Sembol szc etimolojik olarak Latince Symbolum szcnden Franszcaya, oradan da Trkeye gemitir. Szcn ilk anlam tannma iaretidir. keni ise !"nancadaki, szcdr. #aret,sem$ol, alegori anlamna gelen szcn kkeninde zaten $irliktelii $elirten % n eki &ardr. Szck anlam olarak sem$ol , 'Biimi ya da doas ile bir dnceyi ya da dnceler btnn artran nesne ya da resim( demektir. )eydan Laro"sse ise sem$ol tanmn 'Duyularla alglanamayan bir eyi belirten somut ey veya iaret( eklinde &ermektedir * !ine )eydan Laro"ssea gre sem$olizm, 'Olgular yorumlamaya veya inanlar anlatmaya yarayan semboller sistemi( olarak tanmlanmtr. #nsanlar ilk alardan $eri sem$olleri k"llanagelmiler, dnemlerinin, kendilerine gre zel &e gizli kalmas gereken, $ilgilerini $az sem$oller aracl ile anlatmlardr. #lk alarda e&ren ile ilgili $ilgiler, +sikoloji ile ilgili $ilgiler, ezoterik $ilgiler ,e+ sem$oller aracl ile aktarlmtr. )itler, e-saneler, -olklorik ykler, ,atta masallar &e eitli sanat eserleri $izlere $" sem$ollerin aktarlmasn salamlardr. KONUYLA LGL DER YA!LAR" Saylarn Erdem i K#A$LAR Saylarn Gizemi - Annemarie Schimmel .oann Saylar % /an Ste0art )atematik !alan Sylemez 1a,i Saylar %2,ili$ert S,ogt 3"rada kartrlmamas gereken iaret ile sem$ol arasndaki -arktr. Sem$ol $elli $ir dnceyi &e olg"y" i-ade etmek iin k"llanlr. #aret ise $ir dnceden ok $ir ,areketi ya da eylemi i-ade eder. 4rnein krmz, tra-ikte d"r iaretidir, ama kan sem$olize ettii iin d"r"lmas, dikkat edilmesi gereken yerlerde k"llanlr. 5, ,ar- olarak $ir niday iaret eder, ancak sem$ol olarak $oa andan $eri $oay sem$olize eder, nk ters dnm dnrsek 1, $oa $ana $enzer. 4rnekleri oalta$iliriz, ancak $" kon"ya &ak- olmas gereken $az yazarlarn da $"n" kartrmas zcdr. Sem$ollere geri dnersek, ,er sem$oln, kendi dneminde $ir dnceyi anlatmak iin k"llanlddr. 3aka $ir deyile $ir sem$ol yor"mlarken kendi dneminde ele almak gerekmektedir. 3"n"n $ir istisnas ezoterik sem$olizmdir. 6zoterik retiler yllar $oy" statlar tara-ndan aktarlarak geldii &e ola$ildiince $oz"lmad iin sem$oller "z"n sreler anlamlarn kor"m"lardr 3"n"n tam tersi olarak sem$ol anlam deitirmi de ola$ilir. !"nan kltrnde 5t,enaya ait ol"+ akl &e $ilgelii temsil eden $ayk" , yine ayn cora-yada, 5nadol"da ""rs"z $ir ,a$eri de, ""rs"zl"" da sem$olize etmektedir. 7 dnemde ryasnda $ayk" gren $iri $"n" $ilgelik olarak yor"mlarken, gnmzde ""rs"zl"k olarak yor"mlanmaktadr. Sem$ollerle ilgili olarak $ilinmesi gereken $ir ,"s"s da, $ir sem$oln $irden -azla anlam ola$ileceidir. iinin tekaml se&iyesine gre sem$ollerin iindeki derin anlam anlamas olanakl olacaktr. 3ir $aka deyile sem$ollerin aklamalar eitli se&iyelerde ola$ilir, $"nlarn anlalmas ancak o yolda alnan yol ile orantldr. 3" da sem$oller yol"yla aktarlan ezoterik retilerin sadece inisiye olanlar tara-ndan anlalmas asndan nemlidir. Sem$oller zerine ok ey yazla$ilir ancak $"nlar $aka yazlara $rak+ kon"m"z olan saylar inceleyelim . 6yalarn niceliklerini $elirtmek iin k"llanlan saylar alar iinde sem$olik anlamlar kazanmlar &e $"nlar gnmze tamlardr. 3"rada imdilik ilk on saynn sem$olizmine $akarak kon"y" da,a iyi anlaya$iliriz.
