KMYANIN TEMEL YASALARI

KTLENN KORUNUMU YASASI

Bir kimyasal tepkimede tepkimeye girenlerin ktleleri toplam, tepkimeden kan maddelerin
ktleleri toplamna eittir.
rnein; 12 gram kmr 32 gram O2 ile yaklrsa 44 gram CO2 gaz oluur.

SABT ORANLAR YASASI

Bir bileii oluturan elementlerin ktlece birleme oran veya ktlece % bileimleri sabittir.

SO3 bileiinde kkrdn oksijene ktlece birleme oran: (S:32, O:16)

ms 1 32 2

mO 3 16 3
2

gram S, 3 gram O ile birleir ve 5 gram SO3 oluur.

RNEK 1: X2Y3 bileiinin ktlece %36s X olduuna gre;

a) X / Y nin ktle oran nedir?
b) X / Y nin atom ktle oran nedir?
c) 5 gram bileik elde edebilmek iin ka gram X ve Y harcanr?

RNEK 2: XY2 bileiinde Xin Yye ktle oran 7 / 16 olduuna gre 21 gram X ile 32 gram
Ynin tepkimesinden en fazla ka gram XY2 oluur? Hangi elementten ka gram artar?

RNEK 3: Eit ktlede azot ve oksijen alnarak en fazla 57 gram N2O3 bileii oluturuyor.
Buna gre balangta alnan azot ka gramdr? (N:14, O:16)

RNEK 4: 30ar gram Ca ve O2 maddeleri, CaO bileiini oluturmak zere tepkimeye

sokulduunda artan maddenin olmamas iin hangi elementten ka gram daha ilave edilmesi
gerekir? (Ca: 40, O:16)

KATLI ORANLAR YASASI

ki element arasnda birden fazla deiik bileik oluuyorsa, elementlerden birinin sabit
miktarna karlk dier elementin deien miktarlar arasnda katl bir oran vardr.
rnein; CO ve CO2 bileiklerinde ayn C ile birleen deien oksijenler arasndaki katl oran
1 / 2 dir.

NO2 ile N2O3 bileikleri arasndaki katl oran;

(NO2).2 N2O4
(N2O3).1 N2O3

Katl oran; 4 / 3

Ayn ilem oksijen miktarlar eitlenerek yaplrsa katl oran 3 / 4 bulunur.

RNEK 5: C ve H elementlerinin oluturduu iki bileikten birincisinde 6 gram C, 1 gram H ,
ikincisinde 1,8 gram C, 0,4 gram H ile birleiyor. Birinci bileiin forml C3H6 olduuna gre
ikinci bileiin basit forml nedir?

RNEK 6: XY4 bileiinin ktlece %75i , X2Yn bileiinin de ktlece %80i Xtir. Buna gre n
saysnn deeri katr?

RNEK 7: X2Y5 bileiinde Xin Yye ktlece birleme oran 9 / 5 olduuna gre XY 3
bileiindeki ktlece birleme oran katr?

RNEK 8: X2Y bileiinde X / Y ktle oran 7 / 4tr. Eit ktlelerde X ve Yden 27 gram
X2Y5 bileii oluuyor. Hangi elementten ka gram artar?

RNEK 9: Aadaki bileiklerden ktlece karbon yzdesi en fazla olan hangisidir?

A) C2H6

B)CH4

C)C3H6

D) C3H8

E) C5H12

RNEK 10: Aadaki tabloda bileiklerin formlleri ve kullanlan X ve Y miktarlar

verilmitir. m ka gramdr?
Bileik

X3Y2

10,2

X2Y5

6,4

25,5

RNEK 11: Aadaki tabloda verilen deerlere gre I.bileiin forml nedir?
X

Forml

I.bileik

II.bileik

21

X3Y4

RNEK 12: Karbon ve hidrojen elementlerinin oluturduu farkl iki bileikte elementlerin
birleen ktleleri yandaki grafikte verilmitir.
a. Karbon miktar sabit tutulduunda katl oran nedir?
b. Hidrojen miktarlar sabit tutulduunda katl oran nedir?
c. 108 gram karbon ieren ve II bileiklerinin ktlelerini hesaplaynz?

RNEK 13: Grafikte X ve Y elementlerinden oluan iki ayr bileikteki

elementlerin birleen ktleleri arasndaki iliki verilmitir, l. bileiin
forml X2Y5 ise II. bileiin forml nedir?

SABT HACM ORANLARI YASASI

Ayn koullarda (ayn scaklk ve basnta) bir kimyasal tepkimeye giren gazlar ile, tepkime
sonunda meydana gelen gazlarn hacimleri arasnda belli bir oran vardr.
N2(g) + 3 H2 (g) 2 NH3 (g)
1 mol

hacim

3 mol

3 hacim

2 mol

V (N2 ) 1

V (H 2 ) 3

V (N2 ) 1

V ( NH 3 ) 2

V (H 2 ) 3

V ( NH 3 ) 2

2 hacim

RNEK 14: 30 litre N2 gaz, ayn koullarda ka litre H2 gaz ile birleebilir ve ka litre NH3
gaz oluur?

RNEK 15: 2 NH3 (g) + 5/2 O2 (g) 2 NO (g) + 3 H2O (g) tepkimesine gre 80 litre NH3
gazn yakmak iin ayn artlarda ka litre O2 gaz gerekmektedir?

RNEK 16: 2 C2H6 (g) + 7 O2 (g) 4 CO2 (g) + 6 H2O (s) tepkimesine gre 50 cm3 C2H6
nn 140 cm3 O2 gaz ile yaklmas sonucunda ayn koullarda ka cm3 CO2 oluur? Hangi gazdan
ka cm3 artar?