zr dilemediim iin zr diliyorum

Aye Hr
Armenian Weekly adl Ermenice derginin 2009 ylnn Austos yaysnda kan
"I apologize for not apologizing" a!lkl yazmn "#rke metni$
%ttp&''((($armenian(eekly$com'(p)content'files'AW*ArmenianWe*Apr09$pdf
+etiimiz %afta, "oday-s .aman /e 0adikal-in deerli yazar Ay!e 1araat arad eni$ Ay!e,
!a%sen tan!amadm kendisiyle ama yazlarndan dolay ok se/diim ir gazetecidir$ 1endisi
arada ir eni arar /e g#ncel politik konularda so%et ederiz$ 2u son aray!nda Ay!e,
Aydnlarn Ermenilerden 3z#r dileme kampanyas atn, u konuda ne d#!#nd##m# sordu$
1ampanyadan %aerim yoktu$ 2u y#zden !a!rdm s3yleyerek a!ladm s3ze$ 4a!rm!tm
#nk# 2005 ylnda amat3r ir yazar olarak 0adikal-e yolladm ikinci yaz 6"ari%imizle
y#zle!meye %azr myz7- a!ln ta!yordu /e Ermeni meselesi ile ilgili resmi tari%i
sorgulayan ir yazyd$ 2u tari%ten sonra 0adikal-de /e a!ka mecralarda onlarca yaz
yazm!tm u konuda$ 8olaysyla, 3yle ir imza kampanyasnn 3rg#tlendiinden ile
%aerdar olmayacak kadar 6d!arda- olmaktan /eya d!arda tutulmaktan %em #z#lm#!, %em
de ma%cup olmu!tum$ Ama sonra d#!#nd#m ki, ayn d!arda kalma %ali, a!ka imza
kampanyalarnda da a!ma geliyordu$ 9rnein 1#rt meselesi konusunda 500 imzal ir
kampanyada ile imzam olmuyordu, #nk# kimse ana %aer /ermemi! oluyordu$ Ama o 500
imza iinde, 3mr#nde u konuda tek kelam etmemi! ir sanat, ir akademisyen ilk sirada
oluyordu$ :ani, !u /eya u nedenle, u t#r i!leri kotaran 6y#ksek konsey-in g3r#!#n#
3renmeye, desteini almaya gerek duymad ki!ilerden iriydim$ 2u sorunu kafamda
3zd#kten sonra meseleye d3nd#m$
Ay!e, ir gazeteden ald /e imza metni olduunu sand ir metni okumaya a!lad$ ;< g#n
%en#z metnin tam %ali asna yansmam!t$= 2unun #zerine, aramzda dosta ir so%et
a!lad$ 2en ki!isel 3z#r kampanyalar %akkndaki d#!#ncelerimi s3yledim, metindeki
zaaflarndan s3z ettim, a!ka konulardan konu!tuk, telefonu kapattk$ 2ir s#re sonra Ay!e
tekrar arad, 6demin konu!tuklarmz %aer olarak yazailir miyim dedi7- 8a%a asl metni
g3rmeden /e kampanyann %angi amalarla %azrlandn 3renmeden g3r#! eyan etmek,
son derece %alisane duygularla %areket ettiine emin olduum ki!ilerin 3nc#l##ndeki ir
kampanyaya ele!tirel yakla!mak iime sinmese de, ki!isel so%etlerimde s3ylediklerimle,
kamusal alanda s3ylediklerim arasnda ir fark olmamasna 3zen g3steren iri olarak %ayr
demeyi yak!ksz uldum$ 1onu!mamzn elli 3l#mlerini ieren ir paragraflk >ngilizce
yazy ertesi g#n gazete okudum /e akas u kadar 3nemli ir konuda da%a metni ile
g3rmeden 3yle y#zeysel ir yorum yapmann ra%atszln duydum$ +eri, ayn sayfada
adn /ermeyen saygn ir profes3r de ana enzer laflar etmi!ti ama o enim kadar tedirsiz
deildi$ 6"edirsizlik- olarak adlandryorum ta/rm, #nk# ki!isel ir so%etin 3zetinden
olu!an >ngilizce paragrafn 3zeti yazar olduum "araf-ta :asemin ?ongar-n s#tununda oy
g3sterince, enim iin skntl ir s#re a!lad$
