okumadn m? "Eer yoksul iseler, Allah onlar
ltf ile zenginletirir."2 arp kaldm, ona ne syleyeceimi bir
trl kestiremedim. Sonunda ben ona dedim ki, "Gzel! Ben
evleneceim fakat gerekli olan paray temin etmeye hazr msn?
Veyamasrafszbirkzbulabilirmisin?"
Mrit Efendi biraz dndkten sonra, "ben anlamam, Recep
aynnbanakadaryaevleneceksinyadahandankacaksn."Recep
aynnbanadayirmibegnkalmt,zirabizCemaziyel'ahiraynn
beincignndeydik.
Bu mnasebetle slmi aylar zikredeyim, Muharrem, Sefer,
Rebiyul'evvel, Rebiyul'ahir, Cemaziyel'evvel, Cemaziyel'ahir, Recep,
aban,Ramazan,evval,ZilkadeveZilhicce.Onlarnaylarotuzgn
gemediigibiyirmidokuzgndendeaaolamaz.Veayhesabna
dayanr.
Kendime bir marangozun yannda i bulup Mrit Efendi'nin
hanndan ktm. Yemeim ile yatmam i sahibinin zerinde olmak
zere, ok az bir cretle anlatk. Recep ay daha gelmeden
Nursuresi,ayet:32
23
Fakat bilmiyorum her nedense bana ok itimat ediyorlard.

Yalnz sonradan anladm kadaryla Trke bildiim iin beni
Azerbeycan halkndan zannediyorlarm. Onlarn bu zannn,
Azerbeycan halknn genel rengi olan beyaza alar rengim de
kuvvetlendirmiti.
Bizim marangoz dkkanna bir delikanl arada bir urard. lim
talebesi kyafetinde ve Arapa, Fara, Trke biliyordu, ismi
Muhammed idi. Bu delikanl son derece yksekten uan ve gayet
asabi biriydi. Osmanl hkmetine ok dil uzatt halde, ran
hkmetine hi karmazd, onun dkkan sahibi Abdurrza ile
dostluununsebebiuydu:kisideHalifeyekaridiler.Fakatsnni
olanbudelikanlFarsaynaslbiliyorveiiolanAbdurrizailenasl
arkadalk edebiliyordu? Aslnda bu durum Basra'da pek enteresan
deildi, zira bu ehirde snni, ii ile grr, karde gibi
grnrlerdi. Bu ehrin sakinlerinin ou hem Arapa, hem de
Farsabiliyorlard.HattaTrkebilenlerdahioktu.
Muhammed tam manas ile ilerici snni bir genti. Snnilerin
ou iilerin aleyhinde taassup ederler ve hatta bir ksm, ii'leri
tekfir ederler. Buna ramen o hi ii'lere karmazd. Muhammed,
snnilerindrtmezhebindenbirinetabiolmayicapettirenherhangi
birsebepgrmyorduvederdiki"Allah'nkitabndabumezheplerin
hakkndahibirdelilyoktur."
24

Drt mezhep meselesine sra gelince.. Snnilerin arasndan

peygamberleri olan Muhhammed'in lmnden bir asr sonra u
drtlimzuhuretti:MuhhanEbuHanife,AhmetbinHanbel,Malik
binEnes,MuhammedbindrisEafii.Bazhalifelerdesnnileribu
drt limden birine tabi olup dini konularda onu taklit etmeye
zorlad. Ve "bu drt limden baka hi kimse Kur'an ve snnette
itihadedemez"dediler.Hakikatenbuhareket,mslmanlarnilim
ve anlay kaplarnn kapanmasna sebep olmutur. slm'n
duraklamasnabu"itihadyasa"sebepgsteriliyor.
Abdurriza'nn evinde bizi davet ettii yemek sohbetinde

Muhammed ile yine orada misafir olan Kumlu eyh Cevad isminde
iibirlimlearalarndabirtartmageti.Yemektebizdenbakaev
sahibinin baz dostlar da vard. Fakat aralarnda geen bu iddetli
tartmann tamam aklmda kalmad. Hafzamda kalan paralar
aayaalyorum:
iiler, mezheplerini en geni ekilde yaymak iin bu frsat

deerlendirmilerdir.iiler,Snnilerinondabirikadaryokkenimdi
oalmveSnnilerkadarolmulardr.Bununbyleolmastabiidir.
Zira itihad modern silaha benzer; slm fkhn gelitirir, Kur'an ve
snnet anlayn yeniler. tihad yasa da rm silah gibidir,
mezhebi belirli bir erevede brakr. Anlay kapsn kapayp
zamann ihtiyalarna kulak tkamaktr. Senin silahn rk,
dmann ki modern ve gelimi ise er ge bir gn o dmana
malup olmaya mahkmsun. Zannediyorum ki yakn bir gelecekte
ehlisnnet'inaklllaritihadkapsnaacaklar,buiiyapmadklar
takdirde, onlara mjdem olsun ki birka asr sonra onlar aznlk,
iileriseounlukolacaklardr.
Kendini beenmi gen Muhammed, Kur'an ve snneti anlama
hususunda kendi nefsine uyard. Sadece kendi zamanndaki
limlerin ve drt mezhep imamlarnn grlerini deil, Ebu Bekir,
mergibisahabebyklerinindegrlerinihiesayard.Kur'an'n
bir ayetini onlara aykr anlad zaman derdi ki: Peygamber yle
buyurmu:"BensizeKur'anvesnnetibraktm"demitir."Bensize
Kur'an,snnet, sahabe ve mezhep limlerini braktm" dememitir.
Binaenaleyh farz olan Kur'an ve snnete tabii olmaktr ki mezhep
grlerine, sahabe ve limlerin sylediklerine ne kadar aykr da
olsa.
25
eyh Cevad: "lerici ve mctehid olduunu iddia ettiin halde,

niyeiilergibiAli'yetabiiolmuyorsun?"
Muhammed:"ZiraAlidemervebakasahabelergibidir,sz
hccetolamaz,ancakveancakKur'anvesnnethccetolur."
eyhCevad:"Peygamberimiz,"Benilminehri,Alidekapsdr"
dediinegre,Aliilekalansahabelerinarasndabirfarkolmaslazm
gelmezmi?"
Muhammed:"Ali'ninszhccetolsaydpeygamber,"Bensize
Kur'an,snnetveAlibinebutalibibraktm"demezmiydi?"
eyhCevad:"Evetyledemisaylr,zirabirhadisinde,"Allah'n
kitabn ve Ehli beyti brakyorum" demitir, Ali ise ehli beytin en
bydr."
Muhammed, peygamberin byle sylediini inkar etti. eyh
Cevad,Muhammed'iiknaedicidelillerlesusturdu.
Fakat yine de Muhammed itiraz ederek dedi ki: "Siz
Peygamberin"BensizeAllah'nkitabnveEhlibeytimibrakyorum"
dediini iddia ediyorsunuz. Peki o zaman, Resullullah'n snneti
nerdekald?"
eyhCevad:"Resullullah'nsnnetiKur'an'nyorumuveizahdr.
Resulullah "Allah'n kitabn ve Ehli beytimi brakyorum" demitir.
Allah'nkitabndan,onunizaholansnnetidekastedilmi."
Muhammed: "Ehli beytin szleri Kur'an'n izah olduuna gre
onlaranegerekkaldkihadistezikredilsin?"
26

eyh Cevad: "Hz. Peygamber vefat ettikleri zaman onun

mmeti, zamann ihtiyalarna cevap verecek bir Kur'an yorumuna
(tefsirine) ihtiya duydular. te bundan dolaydr ki Hz. Peygamer
mmetini asl olan Kur'an'a ve yenilenecek zamann ihtiyalarna
cevap verecek Kur'an'n yorumcular olan "itretine (ehli beytine)"
yneltmitir."
Muhammed'le beraber Kur'an', sahabe, mezhep imamlar ve

mfessirlerintefsirlerineztbirekilde,tamamenkendifikirlerimizin
nda tefsir etmeyi kararlatrdk. Biz Kur'an' okuyor ve baz
ayetler zerinde konuuyorduk. Bundan kasdm Muhammed'i
tuzaa drmekti. Zaten O da kendini zgrlk birisi olarak
gstermekvedahafazlaitimadmkazanmakiingrvefikirlerimi
anlaylakarlard.
Bu tartma ok houma gitti. Ve mahede ettim ki gen

Muhammed, yal eyh Cevad'n elinde, avcnn elindeki sere gibi
hareketedemezoldu."
Aradm gen Muhammed'de bulmutum. Zira onun
pervaszlk ve muasr limlere saygszl, drt halifeye dahi nem
vermeyii,Kur'anvesnnetianlamahususundamstakilbirgre
sahip oluu; onu avlayp elde etmek iin en byk zaaf
noktalarndand. Bu marur gen nerde, o Trkiye'de yannda
okuduum Ahmet Efendi ismindeki lim nerde..!! O lim, selefleri
gibi daa benziyordu: hibir g onu yerinden oynatamazd. Ebu
Hanife'nin adn zikretmek istedii zaman kalkar, abdest alr, yle
ismini anard. Veya Buhari namndaki kitab eline almak istedii
zaman yine abdest alrd. Snniler bu kitaba son derece sayg
duyarlar.
Birseferindeonadedimki:"Cihadfarzdeildir."
O: "Allah, "kafirlerle sava edin" 3 buyurduu halde nasl farz
olmasn?"
Ben: "yleyse Allah "kafirlerle ve mnafklarla cihad et" 4
buyurduuhalde,niyepeygamberonlarlacihadetmedi?"
O:"Peygamberdiliyleonlarlacihadetmitir."
Ben: "yleyse kafirlerle yaplmas farz olan cihad da dil ile
olandr."
O:"Fakatpeygamberkafirlerlemuharebeetmitir."
Ben: "Paygamber kafirlerle, kendini mdafaa iin savamtr,
zirakafirleronuldrmekistiyorlard."
Muhammed ise Ebu Hanife'yi ok hafife alrd ve derdi ki "ben

Ebu Hanife'den daha iyi biliyorum." Ayrca Buhari adl kitabn
yarsnnbatlolduunuiddiaederdi.
Ben Muhammed'le ok salam ve derin bir arkadalk kurdum.
Daimaonuvyordum.Birgnonadedimki:"Sen,merveAli'den
dahabyksn.Peygamberayetimdihayattaolsayd,onlardeil,
seni kendine halife tayin ederdi. Ben slm'n senin elin zerinde
yenilenmesini ve ykselmesini umuyorum. slm' bu dklkten
kurtaracakbiriciklidersensin."
Evetmanasndabansallad(yanibugrmdekabuletti).
Yinebirseferindeona"Mut'anikahcaizdir"dedim.
O:"Caizdeildir"dedi.
Ben:"Allah"Onlardanfaydalandnzamukabil,kararlatrlm
olanmehirleriniverin"5buyuruyor."
Tevbesresi,ayet:73
Tevbesresi,ayet:73
5
Nisasresi,ayet:24
4
27
28

