Chng 9

Di truyn hc Vi nm v Vi to
Mc tiu ca chng
Phn tch di truyn mt s vi to v vi nm, ch yu tp trung
nghin cu c!c "#c "i$m c% vi nm, vi to nh& tnh 'h(ng dung h)p, phn
tch * *n, phn tch di truyn trong chu tr+nh cn h,u tnh, nhi-m s.c th$
nhn t/o
S tit! "
#$i %ung
I. i cng v nghin cu di truyn mt s vi to thng dng
0oi vi to "&)c s1 d2ng s3m nht v nghin cu di truyn chi tit h4n
c 5 Chlamydomonas reinhardii6 7u th c% "i t&)ng ny 5 c8 th$ tin
hnh 5%i v phn tch * *n 'h(ng 9p th:o th t;6
< c!c 5oi ny, c!c t *o "4n *i c8 th$ sinh sn v( tnh mt th=i gi%n
di6 >!c t *o "4n *i g?m @ 5o/iA mt BCD v mt BED, t *o "4n *i c% mFi
5o/i 'h(ng 't h)p v3i nh%u6 G; 't h)p h%i t *o 'h!c 'i$u *.t c#p mt BCD
v3i mt BED t/o r% h)p t16 H)p t1 Iu% gim phn cho tJ 5K phn 5y c% mt
g:n 5 @ t *o mt BCD A @ t *o mt BED6
Lrong "iu 'iKn th nghiKm, c8 th$ nu(i c!c t *o Chlamydomonas
reinhardii "$ nhn c!c t *o "?ng nht Bsynchronous cu5tur:D, 'hi th%y "Mi
chu '+ N@ gi= s!ng N@ gi= ti "u "#n6 Lh:o dOi tMng h)p PQR cho thy
PQR c% 52c 5/p tMng h)p vo gi= th SET ngoi s!ng, cUn PQR c% nhn
tMng h)p 'hong gi= th NTENV, s%u "8 chi% t *o "?ng 5o/t6
Wt s "t *in 'h!ng str:ptomycin: "X "&)c thu nhn v nhn thy
mt s c8 s; di truyn trong nhn, s 'h!c c8 s; di truyn ngoi nhn6
NTS
Hnh !." #$n nh%n &y'( )h%n 'y *+* trong ,u- trnh to gi.o t/ c0n g$n c1. 'c
') &sm( )h%n 'y th$o t2 '3 4+5
II. 6h%n t7ch di truyn vi n8m
1. Tnh khng dung hp (incompatibility) vi nm
Yh!i niKm tnh 'h(ng dung h)p nm "&)c dZng "$ ch[ 'h n\ng 't
h)p v3i nh%u gi,% c!c dUng nm trong sinh sn h,u tnh6 >ho "n n%y g]n
^S_ 5oi nm "X "&)c nghin cu v c!c 'i$u 'h(ng dung h)p6 G; 'h(ng
dung h)p "&)c 9!c "`nh v m#t di truyn6 Lh:o 'i$u dung h)p th+ nm "&)c
phn 5m @ 5o/iA
E a?ng tn BHomoth%55icD 5 'hi c8 s; 't h)p v3i nh%u gi,% c!c t *o
Bh%y hK s)i t4Emyc:55iumD ging nh%u trong sinh sn h,u tnh6 b d2, t *o
% 't h)p v3i t *o %, h%y v3i t/o d/ng 5&cng *i @n t&4ng ng %% h%y
6
E P` tn BH:t:roth%55icD 5 'i$u 'hi c8 s; 5%i nh%u gi,% @ 5o/i t *o
'h!c nh%u nh& % v3i t/o d/ng d` h)p t1 5&cng *i %6 >!c nm d` tn c8
th$ chi% thnhA 5&cng c;c B*ipo5%rD v t c;c Bt:tr%po5%rD6
a/i diKn "i$n h+nh c% nm d` tn 5&cng c;c B*ipo5%r h:t:roth%55icD 5
nm m:n !accharomyces cerevisiae6 < nm m:n, s; h)p *o Bcytog%myD v
NTT
Cp giao t
Dung hp t bo
Dung hp
Gim phn
Kt hp nhn v NST
Hp t
trng thnh
Hp t
h!t tri"n hp t
#NH
$
%
ha&
!nh '!ng(
S) t*o +p
Gim
phn
Sn ph,m -.n b/i
'au gim phn
H0nh thnh
+p #NH
$
%
(
N&
+h1i
#NH
$
%
ha&
!nh '!ng(
&2
%
&2
%
&2
3
&2
3

'm3r 'm3r 'm3r 'm3r
T4 25 676 +8a
&2
%
v &2
3

T4 25 $79 +8a
'm3r v 'm3'
%
T:p hp 2*i
h)p nhn B'%ryog%myD ch[ 9y r% gi,% c!c t *o Bh%y n%ng *o t1 E
%scospor%D c8 'i$u *.t c#p Bm%tting typ:D 'h!c nh%u nh& % v v c!c %55:5:
