Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei
Bora AAN (*)
Reha SAYDAN (**)
zet: Bu almann amac, niversitelerde kalite kavramnn anlalmas ve gelitirilmesi ynndeki abalara katk salamaktr. Bu amala Kafkas niversitesi ktisadi
ve dari Bilimler Fakltesi rencilerinin retim elemanlarna ynelik akademik kalite
beklentileri belirlenmeye allmtr. 700 renci ile gerekletirilen bu almada rencilerin memnuniyet seviyeleri, retim elamanlarndan beklenilen kalite unsurlar ve
bu unsurlarn nem dereceleri belirlenmeye allmtr.

almada retim elemanlarnn akademik kalite boyutlarn aklayan ve 28 adet

ifadeyi ieren yedi boyutlu bir yap olumutur. almann dier bir sonucu, rencilerin
baz zelliklerine gre, retim eleman akademik kalite boyutlarna nem verme seviyesinde farkllklar grlddr.
Anahtar Kelimeler: Hizmet kalitesi, Yksekretim, Mteri Memnuniyeti

The Evaluation of Academic Quality Expectation of the University

Teachers: The Case of Kafkas University Faculty of Economics and
Administrative Sciences

Abstract: The purpose of this study to contribute in efforts made to understand and
improve the quality concept in universities. For this aim, it is tried to determine academic
quality expectations towards university teacher of students of Kafkas University, Faculty
of Economics and Administrative Sciences. Conducted with 700 students, in this study the
satisfaction levels of students, quality elements expected from university teacher and the
significance degrees of these elements are tried to be determined.

For the study, a structure with seven dimensions is built which explains academic
quality dimensions of university teacher and involves 28 statements. Another result of
the study is the observation of differences in the levels of emphasis placed by university

teacher on

academic quality dimensions according to several particulars of students.

Key Words: Service Quality, Higher Education, Consumer Satisfaction

*) Yrd. Do. Dr., Kafkas niversitesiktisadi ve dari Bilimler Fakltesi, letme Blm.
(e-posta: boraacan@hotmail.com)
**) Do. Dr. Yznc Yl niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi, letme Blm.
(e-posta: rsaydan@hotmail.com)

226 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

I. Giri
Bugnn tketicisi satn ald rn ya da hizmetten maksimum fayda beklemektedir.
Tketiciye sunulan her yeni ve stn zellikli rn veya hizmetle birlikte, mterinin de
beklentileri deimekte veya artmaktadr. Artan rekabet ortamnda iletmeler, bu deiime kar kaytsz kalmayarak baary mteri beklentilerini aarak salamaya almak
durumundadrlar (Oval, 2005).
Aratrma konumuz olan yksekretim alannda alternatiflerin oalmas bu konuda
rencileri bir seime yneltmekte ve pazarda bir rekabet ortamnn olumasna neden
olmaktadr. Bu gelimeler sektrde hizmet reten kurumlar kalite arayna ynlendiren
nemli bir etken olarak gze arpmaktadr.
Birok alanda sre giden rekabette nemli bir unsur haline gelen kalite kavram kalite, mterinin istediidir biiminde tanmlanmaya balandndan bu yana niversiteler
hizmetlerinin ve rnlerinin alcs ya da yararlancs konumunda olan gruplar daha ok
dikkate alr duruma gelmilerdir. Bu gruplardan biri de niversitelerin hlihazrdaki ve
gelecekteki rencileridir. Eitim hizmetlerinin alcs konumundaki rencilerin daha
kaliteli eitim veren niversiteleri tercih edecekleri varsaylmaktadr. Bunun nedeni kaliteli eitim hizmeti veren niversitelerin, mezunlarnn nitelikleri ile i piyasas arasnda
ussal bir denge kurmalar ve bunun sonucunda da bu okullarn mezunlarnn daha kolay
istihdam edilebilmeleridir (Ekinci ve Burgaz, 2007).
Hizmet kalitesinin lm ile ilgili bankaclk, salk, konaklama, ulam ve dier
hizmet sektrlerine ynelik birok alma mevcut olmasna ramen niversite rencilerinin retim elemanlarndan beklentileri ve sunduklar hizmet kalitesinin belirlenmesine
ynelik almalar snrl saydadr. Oysa yksekretim hizmetlerinin kalitesini lmeye
ynelik yaplan aratrmalar kalitenin oluturulmasnda en nemli unsurun akademisyenler olduunu vurgulamaktadr. Bu almann amac; yksekretim kurumlarnda kalite
kavramn retim elemanlarnn kiilik ve mesleki zellikleri ynnden tespit ederek bu
beklentilerin nem derecelerini belirlemektir.
II. Teorik ereve
Kalite almalarnn imalat sektrndeki baars karsnda eitim sektr de kalite
kavramn ve felsefesini benimsemek ihtiyacn hissetmitir. Bu amala niversiteler srelerinin, hizmetlerinin ve rnlerinin kalitesini ortaya koyabilmek iin kurumun kalite
almalarn denetleyen ve kalite gvence belgesi veren uluslararas ya da ulusal rgtler tarafndan tannmann (akredite olmann) yollarn aramaktadrlar (Saarinen, 2005).
Bununla birlikte. Deming, EFQM ve Baldrige dl kriterleri Ayrca Hoshin planlama
modeli ile Deming, Crosby gibi baz kalite uzmanlarnn toplam kalite konusundaki herkes tarafndan adeta bir klavuz olarak kabul edilen kurallar eitimde uygulanmaktadr
(Genylmaz ve Zaim, 1999).
lkemizde Yksekretim hizmetlerinde kalite salamann gereklilii konusunda atlan nemli admlardan bir dieri de niversiteleraras Kurul Bakanl tarafndan hazrlanan ve 22 Ekim 2002 tarih ve 24914 sayl Resmi Gazetede yaynlanan Yksekretim

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

227

Kurumlarnda Akademik Deerlendirme ve Kalite Kontrol Ynetmeliidir. Sz konusu

ynetmelik yksekretim kurumlarnn akademik programlarnn eitim-retim ve
aratrma kalitelerini artrmak amacyla yrrle konulmutur (Resmi Gazete, Ekim:
2002).
Kaliteli hizmetler sunmay amalayan yksekretim kurumlarnn mteri istek ve
gereksinimlerini doru tespit ederek, bu istek ve gereksinimleri karlayacak zellikleri tayan mal ve hizmetleri retmeleri, beklentilerin karlanmas asndan nemlidir.
Bu noktada niversitelerde mteri kavramnn tanmlanmas ve bu kavramn kimleri
kapsadn belirlenmesi gerekmektedir. Literatrde yksekretim kurumlarnn ilikili
olduu mteri gruplar ile ilgili birok bilgi mevcuttur. Marchese (1991) rencilerin
yksekretim kurumlarnn mteri gruplar ierisinde yer aldn belirtmekle birlikte, bu kurumlarn asl mterilerinin kurumdaki alanlarn olduunu ileri srmektedir.
Seymour (1991) rencilere i imkn salayan iverenlerin de mteri gruplarndan saylacan ifade etmektedir.
Barrier (1993) ise yksek retim kurumlarnn sadece rencilere ynelik bir hizmet
sektr olmadn evresini de eitim ve retimle beslediini ve bu nedenle niversitenin yakn evresi konumunda olan iletmeler ve toplumun da mteri gruplar arasnda
yer almas gerektiini belirtmektedir.

Yksekretim kurumlarnda hizmet kalitesinin arttrlmas ve gelitirilmesine ynelik yaplan almalar incelendiinde konuyla ilgili bilimsel almalarn snrl sayda olduu ve yaplan almalarn nemli bir blmnn yksekretim kurumlarndaki
hizmet kalitesini bir btn olarak ele alan (fiziksel evre, sosyal imkanlar, eitim kalitesi
vb) veya deiik eitim sistemlerinde renci memnuniyetindeki farkllklarn belirlenmesini amalayana almalar olduu grlecektir. Konuya daha geni bir bak asyla
yaklaan almalarda ise eitimde genel olarak toplam kalite ynetimi uygulamalarnn
irdelendii belirlenmitir (Bulut, 1997; Tas, 1995; Erolu, 2002; Fiduas, 2006; Baykal
vd, 2002; Ttnc ve Doan, 2003; Elliott ve Shin, 2002; Knight, 1994; Kelly, 1994;
Pazarlolu vd, 1999; Uzgren ve Uzgren; 2007; Erdoan ve Uak, 2005).
Yksekretim hizmetlerinin kalitesini belirlemeye ynelik yaplan almalarda kalitenin salanmasnda en nemli enin retim elemanlar olduu vurgulanmaktadr.
Eitim srecine ilikin renci memnuniyeti aratrmalar renmenin, ok gl bir biimde dersten salanan doyumla ilgili olduunu ortaya koymaktadr (Guolla, 1999).

rencilerin retmenin verdii bilgilerden ziyade, daha ok tutum ve davranlardan

etkilendikleri yaplan aratrmalarla belirlenmitir (Gztok, 1988). renci ve retim
eleman arasndaki snf-ii ve snf-d ilikiler renci zerinde nemli bir etkiye sahiptir. renci ve retim eleman arasndaki snf-d ilikiler, rencilerin kiisel ve
sosyal ve geliimi derslerdeki baarlar rencilerin kendilerine ilikin, zgvenleri ve
kendilerini deerli bulmalar gibi konularda nemli ve aktif roller stlendii yaplan almalarla belirlenmitir (Kuh ve Hu, 2001; Endo ve Harpel, 1982; Thompson, 2001;
Kuh, 1995).

228 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Orta Doudaki bir iletme fakltesinde kalite sisteminin gelitirilmesi ve hizmet

kalitesinin aratrlmasna ynelik gerekletirilen bir almada, niversite tarafndan
sunulan hizmetlerin kalitesini deerlendirmede alt boyut belirlenmi ve bu boyutlarn
ierisinde, retim elemanlar ve idari kadronun rencilerin hizmet kalitesini deerlendirmesinde en etkili boyutu oluturduu belirlenmitir (Sohail ve Shaikh 2004).