O: "mer "Peygamber zamannda mevcud olan iki muta'y

yasaklyor ve onu yapan cezalandracam" demek suretiyle mut'a
nikahnyasaklamtr"dedi.
deil de mekruh olduunu anlamlardr.. Yahudi ve Hristiyanlarn

eskikitaplarndadaikininmbaholduuyazldr.Bunagreikinin
haram olduu dnlebilir mi? Zira btn dinler Allah'n
yanndandr.Hattarivayetegremer"Sizhepinizvazgetinizdeil
mi?" 6ayetinazil oluncaya kadar iki imitir. ayetharamolsayd,
peygamber onu cezalandrrd. Peygamber onu cezalandrmadna
greikihelaldir."
Ben: "Sen hem "mer'den daha iyi biliyorum" diyor, hem de

onatabioluyorsun.Kaldkimer,"Peygamberhelalediyordu,ben
yasaklyorum" demitir, sen niye Kur'an ile Peygamberin szn
brakpmer'inszntutuyorsun?"dedim.
Osukutettiveanladmkiiknaoldu.
OanMuhammed'incannnkadnistediinibiliyordum,kendisi
bekar idi. O'na dedim ki "gel mut'a nikah ile birer kadn alalm,
onlarla eleniriz". Ban sallayarak kabul etti. Ben bu frsat byk
birganimetbildimveonaelencelikbirkadnbulmayaszverdim.
Benimenbykgayem,onuninsanlardanolankorkusunukrmakt.
Fakato,buiinaramzdasrolarakkalmasnveisminidahikadna
sylemememi art kotu. Ben alelacele, orada mslman genleri
ifsad etmek amacyla Smrgeler Bakanl tarafndan
grevlendirilen Hristiyan kadnlarn yanna gittim. Onlardan birine
meseleyi iyice anlattm, kabul edince ona Safiyye adn taktm.
Randevu gn Muhammed'i onun evine gtrdm, evde sadece o
vard,benleMuhammedbirhaftalknikahakdiniyaptk;odakadna
mehirolarakbirazaltnverdi.Bendtan,SafiyyeitenMuhammed'i
yetitirmeyebaladk.
Safiyye, Muhammed'i iyice kafaya ald. Zaten Muhammed de
ictihad ve fikir hrriyeti glgesi altnda, eriat'n emirlerine kar
gelmenintadnduymutu.Bendemutanikahnnncgnnde,
ikinin haram olmadna dair uzun uzadya onunla tarttm. O ne
kadar haram olduuna dair ayet ve hadis getirdiyse hepsini tezyif
ettim ve en son ona dedim ki "Muaviye, Yezid, Emevi ve Abbasi
halifelerinin iki itii bir gerektir ve olabilir mi ki hepsi dalalette,
sen ise doru yoldasn? phesiz onlar senden daha iyi Kur'an ve
snneti anlamlardr.. ve onlar Kur'an ve snnetten ikinin haram
29
Muhammed btn kalbiyle beni dinlemeye alyordu, i

geirerek dedi ki: "Baz rivayetlere gre, mer ikiyi su ile krarak
iiyormuvedermiki"sarhoetmeseharamdeildir".Sonradedi
ki, "aslnda mer'in gr dorudur, nk Kur'an'da deniliyor ki
"eytanikivekumarilearanzaadavetvebuzsokmakveAllah'n
zikri ve namazdan alkoymak ister, artk bunlardan vazgeersiniz
deil mi?"7 ki sarho etmedii zaman ayette bildirilen gnahlara
sebebiyet vermez, binaenaleyh iki sarho etmedii zaman haram
deildir."
BenaramzdageenbuikiileilgilimevzuyuSafiye'yebildirdim
veskskyaokkatbirikiiirmesinitenbihettim.Sonrabanadedi
ki "Senin dediini yaptm, ikiyi iirdim; oynad ve o gece bir ka
sefer benimle beraber oldu." Hakikaten ben o gecenin sabahnda
onu ok halsiz ve bitkin grdm; ite bylece ben ve Safiye
Muhammed'iiyiceelegeirdik?Smrgelerbakanylavedalatm
zaman bana bir sz sylemiti "Biz spanya'y kafirlerden
(mslmanlar kasdediyor) iki ve zina ile aldk, gelin bu iki byk
kuvvetle kalan btn topraklarmz da geri alalm", demiti. imdi
busznnekadarhaklolduunuokdahaiyianlyorum.
Bir gn Muhammed'e oru meselesini atm dedim ki:
"Kur'an'da"Orututmanzsiziniindahahayrldr"8deniliyor.Farz
Maidesresi,ayet:91
Bakarasresi,ayet:184
8
Bakarasuresi,ayet:184
7
30

olduu sylenmiyor. yleyse oru slm nazarnda snnettir, farz

deildir."Obugrmekarkpbanadediki:"EyMuhammed!
(Buradaki Muhammed'den kast, Mr. Hempher'dir) beni dinimden
mi karmak istiyorsun?" Ben de ona cevaben dedim ki: "Ey
Muhammed! Din; kalbin temizlii, ruhun sal (selameti) ve
bakasnn hakkna tecavz etmemektir. Peygamber, "Din sevgidir"
dememimi?AllahdaKur'anKerim'de"Sanayakinhasloluncaya
kadarRabbineibadetet"9buyurmamm?yleiseinsana,Allahile
kyamet gn hakknda yakin hasl olup, kalbi iyi, ameli de temiz
oldu mu, o zaman insanlarn en faziletlisi olur." Benim bu
dediklerimin karsnda "Hayr, doru deildir" manasnda ban
sallad. Bir kere ona dedim ki: "Namaz farz deildir." O, "Nasl farz
deildir?"dedi.Cevabenonadedimki:"AllahKur'an'da"Benianmak
iin namaz kl" 10 buyuruyor. yleyse namazdan maksad, Allah'
anmaktr.BinaenaleyhnamazyerineAllah'anabilirsin."
birandayklacakorkusundanpeygamberhakkndakonumaktan
vazgetim.
O da dedi ki: "Evet, duyduum kadaryla baz limler, namaz

vakitlerindenamazyerineAllah'zikrediyorlarm."Bendeonunbu
szneoksevinmitim.Bugrgelitirmeyeveilerigtrmeyeo
kadar altm ki, zannedersem onun zn ele geirdim. Sonra
baktm ki namaza nem vermiyor, bazen klp bazen klmyor,
bilhassasabahnamazlarnokkaryordu,zirageceortasnakadar
onunlatartarakuyumasnamanioluyordum.Sabahlardahalsizve
bitkinolduuiinnamazakalkamyordu.
O gnden sonra ben ondan hi ayrlmadm. Sefere ktnda

dahiberaberdikvekendisineoknemverirdim.Ziragenliiminen
gzel ve en kymetli gnlerini vermekle ektiim aa meyvesini
vermeyebalamt.
tebyleMuhammed'inomuzundanimanabasnyavayava
indirmeye baladm. Bir gn peygamberin hakknda da onunla
tartmak istedim. Fakat karmda yle bir duraklad ve dedi ki:
"Bundansonrabumevzulardabenimlekonuursanaramzalrve
seninlealakamkeserim."Bununzerinebenimbtnyaptklarmn
9Hicrsuresi,ayet:99
10Tahasuresi,ayet:14
31
FakatbenbundansonraSnnilikveiiliinharicindekendisine
bir yol tutmasn devaml bir ekilde telkin ettim. O da benim bu
fikrime ok iyi kulak veriyordu. Zira ok marur birisiydi. Ben onun
gem'ini onunla yeni mutalarla alakasn srdren Safiye'nin
sayesindeiyiceelegeirdim.
Birkezonadedimki:"Dorumupeygambereshabnbirbirine
kardeyapm?""Evet"dedi.Bununzerinebendedimki"slm'n
ahkam geici mi, devaml m?" Cevaben "Devamldr, zira
peygamber yle buyurmutur: "Muhammed'in (S.A.V.) helali
kyamet gnne kadar helal, haram da kyamet gnne kadar
haramdr"dedi."Bendedimki"yleysegel,seninlekardeolalm."
Vekardeolduk.
Ben Londra'ya Smrgeler Bakanl'na her ay bir rapor

gnderirdim, gelen cevaplar ok cesaret verici ve tevik ediciydi.
Muhammed, kendisine izdiim yolda sratle yryordu, ne
hazerde,nedeseferdeondanhiayrlmazdm;benimvazifemona
istiklal,hrriyetvephelenmeyialamakt.Daimaonageleceinin
okparlakolacansylerveonuokverdim.Birgnonaylebir
ryauydurdum.Dedimki:"Bendngecepeygamberimiziryamda
grdm." Hocalardan duyduum sfatlarn da syledim. "Bir
krsde oturuyordu. Etrafnda hitanmadmbir gruplim vard.
Anidenbaktmsizgirdiniz,yznznurgibiparlyordu.Peygamberin
yannavardnzdapeygamberyerindenkalktveherikigznzn
arasnpt.Ve"senbenimadam,ilmiminvarisisin,dinvednya
ilerinde benim vekilimsin" dedi. Sen ona dedin ki, "Ya Resulallah,
32

ben ilmimi insanlara aklamaktan korkuyorum" Peygamber

cevaben,"senenbyksn,korkma"dedi."
Muhammed bu uydurma ryay duyduktan sonra az daha
sevincinden uuyordu, birka kez doru syleyip sylemediimi
sordu. Ben de her seferinde "dorudur" dedim. O da bylece
inanm oldu. Zannediyorum ki o gnden sonra aladklarm
aklamayakararverdi.
BENCBLM
Muhammed'le ok samimi olduumuz bu gnlerde, ia'nn en
oksevdiiehirveaynzamandaonlarnilimveruhaniyetmerkezi
Kerbela ve Necef ehirlerine gitmek iin Londra'dan emir geldi. Bu
ikiehirinhikayesiuzundur:
Necef'in hikayesi.. Snnilerin drdnc, iilerin ise birinci
halifesi olan Ali'nin orada defnedilmesinden balar. Necef'e bir
fersahyaniyryerekbirsaatuzaklktaKfeismindebirehirAli'nin
hilafet merkeziydi. Ali ldrlnce oullar Hasan ve Hseyin onu
Kfe'nin haricinde u anda Necef denilen yerde defnettiler. Sonra
Necefgelimeye,Kfeiseyklmayabalad.SonraNecef'tebirgrup
ia ulemas topland. Evler arlar medreseler yapld. O imdi ia
ulemasnn merkezidir. stanbul'daki halife oradaki ulemadan
korkuyor.Sebebiyseudur:
1ran'daki ii hkumet o limleridestekliyordu, Halife onlarn
ilerinekartzamanherikihkmetarasndakiilikilergerginleir
hattabazandurumsavaadahivaryordu.
2 Necef havalisinde limleri destekleyen bir ok silahl airet
vard. Silahlar ve organizasyonlar pek nemli olmamakla beraber,
Halife o limlere saygszlk yapp onlarn onurlarna dokunduu
zaman,oairetlerlekanlsavalaragirebilirdi.Bununiinoknemli
birdurumolmadmddeteolimlerikendibalarnabrakyordu.
3 O limler, Hindistan, Afrika ve btn dnyadaki ia'nn
mercileriydi. Halife onlara dokunduu zaman btn iiler galeyana
gelirdi.
Kerbela'nn hikayesi ise.. Resullullah'n torunu ve onun kz
Fatma'nn olu Hseyin bin Ali'nin orada ldrlmesinden balar.
Irak ehli Hseyin'i Medine'den kendilerine halife semek iin
ardlar, o ve ailesi Kerbela toprana vardklarnda Kerbela
33
34

