You are on page 1of 62

COMPUTERS &

ENGINEERING
ETABS 2013
Betonarme ereve Boyutlama Klavuzu
Dorudan Seimle
TS500 (2000) ve Deprem Bgelerinde Yaplacak Binalar
Hakknda Ynetmelik (2007)

ISO ETA081512M29 Rev. 0


Berkeley, California

BETONARME
EREVE
Mart 2013
Trkesi Mays 2013
BOYUTLAMA
KILAVUZU
TS500-2000 ve DBYBHY-2007

TELF HAKKI
Copyright Computer & Structures, Computers & Engineering (1978-2012).
Her hakk sakldr.
CSI Logo, SAP2000, ETABS and SAFE programlar, Watch & LearnTM ve ilgili
tm yazl belgeler sahiplik ve oaltma haklar sakl rnlerdir.
SAP2000, ETABS, SAFE programlarnn ve yazl belgelerinin evrensel sahiplik haklar
Computers & Structures Inc.'a aittir. Trke yazl belgelerin sahiplik haklar Computers
& Engineering kuruluuna aittir. Computers & Structures Inc. ve Computers & Engineering kurulularndan yazl izin alnmadan programn lisanssz kullanm veya yazl
belgelerinin oaltlmas ve herhangibir formatta bilgi tabannda saklanmas tamamen
yasaktr.
Daha ayrntl bilgi, yazlm lisans ve belgelerin kopyalar iin bavuru adresi:
Trkiye ve Almanya Ana Datm:
COMPUTERS & ENGINEERING
Holzmhlerweg 87-89
D-35457 Lollar, ALMANYA
Tel: 0049 6406 73667
Fax: 0049 6406 4745
E-Mail: baser@comp-engineering.com
http://www.comp-engineering.com
http://www.csiberkeley.com

SORUMLULUK
Bu programn ve yazl belgelerinin hazrlanmasna byk zaman, aba harcanm ve
maddi fedakarlk yaplmtr. Program tam olarak test edilmi ve kullanlmtr. Bununla
birlikte program kullanrken, kullanc, programn gvenilirlii veya kesinlii
konusunda program hazrlayan veya datanlarn herhangi bir sorumluluk almadn
veya bunu ima etmediini kabul eder ve anlar.
Program, betonarme erevelerin boyutlamas iin ok pratik bir aratr. Programn
bundan nceki srmleri ok baarl olmu ve farkl yaplarda kullanlmtr. Bununla
beraber kullanc, bu klavuzu tamamen ve dikkatlice okumal ve betonarme hesabnda
program algoritmalarnn kapsamad durumlar iyice anlamaldr.
Kullanc, programn temel varsaymlarn aka anlamal ve programn oluturduu
sonular kendisi bamsz olarak kontrol etmeli ve mesleki sorumluluu stlenmelidir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 2

NDEKLER:
Sayfa
1. BLM

Giri
1.1
1.2

Kitap Dzeni
nerilen Okuma ekli

2. BLM

Boyutlama ncelikleri
2.1
Boyutlama Yk Kombinezonlar
2.2
Boyutlama ve Kesit Kontrol Noktalar
2.3
Kiri ve Kolonlarn Tannmas
2.4
Kirilerin Boyutlamas
2.5
Kolonlarn Boyutlamas
2.6
Kiri-Kolon Birleim Blgelerinin Tasarm
2.7
P Etkileri
2.8
Elemanlarn Mesnetlenmemi Boylar
2.9
Veri Birimlerinin Seimi

3. BLM

Boyutlama Sreci
3.1
Kullanlan Simgeler

13

3.2

Boyutlama Yk Kombinezonlar

16

3.3

Malzeme Dayanm Snrlar

17

3.4

Hesap Dayanmlar

17

3.5

Kolon Boyutlamas

17

3.5.1
3.5.2
3.5.2.1
3.5.2.2
3.5.2.3
3.5.3
3.5.4
3.5.4.1
3.5.4.2
3.5.4.3
3.6
3.6.1
3.6.1.1
3.6.1.2
3.6.1.2.1
3.6.1.2.2
3.6.1.2.3

ki Eksenli Karlkl Etki Yzeylerinin Oluturulmas


Kolon Kapasitesinin Kontrolu
arpanlarla Arttrlm Moment ve Kuvvetlerin Belirlenmesi
Moment Bytme arpanlarnn Belirlenmesi
Kapasite Orannn Belirlenmesi
Gerekli Donat Alan
Kolon Kesme Kuvveti Donatsnn Hesab
Kesit Kuvvetlerinin Belirlenmesi
Beton Kesme Kuvveti Kapasitesinin Belirlenmesi
Gerekli Kesme Kuvveti Donatsnn Belirlenmesi
Kiri Boyutlamas
Kiriin Eilme Donats Hesab
arpanlarla Artrlm Maksimum Momentlerin Belirlenmesi
Gerekli Eilme Donatsnn Belirlenmesi
Dikdrtgen Kesit Hesab
Tablal (T) Kesitli Kiri Hesab
Minimum ve Maksimum ekme Donats

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 3

18
21

24
24

31
31

3.6.1.2.4
3.6.2
3.6.2.1
3.6.2.2
3.6.2.3
3.6.3
3.6.3.1
3.6.3.2
3.6.3.3
3.6.3.4
3.7
3.7.1
3.7.2
3.7.3
3.7.4

Deprem Boyutlamas iin zel Hususlar


Kiri Kesme Kuvveti Donatsnn Hesab
Kesme Kuvveti ve Momentin Belirlenmesi
Beton Kesme Kuvveti Kapasitesinin Belirlenmesi
Gerekli Kesme Kuvveti Donatsnn Belirlenmesi
Kiri Burulma Donats Tasarm
arpanlarla Arttrlm Burulma Momentinin Belirlenmesi
zel Kesit Deerlerinin Belirlenmesi
Kritik Burulma Kapasitesinin Belirlenmesi
Burulma Donatsnn Belirlenmesi
Kiri-Kolon Birleim Blgesi Hesab
Panel Blgesinde Kesme Kuvvetinin Belirlenmesi
Birleim Blgesinin Etki Alannn Belirlenmesi
Panel Blgesindeki Kesme Kuvveti Kapasitesi Kontrolu
Kiri-Kolon Eilme Kapasitesi Oranlar

39

43

46
46
49
49
49

EK - A

kinci Mertebe ve P-Delta etkileri

51

EK - B

Elemanlarn Mesnetlenmemi Boylar ve K-arpanlarnn


Hesab

53

EK - C

Betonarme ereve Boyutlandrma Tercihleri

54

EK - D

Betonarme ereve Parametre Deerlerinin Dzeltmeleri

56

EK - E

Hata Mesajlar ve Uyarlar

57

Kaynaka

60

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 4

1. Blm
Giri

Betonarme yaplarn boyutlamas program ile btnlemitir. Boyutlama srecinin


balatlmas eitli parametrelerin de kontroluyla birlikte Design mens ile
tamamlanr.
Yap modellenmi ve program tarafndan analiz edilmise, kullancnn setii
artnamelere gre nesne dzeyinde otomatik boyutlama olana sunulmutur. Malzeme
zellikleri ve eleman kuvvetleri gibi model ve analiz sonular bilgileri dorudan bilgi
tabanndan alnr. Program tarafndan teklif edilen n tanmlar ve n veriler kabul
edilirse hibir ek veriye gerek kalmaz.
Boyutlamada kullanc tarafndan tanmlanan yk kombinezonlar esas alnr. Bununla
beraber program, kullanlan tasarm artnamesine gre gerekli yk kombinezonlarn
retir ve hesaplar. retilen yk kombinezonlar kabul edilirse ek yk kombinezonu
tanmlamaya gerek kalmaz.
Kolonlarn boyutlamasnda, program gerekli boyuna donaty ve kesme kuvveti
donatsn hesaplar. Bununla birlikte, kullanc boyuna donaty veri olarak girebilir, bu
durumda kolon tama kapasitesi oran hesaplanp yazlr. Kolon kapasite oran, kolon
kapasitesine gre gerilme durumu hakknda bilgi verir.
ki eksenli kolon kapasitesi kontrolu, tutarl, boyutlu karlkl etki yzeylerinin
oluturulmasna dayanr. Burada tek eksenli etki yzeylerinden ampirik formllerle
ekstrapolasyon yaplmaz ve dorudan iki eksenli olarak hesaplanr.
Karlkl etki yzeyleri, kullanc tarafndan tanmlanan betonarme donatl kesite gre
retilir. Kolon kesiti benzeri donat tipleriyle birlikte dikdrtgen, kare veya daire
eklinde olabilir.
Her kirite, kiri akl boyunca kullancnn tanmlad saydaki kesitte, eilme,
kesme kuvveti ve burulma iin boyutlama hesab yaplr.
Tm Kiri-Kolon birleimleri mevcut kesme kuvvetlerine gre incelenirler.
zel moment karlayc (Sneklik dzeyi yksek) erevelerde, kolonlarn, kirilerin
ve birleim blgelerinin kesme kuvveti hesab elemanlarn olas moment kapasitelerine
baldr. Ayrca program, zayf kiri/kuvvetli kolon durumunu aratrmak iin (kolon
moment kapasiteleri) ve (kiri moment kapasiteleri) nin birbirine orann retir. Burada
kolondaki eksenel kuvvet de dikkate alnr.
Sonularn sunuluu ak ve zdr. k bilgileri mhendise, elemann gerilme
snrlarn amas durumunda uygun nlemler alma olanan verecek formattadr.
Hesap sonucu deitirilmesi gereken tm parametreler programdan kmadan yenilenip
boyutlandrlabilir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 5

1.1 Kitap Dzeni


Bu el kitab, TS 500-2000 deki ereve tasarm seeneklerini kullanarak abuk proje
retimi iin size yardmc olmak amacyla hazrlanmtr. 2. Blm, TS 500-2000 deki
boyutlama nceliklerinin ayrntl tanmn verir. 3. Blm, TS 500-2000 de boyutlama
iin artnamenin ngrd ilemleri aklar. 4. Blm, programn tasarm ktlarnn
detaylarn vermektedir. Eklerde baz konularda ayrntl aklamalar verilmitir.

1.2 nerilen Okuma ekli


zellikle tavsiye edilen bir konu da, bu el kitabn okurken ve betonarme ereve
tasarmna balamadan nce ilgili videolar web sitemizdeki (www.csiberkeley.com)
Watch & Learn SeriesTM de incelemenizdir. Ayrca program ana mensndeki on-line
yardm olanan da kullanabilirsiniz. Tm videolar ieren cretsiz DVD
baser@comp-engineering.com adresinden istenebilir.
Programn test edilmesi srasnda, el hesaplaryla ETABS 2013 betonarme donat
tasarm sonularnn salamas yaplmtr. Bu almalar ayrca .pdf olarak
yaynlanacak
ve
cretsiz
olarak
web
sitemizden
indirilecektir.
www.comp-engineering.com

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 6

2. Blm
Boyutlama ncelikleri
Bu blm betonarme kesit hesab ve kesit kontrol yntemleri ile ilgili eitli hususlarn
anahatlarn verir.
Bu elkitab yazlrken, kullancnn genelde betonarme hesab konusunda yeterli mhendislik bilgisine sahip olduu ve TS 500 ynetmeliine yabanc olmad kabul
edilmitir.

2.1 Boyutlama Yk Kombinezonlar

Boyutlama yk kombinezonlar yapnn boyutlama hesab ya da kesit kontrolnde gerekli


ykleme durumlarnn eitli kombinezonlarnn belirlenmesi iin kullanlr. Kullanlacak yk kombinezonu katsaylar seilen boyutlama artnamesine gre deiir. Bu yk
kombinezonu katsaylar ilgili ykleme durumlarndan elde edilen kuvvet ve momentlere
uygulanarak toplanr ve yk kombinezonu iin arpanlarla artrlm kuvvet ve momentler bulunur.
Tasarm (davran) spektrumu, zaman tanm alannda hesap yntemi, hareket eden yklerle ilgili ok-deerli yk kombinezonlarnda ve etkileen byklkler arasndaki
karlkln kaybolduu (zarf alma tipi, karelerin toplamnn karekk veya mutlak
deer) ok-deerli yk kombinezonlarnda, ilgili byklklerin maksimum/minimum
permutasyonlarn kullanarak program otomatik olarak oklu alt kombinezonlar oluturur.
Tasarm (davran) spektrumlar iin negatif arpanl ayr kombinezon gerekli deildir;
nk program otomatik olarak minimumu maksimumun ters iaretlisi olarak alr ve
yukarda aklanan permutasyonlara gerekli alt kombinezonlar oluturur.
Bir boyutlama kombinezonu, zaman tanm alannda hesap veya hareket eden ykn sadece bir tane ok deerli durumu ile ilikili ise, daha baka seenekler de sunulmutur.
Program, zaman tanm alannda hesap ynteminin her admnda alt kombinezonlar
oluturmasn isteme seeneine sahiptir. Hareket eden ykler kombinezonunda, etkileimli olan byklklerin biribirine kar gelen deerleri iin, her bir boyutlama byklnn maksimum ve minimumunu kullanarak alt kombinezonlar oluturma seenei
vardr.
Statik sabit yk, hareketli yk, rzgar yk ve deprem yk ve/veya dinamik davran
spektrumu deprem yk ile ilikili normal ykleme koullarnda, programda her bir
artname iin hazr (default) yk kombinezonlar vardr. Bunlar artname nerilerine
dayanmaktadr ve her artname iin ilgili blmde aklanmtr.
Hareket eden ykler, zaman tanm alannda hesap, dzenlenmi hareketli yk, at hareketli yk ile kar yknn ayr dnlmesi, vb. ykleme durumlar iin kullanc, var
olanlar yerine veya onlara ek olarak boyutlama yk kombinezonu tanmlamaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 7

Programda nceden hazr olan (default) yk kombinezonlar, sabit yk olarak tanmlanm btn statik yk durumlarnn toplanacan varsayar. Benzer ekilde hareketli
yk olarak tanmlanan durumlarn da toplanaca varsaylr. Fakat statik yk durumu
olarak tanmlanm, rzgar, deprem ya da tasarm (davran) spektrumunun biribiri ile
toplanmayaca ve oklu yanal yk kombinezonlar oluturacaklar varsaylr. Ayrca
deprem ve rzgar yk durumlar, ynleri ters alnarak (pozitif veya negatif) ayr yk
kombinezonlar olutururlar. Bu durumlar doru deilse kullanc doru olan boyutlama
kombinezonunu oluturulmaldr.
Bu hazr olan (default) yk kombinezonlar, kullanc istedii takdirde ya da betonarme
hesab iin kullanc tarafndan tanmlanm baka yk kombinezonu yoksa, boyutlamada
devreye girer. Hazr olan (default) bu yk kombinezonlarndan herhangi biri hesaba
girmise, boyutlama artnamesi deitirildiinde veya statik ya da tasarm (davran)
spektrumu yklerinde deiiklik yapldnda program btn nceden hazr olan (default)
yk kombinezonlarnda gerekli deiiklikleri otomatik olarak yapar.
arpanlarla artrlm yklerde hareketli ykn payn azaltmak iin, hareketli yk azaltma arpan, eleman hareketli yk kuvvetlerine eleman-eleman uygulanabilir.
Kullanc, hareket eden yk ya da zaman tanm alannda hesap yntemi sonularnn
zmlemede ereve elemanlarnn bazlar veya hepsi iin hesaba katlmasn istemedike, bu yklerin etkisinin bunlar ieren herhangi bir yk kombinezonunda sfr
alnacan bilmelidir.

