Atilla ERTOPRAK

2009
SINIF YÖNETİMİ
2009 2010

2010
SINIF YÖNETİMİ DERS NOTLARI
SINIF YÖNETİMİ; öğrencilerin yönetimi, onların davranışlarını kontrol altına
almaktan çok, onları anlamak ve onlarda davranışların nasıl olması gerektiği
konusunda birlikte anlayış geliştirmektir.

Disiplin : Bireylere, gelişim dönemlerine uygun davranışları öğretmek ve

kendi kendini kontrol etme yeterliği kazandırmaktır.

1. Geleneksel Disiplin: Öğrenciye hangi davranışların istenilir olduğunu

gösterip öğretme, bu davranışı sergileyip sergilemediğini izleme, davranışı
beklenenden daha iyi sergilediğinde onu ödüllendirme, iyi sergilemediğinde
ise cezalandırma söz konusudur.

2. İdeal Disiplin : Sınıfta disiplin sağlamanın temel amacı, öğrencilerin

sorumluluk, sevgi ve saygı duygularının geliştirilmesi olmalıdır

SINIF YÖNETİMİ NEDİR?

• Derslere devam etmeyenleri belirleme,

• Öğrencilerin sınıf içi etkinliklerini ve ödevlerini kontrol etme,

• Öğretim materyallerini düzenleme,

• Sınıftaki çalışma koşullarını geliştirme,

• Sınıfta düzen ve disiplini sağlama,

• Öğretimi engelleyici etmenleri ortadan kaldırma

• Öğrencinin çevresi ile ilişkilerini düzenleme,

• Sınıftaki zamanı etkili kullanma,

• İlgi ve merak uyandıran bir atmosfer yaratma,

• Öğrencilerde olumlu davranışlar geliştirme vb. amaçlarla sınıfta yaptığı

düzenlemelerdir.

ETKİLİ SINIF YÖNETİMİNİN TEMEL ÖĞELERİ:

• okul,
 • öğretmen,
• öğrenci,
• aile
• kaynaklar/araç-gereçler

SOSYAL SİSTEMLERİN ÖZELLİKLERİ:

• Sosyal sistemler insanlardan ve rollerden meydana gelir.

• Sosyal sistemler yapılandırılmıştır.

• Sosyal sistemler kural koyucudur.

• Sosyal sistemlerin yaptırımı vardır.

• Sosyal sistemler aynı zamanda açık sistemlerdir.

• Sosyal sistemler görecelidir.

AÇIK SİSTEM :Çevreden girdi alan ve çıktıları ile çevreye katkıda bulunan
sistemler açık sistem olarak adlandırılır.

SINIF KÜLTÜRÜ, sınıfta öğrencilerin ve öğretmenin algılarını tutumlarını ve

davranışlarını etkileyen, o sınıfa özgü değerler, gelenekler, semboller,
beklentiler gibi öğelerin bütünüdür.

SINIF İKLİMİ, sınıf üyeleri tarafından algılanan, onların davranışlarını etkileyen

ve onların davranışlarından etkilenen, göreceli olarak süreklilik gösteren
özelliklerdir.

SINIF İKLİMİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

1. Hedefe dönük, rahat bir öğrenme ortamı

2. Öğretmen-öğrenci ilişkileri
3. Sınıfın fiziksel özelliklerinin eğitim ve öğrenmeye uygun olması
4. Öğrencilerin kendi aralarındaki ilişkiler
5. İç ve dış motivasyonu yüksek öğrenciler

OLUMLU SINIF İKLİMİNİN SONUÇLARI

1 . demokratik bir sınıf ortamı, 2. öğrenci merkezli öğrenme,

3. yaratıcı ve eleştirel düşünme, 4. sorumluluk,

5. özgüven, 6. bireyin çok yönlü gelişimi

DEMOKRATİK SINIF ORTAMININ ÖZELLİKLERİ

 • Öğrenci merkezli eğitim

• Öğrenciler arasında saygı ve paylaşma

• Öğrenme konusunda birbirine yardımcı olma

• Birlikte öğrenme ve sınıf etkinliklerine katılım,

• Çoğunluğun aldığı kararlara saygı,

• Kendi davranışlarını kontrol etmeyi öğrenmİ

• Sınıfta olmaktan memnun ve mutlu olma

• Arkadaşlarını sevme

ÖĞRENCİ MERKEZLİ ÖĞRENME: Sınıf yönetiminde, öğretim programlarının

seçiminde, hazırlanmasında ve uygulanmasında, öğrencilerin ilgi ve
yeteneklerini dikkate alan bir yaklaşımdır.

