Ugur Mumcu - Rabita

Uur Mumcu _ Rabta
Rabta, Uur Mumcu / 10. Basm, 1993 / Kapak, Erkal Yavi / Kapak Basks, '
zylmaz Matbaas / i Bask, Yaylack Matbaas / Cilt, Aziz-Kan
Mucellithanesi / Kitab Yaymlayan Tekin Yaynevi, Ankara Cad. No: 43 ISTANBUL
Tel: 527 69 69-512 59 84 Fax: 511 11 22
UGUR MUMCU
RABITA
Onuncu Basm
TEKIN YAYINEVI
[Ataturk Ilkelerinin yurekli ve inanl savunucusu Nadir Nadi 'ye...]
Ankara'nn tama bak Gzlerimin yama bak Uyan uyan Gazi Kemal Su dunyann iine
bak
IINDEKILER
Islam! Devlet Kurulacak Elbet ........................ 9
50 bin hoca ayaa kalkacak ............................ 24
Islam Anayasas............... ............... 47
Avrupa Milli gru tekiltlan...........i ............ 69
Orgeneral Turun ve Kadir Misrolu ..............-...... 86
Iran'dan 30 milyon dolarlk fon"........,..........,'. ... 94
Suleymanclar ...............'........................ 104
12 Eylul ve Suleymanclar...... ... .-........... ............ 110
Suleymanc - Mason ibirlii........................... 127
Halefoglu'nun gizli raporlar ............................ 140
Prostat Melekleri .......,............ ...... ......... 147
Diyanet Vakf ....................................... 160
Rabta............................................. 171
Faisal Pinans ve El Baraka Turk............ ...... ...... 173
Dinsel amal Vakf a ..................... ..; ......... 182
Olay nasu yansd? Haberler - Yorumlar .,................ 197
Belgeler....................................' ... ... ... 531
4
ISLM DEVLET, KURULACAK ELBET.
Cami bu sloganla inliyor. Cemaatin ou sakall, bereli ve sarkl insanlardan
olumu. ou ya ocuk yata ya do gen. Cemalettin Kaplan'm azndan her Allah
szu ktnda cemaat sa ellerini ne doru uzatp hep birlikte Tekbir Allah
diye birka kez baryor.
Islm devlet, kurulacak elbet.
Caminin kapsnda Mercedes marka arabalar duruyor. Biraz sonra cemaat dalacak.
Ve bu siyoh cuppeli, yeil alvarl, beyaz sarkl ve sakall insanlar Mescedes-
tere binip evlerinin yolunu tutacaklar.
Sark ve Mercedes!
Sark ve Mercedes, Sanki Federal Almanya'da Turkler arasndaki dinsel akmlarn
simgesi olmu.
Sarkl, sakall ve Mercedesli Turk yurttalarnn istedikleri Islm
devletis'dir.
Cemalettin Kaplan'm elden ele dolaan Tebli'nin El Kitab adl kitabndan
aktaralm:
Gayemiz: Islm devleti.
Hkimiyet: Allah'a matsustur.
Anayasa: Kur'an- Kerim'dir.
Nizam: Seriattr.
Kaynak: Yine Kur'an- Kerim'dir.
rnek ve nder: HazreH Muhammed'dir.
Metod: Teblidir.
Mevzu: Hakkn hkimiyetidir.
Tebli vastalar: Meru her vastadr.
Tebli hukmu: Farzdr.
Tebliin uslbu: Ak, net ve. kesin.
Silh: Ilim (yet, hads, okl ve mantk).
9
Siper ve kalkan:.Sabr, tahammul ve mudafaa Tebli devrinde silho sarlma,
kaba kuvvete bavurma, mu-, kabele-i bilmisu yapma yoktur.
Gunun Turkiyesi: Dunun Mekke'sidir. Hoca bunlar anlattka cemaat kendinden
geiyor. Islm devlet, kurulacak ejbet. Islm devleti anayasas da hazr
bile. Avrupa'nn birok yerinde Islm anayasas elden ele dolayor ve camilerde
konuulup, tartlyor.
Islm devleti nasl bir devlet olacak? Geri Cemalet-tin Kaplan Hz. Muhammed'i
rnek aldn syluyor, ama yandalar hep Iran'dan, Humeyni'den, islm
devriminden sz ediyor.
Hollanda'nn Zaandam ehrinde Kaplan'n rgutu olan Islm Cemaat ve Cemiyetler
Birlii denetimindeki Aya-sofya Camii'nde uzun uzun tarttmz Ahmet
Kutahyal adl 32 yandaki eski edebiyat retmeni yazn diyor, birlikte
resim ektirirken.
Resmin altna yazn, bir murteci resmi diye yazn. Soruyorum, Ne yazaym
istersin? Bir Musluman ile bir kfir yan yana diye yazn. Musluman, Ahmet
Kutahyal, ben de kfir. Niin kfir? unku laik duunceye inanyorum da ondan.
Laiklik ayr bir dindir. Dinsizlik demektir. Kfirlik demektir.
Baktm tartmann anlam yok. Peki diyorum. Resmin altna olduu gibi
yazacam. Bir Musluman ve bir kfir. Ama nasl Musluman? Iran yanls diye
yazaym m?
Yazn. Iran devrimine k diye yazn. Bylesine ak ak Iran devriminden
yana olduklarn syluyorlar. Camilerinde Tahran'da baslan ve Turke-ye
evrilip, Turkler arasnda datlan Islm ars adl dergi de okunuyor.
Dergide Islm devriminden, Humeyni'den sz ediliyor. Islm bilgiler veriliyor.
Cemaat, Iran Buyukelilii tarafndan datlan islm ars ve Kayhan adl
dergileri okuyor ve kendi aralarnda Islm devrimi nasl olacak, bunu
tartyor.
10
Federal Almanya'nn Bochum kentinde Eyup Sultan Camii'nde' Cemalettin Kaplan'
dinliyorum. Cemaat arasnda gencecik insanlar var. Bunlar da Cemalettin Hocann
devrim muhafzlar. Kaplan, Allah dedike cami tekbir sesleri ile inliyor.
Turkiye'de Diyanet Ileri Bakan Yardmcl da yapm olan Kaplan'n ajitasyon
yetenei fena saylmaz, ancak Turkeden ortaokul diplomas nasl ald pek
kukulu. Baryor, aryor, ancak szcukleri ok ktu kullanyor. rnein,
mason yerine masum diyor. Bir turlu dili mason demeye dnmuyor. Kemalist
derken a'y uzatp Kemaaallst diyor. Baryor, aryor, kkrtyor,
aka siyaset yapyor. Arapa yetler okuyor.
Kim bu Hoca?
1926 ylnda Erzurum'un Ispir kazasnda domu. Ilk din bilgileri babasndan
alm. Imamla balad srada ilkokul mezunu bile deilmi. Askerliini
yaptktan sonra ilkokulu, ortaokulu ve liseyi dardan bitirmi, sonra da
Ankara Ilahiyat Fakultesi'ne girmi, ayn tarihte Ankara'da vaizlik yapm. 1966
ylnda Ilahiyat Fakultesi'ni bitir-' dikten sonra Diyanet Ileri Bakanl'na
mufetti olarak atanm, daha sonra Diyanet Ileri Bakanl'nda zluk Ileri
Mudurluu de yapan Kaplan, bir sure de Diyanet Ileri Bakan Yardmclnda da
bulunmu. 1966 yln-.dan 1981 ylna kadar da Adana'da muftuluk yapm.
1971 skynetimi ile ok iyi ilikiler surduren ve zaman zaman skynetim
komutanlarna kendi alannda yardmc olan Kaplan, 1977 seimlerinde de MSP
ustesinden Erzurum'da milletvekili aday olmu. Olmu, ama seilememi. Seilse
hi uphesiz o da butun milletvekilleri gibi kursuye kp laik devlete bal
kalacana yemin edecekti. Ondan ne uphe!
Peki nasl olmu da Hoca 60 yandan sonra hidayete erip islm devleti iin
Avrupa'da cihada balam. unku,
Peygamber efendimizin buyurduu vehile her yuz yln banda bir muceddid
gelecek, bir yenilik getirecek-
11
/
tir. Neyi yenileyecek? Dini mi? Hayr, Din zaten her zaman yenidir.
Muslumanlarn dine balln, Muslumanlarn cihad balln yenileyecek,
ehit olma ak ve evklerini, baarya ulamaya, zafer kazanmaya ait olan umit
ve heyecanlarn yenileyecektir. Bu da kapal ve gizli alma yolu olan parti
yoluyla deil, peygamber ve sahabenin takip ettikleri tebli ve cihad yoluyla
olacak deil mi?
Avrupa'da cami ve cemaatlerimiz hissedilir derecede oalmtr. Buna sebep de
12 Eyiul'den sonra parti zihniyetinin ve siyasi taassubun zaafa uramas ve
hzn kaybetmesidir.
Kaplan Hoca bu bakmdan 12 Eylul harektn ok olumlu karlyor. Diyor ki:
Evren geldi, Evren'in bir iyilij oldu. Partilerin balonlarna bir ine durttu,
hepsi sndu. Bir-iki ene partisiz yaadk. O kadar rahat ki, cemaat de
oalyordu, cemaat de ruhen bu particilikten tedirgindi. Cemalettin Kaplan,
1981 ylnda skynetim komutanlnn isteiyle olacak, resen emekliye
ayrlm. Buna ok ierleyen Kaplan, duunmu, tanm, ne yapsn?
Ver elini Almanya!
Soruyorum:
Hakknzda dava alm myd?
Hayr almam. Almamasnn nedenini de yle aklyor Hoca :
Bugun ieri alrlar, yarn ieri alrlar diye aa yukar 6 ay bekledim,
almadlar. Artk Allah'n bir hikmeti herhalde. Yalnz bizim bir teminat
garantimiz vardr. yet-ul Kurs'yi u be defa, yedi defa okumadan bir ie
balamayz.
Hoca bu arada bizimle syleinin yarsna gelmi, ancak yet-ul Kurs'yi okumay
unutmu. Teminat garantisi o an iin yok. Ne olur ne olmaz, bana bir bel
gelir. Hemen yet-ul Kurs'yi okuyor. Ve cemaat hep biriikte baryor:
Tekbr Allah, tekbir Allah, tekbir Allah.
12
SLM CEMIYETI KURUCULARI KIMLER?
Islm Cemiyet ve Cemaatler Birlii Kurucular unlar .-
CemuJettin Kaplan (muftu), Federal Almanya'da 0002601 No'lu ikamet izni sahibi.
Ahmet Polat. 1926 doumlu. Pasaport No: 831758.
Selhattin Yazc. 1938 doumlu. Pasaport No: 256203.
Hasan Hayr Kl. 16.12.1949 doumlu. Boc-hum'da 6532117 sayl ehliyet sahibi.
Seyfettin zkan. TRF-831759 No'lu pasaport sahibi.
Suleyman Aslan, Mustafa zelik, Ibrahim Kaba, Hilmi Elgunlu.
Dernein bakanlna Suleyman Aslan getiriliyor. Birinci sekreterlie Hasan
Hayri Kl, ikinci sekreterlie Hasan Yldz, Yazmanla Se-rafettin zlzan,
saymanla Hasan Huseyin Kl.
Kaplan, emekliye ayrldktan sonra kendi deyiine gre - Erbakan'n istei
uzerine - AlmanycTya gitmi ve orada Milli Gruu diye adlandrlan grupla
birlikte almaya balam. Hicret dergisinde de yazlar yazan Kaplan ile Milli
Gruulerin yollar 1983 ylnda iyice ayrlm.
Bu arada Kaplan Hoca, Iran'a da gitmi. Ne olmusa orada olmu. Iran hukumeti,
Iran'daki ylba mevsiminde Hoca'y Iran'a arm. Ylda bir Iran'da cuma
namaz-lan toplants olurmu. Iran hukumeti, Islm devrimini yaymak iin her
ulkeden din adamlarn Iran'a arp bu imcmlar ariarm.
Tabii Iran hukumeti yetkilileri ile bu din adamlar arasnda siyasal grumeler
de yaplrm.
1?
Hoca Iran'a gittikten sonra Milli Gru saflarndan ayrlm ve Tebiici
olmu. Neymi tebli yolu?
Tebli, Islm dininin peygamberler tarafndan insanla ulatrlmas demekmi.
M-uhammed nasl tebli yoluyla ortaya kmsa. Hoca da ite byle tebli
yoluyla devleti ele geirecekmi. Parti yoluyla devlet ele geirmenin olana
yokmu, yokmu unku demokratik sistem Siyonizmin oyunuymu.
Hizbullah. yani Allah partisi.. Hizbueytan, yam ey-ton partisi.. Bunlardan
baka parti de olamazm. Diyanet Ileri Bakan Yardmcl'na kadar yukselen
ve Adana*-da 15 yl muftuluk yapan Kaplan, Iran'a gidip geldikten sonra
Kur'on'da yalnzca iki partinin yer aldn anlayabilmi.
Humeyni, Iran Sah'n nasl tebli yoluyla ykmsa Cemalett'm Hoca da laik
devleti yle ykacak.
Tebli hangi yolla olacakm? Syle olacakm: Meru bir vasta ile tebli
caizdir. Malm olduu uzere gunumuz dunyasnda tebli yapmak dune nazaran, daha
kolaydr. Dun, sadece szle veya yaz ile tebli yaplrken bugun bu vastalara
kasetler, video kasetler, tirajlar yuksek mecmua ve gazeteler, radyo ve
televizyonlar Hve edilmitir. Bunlarn ierisinde radyo ve televizyondan
istifade edecek durumda deiliz. Bu imknlar henuz mevcut deildir. Ne var ki,
dierlerinden azam derecede istifade etmek elimizdedir. Hele kasetler, kulfeti
az, tanmas ve uzaklara gturulmesi kolaydr ve masraf azdr.
Camiye gelirken veya konferans yerine giderken elinde teybi, cebinde bant
bulunmaldr. Bazen olur ki konumalarda zuhurat olur, byle konumalar mutlaka
zaptetmek lzm. Feyz ve bereketi vardr. Evde, ev sohbetlerinde, yolculuk
esnasnda bunlart dinlemek mumkun olduu gibi, uzaklara gturmek ve gndermek de
mumkundur. Bakarsnz bir kaset konumas kiinin veya kiilerin hidayetine
vesile olur.
14
O halde her Musluman ve buHassa derneklerimizin asl vazifelerinden biri de
budur. Yani kaset almasdr. Video kasetlerine de ehemmiyet vermemiz lzm.
Ondan da. o nimetten de istifade etmeliyiz. Bunlar Rabbimizin birer lutuf ve
nimetidir.
Kaplan Hoca. bir kitabnda Resim yapmann Islama aykr olduunu syluyor.
Ancak, video ve kasetleri de Rabbin lutfu ve nimeti sayyor.
Milli Gru yanllar He yollar 1983 ylnn austos aynda artk iyice
ayrlyor. Kin'deki Barbaros Camii'nde 13 austos 1883 gunu Cemolettin Kaplan
yanllar Devlete gidi yolu parti mi. tebli mi? balkl bir bildiri
datmak istiyorlar. Bu bildiride Islmda parti fikrinin olmad gruu
savunuluyor. Bu bildirinin datlmas srasnda camide olaylar kyor. Milli
Gru yanllar bildirinin datlmasna engel oluyorlar. Dana sonra Hoca bu
bildiriyi oaltp bir kitapk holine getiriyor.
Aln bu bildiriden bir para:
Particilikte kayda deer dvulme var m? Suruime var m? Eee kimsenin burnu
konamayacak, kimse evinden ve yurdundan surulmeyecek, hapse atlmayacak, buna
ramen herkes mucahit kesilecek de drt be senede bir sandk bana gidip oy
pusulasn sanda atacak ve sandktan kp Islmn devletinin bana gelecek.
yle mi? Nerede bu bolluk? Bu sunnetuHaha aykrdr.
Barbaros Camii'ndeki bu olaydan sonra Kaplan Hoca Tebli yolunu iyice amaya
karar veriyor. Kitaplar, kasetler, video bantlar, birdenbire oolyor.
Tabii bir de rgut kurmak gerekiyor. Ve Cemalettin Kaplan 1985 ylnda Islm
Cemiyet ve Cemaatler Birlii ni kuruyor. Ama Islm devleti. Hem rgutu
kuruyor, hem de 35 tane kitap okuyup Islm anayasasn kaleme olyor. Islm
anayasas hemen birka yabanc dile evrilip datlyor.
Kasetler iin ok youn bir alma balyor. Iran'da imamlarn verdikleri
vaazlar video banta ekilip Kln'e gnderiliyor. Kln'de Turke'ye evrilip
Turkiye'ye soku-
15
luyor. Bunlar, Irarvl hocalarn vaazlar. Bir de Cemalettin Kaplan'n
camilerde, derneklerde yopt konumalar var. Bunlar da Islm Cemaatleri ve
Cemiyetleri Birlii uyele-rinoe video banta ekilip Turkiye'ye sokuluyor.
Bunlarn paralar nerelerden mi geliyor? Cemaatten! Cemaat. Hoca'nn
bankalardaki kiisel hesabna para yatryor. Bu paralar da Islm devleti kurma
almalar iin kullanlyor. Hoca'nn aklamas byle. Cemalettin. Kaplan
yanllar ile Milli Gru Tekilt arasnda buyuk bir i kavga balyor. Milli
Gru yanllar Kaplan'n CIA tarafndan kullanld kukusunu tayorlar.
Cemalettin Kaplan, parti yoluyla devleti ele geirmenin sunnete aykr olduu
duuncesini savunuyor. Milli Gru yanllar ise Turkiye'deki RP'yi
destekliyorlar. Bu , noktada tam bir yol ayrm ortaya kyor.
Gdyemiz Allah, liderimiz Hz. Muhammed, anayasamz Kur'an, kanunlarmz eriat,
yolumuz cihadtr. Bu yolda yo ehid olacaz, ya gazi.
Cemalettin Kaplan'n hemen hemen her konuma ve yazsnda bu gruler yer
alyor. Yani ya rejimden yana olacaksnz veya rejime kar.
Bu itibarladr ki. Islm beldeleri yeniden fethe muhtatr. Sam fethe
muhtatr. Istanbul fethe muhtatr. Kudus fethe muhtatr. Ve nihayet kalp
mesabesinde olan .bu beldelere bal dier butun ehir ve kasabalar fethe
.muhtatr.
O halde ilk devirlerde olduu gibi bir fetih ordusuna ihtiya vardr. yle bir
ordu ki, kurmay ve erleri, can korkusu ve mal sevgisini gnullerinden atm,
yerlerini imandan kaynaklanan ecaat ve cesaretle, cihad ruhundan coan vecd ve
heyecanla, ufukta beliren zafer ve ehit olma akyla doldurmulardr. Ite
fetih ordusunun oimet-i farikas bu! Ilgisi ve belgesi bu!.. Erkek-kadn
yediden yetmie her hakiki Musluman, bu ordunun tabii eri ve Allah askeridir. Bu
orduya katlmayanlar veya geri kalanlar kurt yer.
Allah Resulu'nun hadisinde de yer alan bu ordu, Rab-
16
iarnn nusreti ve inayeti ile her turlu engelleri aacak, bata Mescid-i Aksa
olmak uzere butun belde ve mescid-leri yeniden fethedecek. Kur'an' anayasa,
eriat-i garr'-y kanun, devleti Islm yapacaktr.
Kaplan, 1983 yl austos ayndan sonra kitaplar yaymlyor, konumalar yapyor
ve dergi kartyor. Bundan nce de 1983 austosundan nce de Islm anayasas
hazrlyor.
Eski Adana muftusu ve Diyanet Ileri Bakan Yardmcs Cemalettin Kaplan, artk
Kaplan soyadn pek kullanmyor. Kaplan soyad yerine Hocaolu soyadn
kullanyor. Ve cemaate de soyadlarn deitirmesi nerisinde bulunuyor.
Diyor ki, Biz insan soyundan geldik. Hayvan soyundan m geldik ki yle Aslan,
Kaplan gibi soyadlar alalm.
Yllarca muftuluk yapm, Diyanet Ileri Bakanlnda mufettilik, zluk Ileri
Mudurluu ve bakan yardmcl gibi grevlerde bulunmu olan Kaplan, bugunku
siyasal grevi ile badaan u gruleri ileri suruyor: ~
Dunyay feshada u put vardr. Bunlar Firavun, Karun ve Bel'am'dr. Bunlardan
birincisi diktatr, ikincisi kapitalist uuncusu ise bunlarn destekisidir.
Baka bir ifadeyle birinci siyasi iktidarn, ikinci mal varln basamak
yaparak kendilerini put iln etmilerdir. uncusu de dini kisveye burunerek bu
iki putun duzenlerinin bekiliini yapmtr.
Peki kimmi bunlar? Kimmi bu Firavunlar, Korunlar, Bel'amlar. Bunlar da yine
eski Adana muftusunden renelim.
Firavun, siyasi iktidarn ve devlet gulerini arkasna alarak, emniyet
kuvvetlerini seferber ederek, kendisini put iln eder ve ben sizin eh yuce
rabbinizim diyecek kadar kfirleir. Kendisinden baka ilh tanmaz, fikir
hurriyeti diye bir ey kabul etmez, ortal kasar kavurur. Kar gelenleri asar
ve keser. Fakat butun bunlara ramen kendilerini destekleyen muabbirler,
khinler ve s-zumona din bilginleri bulur. Ite bu Bel'amlar sayesinde faist
ve terrist duzenlerini surdurur.
1.7
F.: 2
Firavun buymu. Ya Karun? Karun da uymu: Fesatlardan biri de Karun'dur.
Firavunu azdran, siyasi iktidar ve saltanat olduu gibi Karun'u da azdran
serveti ve para saltanatdr. Karun, kendini beenmi, Allah ve Peygambere kafa
tutmutu. Smardka mard, fakir fukaraya bakmad ve onlara iyilikte
bulunmad, kibirlendi putlat ve azgnlardan oldu.
Firavun ve Karun'u tandk. Ya Bel'am kimmi, ne yaparm ve gunumuzun
Bel'amlar kimlermi?
Bel'am bu iki putu desteklemi ve onlarn davullarn almtr. Onlarn duzen
ve iktidarnn bekiliini yapm, birinin siyasi iktidarndan korkarak,
dierinin mal varlna tamah ederek onlara kul kle olmutur.
emalettin Kaplan Firavun, Karun ve Bel'amlar tanmladktan sonra geliyor bu
iin yorumuna. Yorumu yle: Ite u put!
Her musluman bilmeli ki bunlarn uu de tarihin yalnz belli devirlerinde
yaam, belli ahslardan ibaret deildir. Her devrede ve her zaman kendilerine
rastlanan u kufur zihniyetini temsil etmektedirler. Syle kf:
Firavun siyasi iktidarla ve devlet gucune dayanarak eriat kaldrp yerine put
kanunlar getiren,
Karun ise Islmn iktisadi sistemini deitirip, kapitalizm ve komunizm gibi iki
kufur ve kfir sistemini getirip, dunyay ekmek kavgasna surukleyen, insan
boazna kul-kle yapan zihniyetlerdir. Ve bu zihniyetleri temsil etmektedirler.
Bel'am'a gelince: Bel'am, bu iki kfir zihniyeti ve dinsiz duzenleri ve
sistemleri destekleyen, dolaysyla dinini dunyaya satan bilim adamlarn ve
saray mollalarn temsil etmektedir.
Peki Firavun mu zararl Karun mu? Yoksa Bel'am m? Hangisinin zarar daha ok?
Hocaya gre en zararls Bel'amlar.
Niin mi?
Bu u put Ierisinde en erlisi ve en zararls ise Bel'-
18
am gibi szum ona hocalardr. Halbuki Kur'an, hocalar (Mustahfazlar) diye
vasflandrmaktadr. Yani, hocalarn sfat ve vazifeleri dini korumak, Islmn
bekiliini yapmak, eriatn muhafazasn yapmaktr. Seriat, ba tac
yapacaklar, mallan ve canlar pahasna da olsa bunu muhafaza edeceklerdir.
Fakat, maalesef zaman zaman Bel'am tipi hocalar km, dinin ytklmasna,
eriatn kaldrlmasna alan Firavunlara ve Korunlara yardm etmilerdir.
Seriat mudafaa eden ulemann yannda yer alacaklar yerde^ eriat kaldrp,
kufur ve kfir duzenleri getirenlerin yanlarnda yer almlardr.
Kur'an, bu saray mollarn A'raf suresinde kpeklere. Cuma suresinde de eeklere
benzetmektedir. unku bunlarn ihanet ve hiyaneti ok korkuntur. Bir hoca ki,
canndan ve malndan, makam ve maandan korkup eriattan yana olmazsa, hele
hele arkasn kufur ve kfir devlete verip, hakk syleyen Musluman ve hocalar
kufur duzenine ihbar ederse, bir terr havas meydana getirip azlar kapamak
isterse, ite bunlar kelimenin tam ma-nosyla Bel'am'dr.
Bel'am'n temsil ettii paral askerlerdir, duzenin bekileridir ve ite bunlar
dumemek iin iki putun nunde eekleme ve kpekleme derecesine dumuler,
dinlerini dunyaya satmlardr. Gerek hocalarn byle bir duruma dumelerinden
Allah'a srnrz. Fokat dumemek iin tek yol vardr. O da haktan ve hakldan
yana olmaktr. Seriat kaldrp yerine Firavun ve Karun kanunlar koyanlar
lnetlemektir. En azndan bunlar duman bilmektir. Ve nihayet bunlorn kurduu
devletlerin kufur ve kfir devletler olduunu tam bir cesaretle sylemektir ve
tebli etmektir.
emalettin Hoca'nn uygulad taktik nce din adamlarn etkilemek, onlarn
moralini bozmak, onlar ypratmaktr. Konumalartnda ve yazlarnda surekli
olarak hoca efendilere sesleniyor. Ve onlar etkilemeye, ynlendirmeye
alyor.
Ya Allah'tan yana olacaksnz ya puttan yana ola-caksmz.
19
Ya rejimden yana olacaksnz ya rejime karc kacaksnz.
Ya Kemalist olacaksn ya eriat olacaksn. Ya devletten yana olacaksn ya
devlete kar olacaksn.
Hoca'nn amac camileri tpk Humeyni gibi siyasal kursuler olarak kullanmak.
Bu konuda hocalara unlar syluyor: Bizleri bugune kadar aldattlar, (Hoca
siyasete karmamaldr, hocalar camilere siyaset sokmamaidrlar) dedi ve
dedUer. Hocay da camiyi de siyasetten, siyas mevzulardan men ettiler. Halbuki
hoca Islmn siyasetini anlatmazsa kim anlatacaktr?
Hayr hoca, ayn zamanda bir siyaset adamdr. Cami de ayn zamanda bir siyaset
yeridir. unku siyaset Islmn bir blumudur. Ayrlmaz bir parasdr.
Siyaset demek, devletin kurulu eklinden, icraatna dair ynetme ve idare etme
tarzndan ibarettir. Bir baka Ifadeyle siyaset, insan idare etme, insan
ynetme demektir. Siyaset, Arapa bir kelimedir ve (ase) fiilinden gelir.
(Seyis) kelimesi de bu kkten gelmektedir. At idare edene seyis, insan idare
edene de siyaseti denir. O halde Islm dini insan ynetmek, aile hayatna,
devlet hayatna, onun insanca yaamasn salamak uzere geldiine gre. bu din
siyasetin ta kendisidir. Din siyasetten, siyaseti dinden ayrmak mumkun
deildir ve duunulemez. Zira namaz ve oru gibi ibadetler, her yerde ve
camilerde anlatld gibi Islmn devleti de, siyaseti de camilerde
anlatlmaldr.1
Iyi ho da hoca efendi acaba bu konular 15 yllk Adana muftuluunde niin
anlatmamtr? Hoca'nn bu konuda savunmas da yle: Hoca efendiler una
dikkat etmelidirler. Biz ite anlatyoruz ve anlatmaktayz. Her konumamzda
cemaatlerimize, Allah'n yolundan, Islm'n yolundan ayrlmaynz. Sizi
kurtaracak Kur'an- Kerim'dir... gibi szler syluyor ve bu ekilde Islm'
anlatyoruz.
20
Evet, yle syledik.
50-60 senedir hep yuvarlak kelimeler kullandk. Zannettik ki cemaat bizim
dilimizin altndaki manay, ne demek istediimizi, Islmn devletinden, Islmn
siyasetinden bahsettiimizi anlyor. Fakat baktk, grduk ki hi anlamam, ne
Islmn devletini anlamlar ne de Islmn siyasetini..
Bu noktada Kaplan, imamlar ve din grevlilerini bir yol azna getirmeye
alyor.
Ya eriattan yana olursunuz ya eriata kar karsnz. Ye Kemalist olursunuz
ya Islamc. Arada bir baka yol yok ki.
Tek yol Islm... yleyse din grevlileri yerlerini semelidirler. Yani eriat
devletinden yana olmaldrlar.
Hoca cemaat nunde couyor, cotuka atyor tutuyor.
Bir konumasnda yle meydan okuyor:
Cesuruz, cesaretimiz vardr, guluyuz, kuvvetliyiz, kimse bizim srtmz yere
getiremez. Ite meydan, erler varsa buyursun. Hatalarmz varsa ilim adamlar
tenkidini yapsnlar, fikir adamlar sylesinler, buyursunlar.
Bugun Diyanet'e hkim olan zihniyet yazsn, duzenin adamlar yazsn, ite er
meydan. Silhlarn glgesinde fikirler ldurulemez, hakikatler sndurulemez.
Bir guri bunlar patlayverir de bendini ykm sel gibi engel karanlar siler,
supurur, gturur.
Kaplan Hoca, kendisiyle ilgili yazlar her gun izliyor. Gazeteleri kesip,
camilerin duvarlarna da astryor. Ve hutbelerde bu yazlara yantlar da
veriyor.
Ancak konuurken sz gelii Orsan ymen'i bir bakasyla kartryor, Uur
Dundar yerine Uur Mumcu diyor ya da Uur Mumcu yerine Uur Dundar diyor.
Turkiye'de kendisi ile ilgili yaynlara verdii yant da bastrp datyor.
Arkadalar tekilt olarak, biz ne devlet dumanyz ne de vatan hainiyiz. O
memleket bizimdir. Muslumari dedelerimizin kan ile sulanmtr. Millet de bizim
milletimizdir. Mehmetikler de bizim evlatlarmzdr.'Ama mil-
21
letimiz oyuna getirilmitir. Basn da ne yaptn, ne yazdn ye kime hizmet
ettiini bilmiyor. Devlet memurlar, Mehmetikler, hatta MIT, sefaret
grevlileri bu hakikatleri bilmiyorlar. Seriat nizamnn Allah nizam olduundan
habersizdirler. unku 60 senedir Islm hukuku ve Islm nizam bu vatandalara
anlatlmad. Islm ilimlerden, din bilgilerinden mahrum brakldlar. Bir nevi
susuzdur bu vatandalarmz.
' Ite biz hem bunlar, hem kendimizi cehennemin kenarndan kurtarmak
istiyoruz. Biz bunlara kar deiliz. Biz zrlme karyz, biz hakszla
karyz, biz hurriyetsizlie karyz, biz fanileri putlatrp ona ilh diyen
ve dedirten kfirlere karyz. Biz genleri kamplara ayran, hapisleri anarist
dedikleri genlerle dolduran Kemalizm cereyanna karyz. Biz, faiz
muessesesini kurup smuru duzeni getiren ve ticar hayat felce uratan
zihniyete karyz. Biz zina ve fuhu yuvalar aan veya serbest brakanlara
karyz. Biz, laiMik maskesi altnda Kur'an' devletten ve gunluk hayattan
kaldran Kemalizm adna hurriyetleri feda eden akmlara karyz. Ve nihayet biz
put rejimlerine karyz ve olmada da devam edeceiz, ite butun dunya bunu
byle bilsin, gazeteler byle yazsn. lur veya ldurulursek ehit oluruz.
Inanlacak gibi deil, ama Cemalettin Kaplan Tebli ve Metod adl kitabnn
105. sayfasnda cennete nasl gidileceine ilikin bir kroki de yaymlam.
Krokiye gre eriat yolu dorudan doruya cennete gidiyor. Seriat yoluna alan
yan sokaklar ise cehenneme. Krokiye gre eriat yolu bir buyuk bulvar, yan
sokaklar da eriat yoluna alan eytan yollar. Eer eriat yolundan sapp yan
sokaklara dalnlrsa cehenneme, eriat bulvar uzerinden yurursen dorudan
cennete gidiliyor. Cennete gitmek iin Kur'an'n anayasa, eriatn kanun
olmasna almak ve Allah'a snmak yeterlidir.
Cemalettin Hoca'nn cennet ve cehennem krokisini yaymlamasnn sebebi yine
hocalar. Yani Diyanet grevlileri.
22
Diyanet grevlileri laik devlete bal olduklar iin dorudan cehenneme
gidecekler. Kendisi de 1981 ylnda resen emekli edilinceye kadar cehennem
yolcusuydu. Iran'a gidip geldikten sonra bu yolculuktan vozgeti
Simdi krokide izdii gibi dorudan cennee gidecek.
Cemalettin Kaplan, butun bu kitaplar tek bana m karyor? Yoksa kendisine
yol gsteren, bu kitaplar hazrlayan birileri mi var?
yle ya dinsel konular dnda Turkeyi doru durust konuamayan Kaplan,
herhalde baz yardmclar He birlikte alyor.
Hoca kendine gre bir plan yapm. Ya da kendisi iin yaplan bir plon adm
adm uyguluyor. Ilk amac din grevlilerini etkilemek, onlor Diyanet Ileri
izgisinden ayrmak. Bunun iin ulema makamnda bulunanlara tebli diye bir
brour hazrlyor. Bu brourde, Turkrye'de put kanunlarnn hkim olduunu
ileri suruyor ve din grevlilerini eriat devleti duuncesi dorultusunda
toplamaya alyor. Butun konumalarnda arlk noktas hep bu!
Hoca'ya gre Ortada iki kanun ve iki anayasa vardr. Bunlardan biri AHah'a,
dieri kullara aittir. Biri Allah'n amaz ilmine ve sonsuz kudretine
dayanyor, dieri de cahilce yaplm heva ve hevesten ibaret put kanunlardr.
Yine Hoca'ya gre Allah'n kanunlar, Allah tarafndan yapld iin guzel,
dierleri de insanlar tarafndan yapld iin irkin. Allah'n yapt anayasa
ve yasalara uyulmazsa lumun tesinde cehennem azab var.
Din grevlileri seimlerini yapmaldrlar. Ya o, ya da o.
uncu bir k yok.
Ya Allah'tan yana olacaksnz ya puttan yana olacaksnz.
Ya din -grevlileri eriat devleti isterken bir baskyla karlarsa.
23
Hoca buna da yant buluyor.
Hey nefis!
Sen bu kadar zamandr tebli grevini uzerine aldr, ustelik dunya geimini de
buna baladn. Bu grevi yaparken hi tepkiyle karlatn m? Yarvi hi
dedikoduya maruz kaldn m? Polis tarafndan takibata uradn m, hapse atldn
m? Ikenceye tabi tutuldun mu? Maln, mulkun elinden alnd m? Makam ve
maandan uzaklatr
m?
Sayet bunlardan hibiri ile karlamadn ise, oturup alaman lzm. Neden?
unku vazifeni hakkyla yapmadn da ondan. Ak ak hakk tebli etmedin de
ondan. Gerekleri cesaretle sylemedin, btllar, tgutlar, eytann
temsilcilerini rahatsz etmedin de ondan. Onlara uyum saladn, onlarla
uzlatn, onlara taviz verdin, arzu ettiklerini yerine getirdin de ondan!
50 Bin Hoca Ayaa Kalkacak
Islm inklbnn ordusuna kabul edilebilmek iin bir Muslumann u u aamadan
gemesi gerekirmi.
1. Medrese devri
Bu devirde Musluman ilm grulerini pekitirecek-mi. Yani Kur'an'n anayasa ve
eriatn da kanun olduunu renecek ve bilinlenecekmi... Bunun iin hoca
efendHeri izlemesi, dinlemesi gerekirmi.
2. Tekke devri
Bu aamadan geen Musluman, daha sonra tekke devri'ni yaayacakm. Tekke
devri, tarikatlk demekmi. Tarikatlarda Musluman iyice olgunlaacakm.
Sonra? uncu aamaya geliniyor.
3. Kla devri
Kla devri inklbn silhl aamasym.
Hoca camilerde baryor:
Bu devirde Musluman tetik ekmeyi renecektir...# Bu u devri tamamlayan
Musluman dorudan doruya cennete gidecekmi.
Eh cennetin krokisi de Cemalettin Hoca tarafndar izildiine gre, i tamam,
doru cennete!
24
Camilerde Hoca'y dinlerken sklp da dar kmak isteyen olursa hemen
uyaryor.
Nereye gidiyorsun hoco? Cephedeyiz, cephede. Cepheden kaan askeri ne yaparlar
biliyor musun? Vururlar, ldururler...
Eer tuvalete gitmek iin yerinizden kmldadysanz yandnz gundur, tuvalet
yerine doru cehenneme gidersiniz.
Hoca, kendisini Hazret-i Muhammed'in bir eit vekili sayyor. Kendi deyiine
gre, yapt i Peygamberin grevini devam ettirmektir.
Hazret-i Muhammed Islm dinini yoyarken ne gibi basklarla karlamsa,
Ispirli Hoca da imdi ayn basklarla karlayormu.
Medrese devri, tekke devri ve kla devri. Sonra Islm inklb.
Hoca'nn gruu yle:
Bizim tekilt olarak takip ve tatbik ettiimiz hareket tebli hareketidir.
Kur'an hareketidir. Peygamber hareketidir. Fetih hareketidir. Ve byle bir
harekete, fetih hareketine iddetle ihtiya vardr. unku, Islm ulkeleri ve
milletleri igal altndadr. Kufur emperyalizminin igali altndadr. Yeniden
fethe ihtiya vardr.
Butun bu beldeler bir bir fethedilmeudir. Ve inyet-i hakla bata Istanbul olmak
uzere Anadolu'nun butun ehirleri yeniden Islama fethedilecektir.
Rabbimiz, inallah bunu bizlere gsterecek. Yeter ki, imknlar kullanalm ve
uzerimize dueni hakkyla yapalm.
Islm beldeleri yeniden fethe muhtatr. Msr fethe muhtatr. Sam fethe
muhtatr. Istanbul fethe muhtatr. Kudus fethe muhtatr...
Tahran tabii ki fethe muhta deildir. unku Tahrari,. Islm inklb tarafndan
igal edilmitir.
Eski muftunun szleri ipe sapa gelir gibi deil. Gun-
25
terdir Kaplan Hoca'nn video bantlarn izliyorum. Szleri akl alacak gibi
deil dorusu.
Sz gelii Turkiye'de cuma namaz klnmazm. Camilerde barikatlar varm,
camiler igal altndaym.
Turkiye'de irtica vardr, diyen hem dinden olurmu,
hem nikhtan...
Turkiye'de Islm devrimi Iran'dak'rnden de kolay olabilirmi... Niin kolay
olabilirmi? Ounku Islm inklbnn buyukluunden Turkiye'deki Kemalistlerin
du kopmu da ondan.
yleyse Muslumanlara bir grev duuyormu.
Bu yolda cann ve maln vermek.
Can ve mal Allah'ndr diyor. Allah, verdii can ve verdii mal gunu gelince
alacakm, amo eer Musluman cann ve maln Islm inklb uruna feda ederse,
doru cennete gidecekmi!
Allah'n grevi Hoca'ya gre, bir eit komisyoncu-lukmu. Allah hem can
veriyormu, hem can alyormu. Verdii can alrken de sevgili kullarna
cennette yer ay-
ryormu.
Allah ancak Islm inklb uruna can ve mallarn
verenlere cennette yer aymrm.
Yoksa, Musluman cennete deil dorudan cehenneme gidermi:
Muslumann cehennem yerine cennete gidebilmesi iin cebinin aznn ak
olmas gerekirmi. Muslumann cebi ak olacakm ki, Cemalettin Hoca'nn
bankalarda atrd hesaplara bol bol para yatrlsn. Muslumanlar Islm
inklb iin ceplerinin azn Cemalettin Hoca'nn banka hesabna aacaklarm.
Cemalettin Hoca'ya azlar ak tutulan ceplerden milyonlarca mark aktarlyor.
Hesap numaras .r.?
Onu da verelim.
Hollanda Rabobank - Oss - 180405934
Bir de Almanya hesab var. Bu hesap do Cemalettin Kaplan adna alm zel bir
hesaptr.
Deutsche Bank Kln ubesinde 37040044 sayl hesap.
26
Peki niin bu paralar Cemalettin Kaplan'n zel hesabna gnderiliyor?
Orasn pek sormayn.
Ya da sorarsanz, u yant alabilirsiniz:
Hoca, peygamberin temsilcisidir, peygamber de Allah'n temsilcisidir.
Muslumanlar eer ceplerinin azlarn dorudan doruya Cemalettin Kaplan'n
zel hesabna aarlarsa cennete gideceklerdir. yleyse pamuk eller ceplere.
Afganistan mucahitleri iin toplanan paralar m, hani her camide toplanan ve her
Muslumandan istenen paralar. Bu paralar m kimin hesabnda?
Cemalettin Kaplan'n daha dune kadar sa kolu Ahmet Polat'n zel hesabnda.
Ahmet Polat.
Deutsche Bank Kln Konto 2625275 Biz 370 70060.
Hoca'nn propaganda taktii u:
Hoca, camilerde konuacak ya da aklna ne geldiyse bunlar syleyecek, halk
kkrtacak. Bu konumalar video banta ekilecek ve ekilen bu video kasetleri
yurda sokulacak. Ayrca konumalar kuuk boy kitap halinde baslarak yurda
gnderilecek.
Bu yolda tebli yerine ulaacak. Ulatka Turkiye'deki Muslumanlar cihada
hazr olacak.
Sonra?
Sonras iin Hoca'nn ngrduu plan u:
50 bin camide, 50 bin hoca ayaa kalkacak ve inklp da o anda balayacak.
Bunun iin butun derdi hoca takmn, yani din adamlarn etkilemek. Akln hep
hoca efendilere takm. Onlar kkrtacak, onlar camilerde Kur'an'n anayasa
olmasn isteyecekler. Cemalettin Hoca da, tpk Humeyni'nin yapt gibi
buralardan Turkiye'ye bantlar sokacak. Ve halk bylece Islm devrimine
hazrlanacak.
Hoca tam anlamyla Humeyni'nin yolunu izliyor. Hu-meyni, Fransa'da surgundeyken
ses bantlar doldurup Iran'a gndermiyor muydu?
Hoca da imdi yle yapyor.
27
Humeyni konumalarn kuuk kitapklar halinde bastrp Iran'a gndermiyor
muydu?
Hoca da imdi ayn byle yapyor. Kitaplar baslyor ve gizlice Turkiye'ye
sokuluyor.
Iran'da Islm devriminden sonra yaymlanan Key-han dergisi neyse, Hoca'nn
Tebli dergisi de odur. Benzerlik o kadar ak ki, Keyhan balnn altndo
Hkimiyet kaytsz artsz Allah'ndr m yazyor?
Hoca'nn Tebli dergisinde de Tebli balnn hemen altnda ayn szler
yazl.
Keyhan'da baln iki yanna nasl yetler ve sureler yazlmsa, Tebli'de de
ayn byle. Yani, aslnn ayn.
Cemalettin Hoca, u siyasal sistemlere, kii ve kurumlara karym.
Bunlar tek tek yle aklyor: Komunizm, Kapitalizm, Kemalizm, Siyonizm,
Masonluk, Kilise, Havra,
Yar Muslumanlar.
Cemalettin Kaplan, Turkiye'de belli kiilere ve meslek gruplarna seslenerek
onlar Allah yoluna aryor.
Tebli mahiyetinde ak mektuplar balkl kitabndaki ilk mektup.
Cumhurbakan Sayn Kenan Evren'e. Mektup yle balyor: Sayn Kenan Evren,
Muhtelif vesilelerle muteaddit defalar Musluman olduunuzu, babanzn ve
dedenizin hoca olduunu ifade etmitiniz. Muslumanlar sizi yle grmek istedii
iin olsa gerek, buna seviniyor ve memnun oluyorlard...
Kaplan, daha sonra Cumhurbakann eletiriyor ve
unlar syluyor:
Allah'n varlna ve birliine inandn syleyen bir kimse, drt eye
inanmak mecburiyetindedir. Drt eydert
28
birisi Allah'n sfatlarnda esizlii ve tek oluu hususudur. O sfatlardan
birisi Allah'n ilim sfatdr. Ilim sfatnn manas ezelden ebede kadar olmu
ve olacak hibir eyin Allah'a gizli kalmamas demektir. 20. asr dahi ezel
-ebed arasnda olduuna gre, bu asrn da hibir eyi Allah'n izninden gizli
kalamaz. O'nun ilmi haricine kamaz. Her eyi, her zaman ve her meknda en ince
teferruatna kadar bilen Yuce Allah, elbet asrmz da bilecek. Allah'a inandm
derken, bunu peinen kabul ettiniz demektir.
O hade asrmz da bilen yuce Allah, muhta olduumuz kanunlar son peygamberle
gnderdii son kitapta beyan edebilirdi. Bunu gucu, kudreti yeterdi. Ve bunu
yapmtr da.
Bundan dolaydr ki, insan olarak muhta olduumuz her turlu kanun Allah
tarafndan konulmu, butun ihtiam ile butun guzellii ve tazeliiyle (inandm)
dediiniz Kur'an'da mevcuttur.
Cemalettin Hoca'ya gre, anayasa ve yasalar kullar yapmtr. Oysa Kur'an,
Allah'n yasasdr. Kim Allah'n yasasndan daha guzel bir yasa yapabilir, hi
kimse.
Hoca unlar yazyor:
Islm'a gre (fitne oluu asndan) komunizmin ve; kapitalizmin cahiliyye
devri putuluunun, ateperesti i in 20. asr Ataturk putuluunun. Hinduizmin
vesairenin birbirinden fark yoktur. Kendi aralarnda dalar kadar fark olsa
bile.
Ispirli Cemalettin Hoca, Kur'an'dan sureler aktararak, Kenan Evren'e yantlar
veriyor. Ve Cumhurbakan'n-dan kendisine yazl yant vermesini istiyor.
Tebli ve ikaz bizden, hidayet ve tevfik Allah'tan diyor.
Cemalettin Hoca'nn ikinci mektubu niversite retim uyelerine tebli
mahiyetinde ak mektup baln tayor.
Mektup yle balyor:
Ey universite hocalar.
Sizler, ayn zamanda ilim makamnda bulunan bfrer
29
ahitsiniz. Allah varlnn ve birliinin onun hkimiyetinin ve onun ahitleri
arasmdasmz.
Cemalettin Hoca retim uyelerine u sorular sorup, yantlar yine kendisi
veriyor.
Soru: Kinat, yani canl-cansz butun bir varlk. Ilmi
bir eser midir?
Cevap: Hayr eklinde olamaz. unku o zaman fizik, kimya, biyoloji gibi
ilimleri inkr etmek lzm gelir. Zira, bunlar kinatn ilmini yapmaktadrlar.
Bir ey ilmi bir eser deilse, onun ilmi yaplmaz. O halde cevap evet eklinde
olacaktr.
Soru: Ilmi bir eser, ilmin varlnn bir neticesi deil midir? Yani kinata
ilim hkim deil midir?
Cevap: Elbet de ilmi bir eser, ilim vasfn ilimden alr, baka turlu duunmek
mumkun deildir.
Soru: IHm, cevher veya araz kategorilerinden hangisine girer? Yani ilim cevher
midir, araz mdr?
Cevap: Arazdr. unku, kendi kendine kaim deildir. Varl bakasnn varlna
baldr ki, o da ilim sfatnn sahibidir. Yani limdir. Bir baka ifadeyle
ilmin varl bir limin varln gerektirir. Kinata ilim hkimse, bir lim de
hkimdir.
Soru: Ite o lim kim? Cevap: Kinatn yaratcs.. Soru: Kinatn yaratcsnn
ismi nedir? Cevap: Allah'tr. O yaratc kitabnda kendisine zel isim
olarak bu ismi vermitir.
Neticede, eserden muessire intikal ederek diyebilir ki, kinat inceleme bizi
ilme, ilmi ile lim'e, lim de Allah'n
varlna gturur
Cemalettin Kaplan bu soru-yanttan sonra universite
retim uyelerine yle sesleniyor:
Ite bu sizin iinizdir.
Byle bir ispat sizler yapabilirsiniz. Bu, ilim meselesidir. Bir mantk
meselesidir. Iinde bulunduumuz tabiat leminin varlk leminin ilmini
yapmadan limini ve h-Hkini, sahibini ve malikini bilmeden Allah'n varln
ve birliini ispat ve ikrar etmeden ilim retemezsiniz. Ho-
30
alk yapamazsnz, ilminiz sallantda -kalr, dayanak bulamazsnz. Ne siz
tatmin olursunuz ne de talebeleriniz. Bu kmazn iinde bocalayp durursunuz.
O halde geliniz ilmin hakkn, hocann hakkn veriniz de Kur'an diliyle asl
greviniz olan ahitlii yapnz...
Hz. Muhammed gibi Allah adna Tebii grevini ustlendiini syleyen eski Adana
Muftusu Ispirii Cemalettin Hoca, butun retim uyelerinden Kemalizme kar
kmalarn istiyor, anari ve terru de dorudan doruya Kemalizm'e balayp
soruyor:
Put kanunundan yana olup, Allah kanunlar terk edilir mi? *
Kur'an anayasa olmaktan, devlet Islm olmaktan karlp, bunun yerine
Kemalizm'e dayanan anayasalar, irk devleti, put devleti getirilebilir mi?
Buna ilim evet der mi?
Cemalettin Hoca bu sorulan sorduktan sonra retim uyelerinden Canlar ve
mallar pahasna da olsa eriat savunmalarn istiyor. Kaynanz diyor
Kur'an, rnek ve nderiniz peygamber olsun.
Kbleniz ne Washington, ne Moskova, ne Avrupa, ne ankaya.
Seriat duzenine uymayan retim uyelerini aka korkutuyor. Aka onlara
gzda veriyor.
Tek bir areniz, tek bir kar yolunuz vardr. O da tvbedir. Sartlarna uygun
tvbe etmektir.
Bilinmeli ki her gunahn tvbesi bir deildir. Gunahna gre deiir, sizin
gibilerin iledikleri su buyuktur ve ok ardr, irke varan bir sutur.
Anayasay kaldrma suudur. Kur'an' devletin ynetiminden kaldrmay
destekleyen bir sutur. Ve nihayet ebed idam gerektiren bir curumdur. Buyuk
bir tvbeyi gerektirmektedir. Derhal pimanlk duyup dvuneceksiniz, iin iin
yanp szlanacaksnz.
Bu kfi mi? Kfi deildir.
Kur'an'don yana, eriattan yona olduunuzu iln edeceksiniz. Szlerinizle de
yazlarnzla da Kur*an'n anayasa, devletin Isim olmasna alacaksnz.
Malnz ve ca-
31
nnz pahasna da olsa cesoret ve metanetle eriat ve eriat kanunlarn
savunacaksnz. Allah'tan bakasndan korkmayacaksnz ve bakasna deil,
ona kul olacaksnz. Belki zor bir ey...
Ama ahiretin azabndan, onun dehet ve iddetinden zor deildir. Buna nispetle
ok kolaydr. lumden tesi yok ya. Fakat ahirette lum de yoktur. Can kurtaran
simidi gibi lum aranacak, ama ele gemeyecek ve gemesi de mumkun olmayacaktr.
unku lum de lmutur.
O halde hemen tvbe edin, tvbede acele edin. Belki akama giremez, belki
sabaha kamazsnz, ecel yakalam olur da aznz tvbesiz kapanm olur.
Muhlet istersiniz, ama muhlet verilmez. Artk her ey bitmitir.
Geri dnmek istersiniz, ama musaade edilemez. Dnuu olmayan bir yolculuk,
istisnasz bir gidi.
Firavunlar, Nemrutlar, Korunlar ve Mustafa Kemaller gibi sizler de gideceksiniz.
Mutlaka gideceksiniz. Gun geirmeyin, vakit kaybetmeyin, gerekli tvbeyi yapn,
yapn da peygamberler, veliler, sddklar ve ehitlerle beraber olun. Putlarla
beraber olmamaya, onlarn yanna ve yerine dumemeye aln.
Bu sizlere bir teblidir ve dorudur. Yalan ve yanl varsa, sizlerden yazd
cevap bekleriz. Sakn bize kzmayn. Bu bizim imanmzn bir gereidir.
Kaplan, retim uyelerine yazd bu ak mektuptan sonra, ayrca bir de
ilhiyut fakulteleri retim uyelerine sesleniyor: Ilahiyat fakultesi retim
uyelerine ayetlerden rnekler veren Hoca, Islm anayasasn tantyor. Diyor ki:
Hkimiyet, yani kanun koyma yetkisi, hak ve sel-hiyeti Allah'a mahsustur ve
onun hakkdr. Ve Musluman bir milletin maddi ve manevi, dunyevi ve uhrevi butun
i ve muamelelerde ba vuraca nizam, uygulayaca kanun, ancak Kur'an
nizamdr. Kur'an kanunudur. Kur'an nizamndan baka butun nizam ve sistemler
heva ve hevesten ibarettir. Cahiliyet kanunlardr. Put kanunlardr,
32
salimlere dost olmaktr, onlar putlotnp onlara kul olmaktr ve ite hu
irktir ve kfirliktir.
Kim Allah'n indirdiinden ve Resul'ur. getirdiinden hokcs ile hukmederse
Tgut ile, yoni put kanunlar ile hukmetmi olur. Allah'n gnderdii,
peygamberin gsterdii yoldan baka herhangi bir ize veya izine giderse, ite
gittii o ey, takip ettii yol Tguttur. Bylelerin artk Islmla bir alkas
kalmaz. Allah'a olon iman gider ve kefir olur. Ve bunun baka tevil, tefsiri
yoktur.
Allah, kadn-erkek hibir mu'minin kendi yollarndan baka yollara gitmesine
izin vermemitir. Dinleyip gidenleri uzak bir sapklkla sapk arz etmitir.
Allah Muslumanlarn iindeki pislikleri, darlklar yok edip, saf bir temiz
kolble peygambere balanmadka, aralarnda geen her hadisede peygamberi hakem
kabul etmedike, mu'min saylmayacaklarn ok ak bildirmektedir...
(spirit Cemalettin Hoca, ilahiyat fakultesi retim uyelerine, Islmn hukum ve
kanunlar paralanp blunemez diyor. Eer herhangi bir Musluman, eriatn hir
k'S-mn kabul bir ksmn reddediyorsa, Islmlktan km demektir.
Su satrlar da Hoca'nndr :
Devlet, dinin bir blumudur, ayrlmaz bir parasdr. Etle kemik gibi sk
skya birbirine baldr. Biri olmadan dieri ie yaramaz. Nasl ki, iman
meselelerini, namaz ve oru gibi ibadet meselesini dinden ayrmak mumkun
deilse, devleti de dinden ayrmak byle mumkun deildir. Nasl ki, namaz veya
orucu kaldrmaya ve bunlar kabul etmemeye kimsenin hakk, selhiyeti olmad
gibi, devleti de Islmdan ayrmaya, dini devletten uzaklatrmaya kimsenin hak
ve selhiyeti yoktur.
Cemalettin Kaplan, ilahiyat fakultesi mezunudur. Ankara Ilahiyat Fakultesi'ni
1966 ylnda bitiren Kaplan, yllar sonra fakultedeki eski hocalar ile yle
bir tartmaya girmektedir.
Sorular kendisi sormakta, ycntlarn kendisi vermektedir. Syle ki :
33
F. : 3
Seriat devletten kaldrmann sebebi nedir? Belki unlar ileri
surebilirler.
a) Kur'an devletle alkal hukumler getirmemitir. Kanunlar yapmay bize
brakmtr.
b) Veya Kur*an'ri getirdii kanunlar Arap yarmadasna ve o zamana mahsustur.
c) Veya Kur'an kanunlar vardr, ama yetersizdir. Bizi medeniyete gturmez, biz
daha guzelini yapabiliriz.
d) Veyahut bir drduncu k, akla gelebilir. Ama o aklszln ta kendisidir.
Kur*an'n kanunlar vardr, hem en guzelidir". Fakat, guzel olmasna raren biz
kendi kanunumuzu kendi kafamza gre yapacaz.
e) Veyahut da Kur*an'n kanunlar vardr. Fakat biz, ne Kur'an', ne slm
istemiyoruz. Hatta bunlar kaldtr-mak istiyoruz. Zaten kaldrdk, Dinin yerine
Kemalizm'i koymak istiyoruz, bunun iindir ki, dini devletten ve devletin butun
muesseselerinden oktan kaldrdk.
Bu be maksattan drdu dinden kmalarna, kfir olmalarna kendilerini gturmez
mi?
Elbette gturur ve kfir yapar. Biri de delilikten baka ne ile izah edilebilir?
yleyse, eriat devletten ve muesseselerinden kaldrmak, ya insan kufre
gturur ya da deli yapar. Malm olan bir keyfiyettir ki, ne kfirlerin
arkasndan gidilir, ne
de delilerin..
Kaplan Hoca ilahiyat fakultesi retim uyelerine gnderdii teblide bir kamu
hukuku tartmalarna giriiyor.
Hkimiyet kimindir, Allah'n m yoksa milletin mi, hangisinin?
Esasen iin puf noktas ite burada. Butun problemlerin zumu burada.
Hkimiyet kaytsz artsz kimindir?
Milletin mi yoksa Allah'n m?
Iki makam: Biri rububiyyet, biri de ubudiyyet.
Yani bir rab olma makam, dieri de kul olma makam. ,
Hkimiyet hangisine ait. En yuksek makam, en yuksek
otorite hangisi?
34
Bir baka ifade ile L yus'el mokam kim? Allah m yoksa millet mi? Hangisi
hangisinin ustunde? Hangisi mes'ul hangisi deil? Yani szleri, beyanlar,
mesajlar kanun olacak ve ondan kimse hesap sormayacak ve soramayacak.
Kimse ona sen niye byle yaptn? diyemeyecek ve ayn zamanda hi yanl ve
hatas olmayacak, her turlu hukmu adaletin ta kendisi olacak, eksii ve gedii
asla olmayacak. Hak tevztinde, grev taksiminde terazi dengeli olacak.
ite hkimiyet bu.
Byle bir hakkn ve selhiyetin sahibi ancak AJlahu Azmuan'dr. Uluhiyyet ve
rububiyyetln gereidir... O halde siz nasl olur da byle bir hkimiyet, byie
bir hakk Allah'tan alr da makam kul olmaktan ileriye gidemeyen, bariz vasf
kul olan millete verirsiniz?. Ve Hkimiyet kaytsz artsz milletindir
dersiniz. Ve bu surette milleti Allah'n ustune karrsnz. Veya en azmdan
Allah'n yerine koyarsnz. Bu irk deil midir? Evet, ite irk budur. Hem de
irkin daniskas. Milleti put yapmak ve ona tapmakta. Gunumuzun putu ve
putperestlii budur ve ayn zamanda Kur'an tabiriyle aff mumkun olmayan en
buyuk su ve zulumdur. Laik kafallar,
Allah'a mahsus olan, bir millete veya hubel'e vereceksiniz. Ondan sonra da biz
de Muslumanz diyeceksiniz. Buna kargalar guler.
Nereden aldnz bu cur'eti, millet ve hubel kim oluyor? Millet fertlerden
meydana gelmiyor mu? Fertler teker teker mesul deil mi? Elbette mesuldur. O
halde fertlerden meydana gelen millet de mesuldur.
O halde, Hkimiyet kaytsz artsz milletindir demek ne buyuk yanllrk ve ne
buyuk ahmaklktr.
Allah'n kanunlarn devlet ynetiminden kaldr, kulu Allah'n makamndan
*kar, onu putfatr, ona kanun yaptr, ona anayasa yaptr, Anayasa Kur'an,
devlet Islm olsun diyenlere de canilere, katiHere verilen cezalan ver.
Hapishanelerde ikencelere tbi tut ve Muslumanlara
35
kan kustur ve ondan sonra da yine ben Musumanrm de. Kimi kandrrsn. Bu
munafkln ta kendisi deil midir?
EskI Adana Muftusu Cemalettin Kaplc;., i'hiyat fakulteleri retim uyelerine
gnderdii tebliinde, Ey tev-hid dininin proflar diyor. Ite bunlar
universite kursulerinden anlatacaksnz, hkimiyet mevzuunu ok iyi
anlatacaksnz. Bizim mesul bir kii olarak'bunlar size anlattmz gibi
sizler de birer mesul, kiiler o'arak, bunlar yarnn muftu, ve vaizleri olan
talebelerinize anlatacaksnz. Ve diyeceksiniz ki, Hkimiyet kaytsz artsz
milletin deil, Allah'ndr... Milletindir demek, milleti putlatrmak ve
irktir, putperestliktir. Byle diyenlerde T ev-hid kalmaz, iman kalmaz ve nikh
kalmaz...
Gruluyor ki. Diyanet Ileri Bakan Yardmcl da yapm olan Ispirli
Cemalettin Hoca'ya gre, Hkimiyet kaytsz artsz milletindir demek, bu
demokratik ilkeye Inanmak, buna gre davranmak, oy kullanmak gunahtr. Byle
yapanlarda iman kalmaz ve daha da nemlisi nikh kalmaz!
Hoca camilerde ilahiyat fakultesi retim uyelerine
yle sesleniyor:
Turkiye'de Kemalistlerin pili bitmitir. Sizler de gruyorsunuz. Birka oy nce
bir irtica yaygaras kopardlar, imdi sesleri ve soluklar kesildi ve
birbirlerine unu
fsldadlar:
'Biz ne yapyoruz byle. Baz kavramlar uzerine dikkatli olmamz gerekir.
Bunlardan biri de irtica kelimesidir. Irtica diye diye bir gun gelir, bu millet,
bizim irtica, gericilik dediimiz eyin, eriat kanunlar olduunu anlar ve
bizim azmza ot tkar, dilerimizi sker, iflahmz keser. Sonra ne atamz
kalr ne de putumuz. Hepsi yklr gider, yleyse susalm, gericiler ne
sylerlerse sylesinler, ne yazarlarsa yazsnlar, ses karmayalm.' Put sistemi
mutlaka yklacaktr. Ispirli Cemalettin Hoca'nn Allah adna-gnderdii
Iadeli taahhutlu tebliler bunlarla da bitmiyor. Biter mi hi? Daha
buyukelilere, genlie ve butun Musluman
haika teblileri de var.
36
Bochum'daki Eyup Sultan Camii'nde cemaat nunde kendisine soruyorum :
Hoca, hukuksal durumunuz nedir? Almanlardan Murat Bayrak araclyla
snma hakk istemi ve almsnz. Simdi haymatlos musunuz?
Yant yle :
Bana Almanlar burada teolog diyorlar!
Haymatlos, Turkede vatansz anlamna gelir, teolog da din adam demektir.
Daha bunlarn ne anlama bile geldiini bilmeyen Hoca Efendi bakn elilere ve
konsoloslara ne dersler veriyor:
Ey Musluman bir milletin, bir rejim temsilcileri:
Simdi sra sizde.
Sizler ya Musluman bir milletin temsilcileri, ya da Islm olmayan bir rejimin
bekileri:
Birinci kk kabul ettiiniz ve ettiimiz takdirde, sizlere syleyeceklerimiz
ve tebli edeceklerimiz var.
a) Temsil ettiiniz Muslumanlar gibi yaayacak, onlar gibi inanacak, ibadet ve
taatn onlar gibi yapacak, terbiye ve ahlkta onlar gibi olacak, giyim ve
kuamda onlara benzeyeceksiniz. Keza onlar gibi hkimiyetin kaytsz artsz
millete deil, Allah'a ait olduunu kabul edip Kur'an'n anaycsa, eriatn
kanun, devletin Islm devleti olmasna alacaksnz.
b) Harama yanamayacaksnz, iki sofrasna, kumar masasna oturmayacaksnz,
kendileriniz ve hanmlarnzn da iffet ve namusuna toz kondurmayacaksnz.
' c) Muslumanlara kar hurmetli ve saygl olup, onlarn sakal ve alvar ile
uramayacaksnz, hanmlannz ve kzlarnzn bartulerini hor grmeyeceksiniz
ve tesetturlerine mudahale etmeyeceksiniz. Seriat-i Garraya hurmetkar olup
hubele ve hubel konunlarna kar olduklarndan dolay onlar put rejimine
jurnal etmeyeceksiniz. Ve pascportunuz elinizden gider ve elinizden alrz
gibi szlerle muslumanlar tehdit edemezsiniz ve etmeyeceksiniz. stelik onlar
takdir ve tebrik edeceksiniz, neden? unku onlar efendi, sizler ise onlarn
temsilcileri ve hadimlerisiniz. Onlar Musluman, sizler de . Muslumans-
37
nz. Onlar vicdanlarnn sesini duyuyor, imanlarnn icabn, dinlerinin
gereini yerine, getiriyorlar. Sizler de yabanc ulkelerde onlar temsil ediyor.
Musluman milletin inan ve ibadetini, kultur ve tarihini, ahsiyet ve
karakterini, rf ve detini aksettiriyor ve yanstyorsunuz. Binaenaleyh
yabanclar sizlere bakacak, sizinle, sizin dav-n ve hareketlerinizle bal
bulunduunuz ve temsilciliini yaptnz bu Musluman milleti tanyacaklardr.
O halde hatalarnz, yalnz hareketleriniz, bir kelime ile Islm'a uymayan
davrannz hem size hem de millete ok pahalya mal olur. Millete ihanet ve
hiyanet olur. Bunun faturasn deyemezsiniz, ne dunyada ne de hirette bunun
hesabn veremezsiniz..
Cemalettin Hoca, buyukelilere ve konsoloslara ok
kzyor.
Ey sefir ve konsoloslar diyor. Bir kere sizler Islm olmayan, dinle ve imanla
ilgisi bulunmayan, ustelik dini, iman ykma ve yok etme hedefini bilen tgut
bir sistemin, put kanunlarnn bekiliini yapyorsunuz. O zamanlar, sizler
dinden ve imandan mahrum, millete yabanc, ne olduu belirsiz hubele kul olmu,
onun bekiliini uzerine alm duruma dumu oluyorsunuz ki, o takdirde Musluman
bir milleti temsil etme vasfna sahip deilsiniz veya bu vasf kaybetmi
olursunuz.
Sizler, Islm olmayan bir rei'min bekiliini yaptnza gre, sizde muhim bir
hastalk var. Hem lume gturecek bir hastalk bu. Bu hastaln ismi
Nifaktr.
Zira nifak, ii baka dii baka bir hastalktr ve tedavisi de ok zordur.
Muslumanlar grduunuzde:
Biz de Muslumanz, bizim de imanmz vardr. Amma velkin biz eriat deiliz.
Seriat gericiliktir, murteciler eriat olur, gericiler, yobazlar eriat
olurlar aye-ceksir.iz. Bekiliini yaptnz rejimin adamlarn, yani
Kemalistler! grduunuzde de:
Biz sizderviz ve sizin gibi rejime balyz. Ata'ya balyz, rejime toz
kondurmayz. Zaman zaman biz Muslumanz diyoruz, ama eriat olmadmz da
Musluman-
38
larn, o gericilerin yuzlerine kar sylemeyi de asla ihmal etmiyoruz. Evet,
bizier de Kemolistlerdeniz. Mustafa Kemal'in ilke ve inklplarna balyz ve
bu inklplara toz kondurmayz... dersiniz. Ite muptel olduunuz hastaln
tehisi bu.
Nifak hastal, tgut hastal, daha ak bir ifcdeyle put hastal.
Dolaysyla korkun bir hastalk. Ebedi ve cehennemlik yapan bir hastalk!
Hoca buyukeli ve konsoloslarn tedavileri iin hkimiyetin kaytsz artsz
Allah'a ait olduunu kabul etmeleri gerektiini syluyor. Buyukeli ve
konsoloslardan, diyanet hocalarndan yararlonarak kendisine tebli ile ilgili
yantlar vermelerini istiyor. Ve buyukeli ve konsoloslara yle sesleniyor:
Bunu yapabilirsiniz, ama bu tebligat yapanlar tes-bit edemezsiniz, pasaport
vesaire ile korkutamazsnz, rejime jurnal edemezsiniz, buna hakknz yoktur.
Gunah ustune gunah olur. Bu gunahlarn altnda ezilir gidersiniz!
Dilleri var, bizim, dile benzemez...
CEMALETTIN KAPLANIN ZEL SZLG
Amel Teblici'nin tebli konusunu nce kendi kiilii ve yaamnda uygulamas.
Antkabir Kemalistlerin tapna. - Belam Firavun'la Karun'u din kisvesiyle
destekleyen ibirliki. Yani devletten yana olan din .adamlar.
Cahiliyet slmdan nceki karanlk devir.
Firavun Siyasal iktidarn putlatran ynetici.
Hakk Tebli konusu... var olan, kantlanm, geree uygun olan.
Hubel Kurey'teki en buyuk put.
Hukum Allah'n emir, yasak ve tavsiyeleri.
Hurmet Haram, adam ldurmek, hrszlk, 1 yalan.
39
bahat Yasah ve savap konusu olmayan davranlar. Av hayvanlarnn avlanmas
gibi.
Ihls Tebli grevini Allah rzas iir yalanlardaki nitelik ve zveri.
Irtica Islmn devlet olmasna kar kanlarn kulland szcuk.
Kanun koymak - Allah'a kar sava amak. Kann Firavunla ibirlii yapp,
zenginline zenginlik katan ve bu zenginlii putlatran-lar.
Kerahet Yaplmas ho olmayan davran. Namazda esnemek ve Cemalettin Hoca
konuurken uyumak gibi.
Mustahfazlar Kur'an'n muhafzlar olan din adamlar teblici hocalar.
Murted Islm dininden dnen... I
Murik Allah'n yetkilerine e yetkiler olduunu ileri suren.
Nedib Muslumanlar iin yaplmas yararl olan, yaplmas halinde sevap ve dul
getiren davranlar.
Rabb Allah'n hak ve yetkilerini butunuyle kabul etmek.
Sehavet Teblicide bulunmas gereken hayrseverlik. Tebli yolunda gereken
maddi yardmdan kanmayacak olan MusUman.
Sirk - Allaha zgu hak ve yc:k:!?rin, Allah'tan baka birinde olduunu ileri
surmek. Allah'n yetkilerine bakalarn ortak etmek.
Tf"t Allah Ve peygamberlerin emirlerinden bakalarna uyup, ukallk yapan.
Tevhid Hz. Muhammed'in peygamberlik grevine balamas... Allah'n birliine
inanmak. Muhamrned tevhide nasl tebli yoluyla balamsa, hoca da laik devleti
yk:nak iin tebli yolunu seiyor.
40
| Ulema Teblici din adamlar, imamlar muf-
tuler, hocalar.
Uluhiyyet Tanrlk savnda bulunmak. Vucub Islmi kurallara gre davran
biimleri. <____
--------------------------------------------------------------------*
Eski Adana Muftusu ispirli Cemalettin Hoca, hkim ve savclara da Allah ve
peygamber adna tebliler gnderiyor. Tebellu edip de bu tebliin gereklerini
yerine getirmeyenlerin vay haline!
Syle balyor tebli :
Ey adalet makamnda bulunan hkim ve savclar: Kaplan Hoca sonra En dil ve
yegne hukukun Islm
hukuku?) olduunu kaydediyor ve islm hukukunun Garptan ve Sarktanx
alnmadn, dorudan doruya Allah'tan geldiini vurguladktan sonra yle
devem ediyor:
Islm hukuku, kaynam Allah'tan ve Allah'n amaz ilim ve cdaleiinde:1.
ald iindir ki, yegne guzel ve dil hukuk olmutur.
Yine byle olduu iindir ki.'insan hayatna, insan tabiatna, insan mantna
tpa tp uyan bir hukuktur ve pfrn'.n, insccc yelemesinin yoiu, ancak bu
hukuktan geer. Bu hukuktan mahrum olanlar hem dunyada hem r'e L'-.bcda
h.'zi'rsuzlua ve husrena duerler. unku hek da adalet de birdir.
Malm olduu uzere Peygambere gelen hukuk, hak elen hukuktur. Hakkn dnda
batldan baka ne olabilir?
Ideal hukuk demek, akl ve manta uyan, vicdan tatmin eden, saduyuya hitap
ederek adaleti temin eden fert ve cemiyet, devlet ve vatanda arasndaki
ilikileri akl- selime uygun bir ekilde duzene koyan, ayn zamanda tabii ve
pozitif ilimlerle asla atmayan, insan tabiatna uygun duen ve nihayet aranan
ve arzu edilen bir hukuk demektir.
Ite byle bir hukuk nizamn insanolu ancak Islm'da, Islm hukukunda bulur...
41
Cemalettin Hoca Kur'an'dan yetler gstererek - aklnca- yarg ve savclara yol
gsteriyor:
Sizler, bulunduunuz makam itibariyle ya adaletin temsilcilerisiniz, ya da
batln mudafileri. Ama sizce hangisi? Birinci kk kabul ettiiniz takdirde
size deyeceklerimiz var. Su halinizle adaletin-temsilcileri olamazsnz ve
olmanz da mumkun deildir. unku adalet bir tanedir. O da Islm'da ve Islm
hukukundadr. Sizlerin nunuze gelen davalarda takip ettiiniz usul ve
verdiiniz karar, Islama gre deildir. Islm kanunlarna gre deildir. Kufur
kanunlarna gredir. Davalar ona gre yurutuyor ve ona gre karar veriyorsunuz.
O halde sizin verdiiniz karar ve takip ettiiniz usul dilne deildir.
Tersine, usul ynunden adaletsizliin ta kendisidir. Kufrun yapt kanunlarda
adalet mi olur? Ayrca o kanunlar malm olduu uzere beer kafasna dayanr.
Beer kafas ise cizdir, cahildir. Zira, haklan, ne cinsten ve ne miktardan
tayin etmek, grevleri ne cinsten ve ne miktar tespit etmek, keza sularn
cezalarn ne cinsten ve ne miktar tayin ve tespit, ayrca infaz ekillerini
tayin ve tespit etmek kolay bir t midir? Kl krk yararcasna son derece ince
bir itir deil mi? Buna kimin gucu yeter? Namutenahi bir ilme sahip olmak
gerek. Insanolunun ise, ilmi dar ve snrldr. stelik insanolu etki ve
tepkilerin altndadr. Cok defa hissiyatna kaplr, ahsi karlarnn kurban
olur. Bu artlar altnda bulunan bir insan nasl olur da adalete esas olan
anayasalar vaz'eder, kanunlar yapar? Buna imkn ve ihtimal var m? Buna hangi
akl ve ilim erbab evet diyebilir? Sizler hukuk kafasna sahip insanlarsnz.
Beer hukukla ilh hukuk arasnda bir mukayese yapmak mumkun mudur?..
Cemalettin Hoca, insan tarafndan yaplan yasalarn geici nitelikte olduunu ve
ulkeden ulkeye farkl nitelikler tadn ne suruyor. Ve yle konuuyor:
Turkiye bunun ak b'rr rneidir. 924 Anayasas tadilt ve tayirata uraya
uraya ayakta duracak hali kalmad. Bir gun geldi, tumuyle lvedildi ve yklp
gitti: Yeni bir anayasa yapld. Oylamadan sonra iln e'dldi. Hn
42
edildii gune de 27 Mays Anayasa ve Hurriyet Bayram ismi verildi. Ve o gun
iin merasimler tertip edildi, enlikler duzenlendi. Netice ne oldu? Daha
uzerinden be on sene gemeden baz maddeleri deiti ve deitirildi. Ve bu
suretle yerine oturduu sanld. Ama bu anayasa ile ancak 1980 senelerine
gelinebildi, bol geldi gerekesiyle tumu kaldrld. 1982 Anayasas yapld ve
iln edildi. Daha murekkebi kurumadan uzerinde tartmalar balad,
'deiebilir, yet deil ye' denildi. 'Biz iktidara geldiimizde anayasay
kkunden deitireceiz' diyen ahslar particiler oldu.
Butun bunlardan anlalyor ki, yaplan bu anayasa da halen yerine oturmamtr.
Istikrar kazanmamtr. Kazanamaz da. Belki ksa bir muddet sonra dar geldi
gerekesiyle lvedilecek, yerine bir bakas yaplacaktr. Bunlar hukuk,
kafasna sahip olan sizler pekl biliyorsunuz. Ama bu millete yazk deil mi?
Anayasalar ve kanunlar birer yaz boz tahtasna dnsun, millet de deneme tahtas
olsun... Bu bir zulum deil midir? Eu memlekette kanun istikrarszl olursa o
memlekette istikrar olur mu ve o memlekete itibar ve itimat edilir mi?
Ispirli Hoca bunlar anlattktan sonra bu olgulardan u sonucu karyor:
insanolu yasa yapamaz. Niin yapamaz? unku yasa yapmak Allah'n iidir.
Hkimiyet kaytsz artsz Allah'ndr, Allah'a zgudur. Kullarn yapt
anayasa ve yasa ancak byle olur.
Cemalettin Kaplan yarg ve savclardan sadece Kur'an kanunlarna ve Kur'an'n
getirdii eriat kanunlarna uymalarn, davalarn bu kurallara gre zume
balamalarn istiyor. Istedikten sonra Allah ve Peygamber adna yarg ve
savclara bir de guvence veriyor:
Byle yaparsanz dunyada da rahat edersiniz, hi-rette de.
Ya yarg ve savclar eriat yasalar deil de Kemalist yasalar esas alrlarsa
o zaman ne olur.
O zaman toplumsal tepki balar. Halk adalete isyan eder, ulke anari yuvasna
dner. Dunyada ve Ukba'da da
43
cehennem hayat yaanr. Dunyada zelil, hirette rezil olurlar.
Ispirli Hoca, yarg ve savclara yle sesleniyor:
hirette ilk nce hesaba ekilecek 4 snf insan vardr. Bunlardan biri de
sizlersiniz. Buna gre sz, fiil ve hareketlerinizi ayarlayn ve buna gre
kanunlarnz sein ve ona gre kararlarnz verin.
Sizler, ya adaletin temsilcileri ya da batln mudafi-lerisiniz. Batln
mudafileri iseniz, sizleri haktan uzaklatrp btla iten sebep unlardan biri
ve birka olabilir...
Cemalettin Kaplan kendine gre bir duunce yntemi izliyor ve teblileri
ulaacak kiiler adna duunuyor, soru soruyor ve bu sorulara yine kendisi yant
veriyor.
Yarg ve savclarla u hayal konumay yapyor:
1) Islm dininin devletle alkas yoktur.
2) Islm dininin devletle alkal olarak getirdii hukumler asra uymaz.
3) Seriatn baz hukumleri muvakkattir.
4) Zamann deimesi ile hukumler de deiir.
5) Islm hukuku, Islm mutehidlerinin grulerinden
ibarettir.
Bu savlar ileri suren Kaplan, bu sorulara yine kendisi yant vererek diyor ki:
1) Islmn devletle ilgisi vardr. Din ve siyaset iie-dir. Kur'an'n birok
yetlerinden aka anlalmaktadr ki, Islm dini birtakm fiil ve hareketleri
yasaklam ve bir takm sular iin cezalar koymu ve bu cezalarn yerine
getirilmelerini de emretmitir, farz klmtr. Yasak koymak, emir vermek, ceza
koymak, tatbikatn yapmak ancak devletin yapabilecei ilerdendir.
Fert bunlar yapabilir mi, bunlar yerine getirmeye gucu yeter mi? Ve bunlar da
bir vicdan ii midir?
O halde bunlar ancak devlet yapacaktr. ylesi Islm'da devlet vardr ve Islm
dininde devletin olmas zarurdir.
2) Bat kulturu ile yetienler Islm dini ile devlet idare edilmez diye
duunurler. Islm dini hurriyet, adalet ve eitlik uzerine kurulmutur. Bugunku
Bat sistemleri de byledir.
44
3) Seriatn hukumleri geici deildir. Tersine kalc-dir. Bu iddialar ileri
surenler, Islm hukukunu inceleme-yenlerdir.
4) Bu iddia da geersizdir. Sistemlerin cemiyetlere uygunluu o sistemlerin
dayand prensiplerin shhatli olup olmamasna baldr. Zamann deimesi ile
ahkmn deimesi inkr edilmez deniyorsa da bu doru deildir. Islm hukuku
kyamete kadar geerlidir.
5) Islm hukukunun mutehitlerin eseri olduu iddiasna gelince:
Evet, Islm mutehitleri ve hukukular birer dahdir. Ama bunlar kendilerinden
bir ey sylememilerdir. Kur'an ve sunnete dayanmlardr. Islm hukuku Batc
ve batl kafal yarm aydnlarn zannettikleri gibi ulema ve fuka-hanm fikir ve
gruleri deil, dorudan doruya Allah'n kelmna ve peygamberin beyanna
dayanan nev-i ahsna munhasr bir hukuk nizamdr.
Islm dininin devleti de vardr, siyaseti de vardr. Ona ne zaman tesir eder ne
de mekn. *
Eskimez ve prsumez. Insanln hayatna tpa tp uygundur. Eksii ve gedii
yoktur, tastamamdr. Seriatn dndaki butun sistem ve nizamlar birer btl,
tut ve puttur. Musluman bir savcya ve Musluman bir hkime duen, btla,
tuta kar kmak ve haktan yana olmaktr. Put ve put rejiminden ibaret olan
Kemalizmi inkr etmektir.
Turkiye Cmhuri/eti'nde Diyanet Ileri Bakan Yar dmcl ve Adana Muftuluu
yapm olan Ispirli Cemalettin Kaplan, yarg ve savclara Devleti Islm olsun
diyenleri cezalandrmamalarn istiyor.
Ve onlardan kendisine yant vermesini de istiyor.
Diyanetin tepesindeki zihniyeti de yardma arn. Onlar da size yardmc
olsunlar. Yazn ve neredin. Bunu yapmaya hakknz vardr. Fakat tehdit etmeye,
ceza vermeye hakknz yoktur.
Hoca genlii unutur mu hi?
Unutmaz.
Unutmaz, unku 18-19 yalarnda guslerine kadar
45
sakal brakm gencecik ocuklar Cemalettin Hoca'nn devrim muhafzlardr.
Genlie de tebli mahiyetinde ak mektuplar yazar.
Genler der, Dost ve duman ok iyi tanyn. Kemalist kanunlar sizi
korkutmasn. Rejimin paral askerlerinin cuppe ve sar sizi aldatmasn,
Allah'a kul, peygambere ummet olun. (Anayasamz Kur'an, kanunumuz eriat,
devletimiz Islm olacaktr ve olmaldr) diye iln edin, 'Put ve put kanunlar
bizi idare edemez. Bunlar kaldrp tarihin pluune atacaz. Kanunum eriat,
devletim Islm olacaktr' diye iln et...
Cemalettin hoca, genlere din urunda yol gsteriyor: Ya ehit ol, ya gazi.
Cemalettin Hoca, 29 Ekim, 23 Nisan ve 19 Mays gibi bayramlarn kaldrlmasndan
yana. Genlere seslenirken bu bayramlardan sz ediyor ve bu bayramlarn
Muslumanlara hakaret anlamna geleceini ileri suruyor.
Cemalettin Kaplan, Humeyni'nin yolunu izliyor. Hu-
" meyni hangi konular ilemise, Kaplan da ayn konulan
iliyor. Humeyni ne gibi yntemler kullanmsa. Kaplan
da ayn yntemleri kullanyor. Ve genleri tpk Humeyni
gibi siyasal eyleme surmeye alyor.
Diyor ki, Dva bellidir, metod bellidir. Dva, Kur'an devletini kurmaktr.
Metod ise tebli metodudur. nce fert sonra aile daha sonra cemaat ve nihayet
cemaatn nisap miktar, arkasndan da devlet gelir. Fakat bu yar yle bir
gunde, bir senede be veya on senede olmaz. Bu en azndan bir neslin yetimesi
meselesidir. Bu da yepyeni bir kan, yepyeni bir ruh ve yepyeni talim ve terbiye,
yepyeni bir heyecan ister.
Evet, kayda deer bir taban teekkul etmeden k yapmak hikmete aykrdr.
Sunnetullah'a uymaz. Kayda deer bir taban ise kar tarafn en azndan ute bir
kadarndan meydana gelir...
Cemalettin Hoca, put yoluna girip putperestlii kabul etmeyen, taviz verme
yoluna gidip kufurle uzlamayan, aceleci olup saldrma yoluna girmeyen bir
genliin iieri-
46
de Islm inklb iin sabrla beklemelerini- istiyor. Tetik devri naslsa
gelecek. O zamana kadar genlik bilinlenme!!, tam inklba hazr hale gelmeli.
Biz buyuz, kaynan Kur'an'dan, rneini Hz. Mu-hammed'den alan insanlarz.
Cehennem! bir uurumun kenarnda bulunanlar kurtarmak istiyoruz, onlara iyilik
yapmak istiyoruz. Hakk tebli ediyor, ikaz ve iradmz yapyor ve yapacaz.
Ve bu bizim vazifemizdir. Islm bunu bize emrediyor. Yoksa bizde vurma krma,
terrist bir hareket, adam karma, yol kesme yoktur. Ve byle olanlar da
tasvip etmiyoruz. Bunlar tebji hareketine zarar getirir, engel olur. Gunumuz
Turkiyesi genelde gunumuz Mekke'sidir. Imam- Azam ne diyor?
nce tebli, sonra kl.
Hoca kendine gre bir strateji hazrlam, nce Kemalistlerin ute ikisi adar
Islamc genler yetitirecek, sonra da tetik devrine geilecek, eylem
balayacak. Eylem anna kadar adamlarn, korumak istiyor. Kadrolarn
gelitirmek ve geniletmek istiyor.
- nce bilinlenme, sonra devrim. Yani bireysel terr imdilik yok. Cihad gunu
gelince butun genler seferber olacak.
Islm Anayasas
1981 ylnda muftulukten Re'sen emekliye ayrlan Jemalettin Kaplan, kendi
deyiine gre, 12 Eylul yneticilerince kapatlan MSP'nin Genel Bakan Prof.
Necmettin Erbakan tarafndan Federal Almanya'ya gnderiliyor.
Ne gibi bir grevle mi?
Oras ilgin... Cemalettin Kaplan'n kimlik kart yle :
Avrupa Milli Gru Tekiltlar Irad ve Fetva Bakan
Kaplan, bu kimlikle Milli Gruu olarak adlandn rlan Islamc akmn yayn
organlarnda yazlar yaymlam...
Islm anayasas ile Islmda devlet idaresi gibi konu-
47
'!ar Avrupa Milli Gru Tekiltlan'nn grulerini yanstan Hicret adl
dergide yaymlanm...
Bochum'da Eyup Sultan CamLi'nde Kaplan'a Islm anayasasnn kimler tarafndan
hazrlandn sormutum:
35 tane kitap okudum, sonra... diye yantlamt
Kaplan.
35 kitap okumu; sonra anayasann nasl yazlacan kendi szcukleriyle
aktaraym:
Bellemi
Belleyince, Islm anayasasn hazrlam.. Ancak hemen yaymlamam..
Beklemi..
nce, Hicret adl dergide anayasa yaymlanm ve ak tartmaya alm..
Ama hibir yant gelmemi..
Gelmeyince anayasa bastrbp yaymlanm.
Simdi, Islm anayasas elden ele dolayor. 3. basks bile yaplm.. Hemen
hemen her dilde bastrlp yaymlanyor.
Ispirli Cemalettin Hoca, teblilerinde Anayasa Kur'-an olacak diyor ve kullar
tarafndan yaplan anayasa ve yasalarn Allah'n anayasas karsnda hi hukmu
olmayacan ileri suruyor.
Ancak kendisi Islm anayasas hazrlayabiliyor.
35 kitap okuduktan sonra!..
Simdi gelelim u unlu Islm anayasasna... . Madde 1:
Devletin ismi, Islm devleti'dir. Madde 2:
Devletin idare ekli Islm'dr. Madde 3:
Devletin siyasi, itimai, hars, hukuki, iktisadi ve saire gibi temel
yaplarnda ve butun muesseselerinde Islm dinini esas alr.
Madde 4:
Hkimiyet kaytsz artsz Allah'ndr. Devlet reisi
48 \
dju hkimiyeti Islm kanunlarna gre ve Allah adna icra vemurakabe eder.
Devletin bakenti neresi olacak? Ya resmi dili?.. Onlar imdilik belli deil.
Madde 8:
Devletin merkezi...dir.
Bu (...) li blum ilerde Islm devleti kurulunca doldurulacak.. Artk bu merkez,
Tahran m olur, bir baka yer mi. belli deildir!
Madde 9:
Devletin resmi dili...dir. Kur'an yazsdr. Arapa, Kur'an ve sunnetin dili
olduu iin butun okullarda okutulmas mecburidir..
Bu maddedeki (......) blum de ilerde doldurulacak..
-Resmi dil belki Arapa, belki de Farsa olacak! Madde 10:
Devlet icraatnda Ehl-i Sunnet mezhebini esas alr ve Islm dini erevesinde
iinde bulunan butun mezhepler devletin kontrolunde eitim, retim ve
ibadetlerini kendi mezhep anlaylar iinde icra ederler..
Madde 11'de Islm hukumlerinin butun Muslumanlara tatbikinden hibir istisna
kabul edilmez hukmu yer almakta, ayn maddede gayri muslimin inan ve
ibadetlerinde serbest olacaklar yazlmaktadr.
13. madde de yle :
Ser' hukumler iin asl kaynak, kitap, sunnet, tema ve kyastr. Bunlardan
bakas er' hukumlere kaynak olamaz.
Anayasann ikinci blumu, temel hak ve hurriyetler ile ilgili hukumleri
kapsr/or. Hoca. bu blumdeki maddeleri, aka, Batl anayasalardan kopya
ekmi.
Bir tek koulla :
rnein herkes yerine her Musluman szcukleri -yerletirilerek!
3. blum nemli... unku itima hukumler bu blumde yer alyor. Madde 28:
Islm toplumunun temeli ailedir. Devlet, ailenin te-
49
F.: 4
kilini kolaylatrc, kudsiyetinl koruyucu ve aile munasebetlerini muhafaza
edici tedbirleri almakla mukelleftir.
Madde 32-,
Eitim ve renim paraszdr. Islmn kultur ve tarihine, rf ve an'anesine.
inan ve ibadetine, hukuk ve ahlkna uygun bir ekilde icra edilir. Ahlkl,
faziletli, bilgili, ustun seciyeli, alkan ve Islm mefkuresine sahip nesiller
yetitirmek devletin temel grevlerindendir.
Devletin balang tarihi hangi tarihtir? Anayasa bu konuda da u hukmu
getiriyor:
Madde 38:
Islm devletinin balang tarihi, Islm'n Peygamberi Hz. Muhammed'in
(S.A.V.) hicretidir. Hicri kamer de, hicr-i ems de takvimde muteberdir.
Ancak, devlet dairelerinin almas emsi takvime gredir.
Madde 39 da nemli:
Haftalk resmi tatil cuma gunudur. Senede Ramazan bayram iki gun. Kurban
bayram da u gun olarak
tatil edilir.
Geliyoruz aile nizam ile ilgili drduncu blume..
Madde 40:
Kadnda aslolan, anne ve evin terbiyecisi olmaktr; kadn, korunmas gereken
bir emanet ve namustur.
Bu, genel nitelikte bir hukum. Geliyoruz iin zelliine..
Madde 41:
Aslolan kadnlarn erkeklerden ayrlmasdr; alveri gibi eriatn cevap
verdii ihtiyalar ve Hac gibi kendisi iin musaade edilmi bulunan toplantlar
haricinde kadnlar erkeklerle toplanamazlar..
Madde 42:
Erkeklere verilen haklar kadnlara da verilir. Ancak, eriatn kadna ve
erkee erl deliller ile tahsis ettii haklar mustesnadr. Kadn da ticaret,
ziraat, sanat ilerine karmak, muamelt ve akitlerde bulunmak hakkna
sahiptir. Kendi bana veya bakasyla mutereken
neslini oaltabilir.
Hoca Efendi'nin kadnlar ile ilgili bu iki maddesi bir-
50
birini hi tutmamaktadr. 41 inci maddede, kadnlarn, al veri ve hac
dndaki toplantlara katlmayacaklar bildirilirken 42 inci maddede kadnlarn
ticaret, ziraat ve sanata karma haklarndan sz ediHyor.
Nasl olacak bunlar? Bir kadn sanat, erkek aracl ile mi yapacak? Ne
olacak?
Belli deildir.
Iktisad nizam beinci blumde yer alm. Bu blumdeki maddelere gz atalm:
Madde 47:
Mal ve mulk yalnz Allah'ndr. AHah insan yerine gre vekil brakm ve bu
surette insann mulkiyet hakk, olmutur. Bu itibarla mal mulk edinme izni veren
de Allah'tr. Ve bu zel izinle mulkiyet hakk meydana gelmitir.
Madde 48:
Devlet, ferd ferd herkese temel ihtiyalarn karlama teminat verir ve
yine her ferde temel ihtiyalarnn tesinde mumkun mertebe daha yuksek bir
seviyede ihtiyalarn karlamak imknlar hazrlar.
Islm devleti ekonomik duzeni nasrt kuracak?
Kaplan. Allah ve Peygamber adna bu konuya da zum getiriyor. 35 kitap
okuduktan sonra, tabii gerisi kolay!
Madde 49:
a) Temel ihtiyalarn karlanmas: Mesken, yiyecek, giyecek, salk, tedavi,
retim ve herkese aile yuvas kurmas iin gerekli imknlar salar.
b) Tam istihdam salamak amacyla herkese i artlar ve imknlar hazrlamak,
i yapabilecek durumda olup da mesai iin gerekli vasta imknlar olmayanlara
bu imknlar yardmlama suretiyle temin eder; bu yardmlama faizsiz bor
vermek veya dier meru ekilde olmaldr.
c) Devlet, cemiyete zararl olaca takdirde servetin belli ahslarla veya
belli gruplarn elinde toplanmasna ne musaade etmeli, ne de devlet cemiyetin
zararna kendisi buyuk bir iveren durumuna gelmelidir,
51
Maddeler byle nasihat hukumleri ile suruyor. 50'-fnci maddede Islmn
iktisad nizamnn hangi temellere dayandn gruyoruz.
Madde 50:
Islm devleti iktisad nizam, devlet sektru, yardmlama kurumlar ve zel
sektr olmak uzere, iyi ve doru planlanm u kesime dayanr.
Demek islmn iktisad nizam u u kesime dayanacaktr:
1 Devlet sektru...
2 zel sektr...
3 Yardmlama kurumlar...
Simdi devlet sektru ne yapacak, onu renelim:
Devlet sektru, zel sektrun yapamad ar sanayi tesisleri, sanayi
altyap tesisleri, d ticaret, buyuk madenler, bankaclk, enerji uretimi,
baraj ve buyuk su ebekeleri, radyo ve televizyon, posta-telgraf ve telefon,
havayollar, denizyollar ve buna benzer mme mulkiyeti eklinde ve devletin
elinde ve denetiminde kurululardr...
Hoca, anayasann Kur'an olmas iin tebli hareketine baladn syluyor.
Ve video bantlar iin Kur'-an'dan yet de getiriyor.
Peki, acaba Kur'an'da radyo televizyon, posta telgraf ve telefon, havayollarnn
devletin elinde ve denetiminde olacana ilikin bir yet bulamyor mu?
Belli ki bulamyor. Bulsa bir tebli de bu konular iin kar.
Yardmlama kurumlar neymi? Onlar da herhalde Fak-Fuk-Fon gibi kurulular
olacak.
Yardmlama kurumlar ve benzerleri: ehir ve kylerde Islm esaslarna uygun
olarak kurulan uretim ve datm yardmlama muessese ve kurulularn iine
ajr... -
Kurum ne? Muessese ne? Kurulu ne? Yardmlama ve benzeri ne?
Butun bunlarn ne olduklar belli deil.. Bunlar, ancak Islm inklb sonunda
belli olacak!
52
Ispirli Cemalettin Hoca, Allah ve Peygamber adna inklb yapnca butun bunlar
tek tek anlayacaz...
Pekr zel sektr?..
zel sektr ile ilgili madde yle...
zel sektr, devlet sektru ve yardmlama kurumlarnn iktisad
faaliyetlerini tamamlayan ziraat, hayvanclk, sanayi, ticaret ve genel
hizmetler gibi faaliyetleri kaplar..
Bankaclk?
Yok..
Enerji uretimi?
O da yok..
Madenler?
O hi yok..
D ticaret?
Olur mu? D ticaretin zel sektrun eline verilmesi eriata aykrdr. Olmaz.
Baraj ve su ebekeleri?
Bu alanlarda Islm devleti kesin sz sahibi. zel sektre baraj ileri verilmez.
Seriata aykrdr.
Islm anayasasnda bu u sektr iin bir de genel hukum getiriliyor. Genel hukum
de yle:
Bu u teebbuste mulkiyet hakk, bu fasln dier maddelere uygun olduu, Islm
kanunlarnn erevesi dna kmad, ulkenin iktisad gelimesine ve
yaygnlamasna katkda bulunduu ve toplumun zarar ve ziyanna sebep olmad
surece Islm devletinin kanunlarnn hi-mayesindedir.
Peki zel sektr, ulkenin iktisad gelimesine ve yaygnlamasna ktkda
bulunmazsa?..
Ya peki, toplumun zarar ve ziyanna yol aarsa?
O zaman, zel sektr yasalarn guvencesinden yararlanamayacaktr...
Yani, Allah ve peygamber adna zel sektr Islmla-acak, zetle,
devletletirilecektir! Altnc blum vergi ile ilgili..
53
Madde 60:
Zekt Muslumanlardan tahsil olunur. Zekt, eriatn alnmasn tayin ettii
nakit, ticaret eyas, hayvanat ve hububat gibi mallardan alnr...
Ya Zimmler?..
Zimm, Islm devleti uyruundaki Hristiyan ve Yahudilerden elman vergi
anlamna geliyor.
Zimmlerin tahammul edebilecek bali erkeklerinden cizye tahsil edilir.
Kadnlardan, ocuklarndan ve malllerden alnmaz.
Devlet gelirleri hangi kaynaklardan gelecekmi? Ispirli Hoca bu konuya dd zum
buluyor.
Madde 65:
Daim Hazine gelirleri, kfirlerden, harpsiz elde edilen butun ganimetler,
cizye, hara, ur. definelerden bete biri zekttr. Ihtiya olsun olmasn bu
mallar devaml olarak alnr.
Ii ve iveren ilikileri ile ilgili madde de yle:
Madde 69:
Ii He iveren arasndaki iliki ile szlemeler Islm kanunlarna gre dil
bir ekilde duzenlenir.
Iverenle ii arasmda ihtilf olursa emsertine gre ucret takdir edilir. Fakat
ucretten baka bir husus iin ihtilfa duerlerse sert hukumler dairesinde
szlemeye
gre karar verilir.
Fert ve irket nezdinde grevli olanlar butun hak ve vecibelerinde devlet
memurlar gibidirler.
Ite byle. Ne DISK var, ne Turk-I, ne TSIAD, ne
TISK...
Yalraz Islm var.
Peki sigara ve iki uretimi?
Bunlann tumu yasak..
Madde 76:
Devlet ve fertler, eriatn haram kld, ummete ve devlete kati surette
zarar veren maddeleri imal eden laboratuvarlar aamazlar ve iml edemezler.
Salk hizmetleri mi?
Salk hizmetleri bedava...
54
Bedava ama... Amas var, amas da u:
..Fakat ucretle doktor tutmak ve il satmaktan kimse men edilemez..
Yani zel muayene ve eczane amak serbest... Islm'da herhalde bunun da bir
kural var. Para birimi ne olacak? Madde 79:
Devlet hususi para karr ve bu paray hibir yabanc paraya balamaz.
Ve arkasndan madde 80:
Devletin paras sikkeli ve sikkesiz altn ve gumutur, amas da u :
..Hazinede altn ve gumuten kar;!; olmak artyla, bunlara bedel olarak
devletin baka bir ey karmas caizdir..
Baka bir ey ne demektir? Nakit para karmak yasak.. Anladk. Nokit para
yerine baka bir ey de ne oluyor? Yant yine maddede:
..Devlet, bakr, bronz, kt ve bunlardan baka para karabilir; bunlarn
arasnda altn ve gumue eit deerde olanlar varsa, bu maddeleri nakit olarak
da basabilir.
Grulduu gibi Ispirli Hoca, bu ileri iyice birbirine kartrm..
Ancak Hoca'nn bankaclk konusundaki gruu pek o kadar kark deil... Ak
ve net... Madde 81:
Kat' olarak banka amak yasaktr. Ancak, devlet bankas olur ve faiz ile
muamele yapamaz. Hazine dairelerinden biri daire gibi alr; eriat ahkmna
gre ikraz yapar, mal ve nakd muamelt kolaylatrr..
Faiz yasak.. Faiz yasak olduu iin banka amak da yasak.. Bir tek banka ak
kalr. O da herhalde Merkez Bankas gibi bir banka.. Ama ad Islm Bankas m
olur, Mufammed Bankas m? Yoksa Humeyni Bankas m?
Bunlar da pek belli deil.
55
Yedinci blum de talim ve terbiye siyasetine ayrlm..
Madde 83:
Talim ve terbiyede takip edilecek programn esas Islm akidesi olmas icap
eder.
Aln madde 90'i:
lkede Islm kulturu tam manasyla tahakkuk edinceye kadar zel okullara
musaade edilmez.
Devlet organlar ve devlet bakanl ile ilgili blum. Tabii, en ilgine
olan.. Madde 110:
Devletin banda devlet reisi bulunur. Devlet reisine imam. halife ve emir-
ul mu'minin gibi unvanlar da verilebilir...
Devlet reisi, ilerini yuruturken ra usulune bavurur.
Sra usulu iin bir de ra nn olumas gerekmez mi?
Gerekir..
11'inci blumde de, Sra Meclisi yer alyor.
Reylerinde butun Muslumanlar temsil eden, devlet reisinin bavuraca
ahslardan teekkul eden Meclise ra denir. Sra Meclisi'nin bir ismi de ehl-i
hail vel akd'dr.
Simdi aalm Iran Islm Cumhuriyeti Anayasas'nn 69'uncu maddesini. Bu maddede
de Mill Sra Meclisi ngrulmu.
Kaplan Hoca'nn Islm anayasas ile Iran Islm Cumhuriyeti Anayasas'n madde
madde karlatralm:
Iran Anayasas madde 71:
Mill Sra Meclisi, butun konularda anayasann tdrif ettii erevede kanun
koyabilir.
Kaplan Anayasas madde 138:
Sra Meclisi, butun mevzularda, yasann tarif ettii erevede karar
alabilir..
Mill Sra Meclisi, ulkenin resmi mezhebinin esas-
56
larna ve hukumlerine ve anayasaya aykr kanunlar koyamaz..
Sra Meclisi, ulkenin resmi mezhebi olan Ehl-i Sunnet mezhebi esaslarna ve
hukumlerine ve anayasaya aykr kararlar alamaz.
Kanunlarn erh ve tefsiri. Mill Sra Meclisi'nin salhiyetindedir. Bu
maddenin mefhumu, hakk ortaya kartma hususunda hkimlerin yaptklar tefsire
mani deildir.
Kanunlarn erh ve tefsiri, Sra Meclislerinin salhiyetindedir. Bu maddenin
mefhumu hakk ortaya karma hususunda hkimlerin yaptklar tefsire mani
deildir.
Kanun tasarlar. Bakanlar Kurulu'nun kabulunden sonra Meclise takdim edilir;
ve en az 15 milletvekilinin teklifiyle kanun tasarlar Mill Sra Meclislerinde
gruulebilir.
Kaplan' Anayasas madde 141:
Kanun tasarlar, Bakanlar Kurulu'nun kabulunden sonra Meclise takdim
edilebilecei gibi, ra uyeleri tarafndan da teklif edilebilir.
Mill Sra Meclisi, ulke meselelerinin tumunde aratrma yapmak ve denetimde
bulunmak hakkna sahiptir.
Kaplan Anayasas madde 142: - Sra Meclisi, ulke meselelerinin tumunde
aratrma yapmak ve denetlemede bulunmak hakkna sahiptir. Iran Anayasas madde
79:
Skynetim iln yasaktr. Harp halinde ve ona benzer zarur artlarda Mill
Sra Meclisi'nin onay ile hukumet snrlamalar koyabilir..
Skynetim iln yasaktr. Harp halinde ve ono
57
benzer artlarda Sra Meclisi'nin istiaresi ile hukumet zarur snrlamalar
koyabilir..
Cemalettin Hoca, hangi rgutlerle iliki iinde IRAN RGTLERIYLE ISBIRLIGI
Cemalettin Kaplan'n iliki kurduu ve destek bulduu eitli slmc akmlar
unlar:
1) hvanulmuslimin Msrl din adam Hasan El Benna tarafndan 1920 yumda
kurulan dinci bir rgut. Kaplan bu rgutun sonradan para babalar tarafndan ele
geirildiini ileri suruyor ve Benna'ya inanlar kendi safnda toplamaya
alyor.
2) Afganistan cihad hareketleri Sovyet igaline kar dvuen mucahitlerin
oluturduu Islm cephesi. Kaplan, bu cephenin son zamanlarda laik kafal Zahir
Sah'm ynetimine geecei ve bu yuzden Isimc yoldan ayrlaca kansnda. Bu
yuzden Kaplan tslm mucahitlerine de el atyor.
3) Iran inklp hareketleri Hocaya gre Iran'da yaplan bir mezhep ihtilli
deil, bir Islm inklbdr. Bu inklp olunca Sah kralln, d dumanlar da
karlarn kaybettiler. Iran'da yenilgiye urayan bu guler, imdi Irak'ta,
Suriye'de, Turkiye'de Islm devletinin kurulmasn engellemeye alyorlar.
Turkiye'de tslm devleti kurulunca snrlar kalkacak, Iran ve Turkiye
Muslumanlar bir araya geleceklerdir.
4) Avrupa'da Islm cemiyetleri hareketleri Islm Cemiyetleri Hareketi akm
Milli Gruu-ler arasndan kmtr. 13 Austos 1983 gunu Kln'de Barbaros
Camii'nde datlan bildiri ile Teblici akm resmen ortaya kmtr. Bu Teb-
58
licilerden bir ksm yine hocaya gre cami cami dolaan para babalar
tarafndan satn alnmaktadr. Laik kafalar korkutan, parti meftunlarn .
kzdran bu hareket ihvan cemiyetleri kurucusu Msrl Hasan El Benna'nn
izgisini surdurecek, Iran'daki gibi bir Islm devleti kuracaktr.
Ispiri i Cemalettin Hoca'nn Islm anayasas diye bastrp datt metnin
Iran Islm Cumhuriyeti Anayasasndan kopya edildii aka belli olmaktadr.
Iran Islm Cumhuriyeti Anayasas, 91'nci maddesinde Anayasa Koruma Sras m
kuruyor?
Cemalettin Hoca da ayn ray kuruyor.
Karlatralm:
Mill Sra Meclisi kararlarnn, anayasa ve Islm ahkmna aykr olmamasn
temin ederek Islm ahkmn veya anayasay korumak maksadyla aadaki tertip
uzere Anayasay Koruma Sras tekil edilir...
Kopyac Cemaletin Hoca'nn anayasasnn 150'nci maddesi de yle:
Sra Meclisi kararlarnn anayasa ve Islm ahkmna aykn olmamasn temin
ederek, Islm ahkmm ve anayasay korumak maksadyla, aadaki terkip uzere
Anayasay Koruma Sras adyla bir ra tekil edilir..
Reisicumhur seimine, MHI Sra seimlerine nezaret etmek ve dorudan
halkoyuna ve referanduma bavurmak. Anayasay Koruma Sras'nn sorumluluu
altndadr.
Kopyac Hoca'nn Islm anayasas madde 154:
Devlet reisi ve Sra Meclisi seimlerine Anayasay Koruma Sras nezaret
eder.
Gruluyor ki. burada Iran Islm Cumhuriyeti Anayasas ile Ispirli Hoca'nn Islm
Anayasas arasnda bir kuuk fark var.
59
Bu kuuk fark, Iran slm Cumhuriyeti Anayasas'n-da ras'nin bando miU
szcuu bulunuyor.
Kaplan Hoca, ra'nn bandan mHl szcuunu karp atyor.
Bir de Iran Anayasas cumhurbakanl ngruyor. Kaplan Hoca ise, devlet
bakanl.
Iran Islm Cumhuriyeti Anayasas 175 maddeden oluuyor. 175'inci madde, kitle
haberleme aralar baln tayor.
Kopyac Hoca'nn Islm Anayasas da 175 maddeden oluuyor.
Ve bu son 175'inci maddeler de hemen hemen ayndr.
Her iki anayasay yon yana koyarsanz, Cemalettin Kaplan'n daha Avrupa Mill
Gru Tekiltlar irad ve Fetva Bakan iken, gnlunu Iran inklbna
kaptrd anlyorsunuz.
Hoca, ak ak da syluyor:
Mill Gru'teyken Iran'da ylba mevsiminde, ylba toplantsna davet
ederler. Derler ki, 3 kii, 5 kii gnderin.. Kurululara bildirirler. Evet biz
de.. MHl. Gru'teyken 5 kiinin ierisinde bizi de munasip grduler. O
vesileyle gittik davet uzerine..
Hoca Iran'a gitmi; Iran Islm inklbnn nde gelenleriyle grumu...
1fi gun kalm Iran'da..
Sonra Hoca'ya olanlar olmu.. O suklum puklum Hoca, kaplanlktan kp arslan
kesilmi..
Eee, kolay m Islm devrimi yapacak?
Iran Islm inklb yneticileri, birtakm din adamlarn, imamlar, muftuleri
seip seip Iran'a aryorlar.
Adamlar devrim ihrac iin kollar svamlar.
Iran Islm Cumhuriyeti, dunyann drt bir yanndan seilen rencileri ve din
adamlarn Tahran ve Kum kentinde arlyorlar.
Kum kentinde Iran hukumetinde yaymlanan Haw-zeh Elmich adl yayn organnda,
yalnzca 1986 yl iinde, 3 bin 500 Afganl, 2 bin 800 Irakl ve saylar 100-
200'
60
arasnda deien Turkun de din renimi grmek uzere Iran'a geldikleri ve din
eitim grdukleri yazlmtr.
Iranl gazeteci Amr Tahar'nin yeni yaymlanan Holy Terror adl kitabnda da
1985 ylnda eitli Islm ulkelerinden toplam 1700 kiinin yaz kurslar
adyla alan dinsel okullarda renim grduu de aklanmaktadr.
Devrim ihrac, rencilere verilen bu burslar ve imamlara, hocalara salanan
gezilerle de bitmiyor. Turke basmnn tiraj 800 bin olan Keyhan Gazetesi
Turkiye'de, Kuzey Kbrs'ta ve Avrupa'daki Turkler arasnda datlyor. Islama
ar dergisi de Avrupa'daki Turk camilerine datlan bir baka dergi. Bu
dergi de Iran hukumetince karlyor.
Kaplan, anayasasndan tebliine, teblilerinden video kasetlerine, uslbuna,
giyimine, kuamna ve szlerine kadar tam bir Humeyni taklitisidir!
Ama baarl ama baarsz!
Iran Islm Cumhuriyeti szculeri, laik cumhuriyeti ve bu cumhuriyetin kurucusu
Kemal Ataturk'u nasl hedef almlarsa, bu Cemalettin Hoca da Kemalizme
saldrmay ilk hedef olarak semi..
Birileri taktik veriyor bu Hoca'ya..
Erbakan ve evresinin ocuk akll diye niteledikleri bu kylu kurnaz tipli
Hoca, hi de yle surukleyici bir lider grunumunde deil..
Camilerde vaaz veren her din adam, dinsel konularda guzel konuur.
Liderlik iin dinsel konularda konumak yeterli midir?
1>
Hayr...
Liderlik konusunda ayn takm iinde hi uphesiz daha yetenekli olanlar var.
rnein, Hollanda'nn Zaan-dan kentinde Ayasofya Camii'nde rastladm Ahmet
Kutahyal (sanrm bu soyad takma soyad) Cemalettin Ho-ca'dan ok daha
yetenekli ve kulturludur.
Ahmet Kutahyal, Sakarya'da retmenken Ataturk'e hakaretten mahkm olmu. Sonra
Suud Arabistan'a din eitimi grmu. Daha sonra da Iran'a gidip gelmi.
61
Yazn diyor:
Iran devrimine hayran bridir, ktr diye yazn
resmin altna..
Bir kfir ve bir Musluman diye yazn diyen de bu
Ahmet Kutahyal..
Herhangi bir rgutun bakan deil, ancak belli ki, o
evrede sayg uyandrm.
Odaya girince herkes ayaa kalkyor.
Bir iareti ile cemaati oturtuyor.
Ahmet Kutahyal gelmeden nce imam konumak istemiyor. z Turke szcuklerle
konuan imam, Ahmet Kutahyal gelince susuyor.
Artk sz Kutahyah'nn. Azn anca herkes susuyor.
Allah'a kendisini teslim etmeyen adam, btzim anlattklarmz zor
anlayabilecektir diyor ve ekliyor:
Paranzn ne kadar Islm topluluuna gitmitir?
Muslumanlar arasndaki ayrmlar soruyorum Ahmet
Kutahyal'ya:
Allah bir, Kur'an bir, peygamber bir, yleyse nedir bu Suleymanclk, Mill
Gruuluk, Nurculuk, Humey-
nicilik?
Verdii yant ksa ve z:
Muslumanlar arasndaki i meseleler sizleri ilgilendirmez.
Ben laik duuncede bir insan olduumu syluyorum,
oda-,
yleyse kfirsiniz diyor.
Bu konulan anlamak iin nce Allah'a teslim olmak
lzmdr.
Ahmet Kutahyal, Turkeyl ok duzgun konuuyor.
Kendi 'grulerini savunurken de ok rahat..
Laiklik kfirliktir, ayr bir dindir.
Peki diyorum:
Zorunlu din derslerine ne diyorsunuz?
zerinde Mustafa Kemal'in resmi olan, iinde demokrasi ve laiklik olan, iyi
vatanda yetitirmeyi amalayan bir dindir, buna Rabta da yardmcr olur,
Amerika da..
62
Byle bir din ile Allah'n dini arasnda ufak tefek benzerlikler de olsa temelde
ok farkllklar vardr.
aBiz de bu din derslerine kar ktk... diyorum.
Yantlyor:
Siz lakilik denen dine bal kaldnz iin din derslerine kar ktnz. Biz
ise esas Islm eriatna uygun olmad iin kar kyoruz. Aramzda benzeyen
yn yok aslnda.
Anayasa ile zorunlu din dersleri getirenlerle buna kar kanlar arasnda bir
fark grup grmediklerini soruyorum.
Grmuyor Ahmet Kutahyal:
Beer sistemler, Allah'n nizamna dayanmayan sistemler bylesine, bu tur
problemleri kendi i bunyelerinde getirecekler. Ve kesin kurallar da
olmayacak.. Hepsi bir beer sistemi.
O zaman soruyorum:
Madem Muslumanlk bir, peki Suleymanclk, Nurculuk, Mill Gruuluk ne
oluyor?
Kutahyah'nn yant u:
Bunlar temel, esas deil ki? Bunlar benim kardeim. Kuuk problemlerdir.
Peki Diyanet ile?
Diyanette bunlarn durumu deiir. Syle deiir. Diyanette baz uurlu
Muslumanlar vardr. Yani Kur'an'a, sunnete inanr, byle bir sistemi butunuyJe
ister. Harfiy-yen ona riayet etmeyi iar edinir. Ama elleri, kollar, dilleri
bal olduu iin, duzenin unsurlar tarafndan, o kadarn yapar, ona acrz.
Buna yardmc olmaya alrz. Bunun durumunu anlayla karlarz. Bu arkada
bizim kardeimizdir.
Sonra dayanamayp surduruyor:
Din derslerini zorunlu hale getirenler bartusunden niye korkarlar?
Sonra yantn kendi veriyor:
Siz bunlarn yaplarn bizden iyi bilirsiniz. Bunlar bir de bizden duymann
anlam yok.
63
Bu grulerinizi niye Turkiye'de bir parti aracl le yaymay
duunmuyorsunuz?
Denendi. Olmad, sizin de iyi bildiiniz gibi bir duduk tturuyorlar bitiyor.
tturtmeyin.
tturmemek iin ok kuvvetli imknlara ve partinin dnda ok salam bir
sisteme sahip olmak lzmdr.
Peki yleyse Islm inklb nasl olacakt?
Islm inklb nasl olacak Turkiye'de diye soruyorum.
Kutahyal, Kaplan Hoca'dan bin kat daha zeki:
Iran'nki nasl oldu?
-Ihtill yoluyla.
Dunya yeterince tanmad ama.. Inallah.. Turkiye'ninim de tannmayacaktr.
Nasl olacaktr?
Allah'n takdiri efendim. Yuzlerce yolu var bunun. Ana prensipler Kur'an ve
sunnetin dnda olmaz. Olursa zaten Allah yardm etmez. Bunu beerin akl
alsayd Amerika ClA's ile Rusya KGB'si ile evvel Islm inklbnn oluumuna
musade etmeyecekti.
Turk-Islm sentezi gruu var. lkucu evreler byle bir sentezden sz
ediyorlar. Olabilir mi byle bir sentez?
Elbette Islm bir butun. Islmn ne Turke ihtiyac var, ne de oradan alaca
baz fikirlere ihtiyac vardr. Islmn milyonlarca meselesi varsa bir tane de
baka sistemden dun bir sistem koyuyorsa o Islm deildir. Tek bir meselede
uzlamayan, davasndan zerre kadar olsa fire vermeyen bir sistem Islm.
unku diyor:
Islm ahslarn mal deil ki, istedii konuda anlasn. Allah'n nizam bu.
Allah'n da eytan sistemlerle uzlamas diye bir konu sz konusu olamaz.
Musluman da ite radikal dediiniz tipte olmak zorundadr. Ve elbette ki Allah'a
her eyini teslim etmek zorundadr. Fikrini, inancn, dinini, yaayn,
devletini., dolaysyla, ister istemez uzlamayacaktr.
64
Yani sentez olmaz diyorsunuz.
Olmaz, mumkun deHdir zaten. Ne Turkiye Cumhuriyeti ile laiklikle, demokrasi
ile...
Suud Arabistan ile..
Ne de o tur yaplar ile...
Ahmet Kutahyal, Butun dunya Allah'n arzdr. Ve insan olabilir ki falan yerde
domutur. Bu oradaki devlete veya rka bal olma zrunluunu
hissettirmeyecektir <liye konuuyor.
(insan yeryuzunun halifesidir. Yeryuzunden sorumludur. Ama bu evre evre,
tabaka tabaka, halka halka -genileyecektir.
Peki iran inklbnn dunyada yansmas olmu muydu?
Kutahyal'nn yant): Elbette..
Afganistan'daki olaylar, Lubnan'daki olaylar, tabii ki, Iran Islm inklbndan
en azndan buyuk bir gu almlardr. Manev destek almlardr.
Iran Islm inklb devrim hra ediyor mu? Iran, kendisini gizlemeden,
aka ihra ediyor, e--kindikleri yok.. Ne Amerika'dan, ne Rusya'dan...
Erkeke politika yurutuyorlar.
Ne diyorlar rnein?
Bizim inklbmz evrenseldir, cihanumuldur.. Sovyetler de yle syluyor.
Syleyebilir tabii, yapt ne kadardr, yapabildii ne Kadardr. Tabii, o da
sistemini dunyaya yaymak istiyor.. Enternasyonallik asndan sormutum..
Iran Islm inklbnn yaps ok ayrdr. Sosyalizm, Komunizm, denenmi artk,
yllardr, suyu km.. Halbuki yuzlerce senedir Islm inklb gibi bir devlet
ortaya -kmam. Bu adan nemli.. Tabii nemli olay.
Aka ifade ediyor ki, ben devlet reijimini deil, Islm nizamn tum dunyaya
yaymak istiyorum diyor. Bu-*un iin de Islm olduu muddete, hareketleri
destek-
65
F.: 5
leyeceini de syluyor. Bunda gizli kapakl bir durum
yok.
Destekledii ok ak...
yle ise ister istemez Turke yayn yapacak, radyosunda, televizyonunda..
Burada duruyor:
Televizyonda maalesef yok henuz. Sahsen ben maalesef diyorum. unku ben ahsen
Islm inklbn Musluman olarak severim. Radyosu ile yayn yapyor, dergisi ile
yapyor, gazeteler karyor, Turke daha 20 kusur dilde kard gibi...
Elbette butun Muslumanlarla az veya ok ilikiye girmek isteyecektir. Imkn
yetse Turkiye'deki her Muslumann kapsna bir dergi koyacak. Bunu da bilin. En
azndan radyosu ile seslenecek.
Sesleniyor zaten..
Gucu yettii kadar sesleniyor. Parazitler olmad kadar.
Evet.
Muslumanlara sesleniyor, kfirlere de tavrn belli ediyor.
Aklm, dindeki tarikatlarda, tarikatlarn bugunku siyasal akmlar ile
ilikilerinde.. Niin blunmuler byle? Camiler niin ayr?
Yant yle:
Bunlarn nlenmesi iin halife arttr. Nasl Rusya'da rejim aleyhtar buyuk
bir faaliyet sz konusu deil, bastrlyor, ama bu zor yoluyla bastrlyor..
Islm sistemde ne olacak?
Islm sistemde ise yine Rusya'daki gibi tek sesli deil, fakat devlet zoruyla
da yine deil.. Avrupa'daki lakaln olmad, yer yer Avrupa'daki ile
Rusya'dakinin orta yolunda.
Nasl peki?
Hurriyetlerin bir ksmnn snrland, Allah'a teslim olmu insanlarn
isteyerek snrlad, yani Avrupa'daki gibi olmad.. Bir ksmnn da elbette
ki, devlet zoru olmadan, kalbe, imana, vidana dayanlarak kendiliinden olutuu
bir ortam olacaktr.
66
Ahmet Kutahyal, 1980'den sonra Iran hukumeti tarafndan Tahran'a arlm.
Daha nce de Suudi Arabistan'da eitim grmu.
Ne fark var iki Islm devleti arasmda? diye soruyorum.
Muazzam diyor.. Ve Iran'da yaplann Islm inklb olduunu syluyor,
Suud Arabistan'da ise Amerikanc bir ynetimin egemen olduunu syluyor.
Suud Arabistar ynetimi nasldr?
Ahmet Kutahyal, yedi ay kalm Suud Arabistan'da..
Suud Arabistan'da iki tip ynetim var. Bir, Amerikan-vari krallk ynetimi;
iki, Vehhablerin ynetimi. Laiklik tumuyle Suud Arabistan'da var.
Nasl oluyor?
Laiklik var, ismi ustu kapal olarak.. Tumuyle uygulanyor. Din, devlet
ilerine karmyor. Devlet de din ilerine karmyor.
Din ilerini Vehhabler idare ediyor, ynlendiriyor. Din-baz diye bir zat ve
onun paralelindeki din grevlileri.. Mezhep olarak Vehhab, Muslumanlar. Din
konularda zel bir hurriyetle ynetiyorlar. Vakflar Bakanl bunlarn elinde,
kadlar, mahkemeler, vs'ler Vehhab limlerinin, imamlarnn denetiminde.
Krallk byle..
Ya krallar?
Brakn bir mezhebe bal olmay, krallar, kfirlere has, aristokrat, smurucu
dediiniz insan tipine tpatp uygur>. Onlar dunyalklarn duunuyorlar ve her
eyleri ile midelerini iiriyorlar. Bu .krallklarn ellerinden kmamas iin
de verdikleri hurriyet de buna gre olacaktr ve Amerika'nn da bu konuda buyuk
yardmlar var.
Ahmet Kutahyal, tam anlamyla bir devrim muhafz. Bana kalrsa da Cemalettin
Hoca'dan ok daha yetenekli..
Hem zeki, hem akll.
Iran'n sizin hareketinize bir madd yardm oluyor mu? diye soruyorum:
Yantlyor:
Maalesef sizin ya da gazetenizin ve okuyucularnzn urktuu, korktuu veya tum
Turkiye'deki rejime bal
67
olan veya rejime Islm meselelerin dnda kar otanla-rtn korktuu, urktuu
gibi buyuk apta yardm edebilme Imknlarna sahip deil- Ama inallah o da
olacak bir gun.
Buyuk apta, kuuk apta ama demek ki, bir yardm var.
Syle diyelim.. Yani tum dunyada silhl yardm sz konusu deil..
Kaplan Hoca'nn kitaplar, dergileri. Bu paralar nereden geliyor?
Dunyadaki hibir yere yardm edebilecek guleri yok. 7 senedir sava yapan bir
ulke. Butun dunyaya kar savayor. Gazeteleri ile, solu ile, sa ile aktan
kfirim diyen insanlala savaan bir devlet.
Peki hi yapmyor mu?
Gucunun yettii kadar yapyor imdilik. Sadece Irak'taki kfirlerle meselesi
yok. Butun dunyadaki kfirler ile aym zamanda mucadelesi var Iran'n.
Berlin'de Cafer-i Sadk Camii'nde de bir Iranl ile kar-rtamtk. Cafer-i
Sadk Camii, Cafer mezhebine bal olanlarn namaz kldklar bir camiydi. Kars
Idrl yurttalarn atklar camide bir Iranl ile karlam ve, biraz da
tartmtk.
Ayn szleri syluyorlard Ahmet Kutahyal ile..
Ve cami duvarnda Iran Islm inklb ile ilgili yazlar gze arpmaktayd.
Iran Bakonsolosluu'na girmi gibi olmutum!
68
AVRUPA MILLI GRS TESKILTLARI..
Avrupa Mill Gru Tekiltlar Genel Sekreteri ile beraberiz.
Grume yerimiz cami deil.
Kln'de bir apartman katnda buro olarak denmi bir yerdeyiz. Kaplan Hoca'nn
ve yandalarnn" tersine. Batl giysiler iinde, uygar bir insan Ali Yuksel.
Turkiye'de din eitimi grmu. ,
Son zamanlarda gazetelerde kan hibir haber doru deildir diye sze
balyor Yuksel. Ve devam ediyor:
Iin kaynandaki insanlarla oturup ak yureklilikle konuulmu ve salam
bilgiler elde edinilip yazlm deil. Oturmular bir masonnbana, bu i nasl
olmas lzm, nasl bir mizansen ve senaryo lzm, ona gre yazmlar. Oyun da
onlarn, senaryo da onlarn, oyuncu da onlarn.
Peki. o zaman size soralm. Bu Avrupa Mill Gru Tekiltlar ne zaman
kuruldu, niin kuruldu, siz aydnlatn bizi?
Ali Yuksel yle anlatyor kurulularn:
1985 ylnda mays aynda kuruluunu tamamlad Avrupa Mill Gru Tekiltlar.
Kurucular arasnda ben de vanm. Ikinci bakan ve genel sekreteriyim.
Bakan kim?
Osman Yumakolu.
Necidir Yumakolu?
Ilahiyat Fakultesi ve Hukuk Fakultesi mezunudur. Kendisi gazetecidir.
Bursa'daki Marmara Gazetesi'nin sahibiydi.
69
Peki Hasan Damar?
Hasan Damar hangi resmi grevlerdedir, ben bHmi-yorum. Ama buradaki Muslumanlar
Hasan Damara tanr. Avrupa Turk Birlii, islm Merkezi ve Turk Iileri Dernei
gibi derneklerin konferanslarnda hitap eden bir arkada. Hoca deil, ii.
Avrupa Islm Genlik Birlii nedir?>
Avrupa Islamc Genlik Tekilt diye bir ey duydum. Ama 'Avrupa Islm
Genlik Birlii'ni duymadm. 'Avrupa Musluman Genlik Tekilt' diye bir
tekiltn ilnlar Mill Gazete'de kyor. Genler bir araya geliyorlar. Ancak
resmen kuruldu mu, onu bilmiyorum.
Mill Gru Tekiltlan'na ka kii uye?
Simdi Almanya'da 85 tane kurulan tekiltmzn, 15-20 tane irtibat olan
ubesi vard. Son iki aya kadar. Ama bu irtica haberleri uzerine istekler artt.
Simdi 25-30. Yani ksa zamanda gelime oldu.
Peki bu ad dnda baka rgutlerle de ilikiniz var
m?
Baka isimler altnda olup da bizimle f'tkir birlii iinde alan tekiltlar
oktur.
25-30 dediiniz, camiler, dernekler mi?
Almanya'da muhtelif ubelerimiz. Bizimle fikir birliinde olan tekiltlar ise,
yalnzca Almanya'da 150'nin uzerindedir. Hollanda, Avusturya ve dier ulkelerde
de ismi 'Mill Gru' olmayan, ancak bizlerle fikir birlii ierisinde olan
mill bir duunceye sahip.
Nasl bir mill gru?
Mill anlaymz rklk deildir.
Karde kurulular dediniz, kim bunlar, sayar msnz?
Bunlarla birlikte 200-218 kadar tekilt var.
Kim bunlar, dost kurulu, karde kurulu dediiniz, sizlerle fikir birlii
iinde olanlar?
Mesel 'Turk Islm Birlii'. Efendim, 'Isim Ibadethanelerini Yaatma Dernei'.
Efendim, 'Guzel Ahlk Gelitirme Dernei' gibi derneklerdir. Ismi byle olup,
kanu-
70
nen byle tescu edilmi, mustakil tuzuk sahibi ok dernekler var.
Islm lkeleri Federasyonu. Bu nedir?
Islm Dernekleri Federasyonu. Bakanlar Nuri Yazar. Ali Arslan ile birlikte.
Byle bir federasyon kurdular.
Ali Arslan, 1981 ylnda Turkiye'de tutuklanm, 10.5 ay ceza alm, drt ay
yatm, eski Tekirda Muftusu.
Simdi ise yaynclkla urayor; Arslan Yaynclk'n sahibi.
Mill Gru rgut olarak ilk kez 1985 ylnda kurulmu. Ancak, ayn gruteki
insanlar, 1978 ylnda Avrupa Turk Birlii adyla rgutlenmiler.
rgutun ilk bakan Dr. Yusuf Zeynel Abidin.
Dr. Yusuf Zeynel Abidin, Kerkuklu bir anneden ve Turk babadan domu. Gerek
Suleymanclar, gerek Mill Gruuler ile sk ibirlii yapan D. Zeynel
Abidin geen yl 49 yanda lmu.
Islm Dernekleri Federasyonu Dr. Zeynel Abidin'in bakanIjndoJd Avrupa Turk
Birlii nden ayrJanlarca kurulmu.
Nuri Yazar ve Ali Arslan'n nculuklerinde.
Sorulara devam ediyorum:
Nuri Yazar ve Ali Arslan'n Avrupa Turk Birlii ile gru ayrlnn nedeni
neydi?
Bu sorumun yantrn Ali Yuksel ile syleimize katlan Bursal bir muhasebeci
veriyor:
Mill Gru zihniyetinin paralelinde hareket etmeyip bir baka dernek kurmak.
Guleri nedir? Etkileri nedir?
Bursal muhasebeci:
Fazla guleri yoktur diyor.
Yine soruyorum:
Suriyeli Dr. Fazl veyce kimdir?
O, 'Kln Islm Merkezi' yneticisiydi. Ama imdi deil.
Avrupa Turk Birlii ve Kln Islm Merkezi bunlar ack m? Etkin mi?
Turk Birlii, adn Islm Birlii diye deitirdi.
71
Kaplan Hoca hakknda ne duunuyorsunuz? Kaplan Hoca, 'Ben Mll Gruuydum,
beni Erbakan Almanya'ya gnderdi' diyor. Doru mu bu?
Onu oradan kim gnderdi, biz bunu bilmeyiz. Yanl< bize byle bir ey
sylenmedi. Duymadk da. Yalnz buraya geldiini biliyoruz. Geldii zaman birka
konferansna ben de katldm. Bu konferanslarda, tamamen mill gruu
benimsediini, milletimizin kurtuluunun mill grute olduunu syluyordu.
Peki sonra ne oldu?
Sonradan, ben burada deildim. Kln'de deildim. Duyduk ki Cemalettin Hoca,
daha nce konutuklarnn tam tersini konuuyor falan diye. Hi konumadnz
m?
Karlatk, 'Hoca Efendi, byle eyler duyuyoruz, nedir bunun sebebi?' diye
izahta bulunmasn istediimizr zaman pek tutarl eyler sylemedi. Ne dedi
rnein?
Asl Mill Gruu biziz. Ama bizi, burada dladlar, falan gibi eyler
syledi. Fikren ben tatmin edicr bir cevap alamadm. Ama ondan sonra bir araya
gelip de tekrar bir sohbetimiz olmad. Ama bir kere 'Erbakan Hoca gnderdi'
noktasndaysa, bakn, cemaat arasnda bir munakaaya tank olmutum 3 yl kadar
nce. Birisi diyordu ki:
Yahu hocam, siz Erbakan Hoca'nn aleyhinde konuabilirsiniz. Sizi Erbakan
Hoca gndermedi mi? diye sorduunda,
Hayr. Beni Erbakan Hoca gndermedi demi.
ok tutarsz eyler sylediini biz grduk. Konferanslarn izlemitim. Basnda
kanlar da gruyorum. Sk sk fikir deitiren bir insan intiban uyandrd.
Nasl kurulmutunuz. Onu unuttuk?
Biz, Mill Gru Tekilt kurulduktan sonra, Osman* Bey, (Osman Yumakolu)
zaten burada Milli Gazete'nir* sahibi. Biz kendisini Mll Gru'u kurmaya ikna
ettik.
O zaman yle syledi:
Ben yle ad var kendi yok bir cemiyet olarak a-
72
Itman. Benim alacam tekilt, kanunen kurulur,, ad bellidir, tuzuu
bellidir, yle faaliyet yaparm, dedi,. peki dedik.
Osman Yumakolu ka yldr burada?
yl.
Yine Cemal Hoca'ya dnelim.
Hoca'ya sordum, 'Parti yok, organizasyon yok, tebli-ettiniz, halk da tebellu
etti. Nasl olacak bu inklp?
Tanyorsunuz Hoca'y nasl bir adamdr sizce? Iran-ile bir ilikisi var m
sizce?
Simdi Uur Bey... Mill Gru'u kurduktan sonra, guvendiimiz, din tahsil
grmu, ayn zamanda sosyal" ynu de kuvvetli arkadalar ile bir araya geldik.
Toplumumuz burada kendi kaderine terk edilmi, ok problemleri var. Bu
problemlerde biz onlara yardmc olmak iin-bunu kuruyoruz.
'Hangi prensiplerde alalm' dediimiz vakit, en bata kabul ettiimiz yle
bir prensip oldu:
Bize atanlar, atmayanlar.
Bizi iyi grenler, ktu grenler.
Hibirisi ile uramayalm. Hani onlarn aleyhine bir ey konumayalm. Bunlarla
uramak, sonu gelmeyen didimelerin ierisine girmek, bizi asl
hizmetlerimizden alkoyacak eylerdir.
Dier bir prensip koyduk.
