Konu: Ruhsal nsan

Yaz: 74

Hermes retisi

Do. Dr. Haluk BERKMEN

Hermes retisi seilmi kiilere inisyasyon (uyumlama) yntemiyle aktarlm olan

kadim dnemin en nemli kozmogonik sistemidir. Kozmogoni sz Yunanca Kozmos
(dzen) ve Gnosis (sezgi ile elde edilen bilgi) szlerinden olumu, evrenin ve evrende
grlen dzenin sezgisel oluumunu ieren bilgi btndr. Kozmogoninin balangcn kadim
Asya kkenli n-Trk kltrnde aramak gerekir. Bu konuyu Kadim Diller ve Yazlar
blmnde 67 sayl n-Trk Kozmogonisi balkl yazmda iledim (1). Hermes
kozmogonisi doa bilimlerini, insan yapsn ve mistik bilgileri ierdiinden kendisine Hermes
Trismegistus ( kere kutsal Hermes) denmitir. Sanat ve mzie de nem vermi olan
Hermesin Lir adyla bilinen mzik aletini de icat ettii sylenir.
Bu yazmda kadim Msr kozmogonisinden sz etmek istiyorum. Hermes retisi kadim
Msr toplumunda Thebes ve Memphis tapnaklarnda eitim grm Orpheus (~M.. 1000),
Solon (~M.. 600), Thales (~M.. 600) ve Phytagoras (~M.. 500) gibi nemli kiilerin
aktarmlar sayesinde gnmze kadar gelebilmitir.
Hermes byk olaslkla bir Aton rahibidir. Zira onun retisini ieren Hermetica adl
kitap yle balar (2):
Kimsin diye sordum. Ben yolu gsteren yce zihinim. Tek
tanr olan Atonun aklym. Seninle her yerde ve her zaman
birlikteyim. steklerinden haberim var. Sorularn aka
bildirirsen yantlarn alacaksn dedi.
Beni Atonun bilgisiyle donat ve Hakikati gster diye
yalvardm. Bir anda grntm deiti ve nurlu bir ak
bayla btnlemi sonsuzluk belirdi.
Aton adnn kadim n-Trk dilindeki Ata-On (Evrensel ata) szlerinden olutuunu
Kadim Diller ve Yazlar blmnde 28 sayl Msrn Resim Yazs balkl yazmda sz ettim
(3). Yahudi dininin tanrs Adonai, kadim Msr tanrs Atondan bakas deildir. Hermes
adn ise sadece kadim Msr dilinde deil, Sryani, Arabi ve brani hatta Acemi dillerde de
bulmaktayz. Sessiz HRM harfleriyle yazlm olan Hermes adnn deiik ekillerini Hiram
(kapal Msr piramidi), Ehram (piramitler), Harem (herkesin giremedii kapal yer),
Haremeyn (Mslman olmayanlara kapal Mekke ve Medine ehirleri), Haram (yasak
edilmi olan), Mahrem (gizli olan) ve Hrmz (Zerdtn gne tanrs) szlerinde
buluyoruz. Bat dillerinde Hermes ad Hermetic hava geirmeyen anlamn kazanmtr.
Hermes retisinde insan yedi mertebeden olumu bir varlktr (4). Bunlar: 1. Shat
(maddi beden), 2. Ankh (yaam gc), 3. Ka (Astral nur, Kalb), 4. Hati (hayvansal ruh), 5.
Sheybi (kutsal ruh), 6. Bal (akl, mantk) ve 7. Kon (ilahi ruh).

Tasavvuf eitiminde de insan nefsinin yedi makama ulaabileceinden sz edilir. Bu

makamlardan drdne insann gayretiyle eriebilecei, dier nn ise tanr ltf olarak
sunulduu sylenir. Hermes retisinden aktarlm olan 7nin nemini Tevrattaki Tekvin
blmnde, tanrnn evreni alt gnde yaratt ve yedinci gnde dinlendii grnde de
bulmaktayz.
Hermesin evren modelinde merkezde dnya ve onun etrafnda yedi kat gkyz
vardr. slam kltrnde bu krelere Felekler denir. Her krede dolanan bir gk cismi
bulunur. Bunlar srasyla: Ay (dnce), Merkr (soyluluk), Vens (ak), Gne (gzellik),
Mars (adalet), Jpiter (bilim) ve Satrn (aydnlanan bilin) adlaryla bilinen gk cisimleri
olup, sadece kozmik yapyla deil, insan yapsyla da ilikiliydiler. Altta grlen Hermesin
evren modeli hem Msr Astrolojisine hem de kadim Yunan Mitolojisine kaynak oluturmu,
Batlamyus (Ptoleme) sayesinde M.S. 16. yzyla kadar varln srdrmtr.
Bu evren modelinde 7 kat gkyznden sonra burlar ile Kkay, Bykay
takmyldzlar ve kutup yldz bulunuyor. En d kre ise tanrlarn ve btn seilmilerin
blgesi olan Gkyz mparatorluunu barndryor. Ayn benzerlik insan yapsna da
yanstlmtr. Kadim Hint inancna gre insanda 7 adet akra bulunmakta ve bunlar enerji
arklar olarak dnmektedirler.

Kaynaklar:

(1)
(2)
(3)
(4)

http://www.halukberkmen.net/pdf/293.pdf
Hermetica, Brian P. Copenhaver, Cambridge University Press, 1992, ngiltere.
http://www.halukberkmen.net/pdf/45.pdf
Bat nan ve Gizemciliine Toplu Bak, Ayta Bartok, Ruzad yayn, sayfa
34, Kadky, stanbul.