Yolu

Mutluluk
DAHA Y B R YAAM N
SADUYULU NER LER
ISBN 987-1-59970-167-7
2000, 2004, 2008 L. Ron Hubbard Library. Tm Haklar Sakldr.
Artwork 2006 L. Ron Hubbard Library. Tm Haklar Sakldr. Bir blmnn veya
tmnn izinsiz kopyalanmas, evirisi veya elektronik ortamda kopyalanmas,
saklanmas veya datm, yasalara aykrdr.
Mutluluk Yolu kitab ve Road & Sun Design, ABD ve dier lkelerdeki basm ve
yayn hakk (daha nce alnm yayn haklar sakl kalmak zere) L. Ron Hubbard
Libraryye ait olup yaynlanmas bu kuruluun iznine tabidir.
Amerika Birleik Devletlerinde baslmtr
TURKISH THE WAY TO HAPPINESS BOOKLET
1
BU KTAPLA
NE YAPACAKSINIZ?
Elbette ki grtnz kiilere ve dostlarnza yardm
etmeyi istersiniz.
Kendi hayatta kalmanzaz da olsaetkileyen bir kiiyi
sein.
O kiinin adn, bu kitabn n kapandaki st izgiye yazn.
kinci izgiye ise, kendi adnz yazn veya kaenizi kullann.
smini yazdnz kiiye bu kitab verin.
Bu kiiden, verdiiniz kitab okumasn isteyin.
0
Kitab alan kiinin de bakalarnn muhtemel kt davran-
larnn tehdidi altnda olduunu kefedeceksiniz.
Ona, bu kitaptan fazladan birka tane daha verin; ancak
bu kitaplara isim yazmayn: kitab verdiiniz kii kendi ismini
yazsn. Kitab alan kiinin de yaamndaki dier insanlara, bu
kitaplardan vermesini salayn.
Bu ekilde devam ederseniz, hem kendinizin ve hem de
bakalarnn hayatta kalabilme potansiyelini byk oranda
arttrm olacaksnz.
Bu, hem kendinizi, hem de
bakalarn ok daha gvenli ve mutlu
bir yaama gtrebilecek bir yoldur.
0. Bazen kelimelerin birka farkl anlam vardr. Bu kitapta verilen dipnot tanmlar o kelimenin sadece bu
metinde kullanld anlam verir. Bu kitapta anlamn bilmediiniz bir kelimeye rastlarsanz, iyi bir
szlkte bu kelimeye bakn. Eer bakmazsanz, yanl anlamalar ve muhtemel tartmalar ortaya kabilir.
2
3
BU KTABI SZE
VERMEMN NEDEN
Sizin
hayatta kalmanz
1
benim
iin
nemlidir.
1. hayatta kalma: yaam srdrme, mevcut olma, yaamaya devam etme.
4
5
MUTLULUK
2
2
G
erek sevin ve mutluluk ok deerli eylerdir.
Zaten, hayatta kalamazsak ne sevinci, ne de mutluluu elde
edebiliriz.
Kiinin karmakark,
3
sahtekr ve genel olarak ahlaksz
4
bir toplumda hayatta kalmaya almas olduka g bir itir.
Her bir birey veya grup, hayatta mmkn olabildiince
zevke ulamaya ve aclardan kamaya alr.
Hayatta kalmanz, evrenizdekilerin kt davranlarnn
tehdidi altnda kalabilir.
Mutluluunuz; bakalarnn drst olmamas ve kt
davranlar sonucu faciaya ve kedere dnebilir.
Eminim ki bunlarn yaanm gerek rneklerini hatrlaya-
bilirsiniz. Bu gibi yanl davranlar, kiinin hayatta kalma
kapasitesini ve yaam kalitesini azaltmakta ve mutluluuna
zarar vermektedir.
Siz, baka insanlar iin nemlisiniz. Bakalar, sizin sznze
deer veriyor. Siz, bakalarn etkileyebilirsiniz.
Mutluluu veya mutsuzluu, sizin iin nemsiz olmayacak
birok kiiyi hatrlayacanza eminim.
Sadece bu kitab kullanarak, hi de zorlanmadan, bu
insanlarn hayatta kalmalarna ve mutlu bir yaam srmelerine
yardm edebilirsiniz.
Her ne kadar bakalarnn mutluluunu garanti etmek
mmkn deilse de onlarn hayatta kalma ve mutlu olma
anslar iyiletirilebilir. Bylece, onlarnki ile birlikte, sizin de
hayatta kalma ansnz iyileecektir.
Tehlikelerden daha uzak ve mutlu bir yaama
giden bu yolu gstermek sizin elinizdedir.
2. mutluluk: iyi olma durumu veya hali, memnuniyet, zevk, neeli, keyifli, skntsz varolu, birinin
bana gzel eyler gelmesinden duyduu haz.
3. karmakark: tamamen dzensizlik ve karklk zelliine veya niteliine sahip olma.
4. ahlaksz: ahlak olmayan; iyi davran eklini takip etmeyen, doru yapmayan; uygun davran
hakknda hi bir fikri olmayan.
6
7
1. KENDNZE ZEN
GSTERN.
11. Hastalandnzda tedavi olun.
nsanlar hastalandklarnda, hatta bulac hastalklara
tutulduklarnda bile ou kez kendilerini toplumdan soyut-
lamazlar veya gereken tedaviyi grmekten kanrlar. Bu da
kolaylkla grebileceiniz gibi, sizin salnz da tehlikeye
atabilir. Byle bir insan grdnzde ona, uygun nlemi
alarak gerekli tedaviyi grmesi iin srar edin.
12. Bedeninizi temiz tutun.
Dzenli olarak, banyo yapmayan ve ellerini ykamayan
kimseler, mikrop tayabilirler. Bu insanlar sizi de tehlikeye
atarlar. Siz bakalarnn dzenli olarak bedenini ve ellerini
ykamasnda srar ederek, ncelikle kendi hakknz kul-
lanm olursunuz. nsan altnda veya spor yaptnda
kirlenmesi kanlmazdr. nsanlarn bu faaliyetlerden sonra
temizlenmesini salayn.
13. Dilerinizi koruyun.
Her yemekten sonra dilerin fralanmasyla, di r-
melerinin nne geilecei bilinen bir gerektir. Her yemekten
sonra diler fralanrsa veya ciklet inenirse, bakalarnn da
az salna zen gsterilmi, onlarn da kt az kokularna
kar korunmas salanm olur. evrenizdekilere dilerini
korumalarn tavsiye edin.
14. Uygun ekilde, dzenli beslenin.
Uygun ekilde, dzenli beslenmeyen kimseler, ne size
ne de kendilerine pek yararl olamazlar. Yorgun ve halsiz
8
olmaya eilimlidirler. Zaman zaman da ok hrnlarlar.
ok daha kolay hastalanrlar. Uygun ekilde beslenmek iin
tuhaf diyetlere gerek yoktur; sadece besleyici trde gdalar
dzenli olarak yemek yeterlidir.
15. Yeterince uyuyun.
Her ne kadar insan, birok defalar normal uykusunu
alamayacak kadar almak zorunda kalsa bile; kiinin yeterince
uyumamas, onu bakalar iin bir yk haline getirir. Yorgun
kimseler dikkatlerini toplayamazlar. Hata yapabilir ve kazalara
sebep olabilirler. Tam onlara ihtiya duyduunuzda btn ii
sizin zerinize brakverirler. Bakalarn tehlikeye atarlar.
Yeterince uyumayan insanlarn, uykularn almalar konusunda
srarc olun.
9
2. LL
5
OLUN.
5
21.
Z
ararl ilalar ve uyuturucular kullanmayn.
Uyuturucu madde kullanan kimseler nlerindeki gerek
dnyay, ou zaman, olduu gibi gremezler. inde bulun-
duklar ortamn farknda deildirler. Otoyolda, gnlk
ilikilerde, evde, bu kiiler sizin iin ok zararl olabilirler.
Bu insanlar, bu uyuturucu ieren ilalar ve uyuturucu
maddeleri kullandklarnda yanl bir ekilde, kendilerini daha
iyi hissettiklerini ya da daha rahat hareket ettiklerini veya
daha mutlu olduklarn sanabilirler. Bu da yalnzca dier
bir yanlgdr. Kullandklar uyuturucu maddeler, eninde
sonunda onlar bedensel olarak harap edecektir. nsanlar
uyuturucu ilalar ve maddeler kullanmamalar ynnde ikna
edin. Eer kullanyorlarsa, bu alkanlklarndan kurtulmalar
iin profesyonel yardm grmeleri ynnde tevik edin.
22. Ar alkol almayn.
Alkol kullanan kimseler dikkatlerini toplayamazlar.
Alkol alan kiiler, alkol sayesinde daha uyank olduklarn
zannettikleri halde, tehlikelere kar hzl cevap verme
becerilerini, aldklar alkol nedeniyle kaybederler. Alkoln
az da olsa bir tbbi deeri vardr. Ama bu zellii gereinden
ok abartlmtr. kili olarak araba veya herhangi bir vasta
kullanan kiilerin kulland aralara kesinlikle binmeyin. ki
eitli ekillerde can alabilir. Bir kadeh ikinin bile ok zararl
etkileri olabilir. Bu yzden fazla ikinin, sonu mutsuz bitecek
maceralara ya da lme yol amasna engel olun. nsanlar
ar iki imekten caydrmaya
6
aln.
Yukardaki noktalara uyarak insan, yaamdan
bedensel olarak daha fazla zevk alr.
5. ll: davranlarnda ve dncelerinde lml olan, arya gitmeyen, yaptklarn normal ller
iinde yapan, arzularn frenleyebilen.
6. caydrmak: vazgeirmek; bir kiiyi herhangi bir eyi yapmaktan (ikna etmek veya zor kullanmak
vb. suretiyle) vazgeirmek.
10
11
3. HERKESLE DP
7
KALKMAYIN.
7
Cinsel iliki; insan rknn kendisini, ocuklar ve aile
yoluyla gelecek nesillerde devam ettirmesini salamann
yoludur. Cinsel ilikiden byk bir zevk ve mutluluk salana-
bilir; nk doa soyun devam iin bunun byle olmasn
uygun grmtr. Fakat cinselliin istismar, byk belalar
ve bunun karl byk bedeller denmesini de beraberinde
getirir: doa da bunu byle tasarlam gibi grnmektedir.
31. Cinsel ilikide bulunduunuz einize sadk
kaln.
Cinsel ilikide bulunulan ee sadk kalnmamas, kiinin
hayatta kalmasn nemli lde azaltr. Tarih ve gazeteler,
sadakatsizliin sebep olduu iddetin nelere yol atna dair
ok sayda rneklerle doludur. Sululuk duygusu, daha az
kt olandr. Fakat kskanlk ve intikam duygular korkun
canavarlardr. Bunlarn ne zaman uyanacaklar hi belli
olmaz. Szm ona uygarlamaktan, baz eyleri amaktan,
anlaytan bahsetmek, sadakatsizliin neden olduu iddeti
durdurmaz ve harap olmu yaamlar dzeltmez. Sululuk
duygusu ise, srtnza sapl bir bak veya orbanzdaki
tlm cam kadar keskin ve yaralayc saylmaz.
Bunlara ek olarak, salk sorunu da iin cabasdr. Einizin
size sadk kalmas konusunda srarc olmazsanz, hastala
yakalanma riski ile karlaabilirsiniz. Ksa bir sre iin cinsel
hastalklarn hepsinin kontrol altna alnd sylenmiti. O
zamanlar yle olsa bile, imdi artk bu doru deildir. Bu tr
hastalklarn tedavi edilemeyen direnli trleri bugn hl
mevcuttur.
7. dp kalkmak: geliigzel, tesadfi cinsel ilikiye girmek.
12
Cinsel terbiyeden sapmann yaratt sorunlar yeni deildir.
Hindistandaki gl Budizm dini yedinci yzylda birden
ortadan kaybolmutu. Kendi tarihilerine gre bunun nedeni,
manastrlarda yaanan ahlak d cinsel ilikilerdi. Daha yakn
zamanlarda ise, bu nne gelenle dp kalkma rezaleti, ticari
veya baka amal organizasyonlarda yaygnlatnda, bu
organizasyonlarn baarszla urad grlmektedir. Bu
konuya her ne kadar szm ona uygarca yaklalmaktaysa da
aileler sadakatsizlik yznden yklmaya devam etmektedir.
Anlk bir drt, mr boyu sren kedere ve zntye neden
olabilir. Bu konuda evrenizdekileri uyarn; bylece kendi
salnz ve mutluluunuzu da koruyun.
Cinsel iliki, mutlulua ve sevince giden
yolda nemli, byk bir admdr. Cinsel iliki,
sadakat ve drstlkle yrtlrse yanl
bir taraf yoktur.
13
4. OCUKLARI SEVN VE
ONLARA YARDIM EDN.
Bugnn ocuklar, yarnn uygarln kuracak olanlardr.
Gnmzde dnyaya ocuk getirmek, ocuu adeta bir
kaplan kafesinin iine brakmaya benzemektedir. ocuklar
evrelerine
8
nasl uyum salayacaklarn bilemezler. nk
uyum salamak iin gerekli doru bilgi ve becerileri yoktur.
