Aylık Fikir Mecmuası 

Yıl: 1, Sayı: 3  Sahibi ve Müdürü: H. Nihâl  15 Temmuz 1931 

Kuş Bakışı 
İleriki İnkılâpçılara 
 
İnkılâp köyde olur. Köyde doğar. Köyde büyür.
Yirminci asır medeniyeti karşısında kendi muhitinin  Eğer her cemiyet içinde ezenlerle ezilenler 
iptidailiğini ve içinde yaşadığı cemiyetin geriliğini  bulunduğuna inanıyorsak, dünya cemiyetleri içinde 
gören her gencin içi sızlar ve ileriye doğru hamle  asırlardan beri ezilen bir millet vardır. Türk milleti. 
yapmak ihtiyacını duyar.   
  Eğer alnının teri ile yaşayan işçi ve çiftçilere karşı olan 
Gönlünde bir memleket aşkı tutuşan ve beyninde bir  aşkımızda samimi isek, bütün safiyeti ve masumiyeti 
milliyet mefkuresi parlayan insan, yurdunu dilediği  ile çalışan ve ona mukabil bir sürü emperyalistin 
gibi mamur ve milletini özlediği gibi yükselmiş görmek  husumeti karşısında hayatına kast ile açlığa ve 
ister.  sefalete mahkûm edilen mukaddes bir kütle vardır. O 
  da Türk köylüsüdür.  
Gönlünde böyle bir imâm ve beyninde böyle bir   
mefkuresi olan genç, seferberliğini ilân etmiş bir  *** 
istikbal ordusudur. Taarruza geçebilmesi için iki   
unsura ihtiyacı kalır:  Bu topraklar üzerinde ve bu milletin içinde yaşayarak 
  bütün cehillerin ve güzel sanatların mukaddes kütle 
Kafasını yurduna ve milletine faydalı bilgilerle  için olduğunu söyleyenler yalnız ve sade bizim 
silâhlandırmak.  milletimiz için duymalı, bizim milletimiz için çalışmalı 
  ve bizim milletimiz için yaşamalıdırlar. Çünkü buna 
***  asırlardan beri en çok hak kazanan Türk milletidir. . 
   
Çalışacağı sahayı ve onu hususiyetlerini iyi bilmek. Bu  Bunları yapabilmek kin her şeyden Önce şahsî 
itibarla her şeyden önce üzerinde yaşadığımız toprağa  menfaatlerin kuduz ihtiraslarından' kurtulmak, sağlam 
ve içinde hayatımızı kazandığımız cemiyete bakmaya  bîr karaktere, usanmaz bir aşka ve yılmaz bir ideale 
mecburuz. Bu toprak bizim vatanımızdır.  sahip ve sadık kalmak lâzımdır. 
   
Bu cemiyet Türk milletidir. Bizim milletimizdir.  Bu imâna, bu aşka ve bu ideale sahip olmayıp da 
  sahip görünen genç, yalnız zekâsının şarlatanlığa, 
Eğer biz geniş beynelmilel manasıyla bir insaniyet  yahut babadan  
aşkının mevcudiyetine inanıyorsak, bu aşkın ilk eseri   
asırlardan beri kimsesiz kalmış Türk milleti olmalıdır.   
 
 
 
 
 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 2 
 
 

himayeler ve ahbaplıklarla yükselen mevkiine ve  Parlak neticeli muhteşem davalı nazariyelere inanmış 
yahut yakın bir istikbalde olacağını sandığı kızıl  olanlar varsa, onlara geniş ve ıssız bir saha boş 
ikramiyeli inkılâpların fırsatına ve sergüzeştine istinat  bırakılmıştır. Anadolu köylüsünün içine girmeli ve onu 
edebilir.  bu parlak nazariyeleri anlayacak bir seviyeye 
  yükseltmelidirler. 
Bu takdirde şahsî ihtiraslarının tatmini için belki bir   
şeyler bekler, umutlanır. Belki insanları ve mefkureleri  Senelerden beri İstanbul sokaklarından proletaryaya 
basamak yaparak yükselmeğe kalkar.  ilâm‐ı aşk eden gençler, eğer bu feryatlarında samimi 
  iseler, Anadolu'ya koşmalı, köylünün içine girmeli ve 
Belki kendini alkışlayan bir muhit temin eder.  orada köylü için yalnız bir cehit ve bıkmaz usanmaz bir 
  aşk ile çalışmalıdırlar. 
Belki etrafındakilerin aptallık ve sersemlikle karışık   
hayranlığından bir şeyler bekler. Hatta tarihleri  Ancak ve yalnız unutmamak lâzımdır ki, Türk köylüsü 
aldatarak kahramanlar sırasına geçmek ister. candan çalışanı çabuk anlar. 
Türklerin Türküsü
                                                                         Dilek yolunda ölmek Türkler'e olmaz tasa,  
                                                                         Türk’e boyun eğdirir yalnız türeyle yasa;  
                                                                         Yedi ordu birleşip karşımızda parlasa  
                                                                         Onu kanla söndürüp parçalarız, yeneriz. 
 
                                                                         Biz Tufanı yarattık uyku uyurken Batı,  
                                                                         Nuh doğmadan kişnedi ordularımızın atı.  
                                                                         Sorsan söyle diyecek gök denilen şu çatı:  
                                                                         Türk gücü bir yıldırım, Türk bilgisi bir deniz. 
 
                                                                        Delinse yer, çökse gök yansa kül olsa dört yan,  
                                                                        Yüce dileğe doğru yine yürürüz yayan.  
                                                                        Yıldırımdan tipiden kasırgadan yılmayan,  
                                                                        Ölümlerle eğlenen tunç yürekli Türkleriz… 
 
                                                                                                                                       ATSIZ
Fakat bu yüksek kumarbazların karşısında bile  Onu isli ve tütsülü köy ocaklarının tezek kokuları 
aldanmayan iki şey vardır.  içinde kendisiyle hemhal görmek ister. Ona kendi dili 
  ile söyler o dille cevap bekler. 
Biri kendi vicdanları, beşerî vicdanın daimî azabı.   
Öteki de halkın vicdanı, maşerî vicdan.  O her şeyi kendine anlatılmadan sezer. Beyninin 
  içinde kaynaşan fikirleri, etlerinizin altında kıvranan 
İşte halkın ve bizim köylümüzün en büyük kuvveti ve  mimikleri, gözlerin içinde pırıldayan mânâyı çabuk 
kıymetli.  anlar. 
   
Garpta moda olan fikir cereyanları zaman zaman  Türk köylüsüne bir şeyler söylemek, bir şeyler 
memleketimize de gelir. Küçük istilâlar yapar. Yeni  anlatmak ve onu kendilerine râmetmek isteyenler her 
mefkûreciler, yeni enerjiler ve yeni kahramanlar  şeyden önce bu mukaddes kütlenin psikolojisini ve 
belirir.  ideolojisini öğrenmelidirler. Çünkü Türk köylüsü ne 
Fakat Türk köyleri ve Türk köylüleri bu modalardan  Fransız köylüsü kadar para düşkünü bir bezirgan ve ne 
habersizdir.  de Rus mujikleri 

www.atsizcilar.com 
 
 
 
Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 3 

gibi aptal ve kabadır.  ris'te ele geçen ulûmu siyasiye sertifikası ile kazanılır.
   
Onda büyük Türk tarihinin veraseti ve geçmiş asırların  Türk köylüsünü ve Türk proletaryasını Türk vatanında 
hayatındaki facialardan alınmış bir hayat terbiyesi  öğrenmek ve Türk vatanında okumak lazımdır. 
vardır. Sakin ve mânâsız görünen kabuğunun içinde  Unutmamalıdır ki bu memlekette ilk inkılâbı 
derin duyuşlu ve şimşek sezişli bir ruh yaşar. İşte bu  yapanların da muvaffakiyet sırları buradadır. Onlar 
ruh, Türk ruhudur. Yeryüzünde bu toprak üzerinde ve  Türk köylüsünü tanıdıkları ve Türk köylüsünü 
bu millet içinde bir şeyler yapmak isteyenler her  Anadolu'da okudukları için muvaffak olmuşlardır. 
şeyden önce bu kütleyi ve bu ruhu okumalı ve   
taramalıdırlar.  Yoksa şehir sokaklarında savrulan naralar, renkli 
  salonlarda yapılan münakşalar ve nihayet bir Türk 
O kütle ne Moskova'nın dekorlu otellerinde oturarak  köyünden çok daha konforlu hapishane odalarında 
propaganda darülfünunlarına devam ile elde edilen  okunan kitaplar ve ancak mahkemelerde dile gelen 
muhteşem davalı parlak nazariyeler ile öğrenilir ve ne  tezlerle Türk köylüsü kurtarılmış olmaz. 
de Pa‐  Boz Kurt 
Türk Destanının Tasnifi
– III –
"Türk destanının bugün kabil ola tasnif şekilleri"  bir keyfiyet olarak kabul ediyordum. Daha 1917 
diyoruz. Çünkü muhtelif şekiller tasavvur olunabilir.  Moskova kontrasında (6Mayıs) "Türklerin etnik 
On birinci asırda Selçukîlerin Garbî Asya muhacere  teşkilâtı" hakkında okuduğum maruzada bu meseleye 
tine kadar Türklerin bir tek vatanı vardı "Türkistan".  temas etmiş ve garp Türklerindekî tarih ve millî 
Sonra Garbî Asya'da yen bir Türk vatanı vücuda geldi:  destan telâkkisini değiştirmek güç olacağını 
"Türkiye" Türk destanının Türklerin on birinci asırdan  arzetmiştim (kongre mazbatası, s. 156). Filvaki eğer 
önceki hayatına ait olan kısmı bütün Türkler İçin  bu telakki bir sistem şeklini almışsa Garp Türkleri için 
birdir. Fa‐kat yeni vatanda Garbî Asya kavimleriyle   Türk destanının on birinci asırdan sonraki kısmını 
İhtilât, İslâmiyet ve Osmanlılık tesirleriyle Türk tarih  Bizans ve Ehlî Salip muharebelerinde yetişen Alp 
ve destan telekkisi değişmiştir.  Arslan, Kılıç Arslan, Battal Gazi, Dânişmend, Fatih ve 
  Kara Davut ve Türkistan Türk hükümdarlarıyla 
Nasıl ki İranda Şiilik İslâm tarihini tahrif ederek  harbeden Yıldırım Beyazıt, Kara Yusuf, Cihanşah 
kendisine ayrı bir tarih ve ayrı mukaddesat, tarihî  Karakoyunlu ve Şah İsmail Safevî gibi kahramanlar 
hakikatlere karşı müteassıp bîr dinî düşmanlık vücude  silsilesi teşkil edebilirdi. Fakat şimdi anlaşıldı ki Garp 
getirmişse, Suriye İslâmiyeti ve Osmanlılık da millî  Türklerindekî bu tarih telekkisi yaşayan muntazam bir 
tarihi ve millî destan telekkisini tahrif etmiştir;  sistem şeklini alamamıştır. Battal Gazi ile Dânîşmend 
Bununla beraber ben bu telekkiyi artık temellenmiş  destanlar, Ebu Müslim ile Hamza destanları kadar 
ve ayrı bir sistem şeklini almış‐  İslâmîdir.Bunlar 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 4 
 
 