Velev ki, bizimle en ok uraan ve bizi ykmak iin uraan bir Cemalettin
Kaplan da olsa, bunlarn aleyhinde, bunlar eitli ithamlar altnda tutacak
eyler konumayalm diye bir prensip karar aldk ve gerekten konumadk. Gerek
konferanslarmzda, toplantlarmzda bize yazl ve szlu ok ithamlarda
bulunduklar halde bun-<-lara cevap vermedik.
Yant vermeyeceksiniz yani?
Iran'dan yardm alp almadklar gibi konular. Su veya bu gibi konular buyuk
iddialardr. Benim bunlar kantlamam lzm. Eer kantlayamyorsam, benimkisi
dedikodudan teye gemeyen bir iddiadr. O zaman knadm-
73
birok gazetelerin yazdklarn ben szlu olarak sylemi olurum. Onlarn
durumuna dumek istemem.
Peki anlyorum. Ancak, niin sizlerden koptu Hoca? Herhalde buna yant
verirsiniz?
iran devrimi olmaya balad vakit. Tabii Islm geliyor falan diye
propagandalar neticesinden ziyade, biz Sah'n Iran'daki durumunu pek
beenmiyorduk ve Sah'n Amerika dorultusundaki hareketlerinden, zenginin
alabildiine zengin olup, halkn alabildiine sefalet iinde surunmesinden ve
kendisinin de altndan altlklar yaptrmasndan vs. sevmiyorduk. Bunu kim alt
ederse etsin ona bir sempati' duyduk yani.
Sonra?
Sonra baktk ki bu sempati dald. Simdi bizim, Iran Islm devrimi falar
filan. Hatta, Islama, onlarn bu hallerinin zarar verdii kanaatimiz vardr.
,
Peki Cemalettin Hoca'ya gelelim. Nedir bu Hoca efendi?
Bu Cemalettin Kaplan Hoca ise Iran devrimine sempatide ar giden birisi. Bu
arln surdurdu ve surduruyor. Bu arada, Iran'dan para aiyor mudur,
almyor mudur, bizim dinimizde, prensip olarak grmediimiz, kesin kararmz ve
delilimiz olmayan bir konuda iddiada bulunmak gunahtr.
Biz bunu yapamayz, ama syluyorlar. Sylemeleri ne ifade eder?
Doru, haklsnz. Benim sormak istediim u. Kaplan Hoca ile hangi noktada
ayrldnz? Bu konu aydnla kavumal, deil mi?
Hi kimse hakknda -Bu Cemalettin-Hoca da olsa, bizi ykmaya kalkan, bize en
fazla dumanlk yapan bir grup da olsa - derken inancmz belirtmitim.
Arkasndan da, Hoca'nm, Iran'a sempati meselesinde ve onun ar gidip,
frenlemeyip devam etmesi.
Bizi ayran en buyuk meselelerden biri bu. Bu hani, hibir zaman iin
memleketimizde onun vard -duyduum- kendi azndan duymadm, basndan veya
onu din-
74
leyenterden duyduum baz ar szleri tasvip edeceimiz eyler deil.
Nedir rnein bunlar?
Mesel. Bir misal olarak yle bir ey duydum. Ama doru mudur, deil midir,
bilmem de. Efendim, 'Iran ordusu ile Turk ordusu kar karya gelse... Biz Iran
ordusunun safnda yer alp. Turk ordusuna silh kullanmalyz' diye syledi W
erin i sylediler.
Bunu duyduum vakit, hani bir vatansever olarak, tuylerim urperdi. 'Byle ey
olmaz' diye. Bu gibi eyler bizi ayrmtr. Daha nce de MSP'nin aday olmu..
Misal olarak. Geri bizim buradaki tekiltmzn Turkiye'deki herhangi bir
parti ite direkt olarak, organik bir ilikisi yoktur.. Ama mensuplarmz
arasnda elbette ki Turkiye'deki bir partiyi tutanlar ok olabilir.
Simdi Cemalettin Hoca'nn Islmda da olmadn bildiimiz birok tavrlar
bizleri ayrmtr. Biz bu usullerle almann, milletimize, devletimize,
dinimize fayda getirmeyecei noktasnda kat inan sahibiyiz.
Ayrca, bu iin planl bir i olmasn duunebilecek kadar, bize gelimi,
organize bir duunce hi mumkun deil. Bunlar ancak, dunyay bugun idare eden
buyuk devletlerin milyarlar aktararaktan besledikleri CIA falan gibi
tekiltlarn duunebilecei ve uygulamaya koyabilecei duuncelerdir ki, bunu
yaymaya alyorlar, o da yine CIA gibi tekiltlarn iidir. '
Iran devrimini yapanlar Caferi mezhebinden deiller midir?
Bu konular din konular olduu iin bu konuda bilgilerimiz var. Memleketimizde
Caferler ok azdr. Kars tarafndadrlar daha ok.
Diyanet Ileri Bakanl ile aranz nasl?
Ben Diyanet'te 5 y>l grev yaptm. Mesel Niyazi Bey (Bonn Buyukelilii'ndeki
Din Muaviri Niyazi Balo-lu) Imam-Hatip'ten ve Diyanet'ten tandm insan.
Geldikleri vakit hogeldine gittik. En az, be kere. bayram ziyaretine gittim.
En son konumamzda 'Devletin aleyhine konuamazsn' diye mudahale etmeye
kalkt. 'Han-
75
gi szumuz devlet aleyhinde, hangi davranmz devletim aleyhinde?
'Siz eer devleti seviyorsanz, buraya uzun yHar devlet eliyle hizmet
verilememi, bu bizim tekilt ve bizim tekilt dnda tekilt kurup, bu
vatandaa hizmet gturmuler. Siz devleti temsil eden. insan olarak buraya
geldiiniz vakit, devleti millete duman edecek ekilde davranmayp, bunlar
toparlayp, 'Biz buraya gelmezden nce bu hizmetleri verdiniz. Allah sizden raz
olsun. Amo eksik yaptnz, ama fazla yaptnz. Bir eyler yapmak iirv
altnz. Artk biz de imdi geldik. Hep beraber bu hizmeti yurutelim' diyecek
yerde:
Mill Gru'u ezeceiz. Falan ezeceiz. Hepsini sileceiz, diye baladnz.
Asl bluculuu siz yaptnz.
Bu noktada Ali Yuksel, Diyanet temsilcilerinin kendilerini ve vatandalar
ittiklerini ileri suruyor.
Hibir zaman iin, konumalarmzda devleti ve vatan ktulemedik. Mumkun
deil bu. Hangi vatansever devletin aleyhine konuur? 1 Yaknyor Ali
Yuksel:,
Bizleri byle gsteriyorlar. Byle takdim ediyorlar. Ilerine geliyor.
Vatanda soutup kendilerine ekmelc istiyorlar. Fakat, ne hikmetse, bu ileri
yaptktan sonra daha fazla gelime oldu bizde.
Vatanda gruyor her eyi. Bir bizim hizmetimize,, gayretimize bakyor, bir de
onunkine. Iyice hucum edilen bir Mill Gru'u merak ediyor. Ya bir gideyim
unlarrt camisine diyor. Ve geliyor.
Ka tane camiiniz var?
Almanya'da 150'nin uzerinde, sempati duyanlar ilev dier Avrupa ulkeleri ile
birlikte 218 tane cami va?
1000 kadar.
702 cami diye bir rakam var.
Diyanet camilerinin says ne kadar?
Diyanet'in Turkiye'den gnderdii imamlarn saysr bellidir. 200 civarndadr.
Diyaneti olmasa bile Diyanet'-ten - Hoca'ya para vermemek iin- Hoca isteyenler
de vardr. Onlarla beraber 300.
76
- Siz, imamlarn ayln nasl duyorsunuz?
Vatandan yardmyla.
Camilerin kata kann mulkiyeti size aittir?
Sir-ikisi. Dierleri kirada.
Suleymanclarn cami says ne kadar?
200 kadar.
Suleymanclarn buradaki liderleri kimdi? Harun Reit Tuyluolu deil miydi?
Evet Harun Reit Tuyluolu.
Izmir'de Balova'da imamd. Burada 'IsJm Kultur Merkezleri'nin ba imam'
unvanyla hizmet gren biriydi. Halk tipi, cazibeli bir konumas vardr.
Simdiki lideri kim? Nahit Diner mi? Yoksa Demir-jgulle mi?
Keke Nahit Diner olsayd. O iyiydi. Simdiki Necdet Demirgulle.
Tuyluolu u ara Turkiye'de. Sanrm bir de Amerika'ya gitmiti.
Amerika'ya gitmi, bir konferansnda Amerika'ya -gittiini beyan etmi.
Suleymanclar ile Diyanet Ileri arasndaki atmaya ne diyorsunuz?
12 EyJul hdisesi bu konuda da baz gelimelere sebep oldu, zellikle Diyanet
Ileri'nin buradaki kat tutumu. Diyanet dnda dini hizmet veren tekiltlarn
birbirlerine yaklamasna sebep oldu. O kuvvetli basklar, bu tekiltlan
birbirine yaklatrd. Eskiden onlarla grumek, pek mumkun almazd. Ama bu
basklar, birok noktada bu tekiltlar birbirine yaklatrd. Iyi diyaloglar
kurulmasna sebep oldu. Son zamanlarda Suleymanclarn bizier aleyhine
konutuklarna ahit deiliz.
Suleymanclarn gucu nereden geliyor?
Bildiim kadar ile birbirlerine bal olan ve bir talimat ile hareket eden
insanlar. Bir tanesi. Mesel belli konuda bir ticarethane at vakit, hepsi
gider ondan alr. Mutlaka onda yoksa da onun tavsiye edecei bir baka
birisinden. Yani yine kendilerinden alrlar.
Kemal Kaar'n durumu nedir?
77
Kemal Kaar'n bir bantn Turkiye'de dinletmilerdi. Bu masonluk vs. gibi-
eylere iyi yaklam var.
Ne diyor?
'Bunlar korkulacak insanlar deil' diyor. Masonlara iyi yaklam var. Bizzat
Kemal Kaar'n kendi sesinden. Dinleyince, acaba Kemal Kaar da onlara bal,
herhangi bir derecesi olan birisi mi diye duundum.
Nurcularn durumu nasl?
Burada fazla Nurcu dernei yok. Butun Almanya'y aratrsanz, ya u tane ya
drt.
Ana gruplar belli; Suleymanclar, siz Mill Gruu'-ler. Diyanet, Kaplan
Hoca'nn adamlar. Daha baka Islamc gruplar var m Almanya'da?
Yar Musluman var.
Kim bunlar?
Hur-Turk. ANAP'l. Bakan Hristiyan demokrat.
Mill Gru diye adlandrdklar dinsel ve siyasal akm, ilk kez 1977 ylnda
Avrupa Turk Birlii'ni kurmular.
Ayn gru yanllarnca, 1978 ylnda da Kln Islm Merkezi kurulmu.
Bu oluumlarda Kerkuk asll bir Suriyeli doktor rol oynam:
Dr. Yusuf Zeynel Abidin.
Dr. Zeynel Abidin, daha nce Suleymanclarn rgutu olan Islm Kultur
Merkezlerto'nder ayrlp, Mill Gru saflarna katlm..
Dr. Yusuf Zeynel Abidin ve ii Hasan Damar, bu oluumlarda ok etkili roller
oynamlar.
islm Merkezleri Federasyonu, Dr. Zeynel Abidin'in liderliindeki Avrupa Turk
Birliinden kopan bir grupa kurulmu. Nuri Yazar ve Al Arslan'n
liderliindeki 19 hoca Avrupa Turk Birlii'nden ayrlmlar.
Ilgin, Avrupa Turk Merkezi, Suriye asll bir doktorun liderliinde kuruluyor.
1978'de kurulan Kln Islm Merkezi de ayn doktorun liderliinde oluuyor.
Ynetim kurulunda bir Suriyeli doktor daha var: Dr. Fazl veyce...
78
Hasan Damar, ii kkenli.. Yetenekli ve rgutu. Az ok iyi lf yapyor.
Etkili bir konumac.
Ancak, konumalar hem ekici hem de itici etkiler yapm ki, Nuri Yazar - Ali
Arslan grubu zellikle Damar'a kzp ayr bir rgut kurmular.
Cemalettin Kaplan da balangta Milli Gruu olarak Hicret Dergisi'nde
yazlar yazm. Hem de u etiketle:
Avrupa Milli Gru Tekiltlar Fetva Komisyonu Bakan.
Cemalettin Kaplan, Mill Gruulerden kopma tarihini 13 Austos 1983 olarak
veriyor.
Hazrladn ileri surduu anayasa da 1983 tarihini tayor.
Cemalettin Kaplan'o Federal Almanya'da snma izni salayan da ilgin bir ad:
Murat Bayrak!
Bayrak, eski AP milletvekillerinden ve MHP'nin son yneticilerinden.
Eski CIA grevlisi ve silh tuccar Frank TerpiJ'in silh sattn ileri
surduu iadam..
12 Eylul Harekt sonrasnda hakknda dava almayan tek MHP yneticisi.
Kln Islm Merkezi ile Avrupa Mill Gru Tekiltlar arasnda - kiisel ya
da siyasal - herhangi bir uyumazlk var m?
Var diyenler de kyor. Yok diyenler de..
Ali Yuksel'e soruyorum:
Hayn diyor.
Herhangi bir uyumazlmz yok; olmad da.
Avrupa Mill Gru Tekiltlar Genel Merkezi'nin Kln'de Kln Islm Merkezi
nin binasnda kirac.. Ilikileri ev sahibi - kirac ilikisi..
Kerkuklu Dr. Zeynel Abidin'in Mill Gruu Turkler uzerinde ok olumlu etkisi
olmu. Dr. Zeynel Abidin 1986 ylnda lmu. Her iki kz, Berlin'de Islm
Federasyonu liderlerinden Algan Kardeler ile evlenmi.
Ali Yuksel, Dr. Zeynel Abidin'den saygyla sz ediyor..
79
Dr. Zeynel Abidin'in lumu uzerine ailesinin Mill Ga-:zete'deki teekkur iln
da. Kerkuklu doktor ile Mill G-<ruuler arasnda herhangi bir uyumazlk
olmadn gsteriyor.
Cenazeye eitli Islm ulkelerinden temsilciler katlyor. Mill Gru
Tekiltlar geni lude trene katlyorlar. Milli Gazete doktorun lumune
geni yer ayryor.
Ailesi. Necmettin Erbakan'a, MSP'l't eski senatr Lut-fi Doan'a, Ouzhan
Asilturk'e, Suriye Muslumanlarnn temsilcisi Issan Ahtar'a, Avrupa Musluman
Temsilcilerinden Galip Himmet'e, Avusturya Diyanet Ileri Bakan Dr. Ahmet
Sai'ye, Milli Gazete Avrupa Burosu sahibi Osman Yumakolu'na, Refah Partisi
Genel Bakan Ahmet Tekdal ve RP yneticilerine, Avrupa Milli Gru Tekiltlar
yneticilerine, Afgan Mucahitleri Avrupa Temsilcisi Kerim Muhacirzad'a teekkur
ediyor..
Doktor Zeynel Abidin'in her iki damad Ahmet ve Haldun Algan kardeler de Mill
Gru yanllarnca sevilen ve saylan iki kii..
Butun bunlardan kan sonu u: Kerkuklu doktor ile Milli Gruuler arasnda
bir uyumazlk konusu sz konusu deii.
Mill Gruuler Dr. Zeynel AbkJin'den bugun de hep -saygyla sz ediyorlar..
Alt Yuksel, 16 Ekim 1986 gunu Danimarka'nn bakenti Kopenhag'da yaplan
Uluslararas Bar Kongresi ne katlm.
Bar Kongresi tabii ki bir Islamc kurulu deil. Tam tersi, sosyalist
eilimli insanlarn ve kurulularn katldklar bir kongre..
Bar, kimsenin tekelinde deil diyor Yuksel..
138 ulkeden 2700 delegenin katld kongreye, Avrupa Mill Gru Tekiltlan
adno katlm genel sekreter Ali Yuksel. Bir de, Turkiye'den Halk-I
Federasyonu Bakan Necati elik...
Ali Yuksel kongrede bir konuma yapm, MHli Gaze-te'nin 2 Ocak 1987 tarihli
Almanya basksnda bu konu--ma zetlenmi:
80
Milli Gazete'den alnt yoporak, Ali Yuksel'in Uluslararas Bar Kangresi'nde
neler konutuunu renelim:
Biz, 'emperyalist gulerin dunyay insanlar iin bir xehenneme evirmeye
haklar yoktur' dedik. Hem ABD'-yi hem Rusya'y eitli yerlerde bar
zedeleyen uygulamalarndan dolay protesto ettik.
Mesel Rusya'nn Afganistan'n igalini knadmz, ABD'nin muhtelif yerlerde
yapt basklar, tecavuzleri dile getirdik. 'Eer bar gerekten isteniyorsa,
bar zedeleyen kim olursa olsun knanmaldr' dedik ve barn sadece belirli
bir zumrenin deil, tum insanln meslei olduunu anlatarak, herkesin
sahiplenmesi gerektiine iaret ettik. Butun dunya halknn bara ihtiya
duyduunu belirterek, hep birlikte allmas gerektiine iaret ettik.
Birlikte almas gerektiini vurguladk.
Birlikte almay temin etmek iin iki super guten birini kaytsz artsz
destekleme mecburiyetinin olmadn syledik. Yani bir kesimin, her yaptnda
ABD, bir kesiminin de her eyde Rusya'y hakl grmeleri halinde barn temin
edilemeyeceini anlattk.
Bulgaristan'da Musluman Turklere yaplan bask ve zulmu tel'in ettik. Orada
inananlarn, inandklar gibi yaayamadklarn belirttik.
Ali Yuksel, syleimizde, kendilerinin, Turkiye'deki yaygn anlaya gre sa
ya da sol olarak nitelenen kesimlerden hibirine sokuimamalar gerektiini
ileri suruyor ve ekliyor:
Bizleri san iinde gstermek yanltr.
Ya solun?
O da yanl..
Ancak Yuksel, her solcunun dinsiz olarak grulmeline kar kyor.
Peki, Saclar hep dindar m olur? sorusuna da u Yant veriyor:
Sac olup da dine inanmayanlar da vardr.. Peki, eylem plannda ne oluyor?
Sac rgutler mi,
yoksa solcular ile mi eylem birlii yaplyor?
81
F.: 6
Bu korudaki gruu de yle:
Sacy solcuya, solcuyu sacya tercih edeceiz diye bir kuralmz yoktur.
Dunya Bar Dernei Kongrest'ne de bu yuzden katlm.
Bir menfi tepki olmad diyor.
Buyuk ilgi ile karlandk.
Dr. Rza Nur bir Ataturk dumandr. Rza Nur'un Hayat ve Hatratm adl drt
ciltlik anlar yllardr Ataturk dumanlarnca okunur ve okutulur.
1929 ylnda kaleme alnan anlar, Dr. Rza Nur tarafndan British Museum'un
Dou Yazmalar blumunde OR 12591 say ile kaytlanmtr.
1960 ylna kadar okuyuculara sunulmayacak koulu ile British Museum'a teslim
edilen anlar, 1960 ylndan bu yana Ataturk'e duman evrelerce gizli gizli
datlr.
Anlar, Dr. Rza Nur'un dengesiz rqh yapsn yanstmaktan teye hibir deer
tamyor..
Bir rnek verelim:
Rza Nur, anlarnda Insanlar irendiim eylerdir diyor ve bir ara kadn
olmak istediini de yle aklyor:
..Ben sadece ehvet ihtiyac ile kadnla munasebetteyim, fakat kadnlar hem
istediim eyler deildjr. Hatta bu sebepten genliimde bir kadn olmak fikrine
dumutum. Fakat o da erkei kadar gibi yapyor. Hadm aalar malm. Iin
iinden kamadm.. (Hayat ve Hatratm, cilt 4. S: 1530-1531).
Ya basan kim?
Turkiye'de Altnda Yaynevi
Adres:
Beyazt, Beyazsaray, No. 39 - Istanbul.
Bu adres sahte.. unku bu adreste byle bir yaynevi yok.
Kitap uzerinde bir de Federal Almanya adresi var. Nairi: Heidi Schmidt 4100
Duisburg 11 Deutschland.
82
Bu adres de sahte. Yok byle bir adres...
Rza Nur'un anlarn Berlin'de Oramenstrasse 12 1000 adresindeki Avrupa
Islamc GenJik Tekiltlma bal Berlin Sancanda buldum.
Sordum:
Rza Nur'un anlar var m?
Kitabevindeki gen beni uzun uzun suzdukten sonra, Van dedi.
Ka mark?
60 mark
Sonra aramzda bir pazarlk balad.
45 markta anlatk.
Makbuz istedim.
Verdi.
Avrupa Islm Genlik Tekilt Berlin Sanca Turke makbuz yazlm,
yannda da Almanca Quittung.
Makbuzun ne karlnda verildiini gsteren blumler var.
Ardat, teberru, kitap, bant...
Yeil ciltli drt kitap. 60 marktan, Turk liras karl 25 bin 200 lira..
Kim basyor bu kitab? Kim satyor? Kitap geliri kimlerin cebine giriyor?
Berlin'de Islm Federasyonu yneticileri ile bu kitabn satld kitabevinin
hemen yanndaki Elif Lokan-tas'nda gruuyoruz.
Karmda, Dr. Yusuf Zeynel Abidin'in her iki damad, Ahmet ve Haldun Algan
kardeler oturuyor.
Haldun Algan muhendis. Turkesi ve Almancas ok guzel.
Gelien bir Islamc hareket var diyor, Asl bu konu uzerinde durmalsnz.
Yannda Pakistanl muhendis Ikram GhourL Alman Musluman Yahya Werner Schulzke ve
Zeke-riya Bina..
Werner Schulzke, Selamunaleykum diyor.
83
Turke biliyor musunuz? diye soruyorum. Almanca, Hayr.
Sonra eiini gsune bastrarak, Elhamdulillah ekiyor ki, deme Muslumann
az ok kalr.
Pakistanl Ikram ile Musluman olduktan sonra Yahya adn alan posta memuru
Schulzke'nin arasnda bir Turk muhendis oturuyor.
Zekeriya Bina..
Hepsi de Berlin'de 31 Austos 1980 tarihinde kurulan Islm Federasyonunun ya
kurucusu ya da uyeleri...
islm Federasyonunun kurucular unlar:
Imam Nail Dural.
Yakup Ta.
Muh. Zekeriya Bina, rdunlu renci Derdah Ma-rashde, Pakistanl muhendis Ikram
A. Ghouri, Temel Gul, Bill Demirta, Eref Avc, Yahya Tel..
Yahya Werner Schulzke, Ahmet Algan, Bekir Ta.
Federasyon Bakan Nail Dural..
Dural ile - Almanya dnda olduu iin - gruemedik..
Belki, federasyonun etkili nderlerinden biri.
Islm Federasyonu kurucular bir de vakf oluturmular:
Ad Islm Vakf
Berlin Islm Vakf. Bobbstr 4, 1000 Berlin 35 adresinde bir bina satn
alm. 33 daireden oluan bu binada bir cami, bir de Berim Islm Ilimler
Okulu alm.
Soruyorum:
Almanya'da Suleymanc var, Mill Gruu var, Di-yaneti var, siz hangi grue
yaknsnz?
Bu soru pek holarna gitmiyor.
Aralarndan biri:
Yahya Schulzke'yi Mill Gruu diye poliste sorguya ekmiler
Ve yaknyorlar:
84
Federasyonumuz, ad ustunde Islm Federasyonudur, her gruten insan var
aramzda.
Ama yakn olduunuz bir gru yar. Cemalettin Hoca m? Suleymanclar m?
Bu sorulara kar yant yle:
Mensuplarmz arasnda daha ok Mill Gru benimsenir, diyelim. Ancak,
federasyon ayr, Mill Gru* Tekiltlar ayrdr.
Yaptklar almalar anlatyorlar. Muslumanlar arasnda bir ayrm
gutmediklerini, aralarnda her milletten ve gruten Muslumann olduunu
syluyorlar.
Benim aklm hep Dr. Rza Nur'un anlarnda.
Kim datyor bi kitab? Ve neden bu kitap Islm Genlik Tekilt Berlin
Sanca tarafndan satlyor?
Avrupa Mill Gru Tekiltlar Genel Sekreteri AH Yuksel'e de ayn soruyu
soruyorum:
Nerede satldn bilmiyorum, sizden duyuyorum, bizim tekilt ile bir
ilgileri yok diyor.
Israr ediyorum:
islamc Genlik Tekilt, sizlere yakn deil mi?
Pek o kadar denetimimiz yok.. Organik bamz da yok.
Peki, Haldun Algan'a soruyorum: Kim dotyor bu kitab?
Berlin MevJn Camii Bakan Mahmut Hoca anlatyor:
Bizim cemaat bilmez bile Rza Nur'un kim olduunu.. Okumaz bile..
Okumaz ama satlyor, kim satyor, kirn basyor?
Sonra sr zuluyor..
Kitap Suud Arabistan'da baslp, Avrupa'daki Islamc rgutlere parasz
datlyor..
Ama, Islamc rgutlere gelir salamak.
Drt cilt 60 mark.
Ka tane geldi?
Almanya'ya 30 bin tane geldi.
30 bini 60 markla arptm:
1 milyon 800 bin mark..
85
Bir mark, bugun iin resmi kur uzerinden ortalama 420 lira ise yapn hesab.
756 milyon Turk Liras.
Yalnzca Dr. Rza Nur'un kitabndan Federal Almanya'deki eitli Islamc
rgutlere salanan gelr 756 milyon lira
Ataturk'le ilgili kitap yalnzca bu deil..
Ksaca Rabta rgutu diye anlan, merkezi Suud Arabistan'da bulunan Rabtat-
ul Islm adl rgutun rdun'de bastrp datt bir kitap daha var.
Ad Sanem Adam
Yani Put Adam
Bu kitap da Islamc rgutlere veriliyor.
Bu kitab da aradm, ancak bulamadm.
Hollanda'nn Zaandam kenti Ayasofya Camii'nde karlatmz Islamc Genlik
Cemiyeti Bakan Salih Yuksel, Put Adam kitabn okuduunu syluyor.
Turkiye'de bir bakann, Rabta rgutu'nun merkezine giderek l?u kitabn
datmnn durdurulmasn istediini de biliyorum.
Demek, rdun'de baslan kitap Hollanda'da ve Hollanda gibi Avrupa'nn, Turklerin
youn olduu kentlerinde datlyor.
Peki bu ileri yurutenler kimler? Kimler arac oluyor? Kim alyor, kim satyor
bu kitaplar? ,
Kadir Msrolu..
Islm Federasyonu yneticileri bu ad veriyorlar..
O getiriyor, o datyor.
Kadir Msrolu deyince bir dakika durup, eski bir dosyaya gz atmak gerekiyor.
Orgeneral Turun ve Kadir Msrolu
Dosya, Eskiehir Skynetim Komutanl Asker Mahkemesinin 1973/5 karar sayl
dosyas.
Sank Kadir Msrolu. Eyup olu, 1933'de Saire'den Akaabat'ta doma, hukuk
fakultesi mezunu.
Msrolu, 1971 yl balarnda Istanbul'da Milli Turk
86
Talebe Birlii konferans salonunda Ataturk aleyhine yapt konuma nedeniyle
kovuturuluyor.
Devir, skynetim devridir, skynetim komutan da Faik Turun'dur.
Turun'un emrindeki savclk, Msrolu'nun u konumasnda su bulmaz ve
11.10.1971 gun ve 296/56 say iJe kovuturmaya yer olmad karar verir:
Dini Islama mugayir hareketlerin emrinde kullanlan Mehmetik sizin emrinizi
ifa eder. Paa olmasna ramen Mustafa Kemal Paa'nn oluunu muhakeme eder ayn
Mehmetik. Hi merak etmeyin bundan.
Faik Turun'un emrindeki savcrik, Msrolu'nun u szlerinde de su esi
bulamamtr:
Inklp dunya tarihinde bir defa azametle yaplmtr. O da kinatn fahr-r
ebedsinin, btl mutlak bir hkimiyete mahkm ederek yapt inklptr. Yani
Islm inklbdr. Ondan sonra bir daha inkJp olmamtr ve olmayacaktr. Eer
olacaksa, vaktiyle 1400 yl evvel Buyuk Peygamberimizin yapt inklbn devam
mahiyetinde ve onu muvaffakiyetsizlie uratmak iin aramza girmi bulunan bir
takm btl molozlarn kaldrlmas nevinden ve yine inallah bir defa
yaplacaktr.
Inklp bitti. Yuz numaramza kadar deiti. Yuz numaramz Garbn yuz numaras
oldu. Cumamz pazar oldu. Deimeyen hi bir eyimiz kalmad. Artk tavizi onlar
verecektir. Saha inklplara deil, inklp aleyhtarlarna aktr. Yolunuz
ak olsun, gazanz mubarek olsun.
Saltanatn kaldrlp, yerine Cumhuriyetin ilnn, halifeliin kaldrlmasn
ve Latin harflerinin kabul edilmesini 'dinsizlik' sayan Msrolu'nun bu
konumas hakknda Istanbul Skynetim Komutanl Asker Savcl'nn
verdii, kovuturmaya yer olmad kararna Orgeneral Turun itiraz etmiyor.
Ancak Mill Savunma Bakanl, yasal yetkisini kullanarak. 29 Eylul 1972 gun ve
AD: 3773-3-72 say ile skynetim komutanl asker savclndan kovuturmaya
yer olmad kararnn kaldrlmasn ister.
Ancak, Turun bu emre uymaz. Havada uan kuu ko-
87
munist sayp, Ziverbey'de ikence merkezi kuran Turun, bu Ataturk duman
hakknda savcla emir verip dvcr-atrmaz.
Bu bantlardan birka Eskiehir Skynetim Komutanl grev blgesinde ele
geince Komutan Orgeneral Irfan zaydnl soruturma emri verir. Yaplan
yarglama sonunda Msrolu ve Mrsrolu'nun bantlarn oaltp dinletenler
mahkm olurlar.
Msrolu'nun avukat Ismail Muftuolu, sonradan Adalet Bakan olur
Cemalettin Kaplan, konumalarnda sk sk Dr. Rza Nur'un anlarndan sz ediyor
ve bu anlarn Allah tarafndan kendisine gnderildiini* syluyor. Gnderen
Allah deil, Kadir Msrolu'dur Islamc rgunlerin para kaynaklar nedir? Bu
soru aklm kurcalyor. Cemaatten toplanan dentiler... Balar... Kitap
gelirleri..
Kitap gelirlerine Suudi Arabistan'da baslan Put Adam ve Rza Nur'un
anlarn da katmak gerekir. Peki baka? Sirketler..
Belika ve Hollanda'da devlete yaplan yardmlar..^ Ve Rabta rgutunce
yapulan yardmlar.. Rabta rgutunun asl ad Rabtat al-alam ol-Is-lm.
Suudi Arabistan'da kurulmu bir eriat rgutu.. Amac Islm Enternasyonalizmi.
Islamc duunceyi devlet sistemi olarak butun Islm ulkelerinde yaymak.
Belika'nn bakenti Bruksel'de Islm Kultur Merkezi ni finanse eden bu
Rabta rgutu.
Bu merkezin bakan Ba Imam diye anlan Abdullah El Ehdel..
Ehdel, Riyad niversitesi'nde Islm Hukuku okuturken bu greve atanan gen bir
retim uyesi...
Hem Rabta rgutu nun temsilcisi.. Hem Islm Kultur Merkezlerimin genel
muduru..
80
Islamc rgutlerin ana para kaynaklarndan biri Rabta rgulu.
Ba Imam Ehdel ile Bruksel'de bu konuyu gruuyoruz.
1985 ylnda 30 milyon Belika Frank' yardm yaptk.
Yani, 613 milyon 500 bin lira..
Bu yardm camilere, derneklere gidiyor..
Ayrca, dinsel konularda retim yapanlara burslar da veriyor.. O ayr bir
fas!..
Islamc akmlar, ok genel ve kaba izgiler ile Tahran ve Riyad diye ikiye
ayrrsak, para kaynaklarn da byle bir ayrm ile aklamak kolaylar.
Bunlar dnda bir de Diyanet Vakflar var. Diyanet Vakflar'nn ad yle:
Diyanet Ileri Turk-islm Birlii.
Diyanet Ileri Din Islm Birlii Bakan, Bonn Buyukeliliimiz Din Muaviri
Niyazi Balolu..
Kln'de - sanrm 3 milyon marka alnan - grkemli bir binada alyor bu
vakf. Tertemiz bir cami, caminin hemen yannda, spor salonlar, bilgisayar
kurslar, dil ve elektronik dersleri okutan snflar..
Yurtdndaki yurttalara sahip kan bir tesis.. Beenmemek olas deil..
Isteyen camiye gidip namaz klyor, isteyen spor salonlarnda alyor.
- Bartulu-bcrtusuz herkes rahata girip kyor. Kimse kimseye
karmyor.
Din Muaviri Balolu ile vakf gezerken gzume Te-kful ilnlar iliiyor.
Hemen hemen her camide aslm bu Tekful ilnlar.
Tekful -iterde ayrnts ile greceiz - faizsiz bir fi-nans kuruluu.
Turkiye'deki Al Baraka ve Faisal Finans kurulular gibi mill gruulerin
Milli Gazetesinde de sk sk bu Tekful ilnlarna rastlanyor.
Cemalettin Kaplan'a Bochum'da bu soruyu yneltiyorum:
89
Para kaynanz nedir sizin? Yalnzca mu'minlerden aldnz aidatlar.
Yuzume ters ters bakp, Iran'dan geliyor ya oluk oluk diye kyor. Cemaat
guluyor bu yanta..
Amacm doru yant almak: Soruyorum yani.. diyorum..
Anlatyor:
Su cemaat var ya, u grduklerin.. Bunlar mubarek insanlardr. Cebindeki
paralar da berekettir. Bunlarn verdikleri u-be kuru - Elhamdulillah -
yetiyor. Biraz da borcumuz var u anda.. Ama bunlar toplayacaz, diyeceiz ki,
haydi bakalm binlikler, haydi bakalm beyuzluk-ler. haydi bakalm yuzlukler..
Getirecekler inallah oluk oluk..
Islm Cemiyet ve Cemaatler Birliisne uye olanlar, aylklarnn yuzde
ikibuuurru, dorudan doruya Cemalettin Kaplan ya da Ahmet Polat'n zel banka
hesaplarna yatryorlar.
Daha dorusu, her ay, bankadan bu yuzde iki buukluk denti, banka tarafndan
kesilip, Kapldn ve PcHat'kn zel hesaplarna geiyor.
Kaplan Hoca'nn elinde bir Kr-Bin adl irket var.. Ticaret siciline GRE
irket bir tekstil irketi.. Ancak gda ileri yapyor. Alm-s"atm, export-
import.
Kr-Bir irketinin muduru Turk deH; bir Yugoslav..
Sirketin ad ve adresi yle:
Kr-Bir Lebensmittel-u Textil GMBH Nesser Str. 397, 5000 KJn.
Kin ticaret sicilinden bir ay nce kayd sHinrm' bir baka kente, Salzgitter
kentine tanm.
Sirketin- Kln Ticaret sicilindeki dosya numaras da u : Az 7 Ar 56/86
23 Mart 1983 tarihinde kurulan irketin muduru Sofki Dumamli adl bir
Yugoslav.
Sirketin Iran ile export-import yoluyla ticaret yapt syleniyor.. Ana para
kayna bu ticaret yolu..
Cemalettin Kaplan ile Kr-Bir Sirketi arasndaki dedikodular, hocay ok
kzdryor..
90
Kulaktan kulaa u fslt yaylyor:
Cemalettin Hoca Iran'dan 400 milyon dolar alm..
Hoca, buna ve Kr-Bir Sirketi ile ilgili sylentiler sz konusu olunca kuplere
biniyor.
Ispat edin diyor, ispat edin.
Yibita irketi ile ilgili sylentiler de hocay ok kzdryor..
Islm Cemiyetler ve Cemaatler Biriii'nin Iran buyukelilikleri ile yaki
ilikide olduunu grebilmek iin ayrca bir gzlem yapmaya gerek yok.. Bu o
kadar ak ki..
Kayhan dergileri ile Islama ar dergilerinin Turke basklar, Kaplan hocann
Devrim Muhafzlar tarafndan Iran elilik ve konsolosluklarndan alnp,
camilerde datyor..
Kaplan hoca ve Ahmet Kutahyal gibi Iran yanllar, eliliklerce seilip,
Tahran'a ve Kum kentine arlyorlar..
Milyonlarca ses ve Video kaseti, Iran Islm Cumhu-riyeti'nce Avrupa'nn eitli
kentlerinde dalyor.. Bunlardan bir ksm Turke.. Ilerinde Almanca olanlar
da Turkeye evrilip, evlerde, derneklerde izleniyor.
Bunlar gizlice Turkiye'ye de sokuluyor.
Bunlar finanse eden dorudan doruya Iran Islm Cumhuriyeti'dir..
Iran Islm Cumhuriyeti'ni,n bu iler iin setii propaganda merkezi, Iran'n
Roma Buyukelilii'dir.
Kayhan ve Islama ar gibi dergiler ve Humey-ni'nin konumalar Tahran'dan,
nce Roma'ya gnderilir. Buradan da Iran Islm Cumhuriyeti'nin Avrupa'daki
buyukelilikleri ve konsolosluklarna...
Yalnzca 1981 ylnda Avrupa'da yarm milyon Musluman ii ve renci bu
propaganda andan geiriliyor.
Ses bantlar, video kaseleri, kitaplar, dergiler...
Butun bunlar, devrim ihra eden Iran Islm Cumhuriyeti'nin Islm devrimini
yaymak iin kulland aralardr..
91
eitli dillerde baslm u yuz kitabn yalnzca Avrupa'da be milyon
datld bir Iranl gazeteci tarafndan aklanyor..
Bir milyon ses bant, yuz binlerce video kaset, Iran Islm Cumhuriyeti'nin Roma
Buyukelilii kanal ile camMe-re ve derneklere ulatrlyor..
Ingiliz Sunday Times gazetesi, 15 Subat 1984 gunlfr saysnda, Italyan Babakan
Craxi'nin Iran'n Roma Buyukelilii konusunda soruturma emri verdiin'r
yazyor..
Bu soruturma sonucunda birok Iranl diplomatn-Italya'dan snr d edildii
biliniyor.
Birok Bat kentinde alan ve sonradan birdenbire kapanan Iran halclarnn
geliri de Islm Devrimi uruno kullanlyor..
Paris'te Islm Kultur Cemiyetis'nin Champs Elysees de Iran hallar satan
dukknlar ilettii biliniyor..
Islm Endustri Bankas'nn Londra ubesine Avrupa'daki Iran devrimi yanllarnca
harcanmak uzere 4 milyon sterlin geldii bankann bir eski yneticisi tarafndan
aklanyor...
Fransz polisi, Iranllarn kaldklar luks apartmanlarda Islm Devrimi ile
ilgili propaganda malzemeleri ele geiriyor.
Fransz polisi, Fransa'daki Islm Devrimi propagandasnn Humeyni'nin yeeni1
Mosound Hindi tarafndan ynlendirildiini saptayp, Hindi'yi 1985 ylnda snr
d ediyor..
Avrupa'daki Turk ii ve rencileri, Iran Devrimi adna ziyaret edip,
konumalar yapan da bir Turk.
Ad Mehmet Samet Kar...
Kar'nn 1985 yl iinde Isvire'de Cenevre, Zurih ve Lozan'da cami ve
derneklerde konumalar yapt biliniyor...
Propaganda para iidir, parann da kayna beMklir.... Bu kaynak o kadar ak ve
bellidir ki...
92
1
Avrupa'daki Milli Gruu video irketleri: VIDEODA 'RAHMET VE GAZAP'
Milli Gruu irketleri Milli Gazete'wn Almanya basksndan izlemek kolay Sk
sk iln^ lan kyor.
Berlin Sanayi ve Ticaret Odasnda (Industrie Und Handels-lammer)'de de bir
inceleme yapyorum.
Milli Gazete'de sk sk ilnlarna rastladmz Hell Gda gibi irketler de
bu sicilde kaytl..
Hill Et.
Yneticisi Hilmi Gul.
Hell Gda.
Yneticisi Suleyman Turkylmaz..
Milli Gruulerin para kaynaklarndan biri de video irketleri..
*Milli Gru Video Merkezi
Posttach: 600925 5000 Kln. Ayrca bir baka
video irketi daha .-
Islm Video Sirketi Tel: 221-766979-7688382 Bu adres ayn zamanda Neussestr
356 Kln
adresindeki Avrupa Milli Gru Tekiltlarnn
adresidir.
Milli Gruulerin iki ana yayn organ var. Biri "Milli Gazete..
Milli Gazete Yeni Neriyat A.S. adna karlyor..
Murahhas uye: Hazm Oktay Beer..
Milli Gazete'nin sahibi Osman Yumakolu, ayn zamanda Avrupa Milli Gru
Tekiltlar'-nm da genel bakan..
Hicret Dergisi Kln'de kyor.
Adres yle: Islamisches Zentrum Kln E.V. , Neusser Str. 177 5000 Kln 60.
t
93
Milli Gru Tekiltlar, Federal Almanya'da imam-hatip okullar da ayor.
Berlin'deki en buyuk cami Mevln Camii..
Mevln Camii, Milli Gruulerin elinde..
Caminin evresinde birok dukkndan oluan bir de ar var. Adi: Msr
ars..
Msr ars'ndaki esnaf da herhalde, kazanlarnn bir ksmn rgutlerine
veriyorlar..
Iran'dan 30 Milyon Dolarlk Fon..
Atabak ST Ferdowsi Ave Tahran - Iran.
Bu adres, Iran Islm Cumhuriyeti'nin yayn organ Keyhan dergisinin Turke
basn merkezinin adresidir.
Bu merkez, Irad- Islm Bakanl'nca denetlenir. Merkezde Iranllar yannda
Turkler alr. Turklere ynelik propaganda bu merkezden devlet eliyle yaplr.
Bu adreste hazrlanan Keyhan dergisi, Frankfurt'taki burosuna gnderilir.
Buradan da butun Avrupa ulkelerindeki Turk camilerine ve derneklerine
gnderilir..
Ayda bir kan bu derginin sat fiyat, Federal Almanya'da 1 marktr..
Bu keyhan dergileri cami ve derneklere ucretsiz olarak datlr ve her dernek
ne kadar Keyhan dergisi satarsa o kadar para elde eder..
10 bin tane satarsa 10 bin mark..
Iran Irad- Islm Bakanl'nca karlan ve datlan tek yayn organ
Keyhan deil.
Bir de Islm ars var..
Islm ars, 1976 ylndan bu yana Humeyni'nin yayn organ durumunda..
Iran Islm Cumhuriyeti'nin Sesi adl radyo ayn bakanln denetimi altnda
alyor. Bu dergilerden, Avrupa'da Iran yanls gruplar gelir salyor.
Tabii ses ve video kasetleri yoluyla da...
94
Ses ve video kasetleri, Iran Islm Cumhuriyeti'nin Roma Buyukelilii kanal ile
Avrupa'da yaylyor.
Bunlar da Irad- Islm Bakanl'nda Turklere bedava datlyor. Humeyni'nin
konumalar Berlin'de Turke-ye evrilip Turklere veriliyor.
Kaplan Hoca'nn kasetleri gibi bu kasetler de parayla satlyor.
Hediyesi 25 mark.
Tabii Kaplan Hoca hi bo durur mu? Durmaz.. O do hemen bir dergi karyor..
Dergi karmakla i biter mi?
Tabii ki bitmez.
Hoca hemen kollar svayp Tebli Yaynevini kuruyor.
Kitaplar ve kitapklar bu yaynevi tarafndan karlyor. Tebli Yaynevi'nin
en ok kazan salad kitap. Kaplan Hoca'nn tebli mahiyetinde mektuplar
deil.
Ya ne?
, Emine SenlikoJu'nun Genliin Imann Sorularla aldlar kitab..
Kitabn birinci sayfasnda,
Bu kitap Turkiye'de yasaklanmtn) notu duulmu...
Kitabn basld yer: Neusser Str. 95, Kln 1 adresinde..
Afgan yardmtan da Iran yanllarnn balca gelir kaynaklarndan biri..
Toplanan paralar, Cemalettin Kaplan'n zel banka hesabna yatrlyor.
Kaplan Hoca, yalnzca Federal Almanya'da deil, Avrupa'nn baka ulkelerinde de
hesaplar atryor.
Hesaplar zel.. zel ve Kaplan'n adna..
Hollanda'da Rabobank-Oss 180 405 984 sayl hesap da yine Kaplan'n uzerinde.
dentiler, yuzde 2.5 kesintiler, kitap ve takvim borlar, Tebli Dergisi'ne
abone paralar bu hesaba yatrlyor.
95
Tabii bu zel hesaplar incelemek - bir gazeteci iin -olanaksz. Bu hesaplarda
ka milyon mark var?
Tahran'daki herhangi bir bankadan para geliyor mu bu hesaba?
Bunlar bilinmiyor.
Bilinen, Keyhan Dergisi'nin 10 Haziran 1986 gunu Londra'da yaymlanan Ingilizce
saysnda, Iran Islm Cum-huriyeti'nin 30 milyon dolarlk yeni bir fonu
Avrupa'daki Islamc rgutlere atn bildiren haberdir
Dinci rgutlerin grunen yasal gelir kaynaklar dentiler, balar, kitap ve
dergi satlar ve kaset gelirleridir
Dinsel rgutlerin grunen yasal gelir kaynaklar. Dinsel konulardaki kitaplar
camilerde, derneklerde ve kitabevlerinde satlyor.
Kln'de Islamische Biblothek.. Lutzelbach/Odenwald'-da Haus Des Islam, Achen De
Islamisches Zentrum Aa-achen, Munih'te Islamisches Zentrum ve Berlin'de Islam
Federasyonu'nda din ve dinsel arlkl ve siyasal ierikli kitaplar bulmak ok
kolay..
Her camide birer kuuk kitabevi var. Berlin'de Mevln Camii ile Hamburg'da
Merkez Ca-mji'ndeki sat yerleri ise olduka geni.. Kasetler, kitaplar,
dergiler...
Berlin'deki Islm Federasyonu ile Islm Vakf i ie. Kurucular da ayn
insanlar..
Islm Federasyonu, Islm Ilimler Okulu kurmu. Bana da bir mudur koymu:
Mehmet Erol..
Berlin'deki Islm Federasyonu'nun kurduu Islm Ilimler Okulu yannda
ayrca Islm Ilimler Akademisi diye bir baka din okulu daha var. Ve tabii
Kur'an kurslar..
Kur'an kurslar, okullar ve akademilerde renim gren rencilerin dedikleri
paralar da, Islamc rgutlerin bir baka para kaynan oluturuyor.
islm Federasyonu, adndan da anlalaca uzere eitli Islm ulkelerinin
temsilcilerine oluturulmu.
96
Yani Turklerin kurduu bir federasyon deil. Aralarnda .rdunlu, Pakistanl,
Iranl ve hatta Alman Muslumanlar *da var.
rnein, Iran Islm Talebe Cemiyeti Bakan Tak Ânsanan.
Berlin Musluman Birlii Bakan Derdan Morosshde. Islm Talebe Cemiyeti Bakan
Shalad.. Islm Talebe Hareketleri Bakan Ikram Alikhhan XShori.
Ghori, Pakistanl.
Islamc hukumetler acaba, Iranl ve Pakistanl rencilerin kurduklar rgutlere
paraca yardm yaparlar m? Yapmalar doaldr.
Iran Islm Cumhuriyeti hukumetinin yalnzca 1986 ylnda eitli ulkelerdeki
Islamc rgutler iin 30 milyon -dolarlk bir fon ayrd da biliniyor.
Tabii, Islamc dergilere, gazetelere verilen iln ve reklmlar da birer
kaynak oluturuyor.
Sz gelii, merkezi Luksemburg'da bulunan - ilerde daha yakndan tanyacamz
- Islm Tekful Kurumu ilnlarn Milli Gazete'de boy boy grmek olas.. Hem de
surekli..
Hem de ou zaman tam sayfa... Islm Tekful Kurumu, Milli Gazete'nin hediye
kampanyalarna da katlyor.
Islm Tekful Kurumu'nun ilnlarn hemen hemen her camide gruyorsunuz.
Kln'deki Diyanet Camii'nde rnein... Milli GruuJerin Berlin'deki Mevln
Camii'nde rnein...
Yayn organlarna reklm vermek, bu yayn organlarn ve bu yayn organlarnn
ilgili olduklar rgutleri paraca da destekleme sonucunu douruyor.
Bu mal destekten olduka az kazan salayan da =bfr Hollandal.
Evet Hollandal..
Ad Abdufvahld Von Bommel...
Hollandal bir Musluman..
97
R: 7
Hem de Muslumann sSuleymcmcs kanadndan bir Hollandal..
Oluyor ite..
cGblah diye bir dergi karyor bu Hollandal Musluman.
Dergi, bizim Lahey diye bildiimiz. Hollanda'nn bakenti Den Haag'da
yaymlanyor.
Bu. Hollandal Suleymanc, Muslim Informatie Centrum'un da
yneticisi.. Adresi yle:
BekJaan 207-Postbus 61217 Ae Den Haag. Bu Hollandal Suleymancu'nn dergisine
tam sayfa iln verenlerin banda Pakistan Havayollar geliyor...
Yani Islamc Pakistan devletinin resmi havayollar irketi..
Sonra Al Nisa Vakf.. Yani Hollanda Islm Kadnlar Vakf..
Focus adlr Hristiyan - Musluman ortak kuruluunun. Bir Pakistan irketinin
reklm daha.. Ve Pakistan kkenli irketlerin ve kurulularn reklmlar,
ilnlar.
Hollanda'da Islamc butun toplantlarn iinde bu Bommel..
Zaman zaman Libya yanls, zaman zaman da Iran yanls olduu sylenen bu
Hollandalnn ileri tkrnda.. Libya ve Iran buyukelileri ile aras ok iyi..
Hani derler ya:
Can cier kuzu sarmas!.. yle iyi ite..
Bommel, Avrupa'daki Islm enternasyonalizminin balca kilit adlarndan
biri olmu. Kh Iran'da kh Libya'da.. Ve bir de bakyorsunuz Turkler arasnda..
Den Haag'da, Berlin'de, Kln'de, Belika'da... Avrupa'daki Islamc rgutler ile
Islamc devletler arasndaki bir kprunun ad olmu Bommel.. Niin yapyor
bumlar? Niin olacak? Allah rzas iin!
98
Bu Hollandal SuleymancVnn dergisinde Suley-manclk akmnn kurucusu
Suleyman Hilmi Tunahan' tantan bir inceleme yazs yaymlanm.
Dergisinde, Pakistan hukumetinin neredeyse resmi yardm duzeyinde grulebilecek
lude Pakistan devlet irketlerinden reklm geliri salayan Von Bommel, Korte
Inleiding Tot De Geschiedenis Van Turkije balkl bir yazda da Turkiye'nin
etnik zelliklerini anlatan bir inceleme yazs daha yaymlyor..
Hollandal Suleymanc, nedense Turkiye'nin etnik -zellikleri ile ok yakndan
ilgili..
Niin?
Allah iin..
Baka ne iin olacak?
Belika ve Hollanda'da Islamc akmlarn yaylmasnda hukumetlerin de katks
var.
1974 petrol krizinden sonra Belika hukumeti, Suud Arabistan ile ilikilerini
iyi tutmak iin Islm dinini devlete tannan din statusu iine alm.
Bu. tarihten sonra Suudiler Islamc akm ve rgutlerin ynetimini uzerlerine
almlar.
Bruksel'in en ilek caddelerinden birinde kurulan Islm Kultur Merkezi,
yalnzca Belika'daki deil Avrupa'-daki Suud kaynakl Islamc akmlarn da
merkezi olmu.
Islm Kultur Merkezi, Kahire'deki unlu Ezher Camii'-nin modeline gre yaplm.
Islm Kultur Merkezi Suud Arabistan hukumetinin nculuu ile kurulmu..
Bu merkezin kurucular arasnda Belika'daki Turk buyukelisi de var. Pakistan,
Fas, Tunus, merkezin teki kurucular.
Islm Kultur Merkezi'nin muduru ve baimam Abdullah El Ehdel, Bu merkezin para
kayna nedir sorumuzu yantlyor:
Rabta yani, tam adyla Rabrtat-d-Afam-al-Islm Butun masraflarmz Rabta
rgutu'nce karlanr. Ynetim kurulu nasl oluuyor?
99
islm Kultur Merkezi Ynetim Kurulu'nda be Islm ulkesinin Buyukelileri
bulunur.
Ka kiidir ynetim kurulu?
Dokuz..
Peki dierleri kim?
Dierleri Rabta rgutu temslcHeri..
Baka?
Bir de ben.
Rabta rgutu ile bir ilginiz var mt?
Ben ayn zamanda Rabta rgutu'nun Avrupa'daki temsilcisiyim.
Bizim Diyanet Ilerl'nden tandklarnz var m?
Var.
Kim rnein?
Altkula, Tayyar Altkuia..
Baka?
ounu tanrm.
Rabta rgutu'nun Belika dnda Isve ve Ingiltere'de de ubeleri var.
Camilere yardm yapyor Rabta rgutu.. Tabii Islm Kultur Merkezi aracl
ile..
Islamc derneklere yardm yapyor Rabta rgutu..
Yayn organlarna, kii ve kurululara yardm yapyor Rabta rgutu.
Islm Kultur Merkezi, Rabta rgutu dnda daha birok Suud kkenli Islamc
kurulular ile i ie alyor..
Bakanl Khalid Sabirln yapt Dunya Musluman Aznlklar Komitesi, Hasan -
Al Andan bakanlndaki Cami Konseyi, bokanln Dr. Abdul Msajit Katme'nin
yapt islm Dayanma Komitesi.
Londra merkezli bu kurulular dnda yine Londra'da, bakanlm Mr. Brain
Pearca'mn yapt I inan Komisyonu ve bakanln Mr. Manvit Dholakia'nn
yapt Irklararas Eitlik Komisyonu da Islm Kultur Merkezleri ile egudum
iinde alan teki dinsel rgutler.. Iril? ufakl bako Islamc rgutler de
var. Bunlarn en buyuu, en zengini, en gulusu Rabta rgutu'dur.
100
Lider rgut budur. Islamc rgutler arasnda burf-, den daha zengini de
yoktur.
Ileride greceiz, bu rgut, devletlerden de zengindir.
Rabta rgutu'nun Ingilizce ad The Muslim World League
Londrq adresi:
46 Goodge Street London W 1.
rgutun Londra temsilciliinde bir Turk alyor.
Dr. Selim Has..
Dr. Selim Has, 2. mudur..
Belli ki seviliyor, saylyor.
Baimam Ehdel:
Belika'da 155 cami var, hepsi de bizim denetimimizde diyor.
Belika'daki Islm Kultur Merkezi'ndeki cami gerekten ok grkemli..
Suud krall ustlenmi caminin yapmn.. Arsa tahsisini de Belika Kral
yapm.. Cok geni bir bahe ve grkemli bir yap. Cami bu yapnn ust katnda..
Kristal avize insann gzunu kamatryor..
ap 40 metre olan bir daire duunun. Bu buyuklukte, prl prl kristal. Ve
avize Suud Kral tarafndan camiye armaan edilmi..
Hallar yle, pencerelerdeki renkli vitraylar yine yle..
Almanya'da cami diye szunu ettiklerimizin ou Turkiye'de mescit
diyebileceimiz buyuklukte. stelik minareleri de yok..
Buyuklu kuuklu minaresiz mescitler bunlar.. Cami ya da mescitlerin minareli
olmasna mevzuat" musait deilmi..
Bir tek Munih'teki camide minare var..
Bu camiyi de Suud'ler yaptrm.
Suud'lerin her konuda olduu gibi bu konuda da ayrcalklar var. Ne de olsa
petrol kuyular kadar szleri geiyor Batl bakentlerde!
slm Kultur Dernekleri Suudlerin ynettii bir Islamc rgut..
101
Turk-Islm Kultur Dernekleri Federasyonu da Hollanda'da 1979 ylnda kurulmu
bir baka dinsel rgut.. Bakan, Izmir'de okumu bir Siirtli.. Ad:
Ibrahim
Grmez.
Grmez'in gerek Hollanda makamlar, gerek Turk hukumetleri ile aras ok iyi...
Devletten yanayz diyor Gren.. Grmez, Bizde Suleymanc, Milli Gruuluk,
ulkuculuk yoktur diyor.
Kaplan Hoca ise hi^giremez buralara. Yaklak 25 yldr Hollanda'da yaayan
Gren'i Hollanda'da butun Turkler tanyor.. Ei Hollandal, Gren'in..
Grmez, hem Turk-Islm Kultur Dernekleri Federasyonu Genel Bakan, hem de 1981
ylndan bu yana yayn yapan Hollqnda Islm Radyosu adl yayn kuruluunun
genel muduru.
Islm dini, Belika'da olduu gibi Hollanda'da devlete tannan din statusunde..
Bu yuzden Islm radyolarna hukumete olanak salanyor..
Eski Erenky kklerine benzer bir vill vermi belediye, Hollanda Islm
Radyosu'na.
Yaynlarnzda ne gibi konular yer alyor? diye soruyorum:
Din konular diyor. Peki siyaset? Siyasetten uzak duruyoruz. Hi mi
ilginiz yok? Federasyon ve radyo olarak yok. Tabii insan olarak var.
Eski babakanlardan Suleyman Demirel'in imzal fotorafna gzum iliiyor.. Bu
da doal..
Grmez, bir ara gazetecilik de yapm.. Tercuman Gazetesi'nde mi altnz?
Evet bir ara.. Grmez de Suud Arabistan'a gidip gelenlerden..
102
Grulduu gibi Rabta rgutu, Avrupa'deki Islm a-km uzerinde ok etkili..
En gulu, en yaygn, en zengin rgut bu: Rabta rgutu!
Bu Rabta rgutunu biraz sonra ok yakndan tanyacaz..
Aromco odl. Suud - Arap ortakl.ndaki petrol irketi Rab a rgutu Faisal
Finans Kurumu, AI Baraka ve Tekaful Fnans Kurumu orasnda bir ilgi var m?
Varsa, nedir bu ilikinin siyasal yansmalar'' Ve sorularn yantlarn almadan
nce gelin, Sufeyman-c.lk akm ile Diyanet Ileri Bakanl arasndaki o
bitmeyen kavgaya da deinip Suleymanclarn yurt dndaki rgutlerine gz
atalm.
Ve grelim bakalm, masonlar ile Suleymanclar arasnda bir iliki olmu mu,
olmam m?
103
SLEYMANCILAR
Suleyrnanclk nedir? Tarikat mdr? Tarikat ise hangi tarikatn
temsilcisidir Suleymanclar? Kimdir bunlar?" Eski AP Milletvekili Kemal Kaar,
Avrupa'daki Islm Kultur Derneklerince niin bu* kadar saygyla anlmaktadr?"
Kln'de Suleymanc diye bilinen Islm Kultur Mer-kezleri'nin genel
bakanlna telefon edip, Necdet De~ mirgulle ile grumek istedik.
Yuz yuze gelip grumek istemediler.
Sorular yazl olarak istiyorlar.
Sorular yazdm gnderdim.
Suleyrnanclk diye anlan akmn Almanya'daki lideri Necdet Demirguile'den
gelen zarfn iinde bu akmn-kurucusu Suleyman Hilmi Tunahan'n ksa yaam
ykusu ve baka sorular ile ilgili belgeler kt.-
Avrupa'daki Islm Kultur Merkezleri adna gnderilen aklamalara gre Suleyman
Hilmi Tunahan, Silistre'-nin Ferhatlar Kyu'nde domu. Doum tarihi 1884.
Tunahan ilk renimini Satirli Medresesi'nd ve Si-listre Rutiyesi'nde yapm.
Daha sonra Istanbul'da Sahn Medresesi'ne kaydolan Tunahan, Fatih dersiamlarndan
ve devrin unlu din limlerinden Bafral Ahmet Hamdi Efen-di'den dersler alm.
Suleymaniye medreselerinden Medresetul-Mutehas-ssn'i 1919 ylnda bitiren
Tunahan, ayn yllarda Medre-setul-Kuzaat'dan da mezun olmu.
Bu okullardan mezun Olan Tunahan, nce Istanbul'da Dersiam olarak greve
balam; medresenin ka-
104
patJmas uzerine istanbul'da Sultanahmet, Suleymaniye^. Yenlcami. Sehzadeba,
Kasmpaa camilerinde vaizlik yapm.
1949 ylnda hukumet kararnamesi ile alan Kur*arr kurslarnda ders vermi.
Almanya'daki Islm Kultur Merkezlerince yaplan aklamaya gre Tunahan,
Amelde Hanef, Itikadda M-turid mezhebine mensup, mereben Nak imi.
Bunlar ne anlama geliyor? Ksaca aklayalm:
Haneflik, drt buyuk Islm mezhebinden biri. Dierleri, Mliklik, Safilik ve
Hanbellik.
Haneflik, Ebu Hanife diye anlan Nu'man bin Sabit Bin Zuta tarafndan
kurulmu.
Imam- Azam diye anlan Ebu Hanife, bilim ve inan konularnda, nce Kur'an'a,
sonra da peygamberin hadislerine bavurmay ngrur.
Ebu Hanife, ijnden klmayan sorunlarda icma denilen bir yntemi
kullanr. Icma uyumazlk konularnda Islm bilginlerinin bir araya gelip,
oybirlii ile karar olmalar anlamna gelir.
Imam- Azam'n yandalarna bu nedenle ehl-i rey de denir.
Imam- Azam Ebu Hanife, Irak'ta yaam ve yaamn ticaretle kazanmtr.
805 ylnda len Imam- Azam, Islm dunyasnda Hanef mezhebinin kurucusu olarak
bilinir. Abbasler'in resmi mezhebi olan Haneflik, Turkler arasnda en yaygn
olan mezheptir.
Tunahan, Amelde Hanef imi. Ancak, itikaddo-Mturid.
Ne demek Mturid?
Mturid, X. yuzylda, Semerkant'n Mturid mahallesinde doan Ebu Mansur
Muhammed Al Mturid tarafndan yaylan bir Sunn mezhebidir.
Mturid'ler, Imam- Azam' izlediklerini sylerler.
Peki Mereben Nak ne demek?
Nakibendlik bir Sunn tarikatdr. 14. yuzylda Bu-haral Muhammed- Bahauddin
Nakibend tarafndan ya--
105
ylan Nakibendilik, ar dindarlarn setikleri ve girdikleri bir tarikattr.
Nakibendi olabilmek iin zel bir tren gerekir. Bu tarikata girecek olan
murid, nce eyhe bavurur. Seyhin elini per, eyh de muridin diine dokunur,
dua okur. Sonra muride evinde be bin tebih ekmesini utler.
Her soluk alta Allah ad anlr. Nakibendfler arasnda zikr trenleri
yaplr.
Diyebiliriz ki, Nakibendilik, Muslumanlar arasnda en sofu olanlarn girdikleri
bir tarikattr.
Suleymanclarn lider kadrosu:
DAMAT KEMAL KAAR
Diyanet Ileri Bakanl'run saptamalarna gre Suleymanclk tarikatnn lider
kadrosu u adlardan olumaktadr:
Kemal Kaar (eski AP milletvekili), Suleyman Mira, Mehmet Siman (Antalya blge
temsilcisi), Nuri Temizerler (Blgeler mufettii), Huseyin Kaplan (Istanbul -
Kutahya blgeleri sorumlusu), Mahmut Bilgin (Adana blgesi sorumlusu), Ahmet
Aygn, Osman Karaolu, Osman Naz (Adapazar blge sorumlusu), Lutfi Davran,
Necati Tosun (Ankara blge sorumlusu), Seyfettin Alkan (Istanbul blge
sorumlusu), Remzi Cengiz (eski Kumluca Muftusu), Mehmet Topalolu (eski Serik
Muftusu), D. Ali Bac (eski Gundomu Muftusu), Ali Fidanc, Erdoan Turgut,
Harun Reit Tuyluolu.
Bu aklamalardan anlalyor ki Tunahan:
Sunn'dir.
Hanef'dir.
106
Mturid'dir. Nak'dir.
yledir de Suleymanclk nedir? Islm Kultur Merkezi'ne gre Suleymanclk ne
bir din, ne bir mezhep, ne de bir tarikabtr. Peki nedir?
Yine Islm Kultur Merkezi'ne gre merhum Suleyman Hilmi Tunahan hayatta iken
(Suleymanclk) diye bir tabir yoktu.
Byle bir tabir ne duyulmutu, ne de iitilmiti. Bu tabir merhum Suleyman
Tunahan'n vefatndan 9-10 sene sonra ortaya kmtr. 71 yanda vefat eden bu
zatn hayatnda iken hibir kimseye mahut iddia istikametinde herhangi bir ifade
ve ikrar da olmamtr. Bu tabiri bu zata izafe etmeye medar olacak yazlm
kitap, mektup, ses band vs. gibi hibir maddi delil yoktur.
Yoktur da nasl kmtr bu Suleymanc etiketi?
Islm Kultur Merkezi'nin bu konudaki aklamas yle :
Suleymancik tabiri, sonradan zel maksatlarla bir ksm Diyanet mensubu
tarafndan icat edilip ortaya atlm sun bir yaftadan ibarettir.
Ailesi adna, damatlar Kemal Kaar, Kmil Denizol-gun ve kz Ferhan Denizolgun
imzalar ile gazetemize gnderilen aklamada Suleymanclar ile ilgili savlar u
szler ile yantlanmaktadr:
Suleymanclk diye bir tarikat kurduklar ve tarikat yaydklar iftiradr.
Teokratik bir duzen iinde altklar iddias iftiradr.
Kadnlarn okumalarna kar olduklar iddias iftiradr.
Ataturk'e ve Ataturk ilkelerine kar olduklar iddias iftiradr.
Imam-Hatip okullarna kar faaliyette bulunduklar iddias iftiradr.
107
Laiklie kar faaliyette bulunduklar iddias iftiradr.
stadlarna tapyorlar ve lmediine inanyorlar iddias iftiradr.
Suleyman Efendi'nin definecilik yapt bir yalandr. -
Suleyman Efendi'nin, yerine damad Kemal Kaar' halife olarak brakt
yalandr.
Suleyman Efendi'nin elinden vaizlik vesikasnn alnd yolandr.
Halkn gzunden uzak yerlere yurtlar kurmu olduklar iddias yalandr.
Kendilerinden farkl duunceleri soan dorar gibi dorayacaklar iddias
korkun bir iftiradr.
Ayn aklamada. Gerek Suleyman Efendi ve gerekse talebelerinin laiklie
aykr hareketlerinden dolay hi bir mahkemede mahkm olmadklar da ileri
suruluyor.
Ayn aklamaya gre Suleyman Efendi'nin azndan-m gibi bildiriler
neredilmesi ve el altndan datlmas, uydurma isimler ve adresler gstermek
suretiyle iftira ve buhtanlarla dolu kitaplar neredilmesi ve el altndan
datlmas ise MIT'i, Emniyet Genel Mudurluu'nu, jandarmay ve savclar bo
yere megul ediyor.
Suleyman Hilmi Tunohan hakknda ailesince yaplan aklamalar byle. Ya
Suleymanctlk Diyanet Ileri Bakanlnca nasl gruluyor?
Iin bir de bu cephesine bakmak gerekir.
Diyanet Ileri Bakanl'na gre Suleymancvlk bir tarikattr.
Bu tarikatn kurucusu ve eyhi Suleyman Hilmi Tu-nahan'dr.
Eski AP Milletvekili Kemal Kaar ve eski AP Iel Milletvekili' Ali Ak bu
tarikatn nde gelen adlarndan ikisidir.
Kemal Kaar, Tunahan'n damaddr.
AP ve Demokrat Parti eski milletvekillerinden Hilmi* Turkmen ile AP Balkesir
milletvekillerinden Husnu Ylmaz bu tarikata uyedirler.
Diyanet Ileri Bakanl'nda grevli Iken yaplan e-
108
itJi soruturmalar sonucunda grevlerinden olman Huseyin Kaplan, Hasan Arkan,
Harun Reit Tuylu ve Seyfettin Alkan da bu tarikatn nde gelen adlarndandr.
Diyanet Ileri Bakanl'nca hczrlanan raporlarca Suleymanclar, Yabanc
ulkelerde alan vatandalarn din inanlarndan yararlanarak yllardan beri
kulliyetli miktarlarda teberrular toplamaktadr. Bu haslattan kendileri gerei
gibi yararlandktan sonra bir ksmn da Turkiye'ye transfer etmektedirler.
Bu konular Avrupa Milli Gru Tekiltlar Genel Sekreteri Ali Yuksel'e
soruyorum:
Suleymanclarn ok zengin olduklar syleniyor. Kemal Kaar neyle geiniyor
rnein? Yant:
Suleymanclkla!
Diyanet Ileri Bakanl'nn saptamalarna gre Suleymanclk, bir rgut
olarak almaktadr. Bu rgutun lideri Kemal Kaar'dr. Suleymanclk,
zellikle Antalya'da Kur'an kurslar aracl ile rgutlenmitir. Kurs ve Okul
Talebelerine Yardm Dernekleri ve hatta biki-diki kurslar ats altnda
rgutlenen Suleymanclk rgutu, zellikle 1972 ylndan sonra Diyant Ileri
Bakanl ile savaa girimitir.
Diyanet Ileri Bakanl'nn saptamalarna gre Suleymanclk, Kur'an kurslar
aracl ile rgutlenmi ve bu tarikat kurduu siyasal ilikileri ile gun
getike gulenmitir.
Yalnzca Antalya il ve ilelerinde Suleymanclarn elinde ve denetiminde 109
gizli din eitim yeri saptanm, bu yerlerde 729 Arapa ve Turke kitap, 386 ses
band ele geirilmi; 729 retici, 3892 renci bulunduu belirlenmitir.
Vali ve kaymakamlarca yaplan resmi saptamalar, Suleymanc olarak adlandrlan
rgutun elinde 867 Kur'an kursu olduunu gstermektedir.
Almanya'da uzunca bir sure Islm Kultur Dernekleri Baimaml yapan Harun Reit
Tuyluolu'nun aklama-
109
krna gre Turkiye'de 160O'u erkek, 300'u de kz yurdu olmak uzere, 1900 yatl
Kur'an kursu Suleymanclarn elindedir.
Burada yaklak yuz bin renci dinsel eitim grmektedir.
Bu Kur'an kurslar baka adlarla almaktadr:
Biki-diki yurdu.
Halclk kursu.
Muhasebecilik kursu.
Diyanet Ileri Bakanlnn belirlemelerine gre, Su-leymanclk gerek yurt
iinde ve gerek yurt dnda tek elden ynetilmektedir.
Liderleri Kemal Kaar'dr.
nde gelen din adamlarnn hepsi de daha nce Diyanet Ileri Bakanlnda
almlardr.
Kimlerdir bunlar?
Huseyin Kaplan, Mehmet Arkan, Hasan Arkan, Seyfettin Alkan, Lutfi Davran,
Mustafa zaltn, Huseyin Kuma, Halit Beer, Ismail Sanl, Harun Reit
Tuyluolu, Necati Tosun, Refik Akaolu, Mustafa Fehmi Yldrm, Durmu Aii
Bac, Mehmet Emre.
Yine Diyanet Ileri Bakanl'na gre Suleymancrtk akmnn bir tek amac
vardr:
Turkiye Cumhuriyeti'ni ykmak.
Bunun iin nce Diyanet Ileri Bakanl'n ele geirmek isterler.
Bunu baaramaynca Diyanet Ileri Bakanl'na saldrya gemilerdir.
Amalarna ulamak iin din konularda tek otorite olmalarn istemektedirler.
Diyanet Ilerine kar sava amalarnn nedeni de budur. Bunun iin ne yapmal?
Bunun iin yaplacak i, eitli adlar altnda alan Kur'an kurslarnn
Hazine'ye devridir.
12 Eylul ve Suleymanclar..
Diyanet Ileri Bakanl'nn 12 Eylul yneticilerine gturduu nerr budur.
Bu kurslar Hazine'ye devredilirse, ancak bu durum-
110
da Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Demekler Kanunu, Kimlik Bildirme Kanunu, 633
Sayl Kanun'a kar eylemler nlenir. Yoksa nlenmez; nlenemez.
Peki bu binalarn mulkiyeti kimlerin uzerindedir?
eitli adlar altnda alan Kur'an kurslar binalarnn tapuda kimlerin
ustlerine kaytl olduklarna ilikin bir aratrma da yaplmtr.
Bu aratrma Tapu ve Kadastro Genel Mudurluu mufettilerince yaplmtr.
12 Eylul dneminde idar soruturma iki kanaldan yurumu.
Diyanet Ileri Bakanlr mufettileri ile Tapu ve Kadastro mufettileri ayr
ayr hazrladklar raporlar yetkililere vermilerdir.
nlem?
nlem, Suleymanclarn mal varlklarna el koymak. neri bu.
neri bu ama, devrin asker yneticileri bu nlemi almazlar. Uluû Hukumeti bu
konuda herhangi bir adm atmaz; atamaz.
nlem olarak bu kurslar hakknda ceza davas amak akla gelir.
Antalya'da Kemal Kaar ve arkadalar aleyhine ceza davas alr.
Yaplan yarglama sonunda Kemal Kaar aklanr.
Diyanet Ileri Bakanl'nn Suleymanclarn Kur'an kurslarna e! konulmas ve
mal varlklarnn Hazine'ye devri nerileri askeri yneticiler ve Ulusu
hukumetince geri evrilmesi eitli evrelerde deiik yorumlara yol aar.
Yorumlardan biri, Anayasa oylamasmda Suleymanclar karya almamak
biimindedir.
Bu yorum gerekleri yanstr m, yanstmaz m?
Bu aamada kesin bir yargda bulunmak gu; gu deil olanaksz. Ancak sonu
belli. Diyanet Ileri Bakanl ile Tapu Kadastro mufettilerince hazrlanan
raporlar devlet arivindedir. Drt Diyanet Ileri mufettiin-
/
111
<ce hazrlanan raporda bu kurslarn Hazine'ye devri nerilmektedir.
Tapu ve Kadastro mufettilerince hazrlanan rapor da u anda genel mudurluk
kasasndadr.
Diyanet Ileri Bakanl'nn Suleymanclk konusundaki gruleri zetle
yledir:
Suleyman Hilmi Tunahan tarafndan kurulan ve halen Istanbul AP Milletvekili
Kemol Kaar'n gelitirerek ynettii organize bir Suleymanclk rgutunun yurt
in-<de ve dmda rgutleri bulunmaktadr.
Bu rgut uyelerinin :
a) Ataturk ilke ve devrimlerine dumanca davranlarda bulunmak;
b) Islm dinine aykr bir tarikat niteliinde rgute kakldklar;
c) Parlamenter rejim iinde dinsel amala siyaset --yaptklar;
d) arpk ve yasad din eitim yaptklar;
e) Bir cumhuriyet kuruluu olan Diyanet Ileri Ba-kanl'na kar sava
atklar;
f) Kendilerinden olmayanlar kfirlikle sulayarak bluculuk yaptklar;
g) Halktan aldklar yardmlarla mal varlklarn arttrdklar;
h) Kamu kurulularnda ke balarna adamlarn yerletirme., gibi almalar
yaptklar saptanmtr.
Suleyman Hilmi Tunahan'n Diyanet Ileri Bakanl-<'ndaki dosyas 389 sayy
tayor.
Diyanet Ileri Bakanl'nn gerek Tunahan'a, gerek Suleymanclk ad verilen
akma bak asn yle zetlemek olasdr:
Suleymanclk bir tarikattr. Bu tarikat, devletin din adam yetitirmesine
kardr. Bu yuzden, kendi denetimlerinde Kur'an kurslar ap, bu yolda
faaliyet gsterirler.
Tunahan'n iki damad ve kz da hayr diyorlar:
Suleymanclk tarikat deildir.
Diyanet Ileri Bakanlfndaki kiisel dosyasna gre Tunahan, Tevhid-i
Tedrisat Kanununun yururlue gir-
112
^Tiesi ile birlikte lbtida-i Hari Medresesindeki grevinden aa alnmtr.
1924 ylnda gen bir ders-i am olarak aa alnan Tunahan'n kadrosu Diyanet
Ileri Bakanl'na devredilmitir.
Tunahan'n, 1924 ylndan 1930 ylna kadar definecilik, gaz ve tekel bayilii
yapt yine Diyanet Ileri'nde-ki dosyalarda yazldr.
Ailesi Tunahan'n definecilik yapmadn syluyor.
Diyanet Ileri'ne yanstlan bilgilere gre Tunahan, atalca'ya bal, Kabaka
ve anaka kylerinde definecilik yapmtr.
Tunahan, bu orada Kabaka Kyu imam Hilmi Deliorman ile tanm ve Kabaka
Istasyonu'nda ortaklaa bir bakkal dukkn amtr.
Ileri iyi giden Tunahan ve Deliorman aralarna bir ortak daha almlardr: Hac
mer.
Diyanet Ileri'ndeki bilgiler bununla da snrl deildir.
Bu bilgileri zetlemeye alalm:
Tunahan ve Deliorman, bakkaliye ileri dnda bir de gazya satan bir Sovyet
irketinin temsilciliini de -almlardr.
Sovyet irketinin ad: Neft Sandikattr.
Bir yandan Sovyet irketinin Trakya ana bayiliini alan Tunahan, bir yandan da
tekel bayilii iin bavuruda bulunmutur.
Gazya alm satm ile uraan Sovyet Neft Sandi-kat Sirketimin Trakya
temsilcilii ile ithalt yapan Tunahan, Bulgaristan'a da supurge ihracat
yapm.
Peren supurgeleri gaz ve tuz karl trampa yoluyla Bulgaristan'a
satlrm.
Sovyet irketinden alnan gazya, Istanbul Beykoz'ca Uyduluk Kyusnde depo
edilmi.
Gazn nakil ileri Tunahan tarafndan ustlenilmi.
Tunahan'n Kemal Kaar'n babas Halil Kaar ile takmas ite bu yuzden olmu.
113
F.: 8
Halil Kaar. Antalya Nakliyat Ambar'nn sahibiy-
mi.
Tunahan, bu ilerde pek baarl olamaynca Kabaka Kyu yaknlarndaki Deli
Halit Paa iftlii'ni iletmeye balam.
Ancak bu ite de pek baarl olmam. Bylece 1930 ylna gelinmitir. Ticari
ilerde pek baarl olamayan Tunatan, Istanbul Muftusu Hasan Fehmi Bey'den
grev istemi; yeniden dinsel greve dnmu.
Tunahan'n yeniden vaazla balamas ile birlikte evresi yeniden genilemi.
Bu kez evresine Eminnu Muftusu Bekir Hki Ye-ner katlm. Muftu Yener'in
aracl ile Istanbul Sehremini - Tatlkuyu'da Meclis-i Meayih Reisi Esat
Efendi ile tanm.
Mecidiyeky Camii'nde vaazlar veren Tunahan, Aya-sofya Camii'nde pimi yumurta
satan Osman Baba ile de din sohbetlerine balam ve bylece evresini .
ember ember geniletmi.
Beyazt Camii'nin nunde tesbihilik yapan Mirza Efendi de bu emberlere
katlm.
Bir sylentiye gre Tunahan'n eyhi, bu Tesbihi Mirza Efendis'dir. Bir baka
sylentiye gre de Mevln Sefahattin Siracuddin'sdir.
Tunahan'n 1930 ylndan 34 ylna kador camilerde vaazlar verdii biliniyor.
Diyanet Ileri'ne ulaan bilgilere gre Tunahan'n vaizlik yetkisi bu tarihten
sonra elinden alnm.
Tunahan da ne yapsn? Ticaret ile de ilgilenmi. Bu kez urat alan
kmurculuk ve odunculuk olmu.
Konya Lezzet Lokantas sahibi Mustafa Doanbey ile Valide Camii Imam-Hat'rbi
Selhattin Bey'le odun ve kmur alm satm ile uraan Tunahan, bir yanda do
Sehzade Camii kaykhanesine renci yetitirmi.
Refik Akalolu, Mustafa rpanl, Ali Terzi, ve Akif Tarhan, Tunahan'n ilk
rencileriymi.
114
Akalolu, Sinop'ta muftuluk yapm; Mustafa rpanl do Izmir'de ayn grevde
bulunmu.
Akif Tarhan da Istanbul'da Hobyar Camii'nde imam-Hatipuk yapm.
Tunahan'n bir baka rencisi de HHmi Turkmen'-mi-
Turkmen, Adalet Partisi Iel Milletvekillii yapm, daha sonra da Demokratik
Parti kurucular arasna katlm.
Dier unlu rencileri de Huseyin Kaplan, Mehmet Arkon ve Seyfettin Alkan'm.
Tunahan'n teki muridlerinin adlar da Ihsan Gk-deniz, orap Mustafa ve
Arnavut Muslafa'ym.
Bu son grup, Tunahan'n evresinden zel bir nedenle ayrlm.
skudar Kskl Kur'an Kursu'nda renci yetitiren Tunahan, yetitirdii
rencileri camilerde grevlendirmi.
Diyanet Ileri'ne yanstlan bilgilerden Tunahan'n, Konya Lezzet Lokantas
sahibi Mustafa Doanbey dnda Suleyman Kuulu ve Mehmet retmen adl
iadamlar ile de yakn dostluk kurduunu reniyoruz.
skudar Kskl'daki Kur'an Kursu ile Mustafa Doan-bey'in Kuuk amlca'daki
kkunde ,dinsel toplantlar yneten Tunahan, dinsel evrelerde vaazlar ile un
yapm, 16 Eylul 1959 gunu akam uzeri saat 18'i 50 gece lmutur.
Osman Blukba'nn Millet Partisi'ne kaytl bulunan Tunahan'n lumu ile doan
boluk bir sure kollektif ynetim ile doldurulmaya allmtr.
Bu kollektif ynetim de Tunahan'n damad Kemal Kaar dnda Huseyin Kaplan,
Mehmet Arkan ve Seyfettin Alkan bulunmular.
nde gelen teki yneticiler de u odlardan olumu:
Lutft Davran, Mustafa zaltn, Mustafa rpanl, Huseyin Kuma, Halit Baer,
Ismail Sanl, Harun Reit Tuy-luolu, Necati Tosun, Hasan Arkan. Hilmi Turkmen,
Refik Akalolu, Mustafa Fehmi Yldrm, Durmu Ali Bac, Husnu Ylmaz, Mehmet
Emre.
115
Tunahan, dinsel konularda rabta denen bir yntem kullanrm.
Ardndan gidenlerin de kullandklar yol buymu. Neymi bu yntem?
nce murid abdest alrm. Sonra u Ihls ve bir Fatiha okurmu ve bu u Ihls
ve bir Fatiha SUsile-i S-dt ve Suleyman Hilmi Tunahan ruhuna hediye edilir-
mi.
Sonra l-i Imran sresi okunurmu.
Yedi kez istifar (Allah'tan balanmasn dilemek) edil irmi. Sonra Ahzap
sresi.
Daha sonra Saltu Selm ve yeniden l-i Imran sresinin son yeti.
Daha sonra Istanbul'da Fatih Camii'ne gidilir ve Destur Ya Hazret diye
seslenilir.
Seyh camidedir. Elleri pulur.
Nefs-i Emmare iki ka arasndaym, eyhin dizi ile muridin dizi birbirlerine
deermi.
Seyh Suleyman HHmi Tunahan He muridin iki ka arasndan kalbine doru izaf
bir hat ekermi.
Ite buna rabta denirmi.
Rabta suresi, 15 ile 45 dakiku arasnda deiirmi.
Bu srada nefes kesilirmi ve gzler yumulurmu.
Bu durumda murid, aznn iinde dilini damana dedirerek be kez
dndurebilirce, kalbinin Ajlah, Allah diye attn duyarm.
Murid, artk Letif-i Nazsa aamasma gecermi.
Her aamada 500 7ikr yaplrm.
Bu zikrden sonra bir mertebeden bir baka mertebeye geilirmi.
Rabta nce kalb seviyesbnde yaplrm; sonra da kalbten ruhaj geilirmi.
Daha sonra srra geerlermi, srdan da hafye.
lem u ksmm.
lem-i Sura.
lem-i sura, insanm. Bu lem iinde insan yedi mertebeye ayrltrm.
Ikinci ksm, lem-i suraym.
116
le-i sura yedi kat zaman demekmi. uncu ksm da lem-i Ulyasym. Bu son
iki ksm arasndaki snr Sidre-i Muntehay-m, ki, bu snr melekler
tarafndan bile almazm.
Ancak melekler, Ehl-i Rabta nn kalbini bir durbun gibi kullanarak lem-i
Ulyay izleyebilirlermi.
lem-i sura ile lem-i ulya arasnda bir balant, ada devir ile bir
iletiim varm.
lem-i surada bulunan 5 letaif'in benzeri de lem-i ulyada
bulunurmu.
Tpk telgraf gibiymi bu lem. Her iki ksmda da alc ve vericiler varm.
Ehl-i Rabta bu yollarda bu lem ile temas edermi.
_ -
Hereyin asl lem-i Emirdeymi. lem-i Emrin tesinde lem-i Vucut
bulunurmu.
Diyanet'teki saptamalara gre Suleymanclar, rab-tay bir nur gibi
elektrik gibi grurler.
Butun Turkiye'de Kur'an kursu aan Suleymanc dernek says 835'tir. Bu sayya,
pansiyonlar ve eitli ad-lor altndaki kurslar katlmamtr.
Diyanet Ileri Bakanl mufettilerince el konulup, Hazine'ye devri istenen
kurs ve binalarn sat deerleri milyarlarca liray bulmaktadr.
Avrupa'da Suleymanc akmnn elindeki dernek says, Islm Kultur Dernekleri
eski baimam Harun Reit Tuyluolu'na gre 170'i bulmutur.
Islm Kultur Merkezleri Genel Sekreteri AbduJkadir Polat'a gre, 80'li yllarda
faaliyetini daha da arttran Suleymanc derneklerin says 270'e ulam.
12 Eylul'den sonra faaliyetini arttran islm Kultur Dernekleri'nin ou Federal
Almanya'dadr. Isve, Hollanda ve Danimarka'da, Viyana'da ve Isvire'nin eitli
kentlerinde Islm Kultur Merkezleri'nin ubeleri bulunmaktadr.
Peki nedir Suleymanclarn gelir kaynaklar?
Kurban derileri..
Zenginlerden saladklar balar.
117
dentiler..
Fazilet Yaynevi* tarafndan karlan eitli yaynlar. Kitaplar, kitapklar,
takvimler.
Yine Osmanl Yaynevi'nden elde edilen gelirler..
Suleymanc diye bilinen irket sahiplerinden elde edHer gelirler..
Ve yurt dnda Islm Kultur Merkezleri evresinde toplanan Turklerden alnan
dentiler.
Suleymanclar, yurt dnda en etkili, en rgutlu ve malvarl en fazla olan
diner akm olarak tannyor.
12 Eylul ncesinde AP Milletvekili olarak Avrupa Konseyi toplantlarna
katlan Kemal Kaar' Mercedesli Muslumanlar karlard.
Lise mezunu olan Kaar'n TBMM albumunde neyle urat yle zetlenmitir:
Islm dininin esaslar, ticaret
Kurs ve Okul rencilerine Yardm Dernekleri Federasyonu Bakan eski AP Iel
Milletvekili Ali Ak haklarnda dva amaya yarayan bilgilen urutme amacyla
birer kitap yazm.. Kitabn bal bile neredeyse bir makale uzunluundadr.
Syle:
Akllara durgunluk veren bir tertibi aklyoruz. Iinde en en iftira ve
buhtanlarn bulunduu ((Inanacamz Esaslar adl bildiri ve Suleymanclk
uydurmas, nasl hazrland, yurt iinde ve dnda nasl datld? Mahkeme
dosyalarna ve resmi evrak arasna nasl sokuturuldu.
Ali Ak, bu kitabnda, federasyonlarna bal dernekler aleyhine dvalar
aldn, bu dvalar srasnda MIT ve Iileri Bakanl'nca da dva
dosyalarna resmi bilgi ve belge yollandn belirtiyor ve bu bilgi, belge ve
raporlardan biri olan Inanacamz Esaslar balkl raporun duzmece olduunu
Heri suruyor.
Bu bildiri bize ait deildir diyen Ak, bu konuda eski Devlet Bakan Mehmet
zgune, bu konuda u aklamay yapmtr:
Evet, o bildiri hakknda aratrma yaptm. Bildirinin ne merhum Suleyman Hilmi
Tuna'nan'n yaknlar ve ne de
118
o'nun tolebeleriyle alkas yoktur. O bildiri, 1965-1971 senelerinde Diyanet
Ileri Bakan Yardmcl'nda bulunan Yaar Tunagur tarafndan tertip edilmi
ve bir ksm Diyanet mensuplarna da el altndan datlmtr. Resmi devlet
arivlerine byle gemitir.
Diyanet Ileri Bakanl ile Suleymanc dtye od-jandrtlan akm arasndaki
kavgann kayna nedir?
Herhalde, bu bitmeyen ve bitmeyecek kavgann temelinde din eitiminin kimler
tarafndan verilmesi gerektii sorusu yatmaktadr.
Imam-Hatip okullar almadan nce din eitimi, zel kiilerce alan Kur'an
kurslar aracl ile verilmitir.
Suleyman Hilmi Tunahan, bu dnemde at ve ynettii Kur'an kurslar ile
yuzlerce ve binlerce renci yetitirmitir.
Imam - Hatip Okullar 1951 ylnda almtr.
4 Haziran 1949 tarihinde karlan bir yasa ile de Ankara niversitesi'ne bal
Ilahiyat Fakultesi kurulmutur. Kurulmutur ama 1949 ylnda alan ilahiyat
fakultesi, ilk mezunlarm, 1953-54 ylnda vermi; bu ilk mezunlar, imam hatip
okullarnda grevlendirilmilerdir.
zetle, ilahiyat fakulteleri ve imam hatip okullarna karn 1965 ylna kadar
Diyanet Ileri kadrolar Kur'an kurslarn bitirenlerce doldurulmutu.
1981 ylnda Diyanet Ileri Bakanl'nda hazrlanan bir brifing'de bu gerek
u tumcelerle aklanmt:
Butun grevler ierisinde ilk okul mezunlarnn says yaklak 23 bindir. Bu
toplam personelin yuzde 50'sini aan bir rakamdr. Bunun en nemli sebebi, imam
hatip liseleri ile din retimi veren yuksek okul ve fakultelerden (Islm
Enstitusu ve Ilahiyat Fakulteleri) bu hizmetler iin eleman yetimemesidir. Din
retimi veren yuksek okul ve orta dereceli okullar (imam hatip lisele.ri, Islm
enstituleri ve ilahiyat fakultesi) bitirenler, retim niteliklerini tuttuu
grevler iin alan snavlar kazanamamaktadrlar. Bu sebeple kadrolar ehil
elemanlarla doJdurul-naktadr.
"^ ylndan sonradr ki, imam hatip okullar, ilhi-
119
yat fakulteleri ve Islm enstitusunu bitirenler. Diyanet Ileri Bakanl'nda
eitli grevlere atanmlar, cami ve? mescitlerde de grevlendirilmilerdir.
1965 ylnda karlan 633 sayl Diyanet Ileri Tekilt Yasas, muftu ve
vaizlik kadrolarna imam hatip mezunlarnn atanacan ngrmutur.
Uyumazlk bu tarihten sonra iyice derinlemitir. Din> hizmetlerini kimler
yerine getireceklerdir?
Imam hatip mezunlar m? Yoksa Kurban kurslarndan.-yetien renciler mi?
Suleymanclara sorarsanz, bu adda bir tarikat yoktur. Suleymanclk ilk
kez. Adana Muftusu Cemclet-tin Kaplan'n ve Adana Din Grevlileri Bakan
Mustafa Orhan Bulbul tarafndan yaymlanan bir bildiri ile ortaya atlmt.
Yine Suleymanc olarak bilinen evreler sorarsanz, bu yoldaki yaynlar, daha
sonra Kozan Asliye-Ceza Mahkemesi'nce zina suundan hapis cezasma arptrlan
Mustafa Akyldz'n Ben Bir Suleymanc Idim balkl kitabyla surdurulmutu.
AP Iel Milletvekili Ali Ak. 30.7.1979 gunu Millet Meclisi Bakanl'na verdii
bir nerge Me Devlet Bakarv Lut-fi Doan'dan zina suundan mahkm bir kimseyi
mabet ve mihrap gibi ulv bir yerde bilerek ve kasden himaye-eden Adana Muftusu
Cemalettin Kaplan'n bu kanunsuz durumunu sormutu.
Suleymanc akm. Diyanet Isteri Bakanl'nn MSP yanllarnn egemenliklerinde
olduunu ileri surup, bundan baz siyasol sonular karrlar.
karHan sonu, Diyanet Ileri Bakanlnn MSP dorultusundaki
politizasyonuna Suleymanclarn kar olulardr.
Suleymanclarn abi diye andklar Tunahan'n damad Kemal Kaar, AP
milletvekilidir ve bu konularda partisinin dorultusunda almaktadr.
Kurs ve Okul Talebelerine Yardm Dernekleri Federasyonu Bakan Ali Ak da AP
Iel muletvekilfdir.
Bu yuzden yolicr ayrdr.
MSP bir yanda, AP bir yandadr. MSP, Diyanet ileri
120
Bakanl kand ile din grevlilerini etkisinin altnc almaya alyor."
Suleymanclar ise Kur'an kurslar aracl ile.
Bu olaylar dizisinde bir nemli kavak noktas, 1971 ylnda Kur'an Kurslar
Ynetmelii'ne eklenen madde olmutur. -
Neydi bu madde?
17 Ekim 1971 gunu ynetmelie eklenen bir madde ile daha nce alm ve
alacak Kur'an kursu binalarnn Diyanet Ileri Bakanl'na devrini
ngruyordu.
Binalar, Kur'an Kursu Yaptrma ve Yaatma Dernekleri tarafndan yaplmt.
Bir ynetmelik maddesi ile Kur'an kurslar devletle-tiriliyor ve Kur'an
kurslarnn ynetimi Diyanet Ileri Bakanl'na veriliyordu.
Suleymanc akm, bu ynetmelik deiikliinden ve deiiklik ile birlikte
ellerindeki Kur'an kurslarnn Diyanet Ileri Bakanl'na devredilmesinden
sonra Suleymanclar nlem olaak, Kur'an Kursu Yaptrma ve Yaatma Derneklerinin
adn, Kurs ve Okul Talebelerine Yardm Dernekleri biiminde
deitirmilerdir. Ve bu dernekler bir federasyon kurmulardr:
Kurs ve Okul Talebelerine Yardm Dernekleri Federasyonu.
Bakanlna da AP Iel Milletvekili Ali Ak getirilmitir.
Suleymanclar ile Diyanetiler kavgas, Kur'an kurslarnn' Diyanet Ileri
Bakanl'na devredilmesi ile birlikte iyice kzmt. Federal Almanya'da
Islm Kultur Merkezlerinin kurulmas 1973 ylna rastlar.
Suleymanc akm, Kur'an kursJarn yurt dnda amaya balamtr.
Bu kez. Diyanet - Suleymanc ekimesi yurt dna kaymtr.
Islm Kultur Merkezleri Genel Sekreteri Abdukkadir Polat'n Federal Almcnya'da
yaymlanan Anadolu gazetesinde 21 Austos 1981 tarihli yczsmda, 1973 ylnda
kurulan Islm Kultur Merkezleri'nin 220'si Kln'deki Is-
121
!m Kuttur Merkezi'ne bal olmak uzere 270 dernei bulunmaktadr.
<
Suleymanc akm, yurt iindeki Kur'an kurslar. Diyanet Ileri Bakanl'nn
eline geince, butun gucunu Av-rupa'daki Kur'an kurslarna vermitir.
Suleymanc - Diyaneti kavgas, Islm Kultur Mer-kezleri'nin yurt dnda
Kur'an kurslar kurmalar, cami ve mescidlerle yurttalar etkileri altna
almalarndan sonra, hem yurt iinde, hem de yurt dnda butun iddeti ile
surmutur.
Suleymanc akm, Kur'an kursu rencileri aleyhine alan dvalarn hep Diyanet
Ileri Bakanl'na bal din grevlilerince yaplan ihbarlar sonucu aldn
Heri surerler.
Sz gelii Ben Bir Suleymanc Idim krtabnn yazar Mustafa Akyldz, Kozan
Imam'dr.
Suleymanclar hakknda bir bildiri yaymlayan eski Adona Muftusu Cemalettin
Kaplan ile Adana Din Grevlileri Dernei Bakan M. Orhan Bulbul de o tarihte
Diyanet Ileri Bakanl'nn emrinde grevliydiler.
Suleymanclk ile sava bayra aan eski Tarsus Muftusu Suleyman Tekin,
Iskenderun Muftusu Zubeyr Ko ve Adana Muftusu, Cemalettin Kaplan 1973 -1977
seimlerinde MSP listelerinden milletvekili ve senatr adaylar olmulardr.
Yine Suleymanc olarak adlandrlan akmn szculerine gre Inanacamz
Esaslar balkl bildiri sahtedir. Kendileri adna yaymlanan bu bildiride yer
alan konular Kurs ve Okul Talebelerine Yardm Dernekleri ni balamaz.
1972 ylnda Suleymanclar ile ilgili bir dvada bilirkiilik yapan Gkeada
Muftusu Necati Snmez'dir. Bu sahte bildiriyi Gkeada Muftusu'ne gnderen Afyon
Muftusu Cell Yldrm'dr.
Izmir Devlet Guvenlik Mahkemesi'ride 1986 ylnda alan bir dvada ayn bildiri
nedeniyle tanklk yapan bir gazeteci, bu bildirinin Knk Muftusu SuleymGn
Ksack tarafndan kendisine verildiini sylemitir.
122
Ayn bildiriyi 1980 ylnda Skynetim Savch'na veren Hanif Burun Islahiye
Muftusudur.
rnekler bunlarla da bitmiyor.
Suleymanclar, haklarndaki butun ihbar ve yaknma dilekelerinin ardnda hep
Diyanet Ileri Batkanlj'n aramaktadrlar.
Tabii 12 Eylul 1980 tarihinden sonra Kemal Kou*' ve arkadalar aleyhlerrne
Antalya'da .alan ceza dvasnda da ayrH izler aranmtr.
Neydi bu dva?
Antalya Cumhuriyet Savcl'nca 17.6.1983 tarihinde alan dva u gerekelere
dayanmaktayd:
Tum sanklarn, Suleyman Hilmi Tunahan tarafndan kurulan Suleymanclk tabir
edilen tarikatn mensubu bulunduklar, bazlarnn tarikatn ust kademelerinde
yer olarak sevk ve idaresine karp idare ettikleri, bazlarnn ise sodece
mensubu bulunup faaliyet gsterdikleri, Suleymanclarn gayesinin halifelik ile
idare edilen ve butun Muslumanlar bir bayrak altnda toplayan er' bir
hukumetin kurulmas olduunu, bunun iin de altyap olarak izinsiz Kur'an
kurslar ve renci yurtlar atklar, bu kurslarda tedrisat yaptrdklar, her
Suleymancnn be Suleymanc yetitirmek zorunda olduu, iktidara gelmek iin
zaman geldiinde eyleme .geeceklerinin belirttikleri, Kur'an kurslar, Tekol
kurslar olmak uzere u kademeli altklar, Suleyman Hilmi Tunahan'
evliyalarn sonu, peygamberin vekili ve mehdi olarak kabul ettikleri;
Suleyman Hilmi Tunahan'n lumunden sonra idareleri sanklardan Kemal Kaar'n
devrald, elde edilen deliller, elde edilen kitap, teyp ve onlarn
incelenmesini yapan bilirkii heyetinin mutalasna gre, Suleymanclarn
Ataturk duman olup, Ataturk iin kfir tabiri kullandklar, cennetini toprak
-kabul etmedii iin kemiklerinin dahi bulunmad, cehenneme gittii fikrinde
olduklar, ele geen Arapa kitap, teyp ve notlar, vesaikten anlalmtr.
Kendi inan ve felsefelerinin propagandasn izinsiz olarak atklar Kur'on
kursu ve pavyonlarda ocuk de-
123
nebilecek yataki genleri bu kurslarda kendi dorultularnda eittikleri,
fikirlerini aladklar, bu kursta Arapa tedrisat yaptklar, sanklarn
siyasi hayata atldklar anlalan, Kemal Kaar, Serafettin Peker, Ali Ak,
Mehmet zgen ve Kadir Bal'nn Suleymanclk tarikatn koz olarak kullanp,
6187 sayl kanuna muhalefetten nufuz ve* kar saladklar...
Dva, Antalya 1. Ar Ceza Mahkemesi'nce 6.5.1983-gunu karara balanmtr.
Mahkeme, aralarnda Kemal Kaar ve Ali Ak'n bulunduu bir ksm san Turk
Ceza Yasas'nn 163. maddesi-uyarnca ikier yl hapis cezasna mahkm etmitir.
Mahkeme hangi gerekelerle Suleymanclk akmmrv tarikat olduu sonucuna
varm ve Kemal Kaar ve arkadalar hakknda mahkmiyet karar vermiti?
Savclk, hazrlk soruturmasnda bir bilirkii1 kurulunu grevlendirmiti.
Bilirkii kurulu u adlardan olumaktayd:
Emekli Antalya Muftusu Osman Candr. Vaiz Musa Bilgi. Antalya Muftusu Hikmet
Kutlu. Diyanet Ileri Bakanl'nda grevli Mehmet zcan. Mahkeme, bu bilirkii
kurulunun Diyanet - Suleymanc atmas nedeniyle tarafsz olmayaca duuncesi
ile> yeni bir bilirkii kurulu oluturmutur.
Bu bilirkiileri, Genelkurmay Bakanl Harp Dairesi Encumen'nden, Harp
Akademileri retim uyelerinden, Turk Tarih Kurumu'ndan, Diyanet Ileri
Bakanl Dir> Ileri Yuksek Kurulu'ndan, Ilahiyat Fakulteleri retim
uyelerinden. Hukuk Fakultesi Ceza Hukuku retim uyelerinden oluturmutu.
Mahkeme kararnda, nce, bu bilirkiilerce hazrlanan 39 sayfalk rapora
dayanarak, nce Suleyman Tuna-han'n kimlii hakndaki aklamalara yer
verilmektedir.
Bu bilgiler arasnda, Tunahan'n 1.9.1950 tarihinde Diyanet Ileri Bakanlnn
45688 sayl yazs ile vaazlte yetkisinin alndna ilikin resmi yazmaya
da yer verilmektedir.
124
Antalya 1. Ar Ceza Mahkemesi'nin kararnda daha sonra u gerekeler yer
almaktadr. Okuyalm:
...Suleyman Hilmi Tunahan, 1950-60 dneminde kendisinden yararlanmak isteyen
zihniyetin ar musamahas nedeni ile hem voizlik vesikasn geri alm hem de
Is-tanbulda Kskl'da satn ald arsa uzerinde ina ettirdii binada kurs
faaJiyetine balam, 3 ayda muftu ve vaiz yetitireceini iddia etmi; Kskl
Kur'an kut sundan sonra Kasmpaa Buyukpiyale, Beyolu Emin Camii, Bakrky
Kartaltepe ve Zeytinbumu Kur'an kurslar iie Eyup Topular'da Kur'an kurslar
am, baz gerekli ve kabiliyetli rencilerini bu kurslarn bana getirerek
qeni bir retim ve eitim faaliyetine gemitir. Mezun edilen ta-iebe her
turlu imkn deerlendirilerek muftuluk ve vaizliklere tayin ettirilmi; bylece
yurt apnda tekiltlanma hazrlklarna balamtr.
(...) Muntesipleri tarafndan eyhlerinin (Suleyman Hilmi Tunahan) himmet ve
tasarrufunu lumunden sonra da devam ettiine ve her balar sktnda
kendilerine yardm edeceine inanlmaktadr.
Mahkeme kararnda, daha sonra u gereke benimsenmektedir:
...Suleyman Hilmi Tunahan'n Allah resulu ve P-ran (tarikat eyhleri)
tarafndan grevlendirildii, Nak silsilesinin 33. halkasnda bulunduu, hem
Nak hem de Kadiri tariki ile grev verdii ve kendilerinin de O'nun tarikatna
bal bulunduklar, Suleymanc olarak bilinen, kiilerin kendi yayn
organlarrtda ve kendi yazlarnda aka ifade edilmektedir.
Bu duruma gre Suleymanclk bir tarikatta ve Nak-iliin bir koludur.
Mahkeme kararnda, Suleymanc diye adlandrlan kilerin evlerinde bulunan
notlarda Ataturk'u aalayan duuncelere yer verildii kaydedilerek, ...
Milletimiz gzunden ve gnlunden Ataturk sevgisini skup atmak ve Suleymanclk
tarikatna mensup kiilere Ataturk'un Al-
125
lan olduu iddiasnda bulunan bir kii olarak tantld belirtilmektedir.
Kararda u olgu ve gerekeye de yer verilmektedir: Yukarda Ataturk'un
ahsiyeti ile ilgili isnat ve iftiralar gerek olaymzda elde edilen ve Hatra
defteri olarak anlan defterde, gerekse daha nce tesadufen veya tefti srasmda
ele geirilen Teksan ve Uurlu defterleri olarak anlan el yazmas, her u
defterde benzerlik hatta ou yerde ayniyet arzeden.ekilde ilenmitir ki, bu
da sanklarn her turlu el yazmas kitaplarn kiisel duuncelerin mahsulu
olmayp, belli yerlerde belli kiilere retilmek, alanmak iin kaleme alnm
bir plan ve program erevesinde yazlm, el altndan oaltman ders kitaptan
olduunu gstermektedir.
Mahkeme, Kur'an kurslarnda dinsel ve siyasal eitimler yapld, bu kurslarn
tek elden ynetildii, yurt ii ve dndaki rgutlerde devletin temel ilkeler
ve cumhuriyet rejimi aleyhine din smurusune dayal siyasal ve ideolojik
faaliyetlerin surdurulduu gerekesi ile sanklarn Ceza Yasas'nn 163. maddesi
gereince cezalandrlmalarna ve Istanbul mraniye Kurs've Okut Talebelerine
Yardm Dernei ue Antalya yresindeki ayn amal derneklerin kapatlmalarna;
kapatlan bu derneklerin mal varlklarnn Hazine'ye devredilmesine karar
verHmiti.
Bu karar Yargtay 9. Ceza Dairesi'nce bozulmutur.
9. Ceza Dairesi'nin 21.3.1984 gun ve 1984/1799 karar ve 1983/2276 esas sayi
karar ile aralarnda Kemal Kaar ile Ali Ak'n da bulunduu bir ksm sanklar
hakkinda mahkeme karar u gereke ile bozulmutur:
Yan deliller ile dorulanmayan, zabtaca tespit edilmi mucerret ikrarlar
itibariyle ayan grulmemi, tum dosya kapsamndaki hukuken geerli bilgi ve
belgelerden TCK'nun 163. maddesine mahsus suun sanklar ynunden delil ve
kanun unsur itibariyle olumad tespit edilmitir.
Yargtay kararnda, sanklardan bir ksmnn Ceza Yasas'nn 163. maddesi yerine
kanun ve nizamlara aykn
126
olarak dersane amak suundan mahkm edilmeleri istenmitir.
Mahkeme Yargtay 9. Ceza Dairesi'nin bozma kararna uyarak, aralarnda Kemal
Kaar ve Ali Ak'n da bulunduklar bir ksm sank hakknda aklama karar
vermi, bir ksm san da yine Yargtay karar uyarnca izinsiz dersane
amak suundan eitli cezalara arptrmtr.
Antalya Ar Ceza Mahkemesi'nin karar yeniden Yargtay 9. Ceza Dairesi'ne
gelmi. Daire rkinci karar onaylarken kararda isimleri yazl federasyon ve 19
adet dernein kapatlmas, kapatlan bu derneklere ait butun para ve mallarn
Hazine'ye intikali hukmunu de kaldrmtr.
Suleymanc - Diyanet kapmasnn birinci raundu byle sonulanyor. Ikinci
raund da Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula. Kurs ve Okul Talebelerine
Yardm Dernekleri Federasyonu Ali Ak'n da tank olarak dinlendii bir
soruturma sonunda grevinden istifa ediyordu.
Suleymanc - Mason Ibirlii
Suleymanclarn Turkiye'de en ok kzdklar kii Diyanet Ileri'nin eski
Bakan Tayyar Altkula ise, Almanya'da da Mete Aksu'dur.
Mete Aksu, DGB ksa adyla bilinen Alman Sendikalar Biriii'nde alan bir Turk
sendikacdr.
Mete Aksu, 1979 ylnda Kin'deki Islm KuJtur Merkezi nin kamu yararna
alan dernek olmak ve bu statunun getirdii akal haklardan yararlanmak iin
yapt bavuruyu nleyen adam olarak tannr.
Bu yuzden Suleymanc ad verilen kii ve evreler Mete Aksu'ya ok kzariar.
Kendi alarndan kzmakta do hakldrlar.
Mete Aksu He Islm Kultur Merkezleri arasndaki kavgonrn nedeni neydi?
zetleyelim: Islm Kultur Merkezleri 1979 yl nisan aynda Ku-
127
zey Ren Westfalya eyaleti Kultur Bakan'na bavurarak, kamu yararna alan
dernek olmak ister.
Bu bavurudan nce de Kuzey Ren Westfalya Kultur Bakanlr, tum okullara bir
genelge gndererek, Musluman ocuklarnn dinsel sorunlarnda Islm Kultur
Merkezlerine bavurulmasn salk vermiti.
Suleymanc ad Me anHan akm, Almanya'da kurduu ilikiler He bylece nemli
bir adm atyordu.
Diyanet Ileri henuz yurt dnda rgutlu deildi. Bu yuzden, Almanya'da
Muslumanlarn temsilciliini Islm Kultur Merkezleri ustlenmek uzereydi.
Byle bir sonu Islm Kultur Merkezleri'ne ne gibi ayrcalklar ve kolaylklar
getirecekti?
1. Ksaca NWR diye anlan Kuzey-Ren Westfalya eyaletinde, Katolik ve Hristiyan
kiliseleri dnda Islmiye-tin temsilcilii, dorudan doruya manev
bakaln Kemal Kaar'n yaptr Islm Kultur Merkezleri'ne verilecekti.
2. Hukuk asndan Islm Kultur Merkezleri, Katolik ve Protestan kiliseleri
ite edeerde saylacakt.
3. Islm Kultur Merkezleri, kamu yararna alan dernek statusunu kazansayd,
Alman hukumetince kendisine mal destek salanacakt.
4. Islm Kultur Merkezleri, Hristiyan toplumlarnda kiliselerin ustlendii
toplumsal ilevleri de ustlenecekti.
5. Bu bavuru kabul edilseydi; Islm Kultur Merkezleri, tpk, kiliselerin
Hristiyanlardan aldklar kHise vergisi gibi Musluman yurttalardan vergi
alacakt.
6. NWR eyaletinde bu hakk elde eden Islm Kultur Merkezleri, Federal
Almanya'nn teki eyaletlerinde de etkili olacakt.
7. Byle bir temsil yetkisini bir kez Islm Kultur Merkezleri'ne verirse, artk
hibir Musluman kurulu - Diyanet Ileri bata olmak uzere - bu hakk elde
edemeyecekti.
1971 ylnda Kur'an Kurslar Ynetmelii darbesini unutmayan Suleymanclar,
rvan Almanya'da bu yolla kazanacaklard.
128
Islm Kultur Merkezleri, bu bavuruyu yaparken bir buyuk destek de salyordu.
Almanya Buyuk Mason Locas!
Bu artc destek, Alman Buyuk Mason Locas'nn Kuzey Ren Westfalya eyaleti
Babakan Johannes Rau'-ya gnderdii 27.2.1979 tarihli mektupla salanmak
isteniyordu.
Suleymanchk ve Masonluk.. Yan yana gelmeyen, gelmeyecek olan iki kavram deil
miydi?
Alman Masonlarndan Kuzey Ren Westfalya eyaleti Babakan'na gnderilen
27.8.1979 tarihli mektup yley-
Ilgi: Islm dini kurulularnn kamu yararna alan kurulu olarak
tannmas..
Sayn Babakan;
Monchengladbach'daki Vorwarts adl Mason locas buyuk ustad Dr. Klaus
Borchers bu ayn 22'sfnde size u nedenle bavurmutu:
A) Islm Kultur Merkezi.
B) Kln Nur Cemaati adl kurulularca temsil edilen Islm dini cemaatleri,
kamu yararna alan kurulu olarak tannmay amalamaktadrlar.
Ancak bu kurulular bugune kadar bir sonu Ide edememilerdir.
Dr. Borcher, sizden ilemlerin hzlandrlmas ricasnda bulunmutu.
Biz de buyuk loca olarak bu istee katlyoruz.
zgurluku - demokratik bir devlette herkes eit haklara sahip olmaldr.
Kkenimiz ve amacmz gz nune alarak, bu gruplarn toplumumuzda haklarn eit
olarak yararlanamadklarn sizlere anmsatmay grev sayyoruz.
Devletimiz, kiliselere ve benzeri kurululara, hogrusu nedeniyle olacak, kamu
yararna alan dernek statusu salyor. Bylece, milliyet ayrm yaplmakszn
butun Hristiyanlar bu hak ve ayrcalklardan yararlanyorlar.
Bu nedenle Kuzey Ren Westfalya eyaletinde yuzbin-
129
F.: 9
lerce Muslumana bu haklarn verilmemi olmasnn nedenlerini anlayamyoruz.
Biz Masonlar, bu durumun emeklerine buyuk sayg duyduumuz buyuk bir halk
topluluunun dland sonucu dourduuna inanyoruz.
Sayn Babakan;
Bu soruna zum yolu bulmak iin ilgi gstermenizi
rica ediyoruz. Sayglarla.
Alman Masonlan'nn eyalet babakanna gnderdikleri bu mektup uzerine Islm
Kultur Merkezleri Bakam Necdet Demirgulle, Almanya Buyuk Mason Locas buyuk
ustad Dr. Trawy'ye u teekkur mektubunu gnderiyordu :
Sayn Bay Trawy;
Islm Kultur Merkezleri ve cemaatinin Almanya ve Bat Berlin'de Muslumanln
resmen tannmas iin yapt teebbusu, aldnz cesur bir kararla
desteklediinizi duymu bulunuyoruz.
Nord-Rhein Westfalen Babakan'na gnderdiiniz mektup gerek insanlk ve
dierkmlk ruhu ve dolaysyla ada demokrasi anlayna ok uygundur.
Sayn Dr. Trawyn' biz de size karlk olmak uzere, Masonik faaliyetlerinizde
cebr veya kanun bir ekilde engel olunmayaca konusunda teden beri sahibi
olduumuz inanc muhafaza ve savunmakta devam edeceimizi temin ederiz.
Buna karlk, Masonluk leminin de sizin gsterdiiniz yolda samimiyetle ve
surekli olarak aba gster-m^fhi temenni ederiz.
Hristiyanlarla ortak noktamz, metafizik leme inanmaktr. (Her ne kadar bu
inanlar arasnda ok buyuk farklar olsa da) metafizik leme inanmayan siz
Masonlarla da ortak noktamz, demokrasiye ve banda vicdan zgurluu gelen
insan hak ve hurriyetlerine olan inancmz-dr.
Bu vesile ile iten duygularmzn ve Masonluk leminin esenliini dileriz.
Sayglarla..>
130
Alman Sendikalar Birlii, Turk-l ile gru birlii iinde hareket ederek,
Federo! Almanya'da Muslumanln resm dm olarak tannmas iin giriimlerde
bulunuyor, bu amala Diyanet Ileri Bakanl'na yczlar yazyordu.
Ancak imdi hi de beklenmedik bir durum ile karlalmt.
Diyanet Ileri Bakanl'nn yapmas gereken giriim, Suleymanc olarak
adlandrlan Islm Kultur Merkezlenence yaplmaktayd.
Mete Aksu'nun giriimleri He DGB Yurutme Kurulu uyesi ve yabanc iiJer
sorumlusu Kari Schwab, Kuzey Ren Westfalya Eyaleti Babakanna, 20 Ekim 1979
gunu u mektubu gnderdi:
fSayn Babakan Rau,
Kuzey Ren Westfalya Kultur Bakanl'nn 21.3.1979 tarihinde tum okul
ynetimlerine Turk ocuklarnn din bayram nedeniyle okuldan serbest
braklmalarn salamay amalayan bir genelge gnderdiini, t>u genelgede
Islm Kultur Merkezleri kuruluuna deinildiini rendik.
Sz konusu merkezin Federal Almanya'da yaklak olarok 130 ubesi olduu ileri
suruluyor.
Ad geen kuruluun genelgede Islmiyeti ilgilendiren konularda kuruluun Kln
merkezine veya Medrese-i Nuriye adl kurulua bavurmalar salk verilmektedir.
Bylece Turkiye'de yasaklanm bir kurulua Almanya'da olanak salanm
olunmaktadr.
Sz konusu genelge, bizde, yetkililerin Kln Islm Kultur Merkezi ve ubelerini
yeterince tanmadklar kansn dourdu.
Ayrca, sz konusu kuruluun, hukumetimizin Kultur Bakan Sayn Girgensohn'a
bavurarak 'kamu yararna alan dernek' statusu kazanmak istediklerini
rendik.
Bu nedenle Sayn Babakan, Islm Merkezi'n'in din-sel-politik tutumu hakknda
zetle bilgi vermek istiyoruz:
Yukarda cd geen Islm Kultur Merkezi, resmen 'Suleymancl'
benimsemektedir. Bir cins tarikat olan
131
Suleymanctlk, 1888'de SiHstre'de doan, 1959'da len Suleyman Hilmi Tunahan
tarafndan kurulmutur.
Bu kii Turkiye'ye gmen olarak gelmitir. Suley-mancln esas ibadet olup,
bu tarikata gre butun gereklerin kayna Kur'an'dr.
Insan her davrannda, Kur'an hukumlerine ve Sunn esaslarna bal kalmaldr.
Suleymanclk, Kur'an d-mda hibir kanun ve kural tammaz. Devlet ynetimi,
mahkemeler ve devlet kurumlan Kur'an hukumlerine gre duzenlenmeli, kadwvlar
Kur*aYdan baka bir ey okumamaldrlar. Nikh eriat kuraklarna gre olmal,
yeni harfler ve apka atlmaldr.
Suleymanclar, Ikinci Dunya Sava dneminde Hit-ler'in aslnda Musluman
olduunu, Turkiye'ye girerek H-ristyan yanda dinsiz Innu hukumetini
duureceini, Turkiye'de Islm devleti kurarak, bu devletin bana
Suleymanclarn lideri Tunahan' geireceini ne suruyorlard.
Bu nedenle eski Kudus Muftusu'nun ynetiminde bir birlik oluturdular ve gizli
olarak Yugoslavya'ya giderek Hitler'in islqm SS birliklerine katldlar.
Savatan sonra Suleymanclar, Menderes'in DP'sini desteklediler. Bu destek,
Menderes hukumeti 1952 ylnda devlet eliyle imam hatip okullar ancaya kadar
surdu. 1961 devriminden sonra RDU tarafndan yasaklanan DP yerine kurulan
partileri desteklediler.
1977 seimlerinde kendilerine 12 sandalye vaat eden Demirel'in AP'sini
desteklediler. Ancak seim sonunda Suleymanclardan 3 milletvekili ve bir
senatr seilebildi. Bunlardan biri Suleymanclk tarikatnn kurucusu olan
Tunahan'n damad Kemal Kaar'd. Istanbul AP Milletvekili Kemal Kaar, bu
tarikatn gunumuzdeki ba olarak kabul edilmektedir:
Suleymanclarn 12 ust kademe yneticisi Avrupa'da yaamaktadr. Bunlardan ou
Federal Almanya'da oturmaktadr.
Federal Almanya'da Turklerin arasnda Suleymanc-Itn yaylmasndaki bo etken,
Turklerin, Suleymancln;
132
baka deyi ile Islm Kultur Merkezi'nin gerek amacn
bilmemeleridir.
Turkiye Cumhuriyeti Devlet Bakan'ndan rendiimize gre, 24.7. 25.8.1979
tarihleri arasnda Ramazan ay dneminde Diyanet Ileri Bakanl 26 din
adamn Avrupa'ya yollamtr.
Ayn donemde Suleymanclar 150, Turke'in MHP yandalar 100 ve Erbakan'n MSP
yandalar 150 vaizi Avrupa'ya gndermitir.
Ramazan aynda Diyanet Ileri Bakan Tayyar Alt-kula Federal Almanya'da
bulunmasna ramen Islm Kultur Merkezi'nin davetini kabul etmeyerek, camilerin-
deki toplantlara katlmamtr. Bunun nedeni, Diyanet Ileri Bakanl ile
Islm Kultur Merkezleri'nin Kur*an' farkl biimde yorumlamalardr.
te yandan Turkiye'de Suleymanclk gruunu savunduklar saptanan din adamlar
derhal grevlerinden alnmaktadrlar. Ancak bunlarn, ksa bir sure sonra Islm
Kultur Merkezleri tarafndan vaiz olarak Federal Almanya'ya gnderildikleri
grulmektedir.
Islm Kultur Merkezi'ne 'kamu yararna alan dernek' statusu kazandrmas ve
bu kurulularn devlet eliyle desteklenmeleri, Federal Almanya'da yaayan
Turkler arasnda din terrunun domasna yol aacaktr.
Turk vatandalarnn tek dinsel temsilcilii haline gelecek olan bu kurulular,
ellerindeki bu olanaklardan sonuna kadar yararlanabileceklerdir.
Bylece Federal Almanya devleti ierisinde Islm devletinin domasna yal
alacak ve iki kulturun bir arada yaamas daha da zorlaacaktr.
Dir Avrupa ulkelerinde yaayan Turk iileri ve ulkemizin d politikas
asndan doacak sorunlar da ayrca hatrlatmak isteriz.
Bu nedenle Federal Almanya'da yaayan Turk iilerinin karlarn da duunerek,
sz konusu Islm Kultur Merkezleri'ne devletin sahip kmamasn ve bunlara kamu
yararna dernek statusu tannmamasn sizden rica ederiz.
133
Bu konuda sizinle ve Sayn Girgensohn ile her an grumeye hazrz.
SaygHarmla.
Alman Sendikalar Birlii'nin bu yazs uzerine, Islm Kultur Merkezi kamu
yararna alan dernek statusu kazanamad.
Alman Sendikalar Birlii DGB, Federal Almanya'daki dinsel akmlar fle ilgiii bir
rapor hazrlayarak, bu raporu Almanya'da ilgili evrelere ve yetkililere
datt.
Ayn gunlerde Mete Aksu, Almanya Buyuk Locas'-na mektup yazarak Islm Kultur
Merkezi'ne saladklar destein yol aabilecei sakncalar anmsatyor ve
Buyuk Loca'dan u mektubu aiyordu: Sayn Mete Aksu,
28.11.1979 tarihli yaznz ve mektuba ek olarak gnderdiiniz ekler uzerine
bilgi edinmi bulunmaktaym. Konuyla ilgili olarak unlar belirtmek istiyorum:
Kuzey Ren Westfalya hukumetine 27.8.1979 tarihli bavurumuzdaki amacmz,
zellikle Islm Kultur Mer-kezleri'ne kamu yararna aJan kurum sta-tusu
tannmas deil, dinlerin eit biimde ele alnmasyd.
Islm Kultur Merkezleri veya Federal Almanya'daki Muslumanlarn baka
kurulular uzerinde deerlendirmede bulunmak bizim grevimiz deildir.
Mason olarak grevimiz, yalnzca ayr inanlara sahip insanlarn ve rgutlerin
ulkemizin anayasasna ve Masonlarn temed ilkelerine aykr olarak, eit olmayan
bir biimde ele alndklarn iaret etmektir.
Hangi rgutun kamu yararna alan bir kurulu olarak kabul edilebilecei, buna
ilikin tum verilerin toplanmas, hogru duuncesi ve devletimizin yasalar
erevesinde kabul edilebilir bir karara varlmas Babakan Rau ve bakanlarn
sorumluluk alanlarna girer.
Yaznzn ve eklerinin bizim iin ok bilgi verici ve yararl olduunu
belirtmem izin verin.
Size nemli gelen gelimeler hakknda bize .ileride de bilgi verirseniz ok
memnun oluruz. Dosta selmlar..>
134
Bu konu Federal Almanya Buyuk Mason Locas'nn yayn organ Humanitas'n 1980
yl ocak-ubat saysnda yer ald.
Kuzey Ren Westfalya eyaleti Bahukuk Danman -nn Buyuk Mason Locas'na
gnderdii yaznn ilgili blumu yle:
Sayn Babakan, bu arada talebiniz ile ilgilendi ve benden, size u konular
iletmemi rica etti:
Sayn Babakan, sizinle beraber buradaki Muslumanlarn anayasaca guvence altna
alnm din zgurluune kaytsz - koulsuz sahip olmalar gerektii
kansndadr. 8u yuzden talebinize buyuk nem veriyor.
Kultur Bakan da ayn grute; o da, din zgurluunun herkes iin geerli olmas
gerektiine inanyor.
Baz Islm kurulularnn tarafnzdan desteklenen kamu yararna aian kurum
olarak kabul edilme talebinin baz hukuksal zelliklerinin gz nune alnmas
gerekir. Kultur Bakan, bu konudaki youn urana ramen bu konuyu tam olarak
zume .kavuturamam; ancak sur'-atli biimde konuya zum yolu bulacan
sylemitir.
Kultur Bakan, bu arada Nurcularn dilekelerini geri aldklarn ve yalnzca
Kln Islm Kultur Merkezi'nin dilekesinin desteklendiini bildirdi.
Kln Islm Kultur Merkezi buyuk ustada unlar yazmt:
Aziz locanzn, jslm Kultur Merkezleri'nin Federal Almanya'da ve bat
Berlin'de Muslumanl tanmas ynunde giriimlerini desteklediini renmi
bulunuyoruz.
Bunun iin tum kurulularmz adna teekkurlerimizi sunarz.
Kuzey Ren Westfalya eyaletinin Babakanna yazdnz mektubu insanla ve
modern demokrasiye yakr bir hareket olarak deerlendiriyoruz.
Sayn Trawny,
Mason hareketine zorla ve kanun yollarla kar klmasna raz olmadmz
bundan byle kesin bir ekilde aklayacamza lutfen emin olun.
135
Buna karlk Masonluun, bizim gsterdiimiz rne-^ e uygun olarak bizleri
destekleyeceini temenni ederiz. Tum ayrslklara ramen, Islm ve
Hristiyanln ortak bir yan metafizie olan inantr. Bizi, metafizie
inanmayan Masonlarla birletirmeyen nokta ise, demokrasiye ve bata vicdan
zgurluu olmak uzere hak ve zgurluklere olan inancmzdr.
Masonluun geleceiyle ilgili tum iyi dileklerimle... Islm Kultur Merkezi'nin
bir de haftalk yayn organt vardr. Ad Anadolu.
Anadolu Gazetesi'nin sahibi Erdoan Olcavto'dur. Federal Almanya'da yaymlanan
Anadolu Gazetesi'nin basm yeri Tercuman tesisleridir.
Anadolu Gazetesi artk kmyor. Gazetenin sah'rbl Erdoan Olcayto u anda
Hurriyet Gazetesi'nin Bonn temsilcisi olarak grev yapyor!
Islm Kultur Merkezi'nin kamuya yararl demek statusunu kazanmas iin yapt
giriimlerin baarszlkla sonulanmas uzerine Anadolu Gazetesi sahibi Erdoan
Olcayto, Islm Kultur Merkezinin manev bakan Kemal Kaar'a gelimeler
hakknda bilgi verir.
Anadolu Gazetesi, genellikle AP eilimli denebilecek bir yayn organ.
Yaynlarnda AP ve MHP'yi kollayan bir siyaset egemen. Gazete, MSP'ye ve
Erbakan'a kar yaynlar yapm. Orta sayfalar Islm Kultur Merkezi
haberlertone ayrlm.
Harun Reit Tuyluolu ve Mithat Tarhan Islm Kultur Merkezleri'ne ayrlan
sayfalarda ke yazarl yaparak zaman zaman siyasal polemiklere de girmiler.
Gazetede stadmz Suleyman Hilmi Tunahan (K.S.) Efendi Hazretlerinden
Duyduklarmz ve Grduklerimiz balkl tantc yazlar da yazlm.
Hamburg ve evresi Islm Kultur Merkezi Baimamt Nihat Tarhan'n, Anadolu
Gazetesi'nde yaymlanan bu yazsndan bir blum aktararak Efendi Hazretleri
Tarhan'n hangi grue sahip olduunu anlayalm:
lem-i Ekber, sema ile arz iine akn leme denir.
136
Insann da ayaklarna doru ksm arz temsil eder. Semada arz aydnlatan
gune, ay ve yldzlar olduu gibi insann sadrndaki letif de arz ksmn
aydnlatr. Dunya kuresinin gunein ziyasndan faydalanarak gunduzun aydnlna
sahip olabilmesi iin icap ettii gibi insann da manev gunee meyletmesi ve
ilh cereyanla irtibat kurarak gus istikametinde bulunan 'kalb, ruh, sr,
haf ve-ahf' isimli letifi, yani manev kandilleri srayla yakmas lzm. Bu
da ancak rabta ile mumkundur. Kavuturan yollarn en ksas da Rabta-i
Serife'dir.
Bu dunya birinci kat sema yannda Arabistan yarmadasna atlan bir yuzuun
igad ettii yer kadardr. Yedi kat semann her biri dierinin yannda bir yuzuk
kadar kuuk kalyor. Henuz fen birinci kat semayi dahi kefedememitir. Yedi kat
semadan sonra lem-i kursu gelir. Kursiyy-i ilh yannda yedi kat sema bir
yuzuk gibidir. lem-i kursuden sonra ar- l emir gelir. O muazzam Ar lem-i
emir yannda bir yuzuk mesabesinde kalr. Insanlarn kalbine gelen nurun merkezi
ite burasdr. Buraya hi bir varlk, hatta melekler bile varamyor. -lem-i
emrin mesafesi melike sur'atiyle 5D bin yrtlk yol. Ayet ile sabittir. Ite
rabta ehli bir mu'min, vazifeye baladnda n- vahitte lem-i emre
ulaabiliyor. Ne acayip-esrr- ilh?
Anadolu Gazetesi'nde bu ve bunun gibi yazlar yaymlanm; Federal Almanya'da
Islm Kultur Merkezleri-ats altnda gelien ve yaytlan Kur'an kurslar ile
ilgili haberler de yer almt.
Anadolu Gazetesi'nin. Din Sohbetler sayfasnda Nihat Tarlan ve Harun Reit
Tuyluolu'ndan baka, Mannheim ve evresi Islm Kultur Merkezleri Baimam Niza-
mettin Azap'm, Munih ve evresi Islm Kultur Merkezleri Baimam Suleyman
Olmutur'un, Stutgart ve evresi Islm Birlii Baimam Mehmet Gaye'nin,
Esslingen Islm Birlii Baimam Mehmet zak'n da yazlar yaymlanm. ^ v
Ga/etenin baka yazarlar da var.
TRT eski genel mudurlerinden Prof. Saban Karata.
137
AP eski milletvekillerinden GKhan Evliyaolu.
Gazeteci Gungr Yerde.
Anadolu Gazetesi'nin orta blumu Islm Kultur Merkezlerinin yaynlarna
ayrlm. Dier blumlerde siyasal ierikli yazlar var. Karata'n, Yerde'in,
Evliyaolu'-nun yazlar byle.
Kln Islm Kultur Merkezleri, 1980 ylnda Ramazan nedeniyle bir iftar yemei
verir.
Bu yemee, Bonn Buyukeliliimiz Basn Yayn Turizm Koordinatru, eski
milletvekillerinden Mehmet Ali Arsan. Eitim Muaviri Ali Rza zgu, Kln
Konsolosluu Eitim Muaviri AP eski milletvekillerinden Gkhan Ev-liyaoilu,
Kln alma Ataesi Ismet omolu, Kln Islm Kursusu Profesru Manfred Gotz de
katlrlar.
Yemekte bir konuma yapan Harun Reit Tuyluolu. Turk-Alman dostluunun en
buyuk dumannn Allahszlk ve Komunizm olduunu syler.
Iftar yemei haberi Anadolu Gazetesi'nde yaymlanr.
Mete Aksu, Bonn Buyukelilii Maslahatguzar Semih Belen'e bir mektup
gndererek, elilik grevlilerinin Islm Kultur Merkezleri'nce duzenlenen iftar
yemeine katlmalarn eletirir ve unlar yazar:
Sayn Semi-h Belen;
Hiikte fotokopisi bulunan 15.8.1980 tarHli Anadolu Gazetesi'nde izlendiine
gre Islm Kultur Merkezleri Birli-i bir iftar yemei vermi ve sz konusu
yemee T.C. Bonn Buyukelilii Mustearl'ndan Basn Yayn Turizm Koordinatru
Mehmet Ali Arsan ve Eitim Bamuaviri Ali Rza zgu ile T.C. Kln Konsolosluu
Eitim Muaviri Gkhan Evliyaolu ve alma Ataesi Ismet omolu
katlmlardr.
Gazete, haberini aadaki biimde bitirmektedir:
Turk Buyukelilii adna grulerini aklayan Basn Yayn Turizm Koordinatru
M. Arsan, Islm Kultur Merkezleri'nin Musluman vatandalarmz iin verdii
saysz yararl hizmetlerinden srasyla bahsetti ve Islm dininin Almanya'da
resm din olarak kabulu ynunde yapt-
138
almalar vdu. Eitim Bomuaviri Ali Rza zgu de Islm Kultur
Merkezleri'nin de yavrularmzn mill uur, dil ve dinlerim kaybetmemesi
asndan deeri inkr edilemeyecek almalar iinde bulunduunu ve bu
hizmetleri takdirle karladklarn ifade etti.'
Oysa T.C. Bonn Buyukelilii tarafndan da bilindii uzere Islm Kultur
Merkezleri Birlii T.C. Anayasasnn laiklik ilkesini kesinlikle tanmayan ve
T.C. yasalarnn yasaklad tarikat niteliinde bir kurulutur. te yandan sz
konusu kurulu, T.C. yasalarnn Islm dinine ilikin konularda tek bana
yetkili kld T.C. Diyanet Ileri Bakanln da tanmamakta; Turkiye iinde
ve dnda gerek Islmn tek temsilcisi olarak kendilerini grmektedirler.
T.C. Diyanet Ileri'nin ilkelerine ve T.C. Anayasas'-no uymayan yorum ve
grulerini Alman Federal Cumhu-riyeti'nde aka savunmaktadrlar. Geen
Ramazan dneminde T.C. Diyanet Ileri'nin ibadet takvimine bile uymamlar ve
kar kmlardr.
T.C. Anayasas'nn, yasalarna ve kurumlarna ters duen byle bir kuruluun
iftar sofrasna, Turkiye Cumhuriyetini eitli alanlarda Almanya Federal
Cumhuriyeti kapsamnda temsiJ yetkisi bulunan diplomatik pasaportlu Turk
devletinin memurlarnn bulunmas ve yukarda belirtilen konumalar yapmalar,
kukusuz ki, politik bir anlam tamaktadr.
Acaba, T.C. Bonn Buyukelilii, Almanya Federal Cumhuriyetinde yaayan Turk
vatandalarnn dinsel kurumu olarak Islm Kultur Merkezleri Birliini mi
tanmaktadr? Yoksa Turkiye Cumhuriyeti hukumetinin bu konuda izledii resm bir
politika m vardr?
