OSHO

LAJMTARI I NJERIUT T
RI PR BOTN E RE
( pr politikn )

Shqiproi:
Hasan HAMZBALA

HISTORIA E ARDHMRIS
Gjja e par q duhet thn sht se do parashikim i
ardhmris sht vetm supozim. Ardhmria gjithmon
mbetet e panjohur dhe i bn rrotullimet m t uditshme t
cilat askush nuk mund as ti paramendoj. Edhe pr m
tepr, qasja ime ndaj jets nuk sht mnyr e lidhur as me
t kaluarn as me t ardhmen. T kaluar nuk ka m, kurse
ardhmria ende nuk ka arritur krejt far kemi n duart
tona sht e tashmja. E kaluara sht e vdekur, e ardhmja
ende nuk ka lindur. Prandaj kije parasysh kt qasje derisa
do t flas pr kt fenomen.
S pari, sht krejt e sigurt se ardhmri nuk do t ket
derisa sht n pyetje kso far jete. Gati se kemi ardhur
gjer tek rruga pa krye. sht e pikllueshme t jesh i
vetdijshm pr kt fakt, por ne duhet t ballafaqohemi me
kt nse duam t bjm kthes. Si gjrat qndrojn sot,
konstatimi logjik kishte pr t qen vetvrasje globale.
Ekziston vetm nj shpres: se jeta nuk ka pr ta
ndjekur logjikn, se ajo sht irracionale. Nse kt do ta
pranonim racionalisht, matematikisht dhe logjikisht,
ather as njzet vjet nuk do t ishin para nesh deri tek
katastrofa e gjithmbarshme. Pr kt, ilustrimi m i mir
jan pes arsyet n vazhdim.
S pari, armatimi nuklear po prsoset nga dita n dit.
Q tani kemi aq armatim nuklear saq toka mund t jet e
shkatrruar madje shtat her. Kjo mund t ta tregoj

marrosjen e njeriut: far nevoje ka pr prodhim t ri t

armatimit? Nuk sht secili Jezu Krisht q t mund t
rilindet disa her shtat her. E vrteta e plot sht se as
Jezui nuk ka rilindur, se ai n t vrtet as nuk ka vdekur
kurr.
Problem i dyt sht rritja e pabesueshme e
popullacionit; n fund t ktij shekulli kemi pr t pasur
shtat miliard njerz n tok. E toka aq pamshirshm
sht shfrytzuar saq nuk do t mund ti duroj aq shum
njerz mbi shpatullat e veta. Pesdhjet pr qind e banorve
t toks thjesht kan pr t vdekur nga uria. Kurrfar
prpjekjeje nuk sht br nga ana e politikanve pr tu
ndalur ky shtim i pamshirshm.
Problemi i tret i bots sht smundja e quajtur
AIDS e cila po prhapet ngjashm me egrsin e zjarrit. E
sht fakt, ashtu duket, se nuk ekziston mundsia q n
njzet vitet e ardhshme t gjendet ilai i sigurt. Mjekt dhe
shkenctart, pak a shum, pajtohen n konstatimin se pr
t nuk ka ila. Por ende asnj vend nuk e ka shpallur
celibatin si kriminal, kurse celibati sht shkaktari i AIDSit. Kt e kan sjell murgjit, ushtarakt dhe studentt t
cilt jetojn ndarazi nga grat, e t cilt ashtu jan br
homoseksualist kurse homoseksualiteti e ka shkaktuar
kt smundje. Por homoseksualiteti sht vetm
simptom: problemi kryesor sht te celibati, tek heqja dor
prej marrdhnieve seksuale me polin e kundrt. (Qendrat e
Oshos, komunat dhe institutet npr bot jan hapsirat e
vetme t sigurta nga AIDS-i n planet. Secili vizitor sht i

detyruar ta tregoj AIDS-testin para hyrjes n cilndo

bashksi t Oshos vr. e prkth.).
T gjitha religjionet vuajn prej ksaj sepse t gjitha
me kmbngulje t njjt e propagandojn celibatin. Dhe
asnjri religjion nuk dshiron t prballet me kt fakt, e
nse nuk pranohet gjendja faktike ather armikut i jepet
fuqi edhe m e madhe.
Problemi i madh i katrt me t ciln njeriu do t
prballet n njzet vitet e ardhshme sht kolapsi i
ekologjis. Pa marr parasysh sesi ne, secili n mnyrn e
vet, e shkatrrojm burimin e jets n planet ~ jets i duhet
balansi ekologjik ~ baraspesha ekologjike duhet t
vendoset. E sht fakt se kjo ekologji nuk ka qen e
shkatrruar vetm nga nj armik. Ajo ka qen e ndotur me
metoda multi-dimensionale. Pr shembull, shkaku i
grumbullimit t dyoksid karbonit dhe t kimikalieve,
mbshtjellsi i toks e ka arritur temperaturn t ciln kurr
deri m sot nuk e ka pasur. Pr t parn her kemi ardhur
deri tek momenti kur sht e mundur q akulli n t dyja
polet, n at verior dhe jugor, t filloj t shkrihet. Ai nuk
sht shkrir kurr deri m sot. Nse kjo temperatur ka pr
tu rritur edhe pak, ather do t filloj t shkrihet akulli i
Himalajeve ashtu q oqeani ka pr ti prmbytur t gjitha
qytetet tuaja t mdha t cilat rndom jan t ndrtuara
prskaj deti.
Kurse gjja m e rrezikshme, njherit edhe problemi i
pest, sht vet njeriu me t gjitha diskriminimet e veta n
mes t t bardhve e t zinjve, n mes t lindjes e

perndimit; e n t vrtet edhe ndarja e re sht shfaqur:

n mes veriut e jugut. Njerzimi sht ndar me religjione,
kombe, ngjyra t lkurs, raca. E t gjith kta njri-tjetrit i
kan ardhur n maj t hunds. Tiu iksh ktyre pes
rreziqeve me t cilat njeriu kurr m par nuk sht ndeshur
n historin e tij t gjat, duket gati se e pamundur derisa
ndonj udi t mos ndodh. Por udit ndodhin vetm n
tregime, jo edhe n jetn reale. Por faktori m shqetsues
sht ai se inteligjenca botrore, politikant e filozoft,
aspak nuk brengosen pr kt gjendje. Ka ndodhur q n
rast rreziku masa e vetme mbrojtse e kuptimit t mbetet q
t injorohet rreziku ekzistues. Kjo sht quajtur logjika e
strucit n qoft se ti nuk e shikon armikun, ather ai
nuk ekziston fare.
Njerzit entuziazmohen pas trivialiteteve, pas gjrave
tejet marroqe, ather kur shfaqet rreziku i vrtet. Un
mbaj shpres se jeta ka pr t shptuar vetm nse edhe pak
m tepr urti do t jet e pranishme; n kt kuptim duhet
me shum kujdes t prballemi me faktort paraprak.
Bota duhet t ket vetm nj qeveri. Kombet m nuk
guxojn t ekzistojn. N kt mnyr kemi pr ti ikur
fardo forme t lufts. Bota do t ket vetm nj lloj
religjioziteti. Jo nj religjion, por vetm nj lloj
religjioziteti, spiritualiteti falnderim ekzistencs, zemrn
prplot dashuri, vetdijen meditative. Kshtu do t
shptonte qensia esenciale e religjionit: kurse krishterizmi,
hinduizmi, budizmi, xhainizmi, islamizmi kshtu
prgjithmon do t zhdukeshin nga faqja e dheut. Kto m

nuk na duhen gj; t gjitha kto deri tash i kan shkaktuar

pr s teprmi telashe njerzimit. Tash jemi t ballafaquar
me aq shum telashe e probleme saq kjo m nuk mund t
tolerohet.
nevoj ka pr kombin? Toka sht vetm nj. T
gjitha problemet thjesht do t zgjidheshin po qe se do t
ekzistonte vetm nj qeveri botrore efektive, ku do t
vendoste vlera e dituria dhe jo fuqia e votuesve. Cili do t
jet m i aft teknikisht dhe shkencrisht q ta zgjidh
problemin e caktuar ai edhe do ta bj at. Problemi nuk do
t zgjidhej me votim.
T gjitha religjionet e kan predikuar celibatin, e
asnjri kurr nuk ka pyetur: vall, a sht i natyrshm
celibati? A sht vall n natyrn njerzore mundsia e
mohimit? A mundet vall nj mjek, shkenctar apo
psikolog ta prkrah iden e celibatit? Askush se ka thn
akoma asnj fjal t vetme kundr celibatit: se ai i ka sjell
njerzimit t gjitha llojet e perversionit seksual. Ndoshta
AIDS-i sht vetm fillimi: ndoshta po vijn smundje
edhe m t rrezikshme!
N fund e kam prmendur edhe njeriun. Njeriu i
sotm nuk sht modern. Ai e jeton jetn e s kaluars
jetn e para nj mij vjetve e do gj tjetr ka ndryshuar.
Ka mbetur edhe m tutje trbimi i tij; instinkti i tij luftarak
sht ai i njjti si kur ka shfrytzuar armn prej guri. Tash,
ai i njjti njeri q ka prdorur armn prej guri, posedon
armatimin nuklear kurse ai vet n asgj nuk ka
ndryshuar: vetm sa teknologjia i ka ofruar mundsi edhe

m t mdha. Po qe se do t vinte gjer tek lufta botrore ajo

do t ishte luft e trusjes s sustave. Ashtu e tr bota do t
ishte n gojn e vdekjes. Askush nuk do t jet
ngadhnjimtar dhe askush nuk do t jet i mundur. Tash
sht koha e duhur q t shkruhet libri Historia e
ardhmris, sepse, n kt mnyr, pr nja njzet vet, nuk
do t ket asnj q t mund ta shkruaj at, q do ta botoj
e do ta lexoj at.
Nse ju iniconi pyetje t tilla q jan fort t
rrezikshme, njerzit do t ju hidhrohen. Un tr botn e
kam kthyer kundr vetes nga arsyeja e thjesht se kam
nxjerr kokn e strucit nga rra dhe i kam thn (atij) se
nuk ka dallim se a e sheh ai armikun apo jo. sht m mir
q ta shoh, se ashtu mund t gjej rrug t sigurt pr t
ikur prej tij. Por struci ndihet i lumtur kur kokn e ka n
rr. Kur kokn e nxjerr nga rra, prsri bhet i hidhruar,
se prsri e sheh armikun e vet. Askush nuk dshiron t
prballet me armikun. Kshtu gjrat e vogla e mbajn
mendjen njerzore n gjendje konfuzioni q t mos mund
ti shoh problemet e vrteta.
Ju kam folur se ekzistojn pes probleme t vrteta t
cilat krcnohen ta shkatrrojn njerzimin. Zgjidhjet jan
tejet t thjeshta, por kjo sht nj mendin e madhe; duket
sikur askush asgj nuk kupton:
T gjitha armt nukleare t hidhen n Pacifik.
T gjitha ndalimet e seksit dhe t gjitha prkrahjet
celibatit duhet t ndrpriten krejtsisht; prndryshe nuk

kemi pr tu liruar nga AIDS-i. Ajo ka filluar t prhapet,

ajo vese po prhapet pamshirshm.
sht fakt i qart se bota sht e ndar. Prej nga
nevoja pr aq shum kombe, prpos nse kjo nuk ia ngrit
dalldin egoiste dikujt? Nuk ka nevoja t tjera pr kt. Pse
Gjermania do t ishte n ankth prej emigrantve dhe do ti
jepte urdhra popullit t vet q t bj m shum fmij kur
toka sht n rrezik t madh nga strpopullzimi? Kur n
bot do t kishim vetm nj qeveri t prgjithshme, ne do t
mundnim q at mes t strpopullzuar ta lironim me
zhvendosjen e popullacionit nga njri skaj i planetit n
tjetrin. Atje ku do t ndihej se nataliteti po zvoglohet, do
t zhvendosej popullata nga pjesa tjetr, ku sht shumic.
Kur religjioni do t zhdukej nga bota, ather shum
gjra idiotike do t shkonin me t. Religjionet jan kundr
kontrollimit t lindjeve, e propagandojn q t linden m
tepr fmij sepse kjo do t thot m tepr fuqi n duart e
tyre fuqi n dy mnyra: m shum votues dhe m tepr
mish pr topa n luftrat tuaja. Kontrolli i lindjeve duhet
t vendoset plotsisht m s largu pr njzet deri n
tridhjet vjet. Kjo nuk sht shtje e demokracis; kjo
sht shtje e t ekzistuarit, shtje e jets a vdekjes. Nse
e tr bota vdes, far t duhet demokracia? Demokracia
ather do t jet rregull varrtarsh: pr varrin, nga varri,
drejt varrit; njerzit do t zhduken.
Religjionet bartin n vete bestytni gjithfarshe t
cilat pengojn inteligjencn tnde, vizionin tnd,
mundsin tnde q ta krijosh njeriun e ri pr botn e re.