2.2 Boyutlama ve Kesit Kontrol Noktalar


Her elemanda, her yk kombinezonu iin, eleman boyunca belli saydaki yerde betonarme kesit hesab veya kesit kontrolu yaplr. Bu yerler elemann serbest aklnn eit
aralkl paralar ile oluur. Elemandaki para says, zmlemeden nce, kullanc
tarafndan belirtilir. Kullanc eleman boyunca boyutlama hesaplarn daha incelikli
klmak zere daha ok sayda para tanm isteyebilir.
TS 500-2000 ile hesap yaparken kiri-kolon birleim blgeleri, kolonlarn en u noktalarnda incelenmitir. Program, ayn zamanda birleim blgesinde kesme kuvveti analizi
yaparak birleimdeki panel blgelerinde zellikle dikkate alnacak bir durum olup olmadn da inceler. Kiri eilme kapasitesinin, kolon eilme kapasitesine orann retirken eksenel kuvvet etkilerini de dikkate alr ve zayf kiri/kuvvetli kolon orann her
kiri ve kolon iin rapor eder.

2.3 Kiri ve Kolonlarn Tannmas


Programda btn kiri ve kolonlar ereve eleman olarak temsil edilmilerdir. Fakat
kiri ve kolonlarn betonarme hesab farkl ilemler gerektirir. Bu nedenle her ereve
elemannn kiri ya da kolon olduunun tantlmas gereklidir. Bu tantma, betonarme bir
elemanda, eleman iin atanan ereve kesitinin kiri ya da kolon tipi olduu belirtilerek
yaplr. Eer erevede apraz (kontrvatman) elemanlar varsa, bunlar da elemana atanan
kesite gre kiri veya kolon olarak tanmlanmaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 8

2.4 Kirilerin Boyutlamas


Betonarme kirilerin boyutlamasnda program, kiri eilme momentleri, kesme kuvvetleri ve artname ile ilgili blmde ayrntl olarak verilen yk kombinezonlar ve dier
kriterlere dayanarak gerekli eilme ve kesme donat alanlarn hesaplar ve verir. Donat
gereksinimleri kiri serbest akl boyunca kullanc tarafndan belirlenmi saydaki
noktada hesaplanr.
Btn kiriler sadece esas eilme dorultusundaki moment ve kesme kuvveti iin
boyutlanr. Eksenel kuvvet, ikincil dorultuda eilme ve burulma gibi oluabilecek dier
etkiler, bamsz olarak, kullanc tarafndan aratrlmaldr.
Belirli bir kiriin belirli bir kesitinde esas moment iin eilme donats hesaplanrken
gerekli admlar, arpanlarla artrlm maksimum momentin belirlenmesi ve gerekli
eilme donatsnn hesabn ierir. Kiri kesiti tm yk kombinezonlarndan elde edilen
maksimum pozitif ve maksimum negatif yk arpanlar ile artrlm momentlerinin
zarflar iin hesaplanr. Negatif kiri momentleri st donaty oluturur. Bu durumlarda
kiri daima dikdrtgen kesit olarak hesaplanr. Pozitif kiri momentleri alt donaty
oluturur. Bu durumlarda kiri dikdrtgen ya da T kesit olarak hesaplanr. Eilme donatsnn hesabnda kiri nce tek donatl olarak boyutlanr. Kiri kesiti yetersizse, bu
durumda gerekli basn donats hesaplanr.
Belirli bir kiriin belirli bir kesitinde belirli bir yk kombinezonu iin esas dorultudaki
kesme kuvveti iin kesme donats hesaplanrken gerekli admlar, arpanlarla artrlm
kesme kuvvetinin belirlenmesi, beton tarafndan karlanabilen kesme kuvvetinin belirlenmesi ve fark kuvveti karlamak iin gerekli donatnn hesabn ierir.
Deprem hesab zel konular da TS 500 - 2000 artnamesine gre uygulanacak ekilde
programa eklenmitir.

2.5 Kolonlarn Boyutlamas


Kolonlarn boyutlamasnda program gerekli boyuna donaty hesaplar, ya da eer boyuna
donat verilmise, kolon tama kapasitesine gre kolon kapasite oran olarak kolon gerilme durumunu greli olarak bildirir. Yapnn betonarme kolonlarnn boyutlama ilemi
aadaki admlar ierir:
Modelin btn farkl betonarme kesitleri iin eksenel yk - iki eksenli eilme karlkl etki yzeyleri oluturulur.
Her kolonun iki ucunda her bir yk kombinezonundan elde edilen arpanlarla artrlm eilme momentleri ve normal kuvvetler iin kapasite kontrol yaplr. Bu
adm ayn zamanda (eer bir donat tanmlanmamsa) 1.0 kapasite oran oluturacak donatnn da hesaplanmasnda kullanlr.
Karlkl etki yzeyinin oluturulmas kabul edilen ekil deitirme ve gerilme yayl
ile dier baz basitletirici kabullere dayanr. Geni bilgi 3. Blmde verilmitir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 9

2.6 Kiri-Kolon Birleim Blgelerinin Boyutlamas


Kiri-kolon birleim blgesinde yeterli dayanm bulunduunu salamak iin program,
kiri-kolon panel blgesindeki kayma gerilmelerini hesaplar ve kontrol eder.
Sadece birleim blgesinin altnda kolon bulunuyorsa bu nokta hesaplanr. Birleim
blgesinin malzeme zellikleri, noktann altndaki kolon ile ayn olduu kabul edilir.
Birleim hesab, kolonun ana ekseni ve tali ekseni dorultusunda uygulanr. Birleim
hesab aadaki admlar kapsar:
Panel blgesinin hesap gerilmesinin belirlenmesi
Birleimin etkin alannn hesab
Panel blgesinin gerilmesinin kontrolu
Birleim blgesi hesab 3. Blmde aklanmtr.

2.7 P-Delta Etkileri


Programn boyutlama algoritmalar, zmleme sonularnn P- etkilerini iermesini
gerektirir. P- etkileri yanal teleme yapamayan ya da aprazl ereveler ve yanal
teleme yapan ya da aprazsz ereveler iin farkl biimde yaplr. aprazl ereveler
iin P- etkisi bireysel eleman stabilitesi ile snrldr. aprazsz ereveler iin yanal
telenme etkileri de bireysel eleman stabilitesi etkisine ek olarak gznne alnmaldr.
Programda aprazl veya yanal telenme yapamayan erevelerdeki momentlerin sabit
veya hareketli yklerden olutuu varsaylmtr. aprazsz veya yanal telenme yapan
erevelerdeki momentlerin de dier btn tip yklerden olutuu varsaylmtr.
Bireysel eleman stabilite etkileri iin, momentler moment bytme katsaylar ile bytlr. 3. Blme baknz.
Yanal teleme yapan aprazsz erevelerde yanal telenme etkisi iin, P- etkileri gz
nne alndndan, program, bytmenin sonulara katlm olduunu varsayar. TS
500 de olduu gibi, P- zmlemesinden elde edilen moment ve kuvvetler, kolonun
bireysel stabilite etkisi iin, bir kez daha bytlr.
Program kullanclar, nceden hazr olan (default) zmlemede Programn P- etkileri
salanmam olduunu bilmeleri gerekir. Kullanc P- zmlemesi iin maksimum
iterasyon saysn girebilir. terasyon says nceden hazr (default) olarak 1. dir. Daha
fazla bilgi iin EK-A ya baknz.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 10

2.8 Elemanlarn Mesnetlenmemi Boylar


Kolon narinlik etkilerinin hesaba katlmas iin mesnetlenmemi kolon boylarna gerek
vardr. ki mesnetlenmemi boy vardr: l33 ve l22. Bunlar, kar gelen dorultularda
elemann mesnet noktalar arasndaki boyudur. l33 boyu 3-3 ekseni (esas eksen) dorultusunda kararszla, l22 boyu ise 2-2 ekseni (tali eksen) dorultusunda kararszla kar
gelir.
Normal olarak elemann mesnetlenmemi boyu, eleman boyuna yani END-I (I-UCU) ve
END-J (J-UCU) arasndaki uzakla eittir.
Bununla beraber program ayn kolonda birka eleman tek bir eleman gibi deerlendirip
boyutlama olana verir. Bu ilem esas ve tali eksenler iin ayr ayr uygulanabilir. Ayrntl bilgi iin EK-B ye baknz.
Kullanc elemanlarn mesnetlenmemi boylarn eleman-eleman esasna gre belirtme
seeneine sahiptir.

2.9 Veri Birimlerinin Seimi


Giri bilgilerinde ngiliz birimleri kullanlabildii gibi, SI ve MKS metrik birimleri de
kullanlabilir. Fakat artnameler belirli bir birim sistemine dayanrlar. Bundan sonraki
blmlerde sunulan btn eitlikler ve tanmlamalar, aksi belirtilmedike, bu zel birim
sistemine kar gelir. rnein, TS 500-2000 artnamesi mm-newton-saniye birimlerinde
yaynlanmtr. Bununla birlikte programla bir yapy tanmlama ve boyutlamada herhangi bir birim sistemi kullanlabilir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 11

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 12

3. Blm
Boyutlama Sreci

Bu blm, kullanc TS 500-2000 Boyutlama artnamesini setiinde programn


kulland betonarme kesit hesab ynteminin deiik ynlerini ayrntl olarak
aklamaktadr. Menden TS 500-2000 seildiinde bu ayn zamanda Trk Deprem Ynetmeliini III. ksm (TDY 2007) da iermektedir. Bu blmdeki eitlikler ve tanmlar kolaylk nedeniyle aksi gsterilmedike mm-newton-saniye
birimlerine gre dzenlenmitir.
lgili artnameyi iaret ederken uygun bir ksaltma yaplmtr. TS 500-2000
artnamesi TS olarak ve TDY deprem artnamesi ise EDP olarak geecektir.

3.1 Kullanlan Simgeler


Bu blmde kullanlan simgelerin listesi:
Ag

Tm beton alan, mm2

Ae

Kesitte enleme burulma donats (etriye) eksenleri iinde kalan


alan, mm2

As

ekme donats kesit alan, mm2

As

Basn donats kesit alan, mm2

Asl

Burulma iin gerekli boyuna donat, mm2

Aot /s

Burulma iin gerekli (elemann birim boyuna den) etriye kesit


alan, mm2/mm

Aov /s

Kesme kuvveti iin gerekli (elemann birim boyuna den) etriye


kesit alan, mm2/mm

As(gerekli)

Gerekli ekme donats alan, mm2

Ast

Kolon boyuna donats toplam alan, mm2

Asw

Kesme donats toplam alan, mm2

Asw/s

Birim boy iin kesme donats alan, mm2 /mm

Cm

Moment bytme arpann hesaplamak iin kullanlan kolon


eriliine bal katsay (Burkulmada moment katsays)

Ec

Beton elastisite modl, N/mm2

Es

Donat elastisite modl, 2105 N/mm2 kabul edilmitir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 13

Ig

Tm beton kesitinin arlk merkezinden geen eksene gre


eylemsizlik momenti, donat ihmal edilerek, mm4

Ise

Donatnn eleman kesitinin arlk merkezinden geen eksene


gre eylemsizlik momenti, mm4

Mesnetlenmemi temiz aklk, mm

M1

arpanlarla artrlm kolon u momentlerinin k, N-mm

M2

arpanlarla artrlm kolon u momentlerinin by, N-mm

Mc

Boyutlamada kullanlacak arpanlarla artrlm moment, N-mm

Mns

arpanlarla artrlm u momentinin yanal yerdeitirme olmadan meydana gelen blm, N-mm

Ms

arpanlarla artrlm u momentinin yanal yerdeitirme ile


meydana gelen blm, N-mm

Md

arpanlarla artrlm kesit momenti, N-mm

Md2

arpanlarla artrlm kesit momentinin 2 ekseni etrafndaki


bileeni, N-mm

Md3
Nb

arpanlarla artrlm kesit momentinin 3 ekseni etrafndaki


bileeni, N-mm
Dengeli ekil deitirme durumunda eksenel yk kapasitesi, N

Nk

Kolonun kritik burkulma yk, N

Nmax

zin verilen maksimum eksenel yk, N

N0

Sfr dmerkezlik durumunda eksenel yk kapasitesi, N

Nd

Kesitte arpanlarla artrlm eksenel yk, N

Vc
VE

Beton tarafndan tanan kesme kuvveti (Kesme dayanmna


beton katks), N
Tasarmda gznne alnan kesme kuvveti, N

VG+Q

Sabit ve hareketli yklerden oluan kesme kuvveti, N

Vmax

Bir kesitte izin verilen ve arpanlarla arttrlm en fazla kesme


kuvveti, N

Vp

Olas moment kapasitesinden hesaplanan kesme kuvveti, N

Vs

Donat tarafndan karlanan kesme kuvveti, N

Vd

Bir kesitte arpanlarla artrlm kesme kuvveti (Tasarm kesme


kuvveti), N

Edeer dikdrtgen basn blokunun derinlii, mm

ab

Dengeli donat durumunda basn blokunun derinlii, mm

amax

Basn blokunun izin verilen en fazla derinlii, mm

Eleman genilii, mm

bf

Etkili tabla genilii (T-kiri kesiti), mm

bw

Gvde genilii (T-kiri kesiti), mm

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 14

Tarafsz eksen derinlii, mm

cb

Dengeli donat durumunda tarafsz eksen derinlii, mm

Basn yznden ekme donatsnn merkezine olan mesafe, mm

Donat merkezine kadar beton rts kalnl, mm

ds

Deme kalnl (T-kiri kesiti), mm

emin

Minimum dmerkezlik, mm

fcd

Beton tasarm basn dayanm, N/mm2

fck

Beton karakteristik silindir basn dayanm, N/mm2

fctk

Beton karakteristik eksenel ekme dayanm, N/mm2

fyd

Boyuna eilme donats tasarm akma dayanm, N/mm2

fyk

Boyuna eilme donats karakteristik akma dayanm, N/mm2

fywd

Enine donat (kesme donats) tasarm akma dayanm, N/mm2

Kolon boyutu, mm

Etkin boy arpan

ue

Kesitte enleme burulma donat (etriye) eksenleri iinde kalan


alann evresi, mm

Kolon kesitinin eylemsizlik yarap, mm

Donat elii ar dayanm arpan

k1

Betonun basn bloku derinliini bulmak iin katsay

Rdns

arpanlarla artrlm maksimum eksenel sabit ykn arpanlarla artrlm toplam yke oran, rnein snme katsays.

