Agatha Cristie

Lord Edgrawe'i Kim ldrd

AGATHACHRIST1E AKALI TELF HAKLARI AJANS ALTIN KTAPLAR YAYI NEV VE TCARET A..


3. BASIM/MART 2008 AKDENZ YAYINCILIK A.. Gztepe Mah. Kazm Karabekir Cad. No: 32
Mahmutbey - Baclar / stanbul

BU KTABN HER TRL YAYIN HAKLAR
FKR VE SANAT ESERLER YASAS GERENCE
ALTN KTAPLAR Y A Y I NEV VE TCARET A . . ' Y E ATTR.

ALTN KTAPLAR YAYI NEV

Cell Ferdi Gkay Sk. Nebiolu han
Caalolu - stanbul
Tel: 0.212.513 63 65 / 526 80 12 0.212.520 62 4 6 / 5 1 3 65 18
Faks: 0.212.526 80 11
http://www.altinkitaplar.com.tr info@altinkitaplar.com.tr


TRKES
GNL S U V E R E N


Lord Edgware'i Kim ldrd?
Cinayetle ilgisi olanlar:
Carlotta Adams Jane Wilkinson Bryan Martin Lord Edgvvare Ellis
Miss Carroll Geraldine Marsh Ronald Marsh Jenny Driver Donald Ross
Merton Dk Japp
Taklit yeteneiyle dikkati eken gen bir Amerikal sanat.
Bir yolunu bularak kocas Lord Edgware'den ayrlmak isteyen gzel bir yldz.
: Yakkl film yldz. Jane'in aptal ve bencil bir kadn olduunu dnyor.
: Jane Wilkinson'un kocas. Boanmaya karyd ve garip zevkleri olan, zalim bir adamd.
: Jane'in btn srlarn bilen orta yal oda hizmetisi.
: Lord Edgvvare'in sekreteri. ini ok iyi yapan, becerikli ve soukkanl bir kadn.
: Lord Edgvvare'in kz. Babasndan nefret ediyordu.
: Lord Edgware'in yeeni. Sefih ama sevimli bir gen. Para sknts ekiyor.
: Carlotta Adams'm arkada. Krmz sal, cesur ve azimli, gzel bir kz.
: Gen bir aktr. On kiilik sofrada yemek yedii ve masadan herkesten nce kalkt iin lebileceim
dnyordu.
: Gen ve ciddi bir adam. Ortaalarda yaam bir din adam havas vard.
: Scotland Yard mfettii. Hem Poirot'nun fikrini soruyor hem de ona inanmyordu.
ve HERCULE POIROT

Agatha Christie Poirot'nun u sorular yantlamas gerekiyordu:
Lord Edgware boanma hakkndaki dncelerini neden deitirmiti?
Adamn karsna yazd mektup ne olmutu?
Niin Lord Edgvvare'in yznde o korkun ifade belirmiti?
Carlotta Adams'n antasnda bulunan o eski tip kelebek gzlk kimindi?
Neden yemekteyken telefon ederek Jane Wilkinson'un orada olup olmadn sormulard?
Carlotta Adams' o oyunu oynamaya kim tevik etmiti?
Gen kadn cinayet gecesi saat ondan nce ve sonra neredeydi?
D. kimdi?
Ronald Marsh'n amcasnn evine girdiini grd adam kimdi?
Bir insan ayn anda iki ayr yerde olabilir miydi?
Poirot'nun elinde u ipular vard:
Kk altn bir kutu.
Siyah bir elbise.
Yzn yarsn rten siyah bir apka.
Bir dizi inci.
Gri eldivenler.
Bir gzlk.
Bir mektup.
Paris.
Bir anta.
Bir peruk.

Lord Edgware'i Kim ldrd?

indekiler
Blm 1: Tiyatroda 11
Blm 2: Akam Yemei 20
Blm 3: Altn Dili Adam 29
Blm 4: Konuma 37
Blm 5: Cinayet 46
Blm 6: Dul 53
Blm 7: Sekreter 62
Blm 8: Olaslklar 71
Blm 9: kinci Cinayet 76
Blm 10: Jenny Driver 83
Blm 11: Bencil 92
Blm 12: Lordun Kz 99
Blm 13: Yeen 105
Blm 14: Be Soru 112
Blm 15: Sir Montagu Corner 118
Blm 16: Konumalar 124
Blm 17: Uak 129
Blm 18: teki Adam 136
Blm 19: nemli Konuk 146
Blm 20: Taksi ofr 152
Blm 21: Ronald'm Hikyesi 158
8
9
Agatha Christie
Blm 22: Poirot'nun Garip Davranlar 162
Blm 23: Mektup 167
Blm 24: Paris'ten Haber 174
Blm 25: le Yemei 179
Blm 26: Paris 184
Blm 27: Kelebek Gzlk 189
Blm 28: Poirot Birka Soru Soruyor 195
Blm 29: Poirot Konuuyor 201
Blm 30: Cinayetin Hikyesi 211
Blm 31: Bir Mektup 218
Lor d Edgvrare 'i Kim ldrd?