Oğuz ve Dede Korkutla bir silsileye dahil olamazlar.  Merv, Sîrahs ve başkalarıdır. Tunga Alpa ait 
Diğer taraftan Osmanlı sülâlesinin inkırazı île o  rivayetlerin tafsilâtı kendisini Efrâsiyâb, Frasiak, 
sülâlenin yerleştirmek istediği tarih telekkileri de  Franrasyâb yahut Karnamak tesmiye eden İranlılara 
değişmek mecburiyetinde kalacaktır. Bu ise eski Türk  geçmiştir. Kablelmilât yedinci asrın son yarısında 
millî tarih telekkisinin yeniden dirilmesi demektir.  Horasan'dan ve Kafkas dağları yolundan İran'a istilâ 
Nasıl ki İkinci Murat ve Fatih ve Akkoyunlu Uzun  edip 625'te Midye hükümdarı Kyaxarces tarafından 
Hasan zamanı münevverleri Türklerin mazisini  öldürülen Sakaların reisinden ibaret olacağı 
öğrenmek için İlhanlılar ve Temür zamanında yazılan  muhtemel olan bu zatın katli günü İranlılar için millî 
Moğol tarihleri otorite sayılıyordu. Nasıl ki daha Evliya  bayram Türkler için matem günü olmuştur. Türklerin 
Çelebi zamanında bile Temürlülerin sonu olan  Efrâsiyâb yuğ merasimi ve ona mensup hikâye ve 
Hüseyin Baykara devri Türk tarihinin en şanlı  meselleri daha 11‐13'üncü asırlarda söylenmiş ve 
zamanının sonu telekki ediliyordu. Şimdi Türk  Mahmûd Kâşgerî yuğ şiirlerinden bazı parçaları ve 
destanını tasnif etmek istiyecekler için de tasnif  Fahreddîn Mubârekşâh Gûrî mesellerinden bîrini 
plânlarını buna göre tertip etmek icap edecektir. Türk  nakletmişlerdir. Efrâsiyâb'ın oğlu "Alp Arız" rivayetleri 
siyasî ve harsı birliğinin sonunu teşkil eden Temür'den  (ihtimal İran rivayetlerindeki "Ağrîreth") sonraki 
sonraki destanlar Şark ve Garpta ayrı ayrı  zamanlarda bile Oğuzlar arasında söylenmiş olduğunu 
istikametlerde inkişaf etmiştir. Bunların Şark  Topkapı sarayındaki Selçukname nushasının 
Türklerine ait olan kısmından 1923'de Mısırda  ilâvesinden öğreniyoruz' Efrâsiyâb'ın neslinden 
basılmağa başlanıp parasızlık yüzünden bitirilemeyen  "Alanca Kara Han" ise ahudan mis istihsalini, Samur, 
"Bugünkü Türkistan" atlı eserimizde mufassal olarak  kakım derileriyle Çin ve diğer memleketlerle ticaret 
bahsedilmiştir. Garp Türklerine ait kısmı yani Osmanlı  yollarını, ok ve yay avcılığını keşif ve icat etmiştir. Kılıç 
ve Safevî devirlerine ait destanlarla bizzat meşgul  yapmak sanatını da İranlılar'dan öğrenmiştir (Câm‐ı 
olmadım. Bundan dolayı makalede Türk destanının  Cem). Alanca (Alaç) kültü daha ziyade Kazaklarda 
15'inci a‐sırdan sonraki şekli mevzuubahis  maruftur. Alancadan sonra bunun memleketi "Tatar" 
olmayacaktır. Bundan önceki Türk destanları için  ve "Moğol" adında iki oğlu arasında inkısam edip 
şöyle bir umumî taslak yapılabilir:  Dişi Boz Kurt  Türkler birkaç batın bu iki oğulun torunları arasındaki 
tarafından beslenen ilk Türkün asıl vatanı Isık Göl  çarpışmalarla vakit geçiriyorlar. Moğol 
civarındaki Izık Art dağlarıdır ki Han Tanrı dağlarının  rîvayetlerindeki bu "Tatar" ve "Moğol" mücadelesi 
cenubî kollarını teşkil eder.   daha önceki membada (Cami'‐i a'‐zam) "Türk" ve 
  "Oğuz" mücadelesiyle birleştirilebilir. 
Onun dört oğlu oluyor: Çiğil, Barshan, Tüng (Tütek,   
Tüzek, Tüzel), Hak Tüng (bir adı da galiba "Tişing")  Moğol şebesinden Kara Hanın oğlu "Oğuz Han" (yahut 
tuzu keşfediyor. Onun oğlu "Buka Han" dır ki "Tunga  "Oğuz Ata") dünyanın dört köşesine hâkim olmuştur. 
Alp" adıyla maruftur ve Türk sülâlelerinin müessîsidir.  O ilk Türk cihangiri sayılıyor. Buna ait destanın 
Onun merkez karargâhı Kâşger (diğer ismi "Ordu  Selçukîler zamanında tespit edilen rivayetlerinden bir 
Kent" yahut "Hargâh" olup diğer şehirleri Barman,  nushası Reşîdeddîn'in "Târîh‐i 'Alem" inde münderiç 
Barsgan, Kuçkar, Balasagun, Semerkânt, Râroitan,  bulunuyor. Türkmenler arasında yaşayan ve ötekin‐ 
Peykent, 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 5 
 
 

den az farklı olan diğer nüshaları Ebülgazi Han  "Qurı Tigin" ile Oğuzların isyanına sebep olan "Ali 

tarafından izlenmiştir (şecere‐i terâkime). On üçüncü  Han" ve oğlu "Şah Melik" zikrolunuyorlar. Bunların 
asırda Moğollar devrinde Uyguristan'da Uygurca  payitahtları da hep Talaş ve Küling şehirleri oluyor. 
olarak deriye yazılmış bir nüshasını Rıza Nur bey  Destanda zikredilen tarihî isimler ve vak' alar 
neşretmiş ve Prof. Pelliot tarafından tetkik  mukayese edilince zikri geçen Hanların Gök Türk, 
olunmuştur. Bu rivayete göre Oğuz Han sağda "Altun  Türgiş ve Karahan Hanlarından ibaret olduğu 
Han" (Çin), solda "Urum" , cenupta Hint ve Tankqut,  anlaşılıyor. Hanların nezdinde birkaç akıllı hâkim 
şimalde "it Baraq" memleketlerini fethediyor. Ordusu  vezirin zikri geçiyor. Onlardan biri Bayat kabilesinden 
evlâdından (Oğuz kabilelerinden) başka Kıpçak, Kırlık,  Kara Hoca oğlu Dede Korkut'tur ki birkaç Hanın 
Kalaç, Kangli, Ağaçeri gibi aşiretlerden müteşekkil  muasırı gösteriliyor. Mezarı Sîrderya havzasında kendi 
bulunuyor. Bu aşiretler Oğuzdan isim, uran, kuş,  adını taşıyan demiryol istasyonu yanında gösterilen 
damga yani esası teşkilât alıyorlar. Oğuza seferlerinde  bu efsanevî zat Türklerin musiki ve hikmet piri 
Buz Kurt rehberlik ediyor. Veziri "Uluğ Türk" adında  sayılmakta ve kendisine mensup ayrı rivayetler 
çok akıllı ve tedbirli bîr ihtiyardı. Karargâhı garbi  bulunmaktadır. O cümleden "Salur Kazan" ve "Alp 
Türkistan'da Talaş (yani "Evliya Ata") ve Küling  Bams Böyrek" (Türkistanda "Alpamşa") hikâyeleri pek 
(Şimdiki Çu havzasındaki Tartu) şehirleri olup yazlık  maruftur. Dede Korkut İslâmiyet‐ten evvelki zamanın 
karargâhları şimdiki Kazakistan'ın merkez kısmını  veziri olmakla beraber peygamber zamanına da 
teşkil eden "Urtağ" ve "Kürtağ" dağları idi. Pek çok  yetişmiş gösterilmekte olduğundan Gök Türk 
yaşayan Oğuza kendisi kadar akıllı olan oğlu "Gün  zamanındaki Oğuz Yabguları nezdinde bulunan bir 
Han" halef olup "Irkıl Hoca" nam veziri vardı. O Türk  Türk bakîmi sayılabilir. Keza muhtelif Türk 
Ellerini sonraki nesiller için örnek ve ideal olacak bir  aşiretlerince maruf olan Türkmen kahramanı 
şekilde idare etti. "Oğuz Han" ve oğlu "Gün Han" her  "Köroğlu" da o zamanın İran hududunda, Amuderya, 
halde Hun (= Kun) ların kablelmilât 209‐126 yıllan  Heratî, Garçistan, Kızıl ve Karakum mıntıkalarında 
arasında hükümet süren hükümdarları Mete ile oğlu  faaliyet gösteren İran hudut Türkmenleri'nin maruf 
Kün Yabgu'dan ibaret olmak icap eder. Destan Gün  bîr reisi olsa gerektir. Bu kahramana çok tapan 
Handan sonra onun torunları sıfatıyla Dhib‐Yabgu  Anadolu ve Azarbaycan aşiretlerinin rivayetleri esasen 
(Yavguy yazılıyor), Qurs‐Yabgu, Qurısaq‐Yabgu, İnal‐ pek zengin olan Türkistan Türkmen ve Özbek 
Yabgu, İnal Sır‐Yabgu, Ala Atlı As Donlu Qayı inal Han,  rivayetlerine de tesir etmiştir. 
Tuman Han (onun dayısı "Kül Erkin”), Tiken Bile Er   
Biçken Qayı‐Yabgu Han ve nihayet Uladmur‐Yabgu  *** 
birbirini müteakip her biri 75‐125 yıl hükümet sürü‐  
yorlar. Uladmur‐Yabgu zamanında kendi kardeşleri  Karahanlılardan ilk İslâmiyeti kabul eden Satuq Buğra 
olan Uygur hükümdarı "Oara Alp Arıqlı Arslan Han"  Han, oğlu Arslan Han ve kızı Ayşe ve torunu Yusuf 
Oğuz oğullarına tâbi edilen memleketi oğlu "Alp  Qadır Hanlar ve onların Çinlilerler ve Kâfir Türklerle 
Tavgaç Han"ın idaresine veriliyor. Fakat Uladmur‐ mücadelelerine ve Türk evlîyalarıyla münasebetlerine 
Yabgu'dan sonra Oğuz sülâlesi münkati olup Türk  ait rivayetler vardır (tezkire‐i Satuq Buğra Han ve 
Ellerinin idaresi "Buğra Han" (Kara Han oğlu Buğra  başkaları). Satuq Buğra Hanın hükümeti ele alması 
Han) sülâlesine geçiyor: Bunlardan "Buqra Han", hakkındaki rivayet tamamıyla Oğuz efsanesine 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 6 
 
 

benzetilmiştir. Kırgızlar arasında pek maruf olan  etmiştir. Çingiz'în evlâdından Çucı Han Canbeg Han, 
"Manas" rivayetleri de bu Karahanlılar devrine icra  Canbeg Hanın annesi "Taydulı", zevcesi "Karasaç 
edilebilir.  Hanım", muasırı gösterilen "Asan Qaygı" ve "Cirence 
  Çeçen" nam hakîmlerin hikâyeleri, yine ümerasından 
Oğuz destanında Türkistan hükümdarı Ali Hana  "İsâ oğlu Amet" destanı Çingiz destanının orta 
(galiba Buhara Hanı "Ali Tegin") Oğuzların isyanı ve  Türklerdeki devamını teşkil etmektedir. 
Horasan şehirlerine İstilâları dolayısıyla ilk   
Selçukîlerden ve bu destanın Türkmen rivayetlerinde  Sonra orta Türk destanının en canlı kısmı Temür, 
Oğuz aşiretlerinin dahilî mücadelelerinden  Toktamış, İdüge'lere ait olanlarıdır. Temür'ün büyük 
bahsedilmektedir. Oğuz ve Kara Han motifleri Kırgız,  destanı Türkçe ve Acemce matbu olup Türkistan 
Kazak kabile şecerelerinde, Altay ve Yenisey  meddahları tarafından söyleniyor. Farisî olarak 
mitolojisinde de mevcuttur ki destanın tekmili için  manzum destanı da vardır. Mensur bozkır rivayetleri 
istifade edilebilir.  ise Yayık, İdil nehirleri havzalarında Mangıt ‐Nogaylar, 
  Baş‐kurtlar ve Kabaklar arasında şâyîdir. Bu son 
Çingiz'în mensup olduğu Qiyat (yani "Qay" lar) ve  rivayetlere göre Çingiz'în halazadelerinden Barlas 
Börçegin (Galiba "Böri Tegin") ailesi kendilerini Oğuz  Taragay oğlu Temür Çingiz'în oğlu Caday (Çağatay) 
hanlarının mensup olduğu eski Mongol (Reşîdeddîn'e  Hanın Bakşıları (kâhinleri) telkinleriyle anası karnında 
göre Türkçe "Mongol") hanedanından saymışlardır. O‐ iken ezilmek suretiyle öldürülmek istenmiş, fakat 
ğuz ve Gök Türk an'analerini pekiyi bilmişlerdir.  öldürülememiş; ancak topal olarak Almalık'ta 
Çingiz'în muasırı olup kendisiyle görüşen Çinli Men‐ doğmuştur. O daha gençliğinde çocuklara hanlık 
Hun'a göre Çingiz ailesi "Şato" Türkleri neslindendîr.  ediyor. Büyüdükten sonra eşkıyalıkla meşgul olup 
Bu aile Moğol dilinde konuşan "Şivi" aşiretlerine  Caday Hanı ele geçirerek öldürüyor. Ve padişah 
riyaset etmiş ve evvelce Türklere ait Türkçe bîr ıstılah  oluyor. Siyaseti ve fütuhatı ekseriya hileye 
(terim) olan "Moğol" (Mong+ol) kelimesi de Çingiz  müstenittir. O İstanbul, Hindistan, Çin, Esterhan, 
ailesinden mezkûr Şivi aşiretlerine geçmiş, Hıtay ve  Bulgar ve Moskova ülkelerini fethediyor. Onun 
Şîvilerîn dili de Moğol lisanı tesmiye edilmiştir. Halk  Karakum ve Barsuk ‐ Kumda yaşayan aşiretlerin reisi 
destanına göre Çingiz'în büyük babası Aka' Deniz Hanı  Amet ve Samet adında iki biraderle, Altun ‐ Orda 
Altun Hanın kızı güneşten gebe kalıp Dubun Bayan  hükümdarı Toktamış ve İdüge ile ve Hârezm 
adında bir oğul doğurmuştur. Bunu tek gözlü  hükümdarı Yusuf Sofî ile macerası söyleniyor. 
Dumbavıl Mergen (Dumbavıl ‐ Soqır) terbiye ediyor.  Toktamış ve İdüge ve oğulları vekayii tamamıyla 
Ve "Alanguva" ile evlendiriyor. O ölümünden sonra  müstekil bir destan olup birkaç manzum rivayetleri 
ışık şeklinde gelerek Alanguva'yı gebe bırakıyor.  vardır. İdüge Kırım'da Toykhoca Hanın kuşçusu Kutlu 
Ondan Çingiz doğuyor. Sonra Çingiz'in fütuhatı,  Kayanın peri kızı ile evlenmesinden doğmuştur. 
kabilelere damga, uran, kuş (totem) taksim etmesi  Babası Toktamış Hanın güzel av kuşunu gizlice emir 
Oğuz Han destanında olduğu gibi tafsilâtla söyleniyor.  Temür'e sattığından öldürülüyor. İdüge Toktarmış'a 
Yanı Oğuz Handan sonra Çingiz Han Türk içtimaî  ebedî düşman kesiliyor, İdüge Toktamış'ın kaçıp 
hayatına yeni şekîl veren ikinci büyük bakandır. Aslı  Temür'ün düşmanı olan Qamırdın (yani "Emir 
Moğolca olan "gizli tarih" destanı ise Çingiz'in hayatını  Qamereddin Duglat)ı Âltay dağlarında 
daha ziyade tarihî şekilde tasvir 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 
 
Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 7 

öldürüp karabet hasıl ediyor ve Temür'ün Kamardın  hakkında rivayetler vardır. Evliya Çelebi, 
nikâhında olan kızını alıp bundan oğlu destan  Azerbaycan'da birçok şehir ve kasabaların binasını 
kahramanı Nuradın doğuyor. Destanda Temür  Temür'e isnat eden rivayetler naklediyor. Abbaskulı 
"Muğlık" yani Şamanî an'analeri yerine sahrada İslâm  Bakihan ise Temür'ün Kafkasya'nın şimalînde 
an'analeri yerleştiren ve şehirlere istinat eden medenî  Derbentten Kırım'a kadar uzanan bir seddî hakkında 
hükümdar olarak tasvir ediliyor.  rivayet nakletmiştir. Bu gibi hususiyetlerden 
  Temür'ün destanının ikmali yolunda istifade edilebilir. 
Anadolu'da Temür'e, Temür ve Bayazıt mücadelesine   
ait hikâyeler, Azerbaycan'da Temür'ün siyasî kudreti  Prof. Ahmet‐Zeki Valîdî
ve imarı   
Küçük Yazılar 
iktisadî buhran ve işsizler... Büîün dünya Bir iktisadî  artmıştır. Bütün dünyada 1929'a göre 19‐30'da artan 
buhran içindedir. Bunun sebebi de şüphesiz, fazla  işsizlerin sayısını ve yüzde hesabını gösteren bir cetvel 
istihsaldir. Her millet iktisadî seferberliğini çoktan ilân  basıyoruz: 
etmiş, kansız görünen vasıtalarla muharebeye   
girişmiştir. Her memleket daha çok istihsal yapmak, 
Memleketler  İşsizler  %'de 
daha çok taşımak ve satmak için didiniyor. Her millet 
gözünü açmış bütün refahı ve serveti kendi  Almanya  3.977.000  68 
memleketine toplamak sevdasındadır. Göze görünen  Amerika  ?  83 
sebep fazla istihsaldir. Fekat fazla İstihsali doğuran 
Avustralya  90.379  72 
sinsi saikler nelerdir. Bu Sebepler nihayet insan 
cemiyetlerinin henüz medenileşmekten çok uzak olan  Belçika  110.000  430 
yaşama, kazanma ve korunma şevki tabiilerine, kadar  Çekoslovakya  154.615  304 
dayanıyor. Bu kavgada en çok kaybedecek, büyük 
Fransa  20.041  72 
sanayi memleketleridir. 
  Japonya  386.394  44 
  İngiltere  2.306.963  76 
Yarı müstemleke olmaktan kurtulmuş çiftçi  İtalya  534.356  61 
memleketlerinin vaziyeti daha emin görünüyor. Bu 
İsveç  43.927  60 
buhranların sonu acaba yaşamak için Öldürmeğe 
kalkmak, harp açmak mı olacak?.. Kim bilir?..  Lehistan  233.276  45 
  Felemenk  46.807  125 
***   
  Millî mabetler... İtalya'da kömür yoktur. Dışarıya akan 
Hemen her devlet bütçesi bu yıl geçen yıllardan  paralarının en çoğunun kömür yüzünden gittiğini 
düşüktür. Büyük sermayecilerin ıstırabı herkesten  gören İtalyanlar büyük ve esaslı tedbirler almışlardır. 
büyüktür. Onun İçin en çok sarsılanların başında  Şimalî İtalya'da boşuna akan suların beygir 
Amerika geliyor. Sermayelerin ıstırabı derhal ameleye  kuvvetînden istifade ederek büyük kudretli elektrik 
de geçiyor, Her tarafta işsizler  kaynakları vücuda getirdiler. Bunlara "Tempio 
nacional" (Millî Mabet) namını veriyorlar. Devamlı bir 
programla teşkilâtı cenubî İtalya'ya doğru indiriyorlar. 
" Buralardaki‐ 
 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 8 
 
 

İşletme ve ışıklama işleri hep bu kaynaklardan istifade  olan Çekoslovaklardır. Onlar da 14 milyon kişidir. Bu 
ediyor. Kömür sarfiyat ve istihsalâtı sıfıra iniyor.  asırda içtimaî kesafetin çok lâzım olduğunu bildikleri 
Demir yolları ve fabrikalar bunlarla çalışıyor. Yalnız  için, dört yıl içinde herkese örnek olacak sağlık 
deniz ticareti kömüre muhtaç kalacak.  müesseseleri yaptılar.  
   
Yüksek Anadolu yaylasından kaynayan ve akan sular  Bütün ilâçları ve gıdaları burada tahlil ediyor ve daimî 
boşuna gidiyor.  bîr kontrol altında bulunduruyorlar. Difteri aşısı gibi 
  en yeni keşiflere kadar bütün aşıları ve serumları bu 
Dicle ve Fırat ara sıra taşıp köprüleri götüren zararlı  müesseselerde yapıyorlar.  
nehirlerdir.   
  *** 
***   
  Beden terbiyesi yolunda Sokol teşkilâtı ne kadar 
Çünkü biz onlardan istifade etmesini bilmiyoruz. Fakat  mühim ve faydalı ise milletin sağlığı ve hastalıklardan 
aynı sular çölü geçerek Irak'a gidiyor ve dünyanın en  korunması hususunda da bu teşkilât o kadar feyizlidir. 
mümbit yeri olan Mezopotamya'nın kanallarını   
suluyor.  Bir memleketin sıhhiye işlerinin yapılma ve 
  güdülmesinde hastalıklara karşı büyük masraflı ve az 
***  neticeli mücadeleler açmadan önce sağlık 
  müesseselerini ve sağlık teşkilâtını kuvvetlendirmek, 
Türk genci, eğer yurdunu seviyorsan boşa akan bu  halkı hastalıklardan korumak lâzımdır. 
büyük tabiat kuvvetlerinden istifade etmeği hiç   
unutma ve onlara hâkim olarak sevk ve idare etmeyi  Çekoslovakya, bu yolda bize iyi bir örnektir. 
kendine ideal yap. Büyük ordulardan daha büyük bir   
iş yapmış olacaksın...  Irkıl Ata
    
Sağlık müesseseleri... Avrupa milletleri içinde nüfusça   
bize en yakın  __________________ 
   
__________________ 
 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 9 
Safranbolu Manileri 
Toplayan: A. Baha
 
 

Mektup yazdım garadan   Bahçesinde gararük [1] 
Dağla gaksın aradan   Yaprağı delük delük  
Senden beni ayırdı   Ğryamda bir yâr sevdim  
Yeri göğü yaradan  Göbeği yedü bölük 
   
Ulu yol kârvan için   Yeşildir ebrum benim  
Kitapla ferman için   Ne çoktur cürmüm benim 
Giz ben seni alıyom   Ölüm vâ ayrıluk yok  
Derdime derman için  Böyledir benim gavlim [2] 
   
Armut dalda dal yerde   Ayağı mesli yârim  
Bülbül öter bağ yerde   Başı dal‐ fesli [3] yârim  
Gıyan bize felektür   Çeşmeden hiç gelmeyon  
Her birimiz bir yerde  Bunun vâ aslı yârim 
   
            ***  Bakkallarda çanakla  
  Al al olmuş yanakla  
Mektubum sarı kâğat   Pul pul olsan dökülsün  
Ağlarım saat saat   Seni öpen dudakla 
Sen durûken yâd elde    
Göynüm almâyâ rahat  Köprümün altu daştur  
  Sevdiğim hilâl ‐ gaştur  
Yeğİn at[1] işkin [2] olur   Üstüne yâr sevenle  
Mor cuha bişkin olar   Vallahi gizil ‐ baştur 
Top ‐ sakal ağa babam    
Bu sevda nişkil olar [3]  Hıçgırık dutdu beni  
  Dutup guruttu beni  
Gak gidelim Şamadan.   Elin oğlu değil mi  
Benîm ol akşamadan   Gitti unuttu beni 
Eğer benîm olmazsan    
Yanarım mahşaradan  Şu dağla olmasaydı  
  Gül Benzim solmasaydı  
Çile bülbülüm çile [4]   Ölüm Allahun emrü  
Çiy düşmüş gonca güle   Ayrıluk olmasaydı 
Yedü yağluk çürüttüm     
Gözümü sile sile  ____________________________ 
  ____________________________  [1] Kara erik 
  [1] Kişneyen at.   [2] İlk iki mısraa bakılırsa, Böyledir kavlim benim 
  [2] Oynak.   olmak icap eder. Fakat bu şekilde zaptettim. 
  [3] Ne şekil   [3] Erkeklerin giydikleri festen farkı küçük olamasıdır. 
  [4] Öt.  Yalnız bunda klâptanla dal işlenişi bulunur. 
 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 10 
Türkistan (Orta Asya) Cumhuriyetleri Nüfusu 
 
 