Yanal yerdeitirmeye yol aan momentlerin bytme arpan

ns

Yanal yerdeitirmeye yol amayan momentlerin bytme arpan

Betonda birim boy ksalmas

cu

Betonda kullanlabilir maksimum basn birim boy ksalmas


(0.003 mm/mm)

Donat eliinde birim boy ksalmas

Malzeme katsays

mc

Beton iin malzeme katsays

ms

Donat iin malzeme katsays

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 15

3.2 Boyutlama Yk Kombinezonlar


Boyutlama yk kombinezonlar, belirtilen ykleme durumlarnn, yapnn kesit
hesaplarnda kullanlacak eitli birletirme ekilleridir. Program, betonarme ereve
tasarm iin nceden belirlenmi yk kombinezonlar retir. Kullanc, kendisi uygun
grd yk kombinezonlarn bunlara ekleyebilir veya deitirebilir veya silebilir.
Snrsz sayda yk kombinezonlar tanmlanabilir.
Bir yk kombinezonu tanmlayabilmek iin, nce bir veya birka ykleme durumlar
tanmlanmaldr. Bunlar yk arpanlaryla arttrlarak birletirilir ve yk kombinezonlar
retilir. Yk arpanlar, analiz sonucundaki kesit kuvvetlerine uygulanr ve her yk
kombinezonu iin yeni kesit kuvvetleri retilir. Bu ilemin dnda kalan bir konu; dinamik analiz modal kombinezonlarnda iaretler kaybolup hepsi pozitif olacandan
program, eksenel kuvvetlerin de ana ve tali dorultudaki momentlerin iaretlerini (+/-)
kullanarak sekiz yk kombinezonu retir.
Eer yap sadece sabit yk (G) ve hareketli yk (Q) tayorsa TS 500 de boyutlama
sadece bir yk kombinezonunu gerektirir, bu da 1.4 G +1.6 Q dur. Bununla birlikte, eer
yapda sabit ve hareketli yklere ek olarak rzgar (W) ve deprem (E) ykleri de varsa, ok
sayda yk kombinezonlarnn gz nne alnmas gerekir.
Program, her elemana isabet eden hareketli yklerin azaltma arpanlaryla ilenerek
eleman kesit kuvvetlerinin de azaltlmasna olanak salar.
Tasarm yk kombinezonlar analiz yk durumlarn yapnn kontrolu iin birletirilmesiyle meydana gelir. Eer yapya sabit yk (G), hareketli yk (Q), rzgar (W) ve deprem
(E) ykleri etkiyorsa, ayn zamanda rzgar ve deprem etkilerinin ift ynl olduu
dnlrse aadaki yk kombinezonlar tanmlanabilir (TS 6.2.6):
1.4G + 1.6Q

(TS 6.3)

0.9G 1.3W
1.0G + 1.3Q 1.3W

(TS 6.6)
(TS 6.5)

0.9G 1.0E
1.0G + 1.0Q 1.0E

(TS 6.8)
(TS 6.7)

Bunlar ayn zamanda TS 500-2000 kullanldnda otomatik olarak retilen yk kombinezonlardr. Kullanc, at yklerinde olduu zere, farkl arpanlarla kombine edilecekse ona gre gerekli deiiklikleri yapmaldr.
arpanlarla artrlm yklerde hareketli ykn payn azaltmak iin, hareketli yk
azaltma arpan, eleman hareketli yk kuvvetlerine eleman-eleman uygulanr.
TS 500-2000 artnamesini kullanrken, program, P-Delta analizinin yapldn farzeder.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 16

3.3 Malzeme Dayanm Snrlar


Betonun karakteristik basn dayanm, fck, 20 N/mm2 dan daha az olmamaldr. (TS
3.1.1, EDP 3.2.5.1). Donat akma gerilmesinin st snr, fy , 420 N/mm2 (EDP 3.2.5.3) ve
donat akma dayanmnn st snr, fyk ise 420 N/mm2 olarak alnmtr (EDP 3.2.5.3).
Program, daha fazla deer tanmland takdirde malzemenin dayanm st snrlarnn
kullanlmasn zorunlu klar. Bu zorunluluk, kiri, kolon ve demelerde eilme, kesme
ve burulma hesaplarnda program tarafndan uygulanr. Malzeme dayanmlarnn alt
snrlarnn salanmasnn kontrolundan kullanc sorumludur.

3.4 Hesap Dayanmlar


Betonun ve donatnn hesap dayanmlar, malzemenin karakteristik dayanmnn ksmi
malzeme katsays (mc ve ms) ile blnmesiyle salanr. Programda kullanlan deerler
yledir;
Donat iin ksmi emniyet katsays, ms = 1.15, ve

(TS 6.2.5)

Beton iin ksmi emniyet katsays, mc = 1.5.

(TS 6.2.5)

Bu katsaylar halihazrda programda ilgili denklem ve tablolara ilenmitir. Geri tavsiye


edilmez ama, program bu deerlerin deitirilmesine izin vermektedir. Deitirildii
takdirde, program bu deerleri tutarl olarak artnamenin gerekli grd her denklemde
ve dier ksmlarda kullanr.

3.5 Kolon Boyutlamas


Kullanc her betonarme kolon kesiti iin donat ubuu yerleimi geometrisini tanmlayabilir. Donat alan kullanc tarafndan verilirse program kolon kapasitesini kontrol
eder. Eer donat alan kullanc tarafndan verilmezse program kolon iin gerekli donat
miktarn hesaplar. Donat miktarlar, kolonlarda, kullancnn balangta tanmlad
saydaki ara kontrol noktalarnda hesaplanr veya kontrol edilir. Yapnn betonarme
kolonlar iin boyutlama ilemleri aadaki admlar ierir:

Modelin btn farkl betonarme kesitleri iin eksenel yk - iki eksenli eilme
karlkl etki yzeyleri oluturulur. Tipik bir karlkl etki yzeyi ekil 3-1 de
gsterilmitir. Donat tanmlanmamsa program karlkl etki yzeylerini izin
verilen donat oran snrlar arasnda oluturur. Kolonlarda bu oran %1 ila 4 (TS
7.4.1).

Her kolonun her boyutlama noktasnda her bir yk kombinezonundan elde edilen
arpanlarla artrlm iki eksenli (veya tek eksenli) eilme momentleri ve normal
kuvvetler iin kapasite oran veya gerekli donat alan hesaplanr. Gerekli donatnn
hesab yaplrken hedef kapasite oran kullanm oran olarak alnr.

Kolon kesme kuvveti donats hesaplanr.

Bundan sonraki drt alt blm yukarda sz edilen admlarla ilgili algoritmalar ayrntl
olarak anlatmaktadr.
ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 17

3.5.1 ki Eksenli Karlkl Etki Yzeylerinin Oluturulmas


Kolon kapasitesi karlkl etki hacm, saysal olarak boyutlu karlkl etki gme
yzeyinde oluturulmu bir dizi nokta olarak ifade edilir. Formlasyon, eksenel basn ve
iki eksenli eilmenin yan sra eksenel ekme ve iki eksenli eilme durumunun da hesaba
katlmasna imkan verir. Tipik bir karlkl etki diyagram ekil 3-1 de grlmektedir.
EKSENEL BASIN

Eri No. NRCV

Eri No. 1
Eri No. 2

EKSENEL EKME

ekil 3-1
Tipik Kolon Karlkl Etki Yzeyi
Bu noktalarn koordinatlar ekil 3-2 de gsterildii gibi, dorusal ekil deitirme
dzlemini kolon kesitinde boyutta dndrerek belirlenir. Dorusal ekil deitirme
diyagram maksimum beton birim ksalmasn cu , kesit st kenarnda 0.003 olarak
snrlar (TS 7.1). Formlasyon, tama gc yntemi ilkelerine dayanr (TS 7.1).
Donat eliindeki gerilme, elik ubuun birim uzamas ile elastisite modlnn arpm sEs olarak verilir ve donat akma dayanm fyd ile snrldr (TS 7.1). Her donat
ubuuna ait alan, ubuk merkezinin gerek yerinde verilir ve algoritma donat alannn
kolon kesitindeki dalm tarzyla ilgili, edeer elik tp veya silindir gibi, herhangi bir
basitletirme kabul yapmaz. ekil 3-2 ye bakn.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 18

cu

cu
cu

cu

cu
cu

ekil 3-2
Karlkl Etki Yzeylerinin Oluturulmas iin dealletirilmi ekil Deitirme Yayl

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 19

0.85 f cd

eccu==0.003
0.003

d'
c

(i) ConcreteKesit
Section
Betonarme

1
Cs

es1

a= k

2
Cs

es2

es3

Ts3

es4

Ts4

(ii) Strain Diagram


ekil Deitirme
Diyagram

1c

(iii) Stress
Diagram
Gerilme
Diyagram

ekil 3-3
Bir kolon kesidinde ekil deitirme ve gerilme yaylnn kabul
Beton basn gerilme bloku, ekil 3-3 de grld gibi, 0.85 fcd gerilme deerine sahip
bir dikdrtgen olarak kabul edilir (TS 7.9.1).
Karlkl etki algoritmas, basn blgesinin donatlmas ile azalan beton alann hesaba
katan dzeltmeyi yapar. Edeer dikdrtgen basn blokunun derinlii, a
a = k1 c

(TS 7.1)

burada c, basn blgesindeki ekil deitirme diyagramnn tarafsz eksen


derinliidir, ve,
k1 = 0.85 0.006 ( f ck 25 ) ,

0.70 k1 0.85.

(TS 7.1, Tablo 7.1)

mc ve ms, malzeme katsaylarnn etkileri, karlkl etki yzeylerinin oluturulmasnda dikkate alnmtr.
nceden tanml mc ve ms deerleri programda bulunmaktadr fakat
Seenekler - Preferences mensnden deitirilebilir.
Maksimum eksenel yk Nr(max), arpanlarla arttrlm sabit ve hareketli ykler
iin (1.4G+1.6Q);
Nr(max) = 0.6 fck Ag

(TS 7.4.1)

ile ve sabit, hareketli ve deprem ykleri iin (G+Q+E);


Nr(max) = 0.5 fck Ag
ile snrlandrlmtr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 20

3.5.2 Kolon Kapasitesinin Kontrol


Kolon kapasitesi, her kolonun her kontrol noktasnda yk kombinezonlarnn herbiri iin
kontrol edilir. Bir kolonun bir kontrol noktasnda, bir yk kombinezonu iin kontrol
yaplrken aadaki admlar gerekletirilir:
Tanmlanm yk kombinezonlar arpanlar ve ykleme durumu zmlemelerinden,
arpanlarla artrlm momentler ve kuvvetler belirlenerek Nd , Md2 ve Md3 deerleri
elde edilir.
Kolon momentleri iin moment bytme arpanlar belirlenir.
arpanlarla artrlm momentlere moment bytme arpanlar uygulanr. Eksenel
kuvvet ve iki eksenli moment takmnn tanmlad noktann karlkl etki hacmi
iinde kalp kalmad belirlenir.
arpanlarla artrlm momentler ve kar gelen bytme arpanlar herbir kolonun
yanal yer deitirmeli veya yanal yer deitirmesiz olarak tantlmasna baldr.
zleyen paragrafta yukarda sz geen admlara ilikin algoritmalar ayrntl olarak
aklanmtr.
3.5.2.1 arpanlarla Arttrlm Moment ve Kuvvetlerin Belirlenmesi
Belirli bir yk kombinezonu iin artrlm ykler, Nd , Md2 ve Md3 veren btn ykleme
durumlarna, kar gelen yk arpanlar uygulanarak elde edilir. Eer gerekiyorsa,
artrlm momentler, yanal yerdeitirmesiz kolonlarda, h kolonun ilgili dorultudaki
boyutu olmak zere, (15 mm + 0.03h) minimum dmerkezliini elde etmek iin daha da
artrlr (TS 6.3.10). Burada h kolonun ykleme ynndeki boyutudur. Minimum
dmerkezlik her iki dorultuda ayn anda uygulanr. Minimum dmerkezlikten oluan
momentler ikinci mertebe etkileri iin ayrca arttrlr (TS 6.3.10, 7.6.2).
3.5.2.2 Moment Bytme arpanlarnn Belirlenmesi
Moment bytme arpanlar, yanal yerdeitirmeye yol aan (genel kararllk etkisi) s
ve yanal yerdeitirmeye yol amayan (bireysel kolon kararllk etkisi) ns olarak ayr
ayr hesaplanr. Ayrca, esas ve tali dorultudaki moment bytme arpanlar da genelde
farkldr. (TS 7.6.2.5, 7.6.2.6).
zmlemeden elde edilen momentler iki bileene ayrlr: Yanal yerdeitirmeli (Ms) ve
yanal yerdeitirmesiz (Mns) bileenler. (ns) alt indisi ile iaretlenen yanal
yerdeitirmesiz momentler byk ounlukla arlk yklerinden kaynaklanr. Yanal
yerdeitirmeli bileenler (s) alt indisi ile gsterilmilerdir. Yanal yerdeitirmeli
momentler daha ok yanal yklerden kaynaklanrlar ve yanal yerdeitirmenin nedenine
baldrlar.
Her bir kolon ya da bir kattaki kolon elemanlar iin herhangi bir kontrol noktasnda iki
eksendeki bytlm momentler;
M2 = Mns + s Ms

(TS 7.6.2.5)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 21

eklinde elde edilebilir. s arpan yanal yerdeitirmeye (side-sway) neden olan momentler iin bytme arpandr. Yanal yerdeitirmeli momentler iin bytme arpan
Ms ve Mns moment deerleri ikinci mertebe elastik (P-) zmlemesinden elde edildiinden, 1.0 olarak alnmtr (TS 7.6.1). P- analizi ile ilgili daha fazla bilgi iin EK-A
ya baknz.
P- analizi iin, yk kombinezonu 1.4 (Sabit yk) + 1.6 (Hareketli Yk) e kar gelmelidir. White ve Hajjar (1991) e baknz. Kullanc, TS 6.3.7 de gsterildii gibi atalet
momenti iin azaltma arpanlarn kullanmaldr. Programda ntanml olarak atalet
momenti arpan 1.0 alnmtr.
Hesaplanan momentler tekil kolon burkulma etkisi iin (TS 7.6.2.5), ns yanal yerdeitirmesiz moment bytme arpan ile aadaki gibi bir kez daha bytlmtr.
Mc= ns Mns

(TS 7.6.2.5)

Burada Mc boyutlamada kullanlacak artrlm moment deeridir.


Kolonun esas ve tali ekseni ile ilikili olan, yanal yerdeitirmesiz bytme arpan ns

ns =

Cm
1 1.3

Nd
Nk

1.0

eklinde verilir (TS 7.6.2.5, Eitlik: 7.24). Burada

Cm = 0.6 + 0.4

M1
0.4 dir.
M2

(TS 7.6.2.5, Eitlik: 7.25)

M1 ve M2 kolonun ularndaki momentler olup, M2 saysal olarak M1 den byktr.