Blm 1
Tiyatroda
Halkn hafzas ok zayftr. IV. Baron Edgvvare George Alfred St. Vincent Marsh'n lmnn uyandrd o
mthi heyecan ve ilgi artk gemite kalm, unutulmu bir olay; yerini yeni heyecanlar ald bile...
Dostum Hercule Poirot'nun bu olaya olan ilgisi hakknda hibir zaman aka sz edilmedi. Bunun,
Poirot'nun isteine uyularak yapldn syleyeyim. Arkadam bu olaydaki rolnn aklanmasn istemedi.
Tabii onun yerine birini ve ve ge kardlar. Dostum Poirot da bunu istiyordu zaten. Ayrca kendisine
sorulduu zaman garip bir srarla, bunun baarszla urad olaylardan biri olduunu iddia ediyordu.
Arkadam daima, "Bana asl katili bulduran bir yabancnn sokakta syledii bir sz," demekteydi.
Ne olursa olsun, bu olayn srrn da yine Poirot'nun o stn zeks zd. Eer Belikal dedektif olmasayd,
bence katil hibir zaman yakalanamayacakt.
Onun iin artk olay hakknda brdiklerimi yazma zamannn gelmi olduuna inanyorum. Bu olayn
bilmediim taraf yok. stelik cinayetleri yazarken ok gzel, get bir kadnn arzusunu da yerine getirmi
olacam.
10
11
Agatha Christie
Poirot'nun derli toplu odasnda geirdiimiz o birka saati asla unutmayacam biliyorum. Ufak tefek dostum
halnn stnde bir aa bir yukar dolaarak byk bir ustalkla bize o alacak olaylarn iyzn
anlatmt...
Hikyeye Poirot ile birlikte geen yl haziran aynda gittiimiz Londra'daki bir tiyatroyla balamak istiyordum.
O srada Londra'da herkes Carlotta Adams'a hayrand. Gen kadn bir yl nce birka matinede sahneye
km ve mthi bir baar kazanmt. Bu ylsa hafta temsil verecekti. Biz de son geceden bir ncekine
gittik.
Carlotta Adams Amerikalyd. Makyaj ve dekora ihtiya duymadan tek bana oynuyordu. Ayrca gen kadn
birok dili byk bir ustalkla konuabiliyordu. zellikle Yabanc Bir Otelde Akam adl oyununa hayran
oldum. Amerikal turistler, Alman gezginler, orta tabakadan ngiliz aileleri, sokak kadnlar, yoksul dm
Rus asilleri, yorgun ve skazl garsonlar srayla tek tek gzlerimizin nnden getiler.
Carlotta Adams'n oynad oyunlar ackldan komie dnt, sonra tekrar ciddileti. Hastanede lmekte
olan ekoslavakyah kadn rol hepimizin boazna bir yumruk tkanmasna neden olurken bir dakika
sonraysa bir diinin hastasn muayene ederken sylediklerine glmekten katlyorduk.
Carlotta Adams daha sonra programn "baz taklitler'le sona erdireceini syledi.
Bu yn de alacak kadar ustayd gen kadnn. Makyaj yardm olmadan sanki yznn btn hatlar
eriyor, bunun yerine bir politikacnn, bir aktrisin ya da sosyete gzellerinden birinin ehresi beliriyordu.
Carlotta Adams her karaktere gre de ksaca konuuyordu tabii. Bu konumalarn da son derecede zekice
olduunu da sylemek isterim. S^ sri setii kiinin btn zayf noktalarn ortaya koyuyordu.
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Carlotta Adams sonlara doru Londra'da ok iyi tannan gen aktris Jane Wilkinson'n da taklidini yapt.
Gerekten grlmeye deer bir gsteriydi. Dudaklarndan klielemi szckler dklyordu. Ama bunlar
ylesine duyguluydu ki, elinizde olmadan, her szcn derin ve etkili bir anlam olduunu dnyordunuz.
Tatl, hafife bouk sesi insan sarho edecek gibiydi. Her birinin de garip bir biimde derin anlam olan
ll hareketler. Hafife salman narin bir vcut. Carlotta Adams btn bunlar nasl baar-yordu
bilmiyorum. Hatta o anda onun da Jane Wilkinson kadar olaanst gzel olduu inancna bile
kaplyordunuz.
Ben gzel Jane Wilkinson'm hayranlarndandm. Duygulu rollerde onu hayranlkla seyrederdim. Onun gzel
olduunu kabul eden, ama srarla iyi bir aktris olmadn syleyenlerle hemen tartmaya balardm. Bence
gen kadn son derecede yetenekli bir oyuncuydu.
imdi de Carlotta Adams' izlerken hayretten hayrete dyordum. O ok yakndan bildiim bouk, zaman
zaman alalan ve beni daima heyecana srkleyen tatl ses. Ellerin yavaa, insann iine dokunacak bir
ekilde alp kapanmas... Ban arkaya atlarak salarn yzden itilmesi... Jane Wilkonson'n ackl bir
sahnenin sonunda daima byle yaptn hatrladm.
Jane Wilkinson evlendikten sonra sahneyi terk eden aktrist-lerdendi. Ama birka yl sonra tekrar sanat
hayatna dnmt.
Gen kadn yl nce zengin biraz da eksantrik bir adam olan Lord Edgware'le evlenmiti. Dedikodulardan
anlaldna gre, Jane Wilkinson adam ksa bir zaman sonra da terk etmiti. Her neyse... Gen kadn
evliliinden on sekiz ay sonra Amerika'da film evirmeye balam, bu mevsim de Londra'da ok tutulan bir
oyunda oynamt.
Carlotta Adams'n zeki ama biraz kindarca taklidini seyrederken, acaba setii kimseler bu skeleri nasl
karlyorlar, diye d-
12
13
Agatha Christe
ndm. Bunu bir reklam olarak dnp hret olmalarndan dolay memnunluk mu duyuyorlar? Yoksa
meslek srlar bu ekilde aa kt iin sinirleniyorlar m? Carlotta Adams u anda, "A... Bu eski bir oyun.
ok da basittir. Bak ben, sana bir yenisini gstereyim," diyen bir hokkabaza benzemiyor mu?
Sonra kendi kendime, dorusu konu olarak beni seseydi, ok sinirlenirdim, dedim. Tabii bu duygumu
gizlerdim, ama byle bir ey hi houma gitmezdi. Bir insann byle acmaszca tehir ediliini takdirle
karlamas iin hem ok geni fikirli hem de nkte -dan olmas gerek...
Ben tam bunu dnrken sahneden gelen bouk, tatl kahkaha arkamda yankland. abucak bam
evirdim. Hemen arkamdaki koltukta Lady Edgvvare yani sahne adyla Jane Wilkinson oturuyordu.
Dudaklar hafife aralanm, ne doru da eilmiti. O zaman tahminlerimde yanlm olduumu anladm.
Jane Wilkin-son'n gzlerinde heyecan ve nee vard.
Taklit sona ererken Jane Wilkinson, Carlotta Adams' lgnca alklad. Glyor, zaman zaman da yannda
oturan, uzun boylu, eski Yunan tanrlarn andran gen adama dnyordu. Onu da hemen tandm tabii.
Sahneden ok, beyazperdenin tannm yldzlarndan Bryan Martin'di. O sralarda ngiltere'de ok nlyd.
Lady Edgware, "Ne gzel deil mi?" dedi.
Gen adam gld. "Jane, ok heyecanlandn."
"Harikayd. Ben, onun bu kadar iyi olacan beklemiyordum."
Bryan Martin'in alayc cevabn duyamadm. nk Carlotta Adams yeni bir taklide balamt. Ondan sonra
olanlar daima "garip bir rastlant" olarak hatrlayacam.
Tiyatrodan knca Poirot'la Savoy'a yemee gittik.
Tam yanmzdaki masada Lady Edgware, Bryan Martin ve daha tanmadm iki kii oturuyordu. Onlar
Poirot'ya gsterdim.
14
hor d Edgware'i Kim ldrd?
Tam bunu yaparken bir ift geldi ve Lady Edgvvare'in dier tarafndaki masaya yerletiler. Kadnn yz
bana yabanc gelmedi, ama bir an onun kim olduunu hatrlayamadm.
Sonra birdenbire bu dikkatle baktm gen kadnn Carlotta Adams olduunu fark ettim. Yz hemen dikkati
ekecek ya da tannacak bir tip deildi; daha ok mimie yakan, hareketli, hassas yzlerdendi. Kolaylkla
deiik kiiliklere brnebilirdi. Aslnda kendine zg, belirli bir zellii yoktu.
Bu dncelerimi Poirot'ya anlattm. Beni dikkatle dinledi. Yumurta biimindeki kafasn hafife yana emiti,
arada srada szn ettiim masalara abucak bir gz atyordu.
"Demek bu Lady Edgware? Evet, hatrladm. Onu sahnede grdm. Gzel bir kadn." "ok da iyi bir aktris."
"Belki."
"Buna pek inanmyormu gibisin."
"Bence bu daha ok senaryoya bal, dostum. Eer o oyunun merkeziyse, btn eser onun etrafnda
dnyorsa, o zaman roln iyi yapabilir. Ama onun kk bir rol doru drst oynayabileceini
sanmyorum. Ya da bir karakter roln. Oyunun onun hakknda ve onun iin yazlm olmas art. Jane
Wilkinson, bana kendisinden baka hibir eyle ilgilenmeyen kadmlardanm gibi geliyor." Durdu. Sonra da
beklenmedik bir ey syledi. "Byle insanlar hayatta byk tehlikelerle karlarlar."
aknlk iinde sordum. "Tehlikelerle mi?" "Kullandm szcn seni arttn gryorum, mon ami.
ivet, tehlikelerle. nk byle bir kadn sadece bir tek eyi grr. Kendisini... Bu tip kadnlar etraflarn saran
tehlikelerin ve tuzaklarn farkna bile varmazlar. Hayattaki birbirine zt milyonlarca ilginin, karn ve ilikinin
varln bilmezler. Sadece ileriye doru uzanan bendi yollarn grrler. Ve erge balarna bir felaket gelir."
15
Agatha Christie
lgilenmitim. "Dorusu byle bir ey benim aklma gelmezdi," diye itiraf ettim. Sonra da sordum. "Ya dieri?"
"Mss Adams m?"
Bir an o masaya bakt.
"E? Onun hakknda ne sylememi istiyorsun?" Glmsyordu.
"Onun sende ne gibi bir izlenim braktn anlamak istiyorum."
"Mon cher, bu gece falclk m yapacam? Herkesin avucuna bakp geleceklerini mi syleyeceim?"
"Bu ii birok kiiden daha iyi yapabilirsin," diye cevap verdim.
"Bana ok gveniyorsun, Hastings. Dorusu bu bana ok dokunuyor. Her insann karanlk bir yn olduunu
bilmiyor musun? Hepimizin iinde birbirine zt ihtiraslar, arzular ve yetenekler var. nsan biri hakknda hkm
veriyor. Sonra da yzde doksan yanlyor."
Gldm. "Hercule Poirot yanlmaz."
"Hercule Poirot bile yanlabilir... Senin, benim kendimi pek beendiimi sk sk dndn biliyorum. Ama
bana inan. Aslnda ben ok alakgnll bir insanm."
Bir kahkaha attm. "Sen mi alakgnllsn?"
"Tabii. Yalnz... bymla bir hayli gururlandm itiraf edeyim. Londra'da benimkine benzer bir byk, henz
gremedim."
Alayc ses tonuyla, "Bu bakmdan emin olabilirsin," dedim. "Grecein de yok. Demek Carlotta Adams
hakkndaki fikrini sylemeye cesaret edemeyeceksin?"
Poirot bam sallad. "O bir sanat... Bu da onu tanmlamaya yeter sanrm."
"Herhalde onun da tehlikelerle kar karya olduunu sanmyorsun."
Poirot ciddi bir tavrla cevap verdi. "Hepimiz her an tehlikelerle kar karyayz. Felaket belki zerimize
saldrmak iin ke-
16
Lor d Edgware,i Kim ldrd';
de bekliyor. Soruna gelince, bence Miss Adams byk baarya ulaacak. ok zeki. Bu da bir insann
baarya ulamasna yardm edecek. Ama her zaman bir tehlike ihtimali de yok deil. Bunu, deminden beri
tehlikeden sz ettiimiz iin sylyorum."
"Yani?"
"Para hrs... Para hrs onun gibi bir kadnn yoldan kmasna neden olabilir."
"Bu hepimiz iin de geerli," dedim.
"Doru... Ama hi olmazsa sen ve ben bu iin tehlikesini grebiliriz. yi ve kt yanlarn tartarz. Gelgeldim
eer paray seviyorsan, ondan baka hibir eyi gremezsin. Dier ayrntlar glgede kalr."
Onun bu ciddi haline gldm. "ingeneler Kraliesi Esmeral-da bugn tam formunda," diye takldm.
Poirot bu akama aldrmad bile. "Kii psikolojisi ok ilgi ekicidir. Cinayetle ilgilenen bir insan, ister istemez
psikolojiye de merak sarar. Bir psikoloji uzmanm ldrme hareketi deil de, bunun arkasndaki gizli olan
eyler eker. Anlyor musun, Hastings?"
"Gayet iyi anlyorum."
"Seninle gizli bir olaya kartmz zaman beni daima harekele geirmeye zorlarsn, Hastings. Ayak izlerini
lmemi, sigara kllerini incelememi, yere yzkoyun yatarak etrafa bakmam istersin. nsan koltuuna
dayanarak gzlerini kapatt zaman meseleyi zmeye daha yaklar. te sen bunu anlamyorsun. nsan
byle anlarda aklnn gzleriyle grr."
"Ben grmyorum," diye mrldandm. "Ben koltuumda arkama yaslandm zaman bir tek ey oluyor.
Sadece bir tek ey."
Poirot, "Evet," dedi. "Bunu fark ettim. ok garip. Oysa o anda insann delice bir hzla almas gerekiyor,
tamamen arlamas deil. nsann akln altrmas onu canlandrr. Kk gri hcreleri altrmak bir
kafa keyfidir. Ancak hcreler insan o manevi sislen kurtarr..."
17 F:2
Agatha Christie
Poirot kk gri hcrelerinden sz ettii zaman hemen dikkatim dalverir. nk bu szleri daha nce de o
kadar ok duydum ki... Bu kez de gzlerim yanmzdaki masada oturan drt kiiye doru kayd. Poirot'nun
monologu sona erdii zaman glerek, "Bir hayran kazandn, Poirot," dedim. "Gzel Lady Edgware gzlerini
senden ayramyor."
"Herhalde ona kim olduumu sylediler." Poirot alakgnll bir tavr taknmaya altysa da baaramad.
"Sanrm bunun nedeni u nl byklarn. Kadn byklarnn gzelliine hayran oldu."
Poirot yavaa byn okad. "Dorusu benimki gibisi bulunmaz. Ah, dostum, dorusu 'di fras' adn
verdiin byn korkun bir ey. Doann cmertliine bile engel olmak bu. Rica ederim, u byn dzelt."
Poirot'nun ricasna aldrmadm. "Bak, bak. Lady Edgvvare kalkyor. Galiba gelip bizimle konuacak. Bryan
Martin itiraz ediyor ama aldrd yok."
Gerekten de Jane Wilkinson azametli bir tavrla yerinden kalkarak bizim masaya geldi. Poirot ayaa
frlayarak bir reverans yapt. Tabii ben de kalktm.
Gen kadn, o tatl ve bouk sesiyle, "Siz Msy Hercule Po-irot'sunuz, deil mi?" diye sordu.
"Evet, madam. Emrinizdeyim."
"Msy Poirot, sizinle konumak istiyorum."
"Emredersiniz, madam. Oturmaz msnz?"
"Hayr, hayr, burada olmaz. Sizinle zel olarak konumalym. Hemen yukarya, daireme kalm."
O srada Bryan Martin de gen kadnn yanna gelmiti. ekingen bir tavrla glmsedi. "Biraz beklemelisin,
Jane. Yemein ortasndayz. Msy Poirot da yle."
Ne var ki, Jane Wilkinson istediinden yle kolay kolay vazgeecek bir kadn deildi. "Bu o kadar nemli mi,
Bryan? Yemei
Lor d EdgvareH Kim ldrd?
daireye yollasnlar. Sen garsonlara syle, olur mu? Ha, Bryan..." Dnp yrd.
Gen adam, kadnn peinden gitti. Jane Wilkinson'n ondan bir ey yapmasn istedii, ama Bryan Martin'in
bunu yapmak istemedii belliydi. Kalarn atarak ban sallad. Jane Wilkinson daha da srarla konutu.
Sonunda Bryan raz olduunu belirtmek ster gibi omuzlarn silkti. Aktris, gen adamla konuurken bir iki ez
Carlotta Adams'a doru bakmt. Acaba szleri Amerikal kamla m ilgili, diye dndm.
Jane ise istediini yaptrdna ok memnun olmutu. Neeyle anmza geldi. Gz kamatrc bir
glmseyile hem Poirot'ya em de bana bakt. "Hemen yukar kalm." Bu teklifini kabul etek
istemeyeceimiz ihtimali aklna bile gelmemiti. Hi zr dilemeden bizi dar kard.
Asansre giderken, "ok anslym, Msy Poirot," diyerek glmsedi. "Bu akam burada size rastladm.
Her eyin hep istediim gibi olmas ne gzel! Orada oturmu ne yapacam dnyordum. Birdenbire
bam kaldrdm. Bir de ne greyim? Siz yandaki masada oturmuyor musunuz? O zaman kendi kendime,
Msy Poirot bana ne yapmam gerektiini syleyecektir, dedim." Asansr grevlisine dnd. "kinci kat."
Poirot, "Eer size yardm edebilirsem..." diye balad. "Bundan eminim. Sizin dnyann en iyi insan
olduunuzu duydum. Beni birinin bu iinden klmaz durumdan kurtarmas gerekiyor. Bu ii de ancak siz
yapabilirsiniz."
kinci katta asansrden ktk. Gen kadnn pei sra koridorda ilerledik. Kaplardan birinin nnde durdu,
sonra da bizi Sa-voy'un en lks dairelerinden birine soktu.
Beyaz krk etoln bir sandalyeye, parlak talarla ssl gece antasn da masaya brakarak bir sandalyeye
ken aktris, "Msy l'oirot," diye bard. "Bir aresini bulup kocamdan kurtulmalym."
18
19
Agatha Christie
Blm 2
Akam Yemei
Poirot bir anlk aknlk yaadktan sonra kendini toplad. Gzlerinde muzipe bir prltyla, "Ama, madam,"
dedi. "Kadnlar kocalarndan kurtarmak benim uzmanlk alanma girmiyor."
"Bunu biliyorum, tabii."
"Sizin bir avukata ihtiyacnz var."
"te bunda yanlyorsunuz. Avukatlardan skldm. Drst avukatlar da, drst olmayanlarn da tuttum.
Ama bana hibirinin yarar olmad. Avukatlar kanunlardan baka bir eyden anlamyorlar."
"Ve benim anladm sanyorsunuz yle mi?"
"Sizin gibi birinin daha dnyada bulunmadn biliyorum."
"Madam, ben akllym ya da deilim. Aslnda akllym. Alakgnll rol yapmann bir anlam yok. Yalnz bu
kk iiniz bana gre deil."
"te bunu anlamyorum. Neden? Bu da bir sorun."
"Ah!... Bir sorun!..."
Jane Wilkinson, "stelik zor bir sorun," diye devam etti. "Sizin zorluklardan kaacak bir insan olduunuzu da
sanmyorum."
"Anlaynzdan dolay sizi tebrik ederim, madam. Ama ne olursa olsun ben boanma davalar iin aratrma
yapmam. Hi de ho bir durum deildir."
20
Lord Eclgvare'i Kim ldrd?
"Dostum, ben sizden kocam izlemenizi istemiyorum ki. Zaten bunun hibir yarar olmaz. Ben sadece onu
bamdan atmak istiyorum. Bana bunu nasl yapabileceimi syleyeceinizden eminim."
Poirot cevap vermeden nce bir an dnd. Tekrar konumaya balad zaman sesinin tonu deimiti.
"Bana nce unu syleyin: Neden Lord Edgvvare'i 'banzdan atmay' bu kadar istiyorsunuz?"
Gen kadm tereddtsz cevap verdi. Hi ekinmeden konuuyordu. "Neden olacak? Tekrar evlenmek
istiyorum da ondan. Bundan baka ne sebep olabilir?" ri mavi gzlerini masumca amt.
"Herhalde kocanzdan kolaylkla boanabilirsiniz?" "Siz, benim kocam tanmyorsunuz, Msy Poirot. O...
O..." Hafife titredi. "Nasl anlataym bilmiyorum... Tuhaf bir adamdr. Baka insanlara benzemez." Bir sre
durdu, sonra devam etti. "Onun hi kimseyle evlenmemesi gerekirdi aslnda. Ben neden sz ettiimi
biliyorum. Ama onu anlatmam imknsz. Garip bir insan... Belki biliyorsunuz, ilk kars onu brakp kam.
stelik geride aylk bir ocuk da brakm. Lord Edgvvare, onu hibir zaman bozamam, zavall kadn da
yurtdnda bir yerde strap iinde lm. Daha sonra Lord Edgvvare, benimle evlendi. Bu evlilie daya
namadm. ok korkuyordum. Kocam brakarak Amerika'ya dndm. Onu boamam iin elimde delil yok.
Ona, beni boamas iin frsat verdim ama buna aldrmad. O... bir eit fanatik." "Baz Amerikan
eyaletlerinde kolayca boanlyor, madam." "Bunun bana bir yarar olmaz ki. nk ben ngiltere'de otu- a
cam."
"Demek ngiltere'de oturmak istiyorsunuz?"
"Evet."
"Evlenmek istediin adam kim?"
"Btn sorun da bu ya. Merton dkyle evleneceim."
21
Agatha Chriitit
rkildim. O ana kadar ka gen kzn anni il M> C O n dk y znden dkrkhna uramt. Hibiri de
klZini Onunll < Vendr-meyi baaramamt. Merton dk adeta bil rahip hayati sren, koyu Katolik gen bir
adamd. Zorba bir kadn olan U M U il djesin sznden kamad sylenirdi. ok ciddi bil hayal lIyor,
sadelikten holanyordu. Kadnlara pek aldrmad da Iddil edilmekteydi.
Jane romantik bir tavrla, "Onun iin ildinyorum," diye mrldand. "imdiye kadar tandm erkeklere hi
benzemiyor, Morton atosu ise ahane bir yer. Bizim ilikimi/, ok loalik. Mer-ton dk o kadar yakkl
ki. Hayal kurmaya inci akl bil rahibe benziyor." Durdu. "Evlendiim zaman sahneden ekileceim. Artk
nedense sanatm beni ilgilendirmiyor."
Poirot alayc bir tavrla mrldand. "Ve imdiki durumda I od Edgware bu romantik hayallere engel oluyor."
"Evet. Bu yzden de neredeyse ldracam." Dnceli bir tavrla arkasna yasland. "Chicago'da olsaydm,
onu kolaylkla ortadan kaldrrdm. Ama burada gangster olmad kesin."
Poirot glmsedi. "Biz burada her insann yaamaya hakk olduunu dnyoruz."
"Orasn bilmem. Herhalde baz politikaclarnz ortadan kal-drlsayd ok daha iyi olurdu... Sonra Lord
Edgware hakknda bildiklerimi dnyorum da, onun bu lke iin bir kayp olmayacan anlyorum.
Tersine... Tabii sizden onu ldrmenizi istemiyorum, Msy Poirot."
"Teekkr ederim, madam."
"Lord Edgvvare'le zekice konuabileceinizi dnmtm. Onu boanmaya raz edebilirsiniz. Bunu
yapabileceinizden eminim."
"Benim ikna yeteneimi gznzde bytmsnz, madam."
"Oh!... Mutlaka bir eyler bulursunuz, Msy Poirot." ne doru eildi. Mavi gzlerini yine iri iri amt.
"Benim mutlu ol-
22
Lord Edgware'i Kim ldrd?
mam istersiniz, deil mi?" Sesi alak yumuak ve nefis ekilde batan karcyd.
Poirot ihtiyatl bir ekilde, "Ben herkesin mutlu olmasn isterim," dedi.
"Ama ben herkesi dnmyorum. Benim dndm sadece kendim."
"Daima byle yaptnzdan eminim, madam." Poirot glm-syordu.
"Benim bencil olduumu mu dnyorsunuz?"
"Ben yle bir ey sylemedim, madam."
"Dorusu bencilim. Ama anlayacanz mutsuz olmak istemiyorum. Hatta bu durum rol yapmam bile
etkiliyor. Lord Edgware, benden boanmaya raz olmadka ya da lmedike bu mutsuzluktan
kurtulamayacam." Dnceli bir tavrla devam etti. "Tabii lmesi daha iyi olurdu. Yani bylece ondan
btnyle kurtulduumdan emin olurdum." Poirot'nun kendisine hak vermesini istermi gibi ona bakt. "Bana
yardm edeceksiniz, deil mi, Msy Poirot?" Ayaa kalkarak beyaz krk etoln ald. Gzlerini de
yalvarrm gibi arkadama dikmiti. Dardaki koridordan sesler geldi. Kap aralkt. Jane Wilkinson, "Eer
yardm etmezseniz..." diye mrldand.
"Evet, madam."
Gen kadn bir kahkaha att. "Bir taksi arrm. Ve eve gidip I ,ord Edgware'i temizlerim."
Glerek yandaki kapdan kt. Ayn anda Bryan Martin de ( aiotta Adams ve yanndaki kavalyesiyle ieri
giriyordu. Pelerinde de daha nce Jane'in masasnda yemek yiyen iki kii vard. Onlarla tantrlrken
adlarnn Bay ve Bayan Widburn olduunu -c ndim.
Bryan, "Merhaba," dedi. "Jane nerede? Ona verdii ii baardm sylemek istiyorum."
23
Agatha Christie
Jane yatak odasnn kapsnda belirdi. Bir elinde ruj vard. "Onu da ardn m? Miss Adams oyununuza
hayran oldum. Bu yzden sizinle tanmak istedim. Gelin, ben makyajm tazelerken benimle konuun.
Suratmn berbat halde olduunun farkndaym."
Carlotta Adams bu daveti kabul etti. Bryan Martin ise bir koltua kt.
"E, Msy Poirot? yi yakalandnz. Jane, sizi kendi adna savamanz iin kandrabildi mi bari? Hemen raz
olun da bitsin gitsin. nk sonunda nasl olsa onun istediini yapacaksnz. Jane hayr szcnn
anlamn bilmez."
"Belki imdiye kadar bu sz hi duymad."
Bryan Martin koltukta arkasna yaslanarak sigarasnn dumanlarn tavana doru fledi. "Jane ilgi ekici bir
tiptir. Yasaktan anlamaz. Ahlak kurallarn hie sayar. Onun ahlaksz olduunu sylemiyorum. Ahlaksz
deildir. Belki de onu ancak ahlak kurallarnn stndedir, diye tanmlayabileceim. Hayatta bir tek eyi
grr: Jane'in istediklerini." Gld. "Bence Jane birini neeyle ldrr. Kendisini yakalayp bu cinayetinden
dolay asmak istedikleri zamanda fena halde krlr. in kts kolaylkla da yakalanr. Kafas hi almaz.
Herhalde cinayet ilemeye karar verince, bir taksiye biner. Kurbannn evine giderek uaa kendi adn verir.
Sonra da ieriye girip adam vurur."
Poirot mrldand. "Neden byle dndnz merak ettim."
"Efendim?"
"Kendisini iyi tanr msnz, msy?"
"Tandm sanyorum." Tekrar gld. Bana bu glnde hafif bir ac varm gibi geldi. Sonra dierlerine
sordu. "Siz de ayn fikirde deil misiniz?"
Bayan Widburn ban sallad. "Evet. Jane bencildir. Ama bence bir aktrisin de bencil olmas gerek. Yani...
kiiliini ifade edebilmek istiyorsa..."
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Poirot sesini karmad. Gzlerini Bryan Martin'e dikmiti. Yznde anlayamadm, dnceli bir ifade vard.
Ayn anda Jane ieri girdi. Carlotta Adams peinden geliyordu. Herhalde Jane makyajn tazelemiti, ama
yz bana yine ayn grnd. Hibir ek yaplmayacak kadar gzeldi bu yz.
Yemek bir hayli neeli getiyse de, bana anlayamadm baz gizli akntlar varm gibi geldi. Jane
Wilkinson'm byle ince ruhlu olmadn biliyordum. Onun bir anda sadece bir tek eyi grebilen bir kadn
olduu belliydi. Poirot'yla konumak istemi, bunu da yapmt. Herhalde Carlotta Adams' yemee
armasna anlk bir merak neden olmutu. Kendi zekice taklidi ocuksu bir neeyle houna gitmiti.
Hayr, hissettiim gizli akntlarn Jane Wilkinson'la bir ilgisi yoktu. O halde bunlar hangi taraftan geliyordu?
Konuklar dikkatle szdm. Bryan Martin pek de normal dav-ranmyordu. Ama kendi kendime, bu da film
yldznn bir zellii olabilir, dedim. Barole alan ve ikinci planda kalmak istemeyen, kendini beenmi bir
adamn abartl tavrlar.
Carlotta Adams gayet normal davranyordu. Tatl, hafif bir sesi olan, sessiz bir kzd. Ona dikkatle baktm.
Gerekten yle dikkati ekecek bir yan yoktu. Yumuak koyu renk salar, adeta renksiz saylacak uuk
mavi gzleri, beyaz bir teni ve hassas ifadeli bir az vard. Ona deiik bir yerde, baka kyafette
rastlasaydmz, herhalde tanyamazdnz.
Jane'in kendisini vmesinden holanm gibiydi. Her kadm holanr, diye dnrken bir eyi fark ettim. Ve o
zaman pek acele karar vermi olduumu anladm.
Carlotta Adams o srada Poirot'yla konuan Jane'e bakyordu. Gzleriyle aktrisi lp bimekteydi sanki.
Bana baklarnda dmanca bir eyler varm gibi geldi. Belki iniliyordum... Belki de bu bir oyuncunun
kendisinden ok daha nl aktrise kar duyduu mesleki kskanlkt.
24
25
Agatha Christie
Dier misafire baktm. Bay Widburn cesede benzeyen, uzun boylu bir adamd. \Vidburn ise sarn,
tombul, geveze bir kadnd. Tiyatro dahil sanatn tm dallarna merakl, zengin insanlar olduklar
anlalyordu. Sanatn dnda baka hibir konuyla ilgilenmedikleri belli oluyordu. Uzun sredir ngiltere'den
uzak kaldndan sanat olaylar hakknda fazla bilgim olmad anlalnca, Bayan Widburn tombul srtn
bana dnd ve btn gece varlm unuttu.
Dier misafirse, Carlotta Adams'la gelen yuvarlak, neeli yzl, esmer genti. Daha banda onun pek de
ayk olmadndan kukulanmtm. O ampanya kadehlerini devirdike, bu kukum daha da glendi. Bir
eye ok zld, kendisine hakszlk edildiini dnd belliydi. Balarda skntl bir sessizlik iinde
oturdu. Yemein sonlarna doru benimle konumaya balad. Anlalan beni kendine yakn bulmutu.
"Olamaz," dedi. "Aziz dostum, byle bir ey yaplamaz... Yani, sana soruyorum..."
Konuurken dilinin dolanmasna kelimelerin yarsn yutmasna aldrmadm. Yani bir kz karrsn... Sonra
burunlarn sokmalar... Her eyi altst etmeleri... Oysa kza kt bir ey de sylemedim. O byle bir insan
deil. Priten babalar... Amerika'ya Maylo-wer gemisiyle ilk giden ngilizler gibi. Dzgn kzlar... Yani unu
demek istiyorum... Ne sylyordum?"
Yavaa, "Karlatnz glkleri," diye anmsattm.
"Tanrm! Ben bu i iin terzimden bor aldm. Terzim ok iyi bir adamdr. Yllardr ona borcum var. Bu
yzden aramzda adeta bir ba olutu. Ba nemlidir, deil mi, aziz dostum? rnein... sen ve ben. Sen ve
ben... Gerekten, sen kimsin?"
"Adm Hastings."
"Gerekten mi? Ben de senin Spencer Jones adnda bir arkada olduuna yemin edebilirdim. Sevgili
Spencer Jones. Yarlarda ona rastlayp be sterlin bor aldm. Yani unu demek istiyorum...
Lord Edgtvare'i Kim ldrd?
nsanlar birbirlerine ok benziyorlar... Eer inli olsaydk, bizi kesinlikle ayrt edemezlerdi."
zntl bir ekilde ban sallad. Sonra da birdenbire neelenerek, biraz daha ampanya iti.
"Neyse... Hi olmazsa zenci deilim."
Bu dnce kendisini o kadar sevindirdi ki, benimle daha iyimser bir tavrla konumaya balad.
"Her eye iyi tarafndan bakmal dostum. yi tarafndan. Ben de ileride... yetmi yanda filan ok zengin
olacam. Yani amcam ldnde. O zaman terzimin borcunu da derim."
Bu dnce mutlu bir ekilde glmsemesine neden oldu.
Bu gen adamn yine de insann houna giden bir yan vard. Kk, ince by yuvarlak yznde pek garip
duruyordu.
Carlotta Adams'n gzlerini ona dikmi olduunu fark ettim. Gen kadn, onu dikkatlice szdkten sonra
ayaa kalkt. Ve yemek de bylece sona erdi.
Jane, "Geldiiniz iin teekkr ederim," dedi. "Ben iimden geldii gibi hareket etmeye baylrm. Ya siz?"
Miss Adams, "Korkarm ben bir ey yapmadan nce uzun uzun dnrm," diye cevap verdi. "Bylece
sonradan piman olmam." Tavrnda hoa gitmeyecek bir ey vard.
Jane gld. "Aldnz sonulardan byle hareket etmekle ok iyi yaptnz anlalyor. Dorusu imdiye dek
bu geceki temsilini/deki gibi elenmedim."
Amerikal kadnn yz hatlar yumuad. "Teekkr ederim. Unu bana sylemenizi ok takdir ediyorum.
Anlayacanz cesa-1 1 1 lendirilmeye ihtiyacm var. Hepimizin de yle ya."
Siyah bykl gen, "Carlotta," dedi. "Haydi Jane Yenge'nin elini skp yemek iin teekkr et. Ondan sonra da
kp gidelim." (len adamn bir yere arpmadan kapdan kmas mucizeden ba-K . bir ey deildi. Carlotta
da abucak onun pei sra gitti.
26
27
Agatha Chvistie
Jane mrldand. "Biraz nce buraya gelip bana 'Jane Yenge,' diyen de kimdi? Onu daha nce fark
etmemitim."
Bayan Wilburn atld. "Sen, ona aldrma, Jane ekerim. Aslnda ok zeki bir ocuktu. imdi u haline bak.
nsan adeta gzlerine inanamyor. Byle yetenekli ocuklarn sonradan bu tip durumlara dmelerine ok
zlyorum. Neyse... Artk gitmemiz gerekiyor."
Karkoca Widburnlar Bryan Martin'i de alarak kp gittiler.
Jane, "E, Msy Poirot?" dedi.
Arkadam gen kadna glmsedi. "E... Lady Edgvvare?"
"Aman sakn beni bu isimle armayn. Brakn onu unutaym! Dorusu Avrupa'nn en kat yrekli insan
sizsiniz, Msy Poirot."
"Hayr, hayr. Hi de kat yrekli deilim." Poirot'nun ampanyay biraz fazla kardndan emindim.
"O halde gidip kocam greceksiniz. Ona istediimi yaptracaksnz."
Poirot ihtiyatl bir tavrla sz verdi. "Gidip onu greceim."
"Eer teklifinizi reddederse, ki byle yapacandan eminim... o zaman zekice bir plan hazrlarsnz, yle deil
mi? Sizin ngiltere'nin en akll adam olduunuzu sylyorlar. Msy Poirot."
"Madam kat yrekli olduumu sylerken Avrupa'dan sz ettiniz. Oysa i zekya gelince sadece ngiltere'yle
snrl kaldnz."
"Eer bu ii yaparsanz o zaman, 'btn dnyann' derim."
Poirot elini kaldrd. "Madam, size hibir ey iin sz vermiyorum. Psikolojiye merakm yznden kocanzla
grmeye alacam."
"Ona istediiniz kadar psikanaliz yapn. Belki bu Lord Edg-ware'e iyi gelir. Ama bu ii... hatrm iin
yapmalsnz. Akm mutlulukla sonulanmal, Msy Poirot."
Hayale dalm gibi hlyal baklarla devam etti. "Tekrar evlenince yer yerinden oynayacak," dedi."
Lord Edgrare'i Kim ldrd?
Blm 3
Altn Dili Adam
Birka gn sonra kahvalt masasna otururken Poirot am olduu bir mektubu bana doru att.
"E, dostum buna ne dersin?"
Mektup Lord Edgware'den geliyordu. Adam resmi dille ertesi gn saat on birde Poirot'yu beklediini
yazyordu.
ok ardm itiraf etmeliyim. Poirot'nun Jane Wilkinson'a I szleri ampanyann tesiriyle sylediini,
szn yerine getirmek iin bir ey yapmayacan sanyordum.
ok zeki olan Poirot ne dndm hemen anlad tabii. ( tzlerinde muzip bir prlt belirdi.
"Hayr, dostum. Bunun tek nedeni ampanya deildi."
"Ben yle demek istemedim..."
"Evet, evet. Zavall ihtiyarck, yemekte neelenip yapmayaca eyler iin sz verdi, diye dndn. Ama
dostun Hercule Pon ol'un verdii szler kutsaldr."
Son szleri kurumlu bir edayla syledi. Ben de telala, "Tabii, tabii, biliyorum," dedim. "Ama belki muhakeme
yetenein... ikinin etkisiyle biraz nasl syleyeceim... belki biraz sarslmtr."
"ki benim kafam etkilemez, Hastings. ampanyalarn en iyisi, Ldnlarm en altn sals, en cazibelisi...
hibir ey, hibir ey
28
29
Agatha Christie
Hercule Poirot'nun kafasn etkileyemez. Hayr, dostum, sadece bu konu beni ilgilendiriyor."
"Jane Wilkinson'n ak maceras m?"
"Tam anlamyla o deil. Onun ak maceras dediin ey sradan bir olay. ok gzel bir kadnn ykselmek
iin att bir adm. Merton dknn soyluluk unvan ve byk serveti olmasayd, onun hayalperest bir rahibe
benzemesi Jane'i hi ilgilendirmezdi. Hayr Hastings, beni iin psikolojik yan ilgilendiriyor. Lord Edg-ware'i
yakndan incelemek ok houma gidecek."
"stlendiin bu ite baarya ulaacan sanyor musun?" "Neden sanmayaym? Herkesin zayf bir yan
vardr. Konuyu psikolojik bir adan inceliyorum, diye verilen bu ii zme kavuturmaktan kanacam
sanma, Hastings. Zekm kullanmak her zaman houma gider."
"Demek yarn on birde Regent Gate'e gideceiz?" diye sordum.
Poirot alayc bir tavrla kalarn kaldrd. "Gideceiz mi dedin?"
"Poirot! Beni burada m brakacaksn? Ama ben seninle her yere gidiyorum."
"Bir cinayet, esrarl bir zehirleme olay, bir suikast... te sen bunlardan holanrsn. Ya byle bir ziyaret?"
Kararl bir tavrla szn kestim. "Baka sz istemem. Ben de geliyorum."
Poirot yavaa gld. Tam o srada bir misafirin geldiini haber verdiler.
aknlk iinde onun Bryan Martin olduunu grdk. Aktr, gndz nda daha yal duruyordu. Yine de
yakklyd. Ama biraz ypranm bir yakkllkt onunki. Birdenbire aklma onun uyuturucu maddeler
alabilecei geldi. O sinirli hali de byle bir eyin sz konusu olabileceini ortaya koyuyordu.
Lord Edg\rare,i Kini ldrd?
Aktr neeli bir sesle, "Gnaydn, Msy Poirot," dedi. "Yzba Hastings'le normal bir saatte kahvalt
ettiinizi memnuniyetle gryorum. Herhalde u ara ok megulsnz?"
Poirot, ona dosta glmsedi.
"Hayr. u anda yle pek nemli bir iim yok."
Bryan gld. "Yapmayn, canm. Scotland Yard sizi armad m? Kraliyet ailesi iin nazik bir sorunu
incelemiyor musunuz? Dorusu buna inanamam."
Poirot bir kahkaha att. "Siz gereklerle hayalleri birbirine kartryorsunuz, dostum. u anda isizim. Ama
neyse, henz bakalarndan bor isteyecek duruma da dmedim."
Bryan yine gld. "yleyse ansm var. Benim bir iimle ilgilenmenizi istiyorum."
Poirot, gen adam dnceli bir tavrla szd.
"Halletmemi istediiniz bir sorun mu var?"
"Durum yle... Hem var hem yok."
Bu kez sinirli bir tavrla gld. Hl onu dnceli baklarla szmekte olan Poirot, gen adama oturmasn
iaret etti. Gen adam, Belikal dedektifin yanndaki bir sandalyeye yerleti.
Poirot, "imdi anlatn bakalm," dedi.
Bryan Martin hl sze balamakta glk ekiyordu. "stememe ramen size btn meseleyi
anlatamayacam." Tereddt elti. "Anlayacanz her ey Amerika'da balad."
"Amerika'da m? Sonra?"
"Basit bir olay dikkatimi buna ekti. Trenle seyahat ediyordum, bir adam dikkatimi ekti. Ufak tefek, irkin
gzlkl ve altn dili biriydi."
"Ah! Altn dili ha?"
"Evet. te meselenin can alc noktas da bu."
Poirot ban birka kez sallad. "Anlamaya balyorum. De-v.n edin."
30
31
Agatha Christie
"Dediim gibi adam u ynden dikkatimi ekti. O srada New York'a gidiyordum. Alt ay sonra Los
Angeles'taydm. O adamla tekrar karlatm. Bir ay sonra Seattle'a uramam gerekti. Tekrar o yabancy
grdm. Bu kez sakal brakmt." "ok garip..."
"yle deil mi? Tabii o srada adamn benimle bir ilgisi olaca aklma gelmedi. Ama yabancy Chicago'da
sakalsz, tekrar Los Angeles'ta bykl bir serseri klnda grnce phelenmeye baladm."
"Tabii."
"Durum biraz garipti ama artk adamn peimde dolat da anlalyordu." "Evet..."
"Deil mi? Ondan sonra emin olmaya altm. Nereye gidersem gideyim, glgem deiik bir klkta orada
beliriyordu. Neyse ki, o altn dii sayesinde onu hemen tanyordum." "Hah, iyi ki, altn dii varm."
"Gerekten yle."
"zr dilerim, ama Bay Martin, onunla hi konumadnz m? Sizi srarla izlemesinin nedenini sormadnz
m?"
"Hayr, sormadm." Aktr tereddt etti. "Bir, iki niyetlendim-se de, sonra vazgetim. Adamn daha ihtiyatla
hareket etmesine neden olacam, buna karlk hibir ey renemeyeceimi dndm. Herhalde
glgemi kefettiimi anlar anlamaz, onlar peime bakasn takacaklard. stelik onu tamyamayacaktm da."
"Tabii ki kii altn dii bulunmayan biri olabilirdi." "Evet,"
"Bay Martin imdi konuurken 'onlar' dediniz. Bu onlar kimler?"
"Bu szc geliigzel setim. Bana geride bilinmeyen birileri varm gibi geliyor..."
32
Lord Edgware,i Kim ldrd?
"Byle dnmenizin belirli bir nedeni var m?"
"Yok."
"Sizi kimlerin, neden izlettiini biliyor musunuz?"
"Bilmiyorum... Ama bir phem var. Tabii bu sadece bir tahmin. Londra'da iki yl nce olan bir olayla ilgili bu.
ok basitti. Bunu hep dndm, anlamaya altm. Kendi kendime aklayamadm iin bu izlenme iinin
onunla bir ilgisi olabileceini dnyorum... Yalnz..." Bryan Martin skntl bir ekilde kmldand. "Size olay
hakknda fazla bilgi veremeyeceim. Yani imdi, u anda. Ama bir, iki gn sonra bunu yapabileceimi
sanyorum... nk... bu olay bir kzla ilgili."
"Ah, anlyorum. Bir ngiliz kzyla."
"Evet. Bir bakma... neden sordunuz?"
"Basit. in iyzn bugn syleyemiyorsunuz, ama bir, iki gne kadar aklayacanz sanyorsunuz. O
halde kz ngiltere'de. zlendiiniz srada da herhalde yine ngiltere'deydi. nk Amerika'da olsayd, hemen
onu bulup bu durumu sorardnz. yleyse bu kz hi olmazsa on sekiz aydan beri ngiltere'de. Onun iin de
ngiliz, olmas ihtimali kuvvetli. Nasl?"
"Harika. imdi bana syleyin, Msy Poirot. Kzdan izin alrn, bu ii halleder misiniz?"
Ksa bir sessizlik oldu. Poirot bir eyler dnyordu. Sonuna, "Neden kza gitmeden nce bana geldiniz?"
diye sordu.
"ey... dndm ki..." Aktr duraksad. "Ona sizin bu sorunu allcdcceinizi sylemek, bylece kendisini
ikna etmek istiyorum... Yani ii siz soruturursanz, gazetelere yansmaz deil mi?"
"Ne demek istiyorsunuz?"
"Eer bir cinayet ilenmise..."
"Yok canm! Bunun yle eylerle ilgisi yok."
"Bilmiyorsunuz ki. Olabilir."
33 F:3
Agatia Christie
"Ama onun... bizim iin elinizden geleni yaparsnz deil mi?"
"Tabii."
Poirot ksa bir sessizlikten sonra sordu. "Peinize taklan adam
ka yandayd?"
"Genti. Otuz yalarnda kadar."
Poirot, "Ah," dedi. "te bu ilgin. Gerekten olay daha ilgi ekici bir hale sokuyor."
aknlk iinde ona baktm. Bryan Martin de yle. Bu szlerinden bir ey anlayamamtk. Aktr, "Belki
adam daha yalyd," diye mrldand. "Ama sanmyorum."
"Hayr, hayr. Yanlmadmzdan eminim Bay Bryan. lgin... ok ilgin..."
Poirot'nun bu garip szlerinden bir anlam karamaymca Bryan ne syleyeceini bilemedi. Ondan sonra
havadan sudan sz etmeye alt. "Geen akamki elenceli bir yemekti. Jane Wilkinson herkese aklna
geleni yaptrmaya alr."
Poirot glmsedi. "O hanm bir anda bir tek eyi grebiliyor."
Martin, "stelik her zaman da istediini yaptryor," dedi. "Bilmiyorum herkes buna nasl dayanyor?"
Poirot'nun gzlerinde bir prlt belirdi. "nsan gzel bir kadnn ok eyine dayanr," diye cevap verdi. "Eer
Jane Wilkinson kocaman burunlu, sar suratl, yal sal bir kadn olsayd ona kimse tahamml edemezdi."
Bryan ban sallad. "Herhalde... Ama bazen ok kzyorum. Buna ramen Jane'e ok balym. Yine de sk
sk onun garip bir insan olduunu dnyorum."
"Aksine bana ok zekiymi gibi geldi."
"Ben, onu kast etmedim. Jane karlarn kollamasn iyi bilir. Bu bakmdan bir hayli kurnazdr. Ben ahlak
bakmndan, demek istiyordum."
Lord Edgware,i Kim ldrd?
" Ah! Ahlak b akmndan."
"Daha dorusu onun ahlak kurallaryla hibir ilgisi yoktur. Jane iin iyi ya da kt, yanl ya da doru diye bir
ey sz konusu deildir."
"Geen akam da byle bir ey sylediinizi hatrlyorum."
"Biraz nce cinayetten, su ilemekten sz ediyorduk..."
"Evet, dostum?"
"Dorusu Jane cinayet ilerse hi armam."
Poirot, "Onu iyi tanmanz gerekir," dedi. "Ne de olsa birok mde birlikte oynadnz deil mi?"
"Evet. Jane'in bilmediim taraf yok sanyorum. Bence o akl-a koyarsa bir insan kolaylkla ldrebilir."
"Demek abuk fkeleniyor. yle mi?"
"Yok, aksine soukkanldr. Ama biri kendisine engel olmaya kalkarsa, hi dnmeden onu ortadan
kaldrverir. Ahlak bakmndan kimse de onu sulu bulamaz. nk o Jane Wilkinson'n ilerine burnunu
sokanlarn ldrlmesinin doru olacana inanr."
Birdenbire sesi tatszlamt. Acaba neyi hatrlad, diye dndm.
"Demek onun kolaylkla cinayet ileyeceinden eminsiniz?" Poirot dikkatle gen adama bakyordu.
Bryan derin bir nefes ald. "Emin olun, inanyorum. Belki ok gemeden bu szlerimi hatrlarsnz... nk
ben, onu iyi tanrm. Kadn sanki sabah ayn iiyormu gibi kolaylkla adam ldrebilir. Bu szlerimde ok
ciddiyim, Msy Poirot." Ayaa kalkmt.
Poirot yavaa mrldand. "Evet. Ciddi olduunuzu gryo-m."
Bryan tekrarlad. "Ben, onu iyi tanrm." Bir an kalarn ata-lak durdu. Sonra deiik bir sesle, "Bu szn
ettiimiz konuya Dince," dedi. "Size bir, iki gne kadar haber veririm. Bu sorunu hllledeceksiniz deil mi?"
34
35
Agatha Christie
Poirot cevap vermeden nce ona uzun uzun bakt. "Evet, halledeceim. Bu ii ilgin buluyorum."
Bu son szleri sylerken garip bir tavr taknmt. Bryan Martinle aa kata indim. Gen adam kapda bana
unlar syledi:
"Adamn ka yanda olduunu neden sordu, yani siz anladnz m? ey otuz yanda olmas neden ilgin?
Hi anlamadm."
"Ben de anlamadm," diye itiraf ettim.
Aktr kar kmaz, arkadama dndm. "Poirot, aktrn peine taklan adamn ya neden o kadar
nemli?"
"Anlamadn m? Hastings dostum." Ban sallayarak gld. Sonra da, "Bu olay nasl buldun?" diye sordu.
"Pek fazla ipucu yok. Onun iin bir ey sylemek g. Eer biraz daha bilgimiz olsayd..."
"Bilgimiz olmamasna ramen, aklna baz eyler gelmiyor mu, dostum?"
Neyse ayn anda telefon ald, Poirot'ya mahcubiyetle aklma hibir ey gelmediini itiraf etmekten
kurtuldum. Uzanp ahizeyi kaldrdm.
Ciddi, berrak bir kadn sesi, "Ben Lord Edgware'in sekreteriyim," dedi. "Lord Edgware, Msy Poirot'la yarn
saat on birde g-remeyecek. Bundan dolay ok zgn. Ani bir sorun kt iin yarn sabah Paris'e
gitmek zorunda. Ama eer uygunsa Msy Po-irot'yu bugn on ikiyi eyrek gee grebilecek."
Poirot'ya durumu anlattm. "Tabii, dostum. Oraya bu sabah gideriz."
Bunu telefona tekrarladm.
O ciddi ses, "Pekl," diye cevap verdi. "Bu sabah on ikiyi ev rek gee."
Telefonu kapatt.
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Blm 4
Konuma
Poirot'la Lord Edgware'in Regent Gate'deki evine vardmzda olduka heyecanlydm. Ben, Poirot gibi
psikolojiye merakl deilimdir, ama Lady Edgvvare'in kocasndan sz ederken syledii birka sz
merakmn uyanmasna neden olmutu.
Ev muhteemdi. Fakat biraz kasvetli bir havas vard.
Pencerelerin dnda iek sakslar gibi sslemeler filan yoktu.
Bize kapy aan uak hi de evin d grnne uymuyordu. Beyaz sal, yal bir adam deildi. mrmde
bu kadar yakkl bir gen grdm hatrlamyorum. Uzun boylu ve sarnd. Bir Hermes ya da Apollon
heykeline kolaylkla modellik edebilirdi. Ama btn yakkllna ramen yine de onda belli belirsiz kadnca
bir hal vard. Sesinin yumuakl da baya sinirime dokundu. Ayrca gen adam, bana son zamanlarda
tanm olduum birini hatrlatyordu. Ancak kim olduunu bir trl bulup karamadm.
"Lord Egdvvare'i grmek istiyoruz."
"Buradan buyurun, efendim."
Uak bizi holden geirerek arkadaki bir kapya gtrd.
Kapy ap o phelerimi uyandran yumuak sesiyle lorda l'. Idiimizi haber verdi. Girdiimiz oda
ktphaneydi. Duvarlar
36
Agatha Christie
boydan boya kitaplarla kaplyd, eyalar koyu renk, ciddi ve zevkliydi. Bizi karlamak iin ayaa kalkan Lord
Edgware'e baktm. Ellili yalarnda, uzun boylu bir adamd. Siyah salar akaklarnda hafife aarmt. nce
bir yz, kmsemeyle bklm dudaklar vard. Huysuz ve d krklna uram bir insan olduunu
anlamak olasyd. Gzlerinde acayip sinsi bir ifade olduunu fark ettim. Lordun tavr ise souk ve resmiydi.
"Msy Hercule Poirot? Yzba Hastings? Ltfen oturun." Koltuklara yerletik. Oda souktu. Pencerelerden
birinden szlen k etraf iyice aydnlatmyor, bu da odann daha souk bir havaya brnmesine neden
oluyordu. Lord Edgware nndeki mektubu eline almt. Poirot'nun yazsn tandm.
"Adnz duydum, Msy Poirot. Tabii duymayan yok." Arkadam bu iltifat karsnda hafife eildi. "Ama
sizin bu konudaki durumunuzu anlayamadm. Beni... karm adna grmek istediinizi yazmsnz." Bu
"karm" szcn adeta zorlukla syleyebilmiti.
Dostum, "Evet," dedi.
"Ben sizin cinayetleri incelediinizi sanyordum, Msy Poirot." "Ben olaylar incelerim, Lord Edgvvare. Tabii
bunlar bazen cinayet olaylar da olabilir."
"yle mi? Peki bu ne olay?" Sesindeki kmseme belirgin bir hal almt artk. Poirot bunu fark etmemi
gibi bir tavr taknd.
"Size Lady Edgvvare adna gelmek erefine eritim. Bildiiniz gibi, Lady Edgvvare boanmak istiyor."
"Bundan haberim var." Lord Edgware'in sesi gayet souktu. "Kendisi sizinle bu konuyu grmemi
istiyordu." "Grlecek bir ey yok." "Demek reddediyorsunuz."
Lord Edgware,i Kini ldrd?
"Reddetmek mi? Ne mnasebet!"
Poirot'nun bu cevab beklemedii belliydi. Onun ardn pek az grdm. Ama bu kez az gln bir
ekilde bir kar ak kald.
"Ne? Ne oluyor? Reddetmiyor musun?"
"aknlnzn nedenini anlayamyorum, Msy Poirot."
"Yani karnz boamaya raz msnz?"
"Tabii razym. Bunu kendisi de ok iyi biliyor. Ona bunu bir mektupla bildirdim."
"Mektupla m bildirdiniz?"
"Evet. Alt ay nce."
"Ama, anlayamyorum. Hibir ey anlayamyorum."
Lord Edgvvare cevap vermedi.
"Prensip olarak boanmann aleyhinde olduunuzu sanyorum."
"Prensiplerimin sizinle bir ilgisi olduunu sanmyorum, Msy Poirot. lk karm boamadm dorudur.
Vicdanm buna el vermedi. kinci evliliimin bir hata olduunu aka itiraf ediyorum. Karm boanmamz
istedii zaman bunu hemen reddettim. Alt ay nce bana mektup yazarak yine srarla boanmamz istedi.
Tekrar evlenmek istediini anladm. Kendisine koca olarak bir film aktrn semiti sanrm. O zamana dek
benim de dncelerim deimiti. Holryvvood'a mektup yazarak bunu kendisine bildirdim. imdi kalkp sizi
bana neden yollad, bilmiyorum. Belki de parayla ilgili bir sorun bu." Bu szleri sylerken dudaklar yine
logryle kvrlmt.
Poirot, "ok garip," diye mrldand. "ok garip... Bu ite anla-nadm bir ey var."
Lord Edgvvare, "Para meselesine gelince..." diye devam etti. Mali konuda anlamay dnmyorum. Karm,
beni isteyerek rk etti. Eer baka biriyle evlenmek istiyorsa, kendisini serbest
38
39
Agatha Christie
brakyorum. Ama benden bir kuru be-almas iin hibir neden yok. Verecek de deilim zaten."
"Lady Edgvvare para istemiyor."
Lord Edgware kalarn kaldrd. "Demek paral bir adamla evleniyor..." Sesi alaycyd.
Poirot, "Anlayamadm bir ey var," diye mrldand. Yznde hayret dolu bir ifade belirmiti. Dnceli bir
ekilde kalarn att. "Lady Edgvvare, size baz avukatlar yolladn syledi."
Lord Edgware yine alayc bir tavrla cevap verdi. "Evet. ngiliz avukatlar, Amerikan avukatlar sonunda
dediim gibi kendisi bana mektup yazd."
"nk daha nce boanma teklifini reddetmitiniz."
"Evet, yle."
"Ama mektubunu alnca fikrinizi deitirdiniz. Bunun sebebi nedir, Lord Edgware?"
Adam sert bir sesle, "Herhalde sebebi o mektup deildi," dedi. "Sadece o srada dncelerim deimiti."
"Ani bir deiiklik olmal."
Lord Edgvvare cevap vermedi.
"Dncelerinizin deimesine hangi zel durumlar neden oldu, Lord Edgvvare?"
"Bu sadece beni ilgilendirir, Msy Poirot. Bu konuya girmek istemiyorum. Ama... beni bayalatrdn
anladm bir ba koparmann doru olduunu dndm syleyebiliriz. Ak konutuum iin zr
dilerim. kinci evliliim bir hatayd."
Poirot yavaa, "Karnz da ayn eyi sylyor," dedi.
"yle mi?" Gzlerinde acayip bir prlt belirip kayboldu. Sonra konumann bittiini belirtmek ister gibi kesin
bir tavrla ayaa kalkt. Biz vedalarken tavrlar biraz daha yumuamt. "Randevu gnm deitirdiim
iin zr dilerim, Msy Poirot. Yarm Paris'e gitmem gerekiyor."
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Rica ederim..."
"Baz sanat eserleri satlyor da... Kk bir bibloyu almak istiyorum. Olaanst bir para. Belki biraz
korkun. Ama ben korkun eylerden holanrm. Daima da holandm. Zevklerim biraz tuhaftr." Garip bir
tavrla gld. Ben de raflardaki kitaplara bakyordum. Bunlarn arasnda Kazanova'nm anlar, Marki d
Sade'la ilgili bir eser ve ortaa ikencelerini anlatan bir kitap vard.
Jane Wilkinson'm kocasndan sz ederken hafife titrediini hatrladm. Kadn o srada rol yapmamt.
Gerekten korkuyordu. Bu IV. Baron Edgvvare George Alfred St. Vincent Marsh ne biim bir adam acaba,
diye dndm.
Lord Edgvvare kibar bir tavrla bizi uurlad. O arada zile de bast. Odadan ktk. Eski Yunan tanrlarna
benzeyen uak bizi holde bekliyordu. Arkamdan ktphanenin kapsn kapatrken ieriye bir gz attm. Az
kalsn hayretle baracaktm.
O kibar, glmseyen yz deimiti. Lord Edgvvare'in dudaklar iyice gerilerek dileri ortaya kmt. Gzleri
mthi bir fke, hatta delice bir gazapla alev alev yanyordu.
Tabii o zaman iki karsnn da Lord Edgvvare'i terk etmi olmalarna hi armadm. Ama adamn o elik gibi
iradesine hayret ettim. O konuma boyunca duygularn kontrol altnda tutmu, souk bir nezaketle
davranmt.
Tam biz sokak kapsna geldiimizde, sadaki odadan bir kz kt. Bizi grnce hafife geriledi.
Siyah sal, beyaz yzl, ince, uzun boylu, gen bir kzd. Koyu I nk gzleriyle bir an bana aknlk iinde
bakt. Sonra da bir glge i'.ita tekrar odaya szlerek kapy kapatt.
Bir dakika sonra sokaktaydk. Poirot bir taksi ararak ofre bizi Savoy Oteli'ne gtrmesini syledi.
Gzlerinde muzip bir prltyla, "E, Hastings," dedi. "Bu konulun umduum gibi gitmedi."
40
41
Agatha Chvistie
"Gerekten yle. Lord Edgware ilgi ekici bir adam."
Ona ktphaneye baktm zaman grdklerimi anlattm. Po-irot dnceli bir tavrla ar ar ban sallad.
