You are on page 1of 67

3 Stok Yönetimi

Stok nedir?
 Örnekler:
 Fabrikadaki ara ürünler
 Dolabınızdaki kağıt havlular
 Bekleyen müşteriler
 Sekreterin gelen kutusundaki evraklar
 Kamyonda yollanmış ürünler
 Aslında fiziksel ürünlere limitli değil
Stok iş süreçlerindeki bir BEKLEMEdir.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok nedir?
Organizasyonun içinde;

Girdi Transformasyon Çıktı


Ham madde Süreç-içi-iş Bitmiş ürünler
• Gelen mallar • Yarı mamul • Gönderilmeyi
• Bankada bekleyen ürünler bekleyen ürünler
müşteriler • Servis gören • Bankadan ayrılan
• Gelen kutusundaki müşteriler müşteriler
evraklar • Masadaki kağıt • Giden
işleri kutusundaki
evraklar
Organizasyonlar arasında: Taşıma halindeki ürünler

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok fonksiyonları
 Kapasite gereksinimlerini düzgünleştirmek
 Belirsizliklerle başa çıkmak için:
 İş süreçlerinde: ardışık iş süreç aşamalarını

birbirinde bağımsız hale getirmek


 Talepteki belirsizliklere karşı.

 Sipariş verme maliyetlerini azaltmak


 Miktar indirimlerinden yararlanmak
 Yakın gelecekteki muhtemel fiyat artışlarına
karşı korunmak

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok kontrolün amacı
 Kabul edilebilinir bir müşteri servis
seviyesini minimum stok
maliyetleriyle sağlamak
 Müşteri hizmet seviyesi
 Direk stoktan karşılanma yüzdesi
 Sipariş döngüsü içinde stoksuz kalmama
yüzdesi
 Sipariş verme ve stokta tutma maliyetleri
Yıllık stok devir oranı Yıllık satılan
(kullanılan) ürünlerin değerinin ortalama
Dr. Kadir Ertoğral © stok yatırımı değerine oranıdır.
Etkin stok yönetimi
 Stok takibi için bir sistem
 Talebin güvenilir tahmini
 Teslim sürelerinin bilgisi
 Aşağıdakilerin doğru tahmini
 Stokta tutma maliyeti
 Sipariş verme ve ürün kabul maliyeti
 Yoksatma maliyetleri
 Bir ürün sınıflandırma sistemi
Dr. Kadir Ertoğral ©
ABC sınıflandırma sistemi
 Stoğun önem derecesine göre sınıflandırılması ve
stok kontrol eforunun buna göre dağıtılması
 Önem derecesi: Yıllık $ hacmi olarak ölçülür

Yıllık
$
hacmi
A
60
%

B
30% C 10%
15% 35% 50%
Ürün çeşidi yüzdesi
Dr. Kadir Ertoğral ©
ABC gruplaması;
Kimyasal ürün satan bir firmanın 14 ürünü

Satış hacmi Aylık Toplam Toplam ABC


Ürün no Sırasıa Satış -
Ürün % Gruplaması
(000s) Satış %
D-204 1 $5,056 36.2% 7.1%
D-212 2 3,424 60.7 14.3 A
D-185-0 3 1,052 68.3 21.4
D-191 4 893 74.6 28.6 B
D-192 5 843 80.7 35.7
D-193 6 727 85.7 42.9
D-179-0 7 451 89.1 50.0
D-195 8 412 91.9 57.1
D-196 9 214 93.6 64.3
D-186-0 10 205 95.1 71.4 C
D-198-0 11 188 96.4 78.6
D-199 12 172 97.6 85.
D-200 13 170 98.7 92.9
7
D-205 14 159 100.0 100.0
$13,966 3-5
Dr. Kadir Ertoğral ©
80-20 Eğrisi
100
90
Toplam satış (%)

80
70
60
50
40
30
A ürünleri B ürünleri C ürünleri
20
10
0
0 20 40 60 80 100
Toplam ürün (%)
3-6
Dr. Kadir Ertoğral ©
Stok takip sistemleri
 Periyodik gözlem
Stok sevileri periyodik aralıklarla kontrol edilir
 Sürekli gözlem sistemleri
Sistem stoğa giriş çıkışları
takip eder ve mevcut
seviyenin her an bilinmesi
mümkün olur
Basit bir yöntem
- İki kutu metodu: İki kutudan küçük olanı kullanılmaya
başlanınca sipariş ver. İki kutuyu dolduracak kadar
sipariş ver