YARATICI VE ELEŞTİREL DÜŞÜNME : Olguları analiz etme, düşünce üretme,

üretilen düşünceleri örgütleme, savunma, düşünceler arasında karşılaştırmalar
yapma, çıkarımlarda bulunma, tartışmaları değerlendirme ve problem çözme
yeteneği

ÖĞRENCİLERE KAZANDIRILMASI GEREKEN BAZI ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ

• Kaynak kişinin gözlemlerinin doğruluğunu değerlendirme

• Kaynaktaki önyargıları tanıma

• Yazarın/konuşmacının konuya ilişkin yeterliliğini değerlendirme

• Verilerin güncelliğini değerlendirme

• Kaynakların niteliğini değerlendirme

• İleri sürülen tezleri değerlendirebilme

• Tezlerdeki eksik kalan yanları yakalayabilme

• Sonuçların uygunluğunu değerlendirme

• Mantıksal çıkarımların kendi içerisinde tutarlılığını değerlendirme

 • Bilginin geçerlik ve güvenirliğini değerlendirme

• Bir iddiaya dayanak olan nedenleri değerlendirme

• Akıl yürütmedeki boşlukları ve tutarsızlıkları görme

ÖĞRENCİLERİNE SORUMLULUK DUYGUSU KAZANDIRMAYI AMAÇLAYAN BİR

ÖĞRETMEN

• İnsanlara nezaket ve saygı içinde davranma,

• Destekleyici, eğitici bir dille birbirlerini teşvik etme,

• Bireysel davranışlarda sorumluluk üstlenme

• İnsanların bireysel farklılıklarını kabul etme

• Hoşgörülü olma,

• İnsanların farklı yeteneklerini ve yeterliliklerini bilme,

• Herkesin hata yapabileceğini bilme,

• Kendisini kontrol etmeyi öğretmelidir.

ÖZGÜVEN : Bireyin düşünce ve davranışlarını kendi iradesiyle ortaya koyması

ve yaşama dair bağımsız kararlar alabilmesidir.

ÖZGÜVENİ DESTEKLEYECEK DAVRANIŞLAR

• Çocuğa söz hakkı verin

• O konuşurken yüzüne bakın ve onu önemsediğini hissettirin,

• Fikirlerine değer verdiğinizi hissettirin,

• Yaşına uygun görevler verin

• Değişik konularda sohbet etme ortamı oluşturmaya çalışın

• Onun korku ve endişelerine saygı duyun

• Aşırı eleştirici ve yargılayıcı olmaktan kaçının

• Başkalarının yanında onu küçük düşürmeyin

• Başarısızlıklarını büyütmeyin

• Onu başkalarıyla kıyaslamayın

• Topluluk içinde konuşmaya teşvik edin

 • Onu çocuk olarak görmeyin, varlığını önemseyin

• Onun için önemli olan şeyleri sizde önemseyin.

BİREYLERİN ÇOK YÖNLÜ YETİŞTİRİLEMEMESİNDE OKULDAN KAYNAKLANAN

NEDENLER

• Okullarda uygulanan değerlendirme süreçlerinin yapısı

• Öğretmenlerin ders kitaplarına aşırı bağlılığı,

• Eğitim etkinliklerinin tekdüzeliği

• Okulun farklı düzeylerde öğrenme yaşantılarını sunamaması,

• Okulun duygusal gereksinimleri karşılayamaması

• Okul-dershane ikilemi

• Toplumun okula destek ve katılımının olmaması,

• Okulları beklentileri karşılamaktan uzaklaşması

OLUMLU SINIF İKLİMİNİ DESTEKLEYEN ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI

• Bireysel farklılıkları öğren ve saygı göster

• Öğrencilerin adlarını öğren ve onlara adları ile hitap et
• Oturma düzenini ayarla
• Öğrencilerle konuşmak için derse erken gel ve onlardan sonra çık
• Öğrencilerin derse katılmaları için güvenli bir ortam sağla
• derse iyi bir katılım sağla
• öğrencilerden sık sık geribildirim al(Değerlendirme formu, anket, küçük
grup sohbeti veya mülakat tarzında)

SINIF YÖNETİM MODELLERİ

• Geleneksel,
• Tepkisel,
• Önlemsel,
• Gelişimsel,
• Sorumluluğa dayalı
• Bütünsel

GELENEKSEL MODEL : Öğretmenlerin önceden tek başlarına belirlediği sınıf

kurallarına, öğrencilerin sorgulamadan uymaları söz konusudur. Sınıf
atmosferinin baskıcı özelliğinin fazla olması nedeniyle, öğrencilerin kendilerini
ifade edebilecekleri fırsatlar bulması olanaklı değildir.
GELENEKSEL MODELLE YÖNETİLEN SINIFTAKİ ÖĞRENCİLER ÖĞRETMENLERİNE
KARŞI GELİŞTİRDİKLERİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ

Yalan söyleme, duygularını saklama, Başkalarını suçlama, dedikodu

yapma, Galip gelme gereksinimi duyma, Yeniliklere karşı gelme, Boyun
eğme, İsyan, Zorbalık

TEPKİSEL MODEL: istenmeyen durum yada davranışın değiştirilmesidir. İşleyişi,

istenmeyen sonuç-tepki şeklindedir. Düzen sağlayıcı ödül-ceza türü etkinlikleri
içerir.

ÖNLEMSEL MODEL :Planlama düşüncesine bağlı, geleceği kestirme, istenmeyen

davranış ve sonucu, olmadan önleme yönelimlidir. Sınıfta yanlış davranışa

olanak vermeyen bir sosyal sistem oluşturmaya çalışır

GELİŞİMSEL MODEL: Sınıf yönetiminde öğrencilerin, fiziksel, duygusal,

deneyimsel gelişim düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların gerçekleştirilmesini
esas alır.

SORUMLULUĞA DAYALI MODEL: Katılımcı yönetim anlayışının ön planda olduğu

bu modelle yönetilen sınıflarda, öğrenciler demokratik, paylaşımcı, sorumluluk
sahibi olmayı yaşayarak öğrenmektedirler.

BÜTÜNSEL SINIF MODELİ: Bu modelde önlemsel sınıf yönetimine öncelik verme, gruba
olduğu kadar bireye de yönelme, istenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyenin
nedenlerini ortadan kaldırma vardır. Etkinlikler sürecinde seçilecek davranış örgüleri,
öğrencinin gelişim basamakları ile uyumlu olanlardan seçilir.

ÖĞRENME ORTAMLARININ FİZİKSEL DÜZENİ

• Okulun Yeri
• Okul Büyüklüğü

• Sınıfın Fiziksel Değişkenleri:

○ Sınıftaki öğrencilerin sayısı,

○ Duvar ve eşya renkleri,
 ○ Işık,
○ Isı,
○ Temizlik,
○ Renk
○ Havalandırma:
○ Gürültü
○ Görünüm,

SINIF YERLEŞİM DÜZENİ

1. Geleneksel (sıralı) yerleşim düzeni: öğrencilerin birbirlerinin ensesini

gördüğü bir oturma düzenidir.

2. Bireyselleştirilmiş yerleşim düzeni: Tek kişilik masa ve sandalyelerle

sağlanabilen oturma düzenidir

3. Tek grup yerleşim düzeni :Öğrenciler, daire, kare, köşeli U ya da V şeklinde

oturabilir

4. Çok gruplu yerleşim düzeni: Birden fazla küçük çalışma grupları oluşturularak
gerçekleştirilir.

İSTENMEYEN DAVRANIŞ: öğretimin düzenli bir şekilde işlemesini ve okulun

eğitsel çabalarını olumsuz etkileyen davranışlardır.