"Bence o deliliin snrna gelmi, Hastings. Bence onun acayip kt taraflar var. O souk grnnn
altnda da mthi bir hainlik, bakalarna ikence etme arzusu gizli."
"Bouna iki kars da onu terk etmemi."
"Evet..."
"Poirot biz evden ayrlrken hole kan kz fark ettin mi? Siyah sal, beyaz yzl bir kzd."
"Evet, onu fark ettim, Hastings. Mutlu olmayan, korku iinde gen bir kzd." Sesi ciddiydi.
"Acaba o kz kimdi?"
"Herhalde Lord Edgware'in kz. Adamn bir ocuu varm ya."
Ar ar, "Gerekten korkmu gibi bir hali vard," diye mrldandm. "O ev bir gen kz iin kasvetli bir yer
olmal."
"yle... Hah, otele geldim, dostum. imdi lady hazretlerine mjdeyi verelim."
Jane oteldeydi. Ktip, aktrisin dairesine telefon ettikten sonra yukar kmamz syledi. Bir garson bize
dairenin kapsna kadar elik etti.
Kapy bize krl salarn dzgnce tarayp topuz yapm, gzlkl, orta yal bir kadn at. Jane yatak
odasndan o tatl ve bouk sesiyle kadna seslendi. "Gelen Msy Poirot mu, Ellis? Onu oturma odasna al.
stme geirecek bir paavra bulaym, geliyorum."
Jane Wilkinson'm paavra dedii ey, bedenini rtmekten ok hatlarn bsbtn ortaya karan, incecik, tl
gibi bir sabahlkt. Heyecanla yanmza geldi. "E, ne oldu?"
42
Lorn Edgvrare'i Kim ldrd!
Poirot ayaa kalkarak gen kadnn elini pt. "ler yolunda, madam."
"Ne demek istiyorsunuz?"
"Lord Edgware boanmaya raz."
"Ne?" Jane'in yzndeki hayret dolu ifade ya gerekti ya da gen kadn tahminimden de iyi bir oyuncuydu.
"Msy Poirot! Bu ii baardnz demek? Hem de abucak. Siz bir dhisiniz!"
"Madam, beni bo yere vyorsunuz. Ben bunu hak etmedim. Alt ay nce kocanz size mektup yazarak
boanmaya raz olduunu bildirmi."
"Ne diyorsunuz? Bana mektup mu yazm? Nereye?"
"Hollywood'a sanrm."
"Ama ben o mektubu almadm. Herhalde baka bir adrese itti. Ve imdi dnyorum da... aylar boyunca
dnmekten de-ye dndm. Planlar yapp durdum."
"Lord Edgvvare, sizin bir aktrle evlenmek istediinizi sanyor."
"Tabii. nk ben, ona yle syledim." Bir eye memnun olu bir ocuk tavryla gld. Sonra da bunun
yerini mthi bir a-nlk ifadesi ald. "Msy Poirot, ona dkle evleneceimi syle-ediniz ya?"
"Merak etmeyin. Ben azsk bir insanmdr. Dkle evlenece-inizi aklamam doru olmayacakt demek?"
"Lord Edgvvare ok tuhaf, hain bir adamdr. Merton dkyle evlendiim takdirde mevkice daha
ykseleceimi dnebilir ve o man bu ii bozmaya kalkard. Ama bir aktr baka tabii. Dorusu bu ie ok
ardm. Gerekten ardm. Sen de hayret etmedin mi, l'.lls?"
Oda hizmetisinin etrafa salm olan elbiseleri topladn rmtm. Bence kadn konumamz
dinliyordu. Oysa imdi Ja-IV in her srrn ona at anlalyordu.
43
Agatha Christie
"Gerekten yle, hanmefendi. Tandmzdan beri lord hazretleri bir hayli deimi olmal." Oda
hizmetisinin sesinde mthi bir kin vard."
"Evet, yle olmal."
Poirot, "Onun bu davrann anlayamyorsunuz demek? Bu sizi artt?" dedi.
"Evet. Ama artk bu beni ilgilendirmez. Nedenlere aldrmyorum bile. Lord Edgware dncesini deitirmi
ya bu bana yeter."
"Dncesini neden deitirdii beni ilgilendiriyor, madam."
Jane, ona aldrmad. "Oh... Artk zgrm."
"Henz deilsiniz, madam."-Gen kadn sabrsz bir tavrla ona bakt. "Yaknda zgr olacam. Bu da ayn
ey saylr."
Poirot'nun yz ifadesinden ayn fikirde olmad belliydi.
Jane, "Dk Paris'te," dedi. "Ona hemen bir telgraf ekeyim. Ah... Merton'un annesi ne kzacak kimbilir?"
Poirot ayaa kalkt. "Her eyin istediiniz gibi olmasna sevindim, madam."
"Gle gle, Msy Poirot. Her ey iin ok teekkr ederim."
"Ben bir ey yapmadm ki..."
"Hi olmazsa bana mjdeyi verdiniz, Msy Poirot, size ok minnettarm. Gerekten minnet duyuyorum."
Daireden ayrlrken Poirot, bana fsldad. "te byle... Kadn sadece kendini dnyor. Mektubun eline
neden gemediini anlamaya almyor bile. Dikkat ettin mi, Hastings. konusunda gayet kurnaz. Hem de
inanlmayacak kadar kurnaz. Ama kafas yok. Neyse... Tanr insana her eyi vermez ya."
Sinsice, "Poirot'tan bakalarna," dedim.
Sakince cevap verdi. "Benimle alay ediyorsun, dostum. Haydi gel, rhtmda yryelim. Kafamdaki
dnceleri yle bir sraya
Lord Edgware'i Kini ldrd?
dizmek istiyorum." Nehrin kenarndan ilerlerken Poirot tekrar konumaya balad. "O mektup meselesi
merakm uyandrd. Bu olayn drt aklamas var, dostum."
"Drt m?" '
"Evet... Bir: Postada kayboldu. Biliyorsun, byle eyler nadir oluyor. Eer adres yanl olsayd mektubu Lord
Egdvvare'e oktan iade ederlerdi. ki: Bizim gzel aktris, mektubu almadn iddia ettii zaman yalan
syledi. Bu da mmkn. Jane iine geldi mi, bir ocuk saflyla yalan syleyecek bir tip. Ama bunun ona ne
yarar olacan anlayamyorum, Hastings. Eer Lord Edgware'in kendisinden boanmaya raz olduundan
haberi varsa, beni adama neden yollad?... : Lord Edgware yalan syledi. Ve eer ortada yalan syleyen
biri varsa, bence bu kars deil lordun kendisi. Fakat byle bir yalann sebebini de anlayamyorum. Neden
adam alt ay nce mektup yazdn iddia etsin? Niin benim teklifimi kabul ettiini sylemesin? Hayr, bence
adam byle bir mektubu gerekten yollad. Gelgelelim bu ani deiikliin nedenini de anlayamyorum... Drt:
Biri o mektubun Jane Wilkinson'n eline gemesine engel oldu. te o zaman karmza ok ilgi ekici bir
sorun kyor, I lastings. O mektup ya ngiltere'de ya da Amerika'da biri tarafndan alnd. Bu ii yapan,
karkocanm boanmasn istemiyordu. I lastings bu mektubun esrarn zmek iin ok ey verirdim. in
finde bir i olduundan eminim. Buna yemin bile ederim." Bir an durdu. Sonra yavaa ekledi. "Bunu u
anda ancak belirsiz bir ekilde grebiliyorum."
44
45
Agatha Christie
Blm 5
Cinayet
Ertesi gn 30 Haziran'di. Saat dokuz buukta Mfetti Japp'm aada olduunu ve bizi grmeyi ok
istediini haber verdiler. Scotland Yard'm bu nl mfettiini grmeyeli yllar olmutu.
Poirot, "Ah! Bizim sevgili Japp," dedi. "Acaba ne istiyor?"
"Yardm tabii," diye homurdandm. "Yine bir iin iinden kamad iin sana kotu."
Ben Japp', Poirot gibi hogryle karlamyordum. Onun arkadamdan yardm istemesine pek
aldrmyordum, ama mfettiin bunu aka sylemeyerek masum bir tavr taknmasna kzyordum.
nsanlarn istediklerini aka sylemelerinden yana olduumu syleyince Poirot kahkahalarla gld.
"Hastings sen yetenekli bir adamsn. Ama zavall Japp yle biri deil. Kendini kurtarmak iin de biraz rol
yapyor. Bu da ok doal."
Bunun ok aptalca bir ey olduunu syledim, ama Poirot aldrmad.
"Ak konumak kolay deildir. Baz insanlar byle davranmakta zorluk ekerler."
Bana kalrsa Japp'm biraz burnunun srtmesi gerekti ama bu konuyu fazla uzatmadm. Ayrca Japp'm neden
geldiini de merak ediyordum.
Lord Edgfvare,i Kim ldrd?
Japp ieri girerek bizi neeyle selamlad. "Demek kahvalt etmek zereydiniz. Tavuklar hl sizin iin drt
ke yumurta yu-murtlamyorlar m, Msy Poirot?" Bu szleri Poirot'nun yumurtasndan ikyet ettiini
bildii iin sylemiti.
Poirot glmsedi. "Henz byle bir ey olmad. Sevgili Japp, bize byle erkenden gelmenizin nedenini
renebilir miyim?"
"Benim iin pek erken saylmaz. ki saattir i bandaym. Size gelmemin nedeni ise... Cinayet..."
"Cinayet mi?"
Japp ban sallad. "Dn gece Lord Edgvvare, Regent Ga-te'deki evinde ldrld. Onu ensesinden kars
baklad."
Elimde olmadan bardm. "Kars m?"
Birdenbire Bryan Martin'in bir gn nce syledikleri aklma gelmiti. Acaba adamn kehaneti doru muydu?
Jane'in de hi kl kprdamadan, "Adam ortadan kalkmal," dediini anmsadm. Bryan Martin ahlaksz biri
olduunu sylemiti. Evet bencil ve aptal bir kadnd. Bu gzlemleri ne kadar da yerindeydi.
Tm bunlar aklmdan geerken Japp anlatmaya devam etti.
"Evet. u nl aktris Jane Wilkinson. Lordla yl nce evlenmiti. Anlaamadlar. Kadn adam brakt."
Poirot'nun yznde hem ciddi hem de akn bir ifade belirmiti.
"Lordu kadnn ldrdn nereden kardnz?"
"Onun yaptndan eminiz. Kadn hemen tanmlar. Zaten Jane Wilkinson da kendisini gizlemeye
almam. Eve bir taksiyle gitmi..."
stemeyerek tekrarladm. "Bir taksiyle..." O gece Savoy'da Ja-ne'in sylediklerini anmsamtm.
"Kapnn zilini alarak Lord Edgvvare'i grmek istediini sy-I' ini. Saat tam onda olmu bu olay. Uak,
'Bakaym,' demi. Kailin byk bir soukkanllkla, 'Buna gerekyok,' diye cevap vermi. 'len Lady
Edgvvare'im. Herhalde kocam ktphanede." Holde
46
47
Agatha Christie
ilerleyerek alma odasna girmi. Uak biraz arm, ama bu durumu yle fazla garip de bulmam.
Tekrar aaya inmi. On dakika sonra sokak kapsnn kapandn duymu. Neyse, kadn fazla oturmad,
diye dnm. Saat on birde kaplar kilitlenmi. Ktphaneye de bakm, ama ierisi karanlkm. Lordun
yattn dnm. Cesedi bu sabah oda hizmetisi bulmu. Adam ensesinden, tam salarnn dibinden
baklamlar."
"Lord barmam m? Hibir ey duymamlar m?"
"Duymadklarn sylyorlar. Ktphanenin kaplar ses geirmiyor. stelik sokaktan da arabalar
geiyormu. Bir insan bu ekilde bakland zaman abucak lr. Eer uygun noktay bulursan, kurbann
'gk' bile diyemez."
"Bundan da katilin nereye vurmas gerektiini bildii anlalyor."
"Evet, doru. Bir bakma kadnn lehinde bir nokta bu. Ama bence bak oraya bir rastlant sonucu isabet etti.
Baz insanlar gerekten ok ansldr."
Poirot mrldand. "Bunun sonucunda aslacaksa pek de ansl saylmaz, dostum."
"Evet. Tabii kadn budalann biri. Sen eve gir... uaa da adn vererek ieri gir."
"ok tuhaf bir ey bu."
"Herhalde kadn nce onu ldrmeyi dnmyordu. Kavga ettiler. Onun zerine kadn antasndan aksn
kararak lordun ensesine saplad."
"Cinayet akyla m ilenmi?"
"Doktor cinayet aletinin buna benzer bir ey olduunu syledi. Kadn aky alp gtrm. Yarann iinde
braklmam."
Poirot tatmin olmam gibi bir tavrla ban sallad. "Hayr, dostum. Olayn byle olduunu sanmyorum.
Jane Wilkinson ani bir fkeye kaplarak adam ldrecek bir tip deil. stelik yannda
48
Lord Edgware''i Kim ldrd?
ak tayacan da pek zannetmiyorum. Pek az kadn yannda ak tar. Hele o, hi."
"Onu tanyor musunuz, Msy Poirot?"
"Evet. Tanyorum." Poirot birka dakika baka bir ey sylemedi. Japp merakla ona bakyordu.
Sonunda, "Galiba baz eyleri biliyorsunuz, Msy Poirot?" dedi.
Poirot, "Ah," dedi. "ok fazla ey biliyorsunuz. ok fazla. Biri size bilgi vermi."
Japp ifadesiz bir yzle, "Biz baz eyler duyarz," diye cevap verdi.
Poirot ban sallad. Sonra uzanarak gazeteyi ald, orta sayfasn at. Gzlerini gazeteye dikmi olmasna
ramen, aklnn baka yerde olduu belliydi. "iniz ok kolaylam. O halde neden bana geldiniz?"
Japp, "Jane Wilkinson baka biriyle evlenmek istiyormu," dedi. "Bunu daha bir hafta nce sylerken
duymular. stelik kadn tehditler de savurmu. 'Bir taksiye atlayp gider, onu temizlerim,' diye barm..."
Poirot, ona bakt. "Sorumu yantlamadnz. Madem sorun bu knlar basit, niin beni grmek istediniz?"
"nk sizin dn Lord Edgvvare'e gittiinizi duydum. O zaman, 'I<u iin iinde bir i var,' dedim. 'Lord
hazretleri Msy Poirot'yu rm. Niin? Neden pheleniyordu? Neden korkuyordu? Kesin I sey
yapmadan nce gidip Msy Poirot'yu greyim." "Demek Jane Wilkinson'u grmediniz?" "Grdm, grdm.
lk i Savoy'a gittim. Elimizden kamasna n sat veremezdim."
"Ya, demek byle..." Poirot gazeteden ban kaldrd. Bakla-11 imiyle deimiti imdi. "Peki, Jane ne
syledi, dostum?"
49 F:4
Agatha Christie
"Her zamanki uygulamay yerine getirdim, onun ifadesini almak istediimi ve sylediklerimin aleyhine delil
olarak kullanabileceimizi akladm... kimse ngiliz polisinin haksz davrandn syleyemez."
"Bana sorarsan aptalca derim. Peki devam et. Hanmefendi ne dedi?"
"steri krizi geirdi! Kollarn havaya kaldrarak bard sonra da yere ylverdi. Ama kadnn bu rol iyi
yaptn itiraf etmeliyim. yi aktris ne de olsa."
Poirot sakin bir tavrla, "Demek o isteri krizinin gerek olmadna kanaat getirdiniz?" diye mrldand.
Japp gzn krpt. "Ne dersiniz? Ben oyunlara kanacak adam mym? Kadn aslnda baylmad. Sadece
ansn bir deniyordu. Ayrca onun bu oyundan byk bir zevk aldna da yemin edebilirim."
Poirot dnceli bir tavrla, "Evet... Bu mmkn..." dedi. "Baka?"
"Sonra kendine gelmi gibi yapt. nledi, alad. O ask suratl oda hizmetisi ona amonyak koklatt. Sonunda
Jane Wilkinson szm ona kendisim iyice toplad. O zaman da avukatn istedi. 'O olmazsa konumam,'
dedi. nce bayld sonra akl bana gelerek avukatn artmaya kalkt. Sorarm size normal bir hareket mi
bu?" Poirot sakince cevap verdi. "Bu olay da bir hayli normal saylr." "Yani kadn sulu ve bunu da biliyor mu
demek istiyorsunuz?" "Hayr, hayr. Jane'in karakterini kastediyorum. nce kadn, kocas len bir kadnn
nasl hareket edeceini dnerek size o rol oynam. Sonra da sanat akn tatmin ettii iin her zamanki
kurnazlyla avukatn istemi. Rol yapmas ve bundan holanmas onun sulu olduunu gstermez ki. Jane
doutan aktris." "O masum olamaz. Bundan eminim."
50
Lord Edgwa-rvH Kim ldrd?
Poirot, "ok kesin konuuyorsunuz," dedi. "Kadn ifade vermedi deil mi?"
Japp gld. "Avukat olmad takdirde konumayacan syledi. Oda hizmetisi, adama telefon etti. Oraya
iki adamm brakarak buraya geldim. e devam etmeden nce sizden bilgi almam doru olacakt."
"Buna ramen Jane'in katil olduundan emin misiniz?"
"Tabii eminim. Ama elimde daha fazla delil olmasn isterim. nk bu olay ok yank yapacak. Gazetecilerin
nasl olduklarn bilirsiniz."
Poirot ban sallad. "Gazete dediniz de aklma geldi... Bakalm bunu nasl aklayacaksnz, dostum. Sabah
gazetelerini dikkatle okumadnz anlalyor." Parmayla sosyete stunundaki bir yeri iaret etti. Japp
oray yksek sesle okudu.
"Sir Montagu Corner dn gece Chiswick'de, nehrin kysndaki evinde ahane bir yemek verdi. Konuklar
arasnda Sir George ve Lady du Fisse tannm tiyatro eletirmeni James Blunt, Over-lon film stdyolarnn
sahibi Sir Oscar Hammerfeldt, Miss Jane Wilkinson (Lady Edgware) vard."
Japp bir an ard. Sonra kendini toplad. "Bunun cinayetle ilgisi var? Bu haber gazeteye daha nce
gnderilmitir. Bakn ursunuz. Jane Wilkinson'm yemekte bulunmadn ya da oraya birde gittiini
reneceiz... Efendim gazetelerde okuduunuz r habere inanmayn. Bunu herkesten daha iyi bilmeniz
gerekir." "Oh! Biliyorum, biliyorum. Sadece ilgimi ekti o kadar." "Byle rastlantlar olabilir. Sizin istiridye gibi
skazl oldu-IHIZU ac deneyimlerimden biliyorum. Garip olaylarla karla-irsunuz, deil mi? Msy
Poirot, Lord Edgware'in sizi neden cali ln bana syleyecek misiniz?"
51
Agatha Christie
Poirot ban sallad. "Lord Edgvvare, beni artmad. Onunla grmek isteyen benim."
"Gerekten mi? Neden?"
Poirot bir an tereddt etti. "Sorunuzu yantlayacam. Ama bunu kendi usulmce yapmak istiyorum."
Japp iini ekti. Arkadam devam etti. "Birine telefon edip buraya armama izin verir misiniz?"
"Kim o?"
"Bay Byan Martin?"
"u film yldz m? Onun bu ile ne ilgisi var?"
Poirot, "Onun anlatacaklarnn ilginizi ekeceini sanyorum," dedi. "Belki bunlarn size bir yaran olur.
Hastings, dostum, Bryan'a telefon eder misiniz?"
Rehberi aarak numaray buldum. Aktr St. James Park'nn yanndaki binada oturuyordu. abucak
evirdim. "Victoria 49499."
Birka dakika sonra Bryan Martin uykulu bir sesle cevap verdi. "Alo! Kimsiniz?"
Elimle ahizeyi kapayarak, "Ona ne syleyeceim?" diye fsldadm.
Poirot, "Lord Edgware'in ldrldn, beni gelip gtrd takdirde ok memnun olacam syle," diye
cevap verdi.
Bu szleri tekrarladm. Aktr aknlk iinde bard. "Tanrm! DemekJane bu iiyapt? Hemen geliyorum."
Poirot sordu. "Ne dedi?" Anlattm. Arkadam memnun bir tavrla ban sallad. "Ah... "Demek Jane bu ii
yapt,' diye bard ha? Tahmin etmitim. Tahmin etmitim."
Japp merakla ona bakt. "Sizi anlayamyorum, Msy Poirot. nce sanki bu cinayeti kadn ilemi gibi
konutunuz. imdi de bandan beri onun katil olduunu biliyormu gibi bir tavr taknyorsunuz."
Poirot sadece glmsedi.
52
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Blm 6
ft Dul
Bryan Martin szn tuttu. On dakika sonra yanmzdayd. O
iv liceye dek Poirot havadan sudan konuarak Japp'n merakn
biraz olsun gidermedi.
Bu haberin gen aktr ok sarst anlalyordu. Yz hatlar irilmi, rengi iyice umutu.
Ellerimizi skarken, "Tanrm!" dedi. "Korkun bir olay bu, Msy l'oirot. ok sarsldm. Ama ardm pek
syleyemeyeceim. Byle bir ey olacandan zaman zaman pheleniyordum. Bundan tli de sz ettiimi
hatrlayacaksnz."
Poirot ban sallad. "Evet, evet. Dn bana sylediklerinizi
gayet iyi hatrlyorum. Sizi soruturmay yneten Mfetti Japp'la tantraym."
Bryan Martin, Poirot'ya sitemle bakt. "Bundan haberim yok-l. Beni nceden uyarmalydnz." Mfettii
souk bir tavrla selamlayarak bir sandalyeye oturdu. Dudaklar iyice incelmiti. "Beni buraya neden
ardnz anlayamadm. Benim bu ile bir ilgim yok ki."
Poirot adeta efkatle, "Bence var," diye cevap verdi. "Bir cinayet ilendii zaman insan kiisel prensiplerini
bir kenara brakmak /orundadr."
53
A gatl a Christie
"Olmaz... Ben Jane'le filmlerde oynadm. Anlamyor musunuz? Benim arkadam o."
Poirot alayc bir tavrla konutu. "Ama Lord Edgvvare'in ldrldn duyar duymaz, cinayeti Jane'in
iledii kansna vardnz."
Aktr irkildi. "Yani ben... yani ben yanldm m?" Gzleri yerinden frlamt sanki. "Jane'in bu olayla bir ilgisi
yok mu?"
Japp sze kart. "Hayr, hayr, Bay Martin. Katilin o olduu kukusuz."
Gen adam sandalyesinde arkasna yaklaarak, "Bir an korkun bir hata yaptm sandm," diye fsldad.
Poirot kesin bir tavrla, "Byle durumlarda arkadal dnmemelisiniz," dedi. "yle ama..."
"Dostum, cinayet ileyen bir kadnn tarafn m tutacaksnz? Cinayet insanlarn iledii sularn en
irencidir."
Bryan Martin iini ekti. "Anlamyorsunuz. Jane sradan bir katil deil. O... o iyiyle kty ayrt edemez. Bu
yzden iledii cinayetten dolay onu sorumlu tutmamak gerek."
Japp atld. "Buna jri karar verecek."
Poirot efkatle aktre bakt. "Haydi, haydi. Onu sulayan siz deilsiniz ki. Jane'in katil olduuna karar verildi
bile. Bize bildiklerinizi sylemekten kamamazsmz. Topluma kar bir greviniz var, dostum."
Bryan Martin yine iini ekti. "Belki haklsnz. Neyi anlatmam istiyorsunuz?"
Poirot, Japp'a dnd. Mfetti sordu. "Miss Wilkinson'n kocas hakknda tehditler savurduunu duydunuz
mu?" "Evet, birka defa." "Ne syledi?"
Lord EdgWre*i Kim ldrd?
"Boamad takdirde onu 'temizleyeceini' syledi." "Herhalde bu bir aka deildi?"
"Jane'in ciddi olduundan eminim. Hatta bir keresinde bir taksiye atlayarak gidip kocasn ortadan
kaldracan syledi. Bunu siz de duydunuz, Msy Poirot." Yalvarr gibi arkadama bakt. Poirot ban
sallad.
Japp sorgusuna devam etti. "Bay Martin, bize Miss Wilkin-n'n baka biriyle evlenebilmek iin kocasndan
boanmay iste-ini sylediler. Onun evlenecei adamn kim olduunu biliyor sunuz?" Bryan ban sallad.
"Evet. Merton dk." Dedektif bir slk ald. "Merton dk ha? Demek iyi bir av sinde. Dkn ngiltere'nin en
zengin adam olduu syleniyor." Bryan her zamankinden daha zgn bir tavrla ban sallad. Dorusu
Poirot'nun halini anlayamyordum, Memnun bir ifa-yle koltuunda oturuyordu.
"Kocas boanmak istemiyor muydu?" "Boanmay kesin ekilde reddetmiti." "Bundan emin misiniz?"
"Eminim."
Poirot birdenbire tekrar sze kart. "imdi bu ie neden kastm anlatacam dostum Japp. Lady Edgware
benden kocas-grmemi ve kendisini boanmaya ikna etmemi istedi. Onunla sabah randevum vard."
Bryan Martin kendinden emin bir tavrla, "Bunun hibir yara-blmazd," diye bard. "Edgvvre boanmay
kabul etmeyecekti." Poirot dosta bir tavrla ona bakt. "Demek byle dnyordun/,?"
"Bundan eminim. Jane de herhalde iin iin bu ii baarama-IK'umz biliyordu. midi kalmamt. Lordun
boanma konumunla saplants vard."
54
55
Agatha Christie
Poirot glmsedi. Gzleri birdenbire yemyeil olmutu. "Yanlyorsunuz, gen dostum. Lord Edgeware'i dn
grdm. Ve boanmaya raz oldu."
Bu haberin Bryan Martin'i ok artt belliydi. Gzleri adeta yuvalarndan frlamt. aknlkla Poirot'ya
bakt. "O... onu dn m grdnz?"
Poirot, "On ikiyi eyrek gee," dedi.
"Ve o boanmay kabul etti."
"Evet, boanmay kabul etti."
Gen adam sitemle bard. "Bunu Jane'e haber vermeliydiniz."
"Tabii verdim, Bay Martin."
Martin'le Japp bir azdan bardlar. "Verdiniz mi?" Poirot glmsedi. "Bu, lm nedenini biraz sarsyor deil
mi? Bay Martin imdi gazetede kan u haberi okumanz istiyorum."
Aktr sosyete stunundaki yazya bir gz att. Pek ilgilenmemiti. "Yani Jane cinayet srasnda lordun evinde
deildi demek istiyorsun? Herhalde Edgware dn akam tabancayla vuruldu?" Poirot atld. "Vurulmad,
bakla ldrld." Martin gazeteyi brakarak zntl bir tavrla ban sallad. "Korkarm bunun bir yarar
olmayacak. nk Jane dn gece o yemee gitmedi."
"Nereden biliyorsunuz?" "Biri syledi. Ama kim olduunu unuttum." Poirot dnceli bir tavrla mrldand.
"Yazk." Japp merakla ona bakt. "Sizi anlayamyorum, Msy Poirot. imdi de o gen kadnn sulu
olduunu istemiyormusunuz gibi bir haliniz var."
"Hayr, dostum Japp. Ben sandnz gibi taraf tutmuyorum. Ama akas ileri srdnz iddialar, isyan
etmeme neden olu-56
Lord Edgware'i Kim ldrd?
yor... Jane Wilkinson'm kocasndan kurtulmak istediini ne sryorsunuz. Buna itiraz etmeyeceim. nk
Jane bunu bana kendisi de syledi. imdi de onun kalkp ahitlerin nnde lordu ldreceini bara bara
sylediini anlatyorsunuz. Ondan sonra da kadn kalkp kocasnn evine gitmi. Kapda ismini vermi.
eriye girip adam bakladktan sonra kam. Buna ne dersiniz, dostum? Bir deli bile bu ekilde hareket
etmez."
"Tabii biraz aptalca bir ey bu."
"Aptalca m? Ahmakln ls bu."
Japp ayaa kalkt. "Katillerin bu ekilde armalar daima polisin iine yarar. Artk Savoy'a gitmeliyim."
"Ben de sizinle gelebilir miyim?"
Japp itiraz etmedii iin hep birlikte yola ktk. Bryan Martin izden istemeye istemeye ayrld. ok
heyecanlyd. Bizden, ondan nra olacaklar hemen kendisine haber vermemizi rica etti.
Japp, onun arkasndan bakarak, "Sinirli bir adam," dedi.
Poirot ban sallad. Savoy'da hareketlerinden avukat olduu nlalan bir adamla karlatk. Hep birlikte
Jane'in dairesine ktk.
Japp, adamlarndan birine sordu. "Bir ey oldu mu?"
"Kadn telefon etti."
Japp heyecanla, "Nereye?" diye bard.
"Jay maazasna. Yas kl istedi." Japp yavaa kfrederken T girdik.
Dul lady. Edgware aynann nnde apka deniyordu. stne yahl beyazl ince bir kumatan yaplm bir
elbise giymiti. Bizi o S/, kamatrc glmseyiiyle karlad.
"Ah, Msy Poirot, ne kadar iyisiniz. Kalkp gelmisiniz." ,vukata dnd. "Geldiinize ok sevindim. Benim
yanmda otun 11 ve hangi sorular yantlamam gerektiini syleyin. Bu adam bu ihah gidip Edgware'i
ldrdm sanyor."
57
Agatha Christie
Japp, "Dn gece, madam," dedi. "Bu sabah onda dediniz." "Gece onda dedim, efendim." "Ben ne bileyim?"
Japp sert bir tavrla, "Saat imdi on," diye homurdand. Jane gzlerini iri iri at. "Gerekten mi? Yllardan
beri bu kadar erken kalkmamtm. Demek ki, buraya sabahn krnde geldiniz."
Avukat Moxon ciddi bir tavrla sze kart. "Bir dakika, Mfetti Japp. Bu... zc olay ne zaman oldu?"
"Dn gece onda, efendim."
Jane bard. "yleyse sorun yok. Ben yemekteydim. Ayy." Eliyle azn kapatt. "Belki onu sylememem
gerekirdi, Bay Mo-xon." Yalvarrcasna avukatna bakt.
"Eer dn gece onda bir... yemekteyseniz, bunu Mfetti Japp'a bildirmenizde bir saknca grmyorum,
Lady Edgvvare."
Japp, "yi," dedi. "Ben sadece size dn akam neler yaptnz sordum."
"Sormadnz. Saat onda diye bir eyler anlattnz. Sonra da mthi sarslmama neden olacak baz szler
sylediniz. Dp bayldm, Bay Moxon."
"u yemei anlatr msnz, Lady Edgware?" "Sir Montagu Corner'm Chiswick'deki evinde verildi." "Oraya
kata gittiniz?" "Yemek sekiz buuktayd." "Buradan kata ayrldnz?"
"Sekizde. Amerika'ya giden bir arkadamla konumak iin Piccadilly Palace'a uradm. Bayan Van Dsen
isminde biridir. Chis-wick'e saat dokuza eyrek kala gittim." "Oradan kata ayrldnz?"
58
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
"On bir buua doru sanrm." "Doruca buraya m geldiniz?" "Evet." "Taksiyle mi?"
"Hayr, kendi arabamla. Onu Daimler irketi'nden kiraladm."
"Yemekteyken oradan hi ayrlmadnz m?"
"ey... ben..."
"Demek oradan ayrldnz?" Sanki bir kedi bir farenin stne
atlmt.
"Ne demek istediinizi anlayamyorum. Yemekteyken beni telci ona ardlar."
"Telefon eden kimdi?"
"Galiba biri benimle alay etmeye kalkmt. Bir ses, 'Siz Lady Udgvvare misiniz?' diye sordu. 'Evet,' dedim.
Karmdaki bir kahkaha attktan sonra telefonu kapatt."
"Telefona gitmek iin evden ktnz m?" Jane'in gzleri aknlkla ald. "Ne mnasebet." "Masadan ka
dakika iin ayrldnz?" "Bir buuk dakika kadar sanrm."
Japp'm gen kadna inanmad belliydi. Ama tanklarla konumadka artk yapaca bir ey olmadn da
biliyordu. Souk bi tavrla aktrise teekkr ettikten sonra odadan kt. Biz de l nlkmtk. Gelgeldim Jane
Wilkinson, Poirot'yu durdurdu. "Msy Poirot, benim iin bir ey yapar msnz?" ; "Tabii, madam."
Paris'e Merton dkne, benim adma bir telgraf eker misiniz? Onun bu durumu renmesi gerek. Telgraf
benim ekmem lnj'iu olmaz. Galiba birka hafta zntl bir dul rol oynamal-| yun."
59
Agatha Christie
Poirot efkatle, "Telgrafa gerek yok ki, madam," diye cevap verdi. "Lordun lmn oradaki gazeteler de
yazacaktr."
"Tanrm! Sizde ne kafa var! Tabii yazacaklar. Telgraf ekilmemesi daha doru olur. Artk bir dula yakacak
ekilde hareket etmek zorundaym. Cenazeye de orkidelerden yaplm bir elenk yollayacam. ieklerin
en pahals onlar. Galiba cenazeye de gitmem gerekiyor. Ne dersiniz?"
"nce resmi soruturmaya gitmeniz gerek, madam." "Ya, galiba yle." Bir an dnd. "Scotland Yard'tan
gelen o mfettiten hi holanmadm. ok korkuttu." "yle mi?"
"yi ki, son dakikada fikrimi deitirip o yemee gittim."
Poirot kapya doru gidiyordu. Bu szleri duyunca dnd.
"Ne dediniz, madam? Fikrinizi mi deitirdiniz?"
"Evet. Yemee gitmekten vazgemitim. Bam mthi aryordu."
Poirot iki kez yutkundu. "Bunu... bunu bakalarna sylediniz mi?"
"Tabii syledim. Toplanm ay iiyorduk. Onlarla birlikte bir partiye gitmemi istediler. 'Hayr,' dedim. 'Bam
atlayacak kadar aryor. Otele dnp yatacam. Yemee gitmekten de vazgetim." "Peki sonra fikrinizi
neden deitirdiniz, madam?" "Ellis srar etti. Yemee gitmem gerektiini syledi. htiyar Sir Montagu ok
nfuzlu bir adamdr. stelik aksidir ve kolayca da alnr. Merton'la evlenince btn bunlara aldracak deilim
tabii. Ellis ihtiyatl bir kadndr. Yemee gitmem iin ok srar etti. Haklyd galiba. Bu szler zerine gitmeye
karar verdim."
Poirot ciddi bir tavrla, "Ellis'e ok ey borlusunuz, madam," dedi.
"Galiba... Mfetti benim katil olduumdan emin deil mi?" Bir kahkaha att. Ama Poirot ok ciddiydi.
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Alak sesle, "Btn bunlar insann dnmesine neden oluyor," dedi.
Jane seslendi. "Ellis!" Hizmeti yandaki odadan kt. "Msy Poirot dn gece yemee gitmem iin srar
etmekle ok iyi bir ey Kpm olduunu sylyor."
Ellis, Poirot'ya bakmad bile. Yznde ciddi bir ifade belirmiti. "Davetleri reddetmek doru deil, lady. Siz
davetleri reddetmeyi seviyorsunuz. Ama insanlar bu tr eyleri kolaylkla unutmazlar. Ondan sonra da
terbiyesizce davranrlar."
Jane, biz geldiimiz zaman prova etmekte olduu apkay ald. "Siyahtan hi holanmam. Bu renkte elbise
giymem bile. Ama li dula yakacak klklar semem gerekiyor. Bu apkalarn hepsi de korkun, Ellis dier
apkacya telefon et. Bundan sonra herkesin gz stmde olacak."
Poirot'la yavaa odadan ktk.
60
61
Agatha Christie
Blm 7
Sekreter
Japp bir saat sonra kageldi. Skntl bir tavrla apkasn bir masaya frlatarak, "Allah kahretsin," diye
homurdand.
Poirot, ona ilgiyle bakt. "Yemek iini soruturdunuz deil mi?"
Japp kederli bir ekilde ban sallad. "Evet... Cinayeti ileyen Jane Wilkinson deil. Tabii yemektekilerin
hepsi yalan sylyorsa o baka. Dorusunu isterseniz, kadnn katil olduundan iyice emindim. Lord
Edgv/are'yi ldrmesi iin yeterli nedeni vard."
"Ben yle dnmyorum ama devam et."
Baz arkadalarnn da kendisini destekleyebileceini dnyordum. Ama yemektekiler nemli kimselerdi.
stelik hibirinin de Jane Wilkinson'la bir samimiyeti yoktu. Gvenilir kimseler. O zaman kadnn gerekten
yemekte olduunu anladm. Ama bu kez de, belki yarm saat iinde ortadan kaybolmutur, diye dndm.
Bunu kolaylkla yapabilirdi. Burnunu pudralayacan, makyajn tazeleyeceini syleyebilirdi. Oysa Jane
Wilkinson bize de syledii gibi yemek masasndan ayrlmam. Sadece telefona cevap vermeye gitmi. O
zaman da uak yanndaym, adam onun telefonda ne dediini de duymu. 'Evet, ben Lady Edgware'im.' O
zaman
Lord Edgyvare'i Kim ldrd?
kardaki telefonu kapatm. Dorusu bu da biraz tuhaf. Ama onun cinayetle bir ilgisi yok."
"Belki yle ama gerekten ilgi ekecek bir olay bu. Telefon c-len kadn mym, yoksa erkek mi?" "Aktris
kadn, dedi sanrm."
Poirot dnceli bir ekilde, "Acayip," diye mrldand. Japp sabrsz bir tavrla bard. "imdi bunu bir tarafa
brakn."
"nemli konuya geelim. Kadnn btn gece yaptklar doru. Yemee dokuza eyrek kala gitmi ve on bir
buukta oradan ay lm. On ikiye eyrek kala otele dnm. Onu buraya getiren fcfrle grtm. Daimler
irketi'nin devaml elemanlarndan biri. Ayrca Savay'daki alanlar da onun geldiini grmler. Saati teyit
ettiler."
"ok iyi. Tm kukular ortadan kaldryor." Yemektekiler Jane Wilkinson'n oraya geldiine yemin edi-brlar.
Ama Regent Gate'dekiler de yle. Kadn yalnz uak deil, Inulun sekreteri de grm. kisi de saat onda
gelenin Lady Edg-Wurc olduuna yemin ediyorlar."
"Uak orada ne zamandan beri alyormu?" "Alt aydan beri. Dorusu yakkl gen." "Evet, yle... Ama
madem uak alt aydan beri oradaym, n lalde Lady Edgware'i tanmas imknszd."
"Kadnn resimlerini gazetelerde grm. Sekreter ise Jane jyilkinson'u tanyor. Kadn, Lord Edgware'in
yannda be alt yl-lln beri almaktaym. Zaten kesinlikle emin olan da o." Poirot, "Ah," dedi. "O sekreteri
grmek isterim." I ylcyse niye imdi benimle gelmiyorsunuz?"
62
63
A g atl a Christie
"Teekkr ederiz dostum. Teklifinizi memnuniyetle kabul ederim. Umarm bu davet Hastings'i de ieriyordur."
Japp srtt. "Ne demessiniz? Efendisi nereye giderse at da peinden gider," diye tatsz bir aka yapt.
Japp devam etti. "Bu olay bana Elizabeth Canning Vakas'n hatrlatt. Bir sr ahit Mary Squires adl yal
bir ingeneyi belirli bir saatte iki ayr yerde grdklerini iddia ediyorlard. Bu cinayet de ayn. Ayr iki grup bir
kadnn ayn anda baka iki yerde olduuna dair yemin ediyorlar. Acaba hangileri doruyu sylyor?"
"Bunu anlamak g olmasa gerek."
"Siz yle sanyorsunuz. Ama o sekreter... yani Miss Carroll, Lady Edgware'i iyi tanyor. Onunla ayn evde
gnlerce oturmu. Onun hata yapmas imknsz."
"Bunu yaknda anlarz."
Ben, "Lordluk unvan kime kalyor?" diye sordum.
"Edgvvare'in yeenine. Yzba Ronald Marsh adnda biri. Anladma gre gen adam sefihin biriymi."
Poirot, "Doktor cinayet saati hakknda ne sylyor?"
"Bunu kesin olarak renmemiz iin otopsi sonucunu almamz gerekiyor. Ama lordun onda ldrld
kesin gibi bir ey. En son akam yemeinden sonra saat dokuzu birka dakika gee grmler. Sofradan
kalkm, uak viski ve sodasn ktphaneye gtrm. Saat on birde uak yatmaya giderken ktphanenin
klar snkm... demek ki o zaman lm. Yoksa karanlkta oturmazd."
Poirot dnceli bir tavrla ban sallad. Birka dakika sonra perdeleri iyice kapatlm olan byk evin
nnde arabadan indik.
Bize kapy yine o yakkl uak at.
64
Lord Edgware 'i Kim ldrd ?
Japp nden girdi. Biz de onu izledik. Poirot sa tarafmdayd. Benden ufak tefek olduu iin de uak onu
ancak hole girdiimiz srada grd. Gen adamn birdenbire, "Hi," dediini duyarak abucak ona bir gz
attm. Uak yznde aknlkla kark bir korkuyla Poirot'ya bakyordu. Bunu sonra arkadama sylemeye
karar verdim.
Japp sadaki yemek salonuna girerek ua ard. "Alton, bana anlattklarn dikkatle tekrarlaman
istiyorum. Kadn geldii /aman saat ondu deil mi?"
"Lady hazretleri geldii zaman m? Evet, efendim." Poirot sordu. "Onu nasl tandn?"
"Adn verdi, efendim. Ayrca resimlerini gazetelerde grm, endisini sahnede de seyretmitim."
Poirot ban sallad. "Nasl giyinmiti?"
"Siyahlar iindeydi, efendim. Siyah bir spor elbise, kk siki hir apka. Boynunda bir dizi inci, ellerinde de
gri eldivenler aidi."
Poirot, Japp'a bir ey sorarm gibi bakt. Mfetti ksaca, N emekteki giysileri," dedi. "Beyaz gece elbisesi
vard."
Uak szlerine devam etti. Szleri Japp'm anlattklarna tamamen uyuyordu.
Poirot, "Lordu o gece grmeye gelen oldu mu?" diye sordu. "Hayr, efendim." "Kapda nasl bir kilit var?"
"Yale kilidi, efendim. Yatacam zaman da kapnn srgsn m M m. Yani saat on birde. Ama dn gece
Miss Geraldine opera-(tuytl. Bu yzden srgy srmedim. Miss Geraldine lord hazretle n kzdr."
"Peki bu sabah srg srlm myd?"
65 F:5
A g at ha Christie
"Evet, efendim. Mss Geraldine eve geldikten sonra ekmiti srgy."
"O ne zaman geldi? Biliyor musunuz?"
"Sanrm on ikiye eyrek kala efendim."
"Demek ki, dn gece on ikiye kadar kap ancak dardan anahtarla alabilirdi. eridense tokma evirmek
yeterliydi. Kapnn ka anahtar var?"
"Lord hazretlerinde bir anahtar vard, efendim. Dier bir anahtar da holdeki masann ekmecesinde durur.
Onu dn gece Miss Geraldine ald. Baka anahtar olup olmadn bilmiyorum."
"Evde baka kimsenin anahtar var m?"
"Hayr, efendim. Miss Carroll hep zili kullanr."
Poirot'nun uaa soraca baka bir ey yoktu. Sekreter Miss Carroll'un alma odasna getik. Kadn
byk bir masann bana gemi yaz yazyordu. Krk be yalarnda, becerikli tavrl, ciddi bir kadnd. Sar
salar aarmaya balamt. Kelebek gzlklerinin glgeledii mavi gzleri son derecede zekiydi.
Konumaya balaynca telefondaki o ciddi sesi tandm. Japp bizleri tantrdktan sonra sekreter, "Ah,
Msy Poirot," dedi. "Dn sabahki randevu sizini eydi."
"Evet, matmazel." Poirot'nun bu ciddi ve derli toplu kadndan holandn dndm.
Miss Carroll mfettie dnd. "Evet, Bay Japp. Sizin iin baka ne yapabilirim?"
"Sadece unu. Dn gece buraya gelenin Lady Edgware olduundan kesinlikle emin misiniz? Bu soruma
cevap verin yeter."
"Bu soruyu nc kez soruyorsunuz. Tabii eminim. Onu grdm."
"Lady Edgware'i nerede grdnz, matmazel?"
66
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Holde. Uakla bir dakika konutu. Sonra da holden geerek ktphanenin kapsna gitti." "Siz
neredeydiniz?" "Birinci katta. Aaya bakyordum." "Yanlmadmzdan emin misiniz?" "Tamamen eminim.
Yzn iyice grdm." "Sizi bir benzeyi yanltm olamaz m?" "Ne mnasebet! Jane Wilkinson'a benzeyen
baka bir kadn yok. Grdm o idi."
Japp, sana sylemedim mi, der gibi Poirot'ya bakt. Arkadam birdenbire, "Lord Edgware'in dmanlar var
myd?" diye sordu.
Miss Carrol ban sallad. "Ne mnasebet!" "Bunu sormaktaki amacnz nedir, matmazel?" "Dmanlar! Bu
devirde kimsenin dman yok artk. zellikle ngilizlerin."
"Buna ramen Lord Edgware ldrld." Miss Carroll, "Onu kars ldrd," diye cevap verdi. "Ve insann
kars dman olamaz... yle deil mi?" "Bence bu pek garip bir olay. imdiye kadar kimsenin bana Byle
bir eyin geldiini duymadm. Yani bizim tabakadan olanla- hasna demek istiyorum." Miss Carroll'un
sadece aa tabakadan serserilerin cinayet ilediklerine inand belliydi. "n kapnn ka anahtar var?"
Miss Carroll hemen, "ki," dedi. "Birisi Lord Edgvvare'de die-f| de holdeki ekmecede duruyordu. Gece eve
ge dnecek olan o Plhtan kullanrd. nc anahtar Yzba Marsh'dayd. Ama o Ihlar kaybetti. ok
dikkatsiz biridir." "May Marsh bu eve geliyor muydu?"
67
Agatha Christie
" yl ncesine kadar burada otururdu."
Japp, "Sonra buradan neden ayrld?" diye sordu.
"Bilmiyorum... Herhalde amcasyla anlaamyordu."
Poirot yavaa, "Bu konuyu iyi bildiinizden eminim, matmazel," dedi.
Kadn abucak ona bakt. "Ben dedikoducu bir kadn deilim, Msy Poirot."
"Yine de Lord Edgware'le yeeni arasndaki ciddi anlamazlk hakknda kan dedikodularn asln bize
syleyebilirsiniz."
"Bu iddia edildii kadar ciddi bir ey deildi. Lord Edgware olduka geimsiz bir adamd."
"Siz de mi byle dnyorsunuz?"
"Ben kendimden sz etmiyorum. Lord Edgvvare'le anlaamadmz bir nokta yoktu. O her zaman benim
gvenilir bir insan olduumu dnrd."
"Ama Yzba Marsh'a gelince..."
Miss Carroll omzunu silkti. "ok savurgand. Hep borca giriyordu. Sonra baka bir sorun daha var. Ama
bunun ne olduunu bilmiyorum. Kavga ettiler. Lord Edgware, ona bir daha bu eve ayak basmamasn
syledi. te o kadar." Azn skca kapad. Bu konuda baka bir ey sylemek niyetinde olmad belliydi.
Kadnla konutuumuz oda birinci kattayd. Kapdan karken Poirot, beni kolumdan yakalad. "Sen burada
kal, Hastings. Ben Japp'la aaya ineceim. Biz ktphaneye girinceye kadar bekle, sonra da yanmza
gel."
Poirot'ya, "Neden?" diye sormaktan oktan vazgemitim. Dediini yaparak trabzann zerinden aaya
bakmaya baladm. Poirot'yla Japp nce sokak kapsna gittiler. Oras bulunduum yerden grnmyordu.
Sonra tekrar ortaya karak ar ar hol-68
Lord Edgtvare'i Kim ldrd?
den getiler. Gzlerimi arkalarna dikmitim. Sonunda ktphaneye girdiler. Ben de birka dakika daha
bekledikten sonra abucak merdivenlerden inerek ktphaneye kotum. Tabii ceset oktan kaldrlmt.
Perdeler kapalyd, k yanyordu. Poirot'yla Japp odann ortasnda durmu, evrelerine bakyorlard. Japp,
"Burada bir ey yok," dedi.
Poirot glmseyerek yant verdi. "Heyhat! Ne sigara kl ne ayak izleri ne de bir kadn eldiveni hatta parfm
kokusu bile odann havasna sinmemi. Halbuki romanlardaki dedektifler bu kantlar bir bakta bulur."
Japp srtarak, "Polisiye romanlarda polisleri bir yarasa gibi kr betimlerler," dedi.
Poirot hlyalara dalm gibi, "Yllarca nce bir ipucu bulmutum. Bulduum kant drt santim deil de drt
metre olduundan kimse inanmamt," dedi.
Poirot'nun szn ettii olay anmsaynca gldm. Sonra bana verdii grevi anmsadm."
"Poirot," dedim. "Dikkatle baktm. Etrafta sizi gzetleyen kimse yoktu. Bundan eminim."
Poirot dosta bir tavrla bana takld. "Hastings'in gzleri keskindir... E, syle bakalm. Dudaklarmn
arasndaki gl de grdn m?"
aknlk iinde, "Dudaklarnn arasndaki gl m?" diye tekrarladm. Japp kahkahalarla glmeye balad.
"Gnn birinde lmme neden olacaksnz, Msy Poirot. Bir gl... Daha baka ne yapacaksnz bakalm?"
Poirot ok sakindi. "Carmen rolne kmaya karar vermitim de."
Ya onlar ldrd ya da ben, diye dndm.
"Gl grmedin mi, Hastings?" Poirot'nun sesinde sitem vard.
69
Agatha Christie
Hayretle baktm. "Hayr... Zaten yznz grnmyordu."
"Zarar yok, zarar yok." Ban efkatle sallad.
Benimle dalga m geiyorlard?
Japp, "Burada yaplacak baka bir ey yok sanrm," dedi. "Belki lordun kzn tekrar grebilirim. lk
konumamzda o kadar zgnd ki, doru drst bir ey syleyemedi."
Zili alarak uaa Miss Geraldine Marsh' armasn emretti. Ama birka dakika sonra yanmza gen kz
deil, Miss Carroll geldi.
"Geraldine uyuyor. Zavall ok sarsld. Siz gittikten sonra kendisine uyku ilac verdim. Belki onunla bir iki
saat sonra konuabilirsiniz."
Japp ban sallad.
Miss Carroll kesin bir tavrla, "Zaten ona sormak istediklerinizi ben daha iyi yantlayabilirim," diye ekledi.
Poirot sordu. "Uak hakknda ne dnyorsunuz?"
Kadn, "Ondan pek holanmyorum," dedi. "Ama dorusu bunun nedenini de bilmiyorum."
Ar ar yryerek sokak kapsna gittik. Poirot birdenbire eliyle merdivenleri iaret etti. "Dn gece siz
oradan bakyordunuz, deil mi, matmazel?"
"Evet."
"Ve Lady Edgware'in yzn iyice grdnz?"
"Tabii."
"Ama onun yzn grm olmanz imknsz. Durduunuz yerden ancak gen kadnn bann arkasn
grm olabilirsiniz."
Miss Carroll fkeyle kzard. "Bann arkas, sesi, yry. Ayn ey. Yanlm olamam. Buraya gelen Jane
Wilkinson'du. mrmde ondan daha kt bir kadnla da karlamadm," dedi ve dnerek, hiddetle
merdivenlerden kt.
70
Lor d Edgware,i Kim ldrd?
Blm 8
Olaslklar
Japp ii olduu iin yanmzdan ayrld. Poirot ile ben de Regent's Park'a gidip sakin bir keye oturduk.
Glerek, "Dudaklarnn arasndaki glle neyi kastettiini imdi anladm," dedim.
Poirot ciddi bir tavrla ban sallad. "Sekreter tehlikeli bir ahit, Hastings. nk grmedii baz eyleri
grdn iddia ediyor. Ziyaretinin yzn grdn nasl iddia ettiini grdn m? Bence bu olanaksz.
Ktphaneden karken grebilir, ama girerken gremez. Onu hazrladm tuzaa drnce de hemen
szlerini deitirdi."
tiraz ettim. "Ama kadn yine de emin. Sonuta yry ve ses
de kolaylkla tannan eylerdir." "Hayr, hayr."
"Neden Poirot, bence ses ve yry bir insann en karakteristik eleridir."
"Bu yzden de kolaylkla taklit edilebilir."
"Yani..."
"Bir gn nce olanlar dn. Seninle bir akam tiyatroya gitmitik..."
"Carlotta Adams? Ama o kadn bir dhi."
71
Agatha Christie
"Doru... Bana kalrsa o bu ii sahne dnda da kolaylkla yapabilir. Tannm birini rahata taklit edebilir."
"Poirot," diye bardm. "Sen yoksa... Ama imknsz. Artk bu kadar raslant olamaz."
"Bu gr ana bal, Hastings. Bir adan hi de rastlantya benzemiyor."
"Carlotta Adams, Lord Edgware'i ldrmeyi neden istesin? Onu tanmyordu bile."
"Tanmadm nereden biliyorsun? Belki de aralarnda hi bilmediimiz bir ba vard."
"Benim teorim bu kadar da deil..." "Yani bir teorin mi var?"
"Evet. Bandan beri Carlotta Adams'n bu ie kartn dnyorum."
"Ama Poirot..."
"Sonra dier noktalan dn... Lady Edgware herkesin iinde kocasn ldreceini sylyor... Bunu sadece
senle ben duymadk. Garson duydu. Byk bir olaslkla hizmetisi yz kez duymutur. Bryan Martin duydu.
Ve Carlotta Adams'n da duyduuna eminim. Bu insanlar belki duyduklarn bakalarna anlatt. Ayrca o
akam Carlotta Adams Jane'i baaryla taklit etti. Lord Edgware'i ldrmek iin kimin nedeni var? Karsnn.
"imdi diyelim ki birisi Lord Edgvvare'i ortadan kaldrmak istiyor. Elinde katil hazr. Jane Wilbinson ba
ard iin odasndan kmayacan syleyince, katil plan harekete geiriyor."
"Lady Edgware Regent Gate'deki eve girerken grlm m? Evet grlm. Hatta kadn bir adm ileri
giderek adn bile vermi. te! Bu bir tuzak!
"Sonra bir nokta daha var... kk bir nokta. Dn gece eve gelen kadn siyah giysiliymi, Jane Wkinson
asla siyah giymez.
Lord Edgvare,i Kim ldrd?
Kadn bunu kendi itiraf etti. Biz de duyduk. imdi farz edelim ki dn gece eve gelen kadn Jane VVilkinson
deildi... Jane V V i l k i n -son'u taklit eden biriydi. Acaba o kadn m Lord Edgware'i ldrd?
"Yoksa eve giren nc bir ahs m cinayeti iledi? Eer yleyse katil Lady Edgware'in eve geliinden
nce mi yoksa sonra m ieri girdi? Eer sonra girdiyse kadn Lord Edgware'e ne syledi? Varln nasl
aklad? Onu tanmayan ua ve onu yakndan grmeyen sekreteri kandrmas ok kolay. Ama kocasn
kandrmak kolay deil. Yoksa saat dokuzla on aras odaya girdiinde Lord Edgware lm myd?"
"Sus, Poirot!" diye bardm. "Bam dndryorsun."
"Hayr, hayr, dostum. Yalnzca olaslklar gzden geiriyoruz. Bu tpk giysi provas gibi bir ey. Bu uydu mu
uymad m! Omuzlar iyi oturdu mu oturmad m? Bu iyi mi? Evet, bu daha iyi... ama biraz dar. Bu da fazla
kk. Ve stmze hokka gibi oturan bulamadk, provaya devam ederiz. Yani gerei bulana dek."
"Peki bu korkun plan kimin yaptndan pheleniyorsunuz?" diye sordum.
"Ah! Bunu sylemek iin ok erken. Lord Edgware'in lmnden kim yararlanacak, diye sormalyz. Birincisi
mirass yeeni var. Bu bilinen bir ey. Bayan Carroll lordun dmanlar olabileceini ima etti. Bana gre de
Lord Edgvvare'in fazlasyla dman vard."
"Evet," diye onayladm. "Ben de yle dnyorum."
"Katil her kimse kendini fazlasyla gvencede olduunu zannediyor. Hastings eer Jane Wilkinson son
dakikada kararn de-itirmeseydi, hi tan olmayacakt. Savay'daki odasnda olduunu kantlamakta
zorluk ekecekti. Belki de tutuklanp idam kararyla yarglanacakt."
Bu szleri duyunca rperdim.
72
73
Agatha Christie
"Yalnz beni artan bir ey var," diye Poirot devam etti. "Birisi cinayeti onun stne ykmak istiyor, ama
neden Jane'e telefon ettiler? Neden birisi Chisvvick'e telefon edip onu arad ve orada olduunu anlaynca
hemen telefonu kapatt. Sanki birisi eyleme gemeden nce onun orada olup olmadn anlamaya
alyormu gibi. Yoksa neden arad ki? Bu eylemi gerekletiren kiinin baka bir menfaati vard. Katil
telefon etmi olamaz, nk o cinayeti Ja-ne'in stne ykmay planlamt. Peki yleyse kim? Bana gre
ortada iki farkl durum var."
Bam salladm. armtm.
"Belki bir rastlantdr," dedim.
"Hayr, hayr, her ey rastlant olamaz. Alt ay nce gnderilen mektup Jane'in eline gememi. Neden?
Karanlkta kalan birok nokta var: Bunlarn hepsi bir nedenle birbiriyle balantl."
Poirot derin derin iini ekti. Sonra konumaya devam etti.
"Bryan Martin'in bize anlatt o hikye..."
"Yapma, Poirot. Onun bu ile bir ilgisi yok."
"Hastings ok kaim kafalsn. Kr msn? Olayn bir model oluturduunu grmyor musun? imdilik model
biraz karmak, ama zamanla berraklaacak..."
Poirot'nun fazla iyimser davrandn hissettim. Bana gre hibir ey berraklamayacakt. Bam sanki frl
frl dnyordu.
Birdenbire, "Carlotta Adams'n katil olacan umuyorum. Yani grn... ey ok iyi bir kza benziyor."
Ama bu szleri syledikten sonra Poirot'nun onun para hrs hakkndaki szleri aklma geldi. Para hrs... bu
karmak olayn kknde para hrs m yatyordu? Poirot'un o gece bunu hissetmi olabilecei aklma geldi.
Jane'in bencilce garip davranlarnn neticesi tehlikede olduunu fark etmiti. Carlotta'nm para hrs
nedeniyle doru yoldan saptn dnyordu.
Lord Edgv?are,i Kim ldrd?
"Carlotta'nm katil olduunu dnmyorum, Hastings. ok akl banda ve soukkanl bir kadn. Belki ona
cinayet ileneceinden sz etmediler. Onu kullanm olabilirler. Ama..."
Susup kalarn att.
"yle de olsa olayda artk su orta... yani bugn haberlerde
olay grecek ve..."
Poirot bouk bir ses kard.
"abuk Hastings. abuk! Kr gibi davrandm... ne aptalm. Hemen bir taksi ar." Hayretle ona baktm.
Poirot kollarn sallad. "Bir taksi... hemen bir taksi ar."
Yoldan bir taksi geiyordu. Poirot onu durdurup iine atlad. "Kadnn adresini biliyor musun?" "Carlotta
Adams'm adresini soruyorsun?" "Evet, evet. abuk ol Hastings, abuk ol. Her geen dakika ok kymetli.
Anlamyor musun?" "Hayr," dedim. "Anlamyorum." Poirot homurdand.
"Telefon rehberinde adresini bulabilir miyiz?" "Hayr bulamayz. Belki tiyatroda."
Tiyatroda Carlotta'nm adresini vermek istemediler, ama Po-irot ne yapp edip adamlar ikna etti. Sloane
Meydan'ndaki konaklarn bulunduu bloktaki bir dairede oturuyordu. Oraya giderken Poirot daha da
sabrszlanmt.
"Hastings hzl devam et de ge kalm olmayaym. Ge kalm
olmayaym."
"Nedir bu telan? Anlamyorum. Btn bunlarn anlam ne?" "Elini abuk tutmadn demek. Gzmn
nndeki gerei
grmekte ok geciktim demek. Ah! Tanrm, oraya tam vaktimde
yetiebilirsek."
74.
75
Agatha Christie
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Blm 9
kinci Cinayet
Poirot'nun telann nedenini anlayamamtm, ama arkadam ok iyi tanrdm. Mutlaka ortada nemli bir
neden vard.
Rosedew Konaklar'nn nnde durur durmaz, Poirot ofrn parasn vererek dar frlad. Zilin stndeki
kattan Miss Adams'n dairesinin birinci katta olduunu rendik.
Poirot st katlarda olan asansr armadan hzla merdivenlerden kt.
Telala zili ald, kapya vurdu. Ksa bir sessizlik oldu. Sonra eikte st ba tertemiz, sa topuzlu, orta
yal bir kadn belirdi. Sanki ok alam gibi gzleri kpkrmzyd.
Poriot heyecanla, "Miss Adams evde mi?" diye sordu.