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok yönetimiyle ilgili maliyetler

•Stokta tutma maliyeti


-Stoğu belirli bir süre tutmanın maliyeti
-Temel parçası stoğa bağlanan paranın fırsat
maliyetidir. Diğer etkenler modasının/ilginin
azalması/eskime, vergiler, depolama maliyetleri,
bozulma zara v.b..
-Tipik olarak yıllık sermayenin kısa dönem
maliyetiyle %40 arasında. Ortalamada yıllık malın
değerinin %25 i kadardır.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok yönetimiyle ilgili maliyetler

•Elde etme ve sipariş maliyetleri


-Siparişi hazırlama maliyeti
-Siparişin iletilmesi
-Üretim hazırlama maliyeti (setup)
-Materyal idaresi ve kabul prosesi maliyeti
-Ürünlerin fiyatı

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok yönetimiyle ilgili maliyetler

•Stokta olmama (yoksatma) maliyeti


-Kayıp satış maliyeti
›Hemen kaybedilen kar.
›Gelecekte kaybedilen karlar
-Erteleme maliyetleri
›Ek malzeme idaresi maliyetleri
›Ek taşıma maliyeti
›Muhtemel ek (sipariş) hazırlama maliyeti
Dr. Kadir Ertoğral ©
Stok Yönetimi Modelleri

 Temel stok yönetim kararları:


 Ne kadar sipariş vermeli (Q): EOQ
ve Miktar indirimli modeller
 Ne zaman sipariş vermeli: Yeniden
sipariş noktası ve sabit sipariş
aralığı modelleri

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ekonomik Sipariş Miktarı
Modeli
 Örnek: Küçük bir dükkan 2-litrelik sodalar
satmakta
 Talep hızı: d = 10 birim/gün
 Yıllık Talep: D = 3,650 birim/gün
 Fiyat: P = $1/birim
 Sipariş maliyeti: S = $20/sipariş
 Stokta tutma maliyeti:
 Oran: h = %15/yıl
 Yıllık maliyet/birim/yıl: H = $0.15/birim/yıl

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok döngüsü

Birim
Sipariş Talep
Miktarı hızı
(Q)

zaman
Sipariş Sipariş
Kabulü Kabulü

Dr. Kadir Ertoğral ©


Stok döngüsü
Figure 13-2

Seyrek sipariş ve sipariş sayısı ve maliyeti düşük

Büyük Q

Küçük Q

Time
Sık sipariş ve ortalama stok seviyesi düşük

Dr. Kadir Ertoğral ©


Toplam Maliyet
Yıllık Yıllık Yıllık
Toplam Mly =Stokta + Sipariş + Satınalma
Tutma mly Mly Mly
Yıllık
Stokta = Q
Tutma mly Avr Stok * Stok mly/birim/ yil = H
2
Yıllık
Sipariş = sipari ş sayisi/yil * sipari ş mly/sipari ş =
D
S
Mly Q

Yıllık
Satınalma
Mly
= Fiyat * Yillik Talep = PD

Dr. Kadir Ertoğral ©


Maliyet minimizasyonu Q D
TC = H + S
2 Q

300

250

200 Stok
Holding
Sipariş
150 Ordering
Total
100

50

0
1200
1350
1500

1950
2100

2400
2550
1050

1650
1800

2250
150
300
450
600
750
900

Optimal Q*

Dr. Kadir Ertoğral ©


Q D
TC = H + S
EOQ: Minimizing 2 Q

 TC yi minimize edecek Q yu bul


 Biraz matematik kullanarak, optimal Q* aşağıdaki gibi
olduğunu gösterebiliriz:

* 2DS 2(yillik Talep)(Sip ariş Mly/sipari ş)


Q = =
H Stok mly/birim/ yil

Örnek: Soda satan dükkan problemi:


 D = 3,650

 P = $1

 h = 15%/yıl

 S = $20/sipariş

Soru: Q* , Yıllık stok mly, yıllık sipariş mly, ve TC = ?