Burada M1 / M2 tek erilikli eilmede pozitif ve ift erilikli eilmede negatiftir. Cm iin
yukarda verilen bant, mesnetler arasnda uygulanm herhangi bir yanal yk olmadnda geerlidir. Eer aklkta yanal yk varsa veya boy kullanc tarafndan deitirilmise veya dier durumlarda Cm =1 dir. Cm deeri kullanc tarafndan
eleman-eleman esasna gre deitirilebilir.
Nk =

2 EI
(klu ) 2

(TS 7.6.2.4, Eitlik: 7.19)

olup, k gvenli yanda kalmak zere 1 alnr, ancak program bu deerin kullanc tarafndan deitirilmesine olanak tanr. (TS 7.6.2.2). lu , kolonun elme dzlemindeki
tutulmam boyu olarak alnr. Kolonun tali ve ana ekseni dorultusundaki tutulmam
(iki adet) boylar l22 ve l33 , EK-B ekil B-1 de gsterilmitir. Bunlar elemann mesnet
noktalar arasndaki temiz aklklardr.
Programn tutulmam kolon boylarn nasl hesaplad konusunda daha fazla bilgi iin
EK-B ye baknz. Program, kullanclara tutulmam boy oranlarn (ana ve tali eksenler
dorultusundaki tutulmam boylarn toplam boya oranlar) deitirme olana salar.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 22

EI kolonun belirli bir dorultusuna kar gelmek zere


EI =

Rm =

0.4 Ec I g
1 + Rm

maksimum arttr. eksenel sabit yk


maksimum arttr. eksenel toplam yk

(TS 7.6.2.4, Eitlik: 7.21)

(TS 7.6.2.4, Eitlik: 7.22)

Bytme arpan ns pozitif bir say olmal ve 1.0 den byk olmaldr. Bu nedenle Nd ,
Nk /1.3 den kk olmaldr. Eer Nd , Nk /1.3 den byk ya da ona eit bulunursa, gme
durumu bildirilir.
Yukardaki hesaplar kolonun ana ve tali dorultularndaki mesnetlenmemi boylarn
kullanarak ayr ayr uygulanr. Bunun anlam, n, ns, Cm, k, lu, EI, ve Rm ana ve tali
eilme dorultularnda farkl deerler kabul ederler.
Programdaki kabuller belirli bir eleman iin yeterli deilse, kullanc s ve ns deerlerini
ak olarak belirtebilir.
3.5.2.3 Kapasite Orannn Belirlenmesi
Elemann gerilme durumunun bir ls olarak, bir kapasite oran hesaplanr.
Kapasite oran esasnda, kolonun tama gcne nispetle kolonun gerilme durumunu greli olarak gsteren bir katsaydr.

Kolon kapasitesini kontrol iin karlkl etki diyagramna girmeden nce Nd , Md2 ve Md3
elde etmek zere moment bytme arpanlar artrlm yklere uygulanr. (Nd , Md2 ,
Md3) noktas, ekil 3.4 te L noktas olarak gsterildii gibi, karlkl etki blgesine yerletirilir. Eer nokta karlkl etki hacmi iinde yer alyorsa eleman kesit kapasitesi yeterlidir. Fakat, nokta karlkl etki hacmi dnda yer alyorsa, kolondaki gerilme fazladr.
Bu kapasite oranna L noktasn yerletirip C noktasnn yerini belirleyerek eriilir. C
noktas OL izgisinin (da doru uzatlrsa) gme yzeyini kestii nokta olarak
tanmlanr. Bu nokta, gme yzeyini tanmlayan noktalarn boyutlu dorusal enterpolasyonu ile elde edilir (ekil 3.4 e bakn) Kapasite oran CR, OL/OC oran ile verilir.

Eer OL = OC (veya CR = 1) ise nokta karlkl etki yzeyinin tam stnde yer alr
ve elemandaki gerilme, kapasitesi kadardr.
OL < OC (veya CR < 1) ise nokta karlkl etki hacminin iinde yer alr ve eleman
kapasitesi yeterlidir.
OL > OC (veya CR > 1) ise nokta karlkl etki hacminin dnda yer alr ve elemandaki gerilme fazladr.
Her yk kombinezonu iin hesaplanan CR deerlerinin en by, kolondaki her
kontrol noktas iin, Nd , Md2 ve Md3 takm ve kar gelen yk kombinezon numarasyla birlikte verilir.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 23

Eksenel Basn

ekil 3-4
Kolon Kapasite Orannn Geometrik Gsterilii

3.5.3 Gerekli Donat Alan


Donat alan tanmlanmamsa program (kolon kapasite oran = donatdan faydalanma
katsays snr) na eit olacak ekilde donaty hesaplar. Bu, ndeer olarak 0.95 tir.

3.5.4 Kolon Kesme Kuvveti Donatsnn Hesab


Kesme kuvveti donats, kolonun byk ve kk eksen dorultularndaki her yk
kombinezonu iin hesaplanr. Belirli bir dorultudaki kesme kuvvetleri ile, belirli bir yk
kombinezonunda, belirli bir kolonun kesme kuvveti donats hesab aadaki aamalarla
yaplr:

Kesite etki eden, arpanlarla artrlm, Nd ve Vd kuvvetleri belirlenir. Nd , Vc nin


hesaplanmas iin gereklidir.
Yalnz beton tarafndan tanabilecek Vc kesme kuvveti belirlenir.
Fark kuvveti tamak iin gereken donat miktar hesaplanr.

zel ve orta dzeyde (Sneklik dzeyi yksek) moment karlayc erevelerde,


kolonlarn kesme kuvvetine gre kontrollar da arpanlarla arttrlm kesme kuvvetlerine
ek olarak erevelerin muhtemel maksimum moment karlama ve orta derecede moment
karlamalarna baldr. (TS 8.1.4, EDP 3.3.7. 3.7.5). Eksenel kuvvetlerin kolon moment
kapasitelerine etkisi dikkate alnmtr.
zleyen alt blmde yukarda sz edilen aamalarla ilgili algoritmalar ayrntl olarak
aklanmtr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 24

3.5.4.1 Kesit Kuvvetlerinin Belirlenmesi

Sradan moment karlayc ereve (Sneklik dzeyi normal sistem) kolonunun


kesme kuvveti donatsnn hesabnda, belirli bir dorultudaki belirli bir yk kombinezonu iin olan kuvvetler, yani Nd eksenel kuvveti ve Vd kesme kuvveti, program zmleme ykleme durumlarn, kar gelen yk kombinezonu arpanlaryla
artrarak elde edilir.
zel ve orta dzeyde moment karlayc ereve (Sneklik dzeyi yksek sistemlerde) kesme kuvveti donats hesabnda, sradan moment karlayc ereveler
iin yaplanlara ek olarak kolonun kesme kuvveti kapasitesi kontrol edilir. Kolondaki maksimum hesap kesme kuvveti (hesapta kullanlacak kesme kuvveti), Vd ,
kolonda meydana gelebilecek maksimum kuvvetleri dikkate alarak tayin edilir.
Her kolon iin ana ve tali dorultuda olmak zere iki kesme kuvveti kapasitesi
hesaplanr. Birincisi kolonun muhtemel maksimum moment kapasitesine baldr.
kincisi ise kolona birleen kirilerin muhtemel maksimum moment kapasitesine
gre hesaplanr. Tasarma esas alnan kesme kuvveti bu iki deerden k olarak
alnr fakat tasarm yk kombinezonlarnda arpanlarla arttrlm kesme
kuvvetinden az olamaz.
Vd = min {Vec, Veb } Vd, arttrlm

(EDP 3.3.7.1, Eitlik 3.5)

burada

Vec = Kolonun her iki ucundaki muhtemel maksimum eilme dayanmna


bal kesme kuvveti kapasitesi.

Veb = Kolona birleen kirilerin muhtemel maksimum


dayanmna bal kesme kuvveti kapasitesi.

moment

Kolonun tasarma esas olan kesme kuvveti Vec yi hesaplarken, kolonun iki
ucundaki muhtemel maksimum eilme kapasitesi, G+Q+E durumuna kar gelen
eksenel yk esas alnarak hesaplanr. Kolonun bir ucunda saat ynnde ve dier
ucunda saatin tersi ynnde dnme bir adet kesme kuvveti retir. Bunlarn tersine
dorultuda bir uygulama da dier bir kesme kuvveti kapasitesi retir. Bu ynlerin
her ikisi de kontrol edilir. Bu iki deerden maksimum olan Vec olarak alnr.
Her yk kombinezonu iin arpanlarla artrlm Nd eksenel yk hesaplanr. Sonra
eksenel Nd yk etkisi altnda kolonun belirli bir dorultudaki M +pr ve M -pr pozitif
ve negatif moment kapasiteleri kar gelen dorultuda tek eksenli karlkl etki
diyagramndan hesaplanr. Bundan sonra kesme kuvveti kapasitesi kolonun her iki
ucuna hesaplanm olan muhtemel maksimum moment snr dayanmlarn
etkileyerek bulur.
Bu nedenle Ve hesaplanm olas moment kapasitelerinin kolonun iki ucuna zt
ynlerde uygulanmasyle elde edilen kesme kuvvetidir. Bu nedenle Vce bu, Vce1 ve
Vce2 deerlerinin bydr.

Vec = max Vec1 ,Vec2 0.22 f cd Aw

(EDP 3.3.7.1, 3.3.7.5)

burada,

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 25

V =
c
e1

M I + M J+

(EDP 3.3.7.1, Fig. 3.3,3.5)

M I+ + M J
V =
,
L

(EDP 3.3.7.1, Fig. 3.3, 3.5)

c
e2

Burada
M +I, M -I

= elik akma gerilmesi fyd ve beton dayanm fcd alnarak hesaplanan kolonun I ucunda pozitif ve negatif muhtemel moment
kapasiteleri,

M +J, M -J

= elik akma gerilmesi fyd ve beton dayanm fcd alnarak hesaplanan kolonun J ucunda pozitif ve negatif muhtemel moment
kapasiteleri,

Kolonun serbest akldr.

Kolon kesitinin kontrolu isteniyorsa, karlkl etki yzeylerinde kullancnn ngrd


kesit donats kullanlr. Eer kolon kesitinin tasarm istenmise kolonun eilmeye gre
(P-M-M) tasarm tamamlandktan sonra donat alanlarnn zarf hesaplanr. Bu donat
alan zarf karlkl etki yzeyinde kullanlr.
Kolon kesiti prizmatik deil ve deiken ise, istee gre kullanc tarafndan her iki uta
ngrlen donat kullanlr veya her iki utaki kesitlerin tasarm yaplr. Kullanc
uzunluk orann deitirirse tm kolon boyu kullanlr, aksi halde temiz aklk kullanlr.
Bu ikinci durumda kesme kapasitesini tayin etmek iin hem pozitif hem de negatif
moment kapasitesi kullanlr.
Kolonlarla birleen kirilerin eilme dayanmlarna bal kolonda kesme tasarmna esas
olacak kuvvetin Veb hesabnda, program, kolonun st noktasna birleen her kiriin
muhtemel maksimum pozitif ve negatif moment dayanmlarn hesaplar. Bundan sonra
kiri momentlerinin toplam bu noktann dnmeye kar tepkisi olarak hesaplanr.
Hemsaat ynnde, hem de saat ynnn tersi ynndeki tepkiler ayr ayr hesaplanr ve
bu hesap kolon ana ekseni ve tali eksen iin yaplr. Kolondaki kesme kuvveti, moment
sfr noktasnn altnda ve stnde oluacak ve kolon orta blgesinde bulunaca
kabulyle yklerin ters dorultuda etkimesi de aratrlarak, tasarm, her iki durumdan
retilen dm noktas kesme kuvvetlerinin maksimumuna gre tamamlanr.

Veb = max Veb1 ,Veb2

(EDP 3.3.7.1, Fig. 3.3, 3.5)

burada,
Veb1 = Birleim blgesi saat ynnde dndnde kirilerin muhtemel
maksimum eilme dayanmna bal kolon kesme kapasitesi,
Veb2 = Birleim blgesi saatn tersi ynnde dndnde kirilerin muhtemel
maksimum eilme dayanmna bal kolon kesme kapasitesi,
Veb1 =

M r1
,
H

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 26

Veb2 =

Mr2
,
H

M r1 = Birleim blgesi saat ynnde dndnde kiri moment tepkilerinin


toplam,
M r 2 = Birleim blgesi saatin ters ynnde dndnde kiri moment tepkilerinin toplam,

H=

Kolon moment sfr noktalar ara mesafesi. Birleim blgesinin altndaki


ve stndeki kolon yksekliklerinin ortalamasdr. Birleim blgesinin
st ksmnda kolon yoksa H, alttaki kolon yksekliinin yars kadar
alnr.

ekil 3-5 de gsterilen durumda, Ve1 aadaki ekilde hesaplanabilir;


Veb1 ==

M uL + M uR
H

Burada, ekil 3-5 te gsterilen kolon moment sfr noktalar, kolon u mesnet
noktalarnn ortas olarak alnmtr. H ise alt ve st kolon yksekliklerinin
ortalamasdr. Birleim blgesinin st ksmnda kolon yoksa H, alttaki kolon
yksekliinin yars kadar alnr.
Veb ifadesi, ana ve tali eksen dorultusundaki kesme kuvvetlerinin belirlenmesinde
kullanlr. Hesaplanan kesme kuvveti birleim blgesinin altndaki kolonun
boyutlamasnda kullanlr. Eer kiriler ana ve tali eksenlerde bulunmazlarsa
eilme kapasitelerinin uygun olan bilekeleri kullanlr. Eer kiri, kolon ana
eksenden as kadar dnmse Mr1 ve Mr2 nin hesabnda kiriin eilme
dayanmnn uygun olan bilekeleri Mpr cos veya Mpr sin kullanlr.
Ayrca, kolon yerel aksna gre ve kiriin konumuna gre pozitif ve negatif
moment kapasiteleri kullanlr.
Orta dzeyde moment karlayc erevelerde (Sneklik dzeyi yksek
sistemler) kolon kesme kuvveti kapasitesi sradan moment karlayc erevelerde
yaplana ek olarak, kesme kuvveti kapasitesi, nominal u moment kapasiteleri ve
arttrlm dey ykle elde edilen nominal hesap kesme kuvveti ile karlatrlr.
Vd 0.22 Aw f cd

(EDP 3.3.7.5, 3.7.5.3, Eitlik 3.5)

Burada, Ve kolonun ve ona birleen kirilerin muhtemel moment kapasitelerinden


hesaplanan kolonun kesme kuvveti kapasitesidir.

Ve = min Vec ,Veb

(EDP 3.4.5.1, 3.4.5.2)

Burada, Vec sadece kolon ularnn muhtemel eilme dayanmna bal olarak
kolonun kesme kuvveti kapasitesidir. Veb

ise sadece kolona birleen kirilerin

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 27

muhtemel eilme dayanmlarna bal olarak, kolonun kesme kuvveti kapasitesidir.


Vec ve Veb nin hesab zel moment karlayc erevelerde gsterildii gibidir.
Sradan moment karlayc erevelerde (Sneklik dzeyi normal
sistemler), bu ekildeki kolonlarn kesme kapasitesi arpanlarla arttrlm kesme
kuvvetine bal olarak kontrol (tahkik) edilir.

