Murathan Mungan'n iir kitaplar:

OSMANLIYA DAR HKYAT

dl Alan Kitaplar Yaynevi, Aralk 1981
Beinci Basm; Metis Yaynlan, Haziran 1998
KUM SAAT
Yeni nsan iirleri, Mays 1984 Yedinci
Basm: Metis Yaynlan, Mays 1998
SAHTYAN
Yeni nsan iirleri, Ekim 1985 Yedinci
Basm: Metis Yaynlan, Mays 1998
YAZ SNEMALARI
Remzi Kitabevi, ubat 1989 Altnc
Basm: Metis Yaynlan, Eyll 1997
ESK 45'LKLER
Remzi Kitabevi, ubat 1989 Altnc
Basm: Metis Yaynlan, Mart 1999
MIRILDANDIKLARIM
Remzi Kitabevi, Mart 1990 Dokuzuncu
Basm: Metis Yaynlan, Haziran 1999
YAZ GEER
Metis Yaynlan, Eyll 1992
On Birinci Basm: Aralk 1999
ODA, POSTER ve EYLERN KEDER
Metis Yaynlan, Mays 1993
Drdnc Basm: Mart 1999
OMAYRA
Metis Yaynlan, Ekim 1993
nc Basm: Ekim 1997
METAL
Metis Yaynlan, Aralk 1994
nc Basm: Aralk 1999
OYUNLAR NTHARLAR ARKILAR
Metis Yaynlan, Ekim 1997
kinci Basm: Kasm 1999
MREKKEP BAUI
Metis Yaynlan, Kasm 1997
kinci Basm: Mart 1999
BAKALARININ GECES
Metis Yaynlan, Aralk 1997
kinci Basm: Kasm 1999

Murathan Mungan

YAZ GEER

METS YAYINLARI

Metis Yaynlan pek Sokak

No. 9, 80060 Beyolu, stanbul
Metis Edebiyat Yaz
Geer, Murathan Mungan
Murathan Mungan Metis
Yaynlan, Temmuz 1992
Kitaptaki iirlerin herhangi bir derleme ya da antolojide yer almas,
kasete okunmas, yabanc dile evirisi ve her tr benzeri kullanm
yazann iznine baldr.
lk Basm: Eyll 1992 On
Birinci Basm: Aralk 1999
Bask Adedi: 5000 Yayn
Ynetmeni: Mge Grsoy Skmen
Dizgi ve Bask ncesi Hazrlk: Metis Yaynclk Ltd.
Kapak ve Bask: Yaylack Matbaas
Cilt: Sistem Mcellithanesi
ISBN 975-342-003-X

yaz geer yine gelir

yaz geer iyi gelir szckler

indekiler
I
Yalnz Bir Opera, 13
Bilardo Toplan, 29
Terastaki Havlu, 30

II
Alabalk ile Siyambal, 55
Kadrga, 57
"Yedi Dalga, 70
Kalyon ve Kpkler, 71
Kamlar, 72

III
Yaz Sonu iirleri, 75
Yaz Bitti, 87

 I .

YALNIZ BR OPERA
l bir ylan gibi yatyordu aramzda
yorgun, kirli ve umutsuz gemiim
oysa bilmediin bir ey vard sevgilim
Ben sende btn aklarm temize ektim
imrendiin, fkelendiin
kzdn, ya da kskandn diyelim
yani yaamlk sandn
Gemiim
dile dklmeyenin tenhalnda
karlan baklarda
gndeliin babo ayrntlarnda
zaman zaman geri tepip duruyordu. Ve elbet zerinde durulmuyordu.
Sense kendini hl hayatmdaki herhangi biri sanyordun, biraz daha
fazla sevdiim, biraz daha nem verdiim.
Balangta doruydu belki. Sradan bir serven, rastgele bir iliki
gibi balayp, gn gnden hayatma yaylan, byyp kk salan,
benliimi kavrayp, varlm ele geiren bir aka bedellendin: Ve
hl biliniyordun sevgilim
Ben sende btn aklarm temize ektim
Anladndaysa yapacak tek ey kalmt sana
Btn kazananlar gibi Terk ettin

13

Yaz bayd gittiinde. Ardndan, senin iin lirik par

a yazmaya karar vermitim. Kimsesiz bir yazd. Yoktun. Kim
sesizdim. klm bir yolun ilk duranda bir mevsim bekledim
durdum.
nk ben akn btn alarndan geliyordum.
Sanrm lirik szc en ok yzne yakyordu
yzndeki kskn kedere, gr kirpiklerinin altndan
ksk lambalar gibi yan gzlerine
erevesine smayan
munis, sokulgan, hznl resimlerine
lirik szc en ok yzne yakyordu
Yaz bayd gittiinde. Sersemletici bir rzgr gibi
gemiti Mays. Seni bir iire dndke kanat gibi, ty gibi,
dokunmak gibi uucu ve yumuak eyler geliyordu aklma. nceki iirlerimde hi kullanmadm bu szck usulca dyordu
bir kt aklna, belki de ilk kez giriyordu yazdklarma, hayatma.
Yaz bayd gittiinde. Bir akn ilk gnleriydi daha.
Ak myd, deil miydi? Bunu o gnler kim bilebilirdi? "Eyll'de
ayn yerde ve ayn insan olmam isteyen" notunu buldum kapmda. Altna saat: 16.00 diye yazmtn, ve 16.04't onu bulduumda.
Daha o gn anlamalydm bu ilikinin yazgsn
Takvim tutmazln
Aramzda bir dman gibi duran
Zaman'
Daha o gn anlamalydm
Benim sana erken
Senin bana ge kaldn

14

Gittin. Koca bir yaz girdi aramza. Yaz ve getirdikleri.

Dndnde eksik, noksan bir eyler balamt. Sanki yaz, birbirimizi grmediimiz o ay, alp gtrmt bir eyleri hayatmzdan, olmamt, eksik kalmt.
Knlm bir eyi onanr gibi baladk yarm kalm arka
dalmza. Admlarmz tutuk, yreimiz ekingen, krler gibi
tutunuyor, dilsizler gibi bakyorduk.