II‐ ÖZBEKİSTAN  III‐ TACİKİSTAN 

   
Büyük Türkistan'ın ikinci cumhuriyeti olan  başka İranlı unsurlardır. 
"Özbekistan Cumhuriyeti" (Tacikistan muhtar ülkesi   
dahil olduğu halde) 1924'te sabk Buhara ve Hıyva  III ‐ Araplar 27,977 
hanlıkları ile Sirderya, Semerkant ve Fergana  Sovyet istatistikî tarafından "keşfedilen" bu kadar 
vilâyetlerinden teşkil olunmuş, bir "Sovyet  kalabalık "Arap milleti" çoktan beri Türkleşmiş Özbek 
cumhuriyeti"dir. idare merkezi Semerkant şehridir.  kabilelerinden biri o‐lup "Arap" adını yalnız bir kabile 
  adı olarak taşıyan Özbeklerdir. Bunlar arasında tek tük 
Sabık buhara Hanlığının Özbekistan'a dahil olan  Arapça konuşan aileler varsa da pek azdır. 
vilâyetlerinde 1,800,000 nüfus, Hıyva'dan dahil olan   
vilâyetler ise 300.000 nüfus olduğu kaydedilmiştir.  IV — Ruslar, Ukraynalılar ve Beyaz Ruslar: 275,840. 
1926 nüfus sayımında Özbekistan Cumhuriyeti 13   
eyalete taksim edilip idare ediliyordu: 1) Endican, 2)  V — Muhacir sıfatıyla Moskova hükümeti tarafından 
Buhara, 3) Zerefşan, 4) Kaşka‐derya, 5)Semerkant,  getirilen muhtelif milletler (Ermeni, Leh, Alman ve 
6)Surhanderya, 7) Taşkent, 8) Fer‐gana, 9) Hocent,  saire): 47,536. 
10) Hârem, 11) Kânimeh, 12) İsfâne, 13) Tacikistan.   
  VI — Yahudiler: 37,864. Bunun 18,172 si yerli 
Tacikistan ülkesi ise ayrıca Garm, Hıtar ve Dağlık  Türkistan Yahudileridir. 
Bedahşan vilâyetlerine ayrılmıştı.   
  Rus muhacereti; Özbekistan ülkesi Türkistan'ın en 
Bütün Özbekistan'ın nüfusu 5,274,998 kişi olup bunun  mamur, şehir ve ziraat hayatı inkişaf etmiş ve 
827,443 ü Tacikistan'dadır.  asırlardan beri Türk medeniyetinin beşiği olan 
  mıntıkasıdır. Taşkent, Semerkant, Buhara, Hıyva, 
Özbekistan ahalisi milliyet itibarıyla şöyle ayrılır:  Fergane, ve Hukant gibi yalnız Rusya'nın değil, bütün 
  cihanın iktisadî hayatında mühim rol oynayan Türk 
I‐ Türk: 3,896,745.  şehirleri Özbekistan'dadır. Nüfus kesafeti itibarıyla da 
Bunun 3,475,340 kişisi Özbekler, 421, 405 kişisi de  Özbekistan dünyanın en kesif yerlerinden biridir 
öteki Türklerdir (Kazak, Kara‐kalpak, Tatar, Kâşgarlı,  (Zerefşan havzası ve Fergana Belçika kadar nüfus 
Uygur, Başkurt, Türkmen ve saire..).  kesafetine maliktir). 
   
II‐ İranlılar 939,336  Türkistan'a çar zamanında tatbik edilen 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa:11 
 
 

muhaceret ve iskân siyasetinden oldukça masun kalan  etmek için "kolonizatörlük"le güya mücadele 
kısmı da Özbekistan olması burasının nüfus kesafetine  ediyormuş gibi görünmeye çalışmışlardır. Eski çarlığın 
ve ziraat kültürünün ruslardan çok yüksek olmasına  Türkistan'ı Ruslaştırma siyasetini Bolşevikler ancak 
medyundur.  1922'den itibaren tatbike başladılar. Bunlar çar 
  siyasetini daha merhametsiz ve daha dehşetli bir 
Çar zamanında Türkistan'ın beş vilâyetine getirilen  surette tatbik ettiler. Neticede Rus muhacirlerinin 
Rus muhacirlerinin sayısı aşağıda gösterilmiştir.  adedi yalnız Özbekistan ülkesinde 361,420 ye baliğ 
  oldu. Kısmen Kazakistan ve Kırgızistan'a ilhak edilen 
Yıl:  Yıl:  eski Sirderya ve Fergana vilâyetlerindeki Rus 
Vilâyet  muhacirleri bugünkü Özbekistan'a girmiş addedilse 
1897  1910 
bile 1922‐1926 seneleri zarfında Bolşevikler 206,589 
Yedisu (bugün kısmen  muhacir getirmiş oluyorlar. 
Kazakistan, kısmen  95,465  188,016  
Kırgızistan'a dahil)  Çar zamanında Türkistan'ın Rus ayağı basmayan 
Sirderya (kısmen  yerleri olan mıntıkalarda bile Rus muhacirleri iskân 
44,834  101,280 olunduğunu görüyoruz: 
Kazakîstan'a dahil) 
 
Fergana (kısmen 
9,842  29,434  Buhara 13.605
Kırgızistana dahil) 
Zerefşan 3.965
Semerkant  14,006  22,929
Kaşgaderya 5.298
Zakaspi  Surhanderya 8.489
33,273  41,021 
(Türkmenistan)  Tacikistan 6.784
Yekûn  197,420  382,688 Hârezm 2.418
Yekûn 40.559
 
Bu hesaba göre çar hükümeti 48 sene zarfında   
Türkistan'ın beş vilâyetine 382,688 Rus muhaciri   
getirip iskân etmiş oluyor. 1910 ‐ 1914 senelerinde  Bu rakamlar yalnız Rusları göstermekte‐dir. Diğer 
mühim bir muhacir hareketi olmadığı gibi, 1916‐1919  Avrupalı ve Ermeni muhacirler i‐se bu hesaba dahil 
umumî harp ve ihtilâl senelerinde de Rus muhacereti  değildir. 
büsbütün durmuştur.   
  Abdülkadir
Bolşevikler de hâkimiyetlerinin ilk iki senelerinde   
(1920 ‐1922) yerlileri iğfal   
 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 12 
BİR DESTAN PARÇASI 
 
 

Hayatları büyük hadiselere, sarsıntılara maruz kalan 
milletlerin halk şairleri tarafından bu hadiselerin  Kara Mahmud eder beyler ağalar  
terennümü suretiyle destanların teşekkül ettiği bugün  Pırla ya pırlaya uçtuğum vardur  
bir mütearifedir. [1]  Alay beyi alay olmuş gelürken  
  On beşin bir semte yıktuğum vardur 
Halk şairleri tarafından şifahî bir lisanla terennüm   
edilen bu menkıbeler ekseriya bir "kahraman"  Elimden aldırdım zevkile demi  
etrafında toplanır.  Fikir deryasında oynatma gemi  
  Siyah poşu ile... kademi [1]  
Türk halk edebiyatı mahsûlleri aracında pek tabiî  Yalap yalap edüp donaltuğum vardur [2] 
olarak geniş bir mevkî işgal eden ufaklı, büyüklü   
destan parçalarına sık sık tesadüf etmek pek  Feleğün insana bu imiş işi  
mümkündür.  Ara yerden kalksın engelin leşi  
  Yemen ellerinin boy boy kumaşı  
İşte bu kabilden olarak elimize geçen fakat nerede ve  Bakır dağlarda tuğum vardur  
ne zaman yazıldığı tamamıyla meçhul olan kısa fakat   
güzel bîr destan parçasını burada neşrediyoruz.  Feleğün insana bu imi? zatı (?)  
  Rakibün sözleri zehirden katı  
***  Gözlerin sövdüğüm müsellem atı  
  Yalnız eğerleyîp çıktuğum vardur  
"Kara Mahmud" isimli bîr Türk kahramanının şahsiyeti   
etrafında teşekkül ettiği pek muhtemel olan bu  Tatar eder sen ararsun yerde  
destan bize "Tatar" unvanlı bir halk şairi de tanıtıyor.  Değme insan uğuramaz bizim yere  
Mamafih şimdilik ne "Kara Mahmud" un menkibevî  Keskin ovalarda şol mubah yerde  
şahsiyeti hakkında ne de onu bize bildiren ve  Nice boy beşeri yıktuğum vardur. 
kullandığı mahles itibarıyla da şayanı dikkat olan   
"Tatar" için bir şey söylemek mümkün değildir.  Her halde elden ele, dilden dile dolaştıkça kuvvetini 
  kaybettiği anlaşılan fakat bu haliyle de özünü 
***  muhafaza eden bu kahraman parçanın kuvetlî bir halk 
  sairine ait olduğu kolayca tahmin edilebilir.  
Büyük Türk şairi "Yunus Emre" ye ve "Eşref oğlu"na   
ait bazı ilâhîlerle bir arada tesadüf ettiğimiz bu parça  İhtimal çok uzun bîr destanın son kıtalarını teşkil eden 
oldukça eski bir zamana ait göründüğü gibi fevkalâde  bu mısraların aslı ve tamamı zamanla ele geçecektir ki 
bozuk ve acemi bir yazıyla da yazılmıştır ki birçok  bize yeni ve kuvvetli bir saz şairimizi daha tanıtacak 
kelimelerini tahmin suretiyle okuduğumuz bu  olan bu hadise pek ziyade şayanı temennidir. 
mısraları yazılışındaki şiveyi muhafa ederek   
dercediyoruz:  Nihat Sami 
  Edirne Erkek Muallim Mektebi 
   _________________  Edebiyat Muallimi 
  [1] Destan ve Türk destanları hakkında malûmat   _________________ 
almak için bakınız: Prof. Dr. Köprülüzade Mehmet  [1] Poşu: Kenarları, ince püsküllü bîr nevî ipekli 
Fuat: Türk edebiyatı tarihi. S: 50 ve müteakip.  mendil. 
[2J Yalap yalap edüp: parlatıp 
 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 13 
Mefkûremin Faciası 
 
 

Sinirlerimde baygın bir uyuşukluk var. Kendimden  Gözlerim, kulaklarımı duyguların ilh... Dışarıya bakan 
geçer gibiyim. Beynim donmuş veya kavrulmuş.  neyim varsa, hepsi içime göz dikmiş. Ruhumun 
Gözlerimin kapandığını duymuyorum bile… Nefesim o  karanlık cehenneminde yanan dinsiz, fakat mümin 
kadar hafif ki, soluklarım gırtlağımda inilti yapamıyor.  ateşi seyrediyor. Mefkuremin meşalesi ile, hayalimin 
O kadar çok kuvvetliyim ki, kendimden şüphelenip de  cennetinde yaşayan büyük istikbali görüyorum. 
parmağımı kımıldatmak istemiyorum.  Ruhumun soğuk karanlığını ısıtan bu ateş feragatim, 
  mefkuremin meşalesi ile seyrettiğim bu cennet, 
Istırabım o kadar çok ki, derdimi yüzümde  memleketim… 
okutmamak için gülüyorum.   
  Uyuşukluğum çelikleşiyor. Feragatimi boğazlamaya 
Uyuşukluğum, kahkahalarımı sessiz birer tebessüm  çalışan menfaatlerimi, İmânımı boğmaya uğraşan 
yapıyor. Istırabım kaynıyor, coşuyor, taşıyor.  sevkıtabiilerimi yakalıyor, ruhumun cehennemindeki 
  mukaddes ateşe atıyorum. 
Feragatim isyan ediyor. Ben de herkes gibi olmak,   
cemiyetim için değil, kendi canım ve kendi ihtiraslarım  İmanımın saltanatı bütün benliğime hâkim. Bu kızıl 
için yaşamak istiyorum. Menfaatlerim birer kanlı katil  alevler içinde irademin tunçtan heykelini görüyorum. 
gibi Istırabımı boğazlıyor. Ruhumda çılgın bir doğuş  Çelik iradem, bir kuduz köpek gibi saldırmak isteyen 
var.  aklımı bağlıyor. Onun gözü önünde şahsî 
  menfaatlerimi öldürüyor, sefil ihtiraslarımı 
Her şeyi, yurdumu, milletimi, tarihimi unutarak  boğuyorum. 
serseri bir neş'e ile gülmek istiyorum. Feragatim şehit   
oluyor. Menfaatlarim kuduruyor. Mağlup olur gibiyim.  *** 
İmanım coşarken, şevkitabiîlerim boğuyor. Yoksa   
yeniliyor muyum?... Hayır...  Feragatimin ateşi daha çok yanıyor. Sinirlerimdeki 
  baygın uyuşukluk, tavlanmış bir demire su vermiş gibi 
Mefkurem sana haykırıyor, senî çağırıyorum. Bana  çelikleşiyor. Feragatimin ateşi ortasında yükselen 
gel.. Çelikliğim eriyor, tunçluğum kınlıyor. Yetiş!... Bir  irademi muhitimin çirkefîne sokarak çelikleştiriyorum. 
saniyede beynimde bin meşale yanıyor. Bu isli   
dumanlı köy ocaklarının ateşi ruhumu sarıyor.  Gözlerim açılıyor, sinirlerim geriliyor, etlerim çekilerek 
Beynimi, sinirlerimi ve ruhumu bu köy ocaklarının isli  parmaklarımı yumrukluyor. Soluklarım göğsümdeki 
alevlerinden doğan mefkure ile ısıtıyorum. İçin için  hırıltıları atıyor. Cehennemden bahara çıkmış gibi 
yanıyor. İçin için kavruluyorum. Köy ocaklarının  zindeyim. Hülyalarım mefkuremin enginliğinde birer 
kıvılcımları ruhumun derinliklerinde hiç bir  temiz yelkenli gibi sürülüp gidiyor. Göğsümdeki 
peygamber dininin, hiç bir ilâhi mezhebin ve hiç bir  ıstırabın içinde nurlu bir hakikat yaşıyor. Beynimdeki 
yabancı mürşidin tutuşturmadığı bir ateş yakıyor.  kuduz menfaatler yerine feragatli emeklerim doluyor. 
Beynimde çakan şimşekler ruhumun karanlığını  Ruhumun karanlıkları ışıklanıyor. Heyecanlar, emeller 
aydınlatıyor. Ateşimin harareti içinde hülyalarımın  ve ümitlerim, fikir ve dileklerim Tanrısına secdede 
hakikatini yaşıyorum.   
 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 14 
 