'h!c nh%u c% 5ocus WRL6 Po c8 s; th%m gi% c% @ %55:5: nn gdi 5 5&cng
c;c6 Qm mc vng *!nh m+ "eurospora crassa ceng thuc 'i$u 'h(ng
dung h)p ny6 Qm r4m B#olvariella volvaceaD v nm mc B$garicus
bisporusD ceng thuc 5o/i ny6
Yi$u d` tn t c;c Bt:tr%po5% h:t:ropo5icD "#c tr&ng cho nhiu 5o/i nm
"m f%cidiomyc:t:s m "/i diKn 5 !chi%ophyllum communae6 Qm *o
ng& B&leurotusD v nm h&4ng B'entinus edodesD thuc 'i$u 'h(ng dung
h)p ny6 G; 9!c "`nh di truyn 'h(ng dung h)p c!c 5oi nm ny do @ g:n
R v f6 WFi g:n c8 @ %55:5: ho#c nhiu h4n, th&=ng 5 R
N
, R
@
v f
N
, f
@
6 G;
't h)p gi,% c!c dUng "4n *i ch[ t/o d/ng h,u th2 c8 'i$u g:n: R
N
R
@
f
N
f
@
tc *n nhn t 'h!c nh%u, do "8 gdi 5 t c;c6
G; "% d/ng c% c!c chu tr+nh sng v c!c 'i$u 'h(ng dung h)p nm
c8 nh h&ng "n c!c ph&4ng ph!p phn tch di truyn6 < mt s nm sinh
sn h,u tnh th;c hiKn trn c4 s d` h)p *o Bh:t:rog%myD nh&
"eurospora crassa6 < nh,ng 5oi 'h!c trn c4 s "?ng h)p *o Bisog%myD6
Gong song v3i sinh sn h,u tnh cUn c8 chu tr+nh cn h,u tnh hon ton h%y
'h(ng hon ton ph2 thuc vo 5o/i nm6 >hu tr+nh sinh sn cn h,u tnh 5
Iu! tr+nh 't h)p v t!i tM h)p g:n: di-n r% trong nguyn phn ch 'h(ng
phi gim phn, 'h(ng c8 s; th2 tinh nh& sinh sn h,u tnh6
(. &h)n tch b* b+n v, l-p b.n /0 vi nm
Qm m:n c8 nhiu "#c tr&ng "$ tr thnh m( h+nh 5g t&ng cho
nghin cu di truyn :u'%ryot:6 Qm m:n 5 mt :u'%ryot: "4n *o, chu
'h sng ch[ 'hong i_ phjt, c8 th$ thu "u)c nm m:n v3i s 5&)ng 53n 'hi
nu(i trn m(i tr&=ng "#c6 f g:n c% nm m:n ch% 'hong N@ m:g%*%s:
v3i T6___ g:n phn * trn NT nhi-m s.c th$6 Qm m:n 5 :u'%ryot: "]u
tin "&)c gii mX * g:n6
>hu tr+nh sng c% nm m:n g?m h%i gi%i "o/n c8 th$ chuy$n "Mi Iu%
5/i6 L *o c8 th$ t?n t/i c d/ng 5&cng *i v c d/ng "4n *i6 Lrong c
h%i tr&=ng h)p, t *o mk t/o ch?i ging hKt n86 Qh,ng t *o 5&cng *i
ny c8 th$ tip t2c sinh tr&ng *lng mdc ch?i v c8 th$ trXi Iu% gim phn
t/o ^ *o t1 "4n *i Bh%p5oidD trong mt n%ng B%scusD "&)c gdi 5 t:tr%d6
fo t1 "4n *i Bh%p5oid spor:D c% 'i$u 't c#p 'h!c nh%u B% v3i D sm Iu%
NTn
th2 tinh t/o th$ 5&cng *i6 Qh,ng *o t1 c% 'i$u 't c#p ging nh%u sm tip
t2c sinh tr&ng *lng noy ch?i6
Qm m:n "&)c 9:m 5 1. coli c% c!c t *o :u'%ryot:, c8 th$ s1 d2ng
nm m:n "$ phn tch "t *in6 L *o nm m:n "4n *i "&)c gy "t *in
*lng ti% p, s%u "8 sng 5dc c!c 'i$u h+nh "t *in trn m(i tr&=ng nu(i cy6
a]u tin nu(i cy t *o nm m:n trn m(i tr&=ng giu dinh d&cng "$ tt c
c!c t *o ph!t tri$n6 aq% nu(i cy ny s%u "8 "&)c nhn 5n Iu% "q% s%o
chrp ch% m(i tr&=ng chdn 5dc ho#c "iu 'iKn sinh tr&ng "#c *iKt6 >hsng
h/n, c!c "t *in nh/y cm nhiKt " c8 th$ sinh tr&ng trn c!c "q% gc
nh&ng 5/i 'h(ng sinh tr&ng trn c!c "q% s%o chrp nhiKt " gi3i h/n6 Go
s!nh c!c 'huon 5/c "q% gc v3i "q% s%o chrp sm ph!t hiKn "&)c nh,ng "t
*in nh/y cm v3i nhiKt "6
Hnh !.* 9hu trnh sng c1. n8m m$n.