Kfe'den oniki fersah uzaktr Irak ehli caydlar. am'da oturan

EmevihalifesiYezidbinMuaviyeemriyleonunlasavamayaktlar.
Hseyin ailesiyle birlikte byk Emevi ordusuyla, kendisi ve ailesi
ldrlnceye kadar kahramanca savatlar. Emevi ordusu galip
geldi. O gnden sonra iiler oray Rabbani bir merkez olarak kabul
ettiler ve her yerden gelip orada toplanrlar ki bizim Hristiyanlk
dinindeonunbirbenzeriyoktur.
3 Onlarn etrafnda her gn dnyada meydana gelen

gelimelerdenhaberleriyoktu.
Kerbela, ii bir ehir olup iinde ia limleri ve medreseleri

vardr.KerbelaveNecefbirbirinidesteklerler.Buikiehiregitmekle
ilgili emirleri alnca, Basra'dan Badad'a, oradan da Frat nehrinin
kenarndabulunanHlleehrinegittim.
DicleveFratTrkiye'dengelipIrak'yararakdenizedklrler,
Irak'nziraatverefahbuikinehireborludur.
BenLondra'yadndktensonra,SmrgelerBakanl'nabuiki
nehrin giriine, gerektii zaman Irak'a isteklerimizi kabul ettirmek
maksadyla el koymak iin bir plan yapmasn teklif ettim. Zira su
Irak'tankesilincemecburbizimisteklerimizikabullenecek.
Hlle'denNecef'eAzerbaycanlbirtccarkyafetindegittim.Din
adamlaryla arkadalk ve samimiyet kurdum ve onlar aldatmaya
baladm. Onlarn ders halkalarna katldm ve onlardan ok
holandm. Zira temiz kalpli geni bir ilme sahip ve Allah'tan ok
korkuyorlar idi. Fakat baktm ki zerlerinden bunca zaman getii
haldekendileriniyenilemeyidnmyorlard.
1 Trk hkmetine son derece dmanlk besliyorlard. Onlar
ii, Trkler Snni olduklarndan deil, Trk hkmeti onlara ve
hrriyetlerine ok sk bir bask yaptndand; ancak durum byle
olduuhaldebubaskdankurtulmaydnmyorlard.
2Onlarnlimleritpkbizimduraklamadevrindekipapazlarmz
gibi kendilerini hemen hemen tamamen dini ilimlere vermiler,
dnyeviilimlerleokazilgileniyorlard.
35
Kendi kendime dedim ki "Yahu bunlar ne zavall insanlardr,

btn dnya uyank iken bunlar uyuyorlar. Bir gn gelecek, bir sel
gelip onlar gtrecektir." Ben birka kere onlar halifeye kar
savamak iin kkrtmak istedim ama beni maalesef dinleyen
olmad. Bazlar bana glyordu. Zira sanki onlara gre "dnyay
ykn" diyordum, nk onlar Hilafet'e zaptedilmesi mmkn
olmayan bir azgn gibi bakyorlard. Onlara gre ancak beklenilen
MehdigeldiizamanHilafettenkurtulunabilirdi.
Onlara gre Mehdi, slm peygamberinin soyundan gelen ve
hicri255senesindegzlerdenkaybolanonikinciimamlardr.Oimdi
hayattaimivebirgnzuhuredecek,zulumvehakszlkladolanbu
dnyayadaletledolduracakm.
Hayretediyorum!Bylefaziletliinsanlarnaslolurdabuhurafe
inanlarainanrlar.BubizimbazHristiyanlarninand"sagelecek,
dnyayadaletledolduracak"hurafesinebenziyor.
Birgnonlardanbirisinededimki,"slmpeygamberininyapt
gibisizindezulmnlemenizfarzdeilmi?"Cevabenbanadediki:
"Allah O'na yardm ediyordu, onun iin zulm nlemeyi baard."
Bendedimki"Kur'an'da"SizAllah'ndinineyardmederseniz,Oda
size yardm eder."11 deniliyor. Siz de Halifenin zulm karsnda
klcnzasarlrsanz,Allahsizedeyardmeder."Cevabuydu:"Sen
birtccarsn,bunlariseilmimevzulardr,aklerdiremezsin."
Onlarn dedii gibi Emiru'lmu'minn Ali'nin kabiri ok gzel
sslerlebezenmibirkabirdir.Onungzelbiravlusu,altnkaplamal
byk bir kubbesi ve iki tane byk minaresi vardr. Her gn bu
trbeyi ok sayda ii ziyaret ederdi. Ve iinde cemaatle namaz
klarlard. Ziyaretilerin her biri ilk nce eiine eilir, per, sonra
11
Muhammedsuresi,ayet:7
36

onaselamverirdi.Girerlerkenizinisteyipylecegirerlerdi.Trbenin
bykbiravlusuvebuavludadinadamlarileziyaretileriinbirok
odavard.
Devletle halk birbirlerine pheyle bakyorlard, bunun iin

aralarnda yardmlama yoktu. Din adamlar kendilerini tamamen
diniilimlerevermi,dnyadanelinieteiniekmilerdi.
Kerbela'daAli'nintrbesinebenzerikitrbedahavard;birincisi
Hseyin, ikincisi ise onunla beraber Kerbela'da ldrlen kardei
Abbas'a aittir. iiler Necef'te yaptklarnn aynsn Kerbela'da da
yapyorlard. Kerbela'nn iklimi Necef'inkinden daha gzeldi,
etrafndaokgzelbahelerveakarsularvard.
ller genellikle kuru ve ziraatten mahrumdu, kendi

topraklarndan geen Dicle ve Frat nehirleri sanki onlarn
misafirleriydi,hiistifadeedilmedendenizedklyorlard.
IrakSeferimdekalbimiferahlandranbirmanzaraylakarlatm:
zel ve genel durumlar Osmanl hkmetinin sonunun yaklatn
haberveriyordu,zirastanbulhkmetitarafndantayinedilenvali
cahil ve diktatr bir adamd. Kendi can ne isterse onunla hareket
eder, sanki insanlar onun klesi gibiydi. Halk kesinlikle ondan raz
deildi.iiler,hkmetonlarnhrriyetlerinikstladveonlarahi
nem vermedii iin; Snniler ise kendi aralarnda vilayete daha
laykolanpeygamberinsoyundangelenseyyidlerveeriflervarken
birTrkvalitarafndanynetilmelerindenrahatszoluyorlard.
lkenin durumu ok vahimdi, insanlar pislik ve ykntlar iinde
yayorlard. Yollar emniyetsizdi, yol kesiciler daima kervanlar
gzlyorlar, beraberlerinde asker olmaynca hemen saldryorlard,
bunun iin kafileler, hkmet onlarla birlikte bir mfreze asker
gndermedikeseferekmyorlard.
Airetleraraskavgalarokkzgnd,hergnairetlerbirbirlerini
ldrp yamalyorlard. Cehalet ve mmilik korkun bir ekilde
yaygnd, bu durum kilisenin vatanmz istila ettii zaman bana
hatrlatyordu.NecefveKerbela'dakidinadamlarveonlarabalbir
aznlkharicindeherbinkiidenbirokuryazarkmyordu.
Ekonomi tamamen km, insanlar fakru zaruret iinde
kvranyorlard. Devlet ark da dnmez hale gelmiti, ekyalk ve
anari/kargaahereyinnndeydi.
37
Bu sraladmz eylere benzer bir sr zm bekleyen

problemlervard.
KerbelaveNecef'tedrtaykadarkaldm.Necef'teokiddetli
bir hastalk geirdim. yle oldum ki kendimden umudumu kestim,
haftahastakaldm.Oradabulunanbirdoktoragittim,banabaz
ilalarverdi;ilalariincedurumumdzelmeyebalad.Hastalm
mddetince yerin dibinde bir odada kalyordum. Ev sahibim
rahatszlm sebebiyle basit bir cret karlnda ila ve yemek
yapmay stlenmi ve bana hizmet etmekten byk sevap
bekliyordu. Zira szde ben Emirulmuminin Ali'nin ziyaretisiydim.
Hastalmn ilk gnlerinde doktor sadece tavuk suyu imemi
syledi, sonra etinden de yememe msaade etti. nc hafta
pirinyedim.yiletiktensonraBadat'agittim.Necef,Hlle,Badat
ve yoldaki mahedelerimle ilgili yz sahifelik uzun ve ayrntl bir
rapor hazrladm, raporu Smrgeler Bakanl'nn Badat'taki
mmessilineteslimettim.Irak'tamkalacam,yoksaLondra'yam
dneceimkonusuylailgiliBakanlktanemirbekledim.
Londra'ya ok dnmek istiyordum, zira uzun sredir gurbette
idim vatanm ve ailemi ok zlemitim, zellikle benden sonra
abucak hayata gzlerini aan olum Rasputin'i ok grmek
istiyordum.BundandolayraporumlaberaberBakanlktanLondra'ya
ksabirsreiindebileolsadnmekiinizintalepettim.senelik
Irakseferimleilgiliintibalarmifahenanlatmakvebirazdaistirahat
etmekistiyordum.
38

Bakanlnmmessilibana,kimsephelenmesindiyekendisine
fazla uramamam ve Dicle nehrinin kysndakihanlarn birindebir
oda kiralamam tembih etti ve bana dedi ki "Londra'dan posta
geldiizamanBakanlncevabnsanabildireceim."BenBadat'ta
kaldm zaman iinde Hilafet'in bakenti stanbul ile Badat
arasndakimaneviuzaklveTrklerin"Araptrlar,erlerindenemin
olunmaz"diyeIrakhalknnaslezdiiniokgzelmahedeettim.
Ben ona dedim ki: "O zaman ia'ya kar takiyye edip Snni
olduunu syleme ki bana bir felaket getirmesinler, onlarn
memleketlerinden ve ulemasndan istifade et, onlarn adet ve
gelenekleriniren,zirabunlargelecektesanaokfaydalolacaktr."
Ben Basra'dan Kerbela ve Necef'e gittiimde, kendisine

gsterdiimyoldansapacakdiyeMuhammediinokzlyordum,
ziraookdeikenveokasabibirisiydi,onunzerindeinaettiim
btnemelleriminsuyadeceindenkorkuyordum.
Kendisinden ayrldmda stanbul'a gitmeyi dnyordu, ben
de ona bu fikrinden vazgemesi iin ok telkinde bulundum ve
dedim ki: "Oraya gittikten sonra seni tekfir edebilecek bir sz
sarfedervebununiinsenildrmelerindenokkorkuyorum."
Ordan ayrldnda, zekat ismi altnda bir miktar para verdim.

Zekat,muhtalaradatlmakzerealnanslmibirvergidir.Ayrca
ona binmesi iin bir hayvan alp hediye ismi altnda verdim ve
byleceayrldk.
Ayrldktan sonra kendisiyle irtibatm kesildi, bunun iin ok
rahatszdm, ikimizde Basra'ya dnmek zere ayrldk ve dedik ki
"kim nce dnp arkadan bulamazsa durumunu bildiren bir
mektupyazpAbdurriza'yabraksn."
Ona byle syledim. Fakat gayem bakayd, oraya gittikten

sonra "onun erilerini dorultacak,ehli snnet itikadna dnmesini
salayacak baz limlerle grmesinden ve binaenaleyh btn
emelleriminboakmasndankorkuyordum."
Muhammed'in Basra'da durmasn istemediini anlaynca
Asfahan ve iraz'a gitmesini tavsiye ettim. nk bu iki ehir ok
gzeldi, halk da ii'ydi; ia'nn ise Muhammed'e tesir etmesi ok
uzakt. Bunu yapmakla onu izdiim yoldan dnmemesinden emin
oldum.
Ondan ayrldmda kendisine dedim ki: "Takiyye'ye inanyor
musun?" Cevaben "Evet, inanyorum, zira sahabeden
(zannediyorum Mikdad) mrikler ona ikence yapp anne ve
babasnldrdklerizaman"takiyye"edipirkiizharetmiti.Buna
karpeygamberdeonahibireysylememiti"dedi.
39
40