:asemin ?ongar, "oday-s .aman-daki ifadelerimin tamamn aktarmad /e kaynak da
g3stermedii iin imza kampanyas %akknda tam olarak ne dediimi /e u s3zleri nerede
ettiimi merak edenlere teker teker ce/ap /ermek zorunda kaldm$ Ama asl can skc olan
:asemin ?ongar-n enim ta/rm, kendi da/ran!n da%a net %ale getirmek iin ir kyas
unsuru olarak kullanmasyd$ 1yas sonunda en da%i, 6akl- ile da/ranan Ay!e @#r-#
knadm, 6/icdan- ile da/ranan :asemin ?ongar-a %ayran kaldm$ .aten aklla da/ranmak
Adorno-nun o m#t%i! ele!tirisinden eri %i de makul ir !ey deildi$ 2u samimi
%ayranlm sakl kalmak kaydyla, s3z konusu imza kampanyas %akkndaki d#!#ncelerimi
payla!mak istiyorum$
"erimin anlam
2ug#n izim 63z#r- dediimiz eyleme 2atllarn /erdii ad olan 6apology- eski :unancadan
geliyor$ 6Apology- esas itiariyle ir ki!inin kendisine y3neltilen sulamalara kar! sa/unmas
anlamn ta!yor$
Aek ok ilim adam 3z#r s3yleminin ir e!it imaB d#zeltme retorii olduunu ileri s#r#yorsa
en 3z#r dilemenin erdemine y#rekten inanyorum$ 1i!isel olarak %atalarmdan dolay 3z#r
dilemekte ir an ile teredd#t etmem$ 1olektif 3z#rlere gelince, lisans#st# tezimi Ermeni
Ceselesi /e A/rupa-nn tari%le ar!ma politikalar konusunda %azrladm iin, iraz
yakndan akma inceleme frsat ulduum, 3z#r dileme politikalarnn erdemlerini /e
zaaflarn iliyorum$ 1olektif 3z#r, 6gemi!le'tari%le %esapla!ma- ya da 6gemi!le'tari%le
ar!ma- s#recinin paras olarak ele alndnda ok 3nemli i!le/ g3r#yor$ 1olektif 3zr#
anlamak iin kolektif su ka/ramn da anlamak gerekiyor$ @ukuk deil sosyal ilimler
alannn ortaya koyduu ir ka/ram olarak kolektif su, toplumun ir suun failleriyle
dayan!mas /e kuranlar kar!snda suun sorumluluunu #stlenmesi olarak anla!lailir$
8ayan!ma ak, dorudan g3sterileilecei gii, 3rt#k /eya dolayl ir yoldan da
g3sterileilir$ +emi!inde insanlk suu saylailecek olaylar ulunan ir toplumda gemi!le
%esapla!mak, suun ku!aklar oyunca ta!nlacak kolektif ir y#k olmasnn 3n#ne gemeyi
salayailiyor$
>lk g#na%
2azlar 63z#r dileme k#lt#r#- adl u yeni k#lt#r#n#n :a%udi)@ristiyan k#lt#r#ndeki 6da%a
doarken g#na%kDr olmak- diye e/ireileceim <riginal Ein ;>lk +#na%= ka/ram /e undan
kurtulmak iin yaplan -g#na% karma seanslar- ile ili!kilendiriyor /e 6g#na% kar /e kurtul-
!eklinde 3zetleneilecek ir ka! durumuna seep olaileceini s3yl#yorlar$ 2azlar
1oso/a-ya m#da%ale eden A28-nin /e FA"<-nun u da/ran!larn me!rula!trmak iin
Ausc%(itz-e /eya >srail-in Gilistin strateBilerini me!rula!trmak iin @olocaust-a referans
/ermesi gii 3rneklere dikkat ekiyor /e a!kalarnn aclarn tanma /e unlardaki
sorumluluumuzu kaul ederek e/rensel ir a%lak anlay! olu!turma amal %afza
al!malarnn nasl k3t#ye kullanlaileceine i!aret ediyorlar$ 2azlar ise %angi gerekelerle
olursa olsun, ir toplumun en #st d#zeydeki temsilcilerinin, o toplumun mensuplar tarafndan
i!lenmi! sular iin kolektif sorumluluk duygusuyla 3z#r dilemesinin %er !eye ramen olumlu