İSTENMEYEN DAVRANIŞ ÖLÇÜTLERİ

1) Davranışın, öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının

öğrenmesini engellemesi,

2) Davranışın, öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının güvenliğini

tehlikeye sokması,

3) Davranışın, okulun araç-gereçlerine ya da diğerlerinin eşyalarına zarar

vermesi,

4) Davranışın, öğrencinin diğer öğrencilerle sosyalleşmesini engellemesi.

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ

• Sınıf İçi Faktörler

○ Eğitim programı
○ Öğretim yöntemleri ve öğretim materyalleri
○ Öğretmenlerin tutum ve davranışları
○ Sınıf Kurallarının Belirsizliği
 ○ Sınıfın Fiziksel Özellikleri ve Düzenlemeleri
• Sınıf Dışı Faktörler
○ Okuldaki bireyler arasındaki uyumsuzluk ve geçimsizlik
○ Okuldaki marjinal öğrencilerin fazlalığı
○ Öğrenciler için öğrenme fırsatının eşit olmayışı
○ Öğretmenin sosyal ve akademik deneyimi

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİNE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR

1. İnsancıl Yaklaşım: öğrencinin iyi niyetli ve güvenilir oldugunu, kendini

kontrol etmesi gerektigini ve uygun bir fırsat verildiginde bunu
yapabileceğini varsayar.

2. Pazarlık yaklaşımı: Bu yaklaşımın temelini “herşeyin bir bedeli

vardır”anlayışı oluşturur. Öğrenci istenmeyen bir davranışta bulunursa

bunun sorumluluğunu almak ve sonucuna katlanmak zorundadır.
Öğretmen sınıftaki istenmeyen davranışları değiştirmek ve düzeltmekle
görevlidir. Öğretmen gerektiginde güç kullanarak öğrenci davranışını
şekillendirir.

3. Davranışların Düzeltilmesi Yaklaşımı: davranışların kontrol altına

alınmasının doğuracağı olumsuz sonuçların önlenmesine dikkat

çekmektedir. İstenmeyen davranışların oluşmasına göre farklı

stratejiler uygulanmaktadır. Bunlar sorun davranışı gözlemlemek,
pekiştireç vermek, söndürmek, öğrencilerle anlaşmak, yaklaşık istendik
davranışı kabul etmek ve derse dönmektir

İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI EYLEMLER

1. Görmezden Gelmek
2. Doğru Davranışı Gösterme
3. Uyarma
a. Göz Teması
b. Sözlü Uyarı

4. Fiziksel Müdahale: Öğrencinin yeri ve ortamını değiştirmek

 5. Derste Değişiklik Yapmak: ortam, yöntem ve öğretmen

davranışlarının bir kaçında değişiklik yapmak gerekir.

6. Sorumluluk Verme
7. Öğrenciyle Konuşma
8. Okul Yönetimi Rehberlik Servisi Ve Aile İle İletişim Kurmak

9. Ceza : öğrencinin hoşa giden şeylerden alıkoyması ya da

öğrencinin hoşuna gitmeyen işleri yaptırmasıdır.

CEZA VERMEDE UYULMASI GEREKEN ILKELER

1. Cezaya olabildiğince az başvurmak:

2. Ceza nedenlerini açıklamak

3. Öğrenciye alternetif sunarak öğrencinin pekiştireç kazanması sağlamak.

4. Eğer olanaklıysa istenmeyen davranışı istendik davranış haline getirmek

5. Fiziksel cezayı kullanmaktan çekinmek.

6. Sinirli olundugu zaman cezaya başvurmamak.

7. Istenmeyen davranışın bitimini beklemeden hemen başında cezalandırmak.

SINIF KURALLARI

Kuralların temel amacı düzeni sağlamak, dengeli, kestirilebilir ve güvenli bir

ortam yaratmaktır. Düzenin sağlandığı yerde ise verimlilik, etkililik, üretkenlik,
kişi hak ve özgürlüklerine saygı vardır.

KURALLAR NASIL OLMALI ?