BR * 3ir says sem$olik olarak ,erkesin ilk de-ada syleye$ilecei gi$i T6 olan, )8TL5 olan sem$olize etmektedir. #slamda $ir olan, tek olan 5lla,tr. 5lla, szcnn ilk ,ar-i olan eli- 9 eklindedir &e e$cet ,esa$ndaki deeri 9dir. 3ir saysnn $ir $aka zellii de kendinden nce $aka say gelmemesidir. endinden nce gelen s-r ,ilii sem$olize eder. 3ir ise ,ilii taki+ eder &e dier saylar ondan trer. 3"rada 3irin yaratlclk ile&i de ortaya kar. Tarot destesindeki $ir n"maral kart olan 3yc de $alang &e yaratl anlamndadr. : 3" $alamda !"nan al-a$esindeki al-a ;< da $alangc temsil eder. #$rani al-a$esindeki ale- ise $alang old"" gi$i, $ir inana gre dier $tn ,ar-ler ondan trer. 3ir sem$olizmi retkenlikte de ortaya kmaktadr. 5taerkil to+l"mlarda reme sem$ol olan -all"s da 9 eklinde sem$olize edilir. 3az yazarlar gre 9 ayakta d"ran insan da sem$olize etmektedir. 3ir iin $aka sem$ol aklamalar da &ardr. =ne de $ir tanedir &e $" yzden )"tlak 3irin sem$ol olarak =ne de k"llanlmtr.
K : #ki saysnn sem$olizminde akla gelen k"k"s"z e&rendeki daliteyi sem$olize ettiidir. #lk to+l"mlarda etra-taki en "l" ka&ramlar tekti > .nya, =ne, To+rak 5na..gi$i. 5ncak erkein remedeki rolnn ataerkil to+l"mlar tara-ndan n +lana kartlmas e&rendeki dailitenin de n +lana kmasna neden olm"t"r. .nya?teki dnya , =ne?5y, To+rak 5na?6rkek Tanr ;y$ele?5ttis gi$i< dalite, ,atta kadn?erkek, diil?eril, scak?so"k, gndz?gece gi$i ikilikler &"rg"lanmaya $alanmtr.
: '5lla,n ,akk tr(. klmzden $eri d"yd""m"z $" sz saysnn k"tsall ,akknda gereken $ilgiyi &ermektedir. @ristiyan to+l"mda yetien $iri ise k"tsal lemeden $" saynn k"tsallna ainadr. A says eski to+l"mlarda gk%yer%yeralt lemesi ile k"tsald. Aleme )sr mitolojisinde #sis%7siris%@or"s eklindedir. !"nan mitolojisinde ise $" Be"s%2oseidon%@ades ;=k &e yer%.eniz%!er alt< eklinde &arolm"t"r. @ristiyan inancnda ise 3a$a%7"l%"tsal C", lemesine dnmtr. ;3az yerlerde 3a$a%7"l%)eryem eklinde<. 3" leme #slamda $az mez,e+lerde 5lla,%)",ammet%5li eklinde grlmektedir. Alemenin $ir sem$olik yan da k"tsal $irleme &e doan oc"kt"r , $ir $aka deyile $a$a%anne &e oc"k da $ir lemedir. 3ir $aka leme de 3eden%can%r", lemesi olarak gsterile$ilir. Say olarak kendisinden nce gelen iki saynn to+lam olarak da ;9DEFG< nemlidir. A says sem$olik anlamlarnn $ir $lmn gen ekline de de&retmitir. Agen sem$olizmi ile saysnn sem$olizmi arasnda $enzerlikler &ardr.