Sayet bunlarn hibirisi sz konusu deilse, ad geen devlet memurlar Turkiye
Cumhuriyeti Anayasas'na aka ters dumu ve 657 sayl Devlet Memurlar
Yasasnn en azndan 6, 7, 8 ^ 9 uncu maddelerini inemi bulunmaktadrlar.
Yukardaki konulara T.C. Bonn Buyukelilii tarofn-dan aklk getirilmesinde
kukusuz ki ok yarar vardr.
139
Alman Federal Cumhuriyeti'nde yaayan T.C. vatanda* ii toplumunun ve aile
uyelerinin, anavatan ve dinlerine dnuk byle bir konuda akla
kavuturulmalar onlarn en tabii haklardr. Ayrca T.C. Anayasas'na yurekten
bal sendikalarn Meriye dnuk politikalarn saptamalarna, kanmca k
tutacaktr. Sayglarmla..
Holefolu'nun Gizli Raporlar
Aksu'nun bu bavurusu Islm Kultur Merkezlerini tellandrr.
Tabii, bu merkezlerin manev bakan Kemal Ka-ar' da..
Mete Aksu'nun mektubu 4 Eylul 1980 tarihini tayor. Bu mektup uzerine
buyukelilikte bir tedirginlik balar. Konu, Ali Rza zgu ve Gkhan Evliyaolu
tarafndan renilir.
Anadolu Gazetesi sahibi Erdoan Olcayto, 27.12.1980-gunu saat 16.45'de Kln
9332303 numaral teleksten Istanbul 23203 numaral telekse bir not geer.
istanbul'daki 23203 sayl teleks Fazilet Yaynevi uzerine kaytldr.
CHcayto'nun teleks notu Kemal Kaar Bey'e iletilmesi ricasyla diye balar ve
yle devam eder:
Kemal Aabey;
Bonn Buyukelilii'ne Mete Aksu'nun gnderdii, 'Iftar Yemeine Katlan Elilik
Memurlar' konulu yazy, bugun teleksle Fazilet Kitabevr adresine postaladm.
Bir fotokopisini de Harun Hoca'ya vereceim. Gkhan vs M. Ali Bey beni ziyaretle
konuyu mahkemeye intikal ettireceklerini, DGB ile Aksu aleyhine dava
aacaklarn, ayrca Alman Dileri Bakanl'na da DGB ve Aksu'yu resmen
ikyet edeceklerini bildirdiler. Anadolu Gazetesi'n-de geni bir kampanya ile
konuyu kamuoyuna en etkHi biimde yaymaya balayacam. Baz malzeme daha
toplamam gerekiyor.
Ikinci konuyu da Franszca yazaym.
140
Erdoan Olcoyto'nun Franszca yazd ikinci konu ile ilgtli not da yle:
Is'm Birlii'nin abone ucretlerini uer aylk aralarca tahsil edebilmem iin
musaade verecek olursanz, ukran borlu kalacam. Su anda tahsHat iki aylk
surelerle yaplyor ve hesaplarda birok hatalar douyor. Hesaplar surekli
kontrol etmek ise ok gu oluyor.
Sizi yaknda Almanya'da grmekten buyuk bir mutluluk duyacam.
En iyi dilek ve sayglarmla..
Anodolu Gazetesi'nin bu tarihten sonraki saylarnda Buyukeli Vahit
Halefolu'nu eletiren sert yazlar kyor.
Anlarlan Olcayto, Kemal aabeyine verdii szu tutuyor.
6.1.1981 gunu Kemal Kaar ile Erdoan Olcayto teleks banda gruuyorlar.
Kaar, Abonelerle alkal neticeyi birka gune kadar bildirmeyi umuyorum diyor
ve unlar yazyor:
... Son toplant ve yemek hakknda verdiin izahata teekkur ederim. Senden
daima vaziyet hakknda tam malmat beklerim. Manfred'in tutumu hakknda pek
muspet deil, demitin. Bu haber benim iin ok muhimdir. Mumkunse, bu hususta
daha etrafl ve objektif haberlerini tam olarak bildirmeni rica ederim. Sende
hasl olan bu intiban sebebi nedir ve Manfred kanaatini ne ekiJde, hangi
kelimelerle ifade etmitir? Hafzan toplayarak aynen bildirmeni bekliyorum.
Kemal Kaar'n bu talimatma kar yant ayn teleksten vermeyi pek istemiyor.
Bunun uzerine Kemal Kaar :
Senin maiyetindeki adamlarn aramzdaki bu husustaki yeni Manfred hakkndaki
muhaberemizden haberdar olmalarn da mahsur mutala ettim. Onun iin seni
Kln'e -ardm, senin iin aksi varit ise Bonn'dan bildirirsin. Bu uyar
uzerine Olcayto u yant veriyor: Aabey, teleks notlarn Bonn'dan umumiyetle
ben bizzat ekiyorum ve dosya sadece benim odamda dolap-
141
ta mahfuz tutuluyor. Bu itibarla Bonn'dan teleks ekmekte mahzur yok ve siz
musterih olun.
Kemal Kaar ile Erdoan Olcayto arasndaki 14 Subat 1981 gunlu teleks grumesi.
Son Havadis Gazetesi'n-de Almanya'da Hyanet Sebekeleri balkl yaz ile
ilgilidir.
Yaz imzaszda.
Olcayto, Son Havadis Gazetesi Yaz Ileri Muduru Yuksel Batun ile bir teleks
grumesi yaparak bu yaznn Cihad Baban tarafndan kaleme alndm renir ve
durumu Kemdi Kaar'a u teleks notu ile bHdirir:
Gnderdiiniz makaleyi tetkik ettim. Son Havadis Yaz Ileri Muduru ile dun
yaptm teleks grumesi sonucu makalenin Cihad Baban tarafndan kaleme
alndn renmi bulunuyorum. Takriben onbe gun nce de Cihad Baban Bey
Tercuman'a giderek Kemal Ilcak Bey ile grumu ve Anadolu Gazetesi'nin
Frankfurt'ta Tercuman tesislerinde baslmamasn talep etmitir. Bir hafta nce
bana gnderilen iki satrlk yazyla (zaman darl) ileri surulerek basknn
devam edemeyecei bildirilmitir. Anadolu geen haftadan itibaren bir baka
matbaada baslmaya balamtr. .
Turkiye'de o gunlerde Suieymanclk ile ilgili soruturmalar surmekte; Diyanet
Ileri Bakanl mufettileri Suieymanclk akm ile ilgili raporlar
hazrlamaktadrlar.
Olaylar hzlanmtr.
Bonn Buyukelisi Vahit Halefolu da Turkiye'deki gelimeler dorultusunda
davranr.
Erdoan Olcayto, Kemal Kaar'a teleks ile u raporu gnderir:
Buyukelilik, DGB ve Diyanet Ileri tam bir mutabakat halinde hazrladklar
ortak program tatbik sahasna koymaya balamlardr.
Diyanet Ileri Bakan, 12 Eylul Harekt Almanya'da Turkler arasnda
yaplmaldr' eklinde beyanat vermi, (Gunaydn, Milliyet) tasarlanan program
ile ilgili niyetini basna aklamtr.
142
Buyukeli Halefolu, IKM ve Anodolu Gazetesi'yle ilgili menf bir ropor
hazrlayarak Anakara'ya takdim etmitir. Eli bu teebbusunu, elilikteki benim
arkadalarma bizzct aklam, anlatmtr.
Ankara'daki ynetim, geien raporlar istikametinde tatbikata geilmesi
grevini Cihad Baban Bey'e tevdi etmitir.
Olcayto, bu raporundan sonra hi bir ekilde, hi bir seviyede, hi bir konuda
ve hi bir zaman asla taviz verilmeyeceini yazyor ve izleyecei yayn
siyasetini yle aklyor:
Buyukelilik ve Halefoiu'nun yanl ve aslsz raporlar duzenleyerek
Ankara'daki ynetimi yanltt temas surekli ve eitli misaller verilerek,
begeler ve fotoraflarla Anadolu'da ilenecektir.
Teleks notunda daha sonra u satrlar yer alyor:
Buyukelilik Asker Ataemiz-Sayn Amiral zkan ile bir haftadr devaml
irtibatta bulunuyorum. Bu Iliki daha da younlatrlacaktr.
Amiral Turgut zkan grevine bal bir asker. Siyaset ile hi bir ilgisi yok.
Buyukeliliin aslsz ve yanl raporlaryla ilgiii bilgi CDU Genel
Merkezi'ne verilmitir. te yandan, Ankara'ya gitmesi tasarlanan Partileraras
Komisyon'da yer alan Dr. Worner ile numuzdeki gunlerde grueceim.
Buyukelilik raporlar gizlidir. Olcayto, bu raporlar reniyor ve Hristiyan
Demokrat Parti Genel Merkezi'ne bu konuda bilgi veriyor!
Kemal Kaar ile Erdoan Olcayto arasndaki teleks grumeleri yalnzca bunlar
deil tabii..
Olcayto, Kaar'n, Federal Almanya'da gzu ve kula gibi..
1981 balarnda hukumet, Suleymanclar ile ilgili soruturmalara baJar.
Daha nce grduumuz gibi Antalya'da ceza davas alr. Ulusu hukumetinin
Kultur Bakan Cihad Baban Son Havadis Gazetesi'nde Almanya'da Ihanet
Sebekeleri balkl imzasz yazlar yazar.
143
Diyanet ileri Bakanl'nda Suteymanclk ile ilg'rtf aratrmalar hzlanr.
Iin bir de yurtd cephesi nemlidir. Suleymanclarn Federal Almanya'daki en
etkili szculeri baimam Reid Tyluolu hakknda da soruturma balatlr.
12 Nisan 1981 gunu Erdoan Olcayto, 932330 numaral teleksten Istanbul 23203
numaral teleksi arar:
Buras Anadolu, ben Olcayto, Kemal Aabey'e bir teleks notu gemek istiyorum,
kendileri orada m? diye sorar.
Evet yant alnca u notu geer:
Kemal Aabey;
Avukat ile yaptmz grumenin zetini arzediyo-rum.
Harun Hoca'ya Turkiye'ye dnmesi iin talep yapld takdirde, Almanya'dan
arl nedeni renilecek, hukuk adan bu husus nemli.
Ikamet musaadesi suresince ne Turkiye, ne de Almanya'nn mudahale hakk
douyor. Ancak ikamet su-
- resi sona erince temdit ile yaplacak muracaata bir engel kmamas asndan
Bochum Savcl'nn izleyecei yol nemli. Bu bakmdan Jochum numuzdeki hafta
Bochum'a bizzat giderek savcyla 'Ne olacak, ne olmayacak' sorusunu aydnlatmaya
alacak.
Sahs dava almas gruunde ise yazl karar elde bulunduracak, Turkiye'den
gelecek itham karsnda delil olarak kullanlacak. IKM Baimam Harun Hoca'nn
Almanya'da siyas faaliyet gstermedii, bluculuk, kkrtclk yapmod
cevaben tevik edHecek.
Savc dava almas gruunde ise durumu esasen bildirdii Kln yabanclar
polisine iletecei iin davann bir an nce grulmesi ve beklediimiz 'beraat'
sonucuna ulalmas salanacak.
Turkiye'nin tespit edecei 'geri dn' tarihinde avdet etmeyecei bakmndan
Harun Hoca'nn vatandalkken karld takdirde kendisine 'yabanclar
pascportu' - Fremdenpass - tanzimi iin Alman makamlarna bavuracak.
144
Iltica talebi en son yol ve are olarak ele alnacak
(JlUSUS..
Erdoan Olcayto, uzun ylar Federal Almanya'da ya-.yor. evresi de ok geni.
Propaganda nedir, bunu ok iyi biliyor.
Teleksin bundan sonraki blumu Islm Kultur Mer-.kezteri'nin propaganda ilerini
nasl yaptklarn kantlyor.
Okuyalm :
...Jochum, Islm Kultur Merkezleri ile ilgili 200 sayfa kadar tutulacak bir
rapor hazrlama almalar iinde. Baak Yaynevi de bulunduunu ve asgar 1000
adet satacan umduunu, bylece, mesaisini ve masraflarn karlayacan
aklad.
Telekste u blum ise ok ilgin.. Bu blum, Islm Kultur Merkezleri le emniyet
grevlileri arasndaki Hiki-yi gsteriyor.
17 Mart tarihinde Alman emniyet grevlileri ile Bosphor Restauran'ta yemee
Jochum da katlyor.
Jochum, anlald uzere, Islm Kultur Merkezleri'-nin tuttutju Alman avukat.
Islm Kultur Merkezleri, Federal Almanya'da en gulu rgutlerden biridir.
12 Eylul ncesi Turkiye'de AP ioind&kl milletvekili ile belli bir siyasal guce
sahip bulunan Suleymanc -akm, Avrupa'da gun getike geliiyordu.
Diyanet Ileri Bakan-l'n da tedirgin eden gelime ite buydu.
Kemal Kaar'n ilikileri ok geniti. Hemen hemen herkeste efendi adam
izlenimi uyandran Kaar, her evreden dost ve arkada edinmiti.
AP'lisiyle, CHP'lisiyle, MHP'lisiyle ok yakn dostluk ilikileri kurmasn
bilmiti Kaar..
Kaar'n en yakn dostlarndan biri de AP Adana Milletvekili ve Avrupa Turk
Grubu Bakan Cevdet Akaly'->d.
Akal, 1979 ylndd Islm Kultur Merkezleri'nin Ha-gen'deki toplantsna da
konumac olarak katlmt.
145
F.: 10
teki konumaclar: AP Istanbul Milletvekili Kemal Kaar.. AP Konya Milletvekili
Prof. Saban Karata.. AP Iel Milletvekili Ali Ak't.
Kemal Kaar. 12 Eylul 1980 tarihinden sonra alan dava nedeniyle
tutuklandnda kendisine dostluk elini uzatan yine Cevdet.Akal olmutu.
Kara gun dostuydu Akal..
Cevdet Akal'nn Kemal Kaar'a yapt dostluk u olayda da kendini belli
etmiti.
Kemal Kaar, Avrupa Konseyi uyesiydi. Kaar, Stras-bourg'a hep Islm Kultur
Merkezleri baimam Harun Re-id Tuyluolu'nun mercedesi ile gelir ve teki
parlamenterler He birlikte Avrupa Konseyi'ndeki Turkiye daim temsilcisi
Buyukeli Semih Gunver ile gruurdu.
Buyukeli Gunver, Kaar'n, 26 Nisan 1978 gunu Avrupa Konseyi Danma
Meclisi'nde yapt konumada, Fransz sosyalist senatr Perrider'in Kbrs
konusundaki Yunon yanls konumasna verdii yant ok beenmiti.
Dorusu bu ya; Kaar, o gun yapt konumada, |I
cumhuriyeti, demokrat, laik ilkeleri de savunmutu. ]\
Buyukeli Gunver, 12 Eylul 1980'den sonra eitli su- l
Jarla tutuklanan Avrupa Konsey i'nin Turk uyeleri ile ya- |
kndan ilgilenmektedir.
Buyukeli Gunver, MHP'li Agh Oktay Guner, MSP'lt Temel KaramoUa ve AP'li Kemal
Kaar'n tutuklanmalar ile ilgHi sorularla da sk sk karlamaktadr.
Gunver, Kaar'n Antalya'da Laiklie aykr olarak, devletin temellerini din
esas ve inanlarna uydurmak amacyla rgut kurmak suundan tutuklanmasndan
sonra Dileri Bakanl'na 4.2.1981 tarihinde bir yaz yazarak Kemal Koar'n
Avrupa Konseyi Danma Meclisi'nde yapt konumada laiklik ilkesinden sz
ettiini belirtip Kaar, hakknda u kansn yazmaktadr:
Kaar'n bu szleri, cumhuriyette oulcu demokrasiye, laik devlet mefhumuna
balln ve Ataturk prensiplerini benimsemi olduunu gstermektedir.
Sayn Kemal Kaar. Avrupa Konseyi iinde ocak 1981
146
cyna kadar surdurduu almalarda, daima bu grue sadk kalmtr.
Yukardaki hususlarn ve ek fotokopinin gerei iin Genelkurmay Bakanl'no,
iileri ve Milli Eitim Bakanlklarna ve Diyanet Ileri Riyasetine
ulatrlmasn sayglarmla musaadelerinize arz ederim..))
Buyukeli Semih Gunver'in, Cevdet Akal'ya Kaar ile ilgili bu yazy yazp
Dileri Bakanl'na gnderdiini sylemesi uzerine Akal, bu yaznn Antalya
1. Ar Ceza Mahkemesi'ne gnderilmesi iin kollar svar.
Konu, Kaar'n avukatlarna yanstlr. Avukatlarn giriimleri sonunda, bu yaz
mahkeme dosyasna girer. Mahkeme dosyasnda Istanbul Hukuk Fakultesi'nde grevli
be retim uyesinin zel olarak alnan ilm mutalalar da yer almaktadr.
Suleymanclk aleyhine alan davada su esi bulunmadn bildiren retim
uyeleri Sunlardr:
Prof. Dr. Sulhi Dnmezer.
Prof. Dr. Kayhan Iel.
Do. Dr. Erol Cihan.
Do. Dr. Koksal Bayraktar.
Do. Dr. E. Yurtcan.
Kemal Kaar ve evresinin ok ynlu ilikileri baar ile yurutmekte ok hunerli
okluklar her olayda ortaya kyor.
Prostat Melekleri
Bir yandan, Islm Kultur Merkezleri'nin Federal Almanya'da kamu yararna
alan dernek statususnu kazanmas iin Alman masonlarn harekete geirirken,
te yandan Bonn Buyukelilii iindeki muavir ve ateelerle kiisel dostluk
kuruyorlar ve bunlar olurken de Avrupa'da Turk Federasyonu adyla bHinen
ulkucu kuruluun nde gelen adlarndan Inci Kutuk ile birlikte Ulm kentinde
ortaklaa bir bina satn alyorlard!
Islm Kultur Merkezleri, Diyanet Ileri Bokanl'-n tedirginlie
surukleyecek lude gelimekteydi.
147
Kur'an kurslarna, Turkiye'de bir ynetmelik deiik-di* ile darbe vurulmu,
Suleymanc ad verilen Kur'an kurslarnn uzerlerine kaytl butun mal varl
bir ynetmelik deiiklii ile Diyanet Ileri'n'm eline geiver-rniti.
Suleymanclk akm, bu darbenin cunu Federal Almanya'da alyor ve 1973
ylnda kurulan ve manev bakan.ln Kemal Kaar'n yapt Islm Kultur
Merkezleri aracl ile nce camileri sonra da cemaati ele geiriyordu. .
Diyanet Ileri, tpk 1971 ylnda yapld gibi ad deitirip pansiyon ya da
yurt adlarn alan Kur'an kurslarna el konulmasn neriyor; ancak hukumet bu
neriyi uygulamyordu.
Anadolu Gazetesinde yaymlanan Suleymanc grulerden semeler:
PROSTATA KARSI NE SYLEMELI?
Erdoan Olcayto'nun sahibi olduu Anadolu gazetesinin orta sayfalar Suleymanc
Islm Kultur Merkezleri Federasyon'na ayrlmt. Ol-cayto, Kemal Kaar ile
surekli temas halindeydi. Harun Reit Tuyluolu iin soruturma ald zaman
Bonn Buyukelisi Vahit Halefolu'nu eletiren yazlar da yine Anadolu
gazetesinde yaymlanyordu.
Harun Reit Tuyluolu'nun yan sra Suleymanc hareketin dier nde gelenleri de
Anadolu . gazetesinde sk sik. yazyorlard. Hamburg ve evresi tslm Kultur
Merkezleri Baimam Nihat Tarhan'n ayn gazetede yaymlanan Usta--dmz
Suleyman Hilmi Tunahan (K.S.) Efendi Hazretlerinden Duyduklarmz ve
Grduklerimiz adl yazsnn bir blumunu aada sunuyoruz. Dunya semas yedi
tabaka olduu gibi insa-
148
nn vucudunda da yedi tabaka semas vardr. 1. Kalb: Krmz renkte nur-i ilhi
ile ziyalanmtr. 2. Ruh: Krmz renkli nur ile. 3. Sr.- Beyaz renkli nur
ile. 4. Hafi: Yeil renkli nur ile. 5. Ahf: Beyaz, kenarnda kahverenkli
emberi vardr. 6. Nefs-i natka: Turuncu renkli nur ile ziyalanmtr. 7. Nefs-
i kul: Bunlarn cumlesine amil olan bir renktedir. 'Kalb' zt- ilhinin
nurunun mahallidir. 'Ruh' sfat- ilhinin nurunun mahalli. 'Sr' srr-
ehadiyyetin tecelli ettii yerdir. 'Hafi' de mabudun bilhakkn nuru mevcuttur.
'Ahf'da ise mbud-u ilhiyenin srr mevcuttur.
Nihat Tarlan'n 'stadmz Suleyman Hilmi Tunahan (K.S.) Efendi Hazretlerinden
Iittiklerimiz balkl bir baka yazsnda unlar yazldr.-"Bu dunyada zuhur
eden butun hastalklar Resulullah Efendimizin (S.A.) mubarek szlerine riayet
edilmediinden meydana gelmektedir. Vucud-u insanda vazifeli Allah'n 384
melikesi vardr. Dikkat edin, bunlar 385 deil, 384'dur, efendiler. Iki tanesi
insanin defi hacetini ifa vazifesini 'yani tuvalet kapsnda nbet tutmay' te-
nezzulen kabul, etmiler. Bunlarn mertebesi, bu vazifeyi uzerlerine
aldklarndan dolay daha yuksek ye daha l klnmtr.
Insanolu defi hacet yaptktan sonra 'El-hamdu lillhillezi ezhebe annil eza ve
afni min zlik' demelidir. Bunu tatbik edenlerde 'prostat' hastal grulmez.
Bu skntdan ferahla kan kimse bu duay okuduu zaman hastalklardan beri
kalmann esbabna tevessul etmi ve yuce ukr-u maneviyyeyi ifa etmi saylr.
J
Hukumet Suleymanc akmsn yneticilerini mahkemeye yermiti. Nasl olsa
beklemek daha doru bir yol olacakt.
149
Geri mahkeme bu Kur'an kurslarnn Hazine'ye devrine, karar vermiti; ancak bu
karar Yargtay 9. Ceza Da-iresi'nce bozulacak ve kararn Kur'an kurslarnn
Hazine'ye devri blumu de kaldrlacakt.
Ulusu hukumetinin duunduu kinci nlem, yurt dndaki cami ve mescitler ile
Kur'an kursknnn Diyanet Ileri Bakanl'nca denetime alnmasyd.
Akla gelen nlem buydu. Ancak, bylece, devlet, yurt dndaki yurttalarna
sahip kabilir, Suleymanclarn guleri de ancak byle krlabilirdi.
Yurt dndaki Islamc akmlar yalnzca Suleyman-clk ile snrl myd?
Hayr, deildi..
Suleymanclar ile amansz bir kavgaya giren Milli G-ruuler; Milli Gruuler
ile hi geinemeyen ulkuculer de camilerde etkinlik salyorlard.
Nurcular da rgutluyduler. Ancak bu etkinlikleri. Suleymanclar ve Milli
Gruuler kadar deildi.
Yurt dnda cami ve mescitler, Suleymanclar, Milli Gruuler, Diyanetiler,
lkuculer ve Kaplan Hoca yanl-larmca parsellenmi gibi. Dernekleri ayn.
Camileri ayr, Cemaati ayr.
Bu ayrln dinsel nedenlerden ok siyasal nedenleri n planda. rnein, Milli
Gruuler, 12 Eylul ncesi MSP, 6 Kasm seimleri sonunda da Refah Partisi'n-
den yana olmular.
Izleyip okuduklar gazete Milli Gazete. Siyasal Partiler Yasas'nda yer alan
yasaklar bildikleri iin de sorarsanz.Bizim Turkiye'deki hibir parti ile
organik bir bamz ve ilgimiz yok diyorlar.
Ama herkes biliyor ki, Refah Partisi'nden yanalar, Erbakan' da ok seviyorlar.
Kln Bakonsolosluu, Avrupa Milli Gru Tekiltlan Genel Sekreteri Ali
Yuksel'in pasaportunu istemi. Bu yuzden konumalarnda ok lulu ve dikkatli..
150
MiMi Gru Tekiltlar Hollanda Bige Bakan Siirt'-in Batman ilesinden Salih
Gk Yazn diyor, terkes duysun.
Bu Kaplan Hoca'nn aramzdan atlmasnda hayr gruyoruz.
Niin? diye soruyorum. Yantlyor:
Bunun sebebi de Irana olmadmz halde Iranclk itham altnda kalmamzdr.
Kaplan Hoca'nn ortaya kmas ile bizim Iranc olmadmz kantlanmtr.
Berlin'deki Islm Federasyonu'na bal Berlin Islamc Genlik Sanca yayn
Islamc Genliin Sesi -Fetih adl dergide 1981 yl mays aynda yaymlanan
bir yaznn baln aktaraym:
Seriatyz Elhamdulillah.
Yazda Erbakan'n haksz yere hapsedildii ileri suruldukten sonra u gru yer
alyor:
Musluman!.. Ban ellerinin arasna al ve duun.. Simdi bu lider nerede ve ne
ile sulanyor? Muhasebesini yap ve kararn ver.
Ya Muslumandan yanan, yahut da Bat kulubunden. Ikisinin ortas yoktur.
Siz kimden yananz diyorsun?
Biz eriatyz elhamdulillah.
Bayazda da u gru savunuluyor:
Gayemiz Allah, nderimiz Hz. Resululloh, anayasamz Kur'an, yolumuz cihad, en
yuce gayemiz ve arzumuz ise Allah yolunda ehit olmaktr.
Ve bir de parola.
Allah yolunda cihad.
Ya Hamburg'da Milli Gruulerin elindeki Merkez Camii'nde 1983 yl Kurban
bayramnda Ali Ihsan Hoca'nn yapt konumaya ne demeli?
Hamburg'da Ali Ihsan Hoca diye bilinen Ali Ihsan i-ialisi'nin ses bandna
alnm vaazlar elden ele dolayor.
151
Konya'nn Beyehir ilesi Yazyurdu kyune kaytp 1944 doumlu Ali Ihsan
Halisci'nin 1983 ylnda Hamburg Merkez Camii'nde verdii vaazda olaylar da
km.
Teyp bandn dinliyorum:
Ali Ihsan Hoca konuuyor:
Kur'an- Kerim Allah'n nizam ve kanunu ile idare-etmezse kfirdir diyor. Ben
de kfirdir diyorum.
Siyaset midir bu?
Laiklik Kur'anda var mdr? Demokrasi Kur'anda var
mdr?
Kur'an nizamdr demokrasi.. Laiklik sistemi Kur'an nizam mdr? Ali Ihsan
Halisi, cami kursusunu bir siyaset kursusu gibi kullanp u gruu yaymaya
alyor:
Aziz mu'min. hepimiz vatanmz, milletimizi terke-derek uralara geldik. Su
kufur memleketlerinde yeeren ot gibi yeeriyoruz.
Elhamdulillah, Allah'n nizamna. Allah'n kanununa, Allah'n dinine, smsk
sarlyoruz. Elhamdulillah.. Bu bir vun meselesidir. NasJ ki 600 kusur sene
suren bir Osmanl Imparatorluu darda din, mukaddesat dumarv-lar tarafndan
nasl himaye edildiler -Jn Turkleri kastediyorum - nastl ki Avrupa'da himaye
edildiler. Avrupallar, nasl onlara karlarn, kzlarn ikram ettiler, onlar
ayn yataklarda yatrdlar. Ve bylece 600 kusur sene suren koskoca
imparatorluun ierisine ve bunlar salmak suretiyle, nasl ki, bu koskoca
imparatorluu yktlar ve-Allah'n nizamna mani oldular ise ite bu kufur
diyarnda bulunanlara da Allah gerekten yurek vermi,' Allah'a birer mucahit
olarak yarn memleketlerimize dneceiz. Suurlanm olarak dneceiz. Ve bizim
Kur'an'meu yrtanlarn suratlarn yrtacaz, bizim Kur'an'mz
paralayanlarn anayasalarn paralayacaz.
Ben bu konumay ses bandndan dinlerken tuylerimin diken diken olduunu
hissediyorum.
Camiler, ibaret yeri olmaktan km birer siyaset alan olmu..
li Ihsan Hoca, konumasnda Ataturk'e dil uzatyor
152
ve kufur memleketi haline getiren kupkuru topraklarn ihtiyacmz yok diye
surduruyor konumasn.
Konumasnn bu yerinde cemaatten b;ri sze karyor :
Bir yurtta baryor:
Burada propagandaya yer yok.
Bu yurttc bakalar izliyor:
Propaganda yeter, hepimiz namaz klp gideceiz.
Allah'n seven sussun, namazmz klp gideceiz.
Ali Ihsan Hoca, bu gurultulere ramen devam ediyor:
Biz burada Kur'an nizamna sahip ktsn istiyoruz. Bu uuru vermek istiyoruz,
bu putperestleri indir ocya diyoruz. Allah'n nizamn kaldrdlar, Allah'n
anaycsasm kaldrdlar, Kufur nizamn getirdiler. Ama bir gun mutlaka bu nizam
gelecektir. Mutlaka bir gun Kur'an anayasa olarak kabul edilecektir.
Ali Ihsan Hoca'nin gruleri ile Cemalettirv Kaplan'n gruleri bu konuda
tpatp birbirine benziyor.
Nasl benzemesin ki, 1983 yl austos ayna kadar beraberler. Kaplan Hoca,
Milli Gru Fetva Komisyonu Bakarndr bu tarihlerde.
Avrupa Milli Gru Tekiltlar Genel Sekreteri Ali Ihsan Yuksel'e Hamburg'ta
Milli Gruulerin elindeki merkez camiinde Ali Ihsan Hoca'nin yapt bu
konumaya ne diyeceini sordum.
Dedim ya, Ali Yuksel ok dikkatli.. Yant yle :
Sayn Mumcu, bizim tekiltmz 1985 ylnda kurulmutur. Bu tarihten nceki
olaylar ve konumalar bizleri balamaz.
Hamburg'da Merkez Camii Imam Sefer Ahmetolu ile gruuyoruz.
Ahmetolu, Istanbul Edebiyat Fakultesi mezunu. A-rapa biliyor. Sessiz-sedasz
bir insan izlenimi uyandryor.
Birok Islm ulkesini dolam, Pakistan'a, Afganistan'a, Hindistan'a gitmi.
TabH Iran'a da.
153
Iran'a inklptan nce gitmi. Davetli olarak.
Sefer Hocasnn asl soyad Malak. ankr ili mer-kez Akavakif kyu nufusuna
kaytl.
Ba, konsoloslukla dertte. Dertte olduu iin fotoraf ektirirken yuzunu
saklyor, gerek soyad yerine Ah-metolu soyadn kullanyor.
Tpk, Hollanda'nn Zandaam kentinde Ayasofya Ca-mii'nde karlatmz
edebiyat retmeni Ahmet Kutahyal gibi.
O da takma soyad kullanyor.
Sefer Hoca ile Fatih - Spor Kulubunde gruuyoruz. Yannda Milli Gru Hamburg
Bakan muhendis Sahin Caymaz ve Fatih-Spor Kulubu 2. Bakan Huseyin Usta
var.
Benim yanmda da Halk - Devrimci Federasyon'un
Genel Bakan Dr. Etem Ete.
Sefer Hoca ile Cemalettin Kaplan' konuuyoruz:
Iran'a sempati konusunda ok ileri gitti diyor.
Sonra birlikte camiyi geziyoruz.
Cami dediiniz bir apartman. Apartman 1977 ylnda satn alnm.
Alt katta kaset ve dinsel yaynlar satan bir dukkn ve bir de supermarket var.
Supermarkets nunde de bir lokanta.
Cami yukar katta.
Spor salonu ve yurt da yine ust katta.
Hamburg'da Milli Gruuter'in be camisi var. Bunlar, Merkez, Hamburg, Kuuk
Istanbul, Vilhelmsburg ve Girvgenverder camileri.
iki cami xle Suleymanclarn. Bir cami - Yunus Emre -
lkuculerin. '
Beyazt Camii de Diyanet'in.
Milli Gru Hamburg Bakan Sahin Caymaz ile demokratik sosyalist eilimli Prof.
Hakk Keskin, Turkiye Gmen Birlii adyla bir dernek kurmular.
Bakan solcu Prof. Keskin.
Ikinci Bakan Mill Gruu muhendis Sahin Caymaz.
Hamburg'da Gmen adl bir de dergi kyor.
154
Dergide, Turk insannn yurt dnda bir baka kultur dunyas ile
kuatldn ve bu yuzden Islama snd ileri suruluyor. Bir yabanc
kultur dunyas ile kuatlan Turk insannn bu kulturel erozyon iinde Islama
snd gruunu savunan dergi daha sonra u gruu savunuyor:
Islm, kabul etmek gerekir ki, yurt dndaki Turkiye insanna kulturel
kimliine sahip kma, kendi kiiliini bulma araynda kendi mant iinde
butunluklu bir cevap vermektedir. Islm'n verdii cevab doru bulmayabiliriz
ve eletirebiliriz. Hatta Islmn verdii cevaplarn, bu toplumda ortaya kan
kuaklar atmas, kadn -erkek ilikisi gibi eitli sorunlarda yeterli zum
getiremedii hatta sorun yarattn da ileri surebiliriz. Bu ayr bir konudur.
Fakat esas olan Turkiye insannn kulturel ve sosyal ihtiyalarnn bilincine
varmak, bu ihtiyalara shhatli cevap verebilmektedir. Bu ise bizi, zellikle
sol hareketin ciddi biimde eilmedikleri bir dunya ve onun sorunlaryla kar
karya getirmektedir.
Bu gru, ok tutarl grunuyor. Ancak Alt Ihsan Hocalar, Demirta Hocalar ve
Hasan Damar'n konumalarn dinleyince, sol grule bu grulerin hangi ortak
noktada ve nasl badatrlacan soruyorsunuz.
Demirta Hoca'nm ses bantndan aktarma yaparak bu gruler ile sol gruun nasl
bir araya geleceini birlikte duunelim:
Demirta Hoca yle konuuyor: ..Nedir yeryuzunde Muslumann peinde
komas gereken dava? Kur'an mu'rriin Muslumanlara yle bir emir veriyor:
Bakara sresinin 193 numaral yeti. Ey mu'-minler ve Muslumanlar, yeryuzunde
fitne ve fesat kalma-y.ncaya kadar, Islmn butun yeryuzunde hkim olmasna
kadar, din-i celil-i Islmn, Allah'n oluncaya kadar, kfirlerle, din
dumanlar ile mucadele ediniz... Demirta Hoca, sonra bakn neler diyor,
neler: Yeryuzunde Islm hukmediyor mu bugun? Istanbul'a Islm hukmediyor mu
bugun? Sultan Fatih zamannda Is-tanbuJ'd hkimdik. Simdi Islm hkim midir?
Deniz ky-
155
larma, caddelere, etrafa, mekteplere, kitaplara, televizyon aynasnda, radyo
mikrofunun, gazetelere Islm hkim midir?
Bu netice elde edilinceye kadar almayan, mucadele etmeyen, bu davada cann,
maln harcamayanlar kldklar namazla birlikte cehenneme gideceklerdir. Din
Allah'n hukmudur. Bugun Istanbul'da butun mahalle bakkallar meyhaneye dnmu.
Eer Istanbul'da Allah'n hukmu geseydi, kimse bir damla iki imezdi. Eer
denir kylarnda, Allah'n hukmu geseydi,, kadnlarla erkekler hayvan bir
itahla denize giremeyeceklerdi. Eer Allah'n hukmu geseydi, Istanbul
Boaznda, meyhanelerde, gazinolarda, diskoteklerde aka zina edilmeyecekti.
Eer Allah'n hukmu geseydi, Istanbul'da okullarda ve universitelerde kimse
Allah' inkr edemeyecekti. Demek Islm hkim deil.
..(...).. Islm hkim klma gayreti olmayanlarn hibir fetihte nasibi yoktur.
Okullarda Kur'an- Kerimi kal-dral tek bir nesil yetitiremediler. Islm
ahlkn, imann, Islmn aksamn kaldrdklar gunden beri bir tek Insan
yetitiremediler. Fatihleri douracak bir kad:n koymadlar. Hepsini, ehvetin,
zinann ve fuhuun zebunu haline getirdiler. Bacana geirdii darack kot
pantolonu ile ehevi gcklanmalar ile akama kadar ehvet arayan kadnlar m
Fatihleri douracak?
.. Eitim sistemimizi dejenere ettiler. Insann asl maymundur diyerek, Fatih
yetimesin diye hayvan yetisin diye felsefeyi maymun olarak aldlar. O gunden
beri memlekette ne Fatih, ne insan yetiti. Ve milli eitim sisteminin
planlad okullardan, mekteplerden sonunda insan deil, birbirlerini paralayan
vahi ekiya grubu, a-narist ve terristler kmaya balad. Bugun hasbelkader
Mehmetik dipii ekip alsa mektebin karsndan, kimse okuyamayacaktr.
Inallah bu millet aslna dnecek ve Fatih'ini bulacaktr..
Peki zum neymi Demirta Hoca iin? zum:
156
Islmn hkim olmos ve insanln Kur'on'a dnmesi.
Tpk Cemotettin Kaplan gibi:
Kur'an anayasa olacak.
Adndan ok sz edilen .Hasan Damar'n konumalarndan da sz edelim.
Damar diyor ki: ,
Biz o Kur'an'dan ayrldk. Ama bulacaz Allah'n izniyle. Bizim yerimiz
neresi? Ne Amerika, ne Rusya efendim, ne Bat.. Biz Allah'tan geldik, biz Kur'an
hukumlerine gre idare edildik. Biz Kur'an'a dneceiz Allah'n izniyle.
(...) Ne zaman dinimiz devlet olur, devletin dini olur, -o zaman herkes oturur
yle tespihini eker. Ama ben imdi dinimin devlet ol, devletimin dini ol diye
tebli ile grevliyim.
(...) Bizim mezhebimizin buyuk bir kjsm hapishanelerde geti. Biz ona d.a
talibiz, biz ona -da razyz. Biz orada da kalrz. Biz gerektiinde kellemizi
de Allah iin veririz. Tereddudunuz olmasn.
Komunistlerden bir milyon fazla cesaretimiz var.
Irklardan bir milyon fazla cesaretimiz var.
Herkesin pili bitti, lamba sndu. I bitti. Herkes imdi 'fcoyun bacandan,
kei bacandan. Herkes imdi adam yetitiriyor.
Prasa yetitiremezler.
kacaksn dalara anlatacaksn. Tabii baz eyler -olacak. Ee sende Kur'an
yururlukten kalkacak, cuma gunu tatil kalkacak, imam hatibe talimat gelecek, 19
Mays'a hazr olun diyecek. Bartuler alnacak, Hacettepe niversitesinden 20
tane, 38 tane doktor kzmz bartusu taktklar iin mektepten atlacak,
Hazret-i Muhammed'in sunneti tra edilecek, sonra sen de ben de cennete.
Vay anam vay... Bu papazn cennetine benzer bu cennet vallahi. Yok byle ey...
Mucadele vereceiz muca-dele.
(...) Din ayr, devlet ayr olursa devletin gvur olur, -vur. Devletin gvur
olursa karnaval olur karnaval. Dev-
157
let gvur olursa am aacnn altnda kadeh kalkar. Kalkmyor mu senin
devletinde? am dikilmiyor mu? Karnaval olmuyor mu? Dudaklar boyanmyor mu?
Denize plak girilmiyor mu? AyaSofya'ya kelepe vurulmuyor mu? Bartuler
atlmyor mu? I400 sene evvelki kitaba dnemeyiz diye caddelerde konuulmuyor
mu?
(...) Efendim ben imdi eriat olursam pasaportumu alrlar.
Alrlar efendim tabii, ne zannettin? Onun iin Musluman, Allah'a nefer olacak.
Korkmayn Allah'n izniyle. Yklacak butun putlar. Allah bir gun bu millete bir
Hz. mer gnderecek bir mer... 8...9 varsn ortlar 1400 sene evveline dnemeyiz
desinler. Bakalm sonlan ne olacak? Hani Nemrutlar, Hani Firavunlar? Nerede
onlar? Cehennemin dibine gittiler onlar..
Damar'n da amac belli: Din devleti kurmak.
Merkezi Frankfurt'ta bulunan ksa ad Turk Federasyonu olarak bilinen Avrupa
Demokratik - lkucu Turk Dernekleri Federasyonu da bir eit Islamc gruu
savunuyor. Turkiye'deki MHP'nin yurt d uzants olan Turk Federasyonu'nun
genel merkezi, Frankfurt'ta, GutleutsrasseJ73 6000 Frankfurt am Main 1
adresinde bir apartmanda.
Hemen hemen her kentte bir temsilcilii var Turk Federasyonunun. Hem
temsilcilikleri var hem de camileri.
Turk Federasyonu'nun 1985 yl bilgi yarmas tarih } sorular no bakarak
bu federasyonun hangi gruleri savunduunu anlamak olas. Soru 7:
..Turkiye'de 1923'den beri din eitimin ortadan kaldrd ve ayn tarihten
itibaren 17 yl sure ile ezann ; Turke okunduu bilinmektedir. Dine reva
grulen bu muameleler karsnda milli reaksiyon buyuk olmu ve 1950'de Demokrat
Parti iktidar olmutur. Merhum Adnan Menderes'in Izmir'de birka yuz bin kiiye
hitap ederek Turk milletinin Musluman olduunu ve yle kalacan sylemesi ve
bu ulkeyi resmi ziyareti srasnda bir zatn
158
mezarnn banda Fatiha okumas, Turk umum efkrnn milli duygu ve
duuncelerini hi aksettirmeyen basnn ve ana muhalefet partisinin buyuk
tepkilerine ve knamalarna mcruz kalmt. Menderes'in knanmasna yol aan,
mezarnn banda fatiha okuduu zatn ve ziyaret ettii ulkenin adn biliyor
musunuz?
Soru 23'de de: Turkiye Devleti'nin resmi dini Islm dinidir maddesinin ka
ylnda anayasadan karld da soruluyor.
Turk Federasyonu, 1985 ylnda tarih sorular dnda ayrca din bilgisi
sorular da saptayp, bunu din eitiminden geirdii rencilere sormu.
Bu din sorulara da ksaca gzatalm:
Soru 39:
Gunumuzde Allah'a ve O'nun butun emirlerine olduu gibi 'rtunme' emrine de
inanmakla beraber zayflk gsterip bu emre uymayan kadnlarmz vardr. Bunlar
baka iman etmediinden veya iman .etmi olsa bHe Allah'n bu konudaki emrini
tam duymam ve anlamam olduklar iin Islmn kadnlarla ilgili rtunme
emrine kar kanlar vardr. zellikle gunumuz Turkiye'sinde devlet idaresinin
en ust makamlarnda bulunanlar bile sk sk Kur'an'da rtunme emrinin
olmadn, bartunun taklit yoluyla Anadolu'da yaayan eski Rumlar ve
Araplardan geldiini syluyorlar. Oysa rtunme ve bartusu ile ilgili ilh
emir Kur'an'da aka yazldr. Bartusuyle ilgili Kur'an yeti hangi surede
ve kanc yettir?
Turk Federasyonu'nun ideolojik gruu Turk Islm Sentezi'dir. Turkiye'de birok
bakann uye olduu Aydnlar Oca adl kuruluun ideolojisi de ayndr: Turk
-Islm Sentezi!
Diyanet Ileri Bakanl'nn bal bulunduu Devlet Bakanl koltuunda oturan
Kzm Oksay, Aydnlar Oca-'na Babakanlk zluk Ileri Genel Muduru iken 12.2.
1975 gunu kaydolmu.
O da Turk-Islm Sentezi gruunu benimsemektedir.
Bu yuzden midir, bilinmez; 13 Mays 1985 gunu Turk
159
Federasyonu, Diyanet ileri Turk - Islm Birui'nin Kln'-deki Grkemli Camii ve
tesisinin al iin Kln'e gelen Bakan Oksay iie Diyanet Ileri Bakan
Altkula'n evresinden hi ayrlmamlar.
Trende Turk Federasyonu Bakan Ali Batman ve kuruluun teki yneticileri
bir gvde gsterisinde bulunmular.
Trenin yapld salonda Oksay ve Altkula'n gzleri nunde Babu Turke
sloganlar atlm.
Frankfurt Bakonsolosluu Din Ataesi Salih Gune MHP Kastamonu milletvekili
adaylarndan.
Belika Bruksel Buyukelilii Din Muaviri Rza Selim Baolu da Gun Sazak'n
Gumruk ve Tekel Bakan olduu gunlerde Diyanet Ileri Bakanlndaki
grevinde/ ayrlp, Gumruk ve Tekel Bakanl'nda grev yapm.
Grevi personel ve eitim muduru; 1979 ylnda yeniden Diyanet Ileri
Bakarri'na dnen Baolu, Diyanet Ileri zluk Ileri Mudurluu'ne
getirilmi.
Sonra da Koordinasyon Bakanlna.
Bunlar yalnzca bir rnektir.
Diyanet Vakf
lkucu gru ve ideolojinin 12 Eylul 1980 tarihinden nce de Diyanet Ileri
Bakanl'nda nemli kpru balar tutmak iin MSP'liler ile amansz bir savaa
girdikleri de biliniyor.
lkucu kadro. Diyanet Ileri Bakanlndaki siyasa kadrolama hareketinde ok
nemli bir kpru ba da elde etmiti:
Diyanet Ileri yaynlarn datan irket MHP ust y-- neticilerince oluturulan
bir irketti.
Kimlerdi Anda Ana Neriyat ve Datm A.S.nin sahipleri?
MHP Genel Bakan Yardmcs Sadi Somuncuolu.
Erzurum Milletvekili Nevzat Kseolu.
MHP Genel Idare Kurulu uyesi Ahmet Iyioldu.
160 >
Diyanet Ileri Bakanl emrindeki Istanbul vaizlerinden Mustafa Pektut.
Ve Suleyman Kurku, Nurhcn Alpay, Ibrahim Metin.
Anda Sirketi, Diyanet Ileri Bakanl ile 6.2.1975 tarihinde bir szleme
imzalam ve bu szleme ile bakanln yaynlarn yurt ii ve dnda
datmaya balamtr.
O tarihte Diyanet Ileri Bakan kimdi? Dr. Lutfi Doan.
Sonradan CHP hukumetinde Devlet Bakan olan Lut- - fi Doan.
Ya yardmcs?
Yardmcs da Tayyar Altkula't. Diyanet Ileri Bakanl, kanun teminat
aramadan Anda Sirketi ile szleme yapmtr.
Siyasal etkinliin sonularndan biriydi bu.
Diyanet Ileri Bakanl ile MHP ust yneticilerince kurulan Anda Sirketi
arasnda yaplan szleme gerei bu irket hem kazan elde etmi; hem de Diyanet
Ileri Bokanl'na atanan Do. Dr. Suleyman Ate'in emri ile feshedilmiti.
Diyanet Ileri Bakanl iindeki MHP - MSP kavgas bu olayda da kendini
gstermiti.
Tayyar Altkula, 23.12.1980 tarihinde Diyanet Ileri -Vakf ile imzalad bir
baka szleme He de Buyuk Islm Ansiklopedisinin yayn iin Tercuman Gazetesi
yazarlarndan Ergun Gze'yi grevlendirmiti.
Ancak vakf ilm istiare heyeti Gze tarafndan hazrlanan metinde eitli
noksanlklar bulunduunu saptam ve Diyanet Vakf mutevelli heyeti karar
ile 18 Mays 1981 gunu szleme Gze ile anlalarak feshedilmitir.
Buyuk Islm Ansiklopedisi gibi kalc ve kaynak niteliindeki bir ansiklopedi
Ilahiyat Fakulteleri'nde grevli retim uyeleri ya da Diyanet Ileri
Bakanl'nda grevli din bilginlerince deil de neden siyasal gruleri belli
bir ke yazarna hazrlatlmak istenmitir?
Bu, ticar yanlarndan ok siyasal arlklar ar ba-
161
F.: 11
san bu rnekler, eski Diyanet Ileri Bakan Altkula'n siyasal akmlar
arasnda pek de yansz olmadn gstermeye yetmektedir.
Bugun yurt dnda grevli 210 din grevlimiz var. Bunlar gerekten siyasal
akmlardan uzak, devlet memurlar mdr? Bir ksm byledir. Hi uphe yok.
Ancak, ulkucu grulerin de camileri - hem de Diyanet Ileri kanal ile -
etkilemek istekleri de gzle gruluyor.
Kln'de lkucu Federasyon'un, Bakan Oksay ve Bakan Altkula'n gzleri nunde
duzenledikleri gsteri de bunu gzler nune seriyor.
Frankfurt'taki Turk Federasyonu ulkuculerin yurt dndaki ust kurululardr.
Her ulkede bu kurulua bal ya da bu kurulu ile ayn siyasal dorultuda
rgutler bulunmaktadr.
Bunlardan biri Belika'daki Belika Turk - Islm Federasyonudur. Bu
federasyonun Bringen'de duzenledii Genlik Kurultayna Bruksel
Buyukeliliimizden Eitim Muaviri Mehmet Okay ve Anvers Konsolos Yardmcs
Feyhe Gen de katlmlard.
Toplant Kur'an- Kerim'den sure okunarak alm; daha sonra Istikll Mar
sylenmiti.
Daha sonra buyukelilik adna Eitim Muaviri Mehmet Okay da konuma yapmt.
Belika Turk - Islm Federasyonunun 1986 yl alma raporunda da Kur'an
kurslar ald, ayrca bayanlar iin vaize getirilerek camilerde ve
evlerde dinsel sohbetler duzenledikleri yazlmtr.
Din ileri muavirlerinin izni ile dinsel konularda seminer verebilecek
retmenler getirilmitir.
Belika'da, denilebilir ki. Diyanet Ileri ile CHkucu Turk-Islm Federasyonu
birlikte almaktadr. Iliki
bu kadar aktr.
Tabii ki, yurt dnda alan yurttalar, dinsel konularda buyukelilik ve
konsolosluklarda grevli muavir ve ataelere bavuracaklar. Bundan daha docJ
davran olamaz.
162
Ancak araya giren rgutler, arac olan derneklerin siyasal ilikileri ister
istemez baz armlara yol amakladr.
Yurt djnda yeni yeni' kurulan Diyanet vakflarnda lkucu szmas gzle
grunurcesine ak ve seiktir.
Diyanet Ileri, son yllarda hemen hemen her devlet kurumunda grulduu gibi
eitli siyasal akmlarn etkisinde kalm, kadrolar bu akmlara gre
oluturulmutur.
Sz gelii Diyaneti - Suleymanc kavgas gibi o dozda ve lude bir
Diyaneti -lkucu kavgasna tank olunmamtr.
Tersine, lkucu ve Milli Gruu olarak adlandrlabilecek din grevlileri
ke balarna getirilmitir.
Cemalettin Kaplan bu kadrolama olayna ok ac ve guncel bir rnektir.
Kaptan'n MSP ile olan yaknl herkese bilinmekteydi. Duununuz ki. bu
'Cemalettin Kaptan* bilinen siyasal eilimleri ile Diyanet ieri Bakan
Yardmcl grevine -kadar getirilebilmi; on be yl Adana Muftuluu'nde
bulunmutu.
Byle bir siyasal kadrolamann yurt dndaki camileri etkilememesi hi
duunulebilir mi?
Tabii ki bu oluum yurt dndaki camileri de etki altna olmakta gecikmemitir.
Diyanet Ileri Bakarvl'nn yurt dndaki din hizmetle/inde yetersiz kalmas
bir boluk dourmu, bu boluk, Suleymanc, Milli Gruu, Nurcu ve
lkucu daha sonra da Iran yanls kurulularca doldurulmutur.
Diyanet, yurt dndaki yurttalara hizmet gturmekte ge kalm; gecikerek de
olsa yerine getirilen grevde, ister Istemez siyasal -kadrolamalarn izlerini
tamtr.
Grunen ky budur ve klavuz istemeyecek kadar gzler nundedir.
Yurt dndaki camiler, her biri siyasal ilikilere dayanan akm ve gruplara
gre blunmutur.
Berlin'deki cami says He bu camilerin hangi akm ve
163
kurulularn ellerinde olduklarn anlatrsak bu konuda sizlere yeterince
bir fikir verebiliriz.
Berlin'de tam otuz tane Turk camisi var.. Bunlarn 12'si Diyaneti. 10'u
Milli Gruu. ikisi lkucu, uu Suleymanc ve kalan uu de Cemalettin
Kaplan'm elindedir.
Diyanet Ileri Bakanl'na bal camiler: Turk Sehitlik Camii, Muradiye Camii,
Selimiye Camii, Bedir Camii, Sehzade Camii, Orhangazi Camii, Sultan Ahmet Camii.
Yunus Emre Camii. Nuru Osmaniye Camii, Akemsettin Camii, Anadolu Camii, Osman
Gazi Camii... Mill Gruu olarak adlandrlan Islm Federas-yonuna bal
camiler:
Fatih Camii, Mevln Camii, Emir Sultan Camii, Hac Bayram Camii, Yeni Cami.
Ayasofya Camii, Vakf Camii, Paa Mescidi, Ensar Camii, Islm Birlik Merkez
Camii.
lkucu olarak nitelenen Berlin'deki Turk Ocana bal camiler:
Ulu Cami, Eyup Camii. Sultan Camii... Suleymanc olarak bilinen Islm Kultur
Merkezleri ne bal camiler:
Abdulmecit Camii, Beyazt Camii, Suleymaniye Camii. Islm Cemiyet ve Cemaatler
Birline -Yani Hu-meyni zentisi - Kaplan Hoca'ya bal camiler:
Ittihat Camii, Serafettin Camii, Imam Cafer Sadk
Camii.
Avrupa'nn teki ulke ve kentlerinde de benzer durumlar var. Aa yukar bu
tablo biri lehine, teki aleyhine deiiyor.
Bir yerde Suleymanclarn camileri artyor, bir yerde Milli Gruulerin, bir
baka yerde de Diyanetin... Ama her yerde byle bir blunme var. Her yerde
soruyorum. Buyukelilik ya da konsolosluklarda grevli muavir ve ataelerimize
soruyorum. Suleymanc imamlara soruyorum, M'rft Gruulere soruyorum, Kaplan
Hoca'nn adamlarna soruyorum. Hemen hemen herkese soruyorum:
164
Allah bir, Kur'an bir, peygamber bir ise nedir bu ayrlk?
Her biri kendine zgu nedenleri sralyor..
Hibiri inandrc gelmiyor..
Niin bu ayrlk? Niin birer mezhep kavgas gibi bitmez ve tukenmez kin? Niin
bu uyumsuzluk?
Bu uyumazln nedenleri, dinsel olmaktan ok siyasal nitelikte. Birinci neden,
bu.. Bu uyumazln kku Federal Almanya'da deil Turkiye'de, Tahran'da,
Riyad'-da... Ikinci neden de bu!
Bir dnem geliyor, bu akmlardan biri siyasal koruma gruyor. Bir baka dnemde
koruyanlar ve korunanlar deiiyor.
Siyasal gelimelere gre kadrolar oluuyor. Bylece din, din olmaktan kyor,
eitli siyasal partiler arasnda bir propaganda ve gu gsterisi arac oluyor.
Bonn Buyukeliliimiz Din Muaviri Niyazi Balolu uygar bir insan. Bu konular
tek tek kendisiyle de konuuyorum. Devlet, din hizmetlerini elbette ki Diyanet
Ileri Bakanl eliyle yurutecek. Bunda beraberiz.
Peki ya siyasal akmlar?.. Ya bunlarn din adamlarn etkileme almalar?.. Ya
bunlar?..
-Balolu bu sorumuzu, Bu konuda dikkati} olmaya alyoruz diye yantlyor.
Ne lude baarl oluyorlar bilmiyorum. Daha dorusu bilemiyorum.
Danimarka'da islamc akmlar Federal Almanya'da-ki kadar gulu ve rgutlu
deil.. Ancak burada da yava yava ayn rgutler at oynatmaya balamlar.
Suud'lerin fhanse ettii Islm Kultur Merkezleri' her yerde olduu gbr
Kopenhag'da da etkili.
Baz Turk din adamlar islm Kultur Merkezlerinden aldklar burslarla Suud
Arabistan'a gitmiler.
Bunlardan birisinin ad Mehmet Deirmenci.
Deirmenci, Rabta rgutunun bursu ile Riyad'do din eitimi grdukten sonra
Kopenhag'da bir Kur'an kursu acm:^
165
Ad ilgin:
Faisal Okulu
18 Mays 1985 tarihinde kurulan Danimarka Turk .Diyanet Vakf yava yava
camileri denetim altna almaya balam.
Tabii, ne lude alabildiyse...
Vakf, Slagelse ve Ishoida da binalar satn almj.
Suleymancrik, MHIt Gruuluk, Nurculuk, lkuculuk, Teblicilik, u ya da bu
lude Danimarka'da geerli.
Ancak tabii imdilik Federal Almanya'deki durum yok Danimarka'da
rnein Kaplan Hoca geen eylul aynda Danimarka'ya gitmi. Etkili olduu yer
daha ok Federal Almanya yaknlarndaki Jyllands yarmadasndaki bir camiymi.
Kaplan Hoca'nn Kopenhag ziyareti pek baarl gememi. Ancak yuz kii,
bilemediniz yuz elli kii dinlemi Hoca'y..
Bu kalabaln yars d/h Hoca ile birlikte Almanya'dan gelenlermi..
Kopenhag'da Islamc yaynlar yapan bir de radyo var.
Radyo Suudilerin finanse ettikleri Islm Kultur Mer-kezi'ne bal.
Ad, Fatiha.
Turkiye Buyukelilii, Islm Kultur Merkezi ile anlaarak Turke yaynlarda bir
Turkun konumasn salam..
Radyonun ad da Fatih Radyosu olmu.
Rabta rgutu, anlalyor ki burada da etkili. Islm Kultur Merkezleri
aracl ile dinsel ve bu arada da siyasal grulerini yayyor.
Her yerde olduu gibi.
Rza Nur'un anlarn basp satan unlu Ataturk dumemi Kadir Msrolu geen yl
Kopenhag'a gelmi..
O da kendi adamlar ile temas edip gitmi.
Msrolu nerede yayor? sorusuna deiik gruptan Islamclar ayn yant
eriyorlar:
Suud Arabistan'da. Ancak zaman zaman Federal Almanya'ya, Ingiltere'ye,
Isvire'ye gelir gider.
166
Londar'da yurt dndaki islamc akmlar konusunu Konyal bir din adam ile
gruuyoruz:
Aydn Ton..
Aydn Hoca diye anlan Tan, 1963 - 64 ylnda Istanbul Islm Enstitusu'nu
bitirmi. Bir sure Istanbul'da merkez vaizlii yaptktan sonra emekliye
ayrlp Londra-ya yerlemi.
Nereden aklnza geldi Londra'ya yerlemek? Kim arac oldu? diye soruyorum.
Prof. Nevzat Yalnta arac olmu. Aydn Tan da Londra'ya gitmi.
Aydn Tan, imdi Londra'da Islm-Turk Derneinde alyor.
Aydn Hoca anlatyor:
Burada 12 bin ocuk var. Bunlarn din eitimi hi yok gibi. Turke bile
bilmiyorlar. Turke bile bilmeyen ocuklara din eitimini nasl vereceksiniz? Bu
nedenle ocuklara nce Turke dersi veriyorum. Turkeleri iyi deil.
Ingilizceleri de... Iki kultur arasnda bocalyor ocuklar. Devlet burada bu
konular ile ilgilenmemi, buyukeliliin din muaviri bile yok. Ilgilenmeyince,
doan boluu bakalar doldurmu sonuta.
Aydn Tan hem din adam hem muzisyen. Turk muziine dukun. nlu besteci
Sadettin Kaynak'tan dersler alm.
Sultanahmet Camii'nde imamd, kendisine hayrand m> diyor.
Besteleri varm Aydn Jan'nn.
Cemalettin Kaplan'n video banttaki konumasn Aydn Hoca ile birlikte
izliyoruz.
Aydn Tan, Kaplan'a hem kzyor hem de guluyor.
Kaplan Hoca hakkndaki yarglarm anlatyorum.
Katldm syluyor.
Londra'da dinsel konularda ad geen bir baka Turk de Kbrsl Ramadan Huseyin
Guney..
Ramadan Bey. Turkish - islamic Trust'un ynetiminde. Ayn zamanda olduka zengin
bir iadam..
Aydn Hoca ile aras iyi deil..
167
Rabta rgutu her yerde olduu gibi Londra'da do etkili. Rabta rgutu
Londra'da, Cam't Konseyi adh. bir dernek aracl He almalarn
surduruyor.
Dr. Selim Has, Rabta rgutu'nun ikinci bakan.. Bahri Baltan ve Nairn
Bilalolu da Rabta rgutu aracl ile Riyad'da din eitimi grup gelen iki
hoca.
Londra'da 46 Goodge Street, W1 adresindeki Cami Konseyi bir de kuuk' yayn
organ karyor. Ad, An -Nida.
An-Nida, Londra'da Rabta rgutu eliyle finanse edilen Islamc kurulularn
toplant ve seminerleri ile ilgili haberler veriyor.
Tabii bir de Cuma Hutbesi bal altnda d'mset konular ileyen yazlar yer
alyor burada.
Kadir Msrolu da sk sk Londra'ya gidip geliyor. Bu camiler nasl satn
alnyor? Bu imamlarn aylklarn verenler kimler?
Sorular bir yerde duumlenip kalyor. Diyanet Ileri Bakanl'nn
denetimindeki camilerde imamlara devlet butesinden aylk veriliyor?
Ya Suleymanclarn, Milli ruulerin, lkuculerin ve TeblicHerin
camilerindeki imamlarn aylklarn kim duyor?
Sorarsanz, yant yle: Cemaat.
Sz gelii Islm Cemiyetleri ve Cemaatleri Federasyonu, Hollanda'nn Rotterdam
kentinde Iskender Paa Camii imaml iin 1944 Tokat doumlu Abdullah
Ars-'an'n ayln duyor.
Turk-Islm Kultur Dernekleri, Hollanda'nn Utrecht kentinde grevli mer
Solgu'nun ayln duyor.
Teblicilerin elinde bulunan Zaandam kenti Aya-sofya Camii imam 1958
Gumuhane doumlu Huseyin K. Ece'nn ayl da Islamc Genlik Tekilt
tarafndan karlanyor.
Bu derneklerin denetimindeki camilerde grevli dirr-adamlarnn bir ksm Iran'a
gidip gelmiler. Bir ksm date Rabta rgutu araclyla Riyad'a...
168
Din, kutsal bir duygu* Insanta Allah arasnda kalmas gereken bir alan. Ancak
gruluyor ki, siyasal akmlar, dini Allah ile kul arasndaki kalmas gereken
yerden* karp siyasetin arac haline getiriyorlar.
Islm Kultur Merkezlerinin manev bakan Kemal Kaar, AP'den Istanbul
milletvekillii yapm.
Kurs ve Okul Talebelerine Yardm Dernekleri Federasyonu Bakan Ali Ak da ayn
partiden Iel milletvekili olmu.
Suleymancln siyaset ile Hgisi ok ak. 12 Eylul'-den nce AP'yi, daha nce
de Millet Partisi'ni desteklemi Suleymanclar. 12 Eylul sonrasnda da bir ara
MDP'yi, yerel seimlerde ise ANAP'...
Simdi ise Allah kerim!
Kemal Kaar hangi partiye oy kullanlmasn istiyorsa? o partiye... Buyuk
olaslkla DYP'ye.
Nurcular derseniz, yayn organlar Kpru Dergisinde Suleyman Demirel'in
demeleri yaymlanyor. Herhalde Nurcular ilk seimlerde oylarn DYP iin
kullanacaklar.
Milli Gruuler ise nce Milli Nizam Partisi, daha sonra MSP.'yi
desteklemiler. Simdi de Refah Partisi'ni... Bunda hi kuku yok.
lkuculer ise Miliyeti alma Partisi'ni...
Ancak bu akmlarn iktidar partisi ANAP iinde uzantlar var. Hem
Suleymanclarn hem Milli Gruulerin, hem de lkuculerin...
ANAP. butun bu Islamc akmlar kendi parti ats-' altnda toplamaya
alyor.
Bunun iin planlar yaplyor, taktikler, stratejiler oluturuluyor.
ANAP'n gzu Suleymanclardadr. zal, Suleymanclar DYP'den koparp, bu akm
partisinin oy deposu haline getirmeyi planlyor.
Bunun iindir ki Babakan Turgut zal, 8 Eylul 1984 gunu Hamburg'da Islm
Kultur Merkezlerinin denetimindeki ulu Cami'ye giderek bayram namazn buradc*
klyor.
169
Babakan, bayram namazn Suleymanc olarak adlandrlan Islm Kultur
Merkezlerinin denetimindeki Ulu Cami'de kldktan sonra Diyanet Ileri
Bakanl'nin- denetimindeki Beyazt Camii'ne gidiyor.
Belki bunun iindir ki, Suleymanc olarak bilinen emekli Harita Albay Arif
llu de Diyanet Ileri Bakon-l'nda grevlendiriliyor.
zal, Islama akmlar iinde en gulu rgutlere sahip bulunan Suleymanclar ANAP
saflarna ekebilmek iin elinden geleni yapyor.
1936 Harbiye kl emekli Istihkm Tumgenerali Muzaffer Toygar* bile
saflarna ekebilen bu akmn desteini salamak elbette ANAP iin nemli bir
konudur.
Dinsel akmlar, yalnzca dinsel ya da siyasal duygularn arac olmuyor. Ilerde
greceimiz gibi bir ticar zenginlik kayna da oluyor.
Fransa'da 1972 ydnda uyuturucu - madde ticareti yapma suundan mahkm olan AP
eski milletvekHIerin-den Sami Birriciolu da herhalde, Berlin'deki yere4
mahkemede 9,5 VR 7874 sayl dosya says ile kaytl Is-lamisches Ansar
Zentrumu tvbe amacyla kurmutur.
2.9.1984 tarihinde kurulan bu Islm rgut, Turk, Lubnanl, Endonezyal, Msrl
ve rdunlu Islamclarca oluturulmutur.
Turkleri sayalm. Bir ulkucu Turk: -M. Sefa Bayraktar, bir pHot: Mecrt Gezer.
Bir i adam: Abdlkadir Turkmen ve Almanlar Musluman yapan Turk diye un
salan Vak-fkebirii Mustafa Hoca, yani Mustafa mer Yucel...
Diyanet Ileri'nin denetimindeki camilerde grevli imamlara Turkiye Cumhuriyeti
butesinden aylk denmesi doal.
170
RABITA
Desem ki:
Bir sure bu imamlarn ayl Rabtat-a|-AJam al-IsJm adl eriat rgutu
tarafndan denmitir.
Olmaz, olamaz dersiniz.
Olmu. Hem de 12 Eylul dneminde. Hem de Ataturkulukten en ok sz edilen bir
dnemde.
12 Eylul dneminde grev almj - adnn aklanmamasn isteyen bir bakandan
dinlemitim bu konuyu.
Sayn Mumcu, Diyanet Ileri yurt dna din hizmeti gturmekte ok ge kald.
Kalnca da yurt dnda Suley-manclk, Milli Gruuluk gibi akmlar at
oynatt. Hemen yurt dna din adam gnderelim dedik. Baktk mevzuat yok
ortada, tabii para da. Suudlerle anlatk. Bir mutabakat gereince Turk
imamlarnn aylklar bir sure, 1982 ylndan 1984 ylna kadar Rabta rgutunce
dendi.
denen aylk 1100 dolar.
Bu paralar. Rabta rgutunce, Turkiye buyukeliliklerine deniyor,
buyukelilikler de aylklar imamlara du-yorlarm.
nce Belika'da balam bu uygulama, daha sonra Federal Almanya'da da aylklar
Rabta rgutunce denmi.
Bruksel'de Islm Kultur Merkezi Muduru baimam Ehdel ile gruurken bu konuya
da deiniyorum.
Baimam Ehdel ile grumemin asl amac da bu aslnda.
Dnup dolap soruyorum:
171
Rabta rgutunun Turk imamlara dedii aylklar konusunda bilgi verir misiniz?
Baimam Abdullah El Ehdel hen Islm Kultur Merkezi Muduru, hem de Rabtat-al-
Alam-ul-Islm adl eriat rgutunun Avrupa temsilcisi. Baimam Ehdel, Tayyar
Altkula' da, Diyanetiler'r de ok yakndan tanyor. Ad ad biliyor Altkula
ve kadrosunu. 1980 ylndan bu yana Rabta rgutu Turk imamlarnn da
aylklarn demitir.
Pek'r kim yapm bu anlamay? Adnn aklanmamasn isteyen bakan,
Anlamay* Dileri yapt diyor.
Dileri'ne soruyorum:
Yurt dndaki Turk imamlarnn aylklarnn Rabta rgutunce denmesi
konusundaki (mutabakat imzalayan kimdir?
Dileri Bakanl'nn verdii yant yle: 1982 ylnda Belika'da grevli
din adamlarnn aylklar Rabta rgutunce denmi. Sonra bu uygulama durmu.
Ancak mutabakat yapan Dileri deil; Diyanet Ileri.
Bu mutabakat yapan kim? Diyanet Ileri Bakanl m? Yoksa Dileri mi?
Eski Bakan: Diyanetin byle bir mutabakat yapmo yetkisi yok. Mutabakat
Dilerince yaplm diye srar ediyor.
Baimam Ehdel Evet biz dedik diyor ve ekliyor: Islm Kultur Merkezi Ynetim
Kurulu'nda aralarnda sizin buyukelinizin de bulunduu be buyukeli var.
tane de Rabta temsilcisi. Turkiye'den gelen din retmenlerinin de atanmalarna
karabiliriz. Ancak bir eit centilmen anlamas ile bu yetkiyi devletinize
devrettik, kimin din retmeni olarak atanacana sizinkiler karar
veriyor.
Yurt dnda kiminle grumusem onlara hep bu soruyu soruyorum:
Rabta rgutu'nun Turk imamlara dedii 1100 dolarlk aylk konusunda bir
bilginiz var m?
172
Hemen hemen herkes bu konuyu biliyor.
1982 ylndan 1984 ylna kadar, Diyanet Ileri Bakanl eliyle yurt dna
atanan imamlarn aylklar Rabta rgutunce denmi.
Ne yazk ve ne ac ki byle olmu.
Koskoca Turkiye Cumhuriyet}, yurt dnda grevlendirdii imamlara verecek para
bulamam da bu paray trir eriat rgutu olan Rabtat-al-Alm al-Islmye
detmi.
Ataturk hakknda hakaret dolusu Sanem Adam - Put Adam kitabn basan ve
datan bu eriat rgutune!
Hem de sabah - akam Ataturkulukten sz edHdii dnemde yaplm bu
mutabakat.
Faisal Binans ve Al-Baraka Turk
Rabta rgutu'nun 41 kiHHc bir kurucu meclisi var. Bu meclis eitli Islm
ulkelerinden seilen uyelerden oluuyor.
Rabta rgutu'nun kuruluunda Turkiye'yi HiJl Dergisi sahibi Salih zcan temsil
etmitir.
Salih zcan' daha sonra MSP Sanlurfa MiHetvekrli olarak gruyoruz. Daha sonra
Faisal Finans Kurumu-nun kurucusu olarak da greceiz.
Rabtat-al-Alm al-Islmadl eriat rgutundeki ikinci Turk Turk - Suud
Arabistan Dostluk Cemiyeti Bakan Ahmet Gurkan'dr.
Ahmet Gurkan, 1950 - 57 yllar arasnda, DP, 1961 - 65 yllar arasnda da AP
Konya milletvekili olarak parlamentoda bulunmutur.
Rabta rgutu'nun kurucu meclis uyesi Salih z-can'n Faisal Finans
Kururnu'nun Turkiye'deki kurucusu olmas bir rastlant Ise, Ahmet Gurkan'n
Arapa ezan yasaklayan, Ceza Yasas maddesini kaldrmak iin 1950 ylnda ilk
nergeyi veren milletvekili olmas da byle bir ratslant dr.
Rabta rgutu 1976 ylnda Devlet Bakan Hasan Aksay'n Pakistan'da Seerat
Kongresi ne katlmas ile Trkiye'de^tartma konular arasna girmiti.
173
3 -14 Mart 1975 tarihleri arasnda Pakistan'n Heval-prni, Islmabad, Azad
Kemir, Peaver ve Karai ehirlerinde toplanan Uluslararas Seerat Kongresinin
nculuunu yine Rabta rgutu yapmaktayd.
Kongrede konuulan konular arasnda unlar da vard :
Butun Musluman ulkelere, Islm eriatn benimsemeleri ve eriat butun
kanunlar ile ana kaynak ve temel kabul etmeleri iin acele arda bulunmak;
Butun Musluman ulkelere, kutsal Kur'anmzn dilr o-lan Arapa renimini
ilerletmeleri ve statusunun butun Muslumanlarn cihan umul Ksan seviyesine
yuceltmeleri iin arda bulunmak.
Kongrede Rabtat-al-Alm al-Islm rgutunun Seerat hakknda kitap ve
aratrma yarmas at da duyurulmaktayd.
Kongre sonunda u kararlar kabul ediliyordu:
Kongreye katlan taraflar, Islm retiyi ilkokuldan universite seviyesine
kadar ders olarak okutmaldrlar.
Arapa renimi, bilhassa Arapann ana lisan olmad ulkelerde mecbur
olmaldr.
Kutsal Kur'an'n asgar be blumunun ezberlenmesi ilkretim suresince ve
butun ulkelerde mecbur olmaldr.
Kur'an- Kerim'in tamamnn retilmesi ortarenimde zorunlu olmaldr.
Butun Islm ulkelerinde azam sayda Islm retileri enstituleri kurulmal
ve enstituler Islm almalar yapmaldrlar.
Islmn nemli emir ve utleri takrir eklinde kaydedilerek her turlu vasta
ile yaymlanmas tavsiye edilir.
islm ahlk ve deerlerin propagandasna zel bir dikkat sarfedilmelidir.
Islm ulkelerindeki anayasal muesseseler Islm esaslara uydurulmal ve
Arapa halka indirilmelidir.
174
Islm u'mayan kanunlar kaldrlmal ve eriata uygun kanunlar
gulendirilmelidir.
Butun daire ve iyerlerinde anlama ve nizamlar dua ile birlikte takdim
edilmeli ve bu yerlerde bir imam bulunmal ve mescit almaldr.
Dunyadaki kadnlar Islm yasaklara uymaldr.
Tamamen eriata dayal modern Islm devleti kurabilmek iin gerekli
giriimlerde bulunulmaldr.
Islm Birlii'nin yeniden kurulmas ve daha sonra da butun Musluman
devJetlerin birbirinii izleyerek birer Islm Devleti olduklarn iln etmeleri
ve bir federasyon tekl ederek halifelii ortaklaa yurutmeleri.
Demirel hukumetinin MSP'li Devlet Bakan Hasan Ak-say'n bu eriat toplantsna
katlmas o gunlerde bir tartma konusu olmu, Cumhuriyet Basavcl MSP
hakknda bir soruturma am, ancak konu daha sonra unutulmutu. -
Bugun, geriye doru dnup baktmzda, 1976 ylnda Pakistan'da Rabta
rgutu'nun nculuunde toplanan Seerat Kongresbnce alnan butun kararlarn
Turkiye'de uygulanmaya balandn gruyoruz.
Ite din dersleri okullarda zorunlu ders olarak okutulmaya balanm; Islm
konferanslarna Turkiye Cumhuriyeti de katlm, zetle, o gunden bu yana
kongrede alnan kararlar, u ya da bu lude uygulama ortam ve olana
bulmutur.
Dunyann en gulu Islamc rgutunun para kaynaklar dikkatle gizleniyor
RABITA'NTN ARKASINDA ARAMCO VAR
*Hicri 1383^ yani 1963 ylnda Mekke'de baslan tuzuunde "Rabtat-al Alam al-
slmU adl rgutun amalan yle sralanyor:
Musluman memleketlerinde ynetimin Islamc kurallara gre olmasna almak;
l______________________________:________________________________________________
___________
175
eitli ulkelerden hacca gelenler arasnda kuvvetli ve olgun uyarclar
semek ve bunlar 'Islm misyoneri' olarak yetitirmek ve bunlar kendi
ulkelerine gndermek;
slmc yayn organlarna daha geni biimde dalmalar ve grevlerini
lykyla yapabilmeleri iin maddi destek salamak.
Rabtat-al lm al-Islm adl Islamc rgutun "Kultur Dairesi adyla olumu
bir propaganda merkezi bulunmaktadr. Bu dairenin grevleri unlardr:
tslm ulkelerinde yururlukte bulunan yasalarn eziyet ve ayln aklamak,
hukumetleri ve heyetleri Islmiyetin geni ve hogrulu kurallarn uygulamaya
armak;
Kur'an- Kerim'in anlamn, guvenilir bir kaynaktan yaparak, Islmi kurallar
herkes iin anlalabilir hale getirmek;
Musluman devlet bakanlar toplantlar duzenlemek;
Milliyetilik ve rklk anlaylaryla mucadele etmek.
Dunyann en gulu Islamc rgutu budur. Bundan daha gulusu, rgutlusu ve
zengini yoktur.
Rabtat-al ln al-Islm rgutun maddi kaynaklar arasnda Suud - Amerikan
ortak bir petrol irketi olan Aramco'nun salad fonlar da bulunmaktadr.
Rabta rgutun maddi kaynaklar hakknda hi kimse bilgi vermez. Aramco'nun
Rabta rgutu iin ayrd fon ka milyon dolarlktr?
Buyuk bir gizlilik iinde tutulan bu fonun, Aramco'nun gelirinin yuzde iki
buuundan o-lutuu ileri surulmektedir.
Turkiye'den hacca gidenler arasndan seilen din adamlar, Rabta rgutunce
eitilip, yurt -_______________________________________________
176
dma imam ve din grevlisi olarak gnderiliyor.
12 Eylul dneminde, hele Turk din adamlarnn aylklar Rabta rgutunce
denince, Rabta - Diyanet ilikileri iyice younlayor.
Ve 1100 dolar aylkl imamlar yurt dnda grevlendirilmek iin kuyrua
giriyor.
Ataturkulukken en ok sz edilen 12 Eylul dneminde, Diyanet Ileri ust
ynetimi ile Ataturk'e sven bir kitab basan ve datan bu Islamc Rabta
rgutu arasnda dostluk kpruleri kuruluyor.
Bu adan Rabta rgutu'nun baarlar kuumsenemez.
Rabta rgutu asl buyuk baarsn, Turkiye'de Faisal Finans Kurumu'nun
oluumundaki katksyla salam saylabilir.
Faisal Finans Kurumu'nun oluumundaki nemli ad Salih zcan'dr.
Seriih zcan, bilindii gibi Rabtat-al-Alm-ai-Islm adl eriat rgutu 41
kiilik kurucu meclisinde Turk temsilcisidir.
Rabta rgutu kurucu meclis uyesi Salih zcan'n Faisal Finans Kurumu'nun iM<
kurucu orta olmas, herhalde rastlant deHdir.
teki kurucu ortak da bir tandk addr:
Ahmet Tevfik Paksu.
Paksu, MSP'den milletvekillii yapm; bir ara Demi-rel hukumetinde alma
Bakanl'nda da' bulunmutu.
Faisal Finans Kurumu, Suud Prensi Muhammed Al Faisal tarafndan kurulmaktayd.
Ve Prens Faisal, Turkiye'de bu i iin Rabta rgutu durucu meclis uyesi Salih
zcan' grevlendiriyordu!
Tabii ki, bu seim bir rastlant deildi.
Istanbul ticaret siciline 205923 - 153466 say ile ka-
177
F.: 12
ytlanan irketin teki Suud ortaklar da Suud Krall'n-ca kurulmu u Islm
finans kurumlaryd: Dr-ul Maal Islm Trust. Msr'daki Faisal Islamic
Bank. Sudan'daki Faisal Islamic Bank. Bahreyn'deki Masarraf Faisal Al
Islami. Rabta rgutu kurucu meclis uyesi eski MSP Sanlurfa Milletvekili
Salih zcan ve MSP'ii Bakan Ahmet Tev-fik Paksu verilen pay senetleri, zcan ve
Paksu tarafndan bir ksm siyasal etkinlii olan doksan u kiiye
devrediliyordu.
FalsaJ Finans Kurumu'nun bu yeni doksan u payda arasnda eski bakanlar ve
mMletvekrIleri de bulunmaktayd.
Kimlerdi bunlar?
Son Demirel hukumetinin APT Tarm Bakan Cemal Kulhl.
ANAP^n ilk genel bakan yardmclarndan Ankara Milletvekili HalU Svgn.
Demirel hukumetinde Salk Bakanl grevinde bulunan MHP'li Cengiz Gkek.
nlu armatr Nuri Ceraholu do Faisal Finans Ku-rumu'nun paydalar arasndayd.
Dier paydalarndan bazlarnn adlarn verelim: Cemal Cebeci, Sabri lker,
Asm lker, Murat lker. O. Faruk Berksdn, Seluk Berksan, Orhan zokur, Ahmet
Cebeci, Ahmet Nuri Yuksel, Huseyin Cokun, M. Gunduz Sevilgen, Nuri Geredeli,
Avni Kuukece, Mehmet Ge-nelliolu, Mustafa Sar, Yusuf Arkuu, Cevdet zdemir.
Mahmut Karal, Mehmet l, Sudi Reat Saruhan, Mehmet zcan.
Uzerta A.S., Gungen D Ticaret, Yucelen Inaat ve Tic. Ltd. Sirketi ve
Feni Aluminyum A.S. gibi irketler de Salih zcan ve Ahmet Tevfik Paksu
tarafndan devredilen pay senetlerini almaktaydlar. Durum ok akt:
Suud Krall, Turkiye'de Islm Finans Kurumu amak iin nce Rabtat-al-AIm-
al-Islm adl eriat r-
178
gtunun kurucu meclis uyesi Salih zcan' bulmu, bu i iin Salih zcan'
grevlendirmitir.
Salih zcan da yakn orkada M. Tevfik Aksu ile birlikte bu ii uzerine
almtr.
Suud Prensi Faisal tarafndan nce zcan ve Pak-su'ya verilen pay senetleri,
daha sonra aralarnda siyasal etkinlikleri de bulunan doksan u kii arasnda
paylatrlmtr.
Bundan da ilginci, Suud finans kurulular ile ilgili kararnamenin imza
tarihidir.
Bu tarih 16 Aralk 1983'tur.
zal hukumeti 14 Aralk 1983 gunu greve balam ve henuz hukumet programn
hazrlamadan bu kararnameyi imzalayp yururlue koymutur.
Bu karar, 16.12.1983 gun ve 83/7506 saysn tayor. zal hukumetinin guvenoyu
alr olmaz u iki konuda youn alma yapt gzleniyordu.
Yabanclara mulk edinmelerini salayan yasa.
Ve zel finans kurulular ile ilgili kararname.
Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen yasa uyarnca Suud prensleri Boaziinde
yerler almlard.
zel finans kurumlar eliyle de Suud sermayesi Turkiye'de etkinliini
gsterecekti.
16 Aralk 1983 tarihli kararnamenin birinci maddesi u hukum ile
noktalanmaktayd:
zel finans kurumlarnn kurulu, organ, faaliyet ve tasfiyelerine ilikin
esaslar ve usuller T.C. Merkez Ban-kas'nm gruu alnarak Babakanlka
duzenlenir.
Bu hukme gre Suud finans kurulularnn faaliyetlerinin denetimi ioin
Babakann izni aranacaktr.
Kararnamenin 13 uncu maddesi, zel finans kurumlarnn tasfiye karar ve
ilemlerinde Turk Ticaret Yasas le Icra ve Ifls Yasas'nn uygulanmayacan
ngrmekteydi.
Bu durumda ne yaplacakt?
Bu durumda ne gibi yollarn izleneceine Babakan karar verecekti. Hukum yleydi
Kararname bunu ngruyordu.
179
Hukumetin greve balar balamaz kard bu kararnamede, daha sonra 1984 yl
mart aynda b"w deiiklik yaplyor. Daha sonra da Merkez Bankas bir tebli
yaymlayarak zel finans kurumlarnn alma koullan- . n duzenliyor.
Gruluyor ki, ANAP hukumetinin ilk konusu bu. Daha sonra sra Faisal Finans
Kurumu ile Al Baraka Turk zel Finans Kurumu'nun yasal olarak kurulmasna
geliyor.
Ve 5 Austos 1984 gunlu Resmi Gazete'de Cumhurbakan Evren ile Babakan zal'n
imzalarn tayan u Bakanlar Kurulu karar yaymlanyor:
Merkezi Istanbul'da olmak uzere 5 milyar lira sermayeli Al Baraka Turk zel
Finansman Kurumu'nun kurulmasna ekteki esas mukavelede belirtilen artlarla
izin verilmesi, Turkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas'nn olumlu gruune dayanan
Devlet Bakan ve Babakan Yardmclnn 26.6.1984 tarihli ve 26745 sayl
yazs uzerine, 16.12.1983 gun ve 83/7506 sayl kararname hukumlerine gre
Bakanlar Kurulu'nca 11.3.1984 tarihinde kararlatrlmtr.
Faisal Finans Kurumu'nun kuruluu da ayn gunlu Resmi Gazete'de, bir baka
Bakanlar Kurulu karar ile duyuruluyordu.
Suud sermayesi Turkiye'ye admn atmt. Faisal Finans Kurumu, bir eriat
rgutu olan Ra-btat-al-Alm-al-Islm'nin kurucu meclisinde Turkiye'yi
temsil eden eski MSP milletvekili Scflih zcan aracl ile kurdurulmutu.
Peki, Suud sermayesinin Al Baraka Turk zel Finans Kurumus'nu Turkiye'de
oluturmak iin bulduu etkin adlar kimlerdi?
Al Baraka'nn bulduu etkin adlar gerekten ilginti:
Korkut zal. Ey men Topba.
Korkut zal, Babakan Turgut zal'n kardeiydi; Ey-mert Topba da ANAP Istanbul
il Bakan!
180
za! ve Topba, byle bir giriim iin bulunabilecek en etkili iki kiiydi.
Korkut zal ile Eymen Topba'n ortak olduklar Hak Yatrm ve Ticaret A.S.
Turkiye'de Al Baraka Turk zel Finans Kurumu'nun nculuunu ustlenmiti.
Dier buyuk ortaklar u adlardan olumaktayd:
Salah Abdullah Kamel.
Hussein Mohsin Al Harety.
Dr. Hasan Abdullah Kamel.
Mahmoud Jamil Hassoubah.
A! Baraka Investment And Develoment Co.
Al Baraka Turk zel Finans Kurumu Ynetim Kurulu da u adlardan
olumaktayd: .
Bakan: H.E. Seyh Saleh A. Kamel.
Ikinci Bakan: Mustafa E. Topba.
yeler:
Mahmoud Jamil Hassoubah.
Dr. Abdul Razzak Kamel.
Kemal Unaktan.
Talat Iz.
Ve Genel Mudur: Yaln ner.
Arif Ate Vuran, Mehmet Demirba ve M. Zeki Sayn da kuruluun denetileri.
Al Baraka Turk zel Finans Kurumu Ynetim Kurulu uyesi Talat Iz, Korkut zal
ile birlikte zbayrak Ticaret ve Sanayi A.S. adl irketin orta.
Korkut zal, zbatras adl irkete de ortak. Bu irket, sonradan z-Ba adn
alan zbayrak Ticaret ve Sanayi Sirketi nce kurulmu.
teki ortaklar unlar:
Bahattin Bayraktar. Murat Mehmet zal, Mustafa Ali zal, Korkut zal ve Talat
Iz.
Petotrans Nakliyat zal ailesi ile Bayraktar ailesinin kurduklar bir baka
nakliyat irketi.
Akz Ticaret Muavirlik ve Mumessillik: A.S. Korkut zal'n bir aile irketi.
Ei, oullar ve kz irketin ortaklar olarak grunuyorlar.
181
cispa Ticaret Sanayi ve Pazarlama Anonim Sirketi
de Korkut zal'n bir baka irketidir.
Korkut zal'n bu irketteki ortaklar Hasan Kalyoncu. Ahmet Kalyoncu. Fadl
Teymun. Cemal Kalyoncu, Mustafa Sekin, Ibrahim Bulent Teymur. Ibrahim Halil
Erpamuku'-dur.
Akabe Inaat irketi de Hak Yatrm tarafndan kurulmu ve bir baka
Topba-zal irketi.
Korkut zal. Faisal Finan6 Kurumu'nun 064 sradaki paydas Feni Aluminyum
irketi sahibi Mustafa Ka-laycolu'nun kz ite olu Bahattin zal'
evlendirerek. Feni Holding ile de iliki kuruyor.
Bir yanda Topbalar, bur yanda zallar. Bayraktarlar, Teymurlar. Kalyoncular.
Ve son olarak Kalayaoufiar.
Korkut zal'n dolar milyarderi olmas yolu ilk kez. ANAP Istanbui H Bakan
Eymen Topba ile yapt ortaklkla alyor.
zal-Topba ortakl. Al Baraka kanal jle Suud
sermayesine uzanyor.
Zemzem kuyusundan karlm yeil dolarlar, zall, Topbal irket kasalarna
doru uuuyor.
Daha sonra sra din vakf kurmaya geliyor.
8 Aralk 1986 gunlu Resmi Gdzete'de Al Baraka Turk zel Finons Kurumu'nun da
aralarnda bulunduu on be ortan bir araya gelerek bir vakf kurduklarn
iln ediyor.
Dinsel Amal Vakf A Vakfn ad: Bereket Vakf .
Kurucular:
Ahmet Hamdi Topba, Osman Nuri Topba, Mustafa Latif' Topba, Ali Eymen Topba,
Al Baraka zal Finans Kurumu, Ahmet Yahya Kil, Mehmet Demirta, Adnan
Buyukdeniz. Yaln ner, Mehmet Cahit Surmeli, Kemal Unaktan. Abdullah
Tvnkl, Abdullah Sert. Muammer Dol-mac, Ilhan Imik.
Korkut zal, Bereket Vakfnda kurucu deil. Vakf,
182
Topba'lar tarafndan kurulmu. Ama, dinsel konularda eitim iin burslar
vermek, konferanslar duzenlemek, dinsel amal yaynlara madd destek salamak.
Korkut zal'n, kurucusu olduu dinsel amal iki vakf vor.
Bunlardan birinin ad zba Vakf. Kurucular unlar:
Korkut zal, Bahattin Bayraktar, Talat Iz, Murat Mehmet zal, Mustafa Ali
zal.
2 Ocak 1987 gunlu Resmi Gazete'den rendiimize gre vakfn amac, din gun ve
gecelerde toplantlar duzenlemek, mescit, cami ve Kur'an kursu yaptrmak, din
ve miil aratrmalar yaplmasn tevik etmek, doal fetlere mruz kalanlara
yardmda bulunmak, fakir rencilere yardm etmek, yuz kzartc olmayan bir
sutan para cezas alanlara yardmc olmaktr.
Korkut zal'n Suud Arabistan Krall'ndaki itibar yerindedir. Sk sk
Riyad'a gidip gelir.
Bu gidi gelilerinin birinde Islm Kalknma Bankas'n-da bir muavirlik
grevini de koparmtr.
Daha nce ayn grevde bulunan, bir Turk Profesrudur. Prof. Dr. Nevzat
Yainta...
Korkut zal bu grevi Prof. Yalnta'tan devralmtr.
Bu devir teslimin yapld gunlerde Korkut zal'n aabeyi Turgut zal,
Bakanlar Kurulu'na bir yasa tasars sunuyordu.
Tasar, Islm Kalknma Bankas'na vergi muafiyeti hakkndaki kanun tasars
baln tayordu. Tasarmn 1. maddesi yleydi:
Islm Kalknma Bankas kararlar ve her turlu ilemleri;
a) Varlklar, gelirleri, kararlar ve her turlu ilemleri.
b) Yapt ilemler sebebiyle her ne nam altnda olursa olsun naklen ve
hesaben ald paralar ve ilemlerle Ngili olarak duzenlenen ktlar,
c) Her turlu gayri menkul mal iktisablar ile bunlarn devirleri, temlikleri,
183
Dolaysyla mukeltef olduu her turlu vergi, resim ve> hartan muaftr.
Bankaya sermaye nispetinde denecek kr paylan kurumlar vergisinden mustesnadr.
Bu kr paylar, gelir ve kurumlar vergisi kanunlarna gre vergilendirilmez ve
tevkifata tabi tutulmaz.
Tasar, hukumetten yldrm hz ile kp, TBMM Bute ve Plan Komisyonu'na
gelmi, komisyondaki grumelerde SHPMi iki miiletvekili, Tulay ney ve Erol
Aagil tasarya kar kmlar, ancak tasar komisyondan geip genel kurulda da
kabul edilmiti.
Suud kkenli zel finans kurumlar, 16 Aralk 1983 tarihindeki kararname ile
Tasfiye Karar ve Ilemlerinde Turk Ticaret Kanunu, Icra-Ifls Kanunu ve dier
mevzuatn tasfiye ile ilgili ilemleri uygulanmaz ayrcaln almlard. Ayn
evreler, bu kez de, Islm Kalknma Bankas iin vergi baklklar ad
altnda akal ayrcalklar elde ediyorlard.
zal'l, Topba'l bu ticar ortaklkfarn dostluklar ok; eski gunlere
dayanmaktayd. Topba ve zal'tar, Ilm Yayma Cemiyetinde de -tpk bugunku
gibi- beraberdiler.
Turgut ve Korkut zal, Muammer .Sabahattin,. Abidin, Mustafa ve Eymen
Topba, Yusuf Turel, Prof. Ayhan Songar, Prof. Nevzat Yalnta. Mehmet Aydn,
Prof. Salih Tu, Sanayici Ibrahim Bodur, ilim Yayma Cemiyetinde birlikte
almlard.
Bu Ilim Yayma Cemiyetindeki beraberlikler sonra nerelere kadar uzanm?
Prof. Salih Tu, sonradan Aydnlar Oca Genel Ba-kanl'na getirilmi.
Prof. Nevzat Yalnta, TRT Genel Mudurluu'ne ve sonra da Islm Kalknma
Bankas Mavirlii'ne. Eymen Topba, ANAP Istanbul Il Bakanl'np. Prof.
Ayhan Songar, TRT Ynetim Kurulu uyeliine. Mustafa Topba, Al Baraka Turk zel
Finans Kurumu ikinci bakanlna.
Turgut zal Babakanla.
184
Kardei Korkut za! eitli bakanlklara, sonra da Topbal, Bayraktarl
irketler aracl ile Suud ortaklklarna ve buradan da dinsel amal vakf
kuruculuuna..
Her ey bylesine ak ve gzler nundedir.
Tabii, bakmasn ve grmesini bilenler iin.
Faisal Finans Kurumu, Suud Prensi Muhammed Al Faisal tarafndan kurdurulmu;
bu i iin Rabta adl eriat rgutunun Turkiye temsilcisi ve kuruluun kurucu
meclis uyesi Salih zcan' grevlendirmiti.
Faisal Finans Kurumu'nun ikinci buyuk orta Dar Al-Maal Islami Trust adl
Suud finans kuruluuydu.
Gerek Faisal Finans Kurumu, gerek Dar Al-Maal Islami Trust, merkezi
Cenevre'de bulunan Dar Al-Maal Al Islam adl irkete baldrlar.
Dar Al-Maal Al Islam adl islm Bankas'nn Ynetim Kurulu Bakan, Faisal
Finans Kurumu'nun orta Prens Faisal'dr.
Dar Al-Maal Al Islam adl finans kurumu, merkezi Kahire'de bulunan
Uluslararas Islm Bankalar Birliine kaytldr.
Bu birlie kaytl 55 Islm Bankas bulunmaktadr.
Bu Islm bankalarndan yirmisi, Dar Al-Maal Al Islam adl finans kurumuna
baldr.
Turkiye'deki Suud kkenli finans kurumlarnn patronu bu Dar Al-Maal Al Islam
kuruluudur.
Ve tabii bu kuruluun da patronu dorudan doruya Suud Krall'dr, bunda hi
uphe yok.
Merkezi Luksemburg'da bulunan Islm Tekful Kurumu da ite bu, ynetim kurulu
bakanln Suud Prensi Faisal'n yapt Cenevre merkezli Dar Al-Maal Al
Islam adl finans kurumunca kurulmu bir baka faizsiz bankadr.
Merkezi Luksemburg'da bulunan bu Islm Finans Kurumu'nun Ingiltere'de, Federal
Almanya'da, Belika'da, Hollanda'da ubeleri almtr.
Yurt dnda hangi camiye giderseniz gidin, Diyanet-ilerin camii,
Suleymanclarn camii, Milli Gruulerin camii, hi fark etmiyor.
185
Cami duvarlarnda koskoca ilnlar: Bismillhirrahmcnirrahirn Islm Tekful
Kurumu.
Camilerin giriinde el ilnlar dalyor. Bir tanesini okuyorum:
Dunya Islm Birlii,
Mekke-i Mukerreme
Fkh Komitesi'nin
9'uncu raporu
12-19 Recep (nisan 1986) tarih ve 6 nolu faiz hakkndaki fetvas.
Bunlar, yeil ile erevelenmi beyaz zemin uzerine Arapa ve Turke yazlm.
Fetvay okuyorum:
Hamd yalnzca Allah'a mahsustur. Salt ve selm, kendisinden sonra Peygamber
gelmeyen Efendimiz ve Peygamberimiz Muhammed (S.A.V.)'e olsun. Islm Fkh
Komitesi'nin dokuzuncu toplantsnda Mekke-i Mukerre-me'de Dunya Islm Birlii
Merkezi'nde 12 Recep 1402 ile 19 Recep 1406 tarihleri arasnda bir araya gelerek
u konuyu ele almlardr:
Faizli bankalarn yaygnlam oluu, bunlarla Muslumanlarn ilikisi ve faizli
bankalarn alternatif araydr. Bu konu Dunya Islm Birlii Genel Sekreteri ve
Fkh Komitesi ikinci bakannca'gundeme getirilmitir.
Komite uyeleri aka haram olan bu konu hakknda (faizli bankalarla
Muslumanlarn ilikisi) faiz almann kitap (Kur'an- Kerim) sunnet ve icmaya
gre haram olduu kansna varmlardr. Aslnda bu konu tartmas yaplmayacak
derecede dinimizde aka ortaya konmutur. Her Musluman, bunun yedi hak edici
gunahtan biri olduunu ve bu gunah ileyenin Allah ve resulune harp ama
anlamna geldiini bilmektedir. (Bakara sresi: 2/ 278, 279).
Resulullah (S.A.)'dan sahih rivayete gre Faizi yiyen, buna veklet veren, faiz
senedi yazan ve bunun iki sahibine lanet edip, hepsini bir tutmutur.
Rivayet edilen bir dier hadise gre ise Zina ve faiz
186
bir beldede ortaya karsa, bunlar yapanlarn Allah'n azabn hak
edeceidir... Sahabe Ibn-i Mes'ud da buna benzer bir hadisi rivayet etmitir.
Fkh Komitesi Bakan Abdulaziz-i Bin Abdullah, Bin Baz ve komite uyelerinin
imzalarn tayan fetva da daha sonra u grulere yer veriliyor:
... Bat kulturu iinde arptlm bir anlayla ekonomiye yaklaanlar
'bankasz ekonomi ve faizsiz banka olmayaca' gruleriyle Islm ekonomik
grulerinin uygulanmayacan iddia etmilerdir. Ancak, Islm finans
kurumlarnin kurulmasyla bu iddialar urutulmutur.
Bu konuda Pakistan gibi baz Islm devletler, mill bankalarn Islm
bankalarna evirirken, faize dayanan para alveriini yasakladklar gibi,
Pakistan'daki yabanc bankalarn Islm kurallar dorultusunda almalarn,
aksi takdirde, almalarna izin verilmeyeceini bildirmilerdir. Bu da sunnete
uygun guzel bir davrantr.
Fkh Komitesi, Pakistan' rnek gsterdikten sonra Allah'n adn kullanarak u
biimde propaganda yapmaktadr:
Islm finans kurumlarna gelmeklt, sevap kazananlarn yan sra, bu hareketi
balatanlara da Allah inallah ecrini verecektir.
Bu fetvaya gre, Faisal Finans Kurumu kurucusu Salrh zcan ile Al Baraka Turk
zel Finans Kurumuna nculuk eden Korkut zal ve Eymen Topba'n imdiden
cennetlik olduklar aka anlalmaktadr.
Yurt dndaki Turk camilerindeki bu youn propaganda ile para toplayan Tekful
Kurumunun Turkiye'deki balants Faisal Finans Kurumudur.
Islm Tekful Kurumu'nun genel muduru bir Turk-tur: Mehmet Erdoan Sergici.
Ynetim kurulu, Omar Abdi Ali ve M. Fawsi Amer ve Genel Mudur Sergici'den
olumaktadr.
islm Tekful Kurumu'nda ynetim kurulu dnda ayrca bir de Din Meclisi
vardr.
Islm Tekful Kurumu ile ayn kke bal bulunan
187
Faisal Finans Kurumu da bir devlet bankas olan Vakflar Bankas ile
almaktadr.
Faisal Finans Kurumu ile Vakflar Bankas arasnda yaplan faizsiz esaso
dayal muhabirlik anlamasna gre, Vakflar Bankas'nn Federal Almanya'daki
temsilcilikleri Faisal Finans Kurumu adna para kabul edeceklerdir.
Islamc finans kurumlar arasndaki iliki bu derece ak seiktir.
' nce fetva salanyor, sonra da Musluman yurttalarn paralar Islamc
kurulularda toplanyor.
Islm Tekful Kurumuna bu fetva" Dunya Islm Birlii tarafndan
salanmtr.
Dunya Islm Birlib'nin Ingilizcesi Muslim World League'dir. Arapas ise,
Rabtat-al-Alm-al-Islm.
Milli Gazete'nin Almanya'daki basklarnda boy boy Tekful ilnlarna
rastlanyor. M'flli Gazete'de de Islm finans kurumlarna para yatrmay
savunan yazlar yaymlanyor. Bu yazlar - rnek Nihat Abdullanolu'nun yazs -
Islm Tekful Kurumu'nun ilnlarnda yer alyor. Sirketler. Dernekler.
Vakflar.
Dinsel akmlara mal destek salayan bu u kanal... Sirketler, Suud Arabistan
kkenli finans kurumlan ile ortaklaa para kazanyorlar.
Kazanlan parann bir ksm siyasal amal dinsel a-kmlar iin ayrlyor.
Siyasal amal dinsel akmlarn tek kayna, tabii ki, Suud kkenli irketler
deil. Iranl iadamlarnn Turk ortaklar ile oluturduklar irket saysnda
son yllarda bir srama grunuyor.
, Bu irketlerin gelirlerinin bir ksm da siyasal amal dinsel akmlara
gidiyor.
Bahariye Mensucat sahibi Eymen Topba, teden beri siyasal amal dinsel
vakflarla ilgilidir.
Ilim Yayma Vakf, 1973 ylnda Ilim Yayma Cemiyeti kurucutarnca
oluturuluyor.
188
Kurucular, Abdulkadir avuolu, Yusuf Turel, H. Tahsin Uur, Nazif elebi ve
arkadalar.
Vakfn ynetim kurulunda u uyeler grevlendiriliyor: Eymen Topba, Sabri lker,
Rfat Tandoan, Osman Kl ve Mehmet Aydn.
Ynetim Kurulu Bakan Eymen Topba, Genel Mudur Nahit Rfk Diner.
Vakfn, 1983 rakamiarna gYe sermayesi 533 milyon 315 bin 301 lira. Bugunku
para ile aa - yukar 1 milyar (ira!
Ilim Yayma Cemiyeti uyesi ve Aydnlar Oca eski Genef Bakanlarndan Prof.
Salih Tu'un da ynetimde grev ald bir baka vakf da Islm Ilimler
Aratrma Vakf'dr.
Bu vakfn Ynetim Kurulu Bakan Dr. Ali zek'tir. Do. Dr. Ekmeleddin
Insanolu, Prof. Dr. Asaf Ata-seven a'e vakfn ynetim kurulunda grevlidirler.
Ilim Yayma Cemiyeti'nin nemli adlarndan Yusuf Turel, amac manev ve musbet
ilimleri yayma olan mer Derin Vakf'nda da grevlidir.
Al Baraka ile birlikte Bereket Vakf'n kuran Abdullah Sert'in, Ahmet akr,
Alaattin Sahin, Ali Emiros-manolu, Ali Erli ve Bahri Bayram 4le birlikte
kurduklar Ensar Vakf adnda bir baka vakf daha vardr. Bu vakf 1979
ylnda kurulmutur.
1969 ylnda kurulan Turkiye Milli Kultur Vakfnn Ynetim Kurulu Bakan
zal'dr.
Vakf, Zeki Ayta, Halil Aktar, Cevat Babuba ve eski TBMM Bakanlarndan Ferruh
Bozbeyli tarafndan kurulmutu. *-
1983 rakamlarna gre bilanosu 75 milyon 892 bin TL. olan vakfn teki
yneticileri arasnda, Ilim Yayma Cemiyeti yneticisi, Aydnlar Oca Bakan
Prof. Salih Tu da bulunmaktadr.
Vakfn Genel Muduru, Kemal zpnar, Genel Sekreteri Muzaffer Somay'dr. Alaattin
Ksakurek, Hulusi etin-olu, Mehmet Uzun da vakfn teki yneticileridir. Ya
Suleymanclar?
189
Suleymanclar'^ 1971 ylnda Kur'an kurslarnn bir ynetmelik maddesi ile
ellerinden alnmas uzerine vakf kurma yoluna bavurmulardr.
Gumusoy Sevim Kur'an Okutma Vakf. 1971 ylnda, Suleyman Hilmi Tunahan'n
iki damad, Kemal Kaar ve Kmil Denizolgun'un nculuunde kurulmutur. teki
kurucular. Huseyin Kaplan, Seyfettin Alkan ve Mehmet Arkan'dr.
1973 ylndaki bilano 256 milyon 302 liradr. 1971 ylnda Istanbul'da kurulan
Dallar Vakf da yine Suleymanclar tarafndan oluturulmutu.
Kurucular, E. Kemal Kaar, Huseyin Kaplan, Seyfettin Alkan, Kadir Dal, Hasan
nal.
Bu vakfn 1979 yl bilanosu 143 milyon 907 liray gsteriyor.
Badatllar Vakf yine Suleymanclar tarafndan kurulmu bir baka vakf. Bu
vakfn Ynetim Kurulu Bakan Huseyin Kaplan.
1983 yl bilanosu 254 milyon liray gsteren vakfn teki kurucular. Zihni
Badatlolu, Ismail Badatlolu. Muharrem Sanl, Mehmet Bal ve Ismail
Tayhan'dr.
Islm ve Milli Kulture Hizmet Vakf da 1973 ylnda kurulmu. Ynetim Kurulu
Bakan Huseyin Kaplan, Ismail Erdik, A. Sekir, Yusuf Kran, D. Kolcu, E. A.
Okur, M. Gezey de vakfn teki kurucular.
Ulu Cami Vakf ayn akmn nculjrince kurulmu bir baka vakf.
Ahmet Osmanolu, E. Ahmet Okur, Huseyin Kaplan. Tevfik Serifoiu, Halil
Hamzaolu bu vakfn kurucular. Vakfn 1973 yl bilanosu 162 milyon 779 bin
TL. Guneli Kur'an ve Kur'an Ilimleri Vakf ile Bakrky Islm ve Milli
Kulture Hizmet Vakf da yine Suleymanclar tarafndan kurulmu vakflardandr.
Yurt dndaki Islm Kultur Merkezleri Baimam Harun Reid Tuyluolu'nun
Izmir'de 1972 ylnda kurduu vakfn ad da Kur'an Ilimlerine ve Milli Kulture
Hizmet Vakf'nn teki kurucularnn adlar da yle:
190
Mehmet zturk, Yaar Gulgun, Enver Gezen, Halil Erkoc, Mustafa Pehlivan. Vakfn
Ynetim Kurulu Bakan da Tuyluolu.
Milli Gruu olarak bilinen Milli Gazete'nin yurt dndaki sahibi Osman
Yumak'n Bursa'da 1976 ylnda kurduu vakfn ad Osman Gazi Ilim ve Kultur
Yayma Vakfadr. 1983 bilanosu 349 milyon 713 bin TL. gsteren vakfn teki
kurucular, Huseyin Akan, Necat Beye, Sevki Buyukkoruklu, Basri Eridere ve
Ahmet Evci'dir.
Eski Milli Gruu Cemalettin Kaplan'n Adana Muftuluu yapt srada kurduu
vakfn ad da Islama Hizmet Vakf'dr.
1983 bilanosu 481 milyon "945 bin lira gsteren vakfn otelci kurucularnn
adlarn da verelim:
Ali Tanrverdi, Avni zahin.
Ynetim Kurulu Bakanln Cemalettin Kaplan'n yapt vakftaki teki
yneticiler unlar:
Abdulkadir Kaplan, Abdulkadir Gurpnar, Ali Tanrverdi, Bekir Kuukolu, Mustafa
evik.
1971'lerde balayp, 1987'lerde buyuk bir hz alan dinsel amal vakf yar,
11 Mart 1987 gunlu Resmi Gazete'-de Maliye ve Gumruk Bakanlnca yaymlanan
Turk Medeni Kanunu hukumlerine gre kurulan vakflar ile bilimsel aratrma ve
gelitirme faaliyetlerinden bulunan kurum ve kurululara vergi muafiyeti
tannmas ile ilgili usl ve esaslar balkl tebli ile yeni bir yn alyor;
bu tebli ile buyuk sermayeli vakflara yeil k yaklyordu.
Sirketlerden vakflara, vakflardan derneklere, derneklerden partilere ve
tarikatlara kadar uzanan yol bu talarla deniyordu.
Suud Sermayesi ile zal ailesi arasnda kurulan bu ilikilerin ardnda,
Rabta rgutu bulunmaktadr.
Bu eriat rgutunun ynlendirdii finans kurumlar Turkiye'de ekonomik hayat
daha imdiden etkilemeye ve ynlendirmeye balamtr.
Faizsiz bankalar, bu bankalarn kurucular, bu banka kurucularnn siyasal
etkinlikleri ve bu finans kurumln-nna tannan ayrcalklar.
191
Ilim Yayma Cemiyeti ile Aydnlar Oca'ndan ge-:!ip, Suud ortaklklar
eliyle gulenen, gun getike buyuyen bir para imparatorluu.
Bir yanda Suud Prensleri, te yanda iktidar partisi il bakanlar ve
Babakan'n kardelerine kadar uzanan bir zincir.
Zincirin bir ucunda eriat Rabta rgutu, bur u-- cunda Turk hukumetinin
Babakannn kardei...
Ve Suud sermayesi ile gulenen evreler eliyle kurulan siyasal amal dinsel
vakf olgusu.
Milli Eitim'den universiteye, universiteden TRT'ye kadar, hemen hemen her yerde
grunen Islamc akmlar, kimi Suleymanc, kimi Milli Gruu, Kimi Humeyni-ci,
kimi Nurcu, kimi de Turk-Islm sentezcisi. Tumu de laiklik ilkesi ile kavgal.
Bu oluum iinde Milli Eitim Bakanl'nca Tebliler Dergisinde salk verilen
yaynlara bakyoruz:
23 Nisan 1984 ile 29 Aralk 1986 gunleri arasnda u dinsel yaynlar Tebliler
Dergisi aracl ile rencilere salk veriliyor. Okuyalm:
Yeni Asya Yaynlar. (Gerekli Bilgiler Ansiklopedisi, Harikalar Ansiklopedisi).
Seda Yaynlar.. Namaz reniyorum. Turkiye Gazetesi ocuk Dergisi. Yeni Asya
Yaynlarndan. elebi Mehmet, Kur'an'dan Ictara.
Merhaba Sut, Inan Vaheti Yendi, Toplant Yapma Sanat, Ortadou'da Kzl
ember, Fkh- Ekber, Kitab Fkhl Ekber Fi't-Tevhid, Akidetu't-Tekaviye, Kita-
bu't-Tevhid ve Rzaletu'l-Akaid.
Islm Aylk Mecmua. Zafer Ilim Aratrma Dergisi. Damla Yaynevi'nin Allah'a
Inanyorum, Kadere Inanyorum.
Mustafa Bahtr'n Islmda Ilk Eitim Muessesesi. Hadislerle Icmal Dergisi.
Marifet Yaynlar, Iman-Kufur Snr, zlenen Safak, Aydnlklara Doru, Kur'an-
Kerim'de Fen Bilimleri.
192
Osmanl Yaynevi. Iktisat. Dinimiz, Dedemden Hikyeler.
Cihan Yaynclk, Sulh Peygamberi, O Bir Yetim Idi, Kader Nedir, Islm Ahlk,
Kur'an'da ocuk.
Osmanl Yaynevi. Belief in Islam, Preyer in Islam.
Uysal Kitabevi. Buyuk Sevaplar, Islm Kardelii.
Seluk Yaynevi. Din Bilgiler Rehberi, amzda Itikad Islm Mezhepleri.
Damla Yaynlar. Kur'an Mucizeleri, Tek Nur.
Cihan ve Zafer Yaynlan'nn. Bilimin Islm Temelleri. Resimli Islm Tarihi,
Musluman Pslgoglarn kmazlar, Geree Alan Pencere, lum Son Deildir,
Hayatn Iinden.
Edirne Bamsz Milletvekili Do. Dr. Turkn Arkan, 2Q Ocak 1987 gunu TBMM
Bakanl'na bavurarak, Milli Eitim Genlik ve Spor Bakan Metin
Emirolu'ndan, Milli Eitim Bakanl'nca okullara Ihya-y Ulum'iddin, Ehl-i
Sunnet Akaidi, Istikamet, Iktisar, Tefekkur ile Sznt Dergisi'nfc 61 ve
72'nci saylarnn niin salk verildiini sormu.
Bakan Emirolu. verdii yazl yantta Szu edMen serlerden. Sznt
dergilerinin tavsiye karar Talim Terbiye Kurulu Bakanl'nn 16.1.1987 tarih
ve 255 soyri yazs ile kaldrld bildirilmitir.
Evet, Islamc kadro, 12 Eylul ynetiminin kendilerine verdii olanaklardan da
yararJanarak, butun bakanlklarda olduu gibi MHli Eitim Bakarrimda da nemli
kpru balarn tutmutur.
Bu kadronun en nemli kilft talarndan biri olan . Vehbi Hatipolu, MHli
Eitim Genlik ve Spor Bakanl Talim ve Terbiye Kurulu Yaym ve Kultur Dairesi
Bakan'-dr.
Tevhid Mucadelesi adl Islamc bir kitabn da yakar olan Hatipolu, Milli
Eitim Bakanl'ndaki yaynla-<rm bandadr.
Islamc yaynlar, bunca paray nereden salyorlar? Gazeteleri, dergileri,
kitaplar, dortm irketleri ile
193 F.:13
gnden gune gelien bu yayn a finans kaynam nerede buluyor?
Bu bilmecenin ipular, Edirne Bamsz Milletvekili Turkn Arkan'n szJu
sorusuna verilen yantta gizli.
Cumhuriyet Gazetesi'nde mit Aslanbay'n 6 Mart 1987 gunlu haberinden Arkan'a
verilen yant reniyo-
ruz:
Al Baraka, 1984-85 yllar arasnda Islamc Turkiye Gazetesi'ne 833 ton kt
salam; ayrca, Faisal Finans Kurumu da SEKA'dan 53 milyon deerinde 268 ton
kt alm.
Faizsiz kredilerden kimler yararlanyor? Hangi yaynevleri? Ve hangi gazeteler?
Sonu
Din ve inan zgurluunun en salam guvencesi laiklik ilkesidir. Bu ilke,
siyasal amal dinsel akmlarn devlet ynetimine egemen olmasn nlemek iin
getirilmitir. Bu ilkenin, ne kadar nemli ve vazgeilmez nitelikte olduunu,
her gun yaadmz olaylarla ok daha iyi anlyoruz.
Son yllarda Turkiye, kurulu amacna yabanc bk siyasal yrungeye doru
surukleniyor. Laik nitelikteki Turkiye Cumhuriyeti, Islamc Suud Arabistan
Kral Fai-sal'n kuruculuuna nculuk ettii Islm Konferans'na katlyor.
Birleik Amerika Devletleri ile tam bir dayanma rneini veren Suud Krall,
Islamc ideolojisini, laik Turkiye Cumhuriyeti'ne de benimsetiyor.
Turkiye, 1968 ylnda kurulan Islm Konferans 'na ilk kez. Babakan duzeyinde
katlan temsilcimiz 12 Eylul hukumetinin Babakan Bulend Ulusu'ydu. -
1984 ylnda Fas'da yaplan Drduncu Islm Zirvesi toplantsnda Turkiye'yi
Cumhurbakan Evren temsil etmitir.
Bu toplantdan sonra Evren, Islm Konferans Ekonomik ve Ticar Danma Konseyi
Bakanl'na getirilmitir.
194
Turgut zal'n Babakanl dneminde Islm Konferansna bakan duzeyinde
katiyor ve eski Milli Eitim GenHk ve Spor Bakan Vehbi Dinerler,
Pakistan'da ya-pian toplantya laik Turkiye Cumhuriyeti temsilcisi olarak
katlyordu.
Suud Krall'nn bu siyasal ve ideolojik yaklamn, Suud kkenli finans
kurumlan, irketler ve dinsel amal vakf olay izlemitir. Bu Miski a,
toplumu gunden gune etkilemitir.
Buu$ Turke, Suud'lerden gelen Islamc akmlara kapsn ardna kadar
amtr.
Olaylara bu adan bakarsanz, koskoca Turkiye Cum-huriyeti'nin yurt dndaki
din grevlilerinin aylklarnn Suud Krall'nn i>ir kuruluu olan Rabta
rgutu adl bir eriat rgutune detmesi, sanyorum ki, cumhuriyet tarihimizin
en ac olaylarndan biridir.
Ataturk'un kemiklerini szlatacak olay ite bu olaydr. Islamc akmlarn ikinci
kayna, Iran'dr. Her devrimin, dunyada yansmalar yapaca kabul
edilmelidir. 1789 devrimi, 1917 devrimi ve ulusal kurtulu savamz gibi buyuk
deiiklikler, nasl dunyada eitli ulkelerde yandalarn ve kartlarn,
bulmusa, Islm inklb ad verilen bu deiikliin de - elbette - butun
dunyada yandalar ve kartlar olacaktr. Bu gibi olaylar, birer sosyolojik
oluum olarak ele alnmaldr. Bu anlamda, Iran'daki Islm inklbs'nn yurt
iinde ve dnda yandalarnn olmas da doaldr. Doal olmayan, olmamas
gereken, bu duunce yaknlklar ya da yandalklarnn bu ulkelerin resmi
temsilcisi gibi davranlmas ve bu hukumetlerin birer propaganda arac gibi
almalardr.
20. yuzyln son eyreinde yayoruz. Insanlk tarihi, artk bizlere, duunce
ve inanlarn zorla yok edilemeyeceini gstermelidir. Tersine, nerede siyasal
gru ve inanlar, iddetle bastrlmak ve yok edilmek istenmise, bu duunce ve
inanlar, en ok bu rejimlerde gulenmilerdir.
195
are, solda ve sada, duunce ve inan zgurluunu kstlayan butun engellerin
kaldrlmasdr. Bir baka are de yoktur. Ancak, zgurluku ve demokratik
toplumiarda, bu siyaset - tarikat - ticaret ugeni ile savarbr. Kapah
rejimlerde ise bu akmlar, devlet kadrolarn, sinsi ve karanlk yntemlerle ele
geirirler.
Ataturk'un laiklik Hkesinin ancak ve ancak zgurluk u demokraside
savunulacana inanyorum.
Demokrasilerde zum yoHar yasaklarda deU, zgurluklerde aranmaldr.
196
OLAY NASIL YANSIDI?
HABERLER, YORUMLAR
CUMHURIYET GAZETESI
Bat Almanya'da yaayan 'Yerli Humeyni' Cemalettin Kaplanla konutuk:
ISTE CEMALETTIN HOCA
Evren'in iyilii:
Iskamda saclk - solculuk yok. Tek yol gsterici Kur'an. Evren'in bir iyilii
oldu, partilerin balonlarna bir ine durttu, hepsi sndu. Bir iki sene partisiz
yaadk, o kadar rahat ki... 6u dnemde cemaat de artt.
Din dersi:
Mustafa Kemal'e bal olanlarn din dersine musaade etmemesi gerekir. 12 Eylul
yneticileri din dersi konusunda taviz verdiler.
Solcularla ibirlii:
Solcularla Kemalist rejimi devirmek konusunda muterek grulere sahibiz. Islm
devriminden sonra solculara hodri meydan diyeceiz.
Islm enternasyonalizmi:
Islmda toprak butunluu vardr. Iranlnn sahip olduu toprak, ayn zamanda
benim de topramdr. Tehlikeye dutuu zaman onu nasl ilgilendiriyorsa beni de
ilgilendirir. Msr da yJe. Humeyhi'yi uzaktan grdum:
Milli Gru'te alrken Iran'a grttm. Iran, her yri, ylba toplantsna
davet eder. Be kiinin iinde bizi de munasip grmuler, gittik 15 gun kaldk.
Humeyni'yi de o srada uzaktan grdum.
199
Murat Bayrakla iliki:
Murat Bayrak ile bizim beeri munasebetlerimiz vardr. Bir nevi kader
arkadayz. O da Turkiye'ye giremiyor, biz de giremiyoruz. Bizim irtica
meselelerinden o d getii iin, bu ileri bildii iin yol gstermitir. Milli
G-ru'e. Turkiye'den bir arkadan tavsiyesi uzerine gelir giderdi.
Turk - Islm sentezi yanl :
Islm eksiksiz bir din. Turklere gerek yok.
Uur Mumca
Bochum - Almanya Turkiye'de yerli Humeyni olarak adlandrlan eski Adana
Muftusu Cemalettin Kaplan, Hu- ^ meyni'yi deil Hazret-i Muhammed'i rnek
aldklarn syle- m di. Yurt dna ktktan sonra Hocaolu soyadn
kullanan. Kaplan, Sultan Hamid'i semeyiz hatas olabilir, Fatih'i se- M
meyiz hatas olabilir, Alpaslan' semeyiz hatas olabilir. Hu- m meyni'yi
semeyiz hatas olabilir, biz "yle lider istiyoruz ki hi hatas
olmasn diye konutu. Kaplan, Bochum'da Eyup-.j Sultan Camii'nde cemaat nunde
yaptmz syleide bir soru uzerine Islm diniyle particiliin
badatrumasnn mum- M kun olmadn syledi. Islmda saclk ve solculuun
olma- ; n, rehberin Kur'an olduunu syleyen Kaplan, Evren'in bir
iyilii oldu, partilerin balonlarna bir ine durttu hepsi sndu. Bir iki sene
partisiz yaadik, o kadar rahat ki cemaat de- > oalyordu. Cemaat de ruhen bu
particilikten tedirgin. Zaten ] teden beri 'Buna islm cevaz verir mi vermez
mi, acaba bu- ; nun fetvas alnm m?' diye duunur sorardm dedi.
i
Kaplan, Faisal Finans Kuruluu hakkndaki sorumuzu yle yantlad:
l
Bize geldiler, bizi ok sktrdlar, bizim u tekilt men-* I suplarn
oraya katmak istediler, yok dedim. Benim grduun* t birtakm karanlk
taraflar... Yani birka noktada karanlk ta- | raflar ...Ve onlar zulmedike
bir ey diyemeyiz. I
Faisal Finans Kuruluu hakkndaki karanlk noktalarn ne- 1 ler olduuna ilikin
srarl sorularmz yantsz brakan Kap- i lan, muftulerin sorular evet ya
da hayr diye yantlayacak- J larru ileri surerek, hayr demekle yetindi.
|
Babakann kardei Korkut zal'n ilikide olduu Al Ba- J
200 J
ka finans kuruluu ile de ilgilerinin olmadn belirten Kaplan, Hibirisine
evet demedik, bir ilgimiz yok diye konutu. Kaplan, 12 Eylul dneminde anayasa
ile getirilen zorunlu din dersleri konusundaki sorumuzu Mustafa Kemal'e bal
olanlarn din derslerine musaade etmemesi gerektiini ne surerek yantlad.
Her eyin Allah'n elinde olduunu syleyen Kaplan, 12 Eylul yneticilerinin
din dersleri konusunda taviz verdiklerini ileri surerek, din dersi getirenlerin
Yarn Kur'an anayasa olsun diyeceklerini ne surdu.
12 Eylul dneminde re'sen emekliye sevkedildiini syleyen 1926 Erzurum Ispir
doumlu Cemalettin Kaplan, 12 Ey-lul'den sonra MSP Genel Bakan Prof. Necmettin
Erbakan tarafndan yurt dna gnderildiini, ancak yurt dnda yapt
almalarla particiliin Islama aykr dutuunu anladn belirterek Milli
Gru Komisyonu Bakan olarak partileme almalarna kar ktn
vurgulad. Kaplan, bu konuda unlar syledi :
Ankara'dan bir arkada, 'Ankara'ya gelebilir misiniz Hocam?' dedi. Geleyim
dedim, geldim, dedi ki Erbakan Hoca Avrupa'ya birisini gnderiyor, bir de bir
hoca istemiler siz gider misiniz? Dedim ben gidiyorum zaten, Erbakan'la
grumedik, yani bu kadar bir ey. Giderim dedim, o dier arkadala birlikte
ktk geldik ve Milli Gru'te bir muddet kaldk. Tabii partinin uzants hkim
burada da, partiyle almak da benim iime gelmiyor, houma gitmiyor. Geri ben
de adaylm koydum, ama bizim hemehrilerin sraryla falan. Bir de dedim, u
hareketin iine gireyim ve bakaym ne var ne yok, 40 gun altm, Erzurum'da
gezdik. Nasrettin Hoca demi ki, 'Karla ekmek yemeyi ben icat ettim, ama hi
beenmedim.' Evet hi beenmedim. unku abartma, kabartma, yalan, iftira, kar
taraftan bu taraftan birbirine amur atma hi iyi bir muessese deil.
Yurt dndaki yandalarnca Inklp Hocamz diye adlandrlan ve Avrupa'nn
birok kentinde vaazlar veren Kaplan, Solcularla Kemalist rejimi ortadan
kaldrmakta muterek olduklarn, ancak Islm devriminden sonra, solculara
hodri meydan diyeceklerini belirtti.
Eski Muftu Kaplan, Islm Inklb olarak adlandrd Islm devleti
kurulduktan sonra milli snrlarn kalkacan ve butun Islm ulkeleri arasnda
birlik doacan ileri surerek. Syle konutu:
201
Islmda toprak butunluu vardr, Iranlnn sahip olduu toprak ayn zaman da
benim de topramdr. Tehlikeye dutuu zaman onu nasl ilgilendiriyorsa beni de
ilgilendirir. Msrl da yle. Toprak butunluu vardr, Islmda namus butunluu,
birlii vardr. Doudaki bir Muslumann namusu ayn zamanda benim namusumdur.
Benim namusum aym zamanda onun da namusudur. smda ummet birlii, millet
birlii vardr.
Din eitimini babasndan aldn syleyen, daha sonra ilk, ortaokul ve liseyi
dardan bitirdiini vurgulayan Kaplan, 1966 ylnda Ankara Ilahiyat
Fakultesinden mezun olduktan sonra Diyanet Ileri Bakanl'nda muftu olarak
grevlendirildiini ve yurdun eitli blgelerinde vaazlar verdiini belirtti.
Iran'dan para yardm ald yolundaki sylentileri yalanlayan Kaplan, Iran'a
gittiini, Humeyni'yl uzaktan grduunu de belirtti. Kaplan bu konuda yle
konutu:
Milli Gru'te iken Iran'da ylba mevsiminde, ylba toplantsna davet
ederler. Derler ki, u kii, be kii gnderin. Kurululara bildirirler. Evet
bir de cuma imamlarnn toplants olur senede bir defa Iran'da. Evet, Milli
Gru'te iken be kiinin ierisinde bizi de munasip grduler. O vesileyle
gittik, davet uzerine. 15 gun kaldk.>
AP eski milletvekili ve MHP yneticilerinden iadam Murat Bayrak ile olan
ilikileri konusundaki sorumuzu, Murat Bayrak ile bizim beeri munasebetlerimiz
vardr. Hemehri oluumuz, onun da kader ynunden bir nevi arkadamz oluu. O
da Turkiye'ye giremiyor, biz de giremiyoruz ve bizim irtica meselelerinden o
getii iin, bu ileri bildii iin yol gstermitir. Milli Grute onunla
tantk. O Milli Gru'e Turkiye'den bir kardein tavsiyesi uzerine gelir
giderdi. Biz orada tantk... Fevkalde munasebetimiz yoktur. Amerika ile
munasebeti nedir ne deildir, onu bilmiyoruz> diye yant verdi.
Kaplan,. Biz Murat Bayrak'n ne silh sattna ne de byle bir ile megul
olduuna dair en ufak bir fikrimiz yok>
dedi.
Eski Muftu Kaplan, Turk - Islm sentezi grulerini yanl bulduunu, unku
Islmn eksiksiz bir din olduunu, Turk sentezine gerek grmediini ne surdu.
Camide verdii vaazda Tercuman gazetesinde Humeyni'ye silh gnderdii yolunda
haberler ktna iaret eden Kaplan, bu haberlerin MIT tarafndan
oluturulduunu, kendisinin silhl herhangi bir
202
hareketin iinde bulunmadn ileri surdu ve basnn bu gibi konularda dikkatli
davranmasnn gerektiini syledi.
Kaplan Diyanet Ileri Bakanl'nn Tayyar Altkuia zamannda rejimin dumen
suyuna girdiini ne surerek, bu kuruluun duzeleceini syledi.
Kaplan'n banda bulunduu Islm Cemiyetleri ve Cemaatler Birlii numuzdeki
cumartesi gunu Bonn'da rejime kar* diye adlandrd bir yuruyu
duzenleyeceklerini ve daha sonra ayn konuda yaplacak bir akoturuma
katlacan bildirdi.
Cemalettin Hoca: Evren Cuma namazna gitsin
ZRIH (Cumhuriyet) Vaaz vermek uzere Almanya'dan Isvire'ye geen kaak eski
Adana Muftusu^ Cemalettin Kaplan, Cumhurbakan Kenan Evren'in cuma namazlarna
gitmesini salk verdi Kaak muftu, Islmi Cemiyet ve Cemaatler Tekil-t'nn
davetlisi olarak geldii Zurih'te Turk basnn da eletirirken, Kemalist eitim
gren gazetecilerin meseleyi anlayamadklarn syledi.
Pasaportu ve vizesi olmad halde Almanya'dan Isvire'ye geldiini anlatan
Cemalettin Kaplan, tekbir sesleri ve La-garbiye, L arkiye, Cumhuriyeti
Islmiye (Ne Bat, ne Dou, Islm Cumhuriyeti) sloganlar ile kesilen
konumasnda Uur Mumcu ve Ilhan Seluk'u da eletirdi. Kaak muftu, Uur Mumcu
ile bir grume yaptn anlatarak, Mumcu'nun sorularna cevap verdim onlar
aln okuyun dedi. Cemalettin Kaplan, Ilhan Seluk'un da kendisindeki
marifetleri bulup karttn belirterek, Gazetesine yazm; biz laiklii
yle byle yapalm derken Cemalettin hoca kkunden halletti. Hoca, basnda
kendi hakknda kan yazlardan yararlanmasn ok iyi biliyor eklinde
konutu.
10.2.1987
Gzlem:
Uur Mumcu INKILAPI HOCA (!)...
Turkiye'de rejimi ykacak adam bu mu Allahakna? Hadi canm sen de!
Federal Almanya'nn Bochum kentinde Eyup Sultan Ca-
203
mii'nde eski Adana Muftusu Cemalettin Kaplan'la grutukten sonra bu yargya
vardm. Milliyet Gazetesi'nden yazar orsan ymen ile birlikte bizim basn yerli
Humeyni, yandalarnn ise inklp hoca diye adlandrd Kaplan'
konuturmaya alyorduk. ymen'le birlikte ortak knmz buydu.
Bu adam m Turkiye'deki Kemalistleri devirecek?
Merakmz bu Islm inklb denen dinsel ihtillin nasl olaca?.. Kaplan'm
Turkiye'den nasl kat?.. Iran ile ilikileri.. Para kayna..
Kaplan ile cuma namaz ile ikindi namaz arasnda bir zaman dilimi ierisinde
cemaat nunde tarttk. Grumemizi hem Fransa Televizyonu'nun 2. kanal hem
de sarkl ve sakall bir yurttamz filme ald. Bizler de teybe.
Kaplan'a niin Turkiye'den katn soruyorum. Acaba hakknda dava m
almt? Turkiye'den ayrlmadan nce kendi apmda yle bir soruturmutum,
kimdi bu Kaplan? Ilikileri neydi? 12 Mart dneminde bana bir i geldi mi? 12"
Eylul'de hakknda bir dava ald m?
Hocann 12 Mart dneminde Adana Skynetimiyle aras pek iyiymi. Hi bir sorun
karmam. Hatta skynetimle baz konularda ibirlii de yapm. 12 Eylul'e
gelince... Bu dnemde skynetimle aralarnda baz sorunlar kyormu ki,.
Hoca tehlikeyi sezip kapa yurt dna atvermi.
Dilerseniz Turkiye'den niin katn kendi azndan renelim. 12 Eylul'de
bana niin bel gelmediini yle aklyor inklp hoca.;
Hoca 12 Eylul ncesinde siyasal amal konumalar yaparm. Tabii skynetim de
bu konumalar teyp bantlanyla saptar ve konumalar incelemeye alrm. Peki
dava alr mym? Hoca bu soruya yle yant veriyor:
' Eveet, onu da* anlataym. Tabii bu bantlar skynetime gitti. Orada bir
temen vard. Tam ikyet masasnda. Zaman zaman haber getirirdi. Derdi ki,
sizin bantlar, hukukular tarafndan inceleniyor... Fakat tutturamyorlar. Siz
bir meseleyt ne surerken arkasndan delilini getirdiiniz iin u sutur ama
diyor, arkasndan bu delile gre kendisini savunur. Tabii bunlarn ierisinde
kendilerince su olan eyler de var. Bir gun geldi bizi emekliye evkettiler,
mecburi emekliye, 55 yandayken.
Sonra hoca gelmi buralara. Niin gelmi? unku korkmu*
204
kana Turkiye'de bir bel gelir diye. ama bana bekledii be-j gelmemi.
Niin gelmemi? Sundan gelmemi:
__Bantlar yayld orada olduka. Tahammul edemediler
tjize, bugun ieri alrlar, yarn ieri alrlar diye aa yukar 6 ^y bekledim,
almadlar. Artk Allah'n bir hikmeti herhalde, yalnz bir teminat garantimiz
vardr. Ayet-ul Kursu u defa 3je defa okumadan ie balamayz:
Ayet-ul Kursuyu hoca okuyunca, demek ki, kimse cesaret edip dava aamam!
Sonra Erbakan'n talimat ile yurt dna km. Daha sonra ar uzerine
Iran'a gitmi. Iran'a hayran olmu, olur a! Hoca 12 Eylul dnemini de beeniyor.