Sanki ufack bir ey olsa birbirimizden kaacaktk.

Fotoromansz, trksz, hilesiz, kliesiz bir beraberlikti
bizimki. Zamanla gzlerimiz ald, dilimiz zld gvenle ilerledik birbirimize.
Gittin. imdi bir mevsim deil, koca bir hayat girdi aramza. Biliyorum ne sen dnebilirsin artk, ne de ben kapy aabilirim sana.

15

imdi biz neyiz biliyor musun?

Akp giden zamana gz krpan yorgun yldzlar gibiyiz.
Birbirine uzanamayan
Bolukta iki yalnz yldz gibi
Ac ekiyor ve kendimize gmlyoruz
Bir zaman sonra batk bir aktan geriye kalan iki enkaz
olacaz yalnzca
Kendi denizlerimizde sessiz sedasz boulacaz
Ne kalacak bizden?
bir mektup, bir kart, birka satr ve benim u krk dkk
iirim

Sessizce alacak yerini nesnelerin dnyasnda

Ne kalacak geriye savrulmu gnlerimizden
Bizden diyorum, ikimizden
Ne kalacak?

16

imdi biz neyiz biliyor musun?

.-
Ykntlar arasnda yaknlarn arayan ksz sava ocuklar
gibiyiz. Umut ve korkunun hibir anlam tamad bir dnyada
bir ey bulduunda neyi, ne yapacan bilemeyen ocuklar gibi.
Artk hibir duygusunu anlayamayan ocuklar gibi
Ve elbet biz de bu akta byyecek
Her eyi bir baka aka erteleyeceiz

17

k balyor sevgilim

honutsuzluumun k balyor
bir yaz daha geti hibir ey anlamadan
oysa yapacak ne ok ey vard
ve ne kadar az zaman
k balyor sevgilim
iyi bak kendine
gzlerindeki usul efkati
teslim etme kimseye, hibir eye
upuzun bir k balyor sevgilim
ayrlmzn k balyor
Giriyoruz kara ve souk bir mevsime.

1
8
18

Kitaplara sarlmak, dostlarla konumak, yazya oturup sonu gelmeyen cmleler kurmak, camdan dar bakp puslu arklar mrldanmak...
Byle zamanlarda her ey birbirinin yerini alr nk her ey bir o
kadar anlamszdr
iinizdeki sszl doldurmaz hibir oyun para
etmez kendinizi avutmak iin bulduunuz numaralar Bir ak yaatan
ayrntlar nereye saklayacanz bilemezsiniz plak bir yara gibi
szlar paylatnz anlar, eyalar gznzn nnde durur birlikte
yarattnz alkanlklar korkarsnz szcklerden, sessizlikten de;
bakamazsnz aynalara, armlarla deemezsiniz
darda hayat dmandr size
. .
ieride odalara samazken siz, kendiniz
Bir ayrln ilk gnleridir daha
Her ey asl kalmtr bitkisel bir yalnzlkta
Gn boyu hibir ey yapmadan oturup
kulak verdiiniz saat tiktaklar
kaplar tekin olmayan gnz
geici bir dinginlik, dzmece bir erin
suyu boalm bir havuz, fiten ekilmi bir alet kadar tehlikesiz
baknp dururken duvarlara
bo bir uval gibi, almayan bir org gibi, plastik bir iek, unutulmu bir oyuncak, eski bir ereve gibi, hani, unutsam eyann grltsn, nesnelerin dnyasnda kendime bir yer bulsam, dediimiz zamanlar gibi

19

kendimizin iinden yeni bir kendimiz karmaya zorlandmz

anlar gibi

yeni bir iklime, yeni bir kente, bir tutukluluk haline, bir trafik
kazasna, bamza gelmi bir felakete, ikenceye ekilmeye, ameliyata alnmaya
kendimizi hazrlar gibi
yani dayanmak ve katlanmak iin silkelerken btn benliimizi
ama yle sessiz baktmz duvarlar gibi olmaya alrken,
ve kazanm grnrken derinliimizi
Ne zaman ki, yeniden canlanr balamasz belleimizde
bir nn, yalnzca bir nn btn bir hayat kaplad anlar
o tiktaklar kadar nemsiz kalr imdi
hayatmza verdiimiz btn anlamlar

denemeseniz de, bilirsiniz

hi yakn olmamsnzdr intihara bu kadar
20

Bana Zamandan sz ediyorlar

Gelip size Zamandan sz ederler
Yaralan nasl sardndan, ya da her eye nasl iyi geldiinden. Zamanla ilgili btn ataszleri gndeme gelir yeniden. Hepsini bilirsiniz zaten, bir ie yaramadn bildiiniz gibi. Dahas
onlar da bilirler. Ama yine de g verir baz szler, szckler,
yle dnrler.
Bittiine kendini inandrmak, ayrln gereine katlanmak,
srtnzdaki haneri kartmak, yreinizin unuttuunuz yerleriyle
yeniden karlamak kolay deildir elbet. Kolay deildir bunlarla
ba etmek, uruna iinizi ldrmek. Zaman alr.
Zaman
Alr sizden bunlarn ykn
O boluk dolar elbet, yaralar kabuk balar, szlar diner, aclar dibe ker. Hayatta sevinilecek eyler yeniden fark edilir. Bir
yerlerden bulunup yeni mutluluklar edinilir.
O boluk doldu sanrsnz
Oysa o boluu dolduran eksilmenizdir
gn gelir bir gn
baka bir mevsim, baka bir takvim, baka bir ilikide
o eski ar
anszn geri teper.
Dilerim geri teper. Yoksa gerekten
Bitmisinizdir.