ALTINCIBLM
Bir sre Badat'ta kaldm, sonra acele Londra'ya dnmek iin
emirlergeldivebendedndm.Londra'dasekretervebazBakanlk
yeleriyle grtm, onlara uzun seferimde yaptklarm ve
mahedelerimianlattm.Irak'lailgilimalumatlarmaoksevindiler
ve memnuniyetlerini bildirdiler. Daha nce gnderdiim raporu da
grmlerdi. Sonra rendiim kadaryla Muhammed'in arkada
Safiye de benim raporuma mutabk bir rapor yollamt. Yine
rendimkiherseferimdeBakanlnadamlarbenitakipetmiler,
onlardagnderdiimraporlaravesekretereanlattklarmamutabk
vetasdikediciraporlarvermiler.
Sekreter, Bakanla grmem iin bana randevu verdi. Bakan
makamnda ziyaret ettiimde, beni stanbul'dan dndm
seferden ok daha farkl bir ekilde karlad ve anladm ki onun
kalbindekendimelaykbiryerigalettim(gzneiyicegirdim).
Bakan, Muhammed'i elde ettiime ok ok memnun oldu ve
dediki:"O,Bakanlnkaypsilahyd"vestnebasabasadediki,
"Onahereitszver,btnabalarnsadecevesadeceonuelde
etmekiinolsadahideer"
Ben Bakan'a "Muhammed iin ok rahatszm, zira fikrinden
dnm olabilir" dedim. Bakan dedi ki: "Kalbin rahat olsun, ondan
ayrldnda sahip olduu gr ve fikirlerden dnmemitir ve
Asfahan'daBakanlncasuslaronunlagrmler,Bakanlaonun
bozulmadn haber vermilerdir." Kendi kendime dedim ki,
"Muhammed nasl srlarn bakasna anlatabilir?" Bunu bakana
sormaya cesaret edemedim, fakat sonra Muhammed'le
grtmde anladm ki Asfahan'da Abdulkerim adnda bir adam
onunla grm ve "ben eyh Muhammed'in (beni kast ediyor)
kardeiyim, sizin hakknzda ne biliyorsa hepsini bana syledi"
41
demeksuretiyleMuhammed'ikandrmveonunsrlarnrenmeyi
baarm.
Muhammed bana dedi ki: "Safiyye benimle Asfahan'a geldi ve
ikiaydahaonunlamut'anikahileyaadk.Abdulkerimdebenimle
iraz'ageldiveSafiyye'dendahagzelvedahacazipAsiyyeisminde
bir kadn daha buldu, ben de o kadnla muta nikah vesilesiyle
hayatmnengzeldakikalarngeirdim."
Daha sonra rendim ki; Abdulkerim, Asfahan havalisinden
Celfa'da oturan Bakanln Hristiyan bir ajandr. Asiyye ise iraz
Yahudilerinden olup o da Bakanln baka bir ajandr. Drdmz,
Muhammed'i ileride kendisinden bekleneni en gzel bir ekilde
yapabileceksuretteyetitirdik.
Ben durumlar bakana, sekreter ve tanmadm iki bakanlk
yetkilisininhuzurundaanlatncabakanbanadediki:"Senbakanln
en byk madalyasn hakettin, zira sen Bakanln samimi ajanlar
arasnda birinci sradasn." Ve ilave etti: "Sekreter sana, vazifende
yardmcolacakbazdevletsrlarsyleyecek."
Sonraailemlegrmekiinbanaongnlkizinverdiler,bende
Bakanlktan kar kmaz doru evime gittim. Bana ok benzeyen
olumla en tatl dakikalar geirdim, olum baz kelimeleri
konuuyorduveokadargzelbiryryvardkioyrrkensanki
benim vcudumdan bir para yryor gibiydi. Bu on gnlk iznim
oksevinliveneeligeti,sevincimdensankiuacaktm.Vatanma
ve aileme kavumaktan ok byk bir haz duydum. Bu on gnlk
tatil iinde beni ok seven ihtiyar halam da ziyaret ettim. Halam'
ziyaret etmem ok iyi olmutu, zira ben nc sefere ktktan
sonra hayata gzlerini kapamt. Onun lmne hakikaten ok
zlmtm.
Bu on gnlk tatil bir saat gibi abuk geti, ite byle, gzel
gnler bir saat gibi getii halde kt gnler asrlar gibi geliyor
42

insana.OzamanbenIrakNecef'tekihastalkgnlerimihatrladm,o
gnler seneler gibi geliyordu bana. Btn mutlu gnlerim bende
braktackadartatllkbrakmtr.
Sekreter dedi ki: "stersen deneme mahiyetinde bir eyler

sorabilirsin,naslsadahanceNeceflimiylegrmtn."Bende
"peki"dedim. Zira dahance Necef'tekiia'nn merci nvanl limi
ilegrmveonabazhususlarsormutum.teonunbenzerinin
yanna yaklatm ve dedim ki: "Hocam snni ve mtaassb olduu
iin hkmete sava amamz caiz olur mu?" Biraz dndkten
sonra dedi ki: "Hayr, snni olduu iin hkmete sava amamz
caiz deildir. Zira btn mslmanlar kardetirler, ancak onlara,
mmete zulm ve ikence yaptklar iin sava aabiliriz. Biz bunu
yaparken emri bilmaruf ve nehyi anil mnker prensibine uygun
olarak hareket ederiz. Zlm braktklar zaman onlardan elimizi
ekeriz."
Bakanla geleceimle ilgili emirler almak iin gittiimde,

karmda k giyinii, gleryz ve uzun boyu ile sekreteri grdm.
Benimleokadarscakmsafahaettikimsafahasndankardeliin
btnmanalaranlalyordu.
Banadediki:"Bakanmzvesmrgeleriniiyleilgilikomisyonun
emriilesanaoknemliikitanedevletsrrsyleyeceim;istikbalde
bu iki srdan ok istifaden olacaktr. Bu iki srr, kendilerine itimad
edilenbirkakiidenbakakimsebilmez."
Sonra elimden tutup bakanln bir odasna gtrd, o odada
ok enteresan bir eyle karlatm: yle ki: Odada yuvarlak bir
masann etrafnda on adam oturuyordu, onlarn birincisi Osmanl
padiahnn kyafetindeydi, Trke ve ngilizce biliyordu. kincisi
stanbul'daki eyhlislamn kyafetindeydi. ncs ran ah'nn
kyafetindeydi. Drdncs ran sarayndaki bir limin
kyafetindeydi. Beincisi ii'lerin Necef'teki Merci nvanl limin
kyafetindeydi. Bu son kii Farsa ve ngilizce biliyorlard. Bu
adamlarn her birisinin yannda, onlarn sylediklerini yazmak iin
birer katip bulunuyordu. Ayn zamanda bu katipler bu adamlara,
casuslarn stanbul, ran ve Necef'teki onlarn asllar olan be kii
hakkndatopladmalumataktarmakladagrevliydiler.
Sekreter bana dedi ki: "Bu be kii oralardaki be kiiyi temsil
ederler. Onlara tpatp uygun hazrlamz ki ne dndklerini
anlayalm.Bizstanbul,TahranveNecef'tekilerleilgilielimizegeen
bilgileri bunlara aktaryoruz. Bunlar da kendilerini ordakilerin
yerinde kabul eder ve onlara soruyoruz, onlar da sorularmz
cevaplandryorlar. Bizim tesbitimize gre, buradakilerin cevaplar
oradakilerincevaplarna%70(yzdeyetmi)mtabktr.."
43
Ben"hocam"dedim,"YahudiveHristiyanlarnnecisolmalarile
ilgiligrnzalabilirmiyim?"Dediki:"Evet,onlarnecis'tirlerve
onlardan uzak durmak lazmdr." Ben "niye?" dedim. Cevaben "bu,
hakarete kar misillemede bulunmaktr, zira onlar bizi kafir bilirler
ve peygamberimiz Hz. Muhammed'i tekzip ediyorlar. Biz de buna
karmisillemedebulunuyoruz"dedi.Onadedimki:"Hocamtemizlik
imandandr, deil mi? yleyse niye Sahn erif, cadde ve sokaklar
temiz deildir hatta ve hatta ilim medreseleri bile temiz saylmaz."
Cevaben dedi ki: "Evet, hakikaten temizlik imandandr fakat ne
yapalm; sular yetersiz, hkmet de temizlie gerekli nemi
vermeyincebyleolur."
Bakanlktaki bu adamn cevaplar ok enterasand. Zira onun
szleri Necef'teki ii liminin cevaplarna tpatp mutabkt, yalnz
sadece nc cevapta (hkmet de temizlie nem vermeyince)
cmlesini ilave ediyordu. Bu adamn Necef'teki lime bu kadar
uygunluu beni hayretler iinde brakt; bir de stelik bu adam
Farsabiliyordu.
Sekreter dedi ki: "ayet sen dier drt kiinin asllar ile de
grm olsaydn imdi onlarla da grebilir ve onlarn da
44

asllarna ne kadar mutabk olduunu grebilirdin." Ben dedim ki,

"eyhlislamn da nasl dndn biliyorum. nk benim
stanbul'daki hocam Ahmet Efendi eyhlislam' bana iyice
anlatmt." Sekreter dedi ki, "O zaman buyur, onun da benzeri ile
grebilirsin."
hak olduuna dair getirecei delilleri bilirseniz, onlarn delillerini

rtebilecek kar deliller hazrlamam mmkn olur ve o kar
delillerleonlarnakidelerinisarsabilirsin.
eyhlislamn benzerinin yanna yaklatm ve ona dedim ki,

"Efendim, halife'ye itaat etmek farz mdr?" "Evet, olum" dedi.
"Allah'avepeygambereitaatetmekgibifarzdr."Dedimki,"Bunun
delili nedir efendim?" Cevaben dedi ki, "Cenab Allah'n u ayetini
duymadn m? "Allah'a, O'nun peygamberine ve sizden olan
ul'lemre itaat ediniz."12 Ben dedim ki, "Allah bizi, askerine
Medine'yi yamalamay helal eden ve peygamberimizin torunu
Hseyin'i ldren halife Yezid'e ve iki ien Velid'e itiaat etmekle
emreder, yle mi?" Cevab uydu: "Olum, Yezid Allah tarafndan
Emiru'lmu'minin idi, Hseyin'i ldrmekte hata etti. Yalnz sonra
tevbe etmitir. Medinei Mnevvere'yi yamalamay helal ediinde
isabetetmitir,nkMedinehalkazpitaatibrakmt.Velid'esra
gelince.. O su ile kartrlm arab ierdi ki sarho olmuyordu;
sarho etmeyen iecek slm eriatnda caizdir." Bu sorularhocam
Ahmet Efendi'ye daha nce sormu ve ok az bir farkla ayn
cevaplaralmtm.
Bu sorulardan sonra sekretere dedim ki, "Bu temsilin hikmeti
nedir?" Bana dedi ki, "Biz bu taktikle Sultann ve ii olsun, Snni
olsun mslman limlerin dnce yaplarn reniyorz. Siyasi ve
dini mevzularda onlarn tepkilerine uygun zmler bulmaya
alyoruz. Mesela dman askerlerinin hangi taraftan geleceini
bilirsenonagrehazrlanrveaskerleriniuygunyerlereyerletirirsin
ve onlar perian edersin. Fakat onun ne taraftan saldracan
bilmezsen askerlerini her tarafa geliigzel datr ve malub
olursun.." Aynen yle.. Mslmanlarn, dinlerinin ve mezheplerinin
12
Nisasuresi,ayet:59
45
Sonra sekreter bana, ad geen asli ve temsili be adamn

askerlik, maliye, kltrel ve dini konularla ilgili aralarnda geen
tartma ve planlarn neticelerini ihtiva eden bin sahifelik bir kitap
verdi, "okuduktan sonra getirirsin" dedi. Ben de kitab alp eve
gtrdm; haftalk tatilim iinde batan sona kadar dikkatle
okudum.
Kitap ok hayret edilecek cinstendi, zira ihtiva ettii o mhim
cevaplar ve ince tartmalar sahiymi gibiydi. Kanaatimce, temsili
be adamn cevaplar da asllarnn cevaplarna %70 (yzde
yetmi)'tenfazlamtabkt.Zatensekreterdedahancecevaplarn
%70nisbetindeisabetliolduunusylemiti.
Bu kitab okuduktan sonra devletime olan itimadm biraz daha
artt ve Osmanl mparatorluu'nun bir asrdan daha az bir zaman
iindeyklacanyakinenanladm.
Sekreterbanadediki,"Bunabenzerudierodalarda,uanda
smrdmz veya smrmeyi planladmz devletler iin de
bylemasalarvardr."
Bendesekreterededimki,"Bukadartitizveyetenekliadamlar
nerdenbuluyorsunuz?"Cevabendediki,"Btndnyalkelerindeki
ajanlarmz devaml bir ekilde bize bilgi aktaryorlar. Grdn bu
temsil elemanlar da ilerinde mtehassstrlar. ok tabiidir ki sen
falanca adamn bildii btn zel bilgilerle donatlrsan onun gibi
dnebilir ve onun verdii hkmleri verebilirsin, zira artk sen
onunkopyasmesabesindesin."
Sekreter bana dedi ki: "Bu bakanmzn sana sylememi
emrettiibirincisridi.kincisrrdabiraysonra,kitab(adgeen
binsahifelikkitabkastediyor)iadeettiindesyliyeceim."
46