 

melekler gibi mefkuremin ateşine tapıyor.  Menfaatlerimi boğazlayan imânımı, yurdumun ıstırabı 
  kaynatıyor. Halkımdan aldığım kuvvet, yurdumda 
Aklım güreşi kaybetmiş bir zorlu pehlivan kadar  gördüğüm sefaletle pençeleşmeye, her şeyi 
düşkün.  kirletmeye ve her şeyi yok etmeye uğraşan çirkef 
  menfaatler size geliyorum. 
Feragatimin ateşi yanıyor, imanımın ıstırabı kaynıyor.   
Bu ateş ve nur dünyası içinde milletimin istikbalini  *** 
yaşıyor, yurduma karşı olan aşkımı ruhumdaki fırtına   
ile körüklüyor, menfaatlerimin ihtirasını' halkımın  Kaçınız.. Sizi boğmaya, kalbinizi yarıp ıstırabımın 
ıstırabı ve ihtiyaçları içinde boğuyorum. İşte  aşkım doldurmaya geliyorum. 
mefkuremin faciası...   
  *** 
Oh!... Beynimde hudutları canlanan Anavatanını.   
Göynüm gibi öksüz, ıstırabım kadar kavruk, imânım  Yurdumun şehitleri kanlı kefenleriyle dizlerime 
kadar aç Türk Eli...  dolaşıyor. Açlıktan solan gül yüzlü güzellerin cesetleri 
  ayaklarım altında pelteler gibi eziliyor. Öksüzlükten 
İçimde yaşayan menfaatleri boğdum. Muhitim, sana  ölen yavruların kafa taslarım çiğneyerek geliyorum. 
geliyorum. etrafımda kaynaşan ihtiraslar size  İhtirasları körükleyen, yabancı propagandalarla 
geliyorum. Çılgın bir ıstırap hamlesiyle size  gençliği zehirleyen, mefkureleri çirkefleyen, namusları 
koşuyorum. Kendi menfaatlerim gibi sizin şahsi  kusturan sefil ve sefih menfaatler size, mefkuremin 
menfaatlerinizi de boğmaya geliyorum.  faciasını tamamlamaya geliyorum. 
   
Aklımı öldüren irademi halkın ve hakkın iradesi  Namık Kemal 
besliyor.    
   
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 15 
 
 

KOŞMA  "KÖROĞLU"YA DESTAN
                                    ‐Pertev Naili'ye‐ 
A kız, dedikleri suna senmişin;                        ‐I‐  
Bildikler bir türlü, eller bir türlü.    
Bir yaraşmış sana, bîr bezenmişin,   Böğründe kalma in güçlü ellerin.  
O saçlar bir türlü, teller bir türlü.  Davran,.. Üsküfünü eğdir Köroğlu,  
  Uzaktan seslenen Çamlıbellerin  
Nasıl nâra yakmam kendi kendimi?   Rüzgâr, dallarında «ney»dir Köroğlu. 
El koynunda gördüm şehlevendimi.    
Hüsnünü yâdeder güzel dendi mi  Bilirim: Ayvazın yanında yoktur, 
O gözler bir türlü, diller bir türlü.  Bilirim: Canandan aynam çoktur, 
  Bilirim: Kirpiği attığın oktur, 
                     ***  Bilirim: Kaşları yaydır Köroğlu. 
   
Dağlarda güneşin battığı anda   Uçsun şimşek oklar aldırma yine  
Atehler yıkanır âb‐ı revanda;   Koç yiğitler saldır «Hoy»a «Eğin»e 
Çağlar kah gurbette, kâbı vatanda   "Benden selâmeyle «Bolu beyine»  
Gözyaşı bir türlü, seller bir türlü.  Hâl anlar yalnız o beydir Köroğlu. 
   
                     ***  Mümkün mü o, yari yadeller sara?  
  Gür sesinle haykır sen ufuklara!  
Bir kucak bulmadım yarda, anada;   Altında boyveren, esen rüzgâra  
Hasretmiş dünyada kısmet bana da.   O köpüklü, o kır taydır Köroğlu 
Sorarım ses verir andığım ada    
Şu dağlar bir türlü, beller bir türlü.                       ‐II‐ 
   
                   ***  Buldun, Ayvazını... Vurulmuş!.. A!.. A!.  
  Kanları sızıyor o al dudağa...  
Ayrılık çok müşkül, yollar yorucu;   ... Yaralı bir ceylan yaslansın dağa:  
Bu gurbete çıktı yolumun ucu.   Çek onu bağrına değdir Köroğlu! 
Burnuma geliyor ah burcu burcu    
Sünbüller bir türlü, güller bir türlü.  Sarıldın bıçağa! Attın tüfeği!  
  Bıraktın Ayvazı! Bu neye iyi?  
Yar ulu dağlan, geç denizleri;   ... Halka zulmediyor.. "Bilmem ne beyi;  
Unutur gün gelir o da bizleri,   Anladım; Koş! hâli vaydır Köroğlu. 
Kapatır yollarda bütün izleri    
Yapraklar bir türlü, yeller bir türlü.                                                  Nihat Sami 
 
                                         Orhan Saik 
Sezişler: 
 
Bence şair 
 
Bence şair ne âşıklara menekşe demeti ne de oburlara lahana kökü yetiştiren bir bahçavan değildir. 
 
Şair, gönül ocağına renk, ışık, duygu atarak kendinde yanan kutlu ateşle o ocağı tutuşturan, sonra onun alevleriyle Yurda 
kırılmaz kalkanlar döven, erlere yenilmez kılıçlar hazırlayan, muzafferlere zafer ekilileri işleyen bir işçidir. 
 
Onun yegâne zevki maddeler değil, bu ocaktaki külçeden dövdüğü altın bîr oku güneşe fırlattığı anda duyduğu ilâhî 
heyecandır. 
 
Şakir Ziya 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 16 
Hikâye 
 
Şehitlerin Duası 
Babanın beyni Çanakkale'de dağılmış, ağabeyin göğsü  "kızım, kızım" diye inliyor... Bazen de ağabeyi onun 
Sakarya'da delinmiştir.  saçlarını okşayarak "kardeşim, kardeşim" dîye 
  hıçkırıyor...  
Geride hasta bir ana, genç bir kız kardeş var... Hastalıklı   
ana, sefil Ömrünü sürükleyerek mektepteki kızın  Bir öksüzün gönlü için "yuva" erişilmez bîr bahtiyarlık, 
çıkmasını beliyor... Kız çıkacak, hayatını kazanacak ve  uzak bir Kızıl Elmadır. Öksüz, ailesi olanlara şaşkınlıkla ve 
kendisine bakacak...  hasretle bakar Bu da perşembe  günleri evlerine 
Nefes
                                                                                                                      "Gök Alp'e İthaf" 
                                                                                          Kalplere serptiğin kıvılcımlardan  
                                                                                          Bir ışık yanıyor ey büyük nebi..  
                                                                                          Gönüller, zâtını bize aşk sunan,  
                                                                                          Bir mürşit tanıyor ey büyük nebi. 
 
                                                                                          Bilirsin göynümün ne duyduğunu 
                                                                                          Karşında tekrara hacet yok bunun,  
                                                                                          Benliğim önünde, ululuğuna  
                                                                                          Daima anıyor ey büyük nebi. 
 
                                                                                          Başımız önünde geliyor yere;  
                                                                                          Işıklar dağıttın sen gönüllere.  
                                                                                          Milliyet aşkını duyan bir kere. 
                                                                                          Seni nur sanıyor ey büyük nebi. 
 
                                                                                          Mefkure nuruyla bizleri besle, 
                                                                                          Uğrunda ölelim biz de hevesle;  
                                                                                          Gençliğin kalbi bu taze nefesle  
                                                                                          Beraber kanıyor ey büyük nebi. 
 
                                                                                                                      Sabahattin Ali 
Kız mektepten çıkmak için çalışıyor. Ve kendisini  dönenlere öyle bakıyor ve öyle sanıyor ki insanlar 
düşüncelere kaptırdığı zaman tatlı ümitlere dalıyor. Ümit  öksüzler ve öksüz olmayanlar olmak üzere ikiye 
olmasa yaşanır mı?  ayrılmıştır... Kendisini o kadar yalnız duruyor ve o kadar 
  haklardan mahrum biliyor ki, hayatını dolduran iki büyük 
O bütün hayatında ne görmüştür ki... İşte bir gece  hasretten bile bahsetmeğe utanıyor... Fakat gece olup 
mektebinde okuyor. Kimsesiz ve yoksul dîye onu parasız  yatağına girdi mi zaman kendisiyle baş başadır. Artık o 
okutuyorlar... Elbise de veriyorlar ve ara sıra bunu  zaman kendisine kimse karışamaz.... O zaman o iki ölüyü 
kendisine hatırlatarak daha fazla çalışması icap ettiğini  ve bir hayatta olanı istediği gibi düşünür. İsterse onlar 
de söylüyorlar. Kız bundan sıkılıyor, fakat ne yapsın?  için ağlar. Ve ıslak gözlerle uykuya dalar, ıslak gözlerle 
Hayatında aynı ıstırabı sürüklemeğe mecbur değil mi?  uyanır. Son defa rüyasında, sonsuz bir kırın ortasında, bîr 
  mezarın başında babası, ağabeyi ve kendisi diz çökerek 
Babasını hatırlayamıyor... Ağabeyini biraz biliyor.. Onlara  sessiz sessiz ağlamadılar mı?  
karşı duyduğu nedir? Gündüzleri bunu anlayamıyor.   
Fakat güneş ortadan çekilip de gece oldu o zaman onları  *** 
seviyor.   
   Rüyalar bizim isteklerimizin garip şekilli şifreleridir. 
Rüyaları bile hep birbirine benziyor: Basen babası onu  Fakat ah öksüzlük... 
bağrına basıyor ve 
 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 17 
 
 