21

Zamanla yerleir yaadklarn, yeniden konumlanr, oalr

anlamlan, nemi kavranr. Bir zamanlar anlamadan yaadn
ey, ok sonra deerini kazanr. Yokluu derin ve srekli bir sz
halini alr.
Oysa yapacak hibir ey kalmamtr artk
Mutluluk geip gitmitir yannzdan
Her eye iyi gelen Zaman sizi kanatr

22

lm saadeti karlatr yaayan mutsuzlukla

gnlerin dkmn yap
benim senden, senin benden habersiz alp verdiklerini
kim bilebilir ikimizden baka?
szcklerin ve sessizliklerin yeri iyi ayarlanm
bir ilikiyi, duygularn birliini, bir ak beraberlik haline getiren
kendiliindenlii
yani gnlerimiz aydnlkken kardmz her eyi
bir dn
emek ve akla gzelletirilmi bir dnya
imdi ar ar batyor ve yoklua karyor orada
lm saadeti karlatr yaayan mutsuzlukla
Bunlar da bir ie yaramadysa
Demek yangnda kurtarlacak hibir ey kalmam aramzda

23

Bu iire baladmda nerde,

imdi nerdeyim?
solgun yollardan getim. Bakml mevsimlerden
ikindi yamurlarn bekleyen
yaz sonu hznlerinden

_______________

gn gnden puslu pencerelere benzeyen gzlerim

geti her an bitki rtsnden
oysa imdi iimin ykanm talndan
bakarken dnyaya
yangnlarla bayndr kentler gibiyim:
iek adlarn ezberlemekten geldim
eski arklar, sarholarn ve sulularn
unuttuklarn hatrlamaktan
uzun uzak yollan tarif etmekten
haydutluktan ve melankoliden
giderken ya da dnerken atlanan eiklerden
Duyarln gece mekteplerinden geldim
Btnlemeli ocuklarla geti
genliimin rzgra verdiim yllan
dokunmalarn ve idkmelerin vaktinden geldim.

24

Bu iire baladmda nerde,

imdi nerdeyim?
yaram vard, bir de szckler
sonra vaat edilmi topraklar gibi
sayfalar ve gnler
k istiyordu yalnzlm
Ktlkler imparatorluunda bir tek iir yazmay biliyordum
lerledike...Kaybolup gittin bu iirin derinliklerinde
Ak ve Ac usul usul eriyen bir kandil gibi snd
daha iir bitmeden. Karard dizeler.
Ak...Bitti. Soldu iir.
Byk bir aknlk kald o frtnal gnlerden

25

Daha nce de baka iirlerde konaklamtm

Ar snavlar vermitim deien ruh iklimlerinde
Ak yalnz bir operadr, biliyordum: Operada bir gece
uyudum, hi uyanmadm.
barbarlarn seyrettii trapezlerden getim
her admda boynumdan bir fular dyordu
el kadar gkyz mendil kadar ufuk
birlikte klan yollarn yazgsdr:
eksiliyorduk
mataramda tuzlu suyla, oteller kentinden geldim
her otelde biraz eksilip, biraz artarak
yani oalarak
tahvil ve senetlerini intiharlarla deitirenlerin
birahaneler ve bankalar zerine kurulu hayatlarnda
ar ve ac tanklklardan
geerek geldim. Terli ve kirliydim.
Sonra tmarhanelerde tmar edilen ruhum
maskeler ve iekler biriktiriyordu
lin edilerek ldrlenlerin hayat hikyelerini de...
korsan yazlan, kara iirleri, gizli kitaplar
ve ak hayatlar seviyordu.
Buraya gelirken
uzun uzak yollar iin her menzilde at deitirdim
atlarla birlikte terledim yollan ve geceleri
dn almadm hi kimseden hibir eyi
plak ve sahici yaayp plak ve sahici lmek iin
panayr yerleri...panayr yerleri...
l kelebekler...l kelebekler...
sonra dnyann btn sinemalarnda btn filmleri seyrettim.
Adm onlarn adnn yanna yazlmasn diye
ac ekecek yerlerimi yok etmeden
acyla ba etmeyi rendim.
Yoksa bu kadar konuabilir miydim?

26

ipek yollarnda kuzey yldz

akn kuzey yldz
sanrsn durduun yerde
ya da yol stndedir
oysa ocukluktan kalma gkyznde hileli zar
l yanardalar, l yldzlar
ve toy yan bilmedii hesap: k hz
akn bir yolu vardr
her yata baka trl geilen
akn bir yolu vardr
her yata biraz gecikilen
gkyznde yalnz bir yldz arar gzler
gzlerim
akn kuzey yldzdr bu
yazlan daha iyi grlen
Ben, teki, bir dieri ona doru ilerler
ilerlerim
zamanla anlarsn bu bir yanlsama
l airlerin imgelerinden kalma
Sen de deilsin. O da deil
Kuzey yldz daha uzakta
yeniden yollara derler
derim
bir iir yaatr her eyi yaamn anlam solduunda
ben yoluma devam ederim. Bitmemi bir iirin ortasnda
Darmadank imgeler, szckler ve kafiyeler
yaamsa yerli yerinde
yerli yerinde her ey

27

imdi her ey doludizgin ve oul

..........
imdi her ey kesintisiz ve srekli bir devrim gibi
imdi her ey yeniden
yreim, o eski ak kalesi
yepyeni bir mazi yaratt szcklerin gcnden
Dnp ardma bakyorum
Yoksun sen
Ey Sanat! Her eyi hayata dntren

1986-87, Istanbul

28

BLARDO TOPLARI
Ayrldmz gnd.
Mutfaktaydk, buzdolabnn yannda, kaps akt, her ey
bambaka grnyordu yzne vuran o souk kta
"Biliyor musun," dedin. "Sen neye benziyorsun biliyor musun?"
Epeydir aradn bir eyi bulmu olmann hem sevin, hem
keder veren gizi bir an iin bulandrmt yzndeki tedirginlii,
krkl. Sis a kmt. Sonra yavaa evirip ban yzme
baktn kuyuya dmeye benzeyen derin bir korkuyla.
"Neye?" dedim, yan yanayken yaadmz ayrln adn
sorar gibi, "Neye?"
"Bilardo toplarna."
"Neden?" dedim.
"Yazgn hep bakalarnn stakalarnn insafna brakyorsun
da ondan..."
Bir uurum gibi derinleen sessizlik o an balamt bile bizi
birbirimizden uzaklatrmaya.
Beni terk etmeden nce yaptn son konuma oldu bu.
Sonra iki arkadam geldi, birinin omuzunda aladm, hangisiydi imdi hatrlamyorum. Sonra birlikte baka bir kente gittik,
anlarsn ayrln ilk gnlerinde o eve katlanamazdm, sonra ben
baka aklara, sonra baka evlerin duvarlarna baka takvimler
astm
imdi ne zaman birinden ayrlsam stakalarn sesi patlyor
kulaklarmda
ardndan bilardo toplan
dalyor drt bir yana
Seni hatrlyorum o souk kta bir daha
bir daha
" '
bir daha