Dr. Kadir Ertoğral ©


Q D
EOQ: TC
Minimizing 2= H + S
Q
Örnek: Soda satan 2DS
*
dükkan problemi: Q =
 D = 3,650 H
 P = $1
2(3650biri m/yil)($20 /sipari şs
 h = 15%/yıl
=
 S = $20/sipariş $0.15/biri m/yil
Soru: Q* , Yıllık stok
mly, yıllık sipariş = 986 .58
mly, ve TC = ?
987
Yillik stok mly = * 0.15 = 73 .99
2
3650
Yillik siparis mly = * 20 = 73 .99
987

Yillik TC = 73 .99 + 73 .99 = 147 .98


Dr. Kadir Ertoğral ©
EOQ Model varsayımları
 Bağımsız talep: ürünler tek tek göz
önüne alınabilir.
 Talep yıl boyunca sabittir.
 Siparişler zamanında gelir: sabit
sipariş teslim süresi.
 Bir anda stoğa giriş: Siparişler anlık
tek teslimde stoğa girer.
 Sabit fiyat: Miktar indirimi yok.

Dr. Kadir Ertoğral ©


TC satınalma mlyle beraber
Q D
TC = H + S + PD
2 Q
7000

6000

5000
TC
Satınalma
Satınalma
4000 Dahil
3000
mly TC
Satınalma
2000
Hariç
1000

0
50 150 250 350 450 550 650 750 850 950 1050 1150 1250 1350 1450 1550 1650

Holding Ordering Total w/o P.Cost P.Cost Total w/ P.Cost

EOQ

Dr. Kadir Ertoğral ©


Miktar indirimleri
 D = 1,000 units/yıl
 S = $75
 h = %35/yıl

Q min Q max Fiyat Stok mly EOQ


1 199 5,00 1,75 292,77
200 499 4,80 1,68 298,81
500 4,50 1,58 308,61

Dr. Kadir Ertoğral ©


Toplam ilgili maliyetin
minimizasyonu
7000

6500

6000

5500

5000

Fiyat
4500
kırılması
Fiyat
0 200 400 600 800 kırılması
1000
P=4.8
P=4.5
TC(P=5.0) TC(P=4.8) TC(P=4.5)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Toplam ilgili maliyetin
minimizasyonu
7000

Toplam ilgili mly eğrisi


6500

6000
Amaç: Toplam ilgili
5500 mly eğrisindeki en
düşük noktayı veren
5000
Q* ı bul
4500
0 200 400 600 800 1000

TC(P=5.0) TC(P=4.8) TC(P=4.5)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Toplam ilgili maliyetin
minimizasyonu
7000
>max, imkansız EOQ=299
6500 (P=$4.8)
aralıkta, mümkün
EOQ=293
6000
(P=$5.0)
EOQ=309 <min, imkansız
(P=$4.5)
5500

5000

4500
0 200 400 600 800 1000

TC(P=5.0) TC(P=4.8) TC(P=4.5)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Toplam ilgili maliyetin
minimizasyonu
Mümkün EOQ Alt eğrilerin
7000 Üst eğri(ler): eğrisindeki mümkün kısımları
Mümkün EOQ noktalar: EOQ dan üzerindeki
6500 dan yüksek yüksek noktalar: fiyat
kırılmasından
6000
Mümkün yüksek
5500
EOQ

5000

4500
0 200 400 600 Alt
800 fiyat 1000
kırılma(ları)
TC(P=5.0) TC(P=4.8) TC(P=4.5)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Sipariş Döngüsü
Birim
500
450
400 LT: Teslim süresi
350
ROP: Yeniden sipariş
300
250
noktası
200
150
100

ROP 50
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Zaman

Sipariş Sipariş
verme LT kabul

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Sabit d ve LT
1. Sabit talep ve sipariş süresi
• d= talep hızı, örn; birim/gün ROP = dxLT
• LT = Teslim süresi

Soru: d= 10/day, LT = 15 days


ROP = ? = 15x10=150 birim

ROP hedefi:
LT süresindeki talebi (DLT ) karşılamak

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT
2. Değişken talep, sabit teslim süresi
• d= normal dağılım ( d , σ d )
• LT = sabit

DLT = d1 + d 2 + ⋅ ⋅ ⋅ + d LT
• Her dt normal dağılıyorsa toplam dt
(DLT ) de normal dağılır.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT
Soru: Eğrinin Soru: Standart
altındaki alan sapma ne yapar?
nedir?

Soru: Hangi
dağılımın standart
sapması büyüktür?