Niin beeniyor? unku particiliin Islama kar olduunu duunuyor. Evren'in
bir iyilii oldu diyor. Partilerin balonlarna bir ine durttu, hepsi sndu
diyor. Bir-iki sene partisiz yaadk diyor, O kadar rahat ki...
Bu rahat dnemden sonra sra gelmi yeniden parti kurup kurmamaya.
Bu konuda yine hocay dinleyelim :
Buraya geldik. Nihayet bir boluktan sonra bir partisiz-lik devrinden sonra
basnda artk partilerin kurulmasna musaade edilecek diye beyanlar balad.
Bizi sknt ald. Ben ne yapaym imdi? Burada da fetva komisyonunun
bakanym, Milli Gru'te. Eee, bunun mesuliyeti de var, vebali de var. Ben
aratrmalar yaptm. Bir anayasa hazrladk. Baktm grdum ki Islm diniyle
particilii badatrmak mumkun deil. Bunu da grdum ne yapaym? Mesul bir
mevkideyim de, Er-Bakan'a bunu nasl anlataym ben? Partinin ileri gelenlerine
tunu nasl anlataym ben? Duundum: oturdum 17 sayfalk bir rapor hazrladm...
Parti fetva ile kurulurmu. Kaplan Hoca partileme konusundaki toplantya
katlp, Bunun fetvasn almadan yola kmayn, yoksa yar yolda kalrsnz
diyecektim diyor, ama engelleyememi parti almalarn.
Hoca Ilk din derslerini babasndan alm, askere gitmi askerde yazc olmu.
Ancak ilkokul mezunu bile deil. Sonra dardan ilkokulu, ortaokulu,
liseyi.bitirmi. Sonra da Ankara'da Ilahiyat Fakultesi'nden diploma alm ve 15
yl muftuluk yapm. Kendi anlatmlarna gre de bir suru renci yetitirmi.
Bunca yl vaazlk yapm* MSP'den milletvekili aday da olmu ama particilikle
Islm'n badamadn, 1981 ylnda-
205
ki Iran seferinden sonra anlayabilmi. Yani kefetmi, bilinlenmi,
olgunlam, olgunlanca da Islmla demokrasinin badamayacan anlam.
Peki bu Islm inklb nasl olacak? Benim de merakm o. Dnup dolap o
soruyu soruyorum. Hoca da dnup dolap bu sorudan kayor. Yantlar hep
kaamak. Soruyorum:
Peki nasl olacak? Turkiye'de belli bir ynetim var, partiler var, ordu var,
parlamento var nasl olacak, nasl yklacak? Yolu ne bunun?
Yant yle:
Bunun yolu tebli yoludur. Bir tabann, bir cemiyet cemaatlemenin
teekkuludur. Milletin, Islm devleti fikrine evet demesidir. Millet dedi mi,
mesele halledilmitir.
Yeniden soruyorum:
Dediniz ki, partilere karyz. Peki halk sizin fikirlerinizi nasl
benimseyecek, parti olmazsa ve bu inklb kim yapacak?
Bizim rneimiz Hazret-i Muhammed deil mi? Hazret-i Muhammed ne yapt
Mekkede cemaat meydana getirdi. 13 senelik Mekke devrinde deil mi? Ve bu cemaat
bir uzantsn Medine'ye gnderdi. Medine'de bir cemaat teekkul etmeye balad.
Hicret yoluyla iki cemaat bir araya geldi ve Peygamber iki cemaat uzerine
Islm'n devletini kurdu deil mi? Bizim rneimiz o olduuna gre, imdi burada
bir cemaat teekkul etmitir. Ister istemez bunun bir uzants da Turkiye'de
teekkul edecek ve kmldanmalar balamtr.
Yeniden soruyorum:
Parti yok, cemaat oluacak, inklp nasl olacak?
Cemaat oldu mu.
Organize ii deil midir butun bu inklplar?
Zaten Islm organizedir.
Yani Cemalettin Hoca, Hazret-i Muhammed adna tebli verecek. Sizler bizler de
bu teblii tebellu edeceiz, inklp byle balam olacak. Gerisi Allah
kerim.
Sonra snrlar kalkacakm, butun Islm ulkeleri bir olacaklarm.
Rabtat-al-Alm-al-Islm ve Suud Arabistan hakknda pek olumlu duunmuyor.
Ancak, Suud Arabistan' Islm devleti olarak hatal gruyor. Rabta rgutu
hakknda da bilgisi olmadn syluyor. Faisal Finans kuruluu iin de baz ka-
206
ranlk noktalar bulduunu syluyor. Ama neymi bu karanlk noktalar bu konuda
susuyor.
Eer Cemalettin Kaplan gibi adamlar bu devleti ykabili-yorsa, devlet zaten
yklm demektir. Kusura baklmasn ama Sayn Evren, Kaplan'dan sz etmeseydi
bu adam hi etkili olmayacakt. Etkisi ne kadar, ite birka bin kii varsa o
kadar.
Kaplan Hocay ve yandalarn grdukten sonra insan Kurtulu Sava'na ve
Ataturk'e ok daha bilinli duygularla balanyor. Mustafa Kemal'in
devrimcilii, adal her gun data iyi anlalyor.
Kaplan Hoca Islm inklb yapar m? Ismet Innu'nun o unlu deyiiyle:
Hadi canm sen de!
ie.2.1987
Rabta'dan Maa Olay:
SORUMLU KIM?
Evren: O dnemde byle bir bilgi bize gelmedi. Ulusu : Bu konu ile ilgili
hibir bilgim yok. zgune: Bu i tamamen Tayyr Altkula'n iidir. Amkuto:
Bu konuda Bakanlar Kurulu Karar var. Guzel: Rabrta'nn maa deme konusu
incelemede.
Seriat Rabta rgutu'nun Bat Avrupa'daki Turk imamlarn dolar uzerinden
maaa balamas konusunda Bakanlar Kurulu Karar olduunu ne suren Tayyar Alt-
kula', 12 Eylul'urt Devlet Bakan Mehmet zgune, palavraclkla sulad.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Seriat rgutu Rabtat-al-Alm-al-Islm'nin,
1982-1984 yllar arasnda yurt dnda grevli Turk din grevlilerinin
aylklarn demesi konusunda 12 Eylul dneminin yetkilileri elikili
aklamalarda bulunuyorlar. Olayn sorumluluunu bugune kadar ustlenen bi kimse
kmad. Cumhurbakan Kenan Evren dun gazetemize yapt zel aklamada, o
dnemde kendilerine byle
207
bir bilginin yansmadn syledi. Dnemin Babakan Bulend Ulusu da yine
gazetemize nceki gun yapt aklamada, Bana bu konuda intikal etmi herhangi
bir olay yok. Bilgim de yok. Onay da vermi deilim byle bir konuda. Kim, nasl
yapt bilemiyorum. Hayret ettim ben de> dedi. Buna karlk dnemin Diyanet
Ileri Bakan Tayyar Altkula, imamlara para denmesine ilikin olarak,
Bakanlar Kurulu kararnamesi ktn syledi. Konu ile ilgili eski Devlet
Bakan Mehmet zgune ise Altkula'm iddiasn, Yalan, dupeduz palavra. Ben
zaten hastaym, konuyu sonradan rendim biiminde yantlad.
Gazetemiz yazarlarndan Uur Mumcu tarafndan kaleme alnan Islamc rgutler ve
Para balkl yaz dizisinde, ksa adyla Rabta rgutu olarak bilinen
Rabtat-al-Alm-al-Is-lm'nin 1982-1984 yllan arasnda Turk yetkilileri ile
yaptklar bir mutabakat gereince yurt dndaki din grevlilerine ayda 1100
dolar dedii yer almt. Merkezi Belika'da bulunan Islm Kultur Merkezi
Genel Muduru Imam Ehdel'in de dorulad bu konunun ortaya atlmasndan sonra
12 Eylul dneminin hibir yetkilisi sorumluluu ustlenmedi.
zal hukumeti szcusu ve Devlet Bakan Hasan Cell Guzel ise. konunun
incelemeye alndn daha nce gazetemize ' aklamt.
Basn Danman Ali Baransel araclyla konuya ilikin bir aklama yapan
Cumhurbakan Kenan Evren aynen yle dedi:
Gazetenizde Sayn Uur Mumcu imzasyla yaymlanan 'Islamc rgutler ve Para'
adl yaz dizisinin bir yerinde yabanc kkenli ve ksa ad Rabta olan bir din
kuruluun Federal Almanya'da grevli Diyanet Ileri Bakanl'na bal imamlara
her ay 1100 dolar para dediine ilikin bir haber . yer almtr. Konuya
hassasiyet gsteren Sayn Cumhurbakanmz, Devlet Bakan ve Milli Guvenlik
Konseyi Bakan olarak kendilerine o dnemde byle bir bilginin yansmadn
ifade etmilerdir.
Tayyar Altkula ne diyor?
Diyanet Ileri eski Bakan Tayyar Altkula, Uur Mum-cu'nun yaz dizisinde
belirtilen, yurt dndaki imamlarn Rabtamdan aylk almalarnn Bakanlar
Kurulu karar ile gereklemi olduunu ne surdu. Altkula, Benden nce bu
konuda bir aklama yapmas gereken veya uygun olan kiiler var
208
dedi. Altkula, olaydan Milli Guvenlik Konseyfnin de bilgisi .olduunu ileri
surdu. Altkula'm iddialar uzerine bilgisine bavurduumuz 12 Eylul dneminde
Ulusu hukumetinde Dev-jet Bakan olan Mehmet zgune, Tayyar Altkula'
kastede-reK, Tamamen onun ileridir. Bakanlar Kurulu karan olduumu
zannetmiyorum dedi.'
Altkula. Cumhuriyet muhabirinin sorularna u yantlar verdi:
__ Uur Mumcu"nun yaz dizisini izlediniz mi?
Altkula Bazlarna yle bir gz attm. Yalnz kestim, tamamn okuyacam.
Orada bir olaydan sz ediliyor. Yurt dndaki imamlarn aylklar Rabta
rgutunden denmi. Bu nasl oldu?
Altkula Bugun bir gazeteci arkada da bu konuda bilgi istedi. Konumak
istiyor. Yalnz sanyorum, benden nce bu konuda bir aklama yapmas gereken
veya uygun olan kiiler var.
Kimler rnein?
Altkula O gunun sorumlu devlet adamlar.
Yani rnejnn zgune?..
Altkula Evet. Tabii mesel deil mi? Yani, bir ey sylemek gerekirse, bence
onlar sylemeli. Eksik bir ey kalrsa 'belki ilve ederim.
Peki hukumetin bundan haberi var mdr?
Altkula Elbette efendim. O zamanlar Bakanlar Kurulu kararnamesi kmtr.
Bakanlar Kurulu karar!..
Altkula Tabii. Yalnz orada (yaz dizisinde) bir ey dikkatimi ekti.
Rabta'nm kard bir kitaptan bahsediliyor. Tut Adam'. Rabta'nn kard
bir kitap deil bu. Yani baz yanllar gzume arpt yazda. Ama hepsini
dikkatle okumadm..
Bakanlar Kunuu'ndan ka tarihinde kyor bu karar?
Altkula Bilemiyorum.
Sizin dneminizde Bakanlar Kurulu'ndan kt, yle mi?
Altkula Tabii, tabii...
Peki Bakanlar Kurulu'na kim nerdi?
Altkula Ben detaya girmeyeyim musaade ederseniz. Bakan veya bakanlar var.
Onlardan gruerek bir aklama al--rnanz mumkun.
O zaman kim var?
209
F.: 14
Altkula Ulusu var, Mehmet zgune var. Milli Guvenlik Konseyi var. Tabii,
ilgili devlet adamlar var deyin, o kadar.
Onlarn bilgisi iinde hatta karar ile olmu durumda diyorsunuz. Diyanet'in
kendi bana yapt bir i gibi deil.
Altkula Hayr, hayr. Benden nce devlet adamlar var. Gunun devlet adamlar
var. Onlarn konumas uygun olurundan sonra gerekirse bir ey sylerim..
zgune'in yantlan :
12 Eylul dneminin Devlet Bakan Mehmet zgune de, Diyanefin, Devlet
Bakanl'na pamuk iplii ile bal olduunu syledi. zgune, Cumhuriyet'in
sorularn yle yantlad:
Sayn zgune, eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula, Rabta'nm
imamlara para demesi iin Bakanlar Kurulu karar var diyor, Ne dersiniz?
zgune Emin olun samimi syluyorum, hi hatrlamyorum. Tamamen onun
ileridir. Bakanlar Kurulu karan olduunu zannetmiyorum.
Konsey 'var' diyor.
zgune Konsey uyelerinin ii gucu yok da neredeki imamn paras ile mi
uraacak? Yalan, dupeduz palavra. Konsey ile bir alkas olacan
zannetmiyorum. Ben hastaydm, hastanede yatyordum. Itiraf edeyim, bilmiyordum.
Ben ancak taa sonralardan rendim. Taa Almanya'ya gittiim zaman
haberim oldu. Enteresandr, babasn kardeini hacca gndermi de, mufetti
soruyor, 'benim ne gunahm var* diyor. 'Ben teklif ettiysem Babakan da tasdik
etti'. Yani su Baba-kan'm olmas lzm. Iyi mi? Ite bu da bir mantk. Ben de
Cumhuriyet'te grdum. Hasan Cemal'in yazsnda. Babakan,. 'Benim haberim yok'
diyor. Konsey yelerinin ne alkas varm? Benim kanaatim, bilemiyorum yani.
tiraf edeyim, emin ol bilsem sylsrim. Kimseden korkum yok. Bir i yaptysam
sylerim ak ak. 'Byledir' derim. Ama yok. Haberim yok. Bir defa Bakanlar
Kurulu karar olacan zannetmiyorum. Sanmyorum.
Bakanlar Kurulu'ndan bir suru karar kar. Bakyorsunuz bu da...
zgune Ama ben Bakanlar Kurulu kararnamelerini
210
mutlaka incelerim. Bu kadar nemli bir konu... Bakanlar Kurulu kararnamesi olsa
haberim olur. Su anda devlet arivleri elimde olsa, aratrrm batan sona. Kim
ne yapm, kim ne demi, kim nasl tezghlam, ortaya kar. Ama devlet arivi
elimde yok..
17.3.1987 AGIR IDDIA
12 Eylul'un Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altrkula: Bakanlar Kurulu
kararnamesinde Rabta' diye yazar; Ra-bta'dan denecek diye yazar.
Rabta'nm yurt dndaki imamlara dedii maa olay karlkl sulamaya
dnuurken, eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula, 12 Eylul dneminin
Devlet Bakan Mehmet zgune'in Mekke'de Rabta'y ziyaret ettiini de one
surdu. Mehmet zgune, sorumluluun Diyanet Ileri'nde olduunu ileri surerken,
dnemin Babakan Ulusu, Benden bir ey kmad yantn yineledi. 12 Eylul'un
Dileri1 Bakan Ilter Turkmen de, Olayla ilgim yok eklinde konutu.
ANKARA (Cumhuriyet Barosu) Yurt dndaki grevli Turk imamlarna Rabta
rgutunce aylk denmesinin sorumluluunu kimse ustlenmezken, konu zerindeki
tartmalar younluk kazand.
Dnemin Diyanet Ileri'nden sorumlu Devlet Bakan Mehmet zgune ile Diyanet
Ileri eski Bakan Tayyar Altkula yaptklar yeni aklamalarla birbirlerini
suladlar. Tayyar Altkula, Babta'dan para denmesi konusunda Bakanlar
Kurulu kararnamesi olduuna ilikin iddiasn sudurur ve Kararnamede yazar,
Rabta diye yazar, Rabta'dan denecek diye yazar eklinde konuurken, zgune,
Sorumluluk Diyanet Ileri Bakanl'nndr biiminde konutu.
Eski Babakan Bulend Ulusu olaydan bilgisi olmad yolundaki aklamasnda
Benden bir ey kmad diye israr ederken, dnemin Dileri Bakan ve BMêki
Turkiye Tem-sucisi, Buyukeli ter Turkmen, Uluslararas konferanslarda Rabta
ilgilileri ile karlatklarn, ancak konumadklarn bildirdi.
211
Cumhuriyet'in Rabta rgutu konusunda ilgililerden Devlet Bakan Mehmet
zgune'e ynelttii sorular ve yantlar
Syle :
Imamlar yurt dna nasl gnderiliyor?
zgune Yurt dnda dernekler imamlar ucretle tutuyorlar veyahut da devletin
tahsisat yoksa, bir imam Diyanet Isleri Bakanl teklif ediyor, diyor ki.
'Falan imam u yllna maasz izinli sayn'. On tane, yirmi, otuz tane imam
teklif ediyor. Diyanetin teklifi geliyor. Babakanlktan geiyor. Bakanlar
Kurulu'na geliyor. Bakanlar Kurulu da 657 sayl kanonun 77. maddesine gre,
bunlar u yl izinli sayyor. imdi biliyorsunuz, yalnz il muftulerinin
tayinleri Babakanla ait 630 sayl kanuna gre. Onun dnda Imam
tayinlerinin Babakanlkla ilgisi yok. Kati bir ey sylemiyorum, dun (nceki
gun) bunu uzun uzun duundum, duundum. Diyanet byle teklif etmi olabilir. Ve
bu teklif de Bakanlar Kuru-lu'ndan gemi olabilir. Hani o (Altkula)
'Kararname var" diyor ya, kararname diye bahsettii bu kararnamedir.
Avrupa'daki imam m burada ki mi?
zgune Buradaki, Turkiye'deki imam. Simdi izinli olan bu imam gitmitir yurt
dnda grev almtr. Ama Turk derneinden, ama maa uradan, buradan onu
bilemem yani.
Rabta'dan m?
zgune Evet, bu benim tahminim, sizin sylediklerinizden sonra yani Bakanlar
Kurulu kararnamesi var, szunden sonra tahminim bu. Yalnz (Altkula)'m yapt
yanl urada, o ahsn falan dernekten Ahmet'in, Mehmet'in derneine
gnderilmesi hakknda deil. Bakanlar Kurulu kararnamesi sadece 657 sayl
kanunun 77. maddesine gre izinli saylma-sndadr. Eer varsa..
Peki byle bir ilemi anmsyor musunuz?
zgune Efendim, bu muamele ok geti. unku yurt dnda aa yukar yalnz
Almanya'da belki neredeyse yuz- leri aan dernek var, Turk dernei var. Bu
dernekler mutemadiyen Diyanet'e muracaat ederler, 'Aman bize imam gnder,
maan biz deyeceiz' derler. Bu dernekleri Diyanet tahkik ediyor. Dileri
kanalyla falan. Eer durust dernek ise, herhangi bir ktu niyeti yoksa, vatana,
millete bal ise, o zaman tutuyor, buradan istedikleri imam Bakanlar
Kurulu'ndan geiriyor, u yl izin alyor ona, onu gnderiyor. Yani, yaplan i
bu. Yani, eer kararname varsa, yani bir hayli kararname
212
var byle, ben bilirim, hatrlyorum onu iyice, odur. Yoksa herhangi bir ekilde
Bakanlar Kurulu yahut Cumhurbakan sureti katiyede. 'Imam gitsin de Rabta'dan
maa alsn' dememitir. Cumhurbakannn da haberi yoktur, Babakan'm da habe--
ri yoktur.
Bir devlet memuru izinli giderken Bakanlar Kurulu sormaz m? 'Bu nereye
gidiyor, nerede alacak?" diye..
zgune Efendim. 'Yurt dnda grevlendirilmek uzere' diye yazabilir
Diyanet. Diyanet de gayet tabii nihayet devlet kurumudur. Ve tahmin ediyorum ki,
Diyanet mutlaka buradan sefaret emrine gnderdiine gre, buradan giden imamlar,
izinli dahi gitseler, orada din muaviri var sefarette. O din muavirinin
kontrolu emri altndadr. Onun emrinde grev yapar. Binaenaleyh buradan darya
kendisine pasaport verilerek gnderilen adam. Diyanet'in kontrolu altndadr.
Bir lude de tabii Dileri'nin kontrolu altndadr.
Gerekte ikisi de sorumludur, yle deilmi? zgune Benim kanaatim, yani
u anda devlet arivi
elimde olsa. bakarm batan sona kadar, nasl bir kararnamey-mi. ne olmu.
Diyanet kimleri teklif etmi, bunlar nerede alm, bunlar incelemem lzm.
Diyanet Ileri Bakanlnn yazs var m?
Asl sorumluluk Diyanet Ileri Bakanlnn m oluyor?
zgune Benim inancm o. Yurt dndaki iilerin ok buyuk ekseriyeti vatana,
millete bal, namuslu adamlar. Simdi bu diyor ki: 'Kardeim ben burada bir
cami kurdum, tutup Suleymancs, Nurcusu, bilmem Fas'tan imam gelip,
bilmem nereden ne gelinceye kadar bana bir imam gnder de burada doru durust
adamlarn namazn; kldrsn, biz de ite kurda muhta olmayalm' diyor. Kolay
deil yani. Dvizle para demek. Bulunan yol, bizden evvel de 1980'den nce
bulunan bir yoldur bu. Bunu biz icat etmedik. Bunun uzerine, imamlara izin
veriliyor. Maasz izin,. Bu da gidiyor, oradaki dernekle iliki kuruyor. Iin
garip taraf uras. Diyanet'in butun kaytlar onun (Altkula)'m elinde.
Simdi elinde butun arivler var. Benim elimde hibir ariv yok. Ben
konumamda bir hata yaparsam, oradan guya aklnca girecek ie. Kendi
sorumluluunu atacak. Halbuki eer bir sorumluluk varsa, ben onda da bir
sorumluluk olduunu sanmyorum. unku yaplan i kanun bir i.
Ama incelenmesi gerekmez miydi? Paray kim deyecek?
213
zgune Onu Dileri kanalyla inceliyor zaten, yara bu teklifi Dileri
kanalndan da geiriyor.
Peki ama Rabta'mn para demesi olay var ortada..
zgune O, Rabta'y nasl yapt bilmiyorum. Itiraf edeyim, onun hakknda bir
bilgim yok, ama kanaatim o ki, Rab-ta'dan maa alan imamlar da ancak ve ancak
bu yolla gitmilerdir. Baka turlu imkn ve ihtimal yoktur. Bugun (dun) sabahtan
beri kafam bununla megul oldu, katiyen yok, byle bir ey yok. Burada
Cumhurbakam'mn veya Bulend Ulusu Pa-a'nn hibir sorumluluu olamaz. Ama
dorusu u, u anda ben bakanlkta olsam, yahut devlet bakanlnn kaytlarn
aratrsam, yahut Diyanet'in kaytlarn aratrsam, butun gerei olduu gibi
ortaya karrm. Dorusu ne ise, gunah ne ise herkes omuzuna alsn, eer
ortada bir gunah varsa. Ama bu gunah, Lureti katiyede Kenan Paa'ya veya Bulend
Ulusu Paa'ya raci deil.
Rabta ile ilgisi..
zgune Bu parann Rabta'dan m, yoksa Suud Arabistan'dan m dendiini
bilmiyorum. Bu konuda itiraf edeyim, bir bilgi yok. Diyelim ki bu para Rabta'mn
paras.. Rabta benim duyduuma gre Romanya'ya para gnderiyor, Romanya
Muslumanlarna yardm ediyor. Bulgaristan'a, Yunanistan'a gnderiyor. Suraya
gnderiyor, buraya gnderiyor. Bu arada Almanya'da yaayan iilerin de cami
kurmalar, imam tutmalar iin yardm teklif etmi olabilir. Bu teklifi, doru
durust yapmas lzm gelirse ya Dileri Bakanl'na yapacak, yahut da devlet
bakanlna yapacak. Ama, Rabta tabii bir hukumet kuruluu olmad iin,
direkt Diyanet Ileri Bakanlna yapm olabilir.
Rabta nasl bir kurulu?
zgune Rabta'y ben bir ara merak ettim. Onlarn kendi iddialar 'Nasr
rklna kar kurulmu bir dernek' yani rkla kar ummetilik derler. O
zaman ben diyorum ki, madem Nasr rklna kar kuruldu, o zaman Araplar
iinde faaliyet gstermesi lzm. unku Nasr rkl sadece Araplar
arasndadr. Turkiye'de Nasr rkl yok ki. Romanya'da Nasr rkl yok
ki, niye beynelmilel mahiyet tayor dernek? 'Efendim ite yle kuruldu da'
butun Musluman memleketlerden kurucular var. ok devlet bakanlaryla, ok
eyler orada uye, bunun tuzuune gre her Musluman memleket bir kii seip
gnderiyor. Eer Musluman memleket, seip gndermez ise ken-
214
dileri toplanp Muslumanlardan birisini seiyorlar. Biz tabii laik Wr
devletiz. Byle bir ey sz konusu olmad iin, kendileri toplanmlar, bizden
de tutmular, Salih zcan diye birisini semiler. Salih zcan vaktiyle
milletvekillii de yapt. Iddia ederler ki, Rabta'mn gayesi 'Islm
ummetiliidir'. Uur Mumcu yaz dizisinde Rabta'mn 'Put Adam' diye Ataturk'u
yeren bir kitap kardndan sz ediyor. Benim bildiim onu karan
rdunlulerdir. Rabta bir kitabnda zannediyorum Ataturk iin, 'Mustafa Kemal
masondur' demi, sonra karmlar, yaynlar Arapa olduu iin nedir
bilemiyorum. Ben merak ettim. 'Acaba Haclara propaganda yapyorlar m' diye,
hayr... Almanya'dakiler asndan Rabta'mn rolu.. zgune Almanya'y
bilmiyorum. Almanya'da dernekleri -var m bilmiyorum, yalnz Belika'da gayet
etkinler. Onu gzlerimle grdum, Rabta'mn orada merkezi var. Belikallar bunu
'Toplum Dernei' olarak kabul etmiler. Bunlarn byle bir ta-fciri var. Fakat
Almanya'da byle bir durum grmedim..
Eski Devlet Bakan Mehmet zugune'in szunu ettii 657 sayl yasann
yururlukte olan 77. maddesi yle:
Yabanc -memleketlerde ve uluslararas kurulularda kurumlarnn muvaffakiyeti
ile grev alacak memurlara ilgili bakanln teklifi ve Babakan'n izniyle
memuriyet suresin-ce toplam 10 yla kadar maasz izin verilebilir.
Yukardaki fkraya gre, izin alan memurlarn kadro ile ilikileri devam eder ve
yabanc memleketlerde veya uluslararas kurulularda grevde geen sureler iin
emeklilik haklan 5434 sayl kanunun 31. maddesi hukumlerine uyulmak kaydyla
sakl kalr..
Eski Babakan Bulend Ulusu, Tayyar Altkula'n srarl aklamalar uzerine
sorulan yle yantlad:
Hasan Cemal'e aklamanz varm, okudum. Yalnz Tayyar Altkula srar
ediyor! 'Bakanlar Kurulu karan vardr' diyor, ne dersiniz?
Ulusu Hi byle bir ey yok.
Acaba size Rabta diye gelmedi de, rnein 'Su kadar imama u yl ucretsiz
izin verilmesi' diye mi geldi?
Ulusu Yok, yok gelmedi. Onlar zannediyorum ki blgevi olarak yapmlar onu.
Yalnz Almanya'ya munhasr olmak uzere, byle bir ey olmu zannediyorum. Yani
benden byle bir ey kmad.
Eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula dun Marmara
215
niversitesi Ilahiyat Fakultesl'nde sabah dersine girerken sorularmz
yantlad. Altkula, eski Devlet Bakan Mehmet z-gune'in, Mekke'de Rabta'y
'ziyaret ettiini de ileri surdu. Altkula'a yneltilen sorular ve
yantlar yle:
Cumhuriyet'i grdunuz mu bugun (dun)...
Altkula Grmedim efendim.
Hepsi konutular.. "Yok yle bir ey* diyorlar. Evren, basn muaviri
araclyla aklama yapt. 'Bizim Konsey olarak, bir bilgimiz yok' diyor.
Ulusu. zgune aklama yaptlar. z-gune, 'Bu Diyanetin iidir diyor.
Altkula Efendim, ben grmedim. Simdi hemen derse-girmek uzereyim. 5 dakikam
var veya yok. Yalnz .tabii benim Ankara'da bir inceleme yapmam lzm. Bugun bir
ey syleyecek durumda deilim. Ama muhakkak bir aklk gelecek.
Bunun aslnda normal bir ilem olduru duunulebilir mi? Yani u yllna
ucretsiz izinli gnderme olay?
Altkula 657'nin 77. maddesine gre yaplm bir ilemdir. Ben yaynnz
greyim, dosya incelemesini yapaym. Konu o kadar karmak, esrarengiz bir konu
deil. Devlet srr da deil. Akla kavuur.
Bir de u var. imamlara izin alnyor, bunlara Rabta'-dan deil,
derneklerden para dendii biimde..
Altkula Kararnamede yazar efendim, 'Rabta' diye yazar. Rabtadan denecek
diye. Ben konuyu bir inceleyeyim de.. Top bizim uzerimizde kalacak ise ona da
razyz, mesele deil.
'Top' biraz sizde gibi..
Altkula Hayr, hayr, hayr. Top bizde de olsa nemli deil. Ne ise durum
olduu gibi akla kavuur.
Simdi bu paralar yakn tarihe kadar deniyor muydu? I984'de kesildi mi?
Altkula ANAP hukumeti imknlar geniletti, sanyorum, yok imdi. Onu da bir
grmemiz lzm. Imamlardan kim c"ndu kim kald? Diyanet'teki arkadalarla bir
almam lzm.
zal hukumetinin ibana geliine kndar Milli Guvenlik Konseyi dneminde
Dileri Bakanl grevini y<ipan. New York'ta Turkiye'nin Birlemi Milletler
nezdindek Buyukelimiz Ilter Turkmen, ^Rabta rgutu ile o tarihlerde
.Vmanya'da bulunan din adamlarmza para denmesi iin Dileri Bakanlndan
anlama yaplmas iin hibir emir verilmemitir dedL
Telefonla New York'tan aradmz Turkmen, tRabta r-
216
gutu ile Bakanlar Kurulu karar olduunu da hi hatrlamyo rum diye konutu;
12 Eylul dneminde Dileri Bakan Turkmen, zaten bakanln bu tur emir verme
yetkisine sahip ve bu konularda hibir yetkisi olmadn syledi. Byle bir
olayn o sralarda geip gemedii konusundaki soruya Turkmen, Birisi 'tavsiye'
etmise bunu elbette bilemem, ancak Sayn Cumhurbakan bize bilgi gelmedi
diyorsa, ok dorudur, bu konularda ok hassas olan Sayn Cumhurbakan hemen
her eyi not alan bir yapya sahiptir yant verdi.
Ilter Turkmen konumasna unlar da ekledi: Rabta rgutu ile resmi duzeyde
hi bir temas olmamtr. O kadar ki, Islm Konferanslan'na gittiimizde Rabta
rgutu ilgililerinin dolatn grur, hi konumazdk.
Ulusu hukumetinin Imar ve Iskn Bakanlarndan Prof. Dr. Ahmet Samsunlu,
Rabta'dan maa olay ile ilgili olarak Izmir'de Cumhuriyet muhabirine unlar
syledi:
Vallahi hatrlamyorum. Ben olay gazetelerden rendim. Ben J982 15 Temmuzunda
bakanla getirildim. Eer bu kararname daha nce kmsa bu konuda gru
belirtme mercii ben olamam. Bakanlar Kurulunda baz gunler 15 karar bile
aldmz oluyordu. Siz kesin tarihini renirseniz, belki hatrlarm. Ayn
dnemin Milli Eitim Bakanlan'ndan Hasan Salam, ,konuyu hatrlamadn
syleyerek, Genelde bu konunun bakanlar kuruluna pek gelebilmi olacan
sanmyorum. An-ama. bizim dmzda olmu olabilir dedi.
. te yandan Devlet Bakan ve Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel, eriat rgutu
Rabta'nn yurt dndaki Turk din grevlilerinin aylklarn dedii konusunda
incelemelerin surduunu syledi.
Guzel, dun TBMM'de Cumhuriyet muhabirinin sorusunu yantlarken, konunun
abartlmamasn istedi ve Babakan Ve-Kili Kaya Erdem ile sorunu grutukten
sonra bir aklama yapabileceklerini bildirdi. Guzel, yle konutu :
Rabta rgutu ve iddialarla ilgili aratrmamz surmektedir. Ama siz konuyu
biraz buyutmusunuz. Sayn Erdem'le sorunu grutukten sonra bir aklama
yaparz. Bu grumeden nce bir aklama yapmam doru olmaz.*
18.3.1987
217
Rabta Mecliste:
SHP'DEN SORU, DSP'DEN ARASTIRMA
Salar sordu: Laik Turkiye Cumhuriyeti, imamlarna aylk deyemeyecek gute
midir? Kimler, ne amala Ra-bta'nn imamlarmza aylk vermesini salam ve
kabul etmitir?
DSP istedi: Irtica faaliyetler konusunda bundan sonra ne yaplmasnn
planland hakknda TSMM'nin bilgi sahibi klnmas ertelenemeyecek bir
grevdir.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SHP Genel Sekreteri ve Iel Milletvekili Fikri
Salar, Rabta rgutu ile ilgili TBMM Bakanl'na dun bir soru nergesi
vererek, bugunku iktidarn 1976 ylnda 'Pakistan'da toplanan Rabta
Kongresi'nde kabul edilen esaslar uyguladn kantlayan ciddi giriim-lerin>
bulunduunu ne surdu. DSP Konya Milletvekili Sabri Irmak ve arkadalar ise
ayn konuda TBMM Bakanl'na verdikleri bir aratrma nergesinde Musluman
ulkelerde eriat duzeni kurulmasn amalayan Rabta rgutu'nun yurt dndaki
Turk imamlara aylk verip vermediinin ortaya karlmasn istedi.
SHP Genel Sekreteri Salar, 7 maddeden oluan soru -nergesinde u grulere yer
verdi:
1. Rabta rgutu'nun varl ve amalar Turkiye Cumhuriyeti hukumetleri
tarafndan bilinmekte midir?
2. Anayasa ve Turk ceza yasalarna gre su saylan amalar tayan
kurululara uye olmak yasak ve cezai ilem grulmesine gereke olduuna gre
Rabta rgutu'nun kurucularndan olduu iddia edilen Salih zcan ve 1976
ylnda, hem. de laik Turkiye Cumhuriyeti Bakan olmasna kar bu rgutun
kongresine katlan Hasan Aksay hakknda ne gibi ilemler yaplmtr? Sayet
herhangi bir ilem yaplmamsa Cumhuriyet Savcl'na bu olay aklayarak su
duyurusunda bulunup harekete geirmeyi duunuyor musunuz?
3. Rabta rgutu'nun (put adam) adl Ataturk aleyhtar bir kitap yaymlad
doru mudur? Bu konuda hangi ilemler yaplmtr?
4. 1982 - 1984 yllar arasnda yurt dndaki imamlarm-
218
2& Rabta rgutu'nun 1100 dolar aylk verdii sylenmektedir. ja imam bu
paray almtr? Aldklar miktarlar ve adlar .Nedir?
5. Laik Turkiye Cumhuriyeti devleti yurt dna gnderdii imamlara aylk
deyemeyecek gute midir? Yasalarn musaade etmedii bahanesi gerekten uzak
olduuna gre kimler, ne amala Rabta rgutu'nun imamlarmza aylk vermesini
alam ve kabul etmitir?
6. Acaba ne zaman yapld sylenen alt nceden imzalatlm bo Bakanlar
Kurulu ktlarnn ustleri doldurularak .anlamaya karar verildii iin mi bu
gerek saklanmaktadr?
7. Hukumetiniz bu konu ortaya ktndan bu yana ne yapmtr? Irticann
hortlamamas iin hangi nlemleri almtr?
DSP'nfn aratrma nergesinde ise zetle yle deniyor: < Rabta adl eriat
rgut, cumhuriyet devletinin yurt dndaki imamlarn maaa balam mdr?
Byle bir ey varsa bu 1982 -1984 yllar arasnda m olmutur?
Imamlara her ay 1100 dolar denmekte midir?
T.C. imamlarn eriat bir rgut maaa balamla, bu rgutle resmi bir
mutabakat var mdr, varsa bu mutabakat Turkiye adna hangi kurulu yapmtr?
Bu sorularn cevaplandrlmas Rabta rgutu'nun ulkemize ynelik almalarnn
TBMM'ce gun na karlmas, yaamsal nemdedir.
18.3.1987
Kararnamenin varln Ulusu sonunda aklad: 'RABITA' ZINCIRI
Bakanlar Kurulu'nun Rabta'nn Turk imamJara maa demesi konusundaki 8/2838
sayl kararnamesinin 28.4. 1981 tarihinde karld belirlendi. Kararnamede
Devlet Bakan Kenan Evren ve Babakan Ulusu'nun da imzalan bulunuyor...
NERI : Diyanet Ileri Bakan Altkula, Devlet Bakan Ozgune'e, imamlara
Rabta'nn maa demesine ilikin neriyi iletti.
219
MGK ONAYI: Altkula, konuyu MGK Gene! Sekrjteri Sal-tk'a at. Saltk, nce
'Olur mu?' dedi, sonra onayn belirtti.
BASBAKANA YAZI: zgune, Babakan Ulusu'ya kararname karlmas iin yaz
yazd. Yazda izinli imamlarn Ra-bta'dan maa alacaklar belirtiliyordu.
VE KARARNAME : zgune'in yazsna atfta bulunan kararname, Devlet Bakan
Evren ve dnemin Bakanlar Kurulu uyelerinin imzalaryla kt, ancak Resmi
Gazete'de yaymlanmad.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Suudi Arabistan kkenli eriat Rabta rgutunun
1982-1984 yllar arasnda Bat Avrupa'da grevli Turk imamlarna maa demesi
konusunda bir Bakanlar Kurulu kararnamesi olduu dun ortaya kt.
12 Eylul dneminin Babakan Bulend Ulusu dun yazarmz Uur Mumcu'ya yapt
aklamada, 'Rabta rgutunun yurt dndaki din grevlilerine aylk demesi ile
ilgili bir Bakanlar Kurulu kararnamesinin bulunduunu, ancak kararnamede Rabta
rgutunun adnn Ingilizce yazlmas nedeniyle olay anmsamadn syledi.
Eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula ise, sz konusu Bakanlar Kurulu
Kararnamesinin 28.4.1981 gun ve 8/ 2838 saysn tadn aklad. Altkula.
'Eski :Devlet Bakan Mehmet zgune'in y.rt dndaki din grevlilerine Rabta
rgutunce aylk denmesiyle ilgili yazsnn da, 20.4.1981 gun ve 919 saysn
tadm> belirtti
Rabta'dan Turk imamlara maa denmesi konusunun Tayyar Altkula tarafndan
nce Devlet Bakan Mehmet zgune'.e sonra 12 Eylul Milli Guvenlik Konseyi Genel
Sekreteri Org. Haydar Saltk'n onaynn alnmas uzerine zgune'in Babakan
Bulend Ulusu'ya bir yaz yazd ve Bakanlar Kurulu'nun. da zgune'in yazsna
atf yaplan bir kararnameyi kabul ettii akla kavutu. Resmi Gazete'de
yaymlanmayan kararnamede Devlet Bakan Kenan Evren ve Babakan Bulend Ulu-
su'nun da imzalar bulunuyor. zgune'in konuyla ilgili yazsnda Rabta'nn
adnn Ingilizce evirisi Dunya Islm Birlii olartfk geiyor.
Tayyar Altkula'n yazarmz Mustafa Ekmeki'ye yapt aklamalara gre,
Rabta'nn Turk imamlarna maa demesi konusunda -olaylar zinciri' yle
geliti:
220
1. 12 Eylul'de Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula (u ay nce grevinden
ayrld). Diyanet Ileriyle ilgili Devlet Bakan Mehmet zgune'e bavurdu. Yurt
dndaki imamla) a maa denmesi konusunda ortaya kan mali zorluklar ne
gurerek. yeni kaynaklar aranmas gerektiini, bu arada yazmalarda Dunya Islm
Birlii adyla geen Rabta rgutunun Bat Avrupa'da grevlendirilecek imamlara
maa deyebileceini belirtti.
2. Altkula daha sonra konuyu 12 Eylul dneminin en yetkili kurumu olan Milli
Guvenlik Konseyinin Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltk'a imdi Bern
Buyukelisi) at. Orgeneral Saltk, nce biraz tereddut gsterdi ve Olur mu,
Turk devletinin imamlarna yabanc bir kurulu...* dedi. Ancak, sonra Ne
yapalm diyerek olurunu verdi. Saltk, dun arkadamz Mustafa Ekmeki'ye
Zurih'ten telefonla yapt aklamada, Altkula'n bu iddialarn dorulad ve
dardaki imamlarmz Rabta'nn finanse ettii dorudur? dedi.
3. Dnemin Diyanet Ileri Bakanl'ndan sorumlu Devlet Bakan Mehmet zgune,
bu gelimeler uzerine Bakanlar Kurulundan kararname karlmas iin
Babakanla 20.1.1981 gun ve 919 sayyla bir yaz yazd: Bu yaz aynen
yleydi:
Bilindii gibi, yurt iinde ve dnda toplumu din konusunda aydnlatmak ve
ilahiyat yerlerini ynetmek grevi 630 sayl kanunla Diyanet Ileri
Bakanl'na verilmitir.
Yurt dnda 60 bine yakn din grevlisi ile bu hizmet yerine getirilmeye
allrken, yurt dnda kadro imknszl nedeniyle yeterli hizmetin
gturulemedii de bir gerektir. Bu hizmet akl nedeniyle yurt dndaki
vatandalarmz arasnda blucu faaliyetler bu boluktan yararlanma gayreti
iine girmilerdir.
Devletimizin bu konudaki hizmet boluklarnn acilen doldurulmasnn gerekli
olduuna inanan Diyanet Ileri Bakanl, ulkemizin iinde bulunduu ekonomik
skntlar da gz nunde bulundurarak baka ekonomik kaynaklar aratrma yoluna
girmitir.
Bu Cumleden olarak maalar mal kurulular ve Dunya Islm Birlii Genel
Sekreterlii tarafndan denmek suretiyle eitli Avrupa ulkelerine ve
Avustralya'ya adlar ve grevleri Iliik listede gsterilen personelin 657
sayl kanunun 77. maddesi uyarnca gnderilmesi planlanm bulunmaktadr.
Diyanet Ileri Bakanl'nca zel bir snav sonucu sell-
221
mi bulunan elemanlarn aylklar bu kurulular. Dunya Islnr Birlii Genel
Sekreterlii'nce karlanacaktr. Yukarda belirtilen artlar erevesinde
iliik listedeki grevlilerin 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 77. maddesi
uyarnca u yl sureyle d ulkelerde maasz mezun saylmasna ilikin Bakanlar
Kurulu karar hazrlanmasn arzederim.
4. Mehmet zgune'in, Babakanla yazd bu yaz uzerine Rabta rgutunce yurt
dndaki imamlara maa balanmas konusundaki kararname Bulend Ulusu hukumeti
tarafndan karld. Ancak bu kararname Resmi Gazete'de yaymlanmad.
28.4.1981 tarih ve 8/2838 sayl Bakanlar Kurulu kararnamesi aynen yleydi:
Ekli listede adlar yazl 41 din grevlisinin yurt dnda grev almas iin
u yl sureyle maasz izinli saylmalar 657 sayl kanunun deiik 77. maddesi
Bakanlar Kurulunca 28.4.1981 tarihinde kararlatrlmtr. Ve kararnamede u
imzalar vard:
Kenan Evren (Orgeneral, Devlet Bakan), Bulend Ulusu (Babakan), Zeyyad Baykara
(Devlet Bakan, Babakan Yardmcs), Turgut zal (Devlet Bakan, Babakan
Yardmcs). Prof. Dr. Ilhan ztrak (Devlet Bakam), Mehmet zgune Devlet
Bakan), Prof. Dr. Nimet zda (Devlet Bakam), Cevdet Mente (Adalet Bakan),
Nimet zda (Milli Savunma Bakam. Halk Bayulken yerine), Selhattin etiner
(Iileri Bakan), Ilter Turkmen (Dileri Bakan), Kaya Erdem (Maliye Bakan),
Hasan Salam (Milli Eitim Bakan), Tahsin nal (Bayndrlk Bakan), Kemal
Canturk (Ticaret Bakan), Prof. Dr. Nurettin Ayanolu Salk ve Sosyal Yardm
Bakan), RecaL Baturalp (Gumruk ve Tekel Bakan), Necmi zgur (Ulatrma
Bakan), Prof. Dr. Sabahattin zbek (Tarm ve Orman Bakan), Prof. Dr. Turan
Esener (alma Bakan), Sahap Koca-topu (Sanayi ve Teknoloji Bakan),
Serbulent Bingl (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan), Ilhan Evliyaolu (Turizm ve
Tantma Bakan), Dr. Serif Tuten (Imar ve Iskn Bakan), Munir Guney (Kyileri
ve Kooperatifler Bakan), Vecdi zgul (Genlik ve Spor Bakan),' Sadk Side
(Sosyal Guvenlik Bakan), Cihat Baban (Kultur Bakan).
Ksa adyla Rabta rgutu diye bilinen Suudi Arabistan-destekli eriat rgutunun
tabel ad El Emanet-ul Ammel Ra-btatil Alem-il Islml'dir. Bu rgutun ad
Ingilizce metinlerde
222
World Muslum League olarak yazlyor. Bu da Dunya Islm Birlii diye
Turkeye evriliyor.
Bu ynde bir kararnamenin bulunduunun anlalmas u-zerine yeniden bilgisine
bavurulan Bulend Ulusu, yazarmz-Uur Mumcu'ya unlar syledi:
Konu ortaya atldktan sonra olayla yakndan ilgilendim. Eski bir bakan
arkadamn yapt aratrma sonucunda kararnameyi buldum. Ingilizce 'Muslim
World League' adn tayan rgutun iyi amalar tadna inanld iin
kararnameyi imzalam olabilirim. Rabta rgutu'nun 'Muslim World League
olduunu, inann, yaynlarnz uzerine rendim.>
Houston'da bulunan arkadamz Sebnem Atiyas'n haberine gre, Babakan Turgut
zal dun- Rabta rgutu ile ilgili olarak gazetemizde kan yazlar uzerine, sz
konusu rgutun Suud Arabistan'n resmi bir kuruluu olduunu ve uluslararas
duzeyde tanndn syledi. zal, Tabi, bu konuya bakmak lzm.. Yalnz,
bildiim kadaryla bu rgut, S. Arabistan'n resmi bir rgutudur. Zaten 1984'ten
itibaren haberlerde de belirtildii gibi bu uygulama durdurulmutur. Yani bizim
iktidara geldiimiz yldan itibaren eklinde konutu.
zal, 28.4.1981 tarihli Bakanlar Kurulu kararnamesinde-o zaman Babakan
Yardmcs ve Devlet Bakan olarak kendisinin ve Maliye Bakan olarak Kaya
Erdem'in de imzalarnn bulunduunun hatrlatlmas uzerine Binlerce kararname
var. Yani o sralarda o kadar ok kararname vard ki, yle birey hatrlanmas
zor dedi.
Rabta'nn Turk imamlara 1982-84 yllan arasnda maa demesi konusunda dnemin
Devlet Bakam Kenan Evren ve Babakan Bulend Ulusu Byle bir olayn kendilerine
yansmadn, bu konuda bilgileri olmadn sylemilerdi.
Cumhurbakanl Basn Danman Ali Baransel aracl ile gazetemize yaplan
aklamada yle deniliyordu:
Konuya hassasiyet gsteren Sayn Cumhurbakanmz Devlet Bakan ve Milli
Guvenlik Konseyi Bakan olarak kendilerine o dnemde byle bir bilginin
yansmadn ifade etmitir.
Bulend Ulusu ise gazetemize unlar sylemiti: Bana bu konuda intikal etmi
bir olay yok. Onay da vermi deilim byle bir konuda. Kim nasl yapt
bilemiyorum-Hayret ettim bende.
223
Devlet Bakan Mehmet zgune de, Altkula'n bu konuda Bakanlar Kurulu
kararnamesi olduu eklindeki iddialar -uzerine yle demiti:
Yalan, dupeduz palavra. Ben zaten hastaydm, konuyu
sonradan rendim.
19.3.1987
Belika Cephesi:
'TRK IMAMLARI RABITA ILE UYUSAMAYINCA MAAS KESILDI'
Hadi Uluengin
BRKSEL 1982-84 yllar arasnda. Suudi kkenli Rabta rgutunun Turk
imamlara maa demesi konusu Ankara'da ilgili kararnamenin ortaya kmas
uzerine yeni boyutlar kazanrken, Bruksel'de adnn aklanmasn istemeyen bir
Turk yetkili o dnemdeki olaylar yle anlatt:
O yllarda yurt dndaki Turkler iin gnderilen din a-damlarnn ucretleri
esas olarak eitli ehirlerdeki dernekler tarafndan karlanyordu. Ancak,
derneklerden bir blumunun talebine ramen din adam ann mali skntlardan
dolay kapatlamamas uzerine Suudi Arabistan'n kontrolundeki Islm Kultur
Merkezi devreye girdi ve bata Belika olmak uzere Ba'. Avrupa'ya gnderilecek
Turk din adamlarndan bir blumunun ucretlerinin Rabta tarafndan
karlanabileceini bildidi. nerinin Diyanet Ileri Bakanlna
iletilmesinden sonra Ankara, Riyad ile o dnemde ortaya kan yaknlamay da
gznunp alacak bu teklifi, tayin edilecek din grevlilerini;! Turkiye
tarafndan onaylanmas artyla kabul etti. Belika'ya gnderilen Turk
imamlarnn Rabta tekilt ile fazla uyuamamasndan dolay da. Bruksel'deki
Islm Kultur Merkezi, uygulamann balamasndan yaklak 1.5 yl sonra geici
szlemeli bu grevlilere ucret denmesini durdurdu.
Belika'da u anda Rabta'nm denetimindeki Islm Kultur Merkezi/nden maa alan
tek Turk'un Ankara ile sk balants olan Ali Rza Temel adl bir din
grevlisi olduu belirtiliyor.
19.3.1987
224
Mustafa Ekmeki
ANKARA Rabta olay ile ilgili olarak grutuumuz eski Diyanet Ileri Bakan
Tayyar Altkula. konunun ayrntlarna inen geni aklamalar yapt.
Altkula ilk blumunu aada yaymladmz uzun syleide sorularmz yle
yantlad:
Bu duunce nasl ortaya atld?
Altkula Yurt dndaki grev yapacak, toplumun iine girecek elemanlarn da
gnderilmesi kadro ihdasna balanmtr. lkenin iinde bulunduu zorluklar
ileri surulerek, bu kadrolarn alnmas yani yetkililerce bunlar ileri surulmu,
yeni kadrolarn ihdas uzun almalara ramen mumkun olmamtr. Ancak,
yaptmz seyahatlerde grdum ki. vatandalar ne pahasna olursa olsun,
maan biz deyelim, bize din grevlisi gnderin demilerdir. Bu
tarafsz devlete bal saf Musluman Turk vatandalarnn arzularn yerine
getirmek u-zere, din dernei veya karl dolays maan bu derneklerce
karlanmas kaydyla Babakanlk onayyla yurt dna peyderpey din
grevlisi gnderilmesi uygulamasna balanmtr. Buna 1978'de baladk.
1979-80'de uygulama 'devam etmitir. Maalar ii dernekleri dedi. Tabii bu
arada biz yabanc kaynaklardan da Turk devletinin dviz zorluklarn gz
nunde tutarak, bu zorluklar fazla zorlamayarak, bir takm d kaynaklardan
yararlanma cihetine gittik. Yabanc ulkelerin idareleri ile kiliselerine
varncaya kadar temaslar yaptk. Bu arada Belika mahalli idarelerinin din
retmenlii iin kadro verecei sonucuna vardk.
Uygulama 1981 nisanna rastlamaktadr. O zaman Devlet Bakan Sayn Mehmet
zgune'ti. Yurt dnda 41 kiilik din grevlisi ile ilgili kadrolar doldurmak
uzere Babakanla teklifte bulunulmutur.
Yani aylklarn Rabta tarafndan denmesi iin mi?
Altkula Hayr. 41 kiinin 25'ininkini Dunya Islm Birlii (Rabta) deyecek
Geriye kalanlar ise, yani o srada Belika'da grevli imamlarn maalarn ise
Belika mahalli idareleri deyecek. Mehmet zgune imzas ile Babakanla
gnderilen bu nerinin tarihi 20 Nisan 1981 idi. 919 say ile Babakanla
gnderilmiti.
Babakanla gnderilen yazda aylklarn Islm Birli-Gi'nden denecei
belirtiliyor mu?
225
F. : 15
Altkula Tabii efendim. O arada Diyanet Ileri Bakanlnca zel bir
snavdan geirilmi kiilerin maalar Dunya islm Birlii ile ilgili
kurulularca karlanacakt. Yani yazda bu syleniyor, Babakanla byle bir
teklifte bulunuluyor.
Nasl kararname haline geliyor?
Altkula Babakanlk bu teklifi olumlu karlam. 28 Ekim 1981 tarih ve
8/2838 sayl Bakanlar Kurulu kararnamesi ile szunu ettiim teklif bir hukumet
karar haline getirilmitir.
Bu karardan Milli Guvenlik Konseyi'nin haberi olda
mu?
Altkula Elbette, kararname Sayn Devlet Bakan'na (Cumhurbakan Kenan
Evren) sunulmak uzere Milli Guvenlik Konseyi Genel Sekreterlii'nden gemitir.
Yani, Sayn Cumhurbakan Evren'in bu konuda bilgisi var?
Altkula Sayn Cumhurbakanmzn ve Sayn BulenG Ulusu'nun konuya dikkatleri
iin bu safhasnda ekilmemi olabilir. Yalnz u kadarn belirtmekte yarar
gruyorum. Ka-raraneme Milli Guvenlik Konseyi Genel Sekreterlii'ne gittii
zaman o dnemin Genel Sekreteri Sayn Haydar Saltk'n dikkatini ekmi olduunu
rendim. Beni aradlar ve konuyu benimle grumek istediklerini belirttiler.
Kalktm gittim ve dediler ki, 'Turk devleti yurt dma din grevlisi gnderecek,
bunun maan Sayn Paa'nn tabiriyle syluyorum (Rabta-i Islm) deyecek'
dediler. 'Bu bana ters geldi' dediler. Ben de-kendilerine hak verdim. Ancak
bizim yurt dndaki yangn sndurmeye altmz ifade ettim. Tabii Turk
devleti bize kadro verse, imkn verse biz de u-bu kaplar alma durumuna
dumeyiz. Takdirin Turk devletine, Turk hukumetine ait olduunu arz ettim. Sayn
Saltk, bir deerlendirmeden sonra dediler ki, 'Biz bugun bu dvizi tahsis
edemiyorsak, bu noktada bunu kabul etmek zorundayz'.
Yani kararname o mevkide dikkati ekmeden yurumu-gitmi bir kararname deildir.
Sayn Saltk Paa, taklm, karlkl grumuuz. Sayn Cumhurbakan'na
sunulurken ne l^ ude bilgi arzedudi, onu bilemem. Kararname yururlue
girmitir ve yurt dndaki din grevlilerinin maalar, .Belika mahalli
idarelerince denenler hari, Dunya Islm Birlii Genel Sekreterliince
adreslerine gnderilmitir. Sayn Cumhur-
226
bakanmzn ya da Sayn Babakanmzn bu ilerin detay ile ilgilenmi
olabileceklerini sanmyorum. Ancak zamann Sayn Bakan zgune, bu detaya en
geni ekliyle elbetti' vakfdr. Ancak yle bir nokta var. Ilk neri,
Diyanet Ieri Ba-kanl'ndan gelmiyor mu?
Altkula Burada bir sorumluluk varsa udur: Diyanet Ileri Bakanl teklif
eden makamdr. Bunu onaylayanlardadr esas sorumluluk, baz devlet adamlarmz
bunu bize teklif ettiler. Biz peki dedik, sorumluluk bize vacip deildir,
Diyanet Ileri Bakanl'na aittir diyorlarsa, bu sorumluluktan doacak netice
ne ise, kimseyi ortak etmeden ben bu sorumluluu ustlenmeye hazrm. Bunun bir
su taraf varsa, hukuka aykr taraf varsa, ben bunu butun sonulan ile
yuklenmeye hazrm.
Yani sorumluluu kabul ediyor musunuz?
Altkula Ne Dunya Islm Birlii, ne de Belika'daki belediyeler asndan bir
sorumluluk yok. Ama birtakm evreler diyorlarsa ki, "Turk devleti neden bu
derneklere muhta hale getirilmitir' bu yanl bir olaysa, bunun tartlmaya
ak bir olay olduunu, hakl yan bulunduunu ben de kabul ediyorum.
Evet biz teklif ettik. Kaynaklar belirttik. Bu kaynaklarn detay hakknda
Sayn Cumhurbakanmzn, Sayn Babakann ve dier bakanlarn ayrntl bir
bilgiye sahip olmamalarn tabii karlyorum. zellikle Sayn
Cumhurbakanmz ve Babakanmzn bu detaya inmemi olmalarn tabii
karlyorum. Ama, babakanla teklif yazsn imzalayan Sayn z-. gune'in
bunu bilmemesi, ya da bunun ne olduunu fark etmemi olmasn tabii karlamaya
imkn yoktur. Kald ki, Sayn zgune Devlet Bakan sfatyla 1983 ylnda
Birleik Arap Emirlikleri'ne ve Suudi Arabistan'a yapt ziyaret srasnda
28.4.1983 gunu Mekke Intercontinantal Oteli'nde Dunya Islm Birlii Genel
Sekreteri yani Ism-el Emul'al Rabtat-ul Alem-l Islmi diyelim, yani Dunya
Islm Birlii Genel Sekreteri Mu-hammed Ali El Hareka'nn resmen davetine icabet
etmi ve bu yemek dolaysyla yaplan karlkl grumede 28 din grevlisine
yaptklar destekten, demeden, gnderdikleri maatan dolay maiyetinde
bulunan zevatn iinde teekkur etmi, ilikilerimizin gelitirilmesi
temennisinde bulunmu ve bu 28 saysnn artrlmasn istemitir. Tarafndan
Muhammed Ali Ha-reka, Ali Muhtar v.s. kiiler ve bizim tarafmzdan Buyukeli-
227
Hk Mustear Acar Tuzun, Din Ileri Sosyal Iler Muaviri Sami Uslu, u anda
Mekke'de grevli tercuman Ali Sarper. Vakflar Genel Muduru Halit Yiitguden ve
dier orada hazr bulunanlar ierisinde cereyan etmitir bu grume. Sayn Bakaa
kararnamenin detayn hatrlamayabilir ama Mekke'de yapt ziyareti Muhammed
Ali El Hareka ile yani Rabta Genel Sekreteri ile yapt grumeyi ve
Intercontinantal otelde verdii davete' icabeti ve orada sarf ettikleri
konumalar 28 kadro konusundaki teekkuru de mi hatrlamyor acaba?
Siz bu konular Ulusu ile yuz yuze grutunuz mu? Altkula Bu konuda Sayn
Babakanla zel bir grume yaptmz hatrlamyorum. Ancak nemli bir olay
hatrlyorum. Sayn Babakana verilen bir brifing olayn. Bu brifingte yurt
d ii sorunlar gruulmutur. Dolaysyla bu konularla ilgili butun Sayn
Bakanlar ve ust duzey burokratlar bulunmutur. Bu arada, Devlet Bakan Sayn
zgune ile Dileri Bakan Ilter Turkmen de hazr bulunmutur. eitli
bakanlklar yurt dndaki faaliyetleri ve problemleri ile ilgili
bilgiler sunmulardr. Bu arada Devlet Bakan Mehmet zgune Bey'in Diyanet
Ileri Bakan olarak ben yurt dndaki yeni problemler ve ihtiyalar
konusunda bilgi arzettim Sayn Babakana. Bu brifing ile ilgili
matbu metin elimdedir. Bu brifing metninin 8. sayfasnda diyorum ki,
merkezi Mekke'de bulunan Dunya Islm Birlii Genel Sekreterlii'nden 28
din grevlisi iin aylk biner dolardan aylk 28 bin dolarlk kaynak temin
edilmitir. Bunlar da 12 Eylul dnemi sonrasnda Bakanlar Kurulu kararyla
bakanlmzca seilen kadrolarla doldurulmu ve eitli ulkelere
gnderilmilerdir. Bu uygulamada buteden herhangi bir dviz harcamas olmas
sz konusu deildir, diyorum. Bunun tarihi sanyorum 1982 ya da 1983 yl
Hac mevsimi ncesi gunler. Sonunda tabii bu uygulamalarn sakncalarna
matbuumda iaret ettim. zumun Turk devletince her eit fedakrlklara
katlanlarak yurt dna gnderilen din adamlarnn maalarnn butemizden
karlanmasnn uygun yol olduu gruunu de bu metinde arz ettim. Babakan
Ulusu'nun da ayn gruu paylatn, eitli vesilelerle "Bu iin zumu
iin Turk devleti bu ii halletmelidir' buyurduunu ve baz ilgililere
talimatlar da verdiini yakn evresinden o tarihlerde renmitim. Simdi
brifingin sonunda da unu arzettim. Dedim ki, 'numuzdeki Hac mevsimi
dolaysyla Suud Arabistan'a gittiimiz zaman Dunya Is-
228
]m Birlii Genel Sekreterlii yetkilileri ile grueyim ve bu grumede 28
kiilik kadronun arttrlmas teklifini aaym' dedim. Toplant sonunda
konumalarla ilgili eitli noktalara ibaret eden ve eitli talimatlar veren
Babakan bana dnerek 'Kendisine sunulan konuda hareket edebileceimizi, Hac
mevsimi srasnda szunu ettiim grumeyi yaparak bu kadrolarn arttrlmas
konusunu aratrmamz' da bana emrettiler. Bu arada Dileri Bakan Ilter
Turkmen de Dunya Islm Birlii Genel Sekreterlii ile ilgili olarak bana
dnerek, 'Sayn Altkula, bu genel sekreterlikten maksat Rabta diye bildiimiz
kurulu mudur?' diye sordular. Ben de 'evet' cevabn verdim. Babakan ile bu
Rabta veya Dunya Islm Birlii Genel Sekreterlii kaynakl maalar konusunda
yuzyuze bu grumeyi hatrlyorum. Tabii unutmu olabilirler. Ancak bu
toplantnn basl brifing metni toplantya katlan butun yetkililerin elinde
mevcuttur.
19.3.1987
Altkula aklad, Saltk dorulad:
Org. SALTIK RABITA'DAN MAASI NASIL ONAYLADI?
Bern Buyukelisi Haydar Saltrk, 12 Eylul dneminde Rabta'dan imamlara maa
denmesi konusunda Cumhu-riyet'e unlar syledi: Dardaki imamlarmz
Rabta'nn finanse ettii doru. Ancak aradan 7 yl geti, kararnameyi
hatrlamyorum.
ALTIKULA'TAN AIKLAMALAB:
Org. Saltk beni arad, Bana ters geldi dedi. Ben de kendilerine hak verdim.
'Turk Devleti bize imkn verse, kadro verse, u-bu kaplan alma durumuna
dumeyiz' dedim. Takdir Turk devletine: Turk hukumetine aittir dedim. Saltk bu
deerlendirmeden sonra Biz bugun bu dvizi tahsis edemiyor-sak, bu noktada bunu
kabul etmek zorundayz dedi.
Kararname: O mevkideki dikkati ekmeden yururlue girmi bir kararname deildir.
Sayn Saltk Paa taklm, karlkl grumuuz. Sayn Cumhurbakanna
sunulurken, ne lude bilgi arzedildi, onu bilemem.
229
Sayn Cumhurbakanmz ve Babakanmzn bu detaya inmemi obualarn tabi
karlyorum. Ama Babakanla teklif yazsn imzalayan Sayn Mehmet zgune'in
bunu bilmemesi ya da ne olduunu fark etmemi olmasn tabii karlamaya imkn
yoktur.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Yurt dndaki imamlara 1982-84 yllar arasnda
Rabta rgutu'nden para denmesine izin veren kararname konusunun, 12 Eylul
dneminin Milli Guvenlik Konseyi Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltk ile
dnemin Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula arasnda gruulmu olduu
Saltk tarafndan doruland.
Halen Turkiye'nin Bern Buyukelilii grevinde bulunan emekli Orgeneral Haydar
Saltk konuya ilikin olarak Cumhu-riyet'in sorularn yantlad. Tayyar
Altkula'n Ben konuyu Haydar Saltk'a gturdum biimindeki aklamas
uzerine bilgisine bavurduumuz Saltk, sorularmza aynen u karlklar
verdi:
Diyanet Ileri eski Bakan Tayyar Altkula sizin MGK Genel Sekreteri
olduunuz dnemde yurt dndaki imamlarn aylklarnn Rabta rgutu'nden
denmesine ilikin konuyu size atn, sizin de 'Devletin gucu yok mu ki,
imamlarn aylklar Rabta'dan deniyor?' biiminde konutuunuzu, kendisinin de
olanakszlklar anlatnca, sizin 'Peki ne yapalm?' dediini syledi. Bu doru
mu?
Saltk Yurt dndaki din grevlilerinin aylklar mahalli halkn katklar
ile Rabta'dan karlanyordu. Diyanet ileri eski bakan ile aramzda byle
bir konuma geti Onu hatrlyorum.
Kararnamelerin sizin onaynzdan getii biliniyor. Byle bir kararnameyi
hatrlyor musunuz?
Saltk Aradan o kadar olay gelip gemi. Byle bir kararnameyi hatrlamyorum.
Ancak dardaki imamlarmz Ra-bta'nn finanse ettii doru. Ama byle bir
kararname hatrlamyorum. Yl 81, imdi 87... Aradan 7 yl gemi.
Diyanet Ileri eski Bakan ile yaptnz konumadan Sayn Evren'e
bahsettiniz mi? Kararnameden Sayn Evren'in haberi var m?
Saltk Hatrlamyorum.
19.3.1987
230
GZEL: RABITA UYGULAMASINI BIZ DURDURDUK
Babakan Vekili Kaya Erdem de ilk kararnamenin 12 gylul'den nce ktn ve
uygulamann 12 Eylul dneminde de surduunu belirtti.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Devlet Bakan ve Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel,
yurt dndaki din grevlilerine Dunya Islm Birlii'nden maa verilmesi
konusunda Suleyman Demirel, Bulend Ulusu ve zal hukumetleri dnemin <3e
karlan u kararname ile karar verildiini ve uygulamann temmuz 1985'e kadar
da surduunu aklad; Rafcta'nn, maa verdii din grevlilerine herhangi bir
bask yapmadn ve bu grevlilerin laiklik ilkelerine uygun grev yaptklarn
syledi. Guzel, zal hukumetinin ilk gunden itibaren uygulamay incelediini ve
faydal olmakla birlikte geici bir zum olarak grduklerini syledi.
Devlet Bakan ve Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel, dun Bakanlar Kurulanda alman
kararlan aklamak uzere yapt basn toplantsnda Diyanet Ileri
Bakanl'na bal olarak yurt dnda grev yapan din grevlilerine Rabta'dan
(Dunya Islm 'Birlii) maa denmesi konusunda da aklama yapt. Guzel, ilk kez
1978'de 10 adet yurt d din grevlisi kadrosu oluturulduunu belirterek,
Diyanet Ileri Bakanl'mn 5 Austos 1980 tarihinde 1195 sayl yaz ile
Babakanla bavurduunu kaydetti.
Guzel'in okuduu ve dnemin Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula'n imzasn
tayan yazda ulkenin dviz sknts gz nune alnarak baka kaynaklar
aratrld ve Belika belediyelerinden ve merkezi Mekke'de bulunan Dunya
Islm Birlii Genel Sekreterlii'nden bir miktar kadro temin edildii
belirtilerek iliikte adlar bulunan 34 kiiye u yl sure ile maasz izin
verilmesinin istendii ifade ediliyor. Bakanln bu yazs ve Milli Eitim
Bakanh'nn oluru uyarnca snavla belirlenen 34 din grevlisinden 32'sine
Bakanlar Kuru-u'nun 17.8.1980 tarih ve 8/1500 sayl kararname ile ucretsiz
Izin verildiini belirten Guzel, bu kararnamenin kamuyu Ilgilendiren
kararnamelerden olmamas nedeniyle Resmi Ga-zete'de yaymlanmadn
aklad.
Bu uygulamann MGK dneminde de surduunu, anlatan
231
Guzel, dnemin Devlet Bakan Mehmet zgune'in 20 Nisan-1981 ve 0919 sayl ve
Diyanet Ileri Bakanl antetli bir yazir ile bu kez 41 din grevlisine ayn
amala u yllk maasz izin istendiini kaydetti. zgune'in bu yazs
uyarnca Bakanlar Kurulu'nun 28 Nisan 1981 tarih ve 8/2838 sayl kararnameyi
hazrladn aktaran Guzel, bu uygulamann kendi hukumetleri dneminde de
surduunu dile getirdi.
Din grevlilerine Rabta'dan maa verilmesine 1984'te de devam edildiini ifade
eden Guzel, Devlet Bakan Kzm Ok-say'n da 1 Austos 1984'te Babakanla
gnderdii bir yaz ile yurt dndaki bu grevlilerin grev suresinin bir yu
daha uzatlmasnn istendiini syledi. Guzel, Oksay'n bu yazs uyarnca
Bakanlar Kurulu'nun bu din adamlarnn grev surelerini 1 Temmuz 1985 tarihine
kadar uzathn aklad.
' Guzel, 4 Haziran 1985'te Babakanlk Mustean olarak kendi imzasyla Dileri
Bakanl'na gnderilen bir yaz ile bu grevlilerin maalarnn 1 Temmuz
1985'ten itibaren Dileri Bakanl Turk Kultur Varln Koruma ve Tantma
giderleri harcama kaleminden karuanmak uzere 320 din grevlisi kadrosu tahsis
edilmesinin istendiini syledi. Bu tarinten sonra din grevlilerinin
maalarnn Dunya Islm Birlii Genel Sekreterlii'nden karlanmasndan
vazgeildiini dile getiren Guzel, szlerini yle surdurdu:
Bir taraftan yurt dndaki vatandalarmzn ihtiyalarn karlarken, bir
taraftan devletin brakt boluu istismar etmeye alanlara mani olmak
zorundayz. Geici din grevlisini bu ekilde gndermek zum deildir. Biz
kklu zum aradk. Bu uygulamay da bu sebeple devam ettirmedik. Bu ekilde
faydal da olsa din grevlisi bulundurma yoluna gitmedik. 1985'e kadar Dunya
Islm Birlii'nden maa alarak grev yapan, ancak hukumete gelir gelmez
balattmz bir almann haziran 1985'te neticelenmesi ile temmuz 1985'ten
itibaren deiik bir uygulamaya getik. nce 320 olan din grevlisi kadrosunu
485'e kardk. Bu grevlilere iki bin mark maa vermeye baladk.
Dunya Islm Birlii'ne devlet olarak bak tarzmz syleyeyim. Bu kuruluun
balca gayesi Islm ulkelerinin dunyaya anlatlmas ve Islama kar
propagandaya kar konulmasdr. Birlik Suudi Arabistan hukumetinin denetimi
altnda faaliyet gstermektedir. Birlik gayelerinin tamamyle devletimizin
laiklik ilkelerini tam olarak badatrmak mumkun ol-
232
rnayabilir. Ancak, birlik faaliyetlerinin nemli bir ksmn meydana getiren
Musluman aznlklar konusundaki yardm bizim memleketimizin de menfaatlerine
yardm eder niteliktedir. Nitekim birlik Kbrs'taki, Bulgaristan'daki Musluman
aznlklarn meselelerini de her zaman desteklemitir. Bu tekiltn bir zelii
de din grevlilerimize herhangi bir ynde propaganda yaplmas bakmndan bask
yapmamas esasen onlarla muhatap olmamasdr. Gturulen hizmet laik Turk devlet
ilkelerine gre olmutur ve aynen Turkiye'deki din hizmetlerine uygulanan
kaidelere uygun olarak cereyan etmitir. Dolaysyla Belika devletinin veya
herhangi bir milletleraras kuruluun yardm neyse, birliin yardm sadece din
grevlilerinin maalarnn karlanmas deildir.
Guzel, daha sonra kendisine yneltilen sorular uzerine Rabta'dan maa alan din
grevlilerinin biri dnda tamamnn dnduunu aklad. Guzel, Ibirlii
iinde bulunmak, bu kuruluun butun grulerini paylamak anlamna gelmez. Ama
tabii ki paylalan noktalar da vardr diyerek, Rabta ile giriilen
ibirliini savundu. Din grevlilerinin maalarnn karlanmasnn Turkiye
Cumhuriyeti'nin grevi olduunu syleyen Guzel, Butun hukumetler bu konuda
ellerinden geleni yapmlardr. Ama imknlar arttka daha iyisi yaplmtr
biiminde konutu.
Rabta'nm Turkiye aleyhine irticai faaliyetlerde bulunan kurululara yardm
edip etmedii* biimindeki bir soruya Guzel, bu konuda ellerinde bilgi
bulunmadn, inceleneceini syleyerek yant verdi. Guzel, bir soru uzerine
kararnamenin karlma amacnm ucretsiz izinli grevli gndermek> olduunu:
ancak kararnamenin teklif yazsnda bu grevlilerin ne maksatla, nasl
gnderileceinin belirtildiini ifade etti. Halen yurt dnda bulunan din
grevlilerinin Rabta'dan maa alp almadklar sorusuna da Guzel, Bir
kuruluun bir grevliye para verip vermediini nasl denetlersiniz? karln
verdi.
Guzel, Rabta'nn maa vermesini, Turkiye'de olan bir depreme Hristiyan yardm
kurulularnn yardm etmesine benzeterek, Belika belediyelerinin yardmn
neden sormuyorsunuz? dedi. Guzel, zal hukumetinin ilk gunden itibaren bu olay
incelediini, faydal olmakla birlikte geici bir zum olarak grdukleri
kanaatinde olduunu dile getirdi. Guzel, Rabta'nn bu maalarnn Dileri
Bakanl kanalyla banka-
233
Jara gnderildiini vurgulad. Ayrca Rabta'nm yardmnn bu biimde
ynlendirilerek yurt dnda Turkiye aleyhine faaliyet gsteren baz kurululara
verilmesinin de nlendiini savunan Guzel, din grevlilerine Rabta'dan maa
verilmesine ilk olarak Dunya Islm Birlii Genel Sekreteri M. Ali El-Harekan'n
Turkiye'yi ziyareti srasnda karar verildiini de aklad.
te yandan Babakan Yardmcs ve Devlet Bakan Kaya Erdem, imamlara Rabta
rgutu tarafndan maa denmesine olanak salayan ilk kararnamenin 12 Eylul
ncesi hukumeti tarafndan karldn aklad. Erdem, bu kararnamede ve daha
sonra 1981'de kartlan kararnamede, imamlara u yl sureli ucretsiz izin
verildiini, ancak imamlara ucret denmesine ilikin bir hukum bulunmadn
syledi.
Babakan Yardmcs Erdem, dun Cumhurbakan Kenan Bvren'le grumeden knda
bir soru uzerine Rabta olay-n> Cumhurbakan ile grutuunu ve bu konuda
bilgi verdiini aklad. Erdem konunun Almanya, Belika ve dier Avrupa
ulkelerinden gelen imam talebinden kaynaklandn belirterek unlar syledi:
Bu ulkelere gnderilecek ahslarn ucretsiz izinli saylmas iin ilk
kararname 17 austos 1980 tarihinde karlmtr. unku bu ulkelerden gelen
taleplerde ucretlerin orann mahalli idaresince ya da Turk birliklerince
karlanaca belirtilmitir. Bu konudaki ilk kararnamenin says 8/1500'dur. Bu
kararnamenin tarihi ise 1981. yl ucretsiz izinli saylmalarn ngruyor bu
da.
Erdem, bu tur kararnamelerin Devlet Personel Yasas'na gre normal olduunu,
ayn biimde bir memurun yurt dnda almak istemesi halinde 3-5 yl ucretsiz
izinli saylabileceini, dnuunde tekrar eski grevine balayabileceini
belirtti.
20.3.1987
ALTIKULA: ILK TEMASI DEMIREL HKMETI YAPTI
Eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula, Rabta rgutu ile Diyanet'in ilk
balantsnn 1980 ylnn mart aynda Kbrs'ta duzenlenen bir Islm Konferans
srasnda doduunu belirterek, daha sonra dnemin Devlet Ba-
234
kan Muhamed Kelleci tarafndan Rabta heyetinin Ankara'ya davet edildiini
aklad.
Mustafa Ekmeki
ANKARA Eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula, Rabta olayn anlatrken
bu eriat rgutu-ile ilk balantnn 1980 martnda Kbrs'ta duzenlenen 'bir
Islm Konferans srasnda kurulduunu, Demirel aznlk hukumetinin Rabta
yet- . kinlerini Ankara'da devlet misafiri olarak arladklarn ve Rabta
balantsnn dnemin Babakan Suleyman Demirel ile Rabta ilgililerinin
grumeleriyle gelitiini aklad.
Altkula'n, olayn geliimini anlatt syleide sorularmza verdii
yantlar yle: Iliki nasl kuruldu?
Altkula 1980 mart ay iinde Kbrs'ta bir Islm Konferans yaplm, bu
konferansa biz de katldk. Dunya Islm Birlii (Rabta) bakanlndan bir
heyet de geldi Oradan dnute, Sayn Devlet Bakan Muhammet Kelleci'nj. daveti
uzerine Ankara'ya geldiler ve Sayn Babakan (Demirel) bata olmak uzere baz
grumeler ve temaslar yaptlar. Bu arada biz de kendileriyle bir Islm! kurulu
olarak, bir karde kurulu olarak ilgilendik. Dileri Bakanlmz tarafndan
kendileri devlet misafiri olarak arlandlar.
Siz bu Rabta adl rgutu nasl deerlendiriyorsunuz? Altkula Bu kurulu,
Muslumanlarn dunya uzerinde aznlk halinde bulunduklar ulkelere eitli
taahhutleri arasnda kendi dillerinde konuan din grevlisi de gnderen
kurulutur. Toplum hangi dili konuuyorsa, o dilden konuan grevliler. Bizim
Avrupa'daki ve dier ulkelerdeki vatandalarmza yeteri kadar din grevlisi
gnderemediimizi dikkate alm olacaklar ki, bu grumelerde Italya'ya, Suud
Arabistan'da dini tahsil yapm genlerden, bu ulkelerdeki Turk toplumunun
ihtiyacn karlamak uzere din grevlisi gnderme hazrlklarnda
bulunduklarn ifade ettiler. Biz bu konu ile ilgilendik. Ancak bu grevlilerin
seiminde toplumumuzun bunyesine uymayan baz hatalarn yaplabileceinden
endie ede--rek, yurt dndaki topluluun hassas ynleri bulunduunu anlattk.
Bu yuzden bizimle iliki kurmadan byle bir uygulamaya gemeyin dedik.
Daha sonra ne oldu?
235
Altkula Endielerimizi hakl buldular. Siz sein Avrupa'ya ve Avustralya'ya
gidecek din grevlilerini, bildireceiniz adrese biz gndeririz, dediler. Tabii
grevlileri biz seecektik. Bu yntemi setik. Babakanla yazdmz bir
yazyla olay hikye ederek teklifimizi sunduk. Bu yaz benim imzam tayor.
Rabta'dan din grevlilerine aylk balanmas ii ne zaman balad?
Altkula Bu ilk olarak Demirel hukumeti zamannda-balad. Biz Rabta ile
grutuk. O zamanki Babakan Suleyman Demirei'e. 'Gidecekleri biz seelim de,
onlar paray versin' dedik. Sifahen onayladlar. Demirel hukumetinin Devlet
Bakan Muhammet Kelleci o zaman istifa etmiti. Babakan Demirel, Diyanet Ileri
Bakanln dorudan Babakana balamt. Ben Diyanet Ileri Bakan olarak
dordan. Babakanla teklifimi yaptm. Kararname kt. Belika grevlileri
arasnda u kiinin aylklarnn Rabta'dan denmesi bylece-salanm oldu.
Siz nerinizde ne demitiniz?
Altkula Bu iki ksmd, (A) Belika mahalli idarelerinden aylklar
karlanacak olanlar, (B) Merkezi Mekke'de bulunan Dunya Islm Birlii Genel
Sekreterlii'nden bir miktar kadro temin edilenler eklindeydi. 32
kiiden 3 kii bylece-Rabta'dan gitmi oldu.
Bakanlar Kurulu'nun tarihi numaras neydi? Altkula 17.8.1980 tarih,
3,1500 sayl kararname.
Kararnamede kimlerin imzalan var?
Altkula Cumhurbakan Vekili Ihsan Sabri alayan-gil. Babakan Suleyman
Demirel, Devlet Bakan Orhan Eren yerine Koksal Toptan. Ekrem Ceyhun, Ahmet
Karahan, Metin Musaolu, mer Ucuzal, Ahmet Ihsan Birinciolu, Iileri Bakan
Mustafa Gulcigil yerine Orhan Eren. Hayrettin Erkmen, Ismet Sezgin. Orhan Cemal
Fersoy, Selhattin Kl, Halil Ba-ol, Munif Islmolu. Ahmet akmak, Huseyin
zalp, Cemal Kulhl, Cavit Erdemir. Nuri Bayar, Esat Kratlolu, Barlas Kuntay
yerine Tevfik Koraltan,. Turgut Toker, Ahmet Karayi-it. Hasan Ekinci, Talt
Asal, Sumer Oral, Tevfik Koraltan...
Bakanlar Kurulu kararnda ne deniyor?
Altkula 'Ekli listede adlar ve grevleri yazl 32 personele yurt dnda
grev alabilmeleri iin uer yl muddetle ma-
236
;3<;sz izin verilmesi 657 sayl kanunun deiik 77. maddesine
gre, 17.8.1980 tarihlinde kararlatrlmtr.'
Ecevit dneminde Rabta'dan para alan oldu mu? Altkula Hayr olmad,
!>e-ki Belika mahalli idarelerinden olabilir, hatrlamyorum.
Sizin bu olayla ilgili deerlendirmeniz nedir?
Altkula Konumamn butunu iinden de karlaca gibi, u veya bu kaynaktan
imkn salayarak, yurt dndaki vatandalarmzn din ihtiyalarnn
karlanmas konusunda Diyanet Ileri Bakanlmzn gsterdii gayrette ortaya
koyduu projeler bence bir takdir konusu olmak gerekir.
Su veya bu kaynak derken neyi kastediyorsunuz?
Altkula Dunya Islm Birlii Genel Sekreterlii de bunun iindedir. Diyanet
Ileri Bakanl olaya yle bakm ve her dnemde Dunya Islm Birlii Genel
Sekreterlii ile ilikiler konusunda hukumetler, hukumetlerin ilgili bakanlar
olumlu bir yaklam iinde bulunmular. Bir nceki hukumet dneminde Sayn
Babakan, Sayn ilgili bakan ve Dileri Bakanlmz kendileri ile iliki
kurmular ve 12 Eylul sonras d-
' nemde de zamann Sayn Devlet Bakan bu kaynaktan saladmz destee olumlu
bir yaklam gstermi, bizim teklifimize resmiyet kazandrm ve kendisi bizzat
Suudi Arabistan' ziyaretinde bu kuruluun genel sekreteriyle grumu, yemeine
icabet etmi, bu kadrolar ve bu konuyla ilgili olarak teekkurlerini ifade
etmi, ilikilerin gelitirilmesi dileini ortaya koymu ve yaplan bu tahsisin
arttrlmas temennisini ortaya koymutur.
Diyanet Ileri eski Bakan olarak Rabta'y nasl deerlendiriyorsunuz?
Altkula Diyanet Ileri Bakanl olarak bize duen bir karde kurulula
Islmiyet erevesindeki munasebetti. unku onun sistemi, rejimi, rejim anlay
laiklik lehine veya aleyhine olsun, ister eriat veya aleyhine olsun, bunu gz
nunde bulundurmadan genelde bizim Turkiye iinde ve dnda verdiimiz
hizmetlere paralel hizmetler veren bir kurulutur. Anlalmtr ki Dunya Islm
Birlii ne Turkiye'yi bir eriat rejimi noktasna getirmi, ne de Turkiye onlar
laiklik ilkesi noktasna getirmitir. Bunlar devletlerin temel ilkeleridir.
nemli olan asgari mutereklerde ibirlii yapabilmektir.
Siz iki-u dnem grdunuz, Ecevit dneminde geldiniz, Ecevit bu olay nasl
karlad, Demirel nasl karlad?
237
Altkula Sayn Babakanla bu konuda bir grumem olmadn ifade edeyim, ama
genelde muhatabmz ilgili bakanlard. Her seferinde her vesileyle bu kademede
verdiimia brifinglerde bu statuyu getirmeye alyor, gruumuzu
tekrarlyorduk. Hak veriliyordu bize. Mesel 10 kiilik kadro Lutfu Doan
dneminde tahsis edilmitir.
Altkula'n aklamalarn da ieren haberle ilgili olarak Diyanet Ileri eski
Bakan Altkula yle dedi:
Yanl anjamaya sebep olacak bir hususu yle belirtmek istiyorum. Benim
Rabta'dan din grevlilerine maa denmesi konusunu, nce Devlet Bakan
zgune'e, sonra Milli Guvenlik Kurulu Genel Sekreteri Haydar Saltk'a
nerdiim, Sayn Saltk'n onaynn alnmas uzerine de zgune'in Babakan
Sayn Ulusu'ya bir yaz yazd ve Bakanlar Kurulu kararnn da bunun' uzerine
kt gibi anlalyor. Dorusu udur: Sayn 'zgune'in yazs Sayn
Saltk'la grumemizden ncedir. Bu yaz Sayn Saltk'n onay sz konusu
olmakszn bizim nerimiz uzerine yazlmtr. Sayn Saltk'n devreye girii,
kararnamenin kendilerine ulamasndan sonradr.
20.3.1987
ZGNES: TEKLIF YAZISINI DIYANET YAZDI
zgune'ten: Benim doru durust memurum bile yoktu. Bu nedenle teklif yazlarn
bal kurulular yazar, bi ustune say, numara koyardk. Bu yazy da Diyanet
Ileri yazd. Ben, ilerimin okluundan bu yazy yeterince incelememi
olabilirim.
Ilhan ztrak: Gunde yuze yakn kararname imzalyorduk. Bunu hatrlamyorum.
Zaten Rabta konusu do, kararnamenin ekindeymi.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) 12 Eylul dneminin devlet Bakanlarndan Mehmet
zgune Rabta'dan maa alnmas konusundaki teklif yazsn yeteri kadar
incelememi olabileceini syledi. zgune, teklif yazsnn verildii tarihin,
Ataturk'un 100. doum yl trelilerinin en youn olduu dneme rastladn
syledi. i '
zgune'le yazarmz Mustfa Ekmeki'nin konumas yle :
238
Rabta zincirinin bu noktasnda eski Devlet Bakan ola-rak diyecekleriniz var
m?
zgune Rabta kararnamesinin bir takm safhalar vardr. Birincisi, bir takm
imamlarn maalarnn Rabta tarafndan d t nmesi iin Diyanet ile Rabta
arasnda bir mutabakat yaplmtr. Bu mutabakatta Bakanln, Babakanln
veya Konsey'in herhangi bir rolu yoktur. Bugunku (dunku) yaznzdan reniyorum
ki, bu mutabakat yaplrken sayn Saltk'la da ayrca gruulmu ve onun da
tasvibi alnm. Demek ki, mutabakat Diyanete salanm, Rabta ile onlar
grumuler, kadrolar alnm. Ikinci safha, Babakanla bir teklif yazsnn
sunulmas... Yaznzda 'zgune'in teklif yazs' diye sylenen, benim
teklif yazm deil. Diyanet tarafndan hazrlanm ve benim tarafmdan tasvip
edilmi, teklif yazsdr. Diyanet Ileri Bakan tarafndan da Babakanln
ilgili kuruluuna, yani Kanunlar ve Kararlar Dairesi'ne gnderilmi ve orada
incelenmitir. Yaznn tarihine dikkat edilirse, 20 Ocak 1981-dir. Yani
Ataturk'un 100. doum yl merasimlerinin en youn olduu dnemdir. Ben
Diyanet'in hazrlad ve onlarn kdna baslan bu teklif yazsn yeteri
kadar etraflca incelememi olabilirim. Tamamen hatrlamyorum. Muhakkak olan
udur, Diyanet tarafndan hazrlanan teklif yazs benim tarafmdan tasvip
grerek Babakanla sunulmutur. uncu safha da, kararnamede imdiye kadar
deniliyor ki. Rabta'dan gnderilmek iin kararname vardr.' Hayr. Yine
kararnamede incelenir, hatta Babakanlktan gider, ya da Resmi Gazete'de
kararnamenin suresini grurseniz kararnamede sadece ve sadece izinli saylmalar
iindir. Teklif yazs, kararnamenin metnine dahil deildir. Eer kararnamede
'28 tane imamn maalarnn Rabta'dan alnmas iin mutabakat yaplmasna
veya gerekli anlamann yaplmasna ve bu imamlarn da izinli saylmasna,
denilseydi, o zaman iddialar doru olurdu. Halbuki byle deil, kararnamede
sadece bu imamlara izin verilmesi hakkndadr.
Sizin Suudi Arabistan' ziyaretiniz srasnda Rabta ile grutu-unuz
syleniyor.
zgune Ben Suudi Arabistan'a ve Birleik Arap Emir-likleri'ne beer gun resmi
ziyarette bulundum. Resmi ve gayr resmi bir ok yemeklere katldm.
Gayr resmi ziyaretlerde ne oldu?
zgune Sayn Altkula orada olmad iin kendisine-
239
intikal ettiren kiiler, konuyu biraz deiik anlatm olabilirler. Problem
deil. Altkula'n bahsettii gibi resmi bir yemek deildir. Rabtat-ul Alem-ul
Islmi'yi benim ziyaretim de gayr resmi bir ziyarettir ve orada da kendileri
bana uzun uzun Musluman memleketlere yaptklar yardmdan bahsettiler. Hatta
yle bir teklif getirdiler: Romanya ile bizim munasebetlerimiz pek ok, acaba
siz Turkiye olarak Romanya Muslumanlar-na yardmda arac olabilir misiniz?
Bunun mumkun olmadn syledim. Ve bylelikle bitti.
Haydar Saltk'n onayndan sz ediliyor?
zgune Saltk'n tasvibini gazetenizden rendim. Ne Sayn Altkula, ne de
Saltk Paa bu konuda bana herhangi bir bilgi verdiler. Sayn Saltk'n o zaman
yetkileri vard, Al-tkula' yanlarna arm, direktif vermi ve bu konudaki
tasviplerini sylemi olabilir. Bu kendilerinin yetkisi dahilindedir, ama benim
haberim yoktur.
Siz Diyanet Ileri Bakanlndan gelen neriyi neden incelemediniz?
zgune Bildiiniz gibi Devlet Bakanlklarnn sadece bir zel kalem muduru ve
birka da memuru vardr, ne de muavir ve fukuk muaviri.. Gelen butun yazlar
Devlet Bakan ahsen incelemek zorundadr. Burada belki de ilerin okluu ve
belki de Rabta adnn gemeyerek Dunya Islm Birlii denilmesi beni yeteri
kadar incelemekten alkoymu olabilir. Burada zannediyorum ki, benim yeteri
kadar incelememe hatam vardr.
Bugun Devlet Bakan olsaydnz, Altkula size byle bir teklif getirseydi,
ne yapardnz?
zgune Daha titizlikle incelerdim. Bu arada syleyeyim, benim uzerime ahsen
bir sorumluluk geliyorsa, hi bir zaman sorumluluktan kamadm, bugun de kamam.
Surasn da aka syleyeyim. Rabta, kendi memleketinde saygm bir dernektir.
Ulusu hukumetinin Devlet Bakanlarndan Prof. Ilhan z-trak. Rabta ile ilgili
kararnameyi anmsayamadm aklad. ztrak, bazan gunde yuz kararname
imzaladklarna dikkat ekerek, butun kararnameleri okuduunu, imamlarn
aylklarnn Rabta rgutunce denmesi konusunun kararname ekinde bulunmamas
nedeniyle konudan bilgisi olmayacan anlatt. Bakanlar Kurulu'ndan kan her
kararnamenin Resmi Gaze-te'de yaymlanmadn, ayrca gizli
kararnamelerle yurt d-
240
,nda grevlendirilenlerin isimlerinin guvenlik gerekesiyle de Yaymlanmadn
belirten ztrak, Hukumet, imamlar, ken-.di kontrolunde bulunduu iin
gndermi olabilir dedi.
20.3.1987
.Rabta Zinciri Uzuyor:
MECLIS CAMIINE RABITA 20 MILYON VERDI
Rabta rgutu'nun, yurt dnda alan imamlara ma-<j demesinin yan sra
TBMM'de yapm planlanan mescide de 20 milyon lira para yardm yapt
belirlendi. Devlet Bakan Hasan Cell Guzel, Rabta'nn 20 milyon liralk
yardmn dorularken, dnemin TBMM Bakan ve halen DSP Grup Bakan olan
Cahit Karaka Hatrlamyorum -dedi.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Merkezi Suudi Arabistan'n Mekke kentinde bulunan
Rabtatul Jem-ul Islm rgutunun yurt dnda grevlendirilen Turk
imamlarndan baka TBMM'de yaptrlacak cami iin 20 milyon, Kuukesat'da
yaplmakta olan Kocatepe Camisi iin 2 milyon lira ve ayrca Adana blgelerinde
sel felketinden dolay tahrip olan baz ibadet yerlerine (mescit, cami gibi) 5
milyon TL yardmda bulunduu ortaya kt. Konu dun Devlet Bakan Hasan Cell
Guzel tarafndan doruland.
Ksaca Rabta olarak bilinen rgutun yaymlanan bir rehberine gre,
Turkiye'deki be kurulu da bu eriat rgutuyle ibirlii iinde alyor.
Rabta'nn TBMM'de yapm projelendirilen ve yeri ayrlan camiye para yardm
yapt resmi kaynaklardan doruland gibi. Diyanet Ileri Bakanl'nca
karlan Diyanet Dergisi'-Dm 1980 yl nisan - mays saysnda yaymlanan bir
yazda da yer alyor. Yazda Rabta rgutu Genel Sekreteri Mohammed Ali El
Harekan'n, Rabta adna TBMM camisi iin 20 milyon lira bata bulunduu ve
ban Diyanet Ileri Bakanl'nca TBMM Bakanl'na iletildii
kaydediliyor.
Rabta rgutu'nce yaymlanan A World Guide To Orga--izations of Islamic
Activite* adl rehberin Rabta Ofisleri ve
241
F. : 16
Temsilcileri ile ilgili blumunde u rgutlerin adlar, bal kurulu ve
temsilcilikler olarak kaydediliyor:
Merkezleri Istanbul'da bulunan Dou Turkistan Gmenler Dernei Istanbul
niversitesi'ne bal Islm! Aratrmalar Enstitusu, 1970 ylnda Kadir
Msrolu'nun Ataturk aleyhine konumalar yapt Milli Turk Talebe Birlii
ile merkezi Iz-mir'de bulunanaMilli Turk Izmir Yuksek Islm Enstitusu Taptrma
ve Koruma Dernei, merkezi Nikosa'da bulunan Kbrs Turk Islm Cemiyeti..
Bruksel'de ynetim kurulunda Turk Buyukelilii'nin de yerald Centre
Islamique et Culturel de Belgique de Rabta rgutu'nun bal kuruluu olarak
kaydediliyor.
Rabta rgutu'nce yaymlanan rehberde, ayrca, Turk -Suudi Parnle: Ento Dostluk
Cemiyeti ile Avustralya'daki Turk Sesi adl kurulularn da adresleri
veriliyor.
Kadir Msrolu, Rabta rgutu'nun rehberine bal kurulu olarak yer alan Milli
Turk Talebe Birlii'nde 1971 yl banda Mehmet, sizin emrinizi ifa eder, paa
olmasna ramen Mustafa Kemal Paa'nn oluunu muhakeme eder biiminde
konumu; ancak Istanbul Skynetim Komutanl Asker Savclnca bu szlerde
su esi bulunmamt.
Istanbul Skynetim Komutanl Asker Savcl'nca 1972 ylnda verilen
kovuturmaya yer olmad karar. Milli Savunma Bakanl'nca kaldrlm, ancak
devrin Skynetim Komutan Orgeneral Faik Turun, Msrolu hakknda soruturma
emri vermemiti. Bunu nuzerine, Eskiehir Skynetim Komutan Korgeneral Irfan
zaydnl, Msrolu hakknda soruturma am, yaplan yarglama sonunda Kadir
Msrolu ve arkadalar mahkm olmulard.
Msrolu'nun u sralarda, Avrupa'da yaad ve Rza Nur'un anuarn Islamc
rgutlere parasz olarak verip, bu kitaplardan bu rgutlere yaklak 700 milyon
Turk liras gelir salad belirtiliyor.
Bilindii gibi, 1984 ylnda, Faisal Finans Kurumu, Rabta rgutu kurucu
meclisindeki Turk temsilcisi Salih zcan'n giriimleriyle kurulmu; zcan,
paylarnn bir ksmn, AP ve MHP'li eski bakanlar ile baz ANAP yneticilerine
devretmiti-rgutun ayrca Kocatepe camisine 2 milyon ve Adana blgesinde 1980
ylnda meydana gelen sel basknnda hasar gren cami ve mescitlerin onarm
iin de 5 milyon lira yardmda bulunduu ortaya kt. Yine resmi kaynaklardan
alman
242
bilgilere gre, 1980 yl mart aynda Kbrs'ta yaplan Islm Konferansna
katlan ve bu ziyaret dolaysyla da Devlet Ba-janh'nn daveti uzerine
Turkiye'ye gelen Dunya Islm Birlii Genel Sekreteri M. Ali El Harekan ve
beraberindeki heyetle sz konusu yardmn konusu ele alnarak, gerekletirildi.
1980'lerin CHP'den Meclis Bakan olan ve imdi DSP'nin Grup Bakan olan
Zonguldak Milletvekili Cahit Karaka, Ra-bta'nn Meclis camisi iin 20 milyon
liralk yardmda bulunduu iddialarn Hatrlamyorum eklinde yantlad.
Karaka, Cumhuriyet muhabirine unlar syledi:
O dnemde Meclise cami yaplmas henuz bir proje biimini bile almamt.
.Sadece Plan ve Bute Komisyonu'nda cami yaplmas konusu gruuluyordu. Rabta
rgutunun Meclis Bakanl'na 20 milyon lira yardmn hatrlamyorum. Bana
byle bir yardm gelmi deildir. Ancak Bakanlk Divan uyelerine byle bir
yardm yapld m, onu bilemem. O dnem Bakanlk Divan'nda grev yapm
arkadalarla konuarak konuyu aratracam.
20.3.1987
ZAL: RABITA ILE ANLASMA DVIZ KITLIGINDAN YAPILDI
HOUSTON, (Cumhuriyet Burosu) Babakan Turgut zal Rabta rgutunun butun
dunyaya yardm ettiini, bu rgutle yaplan anlamann dviz ktlndan
kaynaklandm belirt.' zal, gunluk yuruyulerini yaparken bir gazetecinin
.oruû uzerine Rabta konusunun Cumhurbakanl Konseyi uyelerine' kadar
uzanacak bir soruturma olasln ortaya karmadn syledi. 1980 ylnda
yaplan anlamann dviz ktlndan olduunu belirten zal yle konutu:
Simdi mesele u: Bu anlama 1980 senesi austosunda yaplm. Aka syleyeyim
80'de dvizimiz olsaydi, bizim giden imamlara verilirdi. Biz geldikten sonra,
dviz meselesi de buyuk apta hallolunca, serbestleince bir program yaptk.
Yani dardaki Turk varln korumak iin, dini meseleyi salama balamak,
rastgele adamlarn elinden kutarmak istedik. 300 kusur kadro karttk. Onlarn
paralarn kendimiz verdik. Rabta butun dunyada yardm ediyor.
Babakan zal Suud Arabistan'n bir eriat rejimi, Rabta rgutunun de. Suud
Arabistan'm resmi rgutu olduu eklin-
243
deki soruya yant verirken de Bu Rabta bir terrist rgut mu? Suudi Arabistan
eriatle ynetiliyor ama, munasebetimiz var m, yokmu? Bu, oradaki bir cemiyet.
Oras eriatla yne-tiliyorsa bana ne. Yani eriat devleti oldu diye bir
meselemiz olmayacak m? Iran da yle biiminde konutu.
21.3.1987
Rabta zincirine bir halka daha eklendi:
ODT CAMISINE 210 MILYON
1. Dunya Mescitler Genel Konseyi, Mekke'de ODT ce Ankaro niversitesi'ne cami
yaplmasna karar verdi.
2. Suud Arabistan destekli Rabta, ODT camisine 1 mHyon riyali Arap - Turk
Bankas araclyla gnderdi.
3. ODT bunyesinde cami yapm iin br dernek kuruldu. Dernek bu paray almak
istedi.
4. Devlet Planlama Tekilt, ODT'ye cami projesini olumlu buldu, Caminin
temeli. Kral Fahd'n ulkemizde bulunduu tarihlere rastlatlrsa iyi olur,
dedi.
5. DPT, cami demeinden bir album yaplmasn istedi, hazrlanan album
Cumhurbakan Evren'e sunuldu.
6. Dileri Bakanl, Din amalarla baka ulkelerden yardm alnmasna
kar kt.
7. Rabta'nn TBMM mescidine gnderdii ve izine rastlanmayan 20 milyon
lirann Iileri Bakanl'nn onayyla ODT camisine aktarld ortaya kt.
Ahmet Tan
ANKARA Ortadou Teknik niversitesinde ina edilecek Islm Kultur Merkezi'nin
Dunya Islm Birlii (Rabta) tarafndan 1 milyon riyal (210 milyon lira) bedelle
finanse edildii, ancak Dileri Bakanl'nn din amalarla baka ulkelerden
yardm alnmasna kar kt belirlendi. Ancak Rabta'dan salanan 1 milyon
riyali kullanan ODT Cami ve fslm Merkezi Yaptrma Dernei Bakan Fikret
ulhaolu, inaatn devam ettiini bildirdi. ODT Rektru Prof. ("nlu-bol ise
projenin durdurulduunu ne surdu. Bu arada Rabta'-
244
dan TBMM Camii iin salanan ve kayp olduu belirtilen 20 nilyon lirann ise
Iileri Bakanl'nn onayyla ODT Camu'-ne aktarld ortaya kt.
Rabta rgutu'nce Turk - Arap Bankas araclyla ODT Cami ve Islm Merkezi
Yaptrma Dernei hesabna yatrld anlald.
Bu arada Dileri Bakanl'nn yazsnda ODT bunyesinde bir cami ve Islm
Merkezi kurulmasnn Suud Arabistan'dan salanacak nakdi yardmn amacna uygun
biimde kullanlmamas ihtimalini akla getirdii belirtildi. Dileri
Bakanlndan ODT'ye bu yaz gnderilirken, Devlet Planlama Tekilt Mustear
Yardmcs Imdat Akmermer'in ODT Rek-trluu'ne yazd yazda ODT iinde
gereklemesini planladnz kulliye projesi ilgi ve takdirle karlanmtr
denildi.
DPT'nin Akmermer'in imzasn tayan bir baka yazsnda u gru yer ald:
Kulliyenin ina masraflarnn karlanmasnda Suud A-rabistan hukumetinin
nemli katk salad gz nunde bulundurularak kulliyenin temel atma treninin
kraln Turkiye'yi ziyareti tarihlerine rastlatlmasnn gerektii belirtildi.
ODT kampusu iinde Islm Kultur Merkezi yapma giriimleri' bu universitede daha
nce retim grevlisi olarak alan Korkut zal tarafndan balatld.
Rektr Mehmet Gnlubol ile yaplan temas ve grumeler sonucunda cami yapmn
gerekletirmek uzere ODT'de Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma
Dernei kurularak bakanlna Dr. Fikret ulhaolu getirildi. 23.3.1983 gunu
ODT rektrluu ve ad geen dernek tarafndan imzalanan protokol gerei
almalar hzlandrld.
Protokolun ama maddeleri arasnda Dou ile Batnn o-lumlu ve yararl bir
sentezini oluturmaya katkda bulunmak amacyla muhtelif fikir ve inanlarn
eitli ynlerden deerlendirilmesine imkn veren bir ortam oluturmak yer
ald. ODT Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma Dernei Bakan Fikret
ulhaolu'nun ODT Rektrluu'ne yazd 22 Nisan 1985 tarihli yazda Rabta
rgutu'ne proje bedeli olarak 20 milyon Suud riyali maliyet bildirildi. Ancak
bu paradan nce proje balangc iin sz konusu dernek hesabna Turk - Arap
Bankas'na 25 Austos 1983 tarihinde bir milyon
245
riyal (bugunku karl 210 milyon lira) yatrld. Bu parann 14 milyon 340
bin liras proje yapm iin ayrld.
ODT'dekl cami yapmna ayrca Diyanet Vakf'nca 150 milyon lira ayrld. Bu
paralarn tamam kullanld. Caminin maketleri hazrlanarak Emek Inaat ile
anlamaya varld.
Dernek yazsnda ayrca, bu projenin Sayn Cumhurbakanmzn himayelerinde
Islm lkelerine Ekonomik Ilikileri Gelitirme Dairesi'nin alma sahasnda
bulunduu guvencesi de verildi.
Dunya Mescitler Yuksek Konseyi'nin Mekke'de toplanan onuncu genel kurulunda
ODT ve Ankara niversitesi'nde birer cami yaptrlmas, Islmi eitim veya
okullara yardm salanmas ve genel sekreterin Turkiye'yi ziyareti srasnda
grduu hafz yetitirme okullarnn eitim sisteminden Islm alemindeki teki
ulkelerin de faydalanmas konular genel kurul karar olarak benimsendi. Bu
konu Tayyar Altkula Imzas ile 1 Mays 1985 gun ve B-191-02 sayl yazs ile
DPT Mustearlna bildirildi. Bunun uzerine DPT, 8 Mays 1985 gun ve 85-2444
sayl yazs ile ODT Rektrluu'ne bavurarak u grulere yer verdi:
ODT iinde Islm Kultur Merkezi finansman iin Dunya Islm Birlii
yetkilileri ile yaplan grumelerde ad geen kurulutan yardm alnabilecei
anlalm bulunmaktadr. Bu konuyla Ilgili olarak Diyanet Ileri Bakanl'nn
1.5.1985 gun ve 098 sayl yazs ekinde gelen. Dunya Mescitler Yuksek
Konseyi'nin 10. genel kurul kararnn ilgili maddesinin tercumesi iliikte
gnderilmektedir. Buna ilve olarak ODT Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve
Yaatma Dernei imknlar ile Diyanet Vakf'nn yardm ve Devlet Planlama
Tekilt'nn olumlu yaklam da salanacaktr.
Bu sebeple merkezin finansman konusunda tereddut edilmesine ve Islm Kalknma
Bankas'na sunulacak olan 'labo-ratuvar cihazlarnn yenilenmesi' projesine
'Islm Kultur Merkezi' projesinin eklenmesine gerek grulmemektedir.
Yaplmakta olan almalara bu erevede devam edilmesini ve temel atmak konusu
ile ilgili olarak Sayn Cumhurbakanmza takdim edilmek uzere dernek tarafndan
hazrlanacak merkez hakkndaki bilgi ve gruntuler ihtiva eden bir albumun en
ksa zamanda tekiltmza gnderilmesini rica ederim.
Korkut zal'n 15 Haziran 1981 tarihinde ODT Rektrluu'ne sunduu ne surulen
iki sayfalk yaz, aODT'de feu-
246
rulmas duunulen kulliye uzerine duunceler baln tayor. Bu yazda
ODT'de bir cami, enstitu, alma ve ikamet yerleri, kutuphaneden oluan
kulliye kurulmasnn yararlar anlatlyor. Kulliyenin kurulmasnn
universitenin Islm ulkelerindeki kurulular ile ibirlii tesisi asndan da
yararl olaca vurgulanyor.
te yandan, ODT Rektru Prof. Dr. Mehmet Gnlubol, cami ve Islm merkezi
yaptrma projesinin durdurulduunu srarla belirtirken, ODT Cami ve Islm
Merkezi Yaptrma ve yaatma Dernei Bakan ulhaolu, Bize durdurulmas iin
rektrluke herhangi bir yaz ya da talimat olmad dedi. Rektr Gnlubol,
Projenin gerekletirilmesine batan beri karydnz, neden durdurulmas bu
yla kadar uzad? sorusuna, Ben 1982'de greve baladm. Projenin
gerekletirilmesine kar olduumuzu belirttim. Bu konuda dernee de bildirimde
bulunduk, herhangi bir biimde bu projenin gerekletirilmesi sz konusu
deildir karln verdi. Prof. Gnlubol, Biz durdurmuuz, o dernek nasl
yapabilir diye konutu.
Dernek Bakan Fikret ulhaolu Ise, Gnlubol'un sylediklerinin tersine cami
yapm projesine numuzdeki aylarda devam edileceini ne surdu. ulhaolu, daha
nce TBMM Ca-mii'ne Rabta rgutu'nce tahsis edilen 20 milyon riyalin 12 Eylul
dneminin araya girmesiyle gerekletirilemediini, bu parann bir blumunun
ODT Cami ve Islm Merkezi yapmna transfer edildiini anlatt. ulhaolu,
bunun Iileri Bakanlnn onay ile gerekletiini, cami yapm iin para
gerektiinde Suud Arabistan yetkililerine bavurularak gerektii kadar para
alnabildiini syledi. ulhaolu, bu parann oluturulan bir komisyon
denetiminde bulunduunu ve bugune kadar bir blumunun harcandn, nemli bir
blumunun halen bankada olduunu syledi. ulhaolu, ayrca Korkut zal'n ami
yapm projesi ile ilk aamada ilgisi olmadn, bu giriimin Prof. Gnlubol
ncesi dnemde balatldn bildirdi".
21.3.1937 INN: PESINI BIRAKMAYIZ
SHP Genel Sekreteri Salar, Cumhurbakan ist'tfo-etme-Jr dedi; Evren Innu'yu
Kk'e ard Innu: Imzay atan kimse sorumluluktan kaamaz.
247
unku o, imzay atmasayd i yurumeyecektf. Suphe yolc ki sorumludur.
Fikri Salar: Cumhurbakanl makamna kar guven bunalm domutur.
Bulent Ecevit: Turkiye, demokrasiden ayrlnca. Ban. Avrupa ile ilikileri
bozulduu ve uluslararas ilikilerindeki denge sarsld iin buyuk lude
eriat Islm ulkelerinin etki alonna girmitir. Rabrta ile iliki buyuk bir
sorumsuzluk rneidir.
Husamettin Cindoruk: Yurt dndaki bir rgutun dirv adamlarna maa vermesi
fevkalde yanltr. stelik bunun b'flerek kararnameye balanmas da laik
devlet ilkelerine aykrdr. Yakr bir i deildir, yanl bir itir.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Sosyaldemokrat Halk Parti Genel Bakan Erdal
Innu, yurt dndaki Turk imamlarna eriat Rabta rgutu tarafndan maa
denmesi olayyla ilgili olarak, Imza atan herkes sorumludur. Sorumlularn
peini brakmayacaz dedi. Erdal Innu'nun bu aklamasndan nce SHP Genel
Sekreteri Fikri Salar da Cumhurbakanl makamna ilikin bir guven bunalm
doduunu ne surerek, Cumhurbakan Kenan Evren'in istifasn istedi. Bu arada
Cumhurbakan Evren'in SHP Genel Bakan Innu'yle bugun saat 11.00'de ankaya
Kku'nde ni bir grume yapaca renildi. Cumhurbakan Evren'in daveti, dun
SHP Genel Merkezi tarafndan basna duyuruldu. Grumenin Rabta olayyla ilgili
olmas bekleniyor.
Eski Babakanlar Bulent Ecevit, olay buyuk bir sorumsuzluk rnei olarak
niteledi, gericiliin ara dnemlerde yukseli kaydettiini yineledi. Doru Yol
Partisi Genel Bakam Husamettin Cindoruk ise, olayn laiklik prensibine aykr
olduunu syledi.
SHP Genel Merkezi'nde gazetecilerin Rabta Olay hakkndaki sorularn
yantlayan Erdal Innu, olayn laiklie aykr bir davrana ara dnem
yetkililerince izin verildiini ortaya kardn belirtti. Innu, Sorumluluk
zinciri iinde durum nedir? Bunu grmerrvz gerekir. Henuz grmedik. Hepimiz-
tepki gsteriyoruz. Sorumlularn sorumluluklarn almalarn istiyoruz eklinde
konutu.
248
iddialarla ilgili bir Meclis soruturmas almasn isteyeceklerini ve bu
nedenle belgelerin biraz daha ortaya kmas-ni beklediklerini kaydeden Innu,
Sorumlularn ortada olduunun yaygn bir biimde sylendiinin hatrlatlmas
uzerine de yle konutu :
Sorumlular ortada diye herkes iin soruturma almaz. Soruturmay belirli
kiiler iin amak gerekir. Kimler iin soruturma alacana nceden karar
vermemiz grekir. Simdiye kadar yaplan beyanlarda sorumlular ak deil.
Soruturma iin gerekli giriimi yapacaz. Sorumlularn da peinden gideceiz.
Erdal Innu, Sizce sorumluluk uygulamay nerende mi yoksa en buyuk yetkiyi
tayan kiinin att imzada m? eklindeki bir soru uzerine de kimsenin
sorumluluktan kaamayacan bildirdi ve unku o imzay atmasayd i
yurumeyecekti. Onun iin imza atan herkes sorumludur dedi. Devlet Bakan ve
Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel'in yurt dndaki din adamlarna Rabta rgutu
tarafndan aylk denmesine ilikin aklad gerekelerin kavram
kargaasndan teye gitmediini savunan Innu. rgutten yardm alnabilir
derseniz, yardm aldnz rgutun maksatlar eninde sonunda size de bular
eklinde konutu. Erdal Innu, anayasann,' 12 Eylul dneminde yaplan ilemler
iin sorumlular hakknda soruturma almasna olanak vermediinin
hatrlatlmas uzerine de yle dedi:
Byle meseleler hibir anayasa maddesiyle korunamaz. Cumhuriyetin temel
ilkesine aykr bir hareket yaplm, ondan sonra bu hareketi yasal herhangi bir
yoldan soruturula-maz diye nleyeceksiniz. Bu olmaz, nasl ki anayasada,
cumhuriyetin temel niteliklerinde deiiklik nerilemez deniliyorsa, bu
niteliklere aykr hareket varsa soruturmaya kimse engel olamaz.
Erdal Innu, Sorumlularn peini brakmayacaz dediniz. Buna Cumhurbakan da
dahil mi? eklindeki bir soruyu yantlarken de grev bandakilerin attklar
imzann sonularndan sorumlu olduklarn savundu. Innu, Cumhurbakann
makam dolaysyla karmza kartp ona da m?" demek anlam tamaz.
Sorumlunun yaptklaryla ilgili soruturmann ue ekilde yaplaca anayasada
yazlmtr. Bu bir ayrcalk getirmez. Cumhurbakannn sorumluluu anayasada
nasl takip ediliyorsa o ekilde takip ederiz eklinde konutu.
249
SHP Genel Bakan tnnu son iddialarn Cumhurbakan hakknda bir guven sorunu
yaratp yaratmadnn sorulmas uzerine de Cumhurbakannn seimi 7 senede
bir oluyor. Guvensizlik oyu vermek gibi bir ey yok. Bu sorunun geerlilii
vicdanla ilgili bir mesele. Dolaysyla Sayn Cumhurbakannn vicdanyla ilgili
bir meseledir. Bu safhada yaplacak ey, her eyi iyice meydana kartmaktr
dedi.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar, dun Cumhuriyet'e yapt aklamada, yle
dedi:
Laik Turkiye Cumhuriyeti'nin banda bulunanlara kar millet ve devlet
nezdinde guven bunalm domutur. Gerek yaymlanan kararname, gerek olayn
ierii, gerekse bu derece gerek d beyan. Cumhurbakanl gibi devletin en
yuce makamn zedelemitir. Devletin en yuce makamnda bulunan Sayn
Cumhurbakannn bu derece gerek d beyanda bulunmas bu makam ypratmtr.
Bu makamn grevini ktuye kulland ortaya serilmitir. Sz konusu
kararnamenin Resmi Gazete'de yaymlanmam olmas, skandalin bir baka yuzudur.
Guven bunalmnn giderilmesi ve bu makamn ypratlmamas iin yaplacak en
sorumlu hareket, bu makam terk etmek olacaktr. Sayn Cumhurbakann SHP
olarak istifaya aryoruz.
Salar yle devam etti: Ataturk'un kurduu laik Turkiye Cumhuriyeti'nin en ust
makamn igal edenlerin yaratt bu skandal, laik cumhuriyetimizi
lekelemitir. Bunu temizlemek yine biz gerek Ataturkulere duecektir. Sayn
Cumhurbakannn bundan nce irtica konusunda yapt aklamalar, Rabta
skandalndan sonra gayri ciddi ve kuku verici bir konuma dumutur. Sayn
Cumhurbakannn, bir taraftan irtica konusundaki beyanlar ortadayken, bur
taraftan irtica hareketine destek salayan Rabta rgutu'ne gei yolu aan
kararnameye imza atmas, affedilmez ve onulmaz bir yara, olarak kalacaktr.
Ecevit, dun Cumhuriyet'e yapt aklamada, Suudi Arabistan'daki eriat bir
kuruluun ksaca Rabta rgutu denen Rabtat-ul !em-ul Islm in laik
Turkiye'yi ve yurt dndaki Turkleri etkisi altna almak iin giritii
faaliyetin bilindiini kaydererek, unlar syledi.
Laik cumhuriyetimizin din alanndaki baz grevlerini yerine getirmek iin,
resmen bu kurulutan yardm akl ve kamu grevlisi durumundaki baz din
adamlarna, aylklarnn bu
250
rgut tarafndan denmesinin kabul edilmi olduu da imdi aka ortaya
kmtr. Bu buyuk bir sorumsuzluk rneidir.
yaplan aklamalara gre, bu yoldaki ilk admn, 12 Eylul j980 askeri
mudahalesinden ksa bir sure nce atldn, fakat asl uygulamaya askeri
ynetim dneminde geildiini anmsatan Ecevit, u grulere yer verdi:
11 Ocak gunu Cumhuriyet gazetesinde yaymlanan uzun bir yazmda, laiklikten en
buyuk dunlerin, askeri mudahale dnemlerinde, zellikle son mudahale dneminde
verildiini, baz rnekleri ve kantlaryla aklamtm. Ayn zamanda,
anayasaya 'evet' oylar iin, baz eriat kurulularla pazarla
giriildiinin anlaldna da deinmitim.
Simdi bu dunlerin yeni bir ac rnei daha kantlanm oluyor.
Rabta rgutu ile Baz Turk kamu grevlilerine aylk denmesi ilikisinin
1985'de ok partili yaama dnuten sonra kesilmi olmas da benim iddiam
doruluyor. Yani, laiklikten asl dunler ok partili demokratik dnemlerde veya
demokrasiye dnu surelerinde deil, demokrasinin askya alnd dnemlerde
veriliyor.
Turkiye, demokrasiden ayrlnca. Bat Avrupa ile ilikileri bozulduu ve
uluslararas ilikilerindeki denge sarsld iin, buyuk lude eriat Islm
ulkelerinin etki alanna girmitir. Rabta rgutu ilikisi, t-nun
belirtilerinden sadece biridir.
Ayn zamanda milliyetilik aleyhtar olan ve zellikle de Turk milliyetiliini
hedef alan eriat evreler, baka yollardan da Turkiye'nin laik rejimini
tahribe, demokrasiye geiini engellemeye ve Turk milliyetiliini sndurmeye
almaktadrlar.
Bu arada Suudi Arabistan'n son yllarda, Hatay doumlu vatandalarmza vize
vermeme kararn ald da unutulmamaldr. Ben defalarca, devlet ve hukumet
yetkililerini, Suudi Arabistan'n bu kararna ve uygulamasna tepki gstermeye
srarla ardm. Fakat aldr eden olmad.
Ecevit, Rabta rgutu'nun dardaki baz din grevlilerine ve Turkiye'deki baz
kurululara maddi katksnn, eriat evrelerin Turkiye ile ilgili
faaliyetinin sadece bir ynu olduunu Ifade ederek yle dedi:
Bu evrelerin faaliyeti her ynuyle incelenmeli, ulkemizde hangi kamu
kurulularnn veya zel kurulularn, hangi demeklerin veya vakflarn, hatta
belki de kiilerin, bu evre-
251
lerden ve bu evrelerin ardndaki devletlerden ne gibi yardmlar, balar veya
hediyeler kabul ettikleri saptanp aklanmaldr.
Bunun Iin bir Meclis aratrmas kanlmaz olmutur.
Ayrca bu devletlerin ve evrelerin gerek yurt dndaki iilerimiz ve
genlerimiz arasndaki, gerek KKTC'deki faaliyeti de her ynuyle incelenmelidir.
Yakndan izlemeye altm Kbrs Turk basnndaki baz yaynlara gre,
KKTC'yi tanmaktan kanan baz eriat devletlerin ve onlara bal
kurulularn Kbrs Turk toplumunu da etkileri altna alma yolundaki abalarn
arttrdklar ve bu olanan kendilerine verildii anlalmaktadr. Bu arada,
Devlet Bakan Sayn Hasan Cemal Guzel'in dunku (nceki gunku) demecinde,
Kbrs'la ilgili olarak 'Musluman aznlk' deyimini kullanm olmasn, talihsiz
bir suru lisan sayyorum. Bilindii gibi, Turk gruune gre Kbrs Turkleri
bir 'aznlk' deildir, eit haklara sahip olmas gereken bir ulusal
topluluktur. Bu gibi konularda kullanlacak deyimlerin dikkatle seilmesi uygun
olur.
DYP Genel Bakan Husamettin Cindoruk'un Rabta olay ile ilgili gruu ise
yle:
Biz Turkiye'nin memuruna maann, tahsisatnn Hazineden verilmesinden
yanayz. Hazine, istihdam ettii, hizmet ald her ajanna maan, tahsisatn
vermelidir. Oradaki -zelliin u olduu anlalyor. Devletin memuruna 2-3 yl
sureli ucretsiz izinler verme hakkna sahip. Bu izinleri vermesinde bir
yolsuzluk yok. 1980'den nce yaplan bu. Din adamlarna ucretsiz izin veriliyor.
Izin verildii andan itibaren, ajann devletle irtibat mal adan kesilir.
zluk haklar ve sicil ynunden iliki surer. Cemaatlerin din adamlarna para
verdii iddias vardr. Ama, yurt dndaki bir rgutun din adamlarna maa
vermesi, tahsisat vermesi fevkalade yanltr. stelik bunun bilerek kararnameye
balanmas da laik devlet ilkelerine aykrdr, laiklik prensibine aykrdr,
cumhuriyet ilkelerine
aykrdr.
21.3.1987
KIBRIS BAGLANTISI
Haber Merkezi Rabta rehberinde ibirlii yaplan kurulular arasnda
saylan Kbrs Turk Islm Cemiyeti'nin Rabtamdan parasal yardm ald
bildiriliyor. Kbrs Turk Islm
252
kemiyetinin bakanln Kemal "Muderrisolu, Genel Sekreterliini ise milyarlk
studyo ihalelerinde ad yolsuzluk sylentilerine karan BRT Genel Muduru zer
Berkem yurutuyor.
1970'li yllarda kurulan ve Nakibendi Seyhi Nazm Adil Kbrsl ile de o
gunlerde sk balants bulunduu iin Dr. pa?l Kuuk'un buyuk tepkisine yol
aan cemiyetin, eriat savunduu ve Ataturk ilkeleri aleyhtar kiileri
barndrd belirtiliyor.
Bayrak radyosu ile televizyonundaki dini progamlar da belgelere gre, 1980'den
bu yana bu gruleri savunun Kbrs Turk Islm Cemiyeti hazrlyor.
Kbrs Turk Islm Cemiyeti Bakan Muderrisolu, Genel Sekreter Berkem ve
ynetim kurulu uyeleri, 1983 ylnda cemiyetin merkezi yaplncaya kadar
Lefkoa'da Kklu iftlik'te Mehmet Akif Caddesi uzerindeki Baak Aparatmanndan
geici olarak iki daire satn alp birletirerek dersane, yatakhane, ynetim
odalar yaptlar. Iini gayet luks bir biimde dayayp dediler. Cemiyet lokali
olarak kullanlan buras imdi yuz milyon lirann uzerinde deer tayor.
Cemiyet, yazarmz Uur Mumcu'nun yaz dizisinde Turk-Islm Vakf (Turkish
Islamic Trust) ynetiminde olarak ad geen Kbrsl Ramadan Huseyin Guney'le
k balant halinde bulunuyor. Bu balanty salayan kii Londra, Almanya ve
Paris'teki Islm birlikleriyle Ilikiyi surduren Cemiyet Genel Sekreteri ve BRT
Muduru zer Berkem. Berkem'in, Gu-ney'in Londra'da gizli radyo kurma ve yayn
yapma giriimleriyle de yakndan ilgilendii renildi.
Verilen bilgilere gre zengin bir iadam olan Ramadan Guney, Rabta'dan ald
parasal yardmlarla yaptrd camiye Seyh Nazm Camii adn veren, ancak ok
gemeden aralarnda kan anlamazlk nedeniyle Seyh Nazm ve muritlerini
camiden dlayan kii. Butun cemiyet yetkilileri imdi bu camide namaz klarken
Seyh Nazm ve muritlerine ait Londra'da yeni bir cami var.
Kbrs Turk Islm Cemiyeti, Londra'daki Seyh Nazm ve muritleri ile Suudi
Arabistan arasndaki balanty Riyad'da bulunan Kbrsl Huseyin Atein
salyor.
Londra'dan salanan bir bilgi de Ramadan Guney'ln Kbrsl Turklere mezar yeri
salayan tek kii olduu. Londra'daki Turkler ve Muslumanlar Guney mezar yeri
salamazsa Musluman detlerine gre gmulemiyorlar.
253
KKTC'de Islamc kadronun Turk-tslm sentezini savu. nan milliyetilerle de
dayanma iinde olduu kaydediliyor. renildiine gre bunlarn hedefleri tek
bir cephe halinde BRT'yi ele geirmek, vakflar ve muftuluu kontrolleri altna
almak, gazete ve okul ynetimlerinde yuvalanma giriimlerini gulendirmek.
21.3.1987
ODT CAMISI IIN 3 IDDIA
1. Cami projesini Evren'e DPT Mustear Yusuf zal sundu.
2. Rabta'dan gelen 1 milyon riyalin kullanma iznini eski Iiler Bakan
verdi.
3. Cami dernei bakan, projenin durdurulmadn syledi.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Orta Dou Teknik ni-veritesi'nde Rabta destei
ile Islm merkezi kurulmas ve cami yaptrlmas olay yeni boyutlar kazand.
Edinilen yeni bilgilerle olay yle geliti:
1. ODT'ye cami yaptrlmas projesinin DPT Mustear Yusuf Bozkurt zal
tarafndan Cumhurbakan Kenan Evren'e sunulduu ve Evren'in Yusuf zal ile bu
konuyu, Islm. lkeleri Ekonomik ve Ticari Ibirlii Daimi Komitesi
almalarnn ele alnd bir brifingte grutuu renildi. Komitenin
bakanln yuruten Cumhurbakan Evren'in, ODT'ye Islm merkezi kurulmas ve
cami yaptrlmas konusundaki gruu ise belirlenemedi.
2. DPT Mustear Yardmcs Imdat Akmermer, projeyi, ulke asndan yararl
grduu iin desteklediini aklarken, st makamlardan aksine gru gelmedii
sjjrece de destekleyeceim dedi. Akmermer'in bu aklamas, Cumhurbakan Kenan
Evren'in aksine bir gru bildirmedii eklinde deerlendirildi.
3. Korkut zal da, bakanl srasnda ODT'de cami kurulmas yolunda aba
gsterdiini aklad, ilgili evrelere 'gru verme' duzeyince yardmc olmay
halen surdurduunu syledi.
4. ODT Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma
254
Dernei Bakan .Fikret ulhaolu, projenin durdurulduuna ilikin sylentileri
yaland ve Rabta'dan alnan, Turk - Arap gankas'na yatrlan 1 milyon riyalin
dernee gelir saylmas iin Iileri Bakanl'ndan resmi izin kartldn
aklad, ulbolu, Dernekler Yasas'na gre yurt dndan para alnamayaca
iin gerekli iznin, son hukumet dneminde deil, daha evvelki hukumet
dneminde alndn bildirdi.
5. ODT Rektru Prof. Mehmet Gnlubol, Ben bandan beri cami yapmna
karydm eklinde konutu. Ancak, konuya ilikin hazrlanan protokolde Prof.
Gnlubol'un imzas olduu saptand.
Enis Berberolu'nun haberine gre ODTdeki Islm merkezinin kuruluunu ustlenen
dernek ynetimi 1985 ylnda DPT ye bavurdu. Dernek yneticisi -Fikret
ulhaolu, tekiltta Islm lkeleri Ekonimik Ibirlii Bakanl adyla yeni
bir birimin oluturulduuna iaret ederek, kendi projelerinin amalar arasnda
da Islm ulkeleri ile ilikileri gelitirmenin bulunduunu belirtti. DPT,
Cumhurbakan Kenan Evren'in bakanlm yuruttuu Islm lkeleri Ekonomik ve
Ticari Ibirlii Daimi Komitesi'nin (ISEDAK) ama ve almalar ynunden byle
bir projeyi uygun grdu. DPT Mustear Yardmcs Imdat Akmermer, dernekten
Cumhurbakan Kenan Evren'e iletilmek uzere bir dosyann hazrlanmasn istedi.
Dernein hazrlad ilk dosya beenilmedi. Dosya yeniden duzenlenince DPT'nin
bir gereke yazsyla birlikte Cumhurbakanl Genel Sekreterlii'ne sunuldu.
Cumhurbakanl konuya ilikin olarak DPT'den ek bilgi talep etti. Konu
Cumhurbakan Kenan Evren ile DPT Mustear tarafndan ISEDAK almalarnn ele
alnd bir brifingte gruuldu, Evren'e ODT Islm Merkezi ve cami projesine
ilikin bilgi verildi.
ODT Islm Merkezi ve cami yapm projesi konusunda bilgisine bavurulan DPT
Mustear Yardmcs Imdat Akmermer, bir soru uzerine unlar syledi:
Bu proje hayli ilerledikten ve temel saf hasma gelindikten sonra DPT'ye intikal
etmitir. Projenin maksatlar arasnda ISEDAK'n ama ve almalarn
kolaylatrabilecek hususlar mevcuttur. Projenin devletimizin amalarna ve
laiklie aykr bir yan yoktur. Projenin finansman ile ilgili olarak vaktiyle
ODT Rektrluu'nde Diyanet Ileri Bakanl, Odalar Birlii, Esnaf ve
Sanatkrlar Konfederasyonu Bakanl gibi yardm yapabilecek kurulularn
temsilcilerinin itirakiyle bir
255'
toplant yaplmtr. Projenin en nemli finansman kayna, Kocatepe Camil'nin
lnaasnda olduu gibi, aziz milletimizin bu gibi eserlerin yapmnda gsterdii
yakn alka ve yardmlardr. Dost ve karde bir ulkenin resmi bir kuruluunun
byle bir eserin finansmanna bir lude katk salamas projenin yararn
ortadan kaldrmaz. Projenin bugunku maliyeti 3 milyar lirann uzerindedir. Bir
universite arazisi uzerine ina edilecek, bitiminde universiteye devredilecek ve
faaliyetleri universitenin denetiminde bulunacak byle bir tesisin realize
edilmesini, dunyann her ulkesi ile gelitirmeye altmz gibi, Islm
ulkeleriyle ekonomik, ticari, sosyal ve hatta siyasal Ilikilerimize olumlu
katk salayacak mahiyette ve ulkemiz asndan yararl grduum iin
destekledim ve ust makamlardan aksine gru gelmedii surece de destekleyeceim.
Projenin esas finansman kaynaklar milli kaynaklarmzdr. nemli olan projenin
kendisidir.
mit Aslanbay, konuyu ODT Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma Dernei
Bakan Fikret ulhaolu ve ODT Rektru Prof. Dr. Mehmet Gnlubol ile grutu.
ulhaolu, sorularmz yle yantlad:
Bu i iin Rabta'dan ne kadar para alnd? ulhaolu 20 milyon riyal deil
o, 1 milyon riyal. O da
Turk - Arap Bankas'nda durmaktadr.
Dunya Islm Birlii'ne bir yaz yazmsnz, onun belgesi elimizde. Burada
proje bedelini soran rgute 20 milyon riyal (4 milyar Turk Liras) maliyete
kaca belirtilmi. Ne di-.yorsunuz?
ulhaolu 20 milyon riyal maliyet bildirdik, ama bunun .toepsinin onlar
tarafndan verilecei diye bir ey yok. Baka kaynaklar da var.
Ne gibi kaynaklar?
ulhaolu Bizim kaynaklarmz, Diyanet Vakf gibi, Turkiye Odalar Birlii gibi
ve Istanbul'daki hayrseverler...
Dunya Islm Birlii'nin bu olayla ilgisi nasl oldu? ulhaolu Dunya Islm
Birlii (Rabta) Sayn Bakan
buraya geldiinde projeden bahsedildi, projeyi o da beendi. Sayn Rektr takdim
ettiler. Ne kadar paraya ihtiyac olabilir diye sordular, o zaman o kadar
paraya mal olabilir, 20 milyon riyal diye bir tahminde bulunuldu. Tamam Suudi
Arabistan'dan, Rabt'dan temin edilecek diye bir ey yok.
Bir de 1 milyon riyal var ortada. O nedir?
256
ulhaolu Bu Meclis camiine gelen 1 milyon riyaldir. Sonradan buraya cami
yaplmas ii olmaynca, ODT'de yanlacak bu cami iin tahsis edildi. Bu ayrca
istenmi bir para deil- 1980den evvel Mecliste byle bir alma vard. Meclis
feshoJunca, dolaysyla bu para yeni bir hayr teekkulune verildi, Suud
Arabistan tarafndan. Buradan byle bir parann olduu haber alnd ve istendi.
Sonra buraya tahsis oldu. Ama para elan Turk - Arap Bankasndadr. Sonra bu para
Iileri Bakanlndan alman izin ile alnmtr. Dernekler Kanunu'-na gre
dardan para alnamayaca iin Iileri Bakanlndan resmen izin alnmtr.
__ Ne zaman alnd bu izin, tarihini hatrlyor musunuz?
Bu hukumet dneminde mi?
ulhaolu Vallahi tam hatrlamyorum. Ite o zaman Dernekler Kanunu yeni
kt. O kanuna uygun olarak Iileri Bakanl'ndan izin aldk. Son hukumet
dneminde deil, daha vvelki hukumet dneminde.
BUlend Ulusu dneminde mi?
ulhaolu Vallahi onu bilemiyorum. Ezbere konumayaym. Bu giriim eskidir
zaten, Rektr Mehmet Kcman zamannda balamtr. Hayrl bir giriimdir.