Nj sht e sigurt njerzimi i vjetr ka pr t vdekur, ne

qart po e shohim sesi ai pr do dit po vdes. Nse do t
kemi mundsi q nga njerzit t krijojm botn e
mirkuptimit, ather lloji i ri i njerzve do t ekzistoj.
Ata do t jen banort e bots pa kombsi.
Ata do t jen religjioz por pa religjion.
Ata do t jen shkencor por jo destruktiv: e tr
shkenca e tyre do ti prkushtohet krijimtaris.
Ata do t jen t but, t mshirshm, t dashur por
seksualisht nuk kan pr t abstenuar.
Njeriu i ri pa kurrfar ngarkese me t kaluarn, m
shum meditativ, m i prajshm, m i qet, m me shum
dashuri... t gjitha universitetet, n vend se t humbasin
koh me dofar lndsh siprfaqsore, m mir do t ishte
ti kthehen krijimit t sa m shum vetdijeje n njeriun.
Gjrat duhet t njihen n mnyr shkencore e jo n mnyr
primitive dhe bestytnore; vetm ather do t ket
mundsi pr ardhmrin e njeriut.
Po qe se do ta ndrmerrnim ndonj hap serioz kundr
ktyre pes faktorve t rrezikut pr njerzimin, po qe se
njerzimi nuk do t prballej me kt rrezik, ather do t
kishte ndonj mundsi pr Njeriun e ri, pr njeriun m t
mir, njeriun natyral, njeriun m t shndosh, pr njeriun
religjioz t ardhmris... bota pa luft, pa kombe, pa
religjione... pr botn m t qet, m t dashur... pr botn
n gjurmim t s vrtets, t lumturis, t ekstazs. Por, po
qe se kto pes probleme nuk zgjidhen menjher,
ardhmria nuk do t jet e mundur. Ju mund tia filloni q

tani ti shkruani faqet e historis s ardhmris, derisa

akoma ka koh, se, si po duket m e besueshme, nuk do t
ket kurrfar ardhmrie.
Osho : Pozicioni kritik, 26 shkurt 1987

10

POLITIKANI
Osho, a sht e mundur q politikani t jet religjioz
apo q njeriu religjioz t jet politikan?
Krejtsisht sht e pamundur q politikani t jet
religjioz, sepse rruga e religjionit dhe e politiks jan
diametralisht t kundrta. Ti duhet ta kuptosh se religjioni
nuk sht dika q mund ti shtohet personalitetit tnd ai
nuk sht kurrfar shtese. Nse je politikan, ti mund t jesh
piktor, mund t jesh poet, mund t jesh muzikant, kto jan
dofar shtesash, begatim.
Politika dhe muzika nuk jan gjra diametralisht t
kundrta; prkundrazi, muzika edhe mund t ndihmoj q
t jesh politikan m i mir. Kjo ka pr t relaksuar, kjo ka
pr t ndihmuar q t lirohesh prej t gjitha brengave e
telasheve q sjell prditshmria e nj politikani. Por
religjioni nuk sht ndonjfar shtese, ai sht nj
dimension diametralisht i kundrt. Prandaj, s pari duhet ta
njohsh se lloj njeriu sht ai politikani, pr ta msuar
se far, n t vrtet do t thot.
Politikani sht njeri i smur, psikologjikisht i
smur dhe spiritualisht i smur. Fizikisht mund t jet
krejtsisht n rregull. Zakonisht t gjith politikant jan
fizikisht t shndosh, por psikika e tyre sht e smur, i
tr mundimi i tyre bie mbi psikikn e tyre. Ti kt mund
edhe ta shohsh. Kur njher politikani e humb fuqin
politike ai fillon edhe fizikisht t shkrihet. uditrisht... kur
11

ka qen n pushtet, edhe pse s teprmi i ngarkuar me t

gjitha gajlet e telashet, sht ndier krejtsisht mir. N at
moment q fuqia e tij sht zhdukur, ather jan zhdukur
edhe t gjitha brengat; pra, tash ai ka pr t qen pun e
dikujt tjetr, dikush tjetr do t brengoset pr t. Psikika e
tij sht e pangarkuar, por n tr kt pangarkueshmri t
psikiks, t gjitha hidhrimet dhe smundjet tash godasin
n trup. Politikant, kur n pyetje sht fiziologjia e tyre,
vuajn vetm ather kur e humbasin fuqin, prndryshe,
politikant do t mund t jetonin gjat n mirqenien fizike.
E uditshme, por arsyeja sht n at se e tr smundja e
tyre vjen nga psikika, e kur psikika e prfshin tr
smundjen ather trupi mund t jetoj i pangarkuar. Por,
kur psikika e realizon tr at smundje, far t bhet
ather? Ekzistenca jote fizike sht m e ult se ajo
psikike e tr smundja ather bie mbi fiziologjin, mbi
trupin. Prandaj politikant jasht fuqis vdesin tepr shpejt.
Politikant n pushtet jetojn tepr gjat. Kjo vese sht
gj e njohur, por shkaku i ksaj ende sht jo mjaft i
hulumtuar.
Prandaj sht me rndsi q s pari t kuptohet se
politikani sht njeri psikikisht i smur, kurse smundja
psikike pretendon t jet edhe smundje spirituale ather
kur nuk ka mundsi q t prballet me t gjitha problemet,
ather kur psikika nuk do t mund ti duroj t gjitha ato.
Pra, jini t kujdesshm: nse politikani sht n pushtet,
smundja e tij psikike tenton t zgjerohet kah jeta e tij
shpirtrore, sepse ai n vete bart smundjen psikike; ajo

12

nuk mund t zbres n nivel m t ult karshi fams dhe

fuqis q ia mundson pushteti. N kt sht fuqia e tij, ai
mendon se ky sht thesar i tij: ai nuk lejon q smundja t
bie m posht, n rrafshin fizik.
Un kt e quaj smundje. Pr t kjo sht
egodalldisje e tr. Ai jeton pr kt: nuk ka qllime tjera
jetsore. Prandaj, ather kur ai sht n pushtet, ai
smundjen e vet e mban fuqimisht n duart e veta, por ai
asgj nuk di pr nivelin shpirtror t vetdijes, prandaj ato
dyer t tij pr kt jan t hapura. Ai nuk mund ti mbyll
ato dyer; ai edhe nuk ka ide se ekziston dika m e lart
sesa mendja. Kur sht n pushtet, smundja e tij
psikologjike, nse sht me shumic, pas disa pikave t
caktuara, e vrshon psikikn e tij dhe arrin deri tek nivelet
m t larta t vetdijes, deri tek spiritualiteti. Nse nuk
sht n pushtet ai nuk prpiqet ta mbaj tr at doz
marrzie. Tash ai e di se ajo sht realizuar, se ai nuk ka
fituar asgj, tash sht i vetdijshm se asgj me vler nuk
ka marr. Dhe gjithsesi, aty nuk ka asgj pr tu ruajtur;
pushteti sht zhdukur, tash ai sht askushi.
Nga dshprimi, ai relaksohet n t vrtet, mund t
thuhet se relaksimi vjen automatikisht. Ai tash mund t
flej mir, mund t shkoj n shtitjen e mngjesit. Ai tash
mund t llomotis me shokt, t luaj shah, mund t bj
fardoqoft. Ai tash vetveten e gjen psikikisht t humbur.
Dyert q fuqimisht i ka mbajtur t mbyllura n mes
psikiks s tij dhe trupit t tij tash jan hapur, e trupi i tij
tash fillon t vuaj: ai tash mund t psoj sulm n zemr,

13

mund t smuret nga ciladoqoft smundje: tash kjo sht

krejt e mundur. Smundja e tij psikike mund ta sulmoj
pjesn m t dobt t trupit t tij. Kurse gjat kohs s
pushtetit krejt kjo ngrihet lart, kah qenia e tij, pr t ciln ai
nuk sht as i vetdijshm.
E far sht smundja? Smundja sht vetm
kompleksi i inferioritetit. T gjith ata t cilt jan t
interesuar pr pushtet vuajn prej atij kompleksi. Ai thell
n vete e sheh pavlefshmrin e vet, inferioritetin n raport
me t tjert. T gjith jan inferior n ndonj mnyr t
caktuar. Ti nuk je Jehudi Menjuhini, por edhe nuk ka
nevoj q pr kt shkak t ndihesh inferior, sepse ti
asnjher as nuk ke provuar q t jesh ai, ajo nuk sht
puna jote. Po ashtu, Jehudi Menjuhini nuk sht ai far je
ti; prandaj, problem ka aty? Ku sht aty konflikti? Por
mendja politike vuan nga plagt e inferioritetit dhe
politikant prpiqen ta kruajn plagn. Intelektualisht ai
nuk sht Albert Ajnshtajn ai nuk krahasohet me
gjigantt psikologjikisht ai nuk sht Sigmund Frojd... Po
qe se provoni q vetveten ta krahasoni me mendjet gjigante
t njerzimit ather do t gjendeni n situatn ku vetveten
do ta shihni t pavler, t kot. Ajo ndjenj e pavleftsis
mund t orientohet kah religjioni ose politika. Mnjanimi i
saj mund t realizohet n kto dy mnyra.
Politikant nuk prpiqen q ta mnjanojn at, ata
vetm e fshehin at. Ky sht po ai i njjti i smur, ai i
njjti njeri i cili e ka ndier inferioritetin, i njjti njeri q tash
qndron n vendin e kryetarit. E qndrimi n fronin e

14

kryetarit, far ndryshimesh mund ti sjell qenies sate t

brendshme? Egoja sht subtile dhe lpirse. Kurse
politikant jan t smur shkaku i egos s tyre. Ata mund
ta fshehin plagn e tyre me titullin e kryetarit, t ministrit...
ai mund ta fsheh at plag t veten, por ajo plag sht
edhe m tutje aty. Ti mund ta mashtrosh tr botn, por nuk
mund ta mashtrosh vetveten. Ti at e di, ajo sht aty. Ti
vetm e ke mbuluar. Dhe pikrisht sht kjo situat me
politikant plag, n t vrtet qelbzim, inferioritet,
ndjesi t pavleftsis.
Po, ai sht ngjitur gjithnj e m shum e m shum,
por n do shkallore sht lajmruar shpresa se plaga do t
jet e shruar. Ai inferioritet e krijon ambicien e ambicie do
t thot q vetveten ta tregosh superior. Nuk ka kuptim
tjetr pr ambicien. Por, pr arsye ti vetveten do ta
tregoje superior kur vuan nga kompleksi i inferioritetit?
Mbar familja ime kan qen politikan, me
prjashtim t babait tim. T gjith ata m kan pyetur: Pse
nuk po lajmrohesh? Pse nuk po voton? Pse po e harxhon
energjin tnde? Po u kandidove pr politikan, ti mund t
bhesh edhe kryetar shteti, mund ta arrish titullin m t
lart n vend.
U jam prgjigjur: Ju krejtsisht keni harruar se me k
bisedoni. Un nuk vuaj nga kurrfar inferioriteti, pse un
ather t prpiqem t bhem kryetar vendi? Pse do ta
harxhoja jetn time n prpjekjen pr tu br kryetar? Kjo
do t ishte njsoj sikur t m operonin nga kanceri t cilin
un as nuk e kam pasur. Kjo vrtet sht e uditshme. Pse