Benkitab,ciltciltbykbirtitizliklebatansonakadaritinaile
okudum.BusayedeMuhammedilerleilgilimalumatmartt,onlarn
nasl dndn, niye geri kaldklarn, onlarn zayf noktalarn,
kuvvetli noktalarn; ayrca kuvvetli noktalarnn nasl zayf nokta
halinegetirileceitaktikleriniiyicerenmioldum.
Kitap zikrettii zayf noktalarn akabinde, slm'n byle

olmadnilaveederek,mslmanlarndinleriolanslmhakkndaki
cehaletlerine devamllk kazandrmann lzm olduunu tavsiye
ediyordu.
Kitabnkaydettii,mslmanlarnzayfnoktalarunlardr:
1 Snniii ihtilaf, padiahhalk ihtilaf, Trkran ihtilaf,
airetlerihtilafvelimleriledevleterkanarasndakiihtilaf,
2okazbiristisnailemslmanlarcahilvemmidirler,
3Maneviyatszlk,bilgisizlikveuursuzluk,
4Tamamendnyaybrakpsadeceahiretlemegulolmalar,
5Hkmdarlarndiktatrvebaskcolmalar,
6Yollaremniyetsiz,ulamveiletiiminkesikoluu,
Kitapuhakikatleredeyerveriyordu:
1 slm mslmanlara birlik ve beraberlii emredip tefrikay
yasaklyor.Kur'an'da"TopyeknAllah'nipinesarln"13deniliyor,
2 slm uurlanmay ve bilgi edinmeyi emrediyor. Kur'an'da
"Yeryzndedolan"14deniliyor,
3slmilimrenmeyiemrediyor.Birhadiste,"limrenmek
hererkekvekadnmslmanafarzdr"deniliyor,
4 slm dnya iin almay emrediyor. Kur'an'da "Onlardan
bazlar derler ki, Ey Babbimiz, bize dnyada da ahirette de gzeli
nasibeyle!"15deniliyor,
7 Her sene onbirlerce kiiyi lme gtren veba, kolera gibi

hastalklarakartedbirsizlikvesalanemvermemeleri,
5slmistiareyiemrediyor.Kur'an'da"Onlarnileriaralarnda
mavereiledir"16deniliyor,
8 ehirlerin viranelii, ziraatn yetersizlii ve su ebekelerinin

yokluu,
6 slm yol yapmay emrediyor. Kur'an'da "Yeryznde

yryn"17deniliyor,
9 darenin ekyalara kar etkisiz oluu, lszlk ve o kadar

vndkleri Kur'an'n kanunlarn yok denebilecek kadar az tatbik
etmeleri,
7 slm mslmanlara salklarn korumalarn emrediyor. Bir

hadiste "limler drt tanedir: 1) dinin muhafazas iin fkh ilmi, 2)
shhatinkorunmasiintpilmi,3)dilinmuhafazasiingramerilmi,
4)vakitlerinbilinmesiiinastronomiilmi"deniliyor,
10Ekonomikknt,fakirlikvegerikalmlk,
11Nizamibirordununolmay,silahszlkvesilahlarnklasikve
rkoluu,
12Kadnhaklarnninenmesi,
13evresalnnyokluuvehertarafnpislikiindeoluu.
47
8slmimaremrediyor.Kur'an'da"Allahyeryzndekihereyi
siziniinyaratmtr"18deniliyor,
13
Alimransuresi,ayet:103
15
16
urasuresi,ayet:38
17
14
48

9slmnizamvedisiplinliolmayemrediyor,
10slmekonomikadanglolmayemrediyor.Birhadiste
"Hilmeyecekmigibidnyaniin,yarnlecekmigibideahiretin
iinal"deniliyor,
11slm,okkuvvetlivemodernsilahlarlamcehhezbirordu
kurmayemrediyor.Kur'an'da"Onlarakargcnznyettiikadar
kuvvethazrlayn"19deniliyor,
12 slm kadna sayg duyulmay emrediyor. Kur'an'da
"Erkeklerin meru surette kadnlar zerinde haklar olduu gibi,
kadnlarndaonlarnzerindehaklarvardr"2020deniliyor,
13slmtemizliiemrediyor.Birhadiste"Temizlikimandandr"
deniliyor.
Kitabn zikredip bozmasn emrettii kuvvetli noktalar da
unlardr:
1 slm her trl rk, dil, kltr ve milliyetilik taassubunu
ortadankaldrmtr,
2Faiz,ihtikar,zina,ikivedomuzetiyasaktr,
3Mslmanlarsmskbirekildelimlerinebaldrlar,
4 Snni mslmanlarn ou, Halife'yi peygamberin vekili
olarak kabul eder, Allah ve peygambere gsterilmesi lazm olan
hrmetionadagstermeninfarzolduunainanrlar,
5Cihadfarzdr,
6 ii mslmanlara gre, gayr mslim olan btn insanlar
necistirler,
18
Enfalsuresi,ayet:60
20
Bakarasresi,ayet:228
19
49
7 Btn mslmanlar, slm'n biricik hak din olduu

inancndalar,
8 Mslmanlarn ou, Yahudi ve Hristiyanlarn Arap
yarmadasndankarlmasnnfarzolduunainanrlar,
9 badetlerini, mesela Namaz', Oruc'u, Hacc' ok gzel bir
ekildeedaederler,
10iimslmanlar,slmmemleketlerindekiliselerininasnn
haramolduunainanrlar,
11Mslmanlar,slmakidesinesmskbaldrlar
12iimslmanlar,humus'un(ganimetinbetebirini)limlere
verilmesinifarzbilirler,
13 Mslmanlar, ocuklarn o kadar gzel bir terbiye ile
bytyorlarkiecdatlarnnyolundanayrlmalarmmkndeildir,
14 Mslman kadnlar, o kadar gzel rtnyorlar ki onlara
fesadnbulamaskabildeildir,
15Onlarhergnbedefabirarayagetirencemaatnamazlar
vardr,
16 Onlarn yannda Peygamber, Ali ve salihlerin kabirleri
mukaddesolduuiinoralardadatoplanrlar,
17 Peygamberlerin neslinden gelen (ve seyyid ad verilen) bir
ok insan vardr ki daima peygamberi hatrlatr ve mslmanlarn
gzndecanlkalmasnteminederler,
18iimslmanlar,birtakmzelzamanlardatoplanrlar,vaiz
deonlarnimanlarnkuvvetlendirirvesalihamelilemelerinitevik
eder,
19 Emri bilmaruf (iyilii emretme) ve nehyi anilmnker
(ktlktenmenetme)farzdr,
50

20 Mslmanlarn oalmas iin evlenmek ve birden fazla

kadngetirmeksnnettir,
Abbasiler'inherbiri,kabakuvvetveklnlaibanagelmilervetek
balarna hkmetmilerdir. Mesela, Ebu Bekir, mer'in klc terr
ve Fatma'nn evi gibi itaat etmeyenlerin evini yakmakla iktidara
gelmitir.mer de Ebubekir'intavsiyesi ile halife olmutur. Osman
ise mer'in emriyle devlet bakan olmu. Ali'ye sra gelince o da
devrimcilerin semesiyle devlet reisi olmutur. Muaviye de klnla
ibana gelmi. Sonra Emeviler'de de hkmdarlk babadan oula
gemek suretiyle devam etmitir. Abbasiler'de de ayns olmutur.
Bu rneklerin her biri slm'daki hkmn cebri ve diktatrlk
olduunundelilidir.
21 Mslman kii iin bir insan slm'a getirmek btn

dnyayasahipolmaktandahaiyidir,
22Mslmanlarninancnagre,kimhayrlbiryolaarsaonun
sevabna ve o yolda giden her insann kazand sevap kadar da
sevabanailolur,
23 Mslmanlar, Kur'an ve hadislere ok byk hrmet
gsterirler, onlara tabii olmann cennete girmeye biricik sebep
olduunainanrlar.
Kitap, kuvvet noktalarn bozup, zayf noktalar gelitirmeyi
tavsiyeediyorvebunuyapabilmekiingereklitaktiklerisralyordu.
tezayfnoktalargelitirmekiinkitaptautavsiyelervard:
1 Aralarnda anlamazlk bulunan cemaatleri, birbirlerine kar
kkrtpsuizannalyarakveucemaatabucemaataatankitaplar
neretmeksuretiyleihtilafyerletirmek,
2 Okullarn almasn, kitaplarn neredilmesini men etmek,
yaklmas mmkn olan kitaplar yakmak. Din adamlar hakknda
eitli iftiralar uydurmakla, mslmanlar, ocuklarn dini
medreselere vermekten vazgeirerek (dini konularda) cahil
kalmalarnteminetmek.
34 Onlarn yannda cenneti vp, dnya hayatn temin
etmekle mkellef olmadklarn sylemek. Tasavvuf halkalarn
geniletmek. Zhd' tavsiye eden Gazali'nin "hyu lmu'ddin"i,
Mevlana'nn "Mesnevi"si ve bnu'l arabi'nin eserleri gibi kitaplar
okumayteviketmekleonlarnuursuzkalmalarnteminetmek.
5ufikirleriyaymakla,hkmdarlarnbaskvediktatrlklerini
devam ettirmeliyiz. Diyeceiz ki: Siz Allah'n yeryzndeki
glgesisiniz. Zaten Ebu Bekir, mer, Osman, Ali, Emeviler ve
51
6Hkmetiyolkesicivehrszlarcezalandrmaktanalkoymak
ve yol kesicileri silahlandrmak suretiyle, bu ii srekli yapmalarn
tevikederek,yollarnemniyetsizliinidevamettirmek,
7 u ekilde onlarn salksz bir ortam iinde yaamalarn
salayabiliriz.Diyeceizki:HereyAllah'ntakdiriileolur.Tedavinin
iyilemedehibirrolyoktur.AllahKur'an'da,"Rabbimbeniyedirir
veiirir.Hastaolduumzamandaobeniiyiletirir.Benildrecek,
sonra da diriltecek O'dur."21 dememi mi? yleyse, Allah'n iradesi
dndakimseneifabulurvenedelmdenkurtulur.
8 nc ve drdnc maddelerde zikredilen taktiklerle
yoksullukveperianlndevamnsalayabiliriz,
9Anariveterrndevamnteminiindeunlarsyleyebiliriz:
slm ibadet dinidir, onun devlet ileriyle hibir alakas yoktur.
Bunun iin Muhammed ve halifelerinin, ne bakanlar ve ne de
kanunlarvard.
10ktisadikntdebahsigeenanormaldurumlarntabiibir
neticesidir. Fakat bu ekonomik knty, mahsulat yakmak,
ticaret gemilerini batrmak, arlar yakmak, barajlar krp ziraat
21
uarasresi,ayet:798081
52

alanlarn ve yerleim merkezlerini su altnda brakmak ve genel

imesularebekelerinezehirkatmaksuretiyleartrabiliriz.
12 slm'n, kadna hakaret ettiini yaymak iin, diyeceiz ki