ODT'de eitli Islm memleketlerden gelen talebeler var. Bu rgut (Rabta) daha
nce Kocatepe Camii'ne yardm etmiti. Bu duunceyle onlara bavuruldu ve onlar
da ODT'ye tahsis ettiler.
Pekiyi, Rektr Bey bu projenin durdurulduunu syluyor. Size bir ey intikal
etti mi?
ulhaolu Bize bir ey intikal etmi deil. Protokoller imzalanm,
hazrlklar var, projeler var, masraflar var. Dernek, butun tesisleri yaptktan
sonra protokole gre, mulkiyetini olduu gibi universiteye devredecektir.
ODT Rektru Prof. Gnlubol'un sorularmza verdii yantlar yle :
Islm Kultur Merkezi ve cami yapm ne durumda? Gnlubol Kesinlikle byle
bir ey yok.
Merkez ve cami yaptrlmayacak m?
Gnlubol Yaptrumamasna karar verilmitir. 1981 ylnda eski rektr zamannda
yaplm bir ey bu. Bizim zamanmzda yaptrlmamasna karar verdik. Bu yolda
da Dileri Bakanl'na yaz yazdk.
Dileri'nin kar kmas uzerine projeden vazgeildii syleniyor.
257
F.: 17
Gnlubol Hayr, yle bir durum kesinlikle yok. Bu bizim gruumuzdur. Biz
karar verdik. Dileri Bakanl'nn yazs uzerine verilmi bir karar
deildir.
Cami yaptrma teklifi ne zaman geldi?
Gnlubol Cami yaptrma konusunda benden nce Suudi Arabistan'n byle bir
teklifi olmu olabilir. Biz greve geldiimizden beri byle bir eyi
yaptrmamay kafamza koyduk. Yaptrmamaya karar verdik.
Yaplmayaca hakknda bir yaz bulabilir miyiz sizden?
Gnlubol Bilmiyorum, bir bakaym. Aslnda sizin elinizdeki belge yeter.. Sunu
syleyeyim, kesinlikle ODT'de byle bir ey olmayacak.
Ahmet Tan'm haberine gre, ODT Rektru Prof. Dr. Mehmet Gnlubol'un, Rabta
destei ile ODT'de cami yapmna batan beri kar olduunu ifade etmesine
ramen, konuya ilikin hazrlanan protpkolda imzas olduu saptand.
ODT Camii ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma Der-nei'nce DPT'ye gnderilen
yazda. Prof. Gnlubol'un cami yapm iin bilhassa gsterdii yakn alka
vurgulanrken, dernek yetkilileri ile ODT yetkililerinden oluan bir
koordinasyon kurulu kurulduu da ortaya kt. Koordinasyon kurulunun, Islm
merkezinin mimar ve inaat projelerinin oluturulmasnda surat ve ahenk
salamas amalanrken, bir de danma kurulu oluturulduu belirlendi.
Danma kuruluna da dernek ile ODT arasndaki ahengi tesis etme grevi
verildi.
Faruk Bildirici'nin sorularn yantlayan Korkut zal, OD T'de ve Bakanlkta
bulunduu srada ODT'de cami kurulmas iin aba harcadn syledi. Korkut
zal'n bu konudaki sorulara yantlar yle:
ODT'de bir camiyi de kapsayan kulliye kurulmas konusunda 1981 ylnda
rektrlue yazl neride bulunduunuz
doru mu?
K. zal O neri benim deil. O ok eskiden gelen bir proje. ODT'de hocalm
srasndaki gelimeleri biliyorum, ama ondan sonraki gelimelerin ne mahiyette
olduunu bilmiyorum. Orada bir ibadethane kurulmas meselesi 1971'den nceki
hocalm srasnda vard. Hatta sonradan bir mescit kuruldu sanyorum.
Elimizde bulunan ve size atfedilen belge 'Kurulmas Duunulen Kulliye zerine
Duunceler' baln tayor.
258
K. zal Byle bir eyi ne ben yazdm ne de Rektrlue gru bildirdim. Bana
bir ok ey izafe ediliyor. Bu da onlardan biri olsa 6erek-
__ niversitede olduunuz yllarda bn almalar desteklediniz mi?
K. zal Orada uzun yllar hocalk yaptm iin bizim ilgilendiimiz, daha ok
ODT*nun bu meselelerini daha iyi bildiim iin bana soruyorlard. Onun dnda
kulliyenin ayrntlarn bilemiyorum.
Daha sonraki yllarda yurt dmdan kaynak bulunmas iin yardmnz istendi
mi?
K. zal Hayr. yle bir ey zaten sz konusu deil. Fakat bu ii yapanlarn
bizden ziyade yurt iinden ve yurt dndan bu Ie yardm yapabilecek kaynaklar
aram olmalar lzm. O bizim yardmmzla yaplacak i deil. zet olarak ben
hoca olduum yllarda ODT'de bir cami kurulmas almas ile ilgilendim,
gayret ettim. Hatta hocalktan ayrldktan sonra da gerek siyasette bulunduum,
bakan olduum yllarda ilgimi devam ettirdim. Fakat bu projenin ayrntlarn
bilmiyorum. Duyuyorum, Iitiyorum ama ayrntlarn bilmiyorum. Bana bundan 7-8
sene nce de fikir sorr*>ularsa da sylemiimdir. Onun dnda bir ilgim yok.
Szunu ettiiniz fikir belirtmelisini yazl olarak da yaptnz olmad m?
K. zal Hayr. Benim imzam tan, fcda yle bir ey varsa ben de grmek isterim.
Benim syleûn fikir de udur: Bir buyuk universiteye bir ibadethane gerekir.
Benim ilgilendiim odur.
22.3.1987 ANKAYA'DA RABITA GERILIMI
1. Cumhurbakan Evren, SHP Genel Bakanyla grumesini iptal etti. Gereke:
Grumeyi gereksiz bulduk.
2. SHP Genel Bakan Innu, Cumhurbakanndan doyurucu aklama bekliyoruz. O
zaman guven devam eder dedi.
ankaya cephesi: Cumhurbakanl zel Kalem Mu-
259
duru Ali Tuygan, dun sabah Evren - Innu randevusundan yarm saat nce Erdal
Innu'yu evinden arad, Lutfen zahmet edip gelmeyirviz dedi. Evren'ifi basn
muaviri AH Baransel ise bir aklama yaparak, Sayn Cumhurbakanmz grumeyi
gereksiz bulmulardr dedi.
SHP cephesi: SHP Genel Bakan Erdal Innu, Sayn Cumhurbakanndan benim
bekledi'rm. aslnda bir aklama yaparak bu konudaki grulerini ortaya
koymasdr. Cumhurbakan, uluslararas teokratik bir duzen rgutunden para
almann yanl olduunu ifade etmelidir dedi.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Cumhurbakan Kenan Evren'in istifasnn
istenmesiyle balayan Rabta bunalm dun Cumhurbakan Evrenim SHP Genel
Bakan Erdal Innu ile yapaca grumeyi iptal etmesinden sonra yeni boyutlara
ulat. ankaya Kku'nden yaplan aklamada, SHP Genel Sekreteri Fikri
Salar'n Rabta olay nedeniyle Cumhurbakannn istifasnn istemesi uzerine
Kenan Evren'in konuyu Erdal Innu ile grumek istedii, ancak Innu'nun
Salar'n grulerini destekler aklamalarnn gazetelerde yer almasndan sonra
Evren'in gereksu bularak bu grumeden vazgetii bildirildi.
SHP Genel Bakan Erdal Innu, dun sabahki grumenin iptalinden sonra Sayn
Cumhurbakan; uluslararas teokratik bir duzen rgutunden para almann yanl
olduunu ifade etmelidir. Ancak o ekilde halk guven duymaya devam eder dedi.
Cumhurbakanndan, konuyla ilgili doyurucu bir aklama yapmasn isteyen Erdal
Innu, olayn laik Turkiye Cumhuriyetini zedelediini belirtirken, konuyu
Meclise gturup kararnamede imzas bulunanlarn sonuna kadar peinde
olacaklarn yineledi. Innu, olayn kamuoyunda Rabtagade olarak
adlandrldn da syledi.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'n nceki gun: Laik Cumhuriyetin banda
bulunanlara kar millet ve devlet nez-dinde guven bunalm doduunu,
Cumhurbakannn Rabta konusunda gerek d beyanda bulunmasnn makamn
yprattn, grevini ktuye kullandn ortaya serdiini, bu nedenle yapaca
en sorumlu hareketin bu makam terk etmek olacan sylemesi uzerine bakentte
dikkatler ankaya K-
260
ku'ne evrildi. Salar'n szleri Kke ularken parti ii bir toplantdan
kan Erdal Innu de yine nceki gun saat 18.30"da gazetecilerin sorusu uzerine,
Imzay atan kimse sorumluluktan Kaamaz. unku o imzay atmasayd, i
yurumeyecekti, uphe yok ki sorumludur. Peini brakmayacaz dedi.
Ayn gun saat 19.10'da Cumhurbakannn zel Kalem Muduru Ali Tuygan'n Erdal
Innu'yu telefonla arayarak, Cumhurbakannn dun sabah iin kendisiyle grume
isteini bildirdii renildi.
Bu arada Innu'nun gazetecilerin sorularn yantlarken Cumhurbakanna ynelik
szleri de kke ulat ve bu konudaki haberler dun gazetelerde yaymland.
Dun sabah Evren - Innu grumesinin yaplmas beklenirken zel Kalem Muduru Ali
Tuygan'n Innu'yu evinden telefonla arayarak, Cumhurbakannn gazetelerde
Innu'nun demecini grduunu, bu nedenle sabah yapmay istedii grumeyi iptal
ettiini bildirdii renildi. Innu ile Cumhurbakan zel Kalem Muduru
arasndaki telefon grumesi yle oldu:
Tuygan %Sayn Innu, lutfen zahmet edip gelmeyiniz. Innu Niye?
Tuygan Genel sekreterinizin dunku beyanlarndan sonra Sayn Cumhurbakan
sizden bilgi alacakt. Ancak bugun beyanlarnz grunce bu grumeyi
yapmaktan vazgeti.
Innu, bu bildirim uzerine evinden doruca SHP Genel Merkezi'ne giderek
bakanlk divan uyeleri ile ksa bir sohbet toplants yapt ve gelimeleri
anlatt.
Bu arada dun saat 11.00'de Cumhurbakanl Basn ve Halkla Ilikiler Muaviri
Ali Baransel de grumenin iptaline ilikin olarak basn mensuplarna u
aklamay yapt:
Sayn Cumhurbakanmz SHP Genel Bakann, partisinin sayn genel sekreterinin
dun kamuoyuna yansyan grumelerinin nitelii hakknda bilgi almak iin ankaya
Kku'-ne davet etmilerdi.
SHP Sayn Genel Bakam'nn ayn konuda basn mensuplarnn sorularn
cevaplandrrken kulland ifadeler ?eri-ne Sayn Cumhurbakanmz kendileri
ile grumeyi gereksiz bulmulardr.
Ali Baransel, Cumhurbakan Kenan Evren'in Rabta olayn incelettiini, ortaya
kacak duruma gre, numuzdeki gunlerde bir aklama yaplabileceini de
syledi.
261
Edinilen bilgilere gre ankaya Kku'nde kurulan zel bir komisyonda Rabta
olay her ynuyle inceleniyor. Ancak kk ile SHP arasnda dun ortaya kan
bunalmdan sonra Cumhurbakan Evren'in konu uzerinde hassas bir ekilde durduu
belirtiliyor. ankaya Kk'ndeki incelemelerde, olayn 12 Eylul'den bu yana
geirdii butun aamalar ve Cumhurbakan Evren ile olan ilintileri uzerinde
duruluyor.
Erdal Innu, SHP Ankara Il Bakanlnca duzenlenen Sosyal Demokrat Duunce
Forumu konulu toplantnn alnda yapt konumada Rabta Skandali ile
ilgili son gelimeler uzerinde durdu ve Cumhurbakan Kenan Evren'in bu konuda
kendisiyle grumek istemesine karn sonradan bu konudaki randevunun iptal
edildiini anlatt. Innu, ilk Rabta kararnamesini imzalayan hukumetin
Babakan Suleyman De-mirel'in Bizim hazrladmz kararnameyi uygulamaya
vaktimiz olmad. Bizden sonraki hukumetler uygulad> szlerini inci olarak
niteledi ve Altmz uslp iinde Sayn Demirel yorum getirmi diye
deerlendirdi.
Rabta skandali ilk ortaya ktnda butun devlet sorumlularnn nce haberleri
olmadklarn syleyip hatrlamadklarm, ancak aklamalar arka arkaya gelince
yava yava hatrlamak durumunda kaldklarn belirten Innu, yaplan yorumlar
ile de birbirinden ilgin incilerin ortaya dkulduunu syledi. Olayn
sorumlularnn, Haberimiz yoktu, biz kararnameyi imzalarken bir Ingilizce ismi
vard, bunun ne anlama geldiini bilmiyorduk, kararnameler o kadar arka arkaya
geliyordu ki incelemeye vaktimiz yoktu. Imzalayp verdik biimindeki
aklamalarn devlet adam ciddiyetine ve Turk halknn dinlediini anlayacak
bilinci olduu yaklamna yakmadn kaydetti.
SHP Genel Bakan, zal hukumetinin de uygulamay iki yu surdurduunu
belirterek, Butun bunlar konuyu bandan beri yurutenlerin yanu yolda
olduklarn, bunu gusleyecek cesareti, ilkesel davran gsteremediklerini.,
ortaya koyuyor dedi. Innu, Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel'in Rabta'-dan
imam maa denmesini savunan szlerini de, Bir baka hrika olarak niteledi
ve Bir devlet, kendi temel ilkelerine aykr politika yuruten bir rgutten
imdilik para alyorum, bandan kimse zarar grmez derse, kendi temel ilkelerini
yurutecek gucu .olmadn aka gsterirse, devlet olmaz. Bu devlet kim-
262
seden saygnlk grmez ve bu devletin bandakiler elbet bu davran aklamak
zorunda kalrlar diye konutu.
Olayn Rabtagate olarak adlandrldn belirten Innu, parti olarak konunun
uzerine gideceklerini bildirdi ve Meclisteki aratrma ve soruturmalarla olayn
her dnemdeki sorumlularnn ortaya karlacan syledi. Devletin temel
ilkelerine sahip kmayan ve koruyamayanlarn kim olduklarnn gsterilmesi
gerekliliine dikkati eken Innu, Cumhurbakannn durumu konusunda ise unlar
syledi:
Bu konuda Sayn Cumhurbakannn duyarl olduunu da biliyoruz. Ara dnemde
Sayn Cumhurbakan baka sorumluluk tayordu. Onun iin olaylarn
aklanmasnda Sayn Cumhurbakannn daha doyurucu bir aklama yapmasn
bekliyorum.
Innu, Cumhurbakannn grume isteinden vazgemesini ise yle anlatt:
Sayn Cumhurbakanndan bir davet aldm. Bugun (dun) saat 11.00'de beni kabul
edeceklerdi. Yalnz yarm saat evvel bir baka haber aldm. Bu davetin iptal
edilmesinin nedenini, zel kalem mudurluune sorduumda, dun genel
sekreterimizin bir aklamas olmutu. Bu konuda benden bilgi almak
istediklerini, ancak biraz sonra benim de bu konudaki duuncelerimin gazetelerde
verildiini renince grumeye gerek olmadn ifade ettiler. Bunu sylemek
zorundaym. unku kamuoyu benden bir aklama bekliyor.
SHP Genel Bakan Innu, Sosyal Demokrat Duunce Fo-rumu'nu izleyenlerin youn
alklaryla karlanan konumasnda daha sonra yle dedi:
Tekrar ediyorum bizim kiilerle problemimiz yoktur. Devletin ust makamlarna
saygl insanlarz. Devletin sureklilii iin bu saygy gstermek herkesin
grevidir. Yalnz devletin temel ilkelerinden bir olan laikliin korunmasnda
bir dnem grev yapm olan sorumlular ihmal gstermilerse, o zaman bunlarn
neden kaynaklandn, kimlerin sorumlu olduunu aratrmak da grevimizdir.
Simdi Sayn Cumhurbakanndan benim beklediim aslnda bir aklama yaparak bu
konudaki gruunu ortaya koymasdr. unku anayasann Cumhurbakannn sorumsuz
olmasn kabul etmesi baka bir meseledir. Cumhurbakanlarnn Turkiye'de yol
gstermek gibi geleneksel bir yaps vardr. Onun iin Sayn Cumhurbakan bu
hareketin yanl olduunu, laiklii korumann her eyin banda
263
geldiini, uluslararas teokratik bir duzen rgutunden para almann yanl
olduunu ifade etmelidir. Ancak o ekilde halk guven duymaya devam eder ve
Turkiye'de laikliin korunduu bir biimde toplumsal haya*- devam eder.
Innu, Cumhuriyet'e yapt zel aklamada da, Bizlra bu konudaki du'lnêmiz
deimedi. Fevkalde nemli. Laik. Turkiye Cumhuriyeti'ne yakmayan son derece
hassas bir konu. Laik Turkiye Cumhuriyeti zedelenmitir. Sayn
Cumhurbakanndan bu konuda aklama yapmasn bekliyoruz* diye konutu.
SHP Genel Bakan Erdal Innu, kendilerinin Cumhurbakanyla grumek iin bir
randevu isteyip istemeyecei konusundaki soruya ise, Hayr konuyu Mecliste
greceiz. Kararnamede imzas bulunanlarn sonuna kadar peindeyiz. Bu olayn
geitirilmesine, kapanmasna izin vermeyiz karlm verdi.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar, Rabta olay ile ilgili olarak ortaya kan
durumun Cumhurbakanl makamn daha fazla ./praUaamas iin istifay
gerektirecek boyutta olduunu yineledi.
, SHP Genel Sekreteri Fikri Salar, derine inildike Rabta zincirinin
buyuduunu, devlet asndan fevkalde endieli bir dnemin geildiinin ortaya
ktn kaydederek, Daha ncei gruumuz deimemitir. Devleti bu duruma
duuren yneticilerin hl makamlarn igal etmeleri, kabul edilir, gz yumulur
bir durum de*ilydir. Sayn Cumhurbakannn istifasn bekliyoruz. Bu konuda
srarlyz. Cumhurbakanl gibi bir makam daha fazla ypratlmamaldr> dedi.
Salar, yle konutu:
nceden, 'Olaydan bilgim yok' diyen Sayn Cumhurba-kam'nm kararnamede imzas
olduu ortaya kmtr. Simdi bu aamada kendisinin herhangi bir aklamas
olmamtr. Bu konudaki aklamasn bekliyoruz. Yaplan ilemin laik Turkiye
Cumhuriyeti'ne son derece aykr bir hareket olduunu kabul edip etmediini bile
henuz bilmiyoruz. Bu duzeyde bir makam igal eden bir yneticinin hatasn
kabul ederek istifas en doru ve kar yol olacaktr.
Salar, dnemin Babakan Yardmcs olan ve kararnamede imzas bulunan Turgut
zal'tn bugun Babakan olduu--na da iaret ederek unlar syledi:
264
Sayn Babakan hukumete geldikten 2 yl sonra, devletin memurlarna teokratik
bir ulkenin eriatna hkim olmas iin at>a gsteren bir rgute maa
denmesini durdurduklar>-n aklamtr. Bu ilenen suun bilincinde
olmalarnn bir baka kantdr. Hukumetin Devlet Bakan Hasan Cell Gu-zel'in
olay rtbas etmeye, sulular gizlemeye hatta savunmaya alan aklamalar
olayn boyutlarnn buyukluunu,. hangi kafalarn ulke sorununu ustlendiini
ortaya koymaktadr.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar, DYP Genel Bakan Husamettin Cindoruk'un,
SHP'nin Cumhurbakan'nn istifa isteini ciddi bulmadn, byle bir istein
nemli gerekelere dayanmas gerektiini, sadece laiklik nedeniyle
Cumhurbakan'nn istifasn istemenin doru olmadn belirten aklamasn
yantlad.
Cindoruk'un olay pek iyi kavrayamadn belirten Salar, yle dedi:
Sayn Cindoruk'a tavsiyem, bundan byle iyi duunmeden, iyi kavrayamad
olaylar hakknda konumasn. Biz Cumhurbakanl makamna ondan daha ok sayg
duyan ve makamn nemini ondan daha iyi bilen insanlarz. Biz, Cumhurbakanl
makamna ve devletin vazgeilmez ilkelerine sahip karz. Laik Turkiye
Cumhuriyeti'nin ilelebet payidar kalmas iin tek bir ilkeden bile vazgemeyiz.
Kald ki laiklik ilkesi Ataturk'un getirdii en nemli ilkelerin banda gelir.
Bu ilkeleri savunanlarn sonuna kadar yanndayz,. Buna kar kanlarn, hele
hele devletin temeline dinamit koyanlarn Ise, sonuna kadar karsndayz ve
bunun hesabm sorarz. Sayn Cindoruk'un olay yeni batan duunmesini ve
kavramaya almasn neririm.
22.3.1987: ZINCIRIN IZMIR HALKASI
Mustafa Balbay
IZMIR Rabta rgutunun rehberinde, rgutun ibirlii yapt kurululardan
biri olarak gsterilen Izmir'deki Milli Turk Izmir Yuksek Islm Enstitusu
Yaptrma ve Yaatma Dernei, bugune kadar bir imam - hatip lisesi bir de ad
sonradan Ilahiyat Fakultesi olarak deitirilen Yuksek. Islm Ens
265
^titusu Ina etmi, dernein bakan Izmir'in tannm manifaturaclarndan Ali
Rza Guven.
Izmir Anakent Belediye Bakan Burhan zfatura'nn da takdirine mazhar olan
Guven, Bizim hi bir d balantmz yok diyor. Guven, Rabta ile ilgili
sorularmz yantlarken, 1984'te Kabta'dan bir takvim geldi. ok guzeldi,
hla saklyoruz, durur dernekte. Ama biz yurt dndaki hibir kii ve
kurulutan para almadk. Verseler de kabul etmeyiz biiminde konuuyor.
Turkiye'nin drt bir yanna toptan giyim kuam eyas rsatan Guvenin Izmir Mimar
Kemalettin Caddesi uzerindeki -dukknnn duvarlar muterilere mesajlarla
dolu.
Suudi Arabistan kkenli Rabta rgutunun rehberinde bulunan Milli Turk
Izmirs'in bulunduu binada Imam - Hatip Lisesi ve Yuksek Islm Enstitusu
Yaptrma ve Yaatma Dernei var. Her iki dernein de bakanln Ali Rza Guven
yaparken ynetim kurulu uyeleri u isimlerden oluuyor:
Ylmaz Tokay, Doan Toptanc, mer Kaya, Mehmet zer, Hasan Dayhan, Erdal Szer,
Ismail Bapnar ve Ahmet elik.
Guven, ayn zamanda zfatura ve yardmcs Yusuf Uz'un ynetiminde bulunduu
Turk - Islm Kultur Vakf'nn da ynetim kurulunda.
Guven, Cumhuriyet'in sorularn yle yantlad:
almalarnzdan sz eder misiniz?
Guven 200'un uzerinde universite rencisine burs veriyoruz. 700'u akn
renciye de iae yardm yapyoruz. Allah'a ukur gelirimiz de yerinde, hi
kimseye bal deiliz.
Peki, bu parasal gucu nereden buluyorsunuz?
Guven yelerimiz var. Sonra uyemiz olmas art deil, zengin tacirler bize
yardm eder.
Ali Rza Bey, sizin dernein bulunduu adres Rabta'--mn Izmir'de ibirlii
yapt kurulu olarak grunuyor. Doru mu
Guven Ne... anlayamadm. Tekrar eder misiniz?
Rabta... Suudi Arabistan kkenli eriat rgutu. Guven Sesiniz iyi
gelmiyor. Telefonu deitireyim bir
-dakika... Tamam Rabta m demitiniz?
Evet.
Guven Bizim hi bir d rgutle balantmz yok. Bizde -tarikat da yoktur. O
tur eylerle uramayz biz.
Ama adres sizin.
266
Guven Bak kardeim, biz 40 yldr bu dernein iindeyiz. i960 ihtilllerini,
12 Martlar atlattk. Hibir soruturma almad hakkmzda. Geen yl da Evren
Paa'nn mufettileri geldi. Incelediler. Her eyimiz yasal bizim.
Peki sizin almalarnz neler?
Guven 200 universite rencisine ayda 10 bin lira burs veriyoruz. Sonra iae
yardmlarmz var. Bugunku deeri 500 milyon liray bulan Yuksek Islm
Enstitusu'nu yaptk. Yine deeri bir o kadar olan be katl imam - hatip lisesi
yaptk.
Bu kadar paray nereden buldunuz?
Guven Samimi olun lutfen. Syluyorum size, zenginler bize yardm eder. Hibir
d kaynaktan para almayz. Verseler bile kabul etmeyiz, duyuyoruz Iran yaparm
Avrupa'da. Baz Muslumanlara para yardmnda bulunurmu. Ama Iran'n yapt
Muslumanla smaz, Islm'a yakmaz.
Iran konusundaki grulerinize diyeceimiz yok, biz Ra-bJta'y sormutuk?
Guven Hmm... Simdi, yani bizim almalarmz bilen birisi vermi olabilir.
Ne bileyim.
Hi diyalogunuz olmad m Rabta ile?
Guven Yok hayr. Dedim ya, bizde her ey resmidir. Muhasebecimiz bile vardr.
Gelsinler, baksnlar kaytlarmza, makbuzlarmz kontrol etsinler. Yalnz bu
rgut brour falan da-tyormu.
Size de geldi mi?
Guven Hayr. Ama bir takvim gnderdiler. ok guzeldi, saklarz hl dernekte.
1987 takvimi mi? Guven 1984'un.
Peki ondan sonra bir ey geldi mi?
Guven Herhangi bir ey varsa, gelsin resmi kurumlar, inceleme yapsnlar.
22.3.1987 RABITA KKTC'YI DE KARISTIRDI
Haber Merkezi Rabta rgutu'nun Kbrs balantsnn ortaya kmas KKTC
Meclisini kartrd.
TKP Grup Bakan Alpay Durduran ile CTP Genel Bakan zker zgur'un meclisteki
konumalar srasnda Kbrs
267
Turk Islm Cemiyeti, Ataturk duman ve eriat Rabta rgutuyle ilikidedir
demeleri ve bu "hareketin cemiyet genel' sekreteri zer Berkem'in mudur olduu
BRT kurumuna sradna srarla dikkati ekmeleri uzerine Babakan Dervi Er-
ou, Aratrmalar sonunda BRT konusunda da Rabta konusunda da gerekli
nlemler alnacaktr dedi.
6 Eylul 1980'de Konya'daki Ataturk aleyhtar gsterilere-katlarak tutuklanan,
ubuuk yldan beri de BRT'de denetimsiz olarak haftada birer saat Humeyni
yanls ve gerici yayn, yapan Abdulmennan Hoca'ya grevden el ektirildiini
belirten Babakan Erolu, Iki gerici hoca da snrd edilmitir*
biiminde konutu.
22.3.1987
DEMIREL: RABITA YNETICILERI VEBALI MIYDI KI GRSMEYEYIM
ANKARA (uBA) Eski babakanlardan Suleyman Demi-rel, Rabta rgutu yneticileri
ile babakanl srasnda bir grume yaptn syledi. Demirel, Babakan
olduumuz srada Rabta rgutu yneticileri ile bir grume yaptnz m?
sorusunu yantlarken, Bunun soru olacak kadar nemli olduunu sanmyorum dedi.
Demirel konuyla ilgili olarak unlar syledi:
Benimle grutukleri dorudur. Ben Turkiye Cumhuriyeti'-nin Babakanym.
Herkese kapm aktr. Rabta rgutu yneticileri ile grumu olmamn gemite
de bugun de sakncas yoktur. Rabta rgutu yneticileri vebal myki ben
onlarla grumeyeyim.
te yandan 12 Eylul ncesinde Demirel hukumetinde din ilerinden sorumlu Devlet
Bakan, olarak grev yapan Muhammet Kelleci. Demirel hukumeti dneminde
hazrlanan kararname ile Rabta'dan ba alan din grevlilerinin kontrol altna
alndn syledi. Rabta yneticileri ile ilk kez 1980 ylnda Mekke'de
yaplan Islim Konferans'nda karlatn belirten Kelleci, Rabta'dan maa
alp da herhangi bir olaya katlan din grevlisi yoktur. Biz yurt dndaki din
grevlilerini Rabta'nm kontrolunden kardk dedi.
Frankfurt ve yresinde grev yapacak 7 kii, 17 Eylul 1981'-de Frankfurt'a
geldii zaman hava alannda alma Ataeli-
268
i'nin sosyal hizmetler kadrosundan Osman Nuri Gursoy tarafndan karlanm.
Gursoy, imdi Diyanet Ileri Bakanl D Ilikiler Daire Bakanl
grevindeymi.
Alaattin Sahin'le Ensar Vakf'ndaki odasnda konutuk. Ensar Vakf,
Cagalolu'ndan Sirkeci'ye inerken vilyetin hemen altnda, Ankara Caddesi No:
60, Kat 5'de.
Istanbul niversitesi Ilahiyat Fakultesi mezunu olan Sa-jin, 40 yanda. Simdi,
Ensar Vakfnn mudurluunu yapyor. Ayn zamanda vakfn kurucularndan ve
mutevelli heyet uyelerinden.
Eylul 1981'den temmuz 1985'e kadar Frankfurt'un Offenbach kasabasndaki Yavuz
Sultan Selim Camisinde geen gunlerini anlatrken surekli resmi grevli
olduunu vurgulad. Bakonsolosluun bilgisi ile hapisteki Turk hukumlu ve
tutuklulara telkinlerde bulunduunu. Turk ocuklarnn snfn--da Cumhuriyet
Bayram kutlamalarna katldn anlatt.
Alaattin Sahin, yurt dnda grev alan din grevlilerinin Diyanet Ileri
Bakanl'nn kontrolunde olmas gerei uzerinde de durdu, Avrupa'da birok
dernek var. Bu dernekler de bir iki yet ezberlemi kiiler camilerde imam
olarak grevlendiriyorlar. Ite bunlara cemaat tepki gsteriyor dedi.
Rabta'nm maa konusuna gelince, Alaattin Sahin, Bankaya yatrld eklinde
konutu. Diyanet Ileri Bakanl ile Rabta arasndaki yazmalar nedeniyle
Alaattin Sahin'ln maa ilk be ay balanmam. Sonra 1000 dolar uzerinden mark
olarak denmi. Daha sonra 1100 dolar uzerinden mark karl olmu. Son
dnemde ise 900 dolara dumu. Sahin, kesin bilmiyor, ama Rabta'nm butesi
riyal uzerinden olduuna gre, riyalin dolar karsndaki deerine gre
hesaplanyordu herhalde dedi.
Alaattin Sahin, Turkiye'ye dndukten, Kartal Imam - Hatip Lisesi'nde yeniden
retmenlie baladktan sonra da Rabta ile hi tanmam.
Ensar Vakf ve Alaattin Sahin ad, Uur Mumcu'nun Islamc rgutler ve Para
yaz dizisinin 15 marttaki son blumunde geiyor:
Al Baraka ile birlikte Bereket Vakf'n kuran Abdullah Sert'in, Ahmet akr,
Alaattin Sahin, Ali Emirosmanolu, Ali Erli ve Bahri Bayram le birlikte
kurduklar Ensar Vakf adnda bir baka vakf daha vardr.
Alaattin Sahin, 15 mart tarihli Cumhuriyet'i ekmecesin-
269
den kartp bize gsterdi ve Bizim vakfn Rabta Ile Al Ba-, raka ile Bereket
Vakf ile alkas yoktur dedi. Biz de Peki, bu sylediklerinizi yazarz
dedik.
Sahin'in sylediine gre Abdullah Sert, halen Vakflar'-da alyor. Mutevelli
Heyet Bakan Rdvan Nizamolu, Diyanet Ileri Bakanl'nda Hukuk Muaviri,
ikinci Bakan Muhsin Kalayc Fetih Hrdavat'n sahibi. Muhasip Ali Emirosman-
olu zel bir okulda retmenlik yapyor. Sekreter mer Oztop da retmen.
Vakf,'120 universite rencisine ayda karlksz 15 bin lira burs veriyor.
Alaattin Sahin, Arkadalarmz zektlarn, yoksul rencilere vakfmz
aracl ile veriyorlar dedi.
Vakfn ortak olduu bir de Ensar Neriyat var. Ensar Neriyat ile dini
yaynlar yaplyor.
Alaattin Sahin'in yanndan ayrlrken, Ensar Vakf'nm Ra-bta'dan yardm alp
almadn sorduk. Kuruu yoktur, tanmaz bile karln verdi. zellikle
belirtmek istedii bir husus olup olmadn sorduk, yle dedi:
Gazetenin abartt kadar buyuk deil. Her ey devletin kontrolu altndayd.
Devletin haber alma rgutu vardr. Rabta uzerinde bu kadar durmak, havay
bulandrmaktr.
23.3.1987
Eski Diyanet Ileri Bakan Doan :
TRK DEVLETININ PRESTIJINE YAKISMAZ
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Diyanet Ileri eski Bakanlarndan, Ecevit
dneminin eski Devlet Bakan Dr. Lutfu Doan, Bolu kaplcalarnda kendisini
bulup telefonla gruen Cumhuriyet muhabirinin Rabta zinciri ile ilgili
sorularn yantlad. Lutfu Doan olayla ilgili olarak unlar syledi:
Benim bilgim dnda. Yeni rendim. Ynetim olarak yakksz bir ey. Turk
devletinin prestijine uymaz. Konunun yakksz taraf, Turk devleti bu kadar
gusuz deil. Ben Almanya'da imamlarn Rabta rgutu'nden aylk aldklarn
gazetenizden rendim. Cumhuriyet Gazetesi'nin ilgin bir yayn. Olay gun
na at.
Rabta hakknda ne duunuyorsunuz?
270
Doan Rabta, Islm leminde duyulan, her tarafta organlar olan eriat
buyuk bir kurulu. Avrupa'nn birok yerlerinde temsilcilikleri var.
Siz Rabta yetkilileriyle grutunuz mu?
Doan Eski Genel Sekreteri Harekan ile grutum.
Ne zaman grutunuz?
Doan Hac mevsiminde Suudi Arabistan'a gittiimde orada toplantlar oldu.
Toplantlarda herkes birtoirini gruyor. Istanbul'da toplanan Islm
Konferanslarna da onlarn gzlemcileri geliyor. Avrupa'da eitli yerlerde
kendilerini temsil ettiriyorlar.
Sizin dneminizde yort dna imam grevlileri nasl gnderilirdi?
Doan Bunun birka kesimi var. 1970lerden sonra din grevlileri alma
Bakanl'na bal olarak 'sosyal hizmetli' olarak gnderiliyorlard. Yurt
dndaki baz ii dernekleri yneticileri, dediler ki, 'Bizim din grevlisi
ihtiyacmz var, Iilerin arasna girebilecek, iilerin dinleyebilecei din
grevlileri gnderin. Biz bunlarn parasn deyelim' byle dediler. Balangta
bu din grevlileri, ucretsiz izinli olarak 6 ay sureyle yurt dna
gnderildiler. Orada periand, dini dernekler tarikatlara ayrlmt.
Gnderilecek kiilerin iilerin daha rahat .imleyebilecekleri, yansz kimseler
olmas gerekti. Rabta o zaman da vard. Buralarda Rabta'nn bir rgutunu
bulmamak imknszd. Dunyada u nemli dernek var. Bir, yeni Iran'n rgutleri;
iki Rabta; u, Libya'nn onun kadar gulu ar dernei. Bir de bunlara ek
olarak 'Muhtemerul Islm'si var.
Rabta nasl alr?
Doan Rabta'y Aramko irketleri destekler. Birok yerde diplomatik ncelii
alm durumda. Ben onlara gittim, grutum. Konferanslarda grutum. Simdi genel
sekreterlie bir universite mensubunu semiler. Turkiye'ye geldi,
karland.
Rabta Turkiye'ye yardmda bulundu mn?
Doan Rabta Turkiye'ye de yardmda bulundu. Bizim zamanmzda yardmda
bulunmad. O, kendilerini tanmamz istiyor. Turkiye laik bir ulke olduu iin
byle bir kuruluu Dileri Bakanl tanmyor. Tannm olmas, o memlekete
korunmasn gerektiriyor. Belirttiim gibi Rabta, butun toplantlara gzlemci
olarak katlr. Ben Diyanet Ileri Bakan olarak toplantlara katldm. Orada
Sovyetlerden bile uye vard. Turkiye Rabta'y tanmad iin uye gndermiyor.
Salih
271
zcan, Rabta'nn kurucu uyesi ise de Turkiye Rabta'y tanmyor.
I
Sizce Rabta'dan aylk alan imamlar konusunda sorum-luluk kimdedir?
Doan Bence Devlet Bakam'ndan ok burada Baba-kan'n durumu nemli olur.
Ayrca hukumette ortak sorumluluk vardr.
t- Turkiye'den giden imamlar Diyanet ileri Bakanl semi. Bu
konuda ne dersiniz?
Doan Turkiye'den giden imamlar Rabta semiyor. O . sese daha zararl
olurdu. unku o kendi rejimi adna para veriyor.
23.3.1987
RABITA'NIN YURT DISINDA MAAS DEDIGI IMAMLAR
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Ilki Suleyman Demirel dneminde gerekletirilen
17.8.1980 tarihinj tayan Bakanlar Kurulu karar ile 32 personel yurt dna
gnderildi. Daha sonra 28.4.1981 tarihini tayan Bakanlar Kurulu karar ile 41
kii daha gnderildi.
Kararnameler srasyla yle:
KARARNAME
Ekli listede adlar ve grevleri yazl (32) personele yurt dnda grev
alabilmeleri iin uer yl muddetle maasz izin verilmesi; 657 sayl kanunun
deiik 77. maddesine gre, Bakanlar Kurulu'nca 17.8.1980 tarihinde
kararlatrlmtr.
17.8.1980 tarihli ve 8/1500 sayl kararnamenin ekidir.
Orhan etin Muftu - orum), Mustafa zcan (Vaiz - Istanbul), Yusuf Alta (Muftu
- Zonguldak), Mehmet Erturk Vaiz - Afyon), Mehmet mer (Muftu - Kartal).
Abdullah Demirci-olu (Muftu - Arsin), Ahmet Anlatan imam - Hatip - Fatih),
Husamettin alkan Muftu - Ezine), Ahmet Yardm (Imam-Hatip - mraniye), Ismail
Karak (Imam - Hatip - Kadky), Yusuf Bilgin (Vaiz - Ankara), Yasin Makasolu
(Muftu - Buldan), Mustafa Demirezer Imam - Hatip - Zeytinburnu), H. Ibrahim
Sahin (Imam - Hatip Lisesi retmeni - Istanbul), Mustafa Ak (Imam-Hatip Lisesi
retmeni - Bursa), Behet Guler (Imam-Hatip Lisesi retmeni - Bursa),
Cemalettin Ars-lanolu (Imam-Hatip Lisesi retmeni - Bursa), Fethi zkan
272
.'Kuukyal Lisesi retmeni - Istanbul), Hasan Sertkaya (1-rôam-Hatip Lisesi
Muduru - Bayrami), "mer zba (Hac Sakir Ortaokulu retmeni - Izmir), Ismet
Mere Imam-Hatip Lisesi Muduru - Dinar), Hamza Okur (Yuksek Islm Enstitusu
rjzman Istanbul), Halis Aslan (Imam-Hatip Lisesi retmeni -fukara). Emir
Doan Imam-Hatip Lisesi Muduru - Tarsus), -X)r. Cahit Baltac {istanbul Ser'i
Siciller Ariv Uzman Muftu Vekili - Fatih), Kemal Sandk (Yuksek Islm
Enstitusu -Samsun), Ismail Durmu (Yuksek Islm Enstitusu Asistan -Samsun),
Ahmet Kahraman (Imam-Hatip Lisesi Muduru - Kadky), mer ztop (Imam-Hatip
Lisesi Muduru - Kartal), Salih Gune (Muftu Yardmcs - Istanbul), M. Ali Sar
(Yuk-:sek Islm Enstitusu retmeni - Istanbul), FurettLn zuk (Imam-Hatip
Lisesi retmeni - Istanbul).
Ekli listede adlar yazl 41 (krkbir) din grevlisinin yurt - dnda grev
almas iin u yl sureyle maasz izinli saylmalar; 657 sayl kanunun 77.
maddesine gre, Bakanlar Kurulu'nca 28.4.1981 tarihinde kararlatrlmtr.
28.4.1981 tarihli ve 8/2838 sayl kararnamenin ekidir: 657 sayl Devlet
Memurlar Kanunun 77. maddesi uyarnca 3 yl sure ile maasz izinli olarak yurt
dna gnderilecek din grevlilerine ait liste:
Abdullah. zgnuller (M.E.B. Din Eitim Gn. Md. Uzman), Sabahattin Karasu
(Imam-Hatip Lisesi Muduru - Saryer/Istanbul), Cellettin Daynlarl
(Imam-Hatip Lisesi retmeni - Kadky/Istanbul), Alaaddin Sahin
(Imam-Hatip Lisesi Muduru - Kartal/istanbul), Ahmet Sever (Imam-Hatip Lisesi
retmeni - Bakrky/istanbul), Beyazt Sar (Imam -Hatip Lisesi Muduru G.
Osmanpaa - Kuukky/Istanbul), Mehmet Tuna (Imam-Hatip Lisesi Muduru -
Sincan/Ankara), Aydn niter (Gemlik ortaokulu retmeni - Gemlik/Bursa),
Cellettin Baykz (Imam-Hatip Lisesi Muduru - Gemlik /Bursa), Kemal Arslan
(mam-Hatip Lisesi retmeni - Inegl / Bursa), . Faruk Akcaba (Imam-Hatip
Lisesi retmeni - Bursa), Nurettin Bayiit (Imam-Hatip Lisesi retmeni -
Bursa), Orhan Ergun (mam-Hatip Lisesi retmeni - Bursa), Mustafa Gumu (Imam-
Hatip Lisesi Muduru - Nazilli/Aydn), Osman Korkmaz (mam-Hatip Lisesi retmeni
- Burdur), Abdurrahman Kul (Imam-Hatip Lisesi Muduru - Giresun), Mustafa Orhan
mam-Hatip Lisesi retmeni - Adapazar), Yakup "Tuncer (Imam-Hatip Lisesi
Muduru - Bafra/Samsun), Abdul -
273
F.: 18
lan Arslan (tmam-Hatip Listsi retmeni - Zonguldak), Ahmet Topalolu (tmam-
Hatip Lisesi retmeni - Istanbul), M. Arif Guran (Kurtulu Ortaokulu retmeni
- Ankara), Mahmut Parlak (tmam-Hatip Lisesi retmeni - Kartal/Istanbul), M.
Nurettin Sar (Kuukyal Lisesi retmeni - Kuukyal/Istanbul), Ali Serter
(Diyanet Ileri Bakanl Hac Ileri Muduru), Ylmaz Guneyliolu (tmam-Hatip
Lisesi retmeni -Ankara), Mustafa Demirel (Imam-Hatip - Beyolu/Istanbul), .
Faruk Turan (Imam-Hatip - Beyolu/Istanbul), Hayrettin Sall (Bakanlk uzman),
Mehmet Erkal (tmam-Hatip - Istanbul), Gurcan mitkan Bakanlk Mufettii), Ali
Asarolu (Mufetti Yardmcs), Abdullah Sahin (Bakanlk memuru), Huseyin
Karasan (Eitim Mudurluu uzman bakanlk), H. Huseyin Acar (Bolu Eitim
Merkezi Mudur Yardmcs), Necati Korkmaz (Imam-Hatip - Eskiehir), Mursel
Srada (Muftu . Bulancak), Halil Uzun (Imam-Hatip - Altnda/Izmir), Mahmut
Sezgin (Vaiz - Kastamonu), Baki Yldz (Muftu - Gurun), Ramazan Yenidede (Muftu
Yardmcs - Denizli), Ismet Kse (Zilelolu Camii Imam-Hatibi -
Kadky/Istanbul)>
23.3.1987
ODT'DE CAMI DGM
ODT Rektr Yardmcs Prof. Oral'n DPT'ye yazd yazda, Islm merkez ve
cami projesinin 3 milyar Ura-Uk bir yatrm gerektirdii ve bunun iin i ve
d finansman garantisi salanmas istendV.
ODT Cami ve Islm Merkezi Dernei'nin projeyi Cumhurbakanlna DPT kanalyla
gndermesinden sonra Cumhurbakanlnn YK bakanlndan konuya ilikin ek
bilgi ve gru istei ve YK'un konuya ilikin olumlu gru verdii ileri
suruldu.
Doramac'dan savunma: Benim ilgim olmamtr. YK'ten olur almamlardr.
Yalnz bildijm. Dilerinin sormas uzerine ODT rektrluunun Byle bir
eyin yaplmamas uygun olur eklinde gru bildirdiidir.
Gnlubol ne diyor: ODT rektru Mehmet Gnlubol, dun de universitede cami ve
Islm merkezi yaptrlmas
274
projesine kar ktn yineleyerek, ODT camii konusunda YK'le aralarnda
bir ey gemediini belirtti.
AKKARA (Cumhuriyet Burosu) ODT'deki Rabta balantsna ilikin iki yeni
iddia daha ortaya atld. Cumhur-bakanl'nn ODT'deki Islm- merkezi ve cami
yapmna ilikin olarak YK'un gruune bavurduu ileri suruldu. niversite
Rektru Prof. Mehmet Gnlubol'un projeyi 3 milyar liralk finansmann
salanamayaca kaygsyla durdurduu iddia edildi.
ODT Cami ve Islm Merkezi Yaptrma ve Yaatma Dernei'nin Cumhurbakanlna,
DPT kanalyla, projeye ilikin bir dosya gndermesinden sonra,
Cumhurbakanlnn YK Bakanl 'ndan ek bilgi ve gru istedii ne suruldu.
YK'un konuya ilikin olumlu gru verdii iddia edilirken, kurul bakan Prof.
Dr. Ihsan Doramac iddialar kesin bir dille yalanlad. Prof. Doramac soru
uzerine, Benim onunla hi ilgim olmamtr. YK'ten olur almamlardr,
kesinlikle yle bir ey olmamtr. Cumhurbakanlnn bizden sora sorduu
gruunden hi haberi yok, bize yle bir ey intikal etmemitin karlm
verdi. Prof. Doramac, Yalnz bildiim udur diyerek, Dileri'nin sormas
uzerine ODT Rektrluu'nun Byle bir eyin yaplmamas uygun olur biiminde
gru bildirdiini anlatt. Prof. Doramac, niversitede baka bir devletin
at din merkez her halde uygun deildir diye szlerini tamamlad.
Prof. Gnlubol, da ODT'de cami yapmna ilikin YK ile aralarnda herhangi bir
yazma gemediini ifade ederken, cami yapmna bandan beri kar olduu
yolundaki grulerini yineledi.
te yandan, ODT'deki Islm merkezi ve cami projesinin finansman yetersizlii
nedeniyle aksad ve sonu olarak da bu nedenle durdurulduu ortaya kt.
Projenin bugunku maliyetinin 3 milyar liray atn dikkate alan ODT
ynetiminin projenin yanda kalmas korkusu ile temel atlmasn erteledii
renildi. Nitekim ODT Rektr Yardmcs Prof. zay Oral'n 12 Nisan 1985
tarihini tayan DPT'ye ynelik yadnda finansman endiesi yle dile getirildi:
Sz konusu proje 3 milyar liralk bir yatrm gerektirmektedir. niversitemiz
ve giriime n ayak olan dernein mali
275
imknlarn ok ok aan bu projeye i ve d finansman garantisi altna
alnmadan ve devlete desteklenerek programn buteden pay almas saplanmadan
byle bir yatrm temelinin atlmasnn, giderilmesi mumkun olmayan mahzurlar
olabilir gruundeyiz.
ODT ynetimi finansman skntsna are olarak Islm Kalknma Bankas
kaynaklarna bavurulmasn nerirken. Diyanet Isleri Vakf'nn da projeye 600
milyon liralk bir yardm taahhudunde bulunduu renildi.
23.3.1987
Suud Arabistan Buyukelisi:
RABITA LAIKLIGE AYKIRI IS YAPMADI
Sedat Ergin
ANKARA Yurt dnda grevli Turk imamlarnn maalarnn Suudi Arabistan
destekli Rabta rgutu tarafndan -dendiinin ortaya kmasyla birlikte bu
rgut uzerinde odaklasan tartmalar surerken, Suud Arabistan'n Ankara'daki
Buyukelisi Abdulaziz Muhyiddin Hoca, dumhuriyet'e bir aklama yaparak, Rabta
uzerindeki tartmalar buyuk lude enformasyon eksikliinden kaynaklanyor.
Eer Rabta'run a-malar tam olarak renilirse, yanl anlamalar da ortadan
kalkacak eklinde konutu.
Muhyiddin Hoca (45), geen ubat ayndan bu yana Suud Arabistan'n Ankara
Buyukelilii grevini yurutuyor. Asl meslei kimyagerlik olan ve organik kimya
alannda doktoras da bulunan Hoca, 1976 --1984 yllan arasnda Suud
Arabistan'n Enformasyon Bakan Yardmcl grevinde de bulunmutu. Renkli
kiilii ile dikkat eken buyukelinin, ayn zamanda iki iir kitab da
bulunuyor.
Muhyiddin Hoca, yaklak bir haftadr Turk kamuoyunda Rabta rgutu uzerine
younlaan tartmalar yakndan izliyor. Buyukeli kendisi ile yaptmz
sylei srasnda Rabta'-nn herhangi bir siyasal amac bulunmadn, ayn
zamanda hi bir ulkenin iilerine karmadn sk sk vurgulad. Suud
Arabistan Buyukelisi, Rabta'nn amacn u ekilde
anlatt:
Bu rgutun amac, dunyann neresinde olurlarsa olsunlar
276
tum Muslumanlara hizmet gturmek, Musluman olmayan ulkelerdeki Muslumanlara
yardm etmek, onlara onurla yasam artlar salamaya aba sarfetmektir. Rabta,
ilgili hukumetler nezdinde bu aznlklarn haklarn savunur, onlarn herhangi
bir baskya maruz kalmamalar iin alr, siyasal haklarna sahip kar. Buna
rnek olarak Rabta'nn Kbrs Turkleri ve Bulgaristan'daki Musluman Turk
aznln siyasal haklarn uluslararas platformlarda ve ilgili hukumetler
nezdinde savunuu rnek gsterilebilir. Rabta, Bulgaristan'daki Musluman Turk
aznln hedef olduu basklar knamak uzere 38 karar kartmtr.
Buyukeli Hoca, aklamas srasnda Rabta'nn dier" a-malarndan birinin de
Muslumanlarn cami ve okul inaatlarna yardmc olmak ve istekleri uzerine imam
ve retmen salamak olduunu kaydederek, yle devam etti:
Rabta ayrca bu okullarn ders programlarn duzenler ve her ne surcttte
olursa olsun, bunlarn siyasetle itigal etmemelerini art koar, rnek olarak;
Danimarka, Almanya, Avusturya, Belika, Isvire ve dier baz Avrupa ulkelerinde
bulunan Turkler iin -istedikleri takdirde - imamlar temin eder. Bu imamlarn
maa Rabta tarafndan denir.
Buyukeli Hoca, Rabta ile Suud Arabistan arasndaki ilikiyi anlatrken de,
Merkezi Suud Arabistan'dadr, ancak zel bir kurulutur. Rabta, yalnzca
Suud Arabistan tarafndan deil, butun Islm ulkeleri tarafndan desteklenen
bir kurulutur. Suud Arabistan, d politikasnn baka ulkelerin iilerine
karmama ilkesi dorultusunda faaliyet gsteren bir Islm kuruluunu ve bu
arada Rabta'y desteklemekten gurur duyar eklinde konutu.
Ataturk'e ar bir dille saldran Put Adam kitabnn Rabta rgutu tarafndan
basld yolundaki haberler hatrlatldnda, Suudi Arabistan Buyukelisi,
Hayr, bu kitap Rabta tarafndan yaymlanmamtr. Bundan yuzde yuz eminim.
Rabta bu tur hatalar yapacak bir rgut deildir. Rabta baka ulkelerin
iilerine karmamak ve politikaya bulamamak konusunda son derece dikkatlidir
eklinde konutu.
Rabta'nn, kurulu amac eriat ilkelerini hayata geirmek. Oysa eriat
Turkiye Cumhuriyetinin laiklik ilkesi ile badamyor. Bu durumu nasl
aklyorsunuz?
Buyukeli, buyuk bir hassasiyetle karlad bu soruya Su yant verdi:
277
Rabta'nn Turkiye'de faaliyetleri yok. Eer Rabta yurt dndaki baz
ulkelerde Turk vatandalarna tslm renmeleri iin hizmet vermise, bu
laiklie aykr faaliyette bulunduu anlamna gelmez. Rabta Avrupa ulkelerinde
serbeste Islm dininin esaslarn retmektedir. Ve bugune kadar' hi bir
ulkeden Rabta'nn iilerine kart yolunda bir ikyet gelmemitir.
Rabta'nn butun yapmak istedii, tslm renmek isteyen insanlara yardmc
olmaktu. Bunun politikayla ilgisi yoktur. Isteyenlere tslmm retilmesindeki
yanllk nedir?
Suudi Arabistan Buyukelisi, Devlet Bakam Hasan Cell Guzel'in hafta iinde
duzenledii basn toplantsnda Rabta rgutu hakknda yapt aklamalar
memnuniyetle karladklarn da belirtti. Guzel, basn toplantsnda,
amalarnn laiklik ilkeleriyle badamamakla birlikte, Rabta'nn herhangi bir
bask yapmadn ve bu faaliyetlerle laiklik ilkelerine ters dumediini
belirtmiti.
Buyukeli Hoca, Sayn Guzel, pek ok eyi akla kavuturdu diye konutu.
23.3.1987
Robrto zinciri:
VE EVREN KONUSTU
Niin imzalad: O tarihte youn alma artlar iinde konu uzerinde fazla
durulmad.
Cumhuriyet'in yayn: Bir gerei gun na kartmas bakmndan dizinin
yaymland gazete, grevini yapmtr.
SHP'nin tutumu: Konunun hemen i politika tartmalarna malzeme yaplmas
yadrgand.
Geni aklama: Yakn bir tarihte geni bir aklama daha yaplmas duunuluyor.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Cumhurbakan Kenan Evren, Bat Avrupa'daki Turk
din grevlilerinin aylklarnn 1980 -1985 yllar arasnda Dunya Islm Birlii
(Rabta) ta-
278
rafndan denmesi ile ilgili bir aklama yapt. Evren, uygulamaya izin veren
kararnamenin kendisine sunulduunu, O gunun ok youn alma artlan iinde
devlet memularna ucretsiz izin verilmesi gibi yasalara tamamen uygun, rutin ve
daha evvel de yaplm bir uygulamann devam olduu duuncesiyle konu uzerinde
fazla durma gerei grulmediinin anlaldn belirtti.
Dizinin yaymland gazetenin, grevini yaptn vurgulayan Cumhurbakan
Kenan Evren'in aklamasnda SHP'-ye ynelik u eletiri yer ald:
Ancak olayn nce aklc bir yaklamla deerlendirilmesi gerekirken, baz
evrelerce konunun hemen politika tartmalarna malzeme yaplmasn
yadrgadn ifade etti.
Cumhurbakan Kenan Evren'in Cumhurbakanl Basn ve Halkla Ilikiler
Muavirlii araclyla yapt aklama aynen yle:
- Yabanc kkenli ve ksa ad Rabta olan bir dini kurulula ilgili basnda bir
suredir eitli haber, yorum ve deerlendirmelerin yan sra baz siyasal parti
yetkililerince zaman zaman yaplan aklamalarn yer ald grulmektedir.
Konuyla balantl ve yurt dnda grev alacak din grevlilerinin ucretsiz
olarak u yl sureyle izinli saylmalarna ilikin kararnamenin o tarihte Sayn
Cumhurbakanmza arz edildii, yaplan aratrma sonucu belirlenmitir. O gunun
ok youn alma artlan iinde devlet memurlarna ucretsiz izin verilmesi gibi
yasalara tamamen uygun, rutin ve daha evvel de yaplm bir uygulamann devam
olduu duuncesiyle konu uzerinde fazla durulma gerei grulmedii
anlalmaktadr.
Sayn Cumhurbakanmz, bir gerei gun na karmas bakmndan, dizinin
yaymland gazetenin grevini yaptn, ancak olayn nce aklc bir
yaklamla deerlendirilmesi gerekirken, baz evrelerce konunun hemen I
politika tartmalarna malzeme yaplmasn yadrgadklarn ifade
etmektedirler.
Her olaya pein bir hukumle yaklama alkanlndan vazgeilmesi gerektiini
hatrlatan Sayn Cumhurbakanmz, laiklik konusundaki duyarllna glge
duurme abalarndan uzuntu duyduklarn, bu gerei saptrmann, grmezlikten
gelmenin hi kimseye bir ey kazandrmayacan, gereklerin maksatl olarak
baka ynlere ekilmek istenen bir ortamda, sevgi, sayg, kardelik duygularnn
gelimesinin zor olacam
279
belirtmilerdir. Sayn Cumhurbakanmz konula ilgili inceleme: ve aratrmalara
devam edildiini, ifade ederek, yakn bir tarihte bizzat kendilerinin geni
aklamada bulunmay duunduklerini bildirmilerdir.
te yandan Cumhurbakanl Basn Danman Ali Ba-ransel bir soru uzerine,
Cumhurbakan Kenan Evren'in konu. ile ilgili aklamalarn muhtemelen 27 Mart
Cuma gunu istanbul'da yapmay planladklar basnla sohbet srasnda
yapabileceklerini syledi.
23.3.198T
SHP gerilemiyor:
INN: AIKLAMA YETERSIZ
Laikliin korunmas i politikann en nemli konularndan biridir. Ana muhalefet
partisi olarak, grevimiz yapmamzda yadrganacak bir taraf olcmaz.
Haber Merkezi Cumhurbakan Kenan Evren'in Rabta olay ve SHP'nin Rabta
olay konusunda ald tavrla ilgili yapt aklama uzerine SHP Genel Bakan
Erdal Innu, Henuz beklediimiz aklama yaplmad. Orra bekliyoruz: Laikliin
korunmas, i politikann en nemli konularndan biridir dedi.
Cumhurbakan Evren'in, Cumhurbakanl Basn Muavirlii aracl ile yapt
aklamada, Rabta olaynn SHP tarafndan kendisine ynelik olarak istifa ve
Cumhurbakanl makamnn sorumluluu tartmas amasn eletirmesi uzerine,
SHP Genel Bakan Erdal Innu yapt aklamada yle dedi:
Sayn Cumhurbakanlndan henuz beklediimiz aklama yaplmad. Yaknda
yapacaklarn syluyorlar. Onu bekliyoruz. Laikliin korunmas, i politikann
en nemli konularndan biridir. Bu konuda ana muhalefet partisi olarak
grevimizi yapmamzda yadrganacak bir taraf olamaz.
SHP Adana Milletvekili ve MKYK uyesi Cuneyt Canver de dun Adana'da yapt
aklamada tRabta 01ay>nn bir-yurtta tarafndan 14 Austos 1981 ylnda
Ankara Skynetim* Komutanl'na ihbar edildii ve komutanln o tarihte so-
280
ruturma atrdn syledi. Canver, Skynetim ve MIT'in, haberli olduu bir
konudan, Cumhurbakan Evren ve dnemin Babakan Bulend Ulusu'nun nasl haberi
olmaz, olmusa neden kararname imzalanmtr? diye sordu.
SHP Adana Milletvekili Cuneyt Canver dun yapt aklamada, Rabta hakknda bir
yurttan 1981 austosunda Ankara Sk Ynetim Komutanl'na ihbarda
bulunduunu ve konunun Skynetim Komutanl kanalyla Milli Istihbarat
Tekiltna (MIT) aktarlarak inceleme yapldn syledi. MIT grevlisi
tarafndan yaplan inceleme sonucu Rabta iin eriat ifadesi kullanldna
dikkat eken Canver unlar syledi:
Vatandan ihbar ciddi grulmu olacak ki konu Ankara. Skynetim Komutanl
tarafndan hemen MIT'e havale edilmitir. MIT grevlisi de yapt incelemeden
sonra ihbarda bulunan yurttaa sonradan u bilgileri vermitir:
Avrupa ulkelerine ve Avustralya'ya 'din adam kisvesi* adt altnda grevliler
gnderen teekkul Hizb-ut-Tahrir deil Suud Arabistan kaynakl Rabtat-ul lem-
ul Islm'dr ve finans kayna da Aramco adl Suud - ABD ortakl petrol
irketidir. Diyanet Ileri Bakanl Milli Guvenlik Konseyi'nden karar
kartarak kendisini salama almtr.
SHP Milletvekili Canver, MIT raporunu kaynak gstererek yapt aklamada, daha
sonra yurt dna gnderilen kiilere Rabta'nn bin dolar dediini belirterek
yle dedi:
Din grevlisi olarak gnderilen bu kiiler istifa ettirilerek yurt dna
gnderilmilerdir ve kendilerine bin ABD dolar -denmitir. Raporda, ihbarc
yurttaa din grevlisi olarak gnderilen kiilere Milli Eitim Bakanl Din
Eitimi Genel Mudurluu Sube Muduru Abdullah zgnuller ile Ankara Sincan -
Imam-Hatip Lisesi Muduru Mehmet Tuna'nn adlar rnek gsterilmitir.
Sincan Imam-Hatip Lisesi Muduru Mehmet Tuna hakknda 1981'deki 29 Ekim
Cumhuriyet Bayram trenine kz rencilerin katlmasn engeller tavr uzerine,
bakanln soruturmayla grevlendirdii mufetti Ziya Kl'n re'sen emekli
edildiini de syleyen Canver, szlerini yle tamamlad:
Devletin yuksek makamlar olan skynetim komutanlnn, mahkemelerin ve
MIT'in aratrmasna konu olan ve-hakknda eriat raporu verilen Rabta
rgutunun niteliinin grmezlikten gelinerek, Turk din adamlarna maa
balamas'
281
duundurucudur. Sayn Evren ve Sayn Ulusu'nun 1981 14 austosunda yaplan ihbar
sonularndan haberleri olmam mdr, olmusa neden kararname imzalanmtr.>
23.3.1987
SHP lideri, 'Cumhurbakann karmza almak gibi bir amacmz yok' dedi:
INN GERI ADIM ATMIYOR
Kk'te gerginlik: Cumhurbakann zel olarak karmza almann bir anlam yok.
Ne benim ne genel sekreterin yle bir amac yok. Bandan beri, butun
grevHlsrin sorumluluklarn yuklenmelerini istedik.
Yanllk ortaya ksn: Hasan Cell Guzel yaplanlarn yanl olduunu kabul
etmiyor. Cindor'uk bizi tasvip etmiyor. Yaplacak ey, parti yneticilerinin
Rabrta'dan ucret almann yanl olduunu sylemesidir.
Ne sylediimizi biliriz: Genel sekreterim de, ben de sylediimizi bUen
insanlarz. Biz sylemisek onu herhalde inanarak sylemiizdir. Bu yorumlar
hakknda konumak yanl yne gturur. Mesele o deil.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SHP Genel Bakan Erdal Innu, Genel Sekreter
5îkri Salar'n Rabta skandali nedeniyle Cumhurbakan Kenan Evren'in
istifasn istemesi uzerine, ankaya ile SHP arasnda ortaya kan gerilim
konusunda gezetecilerin sorularn yantlarken, Cumhurbakann zel olarak
karlarna almak gibi bir amalan olmadm bildirdi. Innu, eitli yayn
organlarnda son gelimeler nedeniyle kendisinin ve SHP Genel Sekreteri Fikri
Salar'n istifasnn istenmesiyle ilgili yorumlar da, Herkes istedii yorumu
yapmakta serbesU diye karlayarak, Genel sekreter de, ben de sylediimizi
bilen insanlarz. Bir ey sylemisek, onu herhalde inanarak sylemiizdir
dedi.
SHP Genel Bakan Innu, hafta sonunu geirdii Istanbul dnuunde Esenboa
Havaalannda gazetecilerin sorularn yantlarken, Cumhurbakannn laiklik
konusundaki duuncele-
282
rinden endie duymadklarn bildirerek, Mesele duuncelerden endie deil,
yaplm olan bir hareket var. Rabta'nn Turk toplumuna girme olay var. Biz
bunun uzerinde duruyoruz. Insanlarn bunu niin yaptklar o kadar nemli deil
diye konutu.
Hava alannda genel sekreteri Fikri Salar tarafndan karlanan Innu,
kendisinin ve Salar'n istifa etmeleri gerektii yolundaki yorumlarn
anmsatlmas uzerine, unlar syledi: Herkes istedii yorumu yapmakta
serbest. Demokraside yaadmz, kendini her turlu yorumun yaplmasyla
gsterir. Herkes iin, her turlu yorum yaplmal ki, demokraside yaadmz,
fikirlerin serbeste sylendii anlalsn. Siyaseti olarak esas dikkat
edilmesi gereken ey, davalarn savunulmas, bunlarn baar kazanmas
dorultusunda tutarl olmak. Bugun Rabta adl rgutun eylemleri tartlyor.
Bizim sylediimiz ey, bunlar aka ortaya ksn. Grevliler bunlarn
yaplm olduunu ve yanl olduunu sylesin. Bir daha yaplmamas iin nlem
alnd anlalsn. Henuz bu yaplm deildir. Bugune kadar sylenenler
'Hatrlamyorum', 'Iim oktu', 'Dikkatle incelemiyorum'. Mesele bu deil,
mesele doru mudur, yanl mdr? Sylesinler, 'Yaplan ey yanltr, laiklie
aykr davrantr. Katiyen byle ey yaplmayacaktr'. Bunu sylesinler bir
defa, ondan sonra bir daha yaplmamas iin gereken nedir, devletin kademeleri
nasl byle bir eye girmilerdir, bundan sonra yine girebilirler mi, o
belirlensin.
SHP Genel Bakan, Rabta rgutu'nden para alnmas yanltr aklamasn
Cumhurbakan'ndan m bekliyorsunuz? sorusunu yantlarken ise, Sayn
Cumhurbakann zel olarak karmza almann bir anlam yok. Ne benim, ne genel
sekretimin yle bir amac yok. Bandan beri bu davran butun grevliler
sorumluluklarn yuklenmeli, aklama yapmaldr eklinde oldu. Bunu
kiiselletirmek bizim, benim isteim deil. Tabii komuoyunda kiiselletirmek
baka bir ilgi topluyor ama, o iin yorum taraf. Iin esas nemlidir. Esasnda
T.C.'nin laikliini korumada tum siyasetilerin dikkatli davranmas gereklidir.
Biz onu savunuyoruz. Yalnz kalnca da bunu yapmaktan ekinmiyoruz diye
konutu.
Innu, teki partilerin laiklii savunmak konusunda kendileriyle birlikte
hareket etmediklerini belirterek, ara dnemde alnan ve Resmi Gazete'de
yaymlanmayan Bakanlar Kurulu kararlar ile ilgili Meclis aratrmas
isteyebileceklerini bildi-
283
rerek, son gunlerde SHP'nin dine kar olduu yolunda geersiz ve Insafsz
sulamalar yapldn anlatt. Innu, Cumhur-bakanl'nn aklamasnn
doyurucu olmadn kaydederken, unlar syledi:
Cumhurbakannn ok yaknda etrafl bir aklama yapaca syleniyor. Bu
aklama doyurucu olacaktr sanyorum. Benim doyuruculuktan kastm, kiisel
davranlar aklamas deil. Dava karsnda Sayn Cumhurbakannn tavrnn
aklkla sylenmesi. Cumhurbakan laiklii korumak iin daha> evvel vaziyet
almt. Simdi gene alacaktr. Bunu aklkla sylemesinde yarar var. unku o
kadar srarla bizi laiklikten uzaklatrmaya alan evreler ve,rgutler var
ki, insanlarn surekli fikirlerinin deimi olabilecei gibi, saptrmalarla
ura*, halindeler.
SHP Genel Bakan, Cumhurbakan'n niin istifaya ardnz? Istifa ederse,
sorunun zumu iin SHP'nin nerlsfe ne olacaktr? sorusunu yantlarken de,
Bizim yaptmz bir tepki gstermektir. Laiklii korumak gibi temel bir davada
tepki gsterirken, bundan sonra ne olacak diye duunulmez dedi.. Innu,
yetkililerin ve sorumlularn Rabta'dan maa alma olaynn yanl olduunu
aklamalarnn olayn sonuca balanmas iin yeterli olup olmayacann
sorulmas uzerine ise, bunun buyuk bir aama olacan, bundan sonra herkesin
sorumluluunun yasalar iinde aranacan syledi. Innu, kiilere-kar sava
halinde olmadklarn bildirerek, yasalar iinde sorumluluk aranmasna o kadar
nem vermediini, bunun kendiliinden olacan belirtti.
Erdal Innu, ust duzey yneticilerin olayn yanl olduu yolunda aklama
yaptktan sonra grevlerinde kalmay surdurmeleri durumunda ne olaca yolundaki
bir soruya ise, m yant verdi:
Bizim meselemiz insanlar deitirmek deil, tepki gsteririz. Yaplanlarn
arlna gre tepkimiz ar olur, ama insanlar grevden alnmazsa alnmaz.
Butun bu eyler, belirli-bir usule gre olur. Yoksa anayasann iinden kimse
kamaz.. Bunun iin sorumluluklar da orada bellidir. Simdiki anayasaya gre
Cumhurbakan sorumsuzdur. Bizim beklediimiz, her grevlinin yerine gre
sorumluluunu kabul etmesi. Mesel bu yaplanlarn yanl olduunu Sayn Hasan
Cell Guzel kabul' etmiyor. Sayn Cindoruk, bizi tasvip etmiyor. Yaplacak ey,
tum parti liderleri ve yneticilerin Rabta rgutu'nden ucret-
284
âlmann yanl olduunu sylemesidir. O olmadan 'Birtakm /insanlar
deitirirseniz, bu i zulur. Deitirmezseniz zulmez. Dolaysyla siz niye
onlar deitirmek istiyorsunuz? Bu êfer siz yerinizden ayrln' gibi
yaklamlar tamamen tozu -dumana katp, bulutlarla Ortal kartrp gene
laiklie aykr davranlar devam ettirmek sonucunu verir. Bizim gsterdiimiz
tepkidir. Biz muhalefetiz. Istediimiz tepkiyi gsteririz. Yeter ki tepkimizin
bir esas olsun. Durup dururken tepki gstermiyoruz. Bir sabah uyanp bamz
ard iin u adam ekilsin demiyoruz.
Innu, kamuoyunda Cumhurbakan'nn istifasn genel sekreter Salar istedii
iin kendisinin de buna katlmak zorunda kald biiminde yorumlar yapldnn
anmsatlmas uzerine, Bu- yorumlar hakknda konumak, yanl yne gturur.
Genel sekreterim de, ben de sylediimizi bilen insanlarz. Biz sylemisek, onu
herhalde inanarak sylemlizdir. Mesele o deildir dedi,
24.3.1987
iRabta destekli cami projesinden Rektr Gnlubol'un Jaberi olduu ortaya
kt:
ODT CAMISINE REKTRDEN ONAT
GnluboI'dan demee: ODT Cami ve Islm Kultur -Merkezi statik tesisat ve
elektrik muhendislii uygulama projelerinin ihale yoluyla yaptrlmasn ngren
25 Austos 1983 tarihli protokol uyarnca 23.2.1984 gunu yaplan ihale, seilen
firma ve hazrlanan szleme incelenerek uygun grulmutur. Bilgilerinizi rica
ederim.
zey'den aklama: ODT Rektr Yardmcs olarak .2 yl kadar grev yaptm. Cam)
ve Islm Kultur Merkezi projesi, universite ynetimine intikal etmi durumdayd.
Dolaysyla finansman skntsna iaret eden yazm kiisel gruumden
kaynaklanmayp, ynetimin gruunu yanstmaktadr.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) ODT Rektru Prof. Dr. :Mehmet Gnlubol'un
niversitede Rabta destekii bir cami
285
ve Islm Merkezi kurulmasna bandan beri kar olduu yolundaki
aklamalarna karn, proje almalarnn Gnlu-bol'un rektrluu dneminde de
surduu ilgili yazmalardan ortaya kt.
ODT ynetimi ve universitede cami ve Islm merkezi yapmn ustlenen dernek
arasndaki yazmalardan, ODT ynetiminin proje finansman iin Suud
Arabistan Buyukelilii de dahil olmak uzere gerekli giriimlerin balatlmasna
istedii. Rektr Gunlubol'un uygulama projeleri iin alan ihalede seilen
firma ve szlemeyi uygun grduu ortaya kt.
ODT ynetiminden, dernee ynelik baz yazmalardan blumler ye sralanyor
:
Anlan protoklun 5. maddesinde derpi edilen hususlara uygun olarak inaatn
finansman iin Suud Arabistan Buyukelilii de dahil olmak uzere gerekli
giriimlere geilmesi hususunda bilgilerinizi rica ederim.
Prof. Dr. nder Pamuk
ODT Rektr Yardmcs, 3.6.1983
Mimari projelere evvelki safhalarda ngrulen deiikliklerin yaplarak istee
uygun biimde duzeltilmi olduu tespit edildii cihetle tasdik edilmitir.
Bilgilerinizi ve gereinin buna gre yaptrlmasn rica ederim.
Prof. Dr. Erol Tumer,
ODT Rektr Tardmcs , 6.8.1984
ODT Cami ve Islm Kultur Merkezi statik tesisat ve elektrik muhendislii
uygulama projelerinin ihale yoluyla yaptrlmasn ngren 25 Austos 1983
tarihli protokol uyarnca 23.2.1984 gunu yaplan ihale, seilen firma ve-
hazrlanan szleme incelenerek uygun grulmutur. Bilgilerinizi rica ederim.
Prof. Dr. Ahmet GnlUbol
ODT Rektru, 6.3.1984
Yaplan koordinasyon toplantsnda gru birliine varlarak ekteki
taahhutnamelerle kararlatrlan universitemiz Islm Kultur Merkezi yaplar
statik projeleri iin gerekli zemin etutlerini yaptrmak uz* re Karayollar
Genel Mudurluu ile ekli protokol yaplm ve arazide almalara derhal
balanlmtr. Ilgili protokol 7.2 maddesinde ve ilgi yazda belirtilen birinci
286
Keif zeti tutan olan 772 bin 200 Turk lirasnn universitemiz adna Merkez
Bankas Ankara Subesi 23 nolu hesaba yatrlmasn ve dekontun Karayollar Genel
Mudurluu'ne ibraz edilmek uzere tarafmza gnderilmesini nemle rica ederim.
Prof. Dr. nder Pamuk
ODT Rektr Yardmcs, 1985
te yandan, ODT eski Rektr Yardmcs ve halen Bil-kent Rektr Yardmcl
grevini surduren zey Oral, bir soru uzerine u aklamay yapt:
ODT'de rektr yardmcs olarak 2 yl kadar grev yaptm- Cami ve Islm Kultur
Merkezi projesi universite ynetimine intikal etmi durumdayd. Dolaysyla
finansman skntsna iaret eden yazm, kiisel gruumden kaynaklanmayp,
ynetimin gruunu yanstmaktadr.!
24.3.1987
Evren, Altkria' ararak 1.S saat grutu:
KSKTE ARASTIRMA ^
Cumhurbakan Kenan Evren, Rabta konusunda numuzdeki gunlerde yapaca
aklama iin hazrlklar bizzat kendisi yurutuyor. nceki gun eski Dtyanet
Ileri Bakan Tayyar AJtkul'la 1.5 saat gruen Evren'in eski Devlet Bakan
Mehmet zgune'i de Kk'e armas bekleniyor.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Yurt dnda grevli Turk din grevlilerinin
maalarnn Rabta rgutu tarafndan dendiine ilikin Cumhurbakannn
numuzdeki gunlerde yapaca aklama iin hazrlklar bizzat kendisinin
yuruttuu belirtiliyor. Cumhurbakan Kenan Evren, bu konuda en ok bilgi sahibi
olduu anlalan Diyanet Ileri eski Bakan Tayyar Altkula' nceki gun
ankaya Kkune artt. Cumhurbakan Evren'in Altkula ile 1.5 saat suren
grume yapt renildi.
Cumhurbakannn konunun uzerinde hassasiyetle durduu ve bu nedenle vakit
geirmeden tatil gunu olduu halde
287
Altkula'la grutuu haber veriliyor. Evren'in Diyanet Ileri eski
Bakan'ndan bilgi alrken Rabta ile ilgili buyuk bir dosya hazrlad, bu
konuda ilgili herkesin Kk'e arlarak bilgisinin alnaca anlalyor.
Kk'e arlmas beklenen -teki eski devlet grevlileri arasnda Devlet Bakan
Mehmet zgune de bulunuyor.
24.3.1987
INN: ISRARLIYIZ
Cindonk: Evren'i istifaya armak siyasi bir hota. Muhalefetin hedefi, hukumet
ve partisi olmaldr. Koraka: SHP'Wer beceriksiz.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SHP Genel Bakan Erdal Innu, Rabta olay
karsndaki tavrlar hakknda parti uyelerinin farkl gruler bildirmesine
deinerek, <Bizl ahengini belli snavlar karsnda tutturamayan bir parti
olarak gstermek eklinde davranlar olmutur, olacaktr dedi. DYP
Genel'Bakan Husamettin Cindoruk, SHP'nin bu konudaki tutumunu ve Cumhurbakan
Kenan Evren'i istifaya armasn siyasi bir hata olarak nitelerken, DSP Grup
Bakam Cahit Karaka da SHP yneticilerini beceriksizlikle itham etti.
SHP Genel Bakan Erdal Innu, Rabta olay ve SHP Genel Sekreteri Fikri
Salar'n bu nedenle Cumhurbakannn istifasn istemesi uzerine ortaya kan
gelimeleri TBMM grubunda milletvekiilerine anlatt.
Erdal Innu, grupta yapt konumada, Cumhurbakan Evren'in numuzdeki cuma
gunu yapmas beklenen aklamada, din grevlilerinin bir eriat rgutunden para
almalarnn yanl olduuna aka ifade edecekleri umudunda olduunu
syledi. Innu, laiklie aykr davranlar ve Rabta skandali konusunda bugune
dek meydana gelen gelimeleri anlatarak, irtica konusunda daha nce verdikleri
aratrma nergesinin ANAP oylaryla reddedildiini anmsatt. Innu, Bu nerge
o zaman kabul edilmi olsayd, hi uphe etmiyorum ki, pek ok irtica olay
arkasndaki balantlar meydana kacak, hem .kamuoyu gereksiz tartmalardan
kurtulacak, hem de bugun
288
yaadmz ve belki gelecekte bir daha yaayacamz pek ok gelime
nlenebilecekti diye konutu.
Innu, Rabta olayyla' ilgili szlerini yle surdurdu: Bu olaylar karsnda
laiklie sahip bir parti olarak tepkimizi gsterdik. Genel sekreterimiz ve ben
bu olayn savunulacak taraf olmadn, onun iin sorumlularn derece derece
aratrlmas gerektiini ifade ettik. Bunun nasl yaplm ol-<ju|Tinu, hangi
balantlarla, hangi yollardan geerek devletin ,en yuksek makamlarnn da
onaylarnn alnabilmi olduunun ortaya karlmasn istedik.
Innu, sadaki partilerin bu davranlarndan holanmadklarn ve din.
duygulan istismar ederek oy alabilmek Iin SHP'yi dine karym gibi gstermeye
altklarn bildirerek, yle konutu:
Devletimizin din grevlileri yurt dndaki vatandalarmza hizmet verirken,
doal olarak bur devlet grevlileri gibi, devletimizden maa almaldrlar.
Laiklie aykr davranlar -ngrduunu aka syleyen bir eriat duzenini
Islam ulkelerine yerletirmeyi amalayan bir rgutten laik devletimizin
din gre\rlilerinin maa almalar hi bir ekilde kabul edilemez. Buna butun
gucumuzle kar karz. Byle bir davran ne zaman yaplrsa yaplsn, hi
uphe etmiyorum ki, laiklie .aykr davranlar zendirmek anlamna gelir.
Temel amac bizim temel amacmza uymayan bir kurulutan para almaya devam
ederseniz, eninde sonunda o amalar size de bular. -Onun iin "Biz onlardan
para aldk, ama ilkelerimizi deitirmedik' szleri geersizdir, zuru
kabahatinden buyuktur yaktrmas buna tam uygun duuyor.
Cumhurbakannn din grevlilerine Rabta'dan maa verilmesinin yanl olduunu,
dolayl da olsa kabul ettiini bildiren Innu, hukumet yanllarnn bu anlay
iinde olmadklarn belirterek, szlerini yle surdurdu:
Dviz yokluu nedeniyle byle bir eyin yapld ifade edildi. Pekl
biliyoruz ki, zal'm izledii ekonomik politika nedeniyle yeniden dviz
sknts olacaktr. O zaman yine bu ii yapacaklar m? Yani, temel ilkelerimizi
korumak bizim dvizimizin az olmasna m bal?
Konunun akla kmas iin irtica konusundaki ikinci aratrma nergesinin
kabul edilmesi gerektiini kaydeden Innu, Meclis soruturmas almasnn da
uygun olacan syledi ve yle dedi i
23S
F.: 19
Rabta olayna tepki gstermemiz kamuoyunda bizim Cumhurbakanna zel bir
tavr aldmz eklinde yorumland. Byle bir ey yoktur. Kimseyle kiisel bir
hesaplama ve dava peinde deiliz. Maksadmz sadece ve esas olarak Rabta
rgu-tu'nden maa detme gibi davranlarn nasl, hangi balantlar yoluyla bu
kadar ust kademelere kadar onay alacak ekilde gelmi olduunu meydana karmak,
esas sorumlularn kimler olduunu ortaya karmak, ve byle olaylarn tekrarn
nlemektir. Deerli arkadalarmn da dikkatlerini bu ynde younlatrmalarn
isterim. abalarmz ve kamuoyunun dikkatini baka alanlara kaydrmak, hatta
bizi ahengini belirli snavlarda tutturamayan bir parti olarak gstermek
eklinde davranlar olmutur, olacaktr. Bunlara kar da dikkatli olunuz.
unku bu yoldan bizi temel davamzdan uzaklatr abilir-lerse, o zaman laiklii
koruyacak gucumuz azalr ve temel davaya tam manasyla sarilamams oluruz.
Demokratik, laik, sosyal hukuk devletimizi korumada ve yaatmada bugun en nemli
snavlar verdiimiz gunlerdeyiz. Butun arkadalar bu konuda birbirlerine
yardmc olmalarn ve bu grevi en iyi ekilde yaparak kamuoyunun nunde en
parlak ekilde geirmemizi temenni ediyorum.>
DYP Genel Bakan Husamettin Cindoruk, dun partisinin Meclis grubunda yapt
konumada, basnn Rabta olayndaki duyarlln takdirle karladklarn
belirterek, SHP'nin bu konudaki tutumunu eletirdi. Muhalefet iin bugunku
hedefin Babakan ve iktidar partisi olmas gerektiine deinen Cindoruk, Hedefi
armak hatadr, sorumsuz kiiler ve kurumlara muhalefet siyasi bir hatadr
dedi.
Gemiteki bir olayn Turkiye'nin temel sorunlarn rtmesinden yana
olmadklarn kaydeden DTP Genel Bakan, muhalefet partileri arasndaki
dayanmann temel meselelerde olmas gerektiini bildirdi. Cindoruk, Bizim
tutumumuzu yadrgamasnlar, bize danlmadan yaplan bir davrana katlmamz
da beklenemez biiminde konutu.
DSP Genel Sekreteri Nuri Korkmaz, nceki gun basn toplantsnda Rabta olay
hakknda Cumhurbakan'nn anayasal adan sorumsuz olsa bile bu konuda
sorumluluunun bulunduunu belirtirken. Grup Bakan Cahit Karaka, dun parti
grubunda yapt konumada konunun kiisel olmadn, ancak SHP'nin olay
kiiselletirdiini syledi.
Karaka, grubun basna ak blumundeki konumasnda.
290
SHP yneticilerinin bu konuda ne geme arzusuyla aceleci davrandklarn
savundu ve partisinin konunun enine boyuna tartlmasn istediini anlatt.
Karaka: Bu konuda nergemiz var. Her turlu abay Meclis ats ;.)lnda
yuruteceiz dedi
25.3.1987
Denkta alad:
KKTC'YE 627 BIN DOLAR
Haber Merkezi KKTC Cumhurbakan Rauf Denkta ulkesinin Rabta'dan 627 bin 110
dolar yardm aldn syledi, parann nartsz verildiini sk sk tekrarlayan
Denkta, -mit ederiz ki bu yardmlar ngrduumuz prensipler erevesinde
devam eder> dedi.
Denkta dun Lefkoa'da duzenledii basn toplantsnda KKTC'nin Rabta ile olan
ilikilerini tum gemii ile anlatt. Devleti kesinlikle ipotek altna
koymadklarn syleyen Denkta yle dedi:
'Rabta baz din damlarmzn maalarnn denmesinde dorudan ya da
muftulukler aracl ile yardmlarda bulunmutur. 13 Mays 1978'de balayan bu
yardmlarn toplam tutar 2 Kasm 1986'da son olmak uzere .627 bin 110 dolardr.
Bu yardm tutarnn 250 bin dolan 21-24 mart arasnda yaplan Uluslararas
Musluman Gazeteciler Hazrlk Toplants ve Mart 1980'de yaplan Dunya Islm
Kongresi 8. Genel Kurulu iin harcanmtr.
Denkta yardmlar kabul etmekle devleti ipotek altna koymadklarn, muftulue
yardm yaplmasn kendilerinin zellikle istediini aklad.
25.3.1987 ,
Islm Kalknma Bankas Bakan: Rabta He ibirlii iindeyiz
ANAP'TAN RABITA DESTEGI
Haber Merkezi Babakan Turgut zal, Rabta olay ile ilgili gazetemizin
yaynn, sat arttrma amacna ynelik diye niteledi. ANAP Genel Bakan
Yardmcs Sukru Yurur de,
291
Ben bakan olsam, Rabta ile ilgili kararnameyi imzalardm*
dedi.
ANAP Genel Bakan Yardmcs Yurur, nceki akam, Marmara Etap Oteli'nde basn
mensuplarna verilen yemekte, Rabta ile ilgili sorulan yantlarken, Bu
kararnameyi imzalayanlar takdirle karlyoruz. Mali imknlarmz duzelmemi
olsayd ayn uygulamay surdururduk eklinde konutu.
Babakan zal, nceki gun Houston'da yapt basn toplantsnda, SHP'nin
nereye arparsam savanda olduunu ne surdu. Gazetemizin Rabta adl rgutun
yurt dndaki din grevlilerinin maalarn dediini ortaya karan yaynn
eletiren zal, Syle sylemek lzm: Basnmzda baz gazetelerimizin bazen
sat arttrabilmeleri, sansasyon vesaire yaratabilmeleri iin bir konu bulup
uzerine gitmeleri gerekiyor dedi. zal, Cumhuriyet'! de bu konuda bir rnek
olarak gstererek, Sizin bir Rabta var ite. Muteri arttrmak iin bunlar
yapyorlar eklinde konutu.
SHP'nin, Rabta olay karsndaki tavrn da, gazeteleri takip etmek olarak
nitelendiren Babakan zal, Bunlar da paralanmamak veyahut da derlenip
toparlanmak iin bir ey bulup muteri arttrmak istiyor. Hem sonra iin garibi,
gazeteleri takip ediyorlar. Yani muhalefetin zayfl burada. Gazetelerde ne
kyor, Uur Mumcu mesel. Ardndan bakyorsun, Innu taklm Uur Mumcu'nun
arkasna, gidiyor dedi. ANAP grup ynetimi. Rabta olay nedeniyle
Cumhurbakan Kenan Evren'i istifaya davet eden SHP Genel Bakan Erdal tnnu
ile Genel Sekreter Fikri Salar' knayan bir bildiri yaymlad.
ANAP Grup Bakan Vekili Haydar zalp tarafndan aklanan bildiri yle:
Sivil sava eiine getirilen ve paralanma tehlikesine maraz braklan
memleket ve devletimizi kurtaran, yeni demokratik sistemi tesis eden ve ayn
sistem ve demokratik hurriyetler iinde SHP'nin bu hafif davran imknn dahi
salayan Cumhurbakanmza kar gsterilen bu siyasi saygszl kabul etmek
mumkun deildir. Mevcut i ve d artlar karsnda her zamandan daha fazla
birlik ve beraberlik iinde bulunmamz gereken dnemde Sayn Cumhurbakanmzn
ahslarnda devlete yaplan bu tecavuzu reddediyor, ana muhalefet partisini
ciddiyete davet ediyoruz.
zalp, Rabta konusundaki bir soruyu yantlarken de, Za-
292
mann artlar iinde olmu bir hadise, bugun baka turlu yorumlamak yanltr
dedi. zalp, Meclis aratrmas nergesi jle konunun TBMM'de ayrntlaryla ele
alnacan da belirterek, Cumhurbakan Evren'i istifaya davet etmek
sorumsuzluktur dedi.
25.3.1987
Evren'e 1982'de verilen brifingde Rabta da anlatld: RABITA'DA YENI BELGE
Dnemin alma Bakan Prof. Esener'in de-dorulad brifingte, MGK'ye yurt
dndaki imamlara Rabta'm n para dedii anlatld.
ANKARA (Cumhuriyet Burosn) alma Bakanlnca 1982 ylnda Milli Guvenlik
Konseyi Bakan ve Cumhurbakan Kenan Evren ile Konsey uyelerine verilen bir
brifingte, yurt dndaki din grevlilerine Rabta rgutu'nce aylk dendii
konusunun anlatld belirlendi.
Dnemin alma Bakan Prof. Dr. Turhan Esener, brifingin eitli
bakanlklardan gelen rapor ve yazlardan toplanan bilgilerin derlenmesi ile
olutuunu belirterek, alma Bakanlnn bu konu ile dorudan bir ilgisi
yoktur.. Bu bilgiler, Diyanet Ileri Bakanl'nca bakanla gnderilmitir
dedi. Brifingin Devlet Bakanl ile Dileri, Maliye, Milli Eitim, Gumruk ve
Tekel, Sanayi ve Teknoloji, raar skn, Sosyal Guvenlik bakanlklaryla,
tantma mustearl ve DPT temsilcl-. sinin katklaryla hazrland saptand.
Brifingte ksa ad Rabta olan Dunya Islm Birlii ile yine ynetim
kurulunda u Rabta temsilcisinin bulunduu Bruksel'de Islm Kultur
Merkezi'nden salanan kaynaklar ile din grevlilerinin says 21'den 83'e
yukseldiinin anlatld renildi.
26 Kasm 1982 tarihinde, Cumhurbakan Evren, Konsey uyeleri, Nurettin Ersin,
Nejat Turner, Tahsin Sahinkaya ve Sedat Celasun'a verilen brifing. alma
Bakanl tarafndan kitap olarak basud. Sayn Cumhurbakan ve Milli Guvenlik
Konseyi uyelerine sunulan brifing - Yurt D Ii Sorunlar -28.5.1982'den
Sonraki Gelimeler ve Yaplan almalar balkl kitaba gre Evren ve Konsey
uyelerine u bilgi sunuldu:
293
1978 yumdan bu yana surdurulen ve 12 Eylul 1980 tarihinden sonra youn
almalarla yurt dndaki 700 kadar cami ve mescidin hemen hemen yarsnda
Diyanet Iler' Bakan-l'nca gnderilmi din grevlilerinin hizmet yapmas
salanmtr. Bu ibadethanelerin takriben drtte birinin blucu gruplarn kesin
kontrolu alUnda bulunduu, geriye kalanlar devlet tarafndan kontrol altna
alnmasnn mumkun grulduu Diyanet Ileri Bakanl'nca belirtilmektedir.
Din adam gndermek suretiyle yurt dndaki din hizmetlerinin devletin
kontrolu ve gzetiminde yaplmasn amalayan almalar sonunda :
Din hizmetleri muavirliklerinin says 4'den 7'ye yukseltilmitir.
6 aylk geici grevle eitli ulkelerde bulunan din grevlilerinin says
131'den 221'e karlmtr.
' Aylklar, Dunya Islm Birlii, Bruksel Islm ve Kultur Merkezi gibi d
kaynaklardan salanan din grevlilerinin says 21'den 83'e yukseltilmitir.
Bylece yurt dndaki din grevlilerinin toplam says 12 Eylul ncesi 156 iken
bugun 311'e yukseltilmitir.
Turhan Esener'in nszu ile sunulan brifingte eitli bakanlk temsilcileri,
kendi bakanlklar konusu ile ilgili almalarn anlattlar. Yabancuar
politikas asndan hukumet deiiklii, Turk i gucune talepteki gelimeler,
kesin dnu yapacak iilerle ilgili sorunlar, Turk igucunun AET ulkelerinde
serbest dolam, ifte uyrukluk, askerlik yukumluluu gibi konular da yer ald.
25.3.1987
Arapa ders veren 3 kiinin maon S. Arabistan duyor ODT'DE SUUDI MAASI
Derslerin verildii ODT Yabanc DHler Yuksek Oku-lu'nun Mudur Yardmcs Prof.
Edip Uysal, Arapa dersi veren retim elemanlarnn aylklarnn denmesi
iine hi karmadklarna, aylklarn postayla dorudan retim elemanlarna
gnderildiini syledi.
mit Aslanbay
294
ANKARA ODT'de Arapa dersleri veren retim ele-manlarr-in maalarnn
yaklak 3 yldan bu yana Suud Arabistan Yuksek Eitim Bakonl'na bal Imam
Mohammed tbn-1 Si.ud Islamic University tarafndan dendii ortaya kt.
Arapa derslerinin verildii Yabanc Diller Yuksek Okulu Mudur Yardmcs Prof.
Dr. Ahmet Edip Uysal, 3 Turk retim elemannn aylklarnn denmesi iine hi
karmadklarn, aylklarn postayla retim elemanlarna gnderildiini ifade
etti. Prof. Uysal, rektrlukle yaplan bir anlama sonucunda aylklarn Suudi
niversitesi tarafndan dendiini, ancak bunun miktarn bilmediklerini
vurgulad.
Gazi niversitesi'nde kadrolu bulunan, ancak ODT'de verdii Arapa dersleri
iin Suudi niversitesi'nden maa alan Do. Dr. Ali Sakir Ergin, dersleri Suudi
Arabistan'n finanse ettiini belirtirken, sorularmz yle yantlad:
Sizin Arapa dersleri vermeniz karl olarak Suudi Arabistan'dan u yldr
maa aldnza dair iddialar Tar..
Do. Ergin Benim buradaki (Gazi niversitesi) Arapa derslerimle bir ilgisi
yok. Ortadou Teknik niversitesi ile ilgili olarak var. Onu da ODT
Rektrluu'nden ya da fakulte dekanlndan renebilirsiniz.
ODT'de Arapa dersleri vererek Snndi Arabistan'dan para alyorsunuz?
Do. Ergin Evet.
ODT ile Suudi Arabistan'n bu konudaki balants nasl?
Do. Ergin Suud Arabistan finanse ediyor oradaki dersleri. Arapa
derslerini..
Ders basma ne kadar alyorsunuz?
Do. Ergin Ders olarak deil, aylk olarak alyoruz.
Siz ayda ka derse girip, ka lira alyorsunuz?
Do. Ergin Fakultenin programndaki Arapa derslerine giriyorum.
Sizin dnzda, Ziyad Akkoyonlu, Cevdet akmak da var ders veren
sanyorum.
Do. Ergin Evet.
ODT Rektrluu ile Snudlarn anlamas o zaman. Ne kadar aylk alyorsunuz?
Do. Ergin Evet... Anlama onlarn ama, aldmz ayl rektrlukten
renebilirsiniz.
ODT Eitim -Fakultesi Dekan ve Yabanc Diller Yuksek
295
Okulu Mudur Yardmcs Prof. Ahmet Edip Uysal Ise ayn konuya Ilikin
sorularmza u yantlar verdi:
Fakultenlzdeki Arapa derslerini veren u retim eleman, Ali Sakir Ergin,
Ziyad Akkoyunlu, Cevdet akmak.. Bunlarn aylklar Suud Arabistan
hukumetince veriliyormu.. Ne kadar alyorlar, haftada ka saat ders veriyorlar?
Prof. Uysal Haftada ka saat ders verdiklerini aratrmam lzm. Size sonra
bildiririm.
Peki, bu retim elemanlarnn - paralar Suudi Arabistan tarafndan nasl
bir anlama ile veriliyor?
Prof. Uysal Bunlar, ... Suudi Arabistan'da bir universite, bize bu imkn
salad. Biz elemanlar burada buldok ve bunlarn ucretlerini Suudi
Arabistan'daki bir universite veriyor.. Riyad'daki bir universite bize bu imkn
salad.
Hangi universite? Imam Muhammed Suud niversitesi mi?
Prof. Uysal Sanyorum..
Ka yldr parlar veriliyor?
Prof. Uysal Sanyorum U yldr. Ancak, ne kadar ucret aldklarn bilmiyorum.
Bizimle aldklar ucret konusunda ne-blr anlama yapld ne de bir grume. Ne
de ben ilgililerden sorup ne kadar aldklarn rendim.
Bu retim elemanlar Imam Muhammed Sand niver-sitesi'nden mi geldiler?
Prof. Uysal Bir tanesi Gazi niversitesi'nde, dieri almyor universitede.
Sanyorum Suudi Arabistan'da doktora yapmlar. Bir tanesi, Cevdet akmakl
Ankara'da zei bir universitede alyor.
Riyad'daki universitenin tam adnn Imam Muhammed Seriat universitesi olduu
doru mn?
Prof. Uysal Hayr, eriat kelimesi yok. Dosyalara, bir bakaym. Haftada 4 saat
ders veriyorlar. Ama ka para aldklar konusunda bir fikrim yok. niversitenin
tam ad, Suudi Arabistan Eitim Bakanh'na bal Ingilizce ad yla: Kingdom
of Saudi Arabia, Ministery of Higher Education: Islamic University of Imam
Muhammed Ibn-i Saud.
Siz yalnz araclk ediyorsunuz o zaman.
Prof. Uysal Efendim bunlar biz setik, parasn onlar duyorlar. Onlar
demeseydi biz bu hocalar bulamayacaktk ve bu dersler yaplamayacakt. Geen
spe de iki tane rdunlum
296
profesr buraya gelmiti. Onlarn ucretlerini hem biz hem de rdun'deki Yarmouk
niversitesi dedi. Byle oluyor.
Siz parann alnp verilmesine arac olmuyor musunuz?
Prof.'Uysal Hayr, katiyen. Adreslerine postalanyor. Siz bu para ilerine
fazla girmeye baladnz. Baka memleketlerde zel kanun vardr, zel mahrem
eylerle kimse ilgilenmez.
25.3.1987
Robta zincirinde nemli bir gun:
EVREN YARIN AIKLAYACAK
Kamuoyunun Sayn Cumhurbakanndan yantm bekledii sorular:
1 Bilgisi olsayd. Rabta kararnamesini reddeder
miydi?
2 Bilgisi olsayd, ilgiliter iin soruturma atrr
myd?
3 Rabta'nn 'maa demesi' laiklikle badayor
mu?
4 Rabta'nn. ne olduunu ne zaman rendi?
Haber Merkezi Cumhuriyet Haber Merkezi'yle Yurt Haberler Servisi'nin,
Turkiye'nin eitli yrelerinde yuruttukleri snrl nabz yoklamalar,
kamuoyunda Rabta olayyla ilgili olarak baz soru iaretlerinin varln
ortaya koydu. Gazetemizin Rabta olayn ortaya karmasndan sonra,
kamuoyunun uzellikle Cumhurbakan Sayn Kenan Evren'den yantlanmasn
bekledii baz sorular, zetle yle sralanabilir:
1. Cumhurbakan Sayn Evren, Rabta kararnamesi nisan 1981'de kendisine
sunulduu zaman, ierii hakknda bilgisi olsayd, bu kararnameyi reddeder
miydi?
2. Sayn Evren, Rabta kararnamesinin ierii hakknda bilgi sahibi olsayd, bu
kararnameyi hazrlayanlar ve nune getirenler hakknda soruturma atrr myd?
3. Sayn Evren, bu kararname kendisine sunulduunda, bilgi sahibi olsayd
Rabta rgutunun genel olarak Turkiye'deki ve zel olarak devletle balantl
olabilecek faaliyetleri hakknda soruturma atrr myd?
4. Sayn Evren'e gre, tuzuune Musluman ulkelerde eri-
297
at duzeni kurulmasn balca hedef olarak koymu olan Rabta rgutunun,
Turkiye Cumhuriyeti'nin bir ksm kamu grevlisine - ucretsiz izinli olsalar
dahi - maa demesi, laik cumhuriyet ilkesiyle badayor mu?
5. Saym Evren, Dunya Islm Birlii adyla bilinen Rabta rgutunun nasl bir
rgut olduunu ne zaman rendi?
6. Rabta rgutunun faaliyetleri hakknda Cumhuriyet gazetesinde 1 Mays 1969
tarihinde Iileri Bakanl raporlarna ve Ulusal Guvenlik rgutu'ne gelen
bilgilere dayanlarak bir haber yaymlanmt. Acaba, Rabta'nn Turkiye'deki
Islamc akmlar u ya da bu ekilde desteklediine ilikin bilgiler, ulkemizin
ulusal guvenlik rgutlerinde var m? Bu konuda Cumhurbakan Sayn Evren'e
herhangi bir bilgi verildi mi?
7. Rabta kararnamesine 1981 nisannda szlu olarak onay veren, zamann Milli
Guvenlik Konseyi Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltk (halen Bern
Buyukelimiz) tarafndan Cumhurbakan Sayn Evren'e bu konuda herhangi bir
bilgi verildi mi?
8. Rabta kararnamesinin, zamann Devlet Bakan Mehmet zgune'in imzasn
tayan ek yazs Saym Evren'e sunuldu mu?
9. 12 Eylulun Devlet Bakan Mehmet zgune, Suudi Arabistan ziyaretinden sonra
Cumhurbakan Saym Evren'e karak, o ulkede ziyaret ettii Rabta rgutu
hakknda herhangi bir bilgi verdi mi?
10. Cumhurbakan Saym Evren, Islm Konferans toplantlarnda Rabta rgutunun
temsilcileriyle herhangi bir temas yapt m? rgutun Genel Sekreteriyle
Ankara'da Saym Evren'in herhangi bir grumesi oldu mu?
11. alma Bakanl tarafndan 26 Kasm 1982 gunu Ankara'da Cumhurbakan
Evren ile Milli Guvenlik Konseyi uyelerine verilen brifingte, Dunya Islm
Balii ain (Rabta rgunu) yaps hakknda ayrca bilgi verildi mi?
Cumhuriyet'in haber birimlerinin yapm olduu nabz yoklamalarna gre,
kamuoyunun Cumhurbakan Sayn Kenan Evren'den yantlarn bekledii sorular,
yukardaki gibi zetleniyor.
Cumhurbakan Evren, yarn sabah Istanbul'da Gazeteciler Cenuyeti'nde bir basn
toplants duzenleyerek Rabta konusunda aklamalarda bulunacak. Her gazeteden
5 kiinin izleyecei bildirilen basn toplantsnda. Cumhurbakan Kenan
298
Evren'e ayrca herhangi bir soru yneituemeyecei, gazete ynetimlerine dun
"'jJoirildL Evren, cumartesi gunu leden sonra da baz gazetelerin sahip ve
yneticileriyle bir toplant yapacak.
&nfcaya Kku'ne yakn evrelerden aman bilgilere gre Evren, dun Rabta
olayyla ilgili olarak devlet arivlerinde bulunan belgeler ya da bu konu
hakknda bilgisi olan kiilerle yapt konumaladan sonra yarnki basn
toplantsnda uzerinde duraca noktalan saptad. Cumhuriyet Ankara Buro-su'nun
haberine gre, Rabta olayyla ilgili toparlanan notlar. Cumhurbakan Evren'in
basn toplantsnda konuyla ilgili yazl bir metin okumayaca, szlu olarak ve
notlarna dayanarak konuaca bildirUdi.
Bu konumasnda Cumhurbakannn Rabta olayna 1980 ncesi ve sonrasnn nasl
bir bak as ile yaklaaca dun kesinlik kazanmad.
Cumhurbakan Evren'in bugun de derlenen notlar ve dosyalar uzerinde
almalarn surdurecei bildirildi. ankaya'da-ki yetkili kiiler.
Cumhurbakannn eski Babakan Suleyman Demirel dnemine ya da daha nceki
yllara deinip deinmeyecei konusundaki sorular yantsz braktlar. Ancak
bir yetkili, Cumhurbakan bugune kadar konuya barl bir yaklam gsterdi.
Bunu surdurmesi, yaplan hatalar dorudan olmasa bile ifade etmesi, bunun yan
sra MGK dnemindeki olaylar kendi mant iinde savunmas beklenebilir dedi.
1982 ylnda MGK'ye alma Bakanl tarafndan. verilen brifingte Rabta ile
ilgili bilgileri Cumhurbakannn yadsyp yadsmad sorularna ise, yeni baz
yetkili kiiler, Cuma gunu butun bu konular Sayn Cumhurbakan akla
kavuturacak diye karladlar.
26.3.1987
MKYK, Rabta olaynda Innu ve Salar'n tutumunu tumuyig onaylyor:
SHP'DE GRS BIRLIGI
SHP MKYK'nin dun yaplan toplantsndan sonra Genel Sekreter Fikri Salar
tarafndan aklanan bildiride 12 Eyll'den bu yana Turkiye'nin bir rejim
bunalm iinde
299
olduu kaydedilerek Rabtb olaynn, rejim bunalm sonucu ortaya kan
tehlikeli ilikilerden biri olduu vurguland. SHP bildirisinde cumhuriyetin
temel ilkelerini korumann kendileri iin kanlmaz bir grev olduu
belirtilerek, Innu ve Saglar'n yaptklar aklamalara ve takndklar tutuma
eksiksiz katlnd belirtildi.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SHP MKYK, Rabta olay ile ilgili son gelimeler
uzerine bir bildiri yaymlayarak, Genel Bakan Erdal Innu ile Genel Sekreter
Fikri Saglar'n bu konuda aklad grulere, takndklar tutum ve
davranlara tam destek verdi. Bildiride, 12 Eylul 1980'den bu yana laik
cumhuriyetin temel niteliini ortadan kaldrmak iin tum abalarn harcand
kaydedildi,
SHP MKYK'nln tuzuk taslann tartld dunku toplantda, Rabta olaynn
ortaya kmasndan sonra Genel Sekreter Fikri Saglar'n Cumhurbakannn
istifasn istemesi ve bunun uzerine meydana gelen gelimeler ele alnd. Nail
Gur-man'n nerisi uzerine MKYK uyelerinden oluturulan komisyonca bu konuda
MKYK'nin duuncelerini yanstan bir bildiri hazrland. Genel Sekreter Fikri
Salar tarafndan aklanan bildiride, Rabta'nm Kutsal bir din kurulu deil,
teokratik devlet ilkelerini yaymay amalayan, yaylmac, basit bir siyasal
kurum olduu belirtildi.
SHP MKYK'nin, 12 Eylul sonras ynetiminin Rabta olayndaki rolu nedeniyle
Turk halknn din inanlarna sayg duymadn aka kantlad gruune
yer verilen bildirisi yle:
12 Eylul 1980'den bu yana Turkiye ciddi bir rejim bunalm ierisindedir. Bu
bunalm bir dizi tehlikeli ilikiyi de bunyesinde barndrmaktadr. Rabta ile
ilgili son bilgiler ve aklamalar, szunu ettiimiz tehlikeli ilikilerden
sadece bir tanesidir. Rabtat-ul lem-ul Islm kutsal bir din kurulu deil,
teokratik devlet ilkelerini yaymay amalayan, yaylmac, basit bir siyasal
kurulutur. Rabta, cumhuriyetin ve onun temelinde yer alan Ataturk ilkelerinin
reddini kendisine ama edin-. mistir. Rabta olay ile Ataturk Turkiyesi'nin
hangi anlayla ynetildii bir kez daha ortaya kmtr.
Bu dnemde laik cumhuriyetin temel niteliini ortadan kaldrmak iin tum abalar
harcanmtr. Ataturk'un kurduu.
300
ûrumlar kapatlm, vasiyeti inenmi, laik eitimden uzaklatrlmtr. Ne
yazk ki, butun bunlar Ataturkuluk adna yaplmtr. Halkmzn kutsal
inanlarn smuren ve birer ticaret yuvas haline getirilen vakflar, kurslar,
gericilik ve tarikatlk, iktidarlar eliyle alabildiine zendirilmi ye
yaygnlatrlmtr. Gelimelerin kamuoyuna duyurulmamas iin aklk ve
demokrasi unutturulmu, yapay bir demokratikleme yaklam topluma sunulmutur.
Devletin din grevlilierinin' ucretlerinin devlet hazinesinden denmesini
istemek, din adamlarnn onurunu hem de laik devletin itibarn korumak
anlayna dayanr. Bu ynetirinin din adamlarmzn ucretlerini yabanclara
detmekle Turk halknn din inanlarna sayg duymad aka kantlanm,
irtica, devletin ierisinde trmandrlmtr.
Bu nedenle iktidar ve dier muhalefet partilerinin bu gerekleri grmezlikten
gelerek SHP'yi inan zgurluunun karsnda gsterme abalan da
inandrcln yitirmitir.
Cumhuriyeti ve onun temel ilkelerini korumay vazgeilmez grev kabul eden SHP,
bu kurumlara ynelik saldrlara hangi ynden gelirse gelsin, tum gucuyle ve
inanla kar koyacaktr. lkenin her alanda butunluk ve birliinin ancak bu
yaklamla gerekleeceine inanmaktayz.
Son gelimeler karsnda MKYK'nin tum uyeleri Genel Bakan ve Genel Sekreter'in
aklad grulere, takndklar -tutum ve davranlarla eksiksiz
katldklarn kamuoyuna duyururlar.
SHP Adana Milletvekili ve MKYK uyesi Cuneyt Canver de Adana'da Cumhuriyet'in
sorularn yantlarken Cumhurbakanl makam da dahil olmak uzere tum
kurumlarn yeniden seime gitmesi gerektiini savundu ve Kimbilir, o youn
iler arasnda Sayn Cumhurbakanmza bu rgut daha neleri imzalatm olabilir
dedi. Canver, Fikri Saglar'n Evren'i istifaya armasn da Sayn Salar,
grevi gerei hakl ve doru bir tepki koymu, grevini yapmtr eklinde
savundu.
te yandan SHP Ege rgutleri de parti ynetimine ve Genel Sekreter Fikri
Salar'a destek demeleri yaymlayarak Rabta olay karsndaki tavra
katldklarn akladlar. SHP Izmir Il Bakan Seref Bakk, Kafaca, gnulce
ve yureke Gene Bakan Erdal Innu ve Genel Sekreter Fikri Salar'
desteklediklerini bildirerek, Ynetim kurulumuz,' yaplan k oybirliiyle
destekleme karar ald. Partimiz, irtica konusunda
301
tek dunsuz parti olduunu kantlad. Bundan vun duyuyoruz.. Genel bakannm
eskiden severdik, imdi daha ok sevi yoruz. SHP, bu konuda tarihsel bir grev
ustlendi. Sayn trdal Innu, babacnn olu olduunu kantlad eklinde
konutu. Mula, Balkesir, Aydn, Uak ve Manisa rgutleri de yaptklar
aklamalarla parti liderlerini desteklediklerini kaydettiler.
SHP Iel Il Bakan Ahmet Sevki Gkle vent de Fikri Sa-lar'n gerici
rgutlenmeye kar karak tavr aldn belirterek, rgut olarak genel
sekreteri desteklediklerini aklad. Iel Il Bakan, Salar'n Cumhurbakan
Kenan Evren'i istifaya aran demecini de yurekli bir eylem olarak niteledi ve
*SHP'-nin byle ilerici ve demokrat tavr koyabilen ust duzey yneticilere
ihtiyac vardr eklinde konutu.
ANAP Genel Bakan Vekili Mehmet Keeciler dun Rabta olay konusundaki sorular
yantlarken. Cumhurbakannn istifasnn istenmesini de yakksz ve yersiz
olarak niteledi. ANAP Bakanlk Divan toplants sonrasnda gazetecilerin
sorularn yantlayan Keeciler, ANAP Genel Bakan Yardmcs Sukru Yurur'un,
Din grevlilerinin Rabta'dan maa almasna ilikin kararnameyi ben de
imzalardm szlerini desteklemeyerek, Bu, Sukru Bey'in ahs gruleridir*
dedi. Keeciler, Siz olsaydnz, bu kararnameyi imzalar mydnz? Partinizin
bu konudaki gruu nedir? sorusuna, u yant verdi: Bu konudaki aklamalar
Hukumet Szcusu Sayn Hasan Cell Guzel yapt. Sukru Bey de ahsi grulerini
belirtmitir. ANAP iktidar domada ti 1980 tarihinde bu kararname
hazrlanmtr. Biz iktidara geldikten :-onra bu kararnameyi yururlukten
kaldrdk ve olay normal mecrasna soktuk. Dolaysyla bu konuda ANAP'vn aln
ak, ba diktir. Biz bu konuda herhangi bir ekilde ne vmek, ne de yermek
noktasnda deiliz. Bizden evvel meydana gelen hdiselerin de mes'ulu deiliz.
Keeciler, Turgut zal'n kararnameyi imzalayan bakanlardan birisi olduunu
anmsatarak, olayda zal'n sorumluluu olup olmadnn sorulmas uzerine,
Sayn zal bu pazar gunu gelecek. Bu soruyu kendisine sonsuz. Biz ANAP olarak
beyanatta bulunuyoruz diyerek Babakan t bu noktada savunmad. Keeciler,
ANAP'n kuruluundan nce meydana gelen olaylardan partisinin sorumlu olmad
gruunu yineledi. Cumhurbakan Kenan Evren'in iitifasmn istenmesini de Ke-
302
ectler. Yakksz, yersiz v mevcut anayasaya aykr bir ta-jep olarak
deerlendirdi.
Faize kar olduu yolundaki demecinin eriat duzeni isteyenlerle paralel
nitelikte olup olmadnn sorulmas uzerine Keeciler, Turkiye'de faizi kabul
edenler de var, etmeyenler de. Herkes birbirine saygl olmaldr yantn
verdi.
26.3.1981
Istanbul niversitesi'nin de destekledii kitaptan:
ATATRK, ISLAMA EN ZARAR VEREN SALDIRILARIN NCS
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Rabta'nn Turkiye'de ibirlii iinde bulunduu
kurululardan Istanbul niversitesi Islm Aratrmalar Enstitusu'nun de
hamiler listesinde yer ald bir kitapta Mustara Kemal Paa'nn Islm'a
ynelik en erken ve en zarar verici saldrlarnn ncusu olduu ileri suruldu.
Turk Islm evrelerinde yaynlaryla tannan Hamid Al-gar'm sz konusu kitaptaki
makalesinde Mustafa Kemal Ataturk'un reformlar son derece ar bir dille
eletirildi.
Mevln Seyh Ebul Al Mevdudi'nin ansna bir araya getirilen 22 makaleden
oluan kitap 1979 ve 1980 yllarnda iki kes basld. Basm Ingiltere'deki
Islm Vakf ve Cidde'deki Suud Yaynevi tarafndan ortaklaa ustlenildi.
Basm Ingiltere'de yaplan kitabn giriinde Hamiler Komitesi'nin listesi
yaymland. Listeye gre, kitap dnemin Suud Arabistan Yuksek Eitim Bakan
Seyh Hasan Ibn Abdullah El Seyh, Endonezya eski Babakan Muhammed Nasr,
Pakistan Adalet Bakan A. K. Brohi ve Istanbul niversitesi Islm Aratrmalar
Enstitusu Direktr Yardmcs Salih Tu'un himayelerinde, Hurit Ahmet ile Zafer
Ishak Ensari tarafndan yayna hazrland. Prof. Salih Tu, halen Marmara
niversitesi Ilahiyat Fakultesi Dekanl grevini surduruyor.
Islm perspektifleri adn tayan kitabn 313. sayfasnda Hamid Algar
tarafndan kaleme alnan Said Nursi ve Risale-i Nur: Gunumuz Turkiye'sinde
Islm'a Bak adl makaleye yer verildi. Ingiliz asll Algar o dnemde
ABD'deki Berkeley ni-versitesi'nde Yakndou dilleri ve edebiyat blumunde
doent olarak grev yapyordu. 1970'li yllarn buyuk blumunu Tur-
303
kiye'de geiren Algar, Islm gruune yakn Turk dergilerinde yaymlanan
makaleleri ile de tannyor. Algar, 22 sayfalk makalesinin giriinde u
gruleri dile getiriyor:
Mustafa Kemal Paa'nn modern dunyada Islama en erken ve zarar verici
saldrlarn ncusu olduu ok iyi bilinir. Halifeliin kaldrlmas, asrn bir
milliyetiliin desteklenmesi, eriat bukumleri yerine ithal Avrupa yasalarnn
getirilmesi, medrese sisteminin kaldrlmas, tarikatlarn yasaklanmas
sonucunda Turkiye'de geleneksel Islm yaam darmadan edildi. Turkiye'de
Islam'dan uzaklama dier Musluman ulkelerden ok daha hzl gerekleti.
26.3.1987
Mehmet zgune, 1970'te verdii nerge ile Rabta rgutu'nu sulam:
RABITA NERGESI
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Ulusu,hukumetinin Devlet Bakan Mehmet zgune'in
1970 ylnda 14 tabii senatr arkadayla birlikte hazrladklar bir soruturma
nergesinde Rabta rgutu nu sulad belirlendi. zgune ve 14 arkada
tarafndan TBMM Ba'kanl'na verilen nergede, eski babakanlardan Demirel ve
iki Devlet Bakan, eski Diyanet Ileri Bakan Yardmcs Yaar Tunagur'u
koruyarak Islm dininin eitli maksatlarla istismar edilmesine musamaha
ettikleri ileri surulmu.
zgune ve 14 tabii senatrun verdikleri soruturma nergesine eklenen
belgelerde o zamanki Diyanet Ileri Bakan Yardmcs Yaar Tunagur'un. Rabta
rgutu ile devaml irtibatta olduu kaydediliyor. nergeye ek olarak sunulan
bir MIT raporunda da Tunagur"un Rabtat-ul lem-ul Islm Cemiyeti Genel
Sekreteri olan Muhammed El Savvaf ile de temas halinde bulunmaktadr. Yaar
Tunagur bu cemiyetlerin Isvire'de bulunan ube bakan Dr. Sait Ramazan ile
muhavere etmektedir denildii de anlald.
Babakan Demirel ile eski devlet bakanlar Refet. Sezgin, Husamettin Atabeyli
haklarnda hazrlanan soruturma nergesi sonunda kurulan soruturma hazrlk
komisyonu Demirel -ve iki bakn hakknda 1971 ylnda soruturmaya yer olmad
karar verdi.
304
Mehmet zgune'le birlikte nerge u tabii senatrler tarafndan hazrland:
Fahri zdilek, Mucip Atakl, Muzaffer Yurdakuler, Haydar Tunkanat, Sami Kuuk,
Vehbi Ersu, Sezai Okan, Ahmet Yldz, Suphi Karaman, Rafet Aksayolu, M. Sukru
zkaya, .Selhattin zgur, Emanullah elebi, Kmil Karaveliolu.
27.3.1985
ECEVIT: IMAMLARA BELIKA MAAS DEDI
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Eski Babakanlardan 3ulent Ecevit, Turk din
grevlilerine Rabta rgttu'nce maa denmesine ilk olarak 1979 ylnda kendi
Babakanl dneminde baland iddialarn yantlad. Ecevit, Sabah
Gazetesinde yer alan habere ilikin yantnda, 1979'da yaplan bu ilemde Turk
hukumetinin muhatabnn dorudan doruya Belika hukumeti olduuna iaret
ederek, din grevlilerinin maalarnn Belika hukumeti tarafndan dendiini
ifade etti.
Bulent Ecevit, gazete haberinde yer alan belgelerde, 1979'-da yurt dna
gnderilen din grevlilerine Rabta ya da onunla balantl bir rgute maa
deneceine ilikin hi bir,ifade bulunmadn bildirdi. Ecevit, Diyanet Ileri
Bakanl ile grevli Adalet Bakanl'nn kararnameye esas oluturan
yazlarnda, Belika'daki Turk vatandalarnn dinsel gereksinimlerini
karlamak uzere aylklar Belika makamlarnca kar-uanmak kaydyla baz din
grevlilerinin Izinsiz olarak bu ulkeye gnderileceinin ak ve kesin olarak
yer aldn kay--detti.
Bulent Ecevit, Ulu Gurkan Imzal haberi yorumlu olarak niteledi ve konunun
saptrldn savunarak yle dedi:
Meselenin asl udur: Daha' 1960'l yllarda Belika'daki Turk iilerinin
says artmaya balaynca Belika hukumeti. Iilerimize her konuda yardmc
olmak ve onlarn resmi makamlarla ilikilerine katkda bulunmak uzere 'sosyal
hizmet grevlileri* altrmay kararlatrmtr. Yabanc iilerin bulunduu
baka baz ulkeler de ayn amala sosyal hizmet grevlileri atamlardr. Ancak
Belika hukumeti, bu grevlilerin -dorudan doruya Turk hukumetince
belirlenmesini nermi -'tir. Belika hukumetinin bu yapc tutumu olumlu
karlanm-
305
F.: 20
tr ve Turkiye'deki yetkili makamlarn uygun grduu sosyal hizmet uzmanlarnn
adlan Belika makamlarna bildirilmitir. O srada kamu grevlisi olanlara da bu
amala ucretsiz izin verilmitir. Bu grevlilerin aylklar Belika resmi
makamlarnca karlanmtr. Aramzdaki anlamaya uygun olarak Belika
makamlar, sosyal hizmet grevlilerinin tarafsn biimde almalar bakmndan
kendine duen zeni gstermitir. stelik kendilerinin gzetim ve denetimini
Turk makamlarnn yapmalarn kabul etmitir. Belika'daki iilerimizin
dinsel gereksinimleri iin grevlendirilecek kimselere de bu amala ve bu
erevede ucretsiz izin verilmi olduu, gazetenin yaymlad 2 numaral
belgede aka belirtilmektedir. Belgede, 'szu edilen grevlilerin
aylklarnn Belika makamlarnca karlanmak kaydyla Bruksel
Buyukeliliimizin din hizmetler muavirliinin gzetim ve denetimi altnda*
grev yapacaklar -zellikle vurgulanmaktadr.
Eer Rabta rgutu, Belika hukumetine madd yardmda bulunduysa bu bizim
bilgimiz ve ilgimiz dndadr> diyen Ecevit, yle bir yardm kabul edip
etmemek, kabul ederse ne amala kullanlacana saptamak Belika hukumetinin
yetkisi iinde olan hususlardr. 1979'da yaplan ilemde Turk hukumetinin
muhatab dorudan doruya Belika hukumetidir ve aylklarn dorudan doruya
Belika hukumetince denmesi sz konusudur> dedi.
Bulent Ecevit, alma Bakanl yapt 1960'u yllarda, yurt dndaki Turk
iilerinden zellikle bayramda ve Ramazan aynda din grevlisi isteklerinin
gelmeye baladn, ancak butede bunun iin bir denek bulunmadndan bu
isteklerin karlanmasnda guluk ekildiini syledi.
Kendisiyle ilgili iddialara yer veren gazetenin konuyla ilgili gerei tahrif
ettiini> kaydeden Ecevit, Rabta olayyla ilgili grulerini akladn da
anmsatarak, Laiklikten verilen dunlere tepkimi her vesileyle ak biimde
gsterdim ve
gsteriyorum> dedi.
28.3.1987
306
Cumhurbakan Rabta'dan maa olayn savundu: EVREN: GENE IMZALARDIM
. Olayn ardnda: Bunun arkasnda ne yatyor? 12 Ey-lul'u yapanlar ktulemek.
Ikinci sebep, irtica diye yuklenelim de ilikilere darbe vuralm...
Hata yok: Ben hatamr kabul ederim, eer burada bir hata yapm olsaydm
sylerdim. Her hukumet ehven-i er olan bu yolu semi...
Istifa ars: Zaman zamon sonki benim de duunduum olmuyor mu, ekip gideyim
diye. Ama birisi istedi diye ben istifa etmem.
Seriat: Ben eriatlarn uzerine uzerine gittim ve her turlu tehlikeyi gze
alorak gidiyorum. Korkak olsaydm, neme lzm derdim, yapmadm.
Mumcu'nun dizisi: Bir gazeteci arkadamz aratrma yapmtr, zor bir itir,
takdirle karlarm, ama yorumlara itirak edemem.
Haber Merkezi Cumhurbakan Kenan Evren, yurt dna gnderilen din
grevlilerine eriat rgut Rabta'dan maa balanmas ile gelien olaylarla
ilgili beklenen aklamasn dun yapt. Evren, Istanbul Gazeteciler Cemiyeti'nde
duzenledii ve kendi deyimi ile basn grumesi dedii toplantda konuya*.
ilikin kamuoyunda yant bekleyen sorulara aklk getirdi ve dviz skntsnn
olduu o gunun koullarnda ayn kararnameyi bugun de imzalayabilecein!
syledi. Evren, Bunu kusur ve su olarak kabul etmiyorum dedi ve hibir
hukumet dnemini sulamadm da bildirdi. Evren, Her hukumet ehven-i er olan
bu yolu semi eklinde konutu.
Cumhurbakan Evren, konumasnda Bir devlet, darya grevli gnderdii
kiinin parasn demekle mukelleftir gruunu de savunurken, o dnemin
koullar iinde szkonu-su kararnameyi bilerek imzaladn aklad.
Evren, Rabta olayn kamuoyuna yanstan gazetemiz yazar Uur Mumcu'nun adn
vermeden, Gazeteci arkadamz aratrma yapmtr, zor bir itir. Takdirle
karlarm. Ama yorumuna itirak edemem. te o yorumlar okuyunca arkasn-
307
da baka maksat aryorum eklinde konutu ve maksatn 12 Eylul dnemini
ktulemek ve Islm ulkeleri ile gelien ilikileri koparmak olduunu ne surdu.
12 Eylul dneminde, laiklik konusunda en titiz davranan idare olduunu syleyen
Evren, laikliin saptrlmamasm istedi ve Ben eriatlarn uzerine gittim ve
her turlu tehlikeyi gze alarak gidiyorum. Korkak olsaydm, neme lzm derdim,
yapmazdm dedi.
Kendisine ynelik istifa ars konusunda ise Evren, Zaman zaman sanki benim
duunduum olmuyor mu, ekip gideyim diye. Ama birisi istedi diye ben istifa
etmem eklinde konutu.
Cumhurbakan Evren, dun sabah beraberinde Istanbul Valisi Nevzat Ayaz ve
Istanbur Anakent Belediye Bakan Bedrettin Dalan'la birlikte Gazeteciler
Cemiyeti'ne geldi. Ksa bir sure cemiyet yneticileri ile gruen Cumhurbakan
daha sonra cemiyetin Burhan Felek salonundaki basn grumesi-ne katld.
Basn grumesi gazeteciler soru sormadan Cumhurbakannn yapt
aklamalarla 1.5 saat surdu.
Evren, konumasna 1961 ylnda yurt dna ii gnderilmeye balanmasn
anlatarak girdi ve ilerleyen yllarda bu iilerin teki sorunlarnn yan sra
dini grevlerini yerine getirmede de baz problemlerinin ortaya ktn
belirtti.
O dnemlerin hukumetlerinin bu soruna bir are bulamadn, bunun uzerine
bundan yararlanan baz rgutlerin iilerimizi istismar etmeye baladn
syleyen Evren, 1979 ylnn haziran aynda Belika hukumetinin maalarn
vermeyi kabul ettii 4 din grevlisinin Belika'ya gnderildiini bildirdi.
Evren, Diyeceksiniz ki, 4 din grevlisinin parasn Turkiye Cumhuriyeti devleti
veremez miydi? Verirdi belki ama, bununla bitmeyecekti ki dedi. Belika'dan
gelen yeni bir istek uzerine 13 Aralk 1979'da yeni bir hukumetin dneminde bu
kez 14 din grevlisinin daha Belika'ya gnderildiini anlatan Evren szlerini
yle surdurdu:
Aralk 1979'dan sonra 1980 mart aynda Kbrs'ta Islm Konferans duzenleniyor,
Turk kesiminde. Oraya giden Diyanet Ileri Bakan, Devlet Bakan, "Rabta'
denilen Dunya Islm Birlii Genel Sekreteriyle temas kuruyorlar. Biriin genel
sekreteri ve maiyeti Ankara'ya geliyor. Uak dolaysyla m, arldklarndan
m, onu bilemiyorum. Burada ilgililerle temas ediyor, bakanlarla, babakanla.
Kendileriyle konuuyor. 'Da-
308
rya din grevlisi gnderme mecburiyetimiz var. Siz de din adamlarna, cami
yaptrmaya, uraya buraya yardm ediyorsunuz. Acaba bize de yardm eder
misiniz? deniyor. 'Ederiz' diyor.
Ancak o zaman 'yaparz' diyor. 'Ancak din adamlarn biz seeriz' diyor. O
zamanki hukumet ve Diyanet Ileri Bakanl 'Yok, biz grevlileri size
setirmeyiz. Bunun seimini biz yaparz. Biz sizden yalnz maalarn vermenizi
istiyoruz' diyorlar.
Rabta denilen o rgut, baka ulkelere yapt yardmlarda seimi kendisi
yapt halde, Turkiye'ye kar bu yolu bulamam. Ite ilk defa 17 Austos
1980'de, 32 kiilik bir kafile gitmesi gerekiyordu muhtelif ulkelere. Belika,
Ingiltere, Isve, Avustralya gibi bunlarn 29'unun parasn mahalli idareler, 3
tanesininkini Rabta duyor. Bunlarn seimi bizim devlet tarafndan yaplyor.
12 Eylul'den sonra Devlet Bakanl'ndan bir teklif geliyor babakanla.
Toplumu yurt iinde ve yurt dnda din bakmndan aydnlatma grevi, Diyanet
Ileri Bakanl'nda. Bu grev yurt iinde 60 bine yakn din grevlisiyle
yerine getirilmeye allrken, yurt dna kadro imknszlklar nedeniyle
yeterli hizmetin getirilemedii de gerektir. Bu hizmet akl nedeniyle, yurt
dndaki vatandalar arasnda blucu faaliyetler, bu boluktan yararlanma
faaliyeti iine girmilerdir.
Diyanet Ileri Bakanl'nca seilen din grevlilerinin yurt dna
gnderilmesi iin 12 Eylul dnemindeki kararnamenin 28 Nisan 1981'de
Cumhurbakanl Genel Sekreterlii'ne gnderildiini belirten Evren, Bu
kararname drt satr dedikten sonra, konunun incelendiini 21 Mays 1981
tarihinde Diyanet Ileri Bakanl'nn deerlendirme yazsnn geldiini ve
kararnamenin 14 Temmuz 1981'de imzalandn bildirdi. Evren, dviz sknts
gz nunde tutularak bu yola gidildiini anlatrken, O dnemde parasn bizim
dememiz eklinde bir teklif gelseydi, imzalamazdm. Belki de bir din grevlisi
gndermezdim dedi. Evren, yurt dna gnderilen kiilerin hepsinin geri
dnduunu ve ilerinde eriat savunann olmadn syledi. Evren yle devam
etti:
Her olayn zamanna, o zamann artlarna gre deerlendirilmesi gerekir. Peki,
bunun en dorusu neydi? Elbette ki, en dorusu, devletin gndermesiydi. Bir
devlet, darya grevli gnderdii kiinin parasn demekle mukelleftir. Buna
diyecek
309
hibir ey yoktur. Ama ihtiyalar ve zaruretler bu durumu dourmutur. Onun Iin
ben, hibir hukumet dnemini sulaya-myorum. unku, o dnemde onu yaadk. Peki
ne yaplmalyd?. Yaplacak iki ey vard. Ya hi gndermeyecektik veya buna
katlanacaktk. Hangisi daha faydal. Eer hi gndermeyecek olursak, rgutler,
dardan adam getirmeye devam edecekler, o tekiltn getirdii din
grevlilerinin etkisi altnda kalacaklar ve oradaki vatandalarmz mutemadiyen
zehirleyecekler. Bence, o daha tehlikeli. Sonradan onlar temizlemek ok zor.
Nitekim hl temizlenmi deildir. Dardan gelmi, paras blucu rgutler
tarafndan denen din grevlileri hl var. Tamamlayabilmi deiliz.
hukumet dneminde de ayn uygulamann yapldn, su olsayd bir hukumetin
durumdan haberdar olacan belirten Evren, Su diyorlar. Nesi su? Kanun bu
yetkiyi vermi
dedi.
Rabta'dan maa denmesinin laiklie aykr olduu yolundaki grulere
katlmayan Cumhurbakan, Laiklii saptrmayalm. Laiklik nedir, ne deildir?
Bunu iyi bilelim diyerek yle devam etti:
Eer bu hukumetler, Rabta'yla kar karya gelip bir anlama yapsalard, *ben
bunlarn paralarn duyorum ama, siz de ulkenizde eriat duzenlerini
uygulayacaksnz, tslml kaideler neyi gerektiriyorsa yapacaksnz' diye, bir
mutabakata varlm olsayd, ite o zaman laiklie aykr hareket edilmi
olurdu. TJen paray veriyorum, baka eye karmyorum' diyor.
Cumhuriyetimizin temel ve vazgeilmez ilkesi olan laiklik hepimizin birletii
ve titizlikle korumamz gereken bir husustur. Bunda hi uphemiz yok. Bu konuda
herhangi bir taviz herhangi bir sapma duunulemez.
Aydn - kesimin, bu konuyu laiklie aykr bulmas durumunda, saf vatandalarn
da laikliin dinsizlik olduunu syleyebileceini savunan Evren, 12 Eyll
hukumetinin laiklik konusunda en titiz davranan idarelerden birisi olduunu
ifade
eti.
Evren, Rabta konusundaki yaynlarla ilgili olarak Bunun arkasnda ne yatyor.
Bir bardak suda frtna koparmaktr bu. Hatta bir katre suda frtna
koparmaktr. Bunun arkasnda 12 Eylulu yapanlar ktulemek, eletirmek, bunlar
byle laiklie aykr davrandlar diye gstermek yatyor. Bunu anlamamak
310
icin saf olmak lzm dedi. Birinci sebep 12 Eylul'u karalamaktr, ikinci sebep
de Turkiye bu dnemde dunyaya ald Islm ve Ortadou ulkeleri ile de iyi
ilikiler kurdu. Acaba bunu nasl koparrz. rtica diye yuklenelim de
ilikilere darbe vuralm, ikinci sebep olarak da bu aklma geliyor eklinde
devam eden Cumhurbakan, yazarmz Uur Mumcu'nun adn vermeden hakknda yle
konutu:
Bu gazeteci arkadamz aratrma yapmtr, zor bir itir. Takdirle karlarm
ama yorumuna itirak edemem. Ite o yorumlan okuyunca arkasnda baka maksat
aryorum.