Emanuel ve Adamsn (2006) almalarnda retim elemanlarnn snf iindeki

performanslarn deerlendirmede 6 boyut belirlemitir. Bu boyutlar, retim elemannn
derse iyi hazrlanmasn, dersi etkili biimde sunmasn, karlkl iletiime dayal retim tekniklerini kullanmasn ve renciyi renmeye motive etmesini kapsayan gvenilirlik; rencilerin sorularn yantlamadaki gnlln ve cokulu davranlarn
kapsayan karlk verebilirlik; renciye olan davranlarnda tutarl, ak fikirli, esnek
ve gvenilir olmalarn kapsayan gvence; rencilerini birey olarak dikkate alma ve
onlara kendilerini deerli hissettirme davranlarn kapsayan empati ve derse getirdii
yenilik ve katklar ile yaratc davranlar da kapsayan anlamllk boyutlardr.
Brown ve Koenig (1993) Oregon Devlet niversitesi letme Fakltesinde mezun
rencilere ynelik yaptklar almalarnda hizmet kalitesinin belirlenmesinde mezun
rencilerin karar verici bir durumda olmas gerektiini savunmulardr. Aratrmada,
mezun rencilerin % 54 kalitenin belirlenmesinde en nemli unsurun retim elemanlar olduunu belirtmilerdir.
Firduas (2006) yksek retim kurumlarndaki hizmet kalitesini hem SERVPERF
(Service Performance ) hem de yksekretim hizmetleri iin gelitirmi olduu HEdPERF (Higher Education Performance) leiyle test etmi ve almann sonucunda
HEdPERF in yksekretim kurumlarnda hizmet kalitesini lmede daha etkin olduu
sonucuna varmtr.

Dokuz Eyll niversitesi Salk Bilimleri Enstits yksek lisans rencilerinin rneklem olarak belirlendii almada rencilerin okuduklar yksekretim kurumunda,
retim elemanlarnn kalitenin salanmasnda en temel e olduu sonucuna varlmtr
(Devebakan vd, 2003).
Hemire rencilerin ders, uygulama ve retim elemanlarna ilikin grlerinin
belirlenmesine ynelik yaplan bir dier almada rencilerin, hocalarndan eitimin
kaliteli olmasnn yan sra kendilerini doru ve tarafsz bir ekilde deerlendirmelerini
beklediklerini belirtmilerdir (Gkdoan vd, 2001). Atalay ve arkadalarnn Hacettepe
niversitesi Hemirelik Yksekokulu rencilerine ynelik gerekletirdikleri almalarnda rencilerin retim elemanlarndan anlay ve hogr, destek ve yardm, gven,
hatalarnn hasta yannda sylenmemesi, iletiime ak olmalar, bilgi birikimlerinin yeterli olmas konusunda beklentileri olduunu belirlemilerdir (Atalay vd 1993).
retmenlerin planlama, snf ii davranlar ve deerlendirme yeterliklerinin incelendii bir baka almada, rgencilerin baarszlk nedenlerinin banda retmen davranlarnn etkili olduu belirlenmitir (Oktar ve Bulduk, 2000).

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

229

Ttnc ve Doan (2003) Dokuz Eyll niversitesi Sosyal Bilimler Enstitsnde

master ve doktora yapan rencilerin memnuniyetini belirlemek amacyla gerekletirdikleri almalarnda, mteri tatmin dzeyi ile ilgili olarak eitim kalitesi en fazla nem
verilen deiken olarak belirlenmitir. Ayrca retim yeleri ve dersler, anabilim dal
memnuniyetini, en fazla etkileyen deikenler olduu belirlenmitir.

Dumlupnar niversitesi rencilerine ynelik gerekletirilen bir baka almada

renci memnuniyeti, bu memnuniyeti etkileyebilecek tm unsurlarla birlikte dikkate
alnmtr. Daha sonra eitim hizmetini talep eden rencilerin bireysel zelliklerini ieren genel bir profil ortaya konularak, mevcut eitimden memnuniyet ile bu zellikler
arasndaki iliki boyutu incelenmitir (Uzgren ve di., 2007).
Dokuz Eyll niversitesinde gerekletirilen bir baka almada, rencilerin kiisel
zellikleri ile onlarn yksek retimden beklentileri yannda faklteleri, blmleri, ders
ierikleri ve retim elemanlarna ynelik alglar incelenmitir (Pazarlolu vd.1999).
Erdoan ve Uak (2005) Fen Bilimleri retmenliinde okuyan retmen adaylar
iin yeni bir memnuniyet lei gelitirmilerdir. Alt niversiteyi kapsayan bu almalarnda son snf rencileri rneklem olarak seilmitir. almada literatrde 7 alt boyuttan oluan memnuniyet lei, gelitirilen bu yeni lekte 5 alt boyuta indirgenmitir.
renci memnuniyetini belirleyen bu boyutlardan en nemli 3 tanesi ynetim olanaklar
ve bilgi kaynaklar, retim elemanlar ve laboratuar olanaklar olarak belirlenmitir.

Sonu itibariyle eitim kurumlar da tm dier rgtlerde olduu gibi retmek zorundadrlar. Ancak eitimin doas gerei verimlilik ve kalite unsurlarn mal reten iletmeler kadar aklkla ortaya koymak her zaman mmkn olmamaktadr. Belirli becerileri
kazanm, kendini iine adayan bir gen nesile sahip olmann yolu, kalite kavramnn
iletmelerden nce eitim kurumlarnda ele alnmas ve uygulanmasyla mmkndr.
nk kaliteli bir rn ve hizmet ancak iyi bir eitim sreci ile salanabilir (Schargel
1993: 67).
Bu balamda literatr bilgileri nda ele alnan almalar, baarl ve mutlu bir
renci kitlesinin oluturulmasnda retim elemanlarnn nemli katklarnn olduunu
gstermektedir.
III. Uygulama

A. Aratrmann Amac

Bu aratrmann amac, rgn retimdeki renciler tarafndan retim elemannda bulunmas istenen akademik kalite zelliklerini tespit etmek, bu zelliklere, atfedilen
nem derecelerini belirlemek ve retim eleman akademik kalite zellikleri ile rencilerin baz zellikleri arasndaki ilikiyi tespit etmektir. Aratrma kapsamnda ayrca
rencilerin retim elemanlarndan ve okumakta olduklar niversiteden memnuniyet
seviyelerinin belirlenmesi de amalanmtr.

230 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

B. Aratrmann nemi

Yukarda belirtilen ama erevesinde gerekletirilen aratrma sonularndan yksek retimde veya benzer alanlarda alanlarn, giriimcilerin ve kurulularn da yararlanaca, aratrma sonularnn zellikle eitim ve benzeri hizmetleri yerine getiren
kurululara, konuyla ilgili aratrma yapan akademisyenlere yol gsterecei umulmaktadr. zelde almann Kafkas niversitesinde grevli retim elemanlarna hizmet
noktasnda, hali hazrda gl olan ve gelitirilmesi gereken zelliklerin neler olabilecei
konusunda k tutaca da dnlmektedir.
C. Aratrmann Kapsam ve Kstlar

Aratrmann kapsamn, Kafkas niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi normal ve ikinci rgn retim rencileri oluturmaktadr. Aratrmann en nemli kst,
zaman yetersizlii ve maddi imknlar asndan, sadece Kafkas niversitesi ktisadi ve
dari Bilimler Fakltesini kapsamasdr.
D. Aratrmann Hipotezleri

Kafkas niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesinde okuyan rencilere ynelik gerekletirilen bu almann ana hipotezi; zellikleri itibariyle farkllk gsteren
niversite rencileri, retim eleman akademik kalite boyutlarn nemseme dzeyleri asndan farkllk gsterir eklinde oluturulmutur. Bu genel hipotezi desteklemek
amacyla, aada belirtilen be hipotez gelitirilmitir.

H1: rgn retimdeki kz rencilerin retim eleman akademik kalite faktrlerini

nemseme seviyeleri erkek rencilerden daha yksektir.
H2: rgn retimdeki ktisat blmndeki rencilerin retim eleman akademik
kalite faktrlerini nemseme seviyeleri daha yksektir.

H3: rgn retimdeki birinci snf rencilerinin, retim eleman akademik kalite
faktrlerini nemseme seviyeleri dier snflardaki rencilerden daha yksektir.

H4: rgn retimdeki son snf rencilerinin, retim eleman akademik kalite
faktrlerini nemseme seviyeleri ara snf rencilerinden daha yksektir.