i!le/i olduunu s3yleyerek u t#r analizlere fazla taklmyorlar$ Ama #t#n u kesimler, 3z#r
dileme politikalarnn iinin o!altlmamas iin son derece dikkatli olmak gerektiinde
irle!iyorlar$
2u dikkati g3stermenin yolu, 3zr#n elli ir alam iinde, elli ir s#recin paras olarak ele
alnmas$ :ani 3z#r dilemek ciddi ir i!$ 2az ilim adamlarnn 6me!ru-, 6d3rt a! mamur-,
6m#kemmel- /eya una enzer sfatlarla niteledii ir 3zr#n, elli unsurlar ta!mas gerekiyor$
2ir kere, 63z#r dileme- tek tarafl deil, diyaloBik ir s#recin paras olmal$ 9z#r dileme-,
elli ir anla!mazl ar!a g3t#rme s#recinin ir parasysa anlaml$
2ilim adamlarnn u iki 3zellii ieren s#rece /erdikleri 3zel adlar 6gemi!le'tari%le
%esapla!ma- 6gemi!le'tari%le ar!ma-, /$ 2ar!ma s#relerinin siyasi, ilimsel, k#lt#rel,
psikoloBik, %ukuksal, /$ oyutlar /e elli a!amalar /ar$ 2u oyutlar /e a!amalar g3z ard
edilirse, 3z#r dileme amacna ula!myor, %atta istenmeyen ters sonular doailiyor$
2az temel kriterler
+eri, a!amalarn adlandrlmasnda ya da tarif edilmesinde ilim adamlar arasnda tam ir
uzla!ma yok ama yine de Almanya-da, >spanya-da, >s/ire-de, +#ney Amerika-da, +#ney
Afrika Hum%uriyeti-nde, >rlanda-da, Iaponya-da ya!anan a!arl /e a!arsz ar!ma
s#relerinin ortak noktalar /ar$ 2unlar !3yle 3zetleyeiliriz&
J$ A!ama, g#/enlik a!amasdr$ ?at!ma a!lm!, te%likeli /e askc ortam ortadan
kaldrlm!tr$ +#/enlik ortamn temin eden yeni kurumlar olu!turulmu!tur$
2$ A!ama %akikat a!amasdr& +erekten ne olduuna dair ilgiler toplanm!tr$ "ari%sel
anlatlar kayt altna alnm!tr$ 4a%itler ulunmu!, ar!i/ler ortaya konmu!tur$
5$ A!ama %ikayelerin kar!lkl anlatlmas a!amasdr$ @akikat komisyonlar ;/eya enzerleri=
kurulur, ma%kemeler olu!turulur$ 1urann ya!adklar #t#n oyutlaryla ortaya konur$
K$ A!ama nedamet getirme a!amasdr$ Gailler yaptklarn kaul ederler, nadim olurlar$ 1i!isel
/e kamusal #z#nt#, pi!manlk duygular ifade edilir$
L$ A!ama 3z#r a!amasdr$ 1uranlarn maruz kaldklar a!alayc durumdan /e utantan
kurtulmalarn salamak iin kuranlardan ki!isel /e kamusal 3z#r dilenir$ 2a!lanma talei
kuran tarafndan kaul edilir /eya edilmez$ 2u seme %akk, kuran saaltan en 3nemli
unsurlardan iridir$ 1uran 3ylece kendini g#l# %isseder$
M$ A!ama adalet a!amasdr$ Eer gerekiyorsa yarglama /e cezalandrma yaplr$ Ancak 3l#m
cezas /e %apis cezas d!nda cezalarn uygulanmas terci% edilir$ Neya cezalar en aza indirilir$
<narc, telafi edici /e semolik adaleti salayacak admlar atlr$
O$ A!ama tazmin, telafi /e onarma a!amasdr$ 2u a!amada madurlarn maddi /e mane/i
zararlar giderilir$ 2unun yerine 6onarc adalet- denilen, faillerin /e onlar destekleyenlerin de
katlaca s#re terci% edilir$ 2u s#rete, maddi /e mane/i zararlar tazmin edilir$
P$ 2u s#recin gelecek ku!aklara aktaracak anma g#nleri, antlar, %eykeller, m#zeler, sergiler,
semoller olu!turulur$
9$ Gailler /eya onlarn destekleyicileri ya!yorlarsa, u s#relere aktif olarak katlmalar