Kur'an'da"Erkeklerkadnlarzerindehakimdirler."23Birhadistede
"Kadnntamamerdir"denilmiyormu?
11 Devlet adamlarn fesad, iki, kumar ve hazine mallarn

kendi ahsi ilerinde msrif bir ekilde harcamaya altrarak,
ordununsilahszveerzakszkalmasnteminetmek.Busylediimiz
eyleri gelitirmek iin konuyla ilgili grevli ve ilgilileri tevik edip
mkafatlandrmaklazmdr.
Sonrakitaputavsiyelerdebulunuyordu:BykBritanya'nnbu
ilerle grevli elemanlarn gizli ve ak olarak korumak, onlardan
mslmanlarnelinegeenlerikurtarmakiingereklimalsarfetmek
lazmdr.Faizinhereidiniyaymaklazmdr,zirafaizmilliekonomiyi
kerttiigibi,mslmanlarKur'an'nkanunlarnakargelmelerine
dealtrr.Zirainsanbirkanunuihllettimiartkdierkanunlarda
ihll etmesi kolay olur.. Onlara, faizin kat kat olannn haram
olduunu; nk Kur'an'da "Faizi kat kat olarak yemeyin"22
denildiini ve binaenaleyh faizin her eidinin haram olmadn
belirtmeklazmdr.
limlere kt yaktrmalarda bulunup aleyhlerinde irkin
ithamlar uydurarak mslmanlarn onlardan soumalarn temin
etmek lazmdr. Ajanlarmzn bir ksmn onlarn kyafetine
sokacaz, sonra onlara irkin iler yaptracaz, bylece limler
ajanlarla karm olacak ve her limden phelenilecek. Bu tip
ajanlar,ElEzher'e,stanbul'a,NecefveKerbela'yasokmakzaruridir.
Mslmanlar limlerden soutmak iin okullar aacaz, bu
okullarda mslmanlarn ocuklarn kendi ajanlarmz tarafndan
yetitireceiz.Buocuklara,limvehalife'densoutmakmaksadyla
onlarn hatalarn, kendi zevkleriyle megul olduklarn, halife'nin
halkn maln kt yollarda kullandn, bunun iin hibir ite
peygambereuymadklarnalayacaz.
Kitap ayrca mslmanlarn kuvvetli noktalarn yok etmek

iindeutavsiyelerdebulunuyordu:
1 Mslmanlarn arasnda, her eit rklk, milliyetilik ve
blgecilik taassubunu krkleyecek ve onlarn dikkatlerini,
memleketlerinin slmiyetten nceki kahramanlarna ekeceksiniz.
Msr'da Firavunluu, ran'da Mecusilii, Irak'ta Babililii ihya
edeceksiniz.(Kitaptabukonuileilgiliuzunbirlistevard).
2 u drt eyi ister gizli, ister aikare yaymak elzemdir: ki,
kumar,zinavedomuzeti.Buiiyapmakiinslmmemleketlerinde
yaayan Hristiyan, Yahudi, Mecusi ve dier gayri mslimlerden
azami derecede istifade etmek ve bu i iin alanlara Smrgeler
Bakanl'nnbtesindenbirmaabalamaklazmdr.
3 Cihad hakknda onlar pheye drecek ve cihadn
muvakkat olduunu, vaktinin getii iin onun da son bulduunu
telkinedeceksiniz.
4 ii'lerin kalblerinden kafirlerin necis olduu fikrini
karacaksnz.Kur'an'da"Kendilerinekitapverilenlerinyiyeceisizin
iin helal olduu gibi, sizin yiyeceiniz de onlar iin helaldir"24
denildiini,peygamberinSafiyyeismindeYahudiveMariyeisminde
Hristiyan bir hanmn olduunu, peygamberin hanmnn necis
olamayacansyleyeceksiniz.
23
22
13 Pislik, su yetersizliinin tabii bir neticesidir. Binaenaleyh

eitliisimleraltndasuyunartrlmasnamaniolmayaallmaldr.
24
Aliimransuresi,ayet:130
53
Nisasresi,ayet:34
Maidesuresi,ayet:5
54

5 Mslmanlara peygamberin, slm'tan kastnn mutlak din

olduunu ve bu dinin Yahudilik ve Hristiyanlk da olabileceini,
sadeceslmdinininolmadinancnalyacaksnz.Bunundelilide
udur; diyeceksiniz ki: Kur'an her dinin mensuplarna mslman
diyor. Mesela Kur'an, Yusuf peygamberin "Beni mslman olarak
ldr"25, brahim ve smail peygamberlerin de "Ey Rabbimiz, bizi
kendine mslman kl ve zrriyetimizden kendine mslman bir
mmetgetir"26,Yakuppeygamberiniseoullarna"Ancakveancak
mslmanolaraklnz"27dediklerininaklediyor.
11 Humus'un yani maln bete birinin zekat olarak limlere

verilmesi hususunda onlar phelendirecek ve bete birin
"darulharp"ten elde edilen ganimet mallarna mahsus olduunu,
ticaret kazancyla bir alakasnn olmadn izah edeceksiniz. Sonra
diyeceksiniz ki: Humus, peygambere veya halife'ye verilir, lime
verilmez; zira limler onunla evler, saraylar, hayvanlar ve baheler
alyorlar,bununiinhumus'uonlaravermekcaizdeildir.
6 Kiliselerin haram olmadn, haram olsayd peygamber ve

halifelerionlarykacakt,halbukibilakisonlarahrmetgsterdiini
ve Kur'an'da "Allah insanlarn bir ksmn dieriyle savmasayd,
manastrlar, kiliseler, havralar ve iinde Allah'n ad ok anlan
camiler yklp giderdi"28 denildiini, slmn ibadethanelere
hrmetkar olduunu, onlar ykmadn ykanlara mani olduunu
okasyleyeceksiniz.
9 "Yahudileri Arap yarmadasndan karnz" ve "Arap
yarmadasnda iki din olmaz" hadisleri hakknda mslmanlar
pheye drecek ve diyeceksiniz ki "Bu iki hadis doru olsayd,
peygamberin, biri Yahudi, biri de Hristiyan hanm olmazd ve
NecranYahudileriyleanlamayapmazd."
10Mslmanlaribadetlerindenalkoymayaalacakve"Allah
insanlarn ibadetlerine muhta deildir" diyerek onlar ibadetlerin
faydas hakknda tereddde dreceksiniz. ok iddetli bir ekilde
onlar Hac ibadetinden, onlar bir araya getiren, cemaatleri
dzenlemektenmenedeceksiniz.Aynekildecamilerin,trbelerin,
Kabe'ninvemedreselerininasnamaniolmayaalacaksnz.
25
Yusufsuresi,ayet:101
27
28
Hacsuresi,ayet:41
26
55
12Mslmanlarnakidelerinebid'atlersokupslm'gericilikve
ekiya dini olmakla itham edeceksiniz. slm memleketlerinin geri
kaldn, bolca sarsntlara maruz kaldn syleyecek ve bylece
onlarnslm'aolanballklarnzayflatmolacaksnz.
13 ok nemlidir! ocuklar babalarndan uzaklatrp
byklerinin terbiyelerinden mahrum kalmalarn salayacaksnz.
Onlar biz yetitireceiz, binaenaleyh ocuklar babalarnn
terbiyelerinden koptuklar an akideden, dinden ve limlerden
kopmayamahkumolacaklardr.
14 Kadn tahrik edip rtsn amasna sebep olacaksnz.
Gereke olarak da "rt gerek slmi bir emir deildir. Abbasiler
zamannda ihdas edilmi bir adettir, bunun iin insanlar
peygamberin zevcelerini gryorlard ve kadn btn ilere
katlyordu" diyeceksiniz. Kadn atktan sonra genleri ona kar
tahrik edip her ikisinin arasnda fesadn hasl olmasn
gerekletireceksiniz. ok nemlidir! Evvela bu ii gayr mslim
kadnlarayaptracaksnz,sonramslmankadnkendiliindenyola
gelipbunlarnyaptnyapacaktr.
15 Cami imamlarnn fask olduklarn iddia edip onlarn
hatalarn aklayarak ve her vesileyle onlarla, onlarn arkasnda
namaz klan cemaatleri arasna kin ve adavet sokarak cemaat
namazlarnortadankaldracaksnz.
56

16 Peygamberin zamannda olmad ve bidat olduu

gerekesiyle "trbelerin hepsinin yklmas lazmdr" diyeceksiniz.
Ayrca paygamber, halifeler ve salihlerin kabirleri hakknda onlar
pheye drerek, onlar ziyaret etmekten men edeceksiniz.
Diyeceksiniz ki: Peygamber annesinin yannda, Ebubekir ile mer,
Beki kabristannda medfundurlar. Osman'nn kabri mehuldr.
Hseyin'in ba Hannane'de defnedilmitir, cesedinin defnedildii
yer malum deildir. Kazmiye'deki kabirler de iki halifenin kabridir,
peygamberin ailesin'den Kazm ve Cevad'n kabri deildir. Tus'taki
ise Ehli beyt'ten Rza'nn deil, Harun'un kabridir. Samarra'daki
Abbasiler'in mezarlardr, Ehli beyt'ten Hadi Askeri ve Mehdi'nin
kabri deildir. Diyeceksiniz ki: Mslman memleketlerde bulunan
btn trbe ve kubbelerin yklmasnn farz olduu gibi, Beki
mezarlndayerlebiretmeklazmdr.
de kendi dinleri zeredirler, kimse kimsenin kabrine girmez. Emri

bilmarufvenehyianilmnkerhalife'yeaittir."
17 Seyyidlerin nesepleri eletirilecek ve onlarn peygamberin

soyundan geldikleri hususunda insanlar tereddde drlecek.
Seyyidolmayanlarasiyahveyeilsarkgiydirilerekseyyidlerindier
insanlarla karmalar temin edilecek. Bylece insanlar bu hususta
arp seyyidler hakknda suizanda bulunacaklar. Din adamlar ve
seyyidler'insarklarn karlacaksnz kiseyyidler'insoyukaybolsun
vedinadamlarinsanlardanhrmetgrmesin.
23MslmanlarKur'anhakkndapheyedrecekveiinde
noksanlk ve fazlalk bulunan tahrif edilmi Kur'an'lar yaynlayp
diyeceksinizki:Kur'anbozulmu,baksanabirbirinitutmuyor,birinde
bulunan ayet dierinde bulunmuyor. Yahudi, Hristiyan ve btn
gayrimslimlerle cihad ve emri bilmaruf ve nehyi anilmnker
hakkndaki ayetleri karacaksnz. Kur'an' dier dillere mesela
Trke, Farsa, Hinte vb. dillere evirip Arap devletleri haricinde
Arapa olarak okunmasna mani olacaksnz ve yine Arap
memleketler dnda ezan, namaz ve dualarn Arapa yaplmasn
nleyeceksiniz.
18 Hseyniyeler'in yklmasnn farz olduu, zira bid'at ve

dalalet olduu, peygamber ve halifeler'in zamannda mevcut
olmad sylenecek. nsanlar oralara girmekten men etmek,
vaizleri azaltmak ve vaizlerle Hseyniye sahiplerini zel bir vergiye
balamaklazmdr.
19 Btn mslmanlara hrriyet sevgisini alayacak ve
diyeceksiniz ki: "Herkes dilediini yapabilir. Emribilmaruf ve nehyi
anilmnker ve slm ahkamnn retimi farz deildir." Ayrca
onlaraunudaalayacaksnz:"Hristiyanlarkendidinleri,Yahudiler
57
20 Doum snrlandrlacak ve mslmanlarn adamn birden

fazla evliliine mani olunacak, evlenmeye baz artlar konulacak,
mesela denilecek ki, Arap ranlyla, ranl Arap'la, Trk Arap'la vs.
evlenemez.
21 slm'n yaylmas ve mslman olma faaliyetleri kat'i
surette engellenecek. slm'n mill bir din olduu fikri
yaygnlatrlacak,gerekeolarakKur'an'da"Buseninvekavminiin
birzikirdir"denildiisylenecek.
22Hayrmesseselerininereveleridaraltlacakvedevleteait
bir hale getirilecek, yle olacak ki kii cami, medrese ve bunlara
benzerhayrkurumlaryapamazhalegetirilecektir.
Ayn ekilde, hadisler hakknda da mslmanlar tereddde

drlecekler. Kur'an'a yaplmas planlanan tercme, tenkit ve
tahrifinhadis'edeuygulanmasgereklidir.
***
Hakikaten "slm' nasl ykabiliriz?" isimli okuduum bu kitap
ok mkemmel idi. leride yapacam almalar iin emsalsiz bir
programd. Sekretere kitab iade edip memnuniyetimi ifade
58

ettiimde bana dedi ki: "Bilmi ol ki bu meydanda sen yalnz

deilsin.Yaptniiyapanbirsrsamimielemanlarmzvardr.Ve
bu ii yapmak iin imdiye kadar Bakanlmz bebin (5.000)'den
fazla adam vazifelendirmi bulunmaktadr. Bakanlk bu sayy
yzbine karmay dnyor. Bu sayya ulatmz zaman,
mslmanlarn hepsine hakim olmu olacak ve btn slm
memleketlerinielegeirmiolacaz."
arasna mnakaa ve anlamazlk sokmular, her tarafta fitneyi

yaygnlatrmlar. Liderlerin devlet adamlarnn evlerini Hristiyan
gzelleriyledoldurupahlaklarnbozmulardr.tebutiptaktiklerle
onlarn kuvvetlerini krm, dinlerine olan ballklarn sarsm,
ahlaklarn ifsad etmi ve birlik ve beraberliklerini bozmulardr.
imdianidenbirsavabalatpslm'nkklerinikazmayagelmitir
sra,birbakarsnbunudayapmlardr."
Daha sonra sekreter unlar syledi: "Sana mjdem olsun ki