NTV
;<ng -=i
'>?@ng
#-.n b/i(
Gim phn
N& +h1i
N& +h1i
Kt hp h0nh thnh hp t
N& +h1i
Nang +hAa $ bo
t tBi ?C hp
;<ng -=i
'>?@ng
#-.n b/i(
;<ng -=i
'>?@ng
#-.n b/i(
N& +h1i N& +h1i
Dinh
?@ng
Dinh
?@ng
H0nh thnh bo t
Thiu nitrogDn
03p n%ng 'huon BRscomyc:t:sD c8 "#c "i$m 5 'hi c!c t *o 5&cng
*i phn chi% gim nhi-m sm t/o r% c!c *o t1 nlm trong mt vt *%o "&)c
gdi 5 n%ng B%scusD6 >!c c4 th$ ny c8 c!c "#c "i$m thun 5)i cho phn tch
di truynA
>!c vi nm c8 th$ t?n t/i d/ng "4n *i, nn tt c c!c g:n: c8 th$
*i$u hiKn tr;c tip thnh 'i$u h+nh6
>!c vi nm ny c8 th$ t/o r% s 5&)ng c! th$ 53n th hK s%u nn c8
th$ ph!t hiKn c!c s; 'iKn di truyn him v c8 th$ &3c 5&)ng "&)c t]n s t!i
tM h)p mt c!ch chnh 9!c6
L *o nm m:n c8 th$ sng d/ng sinh d&cng "4n *i h%y d` *i6
Ln hiKu chuy$n tu "4n *i s%ng d` *i 9ut hiKn th:o d/ng 't h)p v tn
hiKu chuy$n tu d` *i s%ng "4n *i 5 s; gim phn trong Iu! tr+nh h+nh
thnh *o t16
Hnh !.: ;c v<ng =-nh m &Neurospora crassa( '< m hnh nghin cu
)h%n 'i trong gim )h%n
Lrong chu tr+nh sng, ch[ c8 h)p t1 5 5&cng *i, sm tri Iu% gim phn
ng%y s%u 'hi "&)c t/o thnh, t/o c!c *o t1 "4n *i, *o t1 noy m]m h+nh
thnh gi%i "o/n cy6 < mt s 5oi c!c * *n t/o thnh tri Iu% mt 5]n
phn chi% nguyn nhi-m n,% "$ t/o r% tung c#p g?m h%i *o t1 ging hKt
NTi
T bo phn
+hia 'au Ehi h0nh
thnh +hromati?