Kadn, ona bakt. Duymadnz m?"
"Duymadm m? Neyi?"
Arkadamn yz bembeyaz kesilmiti. O zaman, onun korktuu eyin gerekletiini anladm.
Kadn ar ar ban sallyordu. "ld... Uykusunda ld. ok korkun bir ey."
Poirot kapnn yanma dayand. "ok ge kalmm." znts o kadar belliydi ki, kadn ona daha byk bir
ilgiyle bakt. "Affedersiniz, efendim? Siz Miss Adams'n arkada myd-
nz? Sizin daha nce buraya gelip gelmediinizi pek hatrlayama-dm da."
Poirot, ona cevap verecei yerde, "Doktor ardnz m?" diye
sordu. "Ne dedi?"
"Miss Adams fazla uyku ilac alm. Ah, ne yazk! O kadar iyi bir insand ki uyku ilalar tehlikeli eyler.
Doktor, Miss Adams'n
Veronal imi olduunu syledi."
Poirot dikleti. Otoriter bir tavrla, "eri girmeliyim," dedi.
Kadn phetenmiti. "Bilmem ki..."
Poirot, "eri girmeme izin verin," dedi. "Ben dedektifim. Hanmnzn lmn soruturuyorum."
Kadnn az bir kar ak kald. Telala yana ekilince, biz de
eve girdik.
Poirot duruma hkimdi artk.
"Size syleyeceklerimin hepsi aramzda kalacak. Brakn herkes Miss Adams'n kazara ldn sansn.
Bana ardnz doktorun isim ve adresini verin."
"Dr. Heath, 17 Carlisle Soka."
"Sizin adnz?"
"Bennett... Alice Bennett."
"Miss Adams' ok sevdiiniz anlalyor Miss Bennett."
"Ah, evet efendim. yle iyi ve kibar bir kadnd. Geen yl buraya geldii zaman da yannda almtm.
Dier aktrislere hi benzemiyordu. Gerek bir hanmefendiydi. Her hareketi ince ve
nazikti."
Poirot byk bir dikkatle kadn dinliyordu. Artk sabrszlanmyordu. Nazik davranarak kadnn azndan
istedii bilgiyi alyordu.
"Herhalde lm sizi ok sarst?"
76
77
Agatha Christie
hord Edgware,i Kim ldrd?
"yle, efendim, yle. Her zamanki gibi sabah dokuz buukta ayn gtrdm. nce uyuduunu sandm.
Elimden tepsiyi braktm. Perdeleri ekerken halkalardan biri takld etendim ve onu hzla ekince grlt
oldu. Dnp arkama baktmda uyanmadn grnce ok ardm. Ve birdenbire bir ey beni huzursuz
etti. Yatnda bir gariplik vard. Yatan yanma gittim ve eilip elini tuttum. Buz gibiydi. Ac ac barmm."
Kadnn gzleri yine dolmaya balamt.
Poirot anlayla ban sallad. "Sizin iin zc olmu. Miss Adams sk sk uyuyabilmek iin ila alr myd?"
"Arada srada ba ars iin efendim. Ama o haplar kk bir iede duruyordu. Doktor, onun dn gece
baka bir ila alm olduunu syledi."
"Dn gece onu grmeye gelen oldu mu? Bir konuk?"
"Hayr, efendim. Miss Adams dn gece kmt."
"Size nereye gideceini syledi mi?"
"Hayr. Evden yedide ayrld."
"Ya. Giysileri ne renkti?"
"Siyah elbise ve siyah apka giymiti, efendim."
Poirot, bana bir gz att.
"Mcevher takm myd?"
"Daima takt inciyi, efendim."
"Ve eldivenleri vard deil mi? Gri eldivenleri?"
"Evet, efendim. Eldivenleri griydi."
"imdi bana onun halini anlatr msnz? Neeli miydi? Heyecanl myd? zgn myd? Endieli miydi?"
"Bana bir eye ok memnun olmu gibi geldi, efendim. Sanki birine bir aka yaplyormu gibi kendi
kendisine glmseyip duruyordu."
78
"Kata dnd?"
"On ikiyi biraz gee, efendim."
"O zaman tavr nasld? Yine ayn myd?"
"ok yorgundu, efendim."
"Ama zgn veya kederli deildi herhalde?"
"Deildi, efendim. Bir eye ok sevinmiti ama yorgundu. nce birine telefon etmeye kalkt. Sonra da
vazgeti. 'Bu ii yarn sabah yaparm,' dedi."
"Ah." Poirot'nun gzleri heyecanla parlyordu. "Telefon ettii
kimsenin adn duydunuz mu?"
"Hayr, efendim. Sadece numaray syledi. Biraz bekledi. Sonra herhalde santral, 'Onlar bulmaya
alyorum,' dedi. Miss Adams, 'Peki,' diye mrldand. Esnemeye balamt. 'Aman imdi bu ile
uraamam, ok yorgunum,' diyerek telefonu kapatt ve soyunmaya balad."
"Peki istedii numara? Bunu hatrlyor musunuz? yice dnn. Bu nemli olabilir."
"Ne yazk ki, hatrlayamayacam, efendim. Sadece Victoria'yla balayan bir numarayd. Anlayacanz pek
dinlemedim." "Miss Adams yatmadan nce bir ey yedi ya da iti mi?" "Her zamanki gibi bir bardak scak st
iti, efendim." "Bunu kim hazrlad?" "Ben hazrladm, efendim." "O akam eve kimse gelmedi demek?"
"Gelmedi, efendim." "Peki, daha nce?"
"Kimsenin geldiini hatrlamyorum, efendim. Miss Adams le yemeini darda yedi. ay da yine bir
yerde iti. Eve altda dnd."
79
Agatha Cluistie
"St ne zaman geldi? Dn gece itii st?"
"Taze stt bu, efendim. ocuk ieyi akamzeri drtte kapya brakr. Stte bir ey yoktu. nk bir
ksmn bu sabah ayma koydum. Doktor da o kt ilac Miss Adams'm kendisinin aldndan emin
olduunu syledi."
Poirot mrldand. "Yanlm olabilirim. Doktorla da konuacam. Ama Miss Adams'm dmanlar varm.
Amerika'da iler farkl..."
Bir an duraksad. Kadm yemi yuttu.
"Oh! Biliyorum efendim. Chicago'daki silahl adamlar hakknda kan yazlar okudum. Korkun bir lke
olmal. Polisleri de bizim polislerimizin eline su dkemezler."
Neyse ki Poirot konuyu orada kesti. Yoksa kadm ngiliz polislerini vmeye devam edecekti.
Poirot'nun gz bir sandalyenin zerinde duran antaya iliti. Evrak antasna benziyordu. "Miss Adams dn
gece kt zaman bunu da yanna ald m?"
"Sabah giderken ald, efendim. Akamzeri dnd zaman anta yannda yoktu. Ama gece geri getirdi."
"Ah. ine bakmama izin verir misiniz?"
Alice Bennett her eye izin verebilirdi. Tm kukucu kadnlar gibi pheleri giderilince, onu istenilen yne
evirmek ocuk oyuncayd. Poirot'nun nerdii her eyi kabul etmeye hazrd.
anta kilitli deildi. Arkadam bunu abucak at. Ben de ilerleyerek onun omzunun zerinden baktm.
Poirot heyecanla mrldand. "Gryor musun, Hastings? Gryor musun?"
antann iindekiler gerekten ilgi ekiciydi. Bir kutu makyaj malzemesi... Boyu iki santim uzatmak iin
ayakkabnn iine ko-
80
Lord Edgware,i Kim ldrd?
nan lastik paralan. Bir ift gri eldiven. Ve ince kda sarlm, harika san bir peruk. Rengi Jane Wilkinson'n
salarnn aynsyd. Salar yine aktrisinki gibi yandan ayrlm, ensede bukleli bir topuz halinde
toparlanmt.
Poirot sordu. "Artk phen var m, Hastings?" Belki o ana kadar biraz tereddtm vard. Ama imdi hi
phem kalmamt.
Poirot antay kapayarak tekrar hizmetiye dnd. "Miss Adams'm dn akam kiminle yemek yediini
bilmiyor musunuz?" "Hayr, efendim."
"Peki acaba le yemei ve ayda kiminle beraberdi?" "ay bilmiyorum, efendim. le yemeini Miss
Driver'la yediini sanyorum."
"Miss Driver'la m?"
"Evet. Miss Adams'm en iyi arkadadr. Moffat Soka'nda bir apka maazas var. Dkknn ad
'Genevieve' sanrm."
Poirot bu adresi de defterine, doktorunkinin altna kaydetti. "Bir sorum daha var, madam. Miss Adams altda
geldikten sonra bir ey syledi mi? yle dikkatinizi ekecek bir ey?"
Hizmeti bir an dnd. "Byle bir eyi pek hatrlamyorum. ay iip imeyeceini sordum. 'tim,' dedi."
Poirot bard. "Demek, itim, dedi. Neyse... devam edin." "Ondan sonra da sokaa kncaya dek mektup
yazd." "Mektup ha? Kime yazdn biliyor musunuz?" "Evet, efendim. Sadece bir mektup yazd.
Washington'da oturan kz kardeine. Miss Adams, kardeine haftada iki kez mutlaka ektup yazard. Postaya
yetimesi iin zarf yanma ald. Kendisi ostaya verecekti. Ama sonradan bu ii yapmay unutmu olduu-u
anladm."
81 F:6
AgatliR Christie
"O halde mektup hl burada?"
"Hayr, efendim. Mektubu ben postaya verdim. Miss Adams gece yatarken birdenbire hatrlad. Ben de,
'Hemen gider atarm,' dedim. 'zerine fazla pul yaptrr ve ekspres postaya verirsek, kardeinizin eline
zamannda geer'," dedim.
"Ah... Postane buradan ok uzak m?"
"Hayr, efendim. Keyi dnnce."
"Dairenin kapsn arkanzdan kapadnz m?"
Hizmeti, ona aknlk iinde bakt.
"Hayr, efendim. Postaneye giderken kapy aralk braktm."
Poirot bir ey syleyecekti. Kendini tuttu. Hizmeti, "Onu grmek ister misiniz, efendim?" diyerek hkrd. "O
kadar gzel ki."
Onun pei sra yatak odasna girdik.
Carlotta Adams Savoy'dakinden daha gen duruyordu imdi. Uykuya dalm yorgun bir ocuk hali vard.
Poirot, ona bakarken yznde garip bir ifade belirdi ve istavroz kard.
Merdivenlerden inerken de yavaa, "lnn banda yemin ettim, Hastings," diye mrldand.
Bu yeminin ne olduunu anladm tabii.
Birka dakika sonra da ekledi. "Yalnz iimi rahatlatan bir ey var. Onu kurtarmam imknszm. Ben Lord
Edgware'in ldn duyduum srada Carlotta Adams da oktan can vermi. Hi olmazsa kendimi bu
bakmdan sulu hissetmiyorum..."
Lord EdgMare'i Kim ldrd?
Blm 10
Jenny Driver
Daha sonra hizmetinin bize verdii adrese gittik, doktoru
grmeye.
Yalca, titiz, dalgn tavrl bir adamd. Poirot'nun hretini
duymutu tabii. Arkadamla tantna pek memnun oldu.
"Size nasl yardmc olabilirim Msy Poirot?" diye doktor
sordu.
Poirot, "Bu sabah sizi Carlotta Adams adl bir gen kadn iin
armlar," dedi.
"Ah, zavall. ok da yetenekli bir aktristti. Onu sahnede iki kez seyrettim. Byle az bulunur bir sanatnn bu
ekilde bir sonla karlamas ne kt. Bu genler de neden ila almakta srar ederler bilmem ki?"
"Sizce gen kadn uyuturucu bamls myd?" "ey, bir profesyonel olarak bunu pek iddia edemeyeceim.
Her ne kullanyorsa bunlar ineyle almyordu. Vcudunda ine izine rastlamadm. Anlalan daha ok
azdan alyordu. Hizmeti, onun ilaca ihtiya duymadan ml ml uyuduunu syledi. Ama onlar byle
eylerin pek farkna varmazlar. Miss Adams'm her gece Veronal aldn sanmyorum. Yine de onun uzun
zamandan beri bu ilac kulland belli."
82
83
Agatha Christie
"Bu sonuca nereden vardnz?"
"Bundan... ey onu nereye koydum?" Doktor ekmecesini aarak siyah bir kadn antas ald. inden kk
bir altn kutu kard. zerine yakutlarla C.A. harfleri ilenmiti. "Tabii resmi soruturma yaplmas gerekiyor.
Hizmetinin kartrmamas iin bu kutuyu alp getirdim." Kutu bir hayli pahal ve deerliydi anlalan. Doktor
bunu at. Kutu azna kadar beyaz bir tozla doluydu.
Adam ksaca, "Veronal," dedi. "imdi kapan iinde yazl olana bakn."
Kapan iine u szckler kazlmt:
"D.'den C. A.'ya Tatl Ryalar. 10 Kasm, Paris."
Poirot dnceli bir tavrla mrldand. "10 Kasm."
"Evet. Ve imdi hazirandayz. Bundan da gen kadnn hi olmazsa alt aydan beri Veronal ald anlalyor.
Hangi yl olduu yazlmam. Onun iin bu sre on sekiz ay ya da iki buuk yl da olabilir... Hatta daha da
uzun."
Poirot'nun kalar atlmt. "Paris... D."
"Evet. Sizce bunun bir anlam var m? Herhalde bu olayla nemli bir nedenden dolay ilgileniyorsunuz? Bana
bu olayn bir intihar olup olmadn m sormak istiyordunuz? Bunu size ben syleyemem. Kimse byle bir
eyi syleyemez zaten. Hizmeti dn kadnn ok neeli olduunu syledi. Bu yzden Carlotta Adams'm ilac
kazara fazla alm olduu kansna vardm. Veronal garip bir ilatr. Bir hayli alrsnz, hibir ey olmaz.
Sonra az bir miktar ier ve lrsnz. Bu nedenle tehlikeli bir ilatr.
"Kaza gibi grnen lm iin soruturma alacana eminim. Korkarm size daha fazla yardmc
olamayacam."
"Matmazelin antasna bakabilir miyim?"
"Tabii, tabii."
Lovd Edgware,i Kim ldrd!
Poirot antann iindekileri tek tek kard. Kesinde C. M. A. markas olan ince bir mendil. Bir pudra, bir ruj,
biraz para ve bir kelebek gzlk. Poirot bu sonuncuyu byk bir dikkatle inceledi. Altn ereveli, ciddi
grnl eski tip bir eydi bu. Tuhaf, Miss Adams'n gzlk taktn bilmiyordum. Hem de byle eski tip bir
gzlk... Acaba bunu okurken mi takyordu?"
Doktor gzl ald. "Hayr, bu uzak iin. Bu gzln sahibi
miyop olmal."
"Acaba Miss Adams..."
"Kendisini imdiye kadar hi muayene etmedim. Sadece bir kere evine hizmetinin parmandaki dolama
iin gittim. O srada Miss Adams' da grdm. Gzl yoktu."
Poirot, doktora teekkr ettikten sonra oradan ayrld. Arkadamn yznde aknlk dolu bir ifade vard.
"Herhalde ben yanldm," dedi. "Bakasn taklit etmekten mi sz ediyorsun?" "Hayr, hayr. O bana gre
kantland. Hayr, ben onun lmnden sz ediyorum. Eyalarnn arasnda veronal olduu kesin. Dn gece
ok gergin ve yorgun olabilir. Rahat bir uyku uyumak
iin ila alm olabilir."
Sonra birdenbire durdu ve ellerini heyecanla rparak yoldan geenleri akna evirdi.
"Hayr, hayr, hayr, hayr!" dedi heyecanla. "Byle bir zamanda neden bu kaza meydana gelsin? Kaza
deildi. ntihar da deildi. Hayr, roln oynad ve bylece lm fermann imzalad.
"Herhalde katil, Carlotta Adams'm Veronal kullandn biliyordu. O zaman katilin gen kadn iyi tanyan biri
olmas gerekiyor. D. kim Hastings? Onun kim olduunu renmeyi ok isterdim."
Kendini dncelere kaptrm yolun ortasnda duruyorduk. "Poirot," dedim. "Herkes bize bakyor. Yrmeye
devam edelim mi?"
04
85
Agatha Christie
"Eh? Pekl, belki sen haklsn. Ama insanlarn bakmas beni rahatsz etmez. Dncelerimi asla bozmaz."
"nsanlar bizimle alay etmeye balayacaklar," diye mrldandm.
"Hi nemli deil."
Onunla ayn fikirde deildim. Gze batan bir ey yapmaktan korkardm. Poirot ise yalnzca rutubetten ya da
nl byklarna zarar veren scaktan etkilenirdi.
Poirot bastonunu sallayarak, "Bir taksi evirelim," dedi.
nmzde bir taksi durdu. Arabaya binerek MolTat Soka-'ndaki Genevieve'e gittik. Genevieve cam
tezghlarn iinde apka ve earp sergileyen k bir dkknd. Satlarn merkezi ise kf kokulu merdivenle
klan st kattayd.
Merdivenleri ktk karmza stnde 'Genevieve. Ltfen ieri girin,' diye yazan bir kap kt. Biz de kapy
itip ieriye girdik ve kendimizi apkalarla dolu kk bir odada bulduk. Uzun boylu bir sarn kukuyla
Poirot'ya bakt.
Poirot, "Miss Driver?" diye sordu.
"Madam sizi grebilir mi bilmiyorum. Ltfen ziyaretinizin sebebini syler misiniz?"
"Miss Driver'a, Miss Adams'm bir arkadann onu grmek istediini syleyin."
Sarn gzelin haber vermesine frsat "kalmadan siyah kadife perde sert bir ekilde ald ve ufak tefek
krmz sal, hayat dolu bir kadn dar kt.
"Ne oluyor?" diye sordu.
"Siz Miss Drimer misiniz?"
"Evet. Carlotta'ya ne oldu?"
"O kt haberi duymadnz m?"
"Hangi kt haberi?"
fU >
Lor d Edgware,i Kini ldrd?
"Miss Adams dn gece uykusunda ld. Fazla ila alm."
Gen kzn gzleri iri iri ald. "Ne korkun! Zavall Carlotta! Onun ldne inanamyorum. Hayat doluydu."
Poirot, "Ne yazk ki, Miss Adams ld," dedi. "Dinleyin... Saat bir. Ben ve arkadamla birlikte yemek yer
misiniz? Bize bu erefi verir misiniz? Size birka soru sormak istiyorum."
Kz, Poirot'yu tepeden trnaa szd. Ufak tefek olmasna ramen yle her eye kolay kolay pabu brakan
bir tip deildi. "Siz kimsiniz?"
"Adm Hercule Poirot. Bu da arkadam Yzba Hastings." Eilerek selam verdim.
Kz bir bana bakt, bir arkadama. Sonra birdenbire, "Adnz duydum," dedi. "Sizinle geleceim."
Sarna seslendi.
"Dorothy?"
"Evet, Jenny."
"Bayan Lester, ona hazrladmz Rose Descartes modelini grmeye gelecek. Deiik renkli tyleri dene.
Hoa kal. Ben fazla ge kalmam."
Kk siyah bir apkay alarak bir kulann stne edi. abucak burnunu pudralad ve sonra, Poirot'ya
bakt.
Damdan dercesine, "Hazrm," dedi.
Be dakika sonra Dover Soka'nda kk bir lokantadaydk. Poirot, garsona siparileri verdi. imdi
nmzde kokteyller duruyordu.
Jenny, "imdi," dedi. "Btn bunlarn ne anlama geldiini renmek istiyorum. Carlotta nasl bir ie
karmt?"
"Demek gerekten bir ie karmt, matmazel?"
"Buraya bakn. Sorular siz mi soracaksnz, yoksa ben mi?"
Poirot glmsedi. "Benim soracam sanyordum. Anladma gre Miss Adams'la ok samimiymisiniz."
87
Agatha Christie
"Evet."
"yi. Bana inann matmazel, ne yapyorsam, bunu len arkadanz iin yapyorum."
Ksa bir sessizlik oldu. Jenny Driver bu szleri dnyordu. Sonra bam sallad. "Size inanyorum. Devam
edin. renmek istediiniz nedir?"
"rendiim kadaryla dn le yemeinde Miss Adams'la birlikteymisiniz?"
"Evet."
"Size dn gece neler yapacan anlatt m?"
"Dn geceden pek sz etmedi."
"Ama bir ey syledi. yle mi?"
"Belki onun syledii, u anda sizin ima ettiiniz ey. Bunu bana bir sr olarak at."
"Anlyorum."
"Durun bakaym... Bunu kendimce anlatmam daha iyi olur sanyorum."
"Nasl isterseniz, yle yapn, matmazel."
"imdi... Carlotta olduka heyecanlyd. O yle her zaman he-yecanlanmazd. Bana kesin bir ey sylemedi.
'nk yemin ettim,' dedi. Ama szlerinden, birisine mthi bir aka yapmak zere olduunu anladm."
"aka ha?"
"Evet. yle syledi..." Bir an durarak kalarn att. "Aslnda Carlotta akadan filan holanmazd. Ciddi,
drst, alkan bir kzd. Yani... birinin onu buna tevik ettiini sanyorum. Hatta bunun parayla ilgili
olduunu da sezdim. Tabii Carlotta aka sylemedi. Ama onu paradan baka bir ey heyecanlandrmazd.
Onun iin bu || oluytNiylu hit hayli para kazanacan anladm." I n arka sylemedi deil mi?"
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Hayr, hayr. Ama pek yaknda istedii baz eyleri yapabileceinden sz etti. Kz kardeini Amerika'dan
getirtecek ve onunla Paris'te buluacakt. Kendisinden kk olan kardeini ok severdi. Sanrm kzn
sal ktym. yi bir mzisyenmi. Btn bildiim bu kadar. Bir iinize yarayacak m?"
Poirot ban sallad. Bylece tahminimde yanlmam olduumu anladm. Miss Adams'a yemin ettirmi
olduklarndan emindim. Ama kadn olduu iin, belki bu srr dayanamayarak en yakn arkadana amtr,
diye dndm."
Jenny itiraf etti. "Onu konuturmaya altm. Ama Carlotta sadece gld ve, 'Bunu sana ileride bir gn
anlatrm,' dedi."
Poirot bir sre sesini karmad. Sonra, "Lord Edgvvare adn hi duydunuz mu?" diye sordu.
"Ne? u ldrlen adam m? Biraz nce gzm bir gazetenin balna iliti..."
"Evet, o. Miss Adams, onu tanyor muydu?"
"Sanmyorum. Carlotta'nm lordu tanmadndan eminim. A... Bir dakika."
Poirot heyecanla, "Evet, matmazel?" dedi.
"Neydi o?" Gen kz hatrlamaya alarak kalarn att. "Hah, imdi hatrladm. Carlotta, lorddan bir kez
ac ac sz etti."
"Ac ac m?"
"Evet... Durun bakaym ne dedi?... 'Onun gibi adamlarn, anlayszlklar ve zalimlikleri bakalarnn hayatn
mahvetmelerine izin verilmemeli.' A, sahi. Carlotta, 'Onun gibi bir adamn lm herkes iin iyi olur,' dedi."
"Bunu ne zaman syledi, matmazel?"
"Sanrm bir ay nce."
"Bu konu nasl ald?"
Jenny Driver bir sre dnd. Sonra da ban sallad. "Hain layamadm... Belki adamn adn gazetede
grmtk... Her ney-
m
89
Agatha Christie
se, o srada, Carlotta bu adam tanmyor bile. Neden bu kadar sinirli bir ekilde konuuyor, diye
dndm hatrlyorum."
Poirot ban sallad. "Gerekten tuhaf... Miss Adams her zaman Veronal ier miydi? Bunu biliyor
muydunuz?"
"Bilmiyordum. Onun bu ilatan itiini grmedim, Vero-nal'den sz ettiini de duymadm."
"antasnda, zerine yakutlarla C. A. harfleri yazlm kk altn bir kutu grdnz m?"
"Kk altn bir kutu... Hayr, grmediimden eminim."
"Miss Adams geen kasmda neredeydi? Biliyor musunuz?"
"Durun, bakaym... Kasmn sonuna doru Amerika'ya gitti. Ondan nce de Paris'teydi."
"Yalnz myd?"
"Tabii yalnzd! Affedersiniz, belki bunu o anlamda sormadnz. Bilmem neden Paris'ten sz edildi mi mutlaka
insann aklna kt eyler geliyor. Aslnda oras yle bir ahlakszlk yuvas da saylmaz. Ayrca Carlotta'da
sevgilisiyle Paris'te kaamak bir hafta sonu geirecek bir kz deildi. Bilmiyorum, kastettiiniz bu muydu?"
"imdi matmazel, size nemli bir soru soracam. Miss Adams' m yakndan ilgilendii bir erkek var myd?"
Jenny yava yava, "Hayr," dedi. "Carlotta sanatndan ve sal bozuk olan kz kardeinden baka bir eyi
dnmezdi. Onu tandmdan beri bu byleydi. Daima, aile reisi benim. Her ey bana bal, der gibi bir
tavr taknrd. Son zamanlara kadar byleydi..."
"Ah... Ya son zamanlarda?"
"Galiba Carlotta son gnlerde bir erkekle ilgilenmeye balamt."
"Ah!"
"Ama benimki sadece bir tahmin. Ben bu karara onun haline bakarak vardm. Deimiti. yle hayale dalm
gibi bir hali yoktu.
Lor d Edgware,i Kim ldrd?
Ama biraz dalgn gibiydi. Nedense grn bile deimiti... Anlatamyorum! Kadnlar bunu abucak
sezerler. Tabii yanlm da olabilirim."
Poirot ban sallad. "Teekkr ederim, matmazel. Bir ey daha var. Miss Adams'n ad D.'yle balayan bir
arkada olup olmadn biliyor musunuz?"
Jenny Driver dnceli bir tavrla, "D," diye tekrarlad. "D? Hayr. Affedersiniz. Aklma byle bir kimse
gelmiyor."
90
91
Agatha Christie
Blm 11
Bencil
Poirot'nun bu soruya baka bir cevap beklediini sanmyorum. Buna ramen yine de ban kederli bir
ekilde sallad. Sonra da derin bir dnceye dald. Jenny Driver ise dirseklerini masaya dayayarak ne
doru eildi.
"imdi... Bana bir eyler anlatmayacak msnz?" Poirot mrldand. "nce sizi tebrik etmek istiyorum,
matmazel, sorularm zekice yantladnz iin. Akll olduunuz belli. Bana size bir eyler anlatp
anlatmayacam sordunuz. Ne yazk ki, size fazla bir ey syleyemeyeceim. Sadece birka ana noktay
aklayacam matmazel." Bir an durdu. Sonra yava yava devam etti. "Dn gece Lord Edgvvare evinin
ktphanesinde ldrld. Dn gece saat onda Adams olduunu sandm biri eve gitti. Lady Edgware
olduunu syleyerek lordu grmek istedi. Bana sar bir peruk takm, yzne Lady Edgware'e benzeyecek
bir ekilde makyaj yapmt. Lady Edgvvare bildiiniz gibi nl aktris Jane Wilkinson'dur. Miss Adams eer
eve giden oysa... oradan birka dakika sonra ayrld. Ama evine ancak gece yarsndan sonra dnd.
Hemen yatt. O arada bir hayli Veronal almt. Herhalde imdi size demin o sorular sormamn nedenini
anlyorsunuz."
92
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Jenny derin bir nefes ald. "Evet... imdi anlyorum... Eve gidenin Carlotta olduundan phelenmekte
haklsnz. nk... dn o gelip benden yeni bir apka ald." "Yeni bir apka m?"
"Evet. Yana doru giyilen ve yzn sol tarafn glgeleyen bir apka istiyordu."
Ben burada bir aklama yapmak istiyorum. Bu gne dek eitli apka modelleri grdm. Kaplin apkalar
insann yzn saklar. Arkadanz bile tanyamazsnz. n arkaya doru kalkk apkalar insann yzn
tamamen akta brakr. eitli ekillerde giyilen bereler vardr. Yukarda szn ettiimiz apka ters
evrilmi bir orba tabana benziyordu. Ve insann yznn yarsn gizliyordu.
Poirot, "Bu tr apkalar genellikle yzn sa yanma doru mu giyilir?" diye sordu.
apkac kz ban sallad. "Ama yzn dier tarafn saklayan modellerimiz de var," diye aklad. "nk
baz mterilerimiz yznn sol yanm gizlemek isterler. Acaba Carlotta'nm yznn sol yann kapatmak
istemesinin zel bir nedeni mi vard?"
Aklma Regent Gate'deki ev geldi. Kap sola ald iin ieri giren birinin yznn o taraf uak tarafndan
kolaylkla grlebilirdi. Ayrca Jane Wilkinson'm sol gznn hemen yannda kk bir ben vard. Bunu
heyecanla syledim. Poirot ban sallad. "11 aklsn, Carlotta Adams o apkay bu yzden alm olabilir."
Jenny birdenbire dikleti. "Msy Poirot! Lord Edgware'i ('aiotta'nm ldrdn sanmyorsunuz ya? Onun
hakknda ac szler syledi diye byle bir pheye kaplamazsmz. Carlotta yle bu insan deildi."
93
Agatha Christie
Poirot ban sallad. "Biliyorum... Aklma gelmiken soraym. Miss Adams gzlk kullanr myd'?" "Gzlk
m? Hayr."
"Miss Adams film aktr Bryan Martin'i tanr myd?" "A, evet. Bana, onu ocukken tandm syledi. Ama
Bryan Martin'in pek kibirli biri olduundan sz ederdi." Gen kz saatine bakarak birdenbire bard. "Eyvah.
ok ge olmu. Gitmem gerek. Size biraz yardm edebildim mi, Msy Poirot?" "Ettiniz. leride sizden tekrar
yardm isteyeceim." "Ne isterseniz yaparm. Biri bu kt oyunu planlad. Onun kim olduunu bulmalyz."
Hzla tokalaarak beyaz dilerini gsterip gld. Sonra hemen yanmzdan ayrld.
Poirot hesab derken, "lgi ekici bir tip," diye mrldand. "Ondan holandm," dedim. "Zeki bir insanla
konumak zevkli oluyor." Dnceli bir ekilde ekledim. "Ama biraz kat kalpli sanrm. Arkadann lm
onu fazla sarsmad."
Poirot alayc bir tavrla, "Hngr hngr alayan tiplerden
deil," diye cevap verdi.
"Bu konuma yararl olabildi mi?"
Ban sallad. "Hayr... Carlotta Adams'a o altn kutuyu veren D.'nin kim olduunu reneceimi
umuyordum. Bunu baaramadm. Ne yazk Carlotta az ok sk bir kzm. Arkadalarndan da,
sevgililerinden de pek sz etmezmi. Ama bu 'aka'y teklif edenin bir arkada olduunu sanmyorum.
Herhalde sadece bir tandkt. Kza bu aka karlnda para vereceini syledi. Belki o kii Carlotta'nm
antasmdaki altn kutuyu grd ve iinde ne olduunu da anlad."
"Carlotta'ya Veronal'i nasl iirdiler? Ne zaman?"
94
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Hizmeti postaneye gittii zaman dairenin kaps ackm... Ama katilin bu frsattan yararlandn pek
sanmyorum... Neyse... Elimizde iki delil daha var. Birincisi o Victoria'yla balayan numara... Ho gen kadn
sadece bir arkadayla konumak da istemi olabilir..."
"kinci ipucu nedir?"
"Ah bu beni ok mitlendiriyor, Hastings. Carlotta'nm kz kardeine yazd mektubu kastediyorum. Belki
akay bu mektupta iyice anlatmtr. Bunun verdii sze aykr olmayacan dnmtr. Ne de olsa
mektup akadan birka gn sonra Amerika'da okunacakt... Tabii fazla mitlenmem daha doru olur. O
arada ii bu taraftan aratrmal."
"Ne yapacaksn?"
"Lord Edgware'in lmnden yararlananlarn zerinde duracam."
Omzumu silktim. "Yalnzca yeeniyle karsna yaram..."
Poirot, "Bir de karsnn evlenecei adama," diye ekledi.
"Dk m? Paris'te o."
"Evet, ama onun da bu ile ilgisi var. Sonra evdekileri de unutmamal. Uak... Hizmetiler. nce Jane
Wilkinson'la konumay dnyorum. Belki o bana bir fikir verebilir."
Yine Savoy'un yolunu tuttuk. nl aktrisi kutularn ve ince ktlarn arasnda bulduk. Siyah, zarif elbiseler
sandalyelerin arkasna atlmt. Jane banda kk siyah bir apkayla aynadaki grntsne hayranlkla
bakyordu.
"A, Msy Poirot. Oturun, oturun. Tabii oturulabilecek bir yer bulabilirseniz. Ellis u koltuklan boalt."
"Madam, ok zarifsiniz."
95
Agatha Christie
Jane ciddi bir tavrla ona bakt, "ikiyzllk etmek istemiyorum, Msy Poirot. Ama insann baz detlere de
uymas gerekiyor. yle deil mi? Yani dikkatli davranmalym. Sahi! Dkten pek irin bir telgraf aldm."
"Paris'ten mi?"
"Evet, Paris'ten. ok dikkatli yazlmt tabii. Bana basal diliyordu. Ama ben szcklerin arkasndaki
anlam kavradm."
"Tebrik ederim, madam."
"Msy Poirot." Ellerini birbirine kenetledi. O bouk sesi hafifledi. Bu haliyle kutsal szler sylemeye
hazrlanan bir melee benziyordu. "Dndm. Bunlarn hepsi bana mucize gibi geliyor. Btn dertlerim
sona erdi. Boanma gibi skc bir ey de olmad. Biliyor musunuz, adeta dindar olacam geliyor... Son
zamanlarda hep, 'Edgware lseydi, ne olurdu?' dedim durdum. Ve... ld. Bana sanki duam kabul olmu gibi
geliyor."
Poirot hafife ksrd. "Korkarm durum byle deil, madam. Biri kocanz ldrd."
Gen kadn ban sallad. "Tabii."
"Peki katilin kim olduunu dnmek hi aklnza gelmedi mi?"
Jane hayretle ona bakt. "Bu nemli mi? Benimle ne ilgisi var bunun? Dkle drt be aya kadar evleniriz..."
Poirot kendine glkle hkim oldu. "Evet, madam. Bunu biliyorum. Bundan baka, hi kendi kendinize
kocanz kimin ldrm olabileceini sormadnz m?"
"Hayr." Bu fikir onu pek artm gibiydi.
Poirot, "Katilin kim olduu sizi ilgilendirmiyor mu?" diye sordu.
96
Lord Edgware^i Kim ldrd?
Gen kadn, "Korkarm pek ilgilendirmiyor," diye cevap verdi. "Nasl olsa polis bunu renir. Onlar zeki
insanlardr deil mi?"
"yle derler. Ben de katili bulmaya karar verdim."
"Sahi mi? ok garip."
"Neden garip?"
"Bilmem..." Jane'in gzleri elbiselere kayd. Gen kadn saten bir mantoyu giyerek aynada kendisine bakt.
Poirot'nun gzlerinde muzipe bir prlt belirdi. "Demek buna itiraz etmiyorsunuz?"
"Neden edeyim, Msy Poirot? Dorusu bu ite de zeknz gstermeniz ok houma gidecek. Size
baarlar dilerim."
"Madam, ben dileklerinizden daha fazlasn istiyorum. Fikirlerinizi renmek istiyorum."
Jane omzunun stnden bakarak dalgnca mrldand. "Fikirlerimi mi? Ne hakknda?"
"Sizce Lord Edgware'i kim ldrd?"
Jane ban sallad. "Ne bileyim?" Omuzlarn mantoyu denemek istermi gibi oynatarak el aynasn ald.
Poirot adeta barrcasma, "Madam," dedi. "Sizce kocanz kim ldrd?"
Kadn bu kez onun sylediini anlayarak aknlk iinde Po-irot'ya bakt. "Herhalde Geraldine."
"Geraldine de kim?"
Ama Jane'in dikkati yine dalmt. "Ellis unun sa omzunu biraz yukar eksene. Tamam. Efendim,
Poirot? Ha, Geraldine mi? Lord Edgware'in kz. Hayr, Ellis sa omzu. Daha iyi... A, gidiyor musunuz,
Msy Poirot? Her ey iin ok teekkr ederim. Boanma iin de. Buna gerek kalmad ama olsun. Daima
sizin harikulade bir insan olduunuzu dneceim."
97 F:7
Agatha Christie
Bu grmeden sonra Jane Wilkinson'u iki defa grdm. Biri sahnede, biri de le yemei srasnda
karsnda oturduum zaman. Ama onu hep o gnk gibi hatrlayacam. Kendini tmyle elbiselere
vermiti. Poirot'nun ilerideki hareketlerini etkileyecek olan szler dudaklarnn arasndan ilgisizce
dklmekteydi. Tabii gen kadn o srada sadece ve sadece kendisiyle meguld.
Sokaa knca Poirot byk bir saygyla, "alacak bir kadn," diye mrldand.
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Blm 12
Lordun Kz
Eve dndmz zaman elden gnderilmemi bir mektup masann zerinde duruyordu. Poirot zarf her
zamanki gibi zenle at. Sonra da gld.
"Buna ne dersin Hastings. ti an oma hazrla. Al una bir gz at."
Mektubu aldm. Kdn stnde 17 Regent Gate amblemi vard. Ve mektup yle balyordu:
Sayn Msy Poirot
Bu sabah mfettile birlikte eve geldiinizi rendim. Sizinle konuma frsat bulamadm iin zldm.
Eer mmknse bu akamzeri uygun bir zamanda sizi bekliyorum.
Sayglar.
Geraldine Marsh
"Garip," dedim. "Acaba seni neden grmek istiyor?" "Beni grmek istemesi garip demek. Hi de nazik
deilsin, dostum. Hemen oraya gidelim," dedi ve apkasnn stndeki hayali toza bir fiske atp bana giydi.
98
99
Agatha Christie
Jane Wilkmson'n Geraldine Marsh'm babasn ldrm olabileceine dair olan szleri bana pek gln
gelmiti. Ancak zeki olmayan biri byle dnebilirdi. Bunu Poirot'ya da syledim.
"Belki kadn bir bakma aptal," dedi. "Gzel Lady Edgware'in gayet bilgisiz ve cahil olduu belli. Ama elbise
semeye, zengin ve yksek mevkideki adamlarla evlenmeye, bakalarna istediklerini yaptrmaya gelince...
Kadn bu bakmlardan alacak derecede baarl. Bu yzden Lady Edgware'in kocasnn katili hakkndaki
fikirleri de iime yarayabilir. nk bu fikirlerin insanlarn en kt taraflarn tanyan birine ait olduunu
biliyorum." Boyun edim. "Belki bu bakmdan haklsn." "Geldik... Gen kzn, beni grmeyi neden bu kadar
ok istediini merak ediyorum."
Bizi yukardaki byk salona aldlar. Birka dakika sonra da Geraldine Marsh ieri girdi. Bu uzun boylu, ince,
iri siyah gzl, beyaz yzl gen kz insann aklndan kmayacak bir tipti. ok gen olmasna ramen,
duygularn kontrol etmesini iyi biliyordu.
"Hemen geldiiniz iin minnettarm, Msy Poirot. Bu sabah gremediimiz iin ok zldm."
"Yatyordunuz sanrm."
"Evet. Babamn sekreteri Miss Carroll yatmam iin srar etmiti. ok anlay gsterdi..." Sesinde merakm
uyandran acayip bir honutsuzluk vard.
Poirot, "Size nasl yardm edebilirim, matmazel?" diye sordu. Kz bir an tereddt etti. Sonra da, "Babamn
lmnden bir gn nce onu grmeye gelmitiniz," dedi. "Evet, matmazel."
"Neden? Sizi o mu ard?" Poirot zellikle cevap vermedi. Kzn sabrsz bir tip olduunu anlamt. Onu
konuturmaya alyordu. "Bir eyden mi korkuyordu babam? Syleyin. Syleyin. Bunu bilmem gerek.
Babam kimden korkuyordu? Size ne syledi?
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Ah! Neden konumuyorsunuz?" Kzn o zoraki sakin hali kalmamt.
Poirot yava yava, "Lord Edgware'le aramzdaki konuma gizliydi," diye cevap verdi. Gzlerini Geraldine'in
yznden ayrmyordu.
"O halde bu... ailemizle ilgiliydi. Ah, orada oturmu bana ikence yapyorsunuz. Neden bana
anlatmyorsunuz?"
Poirot ok arm gibi bir tavrla ar ar ban sallad.
"Msy Poirot." Geraldine dikleti. "Ben Lord Edgware'in kzym. Bunu bilmek hakkm. Babamn hayatnn
son gnlerinde neden korktuunu renmeliyim. Beni byle karanlkta brakmanz hakszlk. Bunu bana
sylememekle babama kar da hakszlk etmi oluyorsunuz."
Poirot yavaa sordu. "Demek babanza bu kadar dkndnz, matmazel?"
Kz Poirot kendisini tokatlam gibi geriledi. "Dkn m? Dkn m? Ben..." Birdenbire kendini brakverdi,
kahkahalarla glyordu artk. "Ah... ok komik... Bunu sormanz o kadar komik ki..." Bu tuhaf gl
dardan duyulmutu.
Kap alarak Miss Carroll ieri girdi. "Geraldine, yavrum. Yapma. Sus artk. Kendini topla." Kararl tavrnn
etkisi grld. Geraldine'in kahkahalar yavalad. Gen kz kendini atm olduu koltukta dorularak
gzlerini kurulad.
Alak sesle, "Affedersiniz," diye mrldand. "imdiye kadar byle bir ey hi yapmadm." Miss Carroll hl
ona endieyle bakyordu. Ama Msy Poirot, bana babam ok sevip sevmediimi sordu da." Sesi souk ve
aalama doluydu. "Acaba yalan m sylesem, yoksa gerei mi aklasam? En iyisi doruyu sylemek.
Babam sevmek yle dursun, ondan nefret ederdim ben."
"Geraldine hayatm."
100
101
gatha Christie
"Neden rol yapaym? Sen ondan nefret etmiyorsun, nk babamn sana bir ey yapmas imknszd. Bu
dnyada ulaamad birka kiiden biri de sendin. Sadece o sana ylda u kadar para deyen patronundu,
ite o kadar. fkesi ve acayiplikleri seni ilgilendirmiyordu. Bunlar grmezlikten gelebiliyordun. Neeliydin,
byle eyleri kendine dert etmiyordun. ok gl bir kadnsn. Sradan insanlardan farklsn. Tabii, istediin
zaman bu evden kp gidebilirdin. Ama benim iin bu imknszd. Buraya aittim ben."
"Bu konuyu amak gereksiz, Geraldine. Babalarla kzlar ounlukla geinemezler. Hayatta fazla
konumamann ok doru olduunu yllar nce rendim."
Geraldine, ona arkasn dnerek gzlerini Poirot'ya dikti. "Ben babamdan nefret ediyordum. Onun ldne
seviniyorum. Bylece zgrlme kavutum. zgrm artk! Babamn katilinin bulunmasn da istediim
yok. Belki de katilin bu ekilde hareket etmesini hakl karacak bir sr neden vard."
Poirot, ona dnceli gzlerle bakt. "Bu tehlikeli bir dnce, matmazel."
"Birini asarlarsa babam canlanacak m?"
Poirot alayc bir tavrla, "Hayr," dedi. "Ama bylece bakalarnn ldrlmesi engellenmi olur."
"Anlamyorum."
"Bir kere ldren bir insan, matmazel, ou zaman tekrar cinayet iler. Hatta arka arkaya birka cinayet."
"Buna inanamam."
"Peki size byle bir eyin olduunu sylersem? Ya katil kendini kurtarmak iin ikinci bir cinayet istediyse?"
Miss Carrol bard. "Ne sylyorsunuz, Msy Poirot? Baka biri daha m ldrld? Nerede? Kim bu?"
Poirot ban sallad. "Ben sadece bir rnek vermeye alyordum. zr dilerim."
Lord Edgwai-e'i Kim ldrd?
"Anlyorum. Bir an bende... Geraldine artk bu sama sapan szlerin bitti mi?"
Poirot bir reverans yapt. "Sizin de benim tarafmda olduunuzu gryorum, Miss Carroll."
Sekreter ksaca, "lm cezasna taraftar deilim," dedi. "Ama dier bakmlardan tabii ki sizin tarafnzdaym.
Toplumun korunmas gerekiyor."
Geraldine ayaa kalkarak salarn dzeltti. "zr dilerim. Halim gerekten pek glnt. Babamn sizi
neden arttn bana hl sylemeyecek misiniz?"
Miss Carroll aknlk iinde tekrarlad. "Sizi arttn m?"
Poirot durumu aklamak zorunda kald. "Babanz beni artmad. Ben, onu grmek istedim. Kendisiyle
Lady Edgvvare adna grmek arzusundaydm."
"Anlyorum." Kzn yznde garip bir ifade belirdi. Birdenbire rahatlamt sanrm. "Ne budalaym... Ben de
babamn bir eyden korktuunu sanmtm."
Miss Carroll, "Biliyor musunuz Msy Poirot, kadnn ikinci bir cinayet ilediini syleyince beni ok
arttnz," dedi.
Poirot kadna cevap vermedi.
Poirot sordu. "Sizce babanz Lady Edgware mi ldrd, matmazel?"
Geraldine ban sallad. "Hayr. Onun byle bir ey yapabileceini hi sanmyorum. O ok yapay, cahil bir
kadndr."
Miss Carroll atld. "Ama cinayeti ondan baka kim ilemi olabilir? Bence o kadn iyilik ya da ktlk nedir
bilmiyor."
Geraldine, "Hayr o katil olan," diye kar koydu. "Buraya babamla konumaya gelmi olabilir. Ve o gittikten
sonra gerek katil babam ldrmtr. Belki de katil delinin biriydi."
102
103
Agatha Christie
Miss Carroll, "Bildiim kadaryla tm katiller ruh hastasdr," dedi.
Tam o srada kap alarak ieriye gen bir adam girdi. Bizi grnce akn akn duraklad.
"zr dilerim burada kimse yok sanyordum."
Geraldine, onu tantrd. "Kuzenim Lord Edgvvare. Msy Poirot. Otur, Ronald. Bizim konumamza engel
olmazsn."
"Emin misin Dina?" Edgware'in kuzini Geraldine'in ismini ksaltarak onu, "Dina," diye ard anlalyordu.
Bense bu adam nerede grdm hatrlamaya alyordum. Bu neeli ifadeli yuvarlak yz, gzlerinin alt
hafif torbal ve kaytan byk.
Tamam, diye dndm. Jane Wilkinson'm dairesinde yemek yediimiz gece bu gen adam da Carlotta
Adams'n yanndayd...
Yzba Ronald Marsh... Yeni Lord Edgvvare.
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Blm 13
Yeen
Yeni Lord Edgware'in gznden de hibir ey kamyordu. Benim hafife irkildiimi fark etmiti.
Dosta bir tavrla, "Tamam," diyerek glmsedi. "Hatrladnz, Jane Yenge'nin kk yemeinde
karlamtk. Ben sarhotum. Ama dierleri bunu pek fark etmediler sanrm."
Poirot, Geraldine Marsh ve Miss CarrolFun ellerini skp veda etti.
Ronald kibar bir tavrla, "Ben de sizinle aaya ineyim," dedi. Merdivenlere doru ilerledi. Bir yandan da
konuup duruyordu. "Hayat ok garip... Bir gn evden kovulursun, ertesi gn orann sahibi olursun. Sevgili
amcam yl nce beni buradan kovdu. Ama herhalde btn bunlar biliyorsunuz, Msy Poirot."
Poirot sakin bir tavrla cevap verdi. "Evet. Bu konuda bir eyler duydum."
"Tabii. Byle bir eyin ortaya kaca belliydi. Sizin gibi bir dedektif bunu karmazd kukusuz." Glerek
yemek salonunun kapsn at. "Gitmeden nce bir iki iin."
Poirot'yla ben bu teklifi reddettik. Ama gen adam bir bardaa iki doldurarak konumasna devam etti.
"Cinayetin erefine
104
105
Agatha Christie
iiyorum. Bir gece ierisinde alacakllarn mitlerini kestikleri bir adam olmaktan kp herkesin para
istemeye hazrland bir insan haline geldim. Dn ktydm. Bugn zengin ve nfuzluyum. Tanr, Jane
Yenge'den raz olsun." kisini bitirdi. Sonra da deiik bir tavrla Poirot'ya bakt. "Biraz da ciddi konualm.
Burada ne iiniz var, Msy Poirot? Drt gn nce Jane Yenge dramatik bir tavrla, 'Kim beni bu zorbann
elinden kurtaracak?' diye baryordu. Ve birdenbire de gerekten zorbann elinden kurtuldu. Bu ii sizin
yapmadnz umarm. Eski dedektif Hercule Poirot'nun iledii mkemmel cinayet!"
Poirot glmsedi. "Bugn buraya Miss Geraldine Marsh, beni artt iin geldim."
"ok skazlsmz, deil mi? Hayr, Msy Poirot burada gerekten ne yapyorsunuz? Belli olmayan bir
nedenle amcamn lmyle ilgileniyorsunuz."
"Cinayetler beni daima ilgilendirir Lord Edgware." "Ama ok ihtiyatlsnz, kendiniz cinayet ilemiyorsunuz.
Jane Yenge'ye de ihtiyatl olmasn retseniz. htiyat ve biraz daha kamuflaj... Ondan, 'Jane Yenge' diye
sz ettiim iin kusuruma bakmayn. Bu ok houma gidiyor. Geen gece ona byle hitap ettiim zaman
yznde beliren akn ifadeyi fark ettiniz mi? Benim kim olduumu anlamad bile." "Sahi mi?"
"Tabii. Amcam, beni onunla evlenmeden ay nce kovmutu." Yzndeki o yumuak ifade bir an
kayboldu. Sonra, "Gzel kadn," diye ekledi. "Ama incelii yok. Davran tarz da bir hayli kaba. yle deil
mi?"
Poirot omzunu silkti. "Mmkn..."
106
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Ronald, ona merakla bakt. "Galiba cinayeti onun ilemediini dnyorsunuz. Demek Jane Yenge, sizi de
kandrd."
Poirot sakince, "Gzellie byk saygm vardr," dedi. "Ama kesin delillere de yle." Bunu yavaa eklemiti.
Dieri abucak, "Deliller mi?" diye bard.
"Lord Edgware belki de Lady Edgware'in o gece buraya geldii iddia edildii saatte Chiswick'de bir yemekte
olduundan haberiniz yok?"
Ronald kfretti. 'Demek sonunda kalkp yemee gitti. te tam bir kadnn yapabilecei bir i bu. Saat altda
byk bir ukalalkla kimsenin kendisini o yemee gitmeye zorlayamayacandan dem vuruyordu. Herhalde
on dakika sonra da fikrini deitirdi. Bir cinayeti planlarken sakn kadnlara gvenmeyin. Hayr, Msy Po-
irot, size amcam ldrdm itirafa hazrlanmyorum. Kafanzdan neler getiinin farknda deil miyim,
sanyorsunuz? En phe edilecek adam kim? Lordun sefih yeeni." Bir koltua oturarak glmeye balad.
"Sizi zahmetten kurtarmaya alyorum, Msy Poirot. Jane Yenge yemee gitmeyeceini syledii zaman
benim o civarda olup olmadm gren tanklar aramaya kalkmayn. nk ben gerekten oradaydm. Onun
iin imdi kendi kendinize, kt yeen cinayet gecesi banda sar peruk ve bir Paris modeli apka olduu
halde buraya geldi mi, diye sorabilirsiniz."
Bu durum pek houma gidiyordu anlalan. Poirot ise ban yana emi onu dikkatle szyordu.
Ronald, "Tabii," dedi. "Amcam ldrmem iin nedenler vard. imdi size ok iinize yarayacak nemli bir
bilgi vereceim. Dn sabah amcam grmeye geldim. Neden mi? Para istemek iin labii. Evet ya... PARA
STEMEK N. Ama istediimi elde edemeden buradan ayrldm. Ve ayn gnn gecesi Lord Edgware l-
107
Agalha Christie
d. Belki de ben, Jane Yenge'nin klnda buraya gelerek, amcam akyla ldrverdim... Byle olmas ok
iinize gelirdi deil mi? Ama imdi sizi d krklna uratacam." kisini bitirdi. "Ben dn gece Bay ve
Bayan Dortheimer'la operadaydm. Onlarn Covent Garden'da bir locas var. nce Dortheimerlarla akam
yemei yedim. Operadan sonra da bir gece kulbeye gittik. te bu yzden sizinle ak ak konutum.
Cinayet saatinde burada olamayacam ispat edecek ahitlerim var." Koltuunda arkasna yasland. "Sizi
skmadm umarm."
Poirot, "Beni hi skmadnzdan emin olabilirsiniz," diye cevap verdi. "Madem bu kadar kibarlk
gsteriyorsunuz, ben de size bir soru sorabilir miyim?" "Buyurun."
"Lord Edgware, Miss Carlotta Adams' ne zamandan beri tanyorsunuz?"
Gen adamn bu soruyu beklemedii anlalyordu. Yznde yepyeni bir ifadeyle dorulup oturdu. "Bunu
neden sordunuz? Bunun szn ettiimiz eyle ne ilgisi var?" "Sadece merak ettim, ite o kadar."
Ronald, Poirot'ya abucak bir gz att. Arkadamn bu yumu-akballmdan phelenmiti anlalan.
"Carlotta Adams... Durun bakaym... Bir yldan daha fazla bir zamandan beri... Onunla geen yl burada ilk
temsillerini verdii srada tantm." "Kendisini iyi tanr mydnz?"
"Evet. Fazla samimi olabileceiniz bir kz deildir. ine kapank ve skazldr."
"Ama ondan holanyordunuz deil mi?" Ronald aknlk iinde ona bakt. "Carlotta'yla neden bu kadar
ilgilendiinizi renmek isterdim. Bunun nedeni geen gece
Lord Edgware,i Kim ldrd?
onunla beraber olmam m? Evet, ondan ok holanyorum. yi bir dinleyicidir, insan nemser."
Poirot ban sallad. "Ya... O halde ok zleceksin."
"zlecek miyim? Neye?"
"Carlotta Adams'm lm olmasna."
"Ne?" Ronald aknlkla ayaa frlad. "Carlotta ld m?"
Bu haberin onu iyice artm olduu belliydi.
"Benimle alay ediyorsunuz, Msy Poirot. Carlotta'y en son grdmde hibir eyi yoktu."
Poirot hzla sordu. "Onu ne zaman grdnz?"
"nceki gn, sanrm. Pek iyi hatrlayamyorum."
"Ne yazk ki, Miss Adams ld."
"Birdenbire lm olmal. Bir kazaya m kurban gitti?"
Poirot tavana bakt. "Hayr. Fazla Veronal alm."
"Tanrm. Zavall kz. Ne kt."
"Deil mi?"
"ok zldm. Yava yava parlamaya da balyordu. Bir sr plan vard. Kz kardeini buraya getirtecekti.
Hay Allah... Ne kadar sarsldm bilemezsiniz."
Poirot, "Evet," dedi. "nsann genken lmesi ok ac... zellikle nnde parlak bir gelecek uzanrken ve
lmeyi de hi istemedii bir srada..."
Ronald, ona garip bir tavrla bakt. "Ne demek istediinizi anlayamyorum, Msy Poirot."
"yle mi?" Poirot, ona elini uzatt. "Belki dncelerimi yeterince etkili bir biimde ifade ediyorum. Ama bir
gencin yaamaktan yoksun braklmasna dayanamyorum, Lord Edgware. Bu beni kzdryor. yi gnler,
efendim."
"Oh... ey... iyi gnler." Ronald iyice armt.
108
109
Agatha Christie
Kapy aarken az kalsn Miss CarrolFla arpyordum. "Ah, Msy Poirot. Bana henz gitmemi
olduunuzu sylediler. Mmknse sizinle biraz konumak istiyorum. Belki odama kmak lt-funda
bulunursunuz." Sekreterin odasna girdikten sonra kadn kapy kapatarak, "Sizinle Geraldine hakknda
konumak istiyorum," diye aklad.
"Evet, matmazel?"
"Biraz nce olduka samalad. tiraz etmeyin. Szlerinin hepsi anlamszd. Geraldine kafasnda birok eyi
kurar."
Poirot efkatle, "Sinirlerinin hayli gergin olduu belliydi," diye mrldand.
"Dorusunu isterseniz pek mutlu bir yaam srmedi. Bunun aksini hi kimse iddia edemez. Akas, Lord
Edgware garip bir adamd, Msy Poirot. Bir ocuu yetitirebilecek biri deildi. Ge-raldine'i ok korkuturdu."
Poirot ban sallad. "Bunu tahmin etmitim."
"Tuhaf bir adamd. Bilmem nasl anlataym?... Bakalarnn kendisinden korkmas houna giderdi. Bu ona
normal olmayan bir zevk verirdi."
"Anlyorum..."
"Son derece kltrl, zeki bir insand. Ama baz bakmlardan yozlamt. Ben, onun bu taraflarn grmedim
tabii. Ama bunu biliyorum. Karsnn onu terk etmesine de armadm. Yani... ikinci karsnn demek
istiyorum. Son Lady Edgware'i beenmezdim. Takdir edilecek bir kadn deildi. Ne var ki, Lord Edgware'le
evlenerek cezasn fazlasyla ekti. Sonunda da buradan kat. Ama Geraldine'in babasn brakmas, terk
etmesi imknszd. Lord Edgware uzun zaman kzn unuturdu. Sonra da birdenbire hatrlayverdi. Bazen
onun bu ekilde... ilk karsndan bir tr inti-
Lord Edgware,i Kim ldrd?
kam aldn dnrdm. Sanrm ilk Lady Edgvvare mfik, nazik bir kadnm. Eer Geraldine demin
babasndan nefret ettiini aklamasayd, btn bunlar size anlatmazdm, Msy Poirot."
"Teekkr ederim, matmazel. Anladm kadaryla Lord Edg-vvare evlenmemesi gereken bir adamm."
"Gerekten yle."
"Acaba o nc defa evlenmeyi dnyor muydu?"
"Nasl dnebilirdi? kinci kars sad."
"Onu serbest braknca, kendisi de zgrlne kavuurdu."
Miss Carroll fkeyle, "O iki evlilik ona yetmiti sanrm," dedi.
"Yani siz Lord Edgware'in nc defa evlenmek niyetinde olmadndan emin misiniz? lgilendii baka biri
yok muydu? yi dnn, matmazel. Biri yok muydu?"
Miss Carroll kzard. "Israrnzn nedenini anlayamyorum. Hi kimse yoktu..."
110
111
Agatha Christie
Blm 14
Be Soru
Arabayla eve giderken, merakla, "Neden Miss Carroll'a Edg-ware'in tekrar evlenmeyi dnmesi ihtimali
olup olmadn sordun?" dedim.
"Byle bir ey olabilecei aklma geldi, dostum."
"Neden?"
"Lord Edgvvare'in boanma hakkndaki fikrini niin birdenbire deitirdiini merak ediyor, bunun nedenini
bulmaya alyordum. Bu i biraz tuhaf, Hastings."
Dnceli bir tavrla mrldandm. "Evet... Gerekten tuhaf..."
"Lord Edgware, Jane Wilkinson'n szlerini onaylad. Kadn bir sr avukat tutmu, ama adam inadndan
vazgememiti. Sonra birdenbire ikna olmu."
Ona hatrlattm. "Lord Edgware'in iddias bu."
"Doru, Hastings. Lord Edgvvare yle iddia etti. Yazdn syledii mektubun var olduunu gsterecek bir
delil de yok. imdi iki ihtimal var. Bir... Lord yalan syledi. Bunun nedenini bilmiyoruz. ki... gerekten byle
bir mektup yazmt. O zaman bunun bir nedeni olmalyd. Tabii o zaman insann aklna Lord Edgwa-re'in
tekrar evlenmeyi dnm olduu geliyor. Bu, birdenbire
112
Lord Edgware'i Kim ldrd?
fikrini deitirmesini gzelce aklar. te bu yzden ben de sekretere o soruyu sordum."
"Miss Carroll bu ihtimali kesin ekilde reddetti," dedim.
Poirot dnceli bir tavrla ban sallad. "Evet... Miss Carroll."
Hiddetle sordum. "Bu kez neyi ima ediyorsun?" Poirot sesinin tonuyla bile insann tereddde dmesine yol
aard.
Bardm. "Kadnn yalan sylemesi iin bir neden var m?"
"Hibir neden yok. Ama... Miss Carroll'un tanklna gvenmek de g."
"Onun yalan sylediini mi dnyorsun? Neden? Bence drst bir kadna benziyor."
"Ben onun zellikle yalan sylediini dnmyorum. Kadn yanlyor, ama bunun farknda deil. Lord
Edgware'in tekrar evlenmesi konusunu gln buldu. nk bu o ana kadar hi aklna gelmemiti. Durup
bunu belirtecek baz iaretler olup olmadn dnmedi bile."
"Ne demek istiyorsun?"
"Ona Jane Wilkinson'n yzn grm olmasnn imknsz olduunu sylediin zaman da pek armad.