Bakanlk bu program gerekletirmek iin en fazla bir asrlk bir
zamana ihtiyac vardr. Biz o gnleri grmesek bile muhakkak
ocuklarmz grecektir. u darbmesel ne kadar da gzeldir;
"Bakasnn ektiini yiyiyorum, yleyse ben de bakalar iin
ekeceim." Byk Britanya, bunu yapt zaman btn Hristiyan
alemini memnun etmi ve mslmanlarn bask ve seldrlarna
maruzkaldmzonikiasrlkyorgunluktankurtarmolaaktr.
Sekreterszlerineyledevametti:"Halsavalarhibirfayda
salayamamtr. Keza Moollar da slm'n kklerini kazmak iin
birey yapm saylmaz. nk onlarn yapt i ani, plansz ve
hikmetsizdi.Dmanlklarnortayakoyacakaskeriileryapyorlard.
Bununiinokabukyoruldular.Fakatimdibykhkmetimizin
deerli liderleri, slm' ok ince bir plan ve uzun bir sabrla iten
ykmaydnyorlar.Askerigckullanmamzlazmdr,fakatbui,
son merhalede yani slm' yiyip bitirdikten ve her tarafndan
balyozlayp bir daha toparlanamaz, bizimle savaamaz hale
geldiktensonragelir."
Sekreter szlerini yle bitirdi: "stanbul'daki byklerimiz ok
akll ve zekiymiler ki bizim planmzn aynsn uygulamlar. Ne
yapmlar: Muhammedilerin arasna sokulup onlarn ocuklar iin
medreseler amlar, kiliseler ina etmiler. Onlarn arasnda ikiyi,
kumar,fsk',fesadokgzelbirekildeyaymaybaarmlar.slm
genliini dinleri hakknda pheye drmler. Hkmetler
59
60

YEDNCBLM
Benbirincisrrnzevkinitattktansonraikincisrrdarenmek
iin can atyordum. Nihayet bir gn sekreter, sz verdii ikinci srr
dabanaaklad.kincisrbirasrlkbirzamaniindeslm'yokedip
unutturmak gayesiyle, Bakanlkta bu i iin alan yksek rtbeli
ajanlara ynelik hazrlanm elli sahifelik bir plan paketinden
ibaretti. Bu planlar ondrt maddede toplanmt. Mslmanlarn
eline geme tehlikesine kar tedbir olarak bu planlar ok gizli
tutuyorduk.Oplanlarunlardr:
1 Buhara'nn slm olan blgesini, Tacikistan', Ermenistan',
Horasan ve etrafn istila etmek iin Rus kayseri ile ok iyi bir
yardmlamavedayanmakurmamzdr.Yineonunla,Rusyailesnr
olan Trk topraklarn da istila etmek iin kuvvetli bir dayanma
iinegirmemizlazmdr.
2 slm' hem ierden, hem de dardan ykmaya ynelik
kapsaml bir plan hazrlamak iin Fransa ve Rusya ile byk bir
dayanmaiinegirmemizlazmdr.
3 Trkran hkmetleri arasna ok iddetli fitne ve
anlamazlk sokup her iki tarafa milliyetilik ve rkl alamak
lazmdr. Ayrca birbirine komu btn mslman kabile ve
milletlerin arasna ve mslman memleketler arasna fitne ve
mnakaa sokmamz kanlmazdr. Kaybolmu olanlar dahil btn
dini mezhepleri ihya edip canl tutmak ve bir birine drmek
lazmdr.
4slmmemleketlerdenbazparalargayrmslmlerineline
vermek lazmdr. Mesela: Medine'yi Yahudilere, skenderiye'yi
Hristiyanlar'a, mare'yi aibe'ye, Kermanah' Ali'yi ilahlatranlara,
Musul'uYezidilere,ranKrfeziniHindular'a/tabiiHindistan'danbir
miktar Hindu getirildikten sonra/, Trablus'u Drzilere, Karz'
61
Aleviler'e,Maskat'Hariciye'yevermeklazmdr.Sonrabunlarpara,
silah, taktik ve gerekli bilgilerle takviye etmek gerekmektedir ki;
bunlar slm'n vcudunda birer diken olsunlar. Sonra bunlarn
yerlerini slm iyice yklp kayboluncaya kadar geniletmek
gerekmektedir.
5 Mslman Trk ve ran hkmetlerini mmkn mertebe
birbirleriyle hi anlamayan ufak mahalli devletlere blmeyi
planlamak lazmdr. Hindistan'n imdiki hali gibi. Zira yle bir
prensipvardr:"Paralahkmedersin"ve"Paralaykarsn".
6 slm'n bnyesinde, tahrif edilmi din ve mezhepler ihdas
etmek lazmdr ve icad edeceimiz bu dinlerin her birisinin bir
memleketininsanlarnnhevavehevesineuygunolmasiinokince
bir plan yapmamz lazmdr. ia'nn memleketinde drt din icad
edeceiz: 1 Ali olu Hseyin'i ilahlatran bir din, 2 Caferi Sadk'
ilahlatran bir din, 3Mehdi'yi ilahlatran bir din, 4 Ali Rza'y
ilahlatranbirdin.BirincisiKerbela'ya,ikincisiAsfahan'a,ncs
Samarra'ya,drdncsdeHorasan'auygundur.
AynzamandaSnnilerindemevcutdrtmezhebinibirbirinden
ayr drt tane bamsz din haline getirmemiz gereklidir. Bunu
yaptktansonraaralarndakieskikanlekimeleriihyaediphepsinin
kitaplarn imha edeceiz ki bu frkalardan herbiri sadece kendini
mslman kabul edip kalanlar ise ldrlmesi lazm olan kafirler
bilsinler.
7 Zina, olanclk/sevicilik (homoseksellik), iki ve kumarla
mslmanlarnarasnafitnevefesattohumlansalacak.Bununiin
en gzel vesile bu memleketlerde yaayan gayr mslmlerdir.
Onlardan bu gayeyi gerekletirmek iin geni bir ordu
oluturmamzlazmdr.
8 slm memleketlerinde fasid liderler tretmeye azami
derecede zen gstermek gerekmektedir. Onlar bakanln aleti
62

olarak kullanp, Bakanln yap dediini yapacak, yapma dediini

yapmayacak durumagetirmeliyiz. Onlarn vastasyla mslmanlara
ve slm memleketlerine isteklerimizi tek tek ulatrmalyz.
Mmknse mslmanlarn liderlerini gayri mslmlerden
setirmeliyiz,bunuyapmakiindebazajanlarmzsuretenslm'a
sokup isteklerimizi yerine getirmek iin yksek makamlara
getirmeliyiz.
Hristiyan hareketlere nclk yapmalarn salamalyz. Her eit

bilgiyi renip bize aktarmalarn salamalyz. Mslmanlar
hakkndahereitbilgiyirenipbizeaktarmalarnteminetmeliyiz.
slm tarihini bozup tahrif etmek ve mslmanlarn ahval ve
eraitlerini iyice rendikten sonra onlarn btn kitaplarn imha
edecekbirilimadamveaydnordusukurmalyz.
9 Mmkn mertebe Arapa'nn konuulmasna mani

olacaksnz. Arapa'nn haricindeki dilleri mesela, Sanskrite'yi,
Farsa'y, Krte'yi ve Petuca'y genileteceksiniz. Arap
memleketlerdeki lisanlar ihya edecek ve Kur'an ve snnet'in lisan
olanfasihArapa'yyoketmekamacylamahallilehelerigelitirmek
zorundasnz.
10 Devlet adamlarnn evrelerine, ajanlarmz yerletirip
onlarnvastasiyle,bakanlnisteklerinigerekletirmekiinonlar
budevletadamlarnnmstearlarndurumunagetirmeliyiz.Buiin
enkolayyoludakleticaretidir:okkabiliyetliklevecariyelerimizi
evvela laykyla yetitireceiz. Sonra mslman devlet adamlarnn
yaknlarna mesela onlarn ocuklarna, hanmlarna ve onlarn
indindehatrsaylrinsanlarasatmalyz.Sattmzbuklelertedrici
olarak devlet liderlerine yaklaacaklardr, onlarn anneleri ve
mstearlar olup bileziin bilei ihata ettii gibi onlar da
mslmanlarndevletilerigelenleriniihataedeceklerdir.
11 Misyonerliin sahasn geniletip her snf ve meslee
sokmalyz.zelliklehekim,mimar,tccarvb.meslekleresokmalyz.
slm memleketlerinde kilise, okul, hastane, ktphane ve hayr
cemiyetleri amalyz. Bunlar slm memleketlerinin drt bir
bucana yaymalyz. Milyonlarca Hristiyan kitaplarn meccanen
datmalyz. slm tarihinin yannda Hristiyan tarihini de
retmeliyiz. Kilise ve manastrlara rahip ve rahibe ismi altnda
casuslarmzyerletirmeliyiz.Bunlariletiimvastasolarakkullanp
63
12Kzlerkeklibtnslmgenliininkafasnkartrpdinleri
slm hakknda phe ve tereddde dmelerini temin etmeliyiz.
Okul,kitap,kulp,neriyatvebuiiinyetitirilmielemanlarmzn
vastasileonlarnahlaklarnsfraindirmeliyiz.Yahudi,Hristiyanve
btn gayrimslm genleri, onlar avlamak iin birer tuzak olarak
kullanmakvebuiiingizlidernekleramakzaruridir.
13 Dahili harp ve ayaklanmalar krklemeli, kendi aralarnda
ve gayrimslm komular ile daima sava iinde olmalarn temin
etmeliyiz ki kuvvetleri tkensin, ilerlemeleri ve saflarn
birletirmeleri nlenmi olsun. Fikri gleri, mali kaynaklar bitsin.
Gen ve faal olanlar ortadan kalksn. Dzen ve intizamlar yerini
terrveanariyebraksn.
14ktisatlarheryndenkertilecek.Gelirkaynaklarveziraat
alanlar bozdurulacak. Barajlar yktrlacak, nehirler kurutulacak.
nsanlar almaktan nefret ettirilecek, tembellik yaygnlatrlacak.
Tembeller iin baz yerler alacak. Uyuturucu madde kullanmas
yaygnbirhalegetirilecektir.
Yukardasaydmzmaddeler,okgzelbirekildeharita,resim
veekillerleaklanmt.
Banabumuhteemvesikannbirnshasnverdiiiinsekretere
okteekkrettim.
Londra'da bir ay daha kaldktan sonra, tekrar Muhammed ile
grmek zere, Irak'a gitmem iin Bakanlktan emir aldm. Sefere
karkensekreterbanadediki:"SaknhaMuhammedhakkndabir
64

ihmalkarlkyapmayasn! imdiye kadarcasuslarmzn gnderdikleri

raporlardan anlald vechiyle, Muhammed'in, planlarmz
gerekletirmekiinokidealbiradamolduuanlalmtr."
peygambere, halifelerine ve btn slm byklerine hakaret

olunmasnavesileolacak.
Sonra sekreter bana dedi ki: "Muhammed'le ak ak konu.

