Professional Documents
Culture Documents
Temel Kavramlar
Deprem Mhendislii
Deprem Yap Davran
Depreme Dayankl Yap Tasarm
Mevcut Yaplarn Deerlendirilmesi
Deprem Etkileri
- Basitletirilmi modeller zerinde deprem istemleri hesaplanr.
TSDS (Tek Serbestlik Dereceli Sistem):
Yap deprem davrann belirlediimiz en basit model
Deprem Hareketi
Davran Spektrumu
Davran
Spektrumu
Tasarm Spektrumu
DBYBHY (2007) Tasarm Spektrumu
Depremde
yapya etki
etmesi beklenen
azami taban
kesme kuvvetini
verir!
Periyot-Talep likisi
Yap temel periyoduna bal olarak deprem istemleri belirlenir.
Temel periyot yap ktlesi, rijitlii ve bu deerlerin dalmndan etkilenir.
6
ication
al Amplif
Spectr
bytme
Spektral
1
0
0.01
0.1
Period(sec)
10
8
Snm
Titreim yapan sistemlerde enerji snm salayan zelliktir.
Viskoz snm: Kk deplasman istemlerinde sistem iindeki
srtnme ve mikro atlamalara elastik tesi davran temsil
etmek iin kullanlan snm modelidir.
Histeretik snm: Byk deplasman istemlerinde hasara
bal oluan enerji tketme mekanizmasdr.
Snmsz titreim
Snml titreim
Snmsz yap
Snml yap
10
u3
Dinamik Denge Denklemi
k3
m2
k3
u2
k2
m1
Modal Koordinatlar:
k2
u1
k1
k1
11
Mod ekilleri
Yapnn deformasyonunu belirleyen geometrik salnm ekilleridir.
Ktle ve ktle dalmna,
Rijitlik ve rijitlik dalmna baldr.
12
k3
m2
u3
m1 0 0
M 0 m2 0
0 0 m3
k3
2k 2
0
2(k1 k2 )
K 2k 2
2(k 2 k3 ) 2k3
0
2k3
2k3
u2
Doal frekanslar (Periyotlar) iin
k2
m1
k2
u1
k1
k1
K 2M 0
Mod ekilleri iin
K M 0
2
13
Modal Analiz
Yap deplasman her bir moddaki deplasmann birleimi eklinde ifade
edilir. Her modda yap tek dereceli bir sistem gibi analiz edilir, elde
edilen kuvvet ve deplasman modlarn katlm (arl) orannda
birletirilir.
14
15
S
Kat telenmesi,
16
Enerji Tketimi
Elastik tesi davran esnasnda deprem tarafndan
yapya sunulan enerji, elastik tesi davran ile tketilir.
Yk
Fy
= u / y
Et = Fy y ( 1 )
Ey = Fy y ( 1/2 )
y
Deplasman
Plastik Mafsal
Azami moment blgelerinde (deprem durumu iin kolon ve kiri
ularnda) doru tasarm ve detaylandrma ile enerji
tketiminin etkin olarak (yk tama kapasitesinde fazla d
olmadan deformasyon kapasitesine sahip) yaplabilecei
blgelerdir.
18
Plastik Mafsal
Klasik Mafsaldan Fark:
Klasik Mafsal Mi=0 iken dnme
Plastik Mafsal Mi=Mri iken plastik dnme
19
Sneklik
Bir malzeme, kesit, tayc eleman veya
yapnn, tama gcnde nemli bir dme
olmadan deformasyon yapabilme yeteneidir.
Betonarme binalar, iddetli bir depremde
ancak yeterli enerji tketerek ayakta
kalabilirler.
Bina sneklik seviyesi elemanlarn sneklik
seviyesi ile belirlenir
20
Kirilerde Sneklik
ekme donats oranna baldr.
21
Kirilerde Sneklik
Basn donats oranna baldr.
600
r'=r
Moment (kN-m)
500
400
r'=1/3r
300
r'=0
200
100
0
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Erilik (rad/km)
22
23
Sarg Etkisi
Beton yar gevrek bir malzemedir.
Snekliinin artrlmas gereklidir.
Sarg ile (kapal etriye veya fret, lifli polimer) pasif
yanal basn ekirdek betona uygulanr.