H5: rgn retimdeki normal retim rencilerinin, retim eleman akademik

kalite faktrlerini nemseme seviyeleri ikinci retim rencilerinden daha yksektir.
IV. Metodoloji

A. Aratrmann Yntemi ve Arac

niversite rencilerinin, retim elemanlarnn akademik kalite zelliklerini deerlemeleri zerinde etkili olan faktrlerin belirlenmesi amac gden bu alma, tanmlayc
olarak planlanmtr.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

231

Gerekli verileri elde edebilmek iin, veri toplama yntemi olarak yz yze anket
yntemi seilmitir. Anket formu grup sorudan oluturulmutur. Birinci grup sorular,
ankete katlan rencilerin demografik zelliklerini belirlemek amacyla hazrlanmtr.
kinci grup sorular, ankete katlan rencilerin memnuniyet dzeylerini lmek iin hazrlanmtr. nc grup sorular, ankete katlan rencilerin, retim eleman akademik
kalite zelliklerine bak alarn belirlemek amacyla hazrlanm sorulardr. Sorularn
hazrlanmas srecinde, arlkl olarak odak grup grmelerinden elde edilen veriler
yannda ilgili alanda daha nce yaplm olan almalardan da yararlanlmtr (Firduas,
2006: 31-47, Parasuraman vd, 1988: 12-40; Cronin ve Taylor, 1992: 55-68; Erdoan ve
Uak, 2005: 35-34, Ttnc ve Doan: 2003:130-151, Devebakan vd, 2003: 30-45)
rencilerin, retim eleman akademik kalite zelliklerini deerlendirme seviyelerini tespit etmek iin, lme arac Likert tr be seenekli olarak uygulanmtr. Her bir
ifade 1den 5e kadar kodlanm, retim eleman zelliklerini deerlendirme seviyelerini lmeye ynelmi, beli Likert tipi lek zerinde cevaplarn ifade eden cmlelere
katlma derecesini kesinlikle nemli deil, nemli deil, ne nemli, ne nemsiz,
nemli ve kesinlikle nemli klarndan birini seip iaretleyerek belirtmeleri istenmitir. Yine rencilerin, memnuniyet seviyelerini belirlemek iin, lme arac, Likert
tr be seenekli olarak uygulanmtr.
B. rneklem Seimi

Kafkas niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi rencileri ana ktlesine

ynelik anket uygulamas yaplmtr. Kafkas niversitesi ktisadi ve dari Bilimler
Fakltesinde, normal rgn retimde ve ikinci rgn retimde toplam 1275 renci
retim grmektedir. Dolaysyla, almann evreni 1275 rencidir. rnekleme yntemi olarak kolayda rnekleme yntemi seilmitir. Bu balamda, snflara gidilerek, snfta
mevcut bulunan rencilerin tmne anketin uygulanmas ile toplam 776 renci ile anket gerekletirilmitir.
C. Uygulama almalar

niversite rencilerinin nem verdikleri retim eleman zelliklerini ve memnuniyetlerini lmek ve birincil veri salayabilmek amacyla, literatrn taranmas, retim eleman ve renci grlerinin alnmas sonucunda, bir lme arac gelitirilmitir.
Anketin uygulanmasndan nce, anketin test yeteneini gzden geirmek amacyla, 30
renci ile bir n alma yaplm, lek ifadelerinin deerlenmesi istenmi ve bu deerlendirmelerin altnda gereken dzeltmeler yaplmtr.
Anketin gerekletirilebilmesi amacyla, Kafkas niversitesi BF Dekanlndan
17.03.2009 tarihinde yazl izin istenmi ve dekanlka verilen 23.03.2009 tarih ve 316
sayl uygulama izni dahilinde, eitim-retim dnemi ierisinde 23 Mart - 3 Nisan 2009
tarihleri arasnda her snfa gidilerek, snfta mevcut bulunan rencilerin tmne anket
yaplmtr. Bilgi ve veriler yz yze anket yntemi ile toplanm, derlenmi ve aratr-

232 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

mann amacna, niteliine uygun olarak gzden geirilmi ve kodlanmtr. Uygulamada

elde edilen 776 anket formundan analize alnabilecek nitelikte 700 anket deerlendirmeye alnm, uygun olmayan 76 adet anket formu deerlendirme d braklmtr.
D. Verilerin Analizi

Yz yze anket yntemi ile elde edilen veriler, Microsoft Excel 2007 programnda
kodlanm ve Statistical Package for the Social Science (SPSS) 16.0 programna aktarlm ve bu programda analizler yaplarak, gerekli sonular derlenmi ve deerlendirilmitir.

Analiz aamada gerekletirilmitir. ncelikle rencilerin demografik zelliklerine dair sorular frekans dalm ile test edilmitir. Ardndan, niversite rencilerinin,
niversiteden ve retim yelerinden memnun olma ve niversitenin ve retim yesinin
imajn deerlendirme seviyeleri ile okumu olduklar niversiteyi tekrar tercih etme ve
bakalarna tavsiye etme seviyeleri frekans dalm ile test edilmitir.

rencilerin etkilendikleri retim eleman akademik kalite zellik deikenleri ile

ilgili faktr analizi gerekletirilmitir. Faktr analizinde; ncelikle verilerin analizlere
uygun olup olmad test edilmi, ardndan faktr analizi gerekletirilmi, faktrlerin
gvenilirlik analizi gerekletirilmitir. Daha sonra, retim eleman akademik kalite faktrlerini nemseme ile cinsiyet, seilen blm, renim grlen snf ve renim tr
asndan gruplar arasnda anlaml farkllk olup olmad t-testi ve one way Anova analizi ile ileri oklu karlatrma testi Tukey Honestly Significant Differance (HSD) ile test
edilmi ve sonular ortaya konulmutur.
V. Bulgular

A. rencilerin Demografik zellikleri

Tablo 1de ankete katlan rencilerin zellikleri grlmektedir. Ankete katlanlarn % 53,1i erkek ve % 46,9u kzdr. Ankete katlan rencilerin %43n 21-22 ya
grubundaki renciler, % 27sini 19-20 ya grubundaki renciler, %23n 23-24 ya
grubundaki renciler olutururken, % 4,1inin 25 ya ve st gruptaki renciler ve %
2,9unu ise, 17-18 ya grubundaki renciler oluturmaktadr. Grld gibi, ankete
katlan rencilerin byk ounluu (%70) 19-22 ya grubundaki rencilerdir.
Ankete katlanlarn byk bir ksmnn (% 43,4) letme Blmnde, %29,2sinin
Siyaset Bilimi ve Kamu Ynetimi Blmnde ve % 27,4nn ktisat Blmnde okuyan
renciler olduu grlmektedir. Ankete katlanlarn yardan fazlasnn (%57,4) normal
rgn retimde okuduu, buna karlk %42,6snn ikinci rgn retimde okuduu grlmektedir. Ankete katlanlarn ounun (% 35,3) 1.snf, %25,7sinin 2.snf, %22sinin
3.snf ve buna karlk %17sinin 4.snfta okuduu grlmektedir.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

233

Tablo 1. Ankete Katlan rencilerin zellikleri

n
% renim Tr n
%
Blm
328 46,9 Normal retim 402 57,4
letme
372 53,1 kinci retim 298 42,6
ktisat
700 100
TOPLAM
700 100 Kamu Ynetimi
TOPLAM
Snf
n
%
Ya Gruplar
n
%
17 18 Ya
20 2,9 Barnma Yeri
1.Snf
247 35,3
2. snf
180 25,7
19 20 Ya
189 27 renci Yurdu
3. snf
154 22
21 22 Ya
301 43
Pansiyon
4. Snf
119 17
23 24 Ya
161 23
Kiralk Ev
TOPLAM
700 100 25 ve st Ya 29 4,1
Aile/Akraba
TOPLAM
700 100
TOPLAM
Mezuniyet
n
%
Normal lise 634 90,6 Kiisel Gelir
n
%
Gelir Grubu
Meslek Lisesi
5
0,7 100-299 TL/Ay 378 54
Alt Gelir
Anadolu Lisesi 61 8,7 300-449TL/Ay 226 32,3 Alt-Orta Gelir
TOPLAM
700 100 450-599TL/Ay 56
8
Orta Gelir
Gelir Durumu n
% 600-749TL/Ay 26 3,7 Ortann st
Yeterli
200 28,6 750TL ve st 14
2
st Gelir
Yetersiz
500 71,4
TOPLAM
700 100
TOPLAM
TOPLAM
700 100
Cinsiyet
Bayan
Erkek
TOPLAM

n
304
192
204
700
n
251
5
406
38
700
n
159
200
316
23
2
700

%
43,4
27,4
29,2
100
%
35,9
0,7
58
5,4
100
%
22,7
28,6
45,1
3,3
0,3
100

Ankete katlan rencilerin, byk ounluu (%90,6) normal lise mezunu iken, Anadolu lisesi ve meslek lisesi mezunlarnn oran ise, % 9,4tr. Ankete katlan rencilerin
%58inin kiralk evde, %35,9unun renci yurdunda, %5,9unun ailesinin, akrabasnn
yannda ve %0,7sinin ise pansiyonda barnd grlmektedir.
Ankete katlan rencilerin kiisel gelir durumuna bakldnda, %54nn 300
TLden az, %32,3nn 300-499TL ve buna karlk %8inin 450-599TL; %3,7sinin
600-749TL ve %2sinin 750TL ve st gelire sahip olduu grlmektedir. Grld
gibi, ankete katlan rencilerin yardan fazlas (% 54) 300 TLnin altnda kiisel gelire
sahip iken, 300-449 TL aras kiisel gelire sahip olanlarn oran %32,3 ve 450 TL ve st
kiisel gelire sahip olanlarn oran ise %13,7yi bulmaktadr.
Ankete katlan rencilerin byk ounluu (%71,4) kiisel gelirini yetersiz grrken, buna karlk %28,6s kiisel gelirini yeterli grmektedir. Ankete katlanlarn ounluu (%51,3) kendisini orta gelir grubu altnda grmekte iken, %45,1i orta gelir grubu ve
%3,3 orta gelir grubu st ve %0,3 st gelir grubuna dahil olduklarn belirtmilerdir.

234 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

B. rencilerin retim Elemanlarndan Genel Olarak Memnuniyet Seviyeleri

Tablo 2ye bakldnda, ankete katlan rencilerin ounun (%53,9) retim elemanlarndan yar yarya memnun dier bir ifadeyle ksmen memnun-ksmen memnuniyetsiz
olduu grlmektedir. Buna karlk rencilerin %28,7sinin retim elemanlarndan
memnun (%18,4 memnun ve % 10,3 ok memnun) olduklar, memnun olmayanlarn
orannn ise % 17,4 olduu (% 15,7si memnun deil ve % 1,7 kesinlikle memnun deil)
grlmektedir.