15

do t operohesha pa nevoj? Ju vuani nga kompleksi i

inferioritetit dhe provoni q at ta bartni n mua. Un jam
krejt n rregull kshtu si jam. Un i jam pafundsisht
falnderues ekzistencs kudo q t ndodhem. fardo q t
ndodh sot, sht mir. M tepr se kaq un kurr as nuk
kam krkuar, prandaj nuk ka mnyr q t m bindni.
Ata pastaj m than: Ti flet gjra t uditshme.
sht ai far inferioriteti dhe lidhje ka kjo me politikn?
U jam prgjigjur: Ju dhe politikant tuaj nuk e
kuptoni psikologjin e thjesht.
T gjith politikant q e udhheqin botn jan njerz
t smur dhe mnyra e vetme pr tu shruar sht q ti
fshehin plagt e tyre. Po, ata mund ti mashtrojn t tjert.
Kur t buzqeshet Xhimi Karter, ti je i mashtruar. Por si ai
mund ta mashtroj vetveten? Ai mir e di se nnqeshja e tij
sht vetm detyr e buzve. Prbrenda tij nuk ka asgj,
nuk ka qeshje.
Njerzit ia dalin deri n shkallt m t larta, pozitat
m t larta n shoqri, por e din se e shkojn huq kohn e
tyre. Ata kan mbrritur, por ku? Ata kan mbrritur n
vendin pr t cilin kan luftuar e ajo fare nuk ka qen
luft e vogl: ka shkatrruar shum njerz, ka shfrytzuar
shum njerz pr at qllim, shumve u ka shkelur mbi
kok. Ti ke arritur deri n nivelet m t larta n shoqri, por
far ke fituar me kt? N kt e ke harxhuar tr jetn
tnde! Tash, madje edhe q kt ta pranosh, krkon nga ti
guximin t jashtzakonshm. M mir sht t
zgrdheshesh dhe t mbahesh pr iluzionin: s paku t

16

tjert besojn se ti je i madh. Kurse ti fare mir e di se kush

je. Ti je plotsisht ai i njjti q ke qen; ndoshta edhe m
keq. T gjitha kto luftra, kacafytje, t kan br edhe m
t keq. Ti e ke humbur humanitetin tnd. Ti nuk je m
qenie njerzore!
Nga ti ssht larg ideja e Gurxhievit se nuk ka secili
njeri shpirt, nga arsyeja e thjesht... jo vetm se kjo
librarisht sht e vrtet, kt ai edhe e ka folur: Jo t
gjith e kan fituar shpirtin, vetm disa sosh t cilt e kan
zbuluar qenien e vet e kan arritur at ata kan shpirt.
Gjith t tjert vetm jetojn n iluzion, se shkrimet tuaja
thon, por edhe predikuesit tuaj religjioz ju flasin, se keni
lindur me shpirt.
Gurxhievi ka qen tejet drastik. Ai do t thoshte: T
gjitha kto jan marrzira. Ti nuk ke lindur me shpirt. Ti
duhet ta meritosh at, duhet t jesh i denj pr t. Un
mund ta kuptoj se far ai mendon, edhe pse un nuk pohoj
se ju keni lindur pa shpirt. Ju keni lindur me shpirt, por ai
shpirt sht vetm potencial. Edhe Gurxhievi e thot kt t
njjtn gj vetm se n tjetr mnyr. Ti duhet q kt
mundsi tnden edhe ta realizosh. Duhet ta meritosh at.
Duhet t bhesh i denj pr kt.
Politikant e kan vn re kt vetm kur jeta e tyre
ka qen n prfundim. Tash, ai nuk mund as t rrfehet...
gj q do t ishte marrzi e madhe, sepse do t duhej ta
pranonte sesi e tr jeta e tij ka qen vetm jet e nj idioti.
Plagt nuk jan shruar nga mbulimi.

17

Religjioziteti sht ila. Fjala meditim dhe fjala

medicin vijn prej s njjts rrnj. Medicina sht pr
trupin; ashtu si medicina sht pr trupin, ashtu meditimi
sht pr shpirtin. Ai sht tretman medicinal, ai sht ila.
Po m pyetni se a mund t jen politikant religjioz?
Nse mbeten politikan, kjo sht e pamundur. Po, nse e
hedhin politikn, ather ata m nuk jan politikan
ather ata mund t bhen njerz religjioz, shpirtror. Pr
kt un at nuk e ndaj... un nuk e pengoj politikanin t
jet religjioz. Ajo q un them sht: gjithnj derisa sht
politikan ai nuk mund t jet religjioz, sepse kto dyja jan
gjra plotsisht t kundrta, dy dimensione t ndryshme.
Ose do ta fshihni plagn tuaj ose do ta shroni. Ju nuk
mund ti bni t dyja, nuk mund ti arrini t dyja. E pr ta
shruar, ti duhet at ta zbulosh duhet ta tregosh plagn
tnde, nuk guxon ta fshehsh. Zbuloje at, njihe at,
deprto thell n t, vuaj... Ajo far sht e nevojshme
sht shprehja e tr qenies sate pa gjykime, pa ndalesa,
sepse ti ke pr t gjetur shum gjra pr t cilat ke thn se
jan gabim, t kqija. Pr kt mos u trhiq, le t jet ashtu.
Ti vetm duhet t mos ndalosh.
Ti ke filluar nj hulumtim. Vetm vrtetoje se ajo
sht ashtu dhe vazhdo m tutje. Mos e ndalo at, mos e
emrto. Mos sill kurrfar prfundimi apo gjykimi pr apo
kundr. Kjo vetm mund t pengoj t hulumtosh: bota
jote e brendshme menjher mbyllet, ti bhesh i tendosur,
dika e keqe z t ndodh. Ti po hyn prbrenda vetes dhe
po sheh dika dhe po konstaton se ajo sht e keqe: lakmi,

18

epsh, hidhrim, xhelozi... O Zot! T gjitha kto gjra,

kto gjra t shmtuara jan n mua? M mir sht t
mos hyj n t. Pr kt shkak miliona njerz nuk gjykojn
t hyjn n vetvete. Ata thjesht qndrojn n shkallt para
shtpis s tyre. Ata jetojn n oborr tr jetn e vet. Ajo
sht vetm jet n oborr. Ata kurr nuk i elin dyert e
shtpis s vet. Kurse shtpia jote ka shum dhoma, ajo
sht pallat luksoz. Nse hyn brenda ke pr t hasur n
shum gjra pr t cilat t tjert kan folur se jan t kqija.
Ti at nuk e di, ti vetm thua: Un jam i paditur. Un nuk
di se kush je ti. Un vetm kam ardhur t kontrolloj, ta bj
mbikqyrjen. Kurse mbikqyrsve nuk duhet tiu
interesoj se far sht keq e far mir; ata vetm kan
ardhur t shohin, t kontrollojn, t vrojtojn.
Ather do t befasohesh me prvojn e uditshme:
at q deri m tash e ke quajtur dashuri, e fshehur
prbrenda sht urrejtje. Vetm vrtetoje kt... krejt ka ke
folur deri m tash sht e zbrazt, prapa ksaj sht e
fshehur egoja jote. Vetm vrteto...
Po qe se dikush do t m pyeste: A je ti njeri i
zbrazt? Nuk mund ti them se jam, sepse zbraztia sht
vetm eho e cila qndron n kokn tnde. Un nuk jam
ndonj egoist, si ather mund t jem i zbrazt? A po m
kupton? E pamundur sht t jesh i zbrazt pa pasur ego. E
kur njher e dallon se t dyja jan e njjta gj, gjra t
uditshme zn t ndodhin, pikrisht si ju kam rrfyer. N
at moment kur vren se dashuria juaj dhe urrejtja juaj,
zbraztia juaj dhe egoja juaj jan t bashkdyzuar ather

19

ato zhduken. Ti nuk duhet t bsh asgj. Ti e ke par

fshehtsin e tyre. Ajo fshehtsi ua ka mundsuar t jen n
ty. Ti e ke par at fshehtsi, tashm nuk kan vend pr tu
fshehur. Hyr n vetvete prsri dhe prsrite, ather do t
mbesin gjithnj e m pak gjra prbrenda. Me
prqendrimin prbrenda ti zhdukesh, shumsia ikn. E nuk
sht larg dita kur ti do t jesh i vetm, kur askush nuk do
t jet prbrenda teje: zbraztia shkon n favor tndin.
Befas do t jesh i shruar.
Kurr mos krahaso ti je ti, e dikush tjetr sht
dikush tjetr. Pr arsye un do ta krahasoja veten me
Jehudi Menjuhinin apo me Pablo Pikason? Un aty fare
nuk shoh ndonj dobi. Ata e bjn punn e tyre, un e bj
punn time. Ata knaqen duke e br punn e tyre...
ndoshta n t vrtet un edhe nuk mund t jem i sigurt
kur fjala sht pr ta. Por jam i sigurt kur fjala sht pr
mua, se knaqem kur dika bj apo nuk bj... Vetm n
rastin tim mund t jem i sigurt. E po ashtu e di se, po qe se
keni pr ta shfrytzuar botn tuaj t brendshme pa ndalesa,
pa parabindje, pa gjykime, pa kurrfar mendimesh, vetm
duke i vshtruar faktet ato do t zn t zhduken. Dhe do
-t vjen asti kur ke pr t mbetur vetm, turma do t
shkoj: e n at moment ke pr ta ndier pr t parn her se
far do t thot shrimi psikik. E nga shrimi psikik dyert i
keni t hapura kah shrimi spiritual. Ti nuk duhet ti
hapsh, ato vet hapen. Ti vetm duhet t mbrrish deri tek
qendra psikike dhe dyert kan pr tu hapur. Ato t kan
pritur ty ndoshta shum jet t shkuara. Kur ti vjen, dyert

20

menjher hapen, e prmes atyre dyerve ti nuk e sheh

vetm veten, ti e sheh tr ekzistencn, krejt yjet, mbar
kozmosin.
Me siguri t plot mund t them: asnj politikan nuk
mund t jet religjioz gjithnj derisa nuk e l politikn. Po e
la politikn, ai m nuk sht politikan, dhe krejt ajo q kam
thn paraprakisht nuk ka t bj me t.
Ti po ashtu m ke pyetur, se a mund njeriu religjioz t
jet politikan? Kjo madje sht edhe m e pamundur se e
para, meq nuk ka asnj arsye q njeriu religjioz t hyj n
politik. Nse inferioriteti sht arsyeja q t shtyn n
ambicie, si ather njeriu religjioz mund t bhet politikan?
aty m nuk ekziston shtytja pr pushtet. Por, ndonjher
edhe kjo ka ngjar n t kaluarn, prandaj m lejoni q t
them dika edhe pr kt.
N t kaluarn kjo ka qen e mundur sepse n bot
kan sunduar monarkit. Ngandonjher ka ngjar q
ndonj bir mbreti t shndrrohet n poet. Do t ishte tepr
vshtir q poeti t bhet kryetar Amerike; kush do ta
dgjonte? Njerzit do t mendonin se sht i mendur, se
sht hipik. Ai nuk ka mundur ta formsoj vetveten e
provon q tia imponoj formn mbar bots. Por, n t
kaluarn kjo edhe ka qen e mundur nga monarkia q ka
qen n pushtet. Mbreti i fundit i Indis, nga i cili Britania e
ka marr pushtetin, ka qen poet. Emri i tij ka qen
Bahadurshah Zafar, njri nga poett m t mdhenj urdu.
Tash sht e qart pse britanikt e kan sunduar Indin. S
kndejmi, nuk sht e mundur q poeti t bhet perandor,