1991, Ocak 1992

29

TERASTAK HAVLU
Ayn terasa alyordu yan yanayd kaplarmz kaldmz
pansiyonda. Sabahlan ya da akamzerleri karlayorduk, ortak
du, ortak mutfak, ekingen bir selamlama.. Ayn terasta yanyana kuruyordu amarlarmz, bu rpertiyordu beni; acemi, tutuk
birka szck eliinde beyaz arap ierek ayn terasta seyrediyorduk gnbatmn, bu da rpertiyordu beni. In azalan iddetinde yan yanayd terasa vuran glgelerimiz ve karyordu birbirine.
Elimizde olmadan glmsemitik baklarmz arptnda,
sahildeydik ve ayn kitab okuyorduk ilk karlamamzda.
Sezon almamt, seyrekti sahiller, daha erken yaz glmsyordu
Pansiyon nndeki sandallarn kprts, ieklerin ekingen
dirimi, gnbatmyla glgelenmi alanlarn rengi kalm aklmda.
kimiz de yalnzdk ve birbirimize ilimemeye alyorduk adn
kimselerin bilmedii o uzak sahil kasabasnda
Oysa gnein batn izlemek gibi
kendiliinden bir birliktelie dnt paylatmz eyler
Birbirinden kamamaya balamt tenlerimiz
dokunmasan da yanndaki gvdeyi duymann iddetine dnmt aramzdaki ekim
tenin ars hazrd kendine kurulan btn tuzaklara
O akam terastaydk gene. Gn oktan batmt. amarlar
aslyd, uzaktan arklar geliyordu ve kekik kokular. Nedense
her zamankinden baka bakyordun bana. Sonra usulca dedin ki:
"lk kez bir erkein tenine dokunma istei duyuyorum iimde."
Benim iin yaz balamt.
"Dokun yleyse," dedim.
Sustun. Uzun uzun baktk birbirimize. Kendine nasl kar
koyduun okunuyordu yznn derinliklerinde. Sonra hibir ey
sylemeden usulca kalktn, odana gittin, yavaa rttn kapn.
Saatlerce orada, gecede ve o terasta kaldm.
30

r
Sabah uyandmda odann kaps akt, eyalarn toplayp
gitmitin baktm. Yalnzca terasta unuttuun havlu rpnyordu
rzgrda
Bir daha hi rastlamadm sana, hibir yerde hibir yazda
Dnyorum aradan tam on yl gemi
On yl nce iinde uyanan o istein ans sakl duruyor
mu sende?
Birden adn hatrlamadm fark ettim bu iiri yazarken,
ama terasta rpnan havlunun rengi hl gzlerimin nnde
On yl sonra imdi sevgilimden ayrldm bu derin, bu
kavurucu gnlerde neden anszn aklma dtn sordum kendime. Sonra anladm: Bir ak birok aktan yaplyor
ve ayrlnmyor hibir seferinde

8 Mays 1992

31

II

ALABALIK ile SYAMBALII

alabalk, bir metafor
denizler ve balklar iinde
Kutsal Kitaplara gre ilk yaratlanlar iinde
akntya kar yzen tek balk
tekini koruyan tekinsiz
lme doru ve lme kar
alayan kan, dikine yzen bir balkm yalnzlk

35

pullarnda yan fal

alabaln
denize eklenemeyen yabancl
tonlarca su altndaki derin sknet ve iddeti
zamana sadk akntlarn
unutulmu derin korkulan
masalalt yaratklarn, frtna perilerinin
sylencelerin batndan
yepyeni yolculuk yollar
a av lm
baka kip baka zaman
belki akntya kar yzenin kaderi
denize inen pas
kirli gnbatmlarnn

36

Bilinmez balklarn kardelii

kk/byk/alk/akrabalk/yumurta ve lm ilikisi
siyambal derin krall umutsuzluun
dipteki siyah kare
alkanlklarn tek rengi
kendine benzeyen av
kendinden olann karanlyla beslenen
derin krall umutsuzluun
bilgelie ermi katillik
okyanus kadar derin ruhlarda kendiliinden
her eyin olabilirliine kadar inen
yolculuu
siyambal derin krall umutsuzluun

kar ne kadar yaabilir bir denizin derinliklerine o

kadar r deniz gibi lm bile

37

gvden iddetin amansz nesnesi

bakasn ldrrken duyduun
kendinle sevimenin iiri
cinayetin mabedinde
yan yana uyur lm ve ak
karanlktan ve ykmdan
beslenen
glge gvdelenir
ldrrken
cinayet de ak gibi yaanr
sen ve bakas olarak
,
avndan dnen
siyambal
kendiyle deirken