Bu ıstıraplı rüyalardan uyanmak bile ayrı bir ıstırap  bir de büyük suçu var: o, ara sıra ileriki arkadaşını da 
oluyor. Çünkü uyanınca görüyor ki, demin birlikte  düşünüyor... Bu, babası harp meydanında ölmüş orta 
ağladığı, fakat yaşıyor sandığı ölü yoktur. O, sahiden  boylu ve sessiz bir erkek olmalıdır... 
ölüdür. Gelmesi ihtimali olmayan bir varlık, yahut bir   
yokluk, uzakta kalmış bir hayaldir...  Kız mektepte son gecesini yaşıyor. Ertesi gün ona iki 
  yıl üst üste döndüğü için mektepten çıkması lâzım 
İmtihanlar bitiyor... Muallimler toplanıp talebeler  geldiği söylenecek. Fakat kızın bundan haberi yok.. O 
hakkındaki son kararlarını veriyorlar. Kız, dönüyor.  yatağın‐da her zamanki gibi uyuyor... Bütün 
Çünkü hocalar öyle istiyor ve onlar bu isteklerinde  yatakhane uyuyor... Kırk tane genç kız uyuyor... 
biraz haklıdırlar da... Mektep müdürü hocalardan  Onların çoğu bahtiyarlık rüyaları görüyor. Onların 
birine soruyor: "Zekâsı nasıldır?" Hoca cevap veriyor:  içinde iyileri ve fenaları var.. Çalış‐kanları ve 
"Ortadan biraz yukarıdır; fakat kavrayış kabiliyeti  tembelleri var... Fakat şimdi hepsi bir... Belki hepsi de 
yok". Diğer bir hoca ilâve ediyor: "müspet kafadan da  rüya görüyor... 
mahrum". Birisi itiraz ediyor: "fakat bu kızı   
döndürmemeliyiz; çünkü geçen yıl da döndü; yine  Kız o geçe güzel bir rüya görüyor. Bu öyle bir rüya ki 
döndürürsek mektepten çıkarmak lâzım". Fakat  onun hayatta olmasına ve bu kadar güzel olmasına hiç 
mektep müdürü vazifeşinastır. Sesi ağırlaşıyor:  imkân yok... Güzel bir orman... Elmas gibi bir çay 
"memleket çalışmayanları da‐ha fazla besleyemez".  akıyor... Aynı on beşi ışığını yeryüzüne serpmiş... Kız 
Deminki ses soruyor; "öyleyse bu kız nereye  ağır ağır yürüyor. Bu esnada ay gökten yavaş yavaş 
gidecek?", " annesinin yanına"...  yaklaşıyor. Yüzünde ezelî gülümseyiş var... Yaklaşıyor, 
  yaklaşıyor ve kızın yanına kadar geliyor. Ona söylüyor: 
Kovulacak kızın anası var. Fakat o artık ölüm  "aziz ve sevgili kızım... Sen çok tecrübesiz ve çok 
döşeğinde... Kız, ara sıra mektebin kendisine verdiği  bilgisizsin. Mektepte okuduğun şeylerin hiç bir işe 
parayı ilâç alsın diye ana‐sına gönderiyor. Âra sıra da  yaramadığını hayatta göreceksin. Sana şimdiye kadar 
zengin arkadaşlarının notlarını para ile yazıyor... Fırsat  kimse hürmet göstermedi Halbuki sen hürmete 
buldukça derslerine de çalışıyor... Fakat o dimağını  lâyıksın. Sen şehit kızı ve şehit kardeşisin. Baban ve 
tamamen derslerine verebilir mi? Hayır... Çünkü onun  kardeşinin yaşatmak için öldükleri insanların sana 
içinde bir düğüm ve kafasında bir karanlık nokta var...  büyük bir borcu vardır. Bunu düşündün mü ?" Genç 
Hayatı düşünüyor..." Ve ekseri zamanlarda da  kız başını kaldırıyor: "hayır sevgili ay dedeciğim 
anasının sefil halini düşünüyor... O, bunun için  düşünmedim" diyor, Ay dede tekrar söylüyor: "sakın 
kimseye kin beslemiyor. Çünkü kin beslemesini  hiç bîr şeye inanma kızım, diyor, insanlar vefasızdır. 
bilmiyor... O, başkalarının kendisine bîr şey borçlu  Hem bak sen güzel kızsın. Yarın senin güzelliğinden 
olduklarını da bilmiyor... Kendisinin hürmete ve  istifade etmek isteyeceklerdir. Sakın aldanma kızım! 
şefkate lâyık bir kız olduğundan hiç haberi yok... O  fakat benim sana asıl söylemek istediğim..." Ay 
yalnız kimseye belli etmeden anasına biraz para  sözünü bitiremiyor... Kız tekrar başını kaldırıyor ve 
yolluyor. Kimseye göstermeden bir iki arkadaşının  ayın yaşlı gözlerini görüyor... "Sevgili ay dedeciğim  
notlarını yazmağa çalışıyor. Fakat onun 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 18 
 
 

söylemek istediğin şeyi niçin söylemiyorsun?" diyor. Gün batıyor... Sessizlik kuytulaşıyor. Bu sessizlikte dile 
  gelmiş bir şey var.. Fakat onu anlayabilmeli. Havada 
Ay dede ağlıyor ve ay dede hıçkırıyor... "Kızım, diyor,  bulutlar koşuyor... Ve kız yüzünde birkaç damla 
ben galiba sana onu söyleyemeyeceğim. Çünkü  yağmurun serinliğini seziyor. Fakat bunlar yağmur 
biliyorsun ki ben çok kocadım. Yüreğim yufkalaştı.  değil... Etrafında dolaşan iki şehidin göz yaşlarıdır.. 
Allaha ısmarladık sevgili ve aziz kıyım"... Ay, gözleri   
yaşlı, yavaş yavaş uzaklaşıyor... Tâ eski yerine kadar  Gece çöküyor... Kız orada hâlâ bekliyor. Aç ve susuz 
uzaklaşıyor... Fakat gözleri hâlâ. yaşlı. O zaman kız  bekliyor... Sonra birdenbire başını göğe kaldırarak ay 
yanında babasını ve ağabeyini görüyor.  dedeyi arıyor. Fakat o yok. Kız yavaşça "sen de 
  vefasızmışsın ay dedeciğim" diyor ve gözlerinde iki 
Onlar da ağlayarak onu bağırlarına basıyorlar... Baba  damla yaş beliriyor... 
ağlıyor... Ağabey ağlıyor... Sevgili ay dede, o da   
ağlıyor. Fakat ağlayan yalnız onlar değil. Rüya bitip de  Geceleyin sokakta bir takım insanlar peyda olur. 
uyandığı zaman genç kız görüyor ki baba ile, ağabeyle  Bunlar hep aynı şeyi ararlar. Giyinişleri, düşünüşleri ve 
ve sevgili ay dede ile beraber kendisi de ağlıyor  yaşayışları arasında ne kadar ayrılık olursa olsun 
kendisi de hıçkırıyor...  hepsinin isteği birdir. Ve... Kızın etrafında da 
  bunlardan peyda olmağa başlıyor. Birincisi yalnız bir 
Kıza mektepten gitmesini söyledikleri zaman şaşırıyor.  söz söyleyip geçiyor.. İkincisi kaba bîr şaka yapıyor.. 
Bunun manasını pekiyi anlayamıyor. Daha doğrusu  Üçüncüsü kıza elini sürecek kadar ileri varıyor.. 
sersemliyor. Bununla beraber kendisini toparlıyor.  Dördüncüsü fena sözlerle hakaret ediyor.. Ve 
Zaten ne eşyası var ki... Üstündekiler ve birkaç parça  geçenler çoğalıyor... Kız hâlâ gökte ayı arıyor ve sicim 
daha... mallarını bir gazete kâğıdına sarıyor. Üstünü  gibi yağan yağmurun derisine kadar işlediğini 
de sicimle bağlamasını unutmuyor. Kitaplar ve  duyuyor... Kız titriyor.. Soğuktan, korkudan ve 
defterler zaten mektep idaresinin... Onları mektebin  açlıktan... Halbuki ona uzanan bir el yok... 
kâtibine teslim ediyor. Hatta kara göğüslüğünün   
cebindeki ufak kurşun kalemini de ihmal etmiyor. Ve  Bu sefer karşısındaki bir sarhoştur. Ona: "güzel kız 
ilk defa bir şeyi reddediyor: mektep müdürünün  burada üşüyüp hastalanırsın. Benimle gelmez misin?" 
verdiği parayı almıyor. Halbuki şu kötü dakikada  diyor. Ve kız tekrar rüyasını hatırlıyor... 
kendisinin hiç parası yok...   
  Yağmur çoğalıyor... Rüzgâr serîn... Ve kız hâlâ açtır... 
İşte şimdi o sokakta yalnızdır. Havada bir serinlik, bir  Kafasında İki fikir çarpışıyor... Düşünüyor ki yaşamak 
fırtınadan önceki sessizlik var...  kendi hakkıdır... Fakat.... 
   
Ne yapacak? Bunu: kendi de bilmiyor. Aklında hep o  Karşısındaki sarhoş gülüyor ve onu nazikâne 
rüya var... Akıl danışmak için gece olmasını, ayın  çağırıyor.. Fakat nereye? Titreyen bir vücut... Yanan 
doğmasını bekliyor... Oturduğu taştan dalgın gözlerle  bir baş ve ağlayan gözler. Fakat açlık ve yuvasızlık 
ağaçlan ve evleri seyrediyor... Ve havada kanat sesleri  korkunç... Ay de‐de, niçin bir yol göstermiyorsun?.." 
işitiyorum sanıyor... Fakat bunlar kanat sesleri değil...   
Etrafımla dolaşan iki şehidin ruhlarıdır...  Kız yavaş yavaş kalkıyor... Kararını‐ 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 
 
Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 19 

vermiştir. Bu karar bütün fenalığına, çirkinliğine ve  lerin duasına da yıldırım adını veriyoruz... 
iğrençliğine rağmen yaşamak kararıdır. Çünkü hayat   
tatlı... Kendi koluna giren sarhoşa ürkek adımlarını   Gece... Üstümüzde çarpan kanatla şehitlerin duasıdır. 
uydurarak bilmediği karanlık bir sokağa doğru  Onlar bir şey söylüyorlar. Fa‐kat fânilerin kulağı onu 
yürüyor.. Ve tam bu sırada korkunç bir sağanak...  işitmiyor.. Bak, rüzgâra kulak ver. "O bir şehit kızı, 
Korkunç gök gürültüleri ve yıldırımlar... Bu bir fırtına  şehit kardeşiydi. Yarın da ötekiler gibi bir şehit karısı 
mı? Hayır!.. Bu, iki şehidin ve sayısız şehitlerin  ve şehit anası olacaktı" diye inliyor. Bak, harabedeki 
isyanıdır.. Şehitler ağlıyor... Biz yağmur sanıyoruz..  baykuşu dinle: "ey Türk Eli, bu yüzden senin alnın 
Şehitler hıçkırıyor... Rüzgâr diyoruz.. Şehitler  karadır" diye lanet savuruyor... 
haykırıyor... Fırtına zannediyoruz... Ve şehit‐   
Y.D. 
Fikir Hayatı 
Talebe birlikleri hakkında: Edebiyat fakültesi birliğinin de, bu günkü vaziyette bir 
  yaran meclisi olmaktan fazla faydası olamaz: Yani 
Darülfünunla arkadaşlarım tatil aylarında dinlenirken,  faaliyeti ufak bir zümreye münhasır, ve tesiri de 
herhalde gelecek ders sene‐sinde birliklerinin faaliyeti  mahdut kalır. Asıl düşünülecek mesele şudur: Bütün 
hakkında da projeler tanzim ediyorlardır. Ben de  talebeyi bir kül halinde toplayabilmek. Bunun için 
İstanbul’dan, Ankara'dan ve başka herhangi bir büyük  zaman gelmedi diyorlar: Bu zamanı getirmek lâzımdır. 
şehirden, ve oralardaki fikir hayatından uzakta   
dinlenirken, belki bu arkadaşların projelerine yardımı  *** 
dokunur "ümidiyle, bu hususta düşündüklerimi   
yazacağım.  Her şeyden evvel liselerde birlik hayatını 
  canlandırmalıdır. Darülfünuna gelecek olan talebe 
***  teşkilât kabiliyetini elde etmiş olmalıdır. Bunun için de 
  sırf bu mevzularda konferanslar verilmeli, gerek 
Geçen sene zarfında Edebiyat fakültesi talebe  liselerde, gerek Darülfünunda talebenin neşrettiği 
birliğinin faaliyetini çok beğendim Bu fakülte,  risale veya mecmualarda bunun propagandası 
talebenin azlığına rağmen, evvelki senelere nazaran  yapılmalı, talebe ve Avrupa mektep ve 
çok farklı bir canlılık, topluluk eseri gösterdi. Gerçi  darülfünunlarındaki hayat öğretilmelidir. 
ben diğer fakültelerden uzakta bulunuyorum; fakat,   
ne de olsa, gördüklerime ve duyduklarıma nazaran şu  *** 
neticeye varıyorum ki, onlar, beklenilen işi   
göremiyorlar. içerilerinde, bizim fırkaların siyasî  Liselerin son sınıflarını Darülfünunla temasta 
mücadelelerinden pek az farklı hadiseler cereyan  bulundurmakta nazar‐ı itibara alınacak bir noktadır. 
ediyor.   Çok defa Darülfünuna 
 
Fasla lâf, fazla gürültü, netice sıfır. 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 20 
 