MOMENT
SIFIR
NOKTASI

STTEK
KOLON
KOLON
YKSEKL

KRN
ST YZ

PANEL
BLGES

ALTTAK
KOLON
MOMENT
SIFIR
NOKTASI

GRN
ekil 3-5
Kolon Kesme Kuvveti Vd
3.5.4.2 Beton Kesme Kuvveti Kapasitesinin Belirlenmesi

Nd ve Vd hesap kuvveti takm belirliyken, beton tarafndan tanan kesme kuvveti Vc


aadaki ekilde hesaplanr;
Kolon eksenel basnca maruzsa yani Nd pozitifse

Nd
V cr = 0 .6 5 f ctd b w d 1 +

Ag

(TS 8.1.3, Eitlik: 8.1)

ve burada (Nd daima pozitif olmal),


ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 28

Eksenel basn iin: = 0.07


Eksenel ekme iin: = - 0.3
ekme gerilmesi < 0.5 N/mm2 ise = 0

V c = 0 .8V cr ,

(TS 8.1.4, Eitlik: 8.4)

zel moment karlayc erevelerin (Sneklik dzeyi yksek sistemler)


kesme kuvveti donats hesabnda, deprem etkisini de ieren katsaylarla artrlm
eksenel basn kuvveti Nd kkse (Nd < 0.05 fck Ag / 20) ve eer depremin katks olarak
bulunan kesme kuvveti VE eleman boyunca katsaylarla artrlm Vd toplam kesme
kuvvetinin yarsndan fazla (VE 0.5 Vd) ise ve kontrol noktas dm noktasnn
yznden itibaren l0 mesafesinin iinde ise Vc sfr alnr (EDP 3.7.6). Kesme
kapasitesine gre boyutlamada not olarak; kinci art otomatik olarak salanr, nk VE,
nin tamamen depremde oluaca kabul edilir. lo boyu kolonun temiz aklnn altda
biri, kolon kesidi genilii veya 500 mm boyutlarndan en by olarak alnr. (EDP
3.3.4.1, 3.3.7.6).

Kesme Kuvveti
Dorultusu
DKDRTGEN

DARESEL DONATILI KARE

DARESEL

ekil 3-6 Kesme Kuvveti Alan, Acv

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 29

3.5.4.3 Gerekli Kesme Kuvveti Donatsnn Belirlenmesi

Vd ve Vc belirli iken s aralnda dikdrtgen ve dairesel kolonlar iin gerekli olan kesme
kuvveti donats;
Kesme kuvveti st snr;

Vmax = 0.22 f cd Aw

(TS 8.1.5b, EDP 3.3.7.5)

Birim boydaki gerekli kesme kuvveti donats, Av /s, aadaki ekilde

hesaplanr:
Eer Vd Vcr , ise
Asw
f
= 0.3 ctd bw ,
s
f ywd

(TS 8.1.5, Eitlik 8.6)

Eer, Vcr < Vd Vmax , ise


Asw (Vd Vc )
=
,
s
f ywd d

(TS 8.1.4, Eitlik 8.5)

Asw
f
0.3 ctd bw
s
f ywd

(TS 8.1.5, Eitlik 8.6)

Eer Vd > Vmax , ise yetersizlik durumu bildirilir .

(TS 8.1.5b)

Dikdrtgen kesit iin nceki ifadelerde, bw kolonun geniliidir. d ise kolonun etkin
derinliidir. Dairesel kolon kesiti iin, bw yerine kolonun d ap D, alnr. d nin yerine
0.8D kullanlr ve Aw nn yerine toplam kesit alan geer.
Vd izin verilen maksimum deeri (Vmax) aarsa betonarme kesiti bytlmelidir. (TS
8.1.5b).
Tm tasarm yk kombinezonlarndan hesaplanan Asw s deerlerinin maksimumu kolonun ana ve tali eksenleri iin rapor edilir.
Program tarafndan rapor edilen gerekli kesme kuvveti donatlar tamamen kesme dayanmna bal olarak tayin edilmitir. Gerekli minimum etriye miktar, hacmsal gerekli
donat miktarlar ve benzeri artlar kullanc tarafndan aratrlmaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 30

3.6 Kiri Boyutlamas


Betonarme kirilerin boyutlamasnda program, kiri eilme momentleri ve kesme
kuvvetleri, yk kombinezonu arpanlar ve aada aklanan dier kriterlere dayanarak
eilme ve kesme kuvveti iin donat alanlarn hesaplar ve verir. Donat gereksinimleri,
kiri akl boyunca, kullancnn tanmlad sayda boyutlama-kontrol noktalarnda
hesaplanr.
Btn kiriler, sadece, esas eilme ekseni dorultusunda eilme momenti, kesme kuvveti
ve burulma momenti iin boyutlandrlrlar. Eksenel kuvvet ve ikincil dorultuda eilme
momenti gibi kirite bulunabilecek etkiler, programdan bamsz olarak kullanc tarafndan aratrlmaldr.
Kiri boyutlamas aadaki aamalarda yaplr:

Kiriin eilme donats hesab

Kiriin kesme kuvveti donats hesab

Kiriin burulma momentinin hesab

3.6.1 Kiriin Eilme Donats Hesab


st ve alttaki eilme donats, kiri akl boyunca, kontrol-boyutlama noktalarnda
hesaplanr. Belirli bir kiriin belirli bir kesitinde esas eilme dorultusundaki moment
iin donat hesabnda aadaki admlar szkonusudur:

arpanlarla artrlm maksimum momentlerin belirlenmesi


Donat alannn belirlenmesi

3.6.1.1 arpanlarla Arttrlm Maksimum Momentlerin Belirlenmesi

zel, orta ve sradan moment karlayc betonarme ereve kirilerinin eilme donats
hesabnda kiriin her kesitinde, her yk kombinezonu iin olan arpanlarla artrlm
momentler, zmleme ykleme durumlarna kar gelen momentleri, kar gelen yk
arpanlar ile arparak elde edilir.
Daha sonra tm yk kombinezonlarndan elde edilen maksimum pozitif ve maksimum
negatif arpanlarla artrlm momentleri iin kesit hesab yaplr. Negatif momentler st
donaty verir. Bu durumlarda kiri daima dikdrtgen kesit gibi hesaplanr. Pozitif momentler alt donaty verir. Bu durumlarda kiri dikdrtgen kesit olarak hesaplanabildii
gibi T kesit gibi de hesaplanabilir.
3.6.1.2 Gerekli Eilme Donatsnn Belirlenmesi

Eilme donats hesab ileminde program ekme ve basn donatlarn hesaplar. Basn
donats, uygulanan hesap momenti kesitin tek donatl moment kapasitesinden byk
olduunda eklenir. Kullanc basn donatsn koymamak zere kiriin yksekliini,
geniliini ya da beton kalitesini artrma seeneine sahiptir.
Boyutlama ilemi, ekil 3-7 de grlen basitletirilmi dikdrtgen gerilme blouna dayanr (TS 7.1). Uygulanan moment hesaplanm olan bu dengeli durum moment kaETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 31

pasitesini atnda, ek momentin basn donats ve ilave ekme donats tarafndan


tanaca kabul ile, basn donats alan hesaplanr.
Programda kullanlan, dikdrtgen ve tablal kesitlerin (L ve T kesitler) boyutlama ilemi
takibeden blmlerde zetlenmitir. Hesap eksenel kuvvetinin (0.1 fck Ag) yi amad
varsaylmtr, yani btn kiriler sadece esas dorultudaki eilme ve kesme kuvvetine
gre hesaplanr (TS 7.3).
3.6.1.2.1 Dikdrtgen Kesit Hesab
ecu==0.003
0.003

0.85f cd

Cs

A's

d'

a = k1 c

es

As
(i)
BEAM
Kiri
Kesiti
SECTION

Ts

(ii) STRAIN Diyagram


Birim Boy Deitirme
DIAGRAM

Tc

(iii) STRESS
Gerilme
Diyagram
DIAGRAM

ekil 3.7
Dikdrtgen Kesitin Boyutlamas

arpanlarla artrlm negatif veya pozitif bir Md momenti (yani st ya da alt donat hesab)
iin basn blokunun a derinlii (ekil 3.7),
a = d d2

2 Md
0.85 fcd b

olarak verilir.

(TS 7.1)

Basn blgesinin maksimum derinlii, cb beton basn dayanmnn ve donatnn ekme


gerilmesinin snrlandrlmas esasna gre (TS 7.1) eitliine gre hesaplanr:
cb =

cu Es

cu Es + f yd

Basn blounun izin verilen en byk derinlii:


amax = 0.85 k1 cb
k1 = 0.85 - 0.006 (fck 25),

(TS 7.11, 7.3, Eitlik: 7.4) burada,


0.70 k1 0.85 ,

(TS 7.1, Tablo:7.1)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 32

Eer a amax ise, ekme donats alan


As =

Md

a
f yd (d )
2

ile verilir. Bu donat Md pozitifse alta, Md negatifse ste konulmaldr.


Eer a amax ise basn donats gereklidir (TS 7.1) ve aadaki gibi hesaplanr:
- Sadece betonun oluturduu basn kuvveti:
C = 0.85 fcd b amax

(TS 7.1)

Beton basn kuvveti ve ekme donats ile salanan moment:


M dc = C (d

amax
)
2

- Bu durumda basn donats ve ekme donats tarafndan karlanan moment:


M ds = M d M dc
- Bylece gerekli basn donats alan:
As =

M ds
'
s

0.85 f cd

) ( d d )

ve burada

cmax d
f yd .
cmax

s' = Es cu

(TS 7.1)

- Beton basn kuvvetini dengelemek iin gereken ekme donats


As1 =

M ds
a
f yd (d max )
2

ve basn donatsn dengelemek iin gerekli ekme donats


As 2 =

M ds
f yd (d d )

dir.

Bu nedenle, toplam ekme donats As = As1 + As 2 ve toplam basn donats As olur.


Eer M d pozitifse As alta As ste konmal, M d negatifse tersi yaplmaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 33

3.6.1.2.2 Tablal (T) Kesitli Kiri Hesab

T Kirii hesabnda basitletirilmi gerilme blokunun (ekil 3-8) tabla blgesinde basn
altnda bulunduu yani pozitif moment varl kabul edilir. Eer moment negatif (-) ise
tabla dikkate alnmaz nk ekme alr. Bu durumda ekil 3-8 deki basitletirlmi gerilme blokunun basn altnda olduu kabul edilir.
0.003
ecu=
=0.003

ds

bf

d'

fs'

As'

0.85f cd

0.85f cd

Cs

Cf

c
d
Cw

es

As

Ts

Tf

Tw

bw

Birim
Boy
(ii)
STRAIN
DIAGRAM
Deitirme

(i) BEAM
Kiri
Kesiti
SECTION

Diyagram

Gerilme
(iii)
STRESS
DIAGRAM
Diyagram

ekil 3.8
Tablal (T-Kesit) Boyutlamas
Kiri tablas negatif moment etkisi altndaysa:
arpanlarla artrlm negatif moment Md iin kesit hesabnda, (yani st donat hesabnda), donat alan hesab aynen yukarda dikdrtgen kesitlerde olduu gibidir, yani
tablal kesit giri bilgilerini kullanmaya gerek yoktur.
Kiri tablas pozitif moment etkisi altndaysa:
Md > 0 ise basn blokunun derinlii:

a = d d2

2M d
0.85 f cd b f

Basn blgesinin maksimum derinlii, cb beton basn dayanmnn ve donatnn ekme


gerilmesinin snrlandrlmas esasna gre (TS 7.1) eitliine gre hesaplanr:
cb =

cu Es

cu Es + f yd

(TS 7.1)

Basn blounun izin verilen en byk derinlii:


amax = 0.85 k1 cb

(TS 7.11, 7.3, Eitlik: 7.4)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 34

burada,
k1 = 0.85 - 0.006 (fck 25),

0.70 k1 0.85 ,

(TS 7.1, Tablo:7.1)

Eer a d s ise As in hesabnda bundan sonraki admlar, biraz nce dikdrtgen


kesit hesab iin tanmlananlarn ayndr. Ancak bu durumda hesapta kiri genilii
olarak tabla genilii (bf) alnr. Basn donats gerekip gerekmeyecei, a > amax
olup olmadna baldr. ekil 3-8.
Eer a > d s ise As in hesab iki blmde yaplr. ekil 3-8 de grld gibi, birinci
blm tabladaki basn kuvveti Cf yi dengelemek iin ve ikinci blm gvdedeki
basn kuvveti Cw yi dengelemek iindir. Cf ;

C f = 0.85 f cd b f bw * min ( d s , amax )

bants ile verilir. Bu nedenle As1 =

blm M df = C f d

min ( d s , amax )

(TS 7.1)

Cf
f yd

ve Md nin tabla tarafndan karlanan

ile verilir.

Bu durumda M d nin geri kalan ve gvde tarafndan karlanacak olan blm


M dw = M d M df

olarak bulunur. Gvde bw ve d boyutlu bir dikdrtgen olduundan buna ait basn
bloku derinlii aadaki gibi bulunur:
a1 = d d 2

Eer a1 amax
As 2 =

2 M dw
0.85 f cd bw

ise ekme donats alan

M dw
a

f yd d 1
2

(TS 7.1)
(TS 7.1)

ve

As = As1 + As 2
olarak bulunur. Donat tablal kiriin altna yerletirilmelidir.

Eer a1 > amax


-

ise basn donats gerekir ve aadaki gibi hesaplanr:

Sadece gvdedeki basn kuvveti


C = 0.85 f cd bw amax

(TS 7.1)

Bu nedenle beton gvde donats tarafndan karlanan moment


a

M dc = C d max
2

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 35

Beton gvdesindeki basnci dengelemek iin gerekli ekme donats


As 2 =

M dc
a

f yd d max
2

Basn donats ile ekme donatsnn karlad moment

M ds = M dw M dc
olarak bulunur.
-

Bu durumda basn donats aadaki gibi hesaplanr


As =

M ds
'
s

0.85 f cd

) ( d d )

, ve burada,

cmax d
f yd .
cmax

- s' = Es cu

- Gvdedeki beton basn kuvvetini dengelemek iin gereken ekme donats (TS
7.1)
As 2 =
f yd

M dc
amax

d 2

ve burada

ve basn donatsn dengelemek iin gerekli ekme donats


As 3 =

M ds
f yd (d d )

dir.

- Toplam ekme donats As = As1 + As 2 + As 3 ve toplam basn donats As olur.