○ Kurallar, amaçlara gidişi kolaylaştırmalı,

○ Görev dışı davranışı azaltıp görevle ilgili olanı çoğaltmalı,
○ Öğrenme ortamı ve çevresinin güvenliğini sağlamalı,
○ Sınıf kuralları sınıftakilerin ve okulun karşılıklı beklentilerinin
gerçekleşmesini sağlayacak düzeni kurmalı,
○ Komşu sınıfın ve yakın kişilerin rahatsız edilmesini önlemeli,
○ Amaca uygun davranışların ölçülerini belirtmelidir.

KURALLAR NELERİ SAĞLAR?

○ Kurallar herkes için olduğundan, yansızlığı sağlar,

○ kişisel isteklerle ilgili sapmalara “hayır” deme olanağı verir.
 ○ Bireysel üstünlüğe gerek kalmadan, öğretmenin yetkisinin
benimsenmesini kolaylaştırır.
○ Kurallar ödül ve cezayı kişisellikten çıkarır, kabul edilebilir hale koyar.
○ İnsanları göreve yöneltir, değerlendirme ölçütü olurlar.

KURAL ÖĞRETME AŞAMALARI

kuralların açıklanması, tartışma, dönüt, düzeltme ve tekrar öğretme

1. Söyleme
2. Gösterme
3. Kontrol ve Yeniden Gösterme

KURALLARI ÖĞRETME TEKNİKLERİ

1. Posterler
2. Bir oyun oluşturma
3. Kukla oyunları
4. Sınıflandırma: Doğru olan veya olmayan davranışların listesi
geliştirilir.
5. Kuralları gizleme
6. Kuralı bir torbaya koyma

KURALLARA UYMA DÜZEYİNİ ARTIRMAK İÇİN AŞAĞIDAKİ NOKTALARA

DİKKAT ETMEK GEREKİR:

1. Tutarlı Davranmak: öğretmen her şeyden önce kurallar

konusunda tutarlı davranmalıdır. Öğretmenin davranışlarında

tutarsız olması, öğrencilerde gücenmeye, kayıtsız davranmaya,
güdü düşüklüğüne ve kurallara uymamaya yol açabilir.
2. Model Olmak: öğretmenlerin davranış, tutum ve tavırlarıyla
öğrencilere model olması gerekir.
3. Sık Sık Kuralları Hatırlatmak:
4. Yaptırım Uygulamak :Öğretmen kurala uymamanın her zaman
mutlaka bir yaptırımı ya da sonucu olduğunu göstermelidir.

YAPTIRIMLARIN ETKİLİLİĞİ

1. Yaptırımlar yapılan hataya uygun olmalıdır.

2. Yaptırımlar cezalandırıcı olmaktan çok hatayı düzeltici olmalıdır
3. İlk kez yapılan hatalar için yaptırım yerine uyarıda
bulunulmalıdır.
4. Yapılan hatanın kuralla ilişkili olup olmadığına karar vermeden
yaptırım uygulanmamalıdır.

ÖĞRENCİLERİN SINIF KURALLARINA UYMASI İÇİN GEREKENLER

1. Okullar, iyi bir yaşama alanı olmalıdır.

2. Öğrencilere güvenilmelidir.
3. Kurallar açık olmalıdır.
4. Kurallar öğrencilerin katılımıyla alınmalıdır.
5. Kurallar değişmeye açık olmalıdır.
6. Kuralların niçin ihlal edildiği değerlendirilmelidir.

KURALLARI ÖĞRENCİLERLE BİRLİKTE BELİRLEMENİN YARARLARI

○ Öğrencilerin kurallara uyma güdüleri yüksek olur,

○ Kararlar yüksek nitelikte olur
○ Çocuklarla yetişkinlerin ilişkileri daha sıcak ve daha yakın olur
○ Çocukların öz saygıları, öz güvenleri artar ve yaşamlarını
denetleyebildiklerini hissederler
○ Daha iç disiplinli olurlar ve sorumluluk duyguları artar.