Evet. te bu yzden onun drst, ama grdklerini iyi hatrlayamayan bir insan olduu kansna vardm.
Onun ak ak yalan sylemesi iin bir neden gremiyorum. Yine de... evet, bu da bir fikir!"
"Poirot tanklar hakkndaki tm dncelerimi altst ettin."
Poirot ban sallad. "Aklma bir ey geldi. Ama bu imknsz! Evet... imknsz!" Bana bundan baka bir ey
sylemeye de yaklamad."
"Sekreter, Geraldine'i ok seviyor sanrm," dedim.
"Evet. Konumamza yardm etmek niyetinde olduu da belliydi. Lady Geraldine Marsh hakkndaki
dncelerin nedir, Hastings?"
"Ona acdm. ok acdm."
113 F:8
Agatha Christie
"Sen zaten ok yufka yreklisindir, Hastings. Kederli gzel kzlar seni daima zer."
"Sen de ayn eyi hissetmedin mi?"
Ciddi bir tavrla ban sallad. "Evet... Hi de mutlu bir yaam srmemi. Bu, gen kzn yznden hemen
anlalyor."
Heyecanla, "Her neyse," dedim. "Jane Wilkinson'm fikrinin ne kadar sama olduunu anladn. Yani...
Geraldine'in cinayetle bir ilgisi olamaz."
"Herhalde cinayet saatinde baka yerde olduuna yemin eden tanklar vardr. Ama Japp henz bundan
bana sz etmedi."
"Azizim Poirot, kz grp konumana ramen hl ikna olmadn m? Yine ahit mi istiyorsun?"
"Onu grp konuunca ne oldu, dostum? Onun ok kt gnler geirmi olduunu anladk. Kz, babasndan
nefret ettiini ve onun lmne sevindiini itiraf etti. Adamn dn sabah bir eyler sylemi olmasndan da
endie ettii belliydi. Ve sen btn bunlardan soma ahide gerek olmadn iddia ediyorsun."
Heyecanla bardm. "Kzn akszll onun masum olduunu kantlyor."
"Btn aile akszl sanrm. Yeni Lord Edgvvare de abucak alverdi."
Gen adam hatrlayarak gldm. "Gerekten yle. Onunki kendine zg bir yntemdi."
Poirot ban sallad. "Daha biz bir eyler sylemeden yolumuzu kesiverdi."
"Evet. Pek gln duruma dtk."
"Amma da garip fikir. Belki sen gln duruma dmndr. Ben byle dnmediim gibi, tersine dostum,
ben, onu arttm."
pheyle ona baktm. "yle mi?" Byle bir ey grmemitim
ben."
Lord Edgyvare'i Kim ldrd?
"Tabii. Dinledim, dinledim. Sonra da ilgisiz bir ey hakknda bir soru sordum. te bu bizim cesur msyy
ok artt. Bunu fark etmedin mi, Hastings?"
"Carlotta Adams'n ldn duyduu zaman hem ok ard hem de zld. Tabii sen bunun rol olduunu
syleyeceksin."
"Rol yapp yapmadn anlamak zor. Ama gerekten sarslm gibiydi."
"Neden alayc bir tavrla btn o aklamalar yapt? Elenmek iin mi?"
"Bu mmkn. Siz ngilizlerin elence anlaylar ok tuhaf. Ama belki de zekice davranmaya karar verdi.
Saklanan gerekler hemen phe uyandrr. Oysa itenlikle aklanrsa, o zaman karndaki bunlar
olduklarndan daha nemsiz grr."
"rnein amcasyla dn sabahki kavgas..."
"Evet. Nasl olsa duyulacan biliyordu. Bu yzden bize sylemeye karar verdi."
"Yeni Lord Edgware grnd kadar aptal deil."
"Hem de hi deil. Kafas alyor. stedii zaman da ok iyi kullanabiliyor. Ne durumda olduunu biliyor. Bu
yzden de elindeki kozlar samimi bir tavrla at... Neyse... Artk yemek zaman geldi... Daha sonra dokuzda
bir yere daha gitmek istiyorum."
"Nereye gideceiz?"
"nce yemeimizi yiyelim, Hastings. Kahveler gelinceye kadar da bu cinayetten sz etmeyelim."
yle de yaptk. Kahvelerimizi ierken dostuma, "Haydi," dedim. "Artk cinayeti inceleyebiliriz."
Poirot ban arkaya atarak gzlerini kst. Sigarasnn dumann yava yava fledi. "Kendi kendime baz
sorular soruyorum."
Heyecanla, "Evet," diyerek ne doru eildim.
"Herhalde sen de kendi kendine baz sorular soruyorsun?"
114
115
Agatha Christie
"Tabii." Ben de arkama yaslanarak gzlerimi kstm. Lord Edgware'i kim ldrd?"
Poirot hemen dorularak ban sallad. "Hayr, hayr. Olmad. Bu da soru mu? Sen dedektif roman okuyan
ve ortada herhangi bir neden olmad halde herkesten ayr ayr phelenen adamlara benziyorsun. Ben de
bir kere byle yapmak zorunda kaldm. Bunu itiraf ediyorum. Ama o ok ilgin bir olayd. leride bir gn
anlatrm. O olay sayesinde byk bir baar kazandm. Neyse... Neden sz ediyorduk?"
Alayc bir tavrla, "Kendi kendine sorduun sorularda," diye cevap verdim. "Haydi, bunlar anlayalm
bakalm."
"lk soruyu seninle inceledik zaten. Lord Edgware neden boanma hakkndaki fikrini deitirdi? Bu bakmdan
aklma bir ey geliyor. Bunlardan birini sen de biliyorsun. "kinci soru u: Lord Egdvvare'in yazd mektuba
ne oldu? Lord Edgvvare'le karsnn birbirlerinden ayrlmamalar kimin iine geliyordu? ": Dn sabah
ktphaneden karken Lord Edgware'in yznde beliren ifade ne anlama geliyordu? Bu soruyu
cevaplayabilecek misin, Hastings?"
Bam salladm. "Adamn yzndeki o ifadeyi anlayamadm."
"Hayal grmediinden emin misin, Hastings? Aslnda hayal dnyan ok gelimi."
"Hayr, hayr," diye cevap verdim. "Bundan eminim. Yanldm sanmyorum."
"yi... O halde bu da aklanmas gereken bir soru. Drdnc sorum kelebek gzlkle ilgili. Jane Wilkinson'm
gzle ihtiyac yok. Carlotta Adams'm da yle. stelik gzlk takmak isteseler, yle acayip eski tip bir ey
semezlerdi. yleyse o gzlklerin Car-lotta Adams'n antasnda ne ii vard?
Ve beinci soru... Neden o mehul kii Chiswick'e telefon ederek Jane JVilkinson'n orada olup olmadn
renmeye alt? te bu sorular dnerek kendi kendime ikence ediyorum, dostum.
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Bunlar yantlayabildiim takdirde rahat edeceim. Hatta btn bunlar aklayabilecek bir varsaym
gelitirebilirsem, kendi kendime bu kadar kzmayacam."
"Baka birka soru daha var," dedim.
"Neymi onlar?"
"Carlotta Adams' o akay yapmaya kim tevik etti? Gen kadn o gece saat ondan nce neredeydi?
Carlotta'ya altn kutuyu veren D. kim?"
Poirot ban sallad. "Bu sorularn cevaplar belli. Bunlar yle gizli kapakl eyler deiller ki. Biz sadece bu
cevaplar bilmiyoruz. Bunlar gereklerle ilgili. Hepsini de biraz sonra renebiliriz. Ama benim sorularm
psikolojik, dostum. Beyindeki gri hcreler..."
Endieyle, "Poirot," diye bardm. nk bu konferans tekrar tekrar dinlememeyi dnmyorum. "Bu gece
bir yere daha gideceimizi sylemitin."
Arkadam saatine bakt. "Doru... Telefon edip bizimle konuup konumayacaklarn reneyim." Masadan
kalkt. Birka dakika sonra da dnerek, "Gel," dedi. "ler yolunda."
"Nereye gidiyoruz?" diye sordum.
"Chiswick'e, Sir Montagu Corner'n evine. O telefon hakkn- l.1 biraz daha bilgi edinmek istiyorum."
116
117
gatha Christie
Blm 15
Sir Montagu C o r n e r
Sir Montagu Corner'm Chiswick'de, nehrin kysndaki evine vardmzda, saat ona geliyordu. Geni bir
bahenin iinde byk bir evdi. Bizi duvarlarnda ok gzel oymal tahtalar olan bir hole aldlar. Sadaki ak
kapdan yemek salonundaki uzun, cilal masay grebiliyordum. Etraf amdanlarn aydnlatyordu.
"Ltfen yle buyurun."
Uak bizi geni merdivenlerden kararak ikinci kattaki uzun bir odaya soktu. Pencereler nehre bakyordu.
Uak, "Msy Her-cule Poirot," diye haber verdi.
Zarif eyalarla denmi, gzel bir odayd. Ak pencerenin yaknnda, bir kede bri masas etrafnda drt
kii oturuyordu. Biz ieri girdiimiz srada ilerinden biri ayaa kalkarak bize doru ilerledi.
"Sizinle tanmak byk bir zevk, Msy Poirot."
Byk bir ilgiyle Sir Montagu Corner'a baktm. Adamn zek dolu, kk siyah gzleri vard. Bana da
byk bir zenle bir pe-k takmt. Ksa boylu, ancak bir altm kadard. Tavrlar son deree zppeceydi.
"Si/i tantraym, liay ve Bayan Widburn."
Bayan Wdbum neeyle atld. "Biz zaten tanyoruz."
Lord EdgvrareH Kim ldrd'!
"Ve Bay Ross."
Ross yirmi iki yalarnda, irin yzl, sar sal bir genti.
Poirot, "Oyununuza engel oldum," dedi. "Binlerce defa zr dilerim."
"Rica ederim. Oyuna henz balamamtk. Sadece kt datyorduk. Kahve ier misiniz, Msy Poirot?"
Poirot kahve istemedi. Ama kendisine verilen konya ald. Biz ikilerimizi yudumlarken, Sir Montagu
konumaya balad. Japon estamplarndan, in lakelerinden, modern mzikten ve Enis-tein'm teorilerinden
sz etti. Sonra da arkasna yaslanarak bize hogryle glmsedi. Bu konumasndan pek memnun
kalmt anlalan. Lo kta ortaadan kalma bir rahibe benziyordu. Oda zarif kltr ve sanat eserleriyle
doluydu.
Poirot, "imdi..." dedi. "Vaktinizi almamak iin hemen konuya gireceim, Sir Montagu."
Yal adam peneye benzeyen elini sallad. "Acelemiz yok. Zaman sonsuzdur."
Bayan Widburn iini ekti. "nsan bunu bu evde ok daha iyi anlyor. Muhteem bir yer buras."
Sir Montagu ban sallad. "Bana bir milyon sterlin verseler yine de Londra'da oturmam. Burada o eski
dnyaya zg sknet var. Ne yazk ki, bu grltl gnlerde byle eyler artk ok gerilerde kald."
Sir Montagu'ya bir milyon sterlin verselerdi, o eski dnyaya zg sknetten kolaylkla vazgeerdi, diye
dndm. Sonra da bu kt fikri kafamdan atmaya altm.
Bayan Widburn mrldand. "Para nedir ki?"
Kocas da dnceli bir tavrla, "Ah..." diye mrldanarak cebindeki bozuk paralan dalgn dalgn krdatt.
Bayan Widburn sitem eder gibi, "Archie," dedi.
1 lit
119
Agatha Christie
Bay Widburn hemen paralar krdatmaktan vazgeti. "Affedersin."
Poirot zr diler gibi bir tavrla konumaya balad.
"Byle bir yerde cinayetten sz etmek balanacak bir ey deil."
"Rica ederim." Sir Montagu zarif bir tavrla elini sallad. "Bir
cinayet bir sanat eseri saylabilir. Bir dedektif de bir sanat olabilir. Tabii polisleri kastetmiyorum. Bugn bir
mfetti geldi. Garip bir adamd. rnein, Benvenuto Cellini'nin adn bile duymamt."
Bayan Widburn meraklanmt. "Herhalde Jane Wilkinson iin geldi."
Poirot, "Lady Edgware dn gece sizin evinizde olduu iin kendini ok ansl saymal," dedi.
Sir Montagu, "yle grnyor," diye karlk verdi. "Onun gzel ve yetenekli olduunu bildiim iin kendisini
buraya davet ettim. Ona yararl olacam umuyordum. Yapmcla balamay dnyordu. Ama anlalan
ona baka ekilde faydam dokunacak-m."
Bayan Widburn gld. "Jane ok ansl. Edgware'i bandan atabilmek iin lyordu. te biri gitti, onu bu
dertten kurtard. Herhalde artk Jane, gen Merton dkyle evlenir. Herkes bundan sz ediyor. Dkn annesi
fkesinden kpryormu."
Sir Montagu kibarca, "Jane Wilkinson zerimde iyi bir izlenim brakt," dedi. "Eski Yunan sanat hakknda
zekice birka sz syledi."
in iin gldm. Jane'in o sihirli, bouk sesiyle, evet... hayr... ne harikulade, dediini duyar gibiydim. Sir
Montagu'nun kendisini dikkatle dinleyen kimseleri zeki sayd anlalyordu.
Widburn sze kart. "Anladma gre Edgvvare pek tuhaf bir adamm. Onun birka dman olduu
kukusuz."
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Bayan Widburn sordu. "Birinin adamn ensesine bir ak saplad doru mu, Msy Poirot?"
"Doru madam. Bunu dikkatle ve ustalkla yapm."
Sir Montagu glmsedi. "Bundan tam bir sanatya yakacak bir ekilde zevk aldnz gryorum, Msy
Poirot."
Poirot da gld. "imdi sizi rahatsz etmemin nedenini anlataym. Lady Edgware burada yemek yerken
kendisini telefona armlar. te ben de bu telefon konumas hakknda bilgi edinmeye alyorum. Belki
hizmetkrlarnza bu konuda birka soru sormama izin verirsiniz?"
"Tabii, tabii. u zile basar msn, Ross?"
Uak zile cevap verdi. Uzun boylu, orta yal, ciddi yzl bir adamd. Montagu, ondan ne istendiini aklad.
Uak terbiyeli bir tavrla Poirot'ya dnd.
"Ses alakt, efendim. Kelimeleri dikkatle sylyordu." Bir an durdu. "Bu bana bir yabancnn sesiymi gibi
geldi. R'ler ok belirgindi."
Bayan VVidburn, Ross'a bakarak gld. "Bir sko da olabilir, Donald."
Ross bir kahkaha att. "Telefon eden ben deilim. Ben o srada sofradaydm."
Poirot tekrar uakla konumaya balad. "O sesi tekrar duysanz tanr msnz?"
Uak tereddt etti. "Bu bakmdan kesin bir ey sylemeyeceim, efendim. Tanyabilirim. yle olacan da
sanyorum."
"Teekkr ederim, dostum."
"Ben de size teekkr ederim, efendim." Uak bayla selam vererek ekildi.
Sir Montagu yine dosta bir tavr taknd. Eski yzyllara zg bir nezaketi vard. Kalkp bri oynamamz iin
bizi ikna etmeye a-
120
121
Agatha Christie
lt. Ben zr diledim. nk ortaya konan para bana gre bir hayli fazlayd. Gen Ross da yerine baka
birinin gemesine memnun olmutu anlalan. Dier drd bri oynarlarken Ross'la birlikte onlar seyrettik.
Oyun, Poirot'la Sir Montagu'nun btn paralar kazanmalaryla birlikte akam sona erdi. Ondan sonra ev
sahibine teekkr edip oradan ayrldk. Ross da bizimle geldi.
Dar karken Poirot, "Acayip bir adam..." diye mrldand. Hava ok gzeldi. Bir taksi buluncaya kadar
yrmeye karar verdik.
Poirot tekrar, "Evet, acayip bir adam..." dedi.
Ross atld. "ok da zengin."
"Herhalde."
Ross, "Onun benden holandn sanyorum," diyerek glmsedi. "Bunun devam edeceini umarm. Onun
gibi birinin destei benim iin ok nemli."
"Siz aktr msnz, Bay Ross?"
"Evet..." Gen adam, kendisini hemen tanyamam olmamza zlm gibiydi. Anlalan son zamanlarda
Rusadan evrilen skntl bir piyeste olduka dikkati ekmiti. Poirot'la krdmz potu tamire altk. Sonra
arkadam kaytsz bir tavrla, "Siz Carlot-ta Adams' tanrdnz deil mi?" diye sordu.
"Hayr. Bu akamki gazetede onun lm olduunu okudum. Galiba fazla miktarda ila imi. Bu kzlarn da
ila merak artk budalalk derecesini buldu."
"ok ac bir lm. Carlotta ok zekiydi."
"Herhalde." Gen adam kendisinden baka kimsenin rolleriyle ilgilenmiyordu.
"Onun oyunlarna hi gitmediniz mi?" diye sordum.
"Hayr. yle eylerden pek holanmam. Bu ara bu tip skeler ok beeniliyor. Ama bu modann devam
edeceini pek sanmyorum."
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Poirot, "Hah," dedi. "te bir taksi." Bastonunu sallad.
Ross, "Ben yryeceim," diye mrldand. "Hammersmith'den metroya binip doru eve gideceim."
Birdenbire sinirli bir tavrla gld. "O gece yemekte garip bir ey oldu."
"Evet."
"Sofrada on kiiydik. Bir davetli son dakikada gelmemiti. Ka kii olduumuzu yemein sonuna kadar
fark etmedik."
Merakla sordum. "Sofradan ilk kim kalkt?" On kiinin oturduu bir masadan ilk kalkann ldn
sylediklerini biliyordum.
Ross tuhaf tuhaf gld. "Ben..."
122
123
Agatha Christie
Blm 16
Konumalar
Eve dndmz zaman Japp bizi bekliyordu. Mfetti neeyle, "Gidip yatmadan nce sizinle biraz
konuaym, dedim, Msy Poirot," diyerek glmsedi.
"E, dostum, soruturma nasl gidiyor?"
"Dorusunu sylemek gerekirse pek de iyi gitmiyor." Birdenbire neesi kamt. "Bana yardm edemez
misiniz, Msy Po-irot?"
Poirot, "Sizinle paylamak istediim birka tane fikrim var."
"Siz ve fikirleriniz! Bazen lemsiniz dorusu. Ama fikirlerinizi renmek istemediimi sanmayn. Tersine.. O
garip biimli kafanzn iinde deerli eyler var."
Poirot bu iltifat souk bir tavrla dinledi.
"Bu 'ift kadn' meselesi hakknda ne dnyorsunuz, Msy Poirot? Benim asl renmek istediim bu.
Kimdi o kadn?"
"Ben de sizinle bunu konumay istiyordum. Carlotta Adams' dan sz edildiini duydunuz mu hi?"
"Bu ad duydum ama onun kim olduunu hemen hatrlayama-dm..." Poirot aklaynca Japp'n gzleri
aknlkla ald. "Demek taklitler yapyor? imdi hatrladm. Neden onun zerinde duruyorsunuz, Msy
Poirot?"
Lor d Edgware 'i K im ldrd ?
Arkadam olanlar anlatt.
Japp, "Tanrm!" diye bard. "Galiba haklsnz, Msy Poirot. Elbise, apka, eldiven, inci ve sar peruk.
Evet, kadn o olmal. Dorusu ok zekisiniz, Msy Poirot! Tabii ortada kadnn ldrldn gsterecek bir
ey yok. Bence cinayet ihtimali zayf. Varsaymnz bana biraz tuhaf geldi. Tabii ben sizden daha
tecrbeliyim. Perdenin arkasnda birinin olduuna inanmyorum. Lordun evine giden kadn mutlaka Carlotta
Adams'd. Carlotta'nm amac lorda antaj yapmakt. Kadnn para alacandan sz etmesinden de bu
anlalyor. Lord-la tarttlar. Carlotta, adam ldrd. Eve dnnce de mthi bir sarsnt geirdi. Aslnda
cinayet ilemek niyetinde deildi. Bu yzden de kurtuluu intiharda buldu. Veronal'den zellikle fazla ald."
"Bunun her noktay aklayabildiinden emin misiniz?"
"Tabii daha bilmediimiz birok ey var. Ama benimki zerinde allacak bir varsaym. Bu olay baka bir
ekilde de aklanabilir tabii. Yani o akayla cinayetin bir ilgisi yoktu. Bu sadece garip bir rastlantyd.
Poirot'nun bu fikirde olmadn biliyordum. Ama sadece ban sallad. "Mmkn..."
"Ya da... Msy Poirot buna ne dersiniz? aka aslnda masum bir eydi. Gelgeldim biri bunu duyunca bu
akann ok iine yarayacam dnd. Bu da fena bir fikir deil..." Bir an durdu. Sonra szlerine devam
etti. "Ama ben ilk varsaym tercih ediyorum. Lordla Carlotta'nm arasnda nasl bir balant vard? Bunu bir
ekilde reniriz."
Poirot, ona, Carlotta'nm hizmetisinin postalad mektubu anlatt. Japp da bunun ilerine yarayacan
dnyordu. Kk defterine not ald. "Hemen o mektupla ilgileneceim." Defterini cebine sokarken de
ekledi. "Carlotta Adams'm katil olmasn istiyorum... nk baka kimse yok. Bay Marsh'a... daha dorusu
ye-
124
125
Agatha Christie
ni Lord Edgware'e gelince amcasnn lmesi onun iine yarayacakt tabii. stelik adam sefihin biri. Be
paras yokmu. Ayrca para ilerinde pek de drst davranmazm. Sonra dn sabah amcasyla kavga
etmi. in garibi bunu bana kendisi syledi. Tabii o zaman bu iin zevki de kalmad. Evet, o katil olabilirdi.
Ama dn geceyi operada geirdiine yemin edebilecek tanklar var. in bu yann iyice aratrdm. Yeni
Lord Edgware'in doruyu sylediini anladm. Adam, Dortheimerlarla yemek yemi, operaya gitmi. Sonra
da Sobranis'e uramlar. te byle."
"Ya matmazel?"
"Lordun kzn m kastediyorsunuz? O da dn gece evde deilmi. Carthevv West adnda biriyle
yemekteymi. Onu operaya gtrm, sonra da getirip evine brakmlar. Geraldine Marsh eve on ikiye
eyrek kala dnm. Bundan da onun cinayetle bir ilgisi olmad anlalyor. Sekreterden
phelenmiyorum. ini bilen, drst bir kadn. Sonra uak var... Dorusu ondan holandm pek
syleyemeyeceim. Bir insann onun kadar yakkl olmas anormal bir ey. Garip bir hali var onun. Sonra
Edgvvare'in yanma giri tarz da biraz tuhaf. Evet, onun hakknda soruturma yaptryorum. Ama onun lordu
ldrmesi iin de ortada bir neden gremiyorum."
"Yeni eyler renmediniz mi?"
"Bir, iki ey rendik. Ama bunlarn nemli olup olmad belli deil. Bir... Lord Edgware'in anahtar kayp."
"n kapnn anahtar m?"
"Evet."
"te bu ok ilgin."
"Dediim gibi belki ok nemli, belki de deil. Bence daha ilgin olan u: Lord Edgvvare dn bir ek
bozdurmu. yle nemli bir miktar deil. Sadece yz sterlin. Karln Fransz frank ola-
126
Lord Edgvare'i Kim ldrd?
rak alm. Zaten o eki de Paris'e gidecei iin bozdurmu. Ama imdi bu para kayp."
"Bunu size kim syledi?"
"Miss Carroll. eki bankaya o vermi ve paralar da o alm. Bana bundan sz etti. Sonra ben de parann
kaybolduunu rendim."
"Para dn akam neredeymi?"
"Miss Carroll paray buukta Lord Edgware'e vermi. Bankann zarflarndan birinin iindeymi. Lord da o
srada ktphane -sindeymi. Zarf alarak masann zerine koymu."
"te bu, olay kartryor."
"Belki de basitletiriyor... Sahi aklma gelmiken. Yara..."
"Evet?"
"Doktor yarann sradan bir akyla almam olduunu syledi. Ona benzer bir eymi ama sivri taraf
baka ekildeymi. stelik alacak kadar da keskinmi..."
"Ustura olmasn?"
"Hayr, hayr. Daha kkm."
Poirot dnceli bir tavrla kalarn att.
Japp, "Yeni Lord Edgware'in akadan holand belli," diye mrldand. "Katil olduundan phe etmemizi
pek elenceli buluyor. stelik bizi kukulandrmak iin elinden geleni de yapt. Bu da biraz tuhaf tabii."
"Belki de zeki olduunu gsterir."
"Bana kalrsa ancak vicdan azab olabilir. Amcasnn lm onu birok dertten kurtard. Ha, aklma
gelmiken. O da eve yerleti artk."
"Daha nce nerede oturuyordu?"
"Martin Soka'nda. Oras pek de iyi bir semt saylmaz."
127
Agatha Christie
"Not alr msn, Hastings." Poirot'nun istediini hemen yaptm tabii. "Madem Ronald, Regent Gate'deki eve
tanmt, artk eski adresinin ne yarar olacakt?"
Japp ayaa kalkt. "Bence katil Carlotta Adams'd. Dorusu bunu kefetmeniz olaanst bir ey, Msy
Poirot. Tabii tiyatrolara, elencelere gitmenizin de yarar var. Benim grmemin imkn olmayan eyleri
seyrediyorsunuz. Ne yazk ki, ortada cinayet nedeni yok. Ama biraz almakla bunu da ortaya karrz."
Poirot, "Lord Edgvvare'in lmnden yararlanan biri daha var," diye belirtti. "Ama siz onun zerinde hi
durmadnz."
"Kim o, efendim?"
"Lord Edgware'in karsyla evlenmek istedii sylenilen adam. Dk Merton."
"Evet, bu da cinayet nedeni olabilir." Japp gld. "Ama o mevkideki bir beyefendinin cinayet ileyeceini pek
sanmyorum... Zaten dk Paris'te."
"Demek onu pheliler listesine almyorsunuz?"
"Siz alyor musunuz, Msy Poirot?" Japp bu fikri pek gln olduunu belirtecek bir ekilde kahkahalar
atarak yanmzdan ayrld.
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Blm 17
Uak
Ertesi gn hibir ey yapmadk. Japp ise urat durdu. Mfetti ay zaman bizi grmeye geldi. Yz
fkeden kpkrmz olmutu. "Mthi bir aptallk ettim."
Poirot, onu sakinletirmeye alt. "Bu imknsz, dostum."
"Hem de yle bir budalalk ettim ki. O..." Mthi bir kfr savurdu. "Ua elimden kardm. zellikle ondan
phelenmediim iin kendime o kadar kzyorum ki."
"Sakin olun... Sakin olun..."
"Byle demek kolay. Eer onu siz elinizden karsaydmz, herhalde o kadar sakin olamazdnz. zellikle de
Scotland Yard tarafndan azarlandysanz!... Ne sinsi kpek o. Bu ilk ka deil onun. Bu ii iyi biliyor."
Japp alnndaki terleri kurulad. ok sarsld belliydi. Poirot, onu yattrmak iin bir eyler mrldand, ama
sesi yumurtlamaya hazrlanan bir tavuun gdaklamasn andryordu. Bir bardaa viskiyle soda doldurarak
zntl mfettiin nne koydum. Biraz neelenir gibi oldu. "Evet... Biraz iki iebilirim..." Biraz sonra daha
keyifli bir tavrla konumaya balad. "Yine de hl onun katil olup olmadndan emin deilim. Tabii bu
ekilde kamasnn bir anlam var. Ama bunun baka nedenleri olabilir. Onun hakknda baz ipular elde
etmeye balamtk. Ad
128
129
F:9
Agatha Christie
ktye km baz gece kulpleriyle ilgisi olduu anlald. Dierleri gibi deil bunlar. Daha da iren.
Aslnda o uak ahlakszn biri."
"yle de olsa, bu uan Lord Edgware'i ldrdn gstermez ki..."
"Tabii! Belki gizli kapakl birtakm ilere girmitir, ama bunlarn cinayet olmas art deil. Hayr, gitgide katilin
Carlotta Adams olduuna iyice inanmaya balyorum. Ama henz elimde bunu ispat edecek bir delil yok.
Adamlarm bugn kadnn apartmann aratrdlar, ama ie yarayacak bir ey bulamadlar. Sinsi bir
insanm. Ald mektuplar hi saklamam. Sadece anlamalarla ilgili bir, iki mektup bulabildik. Hepsinin de
stne ksa notlar ilitirmiti. Bir de Was-hington'daki kardeinden gelen birka mektup vard. Bunlarda da
yle gizli kapakl eyler yoktu. Carlotta Adams'm eski tip bir iki ziynet eyas olduunu da grdk. Bunlar ne
o kadar pahal ne de yeniydiler. Gen kadnn hatra defteri tutmad da anlalyordu. Pasaportuyla ek
defterinde de yle ilgi ekici bir ey yoktu. Allah kahretsin! Sanki bu kadnn hi zel hayat yoktu!"
Poirot dnceli bir ekilde, "ine kapank bir insand," dedi. "Bizim amzdan zlecek bir ey bu."
"Hizmetisiyle konutum. Ondan da bir ey renemedim. Car-lotta Adams'm arkada olan apkac kz da
grdm."
"Ah!... Miss Driver hakkndaki dnceleriniz nedir?" "Zeki, akgz bir kz. Ama o da bana yardm edemedi.
Ho buna armadm. Ka gen kz ortadan kaybolduu iin gidip aileleri ve arkadalaryla konutum.
Hepsi de bana her zaman ayn eyleri sylediler. 'Zeki, sevecen bir insand. Hi erkek arkada yoktu.' Oysa
bu hibir zaman doru deildir. Kzlarn erkek arkadalar olmas gerekir. Eer yoksa, bu onlarn normal
olmayan bir taraflar bulunduunu gsterir. Dostlarn ve ailelerin o budalaca
Lord Edgware'i Kim ldrd?
ballk duygusu bizim gibi dedektiflerin ilerini zorlatrr." Nefessiz kald iin bir an durdu. Ben de
bardana tekrar iki koydum. "Teekkr ederim, Yzba Hastigns. Biraz imek iyi geliyor... te, durum
byle. Durmadan aratrmak gerekiyor. Carlotta Adams birka genle yemee ve dansa gitmi. Ama
onlardan birine kar fazla ilgi duyduunu gsterecek hibir ey yok. Bu dostlarn arasnda yeni Lord
Edgware ve film yldz Bryan Martin de var. Perdenin arkasnda bir adamn bulunduu hakkndaki iddianz
btnyle yanl. Gen kadnn yalnz bana hareket ettiini ok gemeden anlayacaksnz, Msy Poirot.
Ben imdi onunla len adam arasndaki gizli ba ortaya karmaya alyorum. Byle bir ba olmas
gerekiyor. Galiba Paris'e gitmek zorunda kalacam. O kk altn kutunun kapann iinde Paris yazl.
Miss Carroll, bana, Lord Egdware'in geen sonbaharda birka kez Paris'e gittiini syledi. Orada baz sanat
eserleri satn alm. Evet, galiba Paris'e gitsem daha iyi olacak... Resmi soruturma yarn. Tabii ertelenecek.
Ben de ondan sonra akamzeri kalkan vapura yetiirim."
"ok enerjiksiniz, Japp. Beni artyorsunuz."
"Evet. Artk siz de iyice tembellemeye baladnz. Sadece burada oturup dnyorsunuz. Kendi
deyiminizle, 'gri hcreleri' altryorsunuz. Bu doru deil. Gidip olaylarn arama karmamalsnz. Onlarn
ayanza geleceini dnmemelisiniz."
Hizmeti kapy at. "Bay Bryan Martin geldi, efendim. iniz var m? Yoksa kendisini grebilecek misiniz?"
"Ben gidiyorum, Msy Poirot." Japp yavaa yerinden kalkt. "Tiyatro dnyasnn btn yldzlar sizin
fikrinizi alyorlar galiba?"
Poirot sahte bir alakgnlllkle omuz silkti. Japp bir kahkaha att. "Herhalde artk milyoner oldunuz, Msy
Poirot. Paranz ne yapyorsunuz? Biriktiriyor musunuz?"
130
131
Agatha Christie
"Hesapl davranmaktan holanrm. Para dediniz de aklma geldi. Lord Edgware'in serveti kime kalyor?""
"Kzna kalyor. Miss Carroll'a da be yz sterlin verilecek. te o kadar. Vasiyetname ok ksa."
"Bu vasiyetname ne zaman yaplm?"
"ki yl nce, kars onu terk ettikten sonra. Vasiyetnamede karsna hibir ey verilmeyeceini zellikle
belirtmi." Poirot mrldand. "Kindar bir adamm." Japp neeyle, "Hoa kaim," diyerek odadan kt. Ayn
anda Bryan Martin ieri girdi. Gayet k ve son derece yakklyd. Yine de bana ok yorgun ve mutsuzmu
gibi geldi. zr diler gibi, "Korkarm gelmekte ok geciktim, Msy Poirot," diye sze balad. "stelik bo
yere zamannz da alm oldum." "Gerekten mi?"
"Szn ettiim gen kz grdm. Onunla tarttm, yalvardm, ama bouna. Sizi ie kartrmam istemiyor.
Onun iin korkarm bu ii burada bitirmek zorunda kalacaz. Sizi rahatsz ettiim iin ok... ok zgnm."
Poirot kibar bir tavrla cevap verdi. "Zarar yok. Ben byle bir ey bekliyordum."
"Efendim?" Gen adam armt.
"Evet. Gen kzla konuacanz sylediiniz zaman sonunda byle olacan anlamtm."
"Demek... bir varsaymnz v a r ? "
"Bay Martin bir dedektif her zaman birtakm varsaymlar kurar. Ondan beklenir bu. Ben buna varsaym
demiyorum. Sadece bir fikrim olduunu sylyorum. lk aama budur." "Ya ikinci aama?"
"Eer o fikrim doruysa... o zaman her eyi biliyorum demektir. Grdnz gibi ok basit bir ey bu."
132
Lord Edgware* Kim ldrd?
"Bana varsaymnzn... daha dorusu fikrinizin ne olduunu sylemenizi isterdim."
Poirot ban sallad. "Bu da baka bir kuraldr. Bir dedektif bunu hibir zaman sylemez."
"Hi olmazsa st kapal ekilde anlatamaz msnz?"
"Hayr. Sadece siz altn diten sz eder etmez, varsaymm kurduumu syleyebilirim."
Bryan Martin aknlkla ona bakt. "Dorusu ok ardm. Neyi ima ettiinizi anlayamyorum. Bana bir
ipucu verseydiniz..."
Poirot glmsedi ve tekrar ban sallad. "Bu konuyu deitirelim."
"Ama nce cretiniz... izninizle..."
Poirot kurumlu bir tavrla elini yle bir sallad. "Bir kuru bile istemem. Ben size yardm etmek iin hibir ey
yapmadm." "Zamannz aldm..."
"Bir konu beni ilgilendirdii zaman, paray dnmem bile. Sizin olay da ilgimi ekti."
Aktr endieyle, "Buna memnun oldum," diye mrldand. ok zlm gibiydi.
Poirot dosta bir tavrla, "Gelin, baka bir eyden sz edelim," dedi.
"Kapda karlatm adam Scotland Yard'dan deil mi?"
"Evet. Mfetti Japp."
"Ik snk olduu iin onu tanyamadm... Aklma gelmiken... O bana urad bugn. Fazla Veronal alan o
zavall kz, yani Carlotta Adams hakknda baz sorular sordu."
"Miss Adams' tanr mydnz?"
"ok fazla deil... Amerika'da ocukken tanmtk. Burada kendisiyle bir iki defa karlatm. ldn
duyunca zldm."
"Ondan holanr mydnz?"
133
Agatha Christie
"Evet. nsan onunla alacak bir rahatlkla konuabilirdi."
"Evet. Anlaylyd. Bunu ben de fark etmitim."
"Herhalde polis onun intihar ettiini dnyor? Mfettie yarar dokunabilecek bir ey bilmiyordum. Carlotta
kendisinden pek sz etmezdi."
Poirot, "Ben onun intihar ettiini sanmyorum," dedi.
"Haklsnz. Ben de bunun sadece bir dikkatsizlik olduundan eminim."
Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Poirot glmsedi. "Lord Edgvva-re'in lm iyice ilgi ekici bir olay halini
almaya balad, deil mi?"
"alacak bir ey bu. Artk Jane'in masum olduu anlald. Polis cinayeti kimin ilediini biliyor mu?"
"Evet. Birinden ok pheleniyorlar."
Bryan Martin heyecanlanmt. "Gerekten mi? Kim bu?"
"Uak ortadan kayboldu. Anlyor musunuz? Byle bir ka bir itiraftan farkszdr."
"Uak m? Beni ok artyorsunuz."
"Dikkati ekecek kadar yakkl bir adamd. Biraz size benziyordu." Nazik bir tavrla eildi.
Bryan Martin bir kahkaha att. "ltifat ediyorsunuz."
"Hayr, hayr. Btn gen kzlar, hizmetiler, satclar, stenograflar, sosyete kadnlar Msy Bryan Martin'e
hayran deiller mi? Size hayr diyebilen var m?"
Martin, "Herhalde byle birok kii vardr," diyerek birdenbire ayaa kalkt. "ok teekkr ederim, Msy
Poirot. Sizi rahatsz ettiim iin zr dilerim." kimizin de elini skt. Birdenbire onun eskisinden daha da yal
gibi durduunu fark ettim. Yorgunluu daha da belirginlemiti.
Meraktan lyordum. Kap gen adamn arkasndan kapanr kapanmaz, hemen sordum. "Poirot, onun geri
gelerek, Amerika'da
Lord Edgware,i Kim ldrd?
bana gelen garip olaylar aratrmaktan vazgemeni isteyeceini gerekten biliyor muydun?"
"yle sylediimi duydum, Hastings."
"O halde... o halde Bryan Martin'in izin almaya alt o esrarl gen kzn kim olduunu biliyorsun?"
Gld. "Bu konuda bir fikrim var, Hastings. Sylediim gibi buna o altn di neden oldu. Eer fikrim doruysa
o zaman kzn kim olduunu... Bay Martin'in bu ii aratrmam neden istemediini... btn gerei biliyorum
demektir. Eer Tanr'nm sana verdii beynini kullansaydm, bunu sen de anlardn. Bazen onun kazara sana
beyin vermeyi unuttuunu dndm de oluyor."
134
135
Agatha Christie
Blm 18
teki Adam
Lord Edgvvare ya da Carlotta Adams'n lmyle ilgili resmi soruturmay anlatacak deilim. Carlotta
olaynda gen kadnn kazara ldne karar verildi. Lord Edgware'in lmyle ilgili resmi soruturma ise
ertelendi.
Tabii Carlotta'mn lm gecesi Jane Wilkinson'm klna girmi olduundan hi sz edilmedi. Gazetelerde
aranlan uan ekali yaynland. Bu yzden de herkes aranlan adamn kayp uak olduunu sand. Artk
onun Jane Wilkinson'm eve geldiini zellikle iddia etmi olduuna inanyorlard. Sekreterin bu bakmdan
onu destekledii bilinmiyordu tabii. Gazetelerde cinayet hakknda stun stun yazlar kyordu, ama
bunlarda da gerek bir bilgi yoktu.
O arada Japp'm durmadan altn biliyordum. Poirot'nun iyice tembellemi olmas beni kzdryordu. Her
zamanki gibi buna yaklaan ihtiyarln neden olduunu dndm. O beni hi de ikna etmeyen baz zrler
sralayp duruyordu.
"nsan bu yaa gelince bo yere yorulmak istemiyor."
Hemen itiraz ettim. "Ama Poirot, kendini yal olarak grmemelisin." Onun teselliye ihtiyac olduunu
dndm. "Eskisi gibi canlsn. Hayatnn en verimli andasn, Poirot. Eer istersen gidip bu esrar
abucak zersin."
Lord Edg,wa#e%* Kim ldrd?
"Ben bu esrar evde oturup zmeyi tercih ediyorum." "Ama bunu yapamazsn, Poirot." "Doru. Tam
anlamyla yapamam."
"Ben hibir ey yapmadmz sylemek istiyordum. Her eyi Japp yapyor."
"Bu da benim ok iime geliyor."
"Benim hi iime gelmiyor. Ben de senin bir eyler yapman istiyorum."
"Ben de yapyorum."
"Ne yapyorsun?"
"Bekliyorum."
"Neyi bekliyorsun?"
Poirot gzlerinde muzip bir prltyla aklad. "Pour que mon chien de chasse me rapporte le gibier."
"Ne demek istiyorsun?"
"Bizim Japp' kastediyorum. Madem kpein var, o halde neden havlamaya alyorsun? Japp o ok hayran
olduun enerjisinin meyvelerini buraya, bize getiriyor. Onun elinde birok adam var. Bende yok. Japp'n ok
yaknda bize baz haberler getireceinden eminim."
Gerekten de Japp srarl soruturmalar sonunda yava yava bilgi toplamaya balyordu. Paris'te bir ey
renememiti. Ama birka gn sonra bize geldii zaman hayatndan pek memnundu.
"Zor bir i bu. Ama neyse yava yava yolun sonuna geliyoruz."
"Sizi tebrik ederim, dostum. Ne oldu?"
"O gece saat dokuzda sar sal bir kadnn Euston'daki vestiyere bir anta braktn rendim. Onlara Miss
Adams'n antasn gsterdim. Hemen tandlar. Amerikan mal bir anta. O yzden de burada
bulunanlardan biraz farkl."
136
137
Agatha Christie
"Ah, Euston, Lord Edgvvare'in evine en yakn ve byk olan istasyonlardan biridir. Herhalde gen kadn
oraya gitti. Tuvalette makyajm yaptktan sonra antay vestiyere brakt. antay tekrar ne zaman almlar?"
"On buukta. Memur yine ayn kadnn geri gelip antay aldn syledi." Poirot ban sallad.
"Baka bir ipucu daha buldum. Carlotta Adams'n o gece saat on birde Strand'daki Lyons Corner House'da
olduunu sanyorum."
"te bu ok iyi. Bunu nasl rendiniz?"
"Hemen hemen rastlant sonucu. Biliyorsunuz gazeteler yakut markal altn kutudan sz ettiler. Bir muhabir
yazm. Gen aktrislerin uyuturucu madde meraklar hakknda bir dizi hazrlyormu. Pazar gazetelerine
yakacak romantik bir yaz. i o ldrc tozla dolu tehlikeli altn kutu... Parlak bir gelecein eiinde olan
zavall gen aktris. Ve onun son akamn nasl geirdiini, neler hissettiini soran ackl birka satr.
Anlalan Corner House'daki garson kzlardan biri bu yazy okumu. O gece hizmet ettii gen bir kadnn
elinde byle bir altn kutu grdn hatrlam. zerindeki yakutlu C. A. harflerini de. Bu yzden
heyecanlanm ve arkadalarna bu olay anlatmaya balam. 'Acaba gazete bana para verir mi?' diye
sormu. Gen bir gazeteci ok gemeden bunu duymu. Bu geceki Akam l gazetesinde de bu
konuda ackl bir yaz kacak. Yetenekli bir aktrisin son saatleri. Gelmeyen sevgilisini bekliyor... Garson
kadn, onun mutsuz olduunu seziyor... Siz byle yazlar bilirsiniz, Msy Poirot."
"Peki siz bunu nasl bu kadar abuk duydunuz?"
"Akam l'yla aramz iyidir. O zeki gazeteci benden baka bir ey renmeye alrken bu olaydan sz
etti. Tabii hemen Corner House'a kotum..."
Lord EdgwareH Kim ldrd?
Evet, soruturma byle yaplrd. Birdenbire Poirot'ya acdm. Japp her eyi reniyor, Poirot ise yerinde
oturuyor ve bayat haberleri memnun memnun dinliyordu.
"Garson kzla konutum. Bu iin pheli bir taraf yok. Ama kz, Carlotta Adams'n fotorafn tanyamad.
'Kadnn yzne pek dikkat etmedim,' dedi. 'Gen, esmer ve inceydi. ok kt. Son moda apkalarndan
birini giymiti.' Kadnlar karlarmdakilerin apkalarna deil de yzlerine baksalar, ok iyi olur."
Poirot, Miss Adams'n yz kolay kolay aklda kalmazd," diye cevap verdi. "O ifadesi abucak deien,
hassas ve belirli bir zellii olmayan bir yzd."
"Herhalde haklsnz. Ben byle eyleri pek aratrmam. Garson kz, 'Gen kadn siyahlar giymiti,' dedi.
'Yannda bir anta vard.' Kz buna zellikle dikkat etmi. nk onun gibi k bir kadnn byle elinde
antayla dolamas garibine gitmi. Carlotta Adams omlet ve kahve istemi. Ama garson kz, onun aslnda
birini beklediinden emin. Bileinde bir saat varm, bakp duruyormu. Garson kz, ona hesab gtrd
zaman o altn kutunun farkna varm. Gen kadn bunu antasndan kararak masann stne koymu.
Kutuya dikkatle bakyormu. Kapa am, sonra tekrar kapam. Hayatndan memnun bir tavrla dalgn
dalgn g-lmsyormu. Garson kz ok k bir ey olduu iin kutunun farkna varm. Kendi kendine,
benim de zerinde admn baharfle-rinin yakutlarla ili bir kutum olmasn isterdim, demi... Miss Adams
hesab dedikten sonra da orada bir sre daha oturmu. Sonunda tekrar saatine bakm. Artk bekledii
kimsenin gelmesinden midini kestii iin kalkp dar km."
Poirot'nun kalar atlm. "Bir randevu. Gelmeyen biriyle bir randevu. Carlotta Adams daha sonra bu
kimseyle bulutu mu? Yoksa onu gremedii iin evine gidip adama telefon etmeye mi alt? Ah, bunu
bilmeyi ok isterdim."
138
139
Af; atl a Christie
Lord Edgvare'i Kim ldrd?
"Bu sizin varsaymnz, Msy Poirot. Perde arkasndaki esrarl adara! Bir efsane... Carlotta Adams'n birini
beklemediim iddia edecek deilim. Bu olabilir. Gen kadn lordla iini hallettikten sonra biriyle buluacakt
belki. Biz ne olduunu biliyoruz. Kadn kendini kaybederek lordu baklad. Ama soukkanlln uzun sre
kaybedecek bir tip deildi. stasyonda stn deitirerek vestiyerden antasn ald ve buluma yerine gitti.
te o zaman akl bana geldi. Ne korkun bir ey yapm olduunu ac ac anlad. Arkada da gelmeyince
tamamen sarsld. Belki de adam, onun o gece Lord Edgware'in evine gideceini bilen biriydi. Carlotta
Adams artk her eyin bittiini anlad. i ila dolu o kk kutuyu kard. Fazla miktarda ald takdirde
btn dertlerinden kurtulacakt. Hi olmazsa byle aslmaktan kurtulacakt. Bu o kadar ak bir ey ki.
Burnunuz gibi kolaylkla grlebiliyor."
Poirot buna ihtimal vermediini belirtmek istermi gibi elini burnuna gtrd. Sonra da parmaklar byna
doru kayd. Dostum, byn efkatle ve gururlu bir tavrla okad.
Japp hl srar ediyordu. "Perdenin arkasnda esrarl bir adamn bulunduunu gsterecek hibir delil yok.
Tabii Carlotta Adams'la Lord Edgware arasnda gizli bir ba olduunu gsterecek delili de henz bulamadk.
Ama bu er ge elime geecek. Sadece bir zaman meselesi. Paris olaynda d krklna uradm itiraf
etmeliyim. Ama aradan dokuz ay gemi. Buna ramen yine de bir adamm orada soruturmaya devam
ediyor. Belki bir ey renebiliriz. Sizin byle dnmediinizi biliyorum. Dorusu bir katr kadar inatsnz."
"Demin burnuma hakaret ettiniz. imdi de beni katra benzetiyorsunuz."
Japp, onu yattrmaya alt. "ylesine sylenmi bir ey bu. Yoksa sizi krmay dnmyordum." Kalkp
kapya gitti ve oradan alayc bir tavrla, "Bana verilecek emirleriniz var m?" diye sordu.
140
Poirot, ona kendisim affettiini belirtecek bir ekilde glmsedi. "Emrim yok. Ama bir tavsiyede bulunabilir
miyim?"
"Nedir? abuk syleyin."
"Taksi ofrleriyle konuun. Cinayet gecesi opera civarndan birini... ve hatta iki kiiyi alp Regent Cate'e
getiren ofr bulun. Zamana gelince. Herhalde o srada on bire yirmi vard."
Japp merakla ona bakt. "Bu haliyle zeki bir av kpeini andryordu. "Demek byle? Pekl, bunu
yapacam. Bunun bir zarar olmaz. Bazen bu tr konulan iyi bilirsiniz."
O kar kmaz, Poirot ayaa frlayarak byk bir telala apkasnn tozunu almaya balad. "Bana soru
sorma, dostum. Onun yerine bana benzin getir. Bu sabah yeleime yumurta dkld."
stediini yaptm. "Bu kez sormana gerek yok. Durum ak. Ama iin iyznn gerekten byle olduundan
emin misin?"
"Dostum, u anda sadece sslenmekle megulm. Kusuruma hak ma ama kravatn hi houma gitmiyor."
"Pekl gzel bir kravat bu," dedim.
"Belki bir zamanlar yleymi. O da benim gibi yalanm. Rica ilerim, deitir u kravat. Sol kolundaki tozu
da silkele."
Alayc bir tavrla sordum. "Kralieyi grmeye mi gidiyoruz?"
"Hayr. Ama bu sabah gazetede Merton dknn Merton Ko-.j'i na dnm olduunu okudum. Anladm
kadaryla ngiliz Huylularnn en ileri gelenlerinden biriymi. Bu yzden ona layk "i 'kilde giyinmeni
istiyorum."
"Neden Merton dkne gidiyoruz?"
"Onu grmek istiyorum da ondan."
Bundan baka bir ey sylemeye yanamad. Poirot'yu mem- edecek bir kla girdikten sonra evden ktk.
M i'ton Konamda uaklardan biri Poirot'ya randevusu olup .li'in sordu.
141
Agatha Christie
Dostum, "Hayr, yok," dedi. Uak, onun kartm alarak uzaklat. Biraz sonra da dnd.
"Dk hazretleri ok zgnler. Ama bu sabah meguller."
Poirot hemen bir sandalyeye oturdu. "Pekl. Beklerim. Olmazsa saatlerce bekleyebilirim."
Ama buna gerek kalmad. Herhalde dk, Poirot'yu ancak onu grd takdirde bandan atacan
anlamt. Bizi onun yanna gtrdler.
Dk yirmi yedi yalarnda, zayf ve hasta halli bir genti. yle dikkati ekecek bir yan yoktu. amur rengi
salar akaklarndan dklmeye balamt. Dalgn bakl gzleri, honutsuzlukla kvrlm ince dudaklar
vard. Odada bir sr ha ve dini sanat eserleri olduunu fark ettim. Geni rafta ise dini kitaplardan baka
hibir eser yoktu. Merton bir dkten ok, sal bozuk bir tezghtara benziyordu. Onun ocukken pek zayf
nahif olduu iin evde zel eitildiini biliyordum. Jane "VVilkinson'n abucak penesine den adam buydu
demek? Gerekten gln bir durumdu. Tavrlar ukalacayd. Bizi de souk bir nezaketle karlad.
Poirot, "Belki adm duymusunuzdur," diye balad.
"Duyduumu sanmyorum."
"Ben cinayet psikolojisini incelerim."
Dk sesini karmad. Yaz masasnn banda oturuyordu. nnde yarm bir mektup durmaktayd. Gen
adam dolmakale-miyle sabrszca masaya vuruyordu. Souk bir sesle, "Beni neden grmek istediniz?" diye
sordu.
Poirot, dkn karsnda oturuyordu. Srt pencereye dnkt. Dkn yzyse cama doruydu. "u ara Lord
Edgwage'in lmn aratryorum."
O zayf ama inat ifadeli yzde ufak bir kas bile oynamad. "yle mi? Kendisini tanmazdm."
142
Lord Edgtrave'i Kim ldrd?
"Ama sanrm lordun kars Miss Jane Wilkinson'la tanyorsunuz."
"Evet."
"Onun kocasn ldrmesi iin pek ciddi bir neden olduunu da biliyorsunuz tabii?"
"Byle bir eyin farknda bile deilim."
"Size aka soracam, dk hazretleri. Yaknda Miss Jane Wilkinson'la evlenecek misiniz?"
"Biriyle evlenmek zere nianlanrsam gazetelerde ilan edilir. Bu sorunuzu bir kstahlk sayyorum." Ayaa
kalkt. "yi gnler."
Poirot da yerinden frlad. Mahcup olmu gibi bir hali vard. Ban nne eerek kekeledi. "Sylemek
istediim bu deildi... Ben... zr dilerim."
Dk daha da yksek bir sesle, "yi gnler," diye tekrarlad.
Bu kez Poirot srar etmekten vazgeti. mitsizliini belirten bir iaret yapt ve biz odadan ktk. Utanlacak
bir durumdu bu. Poirot'ya bir hayli acmtm. Her zamanki ukalalnn bir yarar olmamt. Dk Merton iin
nl dedektifin bir hamambcein-den daha aalk bir yaratk olduu anlalyordu.
Merhametle, "Konuma pek de iyi gitmedi," diye mrldandm. "Ne aksi adam. Kendisini neden grmek
istedin?"
"Onun Jane Wilkinson'la gerekten evlenip evlenmeyeceini renmek istiyordum."
"Kadn yle syledi ya."
"Ah, evet yle syledi. Ama kadnn iine gelen eyi syleyen tiplerden olduunu herhalde fark ettin. Jane
Wilkinson, dkle evlenmeye karar vermi olabilir. Ama belki de zavall adamn bundan haberi bile yoktur."
"Adam, senin istediklerini sylemedi."
143
gatha Christie
"Dk bana bir gazeteciye verecei cevab syledi." Poirot bir kahkaha att. "Ama ben ilerin ne durumda
olduunu biliyorum."
"Bunu nereden anladn? Adamn halinden mi?"
"Ne mnasebet! Onun mektup yazdn grdn deil mi?"
"Evet."
"Genlik yllarmda Belika polisinde alrken yazlar tepe-st okumann ok yararl olduunu kefettim.
Dkn mektubunda neler yazdn sana syleyeyim mi? 'Sevgilim, bu uzun aylar boyunca nasl
bekleyeceimi bilmiyorum. Jane, taptm gzel melek, benim iin ne kadar deerli olduunu sana nasl
anlatacam? Ne kadar strap ektin. ok iyi bir insan olduunu...'"
"Poirot!" diye bararak onu susturdum. ok sinirlenmitim.
"Buraya kadar yazmt ite. "ok iyi bir insan olduunu yalnz ben biliyorum.'"
Fena halde sarsldm. Bu marifetiyle bir ocuk gibi vnyordu. "Poirot! Byle bir eyi nasl yapabildin?
Baka birinin zel mektubunu nasl okudun?"
"Budala gibi konuuyorsun, Hastings. Nasl okuduysam okudum!"
"Bu doru deil!"
"Doruluunu, eriliini bilmem. Cinayet ocuk oyunu deil. Ciddi bir olay."
Sesimi karmadm. Poirot'nun kaygszca yapt bu i bana ok dokunmutu. "Btn bunlara hi gerek
yoktu. Dk Merton'a, Jane Wilkinson'n arzusu zerine Lord Edgware'e gittiini syle -seydin, adamn tavr
deiirdi."
"Ama bunu yapamazdm ki. Jane Wilkinson, benim mterim-di. Bir mterimin ilerini bakasna
aklayamam. Herkes bana gvendii iin srrn aklyor. Gevezelik etmek hi doru deil."
Lord Edgware,i Kim ldrd?
"Uygun olmaz."
"Evet."
"Ama kadn nasl olsa adamla evlenecek."
"Bu, Jane'in dkten hibir gizlisi olmad anlamna gelmez ki. Senin evlilik hakknda modas gemi birtakm
fikirlerin var. Hayr, sylediini kesinlikle yapamazdm. Bir dedektif olarak erefimi dnmeliyim. eref
nemli bir eydir,"
"Anlalan dnyada deiik 'eref kavramlar var."
144
145
F:10
Agatha Christie
Blm 19
nemli Konuk
Ertesi sabah gelen konuk beni ok artt. Odamdayken, Poirot abucak ieri girdi. Gzleri parlyordu.
"Dostum, misafirimiz var." "Kim?"
"Merton desi... Gen dkn annesi yani." "A, ok garip. Ne istiyor?"
"Benimle aaya inersen, bunu renirsin, dostum." Telala bu istei yerine getirdim. Poirot'la birlikte
salona girdik. Des gaga burunlu, azametli bakl, ufak tefek bir kadnd. Ksa boylu olmasna ramen
insan ona iman demekten kanrd. Modas gemi siyah elbiseler giymiti, ama yine de insanda sayg
uyandran bir hali vard. Ayrca bende ok merhametsiz bir insanm gibi bir izlenim brakt. Olu gibi silik biri
deildi. Tevekkeli bu kadn yanma sokulan herkesi idaresi altna ahveriyordu. Sapl gzln gzne
gtrerek nce beni inceledi, sonra da Po-irot'yu. Sonunda arkadamla konumaya balad. Sesi otoriter ve
berrakt. Emir vermeye ve bunlarn hemen yerine getirilmesine alk olduu anlalyordu.
"Siz Msy Hercule Poirot musunuz?" Arkadam eildi. "Emrinizdeyim, madam la des." Kadn, bana
bakt. "Bu da arkadam Yzba Hastings. Aratrdm olaylarda bana yardmc olur." Desin gzlerinde
bir an
Lord Edgware'i Kim ldrd?
tereddt dolu bir ifade belirdi. Sonra da benim odada bulunmama raz olduunu belirtmek iin hafife ban
edi. Poirot'nun iaret ettii koltua oturdu.
"Sizinle nazik bir konu hakknda konumaya geldim, Msy Poirot. Anlatacaklarmn aramzda kalmasn
istiyorum."
"Bunu sylemenize gerek yok, madam."
"Bana sizi Lady Yardley tavsiye etti. Sizden sz edi tarzndan ve duyduu minneti anlatndan sizin bana
yardm edebilecek tek kii olduunuzu anladm."
"Elimden geleni yapabileceimden emin olabilirsiniz, madam."
Belki Poirot armt, ama bunu yznden anlamak mmkn deildi. Sadece dikkatle kadn szd. "Ne
yapmam istediinizi daha ak bir ekilde anlatamaz msnz, madam?"
"Bu kolay deil. Byle bir evliliin byk bir felaket olacan hissediyorum. Olumun hayatn mahvedecek
bu."
"Demek byle dnyorsunuz, madam?"
"Bundan eminim. Olumun yksek idealleri var. Dnyay tanmyor. Bizim tabakadan gen kzlarla imdiye
dek hi ilgilenmedi. Onlar bo kafal ve havai bulurdu. Ama bu kadna gelince... onun ok gzel olduunu
itiraf ediyorum. Erkekleri kolaylkla esir etmesini de biliyor. Olumu adeta byledi. Bu ilikinin ok
gemeden sneceini sanyordum. Kadnn evli olmas byk anst. Ama imdi kocas ld..." Duraklad.
"Birka ay sonra evlenmeyi dnyorlar. Olumun mutluluu sz konusu..." Tekrar otoriter bir tavrla
konumaya balad. "Buna engel olunmas gerekiyor."
Poirot omzunu silkti. "Hakl olmadnz iddia edecek deilim, madam. Gerekten uygunsuz bir evlilik. Ama
insan ne yapabilir?"
"Bir ey yapmak size dyor."
146
147
Agatha Christie
Lor d Edgware,i Kini ldrd!
Poirot yava yava ban sallad. "Byle bir eyin yarar olacan sanmyorum, madam. Herhalde olunuz
Jane'in aleyhindeki szlere aldrmayacak. Bunlar dinlemeye bile yanamayacak. Ayrca Jane Wilkinson'm
aleyhinde sylenecek fazla bir ey olduunu da sanmyorum. Gemiinde birtakm kirli olaylar olmadndan
eminim. Sanrm Jane Wilkinson ok dikkatli davranm." Des sinirli bir ekilde homurdand. "Biliyorum."
'Ah... Demek ki, gemiiyle ilgili aratrmalar yaptnz?" Des, Poirot'nun baklar altnda hafife kzard.
"Olumu bu felaketten kurtarmak iin yapmayacam yok, Msy Poirot." Bir an durdu. "Para hi nemli