 

gelen talebe, ilk senesi, birliklerin faaliyetinden uzak  ğildir." diyorlar. Birlik faaliyetlerini basitleştirmek, ve 
kalıyor.  bütün talebeyi bu faaliyetle her zaman alâkadar 
  etmek suretiyle bu mahzurların biri telâfi edilebilir. 
Bütün bu propagandalarda Darülfünun ve yüksek  Talebenin kabiliyetine gelince: Mevcudu az olan 
mektepler birliklerinin rolü en büyüktür. Bugünkü  fakültelerde bu nokta ehemmiyetlidir, mamafi 
birlikler her şeyden evvel şunu bilmelidirler: Kendileri  buralarda, birlik işlerinin ehli olan talebe diğer 
zayıftırlar, kâfi derecede fayda temin etmiyorlar; fakat  arkadaşlarını bu yolda tenvir etmeli, ve biraz zahmete 
kendilerinden sonrakileri kuvvetli ve müsmir yapmağa  katlanarak herkesi bu faaliyete alıştırmalıdır: Ta ki 
çalışmak lâzımdır. Bu zaafın itirafı en büyük kuvveti  birlik hakiki manasıyla anlaşılır olsun Kalabalık 
verir, bunda hiç şüphe etmemelidir.  fakültelerde ise bu mahzur yoktur, zira onlarda bu 
  işlere kabiliyetli kâfi miktarda talebe bulmak her 
Darülfünun ve yüksek mektepler birilerinin  zaman mümkündür. 
bünyelerine gelelim: Her şeyden evvel bunlardan   
şahsiyet, hatta sınıf zümre zihniyetini söküp atmalıdır.  Bu sistemin iyi işlemesi ve mahzurlarının azalması için 
Ben bunun için talebe birliklerinin teşkilâtlarını kökten  bazı amelî çareler de bulunabilir. Meselâ: Bir aylık 
değiştirmelerini temenni ederim; Bugünkü vaziyetteki  İdare heyetine ikinci bir "namzet idare heyeti" bir ay 
daimi (bir senelik) idare heyeti teşkilâtı bence çok  zarfında muavin sıfatıyla yardım eder ve bu suretle 
mahzurludur. 1— Bu işlerle uğraşan talebeyi asıl  ikinci aybaşında işlere alışmış olur. Böylece "Birlik" 
işinden, talebe vazifesinden ediyor. 2— Teftiş  suları değişen fakat dönmekte daima devam eden bir 
heyetleri gibi mudil ve itimat, hasbîlik hislerine  değirmen gibi işler. 
münafi teşkilâtlara yol veriyor; insan talebe   
birliklerinde âdeta, maaşla çalışan memurlardan  Bu sistemin bir iyiliği de, teftiş heyetleri gibi teşkilâta 
mürekkep bir devlet idare sisteminin küçük bir  lüzum bırakmamasıdır. Her idare heyeti kendisinden 
numunesini görüyor. 3—Bazan fena unsurlardan  sonrakine karşı mesul vaziyetinde bulunur. 
seçilen idare heyeti, birliklere karşı tam bir alâkasızlık,   
hatta çok dafa nefret hissini uyandırıyor. 4— Nihayet  Ben bu seferlik talebe birlikleri hakkında, daha ziyade 
mahdut talebenin birlik ve cemiyet işlerine alışmasını,  umumî mahiyette kalan ve onların teşkilâtlarına 
ve bu yolda faaliyet göstermek kabiliyetini almasını  temas eden bu düşüncelerimi söylemekle iktifa 
temin ediyor; fakat unsurları tahdit ediyor.  edeceğim. Başka bir zaman fırsat düşerse, teferruata 
Buna mukabil meselâ birer aylık mütenavip idare  da girişmek niyetindeyim: O zaman kuvvetlenmek ve 
heyetleri sistemi bu mahzurlardan âridir: Her talebe  faydalı olmak için "talebe birliklerinin ne şekilde 
kalabalık fakülte ve mekteplerde de ekseriyet tahsil  faaliyet göstermeleri, ananeleri nasıl yaratmaları icap 
müddeti esnasında bu vazifeyi bir, ikî defa yapmış  eder, bunları ve daha başka meseleleri uzun uzun 
olur.  mevzuu bahsederim." 
   
Fakat bazı arkadaşlar, haklı" olarak bunda da başka  Ben burada mutlak hakikat zannettiği fi‐kirlerini zorla 
mahzurlar görüyorlar. "İş görmek İmkânı bu suretle  kabul ettirmek isteyen bir vaiz vaziyetinde kalmasını 
azalacaktır. Zira birliklerin mesaisi epey karışık, ve  istemem. Çok arzu ederim ki bütün genç mektepli 
alışılması oldukça uzun bir zamana mütevakkıftır.  arkadaşlarım benim ortaya koyduğum fikirler 
Sonra, talebenin büyük bir ekserîveti bu işlerle  etrafında düşünsünler, benimle veya aralarında 
uğraşacak kabiliyette de‐  münakaşa etsinler. 
   
A.K. 
 

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 21 
"Köroğlu Destanı" Hakkında 
 
 

Pertev Nailî B. —  "Köruğlu Destanı" , 1931; 256 sayfa  veya bilvasıta yetiştirdiği telmizlerinin, ne derecede 
[Türkiyat Enstitüsü neşriyatından, Evkaf Matbaası]. Pr.  tahlilî ve ne derecede terkibî çalıştıklarını anlamak için 
Dr. Köprülüzade M. Fuat beyin bir mukaddemesi ile.   Pertev beyin son ki‐tabını gözden geçirmek yeter. 
İlim kütüphanemiz için cidden yüksek bir eser olan bu  Meselâ tahlilcilikte fazla inhisarcı davranan H. B. D. 
kitap, geni; muharriri Pertev Nailî beye haklı takdir ve  merkezi için Pertev beyin kitabı güzel bir dönüm 
tebrikler kazandırdı.  vesilesi, metot değiştirmek sebebi teşkil edebilir.. 
  Pertev beyin eserinde, garp dillerinden birini bilip de 
Folklor vadisinde tetkikat yapan bazı zevat,  ora âlimlerinin eserlerini okuyan ve metotlarını sezen 
mütemadiyen malzeme toplayıp toplananlar üzerinde  âlimlerimizin eserlerindeki ciddî ve memleket 
terkipler yapmayı hep istikbale bırakırlar; bu hali  kültürüne fayda vadedici hal vardır; halk bilgi i işlerimi 
tenkide cüret ettiğiniz takdirde İsa, "henüz  ancak bu gibi zevat elinde yükselebilecektir. 
terkipçiliğin zamanı değil!" Cevabını verirler; yıllan   
böylece geçer. Düşünmezler ki, gerçi küçük bir  Pertev bey, musiki ile nazarî ülfeti pek az bulunduğu 
malzeme üzerinde tam terkipler yapmak mümkün  için olacak ki, Köroğlu "türkü", "oyun" ve " müteferrik 
değilse de, çok miktardaki malzeme üzerinde ilk  havaları" na yalnız dört sayfalık [ S. 129 ‐ 133 ] bir yer 
yapılacak terkiplerin de her tecrübeli ilim hadimince  ayırıp, ekseriyetle, meslekten bulunan benim 
bilindiği veçhile yüzde yüz kusursuz düşmesi mümkün  verdiğim malûmatı telhisle iktifa etmiş. Ben de, aynı 
değildir. Malzemenin çoğalması, yani tahlilî mesainin  tedbirli yolda yürüyerek, bu kendi mesleğime ait 
inkişafı zamana muhtaç olduğu gibi, malzeme  sayfaları ele alıyor, edebî kısımların tenkidini 
üzerinde yapılacak "terkibi" mesainin yükselmesi de  tabiatiyle erbabına bırakıyorum, [Tenkit yerine 
tedricî bir tekâmüle muhtaçtır; aynı bir mevzu üzerine  "takriz" tabirini kullanmak daha doğru olacaktır]. 
yapılacak her yeni terkibi iş, eski terkiplerin   
kusurlarını düzelterek ciddî bir manzara alır, ciddileşir.  Anadolu ve Orta Asya Türkleri arasında toplanıp 
Şu halde, folklor vadisindeki eserlerde tahlilî ve terkibî  henüz pek küçük bir yekûn tutan Köroğlu türkü ve 
himmetleri baş başa yürütmek, yaşıt bir halde  ağızlarının ele geçebilmiş noktalarını yakında topluca 
büyütmek mecburiyetindeyiz: Terkibî çalışmaların,  neşrettiğim vakit hayretle görülecektir ki cümlesinde 
herhangi bir mevzu hakkında yeni bulunan  tek bir "tem" esastır; ve hep bu muayyen tem, 
malzemeyi, tarihîlerle mukayeseye inhisar etmemesi,  muhtelif "ritmik" veya melodik" şekillere girer, 
bilhassa san'ata mütaallik malzeme üzerinde bediiyat,  serbest veya usullü olur: Bu hakikat ta, mevzuun 
ruhiyat ve içtimaiyat noktasından da terkipler  bütün Türklüğe şami psikolojik vahdetini gösterir; 
yapılması ayrıca dikkate alınacak maddelerdir ki,  Köroğlunun mütebaki musikileri aranıp bulunmakla 
bizde az ehemmiyet veriliyordu; bu gibi felsefî  mevzuun asıl ruhî temeli ancak aydınlanabileceği 
aramaları, müabet, akademik ve ağır başlı metotlarına  anlaşılır; diğer destanlar için de böyle. 
aykırı görenler hata işlemektedirler.    
  Köroğlu'nun en eski notaya alınmış türküleri 
Köprülüzade'nin doğrudan doğruya  Chodzko'nun Paris Millî kütüphanesinde [S. P. 994] 
numara ile saklı bulunan mecmuadadır ki, henüz 
görmedim 
 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 22 
 
 

[184B]. Bunlar haricinde gerek Orta Asya’da ve gerek  havasının mensup olduğu memleketten iki tecrübeli 
Anadolu'da bulunanlar, hep son yıllar zarfında notaya  türkücü ağzında ayrı bir devirde ne kadar dikkate 
alınmışlardır: Anadolu Köroğlu türkü ve havalarını  şayan farklar olduğuna delâlet eder! Meseleyi Ferruh 
notaya alan, Ferruh bey; diğerlerini yazanlar ise  beve açtım: "Evet, dedi, farktan haberim vardı, ben 
Zatayeviç ile Uspinski'dir: Cem'an onu geçmezler. Bu  işittiklerimi sedakatle yazdım. Farkın sebepleri 
kadar mühim mevzu için ne küçük bir rakkam!  üzerinde âlimler düşünsün!" Folklorcuların 
  "Variantes" adını verdikleri şey de işte bu gibi 
Anadolu'da türkü vs oyunları nasıl toplamalıyız  farklardan başka bir şey değildi. 
meselesine ait Bartın gazetesi için yazdığım tefrikamı   
intişarından evvel gören Ahmet Baha bey, Köroğlu  Bayburt'un "bar" havaları arasında Köroğlu barına son 
oyunlarına ait bir yazı hazırlayarak mezkûr gazetede,  seyahatte rast geldiğimizi ilâve edeyim. Trabzon'da da 
benim o tefrikamla yan yana neşretti. Bu sürprizli  böyle bir şey göstermediler; sordum, Dilen yoktu.. 
yazıyı çok yazık ki Pertev bey kitabının son sayfaları   
basılırken gördü.. Keza, Rusyadan adresime  Pertev bey Köroğlu türkülerinin zenginliğini benimle 
gönderilen Zatayeviç ile Belayef'in eserlerini de  birlikte işaret etti; binaenaleyh bu zenginliği zia'dan 
kendisine gösterdiğim zaman vakit geç idi.. Bu  ve meçhuller âleminden kurtarmak vazifesi genç. 
malzeme içindeki bilgi veya notaların, diğer mevcut  arayıcılara düşer. Musikiye az aşına olan Anadolulu 
notalarla birlikte Pertev beyin kitabında çıkmasını  arayıcılar için türkü ve oyunları toplama usulleri 
istemiştim: Köroğlunun musikileri hakkındaki elde  hakkında Bartın gazetesinde yazdığım tefrikayı bir 
mevcut malûmat esasen pek az olduğu için,  risale halinde de bastırmasını ve isteyenlere 
mevcutların da son derecede ihtisarla neşredilmiş  göndermesini H.B.D. neşriyat bürosundan beklerim; 
olması, türküler bahsinde sadece bir ikazcılık va  çünkü, tetkikat, ancak böyle bir rehber sayesinde 
kitabiyat kıymeti bırakmışlardır. Neticede, bu bahse  indîlikten kurtulmuş olarak ilerliyebilecektir. H.B.D. 
zeyl olarak bir "Köroğlu türküleri" risalesi bastırmak işi  îlim encümeninde el'an en mühim şube olan musiki 
biz musikicilere düşüyor.  halkiyatında mütehassıs bir aza ısrarlarımıza rağmen 
  bulunmadığı için, bu gibi mühim ricaları böylece 
132'nci sayfada şöyle bir cümle var: "Bu kitapta (S.  perakende vesilelerde ileri sürmeğe mecbur 
Numan beyin Erzurum oyunları kitabında) notasıyla  kalıyoruz! Israrda ise gittikçe artan bir şiddetle devam 
beraber neşredilen ban, Erzurum'da, konservatuvar  edeceğiz.. 
hey'eti zurna ve davulla diske alduğu gibi, aynı bar on   
üçüncü defterde, M. Ragıp beye göre Sırrı beyin  Pertev beyi, himmet, alın teri ve feragat mahsulü olan 
kitabındakinden farklı olarak, Ferruh bey tarafından  yüksek eserinden dolayı samimiyetle tebrik ederim; 
notaya alınmıştır. " İlâve olarak şunu işaretliyeceğim  bu eserle, Darülfünun memlekete metot sahibi genç 
ki, mevzubahis nota farkı, Ferruh beyin hata ettiğine  bir âlim daha kandırmış oldu.  
değil, belki, bir halk   
  Kösemihal zade 
Mahmut Ragıp 
 