SINIF KURALLARININ BELİRLENMESİNDE ÖNERİLER

○ Okul kurallarını biliniz ve sınıf kurallarının okul kuralları

ile tutarlı olmasına özen gösteriniz
○ Kuralları olumsuz cümleler halinde ifade etmeyiniz.
Öğrencilerin yapacakları pozitif hareketleri tasvir ediniz.
○ Kural sayısını 5-8 arasında tutunuz.
○ Kuralları ailelere de anlatın ve onların kurallara aykırı
hareket etmemesini, kuralları desteklemesini isteyin.
○ Uygun davranışları belirleyip bu davranışları sınıf
kurallarına dönüştürünüz.
○ Her kuralı basit ve kısa olarak belirtiniz.
 ○ Kuralların gözlenebilir davranışları hedeflemesini
sağlayınız.
○ Uygulanabilecek kuralları belirleyiniz
○ Sınıf kuralları sadece yasak ve cezalar üzerine
kurulmamalı; ödül verebilecek olumlu davranışlar da
kural haline getirilmelidir.
○ Farklı öğretim ortamları için farklı kurallar oluşturunuz.
○ Sınıf Yönetiminde ve sınıf kurallarını uygulama ve sonuç
almada en etkili yol tutarlılıktır.
○ Sınıf kurallarına mükemmel şekilde uyanları
ödüllendiriniz. Olumlu pekiştireçler veriniz.

GÜDÜ: Bireyi, bir amaca ulaşmak için davranmaya iten, harekete

geçiren, bireyin davranışını güçlendiren, etkinleştiren, yönelten bir
iç güçtür

GÜDÜLENME : Kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek için kendi

arzu ve istekleri ile davranmalarıdır.

GÜDÜLENME TÜRLERİ:

1.İÇSEL GÜDÜ : kişinin kendi içinden, kendi isteği ile başarılı olma
arzusudur. Örneğin, matematiğe ilgi duyan bir çocuk ona “yap”
denmeden, kendisi istediği için matematik çalışıyorsa içsel olarak
güdülenmiştir.

2.DIŞSAL GÜDÜ: Bireyin güdülenmesi dışsal etkilerle öğrenci için

özendirici hedefler seçilerek yada pekiştireçler kullanılarak
geliştirilirse bu durumda güdülenme dışsaldır dışsal güdü dışardan
gelen ödül, ceza, baskı, rica gibi etkilerle ortaya çıkar. Örneğin,
annesinin “yemeğini yemezsen oyun oynayamazsın”demesi üzerine
yemeğini yemeye başlayan çocuk.

3.DURUMLUK GÜDÜ : Bir durumun etkisiyle ortaya çıkar ve

geçicidir. Bir dersi sevmeyen fakat sınava gireceği için o dersi
çalışan bir öğrenci
4.SÜREKLİ GÜDÜ :Kalıcıdır. Derse ilgi duyan, bu alanı öğrenmek için
çalışan bir öğrenci.

GÜDÜLENMEYİ ETKİLEYEN KİŞİSEL ETKENLER

1.Uyarılma 2.İhtiyaçlar 3.İnançlar 4.Amaçlar

GÜDÜLENME YAKLAŞIMLARI:

İnsancıl(Davranışçı )Yaklaşım: Bütün insanlar güdülenmiştir. Kimse

asla motivasyonsuz değildir. insanların büyüme ve gelişmelerine

neden olan, etkin bir iç güdüdür.Her insan doğuştan, tüm insan
davranışlarına enerji veren ve onu yönlendiren büyüme ilkesine
sahiptir.Dışsal etkenler önemlir.

Bilişsel Yaklaşım: Düzeni ve dünya işlerini anlama ve denge

kurabilme ihtiyacından dolayı güdüleniriz. İçsel etkenler önemlidir.

Ders esnasında öğrencilerin içsel ihtiyaçlarını merak uyandırarak,
ilginç ve şaşırtıcı sorular sorarak harekete geçirilmelidir.

Sosyal Öğrenme Yaklaşımı: Davranışçı ve bilişsel yaklaşımların

özelliklerini içerir. Sadece dışsal uyarıcılardan etkilenmediğimiz

gibi, yalnızca içsel etkilerle de yönlendirilmeliyiz. Çevresel
değişkenler ve bilişsel özellikler kadar, öz-yeterlik, bağımlılık,
başarı, saldırganlık gibi kişisel özellikler de bireyin davranışını
etkiler.