deil. Size istediiniz creti vereceim. Bu evlilie engel olmanz gerekiyor. Bu ii de ancak siz
yapabilirsiniz."
Poirot yine ar ar ban sallad. "Bu bir para meselesi deil. Benim yapabileceim bir ey yok. Bunun
nedenini de size biraz sonra aklayacam. Ayrca yaplacak bir ey olmadndan da eminim. Ne yazk ki,
size yardm edemeyeceim, madam la des. Size bir tavsiyede bulunsam, bunu kstahlk sayar msnz?"
"Nasl bir tavsiye?"
"Olunuzla zt gitmeyin. O evlenecei kimseyi seecek yata. Sizin istediiniz bir kimseyi semedi diye
kendinizi hakl sanmayn. Eer bu bir felaketse... o zaman da bunu byle kabul edin. htiyac olduu zaman
onun yardmna komak iin yannda olun. Ama onu kendinize dman etmeyin."
"Durumu anlamyorsunuz..." Ayaa kalkt. Dudaklar titriyordu.
"Tersine, ok iyi anlyorum, madam la des. Anne kalbini iyi bilirim ben. Bu yzden de size sabrl olmanz
neriyorum. Sabrl ve sakin olun, duygularnz saklayn. Belki bu iliki her eye ramen yine de kendi
kendine sona erecek. tirazlarnzn olunuzun inadn arttrmaktan baka bir yarar olmayacak."
Kadn souk bir sesle, "Hoa kaln, Msy Poirot," dedi. "Beni d krklna urattnz."
"Size yardm edemediim iin ok zgnm madam. Benim durumum ok g. nk sizden nce Lady
Edgware, bana bavurdu."
"Ya! Anlyorum." Sesi iyice sertlemiti. "Siz dman tarafm-dansmz. Lady Edgware'in kocasnn lm
yznden neden hl tutuklanmad imdi anlalyor."
"Anlayamadm. Madam la des?"
"Sylediimi duydunuz sanrm. Onu neden tutuklamadlar? Jane Wilkinson gece oradaym. Onun eve
gittiini ve ktphaneye girdiini grmler. Adamn yanna baka kimse yaklamam. Ve kendisini l
olarak bulmular. Buna ramen Jane Wilkinson'u hl tutuklamadlar. Polislerimizin rvet aldklar
anlalyor." Titreyen elleriyle boynundaki earbn dzelttikten sonra bizi bayla hafife selamlayarak
odadan kt.
"Of," dedim. "Ne zorba kadn bu. Buna ramen ona yine de hayranm. Ya sen?"
"Dnyay istedii ekle sokmaya alt iin mi?"
"O sadece olunun iyiliini istiyor."
Poirot, "Evet, bu doru," diye cevap verdi. "Ama dkn, Jane Wilkinson'la evlenmesi o kadar kt bir ey mi,
Hastings?"
"Kadnn dke gerekten k olduunu sanmyorsun ya?"
"Belki k deil. Hatta bundan eminim. Ama kadn dkn mevkiine ok k. Roln dikkatle oynayacak.
Jane ok gzel ve son derece haris bir kadn. Onun iin bu evlilik yle byk bir felaket saylmaz. Dk
kendisiyle yine ayn nedenle evlenecek, sosyeteden bir gen kz bulabilirdi. Ama o zaman buna kimse itiraz
etmezdi."
"Bu ok doru ama..."
148
149
Agatha Christie
"Dkn kendisine lgnca k olan bir kzla evlendiini varsayalm. Bu o kadar harika bir ey mi? Kimi kez
bir erkein kendisini ok seven bir kars olmasnn adeta bir felaketten farksz olduunu grdm. Kadn
kskanlk kavgalarna kalkar, adam gln duruma drr. Kocasnn btn dikkatini ve zamann
kendisine vermesini ister. Ya... Byle bir evlilik de pek ho bir ey deildir."
"Poirot," dedim. "Sen de hibir eyi beenmiyorsun."
"Hayr, hayr. Sadece dncelerimi aklyorum. Aslnda mfik annenin tarafmdanm ben." Azametli desi
bu ekilde tarif ettiini duyunca dayanamayarak gldm. Poirot hl ok ciddiydi. "Glme. Btn bunlar ok
nemli. Dnmem gerek. Derin derin dnmem."
"Bu sorunda yapabilecein bir ey olduunu sanmyorum," diye mrldandm.
Poirot aldrmad bile. "Desin ne kadar ok bilgisi olduunu fark ettin mi, Hastings? stelik ok da kindar bir
kadn. Jane Wilkinson aleyhindeki btn delilleri biliyor."
Gldm. "Bu, savunmann avukatna deil de, savcya yarayacak bir durum."
"O btn bunlar nereden rendi?"
"Belki," dedim. "Jane bunlar dke syledi. Adam da annesine anlatt."
"Olabilir, ama..."
Telefon almaya balamt. Hemen uzandm. Ondan sonra da arada srada, "Evet," demekle yetindim.
Ahizeyi yerine braktktan sonra heyecanla Poirot'ya dndm. "Telefon eden Japp'd. Bir... seni yine vd.
ki... Amerika'dan telgraf gelmi. ... ofr bulmu. Drt... senin gelip taksi ofrnn anlattklarn dinleyip
dinlemeyeceini sordu. Be... seni yine vd. Ta bandan beri perdenin arkasnda bir adam olduunu
sylediin zaman sana hak
Lord Edgware,i Kim ldrd?
vermi. Ona, biraz nceki konuumuzun polislerin rvet aldndan sz ettiini sylemedim."
"Demek sonunda Japp ikna oldu. Garip... Ben de tam baka bir varsaym kurarken perdenin arkasnda bir
adam olduu meselesinin desteklenmesi ok garip."
"Hangi varsaym?"
"u varsaym: Cinayet nedeninin Lord Edgware'le hibir ilgisi olmayabilir. Belki de biri Jane Wilkinson'dan o
kadar nefret ediyor ki, kadnn aslmasn istiyor. Bu da iyi bir fikir." ini ekti. Sonra da, "Haydi, gel,
Hastings," dedi. "Gidip Japp' dinleyelim."
150
151
Aaalln Christie
Blm 20
Taksi ofr
Japp pos bykl, gzlkl, yal bir adam sorguya ekiyordu. Adamn bouk sesinden kendi kendine
acdn anlamak mmknd.
Japp bard. "Hah! Geldiniz mi? ler yolunda sanrm. Bu adamn ad Jobson. 29 Haziran gecesi Long
Acre'dan iki kiiyi alm."
Jobson bouk sesiyle, "Evet," dedi. "Gzel bir geceydi. Ay kmt. Gen adamla kz, metro istasyonunun
yanmdaydlar. Bana seslendiler."
"Gece elbisesi mi giymilerdi?"
"Evet. Gen adamn beyaz yelei vard. Kz ise bembeyaz elbise giymiti. Kuman zerinde ileme kular
olduunu fark ettim. Galiba operadan kmlard."
"Ne zaman oldu bu?"
"On bire doru."
"E, sonra ne oldu?"
"Benden onlar Regent Gate'e gtrmemi istediler. 'Hangi evin nnde duracan biz sana syleriz,' dediler.
Aceleleri olduu da belliydi. Onlar hemen hemen yedi dakikada Regent Gate'e gtrdm. Orada gen adam
cama vurdu, ben de durdum. Sekiz
Lor d Edgware*i Kim ldrd':
numaral evin nndeydik sanrm. Gen adamla kz indiler. Adam olduu yerde durdu. Bana da beklememi
syledi. Gen kz yolun kar tarafna giderek geri dnd ve evlerin nnden yava yava ilerlemeye
balad. Gen adam ise arabann yannda duruyordu. Ellerini cebine sokmu, kzm arkasndan baktm tabii.
Byle eyler bama ok geldi. Gen adam kardaki evlerden birinin merdiveninden ieri girdi."
"Kapy iterek mi at?"
"Hayr, anahtarla."
"Evin numaras kat?"
"Ya on yedi ya on dokuz. Bana yerimden ayrlmamam sylemeleri garibime gitmiti. Bu yzden dikkatlice
eve baktm. Be dakika sonra gen adamla kz birlikte kapdan ktlar. Arabaya binerek onlar Covent
Garden Operas'na gtrmemi sylediler. Tam oraya yaklarken arabay durdurarak indiler. Neyse, bana
bol para verdiler. Ama imdi bu yzden bamn belaya girecei de anlalyor."
Japp, "Bann belaya girecei yok," diye cevap verdi. "u resimlere bak. Grdm gen kzm fotoraf
bunlarn iinde var m?" Omzunun zerinden baktm. ofr kesin bir tavrla Geraldi-ne Marsh'm resmini
iaret etti. "te, szn ettiim kz bu."
"Emin misin?"
"Tabii eminim. Siyah sal, uuk yzlyd."
ofre birka fotoraf daha verildi. Bunlara da dikkatle baktktan sonra ban sallad. "Dorusu pek emin
deilim... Bu ikisinden biri olabilir."
Fotoraflarn iinde Ronald Marsh'm da resmi vard. Ama ofr bunu deil, gen adama olduka benzeyen
baka iki kiiyi iaret ediyordu. ofr ktktan sonra Japp da resimleri masaya brakt.
152
153
Agatha Christie
"Bu kadar yeterli. Yeni lordu daha iyi tanmasn isterdim tabii. Ama bu resim yedi sekiz yl nce ekilmi.
Bundan bakasn bulamadm. ofrn o gece grd adamn Lord Edgware olduundan emin olmas
gerekiyor. Ama yine de durum ortada. kisinin tanklarnn da szlerinin bir ie yaramayaca anlald.
Dorusu bunu dndnz iin ok zekisiniz."
Poirot alakgnll bir tavr taknmaya alt. "Hem Ronald'm hem de Geraldine'in operada olduunu
renince, perde aralarndan birinde buluabileceklerini dndm. Tabii yanlarndaki kimseler onlarn
operadan ayrlm olduklarn akllarna bile getirmeyeceklerdi. Ama yarm saatlik bir ara, bir kimsenin
Regent Gate'e gidip dnmesine fazlasyla yeter. Yeni Lord Edgware operadaki tanklarndan sz etmeye
balaynca ben de phelendim."
Japp sevgiyle glmsedi. "Ne kadar da pheci bir insansnz. Haklsnz tabii. Byle bir dnyada
phelenmeyip de ne yapacaksnz? Aradmz adamn gen olduu anlalyor. una bakn." Masasndan
bir kt ald. "New York'tan telgraf. Carlotta'nm kz kardei Lucie Adams'la temasa gemiler. Mektup bu
sabah postadan km. Kz gerekmedike mektubun orijinalini vermek istemiyormu. Ama memurun bunun
bir kopyasn telgrafla bildirmesine hemen raz olmu. te mektup burada. Bunu okuyunca yeni Lord
Edgware'in bann iyice belaya girdiini anlayacaksnz."
Poirot telgraf byk bir merakla ald. Ben de arkadamn omzunun zerinden okudum.
Aada Lucie Adams'a Londra'da, Rosedew Apartman 8 num a r a d a n 29 H a z i r a n ' d a yazlan m e k
t u b u n kopyasn bulacaksnz.
"Sevgili kardeim,
Geen hafta sana ksa bir mektup yazdm iin kusuruma bakma. ok iim vard. Meslek hayatmda iyice
baarya ulatm artk! Eletirmenler hakkmda ok gzel eyler yazdlar. Tiyatroda
154
Lord EdgwareH Kim ldrd?
hi yer yoktu. Herkes bana ok iyi davranyor. Burada ok iyi dostlarm var. Gelecek hafta bir tiyatroyu iki
aylna kiralamay dnyorum. Rus dansz skeci ok beenildi. Paris'te Bir Amerikal Kadn da yle. Ama
yine de en ok Yabanc Bir Akam'm sevildiini sanyorum. O kadar heyecanlym ki, sana ne yazdm bile
bilmiyorum. Bunun nedenini biraz sonra anlayacaksn. nce sana herkesin neler sylediini anlatmalym.
Bay Hergsheimer bana ok nazik davrand. Bir gn beni le yemeine ararak Sir Montagu Corner'la
tantracak. Adamn bana ok yardm olabilirmi. Geen gece ane Wilkinson'la tantm. Bana ok iyi
davrand. zellikle taklidini yapmam houna gitmi. Sana anlatacam ey de bununla ilgili. Aslnda Jane
Wilkinson'u pek sevmiyorum. nk son zamanlarda tandm biri bana ondan sk sk sz etti. Jane
Wilkinson'n sinsice ve zalimce davrandn biliyorum. Onun aslnda Lady Edgvvare olduunu biliyor
muydun? Son zamanlarda Lord Edgware hakknda da bir sr ey dinledim. Korkun bir adam. Yeeni Bay
Marsh'a ok kt davranm. Sana Marsh'dan sz etmitim deil mi?" Gen adam evden kovup harln
da kesmi. Btn bunlar bana o anlatt. Ona ok acdm. Gen adam temsillerimi de ok beenmi. "Lord
Edgware'i bile kandrabilirsin,' dedi. 'Bir iddiay kazanmama yardm eder misin?' O zaman glerek, "Ka para
vereceksin?' diye sordum. Cevab yznden neredeyse nefesim kesiliyordu, Lucie'ciim. On bin dolar.
Dn, on bin dolar. Birinin gln bir iddiay kazanmasna yardm edecek ve bu paray alacam. "Aman,'
dedim. "Bu para iin kralieye Buchingham Saray'nda aka bile yaparm.' Ondan sonra da ba baa verip
ayrntlar planladk.
Olanlar sana gelecek hafta yazacam. Beni tanyp tanmadklarn anlatacam. Ama Lucie'ciim,
kazansam da kaybetsem
155
A gatl a Christie
de yine on bin dolar alacam. Ah, ekerim bu para ne iimize yarayacak bir busen. Artk fazla zamanm
yok. 'aka'y yapmaya gidiyorum. Sevgiyle gzlerinden perim.
Carlotta."
Poirot telgraf brakt. Onun sarslm olduunu fark ettim. Japp ise ok memnundu.
Neeyle, "Onu yakaladk," diye bard.
Poirot, "Evet," dedi. Sesi ifadesizdi.
Japp merakla ona bakt. "Ne var, Msy Poirot?"
"Hi hi... Sadece mektup dndm gibi kmad. O kadar." zntyle, "Ama yle olmas gerek... Evet,
yle olmas gerek," diye ekledi.
"Tabii. Bandan beri byle sylyordunuz."
"Hayr, hayr. Beni yanl anlyorsunuz."
"Bu kz bu akay yapmaya tevik eden birinin bulunduunu syleyip durmadnz m?"
"Evet, evet."
"E, daha ne istiyorsunuz?"
Poirot iini ekerek cevap vermedi.
"ok garip bir insansnz. Hibir ey sizi memnun etmiyor. ansmz varm ki, Carlotta Adams bu mektubu
yazm."
Poirot canland. "Evet. Katil bunu beklemiyordu. Miss Adams on bin dolar kabul ettii zaman idam fermann
imzalam oldu. Katil btn nlemleri alm olduunu sanyordu. Ama Carlotta, farkna varmadan onu yine
de yendi. ller konuuyor. Evet, bazen ller konuuyor."
Japp hi utanmadan, "Zaten ben Carlotta'nm kendi kendine gidip Lord Edgvvare'i ldrdn hi
dnmedim," demez mi?
Poirot dalgn dalgn mrldand. "Evet, evet."
"Artk ie devam etmeli."
Lord Edgwaee*i Kim ldrd?
"Bay Ronald Marsh'... yani yeni Lord Edgware'i tutuklayacak msnz?"
"Tabii. Aleyhindeki deliller ok kuvvetli."
"Doru."
"Tabii. Aslnda esrar siz zdnz." Masadaki telgraf ald.
"Bu sizi pek zd galiba Msy Poirot? in dorusu u: Siz bu olaylarn ok kark ve zlmesi zor eyler
olmasn istiyorsunuz. Bakn, varsaymnz kantland, ama siz yine de memnun deilsiniz. Elimizdeki
delillerde zayf bir nokta grebiliyor musunuz?" Poirot ban sallad. Japp devam etti. "Geraldine Marsh,
gen adamn su orta m yoksa deil mi bunu bilmiyorum. Ama Ronald Mars'la operadan eve gittiine gre
onun da bu iten haberi olmas gerek. Eer su orta deilse, gen adam, kz oraya neden gtrd?
Bakalm, ikisini de dinleyeceiz."
"O zaman ben de bulunabilir miyim?" Poirot adeta ekingen bir tavr taknmt.
Ben de arkadam bir kenara ektim. "Ne var, Poirot?"
"ok zgnm, Hastings. Her ey yolunda gibi grnyor, ama bu ite bir terslik var. Bir ey gzmzden
kat sanrm. Hepsi dndm gibi birbirine uyuyor, ama dostum, yine de bir terslik var." Bana zntl
bir ekilde bakt. Ne syleyeceimi bilemedim.
156
157
Agatha Cliristie
Blm 21
Ronald'n Hikyesi
Poirot'nun halini anlayamyordum. Bandan beri bunu tahmin etmemi miydi? Regent Gate'e gidinceye
kadar kalar atk, akn akn oturdu. Japp'm onu kutlamasna da aldrmyordu. Sonunda dald
dncelerden uyanarak iini ekti. "Her neyse... Bir de Ronald' dinleyelim."
Japp gld. "Akl varsa hi konumaz."
Regent Gate'e vardmz zaman yeni Lord Edgvvare'in yemekte olduunu rendik. Japp, gen adamla
zel olarak konumak istediini syleyince, bizi ktphaneye aldlar. Bir iki dakika sonra da Ronald ieri
girdi. Glmsyordu. Ama yzlerimizdeki ifadeyi grnce glmsemesi snverdi. Dudaklar gerildi.
"Ho geldiniz, Mfetti Japp," dedi. "Ne var?"
Japp biri tutuklanaca zaman sylenen szleri tekrarlad. Lord Edgware mrldand. "Demek byle?" Bir
sandalye ekerek oturdu. Sigara tabakasn kard. "fademi almanz istiyorum. Yardmcmz u masaya
oturup sylediklerimi stenoyla yazsn."
"Pekl, lord."
Gen adam, "Biraz zeki olduum iin," diye balad. "Artk tanklarmn szlerine inanmadnz anladm.
Herhalde ofr buldunuz?"
Lord Edgwar,i Kim ldrd?
Japp ifadesiz bir yzle cevap verdi. "O gece neler yaptnz biliyoruz."
"Scotland Yar d'a byk hayranlm vardr. Ama... o gece cinayet ilemeyi dnseydim, bir taksiye binip
doru buraya gelmezdim herhalde? Bunu hi dndnz m? Hah, Msy Poirot'nun dnm olduu
anlalyor."
Poirot ban sallad. "Bu aklma geldi."
"Cinayet ilemek isteseydim krmz bir byk ve baa gzlkler takar, metroya binerdim. Neyse... Herhalde
avukatm birka bin sterlin karl bu ii benden iyi yapacak. Tabii ne diyeceinizi biliyorum. Amcam
ldrmeyi dnmediimi, bu ii ani bir kararla yaptm syleyeceksiniz... Neyse... imdi size gerei
anlatacam... Para yznden ok skk durumdaydm. Ertesi gne kadar belirli bir miktar bulmam
gerekiyordu. Amcama bavurdum. Beni sevmezdi, ama aile erefimizi dnebilirdi. Ne var ki, byle eylere
aldrmadm belirtti.... Bir ara Dortheimer'dan bor istemeyi dndm, ama bunu da yapamadm. Sonra
rastlant sonucu operada kuzenimle karlatm. Onu sk sk grmyordum. yi bir kzd.
Ona derdimi atm. Zaten o da babasndan bir eyler duymutu. Kuzinim Dina ite bu konuma srasnda ne
iyi yrekli bir insan olduunu ortaya koydu. Bana annesinin incilerini vereceini syledi. Tabii bunu hemen
kabul ettim. ncileri rehine vererek istediim paray alabilecektim. 'Daha sonra incileri geri alacam,' diye de
sz verdim. 'Bunun iin ie girip almam gerekirse, onu da yapacam.' nciler buradayd. Gidip onlar
almaya karar verdik. Bir taksiye atlayarak buraya geldik. Geraldine'in yannda kapnn anahtar vard.
Yavaa odasna karak incileri alacakt. Kimseyle karlaacan da pek sanmyordu. Amcamn sekreteri
Miss Carroll ounlukla dokuz buukta yatard. Amcam uyank olsa bile herhalde ktphanedeydi... Dina
eve girdikten sonra ben de bir sigara yakarak beklemeye baladm. imdi hikyenin en ilgi ekici
158
159
Agatha Christie
yerine geliyorum. Belki de bana inanmayacaksnz. Birdenbire kaldrmdan bir adamn ilerlediini grdm.
On yedi numarann merdivenlerini karak ieri girdi. Daha dorusu ben onun bu eve girdiini dndm.
nk kar kaldrmdayd. Bu durum beni iki nedenle artt. Birincisi, adam anahtarla kapy aarak ieriye
girmiti. kincisi, onu tannm bir aktre benzetmitim... O kadar ardm ki, iin iyzn anlamaya karar
verdim. Cebimde bu evin anahtar vard. yl nce anahtar kaybetmitim. Ya da kaybettiimi sanmtm.
Bir, iki gn nce buldum onu. O sabah da anahtar amcama verecektim. Ama tartma srasnda unuttum...
ofre beklemesini syleyerek eve gittim. Anahtarla kapy atm. Hol botu. Grdm adam da ortalarda
yoktu. Etrafma bakndm. Sonra da, belki adam ktphanede, amcamn yanndadr, diye dnerek o tarafa
ilerledim. Ama ktphaneden ses gelmiyordu. Birdenbire bir budala gibi hareket ettiimi dndm. Belki de
adam yandaki eve girmiti. Regent Gate geceleri pek iyi aydnlatlmad iin yanlm olabilirdim. Yavaa
sokak kapsna doru giderken Geraldine de elinde incilerle merdivenlerden iniyordu. Tabii beni grnce
ard. Onu dar kararak durumu anlattm. Sonra operaya dndk. Perde alrken biz de ieri girdik.
Kimse operadan ayrlm olduumuzdan phelenmedi... te byle... Belki, 'Bunu neden daha nce
sylemedin?' diyeceksiniz. Akas korktum. Bize inansaydmz bile Geraldine'le bamz yine de belaya
girecekti. Zaten katilin Jane Yenge olduunu sanyordum..." "Miss Marsl bunun gizlenmesine raz oldu mu?"
"Evet. Cinayeti haber alr almaz Geraldine'i buldum ve ona gece operadan geldiimizi kimseye
sylememesini tembih ettim. O da bana hak verdi. Soranlara operada son perde arasn birlikte geirdiimizi
syleyecektik... Biliyorum, u anda durumum kt. Ama size Geraldine'in incilerini braktm ve karlnda
para aldm adamn adresini verebilirim. Geraldine'e sorarsanz, o da
Lord Edgware'i Kim ldrd?
olay yine bu ekilde anlatacaktr." Sandalyesinde arkasna yaslanarak, Japp'a bakt.
Japp, "Lord Edgvrare," dedi. "Katilin Jane Wilkinson olduunu sandnz sylediniz."
"Siz olsaydnz yle dnmez miydiniz? Uak kadnn buraya geldiinde srar ediyordu."
"Miss Adams'a szn ettiiniz iddiaya ne dersiniz?"
"Miss Adams'a szn ettiim iddia m? Carlotta Adams' m kastediyorsunuz? Onun bu ile ne ilgisi var?"
"Yani ona bu eve gelerek Jane Wilkinson'n taklidini yapmas iin on bin dolar vaat ettiinizi inkra m
kalkyorsunuz?"
Ronald aknlkla ona bakt. "On bin dolar vaat ettiimi mi? Sama. Biri sizinle alay etmi. Bir kere benim on
bin dolarm yok. Carlotta byle mi syledi? Kahretsin! Zavallnn ldn unuttum."
Poirot yavaa, "Evet," diye mrldand. "ld o."
Ronald bir arkadana bakt, bir mfettie. O neeli hali kalmam, yz bembeyaz kesilmiti. Gzlerinde
korku vard imdi. "Hibir ey anlayamyorum... Size doruyu syledim. Belki de hibiriniz bana
inanmyorsunuz."
Sonra hayretle Poirot'nun ona yaklatn grdm. "Ben inanyorum."
160
161
F:ll
Agatha Christie
Blm 22
Poirot'nun Garip Davranlar
Eve dnmtk.
"Sana ne oldu..." diye baladm.
Poirot her zamankinden daha abartl bir hareketle beni susturdu. "Rica ederim, Hastings. imdi bunu brak."
apkasn hzla bana geirerek telala odadan frlad. Bir saat sonra Japp geldii zaman hl dnmemiti.
"Bizim kk adam sokaa m kt?" Bam salladm. Japp bir koltua kt. "Ne oldu ona? Bana inann,
Yzba Hastings, Ronald'a yaklap, 'Size inanyorum,' dedii zaman az kalsn aknlktan kk dilimi
yutacaktm. Sanki romantik bir melodramda rol almt. nanlacak gibi deildi?"
"Ben de ardm kaldm," dedim.
Japp, "Demek ondan sonra da kp gitti?" diye sordu. "Size bu konuda ne syledi?"
Cevap verdim. "Hibir ey sylemedi."
"Hibir ey ha?"
"Hibir ey. Kendisiyle konuacaktm, ama beni susturdu. Onu sktrmamn doru olmayacan
dndm. Buraya dndmz zaman tekrar sormaya altm. Bu kez de kollarn sallayarak apkasn
kapt gibi dar frlad."
Lor d Edgyvare'i Kim ldrd?
Birbirimize baktk. Japp anlaml bir ekilde parmaklaryla bana vurdu. "Galiba..."
Bu kez Japp'a hak verdim. Baka olaylar srasnda da Po-irot'nun ne dndn anlayamad iin onun
biraz keileri karm olduunu ima etmiti. mitsizce ban sallad.
Japp, "Zaten tuhaf adamdr," diye mrldand. "Onun bir dhi olduunu kabul ediyorum. Ama ou dhilerin
delilik snrnda olduunu sylerler."
Tekrar gergin bir sessizlik oldu. O srada Poirot da ieri girdi. Neyseki sakinlemiti artk. apkasn dikkatle
kararak bastonuyla birlikte bir sandalyeye brakt. Gidip koltuuna yerleti. "Demek buradasnz, azizim
Japp. Buna memnun oldum. Ben de sizi grmek istiyordum." Japp dikkatle ona bakt. "Beni dinleyin, Japp.
Biraz yanldk. Bunu itiraf etmek beni zyor ama gerek bu. Biz yanldk... Emin olun, ok zlyorum."
"O gen adam iin zlmeyin. Bana gelecek her eyi hak etti."
"Ama ben, onun iin deil, sizin iin zlyorum, Japp. nk size bu yolu ben gsterdim. Eer beni
dinlediiniz iin baarszla urarsanz kendimi sulu hissedeceim."
Japp gld. "Merak etmeyin. Gazetecilere bu esrarn zlmesinde bana biraz yardm ettiinizi sylerim."
Bana gz krpt.
Poirot sabrsz bir tavrla, "Ben byle eylerin peinde deilim," diye sylendi. "stelik bu i bir fiyaskoyla
sonulanacak. Kendinizi buna hazrlayn. stelik nedeni de ben olacam."
Japp bir kahkaha att. "Bo yere zlyorsunuz. Sorun halledildi bile."
Poirot iini ekti. "Pekl. Bir daha bundan sz etmeyeceim."
Japp sevinle, "yi," dedi. "imdi size yaptklarm anlataym m?"
162
163
Agatha Christie
"Ltfen..."
"Lady Geraldine'i grdm. O da lordun anlattklarn tekrarlad. Belki bu ii birlikte yaptlar, ama pek
sanmyorum. Yalnz kz Ronald'a k sanrm. Onun tutuklandn renince ok kt oldu."
"yle mi? Ya sekreter... Miss Carroll?"
"Pek armad sanrm. Daha dorusu ben yle sanyorum."
"nciler?" diye sordum. "Hikyenin o ksm doru muymu?"
"Evet. Ama bunun cinayetle bir ilgisi olduunu sanmyorum. Bana kalrsa, Ronald operada kuzinine
rastlaynca amcasn ldrmeye karar verdi. Herhalde uzun zamandan beri bunu dnp duruyordu.
Anahtar da bu yzden yanndayd. Lady Geraldine yukardan incileri alrken o da Lord Edgvvare'i ldrd.
Kzn hzla aaya inip kendisini holde yakalayacan zannetmiyordu. Geraldine dnd zaman onu yine
taksinin yannda bekler bulacakt... Kz, onu holde grnce eve giren adam hikyesini uydurdu. Ertesi gn
de yine Geraldine'in phelenmemesi iin incileri rehin verdi."
Poirot, ona bakt. "unu hi dnmediniz mi, Japp? Ronald Marsh'n operadan yalnz kp Regent Gate'e
gitmesi ve amcasn hzla ldrmesi daha doru olmaz myd? Yanma o sinirli kz almasna ne gerek vard?"
Japp gld. "Siz veya ben byle yapardk. Ama ne de olsa ikimiz de Ronald Marsh'dan daha zekiyiz."
"Bundan pek emin deilim. Bence Ronald ok zeki bir gen."
"Yine de Msy Hercule Poirot kadar zeki deil. Byle dndnzden eminim." Japp bir kahkaha att.
Poirot, ona souk bir ifadeyle baktktan sonra Japp konumasna devam etti. "Eer Ronald sulu deilse,
neden Carlotta Adams' Jane Wilkinson'u taklit etmesi iin kandrd? Bu bir tek ey iin yapld... Asl katili
korumak amacyla..."
Lord Edgware,i Kini ldrd?
"Ben de ayn fikirdeyim."
"Hi olmazsa bu konuda anlatmza sevindim."
Poirot aniden sordu. "Carlotta Adams'm lm hakknda ne dnyorsunuz?"
Japp ksrd. "Onun kazara ldnden eminim. Katilin iine yarayan bir kaza bu. Ama Carlotta Adams'
Ronald Marsh ldrm olamaz. nk operadan sonra Dortheimerlarn yanndan hi ayrlmam. Onlarla
gece yarsndan sonra bire kadar Sobra-nis'de kalm. Oysa Carlotta lmeseydi, herhalde Ronald, onu
korkutarak bu taklitten sz etmemesini syleyecek gen kadna yeniden para teklif edecekti."
Poirot gzlerini ileride bir noktaya dikmiti. "Carlotta Adams masum olduunu bildii bir kadnn aslmasna
gz yumar myd sanyorsunuz?"
"Jane Wilkinson almazd ki. Montagu Corner'daki konuklarn tankl onu kurtarmaya yeterdi."
"Ama katil bunu bilmiyordu. O Jane Wilkinson'm aslacan ve Carlotta Adams'n da konumayacan
dnyordu. Yeni Lord Edgware gece eve giren adamn kim olduunu iddia ediyor, biliyor musunuz?"
"Tahmin ediyorum."
"O adam film yldz Bryan Martin'e benzettiini sylyor. Buna ne dersiniz? Adam Lord Edgvvare'i
tanmyor bile."
"nsan byle bir adamn anahtarla kapy ap ieriye girdiini grnce phelenir tabii."
"Pf." Japp glerek dudak bkmt. "Bryan Martin o gece Londra'da deilmi bile. Gen bir kz Molesey'e
yemee gtrm. Londra'ya ancak gece yars dnmler."
Poirot mrldand. "Buna armadm. Gen kz da aktris miymi?"
164
165
Agatha Christie
"Hayr. Kz apkacym. Carlotta Adams'm arkada Jenny Driver yani. Herhalde siz de kzn drst
olduundan eminsiniz."
"Oras yle, dostum."
Jupp yine gld. "Aslnda Ronald Marsh o hikyeyi uydurdu. O gece ne lordun evine ne de komulara bir
adam girdi. Lord hazretleri yalancnn biri." Poirot zntyle ban sallad. Japp ayaa kalkt. Keyfi
yerindeydi. "Haydi, haydi... Hakl olduumuzu biliyorsunuz."
"Kasmda Paris'te olan D. kim?"
Japp omzunu silkti. "Bu eski bir hikye olmal. Kzn alt ay nce ald bir hatrann cinayetle bir ilgisi olmas
art m?"
Birdenbire Poirot'nun gzleri parlayverdi. "Alt ay nce! Tanrm! Ben budalann biriyim."
Japp, bana bakt. "Ne oluyor?"
"Dinleyin." Poirot ayaa kalkarak, Japp'n gsne vurdu. Miss Adams'n hizmetisi kutuyu neden tanmad?
Neden Miss Driver kutuyu tanmad?"
"Ne demek istiyorsunuz?"
"nk kutu yeniydi! Bu Carlotta'ya o srada verilmiti. Paris, Kasm... Bu kutunun hatrlataca tarihti. Ama
kutu Carlotta'ya o zaman deil yeni hediye edilmiti. Sevgili Japp rica ederim, bunu aratrn. Bir frsat bu.
Kutu burada deil, dardan satn alnmt. Herhalde Paris'te. Eer burada satn alnsayd gazeteleri
okuyan kuyumcu mutlaka polise bavururdu. Hemen aratrmaya balad. O. D.'nin kim olduunu bilmek
istiyorum."
Japp yumuak ballkla, "Bunun bir zarar olmaz," diye cevap verdi. "Ama bunun beni pek
heyecanlandrmadn syleyeyim. Yine de elimden geleni yapacam. Ne kadar bilgimiz olursa o kadar iyi."
Bizi neeyle selamlayarak dar kt.
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Blm 23
Mektup
Poirot, "Ve imdi," dedi. "Gidip le yemei yiyelim." Koluma girdi. Glmsyordu. "Artk midim var."
Neesinin yerine gelmi olmasna sevindim. in iin Ronald'n sulu olduunu dnyordum. Lokantada
masaya otururken, kar kede Bryan Martin'le Jenny Driver'in yemek yediklerini grdm. Onlar da bizi fark
etmilerdi. Jenny elini sallad. Kahvelerimizi ierken de aktr brakarak bizim masaya geldi. Her zamanki
gibi canl ve neeliydi.
"Sizinle biraz konuabilir miyim, Msy Poirot?"
"Tabii matmazel. Sizi grdme ok memnun oldum. Bay Martin de gelmez mi acaba?"
"Ona gelmemesini syledim. nk sizinle Carlotta hakknda konumak istiyordum."
"Evet, matmazel?"
"Onun erkek arkadann kim olduunu renmek istiyordunuz deil mi?"
"Evet."
"Bana kalrsa Carlotta yava yava Ronald Marsh'a k olmaya balyordu. u yeni Lord Edgware'e yani."
"Carlotta'nn beendii erkein o olduunu nereden anladnz, matmazel?"
166
167
Agatha Christie
"Baz szlerinden. Bir defasnda bir insann ansszlnn onu nasl etkilediinden sz etti. Hemen onun
arkasndan da Ronald Marsh hakknda konumaya balad. Kaytsz bir tavrla konuuyordu, ama imdi
dnyorum da... Sanrm szn ettii kii Ro-nald'd. Siz ne dersiniz, Msy Poirot?" Merakla
arkadama bakt.
"Bana ok nemli bir ey sylediniz, matmazel."
"yi." Jenny ellerini rpt.
Poirot, ona efkatle bakt. "Herhalde Ronald Marsh'm... yeni Lord Edgware'in tutuklandn duymadnz."
"Aaa." Kzn az aknlktan bir kar ak kalmt. "O halde bu haberi vermekte ge kaldm."
Poirot, "Hibir zaman ge deildir," diye cevap verdi. "zellikle benim amdan. Teekkr ederim,
matmazel."
Gen kz masamzdan ayrlarak Bryan Martin'in yanna dnd.
"te Poirot," dedim. "Herhalde bu durum Ronald'a olan inancn sarst."
"Hayr, Hastings. Tersine salamlatrd."
Ondan sonraki gnlerde de Poirot, Edgvvare konusundan hi sz etmedi. Bana artk bu olayla btn ilgisini
kesmi gibi geliyordu. Ama on be gn sonra yanlm olduumu anladm. Kahvalt masasnda oturuyorduk.
Poirot'nun tabann yannda yine her zamanki gibi bir sr mektup vard. Bunlar hzla kartrd, sonra da
heyecanla bard. Byk bir sevinle zerinde Amerikan pulu olan bir zarf alarak abucak at. indeki
ktlar iki kez dikkatle okudu. Sonra ban kaldrd.
"Bunu grmek ister misin, Hastings?" Elimi uzattm.
Mektup, "Sevgili Msy Poirot," diye balyordu.
"Duygulu ve sevecen mektubunuz beni ok duygulandrd. Btn bu olanlar beni ylesine artt ki, bu derin
zntmn
Lord EdgwareH Kim ldrd?
arasnda Carlotta hakkndaki baz imalar beni ok sarst. Dnyann en iyi, en tatl ablasyd. Hayr, Msy
Poirot. Uyuturucu madde almazd ablam. Bundan eminim. Tersine byle eylerden ok korkard. Eer o
zavall adamn lmnde bir rol oynadysa, bunu da hibir eyin farkna varmadan yapt. Tabii bana yazd
mektuptan da bu anlalyor. stediiniz iin size ablamn mektubunu gnderiyorum. Onun bana son yazd
mektuptan ayrlmak istemiyorum ama onu zenle saklayacanz, sonra da bana geri gndereceinizi
biliyorum. Eer sylediiniz gibi bu Carlotta'nn lmndeki esrar aydnlatacaksa tabii o zaman mektuptan
ayrlmaya da razym.
Carlotta 'nn mektuplarnda belirli bir arkadandan sz edip etmediini soruyorsunuz. Tabii birok kiiden
sz ediyordu ama zellikle zerinde durduu kimse yoktu. Onun en ok, yllar nce ocukken tandmz
Bryan Martin'i, Jenny Driver adnda bir kz ve Ronald Marsh isminde gen bir adam grdn sanyorum.
Keke aklma size yardm dokunabilecek bir eyler gelse. Bana yle anlayl, yle sevecen bir mektup
yazmsnz ki. Carlot-ta'yla birbirimizi ne kadar ok sevdiimizi sezdiiniz anlalyor. Size derin bir minnet
duyuyorum.
Sayglar. Lucie Adams."
Not: "Bir memur bana gelerek mektubu istedi. Bunu size yollam olduumu syledim. Tabii bu doru
deildi, ama bana mektubu nce sizin grmeniz ok nemliymi gibi geldi. Scotland Yard mektubu katil
aleyhinde bir delil olarak kullanacakm. Siz bunu onlara gtrrsnz. Ama rica ederim, mektubu sonunda
bana yollasnlar. nk bunlar Carlotta'nn bana syledii son szler."
168
169
Agatha Christie
Mektubu masaya braktm. "Demek kza mektup yazdn? Bunu neden yaptn, Poirot? Carlotta'nm
mektubunu niin istedin?"
Arkadam Carlotta'nm mektubunun zerine eilmiti. "Dorusu bunu neden yaptm ben de pek
bilmiyorum, Hastings. Belki de bu mektubun anlalmayan bir eyi aklayacan umuyordum."
"Mektubu Carlotta Adams postaya atmas iin hizmetisine vermi. Bu ite bir el abukluu olmam.
Mektubun da gerekten Carlotta tarafndan yazlm olduu belli."
Poirot iini ekti. "Biliyorum. Biliyorum. Zaten ii de gletiren bu ya. Olaylar sraya koydum. Her eyin yle
olmas gerekiyordu. Sonra bu mektup geldi. Bu dndm eylere uymuyordu. O halde kim yanlyordu?
Mektup mu? Yoksa Hercule Poirot mu?"
Onu krmamaya alarak, "Hercule Poirot'nun yanlm olabilecei aklna gelmiyor mu?" dedim.
Poirot, bana sitemle bakt. "Yanldm zamanlar oldu. Ne var ki, bu onlardan biri deil. Onun iin imdi
mektupla ilgili olan ama gzmden kaan bir eyi bulmaya alyorum." Cebinden kk bir byte
kararak Carlotta'nm mektubunu incelemeye balad. Merakla onu seyrediyordum. Arkadam birdenbire
heyecanla bard. "uraya bak, Hastings!" Poirot heyecanla titriyordu. Gzleri bir kedininkiler gibi yemyeil
olmutu. "Btn bu ktlarn kenarlar dzgn. Tek sayfa onlar. Ama bir de una bak. Bunun bir kenar
biimsiz. Yrtlm bu. Ne demek istediimi anlyor musun? ift sayfaym bu. Ortadan yrtarak birbirinden
ayrmlar. Yani mektubun bir sayfas eksik! Oku, anlayacaksn."
stediini yaptm.
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Poirot, "imdi anladn m?" diye sordu. "Mektup Carlotta'nm Ronald Marsh'dan sz ettii yerde kesiliyor.
Carlotta, ona acyor. Sonra da, 'Gen adam temsillerimi ok beenmi,' diyor... te dostum, burada bir sayfa
eksik. Yeni sayfadaki 'o'nun, eski sayfadaki gen adam olmas gerekmez ki. Aslnda o sayfada sz edilen
Ronald Marsh deil. Oyunu teklif eden baka biri. Dikkat et. Mektubun son sayfasnda Ronald'n ismi
gemiyor. Nasl olduysa katil bu mektubu ele geirmi ve kendisinden sz edildiini grm. Tabii nce
ortadan kaldrmay dnm, ama sonra mektubu okuyunca bundan yararlanabileceini anlam. Ortadaki
bir sayfay kard takdirde mektup baka bir adam sulayan bir belge halini alyormu. stelik bu adam
Lord Edgvvare'in lmnden yararlanabilecek biriymi. Katilin pek houna gitmi bu. ki sayfay ortadan
yrtarak birbirinden ayrm."
Poirot'ya hayran hayran baktm. Sonra da karlaaca glkleri hatrlatmaya altm. "Peki bu katil
mektubu nasl eline geirdi? Miss Adams bunu antasndan karp postaya atmas iin hizmetisine vermi.
Kadn bize byle anlatt."
"O zaman ortaya iki ihtimal kyor. Ya hizmeti yalan sylyor ya da o akam bir ara Carlotta Adams katille
bulutu." Onaylamak iin bam salladm. Arkadam devam etti. "Bence bu ikinci ihtimalin zerinde
duruyor. Carlotta Adams'n apartmanndan ayrld saatte, dokuzda Euston stasyonu'ndaki vestiyere
antasn brakt ana kadar ne yaptn hl renemedik. Bence o srada belirli bir yerde katille bulutu.
Hatta belki de birlikte yemek yediler. Katil, ona son talimat da verdi. Mektup olaylar nasl etkiledi bilmiyoruz.
Belki Carlotta zarf postaya atmak iin eline almt. Restoranda masann stne koydu. Katil adresi grd
ve tehlike kokusu ald. Belki bir yolunu bulup zarf yavaa ald ve bir baha-
170
171
Agatha Christie
neyle masadan kalkt. Mektubu ap okudu, o sayfay yrtt. Sonra da ya tekrar masann zerine brakt ya da
yere att. Carlotta giderken zarf ona uzatarak mektubu masann altna drm olduunu syledi. Bu
ortada. Carlotta Adams o gece ya Lord Edgwa-re'in lmnden nce ya da daha sonra katille bulutu.
Carlotta, Corner House'dan ktktan sonra hemen eve dnmemi... Belki bu konuda yanlyorum. Bana o
altn kutuyu gen kadna katil vermi gibi geliyor. Belki de bu ilk karlamalaryla ilgili romantik bir hatrayd.
Eer yleyse... o zaman katil D."
"Altn kutu ne anlama geliyor henz bilmiyorum." "Dinle, Hastings. Carlotta Adams, Veronal mptelas
deildi. Lucie Adams byle sylyor. Ben de buna inanyorum. Salkl bir kzd Carlotta. Arkadalar da,
hizmetisi de kutuyu tanmad. O halde bu kutu neden Carlotta ldkten sonra onun eyalarnn arasnda
bulundu? Herkeste gen kadnn uzun zamandan beri Veronal ald izlenimini uyandrmak iin. Carlotta'nn
cinayetten sonra birka dakika iin katille bulutuunu dnelim, Hastings. Oyunun baarya ulamas
dolaysyla birer kadeh iki itiler. Katil, Carlotta'nn ertesi sabah uyanmamas iin onun ikisine bol miktarda
Veronal kartrd." rperdim. "Korkun!"
Poirot, "Evet," diye cevap verdi. "Ho bir ey deil bu." Ksa bir sessizlikten sonra sordum. "Btn bunlar
Japp'a anlatacak msn?"
"imdiki halde sylemeyeceim. Ona ne anlatacam? Bizim sevgili Japp mutlaka, 'Kz ortadan ayrlm bir
sayfaya mektup yazm,' diyecek. yle deil mi?" Bir an durdu. Yznde dalgn bir ifade belirmiti. "Eer
katil dzenli bir adam olsayd, sayfalan yrtarak birbirinden ayrmaz, dikkatle keserdi... Bu ii pek dikkatsizce
Lord Edgware'i Kim ldrd?
yapm... Tabii katilin ok fazla zaman yoktu. Bir eyin farkna vardn umarm. Bu D. her kimse, o gece
baka bir yerde olduunu kesin ekilde ispat edebilecek bir insan."
"Bunu nasl yapabilir? nce Regent Gate'e gidip lordu ldrm, sonra da Carlotta'yla bulumu."
Poirot ban sallad. "Evet. Ben de bunu sylemek istiyorum. Onun baka yerde olduunu ispat etmek
zorunda olduu kesin. Onun iin byle bir ey hazrlam olmas gerekiyor. Baka bir ey daha var: Ad
gerekten D. harfiyle mi balyor? Yoksa bu Carlot-ta'nn ona verdii bir ismin baharfi mi? Ad veya takma
ad D.'yle balayan bir adam. Onu bulmamz gerekiyor, Hastings. art bu."
172
173
Agatha Christie
Blm 24
Paris'ten Haber
Ertesi sabah beklenmedik bir misafir geldi. Geraldine Marsh'd bu. Poirot, onu oturttururken, kza
merhametle baktm. ri siyah gzleri her zamankinden daha byk ve kara duruyordu. Sanki uyumam gibi
gzlerinin altnda mor lekeler belirmiti.
"Size gelmek zorunda kaldm, Msy Poirot. nk artk yaamaya nasl devam edeceimi bilmiyorum. ok
zgn ve endieliyim."
"Evet, matmazel?" Poirot ciddi ama sevecen bir tavr taknmt.
"Ronald tutukland o korkun gn kendisine sylediklerinizi bana anlatt." Titredi. "Ona birdenbire, 'Ben
size inanyorum,' demisiniz. Bu doru mu, Msy Poirot?"
"Evet, matmazel. yle syledim."
"Biliyorum. Ben, ona gerekten inanp inanmadnz soruyordum."
Poirot, "nanyorum, matmazel," diye cevap verdi. "Kuzeninizin Lord Edgware'i ldrmediinden eminim."
"Oh!" Yanaklar kzard. Gzleri tamamen irileti. "O halde babam baka birinin ldrdne
inanyorsunuz?"
"yle olmas gerekmiyor mu, matmazel?" Poirot glmsedi.
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Ben aptaln biriyim. Dncelerimi doru drst anlatamyorum. unu demek istiyordum: Katilin kim
olduunu biliyor musunuz?"
Poirot ban sallad. "Bunu sylemek belki hakszlk olur."
"Demek birinden pheleniyorsunuz?"
Poirot, "Belki..." dedi.
Kz yalvard. "Eer biraz bilgim olsa, o zaman rahatlayacam. I latta belki o zaman size yardm da
edebilirim. Evet, size yardm edebilirim." Pek tatl yalvaryordu, ama Poirot kesin bir tavrla ban sallad. Kz
bu kez, "Merton desi hl katilin vey annem olduunu mu dnyor?" diye sorarak merakla Poirot'ya
bakt. Arkadam aldrmad bile. "Ama ben buna pek ihtimal vermiyorum."
"Siz, onun hakknda ne dnyorsunuz? Yani vey anneniz?"
"Dorusu onu pek iyi tanmyorum. Babam onunla evlendii zaman ben, Paris'te, okuldaydm. Eve
dndmde bana kar iyi davrand. Daha dorusu benim farkmda deilmi gibi bir hali vard. Janet'in bo
kafal ve... kar dkn olduunu dnrdm."
Poirot, "Merton desinden sz ettiniz," dedi. "Onu sk sk gryor musunuz?"
"Evet. Bana ok iyi davrand. u son be gn onu sk sk grdm. Aslnda yakn arkadalarm yok benim.
Des, bana byk efkat gsterdi. Olu da yle."
"Ondan holanyor musunuz?"
"Bence dk ekingen bir insan. Davranlar souk. Kolay kolay geinilecek bir adam deil. Ama annesi
ondan ok sz ediyor. Bu yzden ben de dk tandm sanyorum."
"Anlyorum... Matmazel, kuzeninizi sever misiniz?"
"Ronald' m? Tabii. Son iki yl onu pek gremedim. Ondan nce bizimle beraber otururdu. Onun ok iyi bir
insan olduunu dnrdm. Komik biriydi. Bizim o skntl evde ne byk bir deiiklik olurdu bu."
174
175
Agatha Christie
Lord Edgware,i Kini ldrd?
Poirot, beni artan bir kabalkla, "O halde," diye atld. "Onun aslmasn istemezsiniz?"
"Hayr, hayr." Kz titriyordu. "Asla! Ah, katil vey annem olsayd. Katil o olmal. Des de yle syledi."
"Ronald Marsh o gece siz incileri almak iin eve dndnz zaman ieri girmeyip taksinin yannda
bekleseydi ne iyi olacakt deil mi?"
"Evet. Yani... ne demek istiyorsunuz?"
"Siz eve girince ne yaptnz?"
"ncileri almak iin hemen yukar ktm."
"Tabii. Bir hayli uzun srd galiba?"
"Evet. Mcevher kutumun anahtarn bulamadm."
"nsan telalyken byle olur. Aaya indiiniz zaman kuzeniniz holdeydi deil mi?"
Geraldine yutkundu. "Evet. Ktphaneden geliyordu."
"Anlyorum. Bu yzden ardnz tabii."
"Evet." Poirot'ya minnetle bakt. "ok da korktum. Ronald, 'Dina,' dedi. 'ncileri aldn m?' Arkamdan syledi
bunu, birdenbire irkildim."
"Evet... Keke kuzeniniz darda kalsayd. O zaman taksi ofr onun ieriye girmediine yemin ederdi."
Geraldine ban sallad. Yanaklarndan gzyalar szlmeye balamt. Poirot, onun elini tuttu. "Ronald'
kurtarmam istiyorsunuz deil mi?"
"Evet... Yalvarrm... Bilmiyorsunuz..." Ayaa frlamt. Yumruklarn skm, kendine hkim olmaya
alyordu.
Poirot mfik bir tavrla, "Rahat bir yaam srmemisiniz, matmazel," dedi. "Bunu anlyorum... Hastings,
matmazele bir taksi arr msnz?"
Geraldine'le aaya inerek onu arabaya bindirdim. Sakinlemiti artk. Bana iyi niyetle teekkr etti. Geri
dndm zaman,
176
hirot'nun odada bir aa bir yukar dolatn grdm. Kalar iyice atlmt, zgn bir hali vard. Telefon
alnca baya memnun oldum. Belki arkadam oyalanacak bir eyler bulacakt.
"Alo, kimsiniz? Japp, siz misiniz? Naslsnz, dostum?"
Telefona yaklatm. "Japp ne diyor?"
Poirot birka kez bardktan sonra, "Evet," dedi. "Kim alm onu? Bunu biliyorlar m?" Herhalde ald
cevab beklemiyordu. Yznde gln bir ifade belirdi.
"Emin misiniz?"
"Hayr. Bu sadece beni biraz artt."
"Evet, fikirlerimi tekrar dzene sokmalym."
"Efendim?"
"Yine de bu konuda haklymm. Evet, dediiniz gibi bir ayrnt bu."
"Hayr, hl ayn fikirdeyim. Regent Gate ve Euston civarndaki lokantalara yine adam yollamanz rica
edeceim."
"Evet, bir kadn ve bir erkek. Efendim."
"Evet, evet. Ronald Marsh'm Dortheimerlarla olduunu biliyorum. Ama dnyada Ronald Marsh'dan baka
insanlar da var."
"Katr kadar inat olduumu sylemek hi de kibarca bir ey deil. Rica ederim, bu istediimi yapn."
Ahizeyi yerine brakt. Sabrsz bir tavrla, "E?" diye sordum.
177 F:12
Agatha Christie
"Hastings, o altn kutu Paris'ten satn alnm. Mektupla sipari edilmi. Kutu byle eyler yapan tannm bir
mcevhercinin. Mektubun altnda Lady Ackerley... Constance Ackerley imzas varm. Tabii byle biri yok.
Mektup cinayetten iki gn nce alnm. Bunda kapaa yakutlarla baharflerin ilenmesi, ie de o yaznn
yazlmas bildiriliyormu. aceleymi. Kutu ertesi gn isteniyormu. Yani cinayetten bir gn nce."
Heyecanla sordum. "Kutuyu kim alm?" Artk geree yaklatmzdan emindim. "Bir kadn, Hastings."
aknlkla bardm. "Bir kadn m?" "Evet. Ksa boylu, orta yal, kelebek gzlkl bir kadn." akn akn
birbirimize baktk.
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Blm 25
le Yemei
Ertesi gn Widburnlarn Claridge'de verdikleri le yemeine gittik. Aslnda bunu ne Poirot ne de ben
istiyorduk. Ama tannm kimselere merakl olan Bayan Widburn gelmemiz iin srar edip durmutu.
Sonunda yemee gitmekten baka are bulamamtk. Poirot'nun kutu olayndan sonra keyfi iyice kamt.
Zaman zaman, "Kelebek gzlk..." diye mrldanyordu. "Kelebek gzlk... Carlotta Adams'n antasndaki
kelebek gzlk..."
Onun yemekte biraz eleneceini dnyordum. Gen aktr Donald Ross da davetliler arasndayd.
Yanmza gelerek beni neeyle selamlad. Yemekte erkekten ok kadn vard. Ronald Ross'u da masada
yanma oturttular. Jane Wilkinson hemen hemen tam karmzdayd. Yannda kendisiyle Bayan Widburn'un
arasnda gen Merton dk oturuyordu. Bana dk biraz sklyormu gibi geldi. Tabii yanlm da olabilirim.
inde bulunduu grup houna gidecek gibi deildi. ok tutucu ve biraz da banaz bir insand. zlecek bir
hata sonucunda ortaalardan yanllkla zamanmza gelmi bir rahibe benziyordu. Son derecede modern
bir kadn olan Jane Wilkin-son'a kar duyduu ak da doann o pek sevdii akalardan biriydi herhalde.
178
179
Agatha Christie
Jane'in gzelliini seyreder ve o harika bouk sesinin en basmakalp szlere derin bir anlam veriini
dinlerken dkn gen kadna kaplmasna hi armadm. Ne var ki, insan en kusursuz gzellie ve sarho
edici sese bile alr. Bir an, belki u anda saduyu insan sarho eden bu ak sisini yaryor, diye
dndm. Buna Jane'in krd utanlacak bir pot neden oldu.
Biri... kim olduunu unuttum, "Paris'in kararmdan sz ediyordu. O zaman Jane'in o tatl sesi ykseldi.
"Paris mi? Artk Paris'e kimse aldrmyor. imdi moda olan Londra ve New York." Bazen olduu gibi, Jane
bu szleri tam sofraya geici sessizlik kt bir anda sylemiti. Skc bir and bu. Samda oturan
Donald Ross'un hafife, "Hi..." dediini duydum. Bayan Widburn telala Rus operasndan sz etmeye
balad. Herkes birbirine abucak bir eyler syledi. Jane ise sakince masadakilere bakyordu. Pot krdnn
farknda bile deildi. Gen kadn Paris'in Truva Kral Priamus'un olu olduunu, onun gzel Helen'i
kardn nereden bilecekti?
te o srada dkn yzndeki ifadeyi fark ettim. Gen adamn dudaklar incelmi, yanaklar kzarmt. Bana
Jane'den biraz uzaklam gibi de geldi. Herhalde kendi mevkiinde olan bir adamn Jane Wilkinson gibi bir
kadnla evlendii takdirde neler olabileceini anlamaya balamt.
Herkes telala konumaya alrken gzm Bryan Martin'e kayd. Daha ge geldii iin onun farkna
varmamtm. Gen adam masann zerinden eilmi, gzel bir sarna bir eyler anlatyordu. Onu uzun
zamandan beri yakndan grmemitim. Halindeki deiiklik hemen dikkatimi ekti. Her zamankinden daha
yakklyd. Yzndeki o yorgunluun neden olduu derin izgiler silinmiti. Daha gen ve daha salkl
duruyordu. Keyfinin yerinde olduu da belliydi.
180
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Poirot bir randevusu olduu iin yemekten erken ayrlmak zo- unda kald. Ben de Bayan Widburn'e teekkr
etmek iin bir kenarda beklerken biri omzuma dokundu. Donald Ross'du bu.
"Msy Poirot burada deil mi? Onunla konumak istiyordum."
"imdi kt."
Ross ard. Ona dikkatle baknca gen adamn bir ey yznden iyice sarslm olduunu fark ettim. Yz
bembeyazd, hatlar gerilmiti. Baklarnda tereddt dolu bir ifade vard. "Onunla belirli bir ey mi
konuacaktnz?" diye sordum. Ar ar cevap verdi. "Bi... bilmiyorum..." Bu o kadar garip bir szd ki,
aknlkla yzne baktm. Kzard. "Biliyorum. Cevabm pek garip. Dorusunu isterseniz tuhaf bir ey oldu.
Anlayamadm bir ey. Ms... Msy Poirot'nun fikrini alacaktm. nk... ne yapacam bilmiyorum. Onu
rahatsz etmek istemiyorum ama..." O kadar akn ve zgn bir hali vard ki, onu teselliye altm.
"Poirot'nun randevusu vard. Ama saat bete evde olmak istediini biliyorum. sterseniz o zaman kendisine
telefon edin. Ya da gelip onu grn."
"Teekkr ederim. Ben de yle yaparm. Saat bete deil mi?" "Yalnz gelmeden nce telefon edin," dedim.
"Poirot daha dnmemi olabilir."
Bam sallayarak Bayan Widburn'un konuklarnn elini skt rafa gittim. Bu ii de bitirdikten sonra tam
dar kacam srada biri kolumdan tuttu. Neeli bir ses, "Beni grmezlikten gelmeyin," dedi.
Jenny Driver'd bu. Son derece kt bu gen kz. "Merhaba," d iverek glmsedim. "Siz de nereden
ktnz?"
"Ben sizinkinin yanndaki masada yemek yiyordum." "Sizi grmedim. leriniz nasl?" "Teekkr ederim, ok
iyi."
181
Agatha Christie
"O orba taba biimindeki apkalar iyi satlyor mu?"
"Kaba bir ekilde, orba taba dediiniz kreasyonlar gerekten ok satlyor. Herkes bunlardan aldktan
sonra hemen kallelik edeceiz tabii. Bu kez zerinde uzun bir ty olan avuii kadar apkalar yapacaz.
Bunlar tam alnn ortasna oturtulacak."
Gldm. "Hi de drste bir i deil bu."
"Ne mnasebet! Birinin devekularn kurtarmas gerekiyor. Zavalllar tylerini satacak yer bulamyorlar."
Glerek uzaklat. "Hoa kaln. Bugn kendi kendime izin verdim. Arabayla krlarda dolaacam."
Takdirle bam salladm. "yi bir fikir. Bugn hava boucu." Ben de ar ar parktan getim. Eve geldiimde
drde geliyordu. Poirot henz dnmemiti. O kapdan girerken bee yirmi vard. Gzleri parlyordu. Keyfinin
yerinde olduu belliydi.
Ayn anda telefon almaya balad. "Herhalde Ross'dur," diyerek uzandm.
"Donald Ross mu?"
"Evet. Sir Montagu'nun evinde tantmz gen aktr. Seninle bir ey hakknda grmek istiyor." Ahizeyi
kaldrdm. "Alo. Ben Yzba Hastings."
Telefon eden gerekten de Ross'du. "Siz misiniz Hastings? Msy Poirot dnd m?"
"Evet. Burada. Kendisiyle konuacak msnz? Yoksa buraya m gelmek istiyorsunuz?"
"Uzun bir ey deil bu. Telefonda da anlatabilirim."
"Pekl... Bir dakika..."
Poirot yaklaarak ahizeyi elimden ald. ok yaknda olduum iin Ross'un sesini duyabiliyordum.
"Msy Poirot siz misiniz?" Gen aktrn sesi heyecanlyd.
"Evet, benim."
"Sizi rahatsz etmek istemezdim. Ama garip bir ey var. Lord Edgware'in lmyle ilgili..."
Lord Edgware,i Kim ldrd?