21

ka qen krejt e rastit q ai t ket lindur si biri i nj

perandori. Domethn, n koht e lashta monarkike ka qen
e mundur q t ndodh dika e till. Ka qen e mundur q
n hemisfern perndimore t ndodh njeriu si perandori
romak Mark Aureli. Ai ka qen njeri religjioz, por ajo ka
qen vetm rastsi e kulluar. Mark Aureli nuk do t mund
t ishte politikan n pushtet ktyre ditve, nuk do t mund
t ishte sot kryetar apo ndonj ministr i lart, sepse ai nuk
do t mund ti mblidhte votat, ti luste votuesit, t
lypsaronte prse?
Kjo n Indi ka ngjar disa her. Ashoka, njri nga
perandort m t mdhenj t Indis ka qen njeri religjioz.
Kjo n t kaluarn ka qen e mundur shkaku i pushtetit
monarkik. Por, me monarkin, n pushtet vijn edhe
idiott; t rrjedhurit dhe t pafatt bhen mbretr. Pr kt,
un nuk propozoj monarki, por them se sht krejt e
mundur, n ndonj rast, q n pushtetet monarkike n fron
t vij edhe ndonj njeri religjioz. N t ardhmen sigurisht
po i numrohet t s ashtuquajturs demokraci, sepse edhe
tash qart po shihet se politikant jan t pafuqishm pran
shkenctarve; ata vese jan n duart e shkenctarve.
Prandaj, ardhmria iu takon shkenctarve e jo
politikanve. Kjo do t thot se ne duhet ta ndryshojm
fjaln demokraci. Un vese e kam fjaln pr kt
meritokraci, q do t thot pushtet i t merituarve.
Meritat do t jet faktor prcaktues. Ti m nuk do t mund
ti blesh votat me ndihmn e premtimeve e rrenave t
ndryshme. Kriteri i vetm do t jet dituria jote dhe merita

22

n shkenc, fuqia jote n botn shkencore do t jet

vendimtare. E kur njher qeverit vijn n duart e
shkenctarve ather do t jet e mundur do gj; se un
me shkencn e nnkuptoj religjionin e objektivitetit, kurse
me religjionin nnkuptoj shkencn e subjektivitetit.
Kur do gj do t vij njher n duart e shkencs,
harta e bots do t jet tjetrndryshe. kuptim do t kishte
lufta n mes t shkenctarve sovjetik dhe amerikan?
Ather t gjith do t punonin n nj projekt t vetm; do
gj do t ishte m leht dhe m shpejt e zgjidhur po qe se
do t punonin t gjith s bashku. Kjo sht vetm shprehje
e marrzis q n gjith botn t prsriten eksperimentet e
njjta: kjo sht e pabesueshme. T gjith kta njerz, po qe
se do t bashkoheshin, do t bnin mrekulli. Veevesia
do projekt e bn m t shtrenjt.
Pr shembull, po qe se Albert Ajnshtajni nuk do t
ikte nga Gjermania, kush do t fitonte n Luftn e Dyt
Botrore? A mendon se Amerika, Britania e Rusia do t
fitonin? Jo! Vetm me ikjen e nj njeriu, me ikjen e Albert
Ajnshtajnit, sht formuar historia. T gjith ata emra t
tjer: Ruzvelt, erill, Stalin, Hitler nuk kan rndsi. Ai
njeri ka br do gj me zbulimin e bombs atomike. Ai i
ka shkruar letr Ruzveltit: Bomba atomike sht gati,
derisa nuk do ta prdorni, lufta nuk ka pr tu ndalur.
Ai pr kt sht penduar, por ky sht tregim tjetr...
Ai at letr ka mundur tia adresoj dikujt tjetr ta zm,
Adolf Hitlerit dhe historia do t ishte krejt tjetrfare,
drastikisht tjetrfare.

23

Ardhmria duhet t hyj n duart e shkenctarve.

Kjo edhe nuk sht larg. Tash ekziston armatimi atomik.
Politikant nuk mund t jen prapa tij. Ata nuk din asgj
pr t. Prandaj, hert apo von, bota do t jet n duart e
personaliteteve meritore. S pari pushteti duhet t kaloj n
duart e shkenctarve. Kt duhet ta kuptoni si kusht
themelor, q pushtetin ta marrin shkenctart meritor.
Ather do t hapet dimensioni i ri i jets. Hert apo von,
shkenctart kan pr ti ftuar t urtit dhe njerzit e shenjt,
sepse nuk do t mund t shkojn m tej vetm, nuk mund ta
udhheqin at vetm. Shkenctart nuk mund ta orientojn
vetveten. Shkenctari mund t krijoj do gj, por nuk
mund ta orientoj vetveten. Albert Ajnshtajni mund ti di t
gjitha pr yjet, universin, por ai nuk di asgj pr qendrn e
vet t brendshme.
Kjo do t jet ardhmria: nga politikant deri tek
shkenctart, nga shkenctart deri tek njerzit religjioz
por ai do t jet ather lloj krejtsisht tjetrfare i bots.
Njerzit religjioz nuk mund t vijn e t pyesin... ti ke pr
t ardhur ti pyessh ata. Ti ke pr t krkuar prej tyre,
pranuar prej tyre. E po qe se ata do t shohin se ti at e
pranon ndershmrisht dhe sinqerisht, ata ndoshta do ta
luajn rolin n bot. Por mbaje n mend, ajo m nuk do t
jet politik fare.
Prandaj, m lejoni q t prsris: politikant mund t
jen religjioz vetm nse e lshojn dhe e hedhin
politikn: ndryshe kjo nuk sht e mundur. Njerzit
religjioz do t bhen pjes e politiks vetm n qoft se

24

karakteri i politiks do t ndryshoj; prndryshe, personi

religjioz nuk mund ta pranoj nj form ksisoj t politiks.
Ai nuk mund t bhet politikan. Por, si gjrat qndrojn,
s pari bota duhet t kaloj npr duart e shkenctarve, e
vetm pas ksaj do t vij n duart e mistikve. E vetm n
duart e mistikve ti mund t jesh krejtsisht i sigurt. Ashtu
bota do t bhet parajs e vrtet. E n t vrtet edhe nuk
ka parajs tjetr derisa ne nuk e krijojm ktu.
Osho : Bibla e Rajnesh-it, Libri II, kap. 15

25

KLERI DHE POLITIKANT

KOMPLOT VDEKJEPRURS
Raporti i KB-s Ardhmria jon e prbashkt sht
jo i plot, meq nuk i kan shpaluar rrnjt e vrteta t
problemeve tona. Po t provonin kt, do t vinin n
konflikt me qeverit dhe fet tona. Ata sjellin fakte se
ekonomia dhe ekologjia jan t lidhura; e sht me
religjionin dhe politikn? Ju duhet t jeni t vetdijshm
pr at se cilt jan kundrvajtsit e vrtet? Problemi
qndron n at se ata kundrvajts mendojn se jan
udhheqs t mdhenj, simbole t mdha t shenjtris dhe
t respektueshmris. Un ktu dua t v n pah t gjith
ata persona q jan shkaktar t ksaj gjendjeje.
Pr shembull, leht mund t tregohet se politikant
jan shkaktar t shum fatkeqsive luftrat, vrasjet,
masakrimet por sht vshtir t bhet me gisht kah
prijsit fetar, se akoma askush nuk e ka drejtuar gishtin
drejt tyre. Ata kan mbetur t respektuar me shekuj, dhe
ashtu si koha po rrjedh, ata po bhen gjithnj e m t
respektuar. Puna ime m e rnd sht q tju bj t
vetdijshm se kta njerz me vetdije apo pa vetdije,
kjo nuk e ndryshon shtjen e kan krijuar kt bot t
ktill. Politikant dhe krert fetar kan qen pandrprer
n komplot, kan punuar s bashku, dor pr dore.
Politikant kan fuqin politike; klerikt e kan fuqin
26

religjioze, fetare. Politikant e kan mbrojtur klerin, kurse

klerikt kan bekuar politikant para masave masat
kshtu kan qen t shfrytzuara, n kt mnyr q t dyt
i kan mjel gjer n shterje.
Religjioni ka krijuar prapambeturin e mendjes
njerzore me an t besimeve t shpifura. Kurse politikant
e kan shkatrruar njeriun duke e shtrnguar t jetoj n
jetn e mjer t njeriut jodinjitoz pushteti i tyre sht
varur nga robria juaj. Kto pengesa duhet tejkaluar.
Prandaj shkenca duhet t punsohet n shrbim t jets e
dashuris, t prparimit e kremtimit dhe jo n shrbim t
vdekjes e destruksionit. Ne tash jemi n asofar pozite t
palakmueshme n t ciln: ose do tu lejojm ktyre
politikanve dhe klerikve t neveritshm q ta
shkatrrojn mbar njerzimin n tok ose do t vendosim
q tua marrim pushtetin nga duart e tyre dhe tia
dorzojm njerzimit.
Pr shembull, t gjitha religjionet predikojn
kundrvnie ndaj kontrollit t lindjeve, e asnj qeveri nuk
ka guxim tu thot se me kt qndrim krijojn situat n t
ciln mbar planeti vuan s teprmi. N dyzet vende t
varfra t bots nj e pesta e fmijve vdesin para vitit t
tyre t pest. Politikant friksohen tiu thon ktyre
njerzve fardo qoft q sht n ann e kontrollit t
lindjeve, n ann e abortit, meq ata nuk e kan dert se a do
t vdesin njerzit apo do t jetojn, interesi i tyre sht q
askush t mos jet i ofenduar. Njerzit n vete bartin
paragjykime dhe bestytni t ndryshme, por politikant nuk

27

dshirojn ti ngacmojn mashtrimet e tyre, sepse iu duhen

votat e tyre n zgjedhje. Po qe se kta politikan do tua
lndonin paragjykimet e tyre, kta njerz nuk do tua jepnin
votat e veta.
Nataliteti i lart sht problem. T gjitha fet msojn
pr tiu shrbyer skamnorve, por asnjra fe nuk sht e
gatshme t thot: Pranojeni kontrollimin e lindjeve q t
ndalet nataliteti. Papa pandrprer ndrmjetson; ai
kurrsesi nuk e lejon kontrollin e lindjeve: kjo sht mkat,
mkat kundr Zotit. E far sht ai Zot q nuk mund t
shoh se sa sht strmbushur toka me popullzim?
Politika sht loj numrash. Sa t krishter n bot ke
n list aq sht fuqia jote. Sa m shum t krishter ka
n bot, pr aq pushteti i priftrinjve sht m i madh, m e
madhe sht fuqia e tyre. Askush nuk sht interesuar ta
shptoj tjetrin, por vetm ta shtoj popullacionin. E vetmja
gj q krishterizmi ka br sht se pandrprer nga
Vatikani ka dhn urdhra q ta luftoni kontrollin e lindjeve,
meq kontrolli i lindjeve dhe aborti qenkan mkat: mkat
sht t besosh n abort, apo ta preferosh abortin, apo ta
mundsosh at. A mendoni ju se ata jan n dert pr
fmijn e palindur? Ata nuk jan n kurrfar derti; ata as
nuk din se far do t bnin me at fmij. Ata i shikojn
interesat e tyre, edhe pse prsosmrisht mir e din se ka
pr t ndodhur vetvrasja globale nse aborti nuk do t
praktikohet, nse nuk do t zbatohet kontrolli i lindjeve. E
nuk sht larg kur ti do t mund ta shohsh kt situat. N
qoft se gjrat nuk do t ndryshojn, pr dymbdhjet vjet

28

do t ket aq banor n tok saq nuk do t mund t

ekzistojn.
Pikrisht tash, mu kto dit, nga Vatikani sht dhn
mesazhi i gjat pr njerzimin n njqind e tridhjet e
nnt faqe: Abortimi sht mkat, kontrollimi i lindjeve
sht i mkatshm. Sakaq, askund n Bibl nuk shkruan se
aborti sht mkat, se kontrollimi i lindjeve sht mkat.
Atbot as ka qen i nevojshm kontrollimi i lindjeve. N
kohn e Bibls nga dhjet fmij t lindur, nnt kan
vdekur. Ky ka qen proporcioni, e ky ka qen proporcioni
edhe n Indi gjer para njzet apo tridhjet vjetve: nga
dhjet fmij t lindur, vetm nj ka mbijetuar. Ather
popullacioni nuk ka qen aq i madh, nuk ka qen aq
ngarkes pr rezervat n tok. Tash, madje edhe n Indi e
t mos flasim pr vendet e zhvilluara madje edhe n Indi,
nga dhjet fmij t lindur, vetm nj vdes. Tash shkenca
medicinale iu ndihmon njerzve t mbijetojn. Kurse
krishterizmi hap spitale e barnatore, derisa, n t njjtn
koh, e ndalon kontrollimin e lindjeve, dhe predikon ide aq
marroqe se fmija sht dhurat hyjnore kurse nn
Tereza sht aty t ju jep lavde, e papa t ju bekoj...
Ata tash jan shum t brengosur pr Rusin.
Ekziston n Amerik asociacioni i krishter q quhet
Evangjelistt e fsheht, t cilt punojn n distribuimin e
Bibls n vendet komuniste, pra n distribuimin e ideve t
tilla marroqe, si jan: aborti sht mkat, kontrollimi i
lindjeve sht mkatar. Megjithat, Rusia nuk vuan nga
uria: ata nuk jan t pasur, por nuk vdesin nga uria.