Tablo 2. niversite rencilerinin Genel Olarak retim Elemanlarndan Memnun

Olma Derecesine Gre Dalm

Gruplar
Kesinlikle Memnunum
Memnunum
Yar Yarya Memnunum
Memnun Deilim
Kesinlikle Memnun Deilim
Toplam

Frekans (n)
72
129
377
110
12
700

Yzde (%)
10,3
18,4
53,9
15,7
1,7
100,0

Kmlatif Yzde (%)

10,3
28,7
82,6
97,3
100,0

C. rencilerin retim Elemanlarnn majn Deerlendirme Seviyeleri

Tablo 3e bakldnda, ankete katlan rencilerin ou (%56,7) Kafkas niversitesi

BF retim elemanlarnn imajn orta seviye ifade ederken; % 27,4 retim elemanlarnn imajn olumlu (% 19,4 iyi ve % 8i ok iyi) olarak belirtmilerdir. Buna karlk
ankete katlan rencilerin % 15,9u retim elemanlarnn imajn olumsuz (% 14,9u
kt ve % 1i ok kt) bulmulardr.

Tablo 3. rencilerin retim Elemanlarnn majn Deerlendirme Seviyesine

Gre Dalm

Gruplar
ok yi
yi
Orta
Kt
ok Kt
Toplam

Frekans (n)
56
136
397
104
7
700

Yzde (%)
8
19,4
56,7
14,9
1
100,0

Kmlatif Yzde (%)

8
27,4
84,1
99,0
100,0

D. rencilerin Kafkas niversitesinden Genel Olarak Memnuniyet Seviyeleri

Tablo 4e bakldnda, ankete katlanlarn % 47,6snn Kafkas niversitesinden

memnun (%27,9i memnun ve %19,7si kesinlikle memnun) olduu, % 41,6snn Kafkas
niversitesinden yar yarya memnun dier bir ifadeyle ksmen memnun-ksmen mem-

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

235

nuniyetsiz olduu, buna karlk memnun olmayanlarnn orannn % 10,8 olduu (% 9,7
memnun deil ve % 1,1 kesinlikle memnun deil) grlmektedir.
Tablo 4. rencilerin Kafkas niversitesinden Memnuniyet Seviyesine Gre Dalm
Gruplar
Kesinlikle Memnunum
Memnunum
Yar Yarya Memnunum
Memnun Deilim
Kesinlikle Memnun Deilim
Toplam

Frekans (n)
138
195
291
68
8
700

Yzde (%)
19,7
27,9
41,6
9,7
1,1
100,0

Kmlatif Yzde (%)

19,7
47,6
89,1
98,9
100,0

E. rencilerin Kafkas niversitesinin majn Deerlendirme Seviyeleri

Tablo 5e bakldnda, ankete katlan rencilerin yars (%50,1) Kafkas

niversitesinin imajn orta seviye grrken; % 41,3 Kafkas niversitesinin imajn
olumlu (% 28,3 iyi ve % 13 ok iyi) olarak belirtmilerdir. Buna karlk ankete katlan rencilerin % 8,6s Kafkas niversitesinin imajn olumsuz (% 7,9u kt ve %
0,7si ok kt) olarak ifade etmilerdir.

Tablo 5. rencilerin Kafkas niversitesinin majn Deerlendirme Seviyesine

Gre Dalm
Gruplar
ok yi
yi
Orta
Kt
ok Kt
Toplam

Frekans (n)
91
198
351
55
5
700

Yzde (%)
13
28,3
50,1
7,9
0,7
100,0

Kmlatif Yzde (%)

13
41,3
91,4
99,3
100,0

F. rencilerin Kafkas niversitesini Tandklarna Tavsiye Etme Seviyeleri

Tablo 6da grld gibi, ankete katlanlarn % 65,7si Kafkas niversitesini tandklarna tavsiye etme konusunda (%29,9 tavsiye ederim ve % 35,8 kesinlikle tavsiye
ederim) olumlu tutum benimsediklerini ifade etmilerdir. Buna karlk, % 10,9u ise, bu
konuda (% 9,6 tavsiye etmem ve % 1,3 kesinlikle tavsiye etmem) olumsuz tutumlarn
ifade etmilerdir. Bu konuda kararsz olanlarn oran ise, % 23,4tr.

236 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

Tablo 6. rencilerin Kafkas niversitesini Tandklarna Tavsiye Etme Dalm

Gruplar
Kesinlikle Tavsiye Ederim
Tavsiye Ederim
Kararszm
Tavsiye Etmem
Kesinlikle Tavsiye Etmem
Toplam

Frekans (n)
251
209
164
67
9
700

Yzde (%)
35,8
29,9
23,4
9,6
1,3
100,0

Kmlatif Yzde (%)

35,8
65,7
89,1
98,7
100,0

G. rencilerin Kafkas niversitesini Tekrar Tercih Etme Seviyeleri

Tablo 7de grld gibi, ankete katlan rencilerin % 75,2si Kafkas niversitesini
tekrar tercih etme konusunda (% 46,1 kesinlikle tercih ederim ve % 29,1 tercih ederim)
olumlu tutum benimsediklerini ifade etmilerdir. Buna karlk, % 7,9u ise (% 6,6 tercih
etmem ve % 1,3 kesinlikle tercih etmem), olumsuz tutumlarn ifade etmilerdir. Kararsz
olanlarn oran ise, % 16,9dur.
Tablo 7. rencilerin Kafkas niversitesini Tekrar Tercih Etme Dalm
Gruplar
Kesinlikle Tercih Ederim
Tercih Ederim
Kararszm
Tercih Etmem
Kesinlikle Tercih Etmem
Toplam

Frekans (n)
323
204
118
46
9
700

Yzde (%)
46,1
29,1
16,9
6,6
1,3
100,0

Kmlatif Yzde (%)

46,1
75,2
92,1
98,7
100,0

VI. Faktr Analizi

retim eleman akademik kalite zelliklerinin hangi boyutlar oluturduunu grebilmek iin, faktr analizi gerekletirilmitir. Faktr analizi aamasnda ncelikle, elde
edilen verilerin faktr analizine uygun olup olmad test edilmi, korelasyon matrisi
oluturularak Kaiser Meyer Olkin (KMO) rneklem yeterlilii lt ile Barlett Kresellik Testi uygulanmtr.

Aratrma kapsamnda toplam 42 deikenden oluan anket formuna faktr analizi

uygulanmtr. Faktr ykleri 0.50nin altnda oluan 8 deiken analizden karlm ve
faktr analizi tekrar edilmitir. Ortaya kan faktrlerden birinde bir deikenin kartlmas faktrn gvenilirliini arttrdndan ve iki faktr oluturan toplam be deiken
ise, sz konusu faktrlerin cronbach alfa deeri 0,60dan dk olduundan, analizden bu
6 deiken kartlarak faktr analizi tekrar edilmitir.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

237

Faktr analizinde KMO lt, 0.80-0.89 arasnda olduunda ok iyi kabul edilmektedir (Akgl, 2003 : 450). Son faktr analizinde, retim eleman zellikleri lei iin,
KMO katsays 0.877 gibi ok iyi kabul edilen bir deer olarak ve Barlett kresellik
testi sonucunda retim eleman zellikleri leinde grlen p deeri, 0,000 anlamlk
seviyesinde bulunduundan faktr modelinin kullanlmas uygundur. Anti imaj korelasyon matrisinde diyagonalde yer alan tm deerlerin 0,50den yksek olduu grlmtr.
lekteki en dk deer 0,733 ile 33 numaral deikendir. Temel bileenler analizi yntemi ve dndrme ileminde varimax rotasyon yntemi kullanlm ve 7 iterasyon gereklemitir. zdeerleri 1 ve zerinde 7 faktr elde edilmitir. Toplam aklanan varyans
% 55,874 olarak bulunmutur. Son faktr analizi sonular Tablo 8de grlmektedir.
Tablo 8de grld gibi, birinci faktr, retim elemannn retim yetenei eklinde isimlendirilmi olup, retim elemannn ders ileme yetenei ile ilgili 7 deikenden olumaktadr. Bu faktr toplam varyansn %11,983n aklamakta olup, zdeeri
6,726dr. kinci faktr retim elemannn lme-deerlendirme becerisi olarak isimlendirilmitir. Bu faktr, retim elemannn snav hazrlama ve uygulama becerisi ile
ilgili 5 deikenden olumakta olup, toplam varyansn % 9,110unu aklamaktadr. Bu
faktrn zdeeri 2,374dr. nc faktr, retim elemannn empati kurma becerisi
eklinde isimlendirilmitir. Faktr, retim elemannn renciyi anlamas, gelitirmesi
ve yardmc olmas ile ilgili 4 deikeni iermekte ve toplam varyansn %8,244n aklamaktadr. zdeeri 1,725dir. Drdnc faktr, retim elemannn mesleki sorumluluu eklinde isimlendirilmi olup, rencinin devamna nem vermesi, szl snav
yapmas, dersi plana gre ilemesi, dev vermesi eklinde 4 deikenden olumaktadr.
Toplam varyansn % 7,328 ni aklamaktadr. Bu faktrn zdeeri 1,325tir. Beinci
faktr retim elemannn kiisel itibar olarak isimlendirilmitir. Faktr, vizyon sahibi olma, liderlik, akademik alma ve gven uyandrma eklinde 4 deikenden olumakta ve toplam varyansn % 7,267sini aklamakta olup, zdeeri 1,239dur. Altnc
faktr retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi olarak isimlendirilmitir.
Faktr, derse ilginin salanmasyla ilgili 2 deikenden olumaktadr. Toplam varyansn
% 6,217sini aklamaktadr. zdeeri 1,166dr. Yedinci ve son faktr retim elemannn nezaketlilii eklinde isimlendirilmitir. Bu faktr, retim elemannn renciye
saygl ve kibar olmas ile ilgili 2 deikenden olumu ve toplam varyansn % 5,725ini
aklamakta olup, zdeeri 1,089dur.