salanr$ 23ylece onlar da kendilerini da%a iyi %issederler$
J0$ "oplum, yeni ir ili!kiler, egemenlik, temsil iimlerini olu!turur$ +elecee da%a umutla
akan ku!aklar /ardr artk$
9zr#n yeri neresi7
8ikkat edilirse, 6ki!isel /e kamusal 3z#r- meselesi, tari%le %esapla!ma /eya tari%le ar!ma
s#relerinin ileriki a!amalarnda yer alyor$ 2unun nedeni /ar$ ?#nk# 3zr#n elli nitelikler
ta!mas gerekiyor /e o nitelikler ancak ir 3nceki a!amalar a!aryla geilirse %ayatiyet
kazanlailiyor$ 2u t#r ir s#recin amac ne olmal konusuna girmeyeceim, #nk# u yazy
ok uzatr, ksa yoldan s3ylemekle yetineceim& E#recin adaleti salamas ence asgari !art
ama toplumlararas ar! da salarsa m#kemmel ir sonu olur$
1olektif ir 3zr# kimlerin dileyeileceine ili!kin ir 3rnek olarak A/ustralya-da, J9J0-lardan
J9O0-lere kadarki s#rete, A/ustralya yerlileri olan AorBinler-in ocuklarnn ailelerinden
zorla alnp, eyaz ailelere e/latlk /erilmek suretiyle asimile edilmelerinin soykrm olarak
adlandrlmas s#recinde edinilen deneyimlere ir g3z attm /e !u sonulara /ardm&
J= 1olektif ir 3z#r, elirli, tanmlanm! ir madur gruunun taleplerine dayanmaldr$
2= 1olektif ir 3z#r, gemi!teki yanl!larn yaplmasnda rol oynam! gruplarn temsilcileri
olan ireylerin 3z#rlerine dayanmaldr, onlarn yerine kendini koyanlarn deil$
5= 62iz- diyerek 3z#r dileyenler, gemi!in kolektif 6iz-i ile 3zde!le!tiklerini /e ayn siyasadan
geldiklerini, u eylemleri ir zamanlar onayladklarn ya da en azndan u eylemlerin
yaplmasna engel olamadklarn ifade etmelidirler$
K= 62iz- diyerek 3z#r dileyenler, 3z#r dilemek istemeyen ya!ayanlarn adna konu!mamaldr$
L= 62iz- diyenler, ada! a%laki kriterleri gemi!e uygulayarak, ir zamanlar o eylemlerin
yaplmasn a%laki ya da %ukuki g3rerek yapm! olan 3l#ler adna 3z#r dilememelidir$
M= 62iz- diyenler eylemlerinden dolay duyduklar #z#nt#y# ifade ederken, sadece madurlara
sempati ya da #z#nt#y# deil, ayn zamanda gemi! eylemlerin, kuranlar /e onlarn
soyundan gelenler #zerinde s#regelen etkileri iin kolektif sorumluluk duyduklarn da ifade
etmelidir$
O= 9z#r kesin ir /aatle desteklenmelidir$ 62iz- diyenler, gemi!in zararlarn gidermek iin
tazminat 3demek da%il %er t#rl# telafi edici /e onarc somut /e semolik admlar atmaya
%azr olmaldr$
4imdi u ilgilerin !nda 6Ermenilerden 9z#r 8iliyorum- kampanyasna' dilekesine ili!kin
itirazlarm ;dolaysyla neden da%a sonra da imza koymadmn gerekelerini= sralamak
istiyorum$
J$ @ayr, azlar gii neden !imdi7 8emedim, #nk# u konuda zaten fazlasyla ge
kalnm!t$ 1ampanyay d#zenleyenlerin ir ksmn !a%sen, ir ksmn uzaktan tanyordum
/e %alisane duygularla %areket ettiklerinden en ufak ku!kum yoktu$ Ancak u 3zr#n ciddi ir
tari%le %esapla!ma'gemi!le y#zle!me kampanyasnn paras olup olmadn ilmiyordum$
Eonra, kampanyann mimarlarndan Ali 2ayramolu-nun 6ir yldr al!lyordu- s3zlerini
duyup ra%atladm$ Ancak da%a sonra u kampanya iin iki ayr gruun ayr ayr al!tn,