Yanal basn, betonun dayanmn ve zellikle
snekliini nemli oranda artrr.
24
Kolonlarda Sneklik
Sneklik, eksenel yk arttka azalr.
Eksenel yk arttka ekme donatsnn
akmasndan ksa bir sre sonra en d basn
lifindeki beton ezilir. Sonrasndaki davran
sarg miktarna baldr.
Yksek eksenel ykler altnda ise (basn
krlmas), ekme donats akmadan beton
ezilir (gevrek krlma).
25
Kolonlarda Sneklik
120
Moment (kN-m)
100
80
sarg f8/100
sarg f8/200
60
40
Kolon 300 300 mm
fc=20 MPa
fy=420 MPa fsu=525 MPa
rt=0.014
N=850 kN
20
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Erilik (rad/km)
26
Kolonlarda Sneklik
900
800
Moment (kN-m)
700
600
sargl 2- f10/100
500
sargsz
400
300
Kolon 500 500 mm
fc=20 MPa
fy=420 MPa fsu=525 MPa
rt=0.029
N=1200 kN
200
100
0
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Erilik (rad/km)
27
Kolonlarda Sneklik
900
N = 3000 kN
800
N = 1200 kN
Moment (kN-m)
700
600
sargl 2- f10/100
N = 500 kN
500
400
N = 6000 kN
300
Kolon 500 500 mm
fc=20 MPa
fy=420 MPa fsu=525 MPa
%3
Boyuna donat: 8f34
Etriye: 2-f10/100
200
100
0
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Erilik (rad/km)
28
Snek Kolonlar
29
d (donat
ap)
s (etriye
aral)
s / h 1/4 !
30
Ve
Ve Vd
Ve Vr
Ve 0.22 Aw f cd
Vr Vw Vc
Ma
Ve
32
Vc = 0
33
Ksa Kolon
34
Ksa Kolon
Tayc sistem nedeni ile
Dolgu duvarlarnda kolonlar arasnda
braklan boluklar nedeni ile
Gl Kolon-Zayf Kiri
36
38
W A(T1 )
Vt
Ra (T1 )
39
40
41
Mevcut Binalar
Mevcut binalar, yeni tasarm iin ynetmelikte verilen
aadaki hususlar ile uyum gstermeyebilir:
- Malzeme dayanm
- Boyutlandrma
- Detaylandrma
Bu durumda bina, hedef performans salayacak deprem
davrann sergileyemez.
Rmevcut Rtasarm
Dayanm Fazlas 1.5
Tasarm depreminde hedef performans salanamayabilir.
42
Mevcut Binalar
Deplasman/sneklik/enerji tketimi ile hasar
arasndaki ilikiyi dikkate alabilen tasarm
yaklamlar nerebilir miyiz?
- Maliyet-performans ilikisini belirleyebiliriz.
- Deprem sonras kayplar tahmin edebiliriz.
- Doru nlemleri alarak risk planlamas
yapabiliriz (Riskli Bina Tespiti).
43
Fonksy.
Can Gv.
Gme ncesi
Servis Depremi
Tasarm Depremi
Nadir/En Byk
Deprem
44
Can Gvenlii
Gme ncesi
Can Gvenlii
Gmeye yeterli
gvenlik pay
Gme ncesi
Gmeye ok
yakn
Eksenel yk tama
kapasitesinin kaybolduu
deformasyon seviyesinin %75
45
ki Ayr Kavram:
Deprem Tehlikesi ve Riski!
Deprem Tehlikesi: Bir blgede belirli bir seviyenin
stnde deprem istemi oluma olasl
Deprem Riski: Bir blgede beklenen deprem sebebi
ile ekonomik kayp oluma olasl
Alaska: Yksek tehlike, dk risk
New York: Dk tehlike, yksek risk
Yeni Ynetmelik ile ama tehlike durumunda risk
yaratacak binalar belirleyip, nlemleri almak!
46
Fonksy.
Can Gv.
Gme ncesi
Servis Depremi
Tasarm Depremi
Nadir/En Byk
Deprem
RSKL
H<25 m
RSKL
H>25 m
48
Son Sz