Gim phn F
Gim phn FF
Ngu&Gn phn
nh%u6 < mc vng *!nh m+ B". crassaD, c!c *o t1 9p thng hng trong
n%ng th:o mt trt t; 9!c "`nh 5in Iu%n tr;c tip "n tin tr+nh c% gim
phn BH+nh i6vD6 H]u ht c!c 5o/i nm mc 'h!c, sn phom c% gim phn
'h(ng s.p 9p th:o mt trt t; "#c *iKt trong n%ng nh& mc vng *!nh m+6
E 0p *n "? di truyn *lng phn tch * *n
ai v3i tr&=ng h)p * *n 'h(ng th:o th t;A
b d2A 'hi 5%i c!c tM h)p c% h%i g:n: Rf %*6 G; th2 tinh cho nhn
5&cng *i Rfw%* v n8 chi% gim nhi-m ng%y6
Qu 'h(ng c8 tr%o "Mi chro 9y r% ho#c tr%o "Mi chro "(i 9y r% trn cZng
h%i chrom%tid th+ sm c8 * *nA @ Rf A @%*, gdi 5 'i$u "(i ch% mk Bp%r:nt%5
dityp: x PPD6
Qu tr%o "Mi chro 9y r% trn c *n chrom%tid c% mFi c#p nhi-m s.c th$
'rp, sm c8 @Rf A @%f, gdi 5 * *n 'i$u "(i 'h(ng ch% mk BQonp%r:nt%5
dityp: x QPPD h%y cUn gdi 5 'i$u "(i t!i tM h)p By:con*in%tion%5 dityp:E
yPD
Lr&=ng h)p t/o r% mFi n%ng *n 5o/i *o t1 c8 'i$u g:n: 'h!c nh%uA NRf A
NR* A N%f A N%* "&)c gdi 5 'i$u *n Bt:tr%typ:D
Phn tch * *n cho phrp 9!c "`nh h%i g:n: 5in 't6 Yhi h%i g:n:
'h(ng 5in 't th+ t]n s * *n 'i$u "(i * mk v 'i$u "(i 'h(ng * mK
*lng nh%u BPP z QPPD6 Qg&)c 5/i 'hi h%i g:n: 5in 't, 'i$u PP c8 t]n s
53n h4n 'i$u QPP6 L]n s t&4ng "i c% c!c 'i$u * *n 'h!c nh%u "&)c s1
d2ng "$ 9!c "`nh *n "? 'hong c!ch gi,% h%i g:n: 5in 't6
Nn_
Hnh !.4 6h%n t7ch = =n
2. &h)n tch di truy3n trong chu tr4nh c-n h5u tnh (t6i t7 hp trong nguy8n
ph)n)
Qhiu 5o/i nm c8 s)i dinh d&cng 't h)p v3i nh%u, 5m cho c!c nhn
"4n *i tu c!c dUng cZng chung trong t *o cht6 >!c th$ d` nhn
Bh:t:roc%ryonD "&)c t/o nn c8 th$ t?n t/i 5u di nh& ". crassa6 G; t/o
thnh c!c th$ d` nhn "&)c s1 d2ng rng rXi "$ nghin cu s; t&4ng t!c gi,%
c!c g:n:, gi,% c!c %55:5: v gi,% c!c g:n: c% nhn v3i t *o cht6 Lrong
mt s tr&=ng h)p, s; so s!nh c!c d` h)p t1 v d` nhn cho thy s; 'h!c
nh%u trong t&4ng t!c gi,% c!c %55:5:, c8 5m doA
NnN
arDnt ?it&pD
NonparDnt ?it&pD
TDtrat&pD
D ND T
E LJ 5K s 5&)ng nhn v t&4ng ng c!c %55:5: trong th$ d` nhn c8 th$ 'h!c
nh%u
E >!c %55:5: c% c!c g:n: mt nhn 'h(ng "&)c ng\n c!ch nh& gi,% c!c
th$ d` nhn6
>!c nhn th$ d` nhn "(i 'hi h)p nh%u t/o nn "o/n 5&cng *i6 H4n
n,% trong Iu! tr+nh chi% nguyn phn tip th:o, nhn 5&cng *i c8 th$ ch`u
t!c "ng c% h%i Iu! tr+nhA "4n *i ho! ho#c t!i tM h)p nguyn phn6
v6N6 G; "4n *i ho! BH%p5oidis%tionD
G; "4n *i ho! c8 th$ 9y r% ng{u nhin ho#c "&)c gy t/o *i cht nE
|5uorph:ny5%5%nin6
Qu nh& c!c nhn trong nhiu nguyn phn *` N nhi-m s.c th$ B@n x ND
th+ nhn 5Kch *i vu% 9ut hiKn tr nn 'h(ng Mn "`nh v tip t2c mt c!c
nhi-m s.c th$ 'h!c c% mt * "4n *i, cho "n 'hi tr thnh nhn "4n *i