Poirot'nun btn bedeninin gerildiini fark ettim. "Devam edin, devam edin."
"Belki sama bulacaksnz ama..."
"Hayr, hayr. Siz anlatn."
"Bu Paris meselesi beni dndrd. Anlayacanz..." Hafif bir zil sesi duydum. Ross, "Bir dakika," dedi.
Ahizenin masaya braklmasndan kan hafif sesi bekledik... ki dakika geti. Sonra u... drt... be dakika...
Poirot endieli bir tavrla kmldand. Saate bakt. Sonra dmeye birka kez basarak santralla konutu.
Sonunda bana dnd.
"Dier tarafta telefon hl ak. Ama cevap veren yok. Cevap alamyorlar. abuk Hastings. Rehberde
Ross'un adresini bul. Hemen oraya gitmemiz gerekiyor."
182
183
Agatha Christie
Blm 26
Paris
Birka dakika sonra bir taksiye atlyorduk. Poirot'nun yznde son derece ciddi bir ifade vard. "Korkuyorum,
Hastings... Korkuyorum."
"Yani..." diye baladm, sonra da durakladm.
"ki kiiyi ldren bir katille kar karyayz. Bu cani nc bir kurbann ldrmekten kesinlikle
ekinmeyecek bir tip. Keye sktrlm bir fare gibi saa sola dnyor, hayat iin mcadele ediyor. Ross,
onun iin tehlikeli. Bu yzden de Ross'u ortadan kaldracak."
Tereddtle, "Onun anlataca bu kadar nemli miydi?" dedim. "Ross bu fikirde deildi."
"O halde yanlyordu. Anlatacann pek nemli olduu belli."
"Ama bakalar bunu nereden bilecekti?"
"Seninle konutuunu syledin. Claridge'de, herkesin iinde yapm bunu. lgnlk... byk lgnlk. Ah,
neden onu yanma alp buraya getirmedin? Kendisini korumadn? Ben, onun anlatacaklarn dinleyinceye
kadar yanma kimseyi yaklatrmamalydn."
Kekeledim. "Hi dnmedim... aklma gelmedi..."
Poirot hzla elini sallad. "Kendini sulu bulma. Nereden bilecektin? Bunu ben bile tahmin edemezdim.
Anlayacan katil bir
Lord Edgtmre'i Kim ldrd?
kaplan kadar sinsi ve merhametsiz, Hastings. Ah, hl gelmedik
mi?"
Sonunda Ross'un oturduu apartmana geldik. Sokak kaps akt. Poirot merdivenlere doru koarken,
"eriye girmek o kadar kolay ki," diye mrldand. "Grecek kimse yok."
Birinci katta zerinde Ross'un ismi yazl olan kapnn nnde durduk. eride t kmyordu. Etraf derin bir
sessizlik iindeydi. Kapy ittim. Aldn grnce de aknlkla irkildim. eri girdik. Kk bir holden
genie bir odaya geiliyordu. Telefon da buradayd. Poirot abucak etrafna bakmdktan sonra ban
sallad. "Burada yok. Gel, Hastings."
Dndk, tekrar hole karak bu kez de yandaki kapdan kk bir yemek odasna girdik. Ross buradaki
masann zerine ylp kalmt. Poirot, onun zerine eildi.
Tekrar dorulduu zaman yz bembeyazd. "lm. Onu da ensesinden baklamlar."
Uzun saatler sonra Poirot'la evimize dndmzde, ona ac l)i ekilde kendimi ne kadar sulu bulduumu
anlatmaya altm. abucak cevap verdi. "Hayr, hayr. Kendine kzma. Nereden Iklna gelecekti? Bir kere
sen aslnda pheci bir insan deilsin." "Ama sen phelendirdin."
"O baka. nk ben btn hayatm boyunca katilleri kovaladm. ldrme arzusunun gitgide ne kadar
glendiini bilirim." Hi an durdu. "Pimanlkla geirecek zamanmz yok. ldrlen zavall gen bize bir ey
sylemek istiyordu. Artk bunu anlatacak halde deil. O halde syleyeceklerini tahmin etmek zorundayz. Bu
nemli bir eydi. Kendisini ldrmelerinden de belli. Ne are ki, elimizde kk bir ipucu var." "Paris," dedim.
"Evet, Paris..." Poirot odada bir aa bir yukar dolamaya l'.slad. "Bu olayda Paris sz birka kez geti.
Ama ne yazk ki, ayr ayr eylerle ilgiliydi. Altn kutuya Paris ad kazlm. Geen
184
185
Agatha Christie
kasmda Paris... Miss Adams oradaym. Belki Ross da Paris'teydi. Acaba gen aktr orada tand birine
mi rastlad? Miss Adams'n yannda, olduka garip artlar altnda, birini mi grd?" Oturarak kalarn att.
"Yemekte ne oldu? Basit bir szck ya da cmle Ross'a bildii eyin nemli olduunu gsterdi. Gen adam
o zamana kadar buna aldrmamt. Fransa'dan sz edildi mi? Yani masann senin bulunduun tarafnda?"
"Paris'ten sz edildi ama o ekilde deil." Ona Jane Wilkin-son'n krd potu anlattm.
Dnceli bir ifadeyle, "Belki de bu Paris ad Ross'un aklna baka bir eyi getirdi. Ama neyi? Ross nereye
bakyordu? Bu ad sylendii zaman neden sz ediyordu?"
"skoyallarn batl inanlarndan."
"Gzlerini nereye dikmiti?"
"Pek emin deilim. Sanrm masann bana, Bayan Widburn'un oturduu tarafa doru bakyordu."
"Onun yannda kim vard?"
"Merton dk. Sonra Jane Wilkinson ve tanmadm biri."
"Msy l dk... Belki de Paris'ten sz edildii srada Ross, dke bakyordu. Merton dknn cinayet
srasnda Paris'te olduunu veya yle iddia ettiini unutma. Belki de Ross birdenbire Merton'un Paris'te
olmadn ortaya koyan bir eyi hatrlad."
"Poirot!"
"Evet, sen bunu gln buluyorsun. Herkes de yle. Msy l dkn, Lord Edgware'i ldrmesi iin bir
neden var myd? Tabii. Hem de nasl?... Syle Hastings, Paris'ten sz edildii zaman Ross bir ey syledi
mi? Heyecanland m?"
"Birdenbire, 'Hi,' dediini ve nefesini tuttuunu hatrlyorum."
"Ya sonradan seninle konuurken hali nasld? arm gibi miydi?"
"Evet. yle."
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Tamam. Ross'un aklna bir ey gelmiti. Bunu gln buluyor, aklamaktan ekiniyordu. Onun iin nce
benimle konumaya karar verdi. Ama ne yazk ki, o bu karara varncaya kadar ben yemekten ayrldm."
nledim. "Ah, bana biraz alsayd..."
"Evet... O srada yaknnzda kimler vard?"
"Hemen herkes. Konuklar Bayan Widburn'e teekkr ediyor-l l. Dorusu etrafma pek dikkat etmedim."
Poirot tekrar ayaa frlad. "Acaba yanldm m?" diye mrlda-. ak tekrar odada bir aa bir yukar
dolamaya balad. "Ta babndan beri yanld m?"
Ona acyarak baktm, sonra da, "Hi olmazsa bu cinayeti Ronald Marsh'n ilediini iddia edemeyecekler,"
dedim.
Arkadam dalgn bir ekilde cevap verdi. "Evet, bu onun lehinde bir nokta. Ama u anda bu bizi
ilgilendirmez." Yine birdenbire Oturdu. "Tamamen yanlm olamam. Kendime be soru sormutum, I
lastings. Hatrlyor musun? Bandan beri katilin kim olduunu bildiimi dnyordum. O soruyu da buna
gre yantlamtm. Ama iki sorunun cevabn bulamyordum. Bunun ne anlama geldiini anlyor musun,
Hastings? Galiba katil tahmin ettiim kimse deil! Ya da o iki sorunun cevab balangtan beri belliydi.
Hangisi doru I lastings? Hangisi?" Ayaa kalkarak Lucie Adams'n Amerika'dan Yollad mektubu ald.
Japp, arkadamn bunu birka gn yannda alkoymasna raz olmutu. Poirot sayfalar masaya dizerek
dikkatle bkmaya balad. Dakikalar ilerledi. Bir kitap alp bir keye getim. I )|<urken dalmm sanrm.
Birdenbire Poirot bard. Hemen do-lp oturdum. Arkadam bana yznde anlayamadm bir ifadey-
bakyordu. Gzleri yine yemyeil ve prl prld. "Hastings! Has-Ings!"
"Efendim? Ne var?"
186
187
Agatha Christie
"Sana, 'Katil dikkatli bir adam olsayd sayfalar yrtarak ayrmaz, ortadan keserdi,' dediimi hatrlyor
musun?"
"Evet."
"Yanlmm. Bu balangtan beri dzenli ve dikkatli birinin iledii bir cinayetti. O sayfalarn da kesilerek
deil, yrtlarak ayrlmas gerekiyordu. uraya bak." stediini yaptm. "E? Grdn m?"
Bam salladm. "Yani adamn ii acele miydi?"
"Acele de olmasayd, yine ayn eyi yapacakt. Anlamyor musun, dostum? Sayfalarn yrtlarak ayrlmas
gerekiyordu."
Ellerimi atm.
Poirot alak bir sesle, "Hem aptalmm hem de kr," dedi. "Ama artk ne yapacam biliyorum."
Lord Edgwarv"i Kim ldrd?
Blm 27
Kelebek Gzlk
Bir dakika sonra tavr deiti. Hemen ayaa frlad. Anlamamakla birlikte ben de onun gibi yaptm. Her eye
hazrdm.
"Bir taksiye binelim. Saat daha dokuz. Ge saylmaz. Birini ziyaret edebiliriz."
Telala pei sra merdivenlerden indim. "Nereye gidiyoruz?"
"Regent Gate'e."
Lord Edgware'in evine gidinceye kadar Poirot benimle hi Dnumad. Kapy bize yeni uak at. Poirot,
Miss Carroll'la konumak istediini syledi. Uan arkasndan merdivenlerden karken, Eski Yunan
tanrlarna benzeyen adamn nerede olduunu kendi kendime sordum. Polis, onun izini bulamamt. Miss
('arolPu grnce, ua unuttum tabii. Kadnn Poirot'nun kendi-Ki grmeye gelmesine hayret etmi
olduu belliydi.
Poirot eilerek kadnn elini pt. "Hl burada olduunuza '.rvidim, matmazel. Evden ayrlm olmanzdan
korkuyordum."
Miss Carroll, "Geraldine gitmemi istemiyor," diye cevap verdi. "Kalmam iin yalvard. Tabii byle bir
zamanda zavall yavrucan bir destee ihtiyac var. Neyse... Herhalde buraya ondan sz etmeyi
gelmediniz. Size nasl bir yardmda bulunabilirim, Msy Po-irot?"
18
189
Agatha Christie
"Baz noktalarn aydnlanmasn istiyorum da... Hafzanza gvenebileceimi biliyorum, Miss Carroll."
Miss Carroll ciddi bir tavrla ban sallad. "Bir sekreterin hafzasnn kuvvetli olmas gerekir."
"Lord Edgvvare geen kasmda Paris'te miydi?"
"Evet."
"Bana oraya gittii tarihi verebilir misiniz?"
"Buna bakmalym." Bir ekmeden kk bir defter karp sayfalarn dikkatle evirdi. "Lord Edgvvare Paris'e
3 Kasm'da gitmi ve ayn 7'sinde dnm. Ondan sonra tekrar 20 Kasm'da gitmi ve 4 Aralk'ta geri gelmi.
renmek istediiniz baka bir ey var m?"
"Evet. Lord, Paris'e niin gitmiti?"
"Birincisinde, daha sonra ak arttrmayla satlacak olan ve almay dnd baz biblolara bakmak iin
gitti. kinci kez amacnn ne olduunu bilmiyorum."
"Matmazel Marsh da babasyla gitti mi?"
"O babasyla hibir yere gitmezdi, Msy Poirot. Lord Edgvva-re byle bir eyi aklndan bile geirmezdi.
Geraldine o srada Paris'te bir manastr okulundayd. Babasnn onu grmeye gittiini ya da onu gezmeye
gtrdn hi sanmyorum."
"Siz de onunla gitmediniz mi?"
"Hayr." Kadn merakla Poirot'ya bakt. "Bana bu sorular neden soruyorsunuz, Msy Poirot?"
Arkadam bu soruya cevap verecei yerde, "Miss Marsh kuzenine ok bal deil mi?" dedi.
"Miss Marsh geen gn beni grmeye geldi. Bundan haberiniz var myd?"
"Dorusu bunun sizi neden ilgilendirdiini anlayamadm, Msy Poirot."
190
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Hayr, yoktu." Kadnn ard belliydi. "Size ne syledi?"
"Ak ak sylememekle birlikte, onun kuzenine ok bal olduunu anladm."
"O halde bunu bana neden soruyorsunuz?"
"nk sizin fikrinizi renmek istiyorum."
Bu kez Miss Carroll soruya cevap vermeye karar verdi. "Bana sorarsanz Geraldine kuzenine fazla bal.
Daima yleydi zaten."
"Yeni Lord Edgware'den holanmyor musunuz?"
"Byle bir ey sylemedim. Sadece takdir ettiim bir insan deil. Ciddilikten uzak bir gen. Ama ok sevimli
olduunu itiraf edeceim. Tatl szlerle insan kandrmasn iyi biliyor. Geraldi- MI daha iradeli birine kar
ilgi duymasn tercih ederim."
"rnein, Merton dk gibi birine kar m?"
"Dk tanmyorum. Ama o da Jane Wilkinson denilen kadnn peinden koup duruyor."
"Annesi..."
"Annesi hi kukusuz dkn Geraldine'le evlenmesini tercih eder. Ama bir anne ne yapabilir ki? Oullar
hibir zaman annele- nin beendikleri kzlarla evlenmezler."
"Miss Marsh'in kuzeni de ona bal m acaba?"
"Artk bal olup olmamas bir eyi deitirmez. Onun durumunu biliyorsunuz."
"Yeni Lord Edgvvare'in mahkm olacan m dnyorsunuz""
"Her eye ramen yine de idama mahkm edilebilir." Miss Carini I eevap vermedi. Poirot ayaa kalkt. "Sizi
daha fazla rahatsz etin. \vym. Ha, aklma gelmiken. Carlotta Adams' tanr mydnz?"
"Temsillerine gitmitim. ok zekice oyunlard bunlar."
"Ivvet. Carlotta gerekten zekiydi." Poirot derin dncelere (Uln gibiydi. "A, eldivenlerimi uraya
brakmm." Bunlar ma-
191
Agatha Chvistie
sadan almak iin uzanrken maneti Miss Carroll'un eski tip kelebek gzlnn zincirine takld. Gzlkler
kadnn burnundan kayd. Poirot hem bunu hem de yere drd eldivenleri alarak kadndan zr diledi.
Szlerini, "Sizden tekrar kusuruma bakmamanz rica edeceim," diye srdrd. "Lord Edgvrare'in geen yl
biriyle tarttn duydum. Bunun iime yarayacan sandm. Bu yzden Paris hakkndaki o sorular
sordum. Benimki kk bir mitti. Matmazel kuzeninin katil olmadndan o kadar emindi ki. Dikkati ekecek
kadar emindi. Neyse, iyi geceler matmazel. Sizi rahatsz ettiim iin binlerce defa zr dilerim."
Kapya geldiimiz srada Miss Carroll arkamzdan seslendi. "Msy Poirot. Bu benim gzlm deil.
Etrafm gremiyorum."
"Efendim?" Poirot, ona aknlkla bakt. Sonra da glmeye balad. "Ne budalaym. Eldivenlerimle sizin
gzlnz yerden alrken, benimki cebimden dt. Ben de gzlkleri birbirine kartrdm. Birbirine o
kadar benziyor ki."
Her ikisi de glerek gzlkleri tekrar deitirdiler. Miss Car-roll'la vedalap ayrldk. Sokaa kar kmaz,
"Poirot," diye mrldandm. "Sen gzlk takmazsn."
Bana glmsedi. "ok zekisin. i hemen anladm."
"Bu, Carlotta Adams'm antasnda bulunan kelebek gzlk myd?"
"Evet."
"Bunun Miss Carroll'un olabilecei nereden aklna geldi?"
Poirot omzunu silkti. "Bu olayla ilgili olanlar arasnda yalnz o gzlk takyor."
Dnceli bir ifadeyle, "Ama bu onun gzl deil," dedim.
"Kadn da yle syledi."
"Sen de herkesten phe edersin..."
192
Lord Edgvare'i Kim ldrd?
"Hi de deil. Herhalde kadn doruyu syledi. yle olduunu da sanyorum. Yoksa gzlkleri
deitirdiimin farkna varmazd. 1 5 u ii byk bir ustalkla yaptm, dostum."
Sokakta ar ar ilerliyorduk. Bir taksiye binmemizi nerdim. Ama Poirot ban sallad. "Dnmem gerek,
dostum. Yrmenin yaran oluyor."
Israr etmedim. Gece ok scakt. Eve dnmek iin de acele etmiyordum. Merakla, "Paris hakkndaki sorular
asl amacn gizlemek iin mi sordun?"
"Pek de deil."
"D. harfinin esrarn henz zemedik. Bu olayla ilgisi olanlarn hibirinin ismi D.'yle balamyor. Hayr! ok
garip! Ross'un kk ad Donald'd. Ve o da ld."
Poirot ciddi bir sesle tekrarlad. "Evet. O da ld."
Birdenbire gen aktrle sokakta yrdmz geceyi hatrladm. "Tanrm! Hatrladn m, Poirot?"
"Neyi dostum?"
"Ross'un yemekte on kii olduklarn syleyiini. stelik masadan ilk o kalkm." Poirot cevap vermedi.
Devam ettim. "ok ih.l Donald Ross ve on rakam... Poirot ne dnyorsun, Tanr akna."
Arkadam birdenbire glmeye balad. "Hastings ya katil ii kartrmak iin kutunun kapann iine
mahsus o D harfini kaz-phrdysa?"
"Sama!"
"Evet, ok kimse iin yle ama baz kiiler... Ah, bunu soracak birini bulabilseydim..."
Byk bir sinemann nnden geiyorduk. Halk yava yava boalyordu. Bunlardan bir grubun arasna
kartk.
Gen bir kz, "Ah, filme bayldm," diyerek iini ekiyordu. "Ilyan Martin olaanst bir adam. Onun filmlerini
hi kar-193 F: 13
Agatha Christe
mam. zellikle onun uurumu aarak belgelerle tam zamannda yetimesine bayldm."
Arkada ayn fikirde deildi. "Senaryo pek budalacayd. Hemen Ellis'e sorsalard, bu kadar karklk
olmazd. Zaten akl banda herkes byle yapard..."
Szlerin gerisini duymadm. Kar kaldrma ulap geriye baktm. Poirot yolun ortasnda kalakalmt.
Otobsler iki taraftan zerine doru geliyordu. Elimde olmadan gzlerimi kapattm. Frenler gcrdad, kfrler
savruldu. Tekrar gzlerimi atm. Po-irot gururlu bir tavrla kaldrma ulat. Uykuda yrrm gibi bir hali
vard.
"Poirot," diye bardm. "Sen ldrdn m?"
"Hayr, dostum. Sadece aklma bir ey geldi. O anda bir ey dndm."
"Dnmek iin pek uygunsuz bir an semisin. Az kalsn bu senin son ann olacakt."
"Zarar yok. Ah, dostum ben kr, sar ve aptalmm. Artk o be sorunun da cevabn biliyorum. Bu mesele
o kadar basit ki..."
Lor d Edgware,i Kim ldrd?
Blm 28
Poirot Birka Soru Soruyor
Eve gelir gelmez, Poirot hemen telefona kotu. Savoy'u araya- ak Lady Edgware'le konumak istediini
syledi.
Neeyle, "Bu biraz imknsz," diyerek glmsedim. Poirot'nun kendisine de sylediim gibi, dnyadan haberi
yoktur. Bilmiyor pusun? Jane Wilkinson yeni bir oyunda rol alyor, imdi onun tiyatroda olmas gerekiyor.
Saat henz on buuk."
Poirot, bana aldrmad. Otelin ktibiyle konuuyordu. Adamn da ona, benim sylediklerimi tekrarladndan
phe yoktu.
"Ya, yle mi? Lady Edgware'in oda hizmetisiyle konuabilir iniyim?" Bir dakika kadar bekledi. Sonra, "Alo?"
dedi. "Siz Lady I dj'vvare'in hizmetisi misiniz? Ben Poirot'yum. Msy Hercule P(not. Beni hatrladnz
deil mi?"
"yi. imdi nemli bir sorun kt. Hemen gelip beni grmenizi isliyorum."
II tt
"Evet, evet ok nemli. Size adresi vereceim. Dikkatle dinleyin." Adresi iki kez tekrarladktan sonra telefonu
kapad. Yznde dnceli bir ifade vard.
194
195
Agatha Christie
Merakla sordum. "Ne var? Bir ey mi rendin?"
"Hayr, Hastings. imdi kadndan reneceim."
"Neyi?"
"Biri hakknda bilmek istediklerimi."
"Jane Wilkinson hakknda m?"
"Yok canm. Jane Wilkinson hakknda bilmediim yok."
"O halde kimden sz ediyorsun?"
Poirot o sinirime dokunan tavrlaryla glmseyerek, "Bekle, grrsn," dedi.
On dakika sonra hizmeti geldi. Sinirli ve endieli bir hali vard. akn bir tavrla etrafna bakmyordu.
stne tertemiz siyah bir elbise giymiti. Poirot, ona doru gitti. "Ho geldiniz. Bu nezaketinizi
unutmayacam. uraya oturun, matmazel... Ellis. Adnz Ellis'di deil mi?"
"Evet, efendim, Ellis." Poirot'nun uzatt sandalyeye oturdu. Ellerini kucanda birbirine kenetleyerek bir
arkadama bakt, bir bana. Soluk yz ifadesizdi. Dudaklarn bzmt.
"Ne zamandan beri Lady Edgvvare'in yannda alyorsunuz, Matmazel Ellis?"
" yldan beri, efendim."
"Ben de yle tahmin etmitim. Herhalde hanmnzn btn ilerini iyi biliyorsunuz." Ellis cevap vermedi.
Yznde bu soruyu ho bulmadn belirten bir ifade vard. imdi, "Yani... Mis Jane Wilkinson'm
dmanlarnn kimler olduunu iyi bilirsiniz demek istedim."
Ellis'in dudaklar inceldi. "Kadnlarn ou ona ktlk etmeye altlar, efendim. Evet, hepsi de ona
dmandrlar. Tabii bunun nedeni kskanlk."
"Kadnlar ondan holanmyorlar demek?"
196
Lord Edgware,i Kim ldrd?
"Holanmyorlar, efendim. ok gzel o. Tabii daima istediini de elde ediyor. Tiyatroda kskanlk ok fazla."
"Ya erkekler?"
Ellis'in renksiz yznde tatsz bir glmseme belirdi. "O erkeklere hep istediini yaptrr, efendim. in
dorusu bu."
Poirot da glmsedi. "Ben de ayn fikirdeyim. Buna ramen bazen yine de..." Szn yarda keserek deiik
bir sesle ekledi. "Film yldz Bryan Martin'i tanyorsunuz, deil mi?"
"Evet, efendim."
"ok mu iyi tanyorsunuz?"
"ok iyi tanyorum, efendim."
"Sanrm bir yl kadar Bryan Martin, hanmnza ok kt."
"Hem de nasl efendim! stelik bu ak henz gemi de deil."
"Bryan o srada hanmnzn kendisiyle evleneceini sanyordu deil mi?"
"Evet, efendim."
"Jane Wilkinson onunla evlenmeyi ciddi bir ekilde dnd m?"
"Dnd, efendim. Eer lord kendisini boasayd Bay Bryan M: tin'le evlenecekti."
"1 lcrhalde sonra ortaya Merton dk kt?"
"Evet, efendim. Dk o srada Amerika'da dolayordu. Lady 11 ret lerini, yani Miss "VVilkinson'u grr
grmez ona k oldu."
"O zaman Bryan Martin'in evlenme mitleri de suya dt ta-l. "
Ellis bam sallad. "Evet. Bay Martin, ok para kazanyordu. An. Morton dknn hem serveti hem de
mevkii vard. Lady
197
Agatha Christie
hazretleri kariyere ok nem verir. Dkle evlenince ngiltere'nin en ileri gelen kadnlarndan biri olacak."
"Tabii bu yzden Bryan Martin reddedildi. O bu ii nasl karlad?"
"Sorun kard, efendim."
"Ya..."
"Bir kere de lady hazretlerini tabancayla tehdit bile etti. Barp ard. ok korktum, efendim. stelik bir
hayli imeye de balamt. Durumu ok ktyd."
"Ama sonunda yatt, deil mi?"
"yle grnyor, efendim. Yine de lady hazretlerinin peinden ayrlmyor. Baklar hi houma gitmiyor
onun. Lady hazretlerine dikkatli olmasn syledim, ama o sadece gld. Bakalarn bu ekilde etkilemek
houna gider onun. Bilmem ne demek istediimi anlyor musunuz?"
Poirot dnceli bir tavrla mrldand. "Evet. Anlyorum..."
"Son zamanlarda Bay Bryan Martin'i fazla grmyoruz, efendim. Bence iyi bir ey bu. Akn unutmaya
baladn umuyorum."
"Belki."
Poirot'nun bu tek kelimeyi syleyi tarz kadn endielendirmiti. "Lady hazretlerinin tehlikede olduunu
sanmyorsunuz ya?"
Poirot ciddi bir tavrla, "O gerekten tehlikede," dedi. "Ama buna neden de yine kendisi." Elini dalgn dalgn
minenin rafnda dolatryordu. Parmaklar gller konmu olan vazoya arparak devirdi. Su Ellis'in yzyle
ellerine dkld. Poirot'nun imdiye kadar byle bir sakarlk yaptn grmemitim. Demek ki, ok endieli,
diye dndm. Poirot ok zlmt. Hemen koup bir havlu getirdi. Adeta efkatle hizmetinin yzn ve
boynunu kurulamasna yardm etti. Bir yandan da zr dileyip duruyordu. So-
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
unda kadna yavaa para da verdikten sonra onu kapya kadar geirdi. Ellis'e kalkp geldii iin teekkr
etti. Sonra da saate bir gz atarak, "Ama daha erken," diye mrldand. "Hanmnz don cden otelde
olursunuz."
"Zarar yok, efendim. Sanrm lady hazretleri temsilden sonra yemee gidecek. Zaten bana beklememi
sylememise gider yata-m.
Poirot, "Matmazel," dedi. "zr dilerim, ama siz topallyorsunuz."
"Bir eyim yok, efendim. Sadece ayaklarm biraz acyor."
Poirot halden anlayan bir tavrla mrldand. "Nasrlarnz m var?"
Anlalan Ellis'in de derdi buydu. Poirot, ona baz tavsiyelerde bulundu. Sonunda Ellis kp gitti. Bense
meraktan lyordum.
"E, Poirot?" diye sordum.
Heyecanl halime bakarak gld. "Bu akam yaplacak baka m ey yok. Yarn sabah erkenden Japp'a
telefon ederiz. Ona bu-ya gelmesini syleriz. Bryan Martin'i de arrz. Onun bize ilgi C eyler
anlatacandan eminim. Ayrca ona olan borcumu da iMnek istiyorum."
"Gerekten mi?" Yan yan Poirot'ya baktm. Arkadam tuhaf ir ekilde glyordu.
"Her neyse," dedim. "Onun Lord Fdgware' ldrdnden Uphe edemezsin zellikle bu gece
rendiklerimizden son;;!. I i'nl ldrseyd. Jane'm iini kolaylatm olurdu. O zaman kaln hemen Merton
dkvk' evlenirdi
"ok zekisin!'
Sinirli hu ekilde homurdand M a y etnievi hak Hem de llinden ben nevle oynayp duruyorsun r
198
199
Agatha Christie
Poirot elindekini havaya kaldrd. "Ellis'in kelebek gzl bu dostum."
"Samalama. Ellis giderken gzlk zerindeydi."
Poirot yavaa ban sallad. "Yanlyorsun. Ellis'in giderken takt Carlotta Adams'n antasnda
bulduumuz gzlkt."
Azm bir kar ak kald...
Lord Edgware'i Kim ldrd?
Blm 29
Poirot Konuuyor
Ertesi sabah Mfetti Japp'a telefon etme ii bana dt. Sesinden adamn hayatndan hi memnun
olmad anlalyordu. "vSiz misiniz, Yzba Hastings? E, ne var ne yok?" Ona, Poirot'nun szlerini
tekrarladm. "On birde mi geleyim? Olur, olur. Acaba bize Ross'un ldrlmesiyle ilgili bir yardm olacak m?
Elimizde ie yarar bir delil bile yok. ok esrarl bir olay bu."
lgisiz bir tavrla, "Sanrm size syleyecek baz eyleri var," diye cevap verdim. "nk bizimki hayatndan
pek memnun."
"Dorusu ben hi deilim. Peki, Yzba Hastings. Size gelirim."
Ondan sonra Bryan Martin'i aradm. Ona da Poirot'nun bana rettiklerini tekrarladm. "Poirot ok ilgi ekici
bir ey rendi. Sizi ilgilendireceini sanyor..."
Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Bryan, "Peki," diye mrldand. "Gelirim." Telefonu kapatt.
Daha sonra Poirot'nun Jenny Driver'e telefon ettiini duyunca ok ardm. Arkadam gen kz da bize
davet etti. Poirot'nun sakin ama ciddi bir hali vard. Bu yzden ona bir ey sormadm.
nce Bryan Martin geldi. Sal da, neesi de yerindeydi. Fakat gen adam, bana biraz endieliymi gibi
geldi. Jenny Driver he-
200
201
Agatha Chrislie
men onun arkasndan ieri girdi. Bryan grnce ard. Gen aktr de biraz armt. Poirot iki sandalye
ekerek onlara oturmalarn syledi. Sonra da saatine bakt.
"Mfetti Japp da neredeyse gelir."
Bryan irkildi. "Mfetti Japp m?"
"Evet, onu buraya ardm. Ama sadece bir dost olarak."
"Anlyorum..." Artk aktr sessiz sedasz oturuyordu. Jenny ona abucak bir gz attktan sonra ban evirdi.
Gen kzn da o sabah dalgn bir hali vard. Bir dakika sonra Japp ieri girdi. Sanrm Bryan Martin'le Jenny
Driver'in bizde olmasna biraz armt, ama bunu belli etmedi. Poirot'yu her zamanki neeli tavrlaryla
selamlad.
"E, Msy Poirot? Ne oluyor? Herhalde yine olaanst bir varsaym ileri sreceksiniz..."
Poirot, ona glmsedi. "Olaanst bir ey yok. Size sadece basit bir hikye anlatacam. O kadar basit ki,
daha nce anlatmadm iin utanyorum. imdi ie olayn bandan balyorum..."
Japp iini ekerek saatine bakt. "Eer bir saatten fazla srmezse."
Poirot, "Merak etmeyin," dedi. "O kadar uzun deil. Siz Lord Edgvvare'i, Miss Carlotta Adams' ve Donald
Ross'u kimin ldrdn renmek istemiyor musunuz?"
Japp ihtiyatl bir tavrla cevap verdi. "Bu sonuncuyu kimin ldrdn bilmek isterim."
"Beni dinlerseniz, her eyi anlarsnz. Byk bir alakgnlllkle beni nasl aldattklarn, ne kadar budalalk
ettiimi, ancak sevgili dostum Hastings'in konumas ve bir yabancnn szleri sayesinde iin iyzn nasl
anladm aklayacam." Bir an durdu. Sonra hafife ksrerek konferans veriyormu gibi bir tavrla
konumaya balad. "Savoy'daki yemek her eyin balangc oldu.
Lord Edgware'i Kim ldrd?
1 ,ady Edgware, bana gelerek benimle zel bir ekilde konumak islediini syledi. Kocasn bandan
atmay arzu ediyordu. Konumamzn sonunda, byk bir ihtiyatszlkla, bir taksiye atlayarak gidip kocasn
ldreceini syledi. Bu szleri o srada ieri giren Hay Bryan Martin de duydu." Dnd. "yle deil mi?"
Aktr, "Hepimiz duyduk," dedi. "Widburnlar, Ronald Marsh Carlotta... hepimiz."
"Tabii, tabii. Ben de ayn fikirdeyim. Ben bu szleri unutma frsatn bulamadm. nk ertesi sabah Bay
Bryan Martin buraya sn T bu szlerin hafzama iyice yer etmesi iin kalkp geldi."
Bryan Martin sinirli bir ekilde bard. "Ne mnasebet! Ben buraya..."
Poirot elini kaldrd. "Buraya grnte bana izlendiinize dair uydurma bir hikye anlatmak iin geldiniz. Bu
masala bir ocuk bile inanmazd. Herhalde bu fikri modas gemi bir filmden alnmz. zin almanz
gereken bir gen kz... Altn dii yznden tandnz bir adam. Dostum hibir gen adamn bu gnlerde
altn ilii yok. zellikle Amerika'da. Altn n di artk modas gemi li ey. Anlayacanz bu masalnz pek
komikti. Bana bu uydurma hikyeyi anlattktan sonra sra asl amacnza geldi. Kafam, Lady 1 k-ware'e
kar zehirlemeye altnz. Akas sahneyi onun kocasn ldrecei an iin hazrladnz."
Bryan Martin'in yz bembeyaz kesilmiti. "Neden sz ettiini anlayamyorum."
"Lord Edgware'in ondan hibir zaman boanmayacan iddia ttiniz. Lordu ertesi gn greceimi
sanyordunuz. Oysa randevu l. ili deitirilmiti. Ben lordu o sabah grm ve onun boanmaya raz
olduunu da renmitim. Artk Lady Edgvvare'in cinayet ilemesi iin ortada bir neden kalmamt. stelik
lord, bana boanma niyetini Lady Edgvvare'e bir mektupla bildirdiini sylemi-
202
203
Agatha Christie
ti. Ama Lady Edgware bu mektubu hibir zaman almadn iddia etti. Ya o yalan sylyordu ya kocas. Ya
da biri mektubu ele geirip saklamt. Kimdi bu?"
"Kendi kendime, neden Bay Martin, bana gelip bu yalanlan syleme zahmetine katland, diye sordum. O
zaman, msy, sizin Jane Wilkinson'a lgncasna k olduunuzu anladm. Lord Edg-ware, karsnn bir
aktrle evlenmek istediini sylemiti. Belki bu doruydu ve sonra Jane fikrini deitirmiti. Ne var ki, Lord
Edg-ware'in boanmay kabul ettiini bildiren mektubu geldii srada artk Jane sizinle deil, baka biriyle
evlenmek istiyordu. O zaman sizin bu mektubu saklamanz iin geerli bir neden vard."
"Ben hibir zaman..."
"Biraz sonra btn istediklerinizi sylersiniz. imdi ltfen beni dinleyin. Bu durumda siz neler
dnecektiniz? imdiye kadar hibir kadn tarafndan reddedilmemi, mark bir erkektiniz. O zaman
aknlkla kark bir fkeye kapldnz. Lady Edgvvare'e elinizden geldii kadar ktlk yapmak
istiyordunuz. Onu cinayetle sulamaktan... hatta astrmaktan daha iyi bir alma olabilir miydi?"
Japp, "Tanrm!" dedi.
Poirot, ona dnd. "te yava yava kafamda bu fikir belirmeye balad. Baz eyler de bunu destekliyordu.
Carlot'ta Adams'm iki erkek arkada vard. Ronald Marsh ve Bryan Martin. Zengin bir adam olan Bryan
Martin, Carlotta'ya bu oyun iin on bin dolar teklif etmi olabilirdi. Dorusu bandan beri Carlotta'nm, Ronald
Marsh'n kendisine on bin dolar verebileceine pek inanamayacan dndm. Gen kadn Ronald'm be
paras olmadn biliyordu. Onun iin Bryan Martin'in zerinde durdum."
Aktr bouk bir sesle bard. "Ben byle bir ey yapmadm... yapmadm..."
Lord Edg\rare,i Kim ldrd?
"Carlotta Adams'm Washington'daki kz kardeine yazd mektubun kopyas telgrafla buraya gnderilince
fena halde sarsldm. Demek kurduum mantk dizisi tmyle yanlt. Ama sonradan bir ey kefettim.
Carlotta'nm kz kardei bana asl mektubu yollad. O zaman bunun bir sayfasnn eksik olduunu grdm.
yleyse, 'o' diye sz edilen kimse aslnda Ronald Marsh deildi.
"Bir delil daha vard. Ronald Marsh tutukland zaman cinayet gecesi Bryan Martin'in amcasnn evine
girdiini sylemiti. Sulanan bir adamn szlerini kimse dinlemedi tabii. stelik Bay Martin o gece baka bir
yerde olduunu da ahitlerle ispat ediyordu. Beklenilen bir eydi bu. Martin cinayet iledii takdirde, baka
yerde olduuna yemin edecek ve ahitler bulacakt. Ve Bay Mar-ln'in bir tek ahidi vard. Bu da Miss
Driver'di."
Kz sert bir sesle, "Ee?" dedi. "Ne olmu?"
Poirot glmsedi. "Hi, matmazel. Yalnz ayn gn sizin Bay Martin'le le yemei yediinizi grdm. Onun
yanndan kalkp benim masama geldiniz ve beni Carlotta Adams'm Ronald Marsh'la ilgilendiine
inandrmaya altnz. Oysa ben Carlotta'nm aslnda Bryan Martin'e kar bir ilgi duyduundan emindim."
Aktr atld. "Byle bir ey yoktu."
Poirot yavaa," "Belki siz bunun farknda deildiniz, msy," diye cevap verdi. "Ama Carlotta'nm sizinle
ilgilendiini sanyorum. Yoksa Lady Edgvvare'den o kadar nefret etmezdi. Bu nefreti sizin y/nzdendi.
Ona, Jane Wilkinson'n sizi reddediini anlatmt-1 1 1 / deil mi?"
"ey... evet... biriyle konumam, almam gerek... Carlotta ise..."
"Anlayl ve efkatliydi. Evet, yle olduunu ben de fark et-Im. E, sonra ne oldu? Ronald Marsh tutukland.
Sizin neeniz he-IIKII yerine geldi. Artk btn endielerden kurtulmutunuz. Lady Bdgware'in fikrini son
dakikada deitirerek partiye gitmesi y-
204
205
Agatha Christie
znden plannz altst olmutu. Ama sizin yerinize bakasn asacaklard. Bylece bu korkudan kurtulmu
oluyordunuz. Sonra... le yemeinde Donald Ross'un... o sevimli ama aptalca gencin Hastings'e bir eyler
sylediini duydunuz. O zaman hi de sandnz gibi gvende olmadnz anladnz."
Aktr bard. "Yalan!" Terler yznden akyordu. "Ben hibir ey duymadm... hibir ey yapmadm! Hibir
ey!"
Sonra hepimiz de fena halde ardk.
nk Poirot yavaa, "Gerekten yle," dedi. "Artk bana... Hercule Poirot'ya gelip bir ocuk masal
anlatmann cezasn yeteri kadar ektiniz sanrm."
Hepimiz hayretle bardk. Poirot dalgn dalgn devam etti. "Anlayacanz size btn hatalarm gstermeye
alyorum... Kendi kendime sorduum be soru vard. Hastings bunlar biliyor. Bunlardan nn cevab
gayet uygundu. Mektubu kim saklamt? Bryan Martin olabilirdi bu. Dier bir soru ise uydu: Neden Lord
Edgware birdenbire fikrini deitirmi ve boanmaya raz olmutu? Bu bakmdan baz fikirlerim vard. Belki
lord tekrar evlenmeyi dnyordu. Ama bunu destekleyecek delil bulamadm. Ya da bu iin iinde antaj
vard. Lord Edgware garip zevkleri olan bir adamd. Btn bunlar ortaya kabilirdi tabii. Belki bu karsnn
kendisini ngiltere'de boamas iin yeterli deildi, ama Jane bunu bir silah olarak kullanabilirdi. stelik her
eyi gazetecilere anlatacan da syleme ihtimali de vard. Bence byle oldu. Lord Edg-ware ismiyle ilgili bir
skandal kmasn istemiyordu. aresiz karsnn arzusuna boyun edi. Ama buna ne kadar kzd biz
ktphaneden karken yznde beliren korkun ifadeden anlalyordu. Ayrca pheyi ekecek bir
abuklukla, 'Mektupta yazl olanlar dolaysyla deil,' demiti. Oysa ben kendisine byle bir imada
bulunmamtm bile.
Lord Edgware"i Kim ldrd'!
"Geriye iki soru kalyordu. Bunlardan hr Carlotta Adams in antasnda bulunan eski tip bir kelebek gzlkt.
Gen kadnn deildi bu. kinci soru ise uydu: Neden Edgware, Montagu'nun evindeki yemekten kendisini
telefonla aramlard? Bu sorularla Bay Bryan Martin'in arasnda hibir ekilde bir ba kuramyor -dum.
"Bu yzden ya Bay Martin hakknda yanlyorum ya da sorular yanl diye dnmek zorunda kaldm.
mitsizliim o kadar bykt ki, kalkp Carlotta Adams'n mektubunu tekrar okudum. Ve bir ey grdm.
Evet, bir ey grdm.
"Siz de bakn. te... Kdn yrtlm olduunu gryorsunuz deil mi. stelik biimsiz bir ekilde yrtlm.
Peki ya Carlotta, 'o'dan sonra, 'kadn' yazmsa?"
"Ah, anladnz deil mi? Gryor musunuz? Erkek deil, kadn. Zaten mektubun yanndan yrtlm olmasna
ramen yk' harfinin yars yine de belli. Demek ki, Carlotta Adams'a bu oyunu tavsiye eden bir erkek deil,
bir kadnd.
"Bu olayla uzaktan ya da yakndan bir ilgisi olan btn kadnlarn listesini yaptm. Jane Wilkinson'dan baka
drt kii daha vard. Geraldine Marsh, Miss Carroll, Miss Jenny Driver ve Merton I )csi.
"Bu drt kiinin iinde beni en ok ilgilendiren Miss Carroll'du. Kelebek gzlk takyordu. Cinayet gecesi
evdeydi. Lady Edgvvare'in ban derde sokmak istedii iin yanl bilgi vermiti. stelik byle bir cinayeti
ileyecek kadar becerikli ve soukkanl bir kadnd. Gel- Klin Lord Edgware'i ldrmesi iin ortada belirli
neden yoktu. Yine de yllardan beri Lord Edgvvare'in yannda alyordu. Onu ortadan kaldrmas iin
bilmediimiz bir neden olabilirdi.
"Geraldine Marsh' da pheliler listesinden kolaylkla sile-u'vvcoimi dndm. Babasndan nefret
ediyordu. Bunu bana ak ak sylemiti. Sinirli, abucak heyecanlanan bir tipti. Belki o gece eve girdii
zaman byk bir soukkanllkla babasn baklam, sonra da sakin sakin yukarya, incileri almaya kmt.
Daha sonra ok sevdii kuzeninin umduu gibi taksinin yannda bekle-meyip ieriye girdiini renmi ve
ok sarslmt.
"Onun o apak tela byle aklanabilirdi. Ama bu ayn zamanda kzn masum olduu anlamna da
gelebilirdi. Susuzdu, ama kuzeninin babasn ldrm olmasndan korkuyordu. Kk bir nokta daha
vard. Carlotta Adams'n antasnda bulunan altn kutuda D markas vard. Ronald Marsh'n kuzenini, 'Dina'
diye ardn duymutu. Ayrca gen kz geen kasmda Paris'te bir manastr okulundayd. Paris'te
Carlotta Adams'la tanm olabilirdi.
"Belki listeye Merton desini de eklemi olmam garip bulacaksnz. Ama kadn, bana geldi. Onun fanatik
biri olduu belliydi. Btn sevgisini oluna vermiti. Btn dnyas gen dkt. Belki de mthi bir fkeye
kaplarak olunun hayatn mahvedecek olan kadn ortadan kaldrmak iin byle bir plan yapmt.
"Sonra listede Jenny Driver da vard..." Arkadam susarak gen kza bakt. Jenny de ban kstaha bir
tavrla yana emi, onu szyordu.
"E, benim aleyhimdeki deliller nedir?" diye sordu.
"Pek delil yok, matmazel. Ama Bryan Martin'in arkadaydnz. Soyadnz da D harfiyle balyordu."
"Pek nemli eyler deil bunlar."
"Bir ey daha var. Siz ok akll ve soukkanlsnz. Byle bir cinayeti ileyecek bir tipsiniz. Dierleri sizin
kadar akll deillerdi."
Gen kz bir sigara yakt. "Devam edin." Neesi yerindeydi.
"Bay Martin gerekten o gece sizinle yemekte miydi? Yoksa deil miydi? Bu konuda karar vermem
gerekiyordu. Bir an Bryan
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
Martin'in iddia ettii gibi sizinle yemekte olduunu dndm. O halde Ronald Marsh'n eve girdiini grd
adam kimdi? Birdenbire bir ey hatrladm. Regent Gate'deki o ok yakkl uak aslnda Bryan Martin'e
olduka benziyordu. Ronald Marsh'n da grd oydu. Bu bakmdan da bir varsaym kurdum. Uak
ktphaneye girmi ve lordun ldrlm olduunu grmt. Masada iinde yz sterlin karl Fransz
frank bulunan bir zarf duruyordu. Uak bu paralar alarak yavaa evden ayrld. Bunu kendisi gibi ahlaksz
bir arkadana braktktan sonra yine sessizce geri dnd. Kapy amak iin de Lord Egdware'in anahtarn
kulland. Ertesi sabaha kadar bekledi. Bylece cesedi hizmeti bulmu oldu. Uak kendisinin tehlikede
olduunu sanmyordu. nk katilin Lady Egdvvare olduundan emindi. Paralar da ortadan kaybolmu ve
kaybolduklar anlalmadan ngiliz sterlinine evrilmiti." Japp takdir eder bir tavrla ban sallad. "Hl o
kelebek gzlk meselesini halletmem gerekiyordu. Bunun sahibi Miss Carroll olduu takdirde sorun
kalmayacakt. Mektubu o saklam, Carlotta Adams'la akann ayrntlarn kararlatrrken ya da gen
kadnla cinayet akam bulutuu zaman, gzl yanllkla onun antasna girmi olabilirdi. Ne var ki,
gzln Miss Carroll'un olmadn kesin ekilde rendim. O gece Hastings'le yryerek eve gelirken ok
zgndm. Dncelerimi bir dzene sokmaya alyordum. Sonra bir mucize oldu.
"nce Hastings baz olaylardan belirli bir srayla sz etti. Donald Ross'un Sir Montagu Corner'n evindeki
yemekte sofrada on kii olduklarm ve masadan nce gen aktrn kalkm olduunu sylediini
hatrlatt. O srada kendi dncelerime dalmtm... Bu szlere pek aldrmadm. Sadece aklmdan, bu pek
de doru deil, diye geirdim. Belki aktr yemein sonunda sofradan herkesten nce kalkt. Ama daha nce
sofradan Lady Edgvvare ayrlmt, nk gen kadm telefona armlard." Jane Wilkinson'u dnrken
kendi kendime Bay Bryan Martin'in ona kar olan duygularn kimden renebileceimi sordum. Gen
kadnn bunu bana sylemeyeceini gayet iyi biliyordum. Tam o srada, yolun kar tarafna geerken bir
yabanc basit bir kelime syledi. Delikanl yanndaki kza, 'Ellis'e sorsalard,' dedi. te o anda her eyi
anladm."
Etrafna baknd.
"Evet, evet... Kelebek gzlk... Telefon konumas... Paris'e gidip mcevherciden altn kutuyu alan ksa
boylu kadn... Bu El-lis'di tabii. Jane Wilkinson'n oda hizmetisi Ellis. Ondan sonra her eyi adm adm
kafamda takip ettim. amdanlar... lgn k... Bayan Van Dsen... Artk her eyi biliyordum."
Lor d Edgware''i Kim ldrd?
Blm 30
Cinayetin Hikyesi
Poriot bize bakt.
Yavaa, "Haydi dostlarm," dedi. "imdi size cinayet gecesi neler olduunu anlataym."
"Carlotta Adams o akam yedide evinden ayrld. Bir taksiye binerek Piccadilly Palace Oteli'ne gitti."
"Ne?" diye barmm.
"Piccadilly Palace Oteli'ne. O gn daha nce otelde Bayan Van Dsen adyla bir oda tutmutu. Gznde
baa ereveli gzlkler vard. Bunun insann yzn ok deitirdiini hepimiz biliriz. Dediim gibi, Carlotta
otelde bir oda tutmu ve ktibe de, 'Li-verpool'a giden gece trenine bineceim,' diye aklamt. lOnun iin
bavullarm daha nceden yolladm.' Saat sekizde Lady Edg-ware otele gelerek Bayan Van Dusen'i sordu.
Onu, gen kadnn odasna kardlar. Orada Carlotta'yla Jane elbiselerini deitirdiler. Bana sar peruk
takm ve srtna da beyaz tuvaleti giymi olan Carlotta Adams otelden ayrld. Otelden kp Chiswick'e, Sir
Montagu Corner'n yemeine giden Jane Wilkinson deil, Carlotta Adams'di. Evet, evet olmayacak bir ey
deildi bu. Sir Monta-gu'nun evine gittim ben. Hem de akam vakti. Sofray sadece amdanlar
aydnlatyordu. Iklar hafif... Zaten yemektekilerin hibiride Jane Wilkinson'u iyi tanmyordu. te
karlarnda altn sal kadm vard. O bouk ses ve hareketler de tandk. Tamam. Aslnda kolay bir eydi bu.
Ama bu taklit baarszla urasayd, biri durumu anlasayd, onun da aresine baklacakt. O srada bana
siyah bir peruk takm, Carlotta'nn elbiselerini de giymi olan Lady Edgware, oteldeki hesab dedi. Gzne
kelebek gzlk de takmt. Elindeki kk antayla bir taksiye binerek Euston stas-yonu'na gitti. Tuvalette
koyu renk peruu kard. antay vestiyere brakt. Regent Gate'e, Lord Edgvvare'e gitmeden nce Chis-
vvick'e telefon ederek Lady Edgvvare'le konumak istediini syledi. Bunu Carlotta Adams'la
karlatrmlard. Her ey yolunda gittii, kimse Carlotta'dan phelenmedii takdirde, gen kadm, 'Evet,
ben Lady Edgware'im,' diyecekti. Tabii, Carlotta Adams'n bu telefonun asl amacndan haberdar olmadn
sylememin gerei yok. Lady Edgware telefonda bu szleri duyduktan sonra plann uygulamaya koydu.
Regent Gate'e giderek Lord Edgware'i sordu. Kendisinin kim olduunu syledi. Sonra da ktphaneye
girerek ilk cinayeti iledi. Tabii Miss Carroll'un kendisini merdivenin sahanlndan grm olduunu
bilmiyordu. Lady Edgvvae'e gre, sadece uak gelenin kendisi olduunu iddia edecekti. Oysa gen adam o
zamana kadar kendisini hi grmemiti. Ayrca bana yznn yarsn rten bir apka giymiti. Ziyaretteki
on iki tank dinlendikten sonra kimsenin uan szlerine aldrmayacan dnyordu."
Cinayetten sonra Lady Edgware evden ayrlarak tekrar Eus-ton stasyonu'na gitti. Bana yine siyah peruu
takarak vestiyerden antay ald. Artk Carlotta'nn Chiswick'den dnmesini bekleyecekti. Bir hayli zaman
vard. Gen kadnla takriben bir saat kararlatrmlard. Lady Edgvvare, Corner House'a gitti. Arada srada
saatine bakyordu. nk vakit ok ar geiyordu. O arada Lady Edgware ikinci cinayet iin de hazrlk
yapt. Paris'e smarlad kk altn kutuyu, yannda tad Carlotta'nn antasnn iine koydu. Belki
Carlotta'nn kz kardeine yazd mektubu da o srada grd. Belki de daha nce. Adresi grr grmez
btn pheleri uyand. Tehlike kokusu almt. abucak zarf at. phelenmekte hakl olduunu da
anlad.
Belki nce mektubu ortadan kaldrmay dnd. Ama sonra daha iine yarayacak bir ey kefetti.
Mektubun bir sayfasn ortadan kaldrd takdirde, btn pheler Ronald Marsh'm zerinde toplanacakt.
Marsh'm amcasnn lmn istemesi iinse birok neden vard. Ronald baz ahitlerin yardmyla o gece
baka yerde olduunu kantlayabilirdi. Ama o zaman da Lady Edgvvare 'kadn' kelimesini yrtt iin yine bir
erkein zerinde duracaklard. Lady Edgware tek sayfay yrtarak mektubu tekrar zarfa koydu. Bunu da
antann iine att.
"Artk vakit gelmiti. Lokantadan karak Savoy'a doru yrmeye balad. inde kendi klmdaki
Carlotta'nn bulunduu araba yanndan geer gemez, o da admlarn hzlandrd. Carlot-ta'yla ayn
zamanda kapdan girerek merdivenlere gitti. stnde dikkati ekmeyecek siyah bir elbise vard. Onun
farkna varmayacaklar belliydi.
"Yukar knca doru kendi dairesine gitti. Carlotta Adams da oraya gelmiti. Lady Edgware otelden
ayrlmadan nce oda hizmetisine kendisini beklememesini sylemiti. Sk sk yapt bir eydi bu. Dairede
Carlotta'yla tekrar kyafet deitirdiler. Lady Edgware bu akann erefine bir iki imelerini syledi. kiye
Ve-ronal kartrmt tabii. Kurbanm tebrik ederek, 'eki yarn gnderirim,' dedi. Carlotta Adams otelden
karak evine dnd. yice uykusu gelmiti. Bir arkadana telefon etmeye alt. Ya Bay Martin'di bu ya da
Ronald Marsh. nk ikisinin telefon numara-213
Agatha Ckristie
lan da Victoria'yla balyor. Ama Carlotta, arkadam aramaktan vazgeti. ok yorgundu. Veronal'in etkisi de
hissedilmeye balamt. Gidip yatt... ve bir daha da uyanmad. kinci cinayet de baaryla ilenmiti.
"imdi gelelim nc cinayete, Lady Edgware le yemeine gitti. Sir Montagu Corner cinayet gecesi Lady
Edgvvare'le yapt konumadan sz etti. Ama gen kadn durumu kolaylkla idare etti. Daha sonraysa ans
donuverdi. Biri 'Paris'in karar'ndan sz etti. Ve Lady Edgware de bunu yegne bildii Paris kenti sand.
Moda merkezi, elence kenti Paris!"
Ne var ki, gen kadnn karsnda Lord Montagu'nun yemeinde bulunmu olan gen bir adam oturuyordu.
Bu gen o gece Lady Edgvvare'in Homer'dan ve eski Yunan uygarlndan zekice sz ettiini duymutu.
Carlotta Adams ok kitap okuyan, kltrl bir kadnd. Donald Ross bu ii anlayamad. Dikkatle Lady Edg-
vvare'e bakt. Sonra da birdenbire durumu anlad. "Bu yemekteki kadn deil.' Donald Ross ok armt,
ne yapacan bilmiyordu. Ayrca pek de emin deildi. Aklna ben geldim. Gen aktr gidip Hastings'le
konutu.
Gelgelelim Lady Edgware, onu duymutu. Anlayamad bir ekilde kendisini ele vermi olduunu sezecek
kadar kurnazd. Hastings'in, Poirot ancak bete eve dnecek, dediini duydu. Bee yirmi kala Ross'un evine
gitti. Aktr, ona kapy at ve tabii Lady Edgware'i karsnda grnce ard. Ama korkmak gen adamn
aklna bile gelmedi. Onun gibi gl kuvvetli bir delikanl kadnlardan korkmazd. Lady Edgware'i yemek
odasna ald. Gen kadn, ona bir masal anlatt tabii. Belki de dizst kerek aktrn boynuna sarld. Ve
daha nce olduu gibi... bu kurbann da ensesinden baklad. Belki Donald Ross bouk bouk bard ama
ite o kadar. Artk Lady Edgware, onu da susturmutu."
Lord Edgfvave'i Kim ldrd?
I '/m b sessizlik oldu Sonra Japp bouk bir sesle konuma .\l;l, "Yan... katl Lady Edgvvae mi'.'" Poriot
ban edi.
"Ama neden? Madem Lord Edgware ondan boanmaya razyd?"
"nk Merton dk Katolik. Koyu dindar. Kocas hayatta Onn, boanmam bir kadnla kesinlikle
evlenmez. Gen dk tam .ulamyla bir fanatik. Lady Edgware dul kald takdirde Merton dknn
kendisiyle evleneceini biliyordu. Herhalde nce dke. kocasndan boanacandan sz etti ama gen adam
bunun bir yatar olmayacan imayla anlatt."
"O halde sizi neden Lord Edgware'e yollad." "Ah, Parble!" O ana kadar tam bir ngiliz gibi hareket etmi
olan Poirot yine eski hallerine brnd. "Beni aptal yerine koydu o. Cinayet ilemesi iin bir neden
olmadn iyice belirtmek istiyordu. Beni de tank olarak seti. Evet, Lady Edgware. benden, Hercule
Poirot'dan bu ekilde yararlanmaya kalkt! Ma foi, bu ii baard da. Ah, onunki ne garip bir kafa. ocuksu ve
sinsi. stelik iyi rol yapmasn da biliyor. Kocasnn kendisine mektup yazdn sylediim zaman nasl da
arm gibi davrand? Mektuptan haberi olmadna yemin etti? Acaba iledii bu cinayetten dolay
pimanlk duydu mu? Hi sanmyorum..."
Bryan Martin bard. "Size onun nasl bir kadn olduunu sylemitim! Size syledim! Jane'in Lord
Edgvvare'i ldreceini hissediyordum. Onun adaletin elinden kurtulacandan da korkuyordum. Zekidir o.
Hem bo kafaldr, hem de iblise zekidir. Onun azap ekmesini istiyordum. Istrapla kvranmalyd. Jane'in
aslmasn arzu ediyordum."
Yz kzarm sesi iyice bouklamt. Jenny Driver, "Haydi, haydi," dedi.
Kadnlarn parkta kk ocuklarla bu ekilde konutuklarn ok duymutum.
Japp, "Ya iinde Paris, kasm ve D. yazl olan altm kutu?" diye sordu.
"Lady Edgware bu kutuyu mektupla smarlayarak almas iin Ellisi yollad. Ellis gidip paray verdi ve bir paket
ald. Bunun iinde ne olduunu bilmiyordu tabii. Ayrca Lady Edgware, Van Dsen kl iin de Ellis'in
gzlklerinden birini almt. Bu tmyle aklndan kt. Ve kadn gzl Carlotta Adams'm antasnda
unuttu. Lady Edgvvare'in yapt tek hata da bu oldu.
"Ah, btn bunlar tam yolun ortasnda anladm. Otobs ofr bana hi de kibar olmayan birtakm szler
syledi ama btn bunlara deerdi. Ellis! Ellis'in kelebek gzl. Paris'teki mcevherciden kutuyu alan
Ellis... ve tabii bu yzden Jane Wilkinson. Lady Edgware'in Ellis'den kelebek gzlkten baka bir ey daha
ald kesin."
"Ne?"
"Nasrlar karmak iin kullanlan keskin bak."
Titredim.
Derin bir sessizlik oldu.
Sonra Japp sordu. "Msy Poirot, btn bunlar doru mu?" Sanki mfettiin btn hayat arkadamn
verecei cevaba balyd.
"Doru, dostum."
Sonra Bryan Martin konumaya balad. Bu szlerin tam ona gre olduunu dndm.
Aktr aksi bir tavrla, "Buraya bakn," dedi. "Ya ben? Neden beni iyice korkuttunuz?"
Poirot buz gibi baklarla onu szd.
"Kstahlk ettiiniz iin sizi cezalandrmak istedim. Hercule Poirot'ya oyun oynama cretini gsterirsiniz ha?"
Lord Edgware 'i Kim ldrd ?
() zaman Jenny Driver glmeye balad. Gen kz, kahkahalar bp duruyordu. Sonunda, "Bunu hak ettin,
Bryan," diye mrldand. Sonra da Poirot'ya dnd. "Katilin Ronald Marsh olmadna ok sevindim. O adama
kar dosta duygularm vardr. Carlot-ta'nn lmnn cezasz kalmayacana da ok seviniyorum. ok...
ok... ok seviniyorum! Bryan'a gelince... Size bir ey syleyeceim, Msy Poirot. Onunla evleneceim.
Eer Hollyvrood'da det olduu gibi iki ylda bir boanp tekrar evleneceini sanyorsa, ok yanlyor.
Benimle evlenecek ve bir daha da ayrlamayacak."
Poirot, ona bakt. Gen kzn kararl bir insan olduunu gsteren enesine, alev rengi salarna bir gz att.
"Byle olacan sanyorum, matmazel. Siz son derecede cesur bir kzsnz. Onun iin bir film yldzyla
evlenme cesaretini bile gsterebilirsiniz."