DLT

Ortalama

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT
Eğer ROP =
Ortalama olsa
Servis seviyesi
ne olur?
= P{DLT ≤ROP}

Güvenlik stoğu
Stok bitme riski
= P{DLT >ROP}

DLT
Ortalama ROP (90%)
ROP?
Dr. Kadir Ertoğral ©
Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT
2. Değişken talep, sabit teslim süresi

ROP = ortalama DLT + güvenlik stogu


= D LT + SS
= d ( LT ) + z SL LT σ d Güvenlik
stoğu

ortalama

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT
2. Değişken talep, sabit teslim süresi
• Service seviyesi: Prob{ROP ≥ DLT }

ROP = ortalama DLT + güvenlik stogu


= D LT + SS
= d ( LT ) + z SL LT σ d
Örnek: Bir restoran Q: ROP seviyesi ne olur?
• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün
• LT = 3 gün
• %90 servis seviyesi istenmekte

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve sabit LT

Örnek: Bir restoran Q: ROP seviyesi ne olur?


• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün
• LT = 3 gün
• %90 servis seviyesi istenmekte

ROP = 10 ( 3) +1.28 3 (2)


= 30 + 4.43 = 34 .43 ( 34 şişe )

Dr. Kadir Ertoğral ©


d = 10 birim / gün, Q = 120 birim, LT = 5 gün,
ROP Örnek: D LT = 50 birim, SS = 10 birim, ROP = 60 birim

160 döngü
140

120
Inventory Level

100
Q
80
ROP
60

40

20

0
LT
1sipariş
3 5 7 9 11 13 15 kabul
17 19 21 23 25 27 29
-20
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
ROP Örnek:
d = 10 birim / gün, Q = 120 birim, LT = 5 gün,
D LT = 50 birim, SS = 10 birim, ROP = 60 birim

160

140 DLT (yüksek)


120

DLT (düşük)
Inventory Level

100

80
ROP
60

40 SS

20

0
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
-20
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve değişken LT

Talep hizi = d → N ( d , σ d )
Tes lim Süresi = LT → N ( LT , σ LT )

Her günün talebi normal dağılıyorsa:

DLT = d1 + d 2 + ⋅ ⋅ ⋅ + d LT → Normal dagilir

Dr. Kadir Ertoğral ©


ROP Modeli: değişken d ve
LT
ROP = ortalama DLT + güvenlik stogu

Konsept olarak bu değişken d


Güvenlik stogu ve sabit LT modelindeki ROP la
aynıdır.

DLT
Ortalama ROP

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Değişken d ve değişken LT

ROP = ortalama DLT + güvenlik stogu


= D LT + SS
( )
= d LT + z SL LT (σ d ) 2 + (d ) 2 (σ LT ) 2

Örnek: Bir restoran Q: yeniden sipariş noktası


• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün ne olmalı?
• LT ~ N(3, 1) gün
• %90 servis seviyesi istenmekte

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne zaman sipariş vermeli?
Örnek: Bir restoran Q: yeniden sipariş noktası
• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün ne olmalı?
• LT ~ N(3, 1) gün
• %90 servis seviyesi istenmekte

ROP = 10 ( 3) +1.28 3( 2) 2 + (10 ) 2 (1) 2


= 30 +13 .55 = 43 .55 ( 44 şişe )

Dr. Kadir Ertoğral ©


ROP: Nasıl işler?
160 Sipariş aralığı (değ.)
140

120
Inventory Level

100
Q (sabit)
80
ROP
60

40

20

0
LT
Sipariş
1 3 5 7 9 11 13 15 17Kabul
19 21 23 25 27 29
-20
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
Sabit sipariş aralığı modeli
(SSA) d = 10 units / day, OI = 12 days, LT = 5 days,
D = 170 units , SS = 10 units , T = 180 units
PI

Inventory Level FOI


Q=T-A
190
Hedef T
170

150
Spariş aralığı (sabit)
Q (değ.)
130
Inentory Level

110

90

70
A (değ.)
50

30

10
önceden belirlenmiş
-10 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
sipariş zamanları
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
Sabit sipariş aralığı modeli
(SSA) d = 10 units / day , OI = 12 days, LT = 5 days,
D PI = 170 units, SS = 10 units, T = 180 units

Inventory Level FOI


DLT
190
hedef
170

150
Q (değ.)
130
Inentory Level

110

90

70

50 SS
30

10

-10 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
Q: Hedef tarafından
SSA Modeli korunan aralık nedir?

Inventory Level FOI


PI = OI + LT Korunma aralığı PI
190
Hedef
170

150
Sipariş aralığı (OI sabit)
Q (değ.)
130
Inentory Level

110

90

70

50

30

10
sipariş LT Kabul
-10 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
Day
Dr. Kadir Ertoğral ©
SSA Modeli

T = ortalama DPI + güvenlik stogu

Güvenlik stogu

DPI
ortalama hedef

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne kadar sipariş vermeli?
varsay: Değişken talep sabit teslim süresi

T = D PI + SS Q =T − A
= d ( PI ) + z SL PI σ d
= d ( OI + LT ) + z SL OI + LT σ d

Örnek: Bir restoran Q1: Hedef seviye ne


• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün olmalı?
• İki haftada bir Çarşamba sipariş Q2: Bu Çarşamba stoktaki
• LT 3 gün yağ = 50 ise ne kadar
• %90 servis seviyesi istenmekte sipariş vermeli?