da%a sonra gruplardan irinin kendi 3z#r metnini asna aklamak zorunda kalmasyla, %en#z
tekDm#l etmemi! ir metnin ortaya ktn 3rendim$ Fitekim enim #zerine yorum
yaptm metinle, ug#n imzaya alan metin farklyd$ 2u da a!langtaki iyimserliimi
azaltt$
2$ Cetinden 3zr#n kimden dilendii elli olmuyor$ Ermeni karde!lerim denirken acaa
ya!ayan Ermenilerden mi, artk ya!amayanlardan m, k3t# !eylere maruz kalanlardan m, k3t#
olaylardan etkilenenlerden mi 3z#r dileniyordu7 1ampanyann mimarlarndan 2askn <ran-n
dedii gii ;0adikal >ki, JK$J2$200P= konu Ermenilik /eya "#rkl#k deil, >nsanlk meselesi
ise, neden Ermeni karde!lerim deniyor7
5$ 9zr#n ne iin dilendiini de anlayamadm$ 6J9JLQte <smanl ErmenileriQnin maruz kald
2#y#k GelDketQe duyarsz kalnmasndan, unun inkDr edilmesinden- dolay m 3z#r
dileniyordu7 :oksa J9JL-te ya!ananlarn <smanl Ermeni toplumuna /erdii zararlardan
dolay m7 Eer 3yleyse neden sadece J9JL iin 3z#r diliyorduk7 2#y#k Gelaket denilen
durum sadece J9JL-te mi ya!anm!t7 @adi J9JL-ten 3nce olanlar iin deil ama J9JO-ye
kadar olanlara kaytsz kalnmas, unlarn inkDr edilmesini /icdanlar kaul ediyor muydu7
Aeki, J9JO-den J925-e kadar 6maruz kalnanlar-, peki Hum%uriyet tari%i oyunca 6maruz
kalnanlar- i /icdanlar kaul ediyor muydu7 ;Elette, J9JL semolik ir adlandrma unsuru
ise u sorularm anlamsz oluyor$ Ama geni! kitleler imza /erirken, mu%temelen unu
semolik ir adlandrma olarak anlamazlar$= Eon olarak, J9JL-te Ermenilerle irlikte s#r#len
E#ryaniler /e :ezidiler iin 3z#r dilemeye gerek yok muydu7
K$ Aeki maruz kalnan ;i!lenen su= neydi7 2#y#k Gelaket ;Cedz :egern= terimini da%a 3nce
duymu!tum, %atta Eri/an-daki Eoykrm antna Cedz :egern Ant dendiini de iliyordum
ama yllardr, ne Ermenistan-da ne diasporada, ne de "#rkiyeli Ermeniler arasnda yaygn ir
kaul g3r#p g3rmediini ilmiyordum$ Aksine e!itli Ermeni gruplarnn #zerinde #y#k
3l#de anla!t terimin 6soykrm- ;genocide= olduunu iliyordum$ 2irilerinin %o!una gitsin
gitmesin, 3zr#n mu%ata olduunu, dolaysyla ar!may umduumuz gruplarn ounun
katlmayaca ir terminoloBi kullanldn d#!#nd#m$
"erminoloBiye kim karar /erir7
2u terminoloBi eer ir 3neri ise, mukatele, kyam, katliam, krm, soykrm gii dier
alternatiflere de yer /erilmeliydi /eya terim ksm imzaclarca doldurulmak #zere o!
raklmalyd$ :ok, imza kampanyasn olu!turan ekiin /ard ir kararn kamuoyuna
ildirilmesi ise u dayatmaclk anlamna geliyor /e ar!ma s#relerinin diyaloBik doasna
uymuyordu$ 4#p%elerimi dorulayan az ifadeleri, kampanya mimarlarndan 2askn <ran-n
0adikal >ki-deki ;JK$J2$200P= yazsnda okudum$ 2askn <ran, J9JL-te Anadolu-nun J,L
milyon Ermenisi etnik)dinsel temizlie uratld dedikten sonra REenin deden Fazi-ydiSTden
a!ka %iir !ey s3ylemeyen RsoykrmT kullanmyoruz, u kelimenin #y#k A0 ;%alkla
ili!kiler= kolayl saladn ke!fetme 3ncesinde Ermenilerin kulland RCetz :eernTi