38

insan dmann kendinden seer

denizin dibindeki para ve tarih
rhtmlarda bekleyen pusu: dvme ve haner
hangi denize gitse
baka denizler aklnda
bir eldiveni uurum
bir eldiveni yanarda
sndrmez en uzun ay
en uzun deniz
en uzun seferler
bilir iki eski karde Deniz ile
Atlantis
bir ak sayfa gibi
herkesin dlerini yazd yzyllardr
bulunmam yitik lkeler ak da lm de
ayn alarna taklr
ay nn

denize dalm salarnn arasndan

aldrmaz geer siyambal
inanr akn da lmn de
ayn bedendeki kesinliine

denizin karaya km efsanelerinde

anlatlr
ikiz yks
kendi derinliinde vuruarak
len kardelerin
baba ile oulun
aabey ile kardein
iki sevgilinin
yani kendi derinliinde vuruarak
len kardelerin
bir denizde bir yknn sayszdr yollan
kimi vurgun yemi gizilg
kimi ahtapotun kollan
su yrm zpkn sryor kendi izini
okunmuyor yazs bakalarnn
su yrm zpkn ykden yana
su yrm zpkn
bir yz silinmi para
denizin dibine varana kadar
tura
tura
tura

40

herkesin gizi bir baka seferde

her seyir kendi defterini seer
tuzlam kentlerin ans vurur suyzne
zerinden sessizce geerken
uzaa dalyor yzler
kimse bakmyor birbirine
biliniyor tuz beyaz gerek
her birimizin bir eyi var denizin dibinde

41

Bir tek balk alnmad

Nuh'un Gemisine
Sudayd o indeki suda
Tehlikenin iindeki suda

42

Kimi zaman bir tek balk yaratr

rpntsn bir okyanusun
batklarla anlamlanr
gemi denizler
bir denizin iyz
baka denizlerdir
birbirlerini oaltrlar durmadan
yeryznde en eski ey su
tufandan nceki suyla
tufandan sonraki bile ayn deildir

43

baln karnndaki inci

likit zaman
ikizi ikiz
airi air
peygamberi peygamber yapan
yazla dirilen paralanma
tekinsiz servenlerde bulunmu Zaman
baln karnndaki okyanus
hikyedeki tlsm tekrardaki
iddet gelecek
gelecek
gelecek

yanlmaz deniz
durulma zamanlan ykselir
denizin gizli surlar
sakl haritalardaki su terazisi
duman tten batn dinlendii derinler
ufkunu okyanusa ayarlam gzlerin
uzakta ve diptedir grecei
denizin gizindeki uurum
ar kanatl dip balklan
akntlarn ykad para, kara snger
derinlemenin eik talan
pullarna gml gizli balklarn
kaln uykusuna ayarl saat ey
kendini yenildim sananlar kla
krlr denizin dibindeki yldz fal

45

Uzundur denizin gecesi

uzundur karas denizin
yalnzca bir kez Musa iin
kzl salarn ikiye ayran dalgalar
en uzun hatras
bir daha avunmaz suyun
bir daha geilmez denizin

46

kaybolmu kendi ad
srler iinde
ylesine geer bir denizin derinliklerinden
bir sayfann derinliklerine
akntya kapld yerde iirin
kk, krk bir glmseme olarak
kk, krk bir glmseme
enginler uzak s yakn
kavrulmu sulan ksack hayatnn

47

cam kesimi elmas, akvaryumu su nerde keser

ite balklar
ite balklar
ite balklar
en kk lekli haritada
binlerce bakalam
armalarn gvencesinde
bakalamlar
nerde hayat izgisi, o zmrt kesim
suyu derinletiren glgesidir
akntnn ynn
n krld noktalar
orada hepimiz
biraz su biraz balk
bir akvaryum iklimini
herkese su gibi paylatran
o derin ortaklk
tarihi dolduran sular, harlar karan sular
baka alarn derinliklerine
kendi n iinde tayan ayna
farkldr su altnda karanlklar
kimsenin kendinden bakas olamad
o derin yalnzlk

odalara vurur glgesi

ak denizlerde kaybolan balklarn
odalara, aklara, sayfalara
zet karrsn en byk denizlerden
uzaklarda ararsn
tuzunu silkeleyen yollarn rzgrn
huy deitirir balklar denizine benzedike
hibir kardelii olmayan balklar
denizin st katnda oturanlar
gemi zamann define rengi gzleriyle
bir dip bal
lrken
vurur yze
ky kalplerde
deniz fenerlerinde
yosun pas mezar ta
yarm kalm iirler
erken kilitlenmi bir odann derinliklerinde
dinmiyor ak denizlere yaan yamurlarn
odalara vuran glgesi

49

kk balk kk
balk denizin
nerede? denizim yok
denizim yok ararm
her yerde

Mays 1988 - Haziran 1992

50

KADIRGA
Senelerce, senelerce evveldi;
Bir deniz lkesinde... ve belki de
birbirine aktardm defterlerin hepsinde
bu iir vard:
Senelerce, senelerce evveldi;
Biz seninle orada, o deniz lkesinde tantk
uzak denizler, uzak yaknlklar iinde
bir Kadrgada iki korsan
tarih, yarn, topya dolu sandklar arasnda
birbirimizi yaralarndan tandk
d korsan, ii i denizlerde yaayan ocuklardk
konuamadklarmz bir bulut kalnlnda
duruyordu aramzda
oysa konusak, ya da dokunsak birbirimize
ekip gidecekti iimizdeki o korkun noksanlk
batk gemilerin deniz diplerini saran
umutsuzluu vurmutu yzmze
birbirimizden ve akn kefedilmemi gizlerinden
rkyorduk
bir definenin ikiye paylatrlm haritasnda
bilmeden
birbirimize doru ilerliyorduk

51

kara grnmyordu yokluumuzda

kara ok uzakta
sahiller millerce
uzaktayd birbirimizin yokluunda
neyimiz vard fkeli bir genlikten
marur inceliklerimizden
ve geceler boyu ksk yldzlar altnda anlatlan
ihanetlerin kara bilgisinden baka
biliyorduk geldiimiz yer Atlantis
o yitik topya
gittiimiz yer de ora
Senelerce, senelerce evveldi;
sen yoktun
bu ak baladnda
Senelerce, senelerce evveldi;
sen yoktun

ben de yoktum
bu ak baladnda

bizi yola karan ne varsa

yol zerindedir,
yledir sanyorduk
gelecei semeye alyordu kslm gzlerimiz
adasz denizlerin ufkunda
Bilge ve hrsz. ocuk ve katil. lm ve oul
oluyorduk. Denizler, meydanlar, kavgalar ortasnda
frtna bilgisi yoklarken
zlmemi zamanlarn altn bilmecelerini *
bir daha hi kamadk daldmz karanlktan
kara ruhlarn byk bayramlarndan sonra
,,