BnD Mn "`nh6 Lrong Iu! tr+nh "8 nhi-m s.c th$ *` mt "c 5p nh%u, c!c g:n:
c% cZng mt nhi-m s.c th$ c8 s; 5in 't hon ton6 P;% vo "#c "i$m ny
c8 th$ 9!c 5p s; 5in 't d;% vo g:n: "!nh du trn mFi nhi-m s.c th$6
v6@6 L!i tM h)p trong nguyn phn BWitotic r:com*in%tionD
L!i tM h)p trong nguyn phn 5 hiKn t&)ng th&=ng g#p nhiu sinh
vt, 'hi 9y r% tr%o "Mi chro gi,% c!c nhi-m s.c th$ t&4ng "?ng trong
nguyn phn6
Lrong tr&=ng h)p ny 'hong c!ch c% g:n: "!nh du 9% tm "ng
nht, s; "?ng h)p t1 ho! th&=ng 9y r% h4n c B"&)c coi 5 N__}D v s;
phn * c!c g:n: "&)c tnh th:o c(ng thcA
P z Q%*wQ* 9 N__}
PA 'hong c!ch c% g:n: "n tm "ng
Q* E tMng s c!c d/ng phn 5i, "?ng h)p t1 th:o *6
Q%* E s c!c d/ng phn 5i "?ng h)p c % v *, nu nh& * 5 g:n: "!nh du
9% tm "ng nht6
fn "? 5in 't g:n: "&)c 9y d;ng *lng t!i tM h)p gim phn v t!i
tM h)p nguyn phn Btrong chu tr+nh cn h,u tnhD c8 th t; g:n: 9p ging
nh%u $spergillus nidulans6
Nn@
III. >8m m$n nh '< E. coli c1. c-c t? =<o $u@.ryot$
1. C6c nhi9m s:c th; nm men nh)n t<o (=$C)
a$ 9y d;ng nhi-m s.c th$ nhn t/o c8 chc n\ng nh& mt ph]n *
g:n: c% t *o, "$ "m *o s; phn chi% c% nhi-m s.c th$ c]n c8 tm
"ng Bc:ntrom:r:D6 Lh h%i, ph]n "]u mjt c% nhi-m s.c th$ thsng di "&)c
gi, nguyn vkn 'hi "&% vo t *o, tr!nh "&)c s; phn gii c% nuc5:%s:
nh= "o/n tr+nh t; PQR 5#p 5/i "#c *iKt v phc h)p prot:in *%o "]u nhi-m
s.c th$ 5 t:5om:r6 >ui cZng, PQR phi s%o chrp tr&3c 'hi t *o phn chi%
v+ vy "$ nhi-m s.c th$ nhn t/o s%o chrp phi c8 t nht mt "i$m 9ut
ph!t s%o chrp6
Hnh !.A 6'.smid c1. n8m m$n
%6 ~pA 'h(ng ch% ori v 'h(ng th$ s%o chrp t; "ng
*6 ~pA ch% "i$m ori N v s%o chrp t; "ng
c6 ~>pA ch% tm "ng v phn 5y trong Iu! tr+nh gim phn
0@A g:n nm m:n, ri NA 9ut ph!t s%o chrp c% p5%smid nm m:n, ri @A 9ut
ph!t s%o chrp c% vi 'huon, RWPA g:n 'h!ng 'h!ng sinh c% vi 'huon
Nnv
+>
H+ -i"m
3 KhIng th" 'ao +hJp t) -/ng
3 Hi"m gKn vo vLng t.ng
-1ng 2 MNO6
3 PQi t bo +R m/t phiGn bn
3 Sao +hJp t) -/ng
3 PQi t bo +R nhiSu phiGn bn
3 Sao +hJp t) -/ng
3 PQi t bo +R m/t phiGn bn
3 hn 2& trong gim nhiTm nh
2 m/t nhiTm 'K+ th"
2a'mi?
MNO6
UVS
CNN
b>
a>
Wri X
UP
Wri 6
UP
Wri 6
MNO6
Wri 6
MNO6
bo nh,ng n\m NiV_, c!c nh di truyn hdc phn t1 "X "&% r% v yu t
ch+% 'h8% cho mt nhi-m s.c th$A c:ntrom:r:, t:5om:r v "i$m 9ut ph!t s%o
chrp v s1 d2ng vt 5iKu tu t *o nm m:n 5 p5%smid "$ cu t/o nhi-m s.c
th$ nm m:n nhn t/o6
>ho "n n%y, :u'%ryot: ch[ t+m "&)c mt 5o/i p5%smid duy nht "8
5 p5%smid vUng trUn @ m di 'hong Tv__ c#p *%s: c8 nhiu trong t *o
nm m:n !accharomyces cerevisiae6 G; ci tin p5%smid ny Iu% nhiu
*&3c t/o thnh nhi-m s.c th$ nhn t/o nm m:n, gdi 5 ~R> By:%st
%rti|ici%5 chromosom:D, c8 ch% c!c tr+nh t; nuc5:otid: Iu%n trdngA
RyG B%utonomous5y r:p5ic%ting s:Iu:nc:DA tr+nh t; s%o chrp t&4ng t; ori
p5%smid6 >Q Bc:ntrom:r:DA tr+nh t; c% tm "ng, "m *o s; chi% "(i v
"i v @ c;c c% t *o nh& tm "ng6 @ L0 Bt:5om:r:DA h%i tr+nh t; duy tr+
h%i "]u mjt nhi-m s.c th$ thsng m 'h(ng *` c.t, v{n s%o chrp v phn chi%
Hnh !.B >CD nh%n to c1. n8m m$n
(. "h5ng hi;u bi>t m?i v3 t7 ch@c cAa c6c nhi9m s:c th; cAa nm men
Nn^
ChY +Kt bZng N+oVF
Qm m:n 5 c4 th$ :u'%ryot: "4n *o, * m!y di truyn c% n8 ging
v3i t *o c% c4 th$ *c c%o6 >!c "i$m 9ut ph!t s%o chrp, tm "ng v
t:5om:r "&)c 9!c "`nh 5 mt "o/n PQR nht, t; do6 L *o nm m:n "4n
*i c8 NT nhi-m s.c th$ trong nhn, 9p thnh dXy c8 chiu di 'hong
@vS6___ "n h4n @ triKu *p6 Lt c c8 cu trjc th:o cZng *n "? chi tit6 WFi
nhi-m s.c th$ ch% mt tm "ng6 H%i "]u nhi-m s.c th$ ch% "o/n 5#p 5/i
di th:o s%u tr+nh t; t:5om:r ng.n6 Lrn nhi-m s.c th$ c8 ch% nhiu "i$m
9ut ph!t s%o chrp, c!ch nh%u 'hong v_E^_ '*6 Qhi-m s.c th$ nm m:n
ceng t/o thnh c!c "4n v` 5 c!c nuc5:osom: ch% 5Oi histon g?m H
@
R, H
@
f,
H
v
v H
^
6
aiKn di trn g:5 v3i tr&=ng d%o "ng Bpu5s: |i:5d g:5 :5:ctrophor:sisD,
t!ch r% nh,ng nhi-m s.c th$ nguyn vkn v 5p "&)c '%ryotyp: phn t1 c%
nhi-m s.c th$ nm m:n6 P;% vo '%ryotyp: c8 th$ Iu%n s!t "&)c c!c *in
"Mi ch yu trong cu trjc nhi-m s.c th$6 u% '%ryotyp: cho thy, nhi-m
s.c th$ s di 'hong @vS '* 5 nhi-m s.c th$ nm m:n nht nht6 Qhi-m
s.c th$ s p 53n nht v3i 'ch th&3c 'hong @_T_ x v_T_ '*, s; 'h!c nh%u
v 'ch th&3c c% nhi-m s.c th$ ny do s 5&)ng g:n c% ryQR 5#p 5/i v3i
s 5&)ng 'h!c nh%u, th&=ng d%o "ng 'hong N__ x @__ *n s%o nh,ng
chng 'h!c nh%u6 Lr+nh t; PQR c% nm m:n "&)c gii mX N__} vo
th!ng ^wNiiT6
Hnh !.E >hiFm sGc thH n8m m$n
%6 >!c thnh ph]n c% QGL6 WFi s)i ch% N tm "ng, nhiu "i$m 'hi s; s%o
chrp, c!c "o/n g]n cui 5#p 5/i v "o/n cui c% chuFi PQR6
*6 HK g:n c% QGL nm m:n trn h+nh nh "iKn di6
NnS
Tm -/ng
a>
b> Ho*n g[n +u\i
2p 2*i
NST
Hi"m Ehi ')
'ao +hJp
]9 3 $9 Eb
Ho*n +u\i
fn "? di truyn c% nm m:n "&)c 9!c "`nh *lng phn tch * *n6
Wt "4n v` chc n\ng c% t]n s t!i tM h)p trong gim phn 'hong ^^__
cW, trung *+nh 'hong v '*wcW6 Yhong c!ch di truyn tJ 5K v3i 'hong
c!ch vt 5g6 fn "? di truyn c% nm m:n di 'h!c th&=ng so v3i *n "? di
truyn c% c!c c4 th$ nm 'h!c6 b d2A "eurospora crassa c8 cZng hm
5&)ng PQR nh& nm m:n nh&ng *n "? di truyn ch[ di 'hong NS} *n
"? di truyn c% nm m:n6 G 5&)ng g:n: mX ho! prot:in c% nm m:n t
h4n 'hong T x N_ 5]n s 5&)ng g:n: c% ng&=i6 Lu 'hi ch&4ng tr+nh gii
mX g:nom: nm m:n hon thnh vo n\m NiiT, 'h(ng th$ n8i chnh 9!c c8
*%o nhiu g:n: mX ho! cho prot:in nm m:n6 G 5&)ng g:n: mX ho!
prot:in c% nm m:n 'hong T6___ x T6S__ g:n: nm m:n6
2. "h5ng hi;u bi>t m?i v3 t6i b.n v, phi8n mB cAa b* gen nm men
Qm m:n c8 th$ hon thnh mt chu tr+nh s%o chrp v phn chi%
'hong N,^ gi=6 put ph!t cho s%o chrp PQR c% nm m:n g?m nhiu "i$m
ging v3i ori> c% 1. coli6 a8 5 vZng giu RL "&)c t!ch r% 'hi c8 mt
prot:in 'hi "ng g.n vo "i$m ' *n6 >!c "i$m 9ut ph!t s%o chrp di
hng ngn "n hng ch2c ngn nuc5:otid:6 Yh!c v3i pro'%ryot:, mFi nhi-m
s.c th$ :u'%ryot: c8 nhiu "i$m 9ut ph!t s%o chrp "$ Iu! tr+nh s%o chrp
g:nom: c% :u'%ryot: c8 'ch th&3c 53n h4n nhiu 9y r% mt c!ch nh%nh
ch8ng6 >8 'hong ^__ "i$m 9ut ph!t s%o chrp phn * trn ton * NT
nhi-m s.c th$ c% nm m:n6 G; s%o chrp 9y r% tr;c tip trn nhiu "i$m
9ut ph!t s%o chrp6 G)i m/ch 'rp "&)c t/o thnh mFi "i$m 9ut ph!t s%o
chrp 'ro di v ni v3i s)i 'rp "&)c t/o thnh mt "i$m 'h!c6 Yhi s%o
chrp trn @ m/ch "4n hon thnh sm t/o r% @ phn t1 PQR con ging hKt
nh%u6
G; tMng h)p PQR ch[ 9y r% mt gi%i "o/n trong chu tr+nh t *o, "8
5 ph% G6 < nm nm m:n c8 v prot:in c]n cho 5.p r!p c% r:p5isom:6 a8 5
phc h)p PQR po5ym:r%s: phi h)p ho/t "ng chm *% s%o chrp6 Phc
h)p nhn *it "i$m 9ut ph!t Brigin r:cognition comp5:9 x y>D sm g.n
vo tr+nh t; 9ut ph!t c% nm m:n nh& Pn%R prot:in c% 1. coli. Qh,ng
phc t&4ng t; "&)c t+m thy tt c c!c :u'%ryot:6 G; c8 m#t c% y> 5m
*M sung thm @ prot:in 'h!c, >dcT v >dt6 > @ prot:in ny v y> 5m
'ch ho/t h:5ic%s: v nh,ng thnh ph]n 'h!c c% r:p5isom:6 G; g.n vo c%
h:5ic%s: "&)c 9:m 5 s; 9!c nhn B5ic:ns:D cho "i$m 9ut ph!t, gijp 5.p
r!p r:p5isom: v *.t "]u tMng h)p PQR6
NnT
Lrong s c!c g:n: mX ho! prot:in, intron ch[ c8 'hong ^ES} tt c
c!c g:n: c% nm m:n B@nT g:n: ch% mt intron "4n v n g:n: ch% @
intron ring rmD, 'ch th&3c trung *+nh c% intron 'hong @___ nuc5:otid:6
L]n s thp c% intron nm m:n c8 5m 5in Iu%n v3i t]n s thp c% c!c
g:n: gi Bps:udog:n:D ging nh& intron, phM *in :u'%ryot: *c c%o6
:n: gi ch% tr+nh t; mX ho!, nh&ng v+ thiu intron v promot:r phin mX
nn tr+nh t; mX ho! 'h(ng "&)c *i$u hiKn6
:n: mX ho! prot:in 'h(ng ch[ 5 nh,ng d/ng g:n: chc n\ng6
:nom: c% nm m:n ch% s 53n g:n t/o r% yQR 'h(ng mX ho!, *%o g?m
c!c g:n: 5#p 5/i mX ho! cho ryQR, @n^ g:n: c% tyQR, trong "8 c8 V_ g:n:
ch% nh8m intron "#c *iKt, nN yQR nhn nht BsmyQRD th%m gi% chc n\ng
ch *in ryQR, S smyQR th%m gi% ch *in intron, mt vi yQR ch&% *it
chc n\ng v v yQR nh& 5 c!c ti$u "4n v` chc n\ng c% :nym: yn%s:,
:ndori*onuc5:%s: v t:5om:r6
C. "h5ng hi;u bi>t m?i v3 $D" ty th; cAa nm men
PQR ty th$ nm m:n di ^ 5]n h4n PQR ty th$ c% ng&=i v nh,ng
"ng vt 'h!c6 H%i yu t trn PQR ty th$ nm m:n "&)c cho 5 c8 'ch
th&3c 53n h4n so v3i c!c "i t&)ng 'h!cA tr+nh t; gi,% c!c g:n Bint:rg:nicD
v intron6 Lr+nh t; di, giu REL c% vZng "Km sp%c:r t!ch *iKt v3i c!c
g:n: c% mtPQR6 H]u ht PQR c% sp%c:r "u "&)c d`ch mX v mt s
trong chjng "&)c duy tr+ trn myQR nh& "]u S v v 'ro di, 'h(ng d`ch
mX6 ~u t th h%i 5 intron, chim 'hong @S} g:nom: ty th$ nm m:n v
n8 "&)c 9:m 5 t/o r% s; 'h!c nh%u v 'ch th&3c gi,% mt PQR c% nm
m:n v ng&=i6
Nnn
Hnh !.I J>K ty thH n8m m$n
C&u h'i v (i t)*
N6 HXy tr+nh *y Iu! tr+nh sinh sn v( tnh c% to Chlamydomonas
reihardii6
@6 HXy cho *it c!c 'i$u dung h)p vi nm6
v6 G; 9!c "`nh gi3i tnh vi nm nh& th no >ho v d26
^6 >!c 'i$u * *n no "&)c t/o r% do dUng nm m:n 5&cng *i c8 'i$u
g:n: Rfw%*, nu R v f 5in 't hon ton
S6 Lrong N__ chu tr+nh gim nhi-m c% "eurospora th:o c!ch *+nh th&=ng
c8 *%o nhiu *o t1 "&)c t/o thnh
T6 nghq% c% phn tch * *n trong nghin cu di truyn6
n6 HXy tr+nh *y cu t/o nhi-m s.c th$ nhn t/o c% nm m:n v ng d2ng
c% chjng6
V6 Wt chng 'h!ng 'h!ng sinh c% nm m:n "&)c phn 5p, cho 't c#p
v3i mt chng ho%ng d/i nh/y cm v3i 'h!ng sinh t/o th$ 5&cng *i6
G%u 'hi sinh sn mt vi th hK, chjng "&)c 'ch thch "$ sinh *o t16
Yt Iu thu "&)c * *n nguyn phn ch% V *o t1 g?m ^ *o t1
'h!ng 'h!ng sinh v ^ *o t1 nh/y cm 'h!ng sinh6 HXy 't 5un v s;
di truyn c% tnh 'h!ng 'h!ng sinh6
NnV
VNU
t!i t^
VNU t!i t^
hp nh_
hp 2`n
+i ,i-u +ham .ho
Ph/m Lhnh HM6 @___6 Pi truyn hdc6 Qpf i!o P2c6
0 a+nh 0&4ng, Ph%n >; Qhn BNiiVD6 >4 s di truyn hdc6 Qpf
i!o d2c6
Hong Lrdng Ph!n6 NiiS6 Pi truyn hdc phn t16 Lrung tm ao t/o
Lu 9%, a/i hdc Hu
Rnthony 6 6 ri||iths, Gus%n y6 :ss5:r, yich%rd >6 0:ontin,
i55i%m W6 :5*%rt, P%vid L6 Guu'i, :||r:y H6 Wi55:r6 @__^6 Rn
introduction to g:n:tics %n%5ysis6 6H6 r::m%n Pu*5ish:rs6
>%nn R6 @__N6 Pricip5: o| mo5:cu5%r viro5ory6 Rc%d:mic Pr:ss6
0ondon, Y6
5int G, nIuist 0, Yrug yW, y%c%ni:55o by, G'%5'% RW6 @___6
Princip5:s o| biro5ogy6 Wo5:cu5%r fio5ogy, P%thog:n:sis, %nd >ontro56 RGW
Pr:ss, %shington P>6 Print:d in th: nit:d Gt%t:s o| Rm:ric%6
H%r5t P606, on:s 66 NiiV6 :n:tics E Princip5: %nd %n%5ysis6 on:
%nd f%rt5:tt Pu*5sh:rs, Loronto, >%n%d%6
H%rt:55 :t %56 @__v6 :n:ticsA rom g:n:s to g:nom:s, G:cond :ditor6
Lh: Wcr%EHi55 >omp%ni:s6
5d y Primros: Gf6 NiVi6 Princip5:s o| g:n: m%nipu5%tion6
f5%c':55 Gci:nti|ic Pu*5ic%tion6
Gt%ns|i:5d 6P6 NiiN6 Gch%ums out5in: o| th:ory %nd pro*5:ms o|
g:n:tics6 Wcr%EHi55, >omp%ni:s, nc6, nit:d Gt%t:s o| Rm:ric%6
%tson P6, f%':r L6R6, f:55 G6P6, %nn R6, 0:vin: W6, 0osic' y6
@__^6 Wo5:cu5%r *io5ogy o| th: g:n:6 f:n%min: >ummings, G%n r%ncisco,
nit:d Gt%t:s o| Rm:ric%6
Nni