Neyzen Tevfik

- iirler -
Yayn Tarihi:
9.4.2004
Yaynlayan:
Antoloji.Com Kltr ve Sanat
Yasal Uyar: Bu ekitap, bilgisayarnza indirip kayt etmeniz ve ticari olmayan kiisel kullanmnz iin
yaynlanmaktadr. iirlerin kopyalanmas, gerek veya elektronik ortamlarda yaynlanmas, datlmas Trkiye
Cumhuriyeti yasalar ve uluslararas yasalarla korunmaktadr ve telif haklar temsilcisinin nceden yazl iznini
gerektirir. Bu dokman Antoloji.Com tarafndan yaynlanmtr. Antoloji.Com tm blmleriyle, Fikir ve Sanat
Eserleri Yasas'na %100 uygun olarak yayn yapmaktadr.
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Neyzen Tevfik (1879 - 1953)
24 Mart 1879'da Bodrum'da dodu, 28 Ocak 1953 'de stanbul'da ld.
Babasnn grevleri bulunduu Urla kasabasnda amatr bir neyzenden nota
ve usul bilgileri renerek balad ney almalarn kendi kendine ilerletti.
zmir dadisi'ne girdiyse de bitirmeden ayrld. Bu arada gene kendi kendine
Farsa rendi. zmir Mevlevihanesi'ne girdi. Daha sonra stanbul'a
yerleerek Galata ve Kasmpaa Mevlevihanelerine devam etti. 1902'de
Bektai tarikatndan nasip alarak Bektai dervii oldu. Bir yandan da iirle
ilgileniyordu. Eref'le ve Mehmet Akif'le tant ve iir konusunda her
ikisinden de etkilendi. 1908'den sonra bir sre Msr'da bulundu 1913'te
stanbul'a dnd.
Neyzen Tevfik genellikle toplum kurallarna uymadan yaamn srdrmtr.
Sazn bir geim kaps haline geirmemek iin direnmi, yalnzca iinden
geldii zaman ney flemitir. Neyzenliini gelitirmek kaygs duymam,
sanat deeri kalc bir mziki olmak iin uramamtr. Neydeki balca
ustal saz iyi flemesiydi. Belirli mzik kurallarnn dna kar, ama hep
duyarak alar ve dinleyenleri etkilerdi. Kendi aklamasna gre yze yakn
plak doldurmutur.
Neyzenliinin yan sra adn yergi ve talamalar ile de duyurmutur. Kimi
eletirmenleri gre bu trn Nef' ve Eref'ten sonra nc nemli temsilcisi
saylr. nnn yaygnlamasnda halk tarafndan ok sevilmesinin de ok
byk pay vardr. Ancak olduka eski bir dil kullanmas nedeniyle g
anlalan ve biimsel adan yetersiz kalan bu iirleri pek kalc olmamtr.
Yergilerini genellikle siyasal ve dinsel baskya, karcla yneltmi,
toplumdaki tm hakszlklar ekinmeden dile getirmitir.
Eserleri:
iir Kitab: Hi, 1919; Azab- Mukaddes, 1949. Beste: Nihavent Saz Semaisi;
ehnazbuselik Saz Semaisi; Taksimler, ta plak.
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Anladn m?
Hicran destann kendinden oku,
Mecnun'dan duyup da rivayet etme.
Akn Leyla'sn grdnse syle.
Sz temsili bulup hikayet etme.
Yz bin Leyla doar alemde her gn,
Senin aradn zevk, sefa dn.
Tutacan ii nceden dn;
Daha ilk admda nedamet etme.
Sevdann oduna pek gvenilmez,
Tutuuran eer kolay snlmez.
Bu yolun hkmdr geri dnlmez,
Canna kymazsan seyahat etme.
yi bak kabna, olmasn delik,
Bouna tarsn ,gider gndelik.
Annda olmal, ettiin iyilik,
Alem duysun diye, inayet etme.
Kabe'den maksadn varmaktr yara,
Kr gibi tapnma, kara duvara,
Hzr' ararsan kendinde ara,
Bulamadm gibi rezalet etme.
Muhabbet herkesin akln elmez,
Gnl viranesi kolay dzelmez.
Alemden ekinme bir zarar gelmez,
Sen kendi kendine hyanet etme.
en atr gnlne hicran dolmasn,
Genliin gleni gamla solmasn.
Neyzen gibi akln yarda olmasn,
zrnden ok byk kabahat etme.