Mumcu'nun makalelerinden rnekler okuyan Evren, konumasnn bir baka
blumunde de Mumcu hakknda yle dedi:
Bat Avrupa'da Marksist, Leninist, Maoist rgutler yok mu? Bunlar para toplayp
gndermiyorlar m? Guneydou'da-ki ekiyalar nerede eitiliyor ve parasn
nerelerden alyor? Dou Bloku'ndan iki istasyonun Turkiye'ye yayd zehirli
yaynlarn ardnda ne var? Eer o arkadamz bunu da aratr -sayd alnndan
perdim.
Rabta ile ilgili brifing notunu da anlatan Evren, bu brifingin yurt dndaki
iilerin sorunlar ile ilgili genel bir brifing olduunu belirterek kendisine
sunulan raporu gsterdi ve bunun iinde yer alan iki cumlenin sanki sadece
Rabta konusunda brifing verilmi gibi deerlendirildiini anlatt.
ODT'de Islm Kultur Merkezi kurulmas iin 1974 ylnda CHP, MSP, AP ve DP
milletvekilleri ve senatrlerinin de dahil olduu bir dernek kurulduunu ve
konunun en son kendisine bir album halinde sunulduunu, bu neriyi derhal
reddettiini, rektrun de istemediini renince bu konuda universitede karar
alndn, ancak dernein durtuklemelerini surdurduunu anlattktan sonra Para
verilmi Suud riyalleri sarf edilmi, ne olacak, dedim ki 'urada mescit var ya
onu cami haline getirme iin harcayn bu paray, ancak para veren taraf 'ben
cami iin vermem' demi bylece yatt bu i. Bunun karsndaym, imdi bana
Cumhurbakan istedi diyorlar nasl uzulmez insan? dedi.
Yurt dnda sadece din grevlisi bulunmadn, retmenlerin de bulunduunu
4115 retmenin 401'inin parasn oradaki mahalli idarelerin dediini kaydeden
Evren, Hristiyan lemi derse mesele yok, laiklie aykr olmuyor diye
konutu. Evren bu konuda szlerini yle surdurdu:
311
Seriat duzeninin olduu ulkelerde alan 130 bin iimiz var, onlar orada
alt diye eriat m oluyor imdi, gndermeyecek miyiz? niversite retim
uyeleri Kuveyt'te, SuudS Arabistan ve Krfez ulkelerinde alyor eriat m
oluyorlar? Islm Kalknma Bankas'nda, Islm Konferans'nda grevli adamlarmz
var, oradan alyor parasn;. Islm Kalknma.-Bankas ile 1974 ylnda anlama
yapmz. Bankann amac-eriat esaslarna uygun olan ulkelerin kalknmasna
yardm? etmek. Bunu tenkit iin mi syluyorum? Hayr. Buna katlmz, istifade
edelim diye ve 'rezerv' koymuuz anlamasna. 'Anayasamza ve kanunlarmza
uymayan konular hari dierlerini onaylarz demiiz. 10 milyon Suud Riyali ile
itirak: edilmi bankaya, imdi bunlar mesele olmuyor da 27 tane adam?
gndermiiz diye kyametler kopuyor.
Suud Arabistan ve Krfez ulkelerinden bor para aldmz, vaktiyle bu
ulkelere yuz suyu dktuumuzu belirten Evren, Abu Dabi Fonu'ndan da para
alndn anlatt. Bu paralar-almann laiklie aykr hareket saylamayacan
savunan Ev-.ren, daha sonra kendilerine eitli zamanlarda laiklie aykrlk
iddias ile yneltilen eletirileri yantlad. Cumhurbakan bir dnemde
Suleymanclara kendilerinin koruduu iddiasnn-ortaya atldn, anayasa
oylamas ncesi Suleymancuar'a ta-vizkr davrandklarnd ileri surulduunu
hatrlatarak, Bunlar ok uzuyor. Olmayan eyi olmu gibi gsterilmesi insan-
kahrediyor dedi. Antalya evresinde kapatlan bir Suleymanc-yurdunu gezdiini,
mahkemelerinin hzlandrlmas iin bizzat iin ustunde durduunu, ancak
Yargtay'n 163. maddeyi uy-gulamayp bunlarn mallarn da iade ettiini
anlatarak, Kenan Paa ne yapsn, 5 kiilik konsey ne yapsn, karar m karsn?
Biz mahkemelere biliyorsunuz hi karmadk. Buna ramen taviz verildi denilmesi
bizi uzmez mi? dedi.
Kenan Evren 12 Eylul dneminde imam-hatip okullar oald diye maksatl yayn
yapldn, aklamalarnn yaymlanmadn ne surerek, 1953 ylndan
gunumuze kadar ka-imam-hatip okulu aud ise yl yl sralad ve bir ara ylda
70-80* tane alan bu okullarn 1980'den itibaren yapmnn durdurulduunu ve
saysnn dondurulduunu, kendi dneminde sadece Tunceli ili iin bir tek okul
izni verdiini syledi. Bu okullarda halen 66 bin 562 erkek ve 12 bin 687 kz
renci okuduunu, bu okularn da gerekli olduunu, aksi halde din adamlarnn
mahallelerden yetieceini ve aydn fikirli din adam
312
yetiemeyeceini syledi. Ancak bu okullarn ihtiyatan fazla, olmasnn da
faydal olmadn, bu kez din adam olmak uzere okuyanlarn baka mesleklere
daldn ve ihtiyatan fazla yetitiini syledi.
Okullara zorunlu din dersi konulmas ile ilgili eletirileri yantlarken de
zaten yuzde 90 olarak din derslerinin seildiini belirterek, Kalan yuzde 10 da
alsn, hepsi din bilgisi alsn dedik. Neden dedik, unku din bilgisi olmayan
kii abuk etki altnda kalyor, okusa ve bilse yanlmaz. Her aile baka turlu
bilgi verir, bu bilgiyi renecei doru yer okuldur. Zaten din dersi demedik,
din kulturu dedik. Sikyetler oluyor tabii, ama retmen var, renmencik var,
ikyet olunca muamele yaplyor, imdi bundan dolay m irtica artt? dedi.
Rabta rgutunden aylk alan din grevlileri ile ilgili kararnamenin Resmi
Gazete'de yaymlanmamasn, gizlilikten deil ok fazla kiiyi ilgilendirmeyen
kararlardan olduu eklinde aklayan Cumhurbakan, yle devam etti:
Geliyorum, Cumhurbakan, Konsey uyeleri ve Genel Sekreter Saltk istifa
etmelidir konusuna. Bu szlerin sylenmesi bir taraftan iyi bir ey. Hangi
noktadan nereye gelmiiz 'ki1 Cumhurbakannn istifas istenebiliyor,
Cumhurbakan hakknda mahkemede dava alyor. Bu demokrasinin hangi noktaya
geldiinin iaretidir. Ama Cumhurbakan nasl seilir,, hangi durumda
istifas istenir, bunlar anayasada yazldr. Tabii benim istifam deil sadece
ldurmek, bir kak suda bomak isteyenler de var. Hangi cumhurbakanna
sylemediler-ki, Ataturk'e de sylediler, ldu arkasndan syluyorlar. Rahmetli
Innu'ye neler yaplmad, bana ta bile atld, Cell Bayar'a neler
yapld biliyorsunuz. Cemal Gursel kahrndan, skntdan gtu, gitti.
Cevdet Sunay iin ne ineli yazlar yazlmad. Fahri Koruturk aylarca
hastaland. Elbet benim iinde syleyecekler. Buras ineli f, hamama giren
terler. '
Cumhurbakan Evren, szlerini bitirirken kararnameyi nasl imzaladn
hatrlamadn, ancak yapt tahkikat sonucu bilerek imzaladn anladn,
kendisine kul yutturulma-dn, Cumhurbakan sorumlu deildir diye bu
konudaki aklamay dnemin Babakan Ulusu'ya brakmadn, imza att iin
kendisi savunduunu belirtti ve szlerini yle tamamlad:
Kusur ve su olarak kabul etmiyorum. yle bir dnemde-tekrar gelse idi tekrar
imza ederdim. Bu vatan benim deil,.
313
hepimizin. Elbirlii yaparsak ba zorluklardan ona bana yalvarmalardan
kurtulabiliriz. Birbirimizi karalayarak, lekeleyerek deil, serinkanl ve
hogrulu olmak zorundayz, tnsan bir grevden ayrlabilir, ama filan kii sen
ayrl dedi diye ayrlma*. Hi bir dnemi de bu iten dolay sulamyorum.
Zaruret tahtnda yaplmtr, eriat getirmek iin deil. Kendimi de
sulamyorum, onlar da sulamyorum.
. 28.3.1987
ESBABI MUCIBE, DVIZ DARLIGI
Deniz Som
Cumhurbakan Kenan Evren, Gazeteciler Cemiyeti'nin Burhan Felek salonuna
girdii zaman, basn mensuplar koltuklarda oturuyorlard. Evren, kursude
kendine ayrlan yere geldiinde, salondakiler ayaa kalkt. Cumhurbakan da
gulumseyerek yerine otururken, gazetecilere oturmalarn iaret etti. nu bir
anda foto muhabirleri ile doldu. Flalar birbiri ardna patlamaya balad.
Evren, fotoraf ekilirken neeli bir ifade ile foto muhabirlerine, Patronlar
size kzyor, mutemadiyen film sarfedlyor-sunuz. Az film sarf edin diyorlar,
yine de akr akr ekiyorsunuz dedi. Kursu nunde fotoraf ekimi 2 dakika
surdu ve foto muhabirleri, Cumhurbakanl korumalar tarafndan kenara
alndlar.
Cemiyetin salonu,'yerli ve yabanc basn ve televizyon muhabirleri ile dolmutu.
Ayrca gazetelerin genel yayn ynetmenleri, yaz ileri mudurleri ve ke
yazarlar da salondaki yerlerini almlard. Salona giren tum basn
mensuplar, nce cemiyetin giriinde, sonra da salon kapsnda sivil polisler
tarafndan kontrol edilmiti. Zaten toplanty izlenecek olanlar, daha nceden
Gazeteciler Cemiyeti'ne bildirilmiti. Listede isimleri olmayanlar, basn
kartlar bile olsa ieri alnmamt. Evren, szlerine Istanbul'da bu toplanty
daha nce yapmay tasarladn, an;ak kar felketi nedeniyle iki kez
ertelediini anlatarak balad. Sonra, Her eyde hayr vardr. unku,
Turkiye'yi nereseyse ayaa kaldran bir olay vard, bylece on <. da
cevap verme imkn oldu ded'_.
Cumhurbakan, yurt d=r gnderilen din grevlileri'-nin yan sra,
bu toplantda baka konulara da deineceini
314
syledi. Fakat, saat 10.45'te balayan ve saat 12.15'e dek 1,5 gaat suren
toplantda, zaman yenmedii iin konu Rabta ile snra kald.
Cumhurbakan, antasndan kartt dosyalar masann uzerine koyduktan sonra,
hazrlad notlar da nune koydu ve balangta notlarna bakmadan konutu. 12
Eylul ncesi hukumetler dneminde yurt dna din grevlisi gnderilmesine
ilikin kararnamelerin ilkinden sz ederken, Kararnamesi burada. Okumayacam
dedi. Ikinci kararnameyi anlatrken ise, Onun da kararnamesi yanmda. Isteyen
arkadalara veririm eklinde konutu.
12 Eylul'den sonraki gelimelere sra gelince, Cumhurbakan Kenan Evren, Devlet
Bakanl'nn hukumete nerdii din grevlilerine Rabta'dan maa verilmesi
konusundaki yazy dosyasndan kartp okudu. Konunun esbab muclbesinin
dviz sknts olduunu syledi.
Cumhurbakan, yurt dna eitli dnemlerde gnderilen din grevlilerinin
saysna ilikin bilgi verirken, yle dedi:
4 bir gitti, 14 bir gitti; 18. 32 daha hepsi 50.
Sonra bu hesab bir kez daha tekrarlard:
4, 14 daha 18. 32 daha 50.
Evren, laiklik konusundaki grulerini aklarken, daha nceden hazrlad
notlarn uzerine basarak okudu, Laiklik nedir, ne deildir iyi bilelim dedi.
Bu srada toplantnn yarm saati geride kalmt ve teyplerdeki bantlar bitmeye
balamt. Cumhurbakan Evren, Burada at, at dedi bazlar diyerek
bantlar biten teypleri iaret etti ve Deltireceklerse deitirsinler dedi.
Muhabirler, kursuye yaklap bantlarn ikinci yuzunu evirirken, Cumhurbakan
Evren, yine neeli bir ifade ile bantlarn ikinci yuzunun de biteceini
kastederek, Siz bana iaret verin, ben o zaman duraym. Beni biliyorsunuz,
enem biraz duuktur. ok konuurum dedi. Cumhurbakannn bu szleri uzerine
salondaki yal gazeteciler, Estafurulah dediler.
Turkiye aleyhine yayn yapan radyolardan da sz eden Cumhurbakan, bu ulkeler
nezdinde giriim yapldnda, Radyo ve basma karlamad, bunun bir hukumet
politikas olmad eklinde yant alndn, belirterek, zaman zaman
Turkiye'den de teki ulkelerle ilgili bu tur yaynlar yapldn syledi.
Sonra, bu ulkelerin Turkiye nezdinde giriimlerde bu-
315
lunduunu anlatan- Evren, O zaman bakn bana da neler yazyorlar. Bizde basn
hurdur, diyoruz eklinde konutu.
Evren, Turkiye'de laikliin yerletiini vurguladktan sonra, bir neride
bulndu:
Onlar bize, eriat getirmek istiyorsa, biz de onlara laiklii anlatalm. Hac
srasnda bildiriler datlyor, biz de hac-srasnda laiklik uzerine mukabil
bildiriler datalm.
Cumhurbakan Evren,, bu szlerini tamamladktan sonra_ Burada bir tanesi gene
at dedi dedi ve teyplerden birini* gsterdi.
Konumasnda genelde yumuak bir uslp kullanan Cumhurbakan, 12 Eylul
dneminde Suleymanclarn himaye edildii yolundaki iddialara deinirken, ak
bir dille, Bunlar ok: uzuyor beni. Olmayan bir eyi olmu gibi gstermek
insan kahrediyor dedi. Suleymanclarn mahkemeye verildiini anlatp, Ne
yapaym ben? Kenan Paa ne yapsn? Mahkemelere* karmadk eklinde konutu.
Rabta olayn, nce bir bardak suda, sonra bir bardat deil bir katre suda
kopartlan frtnaya benzeten Cumhurbakan Kenan Evren, bu frtnadaki
maksadm, 12 Eylul' dnemini ktulemek, karalamak ve Turkiye'nin Islm ulkeleri-
ile gelien ilikilerini kopartmak olduunu syledi. 12 Eylul dnemine ynelik
eletirilerin yava yava baladn ve devam-ettiini ve devam edeceini de
bildiren Evren, Bunu anlamamak iin insann ok saf olmas lzm dedi.
12 Eylul dneminde iddia edildii gibi gemi dnemlere-gre ok daha fazla
Imam-Hatip Lisesi almadn, sadece Z okul aldn, elindeki notlardan yl
yl okuyarak anlatan Evren, toplantnn 1 saat 10 dakikasn geride brakrken,
masadaki barda alp, birka yudum su iti. Barda masaya brakrken de, 70
yamdan sonra insann eli titriyor diye espri yapt.
Evren, daha sonra 1982 ylnda alma Bakanl'nn verdii Yurt d Ii
Sorunlar brifinginin dosyasn: kartt, dosyay havaya kaldrp gsterdi. Bir
de Uur Mumcu'nun Gzlem kesinde 19 martta yazd yazmn son blumlerini
okudu:
Ve butun bunlar sabah ak-jam, 'Ataturkuluk'ten sz edilen bir dnemde oluyor.
Ne diyelim?
316
'Ankara'nn tana bak / Gzlerimin yana bak / Uyan uyan Gazi Kemal / Su
dunyann iine bak...
Cumhurbakan Kenan Evren, Uur Mumcu'nun yazsn dosyasnn iine koyarken
olduka uzgun bir yuz ifadesi ile bir ure konumad.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'dan gelen istifa arsna deinirken
Cumhurbakan gulerek konutu. Bunun bir bakma iyi bir ey olduunu syledi,
12 Eylul'den hangi noktaya gelmiiz ki istifamz isteniyor, mahkemeye
veriyorlar dedi: Deil istifasn, kendisini ldurmek isteyenlerin, bir kak
suda bomak isteyenlerin de olduunu syleyen Cumhurbakan, Ne yapalm, ineli
f buras diye konutu. Sonra, Fikri Salar'n ismini kullanmadan, istifay
isteyen arkadala karlanca, Zaman zaman istifay duunmuyor muyum? Ama
birisi isteyince olmaz diyeceini syledi.
Cumhurbakan, toplantnn sonuna doru imzalad kararnameyi bir kusur ve su
olarak kabul etmediini aklayp, o gunun ekonomik artlarnda ayn kararnameyi
bugun de imzalayabilecein! bildirdikten sonra, konunun gundeme geldii
gunlerdeki o dnemde kendilerine byle bir bilginin yansmad eklindeki
aklamasn da yle yorumlad:
Bazen bir gun evvel ne yemitim diye duunuyorum da bilemiyorum.
Cumhurbakan Kenan Evren, bu toplantnn sualli cevapl bir basn toplants
olmadn, bir grume olduunu belirterek basn grumesini tamamlad.
Dosyalarn antasna koyarken, Belgeler elimde dedi. Fakat vermiyorum.
Hibir dnemi de bu iten dolay sulamyorum.
Cumhurbakan Kenan Evren, Gazeteciler Cemiyeti'nden ayrlmadan nce aada
beklenirken. Cumhurbakanl Guvenlik Istihbarat Muaviri ve Evren'in damad
Erkan Gurvit, yanndakilerle toplant uzerine konuuyordu:
Rabta rgutu Turkiye'yi eriati" yapacakm, vatandaa .hakarettir bu.
28.3.1987
317
INN: EVREN'LE AYNI GRSTE DEGILIZ
SHP Genel Bakan: Laikliin korunmas iin yaplmas gerekenler konusunda
Sayn Cumhurbakan ile tam ayn grute olmadmz anlyoruz. Bu durum ne
Cum-hurbakam'nn, ne de bizim grulerimizi savunmaya devam etmemize engel
olacaktr.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SHP Genel Bakan Erdal tnnu Cumhurbakan'nm
Rabta rgutu konusunda yapt aklamalar Laikliin korunmas konusunda
Cumhurbakan ile ayn grute olmadmz ortaya kmtr diyerek yantlad
ve laikliin korunmas konusunda hibir taviz vermeyeceklerini ve
duyarllklarn surdureceklerini syledi.
SHP Genel Bakan dun SHP Genel Merkezi'nde MKYK toplantsndan sonra
ajanslardan gelen Cumhurbakan'nm basn toplantsna ilikin aklamalar buyuk
bir dikkatle izledi. SHP Genel Sekreteri Fikri Salar ile birlikte aklamalar
okuyan innu, saat 17.30'da genel merkezde duzenledii basn toplantsndaki
konumasnda Ege'deki nemli sorun nedeniyle Heriki gunlerde Rabta rgutu
konusunda aklamalarmz olabilir. Ancak bu kritik gttnlerde Turkiye'de i
politika konusunda nemli ayrlklar ve sorunlar varm gibi gsterilmek
istenmesinden kamyoruz dedi. Innu Cumhurbakan'-nn aklamalarn dikkatle
okuduunu, bu ayrntl aklamalar iin ukranlarn sunduunu belirterek,
Sayn Cumhurbakan'nm ara dnemde yaplm bir icraatn nedenlerini aklkla
anlatmakla, o dnem sorumlularna yneltilen eletirilere cevap vermek zahmetine
katlanmakla, o dnemin tartlabileceini, bu konudaki yasaklarn artk
kaldrlabileceini de ortaya koymu oluyor. Bu bakmdan da verdii rnek ok
deerlidir biiminde konutu. Cumhurbakannn bu konudaki esas yaklamnn
dnemin mali skntlar karsnda en az zararl yolu semek olduunu
belirttiini, yaplacak en doru uygulamann devletin gnderdii kendi memurunun
parasn kendisinin vermesi olduunu aka ifade ettiini belirterek, yle
devam etti:
Sayn Evren bu nedenlerle Rabta rgutu'nden para almann bilerek kabul
edildiini, bugun de olsa ayn ekilde davranacan aklyor. Biz Rabta
rgutu'nden kararname ile
318
para alnm olmasn doru bulmuyoruz. Bu rgutun temel amalarndan birisi
Islm ulkelerinde eriat duzenini yerletirmek olmas! bunu engellemeliydi diye
duunuyoruz.
Tekrar edeyim ki bu olayda eletirilerimizde amacmz cumhuriyetin temel bir
nitelii olan laiklik ilkesini korumaktr. Kiisel davalar ya da hesaplamalar
aramak deildir. Ayrca bir komu ulkeyle ulusal karlarmz korumak iin
mucadele ettiimiz gunlerde sorunlara kiisel yaklam daha da yanltr. Ancak
temel ilkeleri korumakta duyarlk gsterme, laikliin korunmas iin yaplmas
gerekenler konusunda Saym Cumhurbakan ile tam ayn grute olmadmz
anlyoruz. Demokraside yaadmza gre bu durum ne Cumhurbakannn ne de
bizim grulerimizi savunmaya devam etmemize engel olmayacaktr.
Innu, Ecevit'in Rabta olay konusunda uzun sure sustuunu ve Rabta
rgutu'nden maa konusunun ilk kez Ecevit hukumeti dneminde yaplm olduunu
anmsatan bir gazeteciye ise, u yant verdi:
Sayn Ecevit' bu konuda bir aklama yapt. Aklamasnda imamlara maa
denmesi iin Belika'yla anlama yapldn syluyor. Bu aklamay da bu
ekilde kabul etmek zorundaym. nemli olan Rabta'dan almaktr. Belika
hukumetine sonradan bu i iin Rabta rgutu para vermi olabilir. Iki olay
ayn duzeyde grmuyenun.
SHP Genel Bakan Yardmcs Bar Can da Turkiye Cumhuriyeti Deveti'nin laiklik
gibi bir temel ilkesinin tahrip edilmesine gz yumulamayacan belirterek, Bu
konuda her kademedeki sorumlululardan doyurucu yantlar bekliyoruz dedi.
28.3.1987
Rabta Genel Sekreter Yardmcs, Cumhuriyet'in sorularn yantlad:
IMAMLARA MAAS DEMEMIZDE NE SAKINCA VAR, ANLAMIYORUM
Nilay Karman Enis Berberolu Emin El Attos'ton:
Rabta, tum dunyadaki Muslumanlara, istedikleri takdirde yardm eder.
Dunyada 1200 imamn ayln duyoruz. Imam gn-
319
derirken, ulkenin i politikasna karmamalarn talep ediyoruz. Imamn uyruu
nemli deil.
Imamlara maa demeyi durdurmadk, duyoruz. Ama Diyanet Ileri kanalyla deil,
Avrupa'daki rgut araclyla.
Islm Kalknma Bankas Guvernrler Toplants'na gzlemci olarak katlmak uzere
Istanbul'a gelen Rabta rgutu Genel Sekreter Yardmcs Amin El Attas, rgutun
1980 - 83 yllar arasnda Bat Avrupa'daki Turk imamlarnn aylklarn
demesinde ne gibi bir saknca grulduunu anlamadn syledi. Attas,
Cumhurbakannzm istifasnn istendiini duydum dedi.
Emin El Attas, Cumhuriyet muhabirleri ile grumesi srasnda son derece sk
guvenlik nlemlerine bavurdu. Grume iki teyp tarafndan kayda alnd, bantn
birini Attas ald. zerinde Turkiye'ye geen ziyaretinden satn ald bir ceket
bulunan Attas'la grumenin son blumunde Rabta Yuksek Kurulu uyesi ve Faisal
Flnans yneticilerinden Salih z-can da hazr bulundu. Rabta Genel Sekreter
Yardmcs At-tas'a yneltilen sorular ve yantlar zetle yle:
Rabta'nn amacn birka cumleyle zetleyebilir misiniz? Attas Ksaca
rgut, tum dunyadaki Muslumanlara, iste-
dikleri takdirde yardm eder. zel Ilgi alanmz, Muslumanlarn aznlkta
olduu ulkelerdir. Biliyorsunuz, sesimiz Kbrs Turkleri iin yuksek kmt.
Amacnza ulamak iin kullandnz yntemler nelerdir?
Attas Bir ulkedeki Muslumanlar bize bavuruyorlar. Para topladk, cami yapmak
istiyoruz> diyorlar. Para istiyorlar. nce gerekten byle bir rgut var m. yok
mu diye inceliyoruz. Ciddiler mi diye bakyoruz, unku sadece para toplamak iin
kurulmu olabilir. Sonradan yardm yapyoruz. Imam atamamz istiyorlar,
atyoruz. Ama imamlarn uyruklar nemli deil. Turk de, Pakistanl da olabilir.
Rabta'nn ad Turkiye'de Bat Avrupa'daki imamlarmzn aylklarn
demenizle duyuldu. Bu uygulamay kim balatt, kim durdurdu, aklk getirir
misiniz?
Attas Burada problemin ne olduunu anlayamyorum gerekten. unku dunyada 1200
imamn ayln duyoruz. Dunyada birok rgut var, imam atamamz isteyen. Imam
atarken,
320
onlardan ulkenin i politikasna karmamalarn talep ediyoruz. Imamn uyruu
nemli deil. Bazen parasn dediimiz imam tanmyoruz bile.. Karlamyoruz
bile, ama ii hakknda rapor alyoruz. Bunda ne saknca var?
1985te imamlarn aylklarnn denmesini kim durdurdu?
Attas Siz benim soruma karlk vermediniz. Bunda ne saknca gruyorsunuz?
Attas Cumhurbakannzm istifasnn istendiini duydum.
1985'te Rabta, Turk imamlarnn aylklarn demeyi burdurdu...
Attas Durdurmadk. Hl duyoruz..
Hl duyor musunuz?
Attas Evet. ama Diyanet Ileri Bakanl kanalyla deil. Avrupa'daki
organizasyon araclyla. Turk olup olmadklarn bilmiyorum. Avrupa'daki
imamlara para dediimizi biliyorum. Avrupa'da yuzlerce imam var, her gun imam
atyoruz.
Msr gibi, Turkiye gibi Musluman ulkelerde amacnza ulama yntemleriniz
nelerdir?
Attas Biz ancak talep gelirse yardm ediyoruz .
Sadece mali yardm m yapyorsunuz? Attas Evet, sadece mali yardm
yapyoruz.
Ama eriat hukumlerinin yaygnlamasn amalyorsunuz?
Attas Evet, bu bizim amacmz. Allah byle syluyor. Eer Muslumansanz
Allah'n dediini yaparsnz.. Butun dunyadaki Muslumanlarn amac, eriat
yaymak olmaldr. Eer Islam esaslarna gre yaamak istiyorsanz, greviniz
eriat yaymaktr.
29.3.1987 RABITA
Yineliyoruz :
Rabtat-ul Alem-ul Islm.
Ksa ad. Rabta.
Mekke'de baslm 1963 tarihli tuzuune gre:
321
F.: 21
Musluman ulkelerde islmi duzen kurulmasna al, mak;
Hacca gelenler arasndan Islm misyonerleri> yetitirip ulkelerine geri
gndermek;
Islm yayn organlarna her turlu destei vermek.
Seriat duzenini amalyor Rabta rgutu; egemenlik millete deil. Allah'a aittir
diyor: Islm dininin ilkelerini devlet ve toplum duzeninin temel kural haline
getirmek istiyor.
Hedefleri arasnda kukusuz Turkiye de var. Elinden gelse Suudi Arabistan'daki
devlet duzenini gunun birinde ulkemize de getirecek. Laik cumhuriyet rejimlerini
en buyuk duman olarak grduu iin, bu alanda buyuk bir ideolojik mucadele
veriyor. Bu amala cumhuriyetimizin kurucusu Ataturk hakknda hakaret dolu bir
kitap basp datmtr. Sanem Adam -Put Adam dr bu kitabn ad.
Ite bu rgut, ayn zamanda Turkiye Cumhuriyeti devletinin yurt dndaki
imamlarn, tekrarlyoruz, maaa balamtr.
Ne zaman?
1982 - 1984 yllar arasnda. Yani?
Ataturkulukten sabah akam sz edilen 12 Eylul dneminde.
Ataturk duman Rabta rgutu, bu dnemde her ay 1100 Amerikan Dolar'n Turkiye
Cumhuriyeti devletinin Bat Av-rupa'daki imamlarna tkr tkr demitir.
Bu skandalin ayrntlar Uur Mumcu'nun bugun sona eren yaz dizisinde vardr.
Simdi bir kez daha soruyoruz::
Turkiye Cumhuriyeti devletinin memurunu maaa ba-layabilen cumhuriyet duman
Rabta rgutu ile resmi mutabakat kim yapmtr?
Dileri Bakanl m, Babakanla bal Diyanet Ileri Bakanl m?
Her iki kurulu da topu birbirine atma eilimi iindedirler. Ancak derli toplu
bir resmi aklama bugune kadar yaplm deildir.
Diyanet Ileri, Babakanla bal bir kurulutur. Onun iin 12 Eylul'un
babakan Sayn Bulent Ulusu'ya da bir nceki yazmzda bu konuda soru
yneltmitik. Lutfedip geen gun arayarak u yant verdiler :
322
Bana bu konuda intikal etmi herhangi bir olay yok. Bilgim de yok. Onay da
vermi deilim byle bir konuda. Kim, nasl yapt, bilemiyorum. Hayret ettim ben
de.
Dorusu biz de hayret ettik.
Turkiye Cumhuriyeti Babakanlna bal bir devlet kuruluunun memurlarn
Suudi kkenli Rabta rgutu, ayda 1100 dolardan maaa balyor; ustelik bu
konuda resmi bir mutabakat da yaplyor; ama bundan Turkiye Cumhuriyeti
Babakannn haberi, bilgisi, onay olmuyor.
Satk dorusu.
Belki de bu habersizlik, dnemin zelliinden kaynaklanm olabilir. Zira 12
Eylul'de gerek iktidar Milli Guvenlik Kon-seyi'nin elindeydi. Bu yuzden Sayn
Ulusu'nun babakan olarak haberi olmayabilir diye duunuyoruz.
Onun iin de bu kez Milli Guvenlik Konseyi'nin sayn bakan ve uyeleri.
Cumhurbakan Sayn Kenan Evren ile Nurettin Ersin, Tahsin Sahinkaya, Nejat
Turner ve Sedat Celasun'-dan bu konuda aklama rica ediyoruz.
12 Eylul askeri ynetimi sona ermitir, ama devletin devamll vardr. Onun
iin zal hukumetinden de aklama bekliyoruz.
Muhalefetin, en bata SHP'nin de bu skandali bir grev olarak ele almasn
bekliyoruz.
Evet bekliyoruz, peini, brakmayacaz.
15 Mart 1987 Hasan Cemal SORUMLU KIM?..
Yl, 1982.
12 Eylul dnemi.
Milli Guvenlik Konseyi iktidarda, Ulusu hukumeti i banda.
Seriat Rabta rgutuyle bir mutabakata varlyor ve Suudi kkenli bu rgut,
baz Bat Avrupa ulkelerindeki Turk din grevlilerine her ay 1100 Amerikan
Dolar'n maa olarak demeye balyor. 1984'e kadar bu demeler suruyor.
Turk din grevlileri Diyanet Ileri'ne bal.
Diyanet Ileri'nin o dnemdeki Bakan Tayyar Altkula. Turkiye Cumhuriyeti
Babakanlna bal bir kurulu olarak
323
Diyanet Ileri, 12 Eylul srasnda Devlet Bakam Mehmet z. gune'in grev alan
iinde yer alm.
Simdi soruyoruz:
Sorumlu kim?
Turk grevlilerinin Rabta rgutunce maaa balanmasnda karar kim ald? Hangi
gerekeyle?
Varlan mutabakatn altnda kimin imzas bulunuyor?
Balangta bu sorularmza dnuk olarak belli bir sessizlik vard; sonra
bozulmaya balad.
nce Dileri ile Diyanet Ileri topu birbirlerine attlar. Dileri olaydan
haberi olduunu belli ediyor, ancak mutabakatn Diyanet tarafndan yapldm
syluyordu. Diyanet Ileri ise mutabakatn Dilerinin sorumluluunda olduunu
ne suruyordu.
Dnemin Babakan Sayn Bulend Ulusu, bize yapt aklamada olaydan hibir
bilgisi olmadn syledi.
Cumhurbakan Sayn Kenan Evren, dun Cumhuriyet'e gnderdii aklamada konuya
dnuk hassasiyetinin altn iziyor, ancak Devlet Bakan ve Milli Guvenlik
Konseyi Bakan olarak kendilerine o dnemde byle bir bilginin yansmadn
ifade ediyorlard.
12 Eylul'un Devlet Bakan Mehmet zgune ise dun Cumhuriyet muhabirinin bir
sorusu uzerine Diyanet Ilerini suluyor, bu olayn onlarn bann altndan
ktn syluyordu.
Dnemin Diyanet Ileri Bakam Tayyar ltkula'a gelince, o bambaka bir
iddiayla ortaya kt ve bu konuda bir Bakanlar Kurulu karar olduunu ne
surdu.
Bunun uzerine Mehmet zgune de Tayyar Altkula' palavraclkla sulad.
Simdi ne olacak?
Syler misiniz top kimde?
Suud Arabistan'dan eriat bir rgut. Turkiye Cumhuriyeti Devletinin
memurlarn yurt dnda dolar uzerinden maaa balyor...
Bu konuda resmi mutabakat var, kimse yadsmyor...
Ama grduunuz gibi, herkes topu birbirine atyor...
ok yazk!
Laik Turkiye Cumhuriyeti Devleti'nin iine duurulduu durum gerekten ok
acdr.
Bu konuda sylenecek daha ok eyimiz var.
324
Ama nce baz sorularn yantlarn kamu oyuyla birlikte bekliyoruz.
Tayyar Altkula'm ne surduu gibi maalara ilikin bir Bakanlar Kurulu karar
var mdr?
yoksa, maalarn bu yolla denmesine dnuk mutabakat nasl yaplmtr?
Hukumetten aklama bekliyoruz.
17 Mart 1987 Hasan Cemal
Cuneyt Arcayurek yazyor:
-RABJTATL ANKARA'
ANKARA Turk hukumetinin atad Almanya'daki 212 imamn eriat Rabta
rgutunden aylk aldn hibir yetkili yadsmyor, yalanlamyor. Ne var ki, bu
ilemin nasl gerekletii, kimin ya da hangi resmi kurumun buyruuyla
uygulamaya geildii sorularna yant veremiyorlar.
Sorunun nemli yan bu noktada balyor. Dnem, askeri ynetim dnemidir,
zellikle askerlerin laiklik konusundaki duyarlm hemen herkes bilir, kabul
eder. Ne var ki, herhangi bir konuda aklama yaparken titizlik gsterdii,
dikkatli davrand bilinen Sayn Cumhurbakan, o dnemdeki bu olayla ilgili
bilgi almadn syluyor. 1980 sonras Babakan Sayn Ulusu, bilgisi
olmadn bildiriyor.
Askeri bir dnemde devlete kesin egemen olan yuksek kiilerin bu. tur ilerden
habersiz olmalar bile olayn ne denil buyuk boyutlarda olduunu gstermeye
yetecek nitelikte.
O dnemde Ulusu hukumetinde bakanlk yapan, admm -klanmasn istemeyen bir
siyaseti, imamlarn Rabta'dan para alabileceklerini syledi.
Bu siyasetiye gre, para Suudi Arabistan'dan Almanya'ya gnderildii,
Turkiye'ye girip kmad iin Bakanlar Kurulu kararna da gerek yoktu.
Ankara'dakl bir yetkili kiinin telefonla szlu olarak Almanya'daki odak
noktaya buyruk vermesi, parann denmesi Iin yeterliydi. Bunun yan sra,
Bakanlar Kurulu karar var tt, yok mu sorusu hl askda.
Butun bunlar, bir askeri ynetim dneminde ne denli gi-
325
riimlerin tezghlanp uygulamaya sokulduunu gstermesi a-sndan buyuk nem
tayor.
Rabta rgutuyle ilgili aklamalar, gunumuzden ok geriye giden tarihlere dek
uzanyor. Daha 1969'lardan bu yana, zaman zaman Rabta'run Aramco parasyla,
suud desteiyle kimi ulkelerde eriat duzenin gelmesi iin almalar
yaptn baz yazarlar aklamt. Uyarlar dinleyen olmad, manzara bugun de
byle.
Elbette kulislerde anlatlan baka dinci akmlarla ilgili kimi gelimeler akla
geliyor. Sadece Rabta ile deil, Suleymanclarla geride braktmz yllarda
ne tur ilikiler kurulmu. Suleymanclar, Avrupa'da topladklar paralarla hangi
giriimlerde bulunmular, dorusu bu konuda da kamuoyu karanlkta. Yazlmas
yasak olan TBMM'deki gizil oturumlarda dun SHP'nin guneydou olaylaryla ilgili
nergesi ele alnd. Fakat ANAP iktidar SHP nergesine hazrlad baka bir
nergeyi de eklemiti. ANAP nergesinde irtica konusunun da gizli grumelerde
ele alnmas isteniliyordu.
Dunku oturumun gizli olmasna karn, numuzdeki gunlerde kulise kimi bilgiler
dolayl biimde yansyacak. Merak eken nokta, gericilik konusunu irdelemek
isteyen ANAP iktidarnn, birden patlayan Rabta olayn hangi lutlerde ele
alaca, bilgi verecek MIT elemanlarnn bu konuda neler bildikleri.
Devleti u yl ynetenlerin bilgisiz grundukleri bu konuda, numuzdeki
gunlerde elbette yeni gelimeler olacak, belki de yeni aklamalar yaplacak.
Daha imdiden baz bilgiler u vermeye balad. Kuliste sylendiine gre, Es-
ser niversitesi'ne giden bir heyetimize baimam, Turkiye'de belirli sayda din
adamna bugun Rabta eliyle para dendiini sylemi.
Rabta ya da bu rgute bal baka rgutlerin Turkiye iinde sinsi almalar
yapt artk ak seik ortada.
Uur Mumcu aratryor, buluyor, yazyor. Devlet bilmiyor!
Olacak i mi?
Babakan zal'la, devlet buyuklerimizin, hukumetin gericilikle savamda
sadece konuma duzeyinde kalmamas gereken gunler yayoruz. Ciddi
davranlar, nlemler alma dnemindeyiz.
Her nemli sorunu kuumseyen zal'la bakalm bu konuda nereye varacaz?
18.3.1981
326
Gzlem :
ISTE BYLE...
Uur Mumcu
Rabta rgutu bir eriat rgutudur. Bunu ardk duymayan, anlamayan kalmad.
Bu rgut, nasl olur da Turkiye Cumhuriyeti'nin yurt d-daki din
grevlilerinin aylklarn der?
Gunlerdir gazete olarak bu konunun uzerindeyiz.
Byle bir deme yaplm m? Yaplm. Her ay 1100 dolar yurt dndaki din
grevlilerine bu eriat rgutu tarafndan denmi.
Peki neye dayanarak yaplm bu demeler?
Bir mutabakat a...
Mutabakat dediinizin de bir Bakanlar Kurulu kararna dayanmas gerekmez mi?
Gerekir.
Yaz dizisini hazrlarken sordum; soruturdum. Kimse bu mutabakatn hangi
Bakanlar Kurulu kararma dayandn bilmiyor. Hayret, nasl bilinmez? Nasl
devlet ynetimi o?
Herkese Nasl olur diye soruyorum. Hayr... Kimse Ben imzaladm bu
mutabakat demiyor.
Daha dorusu diyemiyor.
Sonra hep birlikte grduk, konu gazetemizde ortaya atld. Sayn Cumhurbakan,
kendisine byle bir konunun ula-trlmadru aklad. Bu dnemin Babakan
Sayn Ulusu Ile grutum. Inann Rabta rgutu'nu sizin yazlarnzdan
reniyorum dedi. O dnemin Devlet Bakan Mehmet zgune de, yle bir
mutabakatn olduunu, bu mutabakatm Dileri Bakanl'nca yapldn
syledi. Yaz dizisini hazrlarken, Dileri Bakanl'na da ayn konuyu
sormutum. Hayr demilerdi.
Konunun bizimle bir ilgisi yok...
Bu konuda eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula bandan beri ak ak
konutu.
Bu konuda kararname var.
Rabta rgutu ile iliki kuran da Altkula'n kendisi. Elbette bu ii en
ayrntl biimde bilebilecek olan o. Bu yuzden Altkula'n aklamalarna ok
nem verdim. Sonunda da Altkula'n hakl olduu anlald.
327
Dun TBMM'de Sayn Ulusu ile grutum.
Ulusu, yurt dndaki din grevlilerinin aylklarnn Rabta rgutunce
denmesiyle ilgili Bakanlar Kurulu kararnamesi bulunduunu yeni rendiini
syledi.
Rabta rgutu'nun Ingilizcesi Muslim World League>. Bu yuzden iyi niyetli bir
rgut diye> kararname imzalanm. Ulu-su'nun aklamas byle.
'' Bakanlar Kurulu kararnamesinin gun ve saysjn Altku-la aklad.
28.4.1981 gun ve 8/2838 sayl kararname...
Mustafa Ekmeki, dun leden sonra Altkula'la beraberdi. Gazetede hepimiz bu
i iin seferber olmutuk. Hep birlikte bu olay aratryorduk.
Ekmeki, Altkula'm yanndan telefonla arad. Kararnamenin gun ve saysn
Sayn Ulusu'dan sormu, Hatrlamyorum yant almtm. Ayn soruyu Ekmeki
aracl ile Al-tkula'a da sordum.
Altkula, hem Bakanlar Kurulu kararnamesinin gun ve saysn aklad, hem de
eski Devlet Bakan Mehmet zgu-ne'in bu konudaki teklif yazs nn gun ve
saysn...
zgune, 20.4.1981 gun ve 919 say ile Bakanlar Kurulu'na. bu konuda teklif
yazs yazm.
Bu durumda hakl olan Altkula... Kararname var> diyen o. Altkula'n
balangtan beri sylediklerinin doru olduu dun anlald. Sezar'n hakkn
Sezar'a vermek gerekir. Altkula'n da hakkn Altkula'a.
Ite olay bu. Her ey ortada... Bir eriat rgutu koskoca Turkiye
Cumhuriyeti'nin din grevlilerine her ay 1100 dolar aylk demi. Lkin devlet
butesinden imamlara ayrlacai para yok mu idi ki, bu eriat rgutu laik
devletin yerine Diyanet memurlarna para duyor?
Ve butun bunlar sabah akam Ataturkulukten sz edilen bir dnemde oluyor.
I bununla,da bitmiyor.
Yaz dizisinde uzun uzadya anlatld. Avrupa'da Islm Kultur Merkezini
finanse eden de ite bu Rabta rgutu'-dur. Ve Turkiye'nin Bruksel'deki
Buyukelisi bu kuruluun ynetim kurulunda grevlidir.
Laik Turkiye Cumhuriyeti'nin Buyukelisi, 4 Islm ulkesi Buyukelisi ve 3
Rabta rgutu temsilcisi ile birlikte bu
328
Islamc kuruluta ynetim kurulu uyesi olarak grev yam yor.
J *"
Ne diyelim?
Ankara'n tama bak. / Gzlerimin yana bak / Uyan uyan Gazi Kemal. / Su
dunyann iine bak...
Gzlem: mi987
RABITA RGT...
Uur Mumcu Rabta rgutunun Turke karl Dunya Islm Birlii.
Ingilizcesi Muslim World League. Arapasnn Turke okunuu de yle:
" ee
Rabtat-Al-Alm Ai-IslmL.
Elimde Rabta rgutunce yaymlanm bir rehber var Bu rehberde, rgutun yurt
d temsUcuikferinin adtan' adresleri yer alyor.
- "*"*" Ye
. !-hberln 3dl ** W0rW Guide * Orjranfcauoas of Islamic Aetmtes...
Rehber. Beyrut'ta baslm... Tpk. Ataturk'e sven Sanem Adam - Fnt Adam
kitab gibi... Adres de yle :
m^Z-^Z* <PUb- Printing and Distr) p- " B-
Harern^rUe%unrr;.Genel Mn*"1 MIta " ye'y;SlbUyorurJeSleri ~ temSUCilerl> Um
* *; " olUkyoyrum-1m "^^ 69 Ve ^ sayfalarnda * alm... Iu-Is7 DU
TrkIStan ^mener Dernei, No: 408 Caalo-bul ~~ ThC InStItute of telamic
Sidles, University of Istan-
h. T,"1111 TTk Talebe Birlii' Genel Bosnn BGI (genel bakanl
olacak), Caalolu - Istanbul.
R-nv~ MIlU Trk lzmir Tukiek tuAm Enstitusu Yaptrma ve Koruma Dernei. 1332
Sokak 19, kat 3 Izmir
- Cyprus-Turkish Islamic Association, Kbrs Turk Islam
329
Cemiyeti, 4 Hasan Nihat Apt. Nicosia Mersin 10 VIA Turkey -Mersin...
Rehberde, ayrca Turkish - Saudi Friendship Party - Turk - Suudi Dostluk
Dernei adresi olarak da TBMM adresi yer aUyor.
Ayn rehbere gre, Avutralya'da, P. O. Box 160 Port Melbourne adresindeki
Turk-Sesi adl kurulu da Rabta rgutu ne bal...
Rehberin incelenmesinden anlalyor ki, Rabta rgutu> Brezilya'dan
Avustralya'ya, Isve'ten Guney Amerika'ya, Amerika'dan Japonya'ya kadar hemen
hemen her ulkede rgutlenmi...
Avrupa'daki Musluman aznlklar Rabta rgutu'nun egemenlik alanlar iinde...
rgut, en buyuk arl Avrupa'ya vermi...
Rehberi kapayp, Diyanet Ileri Bakanl'nca onbe gunde bir karlan
Diyanet Gazetesini ayoruz.
nce tarihe bakalm:
15 Nisan, 1 Mays 1980...
Bu tarihin altnda bir tarih daha var. Okuyorum:
29 Cemaziyel evvel 16 Cemazlyel-ahir 1400... Gazetenin ilk sayfasndaki
haber yle:
Bakanmzn davetlisi olarak Turkiye'ye gelen Dunya Islm Birlii heyeti,
bakanlmz ziyaret etti...
Haberde, Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula tarafndan Turkiye'ye arlan
Rabta rgutu Genel Sekreteri Mu-hammed. Ali El Harekan'm Diyanet Vakfi'na
maddi katkda bulunaca bildiriliyor ve ayrca u haber de duyuruluyor:
TBMM'ye yaplacak olan cami iin 20 milyon, Adana-daki sel felketine urayan
yurttalarmzn ihtiyalarnda kullanlmak uzere de Diyanet Vakfi'na 5 milyon
liralk teberruda bulundular...
Ataturk'un eliyle kurulan laik cumhuriyetin Meclisinde eriat rgutu Rabtanm
mal katklar ile cami yaptrlyor!
Ozan, Ceyhun Atuf Kansu'nun deyii ile Kurtulu Sava ustas Mustafa Kemal,
Antkabir'den kalkp ban uzatsa da -evet uzatsa da- grse u gunleri:
Ne yapard Mustafa Kemal, ban kaldrp butun bunlar grseydi? Evet, syler
misiniz ey Ataturkuler, ne yapard?
Herhalde, bana kalpan geirip doru Samsun'a kard. Doru Samsun'a!
*
330
Bu eriat ibirlikileri iin devrim tarihi elbette byle yazar ve byle
yazacak. Ya Inklp Tarihi ve gunumuzun dn'klp tarihileri nasl yazacak
butun bunlar?
Yurekler szlamadan, nasl, nasl?
20 Mart 1987
HAZIN MANZARA...
Kiilerin sorumluluu, sorumsuzluu, ciddiyeti, ciddiyetsizlii, arl,
hafiflii ayr bir konudur. Bu niteliklerin tumu kiinin bir bakma dorudan
doruya kendini ilgilendirir. Ama o kii, bir hukumet ya da devlet adam olursa
i deiir. Zira bir hukumet ya da devlet adamnn sorumluluu, sorumsuzluu,
ciddiyeti, ciddiyetsizlii, arl, hafiflii yalnz kendini, kendi kiiliini
ilgilendirmez; ok daha geni kapsaml bir etki alanna sahiptir.
Bir hukumet ya da devlet adam her eyden nce sorumluluk yuklenen kiidir.
Politikada devlet adam sorumluluu diye bir kavram vardr. Devleti
ynetenlerin yaptklar ilerin, ilemlerin, aldklar kararlarn
sorumluluundan kaamayacaklar, temel ilke olarak varsaylr.
Bunun en son rneine ABD'de tank olunmutur. Bakan Ronald Reagan, Irangate
skandalnda butun sorumluluu ustlenmekle kalmam, ayn zamanda Amerikan
kamuoyunun karsna karak hatasn kabul ettiini de aklayabilmitir. Bu
davran, devlet adam sorumluluu kavramna yakan bir tutumdur.
Bu adan bakldnda, son birka gundur ulkemizdeki manzara ne yazk ki huzun
vericidir. Hukumet ya da devlet adam sorumluluuna tamamen ters duen
davranlar birbiri ardndan sergilenmektedir. Bir dnemde siyasal iktidar tam
yetkiyle ellerinde tutanlar, ulkede hukumet edenler, bir zamanlar altna imza
koyduklar kararlar hatrlamadklarn ya da bu konuda bilgileri olmadn
beyan edebilmektedirler. Hatta en nde gelen yetkililerden biri, Hata yapm
olabilirim; ama Ataturk'un 100. doum yl trenlerine rastlyordu, ok skk
bir dnemdi diyebilmi, sorumluluktan syrlmak istercesine byle bir mazereti
ne surebilmitir.
lkemiz asndan gerekten ok ac bir durumdur bu. Bir hukumet adamnn,
altna imzasn att bir karar
331
hakknda bilgisinin olup olmamas, sonradan onu hatrlayp, hatrlamamas bir
gerei deitiremez: O karardan kendisi sorumludur.
2u Mart 1987 Hasan Cemal
Pencere:
ATATRK BIR GRSLE...
Uur Mumcu, zehir gibi kalemiyle yetkin bir ke yaaar,. yaman bir aratrmac,
durust bir gazetecidir. lSWlann ilk yrlarnda Ankara Hukuk Fakultesi'nde
renciyken tandm Uur, o gunden beri (nice kii frudaklap ruzgr
horozuna dnuurken) devrimci-demokrat kiiliini ibret-1 lem olsun diye
surduruyor.
Uur'un son baarl gazetecilii, irtica akmlarnn topografyasn karmak
oldu. Gruldu ki bir alicengiz oyunu oynanyor. Irtica yoksul kesimlerde,
tespihte, berede, takunyada, bartusunde, takkede, ember sakalda deildir.
Irtica, devletin iine yuvalanm, kku darda sermaye iktidarna srtn
yaslam, CIA ile Suudi yrungesine oturmu, yukardan aaya doru icraat
yurutmu, seim sandklarna oy depo etmi, parasal kaynaklarn Ortadou'dan
Amerika'ya uzanan finans kapitalin firmalarndan salam bir siyasettir.
En Ataturku olduumuz 12 Eylul dneminde Turkiye Cumhuriyeti Devleti din
grevlilerine yurt dnda aylklarn eriat Rabta rgutunun vermesi ne
demek?
-
12 Eylul dneminde yurt dndaki din grevlilerine Rab-ta'nn maa vermesi
karar, kukusuz Ataturku bir grule> yururlue konmutur. Rabta rgutunun
eriat siyasetini yaymak amacna bal olmas bir eyi deitirmez. Simdi
sorumlu kurul ya da kiiyi bulsak da sorsak:
Nasl yaptn bu ii?
Yuzde bin be yuz inanyorum ki kl kprdamadan bo gzlerle bakacak, sonra
robot gibi konuacak:
Ataturku bir grule...
Sen kimsin?
Ataturkuyum..
Peki, Suud devletinin eriat rgutu Rabta'nm, Tur-
332
Cumhuriyeti grevlilerini maaa balamas ne demektir' Ataturkuluk demektir.
Aramzda bir Ataturku var; kimdir, nedir, neyin nesidir, bilmiyorum; yapt
her ey Ataturkuluk, ald her karar Ataturkuluk, itii su Ataturkuluk,
yedii yemek Ataturkuluk... Arap eylerine Istanbul Boaz'nn tepelerini
sunmas Ataturkuluk, Turk parasn pul etmesi Ataturkuluk, tarikatlk
yapmas Ataturkuluk...
Ataturk'un kurduu halkevlerini nasl yktn?
Ataturk'un vasiyetini nasl inedin?
Turk Dil Kurumu'nu neden yok ettin?
Ataturku br grule...
Turk Tarih Kurumu'nu nasl bir duruma duurdun?
Ataturk'un kurduu Cumhuriyet Halk Partisi'ni neden kapattn?
Ataturk'un retim Birlii devrimini nasl yktn?
*
Uur Mumcu, Ataturku gruun bir buyuk marifetini ortaya koyarken
Bayazarmz Nadir Nadi'nin unlu kitabnn adn bir daha anmaktan kendimi
alamyorum:
Ben Ataturku deilim!..
Ya sen?
Sen Ataturkusun!.. yle bir Ataturkusun ki, ierde MSP'yi eriatlk
sulamasyla yarglarken, darda Suudilerin Rabta rgutuyle Cumhuriyet devleti
grevlililerini eriatlk uzere ibirliine balarsn!..
20 Mart 1987 Ilhan Seluk
333
Dunyada Bugun -.
RABITAGATE J
Yoo sakn yle sylemeyin! Allah onlara uzun, ok uzunl murler versin derdi
beddua edenleri duyunca. *
Onun bu fkeli bilge tavrn gulumseyerek izlerdim. Bir gun yanma yaklat ve :
Biliyorum bana guluyorsun. fkemden konuuyorum sanyorsun.
Biraz durdu ve ekledi:
fkeli falan deilim. Ama ok grup geirdim. Bu dnem de geecek, toz duman
bitecek, iplikler pazara inecek. I^. te o zaman hepimiz ve dnemin tum ba
aktrleri de yayor olsunlar istiyorum. Yaasnlar ki, herkes bugunun azametli
suratlarnn o gun ne hal alacan grsun.
Simdi ne yapyor acaba o yal dost?
Son zamanlarda onu sk sk anmamn nedeni, bir baka dnemin tozu duman
durulduktan sonra nice gerei yaayarak grup renmemizden mi acaba?
Gerekten neler yaayp gruyoruz, deil mi?
Her sabah hi de ismiyle musemma olmayp, dupeduz rabtasz olan, u Rabta
ofayn ilgiyle, biraz da huzunle izliyoruz. Laik Turkiye Cumhuriyeti'nin yurt
dndaki yurttalarnn dinsel gereklerini yerine getirecek olan devletin
diyanet ilerindeki grevli kimselerine yllar boyu Suudi Rabta rgu-tu'nun
para demesine Bakanlar Kurulu karar veriyor ve bu konuda bir kararname
imzalanyor. Ksacas devlet, kendi ilevini, kendi sorumluluk alanna giren bir
grevini bakasna ihale ecliyor. Akln alaca, izann kabul edecei bir durum
deil. Hani ayn mantk yarn dileri uyelerimizin maalarn bir baka
ulkeyle, sivil ve sivil olmayan ataelerin maalarn da daha bir baka yabanc
devlete detebilir. Nitelik bakmndan bu iki davran arasnda hi bir fark
yok, olsa olsa nicelik bakmndan var.
Uur Mumcu'nun alageldiimiz usta gazetecilik, aratrmaclk ve yazarlk
urunu almasyla ortaya kard bu gerein ustune Hasan Cemal de gitti. Gun
ar olay deip, can alc sorularla sorumlular arayp duruyor. Benzeri
olaylarda olduu gibi, bizde de uluslararas adyla Rabtagade olaynda
sorumlular balangta topu birbirlerine atp duru-
334
y0rlar. Kimsenin hibir eyden haberi olmuyor nceleri. Sonra sonra sis perdesi
biraz aralanmaya balyor. Anlalyor ki, Babanlar Kurulu kararnamesiyle
yaplm bu i. Daha nce MGK Genel Sekreteri Saltk'tan da onay alnm.
Sayn Evren de imdi olay anmsamamasna karn kararnameyi imzalam. '
Gerekte, olay kendi bana, bur gelimelerden soyutlayarak ele almak yanl
olur.
Rabtagate olayn incelerken, 1982 Anayasas'na konan zorunlu din derslerini,
Sayn Evren'in alanlarda halka yetler okuyarak laiklii aklamasn. Cerrahi
Tarikat Seyhi'nin tekkeye gmulmesi iin karlan kararnamenin altna imza
koymu olmasn, Cumhuriyet tarihinde ilk kez, kzlarn imam hatip okullarnda
balarn rtmeleri gerekip gerekmedii konusunun diyanet ilerine sorulmasn,
yani bir anlamda cumhuriyet dneminde fetva kurumunun yeniden canlandrlmasn,
Turk Dil Kurumu ile Tarih Kurumu'nun Ataturk'un vasiyeti ve tum yasalar
inenerek mallarna el konmas ve ummeti, eriat sentezi ieren yeni bir
kurumun kurulmas, bu kurumun basma mutemet kiilerin getirilmesini, bu kurumda
Turk-tslm sentezi denen ve ne menem ey olduu ok iyi bilinen bir sentezin
resmi devlet gruu haline getirilmesini, laik guleri sindirme ve eitli
biimlerde karalama operasyonlar birbirini izlerken, devletin ust kademelerine
eriatlarn szdrlmasn ve 1980'den bu yana alan imam-hatip lisesi ile
laik okullarn saylarndaki oranlar, milli eitime kimlerin nasl szdklar,
Tebliler Dergisi'nden nelerin salk verildii olaym hep birlikte ele almak
gerekir.
O zaman sorumlular ak seik ortaya kacaklardr. unku bu tablo 12 Eylul'un
ta kendisidir.
12 Eylul'un bu icraatnn sorumlular ise, yalnzca u ya da bu mustear veya
gerekte siyasal yetkisi, gucu olmayan bakanlar veya ismi var ilevi yok Danma
Meclisi deil 12 Eylul'un gerek sorumlular olan 5 kiidir.
Ne var ki, bu be kiinin sorumluluklarn saptamak ve ondan sonra olaymzda
hukumetin de sorumlulua ortak olduunu gstermek bir ie de yaramyor fazla.
unku alternatifsiz sunulan 1982 Anayasas'nn geici 15. maddesine, sorumluluk
sahipleri, kendilerini her turlu sorumluluktan uzak tutacak hukmu getirip
koymulardr.
stelik bu anayasal hukum halini alan sorumsuzluk yet-
335
aryormu gibi, bir de 2969 sayl yasay getirerek, 12 Eyll'un kuuk
duurulmek amacyla eletirisini yasaklayarak eletirilmelerini bile olanaksz
klmlardr.
Ksacas 12 Eyll'un sorumlularnn sorumsuzluu yasal ve anayasal bir kurum
haline getirilmitir.
Bu durumda sorumlunun 12 Eylul sorumsuzluu olduunu sylemek pek yanl olmasa
gerek. Byle bir saptamann, ku--uk duurme gayesine ynelik olmadn, hatta
belki eletiri snrna bile girmediini, yalnzca bir gzlemi ierdiini de
belirtmeye gerek var m acaba?
Evet, sorumlu olan sorumsuzdur. Sorumluluk sorumsuzluk --tadr.
Inanlr gibi deil, ama gerek.
ok yaa yal dostum, haklsn, u ulkemin insanlar ne7 ler grdu ve belki de
gelecekte daha neler grecek.
20 Mart 1987 Ali Sirmen
Ankara'dan Yaln Doan:
"RABITA' HAVASI
ANKARA Cumhurbakan Kenan Evren, Yurt dna Ilinle gnderilen imamlarn
aylklarnn Rabta rgutu'nce -dendiini biliyor mu? 1981 Nisannda
onaylanan kararnameden haberi olmas gerek.. unku kararnamenin altnda Dev- 1
let Bakan sfatyla imzas var... Saladmz bilgiler, gaze- 1 -temizdeki
yaynlardan sonra. Cumhurbakan Evren'in konuyu I -evresiyle tartmakta
olduunu ve kararnameyi bildiini or- | taya koyuyor. Belki biraz gu
anmsanabilir. Binlerce karama- | me, ynetmelik, yasann yururluk kazand bir
dnemde, bir kararnameyi ilk anda anmsamak gu olabilir. Evren, olayn
ayrntlarnn aratrlmas, sonucun kendisine aktarlmas iin -de devletin
ilgili birimlerine gereken talimat veriyor. Su anda konuya dnuk olarak
kendisine bir dosya hazrlanyor.
Aslnda, olay dun Evren haftalk grume srasnda Babakan Vekili Kaya
Erdem'le gruuyor. Erdem, Devlet Bakan Hasan Cell Guzel tarafndan basn
toplantsnda yaplan aklamaya temel oluturan bilgileri grumede
Cumhurbakan'-' na aktaryor. Kararname ortaya knca, imzalar ortaya kn-
"; -ca, herkes her eyi anmsamaya balyor.
Bu arada, ANAP hukumeti olay hzla saptrmaya alyor.
338
ankaya-ANAP hukumeti ibirliinin tipik rneklerinden bir yenisini yayoruz
Ankara'da. Gerek Babakan Vekili Kaya Erdem, gerekse Devlet Bakan Hasan Cell
Guzel, Ilk kararname Demirel dneminde kmtr diyerek, 1981 yl nisan
aynda, yani 12 Eylul dneminde yururluk kazanan kararnameyi ikinci plana
itmek istiyor. 12 Eylul dneminde yuzlerce kararn geerlii, hatta partilerin
kendileri, anayasa ortadan kaldrlrken bu kararname neden yeniden hazrlanyor
ve tam tersine neden kararname yeniden yururlue giriyor? ANAP hukumeti
bylelikle olaya Demirel glgesini dahil etmeye alyor.
Ikinci nokta da u: Resmi aklamalarda kararnamede Rabta ad gemiyor
deniyor. ANAP hukumeti ayp ediyor en hafif deyimiyle. unku, kararnamenin
ekinde aka yer alyor Rabta ad. Hatta, kararname ncesinde, konunun
devlet bakanlna ilk sunulduu yazda da zaten parann imamlara Rabta
tarafndan denecei aka yazl. ANAP hukumeti daha kimden, neyi saklamaya
alyor?
Bir. de olayn bakentte yaratt havay aktarmakta yarar var. Resmi hava
inanlmaz bir mantkla iliyor. Konuyu mazur gstermeye alan resmi havann
zeti u:
Imamlar yurt dna gitti mi? Evet gitti. O dnemde devletin dviz skkl
var myd? Vard. Eh, o tarihte yurt dna giden imamlarn aylklarn eer
Rabta demeseydi, bir baka rgut derdi. Rabta'y hi olmazsa biz biliyoruz.
Imamlarn parasn ya bizim bilmediimiz rgutler deseydi daha m iyi olurdu?
Elbette olmazd. Ayrca, parann Rabta tarafndan denmesini devlet organize
etmitir. Devlet organize etmekle iyi etmitir. unku, bir yandan yurt dndaki
vatandalarmzn imam ihtiyac giderilmi, bir yandan da bizim tandmz bir
rgut paralar demitir.
Devletin en ust duzey yneticilerinin mant ite bu ANAP hukumetinin tavr
ite zetlenen noktalarda dile geliyor.
Bu resmi tavr ve resmi havann dnda, bir de ayrca olaya ad karanlarn
tavrn vurgulamak gerek. Iki-u gun nce olaya ad karanlarn -istisnasz
tumu- bilgileri olmadn syluyor. Bugun galiba hatrlayabildiklerini
ekliyor.
Olaylarn ak, gelimesi, sylenen szlerin tumu, konuyla ilgili ek bir yorum
yapmaya artk zaten gerek brakmyor.
20.3.1987
337
F.: 22
CUMHURBASKANINDAN AIKLAMA BEKLIYORUZ...
El Kmanet-ul Ammeli Rabta-tul lem-ul slmi... Ingilizce metinlerde Muslim
World League olarak geiyor. Bazen tngilizcesinden Turkeye olduu gibi Dunya
Islm Birlii diye evrildii oluyor. Ksacas, Rabta... Rabta, yle sradan
bir kurulu deil. Arkasnda Suudi Arabistan ile onun olaanustu mali destei
var.
1963 ylnda Mekke'de baslan tuzuune gre Rabta'nn balca amalar arasnda
unlar yer alyor:
Musluman memleketlerinde ynetimin Islamc kurallara gre olmasna almak;
eitli ulkelerden hacca gelenler arasndan kuvvetli ve olgun uyarclar semek
ve bunlar 'Islm misyoneri' olarak yetitirmek ve bunlar kendi ulkelerine
gndermek;
Islamc yayn organlarna daha geni biimde dalmalar ve grevlerini
lykyla yapabilmeleri iin maddi destek salamak.
Rabta'nn Kultur Dairesi ad altnda kurulmu olan propaganda merkezinin
yazl hedefleri arasnda milliyetilik anlayyla mucadele etmek de vardr.
Islm enternasyonalizmini savunan bir rgutun, milliyetilikle mucadele etmesi
ok doaldr; tpk, eriat duzenlini kurmak amacyla, laik cumhuriyet
duuncesini ykmaya almas gibi...
Rabta, 1976 ylnda Pakistan'n deiik kentlerinde bir dizi kongrenin
toplanmasna nculuk etmi. Uluslararas See-rat Kongresi adn tayan
toplantlar sonunda bir dizi karar alnm; bazlar yle:
0 Islm ulkelerindeki anayasal muesseseler slmi esaslara uydurulmal ve Arapa
halka indirilmelidir.
0 Islm olmayan kanunlar kaldrlmal ve eriata uygun kanunlar
gulendirilmelidir.
0 Butun daire ve iyerlerinde anlama ve nizamlar dua ile birlikte takdim
edilmeli ve bu yerlerde bir imam bulunmal ve mescit almaldr.
- Dunyadaki kadnlar Islm! yasaklara uymaldr.
338
# Tamamen eriata dayal modern Islm devleti kurabilmek iin gerekli
0 Kongreye katlan taraflar, Islmi retiyi Ilkokuldan universite seviyesine
kadar ders olarak okutmaldrlar.
0 Arapa renimi, bilhassa Arapann ana lisan olmad ulkelerde mecburi
olmaldr.
0 Kutsal Kur'an'm asgari be blumunun ezberlenmesi, ilkretim suresince ve
butun ulkelerde mecburi olmaldr.
0 Kur'an- Kerim'in tamamnn retilmesi, ortarenimde zorunlu olmaldr.
(Islamc rgutler ve Para; Uur Mumcu; Cumhuriyet, 13.3.1987, s. 6).
-
Rabta, ite budur.
Yukardaki slmi kararlarn alnd kongreye Turkiye'den de bir konuk
katlm: Birinci MC hukumetinin MSP'li Devlet Bakan Hasan Aksay. Aksay'n bu
toplantya katlmas o gunlerde tartma konusu olmu. Hatta bir ara Cumhuriyet
Savcl, MSP.hakknda bir soruturma am, ancak bir sure sonra konu
unutulmu...
Ne zamana kadar?
12 Eylul'e kadar denilebilir.
Neden?
unku, 12 Eylul'le birlikte MSP dosyas alm; Hasan Aksay'la birlikte butun
parti yneticileri hapse atlmlar; yneticileri yarglanrken, partileri MSP
de kapatlmtr.
Ama...
Bir de amas var.
Anlatalm bir kez daha.
MSP'nin yargland sralarda bir gun...
12 Eylul'un Babakanlna Diyanet Ileri Bakanlndan bir neri iletilir.
Devlet Bakan zgune'in imzasn tayan neri udur: Baz Turk din
grevlilerinin izinli saylmalar ve yurt dnda aylklarnn Rabta
rgutu'nce denmesi...
neri uygun bulunur.
Bata Babakan Bulend Ulusu olmak uzere butun bakanlar imzalarn atarlar.
Sra onaya gelmitir.
Kararname ankaya'ya, Devlet Bakan, Milli Guvenlik Konseyi Bakan ve
Genelkurmay Bakan Orgeneral Kenan Ev-
339
ren'e sunulmadan nce MGK Genel Sekreterlii'ne gelir. Ancak Genel Sekreter
Orgeneral Haydar Saltk kararnameye taklr; Diyanet Ileri Bakan Tayyar
Altkula'tan bilgi ister ve der ki :
Devletin gucu yok mu ki, imamlarn aylklar Rabta'dan deniyor?
Daha sonra Saltk Paa, Peki ne yapalm> der ve kararnameyi onay iin
ankaya'ya gnderir.
Devlet Bakan Orgeneral Kenan Evren imzasn atar ve Ulusu hukumetinin
kararnamesi 28.4.1981 gun ve 8/2838 sayyla kesinlik kazanr.
Artk laik Turkiye Cumhuriyeti devletinin bir ksm memurlar, yurt dnda
alrken, maalarn dolar uzerinden Rabta'dan, yani eriat duzenini bayrak
edinmi, Islm enternasyonalizmini savunan, cumhuriyet ve demokrasi duuncesi
ile milliyetillk> anlaynn duman bir rgutten alacaklardr...
12 Eylul askeri ynetimi, MSP'yi yarglarken ayn zamanda bu karar
karyordu...
Rabta, butun 12 Eylul ynetimi boyunca. Bat Avrupa'-daki baz din
grevlilerimize maa demeye devam etti.
Aradan alt yl geti.
Uur Mumcu olay Cumhuriyet'te ortaya kard.
Rabta'nm demeleri kesindi; fakat bilinmeyen nokta, bu mutabakata karar kim
vermiti? Diyanet Ileri kendi bana m yapmt, yoksa Bakanlar Kurulu karar
var myd?
Sorumuzu sorduk, aklamalar geldi.
Babakan Ulusu :
Ne bilgim var bu konuda ne de onaym.
Devlet Bakan zgune :
Diyanet tleri'nin bann altndan kt; kararname yok.
Diyanet Ileri Bakan Altkula :
Kararname var; Rabta'dan denecek diye yazar...
Ve Cumhurbakanlndan aklama gelir :
Konuya hassasiyet gsteren Sayn Cumhurbakanmz, Devlet Bakam ve Milli
Guvenlik Konseyi Bakan olarak kendilerine o dnemde byle bir bilginin
yansmadn ifade etmilerdir.
340
Ama ne var ki iki gun sonra kararnamenin varln Cumhuriyet ortaya karr. En
bata Sayn Kenan Evren'in imzas vardr. Daha sonra Babakan Ulusu'nun, Devlet
Bakan z-gune'in...
Bunun uzerine Sayn Ulusu, u aklamay yapar:
Ingilizce 'Maslim World League' adnu tayan rgutun Iyi amalar tadna
inanld iin kararnameyi imzalam olabilirim. Rabta'nm World Muslim League
olduunu, inann, yaynlarnz uzerine rendim.
zgune'e gelince, yle konuur:
Kararnamenin tarihine bakn. Ataturk'un 100. doum yl trenlerine
rastlyordu. ok youn bir dnemdi. Etraflca incelememi olabilirim.
-
Bu satrlar yazarken Cumhurbakanl'ndan henuz yeni bir aklama gelmemiti.
Simdilik renmek istediimiz bir tek nokta var: Acaba Sayn Kenan Evren'e,
imzasnn bulunduu bu kararname konusunda Milli Guvenlik Konseyi Genel
Sekreterlii'nce bilgi verilmi midir? O tarihteki Genel Sekreter Orgeneral
Haydar Saltk, kararnamenin ieriini ve Rabta rgutunu gayet iyi hatrlamakla
birlikte, Devlet Sayn Bakan Evren'e o zaman bilgi verip vermediini
hatrlayamanntr.
Bu konuda Sayn Cumhurbakan'ndan kamuoyunu aydnlatc bir aklama
bekliyoruz.
Gzlem:
OLUR MU HI?
Uur Mumcu
Devlet Bakan ve Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel'in Rabta rgutu ile ilgili
aklamas hi de guzel bir aklama deildir.
Siyasete admlarn yeni yeni atan Sayn Bakan, hukumet szculuu ile 12
Bylul gzculuunu birbirine kantr-masa ok iyi eder.
Saya Guzel, yurt dndaki din grevlilerinin aylklarnn
341
bu eriat rgutu tarafndan denmesini doal bir Ibirlii sayyor.
O zaman soralm:
Turizm ataelerinin aylklarn Ingiltere, basn ataelerinin aylklarn
Federal Almanya, askeri ataelerin aylklarn da Birleik Amerika desin.. Olur
ma hi?
Olmaz.
Niin olmaz?
Olmaz.. unku, devletin asli ve surekli ileri devlet memurlarnca yurutulur;
Devlet memurlar da devletten aylk alrlar; bir baka yerden, bir baka
kurulutan, bir baka devletten deil..
Eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula'n 5 Austos 1980 gun ve 1195 say
ile Babakanla yazd yazmin ilgili blumunu okuyorum:
...Bakanlmzca zel bir snav sonucu seilmi bulunan elemanlardan
Belika'ya gnderileceklerin aylklar Belika mahalli idareleri tarafndan,
dier ulkelere gnderileceklerin aylklar Ise Dunya Islm Birlii Genel
Sekreterlii'nce denecektir.
Eski Devlet Bakan Mehmet zgune'in Babakanla yazd 20 Nisan 1981 gun ve
919 sayl teklif yazsna da ksaca gz atalm:
...Bu cumleden olarak,'maalar mahalli kurulular ve Dunya Islm Birlii
Genel Sekreterlii tarafndan denmek uzere..
Sayn zgune Danma Mecllsi'nde Diyanet Ileri Bakanl butesi nedeniyle
18.1.1982 gunu yapt konumada da unlar sylemiti:
Bu din grevlilerinin maalarnn bir ksm bulunduklar yerdeki dernekler
tarafndan denmektedir.
Demek ki, aylklarn hem mahalli kurulular hem de Rabta rgutu tarafndan
denmesi, son bamsz Musluman Turk Devleti tarafndan kabul ediliyor!..
O zaman, yurt dnda Efendim Suleymanclar, Milli G-ruuler, Nurcular
rgutleniyorlar diye yaknmann anlam
nedir?
yle ya; yurt dndaki din grevlilerinin aylklarnn mahalli kurulularca
denmesini devlet olarak kabul ettiiniz noktada, Milli Gruu'ye,
Suleymanc'ya, Nurcu'ya yeil k yakmsnz demektir..
342
Hem de kbe yeili bir k..
Rabta rgutu, bir eriat rgutudur. Amac Islm enternasyonalizmedir. Suudi
Krall ynetimindeki bu Islm enternasyonalizmine, Turkiye'de eski
bakanlarn ve ANAP yneticilerinin ortakl ile kurulan Faisal Finans Kurumu
ve Babakan'n kardei Korkut zal'n Al Barakas ile finans kaynaklan
yaratlmaktadr.
Bu finans kaynaklar, Rabta rgutu Turkiye temsilcisi Salih zcan, ANAP
Istanbul Il Bakan Eymen Topba ve Babakan'n kardei Korkut zal'm
araclklar ile dinsel amal vakflara kadar uzanmaktadr.
Ataturk'un eliyle kurulan laik Turkiye Cumhuriyeti, Ite byle siyasal ve
ideolojik bir kuatma hareketi ile kar karyadr.
iei burnundaki yeni bakan, bu eriat lblrlikiliinl savunarak,
kariyerlerine imdiden buyuk ve silinmez bir glge duurmutur.
21.3.1987
Evet/Hayr :
aRABITAs'NIN INGILIZCESII...
Muslim World League diye yazld iin bunun "Rabta rgutu' olduunu
anlayamamlar! 1980 - 83 dneminin Babakan Amiral Ulusu bakn ne diyor:
Konu ortaya atldktan sonra olayla yakndan ilgilendim. Eski bir bakan
arkadamn yapt aratrma sonucunda kararnameyi buldum. Ingilizce 'Muslim
World League' adn tayan rgutun iyi amalar tadna inanld iin
kararnameyi imzalam olabilirim. Rabta rguttt'nun 'Muslim World League'
olduunu inann yaynlarnz uzerine rendim.
Birtakm devlet adamlarmz, politikaclarmz nice nice dorular, gerekleri
ancak 'emekli' olduktan sonra, ynetim Ilerinden ayrldktan sonra
reniyorlar! Ne acdr bu! Koskoca bir Amiral, en nemli grevlerde bulunmu,
u yl Turkiye'yi -hem de muhalefetsiz, parlamentosuz, zgur basnsz, her turlu
denetimden uzak biimde- ynetmi bir Babakan, Rabta rgutunun 'Muslim World
League* olduunu bilmediini itiraf ediyor! Ulusu kabinesinde grev alan nice
bakan da bu karar-
343
nameyi -ki 24 Nisan 1981 tarihli ve 8/2838 sayl Bakanlar Kurulu
kararnamesidir- imzalamtr. Kimler yok ki Bata Turgut zal, Mehmet zgune,
liter Turkmen, Kaya Erdem, Sabahattin zbek, lhan Evliyaolu, Sadk Side, Cihat
Baban vb. Kimsenin aklna gelmiyor Ingilizce ad tayan bu rgut nedir, neyin
nesidir diye duunmek, birazck soruturma yapmak, yaptrmak...
Yurt dndaki din grevlilerine Rabta rgutu ayda 1100 dolar aylk balyor!
Bu grevliler artk TC yasalarna deil, Rabta rgutunun isteklerine uygun
almaz da ne yaparlar.. Rabta, Suudi Arabistan'a bal bir eriat rgutudur.
Bu rgut yaynlarnda Ataturk'e 'Put Adam' diyen kitaplar yaymlanmtr.
Turkiye Devletinin sorumlular kendi grevlerine eriat rgutlerince aylk
balanmasnda hibir saknca grmuyor. Bu nasl itir?
Ilgili kararnamede Devlet Bakan Evren'in de imzas var. Konsey de bunu
benimsemi. O dnemin MGK Genel Sekreteri General Saltk'n da onay alnm...
Eski Diyanet Ileri Bakan Altkula Saltk'la konumu. nceleri Saltk biraz
kar kar gibi olmusa da 'Mademki bu dvizi biz veremiyoruz, yleyse durumu
kabul edeceiz' demi. General Saltk Istanbul Skynetim Komutan iken hapse
mahkm edilen gazetecilerin Yargtay'a bavurmak hakkn bile kabul etmezdi;
askeri mahkemede aklanma karar alan gazetecilerin cezalandrlmalar iin bu
aklanma kararna kar Askeri Yargtay'a bavurmaktan bile kanmazd...
Birtakm ilerde bu denli zenliydi. Ama Rabta rgutunun -ki eriat bir
rguttur- Turk imamlarna aylk balamasn doal karlyor!.. Ibret verici bir
yan da budur...
Ya imdiki Babakan zal'n bu konudaki tutumu!.. Hous-ton'da buyurmu: Rabta
rgutu, Suud Arabistan'n resmi bir kuruluu> imi, uluslararas bir duzeyde
tannyormu! Tabii bu konuya bakmak lzm diyor. Nasl bakaca da belli!...
Kararnameye Babakan Yardmcs olarak niye imza atm, nce bu 'konuya bakmak'
gerekmez mi? Sonra da Biz iktidara gelince bunu durdurduk diye ekliyor. Demek
yanl bir i olduunu biliyormu, yleyse zamannda niye kar kmam!
Babakan Yardmcs kararname imzaclarndan Kaya Erdem de, Binlerce kararname
var! O srada o kadar ok kararname vard ki hatrlanmas zor diyor...
Ite ulkemiz, ulusumuz byle ynetilmi, byle ynetil -
344
mekte... Yani, ciddiyet d, gerek bir devlet sorumluluu duyulmadan...
Kararnameleri imzalayanlar o ktlarda neler ya-2jH olduunu, o kararn neyi
kapsadn bilmiyorlar, bir sure sonra da anmsamyorlar... O kararnamede ad
geen rgutun gerek niteliini sormuyorlar bile!... Ancak yllar sonra
gazetemiz bu korkun olayn ustune gidince yava yava anmsyorlar.. Tek
mazeretleri de, Rabta'nn Ingilizce adyla karlarna ktdr!...
Bu konu bu kadar basit deil. Bu konu bu kadarck mazeretle kapatlacak gibi
deil. 28 Nisan 1981'de yurt ynetimini ustlenmi kiiler, bu kararnameyi
imzalam ve uygulatm butun sorumlular ulus karsnda hesap vermek
zorundadrlar. Bu kiilerin ou, bakalarndan hesap sormasn bilmilerdir.
Adalet nunde yarglanan kiileri bile ak ak sulamaktan ekinmemilerdir.
Her zaman kendilerini hakl grmu, gstermilerdir. Ama imdi ulus karsnda
kolay kolay hesap veremez bir duruma dumulerdir. Sorumsuz, ciddiyetsiz
davranlarn hesabn adalet soramazsa, tarih erge sorar.
21.3.1987 Oktay Akbal
Pencere:
RABITA?..
Rabta, Arapa kkenli bir szcuk; iliki, ba demek; ama baka anlamlara da
geliyor; duzen, tertip gibi...
Dilimizde rabtann hsm akrabas eitli biimlerde kullanlr; szgelimi:
Raptiye!..
Raptiye iki eyi birbirine raptetmek iin kullanlan geni bal ividir.
Sonra zapturapt var.
Zapturapt disiplin demektir; rap, rap, rap yurumek demektir; babozukluun
tersidir.
Gunluk yaamda szunu sohbetini bilir, ar bal, dengeli kiiler rabtal
adam veya rabtal kadn diye anlrlar; sama sapan davranl ve allak
kiilere de rabtasz denir. Son yularda Turkiye'de rgutlu sular ok
yaygnlatndan bir de rgut rabtas deyimi kt; ok yurttan can bu
yuzden yand. Bilmem hangi rgutun nnnn ns olduu kukusuyla yakalanan kii
ikenceden mi gemedi, saln m yitirmedi,.
345
iinden mi olmad, evi oca m yklmad? En kuuk bir kuku yuzunden yurtta
tezgha yatrld:
Syle ulan!.. Hangi rgutle rabtan var?...
-
Isvire'de imdi elilik grevinde bulunan Haydar Saltk, 12 Eylul Harektunn
kilit adamlarndan birisiydi. Saka de-il; balangta MGK (Milli Guvenlik
Konseyi) Sekreteriydi. Salon paas tipine yakn, siyasete aina, Hanya'y
Konya'y bilir turden bir kiiydi. 1980 yl sonbaharnda bir gun Mustafa
Ekmeki Sayn Saltk'a bir haberi denetlemek iin telefon ediyor, konuma
srasnda soruyor:
Paam, bizim gazeteyi nasl buluyorsunuz? Yant:
Grunce tuylerim diken diken oluyor.
Saltk Paa'ya ilikin ykuler, Genel Yayn Mudurumuz Hasan Cemal'in Tank
Sesiyle Uyanmak adl kitabnda epey yer tutuyor. Birkan geliiguzel
aktaryorum:
Perembe 4 Mart 1982.
Skynetimden gelen szlu yasak kararlar her geen gun oalyor. Bugun
leyin bir telefon:
Komutanmz (Saltk Paa) dun akam Hilton'da bir duune katldlar. Baz
fotoraflar ekilmi. Lutfen yaymlanmasn.
Pazar 27 Aralk 1981
Geenlerde Saltk Pa'yla bir davette karlatk, yle konutu: YK ile
ilgili kampanyamz iin:
I fazla uzad. Imza kampanyalar falan filan iin nereye varaca beliydi.
Yaadk biz bunlar daha nce, biliriz iin nereye varacan...
Pazartesi 26 Ekim 1981
Geen perembe akam ABD Konsolosluunda verilen bir kokteyle gittim. Saltk
Paa ile karlatk. Sivil giyinmiti. Aramzda u konuma geti:
Paam, gruemedik.
Cemal, grueceiz de ne olacak? Benim Cumhuriyet hakkndaki gruum de,
Cumhuriyet'in benim hakkmdaki gruu de deimez.
Arkasndan bordo renkli kravatma iaret ederek:
Krmz kravatn biraz saa kaym, dedi ve her zamanki mustehzi yuz
ifadesiyle arkasn dnup gitti.
- 346
Saltk Paa, MGK Genel Sekreteri iken (kilit adam) yurt dndaki din
grevlilerimizi Rabta rgutunun ayla balamas yolunda karar vermi. Hasan
Cemal'in kravatnn rengini ve ynunu gzlemleyen Paa, Rabta rgutun ne
olduunu bilmez mi? Suudilerin mehur Rabta'sm eyrek yuzyldan beri
Msr'daki sar sultan duymutur.
Haydar Saltk'n kiilii ok ilgin grunuyor; yapt i-, lere baktka
duunuyorum:
Saltk rabtal m, rabtasz m?
22 Mart 1987 than Seluk
Izmir'den Hikmet etinkoya:
ISLAM KLTR MERKEZI
IZMIR Anakent Belediye Bakan Burhan zfatura, Turk-lslm Kultur Vakf'nn
bakanln yapyor. Ayn Vakfn Ynetim Kurulu uyesi olan tannm tuhafiye
toptanclarndan Ali Rza Guven ise, Rabta rgutunun yurt d temsilcilikleri
rehberinde adres olarak gsterilen Milli Turk Izmir Yuksek Islm Enstitusu
Yaptrma ve Koruma Deraei'nin de bakan bulunuyor. Yurt dnda bulunan
Burhan zfatura ile Londra'y telefonla arayp konutuk. zfatura, Para yardm
iin Rabta'ya bavurmadk dedi. Turk-lslm Kultur Vakf tarafndan Fuar'da
doal SIT alannda 1985 ylnda temeli atlan Islm-Kultur Merkezi ise, 2 yldr
olduu gibi duruyor. Tek ta bile konulmam.
nce Rabta rgutunun Izmir temsilciliinden balayalm: Rabta rgutunun
rehberinde yurt d temsilcilikleri arasnda yer alan Milli Turk Izmir Yuksek
Islm Enstitusu Yaptrma ve Koruma Dernei adresi verilen 1332 sokaktaki 11 no-
lu binann uuncu katnda grevli gen adama Hac Rza Bey'i nerede buluruz?
diye sorduumuzda, Namaza gitmitir yantn aldk. Turkiye'nin tannm
tuhafiye toptanclarndan olan, iyerinde eitli Arapa yazl dualar ve mescit
bulunan Guven Tuhafiye nin sahibi Ali Rza Guven'i u saat aradktan sonra
bulup konutuk. x
Hac Rza Guven'in anlattklarna gre Rabta rgutu 1984 ylnda bakan olduu
Imam-Hatip Lisesi ve Yuksek Islm Enstitusu Yaptrma ve Koruma Dernei'ne sadece
bir takvim
347
gndermi, hi parasal yardmda bulunmam. 1940 ylndan beri dernekilik
yaptn syleyen Guven, Bizim tarikatlarla iimiz yok, dardan da para pul
almyoruz diyor. Guven'in konuya ilikin szleri unlar:
200 renciye ayda 2 milyon liralk burs veriyoruz. renci bana 10 bin
lira. Yardm Musluman iadamlar yapyor derneimize.
Ali Rza Guven, Siz Rabta rgutunun Izmir temsilcisi deil misiniz? sorusunu
ise, Adn bir daha syleyin dedikten sonra yantlyor :
Kesinlikle deil, kim karyor bunlar. Sadece takvim gnderdiler o kadar
ite...
Ama Rabta'nn rehberinde yle yazyor...
Bilemem... Hibir ilikimiz yok...
Ali Rza Guven, ayn zamanda Anakent Belediye Bakan Burhan zfatura'nn
kardei A. Necati zfatura (Turkiye Gazetesi d politika yazan) ile birlikte
kurduu Turk Islm Kultur Vakf'nn Ynetim Kurulu uyesi.
Turk-lslm Kultur Vakf Ynetim Kuruluna 9 Eylul niversitesi Guzel Sanatlar
Fakultesi retim uyesi Do. Dr. Zi-yaettin Bilgin, Anakent Belediye Bakan
Burhan zfatura telefon konumamzda, Suud Arabistan kkenli Rabta rgutunden
Islm Kultur Merkezi inaatna parasal yardm geldi mi? sorusuna u yant
verdi:
Biz kendi gucumuzle Islm Kultur Merkezi yapacaz. Yardm iin bavuruda
bulunmadk.
Rabta rgutu defterinde Izmir adresi olarak Ali Rza Guven'in bakan olduu
dernein adresi gzukuyor. Guven sizin vakfnzn da uyesi. Bylece Rabta
rgutuyle bir ilikiniz olmuyor mu?
Hayr yok. O hayrsever bir kii olduu iin aldk. Eraftan bir insan Hac
Rza Bey...
Burhan zfatura 2 yl nce Fuar'a cami yaptrma giriiminde bulunmu, daha sonra
ise iinde mescit olmas planlanan Islm Kultur Merkezi'nin temelini atmt. Bu
arada Suud Arabistan kkenli Alrajni ailesiyle, baz Islm ulkelerinin 'Islm
Kultur Merkezi'ne bata bulunacaklarn aklamt. Av-rupa'daki Islm
Kultur Merkez>lerini finanse eden kuruluun ise Rabta rgutu olduunu Uur
Mumcu'nun aratrmalarnda ortaya kmt.
Islm Kultur Merkezi yneticileri arasnda Anakent Bele-
348
diye Bakan Genel Sekreteri Ali Galip Halc, Anakent Belediye Bakan
Yardmcs Yusuf Uz, Fuar Muduru Resul Izmirli, -Avukat Mustafa Sevi, ANAP
Anakent Belediye Meclisi uyesi gahin Uurlu, Ali Haydar Sener, tuccar Recan
Aka bulunuyor.
Izmir'de Burhan zfatura'nn temelini att Islm Kultur Vakfnn Islm
ulkeleri tarafndan finanse edilecei ise ayrca Izmir Buyukehir Belediyesi
Bakanl haber bulteninin 1 Nisan 1985 tarihli saysnn 20. sayfasnda yer
almt. Turk-lslm Kultur Vakf ise bir yl sonra 1986 nisan aynda kurulmutu.
Turkiye Vakflar Bankas'nm Basmane ubesinde alan 20/25014 vakf hesabna,
hangi Islm ulkesinden ne kadar parasal ba geldii, ne kadar para
toplandn aklamak ise Burhan zfatura'ya duuyor elbet...
Ayn tarihlerde ise Suud Arabistan eyhlerinden Al Rajhi, Atilla Yurtu'nun
irketi olan Izda'la ortaklk kurmutu. Daha sonra ise Al Rajni, belediye ile
ortak olarak Arizko Arap ve Izmir Belediyesi Turistik Yatrmlar A.S. adl 1
milyar 726 milyon sermayeli bir turizm irketini gerekletiriyordu. Sirket
Balova teleferiinde yarm kalan turistik otelin yatrmn bitirecek bu arada
Yamanlar Menba Suyu'nu iletecekti. Al Rajni ailesi bu ticari gelimeler
olurken, Balova'ya bir de saray yavrusu villa yaptrm, olu Salih Al Rajhi
buraya yerlemiti.
Rabta rgutu'nun Izmir kanadn oluturan Ali Rza Guven, Burhan zfatura ve
Atilla Yurtu'ya ok yakn bir kii olarak biliniyor. Kamuoyunun Fettullah Hoca
diye tand Fettullah Gulen ile de ilikilerinin ok iyi olduunu vurgulayan
Ali Rza Guven nedense pek fazla konumak istemiyor.
Anakent Belediye Bakan Burhan zfatura, Ali Rza Guven iin sk sk yle
konuuyordu:
Hac Rza Bey, Izmir'de hayr ve vakf almalarnda temayuz etmi bir
hemehrimizdir.
Simdi sz sras Burhan zfatura'da. Yurt dndan dnuunde Islm Kultur
Merkezi'ne hangi Islm ulkesinin ba yaptn vakfn mal varln, bankadaki
hesabn aklamas gerekiyor.
22.3.1987
349
Olaylarn Ardndaki Gerek :
ONA DA MI?..
SHP Genel Bakan Innu ile gazeteciler arasnda Rabta olay konusunda geen
konuma, Turkiye'de demokrasi ve rejim aisndan nemli bir noktay
vurgulamaktadr.
Sayn tnnu. Rabta olaynda Sorumlularn peini 'brakmayacaz demiti. Bir
gazeteci soruyor: Sorumlularn pei- M ni brakmayacaz, dediniz. Buna
Cumhurbakan da dahil :jfl mi? SHP Genel Bakan yantlyor: Cumhurbakann
kar- ~M miza kartp, 'Ona da m?' demek bir anlam tamaz. Sorum- fl lunun
yaptklar Ue ilgili soruturmann ne ekilde yaplaca, .fi anayasada
yazlmtr. Bu bir ayrcalk getirmez. Cumhurba- n kannn sorumluluu
anayasada nasl takip ediliyorsa, o ekil- fi de takip ederiz.
Turkiye'de hukukun ustunluu denen kavramn benimsenmesi, demokratik rejimin
yerlemesi bakmndan kanlmaz kouldur. Hukukun ustunluu, kiilerin
ustunluune karttr. O kii, Cumhurbakan da olsa, bu kural deimez.
12 Eylul dneminin zel koullar nedeniyle Rabta olaynda birincil sorumluluk
Sayn Evren'in omuzlarma yuklenmektedir. SHP lideri, geri bu zel sorumluluun
altn izmiyor; ama iinde yaadmz, anayasal, rejimin geerli olmas iin,
kararl, doal, ciddi bir yaklam vurguluyor; ankaya'y da devletin teki
kurumlar gibi deerlendiriyor; bir ayrcalk tanmyor.
Rabta olay karsnda DSP ve DYP'nin tutumlar da doaldr. lkemizde eriat
reimi kurmak amacn programlatr-m bir yabanc rgutun Turkiye Cumhuriyeti
devlet grevlilerini ayla balamas dehet verici bir olaydr. Rabta rgutune
bu olana ve yetkiyi salayanlar, hesap vermek zorundadrlar. Kendini bilen bir
kii ve bir parti, bu konuda baka biimde duunemez.
Bir nemli nokta da yurt dndaki din grevlilerini parasal adan Rabta
rgutune balayan hukumet kararnamesinin Resmi Gazete'de yaymlanmam
olmasdr. Bu olgunun da sorumlularca ivedilikle aklanmas gerekiyor. Ilenen
su gizlenmek mi istenmitir?
numuzdeki gunlerde pek ok eyin aa kmas ve saydamlamas gerekiyor.
22.3.1987
350
Gzlem:
KIMIN FIKRI?..
Uur Mumcu-
Yurt dndaki din grevlilerine Rabta rgutu ve Belika ynetimince aylk
denmesi fikri ilk kez kimden km?
Tayyar Altkula'tan...
Altkula, 24 Mart 1980 tarihinde, o zamanki adyla Kbrs Federe Devletb>'nde
8. tslm Kongresi'nde Rabta rgutu-sorumlular ile gruur.
Bu kongrede Derhirel hukumetinin Devlet Bakan Muhammet Kelleci bir konuma
yapar.
Daha sonra Rabta rgutu Genel Sekreteri Muhammed Ali El Harekan, Altkula
tarafndan Turkiye'ye arlr.
Genel Sekreter Harekan, Si Mart' 1980 tarihinde Turkiye'ye gelir. Altkula Ue
Harekan, Rabta rgutunun Turkiye'de-yapaca katklar gruurler.
Diyanet Ileri Bakanl'nca karlan Diyanet Gazete -sinde bu grume
haberi yer alr.
Habere gre Rabta rgutunun yapaca maddi yardmlar unlardr :
1. Yurt dndaki Musluman Turklere dini faaliyetlerle ilgili her turlu
yardm..
2. TBMM'de yaptrlacak cami iin 20 milyon liralk teberru..
3. Turkiye'deki cami ve onarm almalarn surduren Diyanet Vakf'na yardm.
4. Adana'da sel felketine urayan yurttalar iin 5 milyonluk teberru.
Altkula iin bundan sonraki adm, yurt dndaki din-grevlilerine Rabta
rgutunce aylk detmektir.
Bu konuda Demirel ile gruur. Babakan Demirel, Gidecekleri biz seelim de
onlar paray versin der.
Bundan sonras kararnamenin hazrlanmasna kalmtr.
Altkula, 5 Austos 1980 tarihinde 1195 sayl yaz ile babakanla bavurur.
Gereke olarak da ulkemizin Iinde bulunduu ekonomik ve dviz sknts ile
ii yurttalarmz arasndaki blucu faaliyetler gsterilir.
Bu teklif yazs uyarnca Demirel hukumeti, 32 din g-
351
revlisi iin ucretsiz izin verilmesini kararlatrr. Tarih 17.8. 1980, say
8/1500.
Rabta ilikisi ite bylece, ilk kez, Tayyar Altkul tarafndan kotarlm;
Demirel hukumetince de balatlmtr.
Bu bakmdan DYP Genel Bakan Sayn Cindoruk'un Yurt dndaki bir rgutun din
adamlarna maa vermesi fevkalde yanltr. stelik bunun bilerek kararnameye
balanmas da laik devlet ilkelerine aykrdr. Yakr bir i deildir, yanl
bir itir szlerinin, ncelikle Suleyman Demirel'e ynelmesi gerekmektedir.
Rabta rgutu ile ilikiyi kuran Demirel hukumeti, bu ilikiyi surduren de
Bulend Ulusu hukumetidir. Ulusu hukumetinin Babakan Yardmcs bugunku Babakan
zal, Maliye Bakan da Babakan Yardmcs Kaya Erdem'dir.
Iliki yine Diyanet Ileri Bakan Altkul eliyle yurutulur. Altkula'n
giriimleri sonucunda, 12 Eylul hukumetinin Devlet Bakan Mehmet zgune, 20
Nisan 1981 gunu Babakanla yazd 919 sayl yaz ile yurt dndaki din
grevlilerinin aylklarnn mahalli kurulular ve Dunya Islm Birlii
tarafndan denmesi nerisinde bulunur.
Bu neri uzerine, Ulusu hukumeti, 41 din grevlisinin ucretsiz izinli saylmas
iin kararname hazrlar.
Tarih, 28.4.1981, say 8/2,838..
Bu ilerin bir numaral sorumlusu Tayyar Altkul hakknda zal hukumetince
-Diyanet Vakf konusunda- beklenmedik bir soruturma alr ve Babakanlk
Tefti Kurulu Bakan- Ibrahim Duzyol'un hazrlad rapor sonucu Altkul
istifa eder.
Duzyol, bu raporu verdikten sonra grevinden alnr ve YK uyeliine getirilir.
Olayn Rabta rgutu ile balayp, Demirel ve Ulusu hukumetleri ile suren ve
Altkula'n istifas ile noktalanan ksa ykusu byledir.
Simdi, Ibrahim Duzyol'un Altkul hakknda hazrlad rapordaki sulamalarn
neler olduunu, Devlet Bakan Sayn Guzel'den sormayalm m?
22-3.1987
352
Ankara'dan Yaln Doan :
RABITA'YA ANAP HALKASI
ANKARA Rabta olaynda ANAP da var. ANAP'n Rabta ile balants yurt
dndaki imamlarn aylklarnn denmesiyle ilgili deil. Ama, bu balant
ODT'de yaptrlmak istenen Islm Kulliyesi ile ilgili. Kendisini imam
aylklarndan kurtaran ANAP, Rabta ile ilikiyi ODT Islm Kulliyesi yoluyla
kuruyor. ANAP - Rabta ilikisi ODT'de somutlayor.
ODT'de Islm kulliyesi kurulmas olay belki zal hukumetinin ncesine iniyor,
yani 1980 ylna. Ancak, konunun ayrntl gelimeleri ANAP hukumeti dnemine
kadar uzanyor. Geni boyutlaryla zal iktidar dneminde yaanyor. stelik,
Iran yanllar - Suudi Arabistan yanllar arasnda tartmalar biiminde de
yaanyor. stelik, Cumhurbakan Kenan Evren'e ad geen kulliye ile ilgili
surekli bilgi verilerek yaanyor.
Yurt dndaki imam aylklarnn Rabta'dan denmesiyle ilgili gelimelerden
ANAP kendini syryor. Hatta, bir yandan Demirel dnemine sratmaya
alrken te yandan Bu iin sonunu biz getirdik diyerek endam kryor. Ne
var ki, ANAP'n Rabta ile balants gelip gelip ODT Islm Kul-liyesi'nde
karmza kyor.
Rabta'daki ANAP halkasm grmek iin gelimeleri sade^ ce tarih asndan
sralamak yeter de artar bile:
Yu 1980. Rabta ile ODT arasndaki ilk iliki bu ylda kuruluyor.
Rabtallar Ankara'ya geliyor ve ODT'de bir Islm kulliyesi yaptrlmas
proesinden sz ediyor. Projeye nce 20 milyon riyal deer biiliyor. Rabtaclar
gerekirse, kendilerinin yardm yapabileceklerini syluyor.
Proje o tarihte ODT Rektprluu grevinde bulunan Prof. Mehmet Kcman'a
sunuluyor, Kcman olumlu buluyor.
1981 ve 1982 yllar. TBMM feshedilmi durumda. TBMM* ye yaplacak camiye
Rabta tarafndan verilmesi ngrulen yardm, ODT Islm Kulliyesi'ne
kaydrlyor. Bunda, Suud Arabistan Elilii'ne ODT Cami Yaptrma Dernei
yneticilerinin bavurusu rol oynuyor. Bu arada Dernekler Yasas deitirilmi
durumda. ODT Cami Yaptrma Dernei'nin bir baka ulkeden ya da kurulutan
yardm almas ancak Iileri
353
F.: 23
Bakanl'nm izni ile mumkun. Bu izin salanyor ve 1 milyon riyal, Turk-Arap
Bankas'nda bir hesaba yatyor. Dernek ve ODT yetkililerinden oluan bir
komisyon, gerektiinde Rabtaclara (Suudi Arabistan'a) bavurarak ihtiya
duyduu kadar para ekiyor.
Bu arada 1982^ Mehmet Gnlubol, Cumhurbakan Kenan Evren tarafndan ODT
Rektrluu'ne atanyor.
1982 sonrasna geliyoruz. ODT Rektru Gnlubol, balangta bu ie drt elle
sarlyor. 23.3.1983'te cami yapm iin Gnlubol'la protokol imzalanyor. Cami
Yaptrma Dernei Ba-kan'mn DPT Mustearlna gnderdii 25.3.1985 tarihli
yazsnda ise, DPT'de kurulan Islm lkeleri Ekonomik Ibirlii Bakanl'na
iaret edilerek, Projenin Islm ulkeleriyle ibirliini gelitirici>
niteliine deiniliyor. Gereken yardmn
v ve destein gsterilmesi isteniyor. DPT Mustear Yardmcs
, Imdat Akmermer, yine 1985'te ODT Rektrluu'ne gnderdii bir yazyla projeyi
destekliyor, Akmermer ayrca dernek ynetiminden Cumhurbakan'na iletilecek
dosyann hazrlanmasn istiyor.
Sz konusu dosya 1986 ylnda Cumhurbakanl Genel Sekreterliine
iletiliyor. Cumhurbakan Evren, DPT Mustear Yusuf zal'dan Islm lkeleri
Ekonomik ve Ticari Ibirlii Daimi Komitesi almalarnn aktarld bir
brifingde projeye ilikin bilgi alyor. Bu arada, Dileri'nin cami yapmna
kar kan yazlar ODT Rektrluu'ne iletiliyor. Bu tarihten -sonra ODT ii
yavalatmaya balyor.
Dolaysyla, 12 Eylul dneminde balayan Rabta zincirine ODT rnei ile
birlikte ANAP halkas da ekleniyor. Ve tum bu gelimelerden Cumhurbakan Evren
ile Babakan -zal'm surekli haberi oluyor.
Rabta ankaya ile zal Hukumeti'ni birbirine daha ok yaklatrrken,
aralarndaki su szmaz rabta yeniden su ustune kyor.
Hukumet Szcusu Hasan Cell Guzel, bakalm bu rabtalar nasl aklayacak?
Guzel, Demirel dnemini sulad lude cesur olabilecek mi?
22.3.1987
354
Cuneyt Arcoyurek yazyor:
ANKAYA'DAN SERT VE SOGUK RZGRLAR...
ANKARA ankaya Kku'nden sert ve souk ruzgrlar esiyor. Rabta olaynn
ayrntlaryla kamuoyuna yansmas, Cumhurbakan Kenan Evren'i hayli uzmu,
hatta sinirlendirmi.
Alnan bilgiler bu dorultuda. Demokrasiler kapal rejimlere benzemez. Hemen her
ey gunu gelir aa kar, ynetici kadrolar en azndan tedirginlie surukler.
ankaya'nn olayn patlak verdii ilk gun yapt aklama, acol bir davran,
sorunu iyiden iyiye incelemeden ortaya koyduu tutum aceleciluL
Kararnamenin varl kantlandktan, ODT gibi yeni o-laylar gruldukten sonra,
ankaya'nn zel komisyon araclyla yaptrd sylenen aratrma ise
geciktike gecikiyor.
SHP'nin ana muhalefet olarak yetersizlii tartlrken, geen zaman Erdal Innu
ve ekibinin salkl saptamalar yaptn gsteriyor. Innu, 28 Eylul ara
seimlerinden bu yana gericiliin giderek boyutlandn syluyor, Meclise
aratrmalar veriyor, gundem d konumalar yapyordu. Ikinci konu SEIA idi.
Innu, daha batan bu anlamann ieriine karyd, son giriimini ankaya'ya
yapt.
Her iki nemli olaydan sonra Innu'nun ald sonu, buyuke bir sfrd.
Gericilik trmanmasn zal kabul etmiyor, SEIA anlamasnn hi deilse bir yl
ertelenmesini, ABD'de kacak tabloya gre davranlmasn ankaya, hukumetin
iine karmay istemedii gibi bir gerekeyle geri eviriyordu.
Bu arada devletin istihbarat rgutleri, 65 ilde gericiliin rgutlendiini
bildiriyor, ban alp giden bu gelimelere dikkatleri ekmeye alyordu.
Sonuta neler oldu?.. Gericiliin bir kolu saylan Rabta olay ayrntlaryla
akland. SEIA'y imzaladmz gun, ABD Kongresi gelecek yl butesinden
Turkiye'ye ayrlan yardm miktarn krpa krpa neredeyse sadakaya evirdi.
Kongre adamlar, Washington'da bulunan Dileri Bakan Halefolu'na baka
kapy gsterdi, yardm iin Beyaz Saray'a gitmesini salk verdi.
Halefolu, Reagan'la grumek iin ne gerekirse hepsini
355
yapt. Kabul edilmedi. Simdi de dnmu, kamuoyuna ABD Kongresi'ndeki
gelimeleri vahim bir hata diye niteliyor.
Bakentte iyimser iktidar yanllar, Artk Malzeme Yasas var, ynetim bize iki
yl diledii kadar ara gere verir> diye bir avuntu sergiliyor. Hatta, ABD
butesi ak, her ulkeye verdii yardm kesiyor diye davran savunanlar
gruluyor. Devlet Bakan Hasan Cell Guzel, Rabta'y gemi iktidarlara
yuklemeye alyor, ANAP iktidarnn dardaki imamlarn Rabta'dan para
almalarn nleyen kesin nlemler aldn syluyor.. Rabta m, iktidar zemzem
suyuyla ykanm, tertemiz. Ama, 1985'te iktidara szan, karde zal'dan
balayp yakn gunlere dek suren ODT'de cami yapm iin Rabta'dan milyonlar
alnmasna nayak olunduu olay ortaya knca, zal iktidar suspus.
Cumhurbakan ise, inceleme babnda almalarn surduunden sz ediyor. Oysa,
brakalm Rabta olay gibi nemli sorunu bir yana. Cumhurbakan, ankaya ile
ilgili kuuk, -nemsiz, ama olumsuz haberlere gunu birlik aklamalarla kar
kmay, aydnlk getirmeyi kural benimsemiti. Pek ok rnek ortada. O zaman.
Cumhurbakanlnn, Rabta olaynn 1980 sonras ve bugunuyle ilgili
incelemeleri neden olanca hzla bitirip aklama yapmadn ieren kuku dolu
sorular akla geliyor?
1960'tan sonraki Yassada mahkemelerinde nemli sorunlarda yneltilen sorulara
rahmetli Menderes, Hatrlamyorum reis beyefendi hazretleri diye yant
verirdi. Kararnamenin varln bir kez daha kantlayan arkadamz Mustafa
Ekmek-i'nin verdii haberlere baklrsa, MGK eski Genel Sekreteri, Rabta iini
onaylad anlalan Bern Buyukelimiz Emekli Orgeneral Haydar Saltk da,
konunun Sayn Evren'e o zaman iletilip iletilmedii sorusuna Hatrlamyorum
diye yant veriyor. Sayn Evren'in bilgisi yok, kararnamede imzas var. MGK
dneminin butun bakanlarndan ayn szcuk. Hatrlamyorum. Ayn turden
aklamaya zel syleilerde Sayn Cumhurbakannn da katld anlalyor,
Binlerce kararname imzalanm, arada da Rabta benzeri gerekeler duyuluyor.
Ama, yazdmz yuzlerce yazdan biri cmbzla ayklanyor, bizler mahkeme
kaplarnda.
Bylesine nemli bir olayda, Ataturk laikiliinin her zamankinden daha ok
savunulmas gereken ortamda hatrlamamak dorusu yeterli, doyurucu bir gereke
saylabilir mi?
356
Son habere gre, Rabta'nn Genel Sekreter Yardmcs Amin Addas hazretleri de,
gelecek hafta Istanbul'da bekleniyor.
Bugunku duruma aama aama geldik, kabul. Ama, son yllarda gzlenen gericilik
yarnda dev admlarla Ilerledik.
nceki gece TV'de Houston'dan gulucukler yadran Babakan zal, uak
demiyordu, tayyare szcuunu kullanyordu. Kuvvetli diyemiyordu, guvvetli.
Dilde balatlan gericilik, dne dne her yana kanser mikrobu gibi bulat.
zal'-n Ankara'ya le namazndan sonra, ikindiye doru Esenbo-a tayyare
meydanna shhati afiyetle vasl olduunu devlet radyolar sylerse, hi
amamah. Yeni kadrolar, boyunbal eriat bir duzen istiyorlar sanki.
Dnelim iptal edilen ankaya grumesine ve yaplan aklamaya: Resmi
aklama, Genel Sekreter Salar'n, Cum-hurbakam'n istifa etmesini
istemesinden sonra, Genel Bakan Innu'nun duuncelerini renmek iin grume
isteminde bulunulduunu syluyor.
Belirli kaynaklar, eer Innu, genel sekreteri dorultusunda aklama
yapmasayd, ankaya'nn SHP lideri ile grueceini belirtiyor. Hatta kimi
bilgiler, ankaya'nn SHP Genel Sekreteri'nin byle bir istemde bulunmasna
karn, genel bakann yle duunmeyebilecei varsaymyla harekete getiini
bildiriyor.
Partilerdeki grup atmalarn, fikir ayrlklarn gz -nunde tutarak kimi
kararlara varmak, yanltc sonular karyor. Devletin ust duzeyinde verilen
kararlar, parti Ii ekimelere gre deil, bir partinin tuzel kiiliine gre
ayarlanr, en basit kural bu.
Dun Erdal Innu'ye, genel sekreterinin szlerinden haberli olup olmadn
sorduk:
Ksa yant verdi: Aksi duunulebilir mi?
Grume iptal edildiine gre, demek ki aksini duunenler var diyemedik.
22.3.1987
357
Ankara Notion:
IMECE COSKUSU...
Mustafa Ekmeki
tik gazetecilie yazar olarak baladm. Muhabirliim, haberleri kovalamam, daha
sonradr. Ancak gazeteciliin temelinin muhabirlik olduunu duunurum. Nurullah
Ata'n 24 saat edebiyat duunurum dedii gibi, 24 saat gazetecilik duunurum.
Iddiasz Ankara Notlar da birer gazetecilik urunudur. Gazetecilii de futbol
oyununa benzetirim. Putbol, nasl bir ekip, bir takm almas isterse,
gazetecilik de yle. Paslama, kiisel oynamama, yorulmama, bata gelen eyler.
Futbolcu, top arkasnda koar. Topu yakalamak iin, ancak bir dnem gelir, top
arkasnda komasna gerek kalmaz, toplar onun ayana gelir. Paslar verilir.
Gen gazetecilerin, haber kovalamalar doaldr. Bir yere gelir tkanr, ne
yapmaldr? Ite bunun tek kar yolu takm almasn iletmektir.
Cumhuriyet alanlar son gunlerde bunun guzel rneklerini verdiler. Istanbul
mutfa, mutfaa teberi tayan Ankara, korkun bir ibirlii iindeydi.
Ankara'da guzel bir takm almas kurulmutu. Rabta olaynn nasl
zulduune gelmek istiyorum: Uur Mumcu'nun Avrupa'larda dolap, hazrlad
gerici rgutlerin almalar, bu arada Rabta'nn Almanya'daki imamlarn
aylklarn dedii yolundaki blum knca, kprdanma balad. Yetkililer,
byle bir eyin olmadn ya da haberleri olmadn syluyorlard. Eee, Uur
Mumcu, dolaysyla Cumhuriyet yalan m yazyordu? Yaln Doan, Ankara Notlamn
hazrlamak iin eve kapandm bir sabah telefon etti:
Ekmeki, Altkulala bir gruebilir misin?
Kollan svadm, nce konumad, azck tlatt, Istanbul'dayd. Buyuklerimiz
konusun, ondan sonra! diyordu. Ipular vard ya-hh!
Ankara'ya dnduunde, bu kez, Sizinle konumadan Milliyetten Yener Susoy'la
konuacam, ona sz vermi bulunuyorum diyordu.
Konuun, dedim, onunla da konuun. Ama, bizimle de konuun. Bu konuyu ortaya
atan Cumhuriyet!
Haklsnz! dedi. Yener Susoy'la konutuktan sonra ya-
358
Dt vereceini syledi. Yener Susoy'la konumu. Susoy Milli-yet'te zaman zaman
syleilerini izlediim deerli bir arkada. O da anlay gstermi. Bu
davranndan dolay Susoy'a teekkur etmek istedim, Biz byle yetitik abi!
dedi. Teekkur ediyorum".
Rabta olaylar izlendii gunler, Cumhuriyet'in burosunun hali grulecek eydi.
Iki kii teyp bandn zuyor, Yaln Doan okuyor, Ahmet Tan telefonlar
kulanda, Istanbul'la konuuyor. Yaln Bayer, Trakyal ya:
Su Trakya kalbn kurtarmaya alyoruz! diyor. Sekreterimiz Nur Hanm:
Hemen Hasan Cemal Bey'i arayacaksnz! Sizi bekliyor..
Gen gazetecilik yllarn duundum. Frtnalar gibiydik. Bir gun Milliyet'te,
hzla odadan odaya giderken Abdi Ipekl'y-le arpmtk. Kafalarmz
tokumutu. Ses karmad ama, hafif bozulmu olmalyd. Istanbul'da, Abdi
Ipeki'ye sormular :
Nasl orada arkadalar?
Brakn yav, demi, orada herkes birbirine arpyor! Hasan Cemal telefonda :
Hemen Bern - Buyukeliliini ara, Haydar Saltk'la konu. Rabta'dan aylk
alan imamlarla ilgili kararnameyi nasl imzaladn, Tayyar Altkula'n
aklamalarnn doru olup olmadn sor; bir ey sylese de, sylemese de
Altkula'n aklamalarnn kullanlacan syle.
Haydar Saltk' Bern'de elilik dnda bir yerde buldum! 12 Eylul'un' etkili
adamyd, yle derlerdi Herkes korkard. Yabanc gazeteciler, 12 Eylul'den sz
ederken, onu gerekletirenler iin Cunta diye yazyorlard. Bunu yazan
yabanc gazetecilerden biri arlm, sorulmutu:
12 Eylul'u gerekletirenlerin ad "Milli Guvenlik Kon-seyi'dir. Siz ise
Milli Guvenlik Konseyi demiyor, 'Cunta* diyorsunuz. Neden?
Yabanc gazeteci yle karlk vermiti:
Efendim, Milli Guvenlik Konseyi dersek, Amerika'da sade vatandalar anlamaz.
Dunyann her yerinde, byle hareketleri yapanlara "Cunta* derler. Gazeteci
zlgt yemi kmt! Hasan Cemal'in yaptlarnda, bunun pek ok rnekleri
var.
Bir gun, konseyin halkla ilikiler blumune gidip, blumu yneten, imdi Amiral
oldu. Albay Salim Derviolu ile gru-
359
up, tanmak istedim. Telefonla konuuyor, ancak tanmyorduk. Salim
Derviolu:
Sayn Ekmeki, dedi. Saltk Paam butun yazarlarn yazlarnn zetini ister,
yalnz sizin yaznzn tamamn ister..
Salim Derviolu, ne bilsin, bunun beni sevindireceini sanyordu. Iimden,
Anneeee!> dedim, Aman olum Ekmeki yazlara biraz dikkat et, bunlar senin
iin iyi eyler duunmuyorlar! Benice Boran, bir gun yle demiti:
Ben her yazy sonuna dek okumam, ne olduunu anlar brakrm. Bir senin
yazn sonuna dek okurum. Nerede ne diyeceini bilemiyorum ki!
Haydar Saltk, konuurken dikkat ettim, yakn davranyordu:
Oooo, Mustafa Bey naslsnz iyi misiniz?
Hemen konuya girdim, Paam byleyken byle., iinden geirmi midir?
Sunlar, elimizde gu varken, ieri tkmadk da, bize gemiin hesabn
soruyorlar...
Haydar Saltk'la konumay renen Yaln Doan, her zamanki heyecanyla, hemen:
Bana Hasan Cemal'i balayn! diyor. Buroya yle uzaktan bakan, bir curcuna
var sanr. Futbol manda, kale nu karr ya bir, yle.
Ar top Cuneyt, Uur Mumcu, Ahmet Tan, Sedat Ergin, mit Aslanbay, Enis
Berberolu, Gunseli nal, Hasan Uysal, Hakk Erdem, Canan Gedik, Evren Deer,
Turan Ylmaz, Ik Kansu, Zeki Saral, Faruk Bildirici, Betul Uncular, Tuncay
zkan, Bilal etin, telekste Halil zdemirolu, bilgisayarda Bilal Uar, Mazlum
Erdoan, foto muhabiri Rza Ezer, Ali Nun, ofr Yusuf Supurgeci, olaylara eli
desin, demesin heyecan iindeler. Bir imece cokusu ki sormayn... Buna benzer
almalar seim gecelerinde olur. Uykusuz geceler..
Azmi zgur :
Abi, haberlere mukfat olarak ikramiyenizi vereyim? diyor. Dalgasn geiyor.
Meer o gun, ikramiye datlyormu. Odaclardan Mustafa Ispir'le Guldane
Asil'in, Mehmet Ali Sevim, Aytekin Altnz'un gzleri u l.
Cumhuriyet burosunda yazar takm alt kattadr, ust kat-takiler haber
kadrosudur. Gencay Sayian, basmevi ynetmeni Vural Saygl da, alt katta
bizimle. Sekreter Nur aatay, Kitap Kulubu'nden Aytekin Altnz de yle. .
360
Gazeteyi gazete yapan, bir eski gazetecinin deyimiyle, her milimetre karesine
insan elinin demi olmasdr. Orada alan herkesin, kvanc da, uzuntuyu de
paylamasdr. Iyi ilikiler iinde olmasdr..
Ilhan Seluk'un cuma gunu kan Ataturku Bir Grule balkl yazsn
karmadyanz, okuyun, Rabtay Ataturk-cu'yu (!) anlatr, ne guzel!
22.3.1987
ANKAYA'NIN AIKLAMASI
Devlet ve hukumet hayatnda ciddiyet ve sorumluluk an-^ laynn altn
bkmadan, usanmadan izmenin nemi gittike daha ok belirginleiyor. Deiik
evrelerde Rabta dolaysyla sergilenmekte olan tutum ve davranlarn gu
getike daha artc niteliklere burunduu gruluyor. Olmu bir kere
zihniyetinden, Aman yuce makamlar ypratmayalm psrklndan,
Buyuklerimiz bilir kolayclndan ya da adamsendetiliinden, Byle gelmi
byle gider kaderciliinden, syler misiniz, ne zaman kurtulabileceiz? unku
uras gayet iyi bilinmelidir ki, bunlardan kurtulamadmz ve hesap sorma
alkanln edinemediimiz surece, hem ada hukuk devletinden hem de gerek
bir Bat demokrasisinden yoksun kalmaya devam edeceiz.
Su gunlerde Rabta'dan kaynaklanan gruntuler ylesine arpc izgiler
kazanmtr ki, serinkanl, temkinli ve yumuak Erdal Innu'yu -yine bu
zelliklerini koruyarak- zu' asndan siyasal yaamn en sert-tavrn almaya
zorlamtr. SHP liderinin gruleri yledir:
Bir devlet, kendi temel ilkelerine aykr politika yuruten bir rgutten
'Simdilik para alyorum, bundan kimse zarar grmez' derse, kendi temel
ilkelerini yurutecek gucu olmadn aka gsterirse, devlet olmaz. Bu devlet
kimseden saygnlk grmez, kendi halkndan da saygnlk grmez ve bu devletin
bandakiler elbet bu davran aklamak zorunda kalrlar.
Bizim kiilerle problemimiz yoktur. Devletin ust makamlarna saygl insanlarz.
Devletin sureklilii iin bu saygy gstermek herkesin grevidir. Yalnz
devletin temel ilkelerinden biri olan laikliin korunmasnda bir dnem grev
yapm olan sorumlular ihmal gstermllerse, o zaman bunlarn ne-
361
reden kaynaklandn, kimlerin sorumla olduuna aratrmak da
grevimizdir.
Simdi Sayn Cumhurbakanndan benim beklediim, asln -da bir aklama yaparak
bu konudaki gruunu ortaya koymasdr. unku anayasann Cumhurbakannn
sorumsuz olmasn kabul etmesi baka bir meseledir. Cumhurbakanlarnn
Turkiye'de yol gstermek gibi geleneksel bir yaps vardr. Onun iin Sayn
Cumhurbakan bu hareketin yanl olduunu, laiklii korumann her eyin banda
geldiini, uluslararas teokratik bir duzen rgutunden para almann yanl
olduunu ifade etmelidir. Ancak o ekilde halk guven duymaya devam eder ve
Turkiye'de laikliin korunduu bir biimde toplumsal ha-yat devam eder. Sayn
Cumhurbakannn bu konuda aklama yapmasn bekliyoruz.
Sayn Innu'nun bu yaklamn hakl ve yerinde buluyoruz.
-
Cumhurbakan Sayn Kenan Evren'in gecikmeli de olsa kamuoyuna dun bir aklama
yapmas genel olarak olumlu saylabilir. Aklama; <Rabta> olaynn laik
cumhuriyet ilkesiyle badaamayacan ok dolayl biimde belirtmekle birlikte
yeterli olmaktan uzaktr. SHP lideri Innu de dun bu yetersizlie dikkat ekerek
yle demitir:
Sayn Cumhurbakanlndan henuz beklediimiz aklama yaplmad; yaknda
yapacaklarn syluyorlar, ona bekliyoruz. Laikliin korunmas, i politikann
en nemli konularndan biridir. Bu konuda ana muhalefet partisi olarak
grevimizi yapmamzda yadrganacak bir taraf olamaz.
-
Sayn Cumhurbakan, aklamada, bir gerei gun na karmas bakmndan,
dizinin yaymland gazetenin g-Tevini yaptn belirtmitir.
Evet, biz grevimizi yaptk. Simdi bakalarnn yapmalarn bekliyoruz.
362
Gzlem:
ZAL VE IDEOLOJI
Uur Mumcu
Babakan Sayn zal, uydu aracl ile duzenledii basn toplantsnda,
arkadamz Ahmet Tan'n Rabta rgutu olay ile ilgili sorusunu Hdise
olduundan daha fazla ideolojik nitelikte buyutulmutur diye yantlad.
Konu ideolojikmi.
Ideoloji, siyasal, dinsel, sanatsal ve felsefi duunce biimlerinin tumunu
kapsamak uzere kullanlan genel bir kavramdr.
Bu bakmdan, laik duunce gibi Islamc duunce de bir ideolojik nitelik
tar. Ataturkuluun siyasal duunce alannda bir baka ad olan laiklii
savunmak nasl ideolojik tavr ise bu ilkenin, Babakann kardeinin ortak
olduu bir para imparatorluu eliyle yklmak istenmesi de ite byle bir
ideolojik tavrdr. nce bunu anlayalm!
Babakan zal'n dilinde ideoloji aka komunistlik demektir.
Sayn Babakan, devletin asli ve surekli hizmetlerinin bir yabanc devletin
parasyla yurutulmesini doal sayyor; buna kar kanlar, aklnca
komunistlikle sulamaya kalkyor.
Saym Babakan, o ok guvendii akln, batan irketlere, birbiri ardna ifls
eden bankalara, gittike artan d borlara kullansa ok iyi eder..
Rabta olay, bir Islamc rgutun laik devletin yurt dndaki din
grevlilerinin aylklarn demesi sorunu deildir. Olay ok daha geni
boyutludur.
Turkiye, son yllarda anti-laik bir ideolojinin etkisi altna giriyor. Sorun
budur.
Bu anti laik ideolojinin para kaynaklan ve siyasal dayanaklar nasl oluuyor?
Syle oluuyor :
Babakan zal, iktidara admn att gun kard kararname ile Suudi kkenli
finans kurumlarna yasal olanak salyor.
Turkiye'de Faisal Finans Kurumu, bu rgutun temsilcisi tarafndan kuruluyor.
Bu temsilci, paylarn, eski bakanlara.
363
milletvekillerine ve ANAP yneticilerine datarak, siyasal etkinlik salamaya
alyor.
Al Baraka adl Suud kkenli finans kurumu da Babakann kardei Korkut zal
ve ANAP Istanbul il Bakam Ey-men Topba'n nculukleri ile kuruluyor.
Ve daha sonra ayn Korkut zal ve ayn Eymen Topba'n dinsel amal vakf
olgusuna sra geliyor.
Bu arada, ANAP Istanbul ve Izmir Il Bakanlar Suud-lerle ortak irketler
kuruyorlar. Istanbul'un unlu Belediye Bakan Bedrettin Dalan da bu saadet
zincirine katlyor.
Islamc Suudi Krall saray ile laik Turkiye Cumhuriyeti Babakanlk
Konutu arasnda kurulan bir yeil adr-da zallar ve Topbalar'a siyasal
ve ekonomik ayrcalklar
salanyor.
Korkut zal, Islm Kalknma Bankas Muavirlii'ne getiriliyor. Getirildii gun
aabey Turgut zal, Bakanlar Kuru-lu'na bu bankaya vergi bakl salayan
yasay sunuyor.
Her ey bu kadar ak ve her ey ylesine gzler nunde
duruyor.
Bir eriat rgutu adm adm laiklik ilkesini yok ediyor. Bunu yaparken de zal
ailesine Suud kkenli irketler araclyla milyarlar kazandryor. ANAP
Istanbul Il Bakam Topba'a ve Izmir Il Bakan Atilla Yurtu'ya zemzem
kuyularndan km yeil dolarlar yadryor.
Bu anti laik ideolojiden zallar'a,. Topbalar'a, Yurtu-lar'a milyarlar
aktlyor. -
Bizler Ataturk'un laiklik ilkesini savunduumuz iin komunist oluyoruz,
Babakann kardei ve ANAP Il Bakanlar arkalarnda Rabta rgutunun
bulunduu bu para imparatorluklar ile milyarlarna milyarlar katarken
milliyeti oluyorlar, muhafazakr oluyorlar ve hem de Ataturk inklps
saylyorlar.
Ataturk inklpl bu adamlarn dilinde eriat i-birlikiliinin bir
baka ad oluyor.
Ey Ataturkuler, uyann.. Ey Ataturkuler, silkinin.. Ey Ataturkuler,
uzerinizdeki lu topraklarn atn.. Ey Ataturkuler, birlein, rgutlenin,
gulenin, sesinizi karn, laiklik ilkesini Kuvay Milliye ruhu ve cokusuyla
savunun.
Ataturk'e, O'nun silh ve duun arkadalarna kar denmesi gereken bir
bortur, bir grevdir bu..
23.3.1987
364
Politikada Sorunlar:
RABITA OLAYI VE BABIALI
Turkiye gunlerdir gazetemizin yazar Uur Mumcu'nun ortaya kard Rabta
olaynn yanklan ile alkalanyor.
Bizim Babli'de, modas gemi olmasna ramen, ne yazk ki hl kullanlan bir
yntem vardr. Bir gazete bir haber yakalad zaman, haber nemli de olsa, bur
gazeteler pek ustune gitmezler. Bu davrann ardnda yatan mantk, Biz haberi
atladk, imdi uzerine gidip, bu olguyu vurgulamakta, busbutun ortaya karmakta
anlam yok eklinde ifade edilebilir.
Mantk, gazetecilie salt rekabet ve zel giriimcilik asndan baklrsa,
doru grulebilir.
Ama gazetecilik, her eyden nce bir kamu hizmetidir. Basnn temel grevi de
halk aydnlatmaktr. Bu bakmdan, bir gazete atlad nemli bir haberin
uzerine gitmedii takdirde, kendi okuruna kar grevini yapmam, onun nemli
bir konuda aydnlanmasn engellemi olur.
Ancak, bir gazetenin ortaya kard haber, kimi zaman o -denli nemlidir ki,
uzerine gitmemek olanaksz olur. Haberi atlam olsanz da, istemeseniz de
uzerine gitmek zorunda kalrsnz.
Rabta olaynda da byle oldu. Haberin boyutlar anszn "buyuyunce, tum basn
olayn uzerine gitmek zorunda kald.
Babli'nin, artk modas gemi olmas gereken alkanl geri planda
braklm grunuyordu.
Biz olay patlak vereli beri, basnmz elimizden geldiince dikkatli biimde
izlemeye alyoruz.
Haber, gazetelerin manetlerine kt. Ama nasl?
Ilk gunler, Rabta olay buyuyor turunden balklarla.
Haberlerin giriinde Rabta olaynn anszn buyuduu, SHP'nin sert k
yapt... gibi aklamalar vard.
Peki ama bu Rabta olay nasl ortaya kmt? Kim karmt?
Tabii o konuya pek deinilmedi. Ne de olsa Babli alkanl vard.
Sonra olay iyice dal budak sarnca, Uur Mumcu'nun ad rulmeye baland
basnmzda. Uur Mumcu'nun aratrma-
365
snda ortaya kard Rabta skandalinin boyutlar geniliyordu. Muhalefet bu
olayn peini brakmayacan belirtiyordu...>
En tannm ke yazarlarmz konunun uzerine gittiler. Uur Mumcu'dan alntlar
yaptlar.
Haberlerde Uur Mumcu'nun ad sk sk gemeye balad.
Ama biz Uur Mumcu'nun hangi gazetede altn, ne haberlerden, ne de kan
yorumlardan renebildik.
Gazeteci, yazar, aratrmac Uur Mumcu, Turkiye'ye ve Babli'ye gkten
zembille inmi ya da uzaydan gelmi de deildir.
Uur Mumcu, Cumhuriyet gazetesinin bir yazandr. Cumhuriyet gazetesinde alr.
Denebilir ki, Uur M'umcu, unu Turkiye'nin snrlarn am, uluslararas
hrete sahip bir gazeteci. Herkes onun nerede altm bilir.>
Olabilir, ama yine de bir nezaket kural, asgari standartlar vardr.
Gazeteciliin temel kurallanndandr. Bir habere szgelii Ziya l Hak atom
bombas yapmayacaklarn syledi eklinde balanmaz. Byle bir haber nune
getirilen bir yaz ileri muduru, o haberi yazan muhabiri paylar. unku Ziya l
Hak Pakistan Devlet Bakam'dr ve habere Pakistan Devlet Bakan Ziya l Hak
diye balamak gerekir. Herkes Ziya l Hak'n Pakistan Devlet Ba*kan olduunu
bilebilir, ama bu olgu, temel kural deitirmez.
tte Turk basn Rabta olaynda, Babli ahkanl> ile bu temel kural yine
unuttu.
Tek bir istisna ile: Sabah gazetesi.
Sabah gazetesi, olayn patlak verdii gunden beri gerek haberlerinde, gerek
spotlarnda, gerekse yorumlarnda Cumhuriyet gazetesinin yazan Uur Mumcu
deyiini kullanarak, ufak hesap ve komplekslerden kurtulmu olduunu gstermi
ve adalk rnei sergilemitir.
Emin olun, hepimizin Sabah gazetesinin sergiledii davrantan renecei ok
ey var.
** 23.3.1987 Ergun Balc
366
MAKSAT NE OLA KI?..
Rabta olaynn zu nedir?
Islm 'enternasyonalizmini savunan, Musluman ulkelerde eriat duzeni
kurulmasn amalayan, cumhuriyet ve demokrasi kart bir rgutun, Turkiye
Cumhuriyeti devletinin bir ksm kamu grevlisini iki u yl sureyle maaa
balam olmas deil mi? Laiklie tamamen kar bir ideolojinin devlet iinde
trmanma yolunda nemli bir mevzi kazanmas deil mi?
.
Bu sorularn karlklar ok aktr. Laik Cumhuriyet ilkesine ve demokrasiye
itenlikle inananlarn bu sorulara Evet yledir diye yant verecekleri
varsaylr; aksi duunulemez.
Nitekim bugune kadar tek tuk istisnalar dnda kimse kp Rabta'y aka
savunabilmi deildir. Ancak son bir iki gundur olay azmsamak, zunden
saptrmak ve rtbas etmek yolunda ilgin tutum ve davranlara da rastlanyor.
Oysa olay son derece yalndr. 12 Eylul dneminin en sorumlu kiisi Sayn Kenan
Evren'in imzasnn bulunduu bir kararnameyle Rabta'nn Turk devleti
memurlarna maa demesidir.
Iin zu budur.
Bir devletin, kendi temel ilkelerinden en bata gelenine aykr faaliyet
gsteren bir yabanc rgutten para almas ne demektir, syler misiniz?
Bunun uzerine gidilmeyecek midir?
Byle bir olayn nasl meydana geldii, sorumlularnn kimler olduu ncelikle
aratrlmayacak mdr?
Makamlara ve kiilere saygyla, bylesine vahim bir olayn didik didik edilip
gun na karlmas neden kartrlyor, syler misiniz? Bu kraldan ok
kralc tutum nereden kaynaklanyor?..
Bir turban, bir bartusu olay meydana geldii zaman karlan gurultuyu lutfen
yle bir anmsayp gzlerinizin nune getirir misiniz?
Peki yleyse, Suudi kkenli bir eriat rgutunun, Turk devletinin memurunu
dolar uzerinden maaa balamas, bartu sorunundan daha m az vahimdir?
Biri gruntu ise, dieri iin zu deil midir?
Bartu takm takmam, kara araf giymi giymemi,.
367
:sakal brakp brakmam, butun bunlar bir yerde kiinin kendisini
ilgilendirir; bir snrn tesinde karamazsnz.
Oysa Rabta olaynda irticann devlet iinde trmanmasna ilikin ok vahim
bir durum sz konusudur.
Islam fikirleri isteyen istedii gibi savunabilmelldir; isteyen istedii gibi
giyinip kuanabilmelidir; bunlar oulcu Bat demokrasisinin gereidir. Ama
eriat eilimler devlet iinde trmanp, gunun birinde devlet duzeninin temel
kural haline getirilirse, ite o zaman ortada ne cumhuriyet ne de demokrasi
kalr.