DRT : .rt saysnn sem$olizmi ok ilgintir. .rt $ir ok -arkl eyi i-ade ede$ilir. 3ir masay gzmzn nne getire$ileceimiz gi$i en salam denge drt ayak zerinde ol"r. 3ir ok ,ay&an da drt aya zerinde d"rmaktadr. #nsan da emeklerken drt aya zerinde emekler. 3ylece drt salaml dndrtmtr. .ilimizde &arolan 'drt elle sarlmak(, 'gzn drt amak( gi$i deyimler de ya+lan iin salamln $elirtmektedir. .rt ayrca drt temel yn ile de alakaldr. 3ylece etra-mzn drt +araya ayrldn ka$"l ede$iliriz. 5ynen 'dnyann drt $"ca( deyiminde old"" gi$i. .rt says ayn zamanda drt elementi de ;5te%@a&a%To+rakHs"< sem$olize eder. 3ylece drt, dnyann ya+ ta olarak da yer alr. @ristiyanlktaki ,a, drt #ncil, #slamdaki drt $yk melek, drt ,ali-e $" sem$olizmle alakaldr.
BE : 3e genelde yaadmz dnyay &e insan sem$olize eder. Teozo-lara gre gnmzdeki insanlk $einci kk rktr. 3e, elimizdeki $e +armaktan dolay da nemlidir. 6ski maara yerleimlerine $akarsak insanlarn erletikleri $lgelerde $e +armak izlerini de grrz. 3e says drt elementle de ilgilidir. 6ski alarda drt elementi $ir arada t"tan $ir $einci elementin &arl dnlmtr. Sem$olizmde $e keli yldz yaamn sem$ol olarak da k"llanlmtr. 3e &akit namaz, #slamn $e art, $e ile ilgili sem$olizme rnek olarak &erile$ilir.
ALTI : 5lt saysnn sem$olizmi zerinde dnnce k"k"s"z akla ilk gelen Sleymann m,r olacaktr. #ie gemi iki ekenar genden ol"an $" ekil alt kelidir. Iok eski alardan $eri k"llanld dnlmektedir. !"kar $akan genin tekaml ederek tanrya "laan r",", aaya $akan genin ise to+raa dn temsil ettii dnlmektedir. 3ir $aka aklamaya gre ise y"kar kan atei &e aaya akan s"y" sem$olize etmektedir. 5lt says GDG Jtr. 3ir zellii de 9KEKG olmasdr. L saysnn ayrca $lenlerinin M9,E,GN to+lam da kendisine eittir. 3ylece alt mkemmel $ir say olarak dnlmtr. Tanrnn dnyay alt gnde yaratmas da altnn mkemmel olma zellii ile alakal ola$ilir.
YED : !edi ile ilgili sem$olizm ,er ana karmza kmaktadr. !edi says ile ilgili sem$olizmin kkeninde eskiden yedi gezegen old""na inanlmas &ardr. .nya sa$it, $tn gezegenlerin on"n etra-nda dndne inanld iin $" gezegenler )erkr, 1ens, )ars, O+iter, Satrn, 5y &e =netir. 6skiden ,er gezegenin $ir gk katnda old"" dnlmekte old""ndan '=n yedi kat( deyimi o gnlerden kalmadr. 5yn ekilde 'y"karda olan aada olanla ayn old""( iin yerin de 'yedi kat( &ard. 3az ezoterik retilerdeki yedi $asamakl inisiyasyon da sem$olik olarak gn yedi katna "lamay i-ade etmektedir. 6skiden ,er gezegene $ir k"tsal gn old"" iin $ir ,a-tada yedi gn &ardr. @a-tann gnlerinden 2azartesi 5y, Sal )ars, Iaram$a )erkr, 2erem$e O+iter, P"ma 1ens, P"martesi Satrn , 2azar ise =ne ile alakaldr.
SEKZ : Sekiz , yedi kat gkyz inancnn $ir "zants olsa gerek tanr katn temsil etmektedir. #slamda sekizin Penneti temsil ettii de dnlmtr. 5yrca sekiz cennet &e yedi ce,ennem old"" inanc da $" sem$olizmle alakaldr. @ristiyanlkta ise gkyz ta,tn sekiz melek tar. 5yn inancn $enzeri #slamda da &ardr. Sekiz ayn zamanda t"t"lan yolda son"na gelmeyi de, mkemmellemeyi de i-ade eder. 3"dizmdeki sekiz ya+rakl lot"s iei de sekiz aamal $ir sistemin sem$oldr. 5yn ekilde Ta+naklar arasnda da sekiz aamal $ir inisiyasyon sistemi de &ardr.
DOKUZ : .ok"z eski sem$olizm de $ir $itii gstermektedir. Baten tek ,aneli saylarn son"nc"s"d"r. .ok"z n karesi old""ndan da $ir eriilen noktay , tamam olmay gstermektedir. 5ncak dok"z son"n old"" yerde $alangcn da olmas gi$i $alangc da ,a$er &erir. 6skiden gn dok"z kat old"" inanc da yaygnd. 3"na gre dnya D Q yldz kat D sa$it yldzlarn old"" kat , dok"z kat etmekteydi. #lgin olan $ir $aka ,"s"s da eski Trk inanlarnda da gn dok"z kat old""na inanlmasdr. 5yn inan )eksikada da &ardr. 5ztekler yerin dok"z kat alt old""na da inanmaktayd.
ON : 7n en eski zamanlardan $eri $elki de ilk drt saynn to+lam olmasndan tr mkemmellii temsil ediyord". ;9DEDGDRF9S< #ki elin +armaklarnn says olmas da taml &e mkemmellii gsteriyord". )"saya gelen on emrin de $" sem$olizmle alakas &ardr. 5yrca Bo,arda i-ade ol"nd"" gi$i e&ren on szckle yaratlmtr. )ayalarda on says $ir destenin son" old"" iin son" da sem$olize etmekteydi. 5ncak ,er kltrde old"" gi$i $" $iti ayn zamanda $ir $alangc da gstermekteydi. Saylar ,akkna yazlacak ok ey &ar. S,99,9E,9G,9L,9Q,9T,GG,R9 gi$i sem$olik yn ar $asan $ir ok sayy $"rada inceleyemedik. 3" saylar da ancak $aka $ir aratrmann kon"s" ola$ilirler.
KAYNAKA 5LL658 CenU , La Science des Symboles , 6ditions 2ayot V Ci&ages, 2aris, 9TTL .8C5W. =il$ert, L!magination Symboli"ue, 2resses 8ni&ersitaires de France, 2aris, 9TLR 6L/5.6 )ircea , #itlerin $zellikleri ;e&. Sema Ci-at<, Sima&i !aynlar , #stan$"l , 9TTG 6CS7! Wecmettin , Semboller ve %orumlar , endi 3asm, #stan$"l , ESSS O8L/6W Wadia, &rand Dictionnaire des Symboles et des #yt'es, )ara$o"t, 5lle"r, 9TTQ O8W= Parl ="sta& , ('e )rc'ety*es and t'e +ollective ,nconcious, Co"tledge, London, 9TTL O8W= Parl ="sta& , )ion- .esearc'es into t'e /'enomenology o0 t'e Sel0, Co"tledge, London, 9TT9 O8W= Parl ="sta& ;editor< , #an and 'is Symbols , 5rkana, London, 9TTS L5CS6W Ste+,en, ('e #yt'ic !magination, 3antam 3ooks, We0 !ork, 9TTS SP@/))6L 5nnemarie, Saylarn 1srar ;e&. )e,med Temelli<, 1erka !aynlar, #stan$"l, 9TTQ