Bu konuyu renmek iin, sevgiye ve yardma ihtiyalar vardr.
Bu konu tartlmas gereken hassas bir konudur. Bir ocuun
nasl yetitirilecei veya yetitirilemeyecei konusundaki
teoriler ana babalarn says kadar fazladr. Ancak kii, bu ii
yanl yaparsa, hayatnn sonuna kadar acsn ekecei birok
znt ve karmak durumla karlaabilir. Baz kimseler
ocuklarn, kendi yetitirildikleri tarzda yetitirmek isterler;
tekiler ise tam tersini yaparlar. Biroklar ise, ocuklarn
kendi doal ortamlarnda, kendi balarna bymelerinden
yanadrlar. Bunlarn hi biri baary garantileyemez. Bunlardan
sonuncusu maddeci
9
bir yaklam olup; ocuun gelimesinin,
soyun evrimsel
10
gelimesine paralel olduu grne dayanr;
bu da garip bir ekilde aklanamadan kalm olup; ocuun
sinir sisteminin, ya ilerledike olgunlaaca ve sonuta
da ahlakl
11
ve akll uslu bir yetikin olacan savunur. Bu
teori kolaylkla rtlmesine ramensadece ok saydaki
sinir sistemleri olgunlamam sulu nfusuna bakarak
anlayabilirizocuk eitimi konusunda izlenecek kolayc bir
yol olarak halk arasnda bir dereceye kadar rabet grmtr.
Aslnda bu dnce, ne uygarlmzn geleceini, ne de yallk
yllarnz dikkate almamaktadr.
8. evre: kiinin etrafndaki ortam, maddi nesneler; yaanlan blge; kiinin yaknnda veya uzanda
birlikte yaad canllar, nesneler ve etkenler.
9. maddecilik: sadece fiziksel maddenin var olduunu ne sren felsefi gr.
10. evrimsel: tm bitkilerin ve hayvanlarn daha ilkel trlerden gelitiklerini ve planlanp bir anda
yaratlmaktansa, kendi evreleri tarafndan ekillendirildiklerini ne sren ok eski bir teori.
11. ahlak: davranlarda yanltan doruyu ayrabilme; bu anlaya gre karar verme ve hareket etme.
14
ocuk bir bakma beyaz sayfa gibidir. Eer bu sayfaya yanl
eyler yazarsanz, size yanl eyler syleyecektir. Fakat ocuk,
beyaz sayfadan farkl olarak, kendisi de bir eyler yazmaya
balayabilir. Ve onun, daha nceki yazlmlar tekrar yazma
eilimi vardr. ocuklarn ounluu her ne kadar byk bir
terbiye kapasitesine sahip olsalar da bugnlerde baz ocuklarn
akl hastas, hatta uyuturucu bamls olarak domalar
nemli bir sorun tekil ediyor; ancak byle durumlar son
derece nadirdir.
ocuu, sadece, oyuncak ve hediye yamuru ile satn
almak veya ar sevgi gsterileriyle bask altna almak ve
korumak bir ie yaramaz; bunlarn sonucu ok korkun olabilir.
Kii, ocuu nasl biri yapmaya alt konusunda karar
vermelidir. ocuun ne olacan belirleyecek birok unsur
vardr: a) ocuun doutan gelen yaps ve potansiyeliyle
ne olabilecei, b) ocuun kendisinin gerekten ne olmak
istedii, c) kiinin, ocuunun ne olmasn istedii, d) eldeki
kaynaklarn ne olduu. Ancak unutmayn ki tm bunlar ne
olursa olsun; ocuk, sonu olarak kendi ayaklar zerinde
durabilen ve ok ahlakl biri olmadka iyi bir ekilde hayatta
kalamayacaktr. Bu durumda ortaya kan sonu, muhtemelen
ocuk dahil hi kimsenin pek de houna gitmeyecek bir ey
olacaktr.
Kii, ocuuna ne kadar efkat ve sevgi gsterirse gstersin,
unutmayn ki ocuk uzun vadede yaamn srdrebilmek iin
kendi ayaklar zerinde kalmak zorundadr. ocuk yoldan
karsa bu hi de tesadf olmayacaktr; nk bugnn toplumu
ocuun baarszl iin biilmi kaftandr.
ocuun bu kitapta bulunan davran ilkelerini
12
anlamasn
salarsanz ve onu, bu ilkelere uymaya raz ederseniz, bu onun
yetimesi konusunda son derece yardmc olacaktr.
12. ilke: herhangi bir hareket tarz neren veya ortaya koyan kural, ifade veya talimat.
15
e yarayacak tek ey, ocuun dostluunu kazanmaya
almaktr. Bir ocuun dostlara olan ihtiyac ok aktr.
ocuun sorununun gerekte ne olduunu renmeye
aln ve onun kendi bulduu zmleri gz ard etmeden
problemlerini zmesine yardmc olun. ocuklarnz
gzleyinhatta bu bebekleriniz iin bile geerlidir. ocuklarn
kendi yaamlar hakknda size sylediklerini dinleyin. Onlarn,
size yardm etmelerine izin verineer byle yapmazsanz,
minnet borcu
13
altnda ezilirler ve sonra bunu bastrmak
zorunda kalrlar.
Bir ocuun fikrini ve rzasn alarak, onu bu kitapta belirtilen
ilkelere uymaya ikna etmek ona gerek bir yardm olacaktr.
Bu davran hem ocuunuzun, hem de sizin daha iyi ekilde
hayatta kalmanza ok byk bir katkda bulunacaktr.
Bir ocuk sevgisiz pek baarl olamaz. ocuklarn ou,
kendilerine verilen sevgiyi fazlasyla geri verirler.
Mutluluk yolu;
bebeklikten balayp, yetikinlik ana
gelene kadar, ocuklar sevmek ve onlara
yardm etmekten geer.
13. minnet borcu: birisine verilen eyler, yaplan iyilikler veya hizmetler karlndaki borlu olma
durumu veya sorumluluu.
16
17
5. ANA BABANIZI
SAYIN
14
VE ONLARA
14
YARDIM EDN.
Bir ocuun gzyle bakldnda, ana babalar anlamak
bazen gtr.
Kuaklar arasnda farklar vardr. Fakat aslna baklrsa,
bu bir engel deildir. Kii gsz olduunda, bahanelere ve
yalanlara snmak kolayna gelir: ite aradaki duvar oluturan
budur.
ocuklar, ana babalar ile aralarndaki farkllklarda
uzlaabilirler. Barp armaya balamadan nce, en azndan
sakin bir ekilde konumaya alabilinir. Eer ocuk ak
szl ve drst ise, mutlaka kendini dinleyecek birini bulur.
ou kez iki tarafn zerinde anlaabilecei bir uzlamaya
15
varlabilir. Bakalar ile geinmek her zaman kolay olmaz;
ancak bu en azndan denenmelidir.
Ana babalarn, ocuklar iin daima en iyisi olduuna
inandklar eyleri yapmak iin btn gleri ile abaladklar
gerei gz ard edilemez.
Eer ana babalar, ocuklarnn yetitirilmeleri konusunda
ellerinden geleni yapmlarsa, onlar da ana babalarna kar
minnettar olmaldrlar. Fakat baz ana babalar, ocukla-
rndan teekkr anlamnda hibir eyi kabul etmek istemezler;
nk kendilerinin buna ihtiyac olmayacak kadar bamsz
olduklarn dnrler; ancak kabul etmek gerekir ki,
ocuklarn da ana babalarna bakmalar gereken bir dnem
de gelip atacaktr.
14. saymak: deeri, stnl, yall, yararll vb. dolaysyla bir kimseye ya da bir eye kar ll,
zenli, dikkatli davranmak, sayg gstermek.
15. uzlama: her iki tarafn aralarndaki gr ve kar ayrln, karlkl olarak dnler vererek
kaldrp uyumalar, bir anlamaya varmalar.
18
Her eye ramen unutulmamas gerekir ki, onlar sahip
olduklar yegne ana babalardrlar. Durum byle iken, her
eye ramen onlar saymak ve onlara yardm etmek gerekir.
Mutlulua giden yol, kiinin
ana babasyla veya kendisini
bytenlerle iyi ilikiler iinde
olmasn da kapsar.
19
6. BAKALARINA
16
Y RNEK
16
OLUN.
nsann etkiledii
17
birok kii vardr. Bu etki
18
iyi ya da
kt olabilir.
Eer kii hayatn, buradaki tlere uyacak ekilde
dzenlerse, o takdirde iyi bir rnek oluturur.
Kiinin etrafnda bulunanlar, ne derlerse desinler, bu
rnekten etkilenmekten kendilerini alamazlar.
Sizi bu yoldan vazgeirmeye alan biri, esasen size zarar
vermeye ya da kendi karn gtmeye alyordur. Yine de
iten ie size sayg duyacaktr.
Sizden olumlu ynde etkilenen kimseler olduka, kendi
yaamnz srdrebilme ansnz, bakalarnn, bu etkinizden
dolay tehdidi azalacandan, uzun vadede daha iyi olacaktr.
Bunun baka yararlar da vardr.
Burada sralanan tavsiyeleri bakalarna anlatmann ve
iyi bir rnek oluturmann yarataca olumlu etkiyi asla
kmsemeyin.
Mutluluk yolu, bakalarna iyi
rnek olmay gerektirir.
16. rnek: durumu, davran ya da nitelii kopyalamaya veya taklit edilmeye deer kimse ya da ey.
17. etkilemek: zerinde etkisi olmak.
18. etki: sonu olarak ortaya kan tesir.
20
21
7. GEREE
19
BALI KALARAK
YAAMAYA ALIIN.
19
Yanl bilgiler insann aptalca hatalar yapmasna neden
olabilir. Hatta gerek bilgileri almasn da engelleyebilir.
Kii, hayatta karlat sorunlar ancak gerek veriler
sayesinde zebilir.
Eer kiinin etrafndakiler, ona srekli yalan sylerlerse, kii
hatalar yapmaya balar ve bylece iyi ekilde hayatta kalma
potansiyeli azalr.
Hatal verilerin (bilgilerin) birok kayna olabilir: okul,
niversite, toplum, meslek.
Birok kimse, kendi hedeflerine ulamak iin, sizin onlarn
iine gelen eylere inanmanz ister.
Oysa gerek olan, sizin iin gerek olandr.
Hi kimsenin, size baz verileri zorla vermeye ve bunlara
zorla inanmanz salamaya hakk yoktur. Eer siz bunlar
doru bulmuyorsanz, o zaman doru deildirler.
Her eye kendi gznzle bakn, sizin iin doru (gerek)
olan sein, kalann atn gitsin. Bir yalan karmaasnda
yaamaya alan insandan daha mutsuz hi kimse olamaz.
71. Zararl yalanlar
20
sylemeyin.
20
Zararl yalanlar; korkunun, ktln ve kskanln
rnleridir. Bunlar insanlar umutsuz davranlara srklerler.
nsanlarn hayatlarn ykarlar. Hem yalan syleyenin, hem
de sylenenin birlikte decekleri bir tr tuzak olutururlar.
19. gerek: el ile tutulup gz ile grlecek biimde tam anlamyla var olan; varl hibir biimde inkar
edilemeyen; bir durum, bir olgu, bir nesne ya da bir nitelik olarak var olan; bilgilerle ve gzlemlerle
uyum iinde olan; btn bilgilere bakmak suretiyle sonulanan mantkl cevaplar; arzu, yetki veya
nyarglardan etkilenmemi, kantlara dayal bir sonu; her eye ramen kanlmaz olan hakikat, gerek
durum, var olan eylerin tm.
20. yalan: gerek olduu sylenerek kasten sunulan sahte bilgi veya bilgi paras; sahtekarlk; aldatmaya
veya yanl kanaat oluturmaya ynelik herhangi bir ey.
22
nsan ilikilerinde ve toplum iinde karmaaya neden olurlar.
Birok sava, zararl yalanlarla balamtr.
Byle yalanlar saptamay renmek ve onlar reddetmek
gerekir.
72. Yalan yere tanklk etmeyin.
Gerek olmayan bilgiler iin yemin etmek veya bunlar
dorulamak eylemleri ile ilgili ciddi cezalar sz konusudur.
Bunun dier ad da yalanc ahitliktir ve ar cezas vardr.
Mutlulua giden yol
doruluktan geer.
23
8. CNAYET
21
21
LEMEYN.
Birok rk, ok eski zamanlardan bugne kadar cinayeti
yasaklam ve buna kar ar yasal cezalar getirmitir. Bazen
geni anlamyla ldrmeyeceksin biiminde verilen dinsel
emir, daha sonra ayn eserin deiik evirilerinde, cinayet
ilemeyeceksin biiminde aktarlmtr.
ldrme ve cinayet ileme terimleri arasnda nemli
bir fark vardr. Her trl ldrmeye ynelik bir yasaklama,
kiinin kendini savunma olasln ortadan kaldrmaktadr;
szgelimi bu kural, bir bebee saldrmak zere harekete
geen bir ylan zararsz hale getirmeyi meru olmayan bir
giriim olarak alglamaktadr. Bunun sonucunda btn
toplum, sadece sebze yemeye mahkm edilecektir. Eminim,
btn ldrmelere kar getirilecek bir yasaklamayla ortaya
kacak glklerin birok rneini gznzn nne getire-
bilirsiniz.