53

Ak giz tutmu tura

Ak 1988
Bir yldr yoldayz
Akmz salam sularda
Ak 1988
gideceimiz yer Atlantis
o topya sla
ayrlsak bile biliyoruz
baka bir anlamda
senelerce, senelerce sonra
salam, demi, mutlu klar iin
bir randevudur
ayn yolculukta Kadrga
Ak 1992 Ayrlk 1992 imdi
biliyor muyuz gmlp gideni
batklarda

54

ka kydan toplanm talarla

batyordu dibe
arap flaryla, zeytin dallaryla
yarm kalm bir gravrde
yelkenleri snen kadrga
batyordu
sarn hurmalar, gm paralar
uzak otlar, ipek toplan, amber kokularyla
kmamak zere bir daha
bir baka mrekkebin kylarna
daldmz solgun gravrden
birbirimize baktmzda
dinliyordu deniz diplerinde
boulmu beyaz kentlerden
geilen yolculuk
ayn takm yldzlarn altnda
dnyaya gelen aklarn benzerlii gibi
baka alan haber verir kimi denizler
yoksa nerden kard bu rzgr
bu zeytin dallan, ba dndren arabn kokusu
azmzdaki bu hurma tad
ipeine uzandm bu amber nerden
yreimdeki dvme ok eski bir gravrden

55

buluurdu sessizliimiz
okuduumuz sayfalarn derinliinde
ne zaman sussak
aramzdan geerdi hayalet gemileri
karlkl kylarda
ayn denize bakan
iki koltuk, iki lamba, iki ay
ayn pencerenin derinletirdii gecede
gemilerin sln dinlerdik
tek bir sz bile etmeden konuurduk saatlerce
kapkara hayalet gemileri geerdi
gemiten gelen
sessizliin yaratt sis iinde
kapkara hayalet gemileri
geerdi gzlerimizin nnde
gecenin iinden
yeniden dndmz sayfalarn derinliklerinde
dilsiz krlganlyla dip iklimi
yzeydeki alkantlarn unuttururdu
gmldmz denizin
som bir btnlk iindeydik
koltuk, lamba, kitap
sayfasn kapatrken
kahraman olduumuz iirin
ay snerdi penceremizde
hayalet gemileri geerdi
uykularmzn iinden

56

uzun denizlerde yorulmazd gzlerimiz

birbirimizin gneine baktka
en yeni yerlerimizi birbirimize borlandk
nk ktk, kararlydk, haklydk
bir denize ka dalga sarsa

57

gz denizini ayran halatlar yaz

denizinden geni melankolisi ssz
bir adaya decek olsan hangi
iirleri alrdn yanna hangi
mevsimleri, ikindileri arafn
deitir denizin sevgilim tropikal
yapraklarn, ayn yzne den
peremlerini kaldr hafzandan
btn lekeleri sil almak rtr
gvdenin derinliini
hangi denizi setiysen o trl
varln kstrld seyir defteri yaz
denizini gz denizinden ayran
halatlar gibi zlr adalarn dank
belleinden

58

savat gece
akllarda arks
ay yla ayrlr denizin ipei ikiye
yalnln vurgununda zlen derinlik
gvdenin uykulu tarihi
aydnlanr karasna vurduu sahilde
avucunda tenimin tayapraklan
kalbimde kalabalk yeminler
vahiyim, vahiyiz
bu defne gnlerinde

59

plaklmzla
dalyoruz
birbirimizi
gkle karyor tenimiz
kumun zamanlaryla
suyun yeniden elde edilmesi
bulutun duman
yamurun krbac
yapran buharyla
sevimek iin deil
yaamak iindir plakln nemi
tanmlara zorlanm itiraflardan
firar ediyor
gvdelerimiz

60

bir ejderha uyuyor ay nda ay

nda uyuyoruz ilk defa
kendiliinden yolunu bulan
hay vanlar gibi
ate, hava, su, toprak ve ak
birbirimize kyor her defasnda
kendiliinden yolunu bulan
birbirimizin kollarndaki ejderha

61

gecenin btn burlar

inmiti sahile
rperen kumlarn zerinde hi
grmedikleri bir sabah gibi
bakyorlard yzmze
gecenin gsmzde unuttuu
bir avu ay
senin gsnde braktm
en derin uykumdu
orada kaldm
orada kald

62

ne kadar tutkunduk birbirimize ufuk

daralrd tenimizin yanksndan o
kaak sahil ky, Kadrga imdi iki
ayr yaz kald bize
birlikte
geirdiimiz o byk yazdan

63

solak defterlerde uru

erkek denizlerde mitoloji
,
korsan haritalarnda define kalbim bir senden birok k
edindi
: . Zaman bizden ayr parlayan bir eydi
kanmda kmldayan tutku gecenin szlemesindeki
mrekkep her eyi aka ve atee dntren
derin bir ayindi
sen gittin
bulutuumuz krfezler imdi baka denizlerin ekiminde
sen gittin ama doksan dokuz adn kald kalbimde

ne kadar gitsen de uzaa

vcudumda dolayor zincirin
kurduun btn tuzaklar
tapnak bildim
tenim l tenim l tenim l
bedenimi lincine brakp
ekip giderim ekip
giderim giderim tenim
l

65

aysberg tl
ne zaman dondu pusula
ne zaman geldik bu iklime
aramzdaki siste kaybolmu
buzkran gemiler
kaybolmu kelimeler
sen yoksun
ben de yokum
kutuplar kadar yalnzz ikimiz de
ryamz emanet etmedik
hi uyumadk sda
lmn uykusuna gvenir gibi
brakrdk kendimizi
birbirimizin dlerinin yastna
akt bu, beraberlikti
yol arkadalyd
ve daha binlerce kelime