Dr. Kadir Ertoğral ©


Ne kadar sipariş vermeli?
Örnek: Bir restoran Q1: Hedef seviye ne
• Yağ kullanımı ~ N(10, 2) şişe/gün olmalı?
• İki haftada bir Çarşamba sipariş Q2: Bu Çarşamba stoktaki
• LT 3 gün yağ = 50 ise ne kadar
• %90 servis seviyesi istenmekte sipariş vermeli?

T = 10 (14 + 3) +1.28 14 + 3 * (2)


= 170 +10 .55 = 160 .55 (161 şişe )
Q = 160 .55 − 50
= 110 .55 (111 şişe )

Dr. Kadir Ertoğral ©


Sabit sipariş aralığı modeli
ne karşın ROP modeli:
 Siparişler sabit aralıklarla verilir  Sipariş ROP te verilir
 Karar: Ne kadar sipariş (değişken)
verilmeli (değişken)  Karar: Ne zaman sipariş
Koruma aralığı: Sipariş aralığı +

teslim süresi vermeli (ROP e göre)
 Hedef: Koruma aralığında  Koruma aralığı: sadece
belirlenen servis seviyesine teslim suresi
göre stoksuz kalmaktan
koruyan miktar  ROP: Koruma aralığında
 Sipariş miktarı = hedef – belirlenen servis seviyesine
mevcut (değişken) göre stoksuz kalmaktan
koruyan miktar
 Sipariş miktarı = EOQ (sabit)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Sabit sipariş aralığı modeli
ne karşın ROP modeli:
 Sipariş zamanında belirsizlik
 Sipariş miktarında
yok belirsizlik yok
 Uzun koruma aralığı  Kısa koruma aralığı
Aynı servis seviyesi için
Daha az güvenlik


daha çok güvenlik stoğu
stoğu
 Daha az efor gerektirir
(periyodik gözlem)  Stok seviyesi sürekli
 Aynı tedarikçiden yapılacak gözlenmeli (Sürekli
siparişlerin birleştirilmesi gözlem)
için uygun  Siparişlerin
birleştirilmesi zor

Dr. Kadir Ertoğral ©


Hibrid Modeller

 (s, S) Modeli
 Belirlenmiş zamanlarda periyodik gözlem
 S: SSA modelindeki hedef parametresiyle
aynı.
 s: ROP gibi
 Kural: önceden belirlenmiş zamanlarda
stoğu gözle,

Eğer stok > s, sipariş miktarı Q = S –
mevcut stok;
 Değilse sipariş verme.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tek periyot modeli
 Tek periyot modeli: Sezonsal yada değeri belli
bir periyot sonra sıfırlanacak/çok azalacak
ürünler için ürünler için
 Yoksatma maliyeti: Genel olarak stok
yokluğundan kaynaklı kaybedilen satıştır.
 Fazla stok maliyeti: Satın alma fiyatıyla dönem
sonunda elden çıkarma değeri arasındaki
farktır.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tek periyot modeli
 Sürekli stok seviyesi
 Optimal stok seviyesi tam olarak bulunur
 Optimal stok seviyesi birim yoksatma
maliyetiyle fazla stok maliyetini dengeler
 Kesikli stok seviyesi
 Servis seviyesi kesiklidir
 İstenen servis seviyesi yada daha
üstünde bir seviye sağlanır.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Optimal stok seviyesi
Cs Cs = Birim yoksatma mly.
Servis seviyesi =
Cs + Ce Ce = Birim fazla stok mly.

Ce Cs

Servis seviyesi

Miktar

So
Denge noktası

Dr. Kadir Ertoğral ©


Örnek 15
 Elma suyu; Talep; U(300, 500)
/hafta (uniform)
 Tedarikçiden satınalma fiyatı 20
sent/litre, satış fiyatı 80 sent/litre.
 Hafta sonunda satılmayan elma
suyunun bir değeri yok, bozulmuş
olacağından.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Example 15
 Ce = $0.20 per unit
 Cs = $0.60 per unit
 Servis seviyesi = Cs/(Cs+Ce) = .6/
(.6+.2)=0.75
Ce Cs

So

Servis seviyesi 75%


300 500
Quantity
So=300+0.75*(500-300)=450
Dr. Kadir Ertoğral ©
Example 15
 Eğer talep normal dağılsa idi optimal
seviye;
So=Ortalama + Z0.75xσ

0.75

Z0.75

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tek periyot; kesikli dağılım
 Örnek; yıllık yedek parça talebi
 Alış fiyatı 800$/parça. Stokta toksa üretim

duracağından ve diğer sebeplerden maliyet 4200 $. Yıl


sonundaki eldeki yedek paçanın değeri sıfır olsun.
 Talep dağılım;

Kullanılan yedek P. Frekansı Kümülatif Fre.


0 0.2 0.2
1 0.4 0.6
2 0.3 0.9
3 0.1 1.0
4 0

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tek periyot; kesikli dağılım
 Ce = 800 $/birim
 Cs = 4200 $/birim
 Servis seviyesi = Cs/(Cs+Ce) = 4200/
(4200+800)=0.84
 => So=2 yedek parça
(yukarı yuvarlanır)

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tek sipariş verilmesi
Örnek Bir konfeksiyon ürünü sezonsal satışı için alınacaktır.
Birim alış fiyatı $35 ve satış fiyatı $50 dır. Sezon sonunda
%50 indirimle satılacağı düşünülmektedir. Tahmini satış
miktarları ve olasılılıkları;
n ürün
Ürün sayısı Satış olasılığı Kümülatif
n olasılık
10 0.15 0.15
15 0.20 0.35
20 0.30 0.65
25 0.20 0.85
30 0.10 0.95
35 0.05 1.00
1.00 9-19
Dr. Kadir Ertoğral ©
Tek sipariş verilmesi

Çözüm

Cs= Birim Kar = $50 −35 = $15


Kayıp (ürün elde kalırsa)
Ce= $35 − (0.5)(50) = $10
SL = 15/(15 + 10) = 0.60

SL 15 ile 20 birim arasına düşmekte. Yukarı yuvarla ve


20 sipariş ver.

Dr. Kadir Ertoğral ©


Hibrid Modeller

 Temel stok Modeli


 Sürekli gözlem
 Kural:

Sipariş zamanı: her kullanım
gerçekleştiğinde
 Sipariş miktarı: kullanım kadar
 Çok pahalı ve arada bir seyrek talep edilen
mallar için uygun

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tedarik zinciri Örneği

Bir ürün için distribütör stok tutmaktadır. Talep


parametreleri tahmini d = 100 birim/gün ve sd = 10
birim/gün. Yeniden sipariş noktası metodu politikası
uygulanacaktır. Tedarik zinciri şekilde gösterilmiştir.

Distribütörün tutması gereken ortalama stok miktarını


bulunuz;

I = 10%/yıl C = $5/birim
S = $10/sipariş P = 0.99 teslim zamanı boyunca

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tedarik zinciri Örneği
Tedarikçi
Proses süresi

X p = 1, s 2p = 0 .1

Taşıma zamanı

2
Depoya taşıma
X i = 4 , si = 1.0

Depodan taşıma

Taşıma zamanı
Toplama noktası Distribütor

X o = 2 , s o2 = 0 .25

Dr. Kadir Ertoğral ©


Tedarik zinciri Örneği

Çözüm Yeniden sipariş noktası teorisi uygulanabilir.


Fakat, teslim-zamanı-boyunca olan taleple ilgili
parametreler belirlenmelidir. Fakat teslim zamanı tüm
tedarik kanalının teslim zamanıdır ve üç zamandan
oluşur proses+taşıma+taşıma
Hem talep hem de teslim süresi rassal olduğundan,
teslim süresince olan talebin standart sapması;
s' = LT(sd2 )+ d 2(sLT
2 )

ve
2 = s2 + s2 + s2
sLT p i o
= 0.1 + 1.0 + 0.25
= 1.35 gün
Dr. Kadir Ertoğral ©
Tedarik zinciri Örneği

Ortalama teslim zamanı


LT = X p + X i + X o =1+ 4 + 2 = 7 gün
ve
s' = 7 x102 +1002 x1.35 = 14,200 =119.16 gün

Q* = 2(100)(10) = 63 birim
0.1(5)
*
Av.stok = + z(s' ) = 63 + 2.33(119.1 6) = 309 birim
Q
2 2
ROP = 7x100 +119.16

Dr. Kadir Ertoğral ©

You might also like