Cinayet tamamen farkl bir eydir. Tanm itibariyle
bunun anlam, bir ya da daha fazla kimsenin bir bakas
tarafndan, zellikle taammden (kasten) ldrlmesidir.
inde bulunduumuz youn silahlanma anda cinayet
ilemenin artk son derece basit olduu kolaylkla grlebilir.
nsan, can istediinde bakalarn ldrebilecek kiilerin
insafna brakld bir toplumda yaayamaz.
Cinayetin nlenmesi ve cezalandrlmas, hakl olarak en
st ncelie sahiptir.
Aklszlar, kt niyetliler ve deliler, kendi gerek veya hayali
sorunlarn cinayet yoluyla zmeye almaktadrlar. Aslnda
bunu da bir hi uruna yaptklar bilinir.
21. cinayet: yasal olmayan biimde insan ldrme; (bir veya daha fazla sayda) insann zellikle nceden
tasarlanarak ve kin duygusu ile bir bakas tarafndan ldrlmesi.
24
nsanln karsndaki bu tehdidi ortadan kaldracak,
etkinlii kantlanm her program destekleyin. Sizin kendi
hayatta kalmanz buna bal olabilir.
Mutluluk yolu, cinayet ilemeyi ya
da arkadalarnzn, ailenizin veya
kendinizin bir cinayete kurban
gitmesini kapsamaz.
25
9. YASAL OLMAYAN HBR
EY YAPMAYIN.
K
anunsuz eylemler, resmi makamlarn veya kanunlarn
yasaklad davranlardr. Bunlar yneticilerin, yasama
organlarnn ve yarglarn ortaya koyduklar kurallar olup;
ou kez yazl yasalarda yer alrlar. Dzenli toplumlarda
bunlar yaynlanarak halka aka bildirilirler. Belirsizliklerin
bulunduuve ou kez de sulularn youn olarak bulun-
duklartoplumlarda, ya bir avukata danlmal ya da zel
olarak bu konularda bilgi edinilmelidir; byle bir topluluk
size, kanunu bilmemenin, kanunu inemek iin mazeret
olmadn retecektir.
Ancak bir toplumda yaayan herkes, ister gen olsun, ister
yal, o toplumun kanunsuz hareket olarak deerlendirdii
hareketleri bilmek zorundadr. Bu bilgiler, o halkn ileri
gelenlerinden sorulabilecei gibi, ktphanelerde de bu konuda
bavurulacak kitaplar mevcuttur.
Bir kanunsuz davran, yataa yat gibi sradan bir
emre itaatsizlik trnden bir ey deildir. Kanunsuz davran,
mahkemeler ve devlet tarafndan cezalandrlabilecek,
ciddi sonular olan bir davrantr; sulu kii de devletin
propaganda
22
dzeninde topluma kar maskara edilebilir,
23
para cezasna arptrlabilir, hatta hapse atlabilir.
Kii, nemli ya da nemsiz, bir yasay ihlal ettiinde, devletin
saldrsna hedef olur. Kii, yasal olmayan bir i yapmsa,
yakalansa da yakalanmasa da savunmasn zayflatm olur.
Kiinin yapmay arzu ettii hemen her trl deerli i, yasal
yollardan da mkemmel bir ekilde yaplabilir.
22. propaganda: bir kiinin kendi amacna yarayacak veya bir bakasna zarar verecek ekilde, ou
kez geree uymayan fikirlerin, bilgilerin veya dedikodularn yaylmas; bu tr yalanlarn basn, radyo
veya televizyon yoluyla yaylarak muhatap kiinin yarglandnda sulu bulunabilecei yalan haberleri
yayma ii; bir kimsenin nne, artk kendisine sayg gsterilmeyecek biimde zarar verme ii.
23. maskara etmek: elaleme kar rezil etmek, alay konusu etmek, kk drmek ve aalamak
amacyla halkn nne kartmak.
26
Yasal olmayan kestirme yol, genellikle tehlikeli ve zaman
kaybettiricidir. Kanunsuz ilerdeki hayali faydalar, genellikle
bunlarn salayabilecei dnlen krlara dememektedir.
Devlet ve hkmetin ileme tarz, ou kez dnmeyen bir
makineye benzer. Bunlar yasalarla kurulmu olup, kurallarla
ilerler. Kanunsuz ilerin yollarn tkayacak ekilde alrlar.
Byle durumlarn amansz
24
dmandrlar; kanunsuz ilere
kar ok katdrlar.
25
Bir eyin hakl veya haksz olmasnn
kanunlar ve kanun kitaplar karsnda pek bir deeri yoktur.
Sadece yasalar gz nnde tutulur.
evrenizdekilerin kanunsuz iler yaptn fark ettiinizde,
onlar bundan vazgeirmek iin gerekli olan neyse yapmalsnz.
Zira siz bu ilerin iinde olmasanz dahi zarar grebilirsiniz.
altnz firmann muhasebecisi kaytlarnda sahtekrla
bavurabilir: durum ortaya knca firma iflas edebilir ve siz de
iinizi kaybedebilirsiniz. Byle durumlar kiinin kendi hayatta
kalmasn ciddi boyutlarda etkileyebilir.
Yasalara uyan bir grubun yesi olarak, yasa hkmlerinin
aka ilann destekleyin ki, onlar herkes bilsin. Bulunduunuz
grubu ilgilendiren yasa hkmlerini ortaya koyan, aklayan
ve maddeler halinde sunan btn yasal siyasi giriimleri
destekleyin. Yasa nnde herkesin eit olduu ilkesine
bal kaln; bu ilke bir zamanlararistokrasinin
26
zulm
27
gnlerindeinsanlk tarihinin en byk sosyal gelimelerinden
birini temsil etmi olup; bugn de bu husus gzden karl-
mamaldr.
ocuklarn ve yetikinlerin, neyin kanuni, neyin
kanunsuz olduunu renmelerini salayn. En azndan
24. amansz: sakinletirilemeyen, tatmin edilemeyen, yattrlamayan.
25. kat: sert; fikrinden caymaz; boyun emez; teslim olmaz; uyumsuz; srarl.
26. aristokrasi: soylular, ayrcalkllar snf; ok az kiiden oluan zel imtiyaz, rtbesi ve yaps olan
hkmet; halka uygulanan genel yasann zerinde yer alan kk sekin bir tabaka; bu kesim doum
yoluyla babadan oula geenlerden veya bulunduklar konum asndan stn olarak kabul edilen
insanlardan oluur ve bakalarnn uymas iin yasalar karp bunlar uygulatrlar fakat kendileri bu
yasalardan etkilenmezler.
27. zulm: gl bir kimsenin yasaya ve vicdana aykr olarak bakasna yapt kt, acmasz, ezici
davran, ikence.
27
bir ka atnz ile kanunsuz ileri onaylamadnz onlara
bildirin.
Kanunsuz ilerle uraanlar bu eylemleri cezasz kalsa
bile devletin kudreti karsnda giderek gszleirler.
Mutlulua giden yol yakalanma
korkusu iermez.
28
29
10. BTN BR TOPLUMA
HZMET N OLUTURULAN
VE BU YNDE ALIAN BR
HKMET DESTEKLEYN.
Vicdansz, ahlaksz ve kt niyetli insanlar ve gruplar,
devlet ynetimini ele geirerek, kendi karlar iin kullana-
bilirler.
Yalnzca kendi karlarn dnen bireylere ve gruplara
hizmet iin kurulmu ve bu ama iin alan bir hkmet,
toplumun mrn ksaltm olur. Byle bir durum o lkede
yaayan herkesin yaamn tehlikeye sokar; buna teebbs
edenlerin kendileri bile byk bir tehlikenin iindedirler. Tarih
bu ekilde yok olan hkmetlerin rnekleri ile doludur.
Bu tr hkmetlere direnmek genellikle daha da fazla
iddet getirir.
Fakat bu tr istismarlar yaygnlatnda, kii itidal iinde
sesini ykseltebilir. Kiinin byle bir hkmeti aktif olarak
desteklemesine gerek yoktur; yasa hkmlerini inemeksizin,
yalnzca desteini ekmek suretiyle, daha sonra karlabilecek
bir reforma n ayak olmak mmkndr. u anda bu satrlar
yazlmakta iken dahi, dnyann birok yerinde, desteklerini
ekmek suretiyle sessiz muhalefetlerini gsteren insanlar
yznden yklmakta olan birok hkmet mevcuttur. Bu
hkmetler tehlikededir: ne zaman gelecei bilinmeyen talihsiz
bir rzgr onlar silip sprr.
te yandan bir hkmetin zel bir kar grubuna veya akl
hastas bir diktatre hizmet etmeyip, sadece TM halk iin
youn bir ekilde alt durumlarda, kiinin bu hkmeti
sonuna kadar desteklemesi gerekir.
30
Hkmet ynetimi diye bir konu vardr. Okullarda ise,
ounlukla yurttalk bilgisi ad verilen ve sadece mevcut
ynetimin nasl olutuunu reten bir ders okutulmaktadr.
Oysa gerek hkmet ynetimi konusu; siyasi ekonomi,
siyasi felsefe, siyasi iktidar vb. gibi eitli balklar altnda
incelenir. Hkmet ynetimi konusu ve hkmetin nasl
iledii hususu ok ayrntl olup, teknik bir alandr. Eer
ileride sorun yaratmayacak daha iyi bir ynetim tarz
arzu ediliyorsa, hkmet ynetimi konusunun okullarda,
daha kk snflardan itibaren okutulmaya balanmas
nerilmelidir; bireyler de bu konulardaki bilgileri okuyabilirler,
karmak szcklere, szlkten baklrsa hi de zor konular
deildirler.
lkeleri iin terleyip, savaarak kan dkenler, o lkenin
insanlar ve kendi fikir adamlardrbir hkmet kan dkemez,
glmseyemez bile: hkmet insanlarn zihinlerindeki bir
fikirdir. Canl olan ise bireyin kendisidiro sizsiniz.
Mutluluk yolu zorba bir hkmetin basksyla
glgelendiinde, bu yolda ilerlemek zordur.
TM halk iin kurulmu ve hizmet
eden iyi huylu bir hkmet, ileri
dzeltmesi ile bilinir: byle olduunda
da desteklenmeyi hak eder.
31
11. Y NYETL
28
BR NSANA
28
ZARAR VERMEYN.
Aslnda kendileri kt olan insanlarn; btn insanlarn
kt olduu eklindeki srarl grlerine ramen, evremizde
birok iyi insan vardr. Bunlardan bazlarn tanma ansn
yakalam bile olabilirsiniz.
Esasen toplum, birok iyi insann, erkeklerin ve kadnlarn
abalar ile ayakta kalr. Devlet memurlar, fikir adamlar,
zel sektrde grev yapanlar ve byk bir ounluk iyi niyetli
kimselerdir. Eer yle olmasalard, bu kimselerin uzun zaman
nce grevlerinden ayrlm olmalar gerekirdi.
Bu gibi insanlara saldrmak kolaydr: drstlklerinden
dolay kendilerini korumak iin fazla tedbir almazlar. Ancak bir
toplumdaki bireylerin ounluunun yaamlarn srdrmeleri
bu iyi niyetli insanlara baldr.
Terrist, propagandac, sansasyon peindeki medya mensu-
bu, btn bu insanlar, kiinin dikkatini; eer iyi niyetli kimseler
var olmasayd, toplumda ilerin kesinlikle yrmeyecei
gereinden uzaklatrp, baka ynlere evirmek iin ellerinden
geleni yapmaya alrlar. Bu drst insanlar sokaklar
kollarken, ocuklara eitim verirken, yataklarnda hasta
yatanlarn atelerini kontrol ederken, yangnlar sndrrken
ve mantkl, sakinletirici bir tarzda konuurken, bu iyi niyetli
insanlarn, dnyamzn birok iini yaptklar ve yeryznde
yaayan insanlar canl tuttuklar gerei gz ard edilmektedir.
Btn bunlara ramen bu insanlara saldranlar kmaktadr
ve bu insanlarn korunmas iin ciddi tedbirlerin nerilmesi
ve bu tedbirlerin alnarak onlarn her trl tehlikeye kar
28. niyet: bakalarna kar olan tutum veya davran; miza. Geleneksel olarak iyi niyetli insanlar
sz hemcinslerine kar hibir kt dnce beslemeyen ve onlara yardm etmek isteyen kimseler iin
kullanlr.
32
korunmalar gerekmektedir. nk hem sizin, hem ailenizin,
hem de dostlarnzn gven iinde yaayabilmeniz bu insanlara
baldr.
Mutluluk yolu, insan
iyi niyetli kiileri desteklediinde
ok daha kolaylkla
yrnecek bir yoldur.