29

Prandaj, ju lus q ti leni menjher t qet. E kjo q

njerzit nuk vuajn nga uria sht shkaku i kontrollimit t
lindjeve dhe i planifikimit t familjes. Po qe se tek ta do t
ishte ndaluar kontrollimi i lindjeve, po qe se abortusi do t
ndalohej, ather Rusia do t prjetonte njsoj at q ndodh
n Etiopi. Ather nn Tereza dhe Papa do t ishin m se
t lumtur. Evangjelistt e fsheht ather do t dilnin
sheshit rast i madh q populli t kthehet n katolicizm.
Po qe se nj dit ka pr t ndodhur q kjo bot t vdes nga
tejpopullacioni (strmbushja me njerz), ather kta njerz
do t jen prgjegjs pr krejt kt kta jan kundr
kontrollimit t lindjeve, abortit, jan kundr planifikimit t
familjes. E pa kt preventiv nuk ekziston mundsia q ky
planet t jet i pasur.
Osho : Sfida m e madhe: Ardhmria e art

30

PRGATITJA E NJERZVE PR
PUSHTET
Njerzit q do t prcaktohen pr t udhhequr, duhet
t jen t prgatitur pr kt. Gjithnj deri tash, me mija
vite, askush nuk sht prgatitur pr kt. Nse dikush
dshiron t jet boksier, ti nuk e drgon menjher n ring
duke i thn: Fillo! Ai duhet s pari t msoj. Nse
dikush dshiron t jet shpattar, pr at i duhen disa vite
pun. Prndryshe, ai nuk do t dinte sesi mbahet shpata
prdorimi dhe lufta me shpat do t ishin t pamundura. S
pari ai duhet t msoj sesi nxirret nga milli, si ta mbaj.
Pr kt i nevojitet trajnimi. Ti madje as kitarn nuk do tia
japsh dikujt i cili akoma nuk e ka par at instrument dhe
t pressh prej tij q t jet Amadeus Mocart apo Ravi
Shankar. Kjo do t ishte gabim yti.
Kta njerz q jan n pushtet, kta njerz t
fuqishm, a kan qen t trajnuar pr kt? Vall, a ka
menduar dikush prej jush se kta njerz, t cilve po iu lihet
aq pushtet dhe fuqi, duhet ti ken kualitetet e caktuara q
t mos e keqprdorin pushtetin e tyre? Ky nuk ka qen
gabimi i tyre. Pr kt un i propozoj dy institute n do
universitet. Njri institut do t ishte pr deprogramim.
Secili q vjen gjer n fund t studimeve dhe e fiton
diplomn, duhet ta fitoj edhe vrtetimin nga Instituti pr
Deprogramim q do t thot se je deprogramuar nga ajo
se dikur ke qen i krishter apo hindus, gjerman, amerikan,
komunist, muhamedan, hebre apo fardoqoft tjetr. Krejt
31

kt pleh duhet ta nxjerrim nga vetja, sepse ky na ka krijuar

probleme t mdha. E kur ti beson n dika pesdhjet apo
gjashtdhjet vjet, e un prnjher t them se ajo sht
marrzi, ti ather trazohesh, ti ke pr tu rebeluar, sepse
kjo do t thot se ti pr ato gjashtdhjet vjet ke qen vetm
nj torollak. Por nse ke tru dhe inteligjenc akoma ke koh
q ta heqsh qafe.
Religjioziteti im nuk sht gj tjetr prpos shkenc e
deprogramimit. Por, mbaje n mend, mos e identifiko dhe
mos e prziej me deprogramimin i cili bhet n Kaliforni
ata jan riprogramer! Dik q ka ikur nga krishterizmi,
ata e kthejn n krishterizm dhe ti kt e quan
deprogramim? Deprogramim do t thot q ti thjesht ke
mbetur pa kurrfar programi, pa religjion, rac, kast,
nacionalitet... ti ke mbetur vetm q t mund t jesh i
vetvetes t jesh individualist.
E katr vjet jan koh e mjaftueshme pr kt.
Deprogramimi nuk do t marr aq shum koh; vetm disa
or n muaj pr disa vite dhe ti me siguri do t jesh jasht
programit. Ti nuk do t mund t marrsh kurrfar dftese
pr studimet e prfunduara para se qart t t jet shnuar
nga Instituti pr Deprogramim: Ky njeri n vete, m, nuk
bart kurrfar etikete; tash ky sht vetm qenie njerzore.
Instituti i dyt do t jet Institut pr Meditim, pasi q
vetm deprogramimi nuk mjafton. Deprogramimi do ta
nxjerr plehun prej teje e sht tepr vshtir t jesh i
zbrazt pas aq shum vitesh strmbushjeje me marrzira
gjithfarsoj; ti prsri ke pr t filluar t grumbullosh pleh.

32

Ti vetveten nuk mund ta udhheqsh e ta msosh sesi t

jetosh gzueshm me zbraztin tnde por e tra kjo sht
art i meditimit. Prandaj, ai Institut ka pr ti dhn
meditimet themelore. Nuk ka nevoj pr ndonjfar
kompleksiteti; universitetet, studimet, inteligjencia din q
nga jeta t krijojn dika serioze. Nj metod fare e thjesht
e vrojtimit t frymimit tnd do t jet mjaft, vetm se ti
duhet pr do dit nga nj or t banosh n at Institut.
Duhet vetm t ulesh n qetsi dhe ta vrojtosh procesin
tnd t mendimit gjersa vmendjen ia fal frymimit tnd.
Asgj nuk duhet br. Vetm ji dshmitar, vrojtues i cili e
vrojton komunikacionin e mendimeve t veta mendimet
kalojn, dshirat, ndjenjat, ndrrat, fantazit. Thjesht ji i
ftoht, i zbrazt, pa kurrfar ndalesash, pa kalkulime. Kur
njher ta njohsh at shkathtsi, ajo do t jet gjja m e
thjesht n bot.
Prandaj pr meditimin duhet t sqarohen disa gjra
esenciale. S pari sht gjendje e relaksuar pa luft,
kontroll, koncentrim. E dyta sht vrojtim dshmim pr
at se far ndodhet prbrenda teje. E treta mos ki
kurrfar gjykimi apo kalkulimi pr at. Vetm ji vrojtues.
Trupi ndryshon, mendja ndryshon, emocionet ndryshojn
vetm dshmuesi mbetet i njjt. Kur do ta prdorsh
dshmimin, ti ke pr t vn re se mjegullat e mendimeve e
t emocioneve ngadal do t zhduken, se qielli i kaltr i
pafund i qenies sate t brendshme do t jet i realizuar.
Ather do ta kesh ndjenjn se shkon prapa kompleksit
trup-mendje-zemr. Kur njher keni pr ta shijuar at

33

gjendje, ather do ta keni shijen e meditimit, kurse

meditimi sht paqe, meditimi sht gzim meditimi
sht prmbushje.
Kshtu, Instituti pr Deprogramim, n njfar dore, t
pastron, hap hapsir n ty, t zbraz; kurse Instituti i
Meditimit, n ann tjetr, t ndihmon t knaqesh n
gjendjen tnde t pangarkes, t zbraztis, t vakumit t
brendshm kjo sht pastrti, freskim. E kur ti z t
knaqesh n at gjendje, ti do t ndiesh se ajo n t vrtet
fare nuk sht zbrazti, ajo sht prmbushje gzimi. N
fillim do t t duket si zbrazti, sepse ti je msuar t kesh
n vete plehra gjithfarshe, e kur at pleh e hedh, ty t
duket si t ishe i zbrazt. Kjo sht pikrisht si dhoma e
mbushur mobilie; kur nj dit ato mobilie zhvendosen n
dhomn tjetr, ti thua: Tash dhoma sht e zbrazt.
Dhoma nuk sht e zbrazt, dhoma vetm sht e pastr.
Vetm tash ajo dhom sht dhom pr t parn her. Ajo
ka qen e strmbushur m par, e ngarkuar, prplot plehra
gjithfarshe; tash ajo sht vetm hapsir e pastr.
Prandaj, ti duhet ta msosh meditimin q t mund t
knaqesh n zbraztin tnde. E kjo do t jet nj dit m e
madhja n jetn e njeriut, kur t filloj t knaqet n
zbraztin, vetmin, asgjsin. Vetm ather do t jesh i
aft q tr jetn tnde ta jetosh n mnyr meditative.
T jetosh n mnyr meditative, un me kt e
nnkuptoj dashurin, jetn prlot vetdijesim, vrojtim.
Krejt far ke pr t br, bje me gzim t plot bje at
n at mnyr si t ishte ajo gjja m e madhe n jet. Kur

34

ke pr t br fardoqoft me aso far intensiteti, me aso

far dashurie, me aso far respekti, ti me at ke pr tu
rilindur. Derisa ajo nuk ka me t rilind, ajo gj nuk do t
jet meditim. Por t gjitha religjionet e kan shfrytzuar
lutjen n vend t meditimit, lutjen, e cila nuk sht asgj
tjetr prpos shpres dhe dshir. Ato nuk t kan drguar
gjer tek gjendjet e tua t larta t vetdijes, gjer n thellsit
m t mdha t qenies tnde ti ke mbetur i njjti person
pas gjith ksaj. Sakaq n emr t meditimit me qindra
msues e guru t ashtuquajtur i eksploatojn njerzit.
Teknikat e tyre jan vetm disiplina mendore t
koncentrimit. Kurse koncentrimi sht fenomen i mendjes.
Ai mendjen e bn edhe m t fuqishme kurse meditimi,
shkurt thn, nuk sht gj tjetr prpos krijim i jazit n
mes teje dhe mendjes tnde.
Pr shembull, Meditimi Transcendental sht br
prfaqsues i t gjitha t ashtuquajturave meditime: ti
koncentrohesh n disa fjal t caktuara, fjal t shenjta, dhe
ti at e prsrit sa m shpejt q mundesh pa kurrfar
pauze n mes t atyre fjalve. Kjo e krijon nj lloj ndrre t
vmendshme q ta mundson relaksimin nga t menduarit.
Kjo sht nj detyr e kndshme dhe pas daljes nga ajo,
ndihesh i freskuar. Un nuk jam kundr ksaj por, ju
lutem, mos e quani kt meditim, dhe mos e quani kt
transcendentale: kto jan fjal t gabuara pr kt gjendje.
Kjo sht vetm sugjestion autohipnotik dhe asgj m
tepr.