As alta As ste konmaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 36

3.6.1.2.3 Minimum ve Maksimum ekme Donats

Kirite eilme iin minimum ekme donats aadaki iki deerden kdr.
As As min =

As

0.8 f ctd
bw d
f yd

4
As (required)
3

(TS 7.3, Eitlik 7.3)

Sadece sismik olmayan yk kombinezonlar iin

(TS 7.4.1)

Kirite eilme iin maksimum ekme donats aadaki snrlara gre uygulanr.
As As' 0.85b bd

Basn ve ekme donatsnn st limiti olarak, tm kesit alannn 0.02 kat aadaki ekilde gereklidir:
0.02bd Dikdrtgen Kiri
As
0.02bw d Tablal Kiri

0.02bd Dikdrtgen Kiri


As
0.02bw d Tablal Kiri

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 37

3.6.1.2.4 Deprem Boyutlamas iin zel Hususlar

zel moment karlayc betonarme erevelerin (sismik), kiri betonarme hesab


aadaki ek koullar salar (daha kapsaml liste iin Tablo 3.1 e baknz);
Tablo 3-1: Hesap Kriterleri Tablosu
Kontrol/
Sradan Moment Karlayc
Boyutlama
ereveler (Sismik Olmayan)
tipi

Orta Derecede Moment Karlayc zel Moment Karlayc


ereveler (Sismik)
ereveler (Sismik)

Kolon Kontrolu (Karlkl etki)


ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

1% < < 4%

1% < < 4%

1% < <4%

ngrlen Yk Kombinezonlar
Kolon Boyutlamas (Karlkl etki)

Kolon Kesme kuvveti Hesab


ngrlen Yk Kombinezonlar
ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

Kolon Kesme kuvveti Kapasitesi


Vc = 0 (arta bal)

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

0.02

0.02

Kiri Eilme Hesab


ngrlen Yk Kombinezonlar

0.02

0.8 f ctd

f yd

0.8 f ctd
f yd

0.8 f ctd
f yd

Kiri Minimum Moment Kontrolu

1
1
+
+
M d ,end M d ,end 1, 2 blgeleri M d ,end M d ,end 1, 2 blgeleri

M d ,end 0.3M d ,end 3, 4 blgeleri M d ,end 0.3M d ,end 3, 4 blgeleri

Gerekmiyor

1
+
+

M d ,span max M d ,M d
end
4
1

max M d ,M d
M
d ,span
max
4

1
+
+

M d ,span max M d ,M d
end
4
1

max M d ,M d
M
d ,span
max
4

Kiri Kesme kuvveti Donats Hesab

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar

ngrlen Yk Kombinezonlar
U kesitlerinin eilme
kapasitelerinden hesaplanan
kesme kuvveti Vc = 0 (arta bal)

Kolon Kiri Birleim Blgesi hesab


Gerekmiyor

Gerekmiyor

Kesme Kuvveti kontrolu yaplacak

Gerekmiyor

Kontrol edilecek

Kiri/Kolon Kapasite Oran


Gerekmiyor

Tablo 3-1
Hesap Kriterleri Tablosu

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 38

Minimum donat ekme donats iindir. Boyuna donat st ve altta salanacaktr.


st ve alt donatdan hibiri As(min) dan az olmayacaktr (TS 7.3).
As As (min) =

As

0.8 f ctd
bw d
f yd

veya

(TS 7.3)

4
As (required) Sadece sismik olmayan yk kombinezonlar iin (TS 7.4.1)
3

Kiri eilme donats


As 0.02 bw d .

(TS 7.3)

maksimum deerini gemeyecektir.

Kiriin herhangi bir ucunda (mesnedinde) kiri pozitif moment kapasitesi (yani alt
donat ile ilgili olan) ayn uta (1 ve 2 blgeleri) kiriin negatif moment
kapasitesinin (yani st donat ile ilgili olan) yarsndan az olmayacaktr (EDP
3.4.2.3). 3 ve 4 blgelerinde ise kiriin negatif moment kapasitesinin %30 undan az
olmayacaktr.
Kiri akl boyunca herhangi bir kesitte, ne pozitif ne de negatif moment
kapasitesi, kiriin herhangi bir u noktasndaki (mesnedinde) pozitif veya negatif
kapasitesinin bynn nden az olmayacaktr (EDP 3.4.3.1a).

3.6.2 Kiri Kesme Kuvveti Donatsnn Hesab


Kesme kuvveti donats, her yk kombinezonu iin, kullancnn kiri aklnda
belirledii saydaki kontrol noktalarnda hesaplanr. Belirli bir noktada, belirli bir yk
kombinezonunda, belirli bir kiriin esas ekseni dorultusundaki kesme kuvveti donats
hesab aadaki aamalarla yaplr:

Kesite etki eden, arpanlarla artrlm, Vd kuvveti belirlenir.


Yalnz beton tarafndan tanabilecek Vc kesme kuvveti belirlenir.
Fark kuvveti tamak iin gereken donat miktar hesaplanr.

zel moment karlayc ereveler (snek ereveler) iin kirilerin kesme kuvveti
donats hesab, arttrlm yklere ilaveten, sra ile, elemanlarn olas ve nominal moment
kapasitelerine dayanr. Eksenel kuvvetlerin kiri kesme kuvveti donatsna etkisi ihmal
edilmitir.
zleyen alt blmde yukarda sz edilen aamalarla ilgili algoritmalar ayrntl olarak
aklanmtr.
3.6.2.1 Kesme Kuvveti ve Momentin Belirlenmesi

Orta dzeyde moment karlayc ereve kiriinin kesme kuvveti donatsnn


hesabnda, belirli bir dorultudaki belirli bir yk kombinezonu iin olan moment ve
kesme kuvveti, ilgili kesme kuvveti ve momentinin, kar gelen yk kombinezonu
ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 39

arpanlaryla arttrlmasyla elde edilir.

zel moment karlayc betonarme erevelerin boyutlamasnda (deprem


hesab), kiriin kesme kuvveti kapasitesi, ulardaki olas moment kapasitelerinden
oluan kesme kapasitesi ve arttrlm arlk ykleri esas alnarak kontrol edilir. Bu
hesap sradan moment karlayc ereveler iin gereken kontrole ek olarak yaplr.
Vu kesme kuvveti, kiriin her iki ucunun olas moment kapasitelerinden ve arlk
kesme kuvvetlerinden hesaplanr. Olas moment kapasitelerinden hesap kesme
kuvvetinin hesap yntemi Kolon Boyutlamas paragrafnda kolonlar iin
anlatlanlarn ayndr. Ayrntlar iin Tablo 3-1 e de baknz.
Hesap kesme kuvveti Vd (EDP 3.4.5.3)
Vd = max {Ve1 ,Ve 2 }

(EDP 3.4.5.3, Fig 3.9)

Ve1 = V p1 + VG +Q

(EDP 3.4.5.3, Fig 3.9)

Ve 2 = V p 2 + VG +Q

(EDP 3.4.5.3, Fig 3.9)

Bantlar ile verilir. Burada Vp hesaplanm olas moment kapasitelerinin kiriin


iki ucuna zt ynlerde uygulanmasiyle elde edilen kesme kuvvetidir. Bu nedenle Vp

V P1 = ( M i

+ M j )/ L

+ M j )/ L

VP 2 = (M i
Mi

deerlerinin bydr. Burada

= elik akma snr olarak fyd ve beton gerilmesi fcd alnarak I ucunda st
donat ekmede iken moment kapasitesi,

= elik akma snr olarak fyd ve beton gerilmesi fcd alnarak J ucunda alt

Mj

donat ekmede iken moment kapasitesi,


Mi

= elik akma snr olarak fyd ve beton gerilmesi fcd alnarak I ucunda alt
donat ekmede iken moment kapasitesi,

= elik akma snr olarak fyd ve beton gerilmesi fcd alnarak J ucunda st

Mj

donat ekmede iken moment kapasitesi,

= Kiriin serbest akldr.

Snek kiriler iin donat alan deitirilmez ise, yk kombinezonlarnn tamam iin
kiriin eilme (moment) boyutlamas tamamlanr ve donat alanlarnn zarf hesaplanr.
Bundan sonra bu donat alanlar zarflarnn deeri, kiriin moment kapasitesini
hesaplamakta kullanlr. Bu donat alanlar zarf deeri, kiriin moment kapasitesini
hesaplamakta kullanlr. Snek kiriler iin donat alan yeni bir deer verilerek deitirilirse, kiri moment kapasitesini hesaplamakta bu alan kullanlr. Eer kiriin kesiti
deiken ise, kiriin iki ucundaki kesitlerde bu ilem uygulanr. Burada da kullanc tarafndan verilen veya zarflarla bulunan donat dikkate alnr. Eer kullanc ana eksen
dorultusundaki uzunluk arpann yeni bir deerle deitirirse tam aklk boyu hesaba

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 40

katlr. Bununla beraber, eer uzunluk arpan deitirilmemise temiz aklk kullanlr.
Bu ikinci durumda kesme kapasitesinin belirlenmesinde pozitif ve negatif moment kapasitelerinin maksimumu kullanlr. Bu ilem pozitif ve negatif moment kapasiteleri iin
yaplr.

VG+Q , eleman ular basit mafsall iken, kirite aklk ortasnda sabit ve hareketli yklerden oluan kesme kuvveti katksdr.
Orta dzeyde moment karlayc erevelerde, kiriteki kesme kuvvetinin hesab, bu
blmde daha nce kolonlar iin tarif edilenin ayndr. zet iin Tablo 3-1 e baknz.
3.6.2.2 Beton Kesme Kuvveti Kapasitesinin Belirlenmesi

Nd ve Vd hesap kuvveti takm belirliyken, beton tarafndan tanan kesme kuvveti Vc


aadaki ekilde hesaplanr;
Kiri eksenel basnca maruzsa yani Nd pozitifse

Nd
V cr = 0 .6 5 f ctd b w d 1 +

Ag

(TS 8.1.3, Eitlik: 8.1)

ve burada,
Eksenel basn iin: = 0.07
Eksenel ekme iin: = - 0.3
ekme gerilmesi < 0.5 N/mm2 ise = 0

V c = 0.8V cr ,

(TS 8.1.4, Eitlik: 8.4)

zel moment karlayc erevelerin (Sneklik dzeyi yksek sistemler)


kesme donats hesabnda, deprem etkisini de ieren katsaylarla artrlm eksenel basn
kuvveti Nd kkse (Nd < 0.05 fck Ag) ve eer depremin katks olarak bulunan kesme
kuvveti VE eleman boyunca katsaylarla artrlm Vd toplam kesme kuvvetinin yarsndan
fazla (VE 0.5 Vd) ise ve kontrol noktas dm noktasnn yznden itibaren l0 mesafesinin iinde ise Vc sfr alnr (EDP 3.7.6). Kesme kapasitesine gre boyutlamada not
olarak; kinci art otomatik olarak salanr, nk Ve, nin tamamen depremde oluaca
kabul edilir. lo boyu kolonun temiz aklnn altda biri, kolon kesidi genilii veya 500
mm boyutlarndan en by olarak alnr. (EDP 3.3.4.1, 3.3.7.6).
3.6.2.3 Gerekli Kesme Kuvveti Donatsnn Belirlenmesi

Vd ve Vc belirli iken s aralnda dikdrtgen ve dairesel kolonlar iin gerekli olan kesme
kuvveti donats;
Kesme kuvveti st snr;

Vmax = 0.22 f cd Aw

(TS 8.1.5b, EDP 3.3.7.5)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 41

Birim boydaki gerekli kesme kuvveti donats, Av /s, aadaki ekilde

hesaplanr:
Eer Vd Vcr , ise
Asw
f
= 0.3 ctd bw ,
s
f ywd

(TS 8.1.5, Eitlik 8.6)

Eer, Vcr < Vd Vmax , ise


Asw (Vd Vc )
,
=
s
f ywd d

(TS 8.1.4, Eitlik 8.5)

Asw
f
0.3 ctd bw
s
f ywd

(TS 8.1.5, Eitlik 8.6)

Eer Vd > Vmax , ise yetersizlik durumu bildirilir .

(TS 8.1.5b)

Vd izin verilen maksimum deeri (Vmax) aarsa betonarme kesiti bytlmelidir. (TS
8.1.5b).
Eer burulma hesab sonucu burulma donats gerekirse, TS 8.1.5 eitliinin tarafsz
olarak salanmasna gerek kalmaz. Bir sonraki blmde Kiri Donatsnn Burulma
Hesab ksmna baknz.
Tm tasarm yk kombinezonlarndan hesaplanan Asw s deerlerinin maksimumu kolonun ana ve tali eksenleri iin rapor edilir.
Program tarafndan rapor edilen gerekli kesme kuvveti donatlar tamamen kesme dayanmna bal olarak tayin edilmitir. Gerekli minimum etriye miktar, hacmsal gerekli
donat miktarlar ve benzeri artlar kullanc tarafndan aratrlmaldr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 42

3.6.3 Kiri Burulma Donats Tasarm


Burulma donats, her yk kombinezonu iin kiri boyunca tanmlanm olan kontrol
noktalarnda hesaplanr. Kiri burulma donats hesab aadaki admlar ierir;
arpanlarla arttrlm burulma momentinin belirlenmesi, Td.
zel kesit deerlerinin belirlenmesi.
Kritik burulma kapasitesinin belirlenmesi.
Gerekli donat miktar belirlenmesi

Hatrlatma: Preferences (Tercihler) mensnde burulma donats hesab istenirse kapatlabilir.


3.6.3.1 arpanlarla Arttrlm Burulma Momentinin Belirlenmesi

Herhangi bir kiriin burulma donats hesabnda, her yk durumu iin gerekli olan
katsaylarla arplan burulma momentleri ubuk boyunca her hesap noktas iin yk
kombinezonlarna gre toplanr. (TS 8.2).
Hiperstatik bir sistemde burulmada atlama nedeniyle, i kuvvetlerin yeniden datlmas
gerei, Td , (TS 8.2.3) e gre azaltlabilir. Bununla beraber program i kuvvetleri yeniden
datp Td yi azaltmaya almaz. Eer yeniden datma isteniyorsa, kullanc yapsal
modelde burulma rijitliini azaltarak serbestlik derecesini (DOF) gevetmelidir.
3.6.3.2 zel Kesit Deerlerinin Belirlenmesi

Burulma tasarm iin Ae, S ve ue gibi zel kesit deerleri hesaplanr. Bu deerler (TS
8.2.4) e gre aadaki ekilde tanmlanmlardr.

Ae

= Kesit kelerindeki donat merkezlerini birletiren snr


iinde kalan alan

= Burulma iin ekil katsays

ue

= Ae alannn evresi

Aov/s, Aot/s, ve ue gibi donatlarla ilgili kesit deerlerinin hesabnda, en dtaki kapal etriyenin ekseni ile en dtaki beton yzeyi arasndaki uzaklk 30 mm olarak alnmtr. Bu
kabul, 10 mm apndaki etriye iin 25 mm temiz paspay demektir. Tablal kirilerin
burulma tasarmnda, tabla (flan) blgesinin etkin olmad varsaylmtr. Bu kabul
nedeniyle tablal kirilerde tabla blm dikkate alnmaz. Bununla beraber tabla blm,
Tcr hesabnda dikkate alnr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 43

Bu kabul ile dikdrtgen kiri kesitinin zel kesit deerleri aadaki ekilde verilir:

Ae

( b 2c )( h 2c ) ,

(TS 8.2.4)

ut

2 ( b 2c ) + 2 ( h 2c ) ,

(TS 8.2.4)

x2y/3

(TS 8.2.4 )

Burada b, h ve c boyutlar ekil 3-9 da gsterildii gibidir.


Tablal kiri iin zel kesit deerleri aadaki ekilde verilir:

Ae

( bw 2c )( h 2c ) ,

(TS 8.2.4)

ut

= 2 ( h 2c ) + 2 ( bw 2c ) ,

(TS 8.2.4)

= x2y/3

(TS 8.2.4)

Burada bf, bw, h, ds ve c deerleri ekil 3-9 da gsterildii gibidir.


3.6.3.3 Kritik Burulma Kapasitesinin Belirlenmesi

Burulma donats, aadaki artlardan birisi salanyorsa gereksizdir;


(i) Kritik burulma limiti , Tcr, aadaki artlar salyorsa;
Td Tcr = 0.65 f ctd S

(TS 8.2.3, Eitlik 8.12 )

Bu durumda program,
Asw
f
0.3 ctd bw
s
f ywd

(TS 8.1.5, Eitlik. 8.6)

eitliine gre etriye bilgisini rapor eder.