33
12. EVRENZ KORUYUN
29

VE GELTRN.29
121. D grnnze zen gsterin.
Bireyler ou kezbtn gnlerini kendilerini seyrederek
geirmediklerindenbakalarnn seyrettikleri grntnn
bir paras olduklarn dnmezler. ou kimse de bakalar
tarafndan d grnlerine gre yarglandklarnn farknda
deildirler.
Giysiler pahal olabilir; ancak sabun ve teki bakm
malzemelerinin temini o kadar g deildir. Kendine bakmann
inceliklerini bilmek her zaman mmkn olmayabilir; ama bu
beceri de gelitirilebilir.
Baz toplumlarda insanlar, barbarla zendiklerinde veya
seviyesizletiklerinde, gze ho gelmeyen grnmler iinde
gezinmek toplumda moda haline bile gelebilir. Esasen bu, bir
kiinin kendisine duyduu sayg eksikliinin belirtisidir.
Spor yaparken veya alrken insann st ba ok
kirlenebilir. Fakat byle olmas, temizlenme gereini ortadan
kaldrmaz. rnek olarak, baz Avrupal ve ngiliz iilerin
alrken bile dzgn giyinenleri vardr. Baz zirvedeki atletlere
baktnzda, stleri balar kan ter iinde bile olsalar, yine
de ok gzel bir grn sunarlar.
st ba darmadan insanlarn grntsn bozduu
bir evre, kiinin morali
30
zerinde i karartc bir etki yaratabilir.
evrenizdeki kiileri, grnlerinin iyi olmas iin tevik
edin; byle yapmadklar zaman kendilerini yumuak bir
ekilde uyarn. yi giyinmeleri, onlarn kendileri hakkndaki
dncelerini, ayn zamanda morallerini de dzeltecektir.
29. korumak: zarar grmesini nlemek; muhafaza etmek.
30. moral: bir bireye veya gruba ait zihinsel ve ruhsal tutum; iyi olma duygusu; bir eyi srdrebilme
isteklilii; ortak ama duygusu; ortak bir amac paylama hissi.
34
122. Kendinize ait alanlarnza zen gsterin.
Baz insanlar kendilerine ait eyalarn ve yaadklar blgeyi
karmakark bir duruma getirirlerse, bu karklk sizin
alannza da taabilir.
Eer insanlar, kendi eyalarn ve bulunduklar evrelerini
dzenli tutma yetisine sahip deilseler, bu onlarn kendilerini,
orada evde hissetmediklerinden ve eyalarn da gerekten
kendi eyalar olarak grmediklerindendir. ocukken bu
eyalar kendilerine ok fazla tembih ve art koularak verilmi
veya bunlar ailesi ve kardeleri tarafndan tekrar ellerinden
geri alnmtr. Ve muhtemelen, bu kiilerde istenmedikleri
hissi olumutur.
Bu insanlara ait olan eyalarn, odalarn, alma alanlarnn
ve kullandklar vastalarn durumu, bunlar sanki hi kimseye
ait deillermi gibidir. Daha da kts, bazen bu nesnelere
kar bir fke duyulduu grlmtr. Vandalizm
31
bunun
ak bir gstergesidir: kimseye ait olmayan ev veya araba
ksa zamanda tahrip olacaktr.
Dar gelirliler iin sosyal evler yapan ve bunlar korumaya
alanlar (devlet), bu binalarn ne kadar hzl bir ekilde
yprandklarn grdnde dehete der. Fakirlerin,
kelimenin tam anlamyla ya hibir eyleri yoktur ya da pek az
eyleri vardr. eitli ekilde itilip kaklan bu insanlar, sonunda
hi bir yere ait olmadklar hissine kaplrlar.
te yandan, zengin ya da fakir, her ne sebeple olursa olsun,
mallarna ve bulunduklar yerlere zen gstermeyen insanlar,
kendi evrelerine de kargaa yayarlar. Eminim ki sizin de
tandnz byle kimseler vardr.
Bu insanlara hayatta gerekten neye sahip olduklarn ve
bulunduklar yere gerekten ait olup olmadklarn sorun;
31. vandalizm: tahripkarlk; eski kltr ve sanat antlarn yakp ykma anlay, tutum ve davran;
halka veya zel mlke ynelik kasti ve haince tahribat; zellikle sanat eserlerine ynelik saldrlar.
35
baz artc yantlar alacaksnz. Ve ayn zamanda onlara
byk oranda yardm edeceksiniz.
Mlk ve evreyi dzenli tutma yetisi renilebilir. Bazlarna
bir eyann alnp kullanld zaman tekrar yerine konulmas
ve bylece arandnda tekrar bulunabilmesi fikri ok yeni
gelebilir; baz kimseler zamanlarnn yarsn eyalarn aramakla
geirirler. Derli toplu olmak iin harcanacak biraz zaman,
yaplacak iin abuklamasyla tekrar kazanlr: bazlarnn
sand gibi bu bir zaman kayb deildir.
Kendi eyalarnz ve bulunduunuz yeri korumak iin
bakalarnn da kendi alanlarna zen gstermelerini salayn.
123.
G
ezegenimizin korunmasna
yardm edin.
Bireyin zerinde yaadmz gezegende bir pay olduu
ve bu gezegenin korunmasna yardmc olmas gerektii fikri
bazlarna ok iddial ve belki de gereklerden uzak gelebilir.
Ama bugn gryoruz ki; ne kadar uzakta olursa olsun,
dnyann baka bir yerindeki herhangi bir olay, kendi evimizin
iinde olanlar da etkileyebilmektedir.
nsansz uzay aralaryla Vense yaplan geziler sonucu
salanan keifler gstermektedir ki; zerinde yaadmz
dnya, yaam kaldramayacak bir dereceye kadar ktleebilir.
Bunu kendi yaam sremiz iinde bile grmemiz mmkn
olabilir.
Haddinden fazla aa keser, nehirleri ve denizleri kirletir,
atmosferi tahrip edersek, bu gezegende artk yapacak
iimiz kalmayacaktr. Yeryznn ss kavurucu boyutlara
ulaabilir, yamur slfrik aside dnebilir. Btn canllar
lebilir.
nsan bu durumda yle sorabilir: Peki bunlarn hepsi
doru olsa bile, ben bu konuda ne yapabilirim? Eer kii,
36
insanlarn gezegene zarar veren davranlarna kar kalarn
bile atsa, bu konuda bir ey yapm olacaktr. Kii sadece,
gezegeni tahrip etmenin iyi bir ey olmadn sylese, bu bile
bir katkdr.
Gezegenimizi korumak, nce evimizin nndeki baheyi
korumakla balar. Sonra okulumuza veya iimize gittiimiz
yolu, piknik yaptmz alanlar ve tatil yaptmz yerleri
korumakla srdrlr. Topra ve su kaynaklarn kirleten
pler, yangna sebep olan al rplar; insanlarn bunlara
katkda bulunmas gerekmez ve insan bo vakitlerinde bu
konuda bir eyler yapabilir. Bir aa dikmek belki ufak bir
ey gibi grnebilir, ancak yine de bir katkdr.
Baz lkelerde yallar ve isizler sadece, ellerini kollarn
balayp lm beklemezler: aksine, bahelerde, parklarda
ve ormanlarda alrlar, buralardaki pleri toplayarak
dnyamzn gzelliine katkda bulunurlar. Gezegenimizin
korunmasna yardmc olmak iin her trl imkna sahibiz. Bu
imknlar ne yazk ki ounlukla gz ard edilmektedir. ABDde
1930larda faal olan evre Koruma Halk rgtleri, isiz
subaylarn ve genlerin enerjilerinden yararlanarak, ekonomik
skntnn hkim olduu o dnemde, devlete, harcadndan
ok daha fazla servet salamt. Geni blgeler aalandrlm,
gezegenimizin ABDnin bulunduu kesimi korunarak buralara
baka deerli hizmetlerde bulunulmutur. Yine hatrlanacaktr
ki; artk evre Koruma Halk rgtleri mevcut deildir. En
azndan byle projelerin yararl olabilecei eklinde fikirler
ne srerek evre almalarna nayak olan fikir adamlarn
ve bu alanda alan rgtleri destekleyebiliriz.
Teknolojimiz yetersiz deil. Ama teknoloji ve uygulanmas
belli bir maliyeti gerektirir. Makul ve kimseyi madur etmeyen
ekonomik tedbirler uygulandnda para bulunabilir. Bu tr
tedbirler vardr.
37
nsann gezegenimizin korunmasna yardm etmek iin
yapabilecei pek ok ey vardr. nce bu konuda bir ey
yaplmas gerektii fikri ile ie balanr. Sonra bu konudaki
fikirler bakalarna da nerilerek ie devam edilir.
nsan gezegenini tahrip edecek gce ulamtr. Bu gc
gezegeni kurtarmak iin kullanmaya ynlendirmelidir.
Her eye ramen buras zerinde yaadmz yerdir.
Dier insanlar evrenin korunmasna
ve gelitirilmesine yardm etmezse, mutluluk yolunu
ina etmek iin zerinde yryebileceimiz
bir alt yap bile olmayacaktr.
38
39
13. ALMAYIN.
Mlkiyet hakkna sayg duymayann kendi mallar ve
eyalar da tehlike altndadr.
Herhangi bir nedenle drste mal edinememi bir kii,
hi kimsenin hi bir eye sahip olamayacan iddia edebilir.
Ama sakn onun ayakkablarn almaya kalkmayn!
Hrsz evresinde bir esrar perdesi yaratr. nsanlar; ne
oluyor ne bitiyor diye aknla derler. Hrszn at zarar,
aldklar eyalarn deerlerinden ok daha fazladr.
stek uyandran cazip mallarn reklmlar ile kuatlm,
alma yetisinden yoksun, aclar iinde kvrananlar ki insanlar
deerli bir i yaparak bu mallara sahip olabilirlersadece
ilerinden gelen bir drtnn etkisiyle hrszlk yaparak,
kymetli bir mal ok ufak bir maliyetle elde ettiklerini sanrlar.
te sorunda burada yatyor: maliyet. Hrszn dedii gerek
bedel, zannettiinden ok daha byktr. Tarihin en byk
hrszlar, aldklarnn karl olarak, hayatlarnn en gzel
yllarn berbat gizli kelerde saklanarak ya da hapishanelerde
geirmilerdir ve iyi yaam srdkleri gnleri yok denecek
kadar azdr. aldklar deerli mallarn, ne kadar deerli olursa
olsunlar hibiri byle bir kaderi yaamalarna demezdi.
alnan eyalarn deeri byk lde der: bunlarn
bir yerde saklanmalar gerekir: bunlar bunlar saklayanlarn
zgrlkleri asndan daimi bir tehdit olarak kalr.
Komnist lkelerde bile hrszlar hapse atlrlar.
almak, esasen kiinin drst yollardan para kazanama-
dnn bir kabul ya da karakterinde bir delilik tarafnn
olduunun gstergesidir. Hrsza bunlardan hangisinin doru
olduunu sorun, size ya biri ya da teki diyecektir.
Mutluluk yolunda alnt
mallarla yrnlemez.
40
41
14. GVENLR OLUN.
Kii evresindekilerin drstlne gvenemedike,
kendisi de tehlike altndadr. Eer gvendii kimseler onu yz
st brakrlarsa, hayatnn dzeni bozulabilir, hatta hayatta
kalmas tehlikeye girebilir.
Karlkl gven, insan ilikilerindeki en salam yap tadr.
Bu olmazsa btn yap ker.
Gvenilirlik, toplumda ok deer verilen bir zelliktir. Kii
buna sahip olunca deerli olarak grlr. Bunu kaybettii
zaman ise, deersiz olarak kabul edilir.
Kii evresindekilerin bu nitelikleri gstermelerine ve
kazanmalarna neden olmaldr. Onlar bu suretle hem kendi
deerlerini, hem de dierlerinin deerlerini arttracaklardr.
141. Verdiiniz sz tutun.
Kii bir taahhtte bulunduunda, sz verdiinde veya yemin
ederek bir eyi vaat ettiinde, onu mutlaka gerekletirmelidir.
Eer kii, herhangi bir eyi yapacam diyorsa, onu yapmaldr.
Yapmayacam dedii eyi de yapmamaldr.
nsann saygnl bakalarna verdii sz tutup tutma-
masyla llr. rnein szlerini tutmayan ana babalar bile,
ocuklarnn gznde deerlerinin nasl dtn hayretle
grrler.
Szlerini tutan insanlara gven ve hayranlk duyulur.
Szlerini tutmayan insanlarn deeri pten farkszdr.
Verdikleri sz tutmayanlara ou kez baka bir frsat
verilmez.
Verdii sz tutmayan kimse, ksa zamanda kendisini kapana
kstrlm hisseder, teminatlar ve gvenceler gibi trl
yaptrmlara maruz kalr ve bakalar ile olan normal ilikileri
42
tkanr. Kiiyi verdii sz tutmamas kadar hemcinslerinden
uzaklatran bir ey yoktur.
Bir kii, bakasnn kendisine verdii sz hafife almasna
asla msaade etmemelidir. Sz verildii zaman onun tutulmas
gerektiinde srar etmelidir. Verdii sz tutmayan insanlarla
ibirlii yapmak kiinin hayatn karmakark bir hale getirir.