35

Meditimi nga ju do t bj qenie t re, vetdije t re e

cila nuk njeh frik, nuk njeh ashprsi, epsh, urrejtje asgj
prej asaj q sht e smur, asgj prej atyre emocioneve
dhe ndjenjave t cilat jan t errta, t ndotura dhe t
neveritshme; meditimi njeh vetm at q t ngrit, e cila t
udhzon n rrugn e ngritjes. Ather askush m nuk do t
mund t t riprogramoj, askush nga e tr kjo bot.
Prandaj, derisa Instituti i Meditimit nuk ta jep
dftesn, as Universiteti nuk do t mund t ta jap
diplomn pr studimet e kryera. Titulli universitar vjen
vetm ather kur t t jepet vrtetimi i caktuar nga Instituti
pr Deprogramim, si edhe vrtetimi nga Instituti pr
Meditim. Kjo do t varet prej teje ti aty do t mund t
prsosesh ndoshta edhe pr nj vit, por katr vjet do t ishin
plotsisht t mjaftueshme. fardo imbicili qoft, po qe se
rri nga nj or n qetsi, katr vjet me radh, me siguri do
t jet n gjendje t zbuloj at far Buda apo Lao Ce kan
gjetur, far kam gjetur un. Kjo nuk sht shtje e
inteligjencs, e talentit, gjenialitetit. Aty sht e nevojshme
vetm t jesh i durimshm.
Kshtu ti nga Instituti Universitar pr Meditim merr
diplomn, diplomn e meditantit; vetm pas ksaj e merr
diplomn e studentit q ka kryer ekonomin apo shkencat,
assesi para ksaj. Kjo, me rastin e prsosjes s mtejme,
edhe m tutje vazhdon n t njjtn mnyr. Ky proces
shkon n mnyr simultane: deprogramimi dhe meditimi.
Funksioni i njrit institut sht t t pastroj, t t zbraz;
kurse tjetri e ka pr qllim t t mbush jo me dofar

36

gjrash q nuk t nevojiten, vese me njfar kualiteti:

lumturia, dashuria, mshira, nj ndjesi kolosale pr vlera
zgjohet n ty. Ndjenja se ti jeton, frymon, se lviz sht
shenj e mjaftueshme se ekzistenca e di se ti je i denj pr
jetes, se je i denj pr t qen ktu. Ti i duhesh
ekzistencs.
Prandaj, nse ndonj person e vazhdon ngritjen n
dituri, nse i regjistron studimet postdiplomike, po ashtu
vazhdon q, pr do dit, t shkoj nga nj or n Institutin
pr Meditim. Me rastin e prfundimit t t gjitha studimeve
ai po ashtu merr edhe diplomn se sht Mjeshtr i
Meditimit. E un dshiroj q kjo t vazhdoj edhe m tutje.
Nse dshiron t doktorosh nga ndonj fush e dituris,
ather paralelisht me kt duhet t shkosh prsri katr
vjet n Institutin pr Deprogramim dhe Meditim. Kshtu do
t ndodh q, kur ti prfundosh t gjitha studimet, kur ta
lshosh Universitetin, ti nuk do t jesh vetm nj person
inteligjent dhe i arsimuar, ti do t jesh po ashtu edhe
meditant i relaksuar, i gzuar, i qet, vrojtues, i
vmendshm, intuitiv. Ashtu m nuk do t jesh i krishter,
apo hindus, apo amerikan, kapitalist, socialist, komunist,
rus, demagog, apo fashist. Krejt far ka qen n ty, sht
zhdukur krejtsisht; asgj nuk ka mbetur prej saj.
E vetmja rrug sht q politikant t zhvendosen n
rrugn e inteligjencs. Por, far inteligjencie sht tash,
kjo nuk do t jet ndonj ndihmes e madhe pasi q edhe
ata jan n ngrin e fuqis politike. Pr kt shkak un
edhe i kam propozuar ato dy kushte t detyrueshme. Nse e

37

fiton titullin e doktorit nga ndonj fush e dituris, ti krahas

me t e fiton edhe titullin e doktorit pr meditim. Kshtu q
gjat kohs s arsimimit, n nj mnyr t paimponueshme
e t qet, do ti arrish kualitetet dhe do t jesh i prgatitur
pr pushtet, n at mnyr q pushteti e fuqia nuk kan me
t korruptuar, se at nuk do t mund ta shfrytzosh.
Osho: Sfida m e madhe: Ardhmria e art

38

VETM PAK SHKATHTSI

Osho i dashur,
far sht dallimi n mes t koncentrimit dhe
meditimit?
Meditimi, thn shkurt, sht lnia e mendjes tnde
pransh. Prandaj, ata njerz t cilt pohojn se meditimi
sht disiplinim i mendjes gabojn plotsisht. Ky nuk sht
kurrfar disiplinimi i mendjes, sepse po e disiplinove
mendjen ajo do t bhet edhe m e fuqishme. M mir do t
ishte q menjher ta mnjanosh, derisa ajo sht ende e
dobt, e pastrvitur. Kur njher e strvit, ajo ka pr t tu
kundrvn me luft mendimtare. Prandaj kjo sht
dukshm m e vshtir pr ata t cilt e kan praktikuar
koncentrimin, sepse koncentrimi sht fenomen mendor.
Po, kjo mund t ta mundsoj mendsin m t mir,
mendjen e disiplinuar, m tepr deprtueshmri prbrenda
kuptimit. Por, ta mnjanosh mendjen e till do t jet tejet
vshtir. Ti s pari i ke dhn drejtimin e caktuar, i ke
dhn kristalizimin e caktuar.
Koncentrimi nuk sht meditim, sepse koncentrimi
sht disiplinim kuptimi, kurse meditimi sht mnjanimi i
atij kuptimi. N t vrtet, fjala meditim edhe nuk sht
fjala e duhur, sepse ky sht definim perndimor, kurse n
Perndim akoma nuk ka ndodhur dika e ngjashme me
meditimin. Fjala sanskrite sht dhyana. Problemi ka qen i
njjt si kur priftrinjt budist kan ardhur n Kin: ata

39

kurrsesi nuk kan mundur ta gjejn fjaln e duhur pr ta

prkthyer fjaln dhyana n gjuhn kineze prandaj ata e
kan shkruar fjaln dhyana, q n kinezishte ka tinglluar si
zana. S kndejmi zeni japonez; ky ka qen vetm
transfigurimi i fjals dhyana.
Prsri meditimi jep pikpamje t gabuar po qe se ju
meditoni pr dika t caktuar ky sht nj aktivitet q
edhe nuk sht shum larg koncentrimit. Ti koncentrohesh
n dika, ti mediton pr dika, por gjithnj je i fokusuar n
dika, gjithnj je i lidhur pr dika. E far sht n t
vrtet dhyana; ajo sht hedhje e fardo objekti, e
fardohi n t cilin do t mund t koncentroheshim, t
kontemplonim, t meditonim; hidh do gj, q asgj t mos
mbetet vetm ai q sht koncentruar mbetet, vetm ai q
ka kontempluar. Kjo gjendje e pastr e vetdijes sht
dhyana.
N gjuhn angleze nuk ekziston fjala e duhur pr
kt, prandaj ti gjithmon duhet ta kesh parasysh se ne e
kemi marr fjaln meditim pr kuptimin e gjendjes dhyana.
Dhyana domethn gjendje e qenies ku nuk sht i
pranishm mendimi - nuk ka objekt, ndrra, dshira, asgj
vetm zbrazti. N at zbrazti ke pr ta njohur vetveten. Ti
e zbulon t vrtetn. E njeh subjektivitetin tnd. Ky sht
nj qetim i prkryer. Ekzistojn metoda q mendja t
mnjanohet, si ekzistojn metodat q t disiplinohet po ajo
e njjta mendje. Por n Perndim, m tepr n Amerik...
se po qe se Perndimi sht i keq, Amerika sht edhe m e
keqe. Un i kam shikuar librat amerikane jo tash; qe katr

40

vjet nuk e kam prekur asnj libr. T gjitha librat q jan

br bestseller n Amerik, n njfar mnyre jan t
lidhura me iden si ta realizosh gjakimin tnd pr pushtet,
pr fuqi, si t ndikosh n njerzit e si t ngadhnjesh mbi
miqt, si t bhesh i pasur, me mend prmbi gjrat... por t
gjith ata kan menduar vetm pr disiplinimin e mendjes.
Natyrisht, nse arrin ta disiplinosh mendjen tnde, ti
ke pr tu br garues m i mir, ashtu m leht ke pr ti
prmbushur ambiciet e tua, m leht ke pr t manipuluar
me njerzit, m leht do t dish ti shfrytzosh ata. Ti ke
pr ti prdorur t tjert si mjete t suksesit tnd. Fridrih
Nie e ka shkruar librin Gjakimi pr fuqin. Kjo vrtet
sht esenca e t gjitha prpjekjeve perndimore: gjakimi
pr fuqin. Gjakim pr fuqin do t thot se ti s pari duhet
ta kesh nevojn pr at gjakim kurse gjakimi i fuqis
sht emr tjetr pr disiplinimin e mendjes, pr
kristalizimin e kuptimit. Por kto metoda nuk kan pr t
ndihmuar. Ti duhet ti msosh mnyrat sesi at t njjtn
mendje ta mnjanosh. Ajo edhe ashtu sht s teprmi e
fuqishme; mos e bj edhe m t fuqishme, sepse ashtu e
prkrah armikun tnd. Ajo vese sht krejtsisht e
kristalizuar; shkollat tuaja, universitetet, kolegjet, t gjitha
kt pun e bjn.
Pasi q i kam kaluar nnt vjet si profesor, kam hequr
dor. Kam shkuar te dekani dhe i kam thn: Un nuk
mund ta bj kt pun, se krejt kjo vetm i shkatrron
njerzit.

41

Ai n kt mu ka prgjigjur: ka mendon kur thua

se krejt kjo i shkatrron njerzit? Studentt t don, ata nuk
do t t lejojn q ti t shkosh. Kurse un nuk po e shoh
ndonj lm, si po thua ti, q po i shkatrron njerzit.
I kam thn: Ti kt se kupton, prej kur ke lindur n
Indi, ti nuk ke msuar asgj pr Indin; ti je shkolluar n
Perndim ai e ka ln krejt jetn e vet n Perndim. T
gjitha ato libra, tra ato ide, tra ato psikologji t cilat ka
qen dashur ti msoj, un i kam msuar prkundr
vullnetit tim. E kam ditur se tra ato kan pr ti trazuar ata
njerz t rinj. Mendja e tyre vese sht n gjendje t keqe,
kurse pas tyre ka pr tu br edhe m e fuqishme.
Zinxhirt e saj do t jen edhe m t fuqishm, robria e
tyre e mendjes do t jet shum m e fuqishme.
Religjionet e rrejshme kan synuar ta disiplinojn
mendjen. Religjioziteti i vrtet synon q mendjen ta
mnjanoj. E kjo, n njfar mnyre, sht tepr thjesht.
Ato disiplinime jan tepr t vshtira. Ta trajnosh mendjen
pr koncentrim sht pun tepr e vshtir, sepse i
nnshtrohet kundrvnies, i nnshtrohet kthimit kah
shprehit e vjetra. Ti at e trheq prsri, ajo ikn. Ti
prsri at e kthen kah objekti n t cilin koncentrohesh dhe
befas zbulon se n t vrtet po mendon pr dika tjetr, ti
ke harruar t koncentrohesh n at. Kjo nuk sht aspak
pun e leht.
Por ta vsh mendjen pransh sht krejt thjesht.
Krejt far duhet br sht t vshtrosh. fardo q t
ndodh n ty, mos ndrmjetso, mos u ngatrro, mos e