(ii) Hesap kesme kuvveti ve burulma momenti aadaki artlar salyorsa burulma
donatsna gerek yoktur. Bununla beraber minimum etriye ve boyuna donat salanmaldr.
2

Vd Td

+
1
Vcr Tcr

(TS 8.2.2, Eitlik 8.10)

Burada Tcr aadaki ekilde hesaplanr:


Tcr = 1.35 f ctd S

(TS 8.2.2, Eitlik 8.11)

Gerekli minimum kapal etriye alan, Ao /s, aadaki ekilde hesaplanr;


Ao
f 1.3Td
= 0.15 ctd 1 +
bw
s
f ywd Vd bw

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.17)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 44

b 2c

bf

ds

h 2c

h 2c

c
b
Dikdrtgen
kirite
Closed Stirrup
in
Rectangular
Beam
Kapal
Etriye

bw 2c
bw
Tablal
ClosedKirite
Stirrup in
T-Beam
Section
Kapal
Etriye

ekil 3-9 Burulma Tasarm iin Kapal Etriye ve Kesit Boyutlar

Eitlik. 8.17,

Td
1.0
Vd bw

ve atlama nedeniyle burulma momentlerinin yeniden da-

tld hiperstatik sistemlerde minimum burulma etriye donats Td = Tcr alnarak


salanacaktr.
Ve minimum gerekli donat alan, Asl
Asl =

Td ue
2 Ae f yd

(TS 8.2.5, Eitlik. 8.18)

eklinde hesaplanr.
3.6.3.4 Burulma Donatsnn Belirlenmesi

Eer arpanlarla arttrlm burulma momenti Td , alt snr Tcr den daha az ise burulma
rahatlkla ihmal edilebilir (TS 8.2.3). Bu durumda program, burulma donatsnn gerekli
olmadn bildirir. Bununla beraber Td , alt snr Tcr yi aarsa, burulmaya kar kapasitenin kapal etriyeler, boyuna donatlar ve basn diyagonalleri ile saland kabul edilir
(TS 8.2.4 and 8.2.5).
Eer Td > Tcr ise gerekli boyuna donat alan Asl aadaki ekilde hesaplanr;
Asl =

Td ue
2 Ae f yd

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.16 )

Ve birim boy iin kapal etriye alan Aot /s ;


Ao Aov Aot
=
+
s
s
s

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.13)

Aov (Vd Vc )
=
s
df ywd

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.14)

Aot
Td
=
s
2 Ae f ywd

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.15)

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 45

Burada Ao /s in en kk (minimum donat) deeri;


Ao
f
= 0.15 ctd
s
f ywd

1.3Td
1 +
Vd bw

bw

(TS 8.2.4, Eitlik. 8.17)

Burada;
1.3Td

bw 1.0
Vd bw

Kesitte Vd ve Td nin kombinezonlarnn st limiti kontroluna aadaki denklem ile


devam edilir;
Td Vd
+
0.22 f cd
S bw d

(TS 8.2.5b, Eitlik. 8.19)

Her yk kombinezonundan hesaplanan Asl ve Ao s deerlerinin maksimumu, kombinezon isimleriyle birlikte rapor edilir.
Kiri burulma donats gereksinmeleri, tamamen mukavemet prensipleri dikkate alnarak
rapor edilir. Etriyelerin ara mesafelerinde ek artlar varsa ayrca incelenmelidir.

3.7 Kiri-Kolon Birleim Blgesi Tasarm


(Sneklilik dzeyi yksek) zel moment karlayc erevelerde kiri-kolon birleim
blgelerinde yeterli kesme dayanm salanm olduunun kontrolu iin program,
kiri-kolon panel blgesinde tutarl bir zmleme yaparak kesme kuvveti gerilmelerini
hesaplar. Bundan sonra Boyutlama Kesme Dayanmna gre salama yapar.
Sadece altnda kolon bulunduran birleim blgeleri kontrol edilir. Birleim blgesindeki
malzeme zelliklerinin alttaki kolon ile ayn olduu varsaylr.
Birleim blgesi zmlemesi kolonun ana ve tali eksenleri dorultusunda yaplr. Bu
hesap aadaki admlar ierir:
Panel blgesindeki tasarm kesme kuvvetinin belirlenmesi, Veh
Birleim blgesinin etkin alannn hesab
Panel blgesindeki kesme kuvveti kontrolu

Bu admla ilgili algoritmalar takibeden blmde anlatlmtr.

3.7.1 Panel Blgesinde Kesme Kuvvetinin Belirlenmesi


Tipik kolon kiri birleim blgesinin kolon eksenlerine gre gvde gerilme durumlar ana
ve tali eksen iin ekil 3-10 da gsterilmitir.

Veh kuvveti, hesaplanmas gereken panel blgesi kesme kuvvetidir. Birleim blgesine
etkiyen kuvvetler Nd, Vkol, M dL , ve M dR dirler. Nd ve Vd

kuvvetleri srasyla eksenel

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 46

kuvvet ve kesme kuvvetleridir. M dL , ve M dR momentleri, birleim blgesine saplanan


kirilerden aktarlr. Program, Veh kesme kuvvetini, momentleri C ve T kuvvetlerine
evirir.

TL = CL ve TR = CR olduuna dikkat ederek,


Veh = TL + TR Vkol
C veya T kuvvetlerinin yerleri moment ynlerine gre tayin edilir. C ve T kuvvetleri (TS
7.1) deki tama gc ilkeleri kullanlarak hesaplanr.
Ana ve tali eksenlere paralel olmayan momentler ve normal kuvvetler aratrlarak ve
bileenlere ayrlarak hesaba eklenir.
Sneklik derecesi yksek zel moment karlayc erevelerde hesap kesme kuvvetinin
aratrlmas, Birleim blgesine saplanan kirilerin moment kapasitesine dayanr. (Donat elii dayanm katsays = 1.25) (EDP 3.5.2.1). C ve T kuvvetleri moment kapasitelerine baldr. Program, kolon kesme kuvveti Vkol kiri moment kapasitelerinden
hesaplar (ekil 3.5)

Vkol =

M dL + M dR
H

ekil 3-5 deki moment sfr noktas, kolonlarn gerek u balant noktalarnn ortas
olarak alnmtr. Yukar ksmda kolon yoksa stten gelen kesme kuvveti sfr alnr.
ekil 3-10 da durum 1 ve durum 2 olarak gsterildii zere tersinir yklerin (DURUM 1
ve DURUM 2) etkilerinin hesab bu iki durumdan retilen birleim blgesi maksimum
kesme kuvvetine gre yaplr.

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 47

stte Kolon
Kiri

Kiri

Kuvvetler ve Momentler

Kuvvetler ve Momentler

DURUM 1
YANDAN GRN

Sonu Kuvvetler

Sonu Kuvvetler
DURUM 2
DURUM 1 in TERSNR YKLEMES
YANDAN GRN

Not:
DURUM 1 deki P, M, V ve T deerlerinin
DURUM 2 ile ayn olmas gerekmez
Kolon Kesiti
PLAN GRN

ekil 3-10 Kiri-Kolon Birleim Blgesi Tasarm

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 48

3.7.2 Birleim Blgesinin Etki Alannn Belirlenmesi


Kesme kuvvetlerine kar koyan birleim blgesi etkin alannn plan grnnde dikdrtgen eklinde olduu kabul edilir. Dikdrtgen boyutlar, birleim blgesine saplanan
kiriin genilii ok dar deilse, birleim blgesinin altndaki kolonun ana ve tali eksenleri dorultusundaki boyutlarna kar gelir. Birleim blgesinin alannda kullanlacak
olan etkin genilik, kiriin genilii ve kolon derinliinin toplamyla snrldr. Birleim
blgesinin alannn alttaki kolonun kesit alann amad varsaylr. Birleim blgesinin
kesme kuvveti alan, ana ve tali eksenler dorultularnda ayr ayr hesaplanr (EDP 3.5.1).
Kirilerin kolonlara saplanmasnda dmerkezlik varsa daha nce anlatlan kabuller
gvenli tarafta kalmayabilir. Bu durumda kullanc, bu Birleim blgesinin kabul edilebilirliini tekrar aratrmaldr.

3.7.3 Panel Blgesindeki Kesme Kuvveti Kapasitesi Kontrolu


Panel blgesi kayma gerilmesi, kesme kuvvetinin birleim blgesinin etkin alanna blnmesiyle bulunur. Ayrca aadaki denklemler salanmaldr (EDP 3.5.2.2).

= Ve / bj h 0.60 fcd Kuatlm birleimlerde

(EDP 3.5.2.2)

= Ve / bj h 0.45 fcd Tm dier birleimlerde


Program, birleim blgesine saplanan bir kiriin en az sapland kolon geniliinin
kadar olduunu varsayar (EDP 3.5.2.2).
Birleim blgesinin hesab sonucu olarak program, kesme kuvveti, kayma gerilmesi, izin
verilen kayma gerilmesi ve kapasite orann rapor eder.

3.7.4 Kiri-Kolon Eilme Kapasitesi Oran


Program, toplam kiri moment kapasitelerinin, toplam kolon moment kapasitelerine
orann hesaplar. Sneklii yksek erevelerde, belli bir birleim blgesinde ve bir kolon
ekseni (ana veya tali eksen) dorultularnda (EDP 3.3.5);

rc

rc

6
M rb
5
=

(EDP 3.3.5)
Birleim blgesine saplanan kolonlarn olas tama gc mo-

mentlerinin toplam. Kolonlarn bireysel tama gc momentleri, arpanlarla arttrlm


eksenel ykler iin de hesaplanr.

rb

Birleim blgesine saplanan kirilerin olas tama gc mo-

mentlerinin toplam. (Birleim blgesinin yan yzeylerinde hesaplanr).


Kiri kapasiteleri, tersinir moment etkileri de dikkate alnarak (durum 1 ve 2 iin) ekil
3-10 da gsterildii gibi hesaplanr ve maksimum toplam deerler kullanlr.
Ana ve tali eksenlere paralel olmadan birleim blgesine saplanan kirilerin durumlar
aratrlarak kuvvet bileenleri hesaba eklenir.
Kolon kapasitesi toplam birleim blgesinin st ve alttaki kolonlarn kapsar. Her kolonda eksenel kuvvet, Nd, boyutlama yk kombinezonlarndan bulunur. Her boyutlama
yk kombinezonu iin, her kolonun moment kapasitesi, eksenel yk etkisi dikkate alETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 49

narak ve iki eksenli etkileimli kolon diyagram kullanlarak (ekil 3-11) ana ve tali eksen
dorultularnda ayr ayr tayin edilir. ki kolonun moment kapasiteleri, kar gelen
boyutlama yk kombinezonuna, kapasite toplamlarn vermesi iin eklenir. Tm boyutlama yk kombinezonlarndan elde edilen maksimum kapasite toplam ise kiri-kolon
kapasite oran iin kullanlr.
Aadaki artlar yerine getirilirse kiri-kolon kapasite oran sadece kiri-kolon birleim
blgesi iin tayin edilir.
ereve, yksek sneklii olan moment karlayc ereve olmaldr
Birleim blgesinin stnde kolon varsa betonarme olmaldr
Birleim blgesine saplanan tm kiriler betonarme olmaldr
Birleen elemanlarn boyutlama hesaplar salanm olmaldr
Yk kombinezonlar sismik ykleri iermelidir

Kiri-Kolon moment kapasite oranlar

( M M )
rb

rc

sadece, sismik tasarm ieren zel

moment karlayc ereveler iin rapor edilir. Eer oran 6/5 ten byk olursa bir ikaz
mesaj ktda baslr. Bu oran ayrca aadaki formatlarda da bildirilir :
6 M M ve M M .
rb
rc
rc
rb
5

( )

Eksenel Basn

My=0
Dzlemi

Mx=0
Dzlemi

Eksenel ekme

ekil 3-11

Verilen bir Nd Eksenel yk iin Moment Kapasitesi Md

ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 50

EKLER
EK- A
kinci Mertebe P-Delta Etkileri
Genellikle ynetmeliklerde, betonarme ereveler boyutlandrlrken ikinci mertebe
P-Delta etkilerinin dikkate alnmasn isterler. Bu etkiler erevenin btnyle yanal
telenmesi ve ereve elemanlarnn blgesel deformasyonlarndan doar.
ekil A-1 de grlen byk bir yapnn bir katndan alnm bir ereve nesnesi
dnlsn. Bu ereve nesnesinin toplam telenmesi ile, elemann yerel ekil
deitirmesi de ile gsterilsin. Bu ereve nesnesi zerindeki toplam ikinci mertebe
P-Delta etkisi ve etkilerinin her ikisinden birden meydana gelir.
Analiz srasnda P-Delta etkilerinin dikkate alnmas iin programda bir seenek vardr.
Analiz srasnda P-Delta etkileri dikkate alndnda, program ekil A-1 de grlen
ekil deitirmesi nedeniyle oluan etkiyi iyi bir ekilde yakalar, fakat genel anlamda
ekil deitirmesinden meydana gelen etkiyi yakalamaz (eer modelde ubuk nesnesi
birka paraya blnmemise).
kinci mertebe P-Delta etkilerinin bulunmas genel olarak eilme tasarm kapasitesinin
aadakine benzer bir formlle hesab ile mmkn olur.

Dey izgi ile grnen;


ubuk elemann balang
konumu

ubuk elemann
toplam telemesi ve
yerel ekil deitirmesini
ieren sonu konumu

Kesik izgi ile grnen;


ubuk elemann
telemesi nedeni ile olan
konumu

ekil A-1

ve nedeniyle meydana gelen toplam ikinci mertebe P-delta etkisi


ETABS 2013 ereve Tasarm TS500-2000 Copyright www.comp-engineering.com Sayfa 51

MCAP =

aMnt + bMlt

burada;

MCAP = Gerekli eilme tasarm kapasitesi


Mnt = erevede dm noktas telemesi olmad farz edildii (rnein,
ekil A-1 de ekil deitirmesiyle ilikili olan) durumda
elemana gerekli eilme kapasitesi
Mlt = Sadece erevenin yanal telemesinden meydana gelen (rnein,
ekil A-1 de ekil deitirmesiyle ilikili olan) elemana gerekli
eilme kapasitesi
a
= Mnt nin boyutsuz arpan
b
= Mlt nin boyutsuz arpan (program tarafndan 1 e eit kabul edilir;
aadaki yazya baknz)
Program betonarme eveve boyutlamasn yaparken, b arpannn 1 e eit
olduunu kabul eder ve a arpann hesaplar. b = 1 alnmas, daha once tarif
edildii gibi P-Delta etkilerinin analizde dikkate alnm olundununu varsayar.
Bu nedenle, genelde, betonarme ereve boyutlamas yaplrken, programda
analiz altrlmadan nce P-Delta etkileri gz nne alnmaldr.