GÜDÜLENME KURAMLARI

1.İÇERİK KURAMLARI: insan bir amaca ulaşmak için ya da bir

güdüsünü doyurmak için davranışta bulunur. Yanıt aranan soru,
insanın ne için davranışa geçtiğidir.
 A.)MASLOW ’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ:

B.) ALDERFER’İN ERG TEORİSİ

Maslow’un teorisinin iş organizasyonlarına uyarlanmış biçimi olarak

da tanımlanabilir
ERG ADIMLARI : 1. GELİŞME 2. İLİŞKİLİ OLMA 3. VAROLMA

ERG kuramı ile Maslow kuramı arasında benzerlikler şöyle

sıralanabilir: Kişi, alt basamaklardaki ihtiyaçlarını giderdiğinde bir
üst basamaktaki ihtiyaçlarını karşılamaya yönelir. Ancak üst
basamaktaki bir ihtiyaç tatmin edilemezse birey, bir alt basamaktaki
ihtiyaca geri döner ve abartılı bir biçimde bu ihtiyacını tatmin
etmeye yönelir.

C)HERZBERG’İN ÇİFT FAKTÖR TEORİSİ

Gerçek motivasyonun kaynağı içseldir.

1) Hijyen Etmenleri:: Öğretmen-Öğrenci İlişkisi, Öğrenci-öğrenci

ilişkisi, Güvenlik, Maddi imkanlar, araç-gereç, statü, yaşanılan
ortamın fiziki şartları.

2) Motivasyon Etmenleri:: Öğrendiğini hissetme, sorumluluk alma,

ilerleme, gelişme imkanı, başarılı olma, takdir edilme, yapılanın
değerinin bilinmesi, tanınma biçiminde sıralanabilir.

D)MCCLELLAND ’IN ÖĞRENİMİŞ İHTİYAÇLAR TEORİSİ

Teoriye göre insanların ihtiyaçları, içinde yaşadıkları kültürün

ürünüdür. Kişi çevresinde gelişen olaylardan, tecrübelerinden ve

özellikle çocukluk yıllarındaki tecrübelerinden etkilenerek neye

ihtiyaç duyacağını öğrenir. Dört çeşit öğrenilmiş ihtiyaç vardır:

1.Başarılı olma 2. İlişkili olma 3. Güçlü olma 4. Özerk olma.

E) X VE Y KURAMI(MCGREGOR)

Dıştan güdüleme ilkesi üzerine oturmuştur. Dıştan güdüleme, içten

güdülemeye ek olarak, bireyin, ücret, çalışma koşulları, sorumluluk,
tanınma-takdir edilme, gelişme gibi etkenlerce de
güdülenebileceğini vurgular.

1.)X Kuramının Temel İlkeleri:

• İnsan, doğası gereği çalışmayı sevmez, elinden geldiği kadar

çalışmaktan kaçar, duyarsızdır.

• Çalışmaya karşı isteksiz davranan bireyler zorlanmalı,

denetlenmeli, yönetilmeli ve cezayla korkutulmalıdır.

• İnsan, değişime karşı koyar, yönetilmeyi yeğler, sorumluluktan

kaçar, yükselme arzusu yoktur ve güvenlik arar.
2) Y Kuramının Temel İlkeleri:

• İş yaparken harcanan fiziksel ve düşünsel çaba, oyun ya da

dinlenme kadar doğaldır.

• Eğer bireye amaçlar benimsetilirse, bu amaçlar doğrultusunda

kendi kendisini yönetip, kontrol edecektir.

• Sorumluluk duygusunun gerçekleşmesi için, amaçlara varıldığı

ölçüde insanlar ödüllendirilmelidir.

• İnsan, uygun koşullar altında sadece sorumluluk yüklenmekle

kalmaz, başka sorumluluklar da almak ister.

• Yaratıcılık, gerçekçilik ve imgelem sadece seçkin birkaç kişide

değil, diğer insanlar arasında da yaygındır.

F)Süreç Kuramları
Yanıt aradığı soru, güdülenmenin nasıl olduğu, güdülerin davranışı nasıl
oluşturduğudur. Bu kuramlar sadece kişileri güdüleyen etmenlerin neler
olduğunu araştırmaya yönelmişlerdir. Ayrıca süreç kuramları, kişisel
farklılıkların güdülemedeki önemi üzerinde durmuştur.