42

ndrprit at. Asgj mos bj, sepse fardo q t

ndrmarrsh, ajo ka pr t qen disiplin, shtrngim.
Prandaj mos bj asgj. Vetm vshtro. Vshtrimi nuk sht
veprim. sht njsoj si kur e kundron perndimin e diellit,
apo ret n qiell, apo njerzit q kalojn rrugs; kundroje
nxitimin e mendimeve e t ndrrave, anktheve t nats
relevante, irelevante, prmbajtsore, joprmbajtsore,
fardo q t jet n pyetje. E ajo gjithmon sht nj
tollovi. Ti vetm kundro; qndro pransh, i painteresuar.
Pseudoreligjionet kurr nuk t kan lejuar q t jesh i
painteresuar. Synimi i tyre sht i shmtuar: ato thon se
lakmia sht e shmtuar; pr kt, po qe se ndodh q
gjakimi t shfaqet, menjher prpiqesh q ta pengosh,
prndryshe ka pr tu br lakmi. Hidhrimi sht i keq;
qoft edhe vetm nj mendim i hidhur po qe se kalon, ti
menjher ndrmjetson ti dshiron q at ta ndryshosh,
ti dshiron q t jesh i mir dhe i mshirshm, dhe duhet ta
duash armikun tnd si vetveten. Nse t vjen dika kundr
fqinjve t tu... Jo, ti duhet ti duash fqinjt e tu si vetveten.
Kshtu t gjitha religjionet e vjetra ti kan dhn idet se
far sht mir e far keq po qe se vjen dika e keqe, ti
duhet menjher ta ndalosh at. Ti menjher duhet t
kyesh, duhet menjher ta hedhsh nga vetja. Kshtu ti e
humb kuptimin e vrtet.
Pikrisht shkaku i ksaj un kurr nuk t them se
far sht drejt e far shtrembr. Krejt far t them sht
q t vshtrosh: t vshtruarit sht n rregull. Un kurr
nuk t them se t vshtruarit sht gj e keqe. Un kt e

43

kam thjeshtuar: ji i vmendshm. Kjo nuk sht puna jote

nse gjakimi vjen, leje le t kaloj; nse hidhrimi kalon, le
t kaloj. far ke ti t ndrmjetsosh? Pse ti t
identifikohesh aq shum me mendjen tnde? Pse tia fillosh
t mendosh: Un jam lakmitar... Un jam i hidhruar.
Kjo sht vetm ide mbi hidhrimin q kalon atypari.
Ekziston nj tregim i lasht... Njeriu q sht larguar
me pun nga qyteti sht kthyer dhe e ka gjetur shtpin n
flak. Ajo ka qen njra nga shtpit m t bukura n qytet,
njeriu e ka dashur tepr. Shum njerz kan qen t
gatshm tia paguajn mimin dyfish pr at shtpi, por ai
kurr nuk sht pajtuar me kurrfar mimi, sakaq tash e
njjta shtpi po i digjej para sysh. Jan mbledhur me mija
njerz, por asgj nuk kan mundur t bjn. Zjarri kishte
shkuar aq larg saq as t shptonin gj nuk kishin mundur.
Njeriu ather sht piklluar tepr. Djali i tij n at ast ka
vrapuar dhe i ka pshpritur n vesh kshtu: Mos u
brengos. Dje e kam shitur ia kam marr mimin trefish.
Oferta qe e mir ndaj nuk pata mundsi t t prisja t vije.
M fal pr kt.
Ather babai tha: Mir nse e ke shitur trefish m
shtrenjt. Tash babai at pamje mund ta shikonte qetsisht
s bashku me shikuesit tjer. Pikrisht nj minut m par
ai nuk mund t ishte vrojtues i qet, ai ishte i identifikuar
me at. Kjo sht po ajo e njjta shtpi, i njjti zjarr, do
gj ka qen e njjt por tashm ai nuk ishte i interesuar.
Ai tash at e ka prjetuar si gjith t tjert q e kan
prjetuar.

44

Ather ka vrapuar edhe djali tjetr dhe i ka thn t

atit: po bn ashtu? Ti po qesh a shtpia po digjet!
Babai ather i sht prgjigjur: Ti nuk po e ditke,
vllai e ka shitur shtpin qysh dje!
Ai ia kthen: Ai pr kt ka folur, por ende asgj nuk
sht arritur. E ai njeri tash nuk do t pranoj. Tash do
gj ka ndryshuar nga fillimi. Lott q pikrisht pak m par
u ndaln tash u shfaqn prsri; m nuk kishte buzqeshje,
zemra rrihte m me forc. Vshtruesi iku. Ai prsri u
identifikua me situatn.
Ather ka ardhur edhe djali i tret e i ka thn: Ai
njeri sht i fjals. Pikrisht prej tij po vij. M tha se do ta
paguaj mimin q jemi marr vesh pasi q dje nuk e kemi
ditur se shtpia do t kallet. Ather i ati prsri sht br
vshtrues. M nuk kishte identifikim. N t vrtet asgj
nuk ka ndryshuar; vetm ideja e pronsis e ka shkaktuar
disponimin. Pas nj momenti ka ndier: Un tash nuk jam i
identifikuar me kt. Dikush tjetr e ka brengn e ksaj. Le
t kallet shtpia!
Kjo metodologji e thjesht e vshtrimit t mendjes, se
ti me at nuk ke asgj... Shum mendime tuajat nuk jan
tuajat vese t prindrve tuaj, t msuesve tuaj, t miqve
tuaj, nga librat, filmat, nga televizioni, nga gazetat. Vetm
llogarit sesa n t vrtet mendime tuajat ka aty t
pranishme, do t jesh i befasuar se asnj nga ato ide nuk
jan tuajat. Krejt ato burojn nga burime t tjera, t gjitha
jan aq t mrzitshme ose jan t hedhura n ty nga ana e

45

t tjerve ose ti vet ke hedhur mbi vete dokrra

gjithfarshe. Po asgj jotja nuk sht.
Mendja sht e pranishme, vepron si kompjuteri, n t
vrtet, ajo edhe sht biokompjuter. Ti nuk guxon t
identifikohesh me kompjuterin. Po qe se kompjuteri
hidhrohet dhe z t jap shenja neveritse, ti shkaku i
ksaj nuk duhet brengosur. Ti ke pr ta par se ku sht
gabimi, far sht gabimi, por ke pr t mbetur i paprekur.
Vetm pak shkathtsi... Un kt as nuk mund ta quaj
metod, sepse edhe kjo sht tepr rnd; un kt e quaj
shkathtsi. Vetm duke punuar kshtu, nj dit do t jesh n
gjendje q ta arrish at. Ndoshta shum her ke pr t
gabuar; nuk duhet t brengosesh pr at... nuk ka humbje,
kjo sht krejtsisht e natyrshme. Vetm kt bje, nj dit
ka pr t ndodhur. E kur njher ndodh, kur qoft edhe
pr nj ast bhesh vrojtues, ather e kupton sesi t bhesh
vrojtues vrojtues nga bregu, larg nga ktu. Sakaq e tr
mendja edhe m tutje sht aty, posht n thellsi n
luginn e errt, e ti asgj nuk duhet t bsh. Nj nga gjrat
m t uditshme te mendja sht se kur ti bhesh vrojtues
ajo, thjesht, zhduket. Pikrisht ashtu si kur drita deprton
dhe errsira zhduket; me vrojtim mendja ndiqet, mendimet
zhduken, tr ato prgatitje.
Domethn, meditimi sht thjesht vrojtim, dshmim,
vetdijshmri. E ai gjallrim ai nuk ka kurrfar lidhjeje
me zbulimin. Aty asgj nuk zbulohet; vetm se tregohet ajo
q ve sht aty. E far sht aty? Ti hyn n t dhe gjen
zbraztin e pafundme, ashtu t qet, ashtu t prndritur,

46

ashtu aromatike, njsoj si t hysh n mbretrin hyjnore.

Me nj fjal, ti ke hyr n hyjnoren. E kur njher banon n
at hapsir, ti del prej aty krejtsisht tjetrndryshe, qenie e
re, njeri i ri. Tek tash ti e ke fizionomin origjinale, fytyrn
tnde t vrtet. T gjitha maskat bien. Ti jeton n t
njjtn bot, por jo edhe n t njjtn mnyr. Ti ke pr t
qen me t njjtit njerz, por jo edhe n t njjtin nivel, dhe
me qasje t njjt. Ti ke pr t jetuar si lotos n uj n
uj, por i paprekur nga uji.
Religjioziteti sht zbulimi i ktij lotosi i cili lulzon
n ty.
Osho: Bibla e Rajnesh-it Libri 1, ligjr. 19 17 nntor
1984

47

VETDIJSHMRIA N PUN
Osho i dashur!
Po na flet q pr gjithka t jemi t vetdijshm
domethn q t jemi dshmitar t gjithkahi, t do
akti. Kur vendos t jem e vetdijshme n pun, un e
harroj zgjuarsin, e kur konstatoj se nuk jam mjaft e
zgjuar, ather e ndiej fajsin; ndiej se po gaboj. A mund
t ma sqarosh, t lutem?
Ky sht nj nga problemet themelore q iu
imponohet t gjithve t cilt prpiqen t jen t
vetdijshm derisa punojn. Puna krkon q ta harrosh
vetveten krejtsisht. Ti do t jesh thellsisht e kyur n
at... njsoj si t mungosh. Gjithnj derisa kshtu nuk
realizohet kyja totale, do pun ka pr t qen
siprfaqsore. Krejt far ka qen e madhe n veprimtarin
e njerzimit n piktur, poezi, arkitektur, skulptur, n
cilndo lm t krijimtaris njerzore ka krkuar q t
jesh plotsisht i prkushtuar ndaj saj. E po qe se n t
njjtn koh tenton q t jesh i vetdijshm, puna jote kurr
nuk do t jet e klasit t par, se ti nuk do t jesh aty.
Prandaj zgjuarsia gjat puns krkon prgatitje dhe
trajnime t mdha, por duhet t fillohet nga aksioni tepr i
thjesht. Pr shembull: shtitja, ecja. Ti mund t ecsh dhe
t jesh i vetdijshm se po ecn secili hap mund t jet i
mbushur zgjuarsi. T hash... n t vrtet si kur pi aj n
zenmanastire ata kt e quajn ceremonia e ajit, sepse

48

derisa aji prgatitet duhet t mbetesh i vetdijshm dhe i

zgjuar. Ekzistojn kshtu disa aktivitete t vogla t cilat
jan plotsisht t mjaftueshme pr t hyr n at zon t
zgjuarsis. Nuk duhet t fillohet me dika t komplikuar si
jan pikturimi, vallzimi ato jan fenomene tejet t thella
dhe komplekse. Fillo me ndonj aktivitet t vogl n
kuadrin e punve t prditshme. E kur gjithnj e m tepr e
m tepr prfshihesh n zgjuarsi, kur zgjuarsia t vjen e
ngjashme me frymimin ti m nuk duhet t bsh kurrfar
angazhimi gjat saj, ajo do t jet spontane, ather n do
veprim, n seciln pun mund t jesh i zgjuar.
Por mbaje n mend kushtin: kjo duhet t jet pa
prpjekje; kjo duhet t vij spontanisht. Ather punt si
pikturimi, komponimi, vallzimi apo madje edhe t
luftuarit me shpat kundr armikut mund t jen veprime
plotsisht t vetdijshme. Por zgjuarsia e till nuk sht
zgjuarsi t ciln ti ke tentuar ta realizosh. Ajo nuk sht
fillimi; ajo sht kulmim i gjat i nj procesi ushtrimesh.
Nganjher ajo mund t ndodh edhe pa ushtrime. Por
ashtu ndodh vrtet rrall n ndonj rrethan ekstreme. N
jetn e prditshme ti duhet ta ndjeksh nj kurs t thjesht.
S pari duhet t jesh i vetdijshm pr aktivitetet t cilat
nuk e krkojn prfshirjen tnde. Ti mund t ecsh dhe t
mendosh; ti mund t hash dhe t mendosh. Zvendso n
ato veprime t menduarit me zgjuarsin. Ha dhe ji i
vetdijshm pr at se ti je duke ngrn. Kur ecn
zvendsoje t menduarit me vetdijshmrin. Ec; ndoshta
ather ajo ecje do t jet pak m e ngadalt dhe m me