66

ak bitmiyor bitmeden
denizi tkenmemi Kadrga
bir ifte vav yokuundan aa
doksan dokuz admn
en gzeli sevgilim
yeniden bulmann sulan
denizi geenlerin admlarndan sonra
ta kadar kr
tabasks gravr
diri mrekkep
kr ak, kr levha
byk bir frtnada
ykanm aydnlyla
iniyor hat
gvercin dnyor
bir dal zeytinle
ak bitmiyor bitmeden
tkenmemi deniziyle
masalna dnyor Kadrga

67

bir trk
Meyve bile dalna gvenir
Meyve kadar hkmm yo imi
bir dize
Denizim ben batk aklarla dolu
bir fotoraf
iirde grnmyor
ve grnmeyen nice ayrnt
kim bilir ne zaman kendini yazmaya balam
baka iirlere tam
tarm iindekileri
seyir defterinin kazalara urad Kadrga
yeni dalgalarla yamyor
yarkl denizi

68

gnderinden ithafn kazd tarihi

gnderme yapt baka denizler yaratt kendine
kimi zaman baka iirlerin gvdelerinde
denize alarak srdrd, srdryor kendini
duruyor yrekteki define, korsanlar yaland
deniz zamansz
ne sen, ne ben, ne u mai deniz
ne de melli anlamayan dierleri
senelerce, senelerce evveldi
senelerce senelerce evvel bir sonraki

1988 - 1992

69

YED DALGA

denizin kmr
suyun kandili
ayn uykusu
baklarmzdaki akn buluma
hem lme ok yaknz

hem dnyann yan banda

kprm aalarla yan yana
1
salkmlarn kanyla yan yana
karanln baklaryla yan yana
J
dnp geiyoruz kendi stmzden
yedi dalga olarak
sonra dnp ardmza bakyoruz
bir yedi dalga daha
kmrn kandil uykusu
kprm salkmlarn karanl
deimiyor yaamn tutkusu lmn ortasnda

27 Mays 1992

70

KALYON ve KPKLER

denizin koyu simgeleri tanr en

eski kalyonlarla bir yzyldan
dierine aln okunmayan denizin
stnde yamurun krater yazs
bazen gemie bazen gelecee
dnen kpkler
gzlerdeki kr simge
kehanet
lme benzeyen bir ey var her derinlikte
bazen kalyon bazen kpkler baka bir
ada kimsenin bilmedii simgelere
gml define

Mays 1992

71

KAMILAR
zamanl denize batyor kadrga
zamanl denizden kyor kadrga
vuruyor bir teki baka
sahilde kalm ayak izlerin
vuruyor baka sahile
aylak tanrlarn uyuduu
ay sndryor kendini derinde
dei toku dleri
sakal karasnda gece gm inci
kenevirler kamlar iinde
benim sevgilim
kenevirler kamlar iinde
bir define haritasnn kaybolan paras
bende kt
tekiler zamanl
kamlar iinde

Haziran 1992

72

III

YAZ SONU RLER

GEYORDUM URADIM
Geiyordum uradm
boynuz borularn uultusundaki bulank zamanlara
belki bir gmde birka eski eyann lts
vurur imdiye, merdiven altnda unutulmu bir zaman
ya da eski yzmle karlamak
giriteki aynada
dinmi uzaktaki nehrin grlts
aalar yer deitirmi
ekmi, klm onca hayal
oyun ve atlkarnca sdrdm kurak peyzaj
Doduum ev artk yavrusunu tanmayan
bir hayvan gibi bakyor uzaklara

Toz yalnzca toz Zaman

geiyor iimizden adln
mrldana mrldana

76

elim oktan dm kalbimin zerinden

gzlerim yabanc hatrladklarna
zeri trnak izleriyle kapl bakr ann
dataca hibir sis kalmam oysa
ne burada ne hayatmda
dibi grnen bir sarncn i kuraklyla
bakyor gzlerim anlamndan plak kalm dnyaya
Neden dnler lo zamanlara saklanr
Neden kimse yola kt gibi dnmez geriye
Zaman nerde adln?
Kimbilir ka yz
kula derininde kalm yzm
imdi ezberini unutmu kapal bir rmak gibi
nmde bombo akan bu aynann
Zaman nerde adln
Beni de mrldansn

Haziran 1991, Ludwigshafen

11

LE SAAT
Dklen yemilerin sessizlii
Gz aydnl
Uzakta bir krk leyi bler ikiye
Renkler kendini dener otla, kabukla, bulutla
deitirir gmleini arklardan gelen sular
uykusu yarm kalm tenha kuyularda
eteklerinde ufkun izgisi
geen yldan bu yana ne kadar uzadn
ler kr
birbirlerinin glgesinde uzayp byyen
aalarn dinginlii epeevre kuatr le saatini
su uyur, yelkovan durur
ocukluumda yaan bir karn ad olur anszn
anszn bir ku srs grltsn izer gze
Dnyann almad saatlerdir
Hibir ey benzemez baka bir eye
Kimse kimseye bir ey yapamaz sanki
yilik de ktlk de masumdur her eyden
Belki yalnzca yzmze doru ar ar alan
uyku sonras bir bak
iyi gelir bize
Belki o zaman.

78

suyunu deitiren kuyu gibi herkes uykudayken

uultusunu ok uzaklara gtrm
kahverengide karar klan uyku sonras bir bak
durdurur yaan kan
bir le saatinde yaz bitmeden

Haziran 1991, Ludwigshafen

79

VAZODA TOZLU GLLER

yanlmayan iki el
kapand birbirinin zerine
gzleri sisli kr, ad kavmi
krk mhrler yllarn derin
kalntsndan balamasz bir duru seti
kendine sanki artk hibir ey kmldatamaz
iinde kllenen o beyaz pimanl her eyi
sessizliiyle btnleyerek geiyor
kullanmad gnlerin iinden baka ellerin
kurduu btn saatleri brakm tozlu
ayrntlarn zulmne akamsefalar gibi
dalgnd geen yaz sonu onu grmeye
gittiimde
benden teye bakyordu benden oktan gemi baklar
bir tek yamurun sesiyle tandk bir eyler geiyordu
yznden bir lnn ans kadar belirsiz bir aydnlk
nasl birikmi iinde bunca szlm ac, nasl ulam
iindeki tedirgin erince kopkoyu bir ktle dnm
onca hayal krkl kayp ktalar gibi baktk birbirimize.
Tamamen silinmi aklmdan eski fotoraflarda
bulutuumuz yer Oraya nereden gidilir imdi? Oysa
karmda oturuyor O opal lambann glgesinde iyi
eitilmi ktln btn incelikleriyle Bir de vazoda
tozlu gller...