238 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

F 1: retim Elemannn retim Yetenei

- retim elemanlarnn derste sorulara ak olmas ve
aklayc cevaplar verebilmesi
- retim elemanlarnn derste konunun daha iyi aklanmasna
imkan verecek rnekler sunmas
-retim elemanlarnn hibir ekilde renci ayrm
yapmadan hizmet etmesi
-retim elemanlarnn kendi uzmanlk alanlarnda yeterli
bilgiye sahip olmas
-retim Elemanlarnn dersi makul bir hzda anlalabilir bir
ses tonu ile sunmas
-retim elemanlarnn eletiriye ak olmas
-retim elemanlarnn ders verirken snfa hakim olmas
F 2:retim Elemannn lme-Deerlendirme Becerisi

0,770

Cronbach
Alfa

zdeer

11,983 6,726 0,809

0,638
0,626
0,611
0,606
0,594
0,559

- retim elemanlarnn snav sorularn zenle hazrlamas

- retim elemanlarnn sorular ak ve ne istenildii anlalr
ekilde sormas
- retim elemanlarnn snav sorularn, sorularn nemine
uygun deerlemesi
- retim elemanlarnn rencinin seviyesini doru lebilecek
snav yntemleri kullanabilmesi
- retim elemanlarnn snav sresini genel renci seviyesine
uygun olarak belirlemesi

0,688

- retim elemanlarnn her zaman gler yzl olmas

-retim elemanlarnn rencilerin sorunlarn zmede
hevesli olmas
-retim elemanlarnn ders dnda rencilere bir arkada
gibi davranabilmesi
-retim elemanlarnn ders dnda eitli konularda bilgi ve
yardm sunmas(kariyer planlama, kiisel sorunlar vb.)

0,744
0,742

-retim elemanlarnn rencinin derse devamn nemsemesi

-retim elemanlarnn rencinin baar dzeyini lmek iin,
szl snav da yapmas
-retim elemanlarnn dnem banda rencilere ders plan
vermesi, plandaki konulara ve sraya bal ders ilemesi
-retim elemanlarnn rencilerin kiisel geliimini salamak
amacyla, dersle ilgili sunu eklinde dev vermesi

0,768
0,758

F 3:retim Elemannn Empati Kurma Becerisi

Faktrn (%)
Aklaycl

Faktrler

Faktr
Ykleri

Tablo 8. Faktr Analizi Sonu Tablosu

9,110 2,374 0,714

0,647
0,625
0,615
0,608

8,244 1,725 0,688

0,605
0,554

F 4: retim Elemannn Mesleki Sorumluluu

7,328 1,325 0,655

0,529
0,514

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

239

Tablo 8. Faktr Analizi Sonu Tablosu (Tablonun Devam)

F 5: retim Elemannn Kiisel tibar
-retim elemanlarnn doal bir lider olmas
-retim elemanlarnn vizyon sahibi olmalar
-retim elemanlarnn akademik almalar yapmas
-retim elemanlarnn davranlaryla gven uyandrmas

7,267 1,239 0,672

0,761
0,680
0,618
0,518

F 6: retim Elemannn Derse lgiyi zendirme Becerisi

-r. elemanlarnn ders srasnda, derse katlm salamas
-retim elemanlarnn rencileri bireysel aratrma
yapmaya ve derse hazrlkl gelmeye yneltmesi

0,806
0,802

- retim elemanlarnn rencilere sayg gstermesi

- retim elemanlarnn rencilere kibar ve nazik davranmas

0,822
0,780

F 7: retim Elemannn Nezaketlilii

6,217 1,166 0,721

5,725 1,089 0,753

A. rencilerin retim Eleman Akademik Kalite zelliklerini Deerlendirme

leinin Geerlilik ve Gvenilirlii

Faktr i uyum gvenilirliinin test edilmesi iin, gvenilirliin bir ls olarak

Cronbach Alfa Tutarllk Katsays lein her faktr iin ayr ayr hesaplanmtr.
Cronbach alfa i tutarllk katsays, 0.60 0.80 arasnda ise, lek olduka gvenli; 0.80
1.00 arasnda ise, lek yksek derecede gvenilir bir lek olarak kabul edilmektedir
(zdamar, 1999 : 522).

Tablo 8de grld gibi, en yksek alfa deeri 0,809 ile retim elemannn retim yetenei faktr iin; ikinci yksek Cronbach Alfa deeri 0,753 ile retim elemannn nezaketlilii faktr iin, nc yksek alfa deeri 0,721 ile retim elemannn
derse ilgiyi zendirme becerisi faktr iin, drdnc yksek alfa deeri 0,714 ile retim elemannn lme-deerlendirme becerisi faktr iin, beinci yksek alfa deeri
0,688 ile retim elemannn empati kurma becerisi faktr iin bulunmu ve bunu
0,672 ile retim elemannn kiisel itibar faktr takip etmitir. En dk Cronbach
Alfa deeri ise, 0,655 ile retim elemannn mesleki sorumluluu faktr iin elde
edilmitir. Bu kriterlere gre, yedi faktrn Cronbach Alfa deerleri ortalamas 0,716
olduundan leimiz olduka gvenilirdir.
retim eleman akademik kalite zellikleri leinin yaplan faktr analizi ve gvenilirlik analizleri sonunda toplam deer hesaplama metotlarndan, ortalama alma metodu
uygulanarak, analizlerde kullanlacak yeni deikenler tespit edilmitir.
B. rencilerin retim Eleman Kalite Faktrlerini nemseme Seviyeleri

rencilerin retim eleman akademik kalite zellikleri lei faktrlerine nem

verme asndan alm olduklar puan ortalamalar ve standart sapmalar Tablo 9da grlmektedir. rencilerin retim eleman akademik kalite zellikleri lei faktrlerine

240 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

nem verme asndan gerekleebilecek en yksek toplam puan otuz be iken, gerekleen toplam puan 28,9792 0,17928dir. rencilerin, retim eleman akademik kalite
faktrleri genel ortalamas 4,1398dir.
Tablo 9. rencilerin retim Eleman Akademik Kalite zelliklerine Katlma
Faktr ve Toplam Puan Ortalamalar

No
1
2
3
4
5
6
7

FAKTRLER

retim Elemannn retim Yetenei

retim Elemannn lme Deerlendirme

Becerisi

OrtalamaStandart Sapma
4,5935 0,01704
4,4029 0,02165

retim Elemannn Empati Kurma Becerisi

4,1618 0,02395

retim Elemannn Kiisel tibar

3,9418 0,02573

retim Elemannn Mesleki Sorumluluu

retim Elemannn Derse lgiyi zendirme

Becerisi
retim Elemannn Nezaketlilii
Toplam Puan

Genel Ortalama

3,2357 0,03324
4,0414 0,03387
4,6021 0,02344

28,9792 0,17928
4,1398 0,02561

VII. Hipotezlerin Testi

A. rencilerin Cinsiyetine Gre, retim Eleman Akademik kalite zelliklerini

nemsemeleri

retim eleman akademik kalite zelliklerini nemsemenin cinsiyete gre farkllk gsterip gstermediini test etmek amacyla t-testi uygulanmtr. Analiz sonucunda,
Tablo 10da Levene test stununda p deeri (sig.) 0,05den kk olan 2., 4. ve 7. faktrlerde kz ve erkek rencilerin retim eleman akademik kalite faktrlerini nemseme
dzeylerinin varyanslar eittir eklindeki sfr hipotezi reddedilir.
Yedinci faktr olan retim elemann nezaketliliinde t-testi stununda % 95 gven
aralnda p deeri (Sig(2-tailed), 0,001 olduundan kz ve erkek rencilerin, retim
eleman akademik kalite faktrlerini nemseme ortalamalarnn ayn olduu eklindeki
sfr hipotezi 7.faktr iin reddedilmitir.
Tablo 10da grld gibi, kz rencilerin (4,6860) retim elemannn nezaketine
nem vermeleri erkek rencilerden (4,5282) anlaml seviyede fazladr.
rgn retimdeki kz rencilerin retim eleman akademik kalite faktrlerini
nemseme seviyeleri erkek rencilerden daha yksektir eklindeki 1. Hipotez, 7. Faktr iin dorulanmtr.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

241

Tablo 10. Bamsz Gruplar t-Testi Sonular

Varyanslarn Eitlii iin
Levene Testi
F
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
1
Varyanslar eit

,032

Sig.

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
4
Varyanslar eit

,975

,324

4,6211

,129

Erkek

4,5691

,052

Kz

4,4476

1,959 697,985

,051

Erkek

4,3634

,052

698

,959

Kz

4,1631

,052

696,806

,958

Erkek

4,1606

698

,086

Kz

3,2965

,084

Erkek

3,1821

,078

Kz

3,9901

,076

Erkek

3,8992

,166

Kz

4,0915

,163

Erkek

3,9973

698

1,729 697,194
3,639 ,057 1,766

698

1,776 697,309
,486

Sig. (2Cinsiyet Ortalama

tailed)
Kz

4,281 ,039 1,719

varsaylmayan

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
6
Varyanslar eit
varsaylmayan

698

Grup Ortalamalar

,128

4,401 ,036 1,943

varsaylmayan

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
5
Varyanslar eit

Df

1,520 681,526

varsaylmayan

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
3
Varyanslar eit
varsaylmayan

,857 1,523

varsaylmayan

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
2
Varyanslar eit

Ortalamann Eitlii
iin t-testi

,486 1,388

698

1,397 697,743

Varyanslar eit
18,626 ,000 3,383
698
,001 Kz
FAKTR varsaylan
7
Varyanslar eit
3,468 647,829 ,001** Erkek
varsaylmayan

***p< 0,001

** p< 0.01

* p< 0.05

4,6860
4,5282

242 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

B. rencilerin Okuduklar Blme Gre, retim Eleman Akademik Kalite

zelliklerini nemsemeleri

retim eleman akademik kalite faktrlerine nem verme seviyesinin, renim grlen blme gre farkllk gsterip gstermediini test etmek amacyla tek ynl varyans analizi uygulanmtr.