G)VROOM’UN BEKLENTİ TEORİSİ

Vroom insanların iş koşulları içerisindeki davranışlarının tahmin

edilmesi veya ortaya koyulması üzerine yoğunlaşmıştır. Ona göre,
insanların belli koşullar altındaki davranışlarının bir beklenen değeri
vardır ve bu hesaplanabilir. Bu beklenen değerin büyüklüğü de zaten
o kişiyi o uğurda hareket ettiren gücün büyüklüğüne eşittir.

I)Çok Değişkenli Güdülenme Kuramı(Lawler-Porter)

• Kuramın özelliği, daha önce ayrı ayrı ele alınan çok sayıdaki
değişkeni bir araya getirip aralarındaki ilişkileri belirtmesidir.

• Beklenti kuramına ek olarak işgörenin güdülenmesine pek çok

değişken etki etmektedir. Bunlardan birincisi, yüksek başarının
yüksek doyum verebilmesi için, bireyin beklentileri ile örgüt
içinde dağıtılan ödüllerin adil olması gerekmektedir. İkinci
 olarak bu kuram, bireyin içinde çalıştığı örgütte görev tanımları
yapılmamış, yetki ve sorumluluklar belirlenmemişse başarıyı ve
güdülemeyi etkileyecek rol çatışmalarına rastlanabileceğini
ileri sürmektedir.

İ)Denklik Kuramı (Adams)

Denklik kuramına göre insanlar, iş için harcadıkları çabalarla elde

ettikleri çıktıları, diğer insanların girdi ve çıktılarıyla; kendilerine
verilen ödüllerle başkalarına verilen ödülleri karşılaştırırlar.
Kendilerine uygun görülen ödüllerin benzer başarıyı gösteren
kimselere ne oranda eşit verildiğini saptamaya çalışırlar. Gözlemleri
sonucu elde ettikleri değerler hakkında sahip oldukları adalet ve
eşitlik duyguları, onları, daha sonraki çalışmaları için
güdüleyebilirken, eşitsizlik duyguları da güdülemeyi engelleyebilir.

J) Amaç Kuramı(Locke-Latham)

Bu kuram, insanın amaçları, ülküleri uğruna bilinçli olarak

eylemlerde bulunacağı savı üzerine kurulmuştur. Locke, işgörenlerin
işteki belirleyicisi olarak onların kişisel amaçlarının büyük bir önem
taşıdığına dikkat çekmektedir. Buna göre, birey işinde, kendine
uygun amaçlar koymaktan; bu amaçlara ulaşmak için çaba
harcamaktan ve amaca ulaşmaktan haz duyar. Bu haz, bireyi kendi
koyduğu amacı gerçekleştirmeye güdüler.

SINIF İÇİ GÜDÜLENME STRATEJİLERİ

1. Öğrencilerin ilgilerini anlama

2. Konunun kullanılabilirliğim açıklama
3. Öğrencilerin başarı beklentisi oluşturmalarına yardımcı olma
4. Dersi ilginç hale getirme,
5. Öğrencilerde istek uyandırma
6. Ödüller kullanma

ZAMAN YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI

1) Düzen Yaklaşımı (Kendini Toparla Yaklaşımı)

2) Zamana Sahip Çıkma Yaklaşımı
3) Başarı (Hedef) Yaklaşımı
4) Abc Yaklaşımı(işleri sıraya koyma)
5) Covey’in Zaman Yönetimi Yaklaşımı(işlerde önceliklerin tercih
edilmesi)

6) Teknoloji (Sihirli Araç) Yaklaşımı: Doğru araç ve gereçler

zamanın etkili ve verimli kullanılmasını sağlar

7) Beceri Yaklaşımı: Zamanı yönetmek;

1.Doğru karar verme 2.Amaç belirleme 3.Planlı iş yapma
4.Öncelikleri sıralama 5.Akılcı yetki devretme gibi becerilere
sahip olmayı gerektirir.

8)iyileştirme (Özbilinç) Yaklaşımı