Haziran 1991, Ludwigshafen

80

SANDIK ODASI
gn yla ykanm kskn bir yldz
gibi akp getin
sessizliimizin stnden oyalanacak bir
ey bile brakmadn tozlanm, dalgn
baklarmza
r .

ne zaman, nerede bir ey yitirsek .

burada bulacamz sanrdk bu sandk
odasnda
mmknm gibi
balkonda unuttuumuz nice yazlardan sonra...

Ludwigshafen - Istanbul, 1991

81

DALGIN ALGILAR
...dalgn alglar gibi duran akamzerleri.
...incir kokan gece soka...
...sonra yzndeki sabahn ilk klar... .
yamurlara kamazdn
gnler glgelenirdi kendiliinden
sonra gnler st ste
st ste derdi yeniden

btn gn gz bahelerine uradm

82

gzlerinde sarmak, tr, su zambaklar

ellerine karacalar inerdi
gne yan perdelerde
eteklerine kularn konduu sedir
pamuk ak rtler
suyu hi eksilmeyen srahinin
asl kalrd zaman
lmsz sanrdk kendimizi
kzl erken den ikindilerde

bir daha hi dalmad karanlm

83

Kalktm gittim aarm rtlerin altndaki zamandan

Uzaklar denedim. Uzaklklar ltm kendimle
dudaklarm yakamozlar gibi arrd .
o uzak alglarn eliinde
bellein zalim uurumlar
her gittiim haritada yerini alrd
patlam serin gller olurdu, slak badem, tuz
arasaydlar bymemi bir sevinci bulurlard belki
ok yoklanm yreimin bir yerinde
uzun bir yolculuk gibi yaadklar
ksack sokaklardan vazgeselerdi
ben oradayken
,
Belki de hl orada olurdum ben
Kendime yazdm hayadan
ayklamakla gemezdi mrmn
yaprak zaman
bir ben sylerdim kuytu akamlarda
dalgn alglarn unuttuu arklan

Srgne ak kaplarn eiinde

ok oyalanmamal insan
mevsimler kullanldklar yerde kalmal
varl kendinden taan yaz hayvanlarydk bu bahede
anlamtk dalacamz
perdeler artk baka gneleri saklayamazken
Bu sefer kalan eyalarm da topladm
yeni yollara klamazm sanki
durup gemi bir kavakla demeden
Bir tek yanma bu algy aldm.

Haziran, Kasm 1991, Ludwigshafen

85

YAZ SONU
yaz inceliyor, gz
bizse hi bymeyen rus bebekleri
bir dte karlamtk, bir dte kaybolduk
hadi birimiz uyandrsn artk tekini
birbirinin karanlna kapatlm
birbirinin iinde tipiye tutulan
her kozaya ayr biilen uzun klardan
hadi birimiz uyandrsn artk tekini
kgenliin yazlar bitti. imdi braklm iftlikler
yamurlarla boalm leylek yuvalan
elimizde sorular, gn yeniden datyor
kalanlar iin yazlanlar
yaz sonu yaz sonu yaz sonu
Biliyorum
yine haziran yine temmuz yine austos

Haziran 1991, Ludwigshafen

86

YAZBTT
yazn bittii her yerde sylenir
sylenmeyen eyler kalr geriye
ve sonra hibir ey olmam gibi
ar, usul bir hazrlk balar
uykuya benzer yeni bir mevsime
orda burda, ev ilerinde, kr kahvelerinde, deniz kenarlarnda
incelen yazn akam esintilerinde
zaman usulca syrlr aramzdan
ta iimizde duyarz gelecek gnlerin gemiini
baka ne gelir elimizden
byk bir uzakla glmseyerek
geitiririz
skaladmz eyleri
yattnc rzgrlar
davurur iimizdeki lodosu, poyraz, gnbatmlarn
saklar bizi
gzlerimizdeki hzne "dinginlik" adn verir
"seni iyi grdm," diyenler
biz de iyi hissederiz kendimizi
elimizden baka ne gelir ki

87

ke balan, akamstleri, kokular

tozar gider zamann boluunda
karr anlarn kuytu belleine
.
belki sonralar bir gn
hatrlanr ayn kederle
yazn bittii her yerde sylenir
syleyenler inanr bir eylerin sahiden bittiine
yaz biter
eskir geceler, serin, hznl
yeni mevsime hazrlk: mrn teyel yerleri
bir yan tela, bir yan rperten yaz sonu ikindileri
karr sizi dalgn derinliinizden
yaadnz duyarsanz teninizde
bir zamanlar okumu olduunuz kitaplar zlersiniz
scak odalar, beyaz, temiz yastklar
ahap pancurlar
yaz bitti
bitmeyen eyler kald geride

88

yaz bitti
yaz bitti
yksek sesle sylyorum bunu kendime
her yerde sylendii gibi
yaz bitti
yaz bitti
hibir ey hibir ey
hibir ey
yalnzca yorum imdi

89

1986 - 1992

Bu kitapta yer alan

Yalnz Bir Opera, R ATI, Kitap: 4te (Aralk 1987) ;
Kadrga'nn ilk iki blm, GSTER 100. Say zel Eki'nde
(Mays 1989) ; Yaz Sonu iirleri, ARGOS, Say: 44'te
(Nisan 1992); Yaz Bitti, ADAM SANAT, Say: 45'te
(Austos 1989) yaymlanmtr.