Tek ynl varyans analizinde varyanslarn eit olmas gerekir ayrca varyanslarn homojen olmas, yanl hipotez (Tip II hatas) kabuln de nler (Akgl, 2003 : 231). Tablo
11de Varyanslarn Homojenlii testinde, Levene istatistii sonularnda grld gibi,
3., 4., 5. ve 6. Faktrlerde p deeri (sig.) > 0,05 olduundan, retim elemannn empati
kurma becerisi, retim elemannn mesleki sorumluluu, retim elemannn kiisel itibar, retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi boyutlarn farkl blm rencilerinin nemseme dzeylerinin varyanslar eittir eklindeki sfr hipotezi
kabul edilerek, tek ynl varyans analizi yaplmas uygun bulunmutur.
Tablo 11. Varyanslarn Homojenlii Testi
FAKTR 1
FAKTR 2
FAKTR 3
FAKTR 4
FAKTR 5
FAKTR 6
FAKTR 7

Levene statistii
3,332
6,928
2,014
1,519
1,493
1,768
8,319

df1
2
2
2
2
2
2
2

df2
697
697
697
697
697
697
697

Sig.
,036
,001
,134
,220
,225
,171
,000

Yaplan tek ynl varyans analizi sonucu Tablo 12de grlmektedir. Ankete katlan
rencilerin renim grdkleri blme gre, 3., 4., 5. ve 6. Faktrler olan retim
elemannn empati kurma becerisi, retim elemannn mesleki sorumluluu, retim elemannn kiisel itibar, retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisini
nemseme dzeyleri en az bir grup iin farkldr.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

243

Tablo 12. rencilerin Farkl Blmlerde renim Grmeleri ile retim Eleman
Akademik Kalite Faktrleri Arasndaki liki (Anova)

FAKTR 1
FAKTR 2
FAKTR 3
FAKTR 4
FAKTR 5
FAKTR 6
FAKTR 7

Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
Gruplar inde
Toplam

***p< 0,001 ** p< 0.01

Kareler
Toplam
,784
141,284
142,068
2,311
227,043
229,354
3,917
276,823
280,740
11,492
529,115
540,607
3,725
320,215
323,940
5,221
556,077
561,299
4,859
264,087
268,947

* p< 0.05

Serbestlik Ortalamann
F
Sig.
Derecesi(df)
Karesi
2
,392
1,935 ,145
697
,203
699
2
1,155
3,547 ,029
697
,326
699
2
1,959
4,931 ,007**
697
,397
699
2
5,746
7,569 ,001**
697
,759
699
2
1,863
4,055 ,018*
697
,459
699
2
2,611
3,272 ,039*
697
,798
699
2
2,430
6,413 ,002
697
,379
699

Dolaysyla, 3., 4., 5. ve 6. Faktrler iin, evren ortalamalarnn eit olduu biimindeki sfr hipotezi reddedildiinden, gruplar arasnda istatistiksel olarak anlaml fark
olduu anlalmtr.
Farkl olan grubu tespit edebilmek amacyla, ikincil oklu karlatrma testlerinden
Tukey HSD testi yaplmtr.

Tablo 13te grld gibi, 3. ve 5. Faktrlerde, iktisat blmndeki rencilerin,

siyaset bilimi ve kamu ynetimi blmndeki rencilerden anlaml seviyede farkllk
gsterdii; 4. ve 6. Faktrlerde ise, iktisat blmndeki rencilerin, iletme blmndeki rencilerden anlaml seviyede farkllk gsterdii gzlemlenmitir.

rgn retimdeki iktisat blm rencilerinin retim eleman akademik kalite

faktrlerini nemseme seviyeleri daha yksektir eklindeki 2. Hipotez; 3., 4., 5. ve 6.
Faktrler iin dorulanmtr.

244 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

Tablo 13. retim Eleman Akademik Kalite Faktrlerinde rencilerin Eitim

Grd Blme Gre Tukey HSD. Testi Sonucu
Faktrler

(I) Blm
letme

FAKTR 3

ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme

FAKTR 4

ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme

FAKTR 5

ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme

FAKTR 6

ktisat
Siy.Bil.KYn.

***p< 0,001

(J) Blm
ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme
Siy.Bil.KYn.
letme
ktisat
ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme
Siy.Bil.KYn.
letme
ktisat
ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme
Siy.Bil.KYn.
letme
ktisat
ktisat
Siy.Bil.KYn.
letme
Siy.Bil.KYn.
letme
ktisat

**p< 0,01

Ortalama Fark (I-J)

-,05928
,13274
,05928
,19202*
-,13274
-,19202*
-,31216*
-,13408
,31216*
,17808
,13408
-,17808
-,06928
,12105
,06928
,19033*
-,12105
-,19033*
-,19751*
-,14251
,19751*
,05499
,14251
-,05499
* p< 0.05

Sig.
,564
,053
,564
,007**
,053
,007**
,000***
,206
,000***
,105
,206
,105
,509
,120
,509
,015*
,120
,015*
,044*
,183
,044*
,813
,183
,813

C. rencilerin Okuduklar Snfa Gre, retim Eleman Akademik Kalite

Faktrlerini nemseme Seviyeleri
retim eleman akademik kalite faktrlerine nem verme seviyesinin, eitim grlen snfa gre farkllk gsterip gstermediini test etmek iin, tek ynl varyans analizi
uygulanmtr.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

245

Tablo 14te Varyanslarn Homojenlii Testinde, Levene istatistii sonularnda grld gibi, 6. Faktr dnda dier tm faktrlerde p deeri (sig.) > 0,05 olduu iin,
retim elemannn retim yetenei, retim elemannn lme-deerlendirme becerisi, retim elemannn empati kurma becerisi, retim elemannn mesleki sorumluluu, retim elemannn kiisel itibar ve retim elemann nezaketlilii boyutlarn farkl snflarda renim gren rencilerin nemseme dzeylerinin varyanslar
eittir eklindeki sfr hipotezi kabul edildiinden tek ynl varyans analizi yaplmas
uygun bulunmutur.
Tablo 14. Varyanslarn Homojenlii Testi
FAKTR 1
FAKTR 2
FAKTR 3
FAKTR 4
FAKTR 5
FAKTR 6
FAKTR 7

Levene statistii
,935
1,018
1,410
1,023
1,193
5,172
1,690

df1
3
3
3
3
3
3
3

df2
696
696
696
696
696
696
696

Sig.
,423
,384
,239
,382
,312
,002
,168

Yaplan tek ynl varyans analizi ile farkl snflarda okuyan rencilerin, retim
eleman akademik kalite faktrlerine nem verme dzeylerinin farkllk gsterdii anlalmtr.
Tablo 15te grld gibi, ankete katlan rencilerin renim grdkleri snfa gre,
3., 4., Faktrleri yani retim elemannn empati kurma becerisi, retim elemannn
mesleki sorumluluunu nemseme dzeyleri en az bir grup iin farkldr. 3., 4. Faktrler iin, evren ortalamalarnn eit olduu biimindeki sfr hipotezi reddedildiinden,
farkl olan grubu tespit edebilmek amacyla, ikincil oklu karlatrma testlerinden Tukey HSD testi yaplmtr.

246 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Tablo 15. rencilerin Farkl Snflarda Okumalar ile retim Eleman Akademik
Kalite Faktrleri Arasndaki liki (Anova)

Gruplar Arasnda
FAKTR 1 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 2 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 3 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 4 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 5 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 6 Gruplar inde
Toplam
Gruplar Arasnda
FAKTR 7 Gruplar inde
Toplam

Kareler Serbestlik Ortalamann

F
Sig.
Toplam Derecesi(df)
Karesi
,222
3
,074
,364 ,779
141,846
696
,204
142,068
699
,924
3
,308
,938 ,422
228,430
696
,328
229,354
699
5,733
3
1,911
4,837 ,002**
275,007
696
,395
280,740
699
14,934
3
4,978
6,591 ,000***
525,673
696
,755
540,607
699
3,587
3
1,196
2,598 ,051
320,353
696
,460
323,940
699
5,810
3
1,937
2,427 ,064
555,488
696
,798
561,299
699
1,480
3
,493
1,283 ,279
267,467
696
,384
268,947
699

***p< 0,001

**p< 0,01

Tablo 16da grld gibi, 3. Faktrde birinci snftaki rencilerin, nc snftaki

rencilerden ve drdnc snftaki rencilerin, nc snftaki rencilerden anlaml
seviyede farkllk gsterdii; 4. Faktrde, birinci snftaki rencilerin, nc ve drdnc snftaki rencilerden anlaml seviyede farkllk gsterdii gzlemlenmitir.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