;2#y#k Gelaket= kullanyoruzT diyerek %em J9JL-in soykrm diye adlandrlmas
konusundaki me!ru talepleri 6A0- al!masna indirgemi!ti, %em de soykrm yerine g3rece
m#layim 6etnik temizlik- ka/ramn geiri/ermi!ti$ <ran-a g3re, dilekede soykrm tanmna
kap kapalyd, #nk# u diasporann !a%inlerini memnun edeilirdiS ;>nsan merak ediyor
acaa <ran-n 3z#r diledii Ermeni karde!leri arasnda 6diasporann !a%inleri- de /ar myd7=
"erminoloBi konusunun 3yle mulak raklmasnn risklerini g3steren ir 3rnei JM Aralk
200P tari%inde @aert#rk tele/izyon kanalnda izledim$ 4#kr# Elekda, F#z%et 1andemir,
1ezan @atemi /e 9mer Uainer-in katld ak oturumda, tart!ma 3yle ir yere geldi ki,
d3rt ki!i de J9JL-te <smanl Ermenilerinin maruz kald !eyin 6soykrm- olmadnda
mutak kaldlar$ F#z%et 1andemir, u mutaakattan ok memnun kald /e # d3rt kez 6u
tart!mann en #y#k faydas, %epimizin "#rklerin soykrm yapmayacan kaul etmek oldu-
mealinde s3zler etti$ 1andemir-in u tarifinin, 9mer Uainer-i ra%atsz etmediini !a!knlkla
izleyen program y3neticilerinden Ece "emelkuran, irka kez, 1andemir-in olu!turduu
6paket- %akknda konu!maclar uyarma i%tiyac duydu$ Ama Ece "emelkuran da imza
kampanyasna katlma gerekesini 6iki tarafta da /ar olduunu g3rd## soykrm
end#strisinden geinenlere- ir ce/ap /ermek olarak aklad$ < zaman, 2#y#k Gelaket yerine
soykrm denseydi ka ki!i imzalard dilekeyi diye d#!#nd#m$
L$ 8ilekede Ermenileri u 2#y#k Gelakete maruz rakanlarn kimler olduu ;<smanl
de/leti mi, >tti%at %#k#met mi, >tti%atlar m7 "#rk, 1#rt, ?erkez /e a!ka gruplar m,
yoksa %epsi mi7= da elirtilmiyordu$ Gailleri edilgen ir fiilin ardna gizlemenin nedeni
anlamadm$ 9z#r dileyenler 6J9JL-te olanlara duyarsz kaln, inkDr eden akt3rleri ima ettikleri
%alde, u akt3rlerin de adn anmyorlard$
M$ Anlamadm ir a!ka !ey ise, neden kendi paymza 3z#r dilemekle yetiniyorduk7 <nlar
niye protesto etmiyorduk, neden elli ir da/ran! iimine zorlamyorduk7 Fiye ortaya kan
adaletsizlii giderecek telafi /e onarm mekanizmalarndan s3z etmiyorduk7 Adil ir 3zr#n
!artlarndan olan 6somut /aadimiz- neydi7 9rnein, neden J9JL-ten sonra Ermeni
karde!lerimize /erilen maddi /e mane/i zararlarn telafi edilmesini /aad etmiyorduk7 2u
izim sorumluluumuzda deilse, neden Ermeni mallarnn #st#ne oturanlar, onlarn
%esaplarna el koyanlar, onlarn k#lt#rel mirasn ta%rip edenleri /erdikleri maddi /e mane/i
zararlar tazmin etmeye armyorduk7
O$ 9zr# kimin dileyeceini de anlayamadm$ 61endi payna 3z#r dileyenler- kimlerdi7 J9JLQte
<smanl ErmenileriQnin maruz kald 2#y#k GelDketQe duyarsz kalnmasn, unun inkDr
edilmesini /icdan kaul etmeyen, u adaletsizlii reddeden "#rkler mi, aydnlar m, "#rkiye
Hum%uriyeti /atanda!lar myd7 9rnein, unca yldr %er%angi ir etnik, ulusal, k#lt#rel,
dinsel /$ ir gruun #yesi olarak deil de sadece tari%le ura!an ir adam olarak
kurgulamaya al!m! en 3z#r dilersem u gruplarn #yesi olduumu zmnen kaul etmi!