52

EK-B
Elemanlarn Mesnetlenmemi Boylar ve
K-arpanlarnn Hesab
Mesnetlenmemi kolon boylar kolon narinlik etkilerinin hesab iin gereklidir. Program
otomatik olarak ubuk nesnesi boyunun bir kesri olarak tarif edilen mesnetlenmemi boy
oranlarn bulur, Bu oranlar ubuk nesnesi boylaryla arpldnda elemanlarn
mesnetlenmemi uzunlarn verir. Bu oranlar istenildiinde kullanc tarafndan dzeltme
seenekleri kullanlarak ayn zamanda eleman esasnda da deitirilebilir.
Dikkate alnan iki adet mesnetlenmemi boy vardr. Bunlar ekil B-1 de grnen l33 ve
l22 dir. Bunlar elemann ilgili dorultudaki mesnet noktalar arasndaki boylardr. l33
boyu 3-3 ekseni (ana eksen) dorultusundaki burkulma ile, l22 ise 2-2 ekseni (tali eksen)
dorultusundaki burkulma ile ilikilidir.
Elemanlarn l22 ve l33 deerlerinin belirlenmesinde program yapnn bu boylara etkisi
olan, elemanlarn balantlar, diyafram bamllklar mesnet noktalar gibi, eitli
ynlerini dikkate alr. Program otomatik olarak eleman mesnet noktalarn yerletirir ve
ilgili mesnetlenmemi boylar hesaplar.
Bir ubuk nesnesinin program tarafndan hesaplanan mesnetlenmemi boyunun, o
elemann kendi boyundan byk olmas mmkndr. rnein, erevede bir kolon bir
kat seviyesinde sadece bir dorultuda kirile balanyor olsun, fakat dier dorultuda
balanmasn. Bu durumda kolonun sadece bir dorultuda kat seviyesinde mesnetlendii
dnlr ve dier dorultuda mesnetlenmemi boy kat yksekliinden fazla olacaktr.

ekil B-1

Eilme Eksenleri ve Mesnetlenmemi Boylar

53

EK-C
Betonarme ereve Boyutlandrma Tercihleri
Betonarme eeve boyutlandrma tercihleri tm betonarme ubuk elemanlara uygulanan
genel atamalardr. Boyutlandrma tercihleri gzden geirilmeli ve gerekirse n tanml
deerler boyutlandrma ileminden nce deitirilmelidir. Aadaki tablo ACI 318-08
kullanmna zel boyutlandrma tercihlerini listelemektedir; tm standartlar iin ortak
olan tercihler bu listeye dahil edilmemitir. Bu bilgilerin bazlar TS 500 e uygun
olmayabilir ve sadece bilgi iin buraya alnmtr.
Tablo C-1: Tercihler
Madde

Olas
Deerler

Tm Zarflar,
Adm Adm
Son Adm
ok Sayda Tepki
Tm Zarflar
Durumu Tasarm
Tm Adm Adm

n Tanml
Deer

Tanm

Zarflar

Tasarm Yk Kombinezonlar Seimi:


Bu ya Zarflar , Adm-adm , Son adm,
Tm zarflar veya Tm adm-adm ,
ok deerli durumlarda (Zaman alan,
Nonlineer statik veya ok adml statik)
iin sonularn nasl dikkate alndna
baldr. Eer bir boyutlandrma yk
kombinezonunun ierisinden birden
fazla zaman alan yk durumu varsa, bu
boyutlandrma yk kombinezonu
buradaki seenekten bamsz olarak
zaman alan nonlineer statik veya ok
adml statik analizi zarf olarak
boyutlandrlr.

4 n katlar
4

24

360 derecelik etkileim yzeyi


oluturmak iin kullanlan eit aralkl
etkileim erisi says (bu 4 n kat
olmaldr). Bu madde iin 24
nerilmektedir.

Say

Herhangi bir tek


say
5

11

Betonarme bir erevede bir eri


tanmlamada kullanlan nokta says; tek
say olmal.

Min. Dmerkezlii
Dikkate Al

Hayr, Evet

Evet

Boyutlandrmada minimum eksantiriste


(dmerkezlik) dikkate alnacaksa bunu
belirtmede kullanlan seenek.

Sismik

1, 2, 3, 4. blge

Zone 4

Deprem blgesine gre detaylama iin


deiir.

Gamma (Donat)

>0

1.15

Etkileim Erisi
Says

Donat iin Malzeme Katsays

54

Gamma (Beton)

>0

1.5

Beton iin Malzeme Katsays

Gamma (Beton
Kesmesi)

>0

1.25

Beton Kesme Dayanm iin Malzeme


Katsays

Hareketli Yk
ablonu Katlm
Katsays

0.75

Hareketli yk ablonu katlm katsays,


kiriin basit mesnetlenmi olduunu
kabul ederek , hareketli yk katlm
katsays (PLF) ile arparak pozitif
hareketli yk momentlerinin hesab iin
kullanr. Bu seenek ubuk elemanlara
snrl katlm ablonu yk uygulama
olana salar. Bu seenei
kullanmamak iin sfr giriniz.

Kullanm Katsay
Limiti

>0

0.95

Bu deerden az yada eit olan gerilme


oranlarnn kabul edilebilir seviyede
olduklar dnlr.

55

EK-D
Betonarme ereve Parametre Deerlerinin
Dzeltmeleri (Overwrites)
Betonarme ereve boyutlandrma dzeltmeleri sadece atandklar elemanlar etkileyen
basit atamalardr. Tablo D-1 TS500-2000 iin betonarme ereve boyutlandrma
dzeltmelerini listelemektedir. Tm dzeltme maddeleri iin n tanml deerler
tanmlanmtr. Bu nedenle dzeltmelerde herhangi bir deiiklik gerekmemektedir.
Ancak n tanml deerlerin gzden geirilerek kabul edilebilir olduundan emin
olunmaldr. Dzeltme maddelerinde deiiklik yapldnda program deiiklikleri
sadece zel olarak atanlan elemanlarda uygular.
Tablo D-1 Dzeltmeleri
Madde
Mevcut Boyutlandrma
Kesiti

Hareketli Yk Azaltma
Katsays

Mesnetlenmemi
Burkulma Boyu Oran
Ana eksen Dorultusu

Olas
Deerler
Tanmlanm
herhangi bir
betonarme kesit

n Tanml
Deer
Analiz
kesiti

Hesaplanr

Seilen ubuk nesnesi iin boyutlandrma kesiti.

Azaltlm hareketli yk; Azaltlabilecek hareketli ykler ubuk


elemanlarnda azaltlm hareketli yk etkisini hesaplamak
iin bu katsay ile arplr. Bu deer 0 olarak verilirse katsay
program tarafndan hesaplanr.

Hesaplanr

ubuk elemann ana ekseni ynnde tutulmam uzunluk


arpan. Bu katsay, ubuk toplam boyunun bir kesri olarak
belirlenir. Bu deer ile tutulmam boy arpldnda
burkulma boyu tayin edilir. Bu deer 0 olarak verilirse
burkulma boylar program tarafndan hesaplanr.
ubuk elemann ana ekseni ynnde tutulmam uzunluk
arpan. Bu deer ile tutulmam boy arpldnda burkulma
boyu tayin edilir. Bu deer 0 olarak verilirse bu deer
program tarafndan hesaplanr. Bu katsay ayn zamanda
yatay ynde burulmal burkulma boyu hesab iin de
kullanlr.

Mesnetlenmemi Boy
Oran Tali eksen
dorultusu

Hesaplanr

Etkin burkulma boyu


katsays
(k Ana eksen
dorultusu)

>0

Hesaplanr

Etkin burkulma boyu


katsays
(k Tali eksen
dorultusu)
Yanal deitirmesiz
Moment Katsays
(Bns Ana eksen)
Yanal deitirmesiz
Moment Katsays
(Bns Tali eksen)
Yanal deitirmeli
Moment Katsays
(Bns Ana eksen)
Yanal deitirmeli
Moment Katsays
(Bns Tali eksen)

Tanm

ubuk eleman ana ekseni znnde etkin burkulma boyu


katsays. Bu katsay ubuk uzunluunun bir kesri olarak
verilir.
ubuk eleman ana ekseni znnde etkin burkulma boyu
katsays. Bu katsay ubuk uzunluunun bir kesri olarak
verilir.

>0

Hesaplanr

>0

Hesaplanr

ubuk eleman ana ekseni dorultusunda yanal deitirmesiz


moment bytmesi

>0

Hesaplanr

ubuk eleman tali ekseni dorultusunda yanal deitirmesiz


moment bytmesi

>0

Hesaplanr

ubuk eleman ana ekseni dorultusunda yanal deitirmeli


moment bytmesi

>0

Hesaplanr

ubuk eleman tali ekseni dorultusunda yanal deitirmeli


moment bytmesi

56

Appendix E Error Messages and Warnings

EK-E
Hata Mesajlar ve Uyarlar
Tablo E-1 de betonarme hata mesajlar ve uyarlaryla ilgili tam bir liste
sunulmaktadr.
Tablo E-1 Hata Mesajlar
Hata
Numaras

Tanm

Kirite betonun basnta tkenmesi

Beam concrete compression failure

Gerekli donat izin verilen maksimum donat


orann amakta

Reinforcing required exceeds maximum allowed

Kesme kuvveti gerilmesi izin verileni amakta

Shear stress exceeds maximum allowed

Kolon tasarm momenti hesaplanamyor

Column design moments cannot be calculated

arpanlarla arttrlm kolon eksenel ykleri


Euler kuvvetini amakta

Column factored axial load exceeds Euler Force

Gerekli kolon beton alan st snr amakta

Required column concrete area exceeds maximum

Kesme boyutlandrmas iin eilme kapasitesi


hesaplanamyor

Flexural capacity could not be calculated for


shear design

Betonarme kolon un zerine betonarme


olmayan kiri/kolon saplanyor!

Concrete column supports non-concrete


beam/column

k L/r > 115 , zeta_ 2 < 0 , eta < 1.0

k L/r > 115 , zeta_ 2 < 0 , eta < 1.0

(GB50010 7.3.10)

(GB50010 7.3.10)

10

Kolon kesitinde P-M-M kapasite am

Column is overstressed for P-M-M

11

Kolonun eksenel basn kapasitesi almakta


(TBM 6.4.2)

Axial compressive capacity for concrete exceeded (TBM 6.4.2)

12

Kiri kolona dmerkez saplanmakta (11.6.3)

Beam frames into column eccentrically (11.6.3)

13

Burulma st snr amakta

Torsion exceeds maximum allowed

14

Salanan donat gerekli olandan az

Reinforcing provided is below minimum required

15

Verilen donat st snrdan fazla

Reinforcing provided exceeds maximum allowed

Verilen ekme donats gerekli minimumdan az

Tension reinforcing provided is below minimum


required

16

57

Appendix E Error Messages and Warnings


Hata
Numaras

Tanm

17

k L/r > 30 (GB 7.3.10)

k L/r > 30 (GB 7.3.10)

21

Kolon snek deil. Kiri/kolon kapasite oranna


gerek yok.

The column is not ductile. Beam/column capacity ratio is not needed.

22

Yk sismik yk deil. Kiri/kolon kapasite


oranna gerek yok.

The load is not seismic. Beam/column capacity


ratio is not needed.

23

Kolonun zerinde kiri yok. Kiri/kolon kapasite


oranna gerek yok.

There is no beam on top of column.


Beam/column capacity ratio is not needed.

Kolonun zerinde en az bir kiri betonarme


deil. Kiri/kolon kapasite oran hesaplanmad.

At least one beam on top of column is not of


concrete. Beam/column capacity ratio is not
calculated.

25

stteki kolon betonarme deil. Kiri/kolon


kapasite oran hesaplanmad.

The column on top is not concrete.


Beam/column capacity ratio is not calculated.

26

Kontrol noktas kolonun zerinde deil.


Kiri/kolon kapasite oranna gerek yok.

The station is not at the top of the column.


Beam/column capacity ratio is not needed.

27

Kolon snek deil. Birleim Blgesi kesme oran


gerekmez.

The column is not ductile. Joint shear ratio is not


needed.

28

Yk sismik deil. Birleim Blgesi kesme oran


gerekmez.

The load is not seismic. Joint shear ratio is not


needed.

29

Kolon zerinde kiri yok. Birleim Blgesi


kesme oran gerekmez.

There is no beam on top of column. Joint shear


ratio is not needed.

30

Kolon zerinde en az bir kiri betoarme olmal.


Birleim Blgesi kesme oran gerekmez.

At least one beam on top of column is not concrete. Joint shear ratio is not calculated.

31

stteki kolon betonarme deil. Birleim Blgesi


kesme oran gerekmez.

The column on top is not concrete. Joint shear


ratio is not needed.

32

Kontrol noktas kolon zerinde deil. Birleim


Blgesi kesme oran gerekmez.

The station is not at the top of the column. Joint


shear ratio is not needed.

33

Kiri-Kolon kapasite oran snr amtr.

Beam/column capacity ratio exceeds limit.

34

Birleim Blgesi kesme oran snr amtr.

Joint shear ratio exceeds limit.

35

Kapasite oran snr amtr.

Capacity ratio exceeds limit.

36

Birleim Blgesi etrafndaki tm kolonlar


boyutlandrlmam. Kiri/kolon kapasite oran
hesaplanmad.

All beams around the joint have not been designed. Beam/column capacity ratio is not calculated.

37

En az bir kiri birleim blgesine bal olmal.


Kiri/kolon kapasite oran hesaplanmad.

At least one beam around the joint has failed.


Beam/column capacity ratio is not calculated.

38

Birleim Blgesi zerindeki kolon


boyutlandrlmam. Kiri/kolon kapasite oran
hesaplanmad.

The column above the joint has not been designed. Beam/column capacity ratio is not calculated.

24

58

Appendix E Error Messages and Warnings


Hata
Numaras

Tanm

39

Birleim Blgesi zerinde kolon yok. Kiri/kolon


kapasite oran hesaplanmad.

The column above the joint has failed.


Beam/column capacity ratio is not calculated.

40

Birleim Blgesi etrafndaki tm kiriler


boyutlandrlmam. Kiri/kolon kapasite oran
hesaplanmad.

All beams around the joint have not been designed. Joint shear ratio is not calculated.

41

Birleim Blgesina bal en az bir kiri


bulunmal. Kiri/kolon kapasite oran
hesaplanmad.

At least one beam around the joint has failed.


Joint shear ratio is not calculated.

42

Birleim Blgesi zerindeki kolon


boyutlandrlmam. Birleim Blgesi kesme
oran hesaplanmad.

The column above the joint has not been designed. Joint shear ratio is not calculated.

43

Birleim Blgesi zerindeki kolon yok. Birleim


Blgesi kesme oran hesaplanmad.

The column above the joint has failed. Joint


shear ratio is not calculated.

45

Kesme kuvvetinden retilen kayma gerilmesi


ve burulma gerilmesi birlikte izin verilen
maksimum deeri ayor.

Shear stress due to shear force and torsion together exceeds maximum allowed.

59

Contents

Kaynaka

TS 500. Requirements for Design and Construction of Reinforced Concrete Structures


(TS 500-2000), Turkish Standard Institute, Necatibey Street No. 112, Bakanlklar,
Ankara.
Specification for Buildings, Structures to be Built in Seismic Areas (EDP 2007),
Official Gazette No. 26454 and 26511, Ministry of Public Works and Settlement,
Government of Republic of Turkey.
CSI, 2008b. CSI Analysis Reference Manual, Computers and Structures, Inc., Berkeley, California.
White, D. W. and J. F. Hajjar, 1991. Application of Second-Order Elastic Analysis in
LRFD: Research to Practice, Engineering Journal, American Institute of Steel
Construction, Inc., Vol. 28, No. 4.

60

You might also like