Rabta> olaynn zu ve nemi budur; irticann devlet iinde trmanma
abasdr. Bu zu kavrayarak sorumlular ortaya karalm, hata ve su varsa
sergileyelim.
Kapal kaplar arkasnda, denetimsiz bir ortamda milli menfaatlerin
korunamad gun be gun aa kmaktadr. Devlet hizmetinde baar ya da
baarszlklarn cesaretle ortaya karlmas, demokrasinin geliimiyle eanlam
tar.
Ak rejimin fazileti, her ara ya da askeri rejim dneminden sonra daha iyi
ortaya kmaktadr.
Aklktan ve demokrasiden korkmayaum.
24.3.1987 Hasan Cemal
Dunyada Bugun:
RABITAGATE BTNN BIR PARASI
Sylenenlere baklrsa, Ankara'nn sekin semtlerindeki birtakm ask suratl
kiiler, adlarnn Rabtagate'e karmasndan sonra, geceleri rahat
uyuyamyorlar. Karabasann arl altnda ezilirken ayn zamanda
sayklyorlarm:
Eyvah Uurmac geliyor.
Anlatlanlar ne denli doru bilmem, ama Rabtagate, son ODT olayyla birlikte
ylesine buyuyup yeni boyutlar kazanmaktadr ki, olaya ad karanlarn, olay
ortaya karan Uur Mumcu'yu umac gibi grmelerinde alacak bir yn yoktur.
ODT olay yalnzca, benim ilgim yok> diyenlerin (rnein Gnlubol) imzalar
bulunan belgelerin ortaya kmas asndan deil, bu kez konunun her duzeyde
enine boyuna tartlm olmas ve hi bir eyin gzden kama sonucu olmad
izlenimini uyandrmas asndan da nemli.
368
Bu arada, olayla ilgili olanlarn ve baz baka evrelerin jsonuyu bur
gelimelerden soyutlama, te yandan da kiisel-letirme abas iinde olduklar
dikkati ekiyor.
Rabtagate olay sonrasnda bir aklama, daha dorusu bir n aklama (unku
aklanan noktalar gz nunde bulundurulduunda bu aklamann baka turlu
nitelenmesi olanakszdr) yapan ankaya'nn, Sayn Evren'in Cumhuriyet'in
yaynn yerine getirilmi bir gazetecilik grevi olarak grduunu ortaya
koymutur.
Cumhuriyet'in son yaynlarnn bylesine doru bir biimde deerlendirilmi
olmas sevindiricidir. Gerekten adn Mustafa Kemal Ataturk'un koyduu ve
Cumhuriyet'in ilke ve ka-zanmlarn savunmay, korumay kendisine ama edinmi
olan Cumhuriyet, laiklik ilkesinin ve dolaysyla Cumhuriyetin temelinin ciddi
tehditlerle kar karya bulunduu bir srada,-kendisine duen grevi yapmtr
ve bundan onur duymaktadr.
Rabtagate olaynn ortaya karlp, deilmi olmas, ulkemizde rejimin
gelecei asndan da yararl olmutur. Ve .olayn ortaya karlmas, butun
gelimeleri ve boyutlaryla ortaya konmasmda katks olan tum arkadalarmz
demokrasimizin zaten nazik olan sal asndan buyuk bir hizmet yapmlardr.
Ancak, Turkiye'de, demokrasiden, cumhuriyet ilkelerinden, adalktan yana
olan, giysileri ne olursa olsun tum zinde gulerin konu uzerinde buyuk
duyarllkla durduklar u srada bir gerei gzden karmamak son derece
nemli.
Rabtagate'in nemi, yalnzca devletin ilevinin bir baka devletin rgutune
ihale edilmesi gibi akl ve izann kabul etmeyecei bir davran olmasnn da
tesindedir. unku Rab-agate gerekte Cumhuriyet'in temel ilkesi ve onsuz
olmazu olan laikliin temeline dinamit koyma giriimlerinin bir parasdr.
Rabtagate'i, iinde bulunduu butunden ayrarak tek bana bir polisiye olay
gibi ele almak yanl olacak, yanltc sonulara varmamza yol aacaktr. Ayn
biimde, Turkiye'de laiklie kar giriimlerin tum sorumlularn bir yana
brakp salt Rabtagateve ad karanlarla snrl kamak, Cumhuriyetin temeline
ynelik tehlikenin boyutlarn kavramamz engelleyecektir.
Evet Rabtagate. Turk Dil Kurumu'nun Tarih Kurumu'nun ortadan kaldrlp,
Ataturk Yuksek Kurulu kurulmas olayndan
369
F.: 24
soyutlanamaz. unku unutmamak gerekir ki, Ataturk Yuksek Kurulu da, Turk-tslm
sentezini resmi ideoloji haline sokmak iin kararlar almtr. Ve bu kararlarn
altnda en ustteki kiilerin imzas vardr. Butun bu kiilerin elbirliiyle din
dersini zorunlu hale getirme abalar da bir dunya gruunun, bir rejim
zleminin ve yneliinin sonulardr. Olaylar bu butun iinde ele alrken.
Cumhuriyet hukumetlerinin Cumhuriyetin tarihinde ilk kez, fetva istemelerinin de
rastlant olmad kolayca anlalabilecektir. Milli eitimin Turk-Islm
sentezcue-riyle, eriatlarn koalisyonuna teslim edilmesinin ardndaki neden
de ancak olay butunu iinde ele aldmzda grulebilecektir.
Uur Mumcu da, bu olayn butun boyutlarryla ortaya kmasna katkda bulunmu,
bur arkadalarmz da, sansasyonel gazetecilik denen turun uzanda kiilerdir.
Cumhuriyet'-in amac da bu tehlikeyi ortaya sermektir. Yoksa salt sorumlular
gun yuzune karmak deil.
Daha nce de vurgulamaya altmz bu gerein bir kez daha altn izmeye
uramamzn nedeni, olayn polisiye bir heyecan iinde' tum boyutlarnn gzden
kama tehlikesinin belirginlemeye balamasdr.
Bylesi bir gelime sayrln tansn ve saaltmn engeller.
Rabtagate'in sorumlularnn saptanmas, Rabta ue bu tur ilikilerin kesilmesi
ve yinelenmemesini salayacak nlemlerin alnmas bile gerekte fazla bir anlam
tamyor.
Rabtagate'i butun iinde grdukten sonra, bu konudaki yanln grulup kabul
edilmesi, o butunun yeni bastan gzden geirilmesini de, yan i, Ataturk Yuksek
Kurulu olaynn, nayasa.in zorunlu din derslerinin, imam-hatip okullar
saysnn ve tevhidi tedrisat ilkesinin yeniden yaama geirilmesi, milli
eitimin eriatlardan temizlenmesi, Turk-slam sentezi olaynn ardndaki
gerek amalarn ortaya dkulmesi gibi konularn bir butun Iinde ele alnmasn
da zorunlu klacaktr.
Bunlar yaplmad takdirde, hibir aklama, hibir nlem, hibir konuma
Cumhuriyetin temeline ynelmi tehlike karsnda etkili ve anlaml
olmayacaktr.
Aman Rabtagate'in butunun bir paras olduunu unutmayalm!
24.3.1987 Ali Sirmen
370
SERIATIN RGTLENISI
ANKARA Iki yabanc kkenli sermaye son birka yldr Turkiye'de cirit
atyor.> Bu iki sermaye grubu birbiriyle kyasya bir mucadeleye girmi
bulunuyor: Iran ve Suud Arabistan sermayeleri son yllarda ok dikkat ekici
bir biimde geliiyor, Turkiye'de yaylyor.
Bu ilk gzlem.
Ardndan ikinci gzlem geliyor:
Devletin sahip olduu bilgilere gre, e/iat, irketler ve vakflar yoluyla
rgutleniyor Turkiye'de. jBu ok temel bilgiye dikkat eken yetkililerin says
hzla artyor bakentte. Mantar gibi tureyen Iran ve Suudi Arabij^ kkenli
irketlerle Turkiye'de son yllarda yaygnlk kazaf'an eriat arasnda
balanty kuran yine devletin nemli^ .grevlerinde bulunan yetkililer.
Ksaca, saylar artan Iran ve Suud Arabistan irketleri sadece ticaretle ve
ekonomik faaliyetle n|rrannyor! Dolaysyla, son haftann fla olay Rabta
rgutunden imamlarn para almas, sadece para almakla snrl kalmyor. Bunun
ok tesinde, ekilen tohumlara ok, ama pek ok dikkat etmek gerekiyor.
Rakamsal verilere bakldnda, Iran ve Suud Arabistan kkenli sermaye
gruplarnn 1983-1987 arasndaki gelimeleri insan gerekten artyor.
1983 ylnda Iran kkenli tek bir firma var Turkiye'de. Bunun sermayesi iki
milyar lira. 1987'ye gelindiinde, Iran kkenli yabanc sermaye firma saysnn
34'e yukseldii gruluyor. 34 Iranl firmann Turkiye'deki sermaye miktar 4
milyar 873 milyon lira. Buna ek olarak Iranl irketlerin Turk firmalaryla
ortaklklar da bulunuyor. Ortaklklar da sayarsak, Iranl firmalarn
Turkiye'de toplam 5 milyar liralk bir sermayeyi denetledii belirleniyor.
1983 ylnda Suudi Arabistan'n da tek bir firmas faaliyet gsteriyor
Turkiye'de. Sermaye miktar 360 milyon lira olan bu firmann aslnda toplam
sermayesi bir Turk ortakla birlikte 400 milyon lira dolaynda. 1987 ylna
gelindiinde, Suud Arabistan kkenli firma says 17'ye yukseliyor, fiunlar
dorudan doruya 9 milyar 800 milyon liralk sermayeyi kendileri getiriyor.
Ancak, Turk ortaklaryla birlikte sermaye miktar toplam
371
19 milyar 200 milyon liraya yukseliyor ve Suudi kkenli firmalar 19 milyar
liray denetliyor.
Iran firmalar hangi alanda faaliyet gsteriyor? Genellikle ticaret alannda...
Tek bir banka var. Kalan, buyuk lude ticaret... Ilgin bir nokta, Iranl
firmalarn ounluu Guneydou blgemizde ve snrlarmzda faaliyet halinde.
ou ticari firma, ama Guneydou'da... Garip biraz deil mi? Snrda hangi
ticari faaliyeti yurutuyorlar acaba?
Suud Arabistan kkenli firmalar ise bir banka yannda, otel, tekstil, kt,
diki makineleri, demir-elik alanlarna yatrm yapm bulunuyor.
Iranl firmalar Yabanc Sermaye Yasas erevesinde gelmiyor. Ticaretle
uratklar iin. Buna karlk, Suudi Arabistan firmalar 6224 sayl Yabanc
Sermaye Yasas erevesinde giriyor Turkiye'ye.
Iran ve Suud Arabistan sermayeli firma says arttka, Turkiye'de Iran ve
Suudi Arabistan yanllarnn da saylar artyor. Firmalar kendi aralarnda
rekabete girerken, onlarn yanllar da yine kendi aralarnda siyasal
rekabete giriyor.
Neden byle bir .dkum vermek gereini duyuyoruz?
Rabta olay denilince, konu sadece Rabta'nn n kurulu ya da kiilere
yardm etmesiyle snrl kalmyor. ODT'de cami yapm ya da imamlarn
aylklarnn denmesi iin tek bir boyutu.
Olayn can alc noktas, Iran ve Suud Arabistan kkenli firmalar m Turkiye'de
son drt ylda, yani ANAP iktidar dneminde, neden hzla yaygnlatklar?
Devletin elindeki bilgilere gre, eriat irketler yoluyla rgutleniyor ise, o
zaman bu yaygnlama daha da dikkat ekici hale gelmiyor mu?
24.3.1987 Yaln Doan
Gzlem:
MGK VE RABITA...
Uur Mumcu
12 Eylul dneminde ynetimi elinde tutan Milli Guvenlik Konseyi, Rabta
rgutunun yurt dndaki din grevlilerinin aylklarn dediini biliyor
muydu?
372
Sorsak Hayr diyeceklerdir:
Bize bu konu hi iletilmedi...
26 Kasm 1982 gunu, alma Bakanl'nca Devlet Bakan Evren ile MGK uyelerine
verilen brifingte, teki adyla Dunya Islm Birliinin yurt dndaki din
grevlilerine aylk dedikleri anlatlm...
Brifing metni elimizdedir...
alma Bakanl'nm Sayn Cumhurbakan ve Milli Guvenlik Konseyi yelerine
Sunulan Brifing, Yurt D Ii Sorunlar balkl yaynn 20'nci sayfasnda
Rabta'nn rabtas yle anlatlyor :
Aylklar Dunya Islm Birlii, Bruksel Islm ve Kultur Merkezleri gibi d
kaynaklardan salanan din grevlilerinin says 21'den 83'e yukselmitir.
Herhalde, hu brifing metninden sonra hi kimse Bu konudan haberimiz yoktur
diyemez.
Ne Sayn Cumhurbakan ne de Konsey uyeleri...
Konuyu, Ankara Hukuk Fakultesi'nden hocam eski alma Bakan Turhan Esener'e de
sordum. Profesr Esener, alma Bakanl'nm konuyla dorudan bir ilgisi
olmadn, bu brifingte anlatlan konularn, eitli bakanlklardan gelen yaz
ve raporlarn derlenmesi yoluyla olutuunu syledi.
Ya ODT'de Rabta rgutunun maddi katksyla yaplmas planlanan camiye ne
demeli?
Anmsayacaksnz, konu 27 aralk gunu bu kede aklanm; ODT Rektru Prof.
Gnlubol'dan bir yant gelmemiti. Simdi olayn butun belgeleri yaymland.
Gnlubol, eldeki butun belgelere karn projenin kendisi 'tarafndan
durdurulduunu syluyor, daha dorusu syleyebiliyor.
O zaman, ODT Ynetim Kurulu uyelerine bir grev duuyor :
Gerei aklamak...
ODT'de Suud destei ile cami yapma karar universite ynetim kurulunda
gruulmu ve rektr Gnlubol, bu projenin Sayn Cumhurbakam'nca
desteklendii guvencesini vermitir.
Bu karar alan ODT Ynetim Kurulu u uyelerden olumaktayd :
Rektr Prof. Gnlubol, Rektr Yardmcs Prof. Muharrem Timuin, Eitim
Fakultesi Dekan Ahmet Edip Uysal, Idari Ilimler Fakultesi Dekan Prof., mer
Kurkuolu, Mimarlk
373
Fakultesi Dekan Prof. Rutu Yuce, Muhendislik Fakultesi Dekan Altay Btrand,
Fen ve Edebiyat Fakultesi Dekan Prof. Dr. Tuma Sayra, Prof. Cengiz Yaln ve
Prof. Enis Kur-
tan...
Karara, yalnzca Prof. Cengiz Yaln kar kmtr... Konu ynetim kurulunda
tartlm, ynetim kurulu uyeleri, Rektre, caminin niin Suudi destei ile
yapldn sormular, Rektr Gnlubol, Projeyi Cumhurbakan destekliyor
guvencesini vermi; bu guvenceden sonradr ki, ynetim kurulundan sz konusu
karar kabilmitir.
ODT Ynetim Kurulu uyelerine, kamuoyu nunde, vicdanlarna seslenerek tek tek
soruyoruz:
Rektr Gnlubol, Cami projesinin Cumhurbakannca desteklendii yolunda
guvence vermi midir, vermemi midir?
Rabta Oiay u gerei kantlyor: Hibir gerek surgit karanlkta kalmaz.
Gunu gelir, bu gerekler, belgelerle, kantlarla ve tanklarla ortaya karlr.
Devletin asli ve surekli ileri bir eriat rgutu'nun butesi ile
karlanmaz. Laik bir devlet, bir eriat rgutunun para . kaynaklarna guvenerek
devlet iinde bu kadar dalbudak salmasna izin vermez.
Verirse byle olur ite. Sonunda, kimse sorumluluu ustlenemez...
Yaplan i yanltr; tutulan yol yanltr. Bu aamada yaplmas gereken tek
i; bu yanln sorumluluunu ustlenmek ve bu eriat rgutu ile yaplan
Ibirliinin yanlln ak yurekle kabul ve iln etmektir.
Baka yollar, devleti ve yuce devlet makamlarn yeni kmaz sokaklara
surukleyecektir.
25.3.198
Pencere:
SAYGI VE DALKAVUKLUK...
Rabta olay ortaya knca sanki bir atom bombas patlad, siyasal yaam
birbirine girdi.
Doaldr bu patlama, eitli nedenleri vardr..
Rabta amalarnn arasnda Turkiye'de eriat devleti kurmak hedefi de
bulunmaktadr. Bu rgutun ulkemizde etkinlii
374
Turk Ceza' Kanunu 163'uncu madde kapsamna girer. Turkiye Cumhuriye'tinin kamu
grevlilerini parasal adan eriat rgute balamak dupeduz sutur. Bu suun
bir hukumet kararnamesiyle ilenmesi, olayn boyutlarn devlet erevesine
oturtuyor, busbutun arlatryor. Olayn 12 Eylul ynetiminde yaanmas ise
konuya ayr bir boyut kazandryor. unku o dnemde Ataturk ilkeleri ve devleti
kurtarma gerekesi ileri surulerek ok yurttan cam -haksz yere yakld.
Yarglanan binlerce kiiyi bir yana brakalm, gzaltna alnan, tutuklanan,
grevinden atlan ve surulenlerin says belli deil. Bu yurttalar kendilerini,
Vallahi hatrlamyorum, iim bamdan aknd, bilmiyordum diye savunabildiler
mi? Devlet ilerinde bilmemek ne zamandan beri mazeret oldu?
.. Kiileri bir yana brakalm, irtica krk yllk ok partili dnemde
yapamayaca atlm 12 Eylul dneminde gerekletirebilmitir.. Yalnz retim
Birlii Devrimi'nin yklmas, laikliin kkunu kurutmak iin atlm en buyuk
admdr.
*
Rabta olay siyasal yaamda bomba gibi patlaynca kukusuz her kafadan bjr ses
kacakt.
Ve kt...
Bu da doaldr, yaplacak bir aratrma ve soruturmayla gerekler daha ok
aydnlanr, saydamlar. Simdilik sapla saman birbirine kartrmak isteyenler
kacaktr. Bunlar SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'm kn kullanmak
istiyorlar.
We demiti Sayn Salar :
Evren ekilmeli...
Vay efendim, byle ey nasl sylenirmi? Fikri Salar Genel Sekreterlikten
ekilmeliymi...
Demokratik devlet yaamnda partili veya partisiz her yurtta devlet ve hukumet
buyuklerine ekil diyebilir. 1940'larda CHP iktidar srasnda Karadenizli bir
yurtta Babakan Hasan Saka'ya telgraf yollamt:
ekiliniz...
Hasan Saka telgraf yantlad:
ekildim, 83 kiloyum.
Peki biz krk yldr demokratik yaamda geri vitesle mi gaza bastk?
Bir partinin genel sekreteri Cumhurbakam'na ekil diye-
375
bilir. Cumhurbakan bunu doal karlamak, gulerjriide ve hogruyle guslemek
zorundadr. Cumhurbakan (ya du babakan) kendisine kart yurttan ve
partinin de bakandr. Demokratik devlet yaam budur. Hukumet ve devlet
bakanlar kendilerini istemeyenleri dlayamazlar, kendilerini istemeyenlerle
birlikte yaamakla demokrasinin gereini yerine getirirler.
*
Gazeteler SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'n Cumhurbakan ekilmelidir
szunun parti iinde rahatszlk yarattn yazyorlar. Bu haber doru mudur,
yanl mdr, iirme midir? Bilinemez; ama iin ucu neye varr?
Sayn Evren'in liderlii altndaki 12 Eylul ynetimi CHP'yi kapatmtr, CHP'nin
mallarna el koydurmutur, retim birlii devrimini ykmtr, Ataturk'un zel
vasiyetini inemitir. Rabta kararnamesinde de Sayn Cumhurbakannn imzas
bulunuyor. Butun bunlar kimi SHP'lileri rahatsz etmiyor da, inidi Sayn
Evren'e ekilin denmesinden mi tedirgin oluyorlar?
lkemize demokrasi ne zaman gelir biliyor musunuz? Bir sradan yurttala
Cumhurbakan arasnda eitlik bulunduunu ve ikisinin de ayn lude saygya
layk olduunu anladmz zaman... Bir kimsenin kendisine saygs varsa
Cumhurbakanna da vardr, ama kendisine saygs olmayan insan Cumhurbakanna
da sayg gsteremez, olsa olsa dalkavukluk yapar.
25 Mart 1987 Ilhan ^luk
MAKSAT NEDIR?..
Tarih, 28 Nisan 1981:
12 Eylul'un Rabta kararnamesi Resmi Gazete'de bu tarihte yaymland.
12 Mart 1987:
Uur Mumcu Cumhuriyette olay aklad.
13 Mart 1987:
Gazete olarak sorumlulardan aklama beklediimizi yazdk.
14 Mart 1987:
12 Eylulun Babakan Sayn Bulend Ulusu, Cumhuriyet'e,
376
Byle bir konuda bilgim de yok, onay da vermi deilim. Kim> nasl yapt,
bilemiyorum. Hayret ettim ben de dedi.
15 Mart 1987 :
Bunun uzerine Cumhurbakan Sayn Evren'den aklama rica ettik.
16 Mart 1987 :
Cumhurbakanlndan yaplan aklamada, O dnemde byle bir bilginin
kendilerine yansmad belirtiliyor, ancak Sayn Evren'in konuya hassasiyet
gsterdiinin alt iziliyordu.
Ayn gun Mustafa Ekmeki'ye dnemin Diyanet Ileri Bakan Altkula, Bu konuda
Bakanlar Kurulu karar var diyordu.
17 Mart 1987 :
Cumhuriyet, Sorumlu kim? sorusunun yantn aryordu.
19 Mart 1987 :
Cumhuriyet, Rabta kararnamesini ekiyle birlikte aklad. Sayn Ulusu, Rabta
rgutu'nun 'Muslim World League' olduunu, inann, yaynlarnz uzerine
rendim dedi.
22 Mart 1987 :
Aradan drt gun getikten sonra Cumhurbakan Sayn Evren adna ankaya'dan
yaplan aklamada, O gunun ok youn alma artlar iinde.. cumlesiyle 28
Nisan 1981 tarihli Rabta kararnamesinin varl kabul ediliyordu.
Ve bugun, 25 Mart 1987 aramba, yeni bir belge daha yaymlyoruz.
Gunun ok youn alma artlan iinde Cumhurbakan Sayn Evren'in gzunden
kat anlalan 28 Nisan 1981 tarihli Rabta kararnamesinden tam 19 ay
sonra:
26 Kasm 1982:
alma Bakanl, Sayn Cumhurbakan ve Milli Guvenlik Konseyi uyelerine bir
brifing sunuyor.
Brifing dosyasnn yirminci sayfasnda bir cumle:
Aylklar, Dunya Islm Birlii, Bruksel Islm ve Kultur Merkezi gibi d
kaynaklardan salanan din grevlilerinin says 21'den 83'e yukselmitir.
Dunya Islm Birlii...
Yani, Bulend Ulusu'yu artan Ingilizcesiyle, Muslim World League...
377
Ksaca Rabta...
Rabta kararnamesinden 19 ay sonra, bata Sayn Evren -olmak uzere MGK
uyelerine sunulan brlfingte arzedilen bilgi ite byle...
-
Laiklik konusundaki duyarllklarna glge duurmek istemediimiz sorumlulara
bir kez daha soruyoruz:
Seriat duzenini amalayan bir yabanc rgutun, Turkiye Cumhuriyeti devletinin
grevlisini maaa balamas laiklikle badar m?
Badamazsa, sorumluluk ve hata kimdedir?
Bekliyoruz.
Gazete grevini yapmaya devam ediyor, edecektir.
Tek bir maksad vardr: Gereklerin gizli kalmamas ve laik cumhuriyet
ilkesine glge duurulmemesidir.
unku adn, Turkiye Cumhuriyeti'nin kuruluuyla birlikte, Ataturk'un koyduu bu
gazetenin, kurucusu Yunus Nadi ile balatt ve bugune kadar Nadir Nadi'yle
surdurduu tarihsel misyon ite budur.
Gunlerin Kpuu :
IBRET- ALEM-L RABITA
Cumhuriyet, Rabta'nn ucundan tutup ekmeye baiayn-da ilgililerin Kim?,
Ne?, Ben?, Tvbeeee.. diye feryat Ilgan rgutten deil, szcukten turu
imi meer.
Rabta'y Osmanlca szluk ilgi, alka, munasebet olarak tanmlyor.
O zaman Rabta'ya ilgisiz, alkasz hatta munasebetsiz grunmek can yelei
aresiz.
Hatrlamyorum..
Ingilizce idi..
Yuzlerce imzann arasnda herhalde gzumden.
Ve zihinlere yorgunluk, akllara durgunluk vereni:
c Sayn Ataturk'un yuzuncu yldnumu trenlerini du-.unmekten bende hal mi
kalmt...
Trenlerde mevlit okutulmad. Gizli kararnameyi, 12 Eylul
378
buyuklerimizin' Bakanlar Kurulu'nda yuksek sesle kraat etmeleri Fatiha
yerine gemitir herhalde..
Rabta ile rabtas ortaya dkulenlerin cezai, siyasi hatta' hissi bir
sorumluluk duyduklar pek sylenemez. (Simdilik, Sayn Cumhurbakan'nn
yapacam* dedii aklamas yine de bir umut .)
Rabta'nn siyasetteki yerini saptamak zor oldu. Belki edebiyattaki yerine
deinmek ilgisizlerin ilgisini ekebilir. Tevfik Fikret ile Mehmet Akif,
Rabta'y msra iinde kullanan iki ayr halka.
Fikret'in dilinde rabta :
Seninle rabtamz ho bir itilf (uygunluk) ite.
Fakat bu itilf hali mi (uzak m) ruhu ezmekten.. diye ifade bulmu.
Demirel ile zal zincirin iki bandaki iki Babakan. Ama aralarndaki rabta,
biri tekinin adn duyunca donup kalacak kadar naho
Sairin sz ettii ruhun ezilmesine gelince:
Mesele buyutulmutur.
Houston'da fizik tedavi gren Babakanmzn feza tariki ile TVden yapt
tesbitlere gre ruh (laiklik ruhu elbet) ezilmemi, sadece biraz masaj
grmutu.
Mehmet Akif'in edebiyattaki rabtasma gelince:
Vatan airimiz, amlbel'den sz ediyor. (Eyalet merkezi Teksas'tan sz edecek
deildi ya):
amlbel sanki ehir, zabta yok, rabta yok.
Aksa kan sel gibi, durduracak vasta yok..
Akif bu. Enginlere smaz taacak..
Durduracak tek vasta deyince yirmibirinci yuzyla drduncu vitesle gittiimiz
bu zamanda geer ake tek vasta ne olabilirdi ki:
Dolar elbette.
Rabtaclar da Turkiye Cumhuriyeti yneticileri te. imamlarmz da
yle duunmuler. Hazine tamtakr dolu bakr..
Dolar elbet..
Darda AIDS henuz ne ana rahmine dumuj. ce de sivrisineklerin kamna. Ama
komunizm, Siyonizm, alklism tot geziyor. Dardaki iilerimizin koluna girip
gturme; tteu bile deil.
are?
379
areden bol bir ey yok. unku meruiyet iinde are tukenmez bouna m
diyordu, halkann bir ucunu elinde tutan buyuumuz. Dolar elbet, dolar elbet
diyerek 25 Austos 1980 tarihinde Avrupa'daki imamlarmz Rabtat-ul Alem-ul
Islm'a ihale ve havale ediverdi.
Bu keyfiyet Ibret-u Alem-i Islm saylmamal idi. unku netice itibariyle
paray verenler de din kardeimiz pardon, din aabeylerimizdi.
Ibret-i lem, Turkiye Cumhuriyeti'nin bir ucu Demirel'ln elinde, ortas 12 Eylul
yneticilerinin boynunda, teki ucu ise Babakanmzn ayandan eriat duzeni
ile rabtalandrlmas da-deildi.
Asl ibreti lem Babakanmzn uydulardan dunyay lemce seyredilirken hi
benzetecek bir ey yok gibi, Imamlarmz verip dolarlar aldksn savunmasn
Kararname karldnda dviz durumu belli idi. Gubre almak iin de pamuk
veriyorduk diye yapmasyd. Mesele ideolojik bir ekilde biraz buyutulmutur
demesi idi.
Babakanmzn nekahet dneminden kurtulamad gzlerinden deil ama,
szlerinden anlalyordu.
Avrupa'ya, deplasmana imam gndermek ideolojik deildi elbet. (Komunizmle,
siyonizmle hatta alkolizmle) mucadelenin de bir ideolojik yan olmamal idi.
Imamlarn cebine ideolojisi eriat olan bir devlet desteindeki rgutun
kasasndan dolar aktmak, parasn aktmak ideolojik olabilir mi idi?
Olamazd.
unku Rabta, u yllna transfer ettii imamlara uzerinde Put Adam'm resmi
bulunan Turk liras verecek deildi ya. Buna imam efendilerimiz de pek gnullu
olamazlard. Zira Misak- Milli snrlar dnda idiler. Geri bir Turk dunyaya
bedeldi ama, maalesef 800 lira bir dolara bedeldi. (O gunlerde bu oran pek
farkl deildi..) Kald ki, dolar hem imama, hem imana uygundu. Yeil renk
sunnet idi. Hepsinden nemlisi de dolarlarn uzerinde Allah'n kelm vard.
In God We Trust Guvenimiz Allah'tadr) yazu yeil paralar Rabta datmayacak
da Allahsz KGB mi datacakt.
Babakanmz TV'den maalesef bunlar aklamad. Tuttu dayolu Husnu'ye
muhabbetle tarm reformunu anlatt. Bunu herhalde Babakanmzn, hsm akraba
tutkusuna vermek gerek.
Ancak <usUdan raa uzayan Rabta halkalarna akl
380
erdirmek yine de zor. unku kalfalk dnemini bile oktan geride brakan
hesap- adamnn eski adam Babakanmzn hesab pek ak deil.
Dedi ki, dviz durumumuz belli idi, dviz skkl vard. Geici zum
olarak imamlar Rabta'nm desteine braktk.
Taarona terk edilen imam says 41 idi. Gizli kararname ortaya ktnda
bendeniz gzlerimle grdum. 41 kere maallah diye bir kuuk parantez bile
almam.
Simdi gelelim hesaba:
Avrupa'da 2 milyon Turk'un yaad devletimizin mal<-mu. Her Turk'un en
azndan teorik olarak imama gereksinimi var.
41 imam ayl bin dolardan terk etmek, Turkiye Cum-huriyeti'ne ayda 41 bin
dolar kr salamtr. (Geri bu 41'in sadece 25'ini Rabta ustlenmitir.) Bu
durumda Rabta'nm Turkiye Cumhuriyeti'ne salad kr 25 bin dolardr. Bu
paraya <Allah bereket versin denebilir. Ama ortaya kan iki ey vardr.
Biri, ilk halkay elinde tutan Demirel dneminde 70 sente muhta olduumuz
biliniyordu. Ama 25 bin dolarlar biriktirerek, Turkiye'nin sermaye birikimini
saladmz ilk defa ortaya kyordu. Ikincisi ise Rabta'nm koskoca
Avrupa'nn, koskoca Avrupa ktasnn iki milyon Turk iin kiralaya kiralaya
yalnzca 25 imam kiralamas idi. Eer Rabta, 25 yerine 25 bin imam kiralasa
idi, dviz dar boazn daha anayasa referandumu srasnda oktan am
olacaktk.
Asl sorun u: Rabta niye 2 milyon kii iin 25 imamla yetinmiti?
Diplomatik ekonomi, polis, adliye muhabirlerimizle Ankara Burosu olarak bunu da
aratrdk:
Rabta Bir Turk dunyaya bedeldir lfn saptam buradan da Bir Turk imam da
8.0 bin kiiye edeerdir diye hesap yapm.'
Ancak Rabta'nm hesabnda bir kuuk eksik var.
Imamlarn icra sanat etmesi bu 80 bin kiinin biraraya gelmesi ile mumkun.
Bunun iin havaalanlarna veya satatla-ra ihtiya var. Elin Alman, Belikas,
Fransz, Musluman Turk ii snfnn statlara dolumasna, santra yuvarlanda
imamlarmzn namaz kldrmasna izin vermeyeceine gre...
Kala kala bu kadar kiiyi alacak camiler yaptrmak kalyor.
381
Bu konuda ODT'ye ve nun diplomatik ilikilerde uzman rektrluune buyuk
grev duuyor.
unku cami yapm protokollan duzenleme, cami projesi onaylama gibi akademik
faaliyetlerin yuvas oras.
Rektrluk, cami yaptrma dernekleri ile protokol duzenleyip. Rabta zincirinin
bol tarafn gnlu bol bir biimde Avrupa'ya doru uzatmaldr.
Imamlarmz santra yuvarlanda brakmak ayptr.
Cami protokolunun asl kayptr. .
Baki selam...
Okurlara merhaba...
25.3.1987 Ahmet Tan
RABITA...
Mehmet Sevket Eygi, ulkemizde slm akmn nde gelen temsilcilerinden biridir.
Galatasaray ve Siyasal Bilgiler Fakultesi mezunu olan Eygi, 1960'larda Bugun ve
Sabah gazetelerini karmt. Laiklie aykr bir yazsndan dolay mahkm o-
lunca, 1969*da yurt dna gitmi, 1974 affyla geri dnmutu.
Mehmet Sevket Eygi'nin Rabta rgutuyle balantlar olduuna ilikin haberler
basnda 1969 baharnda yer almt. Hatta bir ara Metin Toker, Eygi'nin islmi
anlayyla Rabta arasndaki ilintiye dikkati ekmi ve islamclk konusunda
Aramco petrol irketinin destei olduunu ne surmutu. Bunun uzerine Eygi,
Devrimbaz bir gazetecinin kaleminden km demagojik laflar, bo
safsatalardr diye Metin Toker'l sulayan bir yaz yazmt.
Geenlerde Mehmet Sevki Eygi'nin Nokta dergisinde ilgin bir konumasn okuduk;
bir blumu yle:
Soru: BugUn Turkiye'de Muslumanlarn duruma?
Eygi: Butun ulkede Muslumanlar o kadar kuvvetlenmilerdir ki, bunun kendilerini
at kanaatindeyim, tslam bir patlamadan sz edilebilir.
Soru: Turkiye'de 141, 142 ve 163. maddeler uzerinde tartmalar var. Siz ne
diyorsunuz?
Eygi: Ben zannettiiniz gibi 163. madde uzerinde ok durmuyorum. 163. madde
Muslumanlar iin buyuk bir engel deildir. Muslumanln inkiaf ulkemizde bu
maddeye ramen
382
olmutur. Biz bu noktaya bu kanunlarla geldik, nihai zafere de bu kanunla
gideriz.
Soru: Nihai zaferoden kastnz nedir?
Eygi: Demokrasi... Egemenlik ulusundur... Halkn iradesi... gibi klielemi
tabirler oka kullanlyor. Ama sadece bir edebiyat olarak kalyor. Nihai
zaferde ounluu tekil eden Musluman halkn istekleri yerine gelecektir.
Soru: Islmi gelimenin hzlanmasnda 1980 sonras ortamn etkisi var
denilebilir mi?
Eygi: Tabii var. 1980'den sonra din unsurundan istifade etmilerdir. Milli
beraberlii salamak iin dini bir vasta olarak kullanmlardr. Bu arada din
de kendi gayesini gerekletirmek iin almtr. Simdi yle bir noktaya
gelinmitir ki, musaade edilenden teye geildii iin tedbir almak istiyorlar.
Mehmet Sevket Eygi'nin syledikleri son derece ak ve seiktir. Konumasnn
son blumunun altn bir kez daha izmek istiyoru?:
1980'den sonra din unsurundan istifade etmilerdir. Bu arada din de kendi
gayesini gerekletirmek iin almtr.
Mehmet Sevket Ejgi, 1930 sonras Islamc akmlarn gulenmesinde 12 Eylul'un
rolune dikkat ekmektedir.
Nitekim ayn hususun vurgulandna dun bir baka gazetede tank oiduk. Genel
olarak Islamc akmn savunucusu olan Zaman gazetesinde D. Mehmet Doan'n
yazsnda u satrlar yer alyordu:
12 Eylul Harekt'nm bir numaral adam Orgeneral Kert sn Erren'in 'Dinsiz
Ataturkuluk Turkiye'yi anariye surukledi, bundan vazgemek lzm' dedii
rivayetleri halk arasnda yaylmtr.
Cumhurbakan'nn byle bir ey syleyip sylemediini bilmiyoruz. Ancak 12
Eylul'den sonra dinsizlik lusunde kat laiklik uygulamasndan vazgeilmesi,
bizzat Cumhurbakan'nn 'Laiklik dinsizlik deildir' eklinde aklama yapmas,
anayasa hukmu olarak okullara 'din ve ahlk kulturu' dersleri konulmas,
pozitivist Ataturkuluk anlay dnda bir Ataturkuluk anlaynn tervi
edildiinin belli bal iaretleridir.
Ataturk'un din aleyhdar olmayan beyan ve uygulamalarnn bu dnemde hatrlanp
n plana karlmas da tesaduf olmamaldr.
Rabta olaynn zu ite bu noktada duumlenmektedir.
383
Yaptmz bu alntlarn anlam uzerinde, cumhuriyet ve demokrasiye itenlikle
inanan herkesin serinkanl biimde duunmesini tavsiye ediyoruz.
Din, vicdanlara braklmaldr.
ulusal birlik iin her eyden nce gerekli olan demokrasidir; bunu unutmayalm.
,
Islami akmlarn, blgede ve ulkemizde ka para olduuna yle bir bakld
zaman, bu sylediklerimizin nemi daha iyi anlalr.
zellikle 12 Eylul dneminde sola kar, komunizme kar duvar ekmek
amacyla pek ok adm atlm, laiklik ilkesinden birok dun verilmitir.
Bunlarn en banda anayasaya konulan zorunlu din dersleri gelir.
Sonu, Islami akmn Turkiye'de gulenmesi, devlet iinde trmanmas olmutur.
Daha nce de yazmtk. Simdi Paris'te surgunde yaayan Iranl bir meslektamz
yle yakmmtr.
Sah dneminde biz Iranl aydnlar Ataturk'u kuumserdik. Laikliin, cumhuriyet
devriminin derinliini kavramak zahmetine katlanmadk. Onun yaptklarn Bat
zentisi eyler olarak grduk. Sah da Ataturk'un reformlarndan holanmazd.
Iktidarn korumak iin, sola kar duvar ekmek iin gericilii kollad,
mollara taviz verdi. Yanldmz imdi anlyoruz, ama i iten geti. lkemiz
bugun tam bir karanlk iinde.
Rabta'nn rabtas ustunde ciddiyetle duralm lutfen.
Islami fikirlerin serbeste ifade edilebilmesini demokrasinin doal gerei
sayarz; ama bunlarn cumhuriyet devleti iinde trmanmasna kar, ulusal
eitim politikamz tutsak almasna kar sonuna kadar mucadele ederiz.
Rabta'nn rabtas ite buradadr.
26.3.1987 Hasan Cemal Evet/Hayr:
BARI YANLIS YAPTIK DESINLER!
Dizinin yaymland gazete grevini yapmtr.
Cumhurbakan Evren'in ilk aklamasnda Cumhuriyet'e bir eit vgu var. Bunda
arkadamz Uur Mumcu'nun pay
384
elbette ki buyuk. unku butun bu belgesel gerekleri o. ortaya kard. Bir
gazeteci her zaman toplumun ncusu, uyarcs olmaldr. Mumcu ise tek bana
yllardan beri bu grevi yerine getirir. Hangi birini saymal gazetecilikteki
baarl ierinin! Hepsini okurlarmz bilirler.
Biz gazete olarak grevimizi yapmann huzuru iindeyiz. Ama bu kadarck vgu
yeterli midir? 'Cumhuriyet' yalnz *Ra-Tbta' konusunda m grev yapt? Gemi
yllar bir anmsarsak gazetemiz yazarlarnn pek ok konuda uyan grevini
yerine getirdiini gruruz. 12 Eylul ncesinden balar bu grev... Gidiin
salam bir gidi olmadn, demokrasiyi kurtarmak iin buyuk partilerin
anlamaya varmalarn isteyen bizlerdik. 12 Eylul sonrasnda yurt ynetimini
ustlenenlere Ataturk devrimlerinin ne olduunu, ne olmadn anlatmaya,
duyurmaya, onlar tuttuklar yanl yollardan geri dndurmeye aranlar
bizlerdik. Ataturkuluk diye Ataturk'un kurduu yaplar teker teker
kturmenin yanlln belirten bizlerdik. 61 Anayasas'n ortadan kaldrp
yasaklarla dolu yeni bir anayasann gerksizllini durmakszn syleyenler
bizlerdik. Bu tutumumuzla sk sk savclklara arlan, adalet nunde hesap
veren, hapse mahkm edilenler bizlerdik. Din derslerini zorunlu klma
abalarnn Turkiye'yi Ataturku yoldan geri dndurmeye yarayacan yineleyen
bizlerdik. Ataturk'un vasiyetini ortadan kaldrp Turk Dil ve Tarih kurumlarn
ykmann, bu kurumlar! Ataturk devrimine ters duen bir ynetime, bir izgiye
getirmek isteklerinin en bata Ataturk'un ansna saygszlk, sonra da korkun
bir yanlg olduunu surekli biimde anmsatanlar yine bizlerdik...
Hangi birini sayaym? Gazete koleksiyonlar ortada, kitaplar ortada. Herey
nceden belliydi. Herey nceden akt. 12 Eylul sonrasnda, MGK'nin, Ulusu
hukumetinin ve Konsey'ce oluturulan Danma Meclisl'nln, daha sonra Kasm 1983
se-' imlerinin ibana getirdii zal ynetiminin Ataturk devrimine ne denli
ters dutuu; ada uygarla yuzde yuz aykr bir nitelik tad
ortadayd... 12 Eylul ncesindeki olaylara yanl tehis konuldu. Sanld ki
'manevi' yoldan etkilenirse genler, ocuklar, bir daha ulkemizde iddet
olaylar yaanmaz, her ey sut liman olur! Oysa gruyoruz ki bu gibi geriye
dnuk, ad anlaya uymayan kararlar, yasalar toplumda huzurlu bir hava
yaratamad. Gruyorsunuz birka yldr zellikle Gu-
385
F.: 25
ney dou illerimizde verdiimiz yitiklerin says neredeyse la Eylul
ncesindekilere yaklar oldu.
Bir hukumet, tum uyeleriyle, yabanc ulkelerde grevli Turk diri adamlarna
Rabta rgutunun ayda bin yuz dolar aylk balamasnda saknca grmemi!.. MGK
uyeleri, o gunlerde Devlet Bakan olan Evren de bu kararlar imzalamaktan
ekinmemiler. Butun bunlar gerek mi? Gerek... Yanl m? Yanl... Turk
devletinin grevlilerini eriat Rabta rgutu maaa balam!.. Ulusu ve zal
kabineleri, daha baka kiiler, en nde de Cumhurbakan bu tutumu ya grmemi,
anlamam ya da grmezlikten, anlamazlktan gelmi... Her iki ;i yorum da butun
bu kiileri sorumluluktan kurtaramaz.
SHP Genel Sekreteri, Evren'in grevden ayrlmasn syle- *- di. Innu de bu
grue katld. Ataturk duuncesine bal -ama 5 uydurma Ataturku olmayan-
kiilerin gzunde bata Devlet Bakan, sonra Ulusu kabinesinde yer alan ve bu
karan imzalayan kiiler elbette ki 'kusur' ilemilerdir. Simdi yapabilecekleri
bir tek ey var, o da 'Evet yanl yaptk yanldk; aldandk* diyerek kamuoyu
imlinde kendilerini balatmaya almalardr.
Hem Ataturk Ataturk> diyeceksin, sonra da Ataturk'un vasiyetini bozacaksn,
kurduu yaptlar ykacaksn; devrimcilik yolunu brakp gericilikle ibirliine
girieceksin! Yanldn anlar anlamaz 'yanl yapmz' demek gerekmez mi?
Basnda bir bluk arkadan butun bu gerekleri rtbas etmek iin bouna aba
harcadklarn gruyor, o arkadalar adna uzuntu duyuyorum.
26.3.1987 Oktay Akbal
Gzlem:
DRAMATIK ELISKI...
Uur Mumcu Ulusu hukumetinin Devlet Bakan Mehmet zgune Rabta Orgutu'nun
amalarn bilmez miydi? Bilirdi.
MGK uyesi ve eski Kara Kuvvetleri Komutan Nurettin Ersin, 12 Mart dneminin MIT
Mustear'yd. Devletin ulusal Guvenlik rgutunun banda bulunan bir Ersin,
Rabta rgutunun bir eriat rgutu olduunu bilmez miydi?
386
Bilirdi; en azmdan bilmesi gerekirdi.
MIT Mustearl yapm bir Kara Kuvvetleri Komutan bu rgutun eriat rgutu
olduunu bilmeyecek de -Allaha-! kna syler misiniz- kim bilecektir?
zgune'in, Rabta Orgutu'nun amalarn bildiini, Milli Istihbarat
Tekilt'nn da bu rgut hakknda yeterli bilgi sahibi olduunu biliyoruz.
Nereden biliyoruz?
Sayn zgune ve 14 arkadanca 14 Aralk 1970 gunu TBMM'de verdikleri
soruturma nergesinden ve bu nerge gereince kurulan soruturma hazrlk
komisyonu raporundan.
Olay zetleyelim:
zgune, 14 Aralk 1970 tarihinde, 14 tabii senatr ile birlikte Babakan
Demirel ve Devlet Bakanlar Husamettin Atabeyli ve Refet Sezgin haklarnda
soruturma nergesi verir.
nerge, Babakan Demirel ile iki Devlet Bakannn, Diyanet Ileri Bakan
Yardmcs Yaar Tunagur'u koruyarak, Islm dininin eitli maksatlarla
istismar edilmesine musamaha ile grevlerini ihmal ve suiistimal ettikleri
savna daya-, nr.
Sz konusu nergede Rabta rgutu ile ilgili u blum, Suudi Arabistan'daki
mihraklarla balndaki maddede yer alr:
Her vesile ile Suud Arabistan'a gitme imknlar arayan Yaar Tunagur'un,
genel merkezi bu ulkede olan Rabtat-ul lem-ul Islm Cemiyeti ile devaml
irtibat vardr. Cemiyetin Genel Sekreteri Muhammed El Savvaf ve Isvire'deki
ubesinin bakan Dr. Sait Ramazan ile temastadr. THY'den temin ettii bedeva
biletle 1969 ylnda hac iin Suud Arabistan'a gitmitir. Orada Rabtat-ul
lem-ul Islm toplantlarna hemen hemen her gun katld Dileri
Bakanlmza bal bir memurumuz tarafndan tesbit edilmi ve hazrlanan rapor
Dileri Bakanl'na verilmitir..
nergeye ek olarak, MIT Mustearlnca Cumhuriyet Senatosu Aratrma
Komisyonu'na gnderilen raporda da Tunagur'un Rabta rgutu ile ilikisi
anlatlr (TBMM Tutanak Dergisi, 6.7.1971, 2. birleim, sayfa 18).
Eski Dileri Bakanlarndan Ihsan Sabri alayangU'in Cumhuriyet Senatosu
Aratrma Komisyonu'na gnderdii 7.7. 1970 tarihli yazda da Tunagur'un
Rabtat-ul lem-ul Islm toplantlarna hemen hemen her gun katld
bildirilir.
387
Soruturma Hazrlk Komisyonu, 3 Austos 1971 tarihinde, Demlrel ile iki bakan
hakknda soruturmaya luzum olmad karar verir.
Olay bylece kapanr.
zgune, 12 Mart ve 12 Eylul olaanustu dnemlerinde Devlet Bakanl grevini
ustlenir.
Ve 12 Eylul hukumeti Devlet Bakan olarak Rabta rgutunu ziyaret eder!
Yani, 1970 ylnda verdii soruturma nergesinde Yaar Tunagur iin su sayd
ilikiyi -bir baka amala da olsa -bu kez kendisi kurar!
Ve bu eriat rgutune yurt dndaki din grevlilerinin aylklarn deten
kararnameyi imzalar.
Bylece bu eriat rgutune, yeil k yaklr.
Sayn zgune'in din smurusune kar sava verdiini elbette biliyoruz. TBMM
tutanaklar bu savaa tanktr. Belgeler tutanaklardr.
Ancak.. Evet ancak, on drt 27 Mays arkada ile birlikte 1970 ylnda
sulad bir eriat rgutune, 12 Eylul bakan olarak 1981 ylnda, devletin din
grevlilerine aylk detmenin dram nasl aklanacaktr?
Bu belgeler, 12 Eylul yneticilerinin en azndan bir ksmnn, cRabta
rgutu'nu ok iyi tandklarn, bildiklerini kantlamaya yetmektedir.
yleyse, bu eriat rgutune, din grevlilerinin aylklar niin detilmitir?
Eldeki belgelerden bu ilikinin hi de rastlant sonucu olmad anlalyor.
zgune, 27 Mays ondrt arkada ile birlikte sulad Rabta rgutu ile
12 Eylul bakan olarak resmi temaslarda bulunmusa, bu dramatik eliki
yalnzca zgune'i deil, 12 Eylul ynetimini ve bu dnemdeki Ataturkuluk
anlayn ilgilendirir.
Sanrz, Sayn Cumhurbakanmzn bugun Istanbul'da yantn verecei en duyarl
ve en nemli konu da bu olacaktr. Bu soru yantlanmadka. Rabta konusu,
laik devletin gsunde kanayan bir yara olarak kalacaktr!
. 27.3.1987
388
RABITA VE DIYANET ISLERI BASKANLIGI
Do. Dr. Bahriye ok
aya yakn bir suredir guncelliini surduren Turkiye'de irtica konusu,
Rabiat-ul lem-ul Islm (= Dunya Islm Birlii) rgutunun kurulu amalar ve
yakn gemite Turk yneticilerinin bu rgutle olan anlamalarnn basnda yer
almas uzerine busbutun alevlendi ve benim bute grumeleri srasnda dile
getirdiim, irlicanm devlet eliyle yurutulduu ac gerei bir kez daha
kantlanm oldu.
ok kritik ve o lude stratejik bir konumu olan Turkiye, ekonomik
darboazlardan kurtulma savam verirken kimi iktidarlar, uzun vadeli, ileriye
dnuk ve istikrarl bir politika izlemek yerine geici tedbirlerle sorunlara
are aramlar, bu uurda devletin temel ilkelerini feda etmekten de ekinmemi,
sorumluluk duymamlardr. Bugun 31 milyar dolar bor yuku altnda ezilen
Turkiye'nin ekonomiden de nemli olan bir sorunu rejim sorunudur. Yllardr
tehlike anlarna kulaklarn tkayanlar, kanl irtica olaylarnn
anmsatlmasna bile tahammul gsteremeyenler, acaba bu davranlarn ne zamana
kadar surdurecekler, merak konusudur.
Gunumuzde Nurculuk, Suleymanclk, Nakibendilik tarikatlar. Yeminliler,
Mucadeleciler, Turkiye'yi vilyet sayan Hlz-but-Tahrir'ciler... gibi rgutlerden
baka, bir eriat yayma ve laiklikle mucadele rgutu olan Rabtat-ul lem-ul
Islm amacna ulaabilmek iin daha ne zamana kadar laik Turkiye Cum-
huriyeti'nde etkili ve yetkili yardmclar bulacaktr? Cumhurbakan rahmetli
Cevdet Sunay'n bu antilaik gidie kar gsterdii duyarln zlemini daha ne
kadar ekeceiz?
Bugun Islm dunyasnda eriat uygulama amacna ynelik hzl bir rgutlenme
gerekletirilmekte ve laik Turkiye Cumhuriyeti'ni buna ortak klma abalar
verilmektedir. nceleri ancak dilerinden alt duzeyde bir grevli ile gzlemci
olarak katlman bu toplantlara son yllarda ust duzeyde yneticilerle katkda
bulunuyoruz.
Suudi Arabistan Kral Faysal tarafndan 1962'de kurulan Rabtat-ul lem-ul
Islm'nin balca amac dunyada ve Turkiye'de er' yasalarn uygulanmasn
gerekletirmektir. Kuruluun butesi astronomik rakamlara ulamakta ve buyuk
lude Aramco tarafndan karlanmaktadr. Diyanet Ileri eski
389
Bakan Yardmcs Yaar Tunagur ve bakalar yannda Bugun gazetesinin o zamanki
sahibi Mehmet Sevket Eygi de bu kuruluun uyeleri arasndadr.
Bu rgutun temsilcilikleri, eitli tarihlerde duzenledikleri konferanslara Arap
ulkelerinden konumaclar armlar ve cihad uzerine duzen bozucu
propagandalar yaptrmlardr. Bu cumleden olarak 1977 ylnda tslm Alemi
Eitim Merkezi'nin Istanbul'da kurulmasnn kararlatrldn gruyoruz. Bu
konferanslardan birinde, yine 1977 ylnda, Sam niversitesi Se-ri Fakultesi
Dekan Muhammed Seyyid Ramadan yapt konumada Genlerin muritler
gzetiminde yetitirilmesini ve Said-i Nursi'yi rnek gsterip onun ynetiminin
izlenmesini nermitir. Ayn toplantda konuan El-miri, Istanbul'u Islm'n
merkezi olarak grduunu belirttikten sonra Muslumanlarn bugunku durumda
olmalanun eriat yasalanndan sapmalarndan kaynaklandn belirtmitir.
Bu konferansn hemen arkasndan 1 Temmuz 1977'de Islm Talebe Birlii >
konferans yine Istanbul'da toplanm ve Ser' hayat dusturuna sarlma ve
balanma yollarnn aranmas ve bunun iin her turlu yardmn salanmas ve
devaml faaliyette bulunacak *bir enstitunun kurulmas karar alnmt. Bu da
yetmezmi gibi kitaplar bizde yasaklanm olan Msrl Seyyid Kutb'un kardei
Muhammed Kutb Turkiye'ye gnderilmitir. Bu kii Istanbul'da, Bir ulkede
Allah'n nizam hkim deuse oraya Dar-ul Harp ad yerilir; bu durumda
Muslumanlarn mucadelesi ferdi planda deil, gayesini mudrik bir cemaatle
olmaldr diyerek Turkiye'yi I)ar-ul Harp iln etmekten ve cihadn tek tek
deil, topluca yaplmas gereine deinerek Turk halkn ayaklanmaya
kkrtmaktan ekinmemitir.
Giderek Rabtat-ul lem-ul Islm'nin bakan Seyh Ab-dulaziz bin Bas,
Cumhurbakan Koruturk'e ektii telgrafta Ayasofya'nn yeniden cami haline
getirilmesini ve dunya Muslumanlarnn bu camide dua etmesini istemitir. Yava
yava oluturulan bu ortam, anmsanaca uzere sonunda Konya olaylarna gelip
dayand. Bir tarihi gzu ile inceleme ve gzlemlerimden vardm sonu odur ki,
kimi Arap devletleri Turk ulusunu, kendi davalarn kazanmak iin kullanmak
istemek--tedirler. Yllardr baa kamadklar Israil'i yenmee guleri
yetmeyen bu ulkeler, ortaada. Abbas halifeleri zamannda, masallara konu
tekil eden yaamlarn borlu olduklar Turk-
390
ierden .oluturduklar ordularn koruyuculuunu yeniden elde etme yollarn
aramakta ve bunun iin de devrim yasalarmza bakaldracak yapda insanlar
yetitirmeye, bu amaca ynelik propagandalar yapmaya zen gstermektt-dirler. Su
szler bunu aka ortaya koymaktadr tslm ulkeleri savunmada birlemeli ve
Turkiye bunda aktif rol oynamaldr (Diyanet Gazetesi, 15 Haziran 1980).
Sz sras baz Arap ulkelerinin ulkemizde laiklie aykr propagandalarna ve
bize tahakkum etme emelleri dorultusunda halkn temiz din duygularn
smurmesine gelmiken, tan olduum bir olay sizlerin de bilgilerinize
sunmadan geemeyeceim: 1950'lili yllarda Ilahiyat Fakultesinin dekan rahmetli
Suud Kemal Yetkin bir sabah biz asistanlar odasnda toplad. Be dakika sonra
Suud Arabistan buyukelisi kagel-di. Giri yapmaya gerek grmeden, aksansz
bir Turke ile unlar syledi: Siz de Muslumansnz biz de... Bizim kitabmz
bir; yazmz da bir idi. Ama siz Arap harflerini deitirdiniz ve dilinizden
Arapa szcukleri attnz; hukukunuzu deitirdiniz. Oysa dilimiz, yazmz,
dinimiz, kanunlarmz bir olmal, birlik olmalyz... Elinin bu dorultuda
yapt konumalar, biz dinleyenleri akna evirmiti. Devleti adna konuan
bu kii, Ataturk'u inkr etmemizi istiyordu bizden. Bunun iin de Ilahiyat
Fakultesi'ni semi olmas bir anlam tayordu. Elinin bu szlerini dinlerken
tarih, ses olup radyo dalgalar gibi kulama arpyordu sanki. XVm. yuzylnn
ortalarndan beri Hz. Peygamberin mezarn yerle bir etmek isteyen Vahhbilere
kar o kutsal mezar biz savunmam m idik? Yine de Medine'yi ele
geirdiklerinde o mezar dumduz edenler onlar deiller mi idi? Hristiyan
lemine kar o topraklar savunan Mehmetikler, Ingilizlerle el ele veren
Hicazl Araplarn kurunla-nyla yere serilip ehit olmamlar myd? Elinin bu
artc szlerini souk ve durgun dinleyen dekan, ondan bir kahveyi hakl
olarak esirgemi, oda kapma kadar bile uurlamamt. Bu anm tazeledike
rahmetli Suud Kemal Yetkin gibi dekan ve rektrlerin gunumuzde de bulunmas en
iten dileimizdir.
Simdi 1960'lardan, 1970'lerden beri frsat bulduka su ustune kan ve 12
Mart'n ilk hukumeti dneminde greceli biimde sahneden ekilen irticann
gelimesine deinmek isterim: 1973 seimleri sonundaki koalisyonda dinci bir
partiye salanan geni ve Turkiye'nin gelecei iin buyuk sorumluluk ieren
dunler ve 1977'den sonraki hukumetlerin hogrusu so-
391
nucu, Sivas, orum ve Konya'da kan uzucu olaylara tank olduk. Konya'da
onbinlerce kii hep bir azdan: Seriat isteriz diye baryor, Islm
hukumet, halifeli devlet, Erbakan, Ziya, HumeynI, yaasn tslm Birlii diye
ortal titretiyorlard. Bu olaylardan bir sure sonra, yani 12 Eylul'u izleyen
hafta iinde (15 Eylul 1980) Balkesir muftusu. Diyanet gazetesinde teokratik
bir devlet kurulmas yolunda nerilerde bulunuyordu: Muftuluun ameli hayatta
muavir ve rehber tannynasn, muftulerin tarihi fonksiyonuna kavuturulmasn
neriyordu.
Kadnlara yasalarn tand haklar tumden buyuk sorun olmutu gericiler iin.
Kzlarn erkeklerle bir arada okumasna iddetle kar klyor; bugun tahsil
muesseselerinin ahlk kaidelerinden uzak bulunmas nedeniyle bu yerlerde ehvet
koktuu ileri suruluyordu diyanet yaynlarnda. Yllarca bu sorumsuzluk surup
gidiyor, kimse de bunun hesabn sormay duunmuyordu; gsterilse uyarlsa bile!
Zaman'zaman Meclis'teki uyelerden sorular yneltilir bana; kimi zaman kursude
iken, kimi zaman da zel konumalarda: Neden hep Diyanet Ileri'ni hedef
alyorsunuz? derler. Sunun iin: Yasa uygulayclar zel yaynevlerinin, hangi
eilimde olurlarsa olsunlar, piyasaya surdukleri dergi, gazete ve kitaplar
gzden geiriyorlar; gereken nlemleri alyorlar. stelik o yaynlar almak,
yurttan kendi isteine baldr. Oysa Diyanetin gazete ve kitaplar muftuler
aracl ile camilerde imamlara zorla sattrlmaktadr. Cemaat, paras kt da
olsa, yuzu tutmadndan ve imamlar skntdan kurtarmak iin (unku satlmayan
yaynlarn parasn da muftuluk imamlardan almaktadr) bunlar alyor ve okuyor.
Devlet eliyle yaylan bu antilaik ve saptrlm tarihsel bilgiler, giderek sade
yurttalar ortaa zlemcileri, halifelik hayranlar ve savunucular durumuna
getiriyor da ondan. Cumhuriyet ve vicdan zgurluune saygl din grevlisi ve
bilgini yetitirecei sanlan lhiyat Fakultelerinde Kurtulu Savamz sahte
kurtulu sava olarak niteleyen ve asl kurtulu savann ise tsl-mm sava
olacan bildirilerle yayan genler, bugun devlet dairelerimizin en yuksek
makamlarna getirilmilerdir de ondan. Nedenleri gazetenin bir gunluk
sutunlarna sdrmak olanakszdr. Belki haftalarca surecek bir dizi yaz
konusu olabilir. Ben bugun sadece ok nemli bir noktaya deinmek ve kamuoyunun
ve devlet guvenlii sorumluluunu ustlenmi deerli kiilerin dikkatlerini bir
kez daha ekmek istiyorum. Son
398
gunlerde basnmzn nemle uzerinde durduu Rabtat-ul A-lem-ul Islm'n
1963'de Mekke'de baslm tuzuunun bir maddesinde: Hacca gelenler arasnda
tslm misyonerleri yetitirip-geri gndermek hukmu yer almtr. Misyonerlik,
Hristiyan smurgeci devletlerin geri kalm ulkelerde uyguladklar ve ok
verimli sonular elde ettikleri bir sosyo-ekonomik yoldur.
Yirminci yuzyln ikinci yarsnda, petrol zengini kimi A-rap ulkeleri bu
uygulamay-beendiler ve benimsediler, yukarda belirttiim nedenlerden dolay
Turkiye'ye el attlar.
Amaca ara ôlarak Diyanet ileri Bakanl'nm seilme si en uygun yoldu.
Seriat hukumlerini adm adm gerekletirmek iin laiklii kaldrmak, haliMii
Cumhuriyet rejiminden-farkszm gibi gsteren yazlar yllar boyu Diyanet
Gazetesi'n-de yaymlamak, halifeliin Turklere ilh bir emanet olduunu
savlamak ve bunlara geni halk kitlelerini inandrmak ancak bu bakanlk
kanalyla salanabilirdi. Bu yolda elde edilen sonular politik karlar
birleince umulmadk lude baarlr olmutur.
1 Eylul 1974 Diyanet Gazetesi'ndeki u nerilere bakalm: Bir Islm misyoner
tekilt kurulmaldr; bu tekilt eitli balarla ve zellikle zekt
fonundan desteklenmelidir. Bu toplanan paralarla yabanc ulkelerde Islm'
anlatacak dil bilir ve kendini Islama vakfetmi din adamlar yetitirilir.
Dunyada konuulan belli dunya dillerinde eserler yaymlanr. Bylece tslm
tantlm ve bunu yapanlar en buyuk mucahit payesine ermi olurlar. Ite byle
yazyor Diyanet Gazetesi. Ayn gazetenin 1 Haziran 1980 tarihli nushasnda
misyonerliin programa alndn gruyoruz.
Nerde yayoruz? Bir eriat devletinde mi? Yoksa laiklii-temel ilke kabul etmi
Ataturk Turkiyesinde mi? Eer eriatla ynetilen bir ulkedeyiz denirse,
syleyecek bir szum yok. Ama laik Turkiye'deyiz denirse sorulmas gerek: Laik
bir ulkenirr bir kuruluu, din propagandas yapmak uzere misyonerler yetitirir
mi?
stelik bunlara, yabanc ulke insanlarn Islmlatrmak iin yabanc dillerde
kitaplar yazdrtp o ulkelere yollar m? Yine sormak gerekir: Bu i, dunyada tek
laik ve buyuk ounluu Musluman olan Turkiye Cumhuriyetine mi kald? Varsn
eriat, prenseslerini recmedecek lude uygulayan Suud Arabistan bu amala
yoluna devam etsin!
Simdi kalkm imamlar Rabta neden maaa balad di-
393
ye ayoruz. Bakanln yllardan beri pervaszca ve srarla yaynlarnda
belirttii ilkelerle Rabta'nm ilkeleri arasnda bir fark yoktur ki! Bunun
iindir k, eski Bakan Altkula darya gnderilecek din grevlilerine
eriat egemen klmay a-malayan bir kurulutan ucret verdirtmeyi uygun bulmu
ve bunu rahata hukumete nerebilmitir. Bylece guya Nurcular, Suleymanclar ve
bunun gibi tarikat ve demeklerce imamlarn maalarnn denmesi nlenmi; ama
imamlar bu ad geen derneklerden ok daha gulu ve evrensel bir kuruluun eline
teslim edilmitir. Herhalde Rabta yneticileri kendi a-malarna hizmet
etmeyecek kimselere ayda 1100'er dolar deyecek kadar saf deillerdir.
Her ey apak ortadadr. Diyanet Ileri Bakan Rabta'nm ne olduunu,
amalarn aklamadan hukumete bu yolda neride bulunmu ama ne yazk ki
hukumet uyeleri Islm Bir-lii> diye sunulan bu kuruluun ne olduunu
aratrmadan kararnameyi imzalamlardr.
Yalnz Sayn Orgeneral Haydar Saltk kar kar gibi olmu; ama gene Diyanet
Ileri Bakan o ustun ikna gucu ile Efendim, dvizimiz yok, imamlar eitli
zararl kurulularn elinde kalyor diyerek sayn Saltk'n da onayn almay
becermitir.
Oysa butun bu dernekler arasnda ama bakmndan bir fark yoktur. Tek fark
Rabta'nm hepsinden daha buyuk bir parasal guce sahip olmasndadr.
Szlerimi bir noktay daha vurgulayarak balamak ve yetkililere seslenmek
istiyorum: Turkiye'de her ne ki Ataturk devrimlerine ters dumekte, her ne ki
gerici bir yola ynelmektedir, bilinmelidir ki, bu yoldaki tum eylemler d
ulkelerde programlanmtr; neri haline getirilmesini Diyanet Ileri Bakanl
ustlenmitir; uygulayclar da eitli hukumetlerdir.
28.3.1987
Gzlem:
HAYIR; YINE HAYIR!
Uur Mumcu Cumhurbakan Sayn Evren'in dunku aklamalar karsnda
tartmaya aklk getirmek iin u noktalar yeniden vurgulamakta yarar
gruyoruz:
394
Rabta rgutu bir eriat rgutu mudur? Evet bir eriat rgutudur. Bu rgut,
laik devlet duzenlerine kar bir sava m amtr? Evet bir sava amtr.
Turkiye Cumhuriyeti laiklik ilkesine mi dayanr? Evet, laiklik ilkesine dayanr.
Devletin istihbarat ve guvenlik birimlerinin raporlarna gre, bu rgut bir
eriat rgutu mudur? Evet byledir.
Bir yandan, Rabta rgutu bir eriat rgutudur diye devlet brifingleri
verilirken, te yandan da devletin asli ve surekli ileri bu eriat rgutunun
paras ile grduruluyorsa, ortada devlet adna giderilmesi gerekli buyuk bir
eliki var demektir.
Bu eliki nasl zulur?
Ya Rabta rgutu ile ilgili raporlar yrtp atarsnz ya da bu rgute eriat
rgutu dedikten sonra devletin resmi grevlilerinin aylklarn bu rgute
detemezsiniz.
Ya o ya buru... Ikisi bir arada olmaz.
Rabta rgutu olay 12 Eylul ncesi ve sonras ile birlikte ele alnrsa bir
anlam tar. Yoksa, bu konudaki tartma bir ksrdngu iine sokulmu olur.
Suudi> kkenli Arap milliyetilii Turk siyasal yaamnda adm adm etkinlik
salyor. Bu olgu nasl grmezlikten gelinebilir?
Arap ulkeleri ile dostluk ilikileri kurmak baka konudur; krallk saray ile
Babakanlk konutu arasnda, prensler ve babakanlarn kardeleri ve iktidar
partisi il bakanlar ile irketler kurup, bu irketlere, eski bakanlar,
milletvekillerini ve parti yneticilerini ortak etmek ise bambaka bir konu..
Suud sermayesi, niin, irketleri ve finans kurulularndaki ortaklarn hep
siyasetiler arasndan seiyor?
14 Aralk 1983 gunu greve balayan ANAP hukumeti, 16 Aralk 1983 gunu Al
Baraka ve Faisal Finans kurumlar ile ilgili kararnameyi imzalyor.. Daha
sonra sra, Araplara mulk satna geliyor. Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettii
yasa, ANAP iktidarnca yeniden karlyor. Bu ne tel? Bu ne acele?
Sonra Babakan'n kardei, Islm Kalknma Bankas'na muavir oluyor. Muavir
olduu gun Bakanlar Kurulu, Islm Kalknma Bankas'na vergi muafiyeti tannmas
hakknda kanun tasars imzalayp TBMM'ye sunuyor.
395
Her ey bu kadar ak ve her ey o kadar gzler nunde ki!.
Rabta rgutu, ksa ad Aramco olarak bilinen Arabian-American Oil Company
ile i ie alyor. Suudi Arabistan'da kurulan bu Amerikan-Suudi irketinin,
cRabta rgutunun para kayna Aramco irketi olduunu Msr'daki sar
sultan bile biliyor.
1962 ylnda, Arap dunyasnn nderliini ele geirmek iin kurulan Rabta
rgutu, bu Aramco paras ile gunden gune guleniyor ve Ataturk'un eliyle
kurulan laik cumhuriyetin din grevlilerine kadar el uzatyor.
Biz, Laik Turkiye Cumhuriyeti olarak el ayoruz, bu eriat rgutu de devlet
adna atmz bu ele imam bana 110O dolar sktryor!.
Nasl anmazsnz Ataturk'u? Iiniz acyla kavrularak, nasl, Uyan Gazi Kemal
Uyan demezsiniz. , Ve nasl susarsnz butun bunlara kar? Nasl?
Sayn Cumhurbakan, dunku basn toplantsnda, Bu arkada bir vazife
yapmtr, takdirle karlarm dedikten sonra, islamc rgutler dnda ayrca,
TKP'li ve blucu rgutler ile ilgili aratrmalar da yapsaydm, beni alnmdan
peceini de syluyor.
Cumhurbakannn bu szlerinden anlalyor ki, Sayn Ev-ren'e bu konudaki
yaynlarm ilgililerce sunulmu deildir. Ayrca Sayn Cumhurbakan, youn
ileri arasnda Cumhuriyet gazetesi yazarnn, Bulgar devlet irketlerinin
silh kaak- '4 lklarndaki rollerini, bu irketlerin Turkiye'deki
milliyeti ve ;| muhafazakr ortaklan; ASALA ve PKK'nn
ibirliklerini 1 kantlayan belgeleri yaymladn izlememi olabilir. Yine
Sa- | yn Cumhurbakanmzn, youn ileri nedeniyle Bizim Rad- yo
ve TKP hakknda Cumhuriyet yazarnn neler yazdn ! izlememesi de
doaldr.
Bu konularda Cumhurbakan'na bilgi..,arznda her halde bir eksiklik olmutur.
Bu eksiklii gidermek uzere, Sayn CurSbufbakan'na, bluculuun d destei
konusunda 22 Subat 1985 gunu bu kede yaymlanan ASALA ve PKK balkl yazm
anmsatmakla yetiniyorum.
Bizler, Fikri hur, irfan hur. vicdan hur insanlar olarak, alnmz ak ve
dimdik, Kuvay Milliye ruhu ve cokusuyla, Sovyet uakl ile -Âmerikan
uakl arasnda hibir fark
396
grmeyiz. Din smurusu ve ticaretine dayal Arap muhiplii ile Humeyni
gericilii arasnda da hibir fark grmediimiz
gibi!
Saym Evren, dunku aklamasnda, "Rabta Orgutu'nden para alnmasn ehveni
er olarak grduunu de sylemitir.
Gazi Mustafa Kemal Ataturk'un, Ehveni er serlerin en ktusudurt- zdeyiini,
Sayn Cumhurbakanmza, bilmem, a-nmsatabilir miyiz?
28.3.1987
HAYIR. SAYIN EVREN!
Hayr, Sayn Evren, aklamalarnza katlmyoruz. Rabta olayna yaklamnz,
bize gre, doyurucu ve inandrc olmaktan uzak kalmtr.
Neden?
En bata, olayn zune dnuk bak alarmz birbirinden ok farkldr. Byle
bir olayn anlamn laik cumhuriyet ilkesi asndan azmsamak, bize ok ters
gelen bir tutumdur.
Nedir olayn duum noktas?
Yabanc bir eriat rgutunun, bir ksm Turkiye Cumhuriyeti kamu grevlisini
maaa balamas deil mi?
stelik bu uygulamann bir hukumet kararnamesiyle balatlm olmas deil mi?
Ayrca Rabta kararnamesi, bu rgutun ne olup ne olmad hakknda devletin
ulusal guvenlik birimlerinde yeterince bilgi bulunmasna ramen karlm
mdr?
Evet. yledir.
Byle bir durum, sizin deyiinizle, zaruretten, paraszlktan domu olsa
bile, savunulamaz Sayn Evren.
Aklamalarnz srasnda 25-30 imama bir sure maa fidendi diye laiklik elden
mi gidecek; devletin temelleri salamdr dediniz.
Bak alarmzdaki farkllk ite bu noktadan kaynaklanyor; zira olayn zunu
gzden kardnz sanyoruz.
Cumhuriyet devletinin temellerinin salam atldna kesin olarak inanyoruz;
ancak yabanc bir eriat rgutunun Turk kamu grevlilerine maa deyebilmesini
bu salam temelin orasndan burasndan kemirilmesine ynelik bir gayret olarak
deerlendiriyoruz. Bu olaya belli bir hogruyle yakla-
397
may, cumhuriyet devleti iinde, cumhuriyet kart bir ideolojinin trmanna
katkda bulunaca iin, tehlikeli gruyoruz.-Ite bu nedenle Cumhuriyet.
Gazetesi, sizin deyiinizle bir bardak, hatta bir katre suda frtna
koparmamtr. Olayn laiklik ilkesi asndan son derece vahim bir anlam
olduu iin kamuoyunu harekete geirmeye ynelmitir. Eer gazetemizin bu
yoldaki abalar ok deiik evrelerde yank bulmam olsayd, siz de herhalde
bu kadar uzun ve ayrntl bir savunma yapma gereini duymazdnz.
Bize gre, asl turban ya da bartu meselesi. Rabta olaynn yannda bir
bardak suda frtna kopanlmasdr.
Kimsenin giyimiyle kuamyla, sayla sakalyla, inancyla inanszlyla
uramak, bizim oulcu demokrasi anlaymza smaz. Her turlu fikrin
demokratik toplum duzeninde yeri olduuna inanrz. Ama her zaman vurguladmz
gibi, laiklie aykr bir gruun devlet iinde trmanma abalarna yol aacak
uygulamalarla mucadele edilmesi gereine inanrz:
Rabta'dan maa olayna kar kmamz ite buradan kaynaklanyor. Nasl ki bir
komunist enternasyonal Turk kamu grevlisine maa balayamazsa, bir Islm
enternasyonalinden de byle bir uygulama kesinlikle kabul edilemez.
Laiklik elbette dinsizlik 'deildir, Sayn Evren. Ama okullarda din dersini
anayasal bir kural olarak zorunlu klmak da laiklik deildir. 12 Eylul'un bu
adm da, bize gre, laiklik uygulamasna Cumhuriyet tarihimizde vurulmu en
buyuk darbedir.
Bu adan da 12 Eylul askeri ynetimini eletiriyoruz.
12 Eylul askeri ynetiminin izmi olduu siyasal ere-ceye, birok
uygulamalarna demokrasi ve insan haklar bakmndan kar olduumuz zaten
bilinir. Bu yuzden. Rabta olayyla zel bir aba iine girmi deiliz. Bu arada
cumhuriyet devletinin en temel ilkesi olan laiklik asndan 12 Eylul'un yerinin
de hayli geri planda olduunu belirtmeliyiz.
-
Turkiye'nin Islm ulkeleriyle ilikilerine gelince... Sayn Evren, bu konudaki
aklamalarnz da dorusu biraz politika kokuyor.
unku biz, teden beri Turkiye'nin Islm ulkeleriyle yakn
398
ilikiler kurmasndan, d politikasnda Islm boyutunu gucendirmesinden yana
olduk. Islm Konferans uyeliinin ulkemize d politikadaki manevra alann
genileteceini savunduk. Bu ulkelerden ayrca bor da alnabilir, yardm da
burs da...
Ancak bir tek ey bize gre yaplamaz: Turkiye Cumhuri-yeti'nin bir ksm kamu
grevlisi, kku darda bir eriat rgutunun maa bordrosuna balanamaz.
Bylesi bir uygulamaya kar kmak, ne 12 Eylulu karalamaktr; ne Islm
ulkeleriyle ilikilerimizi koparmaya kalkmaktr; ne de bir bardak suda frtna
koparmaktr.
Hayr, Sayn Evren!
Laik Cumhuriyet devletinin temellerine sahip kmaktr; onun kysndan
kesinden kemirilmesine kar mucadele vermektir.
Farkl duunuyoruz.
Sizin baknz anz alklayacak evreler de kukusuz olacaktr.
Dediiniz gibi, demokrasi 12 Eylul'den bu yana hayli yol ald; hem istifanz
istenebiliyor hem de mahkemeye verilebili-yorsunuz...
Guzel ey demokrasi!
Biz de Cumhuriyet olarak ite bu yuzden laiklii savunuyoruz; unku biliyoruz k^
laiklik ve vicdan zgurluu demokrasinin vazgeilemeyecek altyapsdr.
28.3.1987 Hasan Cemal
Dunyada Bugun :
LAIKLIGIN KONVERTIBITESI
Huseyin Kemal, aileden kalma yakkll, zel yaamnda yumuak ball ve
guler yuzuyle buyukbabamn dost evrelerinin ok aranan kiisiydi. Zeks ve
alkanlyla iinde de baarl olduunu arkadalar sylerler ve onun
alrken parlamalarm da bu nitelikleri yuzunden hogruyle karlarlard.
Huseyin Kemal'in bir zellii de, ben pek anmsamyorum.
399
ama yava yava ve ok konumas, laf ald m brakmama-sym.
Bu halini gren buyukbabam bir gun, Huseyin Kemal'e gre diyalog Huseyin ile
Kemal'in konumas ve burlerinin de dinlemesidir diye taklm. O gunden sonra
da, ne zaman karlkl olmas gereken bir konuma monologa evrilse, bizim evde
hemen, Bu i yine Huseyin Kemal diyaloguna dnutu denirdi.
Sayn Evren'in basn toplants da, bana biraz Huseyin Kemal diyalogunu
anmsatt. Gerekten demokrasilerde basnn karsna kan siyaset ve devlet
adamlar, aklamalarn yaptktan sonra, sorulara yant verirler. Bylelikle
basn ile diyalog doar. Byle bir diyaloga gerek grulmedii zaman ise, yazl
bir aklama metni gnderilir ya da TV'den bir aklama yaplr. Ama bunca
yllk yabanc ulkeleri de kapsayan gazetecilik yaamm iinde ben bylesine
Huseyin Kemal diyalogunu andran bir basn toplants ne grdum, ne de duydum.
Her neyse, ankaya'nn herhalde bir bildii, bir duunduu ya da kendilerince
nlemek istedii bir saknca var ki, dunku toplantnn soruuz olmasna karar
verilmi.
Sayn Evren'in toplantda sylediklerine gelince:
Aklama, Rabtagate konusundaki baz noktalan aydnla kavuturmutur. Sayn
Evren, Turkiye Cumhuriyeti Devle-ti'nin grevlendirdii kiilerin Turk
yurttalarna ynelik hizmetleri iin yabanc bir devletten ve onun eriat
yaymaya ve tum dunyaya egemen klmaya ynelik (Sayn Evren, Iin bu yanna
dokunmuyor konumasnda) rgutunden para almasn doal karladn,
kararnameyi bilerek imzaladn ve ayn kararname yine nune gelse, yine
imzalayacan aklamtr.
Sayn Evren bu aklamasndan sonra, o zaman bu kararnamenin imzalanm
olmasnn nedenlerini sralarken, devletin dvizi olmamasn gereke olarak
gstermi, olayn bunca buyutulmesini gereksiz, hatta amal grduunu
vurgulayp, Turkiye'nin Islm ulkeleriyle ilikilerini gelitirmesinin yararl
olduunu. Islm Konferans'na girmenin yararlarn saym ve Rabtagato'i
eletirenlerin 12 Eylul'u karalamak istediklerini sylemitir.
Sayn Evren'in bu aklamalarnda ileri surduu grulerin bir blumune katlmak
bizim iin olanakszdr. Rabtagate'i e^tiren kiilerden biri olarak, baz
nokti-'nrda yanl anlamalar gidermek de bir grevdir.
4.30
Nitekim bu grevi konumas srasnda Sayn Evren de vurgulam ve Bu vatan
benim deil hepimizindir demitir.
Her eyden nce, Sayn Evren'in Rabta kararnamesini imzalamak iin ileri
surduu gerekeye katlmak olanakszdr. Bir devlet, paras olmad iin kendi
ilevlerini baka bir devlete veya rgute ihale edemez, hele hele bu rgut,
eriat tum dunyada egemen klma amacn guduyorsa... Baka bir deyile,
bamszln ve laikliin dvize evrilmesinin duunulmesi bile olanakszdr.
Laikliin de, bamszlk gibi konvertibilitesi yoktur.
Turkiye'nin Islm ulkeleriyle ilikilerini gelitirmesi ve Islm Konferans'na
katlmas da eriatlara devletin ilevinin ihalesini gerektirmez.
Rabtagate skandalinin cumhuriyet tarihinin en buyuk skandali olduunu duunen
biz, Islm ulkeleriyle ilikilerimizin ok ynlu d politika erevesinde
gelitirmesini de, Islm Konferans'na gerekli ekinceler konarak gzlemci
olarak ka-tlnmasn da hep savunduk. Ama gzlemci sfatyla katlmlan bir
toplantda devlet bakan duzeyinde temsilin garipliini de hep yadrgadk.
^Kavramlar birbirine kartrmamakta her zaman yarar olduunu unutmayalm. ok
ynlu d politikayla, devletin ilevini ihale ederek bamszln ve
laikliini zedelemek ayr ayr, hatta birbiriyle badamaz, tumuyle birbirine
zt eylerdir.
Sayn Evren'in, Rabtagate'i eletirenlerin amalarnn 12 Eylul'u karalamak
olduu yolundaki grulerine gelince:
Her eyden nce, u noktay herkesin iyi renmesi gerek: Demokrasilerde,
yurttalarn ve basnn eletiri hakk vardr. Bu yalnz bir hak deil, ayn
zamanda bir grevdir. Bu grevin yerine getirilmemesi halinde, toplumun ne gibi
tehlikelerle kar karya kalabileceini ise 12 Eylul ve onun Rabtagate'i
gstermitir. amzda kimse, tenkitten munezzeh> deildir. Inananlara gre
yalnz Tanrdr tenkitten munezzeh olan. Ite bu yuzden diyoruz ki, 12 Eylul'u
eletirmek demokratik bir grevdir.
Bu kapsam iinde olaya baknca, Rabtagate'i eletirenlerin amalarnn, ayn
zamanda 12 Eylul'u eletirmek olduu gruune candan katlyoruz.
Nitekim * biz de Rabtagate'i eletirirken, 12 Eylul'u de eletiriyoruz.
Evet, amacmz 12 Eylul'u eletirmektir.
401
F.: 26
unku Rabtagate ile 12 Eylul birbirlerinin ayrlmaz paralardrlar ve
Rabtagate, 12 Eylul'de devletin temel ilkesi olan laiklie kar bir dizi
giriimin yalnzca biridir.
Ve kanmzca, 12 Eylul ynetimi dnda hi kimse byle bir ie bylesine
futursuzca atlamazd. Bir an iin duunebiliyor musunuz, eer Erbakan iktidarda
olsayd ve byle bir kararnameyi imzalasayd ne olurdu? Bana neler gelirdi?
Ite bu yuzdendir ki, Sayn Evren'in 12 Eylul'un laiklik konusunda en titiz
ekilde davrand gruune katlmyoruz. Bizce 12 Eylul kadar hibir dnemde
laiklikten uzaklalma-mt. .
Sayn Evren'in son aklamasndan nce. dorusu bu ya iimizde, ok ama ok
kuuk de olsa bir umut vard. Belki de Rabtagate, laiklik konusundaki
yanl tutumun anlalmasn ve bu yolun braklmasn salayacakt.
Sayn Evren, Rabta olayna sahip kp, ayn kararname bugun de gelse
imzalayacan syleyerek, iimizdeki bu son umut krntsn da yok etti ve o
zaman duunduk ki, artk laiklik konusunda, eskisinden de ok daha dikkatli ve
titiz olmak ve kyasya bir mucadele vermek zorunludur. unku artk laikliin
ankaya'da Ataturk ve Innu veya 27 Mays dnemindeki kadar gulu bir guvencesi
de yoktur.
28.3.1987 Ali Sirmen
Gunlerin Kpuu:
RABITADA SON TANGO
Rabta ile rabtamz paraszlk ile aklanyor. Bu dil halkn en ok
anlayaca dil olarak gruluyor. Paraszl etinde kemiinde hisseden
milyonlarn ulkesinde bu dil ile akan sularn durdurulaca sanlyor.
Aklamalarn tesinde gerek yle mi?
Gerek devletin kendi i yazmalarnda, belgelerinde yatyor.
Buyurun, Dileri Bakanl'nn 14 Mart 1986 tarihli (yani dolarlar-
jaguarlara, pilli d fralarna, elektrikli burun kartracaklara alan
yatrdmz dnem), TIG'in 1129 sayl resmi yazs ODT Rektrluu'ne
yazlm.
ODT Islm Merkezi Yaptrma Dernei, bankadan 1 mil-
402
yon riyal ekmek iin Iileri Bakanl'na bavurmu, Iileri Bakanl da
Dileri'nden gru istemi. Yazda bunlar hatrlatlarak yle deniyor:
Bakanlmz, esas itibariyle halkn zel maddi katlmyla cami yaptrlmas
gibi projeler iin ve zellikle dini amalarla d ulkelerden yardm alnmasna
kardr..
Imza halen Finlandiye Buyukelisi olan Dileri Bakanl ok Tarafl Ilikiler
Genel Mudur Yardmcs Oktay Aksoy.
ODT'de cami ve Islm Merkezi yaptrmak uzere ortala dolar iin, riyal iin
dutuumuz tarih ne? Mart 1986, yani - tam bir yl ncesi.
Peki ill da Rabta camiinde namaz klmak niye?
ODf 'nun yllardr bir mescidi var zaten. Yetmiyorsa birok devlet dairesinde
olduu gibi.iki oday birletirip mescit yapmak daha onurlu bir i olmaz myd?
Bizim Rabta'ya kucak ve avu amamz paraszlktan ok densizlikten herhalde.
Densizlik derken mantkszlk deil. ODT yetkilileri herhalde, niversite
olamadk, bari medrese olalm diye duunuyorlar.
*
Rabta ile rabtal belgeler ve 80'1I yllarn gazete koleksiyonlar
imamlarmz Rabta'ya paraszlktan deil de bozuk paraszlktan
kaptrdmz ortaya koyuyor.
Bir rnek:
1982 yl kasmnda Turkiye, Londra'da Ziraat Bankas aracl ile uluslararas
bir bankalar topluluundan 200 milyon dolarlk kredi ald. Bu kredi, anl anl
bir trenle ve trene katlan yabanc yerli banka temsilcilerine, yetkililerine
ziyafetle, katlanlarn her birine altn renkli masa saati arma-anyla tarihe
geti.
Sayn hukumet o zaman bu olay memleketimizin yeniden itibar kazandn ve
dnum noktasna geldiinin bir belgesi olarak cihana iln etti. O gunun
gazeteleri bu olayn tandr.
O tarihten sonra zal'n da iktidara gelmesiyle kasalar dolar doldu. Dolarlar
Marlboro, ithal makarma sosu ve rokfor peyniri oldu, vitrinleri doldurdu.
Sevinliydik hepimiz, yaasn hukumetimiz derken bir de baktk ki, yl 1985
olmu, imamlarmz hl deplasmanda, Rabta parasyla namaz kldryorlar.
403
Islmiyette zor yoktur diye bir hadis-i erif var.
rnein, Su yok, aptes alamyorum, bu yuzden namaz klamyorum diye bir
mazeret geerli deil. unku su olmasa da, dini kural olarak aptes almak yine de
mumkun:
Temiz bir toprak veya kum ynna el surmek suretiyle, bir anlamda kuru
sistem aptes alnabiliyor. Buna da teyemmum deniyor. Teyemmum ederek namaz
klmabiliyor, ancak suya kavuunca teyemmum bozuluyor, aptes almak gerekiyor.
Teyemmum ile namaza devam etmek, namaz geersiz klyor.
Suya kavutuktan sonra klnan namazlar nafile hale geliyor.
Turkiye de Kasm 82'de 200 milyon dolara, yani ^suya kavumutur.
Daha ak bir deyile o tarihten bu yana, 70 cente muhtacz gerekesiyle
Rabta'ya ihale ettiimiz imamlarn kldrd be vakit namazlarn tumu nafile
olmutur.
O namazlarn kaza edilmesi, yani yeniden klnmalar farz hale gelmitir.
Bu konuda eski Devlet Bakan Mehmet zgune'in ksa bir sure Iin (le ile
ikindi vakti aras mesel) geici grevle ibana getirilmesi ve onun delleti
ile eski Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula'tan bir fetva almas gerekir.
Bu fetvann Devlet Planlama Tekilt'nn yardm ile ve Merkez Bankas'nn
egudumuyle 70 cente muhta olmaktan kurtulduumuz tarihten sonraki namaz
saysnn hesaplanarak imamlarmza fazla mesai yaptrlmas ve yurt dndaki
Musluman Turk ii snfnn bortan kurtarlmas gerekir.
-
Sayn Babakan gibi, Sayn Cumhurbakan da iktidarlarn Rabta ile kurduklar
rabtay s70 cente muhta olmamzla akladlar.
Bu 70 cent, Rabta'nn imamlarmza bitii ttaban fiyat m idi?
Bilemiyoruz. Kim bilir?
Sukurler olsun ki Tanr, 24 Ocak' sonra 12 Eylulu bamza getirdi.
Beterin beterinden, ehven-i errin errinden bizleri korudu. Ya 70 cent yerine
7 cente muhta durumda olsaydk...
O zaman Rabta'ya imamlarmzn 25i yerine 250'sini kaptracaktk.
404
Verilmi sadakamz varm. , 225 imammz Rabtasz (daha dorusu 1100
dolarsz)
kald.
Bylece ok ukur ki ehven-i errin derecesi de,slaiklik ve ulusal onur
bakmndan yenilir yutulur boyutta> kald.
Kald ki. Sayn Cumhurbakan Evren, ehven mehven de olsa bu iin er olduunu
zmnen de olsa ifade ettiler. Bizleri alnmzdan pulmuesine sevindirdiler.
Kendilerine ukran arz ederiz.
29.3.1987 Ahmet Tan
RABITA VE BIZLER...
Hfz Veldet Velidedeolu
Uur Mumcu'dan sz ederken, her zaman Yiit gen dostum ve deerli meslektam
derim. Bu kez de laik Turkiye Cumhuriyeti'ni korumak urunda her tehlikeyi gze
alarak, ulkenin dnda ve iinde yuvalanm Turkluk duman butun Islamc
rgutleri -Ataturk'un devrimci, laik cumhuriyetini emanet ettii genlerden biri
olarak- usta bir gazetecinin ve her yazdn belgeye dayandran bir bilim
adamnn dikkat ve titizliiyle aratrd ve karp ortaya koydu. Gerekten
kutla-nas bir hizmet oldu bu. Kendisini kiisel olarak tanmadan nce, Ankara
Hukuk Fakultesi'ndeki bilimsel yaynlarnn nitelik ve deeri ile tandm Uur
Mumcu'ya, teden beri meslektam diye hitap etmekten, ite bunun iin buyuk
kvan duyarm. Bu kez de yurekten kutluyorum kendisini.
Rabta rgutunun kimlii, nitelii ve amac konusunda bilinmeyen bir yn hemen
hemen kalmad. Uur Mumcu'nun yaz dizisinin ardndan, bata gazetemizin genel
yayn muduru Hasan Cemal olmak uzere, Ilhan Seluk, Oktay Akbal, Ali Sir-men,
Mustafa Ekmeki gibi her zaman Ataturk Cumhuriyeti'ni savunan deerli yazarlar,
birok kez konunun turlu ynlerini detiler ve gzler nune serdiler. Biz
bugunluk sadece baz noktalar uzerinde eletirel bir gzle duracaz:
Birincisi: Kkeni nerede olursa olsun, butun Islamc rgutler, uyruu olduklar
ulkelerin yneticileriyle sk bir balant iindedirler; onlarn politikas
dnda bir ama ardnda
405
koamazlar. Byle rgutlerin bal olduklar devletlerin ardnda, resmi, gayri
resmi, yakn veya Atlantik tesi hangi rgutlerin bulunduu da az ok biliniyor.
O halde Turkiye, bu Islamc rgutler karsndaki tutumunu ve politikasn ona
gre irdelemek ve ynlendirmek zorundadr. Bunu hi unutmamak gerekir.
Ikincisi: Islamc rgutler -ister yntem veya mezhep ayrl, Ister kar
atmas yuzunden- birbirine rakip olsalar bile, ama bakmndan birliktirler.
Bu ama, -tpk komunizmde olduu gibi- ulusalcl ortadan kaldrp onun
yerine, butun Islm ulkelerinde, Arap ummetiliini geirmek ve Islm eriatn
egemen klmak, dahas eer ellerinden gelse Arapay butun Muslumanlarn ortak
dili durumuna getirmektir. Uur Mumcu tarafndan yaymlanan Rabta rgutunun
tuzuu bunu ak seik gsteriyor. O halde Rabta ve benzeri rgutlerle ilgi
kurup, herhangi bir ekilde alverite bulunmann, laik Turkiye Cumhuriyeti'nin
var olu nedenlerini urutup yozlatrmakla eanlaml olduunu apak grmek,
ulusumuz iin zorunludur.
uncusu : Biz Turklerin bu eriat rgutlere kar blr sulamada bulunmaya
elbette hakkmz yoktur. Onlar kendi tutturduklar dorultuda ve bildikleri
yolda yuruyeceklerdir. Sayn Devlet Bakan Hasan Cell Gtizel'in dedii gibi,
bunlar yalnz bize deil, teki Islm ulkelerine de yardm eden iyiliksever ve
guzel rgutler de olabilirler. Saiyleri mekr ve muv barek olsun! Ama Sayn
Devlet Bakan, Rabta'nn mesaisini niin zellikle Turkiye uzerinde
younlatrdn, apkasn nune koyarak, bir kez olsun guzel guzel duundu mu
acaba? Bu vatan Yunanllardan ve onun ardndaki kfir devletlerin penesinden
kurtaran Ataturk hakknda sapk bir kiinin svgu ve iftiralarla dolu kitabn
Suudi Arabistan'a gturenlerin, sonra orada bastrp, yabanc ulkelerde ak
ak, Turkiye'de gizliden gizliye datp sattranlarn kimler olduu konusunda
hi zihin yordu mu acaba? Niin yapyorlar bunu? Duyduumuza gre, bu kitap
Arapaya da evrilmi ve baka Musluman ulkelerin dillerine de evrilmek
isteniyormu. Kim, nerede, niin finanse ediyor butun bunlar? Devletin haber
alma rgutleri bunlar arayp meydana karmakla grevlendirilmiler midir?
Hasan Cell Bey bunlar da guzel guzel duunmelidir, Rabta rgutunu verken.
Drduncusu: Alnmz dik tutan ulusal onur diye nitele-
406
diimiz kavram hepten yok mu oldu ki, Turkiye devletinin ma-asz izinle yabanc
ulkelere giden resmi memurlarnn aylklarn Rabta adl eriat rgute
detmek iin Bakanlar Kurulu karar kartyoruz? Laik Turkiye Cumhuriyeti'nin
Yasama Meclisi binasnn avlusuna cami yaptrmak sanki ok gerekli miydi?
Ibadetini yapmak isteyen milletvekilleri, yakndaki camilere gidemezler miydi?
Ve bylece oraya harcanacak para, uretici bir kuruma yatrm olarak konamaz veya
eklenemez miydi? stelik bu cami iin Rabta rgutunden koskoca Turkiye Buyuk
Millet Meclisi'nin ba kabul etmesi ne demektir? Ne oldu byle bize? Ortadou
Teknik niversitesi'ne yalnz cami deil, Islm Merkezi ad ile eriat bir
muessese yerletirilmeye uralyor. Bu ne demektir? En buyuk para yardmn
yine Rabta yapacakm; medreseye dnuturulen imam-Hatip okullar ve yuksek
islm enstituleri yetimiyormu gibi, imdi de universitelerimize mi el atlmak
isteniyor? Uzun yllardan beri bu sutunlarda yazp iziyoruz: mam-Hatip
okullar mezunlar, Musluman yurttalarmzn ibadet gereksinmesini karlamak
iin, aydn din adam olarak yetitirilmelidirler. O halde bu okullarn ders
programlarnda eriat kurallarnn, yani Islm hukukunun yer almas ne anlam
tayor? Bugun Batda adna kilise hukuku denilen Hristiyan eriat,
universitelerin yalnz hukuk fakultelerinde veya enstitulerinde bilimsel
yntemlerle inceleniyor. Bizde de universitelerimizde enstituler kurularak veya
mukayeseli hukuk ders programlarnda Islm hukuku okutularak, bilimsel ve
tarihsel amal retim yaplamaz myd? Laik Turkiye Cumhuriyeti'nde eriat
hukuku nerede ve ne zaman uygulanacak? Su halde butun bunlar uzun vadeli bir
programa gre, gelecee ynelik olarak yaplyor; nedir bu ama? Kendilerini
Ataturku sanan yneticilerimiz -yllardan beri surdurduumuz uyarlara
ramen- bunu hi duunmediler mi?
Beincisi: Bu devleti ynetenlerin kiisel onurlarna ne oldu veya bellekleri
nasl bir arzaya urad ki, belgeler ortaya kana dek Rabta'nn bizim
imamlara yllarca maa demesi hakkndaki kararnamenin varl inkr edildi? Ve
sonra yuz seksen derece dnerek gerei itiraf ederken merte, Evet, yanl
yapmz demek varken, grmemiiz, bilmemiiz, farknda olmamz denildi. Bu
Bakanlar Kurulu kararnn Resmi Gaze-ie'de yaymlanmam olmas, sakn bir
sululuk duygusun-dan ileri gelmi olmasn?
407
Altncs: DYP Genel Bakan Sayn Cindoruk, Rabta'y-la olan ilikinin
niteliini ve maa iini nce eletirdii halde, bu ilikinin ilk kez Demirel'in
bakanl dneminde kurulduu ortaya knca, niin birden az deitirdi? Bu
davran laik Turkiye Cumhuriyeti'nin bugunku tehlikeli duruma dumesinin, sa
kanat politikaclarnn ve zellikle -geen yl devlet treniyle gmdurulen-
Cell Bayar bata olmak uzere Menderes, daha sonra Demirel, ondan sonra zal ve
takmlarnn Ataturk devrimini ve laiklik ilkesini hafife almalarnn ve
olabildiince din smurucu yapmalarnn bir sonucu deil midir?
Yedincisi: Kendi kardei Korkut zal'n politika yaamna dnmesi zlemini taaa
Amerika'dan uydu araclyla yapt basn toplantsnda -yasaklar dolaysyla-
ima eden Sayn Babakan Turgut zal, her hafta umre ziyareti yaptn aklayan
Korkut zal'n ideolojisini bilmiyor mu ki, ayn basn toplantsnda Rabta'dan
maa alan Turkiye Cumhuriyeti imamlar konusundaki yaynlar iin, ideolojik
nitelikli diyerek, artk bayatlam ve kanksanm genel sulamalarda
bulunabiliyor? Ideoloji yalnz solda m vardr? Sa kanadn Turkiye'de laiklii
ykp, onu bir eriat devleti durumuna getirmek iin dta ve ite yaplan bunca
yayn ideolojik nitelikli deil de nedir? Uur Mumcu'nun'dedii gibi, sadece
laiklii savunmak iin yaplan yaynlar m ideolojik oluyor? Yarn bur gun
Korkut zal yeniden politikaya atlp, MSP benzer bir parti iinde, Turkiye'de
laiklii ortadan kaldrp, bir Islm devleti kurma politikas gutmeye balarsa
ve bu yolda yazlar yazarsa, Babakan zal, kendi kardeine de mi ideolojik
nitelikli yazyor diyecek? Hi sanmam. unku Babakana gre bu yoldaki
almalar ideolojik nitelikli deildir. Hatta neredeyse doaldr. O, kimseyle
kavga etmez, kardeiyle mi edecek!
Sekizincisi: Sayn Cumhurbakannn laik duunceli olduunda kimsenin kukusu
yoktur; ama Ataturk'un kurmu olduu butun devrimci muesseselerin onun zamannda
yklmas, Ataturk'un vasiyetnamesinin onun zamannda bozulmas, Ataturk'un
kurduu CHP'nin onun zamannda kapatlmas, Ataturk'un koyduu laik retim
ilkesinin onun zamannda ve Turkiye'nin tek hkimi olduu dnemde yaralanmas,
Rabta rgutuyle ilgili kararnamenin onun zamannda karlmas nasl izah
edilebilir? Bu Bakanlar Kurulu kararnamesinde butun bakanlarn ve babakann,
hele Devlet Bakan zgune'in imzasn grunce, belki onu, buyuk sakncasn
duunmeden,
408
imzalamlardr. Ne var ki, ocuk Esirgeme Kurumu'nu denetlerken mutfaktaki yem.
e varncaya kadar veya bir okulu denetlerken, retmenin sigarasna kadar
dikkat eden Sayn Cumhurbakanndan, yurt dna maasz izinle gnderilen
imamlarn, o yabanc ulkelerde ne ile geineceklerine -kararnameyi imzalarken-
dikkat etmelerini beklemek, sde bir vatanda o-larak hakkmz deil midir? Bu
tutum ve davran, d ve i eriat rgutlerine ve irticaya bujuk cesaret verme
sonucunu dourmam mdr? Hele kendilerinin nceki yl yapt bir meydan
konumasnda, laiklik ilkesini yet ve hadisler okuyarak savunmaya kalkmas,
bu cesareti busbutun arttrc bir davran deil miydi? Varsayalm ki, maasz
olarak izinle darya gnderilen turlu teknik alanlardaki devlet memurlarna,
-Demirperde gerisi ulkeleri bir yana brakyorum- rnein Avrupa'nn herhangi
bir ulkesinin, sosyal demokrat nitelikli bir dernei tarafndan maa verilmesi
konusunda bir kararname. Sayn Cumhurbakanna sunulsayd, ac.aba yine
imzalayacaklar myd?
Dokuzuncusu: Butun bunlarn yannda i ac bir nokta var ki o da, basnmzn
buyuk ounluunun, laik Turkiye'nin kar karya bulunduu tehlikeyi anlayp,
imdiki gz yumucu politikaya ve Rabta rgutu ile ilikiye cephe almas ve
ke yazarlarnn da kimileyin sert eletirilerde bulunmas-*dr. Geri Ergun
Balc'mn, geen hafta bandaki yazsnda iaret ettii gibi, bir tek gazete
ayrk olmak uzere, teki gazeteler bu Rabta rgutu ile iliki konusunu ortaya
karan Uur Mumcu'nun adndan - gecikme ile de olsa - sz ettikleri halde,
Mumcu'nun Cumhuriyet gazetesi yazar olduunu bilmezlikten gelmeleri ho
kamamtr. Ama zarar yok; herhalde bir gun gelir, byle konularda da
objektiflik egemen olur.
-
Uur Mumcu'nun yaz dizisi ok daha ak seik olarak gsterdi ki, laik Turkiye
Cumhuriyeti'nin temel talarndan olan ulusalclk ve laiklik ilkeleri bugun
buyuk tehlikelerle kar karyadr ve bunun sorumluluu, Diyanet Ilerl'nden
balayarak, dorudan doruya sadaki politikac ve particilere ve 12 Eylul
yneticilerine, ksacas, en alt kademeden, en ust kademeye kadar, bizim
yneticilerimize dumektedir, yabanc rgutlere deil.
Seriatlk konusu uzerinde gelecek hafta yine duracaz.
29.3.1987 409 -
TARIHE GEECEK BIR KONUSMA
Gazetemizde belgeleri yaymlanan ve ayrntlar sergilenen -Rabta olay
konusunda Cumhurbakan Evren uzun bir aklama yapt. Bu aklama, cumay
cumartesiye balayan gece televizyonda butun ulkeye yanstld.
Saym Cumhurbakan'nn olaya gereken nemi vererek bu kadar ayrntl bir
aklama yapmasn teekkurle karlyoruz. Gazetemiz grevini yaparak Rabta
01ay*n, cumhuriyet devletini ilgilendiren butun ynleriyle ortaya koymutur.
3u noktay Sayn Evren de belirtmi, gazetecilik grevimizi yaptmz
vurgulam; ancak yorumlarmza katlmadn sylemitir.
Biz de aklamalarndan turu Sayn Evren'e teekkur etmekle birlikte, olaya
yaklam biimini ve ou yorumunu o--naylamadmz yazmak zorundayz. Sayn
Evren Sui misal, -misal olamaz kuraln hie sayarak, laiklik ilkesinin
inenmesi yolundaki ktu rneklerin dkumunu yapm, bu yntemle Rabta Olay
sorumlularn aklamaya almtr.
Sayn Cumhurbakannn uslbunu ve baz deyilerini yadrgadmz da
sylemeden geemeyeceiz. Yalnz bir rnek verelim: Rabtaclar temize karmak
amacyla, devletimizin bor almak iin yabanc ulke ve kurululara yuz suyu
dktuunu belirtmek Cumhurbakanmza dumezdi. Sayn Evren, politikac
deildir; devletimizi temsil etmektedir; konumalarnda zen ve dikkatten
uzaklamasn, ulkenin ve devletin onurunu yaralayc deyimler kullanmasn
makamyla badatrmak gutur.
-
Ne var ki Cumhurbakan'nn uzun konumasnda, alt izilmesi gereken, asl
konu. Sayn Evren'in laiklik anlayndaki buyuk yanltr ki bu nokta uzerinde
durmak istiyoruz.
Bilindii gibi Ataturkuluun ve cumhuriyetimizin temellerinden biri, 1924
ylnda karlan retim Birlii Yasasdr. Eski adyla Tevhid-i Tedrisat
Kanunu diye anlan bu -yasayla Milli Eitim'de yalnz laiklik ve bilimsel
retim ge--erli olmutu.
12 Eylul ynetiminde, banda Saym Evren'in bulunduu Milli Guvenlik Konseyi,
ilk ve ortaretimde din derslerini zo-Tunlu yaparak bu devrimi ykmtr.
410
. Saym Evren olay yle anlatyor: Baktk Id yuzde 90 fc-rend zaten din
derslerine giriyor, yuzde 10 da katlsn deyip karan verdik.
tik ve ortaretime -zorunlu olmasa da- din derslerinin konmas, Ataturk'un
laiklik ilkesinden geriye dnutu. Saym Evren'in ilk yanlgs burada balyor.
Anari ve terru nlemek amacyla, 12 Eylul'de ynetime butunuyle el koyan
ordu, emir ve komuta zincirinde i guvenlii salamaya alrken, siyasal
kararlarn butun sorumluluunu be kiilik Milli Guvenlik Konseyi'ne brakmt.
Konsey, Ataturk ilkelerine bal bir kurul olduunu, ortaretimde, semeli olan
din derslerini kaldrmakla kantlayabilirdi. Milli Guvenlik Konseyi, en bata
Saym Evren, bunu yapacak yerde, din derslerini zorunlu nitelie dnuturmekle de
yetinmeyerek bu kural anayasaya geirmilerdir. .
Laik cumhuriyetin temeline vurulan bu buyuk darbenin, Saym Evren yoksa farknda
deil midir?
-
Bu soru Saym Cumhurbakan'nn son aklamasndan kaynaklanyor ye buyuyor.
Evren'in dedii gibi yuzde 90 rencinin kendi isteiyle din derslerine
katldn varsayalm. Bu durumda laikliin zu ve gerei, geri kalan yuzde
10'un vicdan zgurluune sayg duymak ve devlet guvencesine almaktr.
Eer bu nokta anlalmamsa ve anlalmyorsa, uygarlk tarihinde ve
demokrasinin gelimesinde buyuk bir aamay vurgulayan ve cumhuriyetimizin
temelini oluturan laikliin de anlalamadn belirtmek zorundayz.
Demokrasi, ounluun fikir ve inanlarna sayg duymakla birlikte, aznln
fikir ve vicdan zgurluklerini guvence altna almak demektir.
Ne yazk ki Saym Cumhurbakan'nn, konumasnda bu gerek yeterince kavranm
grunmuyor, ama bu konuda biz kendisini eletirmenin ya da savunmann bir yarar
olacan sanmyoruz.
Sayn Evren, son basn toplantsndaki szleriyle tarihimize geecektir.
29.3.1987 Cumhuriyet
411
TRT'nin Iinden :
ATATRKLK DERSLERI
Yllardr televizyondan Ataturkuluk dersleri alyorduk.. Dersler TRT'nin
hazrlad izlencelerden daha ok, zellikle televizyona kp konuma
olanana sahip kiiler tarafndan verilirdi. Herkes Ataturkuluu kendi
kafasndaki modele gre anlatt televizyonda. Kimi tane tane syledi, kimi
bararak, kimi kendine akllym gibi pozlar vererek... Ama hepsi d
mihraklarca kaplmamamz, yabanc ideolojilere tutsak olmamamz utledi,
TRT onlara babalarndan kalmt sanki. Istediklerini suladlar,
istemediklerini hedef olarak gsterdiler, beenmediklerini yerden yere vurdular,
ona buna vatan haini dediler. Kamuoyunda lekeledikleri kiilerin ayn
televizyona kp ken dilerini savunma haklar yoktu. Tum sulamalar
Ataturkuluk adna, Ataturkuluk uruna yapld, radyolarda ve ekranlarda. TRT
yle duruma gelmiti ki, sabahlar radyolar sayesinde Ataturkulukle kalkyor,
akam TV ile Ataturkululr dulerini grerek uyuyorduk. Ama. bir turlu
Ataturkuluu, radyo ve televizyonunun tum gucune karn, kimseye retemediler.
Onlar TRT'de Ataturk, Ataturk dedike, herkes Ataturk'ten souyor,
uzaklayor, buyuk bir boluun iine yuvarlanyordu. unku anlatlan ne
Ataturkultiktu, ne de Ataturk'un kendisi. Yllarca mikrofonlar ve
kameralar, .Ulu nder, Hayr, Yuce nder lklar ile alkalanp durdu.
Derken, Uur Mumcu Cumhuriyet ile Rabtay getirip^ ortaya koyuverdi. Hem de
bir 12 Mart gunu... Bata Ataturkulerin bir baka Ataturkuluu kendi
oyunlarna gre tezghlayp numuze surdukleri gunlerin yldnumunde... Hem de
en yuksek kattan, adm adm aalara doru inen, oralardan Kbrs'a ve ODT'ye
dek uzanan belgeler ve belgelerle... Yllarca bizlere Ataturkuluk dersi
verenlerde bir bellek boluu balamasn m?
TRT'den d mihraklar ve yabanc ideolojiler ile ilgili uyanlar yaplrken,
meer herkes Rabta ile iliki kurmada -raya girermi de, haberimiz yokmu.
Rabtadan daha iyi d mihrak, daha iyi yabanc ideoloji olur mu?
Ataturk'u ve Ataturkuluu televizyondaki derslerden rendiklerini sananlar,
Bir yandan d mihraklara kar kacaksn, te yan-
412
.dan onlardan yardm alacaksn. Buna ne denir? diye sormayacaklar mdr? Evet,
buna ne denir?
Houston'daki TRT muhabiri, geen ay yaymlanan 32. -Gunde TV rportajclnn
en grkemli rneklerinden birini .gzlerimizin nune sererek. Sayn zal'
ameliyat eden doktora, Babakann kalbini elinizde tuttuunuzda ne
hissettiniz? <iiye sormutu. Var m imdi, yllardan beri bizlere TRT'den
Ataturkuluk dersleri veren Rabtaclara, Olay ortaya karlnca, neler
hissettiniz? diye soru sorma yurekliliini gsterebilecek bir TV rportajcs?
Houston'daki doktor, O da hepsi gibi bir kalpti ite diye yant vermiti.
Gunumuzun eski Ataturkuleri, yeni Rabtallar, eer anmsayabilirlerse, eer
gunun ok youn alma artlar iinde zaman bulabilirse, eer brifing
dosyasnn yirminci sayfasna yle bir gz atabilirlerse, Gerek Ataturkuluk
iki yuzluluk deildir. Ben bunu bilir, bunu hissederim diyebilirler mi,
kendilerine soru sorabilecek TV rportajcsna? Ama merak etmesinler, ne byle
soru yneltebilecek rportajc var TRT'de ne de gerek Ataturkuluu bilen,
onlarn arasnda.
31.3.1987 Mahmut T. ngren
TRTnin Iinden:
UZAKTAN KUMANDA
TRT'nin haber bultenleri ve haber izlenceleri herhalde uzaktan kumandal bir
yntemle hazrlanyor. Bakyorsunuz, haber bultenlerinde TRT'nin kendi
muhabirleri ile uretilmi tek zgun haber yok, Rabta konusunda. Eer gazete
okumuyorsanz, Rabta olayn bu bultenlerden renmeniz olanaksz. TRT,
Rabtaya hep bakalarnn verdii demelerle ve Cumhurbakan'nn yapt
konumann yayn ile yaklayor. SHP Genel Bakan Erdal Innu, TRT'nin
yaymlamak zorunda kald bir basn toplantsnda, ayrntlar ile akla
-masa, bu konunun iyuzunu radyolardan ve iki kanall televizyondan
renemezsiniz.
Ya da arkadamz Ahmet Tan, o gulun Houston kaynakl tele-ov'da Babakan'a
Rabta konusunu soran tek gazeteci olma onurunu tamasa, televizyondan
Rabta hakknda
413
yine bilgi alamayacaksnz. Ya yazarmz Uur Mumcu?.. Olay ortaya karan o.
Hi zaman geirmeden kendisiyle radyo -TV haberlerinde ve artk zellikle
uzaktan kumandal olduu anlalan o biimi bozuk haber izlencelerinde sylei
yapmak gerekmez mi? Haberciliin en basit, en bilinen, en nde gelen kural bu
deil midir? Eer salt Uur Mumcu'yu radyolara ve televizyonlara kararak
TRT'nin imdiye dek milyonlarca kez delik deik olmu yanszlnn'
bozulacandan korkutuyorsa. Uur Mumcu'ya her verdiiniz bultene ya da haber
izlencesine karn grululeri de karrsnz, olur biter.
Ama yle olmuyor ve herkesin bildii bu kuucuk habercilik kural uygulanmyor.
unku yazarmz Uur Mumcu'nun TRT'de konumas, TRTcilerden nce, uzaktan
kumanda ile ok eski gunlerden beri yasaklanmt. Kim vermiti bu buyruu
uzaktan? Nasl vermitir? Her eyden nce- birer meslek eleman olmas gereken
TRTciler nasl olur da bu uzaktan gelen buyrua kuzu kuzu boyun eerler?
Bunlar bilinmez! A-ma ok deil, geen yl, 6 Temmuz 1986 gunlu Nokta
dergisinden rendiimize gre, bir zamanlar TRT Haber Dairesi Bakanln
yapm olan gazeteci Ercan San'n, yukardan gelen basklarla. Uur Mumcu'nun
(yazar Nazl Ilcak ye Mumtaz Soysal'n da) TRT'ye kamayacan syledii
ileri surulmektedir. Nitekim, 4 Kasm 1986 cuma akam TRT Televizya-nu'ndan
yaymlanan YK konulu akoturuma da. Cumhuriyet gazetesi ynetiminin adn TRT
Haber Merkezi'ne vermesine karn, yazarmz Uur Mumcu'nun YK Bakan Ihsan
Do-ramac'nn karsna konumac olarak karlmas TRT tarafndan kesinlikle
engellenmiti. Herhalde yine yukardan ve uzaktan kumanda ile...
Ama Rabta olaynn en canl dneminde bir bakyorsunuz, TV-1'deki haber
izlencesi Haberden Habere de Bat Almanya'daki faing konusu inceleniyor. Hem
de TRTcilerin savlarna gre, toplumsal adan yaplyormu bu inceleme. zuru
kabahatinden buyuk bu TRT'cilerin... Hem toplumsal ay bilmiyorlar hem de
habercilii. O gunlerde Rabta olay bir yetkilimizden dier yetkilimize
bulayor ve bizler de TRT Televizyonu'nda, ad Haberden Habre olan bir
guncel konulu izlencede faingi izliyoruz, uslu uslu. Uzaktan kumanda
sayesinde...
Sonra, geen sal akam, Kamuoyu geliyor TV-l'e. Yine Rabta olay
incelenmiyor. Ne var Kamuoyunda? Gu-
414
neydou'dakl olaylar... Bakn, bu konu da guncel. Bunu da in-celemek gerekli.
Ama olmaz ki, salt resmi ideolojinin az. ile ve salt resmi szcuklerle
anlatlmaz ki bylesine geni boyutlu bir olay. Uzaktan kumanda o denli etkin
ve kanlmaz ki, Kamuoyunda sorulara yant veren ve olaylar yerinde izlemi
bir TRT habercisi ti'e uzaktan kumanda ile nundeki kttan okuyarak
anlatmaku:; kurtaram kendini. Olmaz, uzaktan kumanda ile habercilik
yaplmaz.
7.4.1987 Mahmut T. ngren
MODERN ISLAM DEVLETI
Temel kaynan Kur*an'd'an alan eriat sadece imar* ve ibadetle ilgili esaslar
getirmekle kalmaz (zaten yle olsayd ortaya pek bir sorun kmazd). Bunun yan
sra, ekonomik ilikilerden devlet ynetimine, kadn-erkek ilikilerinden
kiilerin davranlarna, yiyeceklerine, ieceklerine ve giyeceklerine kadar
hayatn her ynunu kapsayan ayrntl duzenlemeler koyar. Bu bakmdan eriat
duzeni, tam anlamyla butuncu, bugunku deyimle totaliter bir nitelik tar.
' Bir bardak suda, hatta bir fcatre suda kopardan frtna.-Bret, Sayn Evren
kamuoyunu gunlerce alkalandran Rabta olayn byle nitelendirdi. Ama, her
nedense, bu bir kat-re sudaki frtnay dindirmek iin tam bir buuk saat
konuma gereini duydu. Sonunda acaba baarl olabildi mi? Aklamalarnn
doyurucu, hele inandrc olduunu sylemek ok gu. Laiklik konusunda hassas
olduu -bata kendisince- sylenen Sayn Evren, bu olayda kendisinden beklenen
ak ve kesin tutumu ortaya koymad. Konuyu ilkesel ynden ele alacak yerde,
laik Turkiye Cumhuriyeti'nin din grevlilerinin eriat bit rgut tarafndan
maaa balanmasn savunmak iin ne kadar mazeret bulmak mumkunse, hepsini uzun
uzadya sayd, dktu. Bu da, kamuoyunun geni bir kesiminde buyuk hayal
krkl yaratt.
- Deerli gazeteci - yazar Uur Mumcu'nun. kapan rejim dneminin karanlnda
kalm bir olay gun na karan son arattrmas, hf uphe yok ki onun
meslek hayatnn en buyuk baarlarndan biridir. Bu aratrmann baka hibir
yara-
415
x olmadysa -ki bence ok olmutur- en azndan kimlerin gerek laiklikten yana,
kimlerinse zamana ve zemine gre deien sulandrlm bir laiklik anlayndan
yana olduklarn a--ka ortaya karm olmas bakmndan yarar
salamtr.
Ben bu yazmda, kamuoyunda artk Rabtagate diye a-nlmaya balanan olay
uzerinde durmayacam. yle sanyorum ki. Cumhurbakan ve hukumet
yetkililerince onun nemini kuultmek iin gsterilen butun abalara karn bu
olay eitli boyutlaryla daha bir sure gundemde kalacaktr. (Laiklik konusu
ise, grunue gre. gundemden hi inmeyecektir). Bu yaznn kaleme alnmasndaki
balca neden. Rabta rgutunun guttuu amalarn bende uyandrd baz
duunceleri o-kuyucularla paylamak isteyiimdir diyebilirim.
Rabta, 1976 ylnda Pakistan'da Uluslararas Seerat Kongresi adn tayan
toplantlara nculuk etmi. Turkiye'den MSP'li bir bakann da katld bu
toplantlar sonunda bir dizi karar alnm. Uur Mumcu'nun Islamc rgutler ve
Para> baln tayan yazsndan (Cumhuriyet, 13.3.1987) rendiimize gre bu
kararlardan bazlar yle :
Islm ulkelerindeki anayasal muesseseler tslmi esaslara uydurulmal ve
Arapa halka indirilmelidir.
slm olmayan kanunlar kaldrlmal ve eriata uygun kararlar
gulendirilmelidir.
Butun daire ve iyerlerinde anlama ve nizamlar dua ile birlikte takdim
edilmeli ve bu yerlerde bir mescit almaldr.
Dunyadaki kadnlar Islm yasaklarna uymaldr. Bylece uzayp giden
kararlar arasnda, benim kafamda
bir dizi soru iaretinin uyanmasna yol aan bir tanesi de u:
Tamamen eriata dayal modern Islm devleti kurabilmek iin gerekli
Evet, kurulmas amalanan devlet hem tamamen eriata dayal olacak hem de
modern, yani ada bir devlet olacak. Seriatn temeli bundan 1400 yl
ncesine gittiine gre, acaba bu iki kavram birbiriyle nasl badaabilirdi?
Byle bir devlet duzeninin gereklemesi halinde neler olabileceini duunmeye
baladm.
Her eyden nce, bu devletin demokratik bir devlet olmayaca aka belliydi.
Zira, Islm .esaslara gre egemenliin halka ya da millete ait olmas diye bir
ey kesinlikle sz konusu olamaz. Gkyuzunde olduu gibi yeryuzunde de egemen-
416
ligin tek bir sahibi vardr, o da Allah'tr. Yneticisi de, ynetileni de mutlak
olarak Allah'n iradesine boyun emek zorundadrlar. Bu irade, eriat kurallar
iinde kendini gsterir. Seriat, ona inananlarca, Allah'n iradesini belirleyen
ilhi bir yasa olduundan hibir ekilde tartlamaz ve eh kuuk bir noktas
bile deitirilemez. Deitirilemeyeceine gre, modern* Islm devleti de,
ortaan en geri ve en ilkel toplumlarndan birini o gunun luleri iinde
medeniletirmek iin getirilmi olan kurallara uyularak ynetilecek
demektir.
Temel kaynan Kur*an'dan alan eriat, sadece iman ve ibadetle ilgili esaslar
getirmekle kalmaz (zaten yle olsayd ortaya pek bir sorun kmazd). Bunun yan
sra, ekonomik ilikilerden devlet ynetimine, kadn-erkek ilikilerinden
kiilerin davranlarna, yiyeceklerine, ieceklerine ve giyeceklerine kadar
hayatn her ynunu kapsayan ayrntl duzenlemeler koyar. Bu bakmdan eriat
duzeni, tam anlamyla butuncu, bugunku deyimle totaliter bir nitelik tar.
Peki, bu duzen iinde insan haklarnn, kiinin temel zgurluklerinin yeri
nedir? diye sorulacak olursa, onun yant da bellidir: Seriat duzeninde bu.
kavramlarn yeri olama*. En bata, vicdan ve inan zgurluu diye bir ey sz
konusu deildir. Duunce zgurluu bakmndan da ayn ey sylenebilir. Islm
topluluu iinde Musluman olarak dunyaya gelen kii, istese de istemese de,
eriat kurallarna, bu kurallarn getirdii emirlere ve yasaklara kesinlikle
uymak zorundadr. Bunlara uymayanlar iin korkun cezalar ngrulmutur.
Ahirette ekilecek azaplar, cehennem ateinde cayr cayr yanmalar, kzgn
demirlerle ve katranla dalanmalar, kanl ve irinli sularn iirilmesi
kabilinden korkutma ve yldrmalar bir yana, yeryuzunde de bunlar iin kafa, el,
kol ve ayaklarn kesilmesi, krbalanma gibi caydrc cezalar uygulanacaktr.
zellikle, yeryuzunde fesat karanlarn el ve ayaklarnn aprazvari
kesilecei belirtilmitir.
Din temeline dayah Islm devletinde, bur sular iin duzenlenen cezalar da pek
hafif saylmaz. Seriat hukukunda cana can, die di, gze gz kural
benimsenmitir. Adam ldurenin boynu vurulur. Yaralamalarda ksas geerlidir.
Hrszlk yapann eli bileinden kesilir. Hele eytana uyup da, zina suunu
ileyenleri bekleyen akbet, hi de i ac deildir. Bunlar recmedilir yani
talanarak ldurulur. Ve bu ilem bir meydanda, halkn gzu nunde yaplr.
Sayet zina eden
417
F.: 27
erkekse ayakta, kadnsa gsune kadar yere gmulerek can verene kadar
talanr.
Belki ok kimse, bu fevkalde insan cezalarn gunumuzde uygulanabilme
olaslna inanmakta guluk ekecektir. Bu kimseler, belki de Insan Haklar
Evrensel Bildirisi'nde yer alan Hi kimse ikenceye ya da zulmedici, insalk
d, onur krc ilem ve cezalara tabi tutulamaz ilkesini duuneceklerdir:
Ama gunumuzun insanlk anlay ve lusu ne olursa olsun, madem ki modern
Islm devleti -Rabta'ca ve onun nculuk ettii Seerat Kongresi'nce belirtildii
gibi- tamamen eriata dayak olacaktr, o halde bu devlet, eriatn kestii
parmak acmaz diyerek onun emrettii her eyi harfiyen yapmak zorundadr. (Bu
cezalarn halen Suud Arabistan bata olmak uzere, koyu eriat baz Islm
ulkelerinde zaten buyuk lude uygulanmakta olduunu da unutmamak gerekir).
Hatta belki u da olabilir: Gunumuzun modern Islm devleti, gvur icad
oluuna falan bakmakszn, modern teknolojinin butun imknlarndan
yararlanacana gre, yukarda szu edilen cezalarn yerine getiriliini ibret-
i lem olmak uzere televizyondan renkli olarak yaymlayabilir de.
Simdi, bu modern Islm devletinde bir de kadnlarn durumunun ne olacana
ksaca gz atalm. Bunlarn tumunun birden bir kara arafllar ordusuna
dnuecei, erkein drt kadnla evlenmesinin caiz olaca, kocann azndan
kacak bir bo ol szuyle karsn boayabilecei gibi, az ok bilinen ve
beklenen eyler uzerinde durmaya gerek yok. Burada vurgulanmas gereken nokta,
kadn ve erkek arasndaki eitsizliin, Islm hukukunun temelinde yatan
esaslardan biri oluudur. Toplum hayatnn her alannda ve her turlu ilikilerde
eriatn gzunde kadn ikinci snf bir yaratk, bir yarm insan saylr.
rnein, mahkemede tanklk konusunda, iki kadnn tankl bir erkein
tanklna e tutulur (bu, kadnlardan birisi unutursa, teki ona hatrlatsn
diyedir!). Miras hukukunda, erkek evlt iki hisse alrken, kz evlda ancak bir
hisse duer.
Kur'an'n eitli yetlerinde erkein kadna kar ustunluu belirtilmitir.
Erkek, tam anlamyla kadnn efendisidir. (Bakara suresi, Kadnlarnz sizin
iin tarladr, tarlanz nasl is^ terseniz ekin der). Evlilikte, kadn
kocasna mutlak olarak itaat edecektir. Peki, itaat etmezse ne olur? Byle
dikbal kadnlara hadlerini bildirmek gerekir. Kur'an, Onlara nce ut
418
verin, sonra yataklarnda yalnz brakn, (yine fayda etmezse) onlar dvun
diye emir buyurur (Nisa suresi).
Ksacas, gunumuzde insan haklan bildirileri, uluslararas szlemeler, kadn-
erkek eitlii konusunda ne derse desin, bunlar eriat duzeninin yururlukte
olduu ulkelerde geerli deildir.
Ite, kaba izgileriyle, Rabta'nn ve onunla rabtallarn Turkiye'yi de
iine katmak istedikleri modem Islm devleti modeli budur. Bu model, kimileri
iin ekici gelebilir. Onlar, 1400 yl ncesine dnuun zlemini duyuyor
olabilirler. Laiklik ilkesini alttan alta kemirip, bu dnuun, yolunu amak Iin
aba da gsterebilirler (zaten ne zamandr bunu yapmaktadrlar).
Bana soracak olursanz, ben yine de, kimilerince ekonomik karlarmz asndan
pek elverili saylmasa bile, din kurallarn devlet toplum hayatna
kantrmayan, buna karlk kendisi de kimsenin inancna ve ibadetine kanmayan
liak bir devlet olarak kalalm derim.
7.4.198" Prof. Dr. Munci Kapani
Rabta ve irtica iin Meclis aratrmas reddedildh ULUSU: SORUMLULUK BANA AIT
Buiend Ulusu'dan savunma: Bizim dnemimizde sz konusu olan baz din
grevlilerinin ucretsiz izinli olarak yurt dna gnderilmeleri konusundaki
kararnamedir. Bu kararnameler tamamen rutin iler arasnda olup, ekleri bazen
incelenemiyor. Ayrca kararnamenin teklif yazsnda, Dunya Islm Birlii
deyiminin getii inceleme sonunda anlalmtr. Bu da hatrlayamaymzn
sebeplerinden birini tekH etti. Ancak Babakan olarak imzaladm her kararname
ve kararn maddi ve manevi butun sorumluluklar bana aittir.
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) DSP'li Sabr Irmak ve arkadalarnn Rabta ile
irtica faaliyetler konusunda Meclis aratrmas almasna ilikin nergeleri,
genel kurulda ANAP'-llarn oylaryla reddedildi. Devlet Bakan Hasan Cell
Guzel,
419
artk bu konunun bittiini belirterek, incir ekirdeini doldurmayacak, bir
bardak suda frtna koparacak konular getirmeyin diyerek, yaplan iin yanl
deil, eksik> olduunu savundu.
Grumeler srasnda sz alan 12 Eylul'den sonraki ilk hukumetin Babakan
Bulend Ulusu, Babakan olarak imzaladm her kararname ve kararn maddi ve
manevi butun sorumluluklar, bana aittir dedi.
nerge uzerinde hukumet adna grulerini aklayan Guzel, genel kuruldaki
milletvekili ve basn mensubu saysnn azlna iaret ederek, kamuoyunun
aylardr turban ile. Rabta ile, radyasyon ile megul edildiini savundu. Guzel,
Eer konu sknts ekiliyorsa bakanla gelsinler, kendilerine konu verelim
biiminde konutu.
Irtica konusunun Mecliste iki kez gruulduune deinen Devlet Bakan, ulke ne
zaman istikrara kavusa irticann ortaya ktn kaydederek, unlar syledi:
Laiklikten asla taviz vermeyiz. Irtica ile dini inanlar iyi ayrt etmek
lzmdr. Devlet laiktir ama, Turk halk buyuk ounluu ile Musl umandr. Bir
gazetecinin baar ile izledii konuyu malzeme olarak kullananlar seimlerde en
buyuk amar halktan yiyeceklerdir. Laiklii yalnzca baz partiler savunur
anlayndan kurtulmamz lzmdr.
Divan Bakanlna yazl bir tezkere gndererek sz isteyen Bulend Ulusu, ilk
kez bu konuda Meclis kursusunden aklamalarda bulundu. Yurt dndaki din
adamlarnn aylklarnn Rabta tarafndan denmesi konusunun o gunun
artlarndan arndrlarak ele alnmasnn yanllklara neden olabileceine
iaret eden Ulusu,'unlar syledi:
1970'li yllarn sonlaryla 1980 ylnda maalesef dvizimiz yeteri kadar mevcut
deildi. Akaryakt ve sanayi hammaddelerinin alnmas konusunda zaman zaman
buyuk bir problemdi. Kararnamenin sz konusu olduu 1981 ylnda da ekonomik
skntlar ve dviz darboazlar henuz giderilememiti. Bu nedenlerle mevcut d
kadrolarda indirimlere gidiyorduk. Hazi-ne'nin 70 sente muhta olduu szunu
hl uzuntuyle hatrlamaktayz. Yurt dnda sadece Avrupa'da yaayan 2 milyona
yakn vatandamzn zellikle eitim ve din hizmetleri sorunlar hayati nem
tayordu. Gerek udur ki, yurt dna ii gnderilirken, bundan doabilecek
sosyal problemleri yeteri kadar deerlendirememi, gerekli tedbirleri zamannda
alama-
420
nitk. Bunlar herhangi bir hukumeti sulamak iin anlatmyorum. Hukumetimiz
bu artlar altnda eldeki butun imknlar son haddine kadar zorlayarak, yurt
dnda alan vatandalarmzn sorunlarna are bulmak iin azami gayret sar-
fetmitir. Bu arada mutabakat bizden nce salanm bulunan Dunya Islm Birlii
yardmndan da faydalanlmtr.
Bulend Ulusu, konunun ilk ortaya atld zaman iddialarn Rabta ile
mutabakatn kendi zamanlarnda saland eklinde olduunu, bunun kendisinin ve
arkadalarnn tepkisine yol at iin byle bir eyin olmadn ifade
ettiklerini kaydettii konumasnda, Ancak, konu akla kavumutur. Bizim
dnemimizde sz konusu olan baz din grevlilerinin ucretsiz izinli olarak yurt
dna gnderilmeleri konusundaki iki kararnamedir dedi. Ulusu, yle devam
etti:
Bu kararnameler tamamen rutin iler arasnda olup, ekleri bazen incelenemiyor.
Ayrca, kararnamenin teklif yazsnda Dunya Islm Birlii deyiminin getii
inceleme sonunda anlalmtr. Bu da hatrlayamaymzn sebeplerinden birini
tekil etti, ancak Babakan olarak imzaladm her kararname ve kararn maddi ve
manevi butun sorumluluklar bana aittir.