247

Tablo 16. retim Eleman Akademik Kalite Faktrlerinde rencilerin Eitim

Grd Snfa Gre Tukey HSD. Testi Sonucu
Faktrler
(I) Snf
(J) Snf
Ortalama Fark (I-J)
Sig.
2.Snf
,12321
,189
1.Snf
3.Snf
,21715*
,004**
4.Snf
-,00802
,999
1.Snf
-,12321
,189
2.Snf
3.Snf
,09394
,524
4.Snf
-,13123
,290
FAKTR 3
1.Snf
-,21715*
,004**
3.Snf
2.Snf
-,09394
,524
4.Snf
-,22517*
,018*
1.Snf
,00802
,999
4.Snf
2.Snf
,13123
,290
3.Snf
,22517*
,018*
2.Snf
,21865
,051
1.Snf
3.Snf
,28530*
,008**
4.Snf
,38433*
,000***
1.Snf
-,21865
,051
2.Snf
3.Snf
,06665
,898
4.Snf
,16567
,372
FAKTR 4
1.Snf
-,28530*
,008**
3.Snf
2.Snf
-,06665
,898
4.Snf
,09903
,787
1.Snf
-,38433*
,000***
4.Snf
2.Snf
-,16567
,372
3.Snf
-,09903
,787
***p< 0,001
**p< 0,01
* p< 0.05

rgn retimdeki birinci snf rencilerinin, retim eleman akademik kalite

faktrlerini nemseme seviyesi dier snf rencilerinden daha yksektir eklindeki
3. Hipotez; 3., 4. Faktrler iin ve rgn retimdeki son snf rencilerinin, retim
eleman akademik kalite faktrlerini nemseme seviyeleri ara snf rencilerinden daha
yksektir eklindeki 4. Hipotez; 3. Faktr iin dorulanmtr.
D. rencilerin retim Trne Gre, retim Eleman Akademik Kalite
Faktrlerini nemsemeleri
retim eleman akademik kalite faktrlerine nem verme seviyesinin rencilerin
retim trne gre farkllk gsterip gstermediini test etmek amacyla t-testi uygulanmtr. Analiz sonucunda, Tablo 17te ilk olarak Levene test stununda F istatistiine
ve p deerine bakldnda; p deeri (sig.) 0,05den kk deere sahip 6. Faktr olan
retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi ile ilgili olarak varyanslarn eit
olmad anlalarak, normal ve ikinci rgn retimdeki rencilerin retim eleman

248 /

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Bora AAN
Reha SAYDAN

akademik kalite faktrlerini nemseme dzeylerinin varyanslar eittir eklindeki sfr

hipotezi reddedilir.
Tablo 17de grld gibi, retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisinde p
deeri, 0,008 olduundan normal ve ikinci rgn retim rencilerinin retim eleman
akademik kalite faktrlerini nemseme ortalamalarnn ayn olduu eklindeki sfr hipotezi 6.faktr iin reddedilmitir. Tablo 17de grld gibi, normal rgn retim rencilerinin (4,1194) 6. Faktr olan retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisine
nem vermeleri ikinci rgn retim rencilerinden (3,9362) anlaml seviyede fazladr.
Tablo 17. Bamsz Gruplar t-Testi Sonular

Ortalamann Eitlii
Grup
iin t-testi
Ortalamalar
Sig. (2- retim
Sig.
t
df
Ortalama
tailed) Tr

Varyanslarn Eitlii iin

Levene Testi
F

Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
1
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
2
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
3
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
4
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
5
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
6
Varyanslar eit
varsaylmayan
Varyanslar eit
FAKTR varsaylan
7
Varyanslar eit
varsaylmayan

2,633 ,105 1,211

698

1,183 579,520
,041 ,840 ,861

698

,858 632,151
,005 ,945 ,508

698

,504 622,011
2,351 ,126 -,826

698

-,831 654,157
,138 ,711 ,915

698

,920 651,514
5,277 ,022 2,686

698

,226

N..

4,6112

,237

..

4,5695

,390

N..

4,4189

,391

..

4,3812

,612

N..

4,1723

,614

..

4,1477

,409

N..

3,2121

,406

..

3,2676

,360

N..

3,9621

,358

..

3,9144

,007

*N..

4,1194

**..

3,9362

,543

N..

4,6144

,550

..

4,5856

2,646 602,644 ,008**

1,169 ,280 ,608

698

,599 599,895

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

249

rgn retimdeki normal retim rencilerinin, retim eleman akademik kalite

faktrlerini nemseme seviyeleri ikinci retim rencilerinden daha yksektir eklindeki 5. Hipotez, 6. Faktr iin dorulanmtr.
VIII. Sonu

almann sonular genel olarak deerlendirildiinde, rencilerin eitim-retim

hizmeti aldklar Kafkas niversitesi BF retim elemanlarndan ve kurumdan genel olarak memnun olduklar ve bu memnuniyet seviyesinin bir sonucu olarak Kafkas
niversitesini bakalarna tavsiye etme ve tekrar ayn niversiteyi tercih etme eklinde kuruma ballk gibi olumlu tutumlar gsterdikleri grlmektedir. Hizmet kalitesinin
nemli bir unsuru olan retim eleman akademik kalite boyutlar dikkate alnarak hizmet
kalitesi ve mevcut memnuniyet seviyesi arttrlabilir.

almada rgn retimde okuyan rencilerin, retim elemanlarnda bulunmasn

bekledikleri akademik kalite, dier bir ifadeyle performans boyutlarnn neler olduu ortaya kartlmtr. retim eleman akademik kalitesi 7 boyuttan olumaktadr. Bunlar,
retim elemannn retim yetenei, retim elemannn lme-deerlendirme becerisi, retim elemannn empati kurma becerisi, retim elemannn mesleki sorumluluu, retim elemannn kiisel itibar, retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi ve retim elemannn nezaketlilii eklinde tanmlanmtr. retim
kurumlar, retim elemanlar, beklenen akademik zelliklerine ynelik ortaya kan bu
boyutlar dolaysyla, bu boyutlar oluturan deikenleri gelitirmeye ve eitim, retimin kalitesini arttrmaya almaldrlar. nk, niversite rencilerinin eitim hizmetlerine ilikin deerlendirmeleri, hem snftaki renci-retim eleman ilikilerini hem
de renmeyi kolaylatran koul ve davranlar iermektedir. Eitim srecine ilikin
renci memnuniyeti aratrmalar renmenin, ok gl bir biimde dersten salanan
doyumla ilgili olduunu ortaya koymaktadr. Bu nedenle rencilerin eitim srecinden
neler beklediklerini anlamak, bu srece ilikin memnuniyetlerini salamada ve deerlendirmede nemli olmaktadr.
retim eleman akademik kalite boyutlarnn ortalamalarna bakldnda, en yksek ortalamann retim elemannn nezaketlilii boyutunda olduu grlmektedir.
Boyutlar ortalamalarna gre srasyla, retim elemannn retim yetenei, retim
elemannn lme-deerlendirme becerisi, retim elemannn empati kurma becerisi
retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi ve retim elemannn kiisel itibar boyutlar olarak yer ald grlmektedir. En dk ortalama ise, retim elemannn mesleki sorumluluu boyutunda gereklemitir. Ankete katlan renciler direkt
olarak kendilerine hizmetin yansmas ve bu adan elde ettikleri faydalar ynnden retim eleman akademik kalite boyutlarn deerlendirmektedirler denilebilir.

almada retim eleman akademik kalite boyutlar ile rencilerin baz zellikleri
asndan ilikinin yorumlanmas da salanmtr. Kz rencilerin retim elemannn
nezaketlilii boyutuna nem vermelerinin erkek rencilerden anlaml seviyede fazla
olduu grlmtr.

250 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

retim elemannn empati kurma becerisi, retim elemannn kiisel itibar

boyutlarn nemsemede iktisat blmndeki rencilerin, siyaset bilimi ve kamu ynetimi blmndeki rencilerden anlaml seviyede farkllk gsterdii; retim elemannn mesleki sorumluluu, retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi boyutlarnda ise, iktisat blmndeki rencilerin, iletme blmndeki rencilerden anlaml
seviyede farkllk gsterdii gzlemlenmitir. Bu sonu, iktisat blmnn yardmc doent nvanna sahip retim yesi yan sra doent nvanl retim yesine sahip tek blm olmas, dier blmlere gre, daha fazla retim yesine sahip olmas KPSS snav,
soru bankas, kariyer planlama vb. konularda renciye sunulan yardmlar daha youn
olmas itibariyle iktisat blm rencilerinin dier blm rencilerine greceli olarak,
bu davranlar grmeleri, benimsemeleri ve bunun doal bir sonucu olarak bu zellikleri
bekledikleri ifade edilebilir.
retim elemannn empati kurma becerisi boyutunu nemsemede birinci snftaki
rencilerin, nc snftaki rencilerden ve drdnc snftaki rencilerin, nc
snftaki rencilerden anlaml seviyede farkllk gsterdii grlmektedir. Bu sonu, rencilerin retim elemanlarn sadece dersteki performanslaryla deerlendirmediklerini, zellikle niversiteye yeni balam rencilerin yksek dzeyde retim ve bilimsel
aratrma yapan bir kuruma, yeni bir evreye gelmeleri, bilimi elde etme, renme istekleri ve mezun olma aamasna gelmi son snf rencilerinin ise, i hayatna atlma aamasnda retim elemanlaryla bir arkada gibi grebilme, gelecekle ilgili sorunlarn
ve ders dnda eitli konularda bilgi ihtiyalarn giderme beklentisi erevesinde; ikinci ve nc snf rencilerine gre, daha fazla seviyede, retim elemanlarnn gler
yzl olarak, sorunlarn zmede hevesli olmalarn, ders dnda da iletiim ierisinde
olmalarn, kariyer planlama, sosyal ilikiler vb. konularda bilgi ve yardm sunmalarn
beklemektedirler. Bu sonu, niversiteye yeni balam rencilerin niversite ortamna
alabilmeleri baary yakalamalar asndan oryantasyonun nemli ve retim elemanlarnn yklenmesi gereken bir misyon olduunu ortaya koymaktadr.
retim elemannn mesleki sorumluluu boyutunu nemsemede, birinci snftaki
rencilerin, nc ve drdnc snftaki rencilerden nemli seviyede farkllk gsterdii gzlemlenmitir. Bu sonu niversiteye yeni balayan rencilerin, niversite kurumundan bekledii saygnlk ve disiplin erevesinde retim elemanlarndan rencinin derse devamna nem vermesini, yazl snav dnda szl snav da yapmasn, dersi
planl ilemesini, sunu eklinde dev vermesini beklediini gstermektedir. Bu nedenle,
retim kurumlarnn, retim elemanlarnn bu hususlar yerine getirmeye zen gstermelerinin, szl snav yapmalarnn, sunu eklinde dev vermelerinin beklentileri karlayacan ve memnuniyeti arttraca sylenebilir. Normal retim rencilerinin retim elemannn derse ilgiyi zendirme becerisi boyutuna nem vermeleri ikinci retim
rencilerinden anlaml seviyede fazladr. Normal retimde okuyan rencilerin dersle
ilgili aratrma yapmaya, ders esnasnda derse katlmaya daha fazla istekli olduklar ve
retim elemanndan derse ilgiyi zendirmesini bekledikleri ifade edilebilir.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