Asfahan'da ajanlarmz, onunla aka konumular, o da
isteklerimizi bir art ile kabul etmitir. Onun art udur: Fikir ve
grlerini aklad zaman kendisine saldrmas muhakkak olan
devlet ve limlerden korumak. Gerektiinde kfi derecede mal ve
silahla takviye etmek. Memleketinde kendisine kk de olsa bir
beylikkurmak.Bakanlkdabuartlarkabuletmitir."
6 Hadislerde sabit olan lave ve noksanlklarla tadil edilmi bir

Kur'anneretmeyealacak.
Bu haberin verdii sevinle az daha uacaktm. O zaman

sekretere dedim ki "Bu durumda ne yapmam lazmdr?" Cevab
uydu:"O'nuntatbiketmesiiinBakanlkincebirplanhazrlamtr.
yleki:
1Btnmslmanlartekfiredip,onlarldrmenin,mallarn
ellerinden almann, namuslarna dokunmann, onlar kle,
hanmlarncariyeyappklepazarlarndasatmannhelalolduunu
syleyecek.
2 Mmknse, Kabe'nin bir put olduu gerekesiyle
yktrlmasnn lazm olduunu belirtecek. Hac ibadetini ortadan
kaldrmakiin,kabilelerihaclarasaldrpmallarnellerindenalmaya
veonlarldrmeyetevikedecek.
3Mslmanlar,halife'yeitaatetmektenalkoymayaalacak.
Onlarhalife'yekarisyanetmeyetevikedecek.Buiiinordular
hazrlayacak. Her vesileile Hicaz erafna sava amannveonlarn
nfuslarnazaltmannlazmolduunualayacak.
4 Mekke, Medine ve dier slm memleketlerinde bulunan
trbe, kubbe ve mukaddes yerleri put ve irktir bahanesi ile
ykmannlazmolduunubelirtecek.MmknmertebeMuhammed
65
5Mmknmertebeterrveanariyiyaygnlatracak.
Sekreter, yukardaki alt maddelik plan bana syledikten sonra

dedi ki: "Bu byk program seni korkutmasn. nk vazifemiz
tohumu atmaktr, bu ii tamamlayacak nesiller gelecektir. Byk
Britanya hkmeti, sabretmeyi ve adm adm yrmeyi adet
edinmitir. Bu byk ve ba dndrc inklab gerekletiren
Muhammed peygamber sadece bir adam deil miydi? te bizim
Muhammed de peygamberi gibi bu idealimizdeki devrimi
gerekletirsin."
***
Birka gn sonra bakan ve sekreterden izin aldm, aile ve
dostlarmla vedalaarakBasra'ya doru yola ktm. Evden karken
benim kk olum: "Baba, abuk dn" dedi. Gzlerim yaard.
Duygularm hanmmdan gizleyemedim. Yorucu bir seferden sonra
nihayet geceleyin Basra'ya vardm. Abdurriza'nn evine gittim.
Uyuyordu,kalkt.Benigrnceoksevindi.Benigzelcearlad.O
gece orada kaldm. Sabahleyin bana dedi ki: "Muhammed bana
urad ve sana bu mektubu brakarak gitti." Mektubu atm;
memleketine gittiini ve adresini yazyordu. Ben de hemen oraya
doru yola ktm. Son derece meakkatli bir yolculuktan sonra
oraya vardm. Muhammed'i evinde buldum. Fakat ok zayflamt.
Ona hibir ey sylemedim. Sonra evlendiini duydum,
zayflamasnn sebebi buymu. O'na biraz kendine dikkat etmesini
syledimvebenidinledi.
Biz aramzda benim onun klesi olduumu ve beni bir yere
gnderdiini, imdi de dndm sylemek iin anlatk ve
66

evreyebylesyledik.evredebenibylebildi.O'nunyanndaiki
sene kaldm. Daveti aklamak iin bir program hazrladk. Ve
nihayet, hicri 1143 (miladi 1730) senesinde O'nun azmini
kuvvetlendirdim, o da kendine gl bir yardmc grup topladktan
sonra, st kapal baz cmlelerle ve zetle davetini kendine ok
yakn olanlara anlatt. Sonra davetinin erevesini gnbegn
geniletti.BendeO'nunetrafndadmanlarndankorumakiinbir
korucu grubu kurdum. Ve onlara istedikleri kadar mal ve para
verdim. Muhammed'in dmanlar ona bir saldr dzenlemek
istedii zaman korucularn morali bozuluyordu. Ben de onlarn
bozukmorallerinidzeltiyordum.Veonlarmanendestekliyordum.
Daveti akladka dmanlar oalyordu. Kendisine fazla bask
yapldzamandnmekistiyordu.Fakatbenonuyalnzbrakmazve
azminikuvvetlendirirdim.O'naderdimki:"Muhammedpeygamber
senden daha fazla bask grd. Biliyorsun bu eref yoludur, her
reforumcugibibirazzorlukvemeakkatigzealmalsn."
hususu akladmz takdirde ard arkas kesilmeyen bir ordunun

hcumuna maruz kalacaz." Onun mazeretini kabul ettim. Zira
dorusylyordu.artlarmsaitdeildi.
Biz daima dmanlarn hcumuna urayabilirdik. Onun

dmanlarzerineparaylaaldmcasuslarkoydum.Hernezaman
dmanlar ona bir ktlk yapmak istediinde onlar bizi haberdar
ediyor,byleceonlarnplanlarnetkisizhalegetiriyorduk.Birsefer
dmanlarnonuldrmekistediklerihaberinialdm,hemenonlarn
komplolarn etkisiz hale getirmek iin gerekli giriimlerde
bulundum. nsanlar onlarn byle bir ey yapmak istediklerini
duyunca onlardan nefret etmeye baladlar. Ve bylece kazdklar
kuyuyakendileridmoldular.
Muhammed plann her alt maddesini de uygula yacan bana
szverdi.Fakatsonrabanadediki:"imdiancakbirksmnyerine
getirebilirim."Gerektendehaklyd,ozamanhepsiniyapmasgayr
mmknd.Muhammed,Kabe'ninyktrlmasnokzorbuluyordu.
Ayrca onun bir put olduunu da aklamaktan vazgeti. Tahrif
edilmibirKur'anneretmeyidereddetti.BukonudaenokMekke
ve stanbul'daki hkmetten korkuyordu. Bana dedi ki: "Biz bu iki
67
Bizim Smrgeler Bakanl, birka sene sonra, Kral

Muhammed'i de safmza ekmeyi baard. Ve bana bunu haber
vermekveherikiMuhammed'inarasndadostlukveyardmlamay
tesisetmekiinbirhabercignderdi.Mslmanlarnhemkalplerini,
hem de cesetlerini ele geirmek iin dini ynden bizim
Muhammed'den; siyasi ynden de Kral Muhammed bin Suud'tan
istifadeettik.Tarihispatetmitirkidinedayal(teokratik)devletler
dahauzunmrlvedahanfuzluveheybetliolurlar.
Bylece gn getike glendik. Driyye ehrini bakent yaptk.
Din olarak da yeni dini kabul ettik. Bakanlk, yeni hkmeti gizlice
destekliyor ve yeterli malla takviye ediyordu. Yeni hkmet,
Arapa'yvelsavanokiyirenmionbiradetsubaymzkle
ismi altnda satn ald. Bu subaylarla beraber gerekli planlar
hazrlyorduk. Her iki Muhammed de gsterdiimiz yolda
yryorlard.ouzamanBakanlnzelbiremriolmadtakdirde
bizmevzulartartarakkararabalyorduk.
Hepimiz airet kzlaryla evlendik. Ve gerekten de mslman
kadnn kocasna ball ok houmuza gitti. Bu sayede airetlerle
olan ilikilerimiz daha da glendi. imdi ise durum iyiden iyiye
gidiyor. Merkeziyetilik gn getike g kazanyor. Ani bir felaket
olmazsa umduumuz meyveyi yiyeceiz; zira, gerekli ii yapm ve
tohumuatmbulunuyoruz.
SON
68

İngiliz Casusu Mr. HEMPHER'İN HATIRALARI

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

İngiliz Casusu Mr. HEMPHER'İN HATIRALARI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ngilizCasusuMr.

HAMPHER; 1710 ylnda ngiliz Smrgeler Bakanl'nn

"Kongrede mslmanlar smrmenin ve onlar paralayp

niyetlerimizi rahata gizleyebiliyorduk. Biz bu ii yaparken eski bir

Ona dedim ki: "Gzel! Fakat Hristiyanlar da Allah'a,

oluyor, Sultan farenin kediden korktuu gibi onlardan korkuyordu.

Ben dehet iinde adama dedim ki, "Hristiyanlar byle

Bizi rahatsz eden bu problemlere gereken zm bulabilmek

smrgenin ve onlar paralayp spanya gibi dinlerinden kararak

Bu szler ok houma gitmiti. Kendi kendime "keke

stanbul'da Ahmet Efendi isminde yal bir lim ile tantm.

Ahmet Efendi'ye: "Kur'an' renmek istiyorum" dedim.

olursa ismini Mervan koy, nk Mervan slm'n byk mcahit

Akam yemeimi Mervan Efendi hazrlyordu. Mslmanlarn

stanbul'da iki senem dolunca Ahmet Efendi'ye vatanma

ve eriat' renmekti, bunun haricindeki ilere fazla vakit

Alt ay sonra kendimi Irak'n Basra ehrinde buldum. Bu ehrin

malik olabilirdi? Tabii bu anlattklarm iin bir tarafdr; dier taraf

Kanaatime gre Ali, Hasan ve Hseyin'in hilafeti hususunda

Muhammed'in peygamberlii hususunda hakikate varabilmek

Bu kez Bakanlkta grevli bir yetkiliye Snni ve ii'lerin

Bu mnasebetle sekreter, Irak seferine kmadan nce

Problemimiz bu kadarla da bitmedi. Zira birgn Mrit Efendi

Fakat bilmiyorum her nedense bana ok itimat ediyorlard.

Drt mezhep meselesine sra gelince.. Snnilerin arasndan

Abdurriza'nn evinde bizi davet ettii yemek sohbetinde

iiler, mezheplerini en geni ekilde yaymak iin bu frsat

eyh Cevad: "lerici ve mctehid olduunu iddia ettiin halde,

eyh Cevad: "Hz. Peygamber vefat ettikleri zaman onun

Muhammed'le beraber Kur'an', sahabe, mezhep imamlar ve

Bu tartma ok houma gitti. Ve mahede ettim ki gen

Muhammed ise Ebu Hanife'yi ok hafife alrd ve derdi ki "ben

O: "mer "Peygamber zamannda mevcud olan iki muta'y

deil de mekruh olduunu anlamlardr.. Yahudi ve Hristiyanlarn

Ben: "Sen hem "mer'den daha iyi biliyorum" diyor, hem de

Muhammed btn kalbiyle beni dinlemeye alyordu, i

olduu sylenmiyor. yleyse oru slm nazarnda snnettir, farz

O da dedi ki: "Evet, duyduum kadaryla baz limler, namaz

O gnden sonra ben ondan hi ayrlmadm. Sefere ktnda

Ben Londra'ya Smrgeler Bakanl'na her ay bir rapor

ben ilmimi insanlara aklamaktan korkuyorum" Peygamber

Kfe'den oniki fersah uzaktr Irak ehli caydlar. am'da oturan

3 Onlarn etrafnda her gn dnyada meydana gelen

Kerbela, ii bir ehir olup iinde ia limleri ve medreseleri

Kendi kendime dedim ki "Yahu bunlar ne zavall insanlardr,

Devletle halk birbirlerine pheyle bakyorlard, bunun iin

ller genellikle kuru ve ziraatten mahrumdu, kendi

Bu sraladmz eylere benzer bir sr zm bekleyen

Ben Basra'dan Kerbela ve Necef'e gittiimde, kendisine

Ordan ayrldnda, zekat ismi altnda bir miktar para verdim.

Ona byle syledim. Fakat gayem bakayd, oraya gittikten

Sekreter dedi ki: "stersen deneme mahiyetinde bir eyler

Bakanla geleceimle ilgili emirler almak iin gittiimde,

asllarna ne kadar mutabk olduunu grebilirdin." Ben dedim ki,

hak olduuna dair getirecei delilleri bilirseniz, onlarn delillerini

eyhlislamn benzerinin yanna yaklatm ve ona dedim ki,

Sonra sekreter bana, ad geen asli ve temsili be adamn

Kitap zikrettii zayf noktalarn akabinde, slm'n byle

7 Her sene onbirlerce kiiyi lme gtren veba, kolera gibi

8 ehirlerin viranelii, ziraatn yetersizlii ve su ebekelerinin

6 slm yol yapmay emrediyor. Kur'an'da "Yeryznde

9 darenin ekyalara kar etkisiz oluu, lszlk ve o kadar

7 slm mslmanlara salklarn korumalarn emrediyor. Bir