1973'den sonraki petrol krizinin getirdii ekonomik darboazlar nedeniyle
hukumetlerin yurt dndaki vatandalarn din hizmetleri iin gerekli denekleri
tahsis edemediini belirten Ulusu, kendilerinden nceki iki hukumetin balatt
uygulamaya devam etmeyi zaruri grduklerini syledi. Ulusu, yurt dndaki din
hizmetlerindeki baboluun sakncalarn suratle karlamak iin Rabta'nm
yardmnn kabul edildiini anlatarak, din adamlarnn seiminin dorudan
Diyanet Ileri Bakanl tarafndan yapldn, mali yardm salayan yabanc
kurulularn bu din adamlaryla direkt iliki kurmamalar esasnn getirildiini
bildirdi. Mali yardmn dorudan alan bir banka hesabna yatrldn ve din
adamlarnn devletin gzetim ve denetimine tabi tutulduunu kaydeden Ulusu,
szlerini yle tamamlad:
Yurt dna gturulen din hizmetlerini Devlet Bakanmz bizzat denetlediinde
laiklik ilkesine aykr hibir tutumu tespit etmemitir. Yurt dndaki
vatandalarmzn din hizmetlerini babo brakmak ve oralarda ykc, blucu
ve gerici a-kmlarn at koturmasna gz yummak ok sakncalyd. D
kaynaklardan mali destek alnrken, laiklik ilkesine uygun dav-ranlmas daima
guvence altnda bulundurulmutur. Laiklik,
421
cumhuriyetimizin temel ve vazgeilmez ilkelerinden birisidir. Herhangi bir
taviz verilmesi asla s5z konusu olamaz.
SHP grubu adna konuan Bahriye ok, Rabta'nn amacnn Turkiye'de eriat
duzeni kurmak olduunu belirtti ve Kurtulu Sava'n sahte Kurtulu Sava
olarak niteleyip, asl Kurtulu Savann slmn savann olacan
syleyenlerin devlet dairelerinde en yuksek makamlara getirildiini syledi.
DYP Szcusu Turgut Serhat Tirali, Kur'an kurslar almasndan yana olduklarn
belirterek, 1983 - 84 dneminde Kur'an kursu almamasn eletirdi ve ANAP,
samimi olarak Kur'an kursu amadn, amak istemediini milletimize a-ka
sylemeli dedi.
ANAP Szcusu Nuh Mehmet Kak ise, Rabta'nn Turk imamlarna maa' demesi
olayn savundu ve Ataturk darda kalnca herkesten yardm alabilirsin demiti.
Rabta'nn bugune kadar hibir zarar olmad. Tek kusuru eriat duzeni bulunan
Suud Arabistan'n yar. resmi bir kuruluu olmasdr diye konutu.
DSP Szcusu Edip zgen de, Ataturk adnn en ok sylendii 12 Eylul dneminde
Rabta'dan Turk imamlarna maa denmesinin normal karlanacak bir davran
olmadn ve hi bir gerekenin bunu hakl gsteremeyeceini syledi.
DSP'li Durcan Emirbayer de nerge sahipleri adna yapt konumada, Baz
bakanlar suustu yakaland denilecek duzeyde irticann iinde olmulardr dedi.
TBMM Genel Kurulu'nda grumelerin tamamlanmasndan sonra yaplan oylamada,
Rabta konusunda Meclis aratrmas almas reddedildi.
8.4.1987
422
SABAH GAZETESI
Sabon diyor ki..
EVREN'E AGRI
Yneticilerin hatalar, ancak demokratik rejimlerde aa kabilir ve yine ak
rejimlerde tartlabilir. Dikta rejimlerinde gizli kalr. O nedenle hatalarn
bedelini toplum der.
Demokrasi, toplumlar byle hakszlklardan koruyan bir rejimdir. unku ilenen
gunahn bedeli, sorumlusu tarafndan denir.
Gazeteci Uur Mumcu, ok vahim bir olay tesbit edip kamuoyuna duyurdu. Kamuoyu
ve siyas evreler bir haftadan beri yurt dndaki resmi din grevlilerimize
eriat bir rgut olan Rabta tarafndan maa verilmesi olayn tartyor.
Siyasi evrelerde yaplan niteleme haksz deildir. Olay, son yularm en buyuk
siyas skandali gibi grunuyor. Neden?.
Tam ad Rabtat-il lem-ul Islm olan Suud Arabistan kkenli bu dernek,
Musluman ulkelerde din devlet duzeni kurulmasn.. Hacca gidenler arasndan
gulu kiilerin seilerek bunlarn ulkelerinde Rabta'nn adam olarak hizmet
grmelerini.. Dinci yaynlarn geniletilmesi iin madd destek salamay..
mmetilii benimsetmek iin milliyetilik fikri ile mucadele edilmesini
amalyor.
Yani Rabta adl bu rgut, Ataturk'e ve laik cumhuriyete amansz bir dumandr.
Hatta Humeyni'den bile daha tehlikelidir.
Neden?. unku ondan daha sabrl, daha rgutu ve daha paraldr..
Uur Mumcu'nun ortaya kard gerek, dehet verici: Turkiye Cumhuriyeti'nin
resmi din grevlileri, devlet duzenimize dumanln aka iln etmi bir
rgut tarafndan maaa balanm.. yl boyunca Avrupa'daki din grevlileri bu
rgutten aylk alm.. ,
Ne zaman?
423
12 Eylul ynetimi dneminde..
Yani Ataturk adnn en ok anld yllarda- Ataturkuluun guvencede olduunu
sandmz dnemde..
ne surulen mazeret asla kabul edilir nitelikte deildir.
Deniyor ki:
Yurt dnda ar dinci akmlar at oynatyordu. Hemen yurt dna din adam
gnderelim dedik. Ama para yok.. Rabta ile mutabakat saland..>
te bir kez daha ispatlanyor: Ktu aralarla iyi amalara varlamaz!
Ayrca.. Sorumlularn, kullandklar alet konusunda rahat olmadklar da bastan
bellidir.
unku zamann yneticilerinden hi biri bu olaydan haberli olduunu nce kabul
etmemilerdir. Daha nemlisi, devlet grevlilerinin eriat bir rgut
tarafndan maaa balanmasn kabul eden karar, bir Bakanlar Kurulu karan olduu
halde Resmi Gazete'de yaynlanmamtr.
Olay artk, kamuoyunun projektrleri altna gelmi bulunuyor.
Soruturmalar gelitike sorular da oalyor..
Cumhuriyet gazetesi dunku bayazsnda devlet adam ciddiyeti ve sorumluluundan
sz ettikten sonra Iran'a gizli silh sat olay aa knca Bakan
Regan'n hatasn kabul ettiini hatrlatyor ve Evren'den ayn eyi
beklediini ima ediyqr.
Bu trmanma nereye varacak?. Rabta olayna ilikin soru neticede kime
sorulacak? Simdiden belli oluyor.
Biz, Cumhurbakan Evren'in bugun deilse bile birka gun sonra bu sorulara
muhatap olacam hesap ederek ncelik almasn neriyoruz.
Cumhurbakanl makamnn ve Cumhurbakan Evren'in bu zor durumdan en az
zararla kurtulmas, ancak bylesine cesur ve demokrat bir tavr taknmasna,
soruturmay bizzat ustlenmesine ve eer kendisinde de kusur varsa bunu kabul
etmesine baldr. Bekliyoruz.
21.3.1987 Gungr Mengi
SAYIN EVREN'E
Evet Sayn Kenan Evren... Evet Sayn Paam sizin de istifanz istenebilir. Neler
duunduunuzu... Iinizde kopan frtnalar hisseder gibiyim.
424
Turkiye'yi kan denizinden kurtardnz... Kardei kardee-vurduran, i savan
eiindeki bu ulkeye, huzur ve guven getirdiinizi... Kalabilmek -size gre
belki- mumkunken, orduyu klasna, asli greline ektiinizi, uniformalarnz
kardnz, halkn oyuyla ve desteiyle grev yaptnz... lkeyi yeniden
demokrasiye baaryla geirip, seimle gelen iktidara. ynetimi devrettiinizi
duunuyorsunuz.
Ve ac ac guluyorsunuz sanrm.
Ite dunya... ite vefa diye... .
Bu mu karl... diye.
Ve gene sanrm ki, sizi en ok yaralayan ey, uzerine titrediiniz, zen
gsterdiiniz, Ataturk'ten, laisizm'den buyuk dunler veren bir devlet
uygulamas nedeniyle istifanzn istenmesidir.
. Oturduunuz koltuun tutkunu olsaydnz, baka yntemlerle orada kalmay
duunurdunuz, belki kalabilirdiniz de... Ama ankaya'ya gitmek... ve yerinizi
seilmi bir baka cumhurbakanna brakmak uzere geldiniz.
Sizin iin gitmek deil, byle bir nedenle istifaya arlm olmak ardr,
acdr.
Bunlar biliyoruz.
Demokrasiye eksikli dnu ve insan haklar gibi konularda bir dneme baz
rezervlerimiz olmakla birlikte, kaln izgisi ve geneliyle Bu topraklara iten
ve yurekli hizmetlerinize inanyoruz.
Ama baknz tarihten bir sayfa aalm...
Konumuz madem Ataturk, rnei de Ataturk'un siyasal yaamndan verelim.
Yakup Kadri Karaosmanolu'nun Zoraki Diplomat kitabnn 37. sayfasnda...
Izmir Zaferini takibeden aylarda bir gun. Turkiye Buyuk Millet Meclisi'ne
verilen u imzal bir takrir anlatlr.
Ite o paragraftan birka satr...
imzal takrirle gelecek seimlerde adaylk hakkn yalnz Misak- Milli
Turkiye snrlar iinde domu veya hi deilse be yl temelli olarak bu
ulkenin muayyen bir seim dairesinde oturmu' olanlara tahsisi teklif
ediliyordu.
Mustafa Kemal Selanik'te domutu. Mustafa Kemal Mek-tep'ten kt gunden beri
-nereseyse bir eyrek asrdan beridir- hep silh omuzda, o cepheden bu cepheye
koarak, sefer-
425
ber yaam ve yurdun hibir noktasnda be ay bile rm etmeye vakit
bulamamt.
Ite u imzal takrir sahiplerinin vatandalk hakkndan mahrum etmek
istedikleri, bu rahat yuzu grmemi vatan mudafii idi...>
Evet, Mustafa Kemal gazi unvann defalarca hakettii, ardarda zaferlerle
Turkiye'ye misak- milli hudutlar izmiti... Ve doum yeri Selanik, Misak-
Milli hudutlar dnda kald iin seilme hakk elinden alnmak isteniyordu.
Mustafa Kemal cepheden cepheye komu, hi bir yerde deil be yl, u yl bile
kalamamt... Ve o nedenle de seilme hakk elinden alnmak isteniyordu.
Karaosmanolu kitabnda Mustafa Kemal'in kursuden bunlar buruk bir gulumseyile
anlattn... Misak- Milli'yi izen her zaferin adn... ve o zaferdeki
komutanlk imzasn anmsattn yazar.
Ve Mustafa Kemal'in szlerinin u grkemli finalini yanstr:
Be yl surekli olarak bir seim blgesinde ikamet edememi isem, o da bu
vatana hizmetlerim nedeniyledir... Benim de dutuum, komota ettiim o
cephelerdeki zaferler kaza-nlmasayd, Allah muhafaza etsin, u takrir altmda
imzalan bulanan efendilerin doduklar yerler, dahi hudutlarn dnda
kalrlard.
Elbette takrir, TBMM'de reddolundu...
Ama TBMM'nin ynetim ve alma usul hukumlerine uy--gun olarak.
Parlamenterizmin kural bu.
Kimseyle bir Ataturk kyaslamas yapmyorum.
Ama, konu Ataturk ve Ataturk ilkelerinden dundu... bir Ataturk rnei vermek
istedim tarihten.
Ve Ataturk'e dahi...> diye balayan bu tarih sayfasnda, herkes iin
duunulecek bireyler olduu kansndaym.
Evet...
Demokrasi budur ite.
Sayn Evren, istifaya arl nedeni size hakszlk, vefaszlk gibi geliyor
belki... Ama ellerinizle kurduunuz demokrasi sizin dahi istifanz
isteyebilecek bir duzeye gelmi.
Belki bu size mutluluk verebilir.
Hele demokrasinin kurallar gerei, halkn nunde hereyi ak ak anlatr, net
ve kukulara hi yer brakmayan bir ifa-
426
vle hesabnz verirseniz, u guzelim rejimi daha da kkle-tirmi
olacaksnz...
Baknz demokrasi .tum kurumlaryla Ilemeye balad. Basn bir sekin
gazetecisiyle, uzerine zenle titrediinizi sk sk ifade ettiiniz laisizme,
Ataturk ilkelerine nasl da nemli bir Katk salad.
22.3.1987 Guneri Civaolu
Sabah Diyor ki..
GERGINLIK DEGIL AYDINLIK GEREK!
Cumhuriyet rejiminin temel niteliMiertni deitirme sonucunu dourabilecek bir
olayn hesabn sordu diye kimse sulanmasn.
Bu hassasiyeti gsteren kii ve kurumlar sakn kimse milli birlik ve
beraberlii tahrip etmeye almakla sulamaya kalkmasn..
Ortada ciddi bir durum var.
Turkiye Cumhuriyeti devleti, duzenini deitirmek isteyen bir yabanc kurulutan
para kabul etmitir. Resmi grevlilerine bu kurulu tarafndan maa denmesine
resmen raz olmutur.
- Al Baraka ve Faisal Finans gibi kurulularn ana szlemelerinde eriat
faaliyetlere destek olma amac aka yer ald halde, bu kurulularn
Turkiye'de hi bir devlet denetimi kabul etmemesi artna nasl oldu da boyun
eildi?..
- Son olaydaki kadar youn bask olmad halde turban universitelere 12
Eylul dneminde nasl bu kadar kolay girebildi?.
- Resmi daire ve iyerlerinde 1980'den sonra mescit almas, acaba hangi
nedenle bu kadar buyuk hz ve yaygnlk kazand?
- Mecburi din eitimi, Anayasa'ya nasl bu kadar kolay
girebildi?.
Bu sorular, ortaya kan Rabta skandali didlklendike netleiyor.. unku
Turkiye'de gzlenen bu gelimeler ile Rabta adndaki Suudi kuruluunun
direktifleri arasnda hayret verici paralellikler gruluyor.
Bu ulke hepimizin...
427
Guvenmek ne kadar hakkmzsa, uphelenmek de o kadar haktr.
Hatta ortada ciddi sebepler varken bu upheyi duymak, ve gereklerini yapmak, hak
olmann tesinde grevdir.
Sular ve kusurlar, sahibinin kimliine gre nitelik deitirmez.
Erbakan'm ustunde yakksz bulduumuz bir tavr, bir bakasnda hakl veya
yararl olamaz.
Cumhurbakan Evren'ln Rabta olay nedeniyle muhatap olacan duunduumuz
eletiriler, tahmin ettiimizden de erken netleti.
SHP Genel Sekreteri Fikri Salar tarafndan verilen demeten sonra partinin
lideri Innu, Cumhurbakan tarafndan Kk'e davet edilmiti. Innu, Salar'n
grulerine katldn belli edince Evren bu daveti iptal etti.
Evren krgnln Innu'nun kendisine aklayacak yerde, kamuoyuna belli etmeyi
uygun grmutur.
Olay trmanma surecine girmitir.
Bizce son derece zararl ve sakncal bir durumdur.
lkeyi kanl bir karde kavgasnn batandan karan harekete nderlik yapan
Evren'e Turk Milleti ukran duyuyor.
Ama unutulmasn ki bu sevgi ve saygnn talanmas, ulkeyi demokratik duzene
geiren abalarda en kuuk bir sapma ve gecikme olmamasndan turudur.
Evren'den imdi beklenen demokratik surece katkda bulunmaktr.
Byle bir anlay onu belki biraz zor duruma sokacaktr. Soksun..
Kurduu demokrasiden sayg bekleyen bir baba gibi davranarak deil, ona sayg
gsterip herkese rnek olduu takdirde daha fazla yucelecektir.
Millet Evren'den kzgnlk deil, anlay ve katlma bekliyor. Demokrasimiz ilk
ciddi snarm imdi veriyor. Evren de yle..
lkemizin en buyuk tavukuluk firmas olan Yupi'nin dutuu zor durum. Osmanl
ordularn Viyana kaplarndan geri dnduren bozgun sebeplerinin gunumuzde bile
geerli olduuna gsteriyor.
Bu kurulu tavukuluu Turkiye iin 100 milyon dolarlk bir d pazar konusu
yapma baarsnn hakl vuncunu tayan bir ncuydu.
428
Sfrdan be yl iinde 55 milyon dolarlk ihracata ula-
mt-1-
Ama alannda sivrilen rakipleri tarafndan devaml olarak srtndan
hanerlenmi, Irak'a gnderdii yumurtalar Israil mabdr> iftiras ile sk sk
kirletilmiti.
Bir yandan ilkel rekabet, bir yandan devlet burokrasisinin anlayszl..
Sektr krize girince en buyuk darbeyi, en buyuk kurulu
yemitir.
Bu irketi sabote edenler, boalttklar d pazar kendileri de
dolduramamtr.
Kurtarma bekleyen irketlerin says Yu-Pi ile bir tane daha artmtr. O kadar.
Turkiye adna kazanlan hi bir ey yoktur. Yazk!
22.3.1987 Gungr Mengi UGUR MUMCU EVRENI ZOR DURUMA SOKTU
Mumcu, Rabta'nn Turkiye'deki uzants Al Baraka ve Faisal Finansttr dedi.
Cumhuriyet gazetesinde, Suud Arabistan kkenli e-,riot rgutu Rabta'nn Turk
din grevlilerini maaa balamas olayn ortaya karan ve bylece bata
Cumhurba-kan Evren olmak uzere 12 Eylul ynetimini zor duruma sokan Uur Mumcu,
Sabah'n sorularn cevaplad.
Irtica konusunda Iran'da nce Suudi Arabistan'dan ekinmek gerektiini syleyen
Uur Mumcu, zellikle yllardr bu ulke ile iliki iinde olan zal'n kardei
Korkut zal'a dikkat etmek gerekir diye konutu.
e Cumhuriyet Gazetesi yazan Mumcu Devletin imamna verecek paras yok mu?
Devlet Bakanl yazsnda (Imamlarn parasn yerel rgutler karlayacak)
diyor. Yerel rgut kim? Bugun ikyet ettiimiz tarikatlar, Milli Gruuler,
Suleymanclar. Yani, devlet kendi eliyle atrikatlar, camilere sokmu
durumdadr dedi.
Cumhuriyet Gazetesi yazar Uur Mumcu, 12 Eylul ynetimini ve zellikle Evren'i
zor duruma soktu. SABAH'm bu ko-
429
nudaki sorularn cevaplandran Mumcu, irtica konusunda Irandan nce, Suud
Arabistan'a dikkat etmek gerektiini belirtti. Mumca'nun sorularmza cevaplan
yle:
SABAH: Rabta ile ilikiler birinci MC'ye, MSP - CHP koalisyon dnemine kadar
iner mi?
MUMCU: Rabta'nn rabtas 1969 ylna kadar gidiyor. rgut Suud Arabistan'da
bir toplant yapt. Buna Diyanet yetkilileri de katld. Rabta rgutu Islm
Enternasyonalizmini a-malayan bir rguttur.
SABAH: 'Rabtat-ul Islm katolikliin Vatikan' Ue paralel bir yapya
dnuebilir mi?
MUMCU: Tabii, tehlikesi de oradadr. Vatikan aslnda fi-nans kapital
merkezlerinden biridir. Bir para imparatorluudur. Tahmin ediyorum ki, Rabta
rgutunun arkasnda olduu bu finans evreleri, ite Turkiye'de Al Baraka ve
Faisal Fi-nans kurulular bu evrelerin uzantlardr.
SABAH: Suud Arabistan'da petrol fiyatlarnda dume nedeniyle para sknts
var. Bu Rabta'y da etkiler mi?
MUMCU: Tabii ki, ekonomik kriz onu sarsar. Fakat, henuz o sarsntnn ileri
izleri grulmuyor. Sirketlerle bu gedii kapatr. '
SABAH: Rabta ile ABD ilikisi - Humeyni Iran' ile islm akmnn ilikisini
nasl deerlendiriyorsunuz?
MUMCU: Suud Arabistan'n genel siyasal dorultusu Pen-tagon'un
dorultusundadr. Aynca Aramco Suudi Arabistan petrol irketinin Rabta rgutu
ile balants var. Aramco krnn yuzde 2.5'unu Rabta rgutune veriyor.
SABAH: Faisal Finans ve Al Baraka'nm, bunlarn yneticisi olan Korkut zal'n da
Suud petrolu ile ilgili iler yapt,- gucunun oradan geldii syleniyor.
Bylece, islmi cereyanlarn can damar petrol mu oluyor?
MUMCU: Kaynaklardan biri o. Korkut zal'a dikkatinizi ekerim. Daha nce TPAO
Genel Muduru idi ve Suudi Arabistan'a sk sk giderdi. Bugun Irak uzerinden
Turkiye ve Avrupa'ya petrol tayor. Petrolle ilikisi var. Tahran r Riyad
atmasna gelince, ben bunu Moskova - Pekin atmasna benzetiyorum. Irangate
olay gsterdi ki, kimin eli kimin cebinde belli deil. Ikisi de Islm devletini
ister grunuyorlar. Fakat ikisi arasnda da Amerikan t)dak noktas bulunuyor.
Yuzeysel olarak bir ayrm var grunuyor ama silh satnda olduu gibi, kimin
ne zaman kiminle ibirlii yapaca belli deil.
430
SABAH: Finans asndan Suudi'lerin daha gulu grunmesine karn, Iran
rejiminin daha aktif olduunu gznunde-tutarsak, Humeyni'nin birinci derecede
islm! tehlike^ olduunu syleyebilir miyiz? Yoksa devletin iine girmi olan
Suud'ler mi birinci derecede tehlikelidir?
MUMCU: Bence birinci derecede tehlike Suud tehlikesidir. Iran tehlikesi ikinci
planda kald. Hele setikleri adam Kaplan Hoca ile rportaj yaptm. Ajitasyon
yetenei var. Ancak Suleymanclar, Diyanet temsilcileri, Milli Gruuler'le
mukayese edilince zayf kalyor, etki bakmndan...
SABAH: Suud rgutu yada dini akmlarn devletin iindeki durumu nedir? 1982
Anayasas bir rejim deiiklii idi ama. biz acaba gizli bir Islm Cumhuriyeti
olmaya doru mu gidiyoruz?
MUMCU: Anayasaya bakarsanz, Turkiye Cumhuriyeti laik: bir devlet ama en azndan
islamc akmlara yeil k yakmtr. Bu zorunlu din dersleri ile ve Rabta
rgutu olaynda ortaya kt. Devlet bir eriat rgutu ile aka ibirlii
yapyor: Devletin imamna verecek paras yok mu? Devlet Bakanl yazsnda
<Yerel rgutler karlayacak imamlarn parasn diyor. Yerel rgut kim? Bugun
ikyet ettiimiz tarikatlar. Milli Gruuler, Suleymanclar. O aman devlet
kendi eliyle tarikatlar, camilere sokmu durumda. Sokan kendisi. O bakmdan 12
Eylul Anayasas'nm Islm Devleti kurmak isteyenleri zendirici bir yan vardr.
SABAH: Seriat zlemi ekenler 82 Anayasas'n geici bir anayasa olarak m
gruyorlar? Buradan Seriat Devletine geilebileceini mi duunuyorlar?
MUMCU: Bir kadrolama olaydr. Nerede kadrolayorlar?' Din derslerinde,
Inklp tarihi derslerinde. 12 Eylul buna yeil k yakm oluyor.
SABAH: Ortak Pazar olaynda 82'de gelen rejimle bir e-liui yok mu? Bir
tarafta AET'ye girmek isteyen Hukumet Bakan var, te yanda AET'ye ve
Avrupa lemine kar olan-Islmi cereyanlar hzla krukleyen bir siyasi yap
oluuyor.. Bu eliki nasl aklanr?
MUMCU: zal, MSP'nin Izmir aday idi. Seilse idi yarglanacakt, seilemedi.
Ataturku Babakan yardmcs oldu. Bu da bir dramatik elikidir. Seim
konumasn hatrlyorum. O tarihte Ortak Pazar'a karyd zal. Simdiki
izgisi, IMF izgisi olduu iin ister istemez Ortak Pazar' savunacak. Tur-
431
'kiye'deki siyasi zgurlukler asndan Avrupa Ile butunleme-.yi zorunlu
gruyorum. Bu tabii bir elikidir. Babakan bu elikiyi kendi uslbu
ierisinde gidermeye alacak. Bu izgi -Suudi. Amerikan izgisi olduu iin
kendi kamuoyuna ne yapalm, dunyann gerekleri budur diyecek. Ama bu
sorunun .yant Avrupa ve Orta Dou olayna ne gzle baktmza bal. Irak'tan
yana myz? Filistin'den yana myz? Kimden yanayz? Bugun resmi siyaset
Suud'lerden yanayz. Suudi'lerle ayn paraleldeyiz. O zaman bir sorun yok.
SABAH: Cumhuriyeti bir ordu gelenei olmasa bugunku burokratik kadrolama
iinde Turkiye'de Islm Cumhuriyetini iln etmek mumkun olur muydu?
MUMCU: ok ileri admlar attlar ama, o koullar bilemem. Silhl Kuvvetler,
Ataturk ilkelerine baldr ama bu grevi sadece Silhl Kuvvetler'den beklemek
yanl olur. 12 Eylul, 12 Martta olduu gibi sivil guler hukumeti gerei gibi
ynetemedikleri iin asker gelmitir. Islm Devleti kurulursa, :sivil guler
tarafndan ordu ne yapacak ben onu bilemem.
22.3.1987
HAVA SERTLESIYOR
Cumhurbakan Evren, istifasn isteyen SHP Lideri Innu ile dun
yapaca'grumeyi iptal etti. Innu ise bu >\\n peini brakmayacaklarn
aklad.
Dun Bakent siyasi evrelerinin butun dikkatleri saat 11.00'de yaplacak Evren -
Innu grumesine evrilmiti. .Ancak ankaya Kkunden yaplan ksa aklama
ortal kartrd.
* Kk'un aklamasnda Cumhurbakan Evren'in Innu ile grume yapmaktan
vazgetii duyuruldu. Gereke olarak da,' SHP Genel Bakannn basn
mensuplarnn sorularn cevaplandrrken kulland ifade uzerine Sayn
Cumhurbakanmz kendileriyle grumeyi gereksiz bulmulardr denildi.
SHP- Genel Bakan, Evren'in kendisiyle grumekten vazgemesinden sonra bir
aklama yaparak, Bu olayn peini -sonuna kadar brakmayacaz. Sorumlulardan
hesap soracaz dedi.
432
Suud Arabistan destekli Rabta rgutu'nun yurt dnda grev yapan Turk
imamlarna maa demesinin ortaya kma-sl uzerine doan bunalm artarak
suruyor. SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'm, Evren'in de aralarnda bulunduu
dnemin sorumlularnn istifalarn istemesiyle trman gsteren riab-tagate
bunalm dun Kk'un daveti uzerine yaplmas gereken Evren - Innu grumesinin
iptaliyle doruk noktaya ulat.
Salar'm Cumhurbakan Evren'in de iinde bulunduu dnemin sorumlularn
istifaya armas uzerine Evren nceki gun SHP Lideri Innu'yu ankaya Kku'ne
davet etmiti. Davet olaynn duyulmas uzerine basn mensuplar tarafndan
aranan Innu ile davetten haberdar olmadn syleyerek Herhalde Rabta o3y
uzerine diyordu. An?.ak dun yaplmas gereken grume ankaya'nn grumenin
iptal edildiini bildirmesi uzerine gerekleemedi. Innu, dun sabah ankaya
Kku'ne kmak iin hazrlk yaparken Kk zel Kalemi'nden aradn bildiren
kii Evren - Innu grumesinin iptal edildiini bildiriyordu.
Kk'ten arayan yetkili Grumenin neden iptal edildii konusundaki Innu'nun
sorusunu yle cevaplad: Genel sekreterinizin bir demeci vard. Bunun uzerine
kke davet edilmitiniz. Ancak gazetelerde genel sekreterinizin aklamasn
teyit eder ynde demeciniz bulunuyor. Bu nedenle grumeye gerek kalmad
belirtildi. Bunun uzerine Innu, ankaya'nn nce davet edip sonra daveti
kendilerinin iptal etmesinin garip bir olay olduunu belirterek, Rabta olayn
sonuna kadar aratracaz. Olaya karan herkes hesap vermelidir. Bu olayda
imzas olan herkes sorumludur. Bizim kiilerle bir kavgamz yok ancak olayn
peini brakmayacaz. Bunu herkes byle bilmelidir. Vatanda bizden bunu
bekliyor. Sayn Cumhurbakan kamuoyuna doyurucu bir aklama yapmaldr -dedi.
22.3.1987
RABITA BASINA DA ELINI ATTI
Resmi d-in grevlilerimize maa veren, Meclis'teki camiye milyonlar yatran
Rabta rgutu'nun imdi de do-toyl ynden basn kontrol ettii gruluyor.
Merkezi Suud Arabistan'da olan Rabta rgutusnun
433
F.: 28
Turkiye uzants olduu iddfo edilen Faisal Finansun son iki aydr u gazetenin
yuz milyon liray aan kt parasn verdii tespit edildi...
Edinilen bilgilere gre ba u gazete kt parasn temin etmekte gulttk
ekince Faisal Flnans devreye girdi ve piyasa koullarnn ok altnda bir
komisyonla bu ii biz kolaylkla hallederiz diyerek SEKA ile dorudan doruya
balant kurdu.
Merkezi Suudi Arabistan'da bulunan ve Rabta ile ayn rgutun Daar-al Maal'n
uzants olan Faisal Finans'n u gazetenin kdn piyasa koullarnn ok
altnda bir komisyonla satn almakta olduu tesbit edildi. SABAH muhabirinin
yapt aratrma u gazetenin kdnn bu kurulu tarafndan satn alnmakta
olduunu ortaya kard. Gazetelerin kt paras temin etmekte skklk
ektikleri bir srada Faisal -Fi-nans devreye girerek piyasa koullarnn ok
altnda bir komisyonla bu ii biz hallederiz diyerek araclk teklif etti
Uygun artlarla* denilerek yaplan bu uygulama Iin bankaclk evreleri
Faisal Flnans faiz haramdr derken, faizin Faisal Finans'casn uyguluyor
dediler. Daha nce de plastik hammaddesinde ayn uygulamaya giden kuruluun bu
alanda birok kuuk kuruluu kendine baml hale getirdii de yine ayn
evrelerce ne suruldu. Bir banka yetkilisi Faiz haramdr diyerek bankaclk
sistemimiz iinde farkl bir yer alan Faisal Flnans ve Al-Baraka aslnda sahip
olduklar birok ayrcalkla birok yasa boluundan yararlanarak hareket
etmektedir. Bu konunun yeniden gzden geirilmesinin zaman gelmitir eklinde
konutu.
234.1987
Ankara'dan:
ELISKI MI. YOKSA KADERIN CILVESI MI?..
12 Eylul sonrasnn olaanustu koullarnda, askeri ynetimin gzetiminde
partilemeyi kabul etmekle sulanan SHP, 12 Bylul'un lideri Cumhurbakan Kenan
Evren'den laikliin korunmas konusunda guvence istiyor... 12 Eylul'un siyaset
sahnesinin dna ittii siyasetilerin kontrlundaki siyasal
434
partiler ise, Cumhurbakanl makamnn SHP tarafndan yersiz bir tartma
ortamna itildii inancndalar...
Cumhuriyet gazetesinde Uur Mumeu'nun ortaya kartt <Gi2Ii Rabta
Kararnamesi deilince, bu gruntu birden be-lirginleti.
yalnzca birka maddesinin deimesinin kendilerini tatmin edeceini iln eden
Doru Yol Partisi, dolaysyla Suleyman Demirel Anayasaya Sayg adna olay
sahiplendi. DSP, dolaysyla Bulent Ecevit ise, laiklik yaralanabilir
gerekesi ile hayrhah bir tarafszlkta karar kld...
Bu, uzerinde iyice duunulmesi gereken bir gelimedir...
Dinin siyasete alet edilmesinin tek nedeni oy kaygs deildir. Din ayn
zamanda, komunizme kar en etkili panzehir olduu duuncesiyle de surekli
olarak siyasetin iinde tutulmak istenir...
Olayn, Turkiye ve teki Islm ulkelerinde Israrl bir biimr de tahrik konusu
olmas, bu ynuyle Sovyetler Birlii ile mevcut corafi yaknln sonucudur.
Sovyetler Birlii'ne kar, siyasal' ve askeri ittifaklarn yansra, din
temeline dayal bir sosyal baraj oluturma duuncesi, Bat'nn nemli stratejik
planlar arasndadr...
yle anlalyor ki, Iran'daki Islm hareketi bu stratejik planda deiiklik
gerektirdi. Islmn kendi bana ayr bir mutecaviz tehlike haline gelmesinin
nlenmesi, arlkl bir biimde gundeme geldi...
Bu erevede, Ataturk'un laik Turkiye'sinde de, dinin Allah ile kul arasnda
kalmaktan kp toplum yaamnda arln hzla artrd bir sure
yaand...
Rabta olay, gerekte bu surecin nemli ve kilit halkalarndan biridir. Ancak,
gzden karlm tek bana bir olay deildir...
Okullarda din dersi mecburiyetinin benimsenmesi, islml esaslara dayal
bankaclk uygulamas, dini vakf alar...
Turkiye'nin Islm Konferanslarna resmen katlmaya balamas, Islml esaslara
dayal ulkeleraras ibirliklerine aun-mas...
1980'li yllarda butun bu olanlar bir butundur... Rejimi simgeleyen bir
olgudur...
Burada, 12 Eylul askeri ynetimi, Ataturkuluk ile Islm
435
telif etmeyi, bir bakma Islm Protestanln gerekletirmeyi hedeflemi
olabilirler. Bunu bilemeyiz.
Ancak bugun artk aka gruluyor... Din, Allah ile kul arasnda> kalmadka
son derece tehlikeli bir silh halini alyor. Kimin elinde patlayaca da hi
belli olmuyor...
24.3.1987 Ula Gurkaa
ECEVIT'IN RABITA KONUSUNDA NEDEN SUSTUGU ANLASILDI!
Saboh'n bugun ilk kez yaynlad belgeye gre Turk resmi din grevlilerinin
Rabta rgutu'nden maa alma uygulamas ilk kez Ecevit tarafndan balatlm.
Dnemin Cumhurbakan Fahri Koruturk He Ecevit'in Imzalarn tayan belgeye
gre 4 resmi Turk grevlisi 3 yd muddette ucretsiz izini! sayld ve bu
grevlilerin maalar merkezi Belika'da bulunan Islm Kultur Merkezi tarafndan
dendi.
Bu kuruluun merkezi Suud Arabistan'da bulunan Rabta rgutu tarafndan finanse
edildii biliniyor. Bylece gunlerdir uzerinde buyuk gurultuler kopartlan
Rabta olaynn Ecevit dneminde, balatld anlaUyor.
Bylece Rabta olaymm tartld ilk .gunden bu yana bu konuda hi konumayan
Ecevit'in neden sessiz kald da anlalm oldu.
Cumhurbakan Evren de Rabta konusundaki merakla beklenen basn toplantsn
bugun Istanbul'da yapacak
Gunlerdir tartmas suren, yurtdnda alan din grevlilerinin Suud
Arabistan kkenli Rabta rgutunden maa almalar konusunda, Bulent Ecevit'in
neden suskunluk iinde olduu ortaya kt. 15 Mays 1979 tarihinde Devlet
Bakan Lutfi Doan'n yurt dnda grevli Turk din adamlarna Rabta rgutunun
maa vermesi iin yapt nerinin, 5 Haziran 1979 tarihli karar ile Ecevit
hukumeti tarafndan kabul edildii saptand.
SABAH Gazetesinde ilk kez . aynlanan belgelerde de grulduu gibi, drt Turk
resmi din grevlisine u yl ucretsiz
436
izin verildi. Ecevit hukumeti tarafndan verilen bu karar, donemin Cumhurbakan
Fahri Koruturk ile Babakan Ecevit ve bakanlarn imzasn tamakta. Bu
belgelerden de anlald gibi, izinli saylan din grevlilerine maalar,
merkezi Belika'da bulunan Rabta rgutunun uzants Islm Kultur Mer-Kezl
tarafndan denmekte.
Belgede ad geen Belika'da bulunan Islm Kultur Merkezi Suudi Arabistan'n
Rabta rgutunun bir uzants olarak almakta. Turkiye'den yurt dgna
gnderilen M. Tevfik Er-gun, Abdullah Sevin, Yahya Kurtolu ve Feyyaz Tanrkulu
isimli drt din grevlisi, 657 sayl Devlet Memurlar Yasas'-nn 77. maddesi
uyarnca 3 yl sureyle maasz izinli saylarak yurt dna gittiklerinde Islm
Kultur Merkezi'nden maa aldlar. Bu konuyla ilgili Diyanet Ileri
Bakanl'nn istek yazs Devlet Bakan Lutfi Doan tarafndan 15 Mays 1979
tarihinde Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Ecevit hukumeti 6 Haziran 1979 tarihinde
ald bir kararla bu drt din grevlisinin yurt dnda Islm kultur
Merkezi'nden maa almasn ve u yl sureyle Izinli saylmasn karar altna
ald. Kararda, Cumhurbakan Fahri Koruturk, Babakan Bulent Ecevit ve Ecevit
hukumeti bakanlarnn butunun imzas yer ald. Ecevit'in suskunluu, bu belgeler
nedeniyle kararn kendi dneminde alnmasna dayanyor.
27.3.1987
f
I
Ite Ecevit'i susturan belgeler :
Belge.- 1
BAKANLAR KURULU KARARI
Diyanet Ileri Bakanl Dini Hizmetler Dairesi Bakan Yardmcs M. Tevfik
Ergun'a, Ankara Eitim Merkezi Muduru Abdullah Sevin'e, Istanbul Haseki Eitim
Merkezi Mudur Yardmcs Yahya Kutluolu'na ve Kozan Merkez Vaizi Feyyaz
Tanrkulu'na, Belika'da grev almalar iin uer yl sureyle aylksz izin
verilmesi; Devlet Bakanlnn 15.5.1979 gunlu ve 654 sayl yazs uzerine,
14.7.1965 gunlu ve 657 sayl Kanunun
437
detik 77 nci maddesine gre. Bakanlar Kurulunca 6.8.1979 gununde
kararlatrlmtr. Cumhurbakan F.S. Korutrk
Babakan B. Ecevit
Bakanlar Kurulu yeleri Belge: 2
T.C. DIYANET ISLERI BASKANLIGI ANKARA Dini Hiz. D. Bk.
Dini Hiz. Md. DH/17-11-79 654 15 Mays 1979
KONU: Maasz izinli olarak, Belika'ya gnderilecek grevliler Hk.
BASBAKANLIK MAKAMINA
LGt: (a) Dileri Bakanlnn 15.1.1979 gun ve UESG (UESD) Gn. Md. 546.296
UESD/24 soyul yazs.
(b) Bruksel Dini Hizmetler Muavirliinin 6. 3.1979 gun ve 15/04/1 sayl
yazs.
(c) Dileri Bakanlnn 23.3.1979 gun ve UESG (UESD) Gn. Md. 546.296 -
UESD/236 yazs.
Dileri Bakanlndan alman ilgi (a) yaz ve eki telgrafta. Bruksel Dini
Hizmetler Muavir-liince ii vatandalarmz ve Bruksel Islm Kultur Merkezi
yetkilileriyle yaplan temaslar zamannda, ikisi 'Gent, biri Anvers biri de
Hout-halan blgelerinde olmak uzere, drt Din Bilgisi retmenine ihtiya
duyulduu ifade edilerek bunlarn ivedi olarak Belika'ya gnderilmesi
istenilmekte, ilgi (b) ve (c) yazlarla da bu istek te'yid edilmektedir.
Sz konusu yazda ayrca maalar Belika makamlarnca denecek olan bu
retmenlerin, bulunduklar blgelerde aym zamanda din hizmeti de
yapacaklarndan; bunlarn Yuksek Is-
438
lam Enstitusu, Ilahiyat veya tslmi Ilimler Fakultelerinin birinden mezun,
yabanc dil bilen ve halen Diyanet Ileri Bakanl tekiltnda grevli
bulunan elemanlar arasnda seilmesi gerei uzerinde durulmaktadr.
Bu itibarla, yukarda belirtilen grevleri yapmak uzere, sicil zetleri iliik
J. - Dini Hizmetler Dairesi Bakan Yardmcs M. Tevfik Ergun, 2 -Ankara EiUm
Merkezi Muduru Abdullah Sevin, 3-Istanbul Haseki Eitim Merkezi Mudur
Yardmcs Yahya Kutluolu ve 4- Kozan Merkez Vaizi Feyyaz Tannkulu'nun
Belika'ya gnderilmeleri Bakanlmca uygun mutala olunmutur.
Szu edilen grevlilerin aylklarnn Belika makamlarnca karlanmak kaydyla,
Bruksel Buyukeliliimizin (Dini Hizmetler Muavirliinin) gzetim ve denetimi
altnda grev yapmak uzere 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 77 nci maddesi
uyarnca 3 yl maasz izinli saylmalar konusunda Bakanlar Kurulunca karar
ittihaznn teminine musaadelerini arzederim.
Dr. Lutfi Doan Devlet Bakan
SABAH diyor ki..
NIIN SUSTUNUZ SAYIN ECEVIT?
Suud Arabistan destekli eriat rgutu Rabta Turkiye'ye ilk engeli meer
Bulent Ecevit'in Babakanl dneminde atm!..
Bugunku gazetemizde yaynlanan belgeler, bu iddiann kantn oluturuyor.
439
Birincisi 15 Mays 1979 tarihli teklif.. Din ilerinden sorumlu Devlet Bakan
Dr. Lutfu Doan imzalam..
teki, Cumhurbakan Koruturk, Babakan Bcevit ve bakanlarn imzalarn tayan
6 Haziran 1979 tarihli Bakanlar Kurulu karar..
Kurgu ayn..
Turk resmi grevlileri u yl sureyle ucretsiz izinli saylacak.. Ve bu
grevliler maalarn, eriat Rabta rgutunun Bruksel'deki burosu gibi
alan tslm Kultur Merkezi'nden alacaklar.
Yani Cumhuriyet yazar Uur Mnmcu'nun tesbit ettii Rabta ilk rabta deil..
Simdi bu belgelerin nda olayn yeniden deerlendirilmesi gerekiyor. unku
yanl bir yerden yola karak doruya varlamaz.
Bu yaplmad takdirde Rabta rezaleti nedeniyle gsterilen hassasiyetin,
laiklii savunmakla ilgili olmad ortaya kacaktr.
SABAH'n bu son belgeleri ele geirip yaynlamas, basnn namusunu kurtaran bir
hizmet olmutur.
Ecevit dnemindeki Rabtay atlayp, ondan u yl sonraki Rabtay kefetmi
olmann talihsiz rastlants, imdi bu sayede kast uphesinden kurtulacaktr.
Ama bir artla..
Rabta rezaleti nedeniyle Evren'e soru soran herkes imdi Ecevit'e de
dnmelidir. Ayn tonda ve ayn srarla ona da sormaldr.
Cumhurbakan Evren, kamuoyunun kendisinden bekledii cevaplar bugun verecek..
Batan beri susan Ecevit de konusun.
Kendi hesabn versin.. Ayrca butun oklar EvTen'e saplanrken niin susup
oturmu, bu aybn daha nce baladn aklamaktan niin saknm; sylesin..
Evet niin?. Bekliyoruz!
27.3.1987 Gun < r Mengi
440
Demirel Rabta iin konutu :
RABITA KONUSUNDA SU VARSA BENIMDIR
Suleyman Demirel. 18 Austos 1980 tarihinde 35 kiinin maa iin benzer bir
kararnameye ben de imza attm. Ama hi bir zaman (Hata yaptm, bilmiyordum)
demedim diye konutu.
IS1AMKY Eski Babakanlardan Suleyman Demirel Yunanistan ile devam eden
gerginliin zumunde soukkanlln surdurulmesini dileyerek, zum olarak
akla ilk gelen ate olmamal dedi. Demirel, 1980 ylnda imzalanan Rabta
kararnamesi iin, Her icraatmzda olduu gibi, sorumluluu varsa bana aittir
dedi.
Tiftii ve Yapa eski Genel Muduru Doan elik'in annesi Fatma elik'in cenaze
treni iin Islamky'e giden Suleyman Demirel, Yunanistan ile Turkiye arasndaki
gerkinlik konusunda, Yeni bir olay deil, Yunanistan ile Turkiye arasnda Ege
kta sahanl meselesi ve benzeri meseleler 10-15 sene nce de vard diyerek,
Aradaki ihtilflar muzakere ile zmek imknlar ortadan kalkmamal dedi.
Demirel, Yunanistan ile sorunlarn zumunde akla hemen savan gelmemesi
gerektiini de belirterek Ben bar taraftarym dedi.
Demirel, Rabta konusundaki bir soruya yle cevap verdi: 18 Austos 1980"de
ben imza attm. Benim imza attm, kararnamede sadece 35 kiiye izin verilmesi
vardr. 35 kiinin grev yaparken maalar nereden alaca kararnamenin ekinde
mevcuttur. Binaenaleyh yanllkla attm, bilmiyorum demek laflarn hi
etmedim. Eer bir sorumluluu varsa bana aittir.
28.3.1987
441
ECEVIT OLAYI SAPTIRIYOR!
Ecevit dn Rabta konusunda kendisiyle IlgiH belge yaynlayan SABAH' olaylar
saptrmakla sulad.
Ecevit dun yapt aklamada Turk din grevlilerinin d kaynaklardan maaa
balanmas olaym kendisi tarafndan balatldm kabul ederek, Ancak bunun
Rabta ile ne ilikisi olabilir. SABAH olaylar saptryor dedi.
Son derece kurnazca yaplm aklamada SABAH'n -oklcd belgelerden iine
gelen blumleri alan Ecevit nedense belgede yer alan Islm Kultur Merkezi ile
yaplan temaslar konusuna hi deinmedi.
Oysa herkes biliyor ki merkezi Bruksel'deki Islm Kultur Merkezi Rabta'nn ta
kendisi. SABAH Gazetesi'-nln dun aklad belgede de Turk hukumetinin islm
Kuftur Merkezi'nin tavsiyesi sonucu bu karara vard da aka yer alyor.
ECEVIT"E 5 SORUMUZ VAR!
Ecevit Rabta konusunda kendisiyle ilgili belge yaynlayan SABAH' olyalar
saptrmakla sulad. Yapt aklamada eksik kalan eyler var.
0 Ecevit aklamasnda Turk din grevlilerinin d kaynaklardan maaa balanmas
olaynn kendisi tarafndan balatldn kabul ederek, Ancak bunun Rabta ile
ne ilikisi olabilir. SABAH olaylar saptryor dedi. Oysa Bruksel Islm Kultur
Merkezi'nin yneticilerinden uunun Rabta uyesi olduu defalarca yazld.
Ecevit'in yapt aklamada SABAH'n -ortaya koyduu belgelerden iine gelen
blumleri alnd. Ancak, Ecevit nedense belgede yer alan Islm Kurtur Merkei
ile yaplan temaslar konusuna hi deinmedi.
BLENT ECEVIT'IN AIKLAMASI!
Bugun bir gazete birinci sayfasnda sekiz sutunluk manetle verdii haberde,
yurt dndaki Turk din grevlilerine Rabta rgutunun maa verilmesi
uygulamasnn ilk kez 1979'a
442
benim banda bulunduum hukumet tarafndan balatldn ne suruyor ve bunu
belgelerle kantlad izlenimini vermeye urayor.
Oysa, bizzat gazetenin yaynlad belgeler, bu iddiay yalanlamaktadr.
1979'da yurt dna gnderilen din grevlilerine Rabta rgutunce veya onunla
balantl bir rgute maa deneceine dair hi bir ifade, gazetenin
yaynlad belgelerde yer almyor.
Tersine, Belika'daki yurttalarmzn dinsel gereksinmelerini karlamak uzere,
izinli olarak bu ulkeye baz din grevlilerinin, aylklar Belika makamlarnca
denmek kaydyla gnderilecei, gazetenin yaynlad belgede yani Diyanet
ileriyle grevli Devlet Bakannn kararnameye esas olan yazsnda, aka ve
kesin olarak belirtiliyor.
Kendi yaynlad belgedeki bu akla ve kesinlie karn, gazete yorumlu
haberinde, konuyu saptrarak Ecevit hukumeti 6 Haziran 1979 tarihinde ald
kararla, drt din grevlisinin yurt dnda Islam Kultur Merkezi'nden maa
almasn ve u yl izinli saylmasn karar altma ald iddias da bulunu-
, yor, -
Meselenin asl udur; Daha 1960*l yllarda Belika'daki Turk isilerinin
says artmaya balaynca, Belika hukumeti, iilerimize her konuda yardmc
olmak ve onlarn resmi makamlarla ilikilerine katkda bulunmak uzere, sosyal
hizmet grevlileri altrmay kararlatrmtr.
Yabanc iilerin bulunduu ba'ka baz ulkeler de ayn amala, sosyal hizmet
grevlileri atamlardr. Ancak Belika hukumeti, bu grevlilerin dorudan
doruya Turk hukumetince belirlenmesini nermitir. Belika hukumetinin bu
yapc tutumu olumlu karlanmtr ve Turkiye'deki yetkili makamlarn uygun
grduu sosyal hizmet uzmanlarnn adlar Belika makamlarna bildirilmitir. Bu
arada, kamu grevlisi olanlara da bu amala, ucretsiz izin verilmitir.
Bu grevlilerin aylklar Belika resmi makamlarnca karlanmtr. Aramzdaki
anlamaya uygun olarak Belika makamlar, sosyal hizmet grevlilerinin tarafsz
biimde kendine duen zeni gstermi, ustelik kendilerinin gzetim ve
denetimini Turk makamlarnn yapmalarn kabul etmitir.
Belika'daki iilerimizin dinsel gereksinmeleri iin grevlendirilecek
kimselere, de bu amala ve bu erevede ucretsiz
443
izin verilmi olduu gazetenin yaynlad 2 numaral belgede aka
belirtilmektedir. Belgede, szu edilen grevlilerin aylklarnn Belika
makamlarnca karlanmak kaydyla Bruksel Buyukeliliimizin dini hizmetler
muavirliinin gzetim ve denetimi altnda grev yapacaklan zellikle
vurgulanmaktadr.
Eer, Rabta rgutu Belika hukumetine maddi yardmda bulunduysa, bu bizim
bilgimiz ve ilgimiz dndadr, yle bir yardm kabul edip etmemek, kabul
ederse ne amala kullanlacan saptamak, Belika hukumetinin yetkisi iinde
olan hususlardr. 1979'da yaplan ilemde, Turk hukumetinin muhatab, dorudan
doruya Belika hukumetidir ve aylklarn dorudan doruya. Belika hukumetince
denmesi sz konusudur.
Bu vesile ile u aklamay yapmakta yarar gruyorum. 1960'l yllarda, alma
Bakan olduu srada yurt dndaki iilerimizden, zellikle bayramlarda ve
Ramazanda din grevlisi istekleri gelmeye balamt, fakat butede bunun iin
denek bulunmadndan, istekleri karlamakta guluk ekiliyordu. O srada, bir
baka partiden baz senatrler beni ziyaret ederek, eer hukumet yurt dndaki
iilerin din grevlisi isteklerini karlamakta maddi adan guluk ekiyorsa,
kendilerinin baz slm ulkelerince desteklenen rgutlerden para salayarak bu
gereksinmeyi karlayacaklarn sylediler. Ben, bunun sakncalarn belirttim;
ve gulukleri aarak bir an nce darya resmi yollardan din grevlileri
gnderebilmek iin giriimlerimi hzlandrdm. O giriimlerimden Bakanlm
srasnda kesin sonu alnp alnamadn imdi anmsyamyo-rum; fakat
hukumete darya din grevlileri gnderilmesine o dnemde balam olduunu
sanmyorum. Dediim gibi giriimlerimi hzlandrmann balca bir nedeni de,
baz eriat rgutlerin etkisini nlemeye verdii nemdi.
1979'daki ilemi saptrarak istismar konusu yapmaya kalkan gazete, sekiz
sutunluk manetinde, Ecevlt'in Rabta konusunda neden sustuu anlald diyor.
O konuda da geret tahrif ediyor.
Rabta olay ile ilgili duuncelerimi 21 Mart 1979 gunu Cumhuriyet
gazetesinde yaynlanan uzun bir demecimde belirtmi bulunuyorum. Laiklikten
verilen dunlere tepkimi bu vesilesiyle ak biimde gsterdim ve gsteriyorum.
Bulent Ecevit dun gazetemizde yaynladmz Rabta ilikilerinin kendi
dneminde balatldn ortaya koyan iki bel-
444
ge ile Hg'li aklama yapt. Ecevit aklamasnda SABAH'ta yaynlanan
belgelerden istedii blumleri ele alarak bizi olay saptrmakla sulad.
Aklamasnda Turk din grevlilerinin d kaynaklardan maaa balanmas olaynn
kendi dneminde balatldn kabul etti. Fakat, Rabta ile ilikisi
bulunmadn ne surdu.
Ecevit tarafndan yaplan bu aklamada bizim sunduumuz iki belgedeki belli
blumler uzerinde durulurken belli blumleri grmezlikten geldi. Uur Mumcu
tarafndan Cumhuriyet gazetesinde aklanmasna karlk Ecevit, Bruksel Islm
Kultur Merkezi ile Rabta rgutu arasnda hibir iliki yokmu gibi hareket
ediyor.
Ecevit aklamalarnda sadece Belika Makamlar ile temas kurulduu ne
suruluyor. Oysa, temas kurulan Islm Kultur Merkezi'nin nasl bir rgut olduu
bata bilinmese dahi, Buyukeli'nin ynetim kurulu uyesi olduu srada
rendiklerini rapor etmesi gerei rgutun yapsn retmi olmaldr. Butun bu
gerekler Bulent Ecevit'ih tam metin olarak yaynladmz sayfada yer alan
aklamasnn yeterli olmadn en az bizim ynelttiimiz be soruya yant
vermesi gerektiini ortaya koymaktadr.
ECEVITIN* AIKLAMASI GEREKEN SORULAR
Bulent Ecevit tarafndan gazetemizde yaynlanan belgeler ve haberle ilgili
olarak yaplan aklamada baz gerekler ce- ' vapsz kalmtr. Kendisinden bu
sorular yantlamasn istiyoruz:
- Sayn Ecevit kararname ekinde yer alan Belika Islm Kultur Merkezi
yetkilileriyle yaplan temastan hi sz etmiyor. Rabta'nm uzants olduu
bilinen bu merkezle Turkiye adna kim ve ne amala temas etti?
- BIKM ynetiminde 3 Rabta uyesinin ve bu arada Turk Buyukelisi'nin de
Ynetim Kurulu yesi olduu Uur Mumcu tarafndan Cumhuriyet Gazetesi'nde
akland. Turk Buyukelisine Islm Kultur Merkezi'nde Ynetim Kurulu uyesi olma
Izni ne zaman ve kimin tarafndan verildi.
- Turk Buyukelilerinin grevleri deitiinde de Islm Kultur Merkezinde
Ynetim Kurulu uyeliklerinin devam etme-Bini salayan onay kimin imzasn ve
hangi tarihi tayor?
- Bu ilikilerin varl Turkiye'nin Bruksel'deki Islm
445
Kultur Merkezi ile balant kurarken Rabta ile ilgisinin bili, nerek
gerekletiini ortaya koymakta deil midir?
Bu konunun Rabta ile ilikisi bilinerek kabul edildii ortadadr. Aksi halde
Turk Buyukelisi 3 Rabta uyesi ile Ynetim Kurulu uyesi olarak ayn kurulda bir
araya geldiklerinde konuyu rapor etmezler miydi?
Ecevit'in Bakan Lutfu Doan Rabta iin konutu:
RABITACILAR1 BILMIYORDUK
ANKARA Ecevit dneminin din ileriyle grevli Devlet Bakan ve Diyanet Ileri
eski Bakanlarndan Lutfu Doan : Bizim grevlerimizde yurt dnda maa deyen
kuruluun Rabta'nn bir kolu olduunu bilmiyordum> dedi. Doan, kendisine
ynelttiimiz sorular yle cevaplandrd:
Rabta'nn sizin dneminize kadar gittii ortaya kt?.. Dopan Nasl olur,
ben hatrlamyorum.
Kararnamede sizin de imzanz bulunuyor. (Kararname metni kendisine okundu)
Doan Evet imdi hatrladm. Yalnz biz yurt dna hoca deil, din dersi
retmeni gnderdik. O retmenler belki bugun hl grevdedir.
Bu grevlilerin maalarnn tslm Kultur Merkeri'nin dediini biliyor
muydunuz?
Doan Yurt dnda grevlendirilenlere yerel ynetimler araclyla maa
balanyordu. Onlar arac oluyormu. Bundan haberimiz yok. Dileri Bakanl
bize bu retmenlere tslm kultur merkezinin maa demesinin sakncal olacan
bildirmedi.
Ayn kararname imdi nunuze gelse imzalar msnz?
Doan Tabii ki hayr.. Seriat duzenini hedef alan bir kuruluun yurt dnda
grev yapan vatandalarmza maa vermesini kimse kabul edteez. Ben de etmem.
Ben bu merkezin Rabta'nn bir kolu olduunu gerekten yeni rendim. Bu konuda
Dilerinin ihmali vardr. Bizi uyarmalyd.
EVREN: ISTIFAYI DSNDGM LD
Cumhurbakan Ker.an Evren dun Istanbul'da bir basn toplants duzenleyerek
Rabta konusunda geni aklamalarda bulundu. Evren din adamlarnn
maalarnn Rabta r-
446
gfltu tarafndan verilmesi konusunun yanl bir noktaya ekilmek istendiini
belirterek Doru olan maalarn devlet tarafndan denmesiydi. Ama o zamann
ekonomik artlar yle gerektirdi dedL
Istifa etmesini isteyenlere de cevap veren Evren Ben bugun varm yarn yokum.
Bazen uradan ekilip gideyim dediim anlar oluyor dedi. 12 Eylul'den bu yana
istifasnn istenebilecei bir noktaya gelindiini bunun da demokrasi asndan
olumlu bulunduunu ifade eden Evren Ama bir kii istedi diye istifa edilmez
diye konutu.
Aydnlarn bu konuyu laiklie aykr olarak nitelendirmesinin yanl olduunu
belirten Evren Bizim temiz ve .saf vatandamz (Laiklik demek dinsizlik demek)
derse, ben ona nasl kabahat bulaym? O da yle anlar dedi. Evren yle devam
etti: Olay butun detaylaryla akladm. Belgeler elimde, ancak vermeyeceim.
Bu iten dolay hibir dnemi sulamyorum. unku zaruret altnda yaplmtr.
28.3.1981
Ankara'dan
SEIA'YA RABITA
Turkiye Rabtat-ul Islm'n eriat iin 1961 ylnda at Cihad uruna
harcad petrol dolarlaryla alkalanyor. Yunanistan ise Ortodoks Kilisesi'nin
balatt direniten rahatsz. ,
Hem Turkiye'de hem de Yunanistan'da.. Din ve devlet ilerinin birbirine.
girmesinin olumsuz etkileri yaanyor...
Yunanistan'da Kilise, devlet ynetimine biraz daha fazla karabilmenin,
mallarn koruyabilmenin savamn yapyor. Babakan Papandreu ise, Kilise'nin
Anayasal yetkilerini ve buyuk maddi gucunu snrlamak arzusunda...
Turkiye'de ise, yerli ve yabanc, Islm! rgutlerin nufuzu. Anayasal snrlar da
alarak hzla artyor. Adeta, Ataturk'un laik Turkiye'siiln, rtulu bir Islm
Cumhurlyetl'ne dnuturulmesine allyor. Hem de, olduka uzun bir sureden
beri...
Tam bu aamada Turkiye ve Yunanistan arasnda, Ege'de ok buyuk bir Kta
Sahanl - Petrol uyumazl gundeme geliyor...
447
Yunanistan'n emrivaki giriimleri ve Turkiye'nin tepkisi.. 1974 benzeri bir
petrol kararnamesi Hora'nn Ege'ye almas, hava destekli donanma
tatbikatlar... Iki ulus Ege'de yeniden, ancak birdenbire kanl bakl hale
geldi.
Ayrca, olup bitene karan karana... Sovyet Karadeniz Filosu'nun iki gzde
gemisi 6 gunluk bir ziyaret iin Istanbul Boaz'na demirliyor. Filo Komutan
da, Ege'deki Yunan adalarnn silahlandrlmasna kar olduunu
aklyor...
ABD hi bo durur mu? Hurriyet gazetesinin bir Bulgar gazetecisinin yllar nce
yazd bir kitaptan alntlar yaparak Abdi Ipeki suikastndaki CIA parma
iddialarn gunumuzun toz ve dumana bulanm ortamnda yeniden demesine bir
hayli sinirleniyor. Ancak Turkiye ve Yunanistan'a itidal nermeyi ihmal
etmiyor...
Gerekten duunmeye deer... Ege'deki sertleme SEIA rezaletini unutturmaya
yaramad m? Yansra baka neleri u-nutturacak?..
rnein, adm adm ilerletilen Turkiye - Suud Arabistan yaknlamasna ilikin
ABD plan.. Bu dorultuda. Rabta A-ramco, Faisal Finans ve ANAP iktidar
arasnda rulen alar...
Yunanistan'da da, Papandreau'yu keye sktrmaya alan Ortodoks kilisesi...
Unutulmamaldr ki, hem Yunan Pat-rikanesi, hem de Turkiye'deki Fener
Patrikanesi, finansman ve siyasi kontrol bakmlarndan, ABD'de dinsel rutbesi
kendilerinden ok aada bulunan bir merkeze baldrlar...
Gerekten de, Turkiye'de de, Yunanistan'da da, Ege'de o-lup biteni izlemek iin
radyolarn ak tutmak durumundaki geni halk kitlelerinin bu sorunlar uzerinde
kafa yormas beklenemez..
28.3.1987 ulu Gurkan
Ankara'dan
NEDEN AYNI KAP?
Bulent Ecevit, Turkiye ile Rabta rgutu arasndaki ilk temasn, kendi iktidar
dneminde olduu yolundaki tesbitimi-zi hakszlk olarak niteliyor. Siddetle
reddediyor...
Ecevit'in tepkisinden memnunluk duyduumuzu itiraf et-
448
pjeliyiz. Ayn mutluluu, Cumhurbakan Kenan Evren'in Rabta konusunda nceki
gun yapt aklamann bir blumunce de tattk.
Cumhurbakan Evren, yurt dna gnderilen din grevlilerine 1980'li yllarn
banda Rabta tarafndan maa denmesini, o gunun dviz darboaz koullarnda
ehven-i er olarak savunmasna karn, bu konudaki asl doru davrann
maalarn Turk devleti tarafndan denmesi olduunu belirtmeden geemedi.
Bu da, Rabta olaynn butunuyle sahiplenilmesinden daha az ktu olan bir
durum... Ecevit hi tepki gstermeseydi, Evren de, tpk Suleyman Demirel gibi,
Rabta Kararnameleri'-rain butunuyle aklamaya alsayd.. Daha m iyi olurdu?
Seriat zlemlerine kar verilen laiklik kavgas buyuk lude kaybedilmi olmaz
myd?..
En azndan, artk din ve devlet ileri konusunda atlacak admlarda herkes biraz
daha dikkatli olacak diye memnunuz. Ecevit, dun Rabta konusundaki aklamasn
yaynlarken kendisine ynelttiimiz sorular yantlarken yle diyor:
Turkiye'den gnderilen din retmen ve grevlilerine Belika makamlarnn aylk
demesiyle Rabta rgutunun aylk demesi apayr eylerdir. Fakat SABAH
gazetesi, anlalmaz bir Israrla, bu ikisini ayn kaba koymaya kalkyor...
Israrmzn anlalmaz bir yan yok... Aklayalm... Belika makamlar, petrol
zengini Suudi Arabistan ile iyi ilikiler uruna, Muslumanl resmi dinilerden
biri olarak kabul ederken, kendisine ald resmi muhatap Bruksel Islm Kultur
Merkezi'dir. Bu merkez ise, Suudi Arabistan'n kontro-lundaki Rabta rgutunun
bir yan kuruluundan baka bir ey deildir. Belika'da, ilgili Belika
makamlarnn izni ve katksyla kurulmu olmas bu gerei deitirmez.
Nitekim, Bruksel Islm Kultur Merkezi'nin-Ynetim Kuru-lu'nda uyelik yapmak
zorunda kalan Bruksel'deki Turk Buyukelileri, butun abalarna karn, Rabta
temsilcisi olan Genel Sekreteri deitirmeyi baaramamlardr. Turkler dahil,
Belika'daki butun Muslumanlarn din eitimi ve ibadetinde, bandan bu yana
Islm Kultur Merkezi'nin borusu tmutur. Turkiye'nin deil..-.
Kald ki, Ecevit hukumetinin Belika'ya gnderdii din grevlileri, yalnzca din
retmeni olarak almamlardr. Cumhurbakan Evren'in de aklad gibi, bu
din grevlileri
449
F.: 29
ayn zamanda camilerde imamlk yapmlardr. Din retmeni olarak maalarn,
Belika Yerel dareleri'nin Rabta destekli fonlarndan alrken, imam olarak
dorudan doruya Islm Kultur Merkezi ile rabtal bir alma gstermilerdir.
Bulent Ecevit, Belika Yerel Idarelerinin Islm eitimi ile ilgili fonlarnn
Rabta destekli olduunu bilmemekte hakl grulebilir. Ancak, Belika'ya
gnderdii din grevlilerinin camilerde hangi rabta zinciri erevesinde
altklarn gzden karm olamaz. unku, hem Dileri Bakanh'nn, hem de
Diyanet Ileri Bakanl'nn konuyla ilgili dosyalarnda gerekli her turlu
bilgi mevcuttur...
Ecevit, konuyla ilgili aklamalarn, bir yanyla da baka are yoktu ya
getiriyor. Inanamyoruz, unku denenmemi... Belika'nn Muslumanlar iin
muhatabm Islm Kultur Mer-kezi'dir dedii 1974 ylnda, Bellka'daki Musluman
nufusun neredeyse yarsna sahip bir ulkenin hukumeti olarak, banda Ecevit'in
bulunduu CHP-MSP koalisyonu acaba neden arln koyup kabul etmiyorum
demeyi aklna getirmemi.
29.3.1987 Ulu Gurkan
450
HRRIYET GAZETESI
INANILIR. GIBI DEGIL!
Sayn Uur Mumcu, ortaya ok vahim bir iddia atm bulunuyor. Bat Avrupa'daki
Turkiye Buyukeliliklerindekl din grevlilerinin tamamnn veya bir ksmnn
aylklar, 1982 ylndan 1984 ylma kadar Rabtat-ul lem-ul Islm adl, suu-
d Arabistan tarafndan finanse edilen bir dernek tarafndan
deniyormu. Sayn Mumcu'ya bu aklamay yapan, o dnemde bakanlk grevinde

bulunan bir ahsiyetmi. Iddia, bir lude Dileri Bakanl tarafndan da
dorulanm. Belirsiz kalan nokta, bu garip tertibin Dileri Bakanl
tarafndan m, yoksa Diyanet Ileri Bakanl tarafndan m yapld imi.
Konu hakknda biz de Dileri Bakanlndan bilgi istedik. Ad geen Bakanlk,
sz konusu tertibin kendisi tarafmdan gerekletirilmediini bize belirtti.
Konu son derece ilgintir. nce. unu syleyelim ki, haysiyetli bir devlet,
kendi grevlilerinin aylklarn kendisi der. Yabanc devletlere, kendi
tabiyetinde olsa bile zel gerek veya tuzel kiilere detmez.
Turk genel idaresi iinde yer alan kamu grevlilerinin, din grevlileri dahil,
Turk devletinden baka hibir kamusal veya zel merciden aylk ya da baka bir
ad altnda nakdi veya ayni bir deme kabul etmesine imkn yoktur. Kanun, byle
bir demenin kabulunu kesinlikle yasaklar. Kanun, kamu grevlilerinin, aylklar
dnda hangi demelere hak kazanabileceklerini de tespit etmitir. Bu imknlar
arasnda buyukeliliklerimizde grev yapan din grevlilerinin yabanc bir
dernekten deme kabul edebilmeleri bulunmamaktadr.
Bir dier nokta udur. Diplomasi ve konsolosluk temsilciliklerimizde din
grevlisi bulundurulmasna 1982 ylndan ok nce balanmt. Bu uygulama
kesintiye uramadna gre.
451
din grevlilerinin aylklar 1982'ye kadar ve 1984'den sonra kimin tarafndan
denmitir? Devlet tarafndan denmile 1982 den 1984'e kadar farkl bir
uygulamaya niin ihtiya duyulmutur? Bu dnemde Turk Devleti, bu kadarck
paray ve dvizi bulamayacak kadar mali guluk iinde miydi?
Sayn Mumcu, yukarda ad geen kuruluun eriat tarafls bir dernek olduunu
ileri suruyor. Ortadaki belirtiler de, bunu dorular niteliktedir., Bu arada,
Bruksel'deki Islm Kultur Merkezi'nin ynetim kurulunda sz konusu dernein u
temsilcisinin yannda be ulkenin buyukelilerinin yer ald, bunlardan birinin
de Turkiye Buyukelisi- olduu bildiriliyor. Eer Bruksel Islm Kultur
Merkezi'nin faaliyetleri, Turkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerine, zellikle
laiklik ilkesine aykr duuyorsa, bu merkezin ynetim kurulunda nasl olup da
Turkiye Buyukelisi de yer almaktadr? Bu Islm Kultur Merkezi'nin hukuki
nitelii, tuzuu ve faaliyetleri nedir? Bunun gibi baka Islm Kultur Merkezleri
de yar mdr?
Dileri Bakanl'ndan bu sorularn cevaplarn da en ak bir ekilde bir an
nce yermesini bekliyoruz.
15.3.1987 Cokun Krca YETERLI DEGIL!
Hukumet Szcusu Devlet Bakan'nn, Rabtat-ul lem-ul Islm meselesi hakknda
basn toplantsnda sylediklerini, evvelsi gun televizyonda dinledik.
Sayn Hasan Cell Guzel, olay dorulamtr. Buyukeliliklerimizde
grevlendirilen din adamlarnn bir ksmnn aylklarnn, belirli bir sure iin
bu dernek tarafndan dendii dorudur. Sayn Guzel'in ifadelerinden
anlaldna gre, bu din adamlarmza deme yapan sadece bu dernek de
deildir. Bazlarnn aylklarnn da, Belika'daki bir ksm yerel ynetimler
tarafndan dendii anlalmaktadr.
Sayn Guzel ayrca, ad geen dernein gayelerinden bir ksmnn, Turkiye
Cumhuriyeti'nin laiklik niteliiyle badamadn da sylemitir. Ancak -din
adam salamak gibi olacak- dier baz gayelerinin laiklik ilkesine ters
dumediini de belirtmitir. Hukumet szcusu, nihayet, aylklar bu yollardan
denen din adamlarmzn, buyukeliliklerimizin emrinde cum-
452
huriyetin temel nitelik ve ilkelerine aykr hibir faaliyette
bulunmadklarn vurgulamtr.
Bu arada, ortaya kan bir gerek de, sz konusu din adamlarmzn aylklarnn
bu suretle denmesi, kendilerinin bir Bakanlar Kurulu kararnamesiyle aylksz
izinli saylmalar sayesinde mumkun olmutur.
Olaya ad karan ahsiyetlerin ounu yakndan tanrz. Bu sebeple. Sayn
Guzel'in, bu din adamlarmzn laiklie ters duen faaliyetlere girimedikleri
yolundaki ifdesinin doru olmas ihtimalini kuvvetli gruruz. Bunun gibi,
komunizme kar duvar kurmak iin laiklik aleyhtar cereyanlardan medet
umduklar kukusunu, bu ahsiyetlere konduramyoruz. Fakat, u da aktr ki, bu
gibi yntemlere bavurulurca, bu gibi kukularn domasn nlemek zorlar. Bu
noktada hata buyuktur.
Ayrca brakalm laiklik ilkemizle ters duen bir dernei, devletin kendi
grevlilerinin aylklarnn kendi dnda herhangi bir gerek veya tuzel kii
tarafndan denmesinin kabul edilmi olmas, bal bana artcdr. Tekrar
edelim : Devlet, kendi grevlilerinin aylklarn ve dier istihkaklarn
kendisi der. Bu adan, sadece Rabta Dernei'nin deil, ayn zamanda Belika
yerel ynetimlerinin yardmn kabul etmek bile devletimize yakmayan bir
davrantr.
Bu olay, Bakanlar Kurulu kararnamelerinin karlmasnda kullanlan yntemin
ciddiyetsizliini bir kere daha ortaya koymutur. Bir kararname tasars
hazrlyorsunuz ve bir ksm din adamlarna belirli bir sure iin aylksz izin
vermeyi ngruyorsunuz. Bu kararname, dolaa dolaa, konuyla dorudan ilgili
olmayan bakanlarn nune gidiyor. Babakan'a, Devlet Bakanna sunuluyor. Bin
turlu ii arasnda, kimsenin aklna, bu kiilere niin aylksz izin verildiini
sormak gelmiyor. Gelmeyebilir de!..
Peki, are nedir? are, Bakanlar Kurulu kararnamelerini, imza iin motosikletle
dolatrmak yerine parlamenter demok-risbnin ne olduunu iyi bilen butun
ulkelerde yapld gibi. Bakanlar Kurulu'nda grumeyi ve orada imzalamay
renmektir.
21.3.1987 Cokun Krca
453
Gunun yazs:
NEREDEN BASLAMALI?
ANAVATAN Partisinin ileri gelenleri, Genel Bakan Vekili Mehmet Keeciler'l
basna sevimli gsterme amacyla nceki akam bir yemek verdiler. Daha dorusu
yemei veren bizzat Keeciler'dl. Beraberinde yemee katlan ANAP ileri
gelenlerinin grevi de anlalan, Keeciler'e destek verdiklerini sergilemekti.
Konumuz elbet Keeciler'in verdii yemek deil. Ama bu srada Keeciler birok
soruyu cevaplandrd. rnein, faize kar olduunu syledi. Bartusu
konusunda, daha nce aklad duunceleri tekrarlad. Hatta daha Ileri gitti.
Bir soru uzerine. Devlet memuru hanmlarn da isterlerse bartusu ile hizmet
vermelerinden yana olduunu ama imdiki kyafet ynetmeliinin buna izin
vermediini aklad. Bylece kamuoyunun Keecileri henuz yeterince iyi
tanmad, asl Keeciler'in daha gerilerde frsat kollad ortaya kt.
Bu arada elbet son gunlerin Rabta konusu da tartld. Keeciler'in pek az
girdii bu tartma srasnda ANAFl-lar Rabtat-ul- lem-Ul Islm isimli
rgutun, Diyanet Ileri Bakanlna bal 41 imama aylk vermesinde saknca
grmediklerini tekrarladlar. Hatta Herhangi bir Batl ulkenin bir
kuruluundan burs alnca niin kar klmyor da Rabta rgutu din
adamlarmza maa verince kar klyor tezini savundular.
Anlalan o ki, ANAP iktidar, Rabta olayn da kuumsemekten yana...
Aslnda Rabta rgutunun hem yaps hem de amalar u-zun zamandr biliniyor.
Daha ak syleyelim: Rabta rgutunun 1976 ylnda Pakistan'da duzenledii
kongrede Turkiye Cumhuriyeti, MSPli Deflet Bakan Hasan Aksay tarafndan temsil
edilmitir.
Sz konusu toplantda alman kararlar arasnda Musluman ulkelerin eriat
benimsemesi de vardr. Ancak Laik Turkiye Cumhuriyeti'ni temsil eden Hasan
Aksay, ne bu karara ne de ayn dorultudaki teki kararlara Itiraz etmitir.
Dahas: Hasan Aksay'n bu kongreye katlmas ve Anayasal duzene aykr kararlara
Turkiye'nin de evet der hale gelmi olmas nedeniyle, Aksay'n Turkiye'yi
resmen temsil
454
edip etmedii o zaman Babakan Suleyman Demirel'den sorulmutu. Demirel buna bir
yazyla Aksay'n resmen grevli olduunu bildirerek cevap vermitir.
ncesi de var:
Rabtat-ul lem-ul Islm rgutu, Turkiye'de en az 1969 ylndan beri
tartlmaktadr.
O tarihlerde Diyanet Ileri Bakan Yardmcs Yaar Tu-nagur'un bu rgute uye
olduunu, oysa.rgutun Turkiye'de de eriat duzeni getirmeyi amalad ileri
surulerek hukumetten bu elikiye cevap vermesi istenmiti. Hafzamz bizi
yanltmyorsa, ne Babakan Demirel, ne de bir bakas bunlara cevap vermek
gereini duymutu.
O nedenle Rabta rgutunden sz edip de bir sorumlu aramaya kalkanlar, vatana
ihanet dnda hibir sutan sorumlu tutulamayaca Anayasa ile guvence altna
alnm kiileri hedef alacaklarna, Anayasaya kar su ilemi olanlarn
yakalarna yapmaldrlar.
Laiklii korumak iin elbirlii edilmesini isteyenler, ie laikliin
yanndakileri sulayarak deil, yllardan beri onun altn oyanlar ortaya
kararak balamaldrlar.
Ite vaka veriyoruz, isim sayyoruz... Hesap sorsunlar ya...
25.3.198? Oktay Eki Gurvun yazs:
MESELENIN ZNE BAKALIM...
Gunlerdir gazetelerimizde surup giden Rabtat-ul lem-ul Islm hikyesi
nihayet akla kavutu. Bylece laik Turkiye Cumhuriyeti'nin din grevlisi
sfatyla istihdam ettii ve yurt dndaki vatandalarmzn hizmetine
gnderdii kiilerden en az 28'ine, laiklii ykmaya yeminli bu kuruluun maa
vermesine gz yumduu, butun akl ile ortaya kt. Sadece o deU, laik
Turkiye Cumhuriyeti'nin en yuce Anayasal kuruluu olan Turkiye Buyuk Millet
Meclisi de 1980 ylnda, bu kuruluun himmetine muhta grulmeyi sineye ekmi.
Nitekim Meclis -veya Meclis adna birileri - bu tarihte, yani 12 Eylul ncesinde
bu kurulutan 20 milyon liralk bir ba eki. alm. Para, Meclis camiinin
yapmnda kullanlmak uzere verilin imi.
455
Olayn neresinden baksanz vahim: Turkiye Cumhuriyeti'-ni, kendi vatandana
yurt dnda hizmet verecek memurunun, bakalarnn eline bakmasnda saknca
grmeyecek kadar kuultmesi vahim. Bu konuda laiklii ykmaya yeminli bir
kurulutan ba alnmasn dahi sineye eker hale dumu olmas,, vahim
kelimesiyle anlatlamayacak kadar vahim. Bu kapnn, mangalda kul brakmayan
politikaclarmzdan Suleyman De-mirel gibi tecrubeli bir kimsenin babakanl
srasnda alm-olmas ayrca vahim. Gunde en az 50 kere, 100 kere Ataturk'-
uluk gsterisi yapan 12 Eylul ynetimi zamannda bu ban fiilen kabul
edilmi olmas ve uygulamann yllardr' surup gitmesi vahim. Geri byle bir
konuda 1 dolarlk bala 100 milyon dolarlk ba arasnda fark yoktur ama
Turkiye devletinin haysiyetinin drt ylda topu topu 1,5 milyon dolarlk bir
paraya feda edilmi olmas ayrca vahim. Dahasn ister misiniz?..
Bu olayn uygulanmasn, 1985 ylnn Temmuz ayndan itibaren durduran bugunku
iktidarn Hukumet Szcusu ve Devlet Bakan Sayn Hasan Cell Guzel'in konu
hakknda aklama yaparken, Aslnda bu ekildeki zumu yararl saydklarn
sylemi olmas daha vahim. Butun bunlardan vahim olan bir nokta daha var:
Diyanet tleri eski Bakan Tayyar Alt-kula'n aklamalarndan anlyoruz ki,
Turkiye Cumhuriyeti'-nin 1961 ylndan itibaren yurt dna gnderdii 1,5
milyon vatandann Dini ihtiyalarn karlamak gerektiini Ra-btat-ul
lem-ul Islm isimli kurulu kendi devletimizden nce grmu. Nitekim,
bizimkilerin akl, yurt dna bu kuruluun din grevlisi gndereceini
rendikleri zaman balarna gelmi, sz konusu imamlarn maalarn bu
kuruluun ustune ykan ilgililerimiz, buna ustelik pek sevinmiler.
Bu kadar hafifliin yannda Sosyal Demokrat Halk Par-ti'nin Genel Sekreteri de
kendine duen hafiflii yapmasa dorusu eksik kalrd. Neyse ki, Sayn Fikri
Salar da Cumhur-bakan'ndan balayarak 12 Eylul dneminin ust duzey
yneticilerinin hepsinin bugunku grevlerinden istifa etmelerini isteyerek bu
a kapatm.
Sayn Salar, sahiden hesap sormay istiyorsa, devletin-ucretsiz izin verdii
memurlarnn yabanclara hizmet verirken yabanclardan para aldn, oysa
burada kendi vatandamza hizmet verildiini gz nunde tutmal, yurt dnda-
456
ki retmenlerin durumunu da aydnla kartmaldr. Problemin zu oradadr.
22.3.1987 Oktay Eki
EVREN ISTIFA!...
Politika'nn yeni yetmelerinden biri, nceki gun nasl da diklendi, grdunuz..
Aslnda kzmak gerek. Oysa, ben guldum. Gucunu hanerlemi kaytan byklarndan
m alyor acaba? Tutup da Evren istifa! demez mi?
Usuz bucaksz politika arenasnda emeklemeyi yeni yeni renirken, IV. Murat
rolune zenmek; ama, Dumbullu bile olamamak... Butun toy politikaclar gibi,
Fikri Saglar'da da ayn hastalk... Kt bilgi, ksr tecrube, s grgu ile
ortaya atlyorlar... Sonra da, fke ambalaj ma burunup butun o hamlk ve manevi
yoksulluklarn, gzlerden kardk sanyorlar...
Sonu, dehet urpertileri saacakken, gulunluk batana cumburlop...
Bir dost az uzanp gen Salar'n kulana fsldasa. Ev-ltm; guler yuz,
tatl dil sadece tiyatro. kulisleriyle, salonlarnn maskesi olmamal dese...
Tebessumun rengi, enisi politika sahnesine de gider hatrlatmasn yapsa.
yle ya, genlik tazeliine yakan; bir ift atk ka, iki adet akmaklam
gz, bir de krm aln mdr, Saflar?
Hem; Evren, neden istifa edecek?
Dillerde ad Rabta diye geen, Suud kkenli Islm misyonerleri rgutunden yurt
dndaki 25 imama,, en ar sorumluluklar tad dnemde, maa gittii
iin... Simdi de, ilgili kararnamenin altnda, Evren imzas kefedildii iin...
Hayr, olmaz!... Bence, Evren bir kere deil, be kere istifa etmeli...
Turkiye'yi kan, gllerinde boulmaktan, o kurtarmad m? Lutfen istifa...
Iktidar koltuuna suzgun suzgun bakan nice gze ramen, hur seimle gelene zafer
bayran, o teslim etmedi mi? Buyursunlar efendim; istifa... Babo hevesler
Kuzey... Guney... Dou... deyip deyip; dunyada yrungelerden yrungeler
peylerken, Tek yol Bat... ars yapan o olmad m? Rica edelim; istifa...
Sonra; irticaa kar gsunu kalkan eden o... Anayasa'-
457
tun bekiliini neredeyse tekbama usulenlp Demokrasiye merhaba diyen yine
o...
yleyse, her biri iin, bir istifa...
Simdi, bir gen Salar kyor, Evren adyla Istifa ve yarg yolu
terimlerini bir arada anyor. Soyadn, Milli Mu-cadele'nin ilk saf erinden alan
piri de, ona kol kanat geriyor...
Bugun altndaki iskemleyi bile miras yoluyla edinenlerin; varn younu
trnaklaryla kaza kaza oluturana ekil diyebilmesi, politika insafna bile
sar m acaba? ' <
23.11987 etin Eme
358
GNES GAZETESI
Gzlem'i
EVREN SERIATI MI?
Dun Babakan zal'la yaptmz tele-basn toplantsndan nce, Cumhurbakan
Evren'i ankaya'da ziyaret ederek uzun bir grumede bulunduk.
Rabta olay etrafnda kopan frtna ve bunun ertesinde CHP szculerinin
Evren'i istifaya davet etmesi gibi gelimeler, Sayn Cumhurbakan ile
yaptmz grumenin doal konularyd.
Evren'i sinirli ve uzgun bulmadk..
Bundan drt yl ncesine kadar, askeri bir rejimin, gulu adamyd Evren.. Kendi
hazrlad plan dorultusunda, ulkeyi demokrasiye baar ile gturmutu.. Ve
imdi, Turk demokrasisinin sivil cumhurbakan olarak, ar eletirilere ve
hatta istifa et arsna da hedef oluyordu.
Kendi iradesi ile, askeri bir iktidar, seilmi bir parlamentoya ve hukumete
devredebilen bir kii, bu tur eletirileri de herhalde olgunlukla
karlayabilirdi.. Nitekim Evren'i de bu hava iinde bulduk..
Rabta olaynn kendisine gelince..
Bizim sormak istediimiz sorular vard:
Mesel, 12 Eylul mudahalesi, Turkiye'de eriat duzenini kurmak iin mi
yaplmtr?
12 Eylul'un lideri Orgeneral Kenan Evren, Rabtat-ul- -lem-ul Islm, kuruluu
hakknda ve bunun amalar hakknda, nceden ne lude bilgi" sahibiydi?
Bir i sava tehlikesini nlemek uzere ynetime mudahale eden askeri bir kadro,
devlet arkn iletirken, kendisinden nce balatlm ve karar aamasna
gelmi hukumet tasarruflarna ne lude nufuz edebilir ve bunlar
durdurabilir?..
Cumhurbakan Evren'le yaptmz grume ertesindeki izlenimlerimizi
syleyelim:
459
Yurt dna izinli olarak giden din grevlilerine denecek, maalarn,
Rabta'nn da salayaca fonlardan denmesini: ngren bir kararname bugun
Sayn Evren'in nune gelseydi. Cumhurbakan bunu kesinlikle imzalamazd.
Keke Turk basn, 1981'de gerekleen bu olaya kar gsterdii hassasiyeti,
olayn balad 1980'in yaz aylarndan itibaren gsterebilseydi... Turk kamuoyu
Rabta> olayn, o zaman da bilebilseydi.. Herhalde, 1981 Nisannda byle bir
kararname geldii zaman, kimse imzalamazd..
Duunelim.. Turkiye'de kan gvdeyi gturuyor.. Fatsa neredeyse bamsz Sovyet
Cumhuriyeti olmak uzere.. Kentler blunmu.. Geceleri kimse sokaa kamyor..
Devlet gucu kalmam.. Iran-Irak sava bir yandan balam, bir yandan da
Guneydou snrmzdan terrist szmalar artm..
Bu arada, Devlet hazinesinde de dviz yok..
Hergun nune 30 kararname gelen askeri ynetimin lide-, ri, bu arada bir
kararname daha imzalyor.. Bu kararnamede, yurt dndaki 20 dolayndaki din
grevlisinin maalarnn -denmesi iin, d yardm salanm...
Bu imzay atan kii eer Kenan Evren'se, sonuta onun eriata prim verdii iddia
edilerek alt yl sonra hesap vermesini istemek, hakkaniyete sar m?
Eer sulamalar doru ise ve Evren eriat ise, bize gre Erdal Innu de, Cami-
ul Ezher'in ba muderrisi olabilir.
22.3.1987 Mehmet Barlas
Gzlem:
INN ISTIFA ETMELI!.
Turkiye'nin gundemindeki en nemli konulardan bir tanesi de, ana muhalefet
partisi durumunda bulunan ve partiler yelpazesinde sosyal-demokrat kesimi temsil
eden SHP'nin, kendini toparlayamamasdr.
SHP'nin, ulke sorunlarna koyduu tehisler berrak deildir.. Turkiye'nin
geleceine dnuk, ekonomik ve ada somut' hibir projesi yoktur.. Kamuoyunun
bir turlu sebebini anlayamad soldaki paralanmann gereki bir tehisi, SHP
szculeri tarafndan konulamamtr.
Buna kar SHP, esen ruzgrn nundeki yaprak misali, an-
460
lalmas mumkun olmayan ve gayesini aan klarla, daha da ypranmaktadr.
Bunun en son rnei, SHP Genel Sekreteri Fikri Salar'n Cumhurbakan Evren
istifa etmeli eklindeki kdr... I bununla kalmam, SHP Genel Bakan
Erdal Innu, Salar'n bu szlerini SHP'ye malederek, ayn dorultudaki bir
tutumu, kendisi de benimsemitir.
Evren'in istifas istenilen Rabta olay, SHP'nin gundeme getirdii, gerekli
aratrmay yapt ve yetkili organlarnda enine boyuna tartt bir konu
deildir.. Rabta olay hakknda, basna yansyann tesinde SHP'nin bir
bilgisi ve incelemesi yoktur.
SHP'nin, iktidara ve mevcut duzene dnuk, alternatif bir almas da yoktur.
Ayrca, SHP'nin iktidar m, yoksa Cumhurbakann m deitirmek istedii de
karara balanm deildir.
Bunun da tesinde, SHP kendi iinde liderlik sorununu dar gzume
balayamamtr.. Sosyal adalet dengesinin bozulduu bir ulkede yaplan ara
seimde, eer sosyal demokrat bir parti, merkez sa partilerin gerisinde kalr
ve uuncu parti durumuna duerse, bu partinin hayatiyeti de tartma konusu
demektir.
Ite bu noktada, SHP'nin Genel Sekreterinin ve Genel Bakannn, haksz bir
gereke ile Cumhurbakan istifa etmelidir izgisine sahip kmalar, sade bir
talihsizlik deil, bir buyuk hatadr da..
Diyelim ki. Evren de, Salar'a ve Innu'ye uyup istifa etti.. SHP'nin bu durum
karsnda tasarlad bir hareket plan var mdr?
rnein SHP erken seim mi istemektedir?
SHP erken seime hazrsa, ekonomik hedefler plann hasrlam mdr?
zetle, ne byle sosyal-demokrat politika, ne de byle bir parti stratejisi
belirlenebilir..
Bize gre, SHP'yi amasz bir macerac kn arac olarak kullanan, Erdal
Innu ve Genel Sekreteri Fikri Salar, SHP' deki grevlerinden istifa etmelidir.
23.3.1987 Mehmet Barlas
461
Olaylarn izi:
BASININ ERDEMI, RABITA VE IRTICA
Basn dunyasnda yer alan bir kii olarak, kendi dunyamz eletirmeye, daha
dorusu zeletiriye fazlasyla eilimliyiz. Doru olan bu yaklamdr; kurumlar
ve insanlar ancak kritik bir adan kendine bakarsa geliebilir ve buyuyebilir.
Gelimenin ve buyumenin bir baka koulu ise, kendi dunyamzn baarlarna ve
baarl insanlarna sahip kmaktr. Turkiye'de zaman zaman kendini duyuran ve
cumhuriyetin temel mantna aykr olan eriat eilimlerin d
kaynaklarn, meslektamz Uur Mumcu ok ciddi -ve yurekli-bir aratrmayla
gun na karmtr. Bir dizi ekonomik, siyasal, dinsel yabanc kurumun
eriat zeminindeki ortaklklarn ve bunlarn, ulkemizdeki uzantlarn
sergilemitir. Bu ereve iinde yer alan Rabta, amalar, mali kaynaklar ve
Turkiye'ye ilikin almalar ile gzler nune serilmitir.
Rabta, tekel amac eriat duzenini yaymak ve desteklemek olan bir kurulutur.
Bunu ak seik beyan etmitir, bu dorultuda almaktadr. Hemen ekleyelim, bu
bir yabana kurum olarak onun hakkdr, kendine gre doru ve hakl olan
amalarn gereklemesi iin uramaktadr. Bizim amzdan mesele fakldr.
Temel amac eriat olan bir kurumun laik Turk devletinin memurlarna maa
demesini olaan karlamak yle dursun, duunebilmek dahi mumkun deildir.
Oysa, u ana kadar aklanm gerekler erevesinde, grunen durum yledir:
1980 Eylul ncesinin son AP hukumeti, Turkiye Cumhuri-yeti'nin memurlar olan
din adamlarnn Almanya'da grev yapmalarn, bu sure iinde izinli saylp,
maalarnn Rabta Cemiyetince denmesini ngrmutur. Ancak, bunu
gerekletirmeye mru yetmemitir. Daha sonra 12 Eylul hukumeti dneminde, ayn
plan Diyanet Ileri Bakanl nermi, din ilerinden sorumlu Devlet Bakan
benimsemi, kararnameye dnuturmutur. Hukumet uyelerinin imzasyla konu Milli
Guvenlik Konseyi'ne sunulmu, Diyanet Ileri Bakan tarafndan Konsey Genel
Sekreteri'ne bilgi verilmitir. Konseyin onayndan geen karar uygulamaya girmi
ve bizim devlet memurlarmz Rabta'nn maayla Almanya'da grev yapmlardr.
462
Uygulama. 1983 seim sonrasnda zal hukumetince de-surdurulmu, 1985 ylnda
sona ermitir.
Su ana kadar aklanabilmi noktalar ve edinilen bilgiler erevesinde,
Turkiye'nin sorumluluunu tayanlardan bazlarnn bilerek, bazlarnn o
gunlerin kendine zgu zor koullarnda bilmeyerek bu uygulamada pay sahibi
olduu anlalmaktadr. Olay dier ayrntlaryla ortaya ktktan ve tum
aklamalar yapldktan sonra durum daha net biimde gzukecektir.
Her olay, gelecee dnuk dersleriyle, toplumdaki deney birikimine olumsuz ynde
bile olsa, salad katkyla nem tar.
Rabta olay, Turkiye'de zaman zaman u veren irtica eilimlerinin asl hangi
d kaynaklardan destek grduunu ortaya karmtr. Ayn d kaynaklarn
amalarnn takibinde, bizim sorumlularmzn da bilerek, yahut bilmeyerek pay
olabileceini sergilemitir.
Butun bunlardan, hem gunumuzu doru yorumlamak, hem de geleceimizi
salamlatrmak iin sonular karmak gerekir.
Cumhuriyetin mantna kar olan akmlarn etkinlik kazanmas, nemli lude
d kaynaklarn ve dmzdaki tercihlerin sonucudur. Bunlar, zellikle vakflar
araclyla Turkiye'de hareket imkn aramakta, Turk eitim sisteminde
dengelerin bozulmu olmasndan yararlanmaktadr.
Cumhuriyet mantnn savunusu her eyden nce bu adan olaya yaklalmasn
gerektirir; hepimizin hakk olan dinsel Inanlara, cumhuriyetin mantn
yjkmaya dnuk, d kaynakl saldrlar birbirine kantrmamay gerektirir.
Bn nemlisi, gemie kyasla daha buyuk dikkati, zeni gerektirir...
24.3.1987 Ismail Cem
Olaylar ve Insanlar:
RABITA OLAYI
Raba olay'nn su kaldrr hi bir yan yoktur... 1980*11 yllarn banda
devletin dvizi yokmu da, yurt dndaki Turklerin din inanlarn
gulendirmek ve pekltir-
463
anek iin imam gnderilecekmi de, bunun iin Imamlara ucretsiz izin verilmi
de. bu imamlarn maalarnn eriat kkenli -Rabta rgutu tarafndan
denmesine gzyumulmu da...
Bunun mazur grulecek hibir yan yoktur...
Meslekdamz Uur Mumcu da, Cumhuriyet Gazetesi de rnek bir gazetecilik olay
sergilemilerdir.
Bu sadece, vguye, takdire lyktr.
Cumhurbakan Evren de, ayn gruu, Pazar gunu yaptklar aklamada
belirtmilerdir.
Ne demektir bir yabanc rgutten, hem de devletin temel .ilkeleriyle, yani
laiklikle badamayan bir rgutten, imam paras almak!
Bu nasl olmutur?
Bunun temelinde, devlet ilerinin ileyiindeki sallapatilik yatar...
Sk sk duyarz, ya da duyarsnz...
Kararname hazrlanm, bakanlarn mizasna almtr.
Bu ne demektir bilir misiniz?
Kararnameyi hazrlayan bir bakanlktr, Babakanln o-.nay alnr ve ondan
sonra iin durumuna gre, eer acilse tek tek bakanlar dolatrlarak elden
imzalatlr, ondan sonra da kararname Kk'e gider, eer konu kamuoyunun
dikkatinden kam, gazetelere yansmamsa, sradan rutin bir ise imzalanr ve
Resmi Gazete'de yaynlanr...
Asl aksaklk budur ite...
O etrefilli, adal, teknik yazma dilinin altnda yatan jedir?
ok kii bunun farknda bile deildir...
Maalesef bu olayda da ayn ey olmutur, bir ka din adamna ucretsiz izin
verilmesi gibi olaan bir uygulamann altnda ne yatt anlalmadan, sradan
bir kararname gibi imzalanmtr.
iin asl budur...
Ama bunun dediimiz gibi mazur grunecek bir yan da yoktur...
Zaten Cumhurbakanl da ayn eyi sylemektedir:
Konuyla balantl ve yurt dnda grev alacak din grevlilerinin ucretsiz
olarak u yl sureyle Izinli saylmalarna ilikin kararnamenin o tarihte Sayn
Cumhurbakanmza arz edildii, yaplan aratrma sonucu belirlenmitir. O gunun
ok youn alna artlar iinde devlet memurlarna ucretsiz izin
464
verilmesi gibi yasalara tamamen uygun, rutin ve daha evvel de yaplm bir
uygulamann devam olduu duuncesiyle konu uzerinde fazla durulma gerei
grulmedii anlalmaktadr.
Lkin, olayn byle olduu admz kadar emin olmamza ramen, bunun mazur
grulecek bir yan olmadn da tekrar ediyoruz.
Askerde bir bluk kumandanmz vard, kulaklar nlasn bize guveni tamd,
bluun yazma ilerini bize vermiti, gelen giden evraka bakar, cevap yazar,
akam uzeri de imzaya kardk...
Baktk bizim yuzba hi okumadan basyor imzay, bir akam sohbet srasnda
takldk:
Yuzbam, siz hi okumadan imzalyorsunuz. Hlx yedeksu-bayz, acemiyiz,
yanllk yaparz, hesabn sizden sorarlar, bizden sylemesi...
Guldu :
Ben astlarma guvenirim, kime guvenileceini de bilirim!
Iyi, peki!
Terhisimize on, onbe gun kala, imzalanacak evrak ara- , sna bir bor senedi
koyduk, yuzbamzn bize 1500 lira borcu var, deme tarihi de terhise bir gun
kala...
Akam imzaya ktk, yuzba okumad bile, bir suru evrak arasnda bizim senedi
de imzalad...
Aldk senedi cebimize koyduk, terhisten bir gun nce yuzba ile veda yemei
yiyoruz, sohbetin ortasnda senedi uzat-verdlk:
Yuzbam, kusura bakma, biz yarn gidiyoruz, unu de-seniz!
Yuzba ard, yl 1961, 1500 lira ne demek, bizim maamz 165 lira...
Evirdi, evirdi, bakt, imza onun, diyecek bir laf yok!
Baladk gulmee:
Ya yuzbam biz, size aman yuzbam, Imzaladn vraka bakn, diyorduk!
Syle bir suzdu:
Sen imdi bu paray benden istiyor musun?
Yok canm, aka yaptk!
Yuzba ciddileti:
Ben sana, ilk uyarnda ne demitim, ben kime guvenileceini bilirim demitim.
Ite bak yanlmadm, sen imdi Istersen bu senedi yururlue korsun, benden de
atr atr paray
465 F.: 30
alrsn... Ama bak, ne dedin, aka yaptm, dedin... Demek ki ben kime
guvenileceini bilirmiim!
Tabii bu rnekle Rabta kararnamesini birbirine kartrmamak gerek...
Ama kim olursanz olun, imzanz attnz belgenin ne olduunu bilmek
zorundasnz, bilemezsiniz, sonu byle olabilir...
Simdi gelelim'olayn ikinci perdesi...
SHP Genel Bakan Erdal Innu'nun, aklevvel sekreteri Fikri Salar'n aklna
uyarak. Cumhurbakan Evren'i istifaya davet etmesine.,..
Cumhurbakan niin istifa etmeliymi?
yle ya, Sayn Evren, murtecinin taa kendisi de, onun iin
Buna, bu memleketin kargalar bile katla katla guler...
Evet, Cumhurbakan o tarihte, byle bir kararnameyi, iyice aratrmadan, imzaya
gelen u kadar kararname arasnda farketmeden imzalamtr ama, bundan dolay
Cumhurbakann sanki laiklie aykr bir davran iindeymi gibi, istifaya
davet etmek kargalar bile guldurecek bir ciddiyetsizlik rneidir.
Sayn Erdal Innu'ye sormak isteriz...
Guneydou'daki bluculere kar hareket izlenirken, Kad-dafi'nin azn
kullanan, yardmcnza size ne yaptnz?
Sayn Evren'ln eletirilecek ok yann bulabilirsiniz, ama kendisini irticann
hamisiymi gibi.gstermek; ite bu ayptr.
Cumhurbakannn laikliini -tartmaya gerek grmuyoruz diyen DYP Genel
Bakan Cindoruk kadar, saduyulu duunseniz yeter!
Ah smet Paa, ah; bak olunu bile ne hale getirdiler...
85.3.1987 Hasan Pulur
466
MILLIYET GAZETESI
Politika Kazan :
BU NE RABITA?
Turkiye'de Kemalizm ve laiklik gibi konularda en duyarl kuruluun ordu
olduu bir gerek. Ordu mudahalelerinin hemen ardndan, Turkiye'de, Kemalizm ve
laiklik gibi konularn tartma gundemine gelileri de ayr bir gerek.
12 Mart mudahalesinin sadaki tehllkeye kar gerekesinde, dinsel'
rgutlenmelerden sz edilir.
Ne ki, 12 Mart askeri mudahale dneminin hemen ardndan gelen seimlerde, din
temeline dayal siyasal rgutlenmenin toplad oy, MSP'ye iktidar ortaklnn
kapsn aar.
Demek ki, 12 Mart'n bask rejimi mudahalesi guleri tedirgin eden siyasal
rgutlenmeleri nlemekten ok, hzlandrm oluyor.
12 Mart'tan daha geni kapsaml bir yasaklar paketi ile gelen hem siyasal, hem
de toplumsal yaam garnizon disiplinine gre duzenlemeye alan 12 Eylul'den
sonra ne olmutur?
Lodosun sahile braktklar yeni yeni ortaya kyor.
Laikliin ve Ketmalizmin dunsuz savunucular, devletin din ileriyle grevli
memurlarna. Rabta adl Aramco destekli eriat rgutlerinden aylk
balatabilmitir.
Hem de 12 Eylul mudahalesinin uzerinden alt ay getikten sonra kan bir
Bakanlar Kurulu karar ile...
Altnda Devlet Bakan sfat ile Sajnn Evren'ln, Babakan sfatyla Sayn.
Ulusu'nun, Babakan Yardmcs sfatyla Sayn zal'm, din ilerinden grevli
Devlet Bakan sfatryla Sayn Mehmet zgune'in de imzalan bulunan bir kararname
ile...
Bu sonuncu imzadan balayalm:
Sayn zgune, bildiimiz kadaryla her askeri muda-
467
haleden sonra Diyanet tleri'nden sorumlu devlet bakandr ve deneyimli bir
Ataturkudur. Gazeteci arkadamz Uur Mumcu, byle bir kararnameyi ortaya
attktan sonra, Sayn zgu -ne'in tepkisi yle olmutur: Dupeduz palavra...
Ve topu, dnemin Diiyanet ileri Bakan'na atmtr. Oysa daha sonra ortaya
kan .resmi belgelerde. Bakanlar Kurulu'nun zgune imzasn tayan resmi
yazya atf yaparak, byle bir kararnameyi kabul ettii grulmektedir. stelik
dnemin Diyanet Ileri Bakan Altkula, demirba Devlet Bakan zgune'in yan
sra, Milli Guvenlik Konseyi Genel Sekreteri Haydar Saltk'n da, onayn
almtr. Ya dnemin Babakan?
nce, bu konu ile ilgili hibir bilgisi olmadn bildiren Sayn Bulend Ulusu
ise, Sayn zgune'ten kendisine gelen yaz ile Bakanlar Kurulu kararnn
aklanmas uzerine, Rabtat-ul Alem-ul tslm'n ad Ingilizce yazld iin,
olay anmsamadn sylemitir.
Bildiimiz kadaryla, Sayn amiralimiz iyi Ingilizce bilir. Kald ki, Turkiye
Cumhuriyeti devletinin memurlarna aylk deyecek olan yabanc bir rgutun ad
Ingilizce de olsa, ne me-nem bir rgut olduunu merak etmesi gerekir.
Kararnamedeki son imza ise, o dnemde Devlet Bakan ve Milli Guvenlik Konseyi
Bakan sfatlarn tayan Saym Kenan Evren'e aittir.
Sayn Evren, Uur Mumcu'nun bu duyarl konuyu kamuoyuna duyurmasndan sonra,
Cumhuriyet'e yapt aklamada, O dnemde kendilerine byle bir bilginin
yansmadn sylemekle yetinmitir.
O dnemde, Turkiye'yi yneten kadronun ba ve en yetkili kiisine, Laik
Turkiye Cumhuriyeti nin memurlarna eriat, bir yabanc rgut tarafndan aylk
balanmas gibi nemli bir konuda bilgi yanstlmam olmas, dorusu fevkalde
ilgintir.
Oysa Sayn Evren'e o dnemde, siyasi parti liderlerinin -zel ev
syleilerindeki dedikodular da dahil olmak uzere, yurt dndaki camilerde
verilen vaazlara ve video kasetlere varncaya kadar birok konuda bilgi
yanstldn, gene Sayn Ev-ren'in yurt ii gezilerindeki nutuklarndan
reniyorduk...
Gnul isterdi ki, ediyorlar ki... diye balayan ve kayna genellikle uuncu
oul ahslardan oluan sylenti ya da
468
bilginlerin yan sra, kayna ve altndaki imzalar belli olan resmi
yazmalarn ieriine ilikin duyarl konularda da Sayn Evren'e bilgi
yanstlm olsun...
Sanrz, Rabta olayndaki bu rabtaszlk, en ok Sayn Cumhurbakan'n
uzmutur.
21.3.1987 orsan ymen
Teleks:
RABITALAR FEVKALDE AMMAAA
Sadece Evren'le zal arasndaki ilikiler deil. Anavatan kadrolaryla 12
Eylulculer arasndaki rabtalar da fevkalde salamdr, scaktr.
Uur Mumcu'nun ortaya kard rabta zinciri de bu gerei ortaya koymaktadr.
Yurt dnda grevli .din adamlarmza Suud Arabistan kkenli, eriat Rabta
rgutunun maa vermesi iin karlan Bakanlar Kurulu karan da ok ilgintir.
Bylece 12 Eylul ile Anavatan arasndaki ibirlii ve anlay hep birlikte bir
kez daha grmu bulunmaktayz.
Kararnameyi 12 Eylul Hukumeti karyor, Sayn Evren onaylyor, sonra ANAP
Hukumeti uygulamay surduruyor, ve mesele ortaya knca Anavatan Hukumeti'nin
szcusu Hasan Cell Guzel savunma yapyor.
Bundan iyisi Turgut Bey'in kalb saldr.
O da aa yukar garanti edildiine gre rabta asndan uzulmek gerekmiyor.
Simdi butun mesele grunuu bulandr-mamaktr.
Zaten fevkalde olan rabtalarn, milletin hep birlikte izleyecei cokulu ve
anlaml bir karlama treninde grunu olarak da vurgulanmas gerekir.
Su program atmas keke giderilse de milli birlik ve beraberliimiz daha iyi
pekise. Motoru sfrlam kanl canl zal'mz, Sayn Cumhurbakanmz da
iki yanandan pup gsune bastrsa.
Hani 1983 genel seimlerinden birka gun sonra televizyon nunde yapt gibi.
21.3.1987 Teoman Erel
469
HATALAR ZINCIRI
Meer neler olmu?.. 12 Eylul'den sonra Ataturk'uluu kimseye brakmayan bir
hukumetin Devlet Bakan, Turkiye Cumhuriyeti'nin memurlarna eriat bir
rgutten aylk balatm. Bunun iin hazrlad kararnameyi o gunun
Babakanndan bugunun Babakan'na kadar, zamann butun bakanlarna imzalatm.
Milli Guvenlik Konseyi Genel Sekreteri'yle, Devlet Bakan'na onaylatm.. Ve
bizim Avrupa'ya gnderilen din grevlisi memurlarmz her ay banda,
devletimizden maa yerine, Rabtat-ul Alem-ul Islm derneinin
muhasebecisinden ulufe alr hale gelmiler..
Olay, deerli gazeteci-yazar Uur Mumcu'nun bir incelemesiyle ortaya kt.
Geni yanklar yapt.. Ve zincirleme gelimeler gsteriyor..
Tabii, byle olaylarn Meclis'te hemen le alnp objektif aratrma ve
soruturma konusu yaplmasndan daha salkl bir yol yok. Buna, muhalefetle
birlikte, iktidarn da ak yurekle katlmas gerekli.. Dunya demokrasileri
byle iliyor.. Dileriz, hi olmazsa bu defa, bizimki de byle iler.. Zaten
ilemezse, konunun peini gazeteciler brakmayacaklar.. Rabta ile daha
kimlerin hangi rabtalar olduunu, yava yava ortaya karacaklar.
Sosyaldemokrat Halk Parti de kendi asndan ayn yolda bir alma iinde...
Meclis'te soruturma almasn istemeden nce, olayla ilgili butun bilgileri
toplamaya urayor.
Ancak una ne gerek vard, ben pek anlayamadm. SHP-nin, kendi szculerince
aklanan bu hazrlklar surerken, partinin Genel Sekreteri Fikri Salar,
birdenbire bir deme verip Cumhurbakan'n istifaya davet etti ve bunun bir
zorunluluk olduunu syledi. Mutlaka grevlerinden ayrlmalar gerekmektedir
dedi.
Simdi.. Meclis soruturmas istemek iin bilgi topluyorum, hazrlk yapyorum
diyen, SHP'dir.. Demek ki o bilgiler daha tam deil, toplanyor.. Zaten
gazetlerin yaynlarndan da belli-Her gun konuyla ilgili yeni yeni unsurlar
ortaya kyor.. Bunlar bir araya getirilip de, parti yneticilerince bir
senteze balandnda, belki bakalaryla birlikte Cumhurbakan iin de
sylenecek szler bulunabilir. Hatta belki, onun istifasn gerekten istemek
de, bir parti gruu haline getirilebilir... Ama
470
bu en son> sylenebilecek bir szu, daha o hazrlklarn en banda sylemenin
mant nerede, siyasal faydas nerede?..
SHP Genel Sekreteri, bu, en azndan zamansz talebinin gerekesini, Ataturk'un
kurduu Cumhuriyet devletini irtican iine atmaya altlar diye aklyor.
Bu da, en azndan inandrc deildir. almak szu bir kast ifade eder.
12 Eylul dneminin Babakan'nn ve Devlet Bakan'nn devleti irtican iine,
yanlgya duerek, ya da attklar admn sonucunu hesaplayamayarak ynelttii
ne surulse, onun anlam baka olur. Onlarn yle bir kast ta-dklarn
iddia etmenin anlam baka...
12 Eylul yneticilerinin, Ataturkuluu neredeyse tekellerine alarak,
Ataturkulue aykr hareket etmekle sulad eski politikaclardan biri de
benim. Hem de, bu ok haksz sulamalar, bize ve basna koyduklar yasaklarla,
her turlu cevap verme imknmz yok ettikten sonra yaptlar. Yani: Konuya, o
gunleri hatrlayarak kiisel bir duygusallkla baksak, diyebiliriz ki: Eee,
eden bulur. Ataturkulue aykr davranlarn asl onlardan geldii kendi
imzalaryla sabit.. Ve Fikri Salar'n o szleri en fazla bizi tatmin
edebilir..
Ama hayr! Cumhurbakan Evren'in Turk devletini irtican iine atmaya bilerek
alt iddias bizi de inandrmaz. Evren'in, bunun tam tersine aklamalar
ve giriimleri, kamuoyunun gzleri nunde olmutur. Bunlar elbette, szko-nusu
kararnamedeki imzasnn sorumluluunu ortadan kaldrmaz. Ama, onun kastl bir
irtica krukleyicisi olduu iddiasn dayanaksz klmaya yeterlidir.
Bu bakmdan ana muhalefet partisi genel sekreterinin, Evren'in istifasn
isteyen aklamas, sadece zamanlama asndan deil, bu ierii asndan da
ok hatal olmutur.
Parti Genel Bakan Erdal Innu'nun, bu aklamadan sonra gazetecilerin
sorularna verdii cevap, genel sekreteriyle elikiye dumemeye gsterdii
dikkat yannda, onun o szlerindeki kesinlii ortadan kaldnr niteliktedir.
Ancak bu incelik de, yeteri kadar dikkati ekmemi, baz gazetelerdeki
balklar, Erdal Innu de Cumhurbaka'nndan istifa talebinde bulunmu gibi bir
izlenim oluturmutur.
Cumhurbakan Evren'in de, bu Izlenimin etkisinde kald anlalyor. Innu'ye
yapt grume davetini iptal etmesi bunu gsteriyor.
Bizce o da hatadr. Demokratik hayatta, Cumhurbakan-
471
lyla siyasal partiler arasndaki diyalogun gereksiz yere kopmasn nlemeye,
siyasal partiler yetkilileri kadar, Cumhurbakanlar da zen gstermek
durumundadr.
zetle: Bu konuda olup-bitenler bir hatalar zinciri halindedir.
2.3.1987 Alton ymen HATALAR ZINCIRI (2)
Iin zu, herhalde irtica tehlikesiydi. Rabta olayn ortaya karan
Cumhuriyet yazar Uur Mumcu da, bu konuya bir irtica aratrmas srasnda
eilmiti.
lkemizde, yurt dndaki kaynaklardan da beslenen bu tehlikenin varl, sadece
kiisel deerlendirmelerle varlan bir sonu deildi. Bunu, Turk kamuoyuna
devletin en yuksek grev yerinde bulunan Cumhurbakan Kenan Evren iln etmiti.
Tarih: 8 Ocak 1987. Yer: Adana. Szler: Irtica vardr.. Eer byle ate
ufakm, bu kadar eylere ne luzum var falan diyecek olursak, ate bacay
sardktan sonra kurtulmak zordur. Eer nlemezseniz ev yanar. Ite bu ev butun
Turkiye'dir.
Rabta konusuna bu uyarnn nda baklnca ilk akla gelen soru uydu:
rgut, bir eriat rgutuydu. Ilkeleri byleydi. Islm ulkelerindeki mevzuatn
eriata uymasn ama edinmiti. Geri Islm Konferans iindeydi. Bu adan
onunla belirli bir resmi iliki iinde bulunma durumundaydk. Fakat bu
ilikilerin, ona din grevlilerimize maa verdirecek kadar sk-fk hale
getirilmesi, en bata kimin iine gelir?.
En basit polis aratrmas mantna gre de, bu sorunun cevab uydu:
Seriatlarn..
O zaman iin aratrlmasna, kaynaktan balamak gerekli deil miydi?
unku bu olay birileri oluturuyor.. Devletin yurt dna din grevlisi
gndermekte guluk ekmesi gibi bir nedenin eiinde Rabtayla temas kuruyor..
Bu iin olabilirliini anlamaya baladktan sonra bu teflbirin ne kadar makul
olduunu daha ust duzeydeki mercilere anlatmak iin gerekeler hazrlyor.
O birileri kim?. O zamanki Diyanet Ileri Bakam m?. O-nun emrindeki bakalar
m? Bu balangcn araclar var m?
472
Devlet tekiltnn teki kademelerinde. Devlet Bakanl'nda, planlama
rgutu'nde teviki ve destekleyicileri var m? Hukumet ve iktidar partisinde
balantlar var m?.
Uzaa gitmeye gerek yok. Esas asndan benzerlii olmasa da, soruturma yntemi
asndan baklrsa, rnein bir Irangate olayndaki gibi.. Yarbay North..
Danman Mac-Far-laine.. Iadam Perot.. CIA Beyrut Sefi Buckley., nce bu
zincirin halkalar teker teker ortaya kt.. Daha ust duzeydeki yetkililerin ve
Bakan Reagan'n sorumluluu asl ondan sonra somutlat.
Bizim olaymzda zincirin ilk halkalarnda kimler var?.
Bunlar aratrldnda belki sz konusu olan kilerden hi birini, yasalarmza
gre sulayacak bir nokta bulamazsnz. Belki her biri, attklar adm,
kendilerine gre makul nedenlerle izah edebilirler. Belki onun, ulkemizin
gerekten faydasna olduuna samimiyetle inanabilirler.
Ama siz, eer irtica, ya da eriatlk diye tanmlanan a-kmlarn tehlikelerine
inanyorsanz, onlar renince bilirsiniz ki, devletin o ya da bu yerindeki, ya
da kenarndaki u kiiler, iyi niyetle de olsa, eriat rgutlerin
ulkemizdeki hareket sahasn geniletme eilimindedirler.
Ayrca u var: Seriatln ulkemizde ve ulkemizin yurt dnda yaayan
insanlar arasndaki etki kaynaklan, sadece bu Rabta iinden ibaret de
deil.. Gene Cumhurbakam'nn. Milli Eitim Bakanl'na devredilmesini istedii
-ama hukumetin muhalefetiyle eski statulerinden kalan- zel yurtlardaki
rgutlenmeler var. Yurt dndan Turkiye'ye irketler, vakflar yoluyla gelen
paralardan o amala sarf edilen mebllar olduu sylentileri'var. \
Butun bunlar birlikte deerlendirilip aratrldnda ortaya, eriatlk
etkilerini yaygnlatran kaynaklar hakknda devlet iindeki ve dndaki
kiisel ilikileri de kapsayan bir tablo kar. Ve yasalarmza gre o kiilerde
hukuki sorumluluk bulunmasa bile, Turkiye'deki eriatlk tehlikesinin
artmasndaki siyasal sorumluluun -tabii hukumetten balayarak- ciddi olarak
tartlmasna dayanak olacak bir dosya oluur.
Uur Mumcu ve Cumhuriyet gazetesi ekibi, byle bir dosyaya girecek pek ok
bilgiyi daha imdiden, gazetecilik olanaklaryla derlediler. Ana muhalefet
partisinin almalaryla bu.
473
ok daha kapsaml bir ierie kavuturulabilir. Meclis nergeleriyle
gelitirilebilir.
Ancak imdi i, ok karm bulunuyor. Aratrmann gelimesine gre belki en
son sylenebilecek bir szun en bata sylenip Cumhurbakan'nm istifasnn
istenmesi.. Onun bu talepten fazlaca etkilenmesi.. Iin zunun unutulup, konunun
Evren ve SHP anlamazl haline dnumesi.. Evren giderse ne olacak? zal
gelecek.. mantnn ilemesi.. Baz gazetelerdeki Yoksa Evren'i sevmiyor
masunuz?.. Hayr, elbette seviyoruz.. anketleri..
Bu arada abartmalar:
Evren deil, Innu Istifa etsin.., Yok, Fikri Salar Genel Sekreterlikten
istifa etsin.., Hayr, Salar aslandr. Onu eletirenler uzlamacdr..,
Milli Mucadele'nin. sesi.. Sosyal demokrasinin nefesi..
Butun bu gurultu arasnda konunun zu, unutuldu, gitti. Cumhurbakan Evren de
kendisine ynelik istifa talebinin etkisi altndaki o basn toplantsnda,
kararnameye gereinden de fazla sahip karak, daha nce bizzat yapt irtica
uyarlarn unutturdu.
Ve butun bu gelimelerden, herhalde en fazla, Bu vartay da atlattk diye
ellerini outurabilecek duruma geen gerek eriatlar memnun oldu. Eer varsa
devletteki uzantlaryla, artk bundan sonraki marifetlerini planlamaya
balamlardr..
29.3.1987 Altan ymen
Bugun:
RABITA
RABITA konusu, imdi de Cumhurbakanlyla ana muhalefet partisi arasmda bir
sorun yaratt. Konu, gazeteci -yazar Uur Mumcu'nun bir rportajyla ortaya
kmt. Al-manya'daki irtica akmlar uzerinde aratrmalar yapan Mumcu, o
arada u gerei renmiti: 12 Eylul'den sonra kurulan Bulend Ulusu Hukumeti
dneminde yurt dna gnderilen baz din grevlilerine maalar, El Emanet-ul
Ammeli Rabtat-ul Alem-ul Islm adl rgute denmiti.
rgutun amalar belliydi: Musluman memleketlerde ynetimin islamc kurallara
uymasna almak, Islamcl ys-
474
yacak misyonerler yetitirmek.. Islamc faaliyetleri ve yayanlar, maddi adan
desteklemek..
Turkiye Cumhuriyeti memurlarnn, ksaca eriatlk diye zetlenebilecek bu
amalar tayan byle bir rgutten maa almalar nasl mumkun olmutu?
Dnemin yetkilileri, bu soruya yant vermekte guluk ektiler. Sonra, yava
yava anlald ki. Ulusu Hukumeti'ne bu neri. Diyanet Ileri Bakanlndan
gelmitir. Bunu zamann din ileriyle grevli Devlet Bakan Mehmet zgune
benimsemi, bir yazyla Babakanla sunmutur. Yaznn gerekesi, yurt dnda
Turk din adamlarna olan ihtiyacn artmasdr. Bunu karlayacak lude maal
personel gnderme imknlar da snrldr. yleyse, baz din adamlar yurt
dna izinli gnderilmeli ve maan, ite o Rabta rgutunden almaldr.
Teklif, anlalyor ki, fazla soruturulmadan kararname haline getirilmi, bata
Babakan Bulend Ulusu olmak uzere butun hukumet uyelerince imzalanm, zamann
MGK Genel Sekreteri Haydar Saldk'a iletilmitir. O da, biraz tereddut
gstermekle birlikte, sonuta kararnameyi Devlet Bakan Kenan Ev-ren'e
gndermitir. Evren de imzasn atnca, kararname yururlue girmi ve 1 Temmuz
1985'e kadar suren o garip uygulama balamtr..
Kararnameyi zgune'ten sonra imzalayanlar, imdi durum ortaya knca
yaptklar iin bir yanlg olduunu kabul eder gibidirler. Eski Babakan Bulend
Ulusu, bu yanlgnn Rabta rgutunun Ingilizce adndan gelebileceini
sylemitir. Bu ad, Turkeye Dunya Islm Birlii diye tercume edilen Muslim
World Leaguedir.. Ulusu'nun sylediine gre, eer kararname o ekilde
yazldysa, o ad akla Rabta adnn yapt uraunlan getirmemekte, ondan
ayr ve N amalan baka bir rgutmu izlenimini vermektedir. Ulusu da, kendi
aklamasndan anlaldna gre, imzalad birok kararname arasnda, nasl
olsa daha nce incelenmitir duuncesiyle konu uzerinde fazla durmam, ona
imzasn atm olmaldr.. Belki zamann Devlet Bakan Evren de yle..
yle de olsa, kamuoyu artk, konunun butun ynleriyle a-kla kavumasn
istiyor. Kald ki, Turkiye Cumhuriyeti sorumlularnn Rabta ile ilikilerinin
bu kararnameyle snrl olmad, daha nceki hukumetler dneminde de benzer
ilere teebbus edildii ne suruluyor.
Yaplacak ey, elbette konunun butun boyutlaryla Mec-
475
lis'te ele alnmas, aratrlmasdr. Nitekim muhalefet partilerinden de bu
yolda giriimler balamtr.
Ancak bunlar yaplrken ana muhalefet partisi Genel Sekreteri Fikri Salar'in
bir demeci, bu ciddi konunun iine bir ciddiyetsizlik havas getirmitir.
Salar, daha sorumluluklarn tartlmas yeni balamken, kestirme bir yol
tutup Cumhurbakan Evren'le Babakan zal'n istifasn istemitir. SHP Genel
Bakan Erdal Innu de, genel sekreteriyle dayanma gereini duyduundan
olacak, daha baka ifadelerle de olsa, ayn acelecilie kaplmtr. Bunu,
Cumhurbakan Bvren'ln Erdal Innu'ye yapt grume davetini iptal etmesi
izlemitir.
Bu son gelime, ii esasndan uzaklatrp, dikkatleri ankaya - SHP
ilikilerine yneltebilecek bir talihsizliktir. Oysa gundemdeki asl konu,
devletimizin iindeki Rabta> ilikileridir. Yaplmas gereken ilk ey de,
gereksiz ve zamansz polemikleri brakp o ilikiler zincirinin halkalarm tek
tek ortaya kartmaktr..
22.3.1987 Milliyet
Bugun :
KASIT?.
Cumhurbakanl Basn ve Halkla Ilikiler Muaviri A Baransel'in dunku
aklamas, ankaya'nn Rabta konusundaki tutumunu bir lude aydnlatyor.
Geri Cumhurbakan Kenan Evren 27 Mart gunu yapaca b,asm toplantsnda
konuyla ilgili olarak kamuoyuna bizzat da bilgi verecek. Ancak bugun iin,
Baransel'in dikkatli ve dengeli bir uslp iinde sralad cumleler, unu
gsteriyor :
Kamuoyunu gunlerdir megul eden kararname, 1981 ylndaki Devlet Bakan
Evren'e,
1 O gunun youn alma artlar iinde, yani vaktinin ok az olduu bir
zamanda arzedilmitir.
2 Yasalara tamamen uygun, rutin ve daha evvel yaplm bir uygulamann
devam olduu duuncesiyle konu uzerinde fazla durulma gerei duyulmam, yani
altndaki hesabn ne olduu saptanamamtr.
Cumhurbakannn bilgisi altnda yaplan bu aklamann samimiliinden uphe
edilemez. Kald ki, devletimizdeki kararname uygulamalar hakknda fikir sahibi
olanlar, hele i-
476
lerin youn olduu sralarda, sadece cumhurbakanlarnn deil, bakanlardan pek
ounun da ayn koullar altnda bulunduunu bilirler.
lkemizde devletin pek ok -belki gereinden ok- konusu, kararnameye
balanmtr. Milli Eitim Bakanlar il fiyatlaryla, salk bakanlar okul
kiralaryla ilgili kararlarn altna imza atmak durumundadr. Teorik olarak her
birinin Bakanlar Kurulu'nda gruulmu olmas gereken, ama buyuk ounluk
uzerinde- Bakanlar Kurulu bir yana- bakanlar arasnda telefon grumesi bue
yaplmam olan yuzlerce kararname. Babakanlk memurlarnn koltuunda oradan
oraya koturulur. Imzalar eksik kalan bakanlar -makamlarnda, evlerinde,
Meclis'te. koridorda- nerede bulunursa yakalanp imza attnlmaya allr.
Bu, bir devlet reformu iinde, herhalde duzeltilmesi gereken bir uygulamadr.
Ama bugunun ve hele 1980'li yularn gerei maalesef budur.
Ve bu gerek karsnda da, bir kararnamenin doru kmasnn, imzalayanlarn
amac dna tamamasnn asl teminat, onun kaynandadr.
Rabta rneinde o kaynak Diyanet Ileri Bakanl'yla, onun bal bulunduu
Devlet Bakanl'dr. kararnameyi imzalayanlarn sorumluluklar gene de ortadan
kalkmaz ama, bu iin soruturmasna kastm kimde olduunu saptamaktan
baslanacaksa, nce-o kaynan iinde olup bitenleri aratrmak gerekir. O
zamanki devlet bakan'nn sorumluluklar uzerinde, asl o kast merkezi, ya da
merkezleri belli olduktan sonra, ok daha salkl bir ekilde durulabilir.
Kald ki;'bakanlar, babakanlar, cumhurbakanlar.. Isterlerse, hepsi istifa
etsinler.. O merkezler orada durduka ve bizdeki bu kararname uygulamalar ayn
ekilde devam ettike, bunun gibi daha ne kararnameler hazrlanp, yeni gelecek
bakanlarn, babakanlarn, cumhurbakanlarnn imzalarndan geirilebilir.
Aysberg'in ustunden nce altnda ne olduunu renmek, denizcilikte olduu gibi
devlet ynetiminde de, tehlikeden kurtulmann en gereki yoludur.
Rabta rgutuyle ilgili olarak Meclis'te yaplacak aratrma ve soruturma
grumelerinde bunun unutulmamasnda buyuk fayda var.
23.3.197 Milliyet
477
Metin Toker'in not defterinden :
RABITAbNIN ETTIKLERI...
Bu sefer de bir Rabta olay Turk siyasi hayatn gene karmakark etmi
bulunuyor.
Aslnda, bu nasl eften puften, ciddiyetten ve salam temellerden uzak bir
siyaset hayatdr ki, ikide bir, en ufak ruzgrda karmakark, hatta altust
olmaktadr.
Laiklik-irtica konusunda elbette ki Cumhurbakan Evren ile SHP Genel Bakan
Innu bir ayn kefede, eski Babakan Demirel ile yeni Babakan zal bir ayn,
fakat baka kefededirler. Suud Arabistan kkenli Rabtat-ul Alem-ul Islm gibi
rgutlerin Turkiye'ye el atmasn tehlikeli grenler Ataturku laisizmin
saflanndadrlar, grmeyenler, Ne olmu, yani? diyenler, eriat duzenine
dnulmesini uphesiz istemeyen, ancak ada toplum duzeninin altna bilinle
dinamit yerletirilmekte olduunu da fark etmeyenler arasndadr.
Simdi, bir Rabta olay ruzgr siyaset hayatn ne hale soktu? Sanki laiklik-
irtica konusunda Evren ile Innu kar karyadrlar; Evren'in uzerinde, Turkiye
Cumhuriyeti'nin laik bir devlet olmadn syleyecek kadar kendi meselesinin
a-kntsna kaplm eski Babakan'n, emanetisi kanat germektedir; bir baka
eski Babakan, Rabtac MSP ile ilk kendisinin koalisyon yapp geriye saymay
balattn unutarak 12 Ey-ll'e hucum frsat bulmaktadr; yeni Babakan ise
knanan uygulamay kendi iktidarnn da "bir buuk yl neeye kadar surdurduunu
gzlerden karmaya alarak bu karklktan memnun, ellerini outurmaktadr.
Anlalan her toplum, lyk olduu siyaset hayatn yayor.
Devlet imamlarnn eriat yanls Rabta rgutu tarafndan maaa balanmasn
Cumhuriyet Hukumeti'nin 12 Eylul'den nce duunmesini, 12 Eylul uygulamasn, 12
Eylul'den sonra surdurmesini kabul etmek imkn yoktur. Cumhuriyet Turkiye'sini
Sah veya Humeyni Iran'ndan ayran en buyuk zellik, bizim imamlarmzn devlet
memuru statusunde bulunmalar, onlarn mollalarnn ise zel kaynaklardan
geimlerini salamalardr. Ataturku laisizmin balca esaslarndan biri budur.
Bir cumhuriyet hukumeti bunu nasl zedeler? Nasl, bunun ile dier devlet
memurlarnn, mesel askeri ataelerin veya bu-
478
yukeltlerin maalarn devletin dnda bir kaynaktan almalarn kabul etmek
arasnda hi bir farkn bulunmadn grmez? Kaynak ister eriat olsun, ister
olmasn... Kaynan Rabta olmas ii sadece daha vahim hale getirmektedir.
Olay aa ktnda, hele o dnemlerin Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula
hafzalar tazelediinde artk hi kimsenin Hatrlamyorum, Efendim,
Rabta'hn ad Ingilizce yazlmt da..., Bakyorum, aratryorum
zrhlarnn arkasna snmaya kalkmamas gerekirdi. Hi olmazsa Amerika'-daki
Irangate, Watergate olaylarndan ibret alnmalyd. Byle hallerde en iyi
tutum, tam aklktr. Mehur kararnameyi imzalayan herkesin syleyecek bir tek
eyi vard: Evet, bir hata yaplm. Ben de, maalesef atlamm!
Kamuoyu kimi mazur greceini, kimin bu mazeretini kabul etmeyeceini kendisi
tespit ederdi. Konu, enine ve boyuna, Meclis'te gruulebilir, tartlabilirdi.
Tam bu srada SHP'nln gen, ateli ve tecrubesiz Genel Sekreteri'nin
Cumhurbakan istifa! diye ortaya kmas butun verileri altust etmitir.
Eer bu aamada istifa etmesi gereken biri varsa, o da Genel Sekreter'in ta
kendisidir. Bunu hatrlatmasa bile, SHP Genel Bakam'nn, Simdi Sayn
Cumhurbakan'ndan benim beklediim, aslnda bir aklama yaparak bu konudaki
gruunu ortaya koymasdr diye hakk ve grevi olan bir tutumu alrken. Genel
Sekreteri'ni knamas, hi olmazsa kendisini ondan, kamuoyu nunde kesinlikle
ayrmas lzmd.
Innu'nun bunu duunmemesi, Cumhurbakan'nn ise, verdii bir randevuyu
duygusalca iptal etmesi, hi olmazsa aynt anda, kendisinden sadece SHP Genel
Bakam'nn deil, herkesin bekledii aklamay yapmamas ortal tamamlyle
kartran unsurlar oluturmutur.
Simdi, sularn nasl durulaca akllardaki endieli sorudur.
Sular, durulmasna durulacaktr. Ama, adm adm ilerlemekte olan irticaa kars
Ataturku laisizmin koruyucularnn ortak vaziyet almalarnn yeni bir frsatn
verecek Rabta olay, tam aksine, kar tarafn deirmenine su gturmutur.
Bunu anlamak iin yeldeirmenlerinin kanatlarn u anda hasl hzla, evkle ve
neeyle dndurduklerine bakmak yeterlidir.
23.3.1987 Metin Toker
479
A :
TEHLIKELI ALKALAR
Geen hafta Uur Mumcu'nun ortaya koyduu Rabta olay, asl, Turkiye'deki
devlet arknn nasl dnduunu gstermesi bakmndan ilgintir.
Yoksa, sz konusu Rabta'dan ok daha eitli ve ok daha tehlikeli bir
rabtalar a iinde yayoruz.
Suudi Arabistan'daki Rabta ne yapm? Geimlerini Turkiye Cumhuriyeti
butesinden mi, yoksa dtaki cemaatler-den mi almalar gerektii bile
tartmal olan birka yuz imama bir-iki yl maa demi.
Peki, Amerikan rabtalarndan ne haber?
Atlantik tesinden Turkiye'ye uzanan, bazen dupeduz devlet olarak, bazen
vakflar, hayr kurumlar, universiteler eliyle, bazen sendikalar ve ne iduu
belirsiz dostluk dernekleri araclyla ylesine korkun bir rabta a
kurulmu ki, kimsenin kurtulmas mumkun deil. Kamz, yaaymzn u ya da
bu dneminde, u ya da bu sfatla bu an dnda kala-bilmiizdir? Turkiye,
savunmasndan eitim sistemine, ii hareketinden sanatna kadar akl almaz
sklkta rabtalarla Amerika'ya balanm durumda.
Ekonomideki, ticaretteki, bankaclktaki rabtalar da bir yana.
Suudi Arabistan'a uzanm bir Rabta'nn Turkiye'yi laiklikten uzaklatrma
tehlikesi vardr da, Atlantik tesine uzanan rabtalarn Turkiye'yi kendi
karlarndan, kendi kalknma ynetiminden, kendi kimