CHNG CHNG 3: 3:

NHIT NG HA HC NHIT NG HA HC
CHNG CHNG 3: 3:
NHIT NG HA HC NHIT NG HA HC
1
Ni dung
1. Cc khi nim c bn
2. Nguyn l 1 ca NLH v hiu ng
nhit ca qu trnh HH
3. Nguyn l th 2 ca NLH v chiu
qu trnh HH
2
1. Cc khi nim c bn
2. Nguyn l 1 ca NLH v hiu ng
nhit ca qu trnh HH
3. Nguyn l th 2 ca NLH v chiu
qu trnh HH
1. Cc khi nim c bn
3
i tng nghin cu
Nhit ng lc hc l khoa hc nghin cu cc quy
lut v s bin ha t dng nng lng ny sang dng
nng lng khc. C s ca nhit ng lc hc l 2
nguyn l nhit ng lc hc
Nhit ng lc hc ha hc l khoa hc nghin cu
cc quy lut v s bin i qua li gia ha nng v cc
dng nng lng khc trong cc qu trnh ha hc.
4
Nhit ng lc hc l khoa hc nghin cu cc quy
lut v s bin ha t dng nng lng ny sang dng
nng lng khc. C s ca nhit ng lc hc l 2
nguyn l nhit ng lc hc
Nhit ng lc hc ha hc l khoa hc nghin cu
cc quy lut v s bin i qua li gia ha nng v cc
dng nng lng khc trong cc qu trnh ha hc.
H (nhit ng ) l phn (trong phm vi ha hc) ang
c kho st v phng din trao i nng lng v vt
cht.
Phn cn li xung quanh l mi trng ngoi i vi
h.
H h
H kn
H c lp
5
H h
H kn
H c lp
H ng th l h c cc tnh cht l ho hc ging
nhau mi im ca h ngha l khng c s phn chia
h thnh nhng phn c tnh cht ho l khc nhau
H d th l h c b mt phn chia thnh nhng phn
c tnh cht ho l khc nhau
H cn bng l h c nhit , p sut, thnh phn
ging nhau mi im ca h v khng thay i theo
thi gian
H ng th l h c cc tnh cht l ho hc ging
nhau mi im ca h ngha l khng c s phn chia
h thnh nhng phn c tnh cht ho l khc nhau
H d th l h c b mt phn chia thnh nhng phn
c tnh cht ho l khc nhau
H cn bng l h c nhit , p sut, thnh phn
ging nhau mi im ca h v khng thay i theo
thi gian
6
Trng thi ca h l ton b cc tnh cht l,
ho ca h.
Thng s trng thi: Trng thi ca h c
xc nh bng cc thng s nhit ng l: nhit
T, p sut P, th tch V, nng C
Hm trng thi l i lng nhit ng c gi
tr ch ph thuc vo cc thng s trng thi ca
h m khng ph thuc vo cch bin i ca h
Trng thi ca h l ton b cc tnh cht l,
ho ca h.
Thng s trng thi: Trng thi ca h c
xc nh bng cc thng s nhit ng l: nhit
T, p sut P, th tch V, nng C
Hm trng thi l i lng nhit ng c gi
tr ch ph thuc vo cc thng s trng thi ca
h m khng ph thuc vo cch bin i ca h
7
Qu trnh l s bin i xy ra trong h gn lin vi s
thay i t nht 1 thng s trng thi
Qu trnh xy ra p sut khng i (P= hng s) gi l
qu trnh ng p
th tch khng i gi l qu trnh ng tch
nhit khng i gi l qu trnh ng nhit
Qu trnh thun nghch
Qu trnh khng thun nghch
8
Qu trnh l s bin i xy ra trong h gn lin vi s
thay i t nht 1 thng s trng thi
Qu trnh xy ra p sut khng i (P= hng s) gi l
qu trnh ng p
th tch khng i gi l qu trnh ng tch
nhit khng i gi l qu trnh ng nhit
Qu trnh thun nghch
Qu trnh khng thun nghch
Nhit & Cng
Nhit
Nhit lng Q cn dng em m (g) ha cht t ln
mt khong nhit t T
1
n T
2
Q = m C (T
2
- T
1
)
C: nhit dung ring
9
Nhit lng Q cn dng em m (g) ha cht t ln
mt khong nhit t T
1
n T
2
Q = m C (T
2
- T
1
)
C: nhit dung ring
Cng
Cng thay i th tch
A = P
ngoi
V (V = V
2
V
1
)
10
V
1
V
2
Quy c v du
Nu h ta nhit Q < 0
11
Nu h thu nhit Q > 0
Nu h nhn cng A < 0
Nu h sinh cng A > 0
2. Nguyn l 1 NLH &
Hiu ng nhit ca cc qu trnh
ha hc
12
2. Nguyn l 1 NLH &
Hiu ng nhit ca cc qu trnh
ha hc
Nguyn l 1 NLH
1 2
Q
1
, A
1
Q
2
, A
2
U = Q U = Q -- AA
U
1
U
2
13
1 2
Q
3
, A
3
Tr ong o: U = U
2
U
1
l abi en
thi en noi nang cua he.
U = Q U = Q -- AA
Nhit ng tch & Nhit ng p
Nguyn l 1
V P Q A Q U
ngoi
A = = A
Nu qu trnh l ng tch
14
V = 0 A = 0
v
Q U = A
Nu qu trnh l ng p
A U Q A Q U + A = = A
, ) ) (
1 2 1 2
V V P U U Q
P
+ =
P
ngoi
= P
kh
= P
15
, )
1 1 2 2
) ( PV U PV U Q
P
+ + =
t H = U + PV
H H H Q
P
A = =
1 2
: hm nng lng entalpi
Hiu ng nhit ca cc qu trnh ho hc
(Nhit ha hc)
a. Nhi et t ao t hanh (si nh nhi et) cua mot hp chat l ahi eu
ng nhi et cua phan ng tao thanh 1 mol chat otcac
n chat ng vi tr ang thai t do ben vng nhat trong
nhng i eu ki en acho veap suat vanhi et o
V du: C (r) than ch + O
2
(k) CO
2
(k)
H
0
tt
(CO
2
,k) = - 393,51 kJ/mol (H
0
f
)
Nhi et tao thanh chuan cua n chat bang 0: AH
0
298
= 0.
16
a. Nhi et t ao t hanh (si nh nhi et) cua mot hp chat l ahi eu
ng nhi et cua phan ng tao thanh 1 mol chat otcac
n chat ng vi tr ang thai t do ben vng nhat trong
nhng i eu ki en acho veap suat vanhi et o
V du: C (r) than ch + O
2
(k) CO
2
(k)
H
0
tt
(CO
2
,k) = - 393,51 kJ/mol (H
0
f
)
Nhi et tao thanh chuan cua n chat bang 0: AH
0
298
= 0.
b. Nhi et phan huy cua mot hp chat l ahi eu ng
nhi et cua phan ng phan huy 1 mol chat othanh
cac n chat.
V du: H
2
O (l ) H
2
(k) + 1/2O
2
(k)
H
0
ph
(H
2
O,l ) = + 285,84 kJ/mol
17
b. Nhi et phan huy cua mot hp chat l ahi eu ng
nhi et cua phan ng phan huy 1 mol chat othanh
cac n chat.
V du: H
2
O (l ) H
2
(k) + 1/2O
2
(k)
H
0
ph
(H
2
O,l ) = + 285,84 kJ/mol
c. Nhi et ot chay l ahi eu ng nhi et cua phan ng
ot chay 1 mol chat bang oxy etao thanh san pham
chay ap suat khong oi .
V du: CH
4
(k) + 2O
2
(k) = CO
2
(k) + H
2
O (l )
H
0
c
(CH
4
,k) = - 212,7 kcal /mol
18
c. Nhi et ot chay l ahi eu ng nhi et cua phan ng
ot chay 1 mol chat bang oxy etao thanh san pham
chay ap suat khong oi .
V du: CH
4
(k) + 2O
2
(k) = CO
2
(k) + H
2
O (l )
H
0
c
(CH
4
,k) = - 212,7 kcal /mol
Entanpi ca phn ng Entanpi ca phn ng
1. Entanpi t l vi h s hp thc phng trnh
CH
4
(g) + 2O
2
(g) CO
2
(g) + 2H
2
O(g) H = -802 kJ
2CH
4
(g) + 4O
2
(g) 2CO
2
(g) + 4H
2
O(g) H = -1604 kJ
2. Khi i chiu phn ng th cng i du ca entanpi:
CO
2
(g) + 2H
2
O(g) CH
4
(g) + 2O
2
(g) H = +802 kJ
CH
4
(g) + 2 O
2
(g) CO
2
(g) + 2 H
2
O(g) H = -802 kJ
19
2. Khi i chiu phn ng th cng i du ca entanpi:
CO
2
(g) + 2H
2
O(g) CH
4
(g) + 2O
2
(g) H = +802 kJ
CH
4
(g) + 2 O
2
(g) CO
2
(g) + 2 H
2
O(g) H = -802 kJ
3. Entanpi ph thuc trng thi
CH
4
(g) + 2 O
2
(g) CO
2
(g) + 2 H
2
O(g) H = -802 kJ
CH
4
(g) + 2 O
2
(g) CO
2
(g) + 2 H
2
O(l) H = -890 kJ
nh lut Hess v h qu
X Y
H
A
H
3 H
5
20
A
B
H
4
H
3 H
5
Theo nh lut Hess
5 4 3 2 1
H H H H H H A + A + A = A + A = A
Hequa1: Hieu ng nhiet cua mot phan ng bang tong nhiet tao
thanh(si nh nhi t) cua cac san phamtr tong nhi et tao thanh cua
cac tac chat (c k cc h s phn ng ca tc cht)
H
0
298
= H
0
tt (sn phm) H
0
tt(tc cht)
V d: Cho phn ng
21
) ( ) ( ) (
5 2 3
r PCl k Cl r PCl +
kJ H 2 , 131
0
298
= A
Tnh sinh nhit mol tiu chun ca PCl
5
(r), bit sinh
nhit mol tiu chun ca PCl
3
(r) l -607,2 kJ/mol
Hequa2: Hi eu ng nhi et cua mot phan ng bang tong nhi t
ot chay cua cac t ac chat tr tong nhi et ot chay cua cac san
pham (c k cc h s phn ng ca tc cht)
H
0
298 = H
0
c (tc) H
0
c(sp)
V du: CH
3
COOH (l ) + C
2
H
5
OH (l ) CH
3
COOC
2
H
5
(l )+ H
2
O (l )
H
0
c - 871,69 - 1366,91 - 2284,05 0
H
0
298
= - 871,69 - 1366,91 + 2284,05 = + 45,45 kJ
22
V du: CH
3
COOH (l ) + C
2
H
5
OH (l ) CH
3
COOC
2
H
5
(l )+ H
2
O (l )
H
0
c - 871,69 - 1366,91 - 2284,05 0
H
0
298
= - 871,69 - 1366,91 + 2284,05 = + 45,45 kJ
H qu 3: Hiu ng nhit ca phn ng bng tng nng
lng cc lin kt b t tr tng nng lng lin kt
c rp. (c k cc h s phn ng ca tc cht)
H
0
298
= E(t) E(rp)
V d: Tnh hiu ng nhit ca phn ng:
23
V d: Tnh hiu ng nhit ca phn ng:
) ( ) ( ) (
3 3 2 2 2
k CH CH k H k CH CH + =
C C H C H H C C H C
E E E E E H
=
+ + + = A 6 4
0
298
V d: Xc nh nhit phn ng cho phn ng sau:
4NH
3
(k) + 5O
2
(k) 4NO(k) + 6H
2
O(k)
S dng h phn ng sau
N
2
(k) + O
2
(k) 2NO(k) H = 180.6 kJ
24
N
2
(k) + O
2
(k) 2NO(k) H = 180.6 kJ
N
2
(k) + 3H
2
(k) 2NH
3
(k) H = -91.8 kJ
2H
2
(k) + O
2
(k) 2H
2
O(k) H = -483.7 kJ
3. Nguyn l 2 ca NLH v
chiu qu trnh HH
25
3. Nguyn l 2 ca NLH v
chiu qu trnh HH
Tng xo trn, mt trt t
tng entropi S
S > 0 S > 0
26
Rn Lng Kh
Entropi S
Entropi l i lng c trng cho mi trng thi ca h
N biu din t do, xo trn, mt trt t ca cc
phn t (nguyn t) trong h ang xt.
T
Q
S
h
> A
27
T
Q
S
h
> A
i vi h bin i thun nghch
i vi h bin i khng thun nghch
T
Q
S
h
= A
T
Q
S
h
A
) ( ) (
2 2
k O H l O H
0 AS
) ( 2 ) (
2
k Cl k Cl
0 AS
28
) ( 2 ) ( 3 ) (
3 2 2
k NH k H k N + 0 AS
) ( ) ( ) (
2 3
k CO r CaO r CaCO +
0 AS
Bin thin Entropi ca phn ng ha hc
S
o
= S
o
(sn phm) - S
o
(tc cht)
(c k cc h s phn ng ca tc cht)
V d: Tnh bin thin Entropi tiu chun ca phn ng:
29
V d: Tnh bin thin Entropi tiu chun ca phn ng:
) ( 2 ) ( 3 ) (
3 2 2
k NH k H k N +
) . / (
0
298
K mol J S
192 131 193
) / ( 199 ) ( 3 ) ( ) ( 2
2
0
298 2
0
298 3
0
298
0
298
K J H S N S NH S S = = A
Kt hp nguyn l 1 & 2 NHH :
CHIU PHN NG
Phng trnh c bn ca NHH
S T H G A A = A
G (kJ/mol): th ng nhit, ng p (Nng lng t do Gibbs)
G < 0: phn ng xy ra t nhin
30
G < 0: phn ng xy ra t nhin
G > 0: phn ng ch xy ra chiu
nghch
G = 0: phn ng t cn bng
Th ng p to thnh tiu chun ca mt cht (tinh
khit) l bin thin th ng p ca phn ng to
thnh mt mol cht t cc n cht bn iu kin
tiu chun.
K hiu G
0
tt298
iu kin tiu chun
0
298
0
298
0
298
S T H G A A = A
31
Th ng p to thnh tiu chun ca mt cht (tinh
khit) l bin thin th ng p ca phn ng to
thnh mt mol cht t cc n cht bn iu kin
tiu chun.
K hiu G
0
tt298
i vi n cht th G
0
tt298
c quy c bng 0
Tnh bin thin th ng p trong phn ng ha hc
GG
oo
pp
== GG
oo
tt tt
((sp) sp) -- GG
oo
tt tt
(tc cht) (tc cht)
C
2
H
4
(k) + H
2
O(l) C
2
H
5
OH(l)
Tnh G
p
, cho cc gi tr sau
G
tt
(C
2
H
5
OH(l)) = -175 kJ/mol
G
tt
(C
2
H
4
(g)) = 68 kJ/mol
G
tt
(H
2
O (l)) = -237 kJ/mol
32
Tnh G
p
, cho cc gi tr sau
G
tt
(C
2
H
5
OH(l)) = -175 kJ/mol
G
tt
(C
2
H
4
(g)) = 68 kJ/mol
G
tt
(H
2
O (l)) = -237 kJ/mol
G
p
= 175 68 + 237 = 6 (kJ/mol)
V d: Tnh bin thin th ng p tiu chun ca phn
ng sau:
) ( ) ( 2 ) ( ) ( 2
2
gr C r MgO k CO r Mg + +
) / (
0
298
mol kJ H
tt
A
0 -393,5 -601,8 0
) . / (
0
298
K mol J S 32,5 213,6 26,78 5,69
0
298
0
298
0
298
S T H G A A = A
33
0
298
0
298
0
298
S T H G A A = A
kJ H 1 , 810 ) 5 , 393 ( 1 ) 8 , 601 ( 2
0
298
= = A
J S 35 , 219 6 , 213 ) 5 , 32 ( 2 69 , 5 ) 78 , 26 ( 2
0
298
= + = A
kJ S T H G 7 , 744 ) 10 . 35 , 219 ( 298 1 , 810
3 0
298
0
298
0
298
= = A A = A