251

alma, kaliteli bir hizmet sunmay amalayan yksekretim kurumlarnn eitim

ve retim hizmetlerinin alcs konumundaki rencilerin istek ve gereksinimlerini doru tespit ederek, bu istek ve gereksinimleri karlayacak zellikleri tayan rn ve hizmetleri sunmalar asndan, daha kaliteli bir akademik kadro, daha bilgili bir renci
kitlesi ve daha baarl bir niversite retiminin yrtlmesine ynelik stratejiler gelitirilmesi konusunda nemli ipular vermektedir. Aratrmann bulgular deerlendirilirken, dikkate alnmas gereken baz kstlar da sz konusudur. Elde edilen bulgular
Kafkas niversitesi BF rencilerinin beklentilerine ynelik sonulardr. Bu nedenle bu
bulgularn dier yksekretim kurumlar iin genelletirilebilecei sylenemez. Sonularn genelletirilebilmesi iin daha fazla sayda yksekretim kurumunu kapsayacak
ve farkl kltrlerde yetimi rencileri de iine alacak ekilde kapsaml almalarn
yaplmas gereklidir. Farkl alanlarda (fen, sosyal, salk vb.) eitim ve retim gren
rencilerin beklentilerinin de birbirlerinden farkllk gsterip gstermedii bal bana
bir aratrma konusu olabilir.
Kaynaka
Akgl, A. (2003). Tbbi Aratrmalarda statistiksel Analiz Teknikleri:Spss Uygulamalar, (2.Bask), Ankara.
Atalay, M, Tel H ve Altun E. (1994). Hemirelik Birinci Snf rencilerinin Klinik Uygulamada Yaadklar Glkler ve Yardm Beklentileri, Hacettepe niversitesi Hemirelik Yksekokulu Dergisi, 1(1), ss.19-25.
Barrier, M. (1993). Business Schools, Tqm and You Nation Business, 81 (7), pp.60-61.

Brown D. J ve Koeng, H. F. (1993), Applying Total Quality Management To Business

Education, Journal of Education for Business 68 (6), pp.325-330.

Baykal, , Skmen, S., Korkmaz, S. ve Akgn, E. (2002). renci Memnuniyeti lei

Gelitirme almas, Dokuz Eyll niversitesi Florence Nightingale Hemirelik Yksekokulu Dergisi, 13 (49), ss.23-32
Bulut, . (1997), Eitim Ynetiminin adalatrlmas: Eitimde T.Ky Uygulamas
ve Yararlar, 2. Toplam Kalite Ynetimi Makale Yarmas, stanbul: Tsiad Yay.
Cronin, J.J. And Taylor, S.A. (1992). Measuring Service Quality A Reexamination And
Extension, Journal of Marketing, July pp.55-68.

Devebakan N, Kodor H, Musal B ve Gner, G. (2003). Dokuz Eyll niversitesi Salk

Bilimleri Enstitsnde Lisansst Eitim Kalitesinin Arttrlmas Kapsamnda rencilerin Eitime likin Grlerinin Deerlendirilmesi, Dokuz Eyll niversitesi Sosyal
Bilimler Enstits Dergisi, 5 (2), ss.30-44.
Ellott, K.M. ve Shin, D. (2002). Student Satisfaction: an Alternative Approach to
Assessing this Important Concept, Journal of Higher Education, Policy and Management,
24 (2), pp.197 209.

252 /

Bora AAN
Reha SAYDAN

Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler

Enstits Dergisi 2009 13 (2): 225-253

Ekinci E.C, Burgaz B. (2007). Hacettepe niversitesi rencilerinin Baz Akademik

Hizmetlere likin Beklenti ve Memnuniyet Dzeyleri, Hacettepe niversitesi Eitim
Fakltesi Dergisi, (33), ss.120-134.

Emanuel,R. ve Adams, J.N. (2006). Assessing College Student Perceptions of nstructor

Customer Service Via the Quality Ofinstructor Service to Students (Qss) Questionnaire.
Assessment & Evaluation in Higher Education, 31(5), pp. 535-549.

Endo, J. ve Harpel, R. (1982). The Effect of Student-Faculty nteraction On Students

Educational Outcomes. Research n Higher Education, 16(2), pp.115-136.
Erdoan, M. ve Uak, M. (2004). Factors Affecting Prospective Science Teacher
Satisfaction Level on Their Department. (Abstract) Paper Presented at the Conference,
July 2004, Istanbul, University of Bahcesehir.
Erolu, E. (2002). Uzaktan retimde Btnsel Kalite, Anadolu niversitesi Ak Ve
Uzaktan Eitim Sempozyumu , ss.23-25 .

Firduas A. (2006). Measuring Service Quality in Higher Education Hedperf Versus Serperf, Marketing Intelligence & Planing, Vol. 24. No:1, pp.31-47.
Genylmaz, G. ve Zaim, S. (1999). Eitimde Toplam Kalite Ynetimi. .. letme Fakltesi Dergisi, XXVIII (2), ss.9-35, stanbul.

Gkdoan, F. tak N. ve Karahan A. (2003). Hemire rencilerinin Ders, Uygulama

Ve retim Elemanlarna likin Grleri I.Uluslararas Ve V. Ulusal Hemirelik Eitimi Kongresi Kitab, stanbul: zlem Grafik Matbaaclk.
Gztok, F. D. (1988). retmen Eitiminde Meslek Formasyonu retiminin retim
Davranlarna Yansmas, (Yaynlanmam Doktora Tezi), A.. Sosyal Bilimler Enstits, Ankara.
Kelly, L. H. (1994). Utilizing Multiple Measures To Assess Student Satisfaction, Paper
Presented At The Meeting Of The Association For Institutional Research Annual Forum,
New Orleans, La. (Eric Document Reproduction Service No. Ed: 376- 764.

Knght, W. E. (1994). Influences on the Academic, Career, and Personal Gains and
Satisfaction of Community College Students, Paper Presented At The Annual Forum of
the Association For Institutional Research, 34th, New Orleans,
Kuh, G. (1995). The Other Curriculum: Out-Of-Class Experiences Associated With
Student Learning And Personaldevelopment, Journal of Higher Education, 66(2), pp.
123-155.

Kuh, G ve Hu, S. (2001). The Effects of Student-Faculty nteraction in The 1990s. Review
of Higher Education 24(3), pp.309-332.
Marchase, T. (1991). Tqm Reaches The Acedemy, American Association for Higher
Education Bulletin, November, pp.433-446.

retim Elemanlarnn Akademik Kalite zelliklerinin

Deerlendirilmesi: Kafkas niversitesi BF rnei

253

Oktar, . ve Bulduk, S. (1999). Ortaretim Kurumlarnda alan retmenlerin Davranlarnn Deerlendirilmesi. Milli Eitim Dergisi, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/medergi/19.htm

Oval, E. (2005). Mteri likileri Ynetimi Programnn Bir Paras Olarak Sat Grmelerinde Mteri Memnuniyetinin llmesi zerine Bir Pilot Aratrma Mustafa
Kemal niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 2 (4), ss.101-115.
zdamar, K. (1999), Paket Programlar ile statistiksel Veri Analizi, C.1, (2.Bask), stanbul: Kaan Kitabevi.

Parasuraman, A., Zeithaml, V. A And Berry L.L. (1988). Servqual: A Multiple Item Scale For Measuring Consumer Perception of Services Quality Journal Of Retailing, Vol.
64, Spring, pp. 12-40.
Pazarlolu, M, Eme, H. ve Erdoan, S. (1999). Dokuz Eyll niversitesi rencilerinin Yksekretim Beklenti Deikenlerinin Faktr Analizi le ncelenmesi, Dokuz
Eyll niversitesi B Fakltesi Dergisi, 14 (2), ss.97-109.
Resmi Gazete: Ekim: 2002.

Saarnen, T. (2005). Quality n The Bologna Process: From Competitive Edge To Quality Assurance Techniques. European Journal Of Education, 40 (2), pp.189-204.

Seymour, D.(1993). Quality On Campus Three Institutions. Three Beginnings Changes

25 (3), pp.14-27.

Sohail, M.S. ve Shaikh, N.M. (2004). Quest For Excellence n Business Education: A
Study of Student Impressions of Service Quality, The International Journal Of Educational Management 18 (1), pp.58-65.
Tasc, D. (1995). Toplam Kalite Ynetimi Ve Eitimde Uygulanabilirlii, 4. Ulusal
Kalite Kongresi Tebliler Kitab, ss.255-259.
Thompson, M. (2001). Informal Student-Faculty nteraction: Its Relationship To Educational Gains n Science And Mathematics Among Community College Students. Community College Review, 29(1), pp.35-57.
Ttnc ve Doan .. (2003). Mteri Tatmini Kapsamnda renci Memnuniyetinin llmesi ve Dokuz Eyll niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits Uygulamas Dokuz Eyll niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 5 (4), 130: 151.

Uzgren N ve Uzgren, E. (2006). Dumlupnar niversitesi Lisans rencilerinin

Memnuniyetini Etkileyen Bireysel zelliklerin statistiksel Analizi - Hipotez Testi, KiKare Testi Ve Dorusal Olaslk Modeli , Dumlupnar niversitesi SB Enst. Dergisi.
(14). Http://Sbe.Dumlupinar.edu.tr/17/173-192.pdf