   

www.atsizcilar.com 
 
 
Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 23 
 
Neşriyat 
Askerlik: Kaymakam Göze, Kaymakam Hakkı, Büyük  Edebiyat: Kemalettin Şükrü, Tevfik Fikret şairin roman 
Harpte Kafkas cephesindeki muharebeler, 106 s. İstanbul  şekline sokulmuş hayatı ve eserlerinden seçilmiş 
Askerî Matbaa, 1931, 22,5 kuruş.  parçalar); 160 s.; İstanbul. Kanaat Kütüphanesi, 1931; 
  100 kuruş. 
Binbaşı Mükerrem, Kosova 1389, 39 s; İstanbul, Askerî   
Matbaa 1931, 6 kuruş.  Halkiyat: Selim Nüzhet, Salıncak Safası (Karagöz oyunu); 
  46 s.; İstanbul Kanaat Kütüphanesi 193!; 25 kuruş. 
Terbiye ve Maarif: Müderris İsmail Hakkı, Hususî terbiye   
usulleri, 248 is..j Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi,  *** 
İstanbul 1931; 125 kuruş.   
  Selim Nüzhet, Rauf Yekta, Gülme komşuna (Orta oyunu; 
Nafi Atuf, Türkiye maarif tarihi; 174 3. i Muallim Ahmet  oyun havası ile beraber); 38 s.; İstanbul İkbal 
Halit Kütüphanesi. İstanbul 1931; 75 kuruş.  Kütüphanesi 1931; 25 kuruş. 
   
M. Zekeriya, Hayat bilgisi rehber (Muallimlere) I; 156 s. ;  Pertev Naili, Köroğlu destanı; Türkiyat Ensititüsü 
İstanbul, Kanaat Kütüphanesi, 1931; 5i) kuruş.  neşriyatından; 256 s.; İstanbul 1931; 220 kuruş. 
   
M. Zekeriya, Hayat Bilgisi rehberi (Muallimlere) II; 189 s,  Tarih: Comte de Gobinenu, Cami; Rönesans; 416 s; 
İstanbul, Kanaat Kütüphanesi, 1931; 50 kuruş.  İstanbul Sudi Kütüphanesi 1931; 200 kuruş. 
   
İktisat: Mithat Şakir, Milli iktisada doğru; 43 s.; Ankara  Harold Larnb, Ali Naci; Cengiz Han İstanbul, Devlet 
1931; 30 kuruş.  Matbaası 1931; ‐JS6 s; 80 kuruş. 
   
Dr. Z. Talât, Türk iktisadiyatına ait düşünceler; 47 s;  Türk Tarihi Tetkik Encümeni, Türk Tarihinin ana hatları 
İstanbul; 25 kuruş.  (Methal); 87 s. ; İstanbul, Devlet Matbaası 1931; 15 
  kuruş. 
Muhlis Etem, Sergi ve Panayır; İstanbul Ticaret Odası   
neşriyatından, İstanbul 1931; 55 s; 50 kuruş.  Harold Lamb, Nedim Vafik; Temirlenk; 234 s; İstanbul, 
  Kanaat Kütüphanesi, 1931; 150 kuruş. 
İsmail Hüsrev, iktisat nasıl okutulmalı? 32 s; Ankara   
1931; 25 kuruş.  Felsefe: Hilmi Ziya, Aşk ahlâkı; 8 + 244 s; İstanbul, Ahmet 
  Halit Kütüphanesi 1931; 4OO kuruş. 
Tiyatro: W. Shakespeare, Mehmet Şükrü; Venedik taciri; 
7ü s.; Darülbedayi neşriyatından, İstanbul 1931; 40 
kuruş. 
Gazeteler      Mecmualar 
1— Anadolu Mecmuaları    den bir safhayı, mecmuanın karilerine böyle cazip bir 
  tarzda anlatmak itibarıyla bu yazı da mühimdir. 
Balıkesir‐Gençler Yolu: İki buçuk seneden beri çıkan bu  Mecmualar, istihfaf etmeyerek böyle büyük vakayie 
mecmuanın 15 Haziran sayısında kıymetli yazılar var.  iştirak etmiş herkesin hatıratını neşretmelidir. Bunlar çok 
Gazali Beyin topladığı halkiyat malzemeleri... devam  defa çok kıymetli malûmat verebilir. Edebiyat kısmında 
ediyor: bu sayı 30 mani ile Balıkesir Vilâyetinde  Maupassant'dan bir tercüme var: Gençler madem ki 
kullanılan halk kelime ve ıstılahları lûgatçesinin devamını  tercüme ile uğraşıyorlar, eserleri tercüme edilmesi icap 
(h,ı,i harfleri) ihtiva edivor. Kara oğlu Şakır bey esaret  eden büyük, mühim şahsiyetler ürerinde çalışsalar 
hatıralarına devam ediyor. Büyük harbin tarihin‐  şüphesiz çok daha iyi olur: bu suretle hem kolay işler 
yapmak itiya‐ 
 

www.atsizcilar.com 
 
 
 
Sayı: 3  ATSIZ MECMUA  Sayfa: 24 

dini bırakırlar, hem de lisan bilmeyenlere, güzel parçalar  kâye, iki şiir var. Hikâyeler zayıf. Şiirlerden biri Nazım 
okumak fırsatını verirler. Umumî bediî terbiye için bunun ne  Hikmeti taklit edan bir gencin; öteki; Sivas'ın, kuvvetli, bir 
kadar mühim olduğunu hatırlatarak zaittir.  tasviri. Bu şiir, az çok Kıvılcım'daki "yürü hemşerim!" 
  mahiyetini gösteriyor. Bu, uzlette uyuyan bir şehri 
Gençler yolu, gençleri daha amelî ve faal yola sevkedecek  uyandırmak istiyor. Mamafi bunda da, Nazım Hikmetin 
mahiyette olmalıdır. Kıymetli arkadaşımız, kendisine bu  kelimeleri, teşbihleri ve tabirleri yok değil. Fakat, gerek bu 
ufacık tavsiyede bulunmamızı çok görmesin.  "Uzletteki şehir uyuyor!" şairi Hasan İzzeddin, gerek 
  yukarda bahsettiğim şiirin sahibi Fuat Edip bilmem ki neden, 
Bartın ‐ Kıvılcım:  Küçük Bartın kasabası, kendi ismini  Yedi Meşalecilerden bir ikisinin ortaya çıkardıkları, ve 
taşıyan gazeteden sonra, onun kadar faydalı olacağını  seyyal, elle tutulmaz hayallerin kısa tasvirlerinde 
vadeden bir mecmua çıkarmağa başladı. Mecmuanın  kullandıkları ve sade bu nev'e elverişli üçer mısralı ayrı 
programı hiç de fena değil. Fuat Edip beyin, şiirde hayat ve  kıtalardan mürekkep nazım tarzını intihap ediyorlar. Sabri 
neşe isteyen bir musahabesi var. Fuat Edip bey bu prensibe  Esat, Yaşar, Nabi, ve Cavdet Kudret'in mevzularından 
rîayet ederek güzel bir şiir yazmış: bunda, kuvvetli bir sesle,  bambaşka mevzuları kullananlar bu tesirden tamamen 
"yürrü hemşehrim!" diye haykırıyor. "Sanat"  sıyrılmalıdır. 
nazariyecilerinin feryatlarına rağmen hâlâ profan mevzular   
şiiri bırakmıyorlar. Bence bırakmasınlar da: zira şiir müessir  Yürüyüş Samsun gibi faal bir mıntıkanın, canlı bir merkezin 
bîr alettir. Faydalı işlerde kullanılmasında hiç bir mahzur  aylık mecmuası olduğu düşünülürse, kâfi derecede kuvvetli 
yoktur. Yeter ki kuvveli idealler haykıracak kudretli şairler  değildir; sonra edebiyata lüzumundan fazla yer vermiş 
yetişsin. Mecmuadan ikinci şiir, Ata bey oğlunun "Anamasta  görünüyor. Memleketin iktisad ve fikrî hayatına dair, daha 
bir akşam"ı Rıza Tevfik'in lirizminden hiç de aşağı kalmayan  amel?, tesirleri daha çok ve daha çabuk mevzulara 
bir memleket duygusu taşıyor.  sahifelerini açmasını bekleriz. 
   
Kıvılcımın bu sayısında iki de hîkaye olduğuna göre, sekiz    2. — Akşam gazetesi. 
sahifelîk mecmuanın en büyük kısmı edebiyata hasredilmiş   
oluyor. Bu mevzudan hariç sade; Demir Taş beyin Ebe  7 Haziran'dan beri davam eden anket serlevha olarak garip 
vezinlerle güzel bir hasbihal var: Bu, çocukların mektep  bir sual taşıyor: bizde edebiyat var mı? yok mu? Mamafih 
haricindeki hayatını tespit ediyor, ve mektebin ebeveyinden  anketçi bu umumî suali hiç bir edebiyatçıya sormuyor; 
neler istediğini sayıyor. Makale sahibinin' umumi sözlerden  sualler: yeni nesli nasıl buluyorsunuz? İstikbale intikal 
kaçması, ve Bartın'ın vaziyetini nazar‐ı itibara alarak  edecek olan kimlerdir. Edebiyatı cedideden son mühim 
müşahhas bir zemin üzerinde fikirlerini teşrih etmesi  şahsiyetler kimlerdir? gibi tabiî bir mahiyette. Her ne olursa 
bilhassa bu nevi terbiye meselesine dair yazacak olanlar için  olsun bu anket Türkiye'de edebiyat ve fikir meselele yarinin 
örnek edilmesi lâzım gelen bir hususiyettir.  ne dereceye kadar ciddiyetle telekki edildiğini ve bu 
Kıvıcımın alev olmasını temenni ederiz.  meselede, son devir edebiyatında yer tutmuş adamların 
  tabiî lüzummsuz bir kalabalıkla beraber ne düşündüklerini 
Samsun ‐ Yürüyüş:  Haziran nüshasında B. Hakkı beyin,  göstermek itibarıyla mühim olacaktır. Şimdiden Babıâli 
Zenon'un ve Bahri Vedat beyin, Robert Foulton'un  muhitini çalkalayan, ve zuhuru da gayet tabiî olan dedikodu 
hayatlarına ait tetkikleri var. Reşat İsmail beyin, "Güzele  da ayrıca tetkike değer, Anket hakkında hükmü vermek ve 
dair" isimli tetkiki de bu sayıda devam ediyor..  neticeyi çıkarmak için anketin sonunu bekleyelim. 
 
Bunlardan başka, "Yürüyüş"te, iki hi‐  K.A
 
İmtiyaz Sahibi Ve Mes'ul Müdürü 
H. Nihâl 
Sinan Matbaası 
 
 
 
 

www.atsizcilar.com