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Ay Dede
Takdirin, tasvbin bollar oldu,
Hsufe urama, aman Ay Dede!
Nimetler, hizmetler kapal gesin,
pheye dmesin zaman, Ay Dede!
Saptn m acaba tuttuun yoldan,
Dualar almsn yetimden, duldan,
aret feneri grnmez oldu,
u dmen krn yaman, Ay Dede!
Yetiir gurbetten aldn t,
Kim sola yanatysa kalmtr zrt;
Sen suya yular tak, altndan yrt;
Sesini karmaz saman, Ay Dede!
1948
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Beyit
Su-i tedbirimle ya hu yle.oklat ki iim
hem azma.t felek hem de..ildi gemiim
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Deil mi?
Ulu Tanr'm, akl ermez srrna,
Binbir ismi hakda pinhan edersin.
irirsin sabrn peymanesini,
Hikmetini sonra ayan edersin.
Gizlenirsin bir nvenin iinde,
Ademin de eytann da cinin de,
Her milletin ayr ayr dininde
irke, kfre, rayhi brhan edersin.
Ak olursun, gnlmz yakarsn,
Leyla olur karmza karsn,
Rakyb olur canmz skarsn,
Vuslatn bize hicran edersin.
Bozuktur dzenin, olmazsn akort,
Tavana ka dersin, tazya aport,
Haham, papaz, hoca ettike zart zurt,
Alay eder, gler isyan edersin.
Sen indirdin yere u drt kitab,
Ayr ayr her birinin hisab,
Her bir dinin sensin putu, mihrab,
Yalanna kendin iman edersin.
Zerdt olmu grnmsn atete,
Brahmen'in Vino'ssn gnete,
Bir parlay parladn ki Kurey'te
Mahbubunu zatna an edersin.
Hem goncasn, hem blblsn, hem diken,
Hem canansn, hem de ileyi eken,
Hikmetine def'ineler akken
Seyyah, dervi olur selman edersin.
Yok olmadan var olmann yolu yok,
Kendin gibi seni arayan pek ok,
Hi armaz kaderden attn ok,
Sevdiini aka nian edersin.
ifti olur, kzn haylarsn,
Aa olur, hizmetkar paylarsn,
Yersin, gksn, yllar, gnler, aylarsn,
Asrlar toplar bir an edersin.
Grnrsn her velide, delide,
Mustafa'da Avram'da Pandeli'de,
Bir maymuncuk gibi her bir kilide
Hem uyarsn hem de bhtan edersin.
Neve olur, gizlenirsin arabda,
Helal, haram yazlrsn kitabda,
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Sevdalarla u inleyen rebabda,
Sensin, aklar nalan edersin.
Zincir olur mecnunlar balarsn,
Grr, acr, karsnda alarsn,
Irmak olur dere tepe alarsn,
Tufan olur, dehri viran edersin.
Bir ot idin, kam oldun, ney oldun,
Feryadna karlk hey hey oldun,
Su, kk, filiz, asma, zm, mey oldun,
Her katran bana umman edersin.
ban olur, enselerde karsn,
Yanar cann yine kendin skarsn.
Kendin yapar, kendin yakar ykarsn,
Sigortadan ne kar, ziyan edersin?
Maymun olur, srrsn kral,
Hala Yunan canevinden yaral,
Yldzn o yar sard saral,
Venizelos'musun devran edersin, .
Bir iraden adam yapar eei,
Azlolurken batar ona dei,
Gazabndr u felaket imei,
Her nereye aksan suzan edersin.
kmayan bir candan umut kesilmez,
Rahmetinden zerre bile eksilmez,
Gzmz senden bakas silmez,
Gldrmeden nce giryan edersin.
martrsn bir sonradan grmeyi,
retirsin halka orap rmeyi,
O alarken tam gznden srmeyi,
Yakalarsn, hapse ferman edersin.
Zengin olur kasalar kitlersin,
Fakir der garip ban bitlersin,
Deri, kemik, beden bizi ciltlersin,
Hicranlara canl divan edersin.
La'netin mi u in slam kaps,
Yedi cehennneme bedel yaps,
Zebanilerde mi bunu taps?
Bu eteyi sen perian edersin.
Dar-n Nedve midir u Dar-l-hikme
Savurdular birbirine ok tekme.
Kuyruu sakattr, pek hzl ekme,
Eeklerle bizi handan edersin.
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Kudururlar arpalkla, tiridle,
Giriirler kafa, gz, yz, dividle;
Geirirler, anrrlar, tecvidle,
Harf- meddi yular, kolan edersin!
Fitne iin yeter zmir'li Cce,
Yelken takar devedeki hrgce,
Krek eker akntya her gece,
Boklu dereye mi kaptan edersin?
Uarken havada gaflete daldm,
Fena suretinden bir buse aldm,
Sleyman tahtnn altnda kaldm,
Cibril'i artan o Burak benim.
Felek allem, kader kallem eyledi,
Hind'de Buda Tur'da Musa eyledi,
Beni bana herkes nasl syledi?
Dillerde destanda bu merak benim.
Serseri bir kdemliyim ocakta,
Kaynamm nice kabda kucakta,
Buz kesildim sinirimden scakta,
.........
(stanbul: 1921)
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Derd-i Firakn le Deli Sevdaya Mey'e
Derd-i firakn ile deli sevdaya mey'e
Mptelaym silmiim esrar- ney'e
Felein kahpe banda paralansn paras
Ben gzel sevmeye geldim, deil ekmek yemeye
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Felek
Yamansn her zaman aldattn beni,
Kh drdn khi kaldrdn felek!
Mecnun'sun diyerek Leyl peinden,
Issz vdilere saldrdn felek!
Rehbersin dedin ben ise krdm,
Elimle bama ok orap rdm.
Kendimi braktm lemi grdm,
Hesapsz gnahlar aldrdn felek!
ifadr dedin zehir tatdrdn,
Genliin okunu boa attrdn,
Krlerin yurdunda ayna sattrdn,
kmaz sokaklara daldrdn felek!
Barmad gnlm merd ile zenle,
Ne bir i bilenle, ne bo gezenle
Hicran kesinde bozuk dzenle,
NEYZEN'e her telden aldrdn felek!
Sahra-i cedid 1913
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Felsefemdir Kitab- manm
Felsefemdir kitab- imanm,
Taparm kendi ruhumun sesine,
Secde eyler hakikatimher an,
Kalbimin ate-i mukaddesine.
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Geer
Izdrabn sonu yok sanma , bu alemde geer ,
mr-i fani gibidir , gn de geer , dem de geer ,
Gam karar eyliyemez hande-i hurrem de geer ,
Devr-i adi de geer , gussa-i matem de geer ,
Gece gndz yok olur , an- dem adem de geer ,
Bu tecelli-i hayat ak ile bkt belimi ,
alyan gz ya m , yoksa ki hicran seli mi ?
nleyen saz- kazann acaba bam teli mi ?
evrilir dest-i kaderle bu u'unun filimi ,
Ney susar , mey dklr , gulgule-i Cem de geer ,
bret aldn , okudunsa u yaman dnyadan ,
Nefsini kurtara gr masyad- mafihadan .
Niyyet-i hilkat bul ak- cihan aradan ,
n yokdan , sonu boktan , bu kuru da'vadan
Utanr gayret-i gufranla cehennem de geer .
Ne eriat , ne tariykat , ne hakiykat , ne tre ,
Sremez hkmn bunlar yaadka bu kre
Cahilin korku kokan defterini Tanr dre !
Ma'rifet mahkemesinde verilen hkme gre ,
Cennet iflas eder , efsane-i Adem de geer .
Serseri Neyzen'in aknla kulak ver szne ,
Girmemitir bu avalim , bu bedyi' gzne.
Cehlinin kudreti baktrmad kendi zne.
Pir olur sakiy-i gl ehre baklmaz yzne ,
Hak olur pir-i mugan , sohbet-i hemdem de geer.
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Gzn A
Gzn a daha meydan var iken,
Dizginin canbaz elinde Neyzen!
Girmedim ya kapsndan baktm,
Cennet'i at pazar sandm ben
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Hicran Kucanda
Hicran kucanda tuttuum srda
alam bulanm durulmu olsun
Szne sazna gven de yana
Kula ezelden burulmu olsun
Bo kafa gezdiren seyyahlar gibi
Keklnn delik kmasn dibi
Ariften anlasn sesin garibi
Hakikat yolunda yorulmu olsun
Taban tepmi olan gam kervannda
Dostunu konuklar tatl cannda
Kolar gibi duran bir meydannda
Arslanlar yurdundakurulmu olsun
Gel dese de bakma nkes ana
Bir srsat erer de kakar bana
Dostun namerd dehrin mehenk tana
Felket pazarnda vurulmu olsun
Duysun akn elindeki rebb
Okusun alnnda ile kitb
Neyzen gibi gnahnn hesb
Mezara girmeden sorulmu olsun
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
htiyarlk le Genlik
htiyarlk ile genlik diyerek,
u hayat ikiye bldrme!
Ey byken de byk Allah'm,
Benden evvel s..imi ldrme!
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Kime Sordumsa Seni
Kime sordumsa seni doru cevap vermediler;
Kimi alak, kimi hrsz, kimi deyyus! dediler...
Knyeni almak iin, partiye ettim telefon:
Bizdeki kayda gre, imdi o mebus dediler!..
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Ne Ararsn Tanr le Aramda
Ne ararsn Tanr ile aramda
Sen kimsin ki orucumu sorarsn?
Hakikaten gzn yoksa haramda
Ba aa neden trban sorarsn?
Rak, arap iiyorsam sana ne
Yoksa sana bir zarar, ierim
kimiz de gelsek kldan kprye
Ben drstsem sarhoken de geerim.
Esir iken mmkn mdr ibadet
Yatp kalkp Atatrk'e dua et...
Senin gibi drzlerin yznden
Dininden de souyacak bu millet.
galdeki hali sakn unutma
Atatrk'e dil uzatma sebepsiz
Sen anandan yine kardn amma
Baban kimdi bilemezdin erefsiz.
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Neyzen'den
Ne ararsn tanr ile aramda,
Sen kimsinki orucumu sorarsn?
Hakikaten gzn yoksa haramda,
Ba aa neden trban sorarsn?
Rak, arap iiyorsam sana ne,
Yoksa sana bir zarar ierim
kimizde gelsek kldan kprye
Ben drstsem sarhokende geerim.
Esir iken mmknmdr ibadet
Yatp kalkp Atatrk'e dua et...
Senin gibi drzlerin yznden
Dininden de souyacak bu millet.
galdeki hali sakn unutma
Atatrk'e dil uzatma sebepsiz
Sen anandan yine kardn amma
Baban kimdi bilemezdin erefsiz
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Para
Gbekler perin olmu
Hava gemez aradan
Bozulmayacak kz m var
Sen haber ver paradan
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Rubai
Sanma ciddiyet ile sarf ederim sanatm
Ney elimde suyu durmu kuru musluk gibidir
Bezm i meyde suhefann saza meftun oluu
Nazarmda su ien eee slk gibidir
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Sahne-i mrmden Nefs-i Emmareye Hitabm
lemin ba-zrn...eyim
Snbl verd nrn...eyim
Andelib-i nizrn...eyim
Hsl nev-baharn...eyim!
Bana yoktur lzumu gleninin,
eb-i tark rz- reninin
Ne gulmnn ne de zenninin
Hepsinin t mezarn...eyim!
Alamam ben, ben erkeim erkek,
Hayli gtr bana cef etmek,
Minnet etmem bu mre de felek,
Atn al, tmarn...eyim!
Gedir bu fakiri aldatmak,
Yzdrp sonra kndeden atmak,
Gzn a da sen bana bir bak,
Ben senin i'tibarn...eyim!
Saki-i mh-ryna...aym,
Glnn reng byuna...aym,
Mutrbin hy-hyuna...aym,
Sgar- nevedrn...eyim!
Yok sfs hezr- dem-gerinin,
Gl-sitanda kfe-i terinin,
Bezm-i sahb-y rh-perverinin
Nevesiyle hmrn...eyim!
Felein uradmsa vartasna,
S..aym aznn ta ortasna,
Bunu yazsn cihan da hartasna,
Kta'at bihrn...eyim
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Sanat
Sanmaki ciddiyet ile sarfederim sanatm
Ney elimde suyu durmu kuru musluk gibidir
Bezmi meyde shefann saza meftun oluu
Nazarmda su ien eee slk gibidir
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
ahid-i evk u Safa
ahid-i evk u safa etmez tevecch bizlere,
Yaver-i baht ezelde grtlandan bomuuz.
Safha-i mazi mlevves, hal bok, ati kenef
Mader-i hrriyetin guya g...nden domuuz.
Neyzen Tevfik
www.antoloji.com - kltr ve sanat
Vatann Tarihi
Grnd memleketin i yz, ktyse temel.
imdilik harice kar yzmz olsa dahi
Yzmz yok bakacak kabrine ecdadmzn.
Tkrr zannederim ehremize, vatann tarihi.
(1943)
Neyzen Tevfik