Bu sradan geliigzel bir mesele deildir.
Mutluluk yolunda insan
gvenebilecei kiilerle
ok ok daha kolay yrr.
43
15. YKMLLKLERNZ
32

32
YERNE GETRN.
nsan, hayatta yoluna devam ederken ister istemez baz
ykmllkler altna girer. Gerekten kii doutan baz
grevlerle dnyaya gelir ve daha sonralar bunlara yenileri
eklenir. Kiinin, ana babasna kendisini dnyaya getirmekten
ve yetitirmekten dolay borlu oluu yeni veya allmn
dnda bir fikir deildir. Fakat ana babalarn ocuklarndan bu
alacaklarn fazla srarla talep etmemeleri de kendi lehlerine
deerlendirilir. Ama yine de bu bir bortur: ocuk bile bunu
hisseder. Ve hayat srdke, kiinin, baka kimselere, dostlarna,
topluma ve hatta dnyaya kar srekli olarak ykmllkleri
birikir.
Birinin grevlerini yerine getirmesine ve borlarn
demesine msaade etmemek ona kar yaplabilecek byk
bir hakszlktr. Bir bebek, ocuk ya da gen, zerindeki
bor ykn hafifletmek ister. Evlatlarn bu amala kendi
imknlar dhilinde karlk sunma abalar reddedilirse,
evlatlar byk oranda isyana tevik edilmi olur. rnein
bebein glmsemeleri, ocuun beceriksizce byne yardm
etme abalar, gencin byklerine akl vermeye almas
veya iyi bir oul ya da kz olmak iin yapt abalar fark
edilmeden, takdir edilmeden kalabilir; hatta bu abalar yanl
ynlendirilmi, ou kez yanl planlanm olabilir, bunlar
gelip geicidirler. Bu tr abalarn azl ile da kadar borcun
denemeyecei dnldnde, bu kez baz hakl karma
mekanizmalar devreye girebilir: Benim kimseye borcum
yok, Aslnda, onlar bana borlu, Dnyaya gelmeyi isteyen
ben deildim, Annem babam ya da bana bakanlar hi de iyi
32. ykmllk: yararlanlan bir hizmet veya grlm bir iyilik karlnda hissedilen sorumluluk
veya borlu olma durumu; birisinin izlemesi veya kanmas gereken belirli bir eylem iin bir grev,
szleme, sz veya baka bir sosyal, ahlaki, ya da yasal gereklilik; bakasna borlu olma duygusu.
44
insanlar deiller, hayat, yaanmaya demez, kiinin kendine
verdii yantlardan sadece birkadr. Bu arada ykmllkler
srekli birikip byr.
Bor yk, eer iinden klacak bir yol bulunamazsa,
insann srtnda ezici bir yk olarak kalr. Her trden bireysel
veya toplumsal dengesizliklere neden olur. Bor denmedike,
alacakllar, ounlukla farknda olmadan kendilerini en
istenmedik tepkilerin karsnda bulurlar.
Bor yk altnda ezilmekte olan birine yardm etmek
mmkndr. Kiinin; ahlaki, sosyal, mali ynden borlu
olduunu ve henz demediini dnd tm borlar
sralanr ve tamamnn denecei makul bir plan yaplr.
Kii, bir ocuun veya yetikinin, borlu olduunu dn-
d mali olmayan borlarn demek iin gsterdii abalar
takdirle karlamaldr: mali ierikli borlar da zerinde
karlkl olarak mutabk kalnacak bir anlama dorultusunda
denmelidir.
evrenizdekileri, demeyecekleri kadar bor yk altna
girmemeleri konusunda uyarn.
Kii bakalarnn ona kar olan ykmllklerini
ya da kendi denmemi ykmllklerini
tad ve demedii srece mutluluk
yolunda ilerlemesi ok zordur.
45
16. ALIKAN
33
33
OLUN.
almak her zaman keyifli deildir.
Fakat pek az kii amasz, avare ve monoton bir yaantdan
mutlu olur: yapacak ileri olmayan ocuklar huysuzluklar ile
annelerini zerler; isizlik yardm
34
veya isizlik paras
35
alan isiz insanlarn amasz konumalar ve davranlar
herkese bilinir; artk hayatta yapacak ileri kalmam
olan emeklilerin, hareketsizliklerinden dolay mrlerini
ksalttklarn istatistikler gstermitir.
Seyahat acentelerinin, bo vakitlerini geirmek iin cezp
ettii turistler bile, eer kendilerine yapacak bir ey verilmezse
tur operatrne zor anlar yaatabilirler.
znt, bizzat bir eyle megul olmak suretiyle giderilebilir.
Bir eyi baar ile sonulandrmak morali ykseltir.
Aslnda retimin,
36
moralin temel kayna olduu rneklerle
kantlanabilir.
alkan olmayan kimseler i yklerini evresindekilerin
zerlerine atarlar. Onlar bakalarna yk olma eilimindedirler.
Tembel insanlarla geinmek zordur. nsann cann skmalar
yannda tehlikeli de olabilirler.
Byle durumlar zmeye alanlara neri, bu gibi insanlara
alacaklar bir meguliyet bulmak ve onlar alr hale
33. alkan: kendini almaya ve incelemeye veren; aktif biimde ve bir amac ynelik olarak bir eyler
yapan; gayretli; tembel olma ve hi bir eyi baaryla sonulandramamann kart.
34. isizlik yardm: bir hkmet dairesi tarafndan ihtiya iinde olanlara veya yoksullara verilen
mal veya para.
35. isizlik paras: bir ngiliz terimi, hkmetin salad isizlik yardmn ifade etmek iin kullanlr.
36. retim: yararl ve deerli bir eyi retme, bitirip ortaya koyma; veya sadece yaplmas veya sahip
olmas deerli olan bir eyi bitirme.
46
getirmektir. Yaplacak en yararl ey, onlar hakiki bir eyler
retebilecekleri bir ie ynlendirmektir.
Mutlulua giden yol, gerek
retime gtren alkanl
ierdiinde bir ekspres yol gibidir.
47
17. BECER
37
SAHB OLUN.
37
K
armak donanm ve yksek hzla alan makinelerin ve
aralarn bulunduu bir ada kiinin kendisinin, arkadalarnn
ve ailesinin yaamlarn srdrmeleri byk lde bakalarnn
genel becerileri zerine kuruludur.
Piyasada, doal ve insani bilimlerde ve ynetimde, ehliyet-
sizlik
38
az ya da ok kiinin hayatn ve geleceini tehdit edebilir.
Eminim bunun birok rneklerine tank olmusunuzdur.
nsanolu hep kendi kaderini kontrol etme drtsne
sahip olagelmitir. Batl inanlar, ilgili tanrlarn gnllerinin
alnmas, avdan nceki dans ayinleri, bunlarn hepsi, her ne
kadar zayf veya bo da olsa insann kendi kaderini kontrol
etmesine ynelik abalar olarak grlebilir.
nsan ancak dnmesini rendikten, bilgiye deer
verdikten ve bu bilgiyi maharetle uygulamaya koyduktan
sonra evresine hkmetmeye balayabilmitir. nsann en
deerli tanr vergisi nimeti, herhalde becerikli olabilme
potansiyelidir.
nsanolu, sradan uralarda ve etkinliklerde bile beceriye
ve yetenee byk sayg duyar. Bir kahramandaki ve atletteki
(sporcudaki) bu becerilere neredeyse tapmaktadr insanolu.
Gerek becerinin testi ise neticededir.
Kii sahip olduu beceriler orannda iyi ekilde hayatta
kalr. Beceriksiz olduu oranda da yok olur.
Her deerli ura alannda beceri sahibi olunmasn tevik
edin. Ne zaman byle bir beceri ile karlarsanz onu vn
ve dllendirin.
Yksek bir kalite seviyesi talep edin. Bir toplum, ancak sizin,
ailenizin ve arkadalarnzn gven iinde yasayabildiiniz
derecede iyidir.
37. beceri: yapt ii iyi yapabilme, hner, ustalk, maharet; kiinin yatknlk ve renime bal olarak,
bir ii baarma, bir ilemi amacna uygun olarak gerektii gibi sonulandrma yetenei.
38. ehliyetsizlik: yetersizlik, yeterli bilgisi, hneri veya yetenei olmama durumu; beceriksizlik; byk
hatalar veya yanllar yapma.
48
Bir ite beceri sahibi olmann koullar arasnda; gzlem,
inceleme ve uygulama byk nem tar.
171. Bakn.
Bakasnn size anlattn deil, kendi grdnz eyi
grn.
Grdnz ey, sizin grdnz eydir. Her eye, hayata
ve bakalarna etki altnda kalmadan bakn; herhangi bir
nyargyla, korku perdesiyle veya bir bakasnn yorumuna
gre bakmayn.
Bakalar ile tartmak yerine, onlarn bakmalarn sa-
layn. Ufak bir gayretle, insanlarn gerekten bakmalarn
salayabilirseniz; en aikr yalanlar, en byk riyakrlklar
ortaya kabilir, en aprak bilmeceler zlebilir ve en artc
itiraflar karnza gelebilir.
Eer bir kimse, herhangi bir meseleyi ok kark ve
tahamml edilemez gryorsa ya da bir ksr dng iine
girmise, bu kiinin, sadece biraz geriye ekilerek konuya
bakmasn salayn.
Baktklarnda genellikle ok net bir ey bulacaklardr.
Bylece gidip bir eyler yapabileceklerdir. Fakat o eyi kendileri
grp, kendileri gzlemlememiseler, onlar iin ok az bir
gereklik ifade ederler ve bu durumda dnyadaki tm emirler
ve cezalar iine dtkleri karklktan onlar karamayacaktr.
Biri, kiiye hangi yne bakmas gerektiini syleyebilir ve
ona gerekten bakmasn tavsiye edebilir; fakat vargya kiinin
kendisinin varmas gereklidir.
ocuk ya da yetikin olsun, kii iin esas gerek, kendisinin
grddr.
Gerek beceri kiinin kendi gzlem yeteneine dayaldr.
Ancak bu salandnda kii kendinden emin ve becerikli
olabilir.
49
172. renin.
Acaba sizin hakknzda hi yanl bilgiye sahip olan baka
biri oldu mu? Hi byle bir durum size sorun yaratt m?
Bu size, yanl bilgilerin ortaya karabilecei byk hasarlar
hakknda bir fikir verebilir.
Siz de bir bakas hakknda byle bir yanl bilgiye sahip
olmu olabilirsiniz.
Yanl dorudan ayrma, gerei anlamay salar.
Etrafta birok yanl bilgi mevcuttur. Kt niyetli kiiler,
kendi amalarna hizmet amacyla yanl bilgiler yayarlar.
Bazen bu, sadece gerei bilmemekten ileri gelebilir. Bu durum
gerek bilginin renilmesini engeller.
renmenin esas ilevi; mevcut bilgiyi kontrol etmekten,
doruyu yanltan, nemliyi nemsizden ayrarak, kiinin
ulaabilecei ve uygulayabilecei sonulara ulamasndan
ibarettir. Eer kii bunu yaparsa, beceri kazanma yolunda
ilerliyor demektir.
Herhangi bir gerein testi, onun sizin iin doru olup
olmamasdr. Eer bilginin btnn ele almsanz, anlamn
tam olarak anlamadnz btn kelimeleri netletirmiseniz ve
ifade edilen kavramn btnn gznzn nne sermiseniz;
ancak yine de konu sizin gznze doru grnmyorsa,
o zaman bu size gre doru deildir. Onu kabul etmeyin.
Eer isterseniz, daha da ileri giderek kendinize gre doru
olan bulun. nk sonunda bu bilgiyi kullanacak ya da
kullanmayacak olan sizsiniz. Eer kii kr bir ekilde bilgileri
veya gerekleri, ona gre bilgi veya gerek gibi grn-
medikleri halde, sadece kendisine kabul etmesi gerektii
sylendii iin kabul ederse, sonu da mutsuz bir birey olacaktr.
Bu, bizi beceriksizliin kr kuyularna gtrr.
renmenin bir baka tr ise, bilgileri sadece hafzaya
kaydetmektirbu bilgiler, kelimeler nasl hecelenir, mate-
matiksel formller ve tablolar nedir, hangi sra ile hangi
50
dmelere baslr ve bu trden bilgilerdir. Ama en basit bir
ezberleme eyleminde bile kiinin bu malzemenin amacn,
nasl ve ne zaman kullanacan bilmesi gerekir.
renme ilevi sadece bir bilginin stne baka bilgilerin
eklenmesi deildir. renme yeni bir anlay ve ileri yapmak
iin daha iyi yollar edinilmesidir.
Hayatta baarl olan insanlar renmekten hi vazge-
mezler. Yetenekli bir mhendis yeni yntemlere ayak uydurur,
iyi bir atlet srekli olarak kendi spor dalndaki gelimeleri
izler, herhangi bir konudaki uzman kii, konusundaki yeni
kitaplar izler ve srekli olarak onlara bavurur.
Son model bir yumurta rpcsnn, amar makinesinin
veya son model bir arabann yetkin bir ekilde kullanlabilmesi
iin, o konudaki bilgilerin renilmesi gerekir. nsanlar bunu
ihmal ederlerse, o zaman mutfakta kazalar ve ana yollarda
kanlar iinde yerlerde yatan kazazedeler eksik olmaz.
Hayatta artk renecei yeni hibir ey kalmadn dnen,
kibirli bir kiidir. Kendi nyarglarndan ve rendii yanl
bilgilerden kurtulamayan ve onlar, kendine ve bakalarna
yardm edebilecek gerekler ve bilgilerle kartran kii, tehlikeli
bir krdr.
Kiinin gerekten renecei ve rendiini uygulayabilecei
yollar vardr. Ksacas renme, konusunu iyi bilen bir
retmenden ve/veya ieriklerinin kolay anlald kitaplardan;
kitaplarda kolay anlalmayan kelimeleri tek tek arayp
bulmaktan; o konudaki baka kaynak kitaplara da danmaktan;
edinmi olduu yanl bilgi ve imdi artk kendisi iin doru
olduunu rendii bilgi zerinde yanl dorudan ayrmaktan
oluur. Edinilen sonu, kesinlik ve olas bir beceri olacaktr.
Bu gerekten parlak ve dllendirici bir deneyim olabilir.
Bu, tehlikeli bir daa trmanrken her trl dikenli brtlen
allar arasndan mcadele ederek geip, en nihai zirveye
erierek btn dnyaya yeni bir bak acs kazanmaktr.
51
Bir uygarln yaayabilmesi iin okullarnda, renme
alkanlklarnn ve becerilerinin korunmas arttr. Bir
okul, ocuklar gn boyunca ana babalarnn ayaklarnn
altndan uzak tutmak iin konulduklar bir yer deildir. Sadece
byle bir ama iin fazla pahal bir zm olurdu. Okul,
ocuklarn dncesizce bakalarnn szlerini taklit etmeyi
rendii bir yerde deildir. Gerekleri uygun bir ekilde ele
almay renmeliler ki bugnk yetikinlerimiz orta yan
zerine ktnda veya yalandklarnda, onlara kalan dnyay
devralmaya hazr olsunlar.
Kaarlanm sulu hibir zaman renmeyi reneme-
mitir. Mahkemenin, ayn suu ilerse yeniden hapse gireceini
srarla belirtmesine ramen ou sulular ayn sutan tekrar
hapse atlrlar. Esasen sulular giderek daha fazla yasa
kmasna neden olurlar ve bu yasalara uyanlar hep sradan
drst vatandalardr; sulular ise, ismi zerinde, bunlara
uymayarak srekli su ilerler ve bir trl renemezler. Btn
talimatlar ve emirler, cezalar ve uygulanan sert tedbirler nasl
renileceini bilemeyen ve de renemeyen insanlar bir
trl slah edemez.
Yozlam bir hkmetin zelliitarihte zaman zaman
bunun rneklerini grrzliderlerinin hi renememe-
leridir: btn kaytlar ve saduyu onlara zulmn ardndan
felaket geleceini syleyebilir; ancak bu tr liderlerle ba
edebilmek iin hep sert devrimler gerekmitir. Szgelimi,
Hitler gibi bir diktatrden kurtulmak iin bir kinci Dnya
Savana gerek duyulmutur. Tabii ki bunlar insanlk iin ok
talihsiz olaylard. Bu kimseler asla renememilerdir. Onlar
yanl bilgiler iinde zevk ve sefa lemlerinde yzmler, btn
kantlar ve gerein kendisini reddetmilerdir. Bu yzden
onlarn zorla sprlp atlmas gerekmitir.
Ruh hastalar renemezler. Gizledikleri kt amalarla
ynlendirilirler veya mantkl dnemeyecek haldedirler;
52
gerek bilgiler ve gerein kendisi bu insanlarn alglama
kapasitelerinin ok zerindedir. Bunlar yanl bilgileri
kiiletirmilerdir. Bunlar gerekten kavrama ve renme
yeteneklerini kaybetmilerdir.
Kiisel ve sosyal sorunlarn byk bir ounluu renememe
veya renmeyi reddetmeden kaynaklanmaktadr.
evrenizdeki baz kiilerin hayatlar, renim yntemlerini
bilemediklerinden dolay kontrolden kmtr, nk bu
kimseler renemezler. Siz de muhtemelen bu gibi rneklere
tank olmusunuzdur.
Eer kii evresindekilerin almasn ve renmelerini
salayamazsa, kendi almalar ok daha gleir, hatta kendi
omuzlar zerine ar bir yk biner, dolaysyla kendisinin
hayatta kalma olasl da byk oranda azalr.
Kii, bir bakasnn kendisi iin gerekli olan bilgilere
ulamasn salayarak almasn ve renmesine yardm
edebilir. Kii sadece onlarn rendiklerini teyit etmek suretiyle
yardmc olabilir. Beceri kazanmada edinilen gelimeleri takdir
etmek suretiyle kiilere yardm etmek mmkndr. Eer
istenirse daha da fazlas yaplabilir. Bakalar da kendisine
yardm edebilir. Hi tartma olmakszn; sadece, kelimelerin
anlamlarn renip renmedii aratrlmak suretiyle yanl
bilgiler ortaya karabilirler.
nceleyerek, renememe nedenlerini bulup, kiinin kendisi
aratrmaya sevk edilmek suretiyle buna ulalabilir. Hayat
byk oranda bir deneme ve yanlma ve deneyimlerden
renme alan olduu iin hata yapan insann zerine gitmek
yerine, bu hatann nasl yaplm olduunu aratrarak onlarn
bundan bir ey renmelerinin mmkn olup olmadn
aratrabilirsiniz.
Arada srada, bir insann inceleyip renmesini salayarak,
onun hayatta birok kargaay zdne tanklk edip
53
arabilirsiniz. Eminim ki bu konuyla ilgili birok yollar
dnp bulabilirsiniz. nanyorum ki, yumuak yollarn daha
etkili olduunu fark edeceksiniz. Dnya, renemeyen insanlar
iin zaten yeteri kadar zor bir yerdir.
173. Uygulama yapn.
39
39
renilenler uygulandnda meyvesini verir. Akl yolu,
tabii ki, sadece mantkl olan bulmak iin izlenebilir: hatta
bunda bir tr gzellik de vardr. Fakat ounlukla sylendii
gibi, kii rendiklerinin sonularn grmeden bilge olup
olmadn bilemez.
Herhangi bir faaliyet, beceri veya mesleki aratrma alan;
hendek kazma, hukuk, mhendislik, yemek piirme ya da ne
olursa olsun, herhangi bir ey, ne kadar zerinde allm
olursa olsun, sonunda bir lt ile geerli olduunu kantlamak
durumunda kalacaktr. Acaba kii bunu gerekten YAPABLR
mi? Bu da uygulama gerektirir.
Film dublrleri, nceden altrma yapmazlarsa yaralanrlar.
Ev hanmlarnn durumu da ayndr.
Gvenlik gerekten de pek sevimli bir konu deildir. nk
genellikle dikkat et ve yava git gibi uyarlar getirir ve
birok kii bu tr kstlamalardan rahatsz olur. Ama baka bir
yaklam tarz daha vardr: eer kii bol uygulama ile yeteneini
ve becerisini gelitirmise o takdirde ar dikkat gstermesine
ve yava hareket etmesine gerek yoktur. Yksek hzda ama
gvenlik iinde almak ancak altrma ile mmkn olur.
Kiinin becerisi ve uzmanl, alt yan hzna uyacak
hale getirilmelidir. Bu da ancak uygulama ile yaplr.
Vcudumuzu, gzlerimizi, ellerimizi ve ayaklarmz eiterek
altrma yoluyla onlar eitli ileri kendileri yapar hale
39. uygulama: bir yetenei elde etmek veya gelitirmek iin devaml olarak tekrarlamak veya altrma
yapmak.
54
getirebiliriz. Artk bir sobann nasl yaklacan veya arabamz
nasl park edeceimizi dnmemize gerek kalmaz: kii
sadece YAPAR. Herhangi bir etkinlikte kabiliyet denen ey
ou kez sadece yeteri kadar uygulama yapmaktr.
Herhangi bir hareketi bolca uygulamadan da insan bir
eyler ortaya koyabilir. Ama kiinin bunu dnmeden, sratli
ve doru yapabilmek iin ok miktarda uygulama yapmas
gerekir; yoksa kazalara zemin hazrlanm olur.
statistikler, yeterli uygulama yapmamann pek ok kazann
balca nedeni olduunu gstermitir.
Ayn prensip zihin yoluyla edinilen beceriler ve meslekler
iin de geerlidir. Mahkeme salonlarna gire ka tecrbe
kazanmam ve prosedrleri bilmeyen avukatlar, durumada
davann seyrinde ortaya kacak deiikliklere uygun zihinsel
manevralar abucak yapabilmeyi renememi olabilirler ve
davay kaybederler. Hisse senetleri konusunda deneyimsiz bir
borsac birka dakikada btn servetini kaybedebilir. Sat
tecrbesi olmayan, prova yapmam acemi bir satc alktan
lecek hale gelebilir. Btn bunlarn tek zm srekli
uygulama yapmak, durmadan uygulamak ve vazgemeden
uygulamay srdrmektir.
Bazen kii rendiini uygulayamadn grr. Durum
byleyse, buradaki sorun, renme sistemindeki hatada,
retmende veya yazl metinde olabilir. Talimatlar okumak
baka, bu talimatlar uygulamaya koymak ise, tamamen
bambaka bir eydir.
Zaman zaman, insan uygulama ile sonuca ulaamaynca,
zerinde alt kitab bir kenara atp her eye tekrar
en bandan balamak zorunda kalabilir. Filmlerdeki ses
kaytlarnn yapld teknik de bu ekilde olumutur: eer
kaytlarn nasl yaplacana dair talimatlar olduu gibi izlenirse,
bir ku sesi, sis kornasndan ayrt edilemez, bundan dolay
aktrlerin baz filmlerde ne dediklerini anlamak mmkn
55
deildir. yi bir ses kaytsnn, kendi bana uzun sre alarak
en iyisini yapabilecei yntemi bulmas gerekir. Ancak film
sanayinde ise bunun tam aksini gryoruz: sahne aydnlatmas
konusunda ok iyi kitaplar bulunduundan, bu kitaplardaki
talimatlar iyi izlenirlerse, insan gayet gzel bir sahne elde
edebilir.
Ne yazk ki, zellikle yksek hzda teknikleen toplumda,
btn etkinlikler yeteri kadar anlalabilir metinlerle veril-
memitir. Ama bu durumun kiiyi durdurmamas gerekir.
yi metinler mevcut olduunda, onlar iyi deerlendirin ve
zerlerinde aln. yi metinlerin olmad durumlarda, mevcut
eski bilgileri toplayn, bu bilgilerin zerinde alma yapn ve
geriye kalan ksmn karmaya aln.
Ancak teori ve bilgi sadece yeterli uygulama yapldnda
meyvesini verir.
evremizdeki insanlar, eer grevlerini gerekten YAPAB-
LECEKLER lde uygulama yapmamlarsa tehlikedeyiz
demektir. nk nitelik deerlendirilirken i grebilir olma
ile profesyonel beceri ve ustalk sahibi olma arasnda byk
bir fark vardr. Aradaki bu mesafe ise yeterli uygulama ile alr.
nsanlarn, bakmalarn, incelemelerini, zerinde al-
malarn ve sonra yapmalarn salayn. lerini hakkyla
yapabildikleri zaman da onu bir profesyonel gibi yapana kadar
srekli olarak uygulamalarn salayn.
Beceri, ustalk ve hzl hareket etme, byk bir elence
kaynadr: buna ancak yeterli uygulama yaparak, salam
bir ekilde ulalabilir. Hzla deien dnyada, dk hzdaki
insanlarla birlikte yaamaya almak pek gvenli deildir.
Mutluluk yolunda en iyi,
beceri sahibi arkadalarla yrnr.
56
57
18. BAKALARININ
DN NANLARINA
SAYGILI OLUN.
nsan ilikilerinin temel tan hogr oluturur ve bununla
iyi insani ilikiler kurulabilir. Dini hogrszln tarih
boyunca ve gnmzde neden olduu katliamlar ve aclar gz
nne getirildiinde, bu hogrszln iyi ekilde hayatta
kalmamza olduka kart bir eylem olduu grlr.
Dini hogr, insann kendi inanlarn ifade edemeyecei
anlamna gelmez. Ancak, insann, bakalarnn dinsel
inanlarn ve fikirlerini ortadan kaldrmaya almakla veya
onlara saldrmakla, ksa yoldan bana dert aaca anlamna
gelir.
Filozoflar eski Yunanistan zamanlarndan beri Tanrnn
mahiyeti, insan ve evren hakknda kendi aralarnda srekli
tartmlardr. Otorite sahiplerinin grleri gelip gidiyor.
Bugn kkleri nerdeyse eski Msr ve Yunanistana kadar
uzanan mekanikilik
40
ve materyalizm
41
felsefeleri
gnmzde hayli moda olmutur. Bu grler bir yandan her
eyin maddeden kaynaklandn vurgulayarak evrim teorisini
ssl ve inandrc szlerle aklamaya alrken, te yandan
da i banda olabilecek evrimin kendisini de kullanabilen
ilave faktrleri ihtimal d olarak grmyorlar. Bu dnceler
bugn resmi felsefelerimizdirler ve hatta okullarmzda
okutulmaktadrlar. Bu grleri benimseyen ve bakalarnn
40. mekanikilik: canl varlklar, organik olaylar mekanik yasalara gre aklayan reti; yaamn
sadece bir hareket olduu ve tamamen fiziksel yasalarla aklanabilecei gr. Leucippus ve Democritus
(M.. 460-370) tarafndan ne srlmtr. Muhtemelen onlar da Msr mitolojisinden almlardr.
Bu felsefeyi destekleyenler din konusu zerinde durmann yersiz olduunu dnmlerdir. nk
din, matematik terimlerle ifade edilememektedir. Dinsel karclarn saldrsna uramlar ve sonra da
kendileri dine saldrmlardr. Robert Boyle (1627-1691) fizikte Boyle kanununu gelitirerek, doann
hareket halindeki madde olduu tezini ortaya atmtr.
41. materyalizm: maddecilik, zdekilik; evreni ok byk veya ok kk talar gibi sert nesnelerden
olutuu ekilde gsteren metafizik teoriler ailesinden biri; bu tr teoriler zihin gibi kavramlar da
fiziksel nesneler veya hareketlerine indirgendiklerini syleyerek aklarlar. Dier aklamalar da mevcuttur.
58
inanlarna ve dinlerine saldran banaz taraftarlar vardr: bu
kiilerin faaliyetlerinin sonucu hogrszlk ve tartmalar
domaktadr.
Eer M.. 5. yzyl ve daha ncesinden beri tarihin en zeki
insanlar, dini veya din d konularda bir trl anlamaya
varamamlarsa, yle anlalyor ki bu alan, insann bakalar
ile olan ilikilerinde uzak durmas gereken bir eit sava
meydandr.
Bu hrn denizde, ortaya parlak bir ilke kmaktadr: kiinin
tercih ettiine inanma hakk.
man ve inan manta teslim olmak zorunda deildir:
bunlar mantk d olarak bile ilan edilemez. man ve inan
birbirinden apayr konular da olabilirler.
Bu konuda verebilecek en gvenli t, insanlarn kendi
istedii inanc semekte zgr olduklarn ifade etmektir.
nsan, kendi inanlarn bakalarnn kabulne de sunmakta
serbesttir. Ama kii, bakalarnn inanlarna saldrmaya
altnda, daha kts bakalarna sadece dini inanlar
yznden saldrdnda ve zarar vermeye kalktnda durum
tehlikeli bir hal alr.
nsanolu, trnn yeryznde ilk ortaya kndan bu
yana, dinlerde byk teselli ve huzur bulmutur. Hatta bugnn
mekanikisi ve materyalisti eski zamanlarda yaam kendi
dogmalarn yaymaya alan rahiplere benzemektedir.
nansz insanlar, olduka acnacak kimselerdir. Onlara
inanacaklar bir ey bile verilebilir. Ama dini inanca sahip
iseler onlara sayg gstermelisiniz.
Mutluluk yolu, insan bakalarnn
dini inanlarna sayg gstermezse
ok ekimeli bir hal alr.
59
19. BAKALARININ SZE
YAPMASINI STEMEDNZ
EYLER SZ DE
ONLARA YAPMAYIN.
Birok lkede halk arasnda asrlardr Altn Kural
42
diye bilinen bir ilkenin eitli biimleri mevcuttur. Yukardaki
balkta yer alan sz zararl olan hareketlere yneliktir.
Yalnzca bir evliya, hayatta kimseye zarar vermeksizin
yaamaya devam edebilir. Ancak yalnzca bir sulu gzn
krpmadan evresindekilere zarar verebilir.
Su, utan ya da vicdan gibi yeteri kadar gerek ve
yeteri kadar kt olan duygular tamamen bir tarafa brakacak
olursak, kiinin bakalarna verdii zararn tekrar kendi zerine
dnp onu kuatabildiini grrz.
Dzeltilmesi mmkn olmayan hatalar vardr: ilenen
bir su hi bir ey olmam gibi bir kenara atlamaz. Cinayet
bunlardan biridir. Kii, bu kitapta belirtilen herhangi bir ilke
ok ciddi biimde ihlal edildiinde, artk telafisi mmkn
olmayan bir ekilde bundan zarar grebileceini hesap edebilir.
Bir bakasnn hayatn mahvetmek kiinin kendi hayatn
da mahvetmesine sebep olabilir. Toplum tepki gsterir
hapishaneler ve akl hastaneleri hemcinslerine zarar vermi
insanlarla doludur. Ancak baka cezalar da mevcuttur: kii
yakalansa da yakalanmasa da bakalarna kar ilenmi olan
zararl hareketler, zellikle de gizli kaldklarnda, kiinin
bakalarna ve kendine kar davranlarndaki ciddi deiiklere
42. Altn Kural: hem Eski hem de Yeni Ahitte yer almas nedeniyle her ne kadar bu ilkeye Hristiyanlk
retisinin z olarak baklmaktaysa da birok baka insan rklar ve haklar altn kuraldan sz etmilerdir.
Bu kural Konfysn Analects adl eserinde (M.. 5. ve 6. Yzyllarda) yer almtr. Konfyus da
bu kural daha eski kaynaklardan almtr. lkel kabileler de bunu bilmektedirler. Bu kural z ayn
kalmakla birlikte deiik ekillerde Eflatunun, Aristonun, Sokratn ve Senekann yaad dnemde
yaygnd. Binlerce yldan beri insanlar tarafndan ahlaki tutumlarn bir standard olarak bilinmektedir.
Daha nceki metinlerde bu ilke takip edilemeyecek kadar ok ideal olarak kabul edilse de, bu kitapta
yeniden kelimelere dklm bir ekli vardr. Bu ekli gerek hayatta uygulamak mmkndr.
60
yol aar ve bunlardan ac ekmesine neden olabilir, bu
deiiklikler mutsuzluk kaynadr. Hayatn eski mutluluu
ve sevinci gzden kaybolur gider.
Altn Kuraln bu biimi ayn zamanda yararl bir snavdr.
Kiinin bakasn bunu uygulamaya ikna etmesi, onun, zararl
bir hareketin nasl bir ey olduu gereini renmesini
salar. Kiiye, zararn ne olduunu anlatr. Bylece yanl
yapma konusundaki felsefi sorular, neyin yanl olduuna
dair tartmalar, kiisel dzeyde yant bulmu olurlar: Bunun
sizin banza gelmesini ister misiniz? Hayr m? O halde bu,
toplumun gznde zararl ve yanl bir harekettir. Bu sosyal
bilinlilii uyandrr. Ondan sonra kiinin, neyi yapmas ve
neyi yapmamas gerektii konularnda bir zm bulmasn
salar.
Bazlarnn zarar verici davranlarndan tr herhangi
bir rahatszlk hissetmedii zamanlarda, bireylerin iyi ekilde
hayatta kalma olasl ok aalara inmi olur.
Eer insanlar bunu uygulamaya ikna edebilirseniz, onlara
kendi hayatlarn gzden geirebilecekleri bir ilke vermi
olursunuz ve bu ilke bazlar iin insan rkna yeniden kabul
edilmelerinde onlara kapy aacaktr.
Mutluluk yolu, kendilerini
zararl eylemlerden
alkoymayanlara kapaldr.
61
20. BAKALARININ SZE NASIL
DAVRANMASINI STYORSANIZ
SZ DE ONLARA YLE
DAVRANMAYA ALIIN.
Bu, Altn Kural lkesinin olumlu biimidir.
Eer biri, kendisine sadece iyi ol! dendii iin gcenmise
buna sakn armayn. Muhtemelen gcenme gerekten iyi
olma dncesinden kaynaklanmaz: esas nedeni, kiinin
esasen bu szn ne anlama geldii hakknda yanl bir
alglamaya sahip olmasndandr.
Kii iyi davrann ne olduuna dair birbiri ile elien
dncelere sahip olabilir ve bu konuda karkla debilir.
Kii bunun gerek anlamn belki hibir zaman anlamam
olabilir; retmen rencisine davran notundan pekiyi
dahi verse renci bu notu neden aldn anlamayabilir. Kii,
belki de ocuk ortalkta dolanabilir ama ses karamaz ya
da iyi olmak demek, boyun emektir, gibi anlamlara gelen
eitli yanl bilgileri duymu ya da benimsemi olabilir.
Aslnda iyi davran, kiinin tam olarak tatmin olaca
ekilde aklayan bir yol vardr.
Her zaman ve hemen her yerde insanlk baz deerlere
byk nem vermitir. Bunlara erdemler
43
ad verilir. Bu
deerler bilge insanlara, kutsal insanlara, evliyalara ve tanrlara
atfedilmitir. Bunlar bir barbar ile kltrl bir insan, kark
ve dzenli bir toplum arasndaki fark vurgularlar.
yinin ne olduunu kefetmek iin tanrsal buyruklar
ya da filozoflarn kaln ciltlerde yazl felsefelerini usandrc
bir biimde inceden inceye aratrmaya gerek yoktur. Konu
zerinde kiinin kendisi de dnerek bunu bulabilir.
43. erdemler: iyi insan davranlarndaki ideal nitelikler.
62
Bunu hemen hemen herkes alarak elde edebilir.
Eer kii bakalarnn kendisine nasl davranmalarn arzu
ettii zerinde biraz kafa yoracak olursa sonuta bu insani
erdemlere ulaacaktr. Sadece insanlarn size nasl davranmasn
istediinizi dnn.
Herhalde, her eyden nce bakalarnn size kar adaletli
davranmasn istersiniz: bakalarnn sizin hakknzda yalan
sylemesini ve sizi sert veya yanl bir ekilde sulamasn
istemezsiniz, deil mi?
Herhalde, arkadalarnzn ve birlikte olduunuz kimselerin
size sadk olmalarn istersiniz, onlarn size ihanet etmelerini
istemezsiniz.
Onlarn size iyi bir centilmenlikle, hilesiz veya aldatmacasz
davranmalarn istersiniz.
nsanlarn size olan davranlarnda adil olmalarn istersiniz.
Size kar drst olmalarn ve sizi kandrmamalarn istersiniz,
doru mu?
Size kar zalimce deil, nazik bir ekilde davranlmasn
istersiniz, deil mi?
Muhtemelen, insanlarn sizin haklarnza ve duygularnza
kar dnceli olmalarn istersiniz deil mi?
Moraliniz bozuk olduunda, bakalarnn size kar sevecen
olmalarn istersiniz deil mi?
Size bombardman yapmalarn deil, muhtemelen
kendilerini kontrol etmelerini istersiniz, deil mi?
Herhangi bir hatanz veya eksikliiniz varsa, bir hata yapm-
sanz, insanlarn eletirili deil, hogrl olmalarn istersiniz.
Sua ve cezaya bakmalarn deil, daha ok sizi affetmelerini
tercih edersiniz, doru mu?
nsanlarn size kar yardmsever olmalarn, kt ve haince
davranmamalarn istersiniz.
Muhtemelen, bakalarnn sizden kuku duymalarn deil,
size inanmalarn istersiniz.
63
nsanlarn size hakaret etmelerini deil, size sayg gster-
melerini istersiniz.
Muhtemelen, bakalarnn size kar kibar olmalarn ve
size itibarla davranmalarn istersiniz. Doru mu?
nsanlarn size hayran olmalarn istersiniz.
Onlar iin bir ey yaptnz zaman, muhtemelen sizi takdir
etmelerini istersiniz. Doru mu?
Muhtemelen, insanlarn size kar dosta davranmalarn
istersiniz.
Bazlarndan belki sevgi istersiniz.
Ve stelik bu insanlarn, bu eyleri yapyormu gibi
grnmelerini deil, davranlarnda olduka samimi olmalarn
ve size doruluk ve drstlkle davranmalarn istersiniz.
Muhtemelen siz de baka rnekler bulabilirsiniz. Bu kitapta
bulunan kurallar da vardr. Ancak yukarda, nelerin erdemler
diye adlandrldnn bir zetini gzel ekilde renmi
bulunuyorsunuz.
Kiinin, her zaman evresindekiler tarafndan kendisine
byle davranlmasyla hayatnn ok ho bir ekilde geeceini
dnmek iin ok byk bir hayal gcne ihtiya yoktur.
stelik kendisine bu ekilde davrananlara kar da kiinin
ok fazla bir dmanlk duygusu beslemesi kukuludur.
nsan ilikilerinde geerli olan ilgin bir fenomen
44
vardr.
Biri, bir bakasna barp ard zaman, teki de igdsel
olarak ona bararak cevap verme eilimindedir. Kii genellikle
bakalarna kar nasl davranrsa; genellikle ona da ayn
ekilde davranlr: kii aslnda kendisine nasl davranlaca
konusunda rnek oluturur. A eer Bye kar kt davranrsa;
B de Aya kar kt davranr. A, Bye kar dosta davranrsa;
B de Aya kar dosta davranr. Eminim ki siz de bunun
rnekleriyle srekli olarak karlayorsunuzdur. Ahmet
btn kadnlardan nefret etmektedir; bu yzden kadnlar
44. fenomen: gzlenebilen bir gerek veya olay.
64
da Ahmetten nefret etmektedir. Mehmet, herkese kar sert
davranmaktadr; bu yzden bakalar da Mehmete kar
sert ve kaba davranmaktadreer bakalar bunu aka
yapamyorlarsa dahi, frsat bulsalar Mehmete kar ok
sert davranacaklardr; bunu yapmak iin gizli duygular
beslemektedirler.
Hikyelerin ve filmlerin sanal dnyasnda, olaanst
kibar kt adamlarla, inanlmaz derecede becerikli eteleri ve
yalnz bana hareket eden olduka kaba saba
45
kahramanlar
grmekteyiz. Hayat gerekte byle deildir: gerek kt
adamlar olduka kaba insanlardr, onlarn destekileri ise daha
da kabadr; Napolyon ve Hitler her ynden kendi adamlarnn
ihanetine uramlardr. Gerek kahramanlar, rastladnz en
sakin konuan insanlar olup; arkadalarna kar da olduka
kibar davranrlar.
Mesleklerinin zirvesine km olan erkek ve kadnlarla
grtnz zaman, onlarn belki de rastladnz en ho
insanlar olduu izlenimini ksa zamanda edinirsiniz. Bu
onlarn zirvede olmalarnn nedenlerinden biridir: hemen
hepsi, bakalarna kar en iyi ekilde davranmaya alrlar.
Etraflarnda olanlar da buna yant verirler ve onlara kar iyi
davranarak baz ufak tefek eksikliklerini bile balarlar.
Demek ki, kii kendisine kar nasl davranlmas gerektiini
dnmek suretiyle insani erdemleri kefederek bunlar
kendisine de uygulayabilir. O noktadan hareketle, sanyorum
kabul edeceksiniz ki, iyi davrann gerekten ne olduu
konusundaki her tr karkl zme kavuturmuuzdur.
yi olmak, pasif olmaktan, ellerinizi kavuturarak hibir ey
yapmadan sessizce oturup alamaktan ok farkl bir eydir.
yi olmak ok aktif olmaktr ve ayn zamanda gl bir
etkiye sahip olmaktr.
45. kaba saba: grgs olmayan, davranlarnda dikkatsiz ve kibar olmayan insan.
65
Kasvetli, kat bir ciddiyetten insann eline geecek pek az
elence vardr. Eskilerden bazlar erdemi uygulamak, ask
suratl ve kasvetli bir hayat gerektirirmi gibi davrandlar,
tm zevklerin kt olmaktan geldii sonucunu karma
eilimindeydiler: hibir ey gereklerden bu kadar uzaklaamaz.
Sevin ve zevkler ahlakszlklardan gelmez! Tam aksine! Sevin
ve zevkler sadece drst kalplerde yaayabilirler: ahlakszlar,
ac ve keder dolu inanlmaz feci yaamlar srdrrler. nsan
erdemlerinin kasvetli yaamakla yakndan uzaktan hi bir
alakas yoktur. Erdemler hayatn kendisine ait parlayan
yzlerdir.
imdi bir insan etrafndakilere:
adaletle,
sadk,
centilmen,
insafl,
drst,
nazik,
dnceli,
sevecen,
kontroll,
hogrl,
affedici,
yardmsever,
inanl,
saygl,
kibar,
itibarl,
hayran,
dosta,
sevgiyle
davranmaya alsa ve bunu tm
samimiyetiyle yapsa ne olurdu?
66
Belki biraz zaman alrd, ama birok kii de sonunda size
ayn ekilde karlk vermez miydi?
Zaman zaman baz aksamalar olsa bileinsann akln
bandan alan haberler, insann, kafasna tokmak vuras getirten
hrszlar, kiinin iine giderken ge kaldnda hzl eritte yava
giden aptal srclerbunlarn hepsi bize, insann kendisini
yeni bir insan ilikileri dzeyine ykseltmesi gerektiini olduka
bariz bir ekilde gstermektedir. Byle yapmakla, kiinin iyi
ekilde hayatta kalma potansiyeli nemli oranda ykselecektir.
Dahas yaam kesinlikle ok daha mutlu geecektir.
Kii, etrafndakilerin davranlarn etkileyebilir. Eer bunu
imdiden yapmyorsa, her gn bir erdemi ele alarak, o gn iin o
erdem zerinde uzmanlamas ok daha kolay olacaktr. Bunu
yapmak suretiyle bu erdemlerin hepsine sonunda ulalacaktr.
Kiisel yararlarn yan sra, kii yeni balayan insan ilikileri
ana ne kadar ufak olursa olsun, bir katkda bulunabilir.
Bir gle atlan bir akl ta ok uzaktaki kyya kadar dalgalar
yaparak etkisini devam ettirir.
Mutluluk yolu,
Bakalarnn size nasl
davranmasn istiyorsanz
siz de onlara yle davranmaya aln
kuraln uygulayarak ok daha aydnlk yaplabilir.
67
21. GELN
46
VE
46
47
BAARILI
47
OLUN.
Bazen insanlar, kiiyi ezmeye, onun umutlarn, hayallerini
ykmaya, kiinin geleceini ve kendisini yok etmeye alrlar.
Birine kar kt niyet besleyen biri, alay etmek suretiyle ve
daha baka birok yntemler kullanarak onu harap etmeye
alabilir.
Hangi nedenle olursa olsun kiinin kendini gelitirme
abalar, hayatta daha mutlu olma gayretleri saldr konusu
olabilir.
Bazen insan bunlarla kiisel olarak mcadele etmek
mecburiyetinde kalabilir. Ama nadiren baarsz olan uzun
sreli bir mcadele vardr.
Bu insanlar tam olarak kiiye ne yapmaya almaktalar?
Kiiyi olduundan daha aaya doru ekmeye alrlar.
Kiinin, onlara bir ekilde tehdit oluturduunu dn-
yorlardr: bylece sz konusu kii dnyada ilerlerse onu
kendilerine bir tehdit olarak greceklerdir. Bylece eitli
yollardan kiinin yeteneklerini ve becerilerini azaltmaya
alrlar.
Baz akl hastalar, yle bir genel plan uygularlar: Eer A
daha baarl olursa, benim iin bir tehdit unsuru oluturabilir;
dolaysyla ben, Ann daha az baarl olmas iin elimden
geleni yapmalym. Hatta daha nce dman olmasa bile,
bu tr davranlar Ay beklenmedik bir biimde dman
haline getirecektir. Bu tr akl hastalar iin her zaman sorun
kartacaklar bir yol bulmak kolaydr. Bazlar bunu, sadece
n yargdan veya birisini sevmemekten dolay yaparlar.
46. gelimek: retim ve alkanlk durumunda olma; etkili bir ekilde ilerleme; iyiye gitme; gzle
grlr bir biimde iyi duruma gelme.
47. baarl: ekonomik baarya erime; yapt eyde baarya ulama.
68
Ama giriimin ekli ne olursa olsun bunlarn gerek amac,
sz konusu kiilerin hedeflerini ufaltmak ve onlarn hayatta
baarsz olmalarna yol amaktr.
Byle bir durumla ve bu gibi insanlarla ba etmenin ve onlar
yenmenin gerek yolu, maddi manevi gelimek ve baarl
olmaktr.
Evet, byle insanlarn, bir kimsenin ansnn arttn
grdklerinde lgnlatklar ve ok daha fazla saldrdklar
dorudur. Yaplacak ey onlarla gerekirse mcadele etmek ve
ilerlemeye ve baarl olmaya da vazgemeden devam etmektir;
nk bu insanlarn aslnda sizden istedii vazgemenizdir.
Eer siz gittike daha baarl olur ve maddi manevi ilerler-
seniz, sz konusu kiiler size saldr konusunda umutsuzlua
debilir; saldrlarndan tamamen vazgeebilirler.
Eer kiinin hayattaki amalar deerli ise ve bu kitaptaki
kurallara biraz ilgiyle bal kalyorsa; kii baarl oluyorsa ve
ilerliyorsa kesinlikle muzaffer olacaktr. Ve yine umulur ki; hi
kimsenin bandaki bir tek tel saa bile zarar gelmeyecektir.
Benim, sizin iin de tek dileim:
geliim gsterin ve baarl olun!
69
71
SON SZ
Mutluluk, deerli etkinliklerde bulunmakla salanr.
Ayrca, dnyada size, sizi mutlu edecek eyin ne olduunu
syleyebilecek tek bir kii vardro da kendinizsiniz.
Bu kitapta verilen ahlaki kurallar sadece ana yolun
kenarndaki trafik izgileridir. Bu izgileri aarsanz, yolun
dna karak hendee yuvarlanan bir motosiklet srcsne
dnersinizsonu malum, birka saniye iinde; bir iliki, bir
yaam son bulacaktr.
Bu yol zerinde; bir saat boyunca veya bir iliki sresince
veya bir yaam dnemi ne kadar yryeceinize ancak siz
karar verebilirsiniz.
Kii, zaman zaman kendini amurlu bir yolda rzgra kaplp
giden bir yaprak gibi ya da bir kede unutulmu kum tanesi
gibi hissedebilir. Hayatn sakin ve dzen iinde olduunu
kimse sylemedi ki: hayat byle deildir. Kii ne kurumu
bir yaprak ne de unutulmu bir kum tanesidir: kii, kendi
yaamnn rotasn az ok kendisi belirler ve bu rotay izler.
Kii, bazen artk herhangi bir ey yapmak iin ok ge
olduunu dnebilir, gemiin rotas o kadar karktr ki,
mevcut olandan daha farkl bir gelecek rotas izmek iin hibir
olanak grnmemektedir: yolda daima yeni bir nokta vardr
ki, kii ite oradan itibaren kendine yeni bir rota izebilir. Siz
yle yapn ve bu rotay izlemeye aln. Dnyada yaamakta
olan ve yeni bir balang yapamayacak hibir insan mevcut
deildir.
En kk bir yalanlama korkusu olmakszn, bakalar
insan eitli ekillerde yolun dna karmaya ve ahlaksz
bir yaama srklemek iin ayartmaya alabilirler: tm bu
insanlar kendi karlarna sizi alet etmek iin yle yapyorlardr
ve insan onlara kulak verirse, kendi sonu facia ve keder olacaktr.
72
Doal olarak kii bu kitapta yer alan ilkeleri uygulamaya veya
bakalarn bu yolda etkilemeye alrken, zaman zaman baz
kayplara urayacaktr. nsan bunlardan, sadece ders alarak
azimle yoluna devam etmelidir. Yolun tmseksiz olduunu
kim sylemiti?
Ama yine de bu yolda gitmek mmkn. nsanlar bazen
aya taklarak, yere kapaklanr ve debilirler: bu tekrar
kalkp yoluna devam edemeyecekleri anlamna gelmez.
Eer kii, yol kenarndaki izgileri amadan ilerlerse, byk
bir hata yapmam olur. Gerek heyecan, mutluluk ve sevin;
yklm yaamlardan deil, baka eylerden gelir.
Eer siz bakalarnn bu yolu izlemesini salayabilirseniz,
siz de mutluluun gerekten ne olduunu kefetmek iin
kendinize bir frsat vermekte serbest olacaksnz.
Mutluluk yolu, yoldaki kenar izgilerinin
nerde olduunu bilenler iin, yksek
hzda seyahat edilebilen bir yoldur.
Src sizsiniz.
Yolunuz ak olsun.
73
Btn yapacanz Mutluluk Yolunun
toplumda elden ele dolamasn salamaktr.
Tpk yumuack yan hrn dalgal
bir denizin yzeyini kaplamas gibi sknet
ve huzur yzeye kacak ve yaylacak yaylacaktr.
Bakalarnn davranlar ve faaliyetleri
senin hayatta kalman da etkiler.
Mutluluk Yolu kitap, senin ilikide olduun
kiilere ve arkadalarna nasl yardm
edebileceini de gstermektedir.
e, arkadalarnz ve yakn ilikide
olduunuz insanlarla balayn. Onlara
Mutluluk Yolu kitabn verin ve ayrca
onlarn da bakalarna databilmesi iin
ok sayda nsha verin ki; onlar da huzur
ve skneti yzeye karp yayabilsinler.
Bu cep kitap sadece dzinelik
paketler halinde satlmaktadr
Ciltli ve hediyelik zel basmna da ulaabilirsiniz.
Okullar, toplumsal rgtler, devlet daireleri
ve ticari iletmeler ve ayrca bireylere ve gruplara
bu kitabn geni apta tekrar baslmas iin msaade
eden programlara zel indirimler mevcuttur.
Daha fazla bilgi iin:
The Way to Happiness Foundation
www.thewaytohappiness.org