Blm 31
Bir Mektup
Bu olaydan birka gn sonra beni birdenbire Arjantin'e ardlar. Bu yzden Jane Wilkinson'u bir daha
gremedim. Heyecan uyandran davay ve gen kadnn mahkm oluunu gazetelerde okudum. Hi
ummadm halde Jane VVilkinson cinayetle sulanr sulanmaz o soukkanllm kaybetti. Gen kadn
zeksyla vnebildii ve roln oynad srece hata yapmyordu. Ama biri iin iyzn anlam, bu
yzden de Jane'in artk kendisine gveni kalmamt; bir ocuk gibi aresizdi. zellikle mahkemede savc
tarafndan sorguya ekilirken kendini tamamen kaybetti.
Daha nce de sylediim gibi Jane VVilkinson'u en son o le yemeinde grdm. Ama onu dndm
zaman daima gzmn nnde ayn hayal beliriyor. Gen kadn Savoy'daki dairesinde gryorum. Ciddi ve
dalgn bir yzle pahal siyah elbiseleri prova ediyor. Jane'in o srada rol yapmadndan eminim. ok doal
bir biimde davranyor. Plan baarya ulatrm, artk korkaca bir ey yoktu. Jane VVlkmson'n iledii u
cinayet yznden hi vicdan azab ekmediinden de eminim.
Aaya, onun lmnden sonra Poirot'ya gndermelerini istedii mektubu alyorum. Bu, o ok gzel ve pek
vicdansz gen kadna gre bir ey.
Lord Edgware'i Kim ldrd?
"Sevgili Msy Porot,
Uzun zamandan beri bu konuyu dnyorum. Sonunda size yazmaya karar verdim. Sizin bazen
kartnz cinayet olaylaryla ilgili belgeleri yaynladnz biliyorum. Ama imdiye kadar bu ii yapanlarn
yazlarn yaynladnz sanmyorum. Ayrca herkesin bu ii nasl yaptm iyice anlamalarn da istiyorum.
Hl planm iyi bir ekilde hazrlam olduumu dnmekteyim. Eer siz olmasaydnz, her ey yolunda
gidecekti. Buna ok kzdm tabii. Ama herhalde siz de baka trl hareket edemezdiniz. Size bu mektubu
gnderdiim takdirde, bunu dikkat ekecek ekilde yaynlayacanzdan eminim. yle yaparsnz deil mi?
Herkesin beni hatrlamasn istiyorum. Ayrca ei bulunmaz bir insan olduumu da biliyorum. Buradakiler de
yle dnyorlar.
"Her ey Amerika 'da Merton dkyle tantm zaman balad. Dul kaldm takdirde onun benimle
evleneceini hemen anladm. Nedense dkn boanma konusunda garip nyarglar vard. Fikrini
deitirmeye altm ama bouna. stelik dikkatli davranmam gerekiyordu. nk alngan ve pheci bir
insand.
"ok gemeden kocam Lord Edgware'in lmesi gerektiini anladm. Ama bu ii nasl yapacam
bilmiyordum. nsan bu ileri Amerika'da daha kolay halledebilir. Dndm, dndm, bir trl Lord
Edgvvare'i ortadan kaldrmann yolunu bulamadm. Sonra Carlotta Adams'n taklidimi yapn seyrederken,
birdenbire aklm bama geldi. Kafamda yava yava bir plan beliri-yordu. Carlotta 'nn yardmyla cinayet
saatinde baka yerde olduumu ispat edebilirdim. Ayn akam sizi de grdm. O zaman sizi Lord Edgware'e
gndererek beni boamasn istemenin iyi bir ey olacan dndm. Ayn zamanda herkese ak ak
kocam ldreceimi syleyecektim. nk byle bir eyden gerekten gln bir ekilde sz ettiiniz
takdirde size kimsenin inanmadn fark etmitim. Ayrca olduunuzdan daha aptal grnmenin de ie
yaradn biliyordum. Carlotta Adams'la ikinci karlamda ona bu konuyu atm. Bunun bir iddia
olduunu syledim. Bana hemen inand. Bir yemee giderek benmiim gibi davranacak ve bu ii baard
takdirde on bin dolar alacakt. Bu i ok houna gitti. Hatta baz fikirler onundur. rnein, elbise deitirmek
filan... Bu ii Ellis yznden otelde yapmamz imknszd. Onun evinde de hizmetisi vard. Tabii Carlotta
hizmetilerin bu ie neden engel olduunu anlayamyordu. Ben sadece, 'Olmaz,' dedim. Tabii benim budala
olduumu dnd ve sonunda bana uymaya karar verdi. Onunla otel iini planladk. Ben Ellis'in kelebek
gzln aldm.
"Tabii ok gemeden Carlotta Adams'n da ortadan kaldrlmas gerektiini anladm. Ho bir ey deildi bu.
Carlotta 'nn da yapt taklitler aslnda kstahlktan baka bir ey saylmazd. Eer benim taklidim, iime
gelmeseydi, herhalde ok kzardm. Bende Veronal vard, ama bundan pek almazdm. Bu yzden o i pek
kolay oldu. Sonra aklma parlak bir fikir geldi. Carlotta'nn Vero-nal'a merakl olduunu sandklar takdirde i
daha iyi olacakt. Bana hediye olarak verilmi olan bir kutunun eini smarladm. Kapaa, Carlotta'nn
markasn, iine de o yazy yazdrdm. Kapan iine, Paris, kasm ve ilgisiz bir baharf kazdrdm takdirde
polisin iinin daha zorlaacandan emindim. Bir gn Ritz'de yemek yerken oradan Paris'teki mcevherciye
mektup yazdm. Sonra kutuyu almaya Ellis'i yolladm. Tabii o paketin iinde ne olduunu bilmiyordu.
"O gece btn ilerim yolunda gitti. Ellis Paris'teyken onun nasr oyma baklarndan birini almtm. nk
bu hem sivri hem de keskindi. Ellis durumu fark etmedi. Sonradan ba yeri-220
Lord Edgware'i Kim ldrd?
ne koydum. Ban nereye sokulacan bana San Francisco'da bir doktor gstermiti. Baz kazalardan
konuuyorduk, o arada enseye saplanan sivri cisimlerden sz ald. Doktor kafann tam altndaki bir
noktaya bak sapland takdirde insann hemen leceini syledi. Ona bu yeri tekrar tekrar gsterttim.
Gnn birinde iime yarayabilir, diye dnyordum. Tabii doktora bu fikri bir filmimde kullanmak istediimi
syledim.
"Carlotta Adams her eyi kardeine yazmakla yalan sylemi oldu. Oysa bana bunu kimseye
sylemeyeceine dair yemin etmiti. Dorusu bu mektup konusunda da pek zekice davranm olduuma
inanyorum. Bir sayfay yrtarak, 'kadn' kelimesini ortadan kaldrmakla katilin erkek olduunun sanlmasn
salayacaktm. Herkes benim beyinsiz olduumu syler. Ama bir eyi dnebilmek beyin ister.
"Her eyi dikkatle dndm ve Scotland Yard mfettii geldii zaman da planladm ekilde hareket ettim.
Dorusu iin bu blm beni bir hayli elendirdi. Bir ara, belki beni tutuklar, diye de dndm. Ama
gvende olduumu biliyordum. nk ye-mektekilerin szlerine ister istemez inanacaklard. Carlotta 'yla
elbiselerimizi deitirdiimizi renmeleri de imknszd.
"Ondan sonra o kadar mutluydum ki... Hayatmdan ok memnundum. ansm hl yardm ediyordu. Artk
her eyin istediim gibi olacandan emindim. htiyar des, bana ok kt davrand tabii [ma Mtrton dki
pek sevecen davrand.
"Hayatimde O son birka hafta srasnda olduu kadar kendimi li', mutlu hissetmedim. Kocamn yeeninin
tutuklanmas beni gtiVifidt olduuma tamamen inandrd. O zaman Carlotta idilim m mtklubunun bir
sayfasn yrtm olduum iin kendim- /1, , nurlu duydum. (Hizel bir bulutu bu, Msy Poirot.
"Donald Ross meselesi byk bir talihsizlikten baka bir ey deildi. Hl onun iin iyzn nasl anladn
bilmiyorum. Akas bu ii anlayamadm. Galiba bu Paris'in bir yer deil de, bir insan oluuyla ilgiliymi.
imdi bile bu Paris denilen adamn kim olduunu bilmiyorum. Zaten bence Paris bir erkek iin pek gln bir
ad.
"Ne garip deil mi? nsann ans bir kez dnmeye grsn. Ondan sonra aksilikler birbirini kovalyor. Donald
Ross meselesini abucak halletmem gerekiyordu. Dorusu o ii kolaylkla baardm. Byle olmayabilirdi de.
nk o srada baka bir yerde olduumu ispat edecek tanklar bulmak, kurnazca bir plan hazrlamak iin
vaktim yoktu. Ama o olaydan sonra da yine gvende olduuma inandm.
"Tabii Ellis, bana kendisini artp iyice sorguya ektiinizi syledi. Bunun Bryan Martinle ilgili olduunu
sandm. Dorusu amacnz kesinlikle anlamadm. Bu yzden de bu durumdan hi phelenmedim. Ellis'e
Paris'e gidip bir paket alp almadn sormamtnz. Herhalde Ellis bunu bana sylerse hemen
pheleneceimi dndnz. te bu yzden ondan sonra olanlara ok ardm. Benim iin korkun bir
srpriz oldu bunlar. Yaptm her eyi biliyordunuz. nanlacak gibi deildi bu.
"O zaman mcadelenin yararsz olduunu dndm, insan kaderle baa kamaz. ansnz bir kere dnd
m artk onun arkas gelir. Benim de ansm dnmt. yle deil mi? Bilmem acaba yaptklarnza hi
zlyor musunuz, bundan piman msnz?"
"Sonuta ben sadece arzuladm ekilde mutlu olmak istiyordum. Baka bir isteim yoktu. Zaten ben
olmasaydm, bu olaya hibir zaman karmayacaktnz. Dorusu bu kadar zeki olduunuzu bilmiyordum.
Halinizden hi anlalmyordu.
Lor d Edgware'i Kim ldrd?
"Ne garip deil mi? Btn bu olanlardan sonra hl gzelliimden bir ey kaybetmi deilim. O korkun
davaya, kar taraftaki adamn hakkmda syledii kt szlere ve beni arka arkaya sorular sorarak zalimce
sktrmasna ramen hi irkinlemeim.
"Tabii eskisine gre daha zayfm. Rengim de biraz soluk. Ama nedense bu bana daha yakyor.
"Buradakiler bana, "olaanst cesursun,' diyorlar. "ok da metinsin'."
"Ha, aklma gelmiken, Msy Poirot artk sulular halkn nnde asmyorlar deil mi?... Yazk... okyazk...
"imdiye kadar kimsenin benim gibi bir katille karlamadndan eminim.
"Herhalde artk size veda etmem gerekiyor. Ne garip deil mi? Hl olanlar kavrayamyorum. Yarn
hapishanenin rakibiyle konuacam.
"Sizi affediyorum, Msy Poirot. nsann dmanlarn affetmesi gerektiini sylerler...
ane Wilkinson"

NOT: "Msy Poirot acaba benim heykelimi Madam Tussa-d Mzesi 'ne koyarlar m?"



SON