olur muydum7 ;9rnein JO Aralk 200P-de HFF "#rk-teki L F J 1 programnda Uale
Cansurolu, adn aklmda tutamadm muarznn 6siz u dilekeye imza koyduunuza g3re
"#rk deilsiniz- sulamasna 6%ayr "#rk#m- diye ce/ap /ermek zorunda kald$= @ayr,
"#rkiye Hum%uriyeti /atanda!lar k#mesinin #yesi olarak 3z#r dileyeceksem, o zaman
yllardr kendimi 6ir d#nya /atanda!- olarak kurgulamam o!a m giderdi7 Aeki, Ermeni
asll "#rkiye /atanda!lar da 3z#r dileyeilecek miydi7 E/etse, ne iin /e kimlerden7
9te yandan kendi payma, yazlarm yaynlayacak yer ulduum andan eri RJ9JLQten 3nce
/e sonra, <smanl /e "#rkiye Ermenilerinin maruz kald %er t#rl# felakete duyarsz
kalmayan, unun inkDr edilmesine kar! elinden gelen %er !eyi yapan en, 3z#r dilemek iin
ille de ir kusurumu mu arayacaktm7 Vstelik atalarmn deil enim zamanmda, ou
g3zlerimin 3n#nde, 1#rtlere, 8ersimlilere, Ale/ilere, E#ryanilere, :ezidilere ?ingenelere,
kom#nistlere, >slamclara /e pek ok a!ka grua yaplan %akszlklara, unlarn s#rekli inkDr
edilmesine, g3zlerden karlmasna engel olamadm iin, ou olayda sessiz kaldm iin
63z#r dilemem gerekmez miydi7
Aeki, unun sonu nereye /aracakt7 Acaa unuttuum gruplar olailir miydi7 Acaa i!i
garantiye almak iin, insan olmann ile #y#k ir g#na%kDrlk ierdiini ileri s#ren :a%udi)
@ristiyan geleneine uygun olarak mea culpaS diyerek i!in iinden kmal mydm7 23ylece
#t#n imzaclar ir adm geride rakailirdim$ Aslnda u enim ki!isel %ayatmda ska
yaptm ir !eydi$ "am mea culpa diye %aykrmaya karar /ermi!tim ki, unun ile yeterli
olmayacan d#!#nd#m$ ?#nk# mea culpa demek ile irilerinin nezdinde tanryla ir
pazarl ima edeilirdi$ Eonunda, imza atmamaya karar /erdim$ 2u kadar ok yanna
katlmadm ir metne imza atmann samimiyetsizlik olaca ortadayd$ Eamimiyetsiz ir
imza ise sadece eni deil asl u imza ile yaralarn saaltmay %edeflediimiz ki!ilere,
gruplar a!alard$
+eri son olarak /arlan nokta !u& 8ilekeye u soru i!aretlerini 3nemseyerek ya da
3nemsemeyerek ;unu 3lme olanamz ne yazk ki yok= pek ok ki!i imza /eriyor$ 2u
durum, metne y3nelik semantik ele!tirileri anlamsz klyor$ Ama tam u noktada a!ka ir
sknt olu!uyor$ 2u imzalar a!ta "araf-takiler olmak #zere pek ok k3!e yazarna g3re,
irilerinin insan olarak kalitesi konusunda ir standart olu!turuyor$ @er g#n ildiriye neden
imza koyduunu anlatanlar okuyorum$ ;Aramzda kalsn, "oday-s .aman-dan Ay!e 1araat-a
6%a sW$tirsenler, en niye 3z#r dileyeyim, de/let 3z#r dilesin- diyen ama adn /ermemek
aklln g3steren saygn ilim adamnn, izim gazetenin ir yazar olduunu /e dilekeyi
imzaya aan ilk gruun iinde olduunu 3rendim= 2u %ikayeler, ildiriye ya da dilekeye
imza koymayanlara y3nelik a%laki dersler iermedii %allerde ile, ir e!it d!layclk,
yarglayclk ieriyor$
9te yandan, ildiriye atlan imzalar arttka /e ildiri etrafndaki safla!malar elirginle!tike,
iime y3nelik ele!tirilerim 3nemini yitirir %ale geldi$ ?#nk# 2#y#k Gelaket s3z# aynen
6soykrm- denmi! gii tepki ekiyor$ Ancak en, kampanya /esilesiyle u g#ne dek u
konuda tek kelam etmemi! ki!ilerin ile, enim gii yllardr karnca kararnca, elinden
geldiince tari%le y#zle!me konusunda al!an irilerine a%lak dersi /erdii ortamda,
/icdanyla deil aklyla da/ranan- se/imsiz ir Aydnlanmac gii g3r#nme pa%asna da olsa
ma%alle asksna oyun emeyeceim /e imza /ermeyeceim$ 2u ta/rm dolaysyla
#zd##m irileri /arsa onlardan y#rekten 3z#r dilerimW