49

shum finesa; por n kto aktivitete t vogla sht e

mundur zgjuarsia. E sa m shum t prparosh, ti mund ta
prdorsh at pr aktivitete edhe m t ndrlikuara. S frikti
do t vij dita kur nuk do t ket asnj aktivitet n kt bot
n t cilin ti nuk do t mund t mbetesh i vetdijshm gjat
veprimit.
Ti thua: Kur po vendos t jem e vetdijshme n
pun, un ather po e harroj zgjuarsin. Kjo nuk guxon t
jet vendim yti, kjo duhet t jet udhzim yti afatgjat. E
zgjuarsia ather vjen spontanisht; ti nuk do t jesh ai q e
thrret, ti nuk ke pr ta dhunuar.
E kur konstatoj se nuk jam mjaft e zgjuar, ather
ndiej fajsi. Kjo sht krejtsisht marrzi. Kur t bhesh e
vetdijshme se nuk je e vetdijshme, ji e lumtur shkaku i
ksaj, sepse ai sht asti kur ti pr nj moment je br e
vetdijshme. Sakaq, pr ndjesin e fajit nuk ka vend n
msimet e mia... Un dshiroj ta ndrroj krejtsisht fokusin
tnd. N vend se ta llogarissh sesa her do t harrosh t
jesh i vetdijshm, m mir llogariti ato pak aste t
tejmrekullueshme kur krejtsisht je si kristali i qart. Kto
pak aste mjaftojn q t shptosh, jan mjaft t t
shrojn. E po qe se do tu kushtosh vmendje momenteve
t atilla, ato do t zgjerohen dhe do t zn hapsir n
vetdijen tnde. Ngadal, krejtsisht ngadal, i tr terri i
pavetdijes ka pr tu zhdukur.
N fillim ke pr t hasur n mjaft momente kur nuk
do t mund t punosh dhe t jesh i vetdijshm n t njjtn
koh. Por un ta trheq vrejtjen se kjo jo vetm se sht e

50

mundur, por sht e mundur edhe shum madje. Vetm

duhet filluar n mnyrn e duhur. Mos ia fillo nga XYZ-ti,
fillo nga ABC-ja. N jet ne i humbasim shum gjra
pikrisht shkaku i startit t gabueshm. do gj duhet
filluar nga vet fillimi. Mendja jon sht e padurimshme,
krejt dshirojm ti kryejm shpejt. Dshirojm t vijm
deri tek lartsit m t larta, por t mos i kalojm t gjitha
shkallt. Kjo do t thot nj gabim total. E derisa ti nuk
gabon n dika si vetdija kjo nuk sht nj mossukses aq
i vogl ndoshta shkaku i ksaj kt kurr nuk ke pr ta
provuar m. Mossuksesi di t dhemb. Pr kt, krejt ka
sht kshtu e vlefshme si zgjuarsia se kjo mund t ti hap
t gjitha dyert e misteriozitetit t ekzistencs, kjo mund t
t sjell deri tek tempulli i vrtet i Zotit duhet t filloj
tejet vmendshm, dhe, q nga fillimi, t vihet n lvizje
tejet ngadal. Vetm pak durim nevojitet dhe caku m nuk
sht aq larg.
Osho: Shklqimi i fsheht

51

NGRNIA E TEPRT
Osho i dashur!
Problemi im sht se ha s teprmi, kjo gjithmon ka
qen kshtu me mua.
Ti mund ti bsh dy gjra. Ekzistojn dy lloje
ushqimi. Njri sht ai q ti e do, i cili t josh, pr t cilin
ndrron. N kt nuk ka asgj t keqe, por ti duhet ta
msosh nj trik t vogl pr kt. Ekzistojn ushqime
pabesueshmrisht joshse. Ajo joshje nuk qndron n at se
ti je duke par se ai ushqim sht i pranueshm. Ti shkon
n hotele, restorante, dhe sheh ushqimin e caktuar... aroma
deprton nga kuzhina, ngjyra dhe aroma e ushqimit! Ti deri
tash nuk ke menduar pr ushqimin e tash befasisht je i
interesuar pr t kjo nuk ka pr t ndihmuar. Kjo nuk
sht dshira jote e vrtet. Ti mund ta hash at ushqim
kjo nuk do t sjell knaqsi. Ti pandrprer mund t hash
dhe asgj prej ksaj nuk do t kesh dobi; knaqsia nuk do
t vij prej ksaj. Kurse knaqsia sht nj nga gjrat m
t rndsishme. sht mosknaqsia ajo q e shkakton
obsesionin.
Pr kt, insisto q pr do dit, para se ta marrsh
ushqimin, t meditosh. Mbyll syt dhe vetm ndiej se far
n t vrtet trupit tnd i nevojitet - fardo q t jet n
pyetje! Ti nuk ke par kurrfar ushqimi ushqimi nuk
sht aty; ti vetm e ndien qenien tnde, at q trupit tnd
po i nevojitet, far ti dshiron, pr far gjakon.

52

Dr. Leonard Pearson kt e quan t lvizurit e

ushqimit, ushqim q lviz kah ti. Ha sa ta knda qejfi, por
prpiqu q t njsohesh me t. Llojin tjetr t ushqimit ai e
quan brja me sy e ushqimit: kur e ke n dispozicion, ti
interesohesh pr ushqimin. Ather kjo sht shtje e
mendjes dhe nuk sht nevoj jotja. Nse do ta prgjosh
sesi ushqimi lviz drejt teje, ti mund t hash aq sa ta knda
qejfi dhe kurr nuk ke pr t vuajtur, pasi q kjo ka pr t
sjell knaqsi. Trupi thjesht e dshiron at q i nevojitet;
ai kurr nuk ka pr t dshiruar dika tjetr. Ai do t jet i
knaqur, e kur ai knaqet, ti nuk ke pr t ngrn m.
Problemet lindin vetm ather kur ti e ha ushqimin i cili
ta luan syrin: Ti sheh se e ke n dispozicion dhe, ti,
ather interesohesh pr t dhe e ha. Kjo nuk mund t jet
knaqsisjellse, sepse n trupin tnd nuk ka nevoj t
vrtet pr t. E kur ai nuk t knaq, ti je i paknaqur.
Duke u ndier i paknaqur ti ke pr t ngrn edhe m tepr,
por sado q ke pr t ngrn nuk do t jesh i knaqur, se ajo
nuk sht nevoj jotja primare.
Kur plotsohet lloji i par i dshirs, ather lloji i
dyt as nuk do t shfaqet fare. Ajo far njerzit rndom
bjn sht se fare nuk e ndiejn at primaren, prandaj kjo e
dyta bhet problem. Nse ke pr ta prgjuar sesi vjen
nevoja pr ushqim, ather ushqimi provokues do t
zhduket. Kjo e dyta sht problem vetm shkaku se
krejtsisht ke harruar se duhet ta dgjosh at impulsin e
brendshm, por njerzit zakonisht harrojn q at ta
prgjojn. Ata rndom mendojn: Haje kt, mos e ha at

53

 rregulla t prcaktuara. Trupi nuk njeh rregulla t

paravna.
Nse do ta vshtroni fmijn e vogl i cili mbetet me
ushqimin, ju do t befasoheni: ai ka pr t ngrn vetm aq
sa ka nevoj. Shum zbulime psikologjike tash i kemi n
dispozicion; ato thjesht jan befasuese. Nse fmija vuan
nga ndonj smundje, dhe po qe se molla sht e mir pr
at smundje, ai fmij ka pr ta zgjedhur molln. Plot
ushqime t tjera mund t jen n dispozicion, por fmija do
ta zgjedh vetm molln.
Gjithkund me an t imponimit: n televizion, n
radio, n filma, n fotografi joshse me ngjyra, apelohet
drejt vmendjes tnde, ti do t jesh i joshur apo i neveritur
n baz t trupit tnd i cili pyetet. Disa kompani jan t
interesuara t t shesin dika. Ajo sht n dobi t
kompanis, ajo sht n dobi t kompanis e jo tnden.
Kompania e Coca-cols sht e interesuar q t ta shes at
pije. Kjo ska kurrgj me trupin tnd; ajo t ngashren.
Ngado t shkosh, coca-cola sht aty; duket sikur coca-cola
sht gjja m universale n bot. Madje edhe n
Bashkimin Sovjetik, asgj tjetr nuk lshojn nga Amerika
prpos kt pije famoze. Ngadoqoft ajo shishe t fton dhe
ta luan syrin. Eja ktu! Ti befasisht ndien etje. Ky sht
alarm i rrejshm, etje e rrejshme. Un nuk po t them q t
mos e pish coca-coln, por lejo q ajo t t vij vet; le t
jet ajo gj n vendin e vet.
Pr kt, ndoshta duhen disa dit apo disa jav q t
vij gjer tek ti ndjenja e grishjes s ushqimit. Ha sa t duash

54

at q ta knda. Mos u brengos pr at se far t tjert

thon. Nse akullorja t hidhet, ha akullore. Ha sipas
knaqsis tnde, haje at q zemra ta dshiron dhe s frikti
ke pr t vn re se aty sht knaqsia. E kur t ndiesh
knaqsi, dshira pr sasi do t zhduket. Krejt ajo q gjakon
pr sasit m t mdha sht shkaku i nj paknaqsie,
edhe pse me t sarrihet gj prej gjje. Ti do t ndihesh plot,
por edhe m tej i paknaqur, kshtu lindin problemet.
Prandaj, s pari msoje at q sht e natyrshme dhe
q do t vij, h! Ne vetm kt e kemi harruar, kjo sht
ende ktu, n trup. Kur nisesh pr t ngrn mngjes, mbyll
syt dhe shiko se far dshiron: far sht vrtet dshira
jote. Mos mendo pr at se far ka mbi tavolin; vetm
mendo se far ti vrtet ke dshir t hash, ather nisu dhe
gjeje at. Ha ather aq sa ke dshir. Disa dit ji vetm me
kt. Pak nga pak do t vresh se ushqimi m nuk po ta
luan syrin.
Gjja e dyt: kur ha, prpiqu q ta prtypsh sa m
mir. Mos gllabro n nxitim. Nse kjo sht gj gojore,
pse at ta shijosh vetm me buz? Pse edhe t mos prtypet
m shum? N vend se t marrim dhjet kafshata t
dikahit, le t jet ajo vetm nj kafshat, por dhjet her e
prtypur. Shum shpejt ka pr tu dukur si ti marrsh
dhjet kafshata po qe se knaqja e shijes tnde sht e
plot...
Pr kt, kurdo q t hash dika, prtype m shum,
sepse knaqsia sht pikrisht para fytit. Pas fytit nuk ka
kurrfar shije kurrfar prjetimi pse ather t ngutemi?

55

Prandaj prtype m tepr, knaqu me shijen m tepr. E q

at knaqsi ta fuqizosh, bj krejt far sht e mundur.
Kur dika fillon t hash, s pari merri er. Knaqu me at
er, sepse gjysma e shijes sht n er. Pr kt, merri er
ushqimit, shikoje ushqimin. Nuk ka kurrfar ngutimi... ka
koh. Bj meditim nga kjo. Madje edhe po qe se njerzit
mendojn se je mendur, mos u brengos pr kt. Vetm
vshtroje at nga t gjitha ant. Preke ushqimin me syt
mbyllur, ledhatoje me faqet e tua. Ndjeje at n do
mnyr; merri er prsri e prsri. Ather merre nj
kafshat t vogl dhe prtype, knaqu me at; le t jet ky
meditim. Sasia tepr e vogl e ushqimit do t jet mjaft dhe
ka pr t dhuruar m tepr knaqsi. Pra, kto pak gjra
bji tri jav. Mir!
Osho: Hija e qenies

56

QESHJA E MJESHTRIT
Babi, sht diplomacia? e pyeti Billi i vogl t
atin, pasi u kthye nga shkolla.
A di ka, bir, ajo sht kshtu zuri t sqaroj i ati.
Nse un do ti thoja nns tnde se bukuria e saj ka pr ta
ndalur sahatin, kjo do t ishte marrzi. Por, nse do ti thoja
se, kur e shikoj at, ather koha ndalet kjo do t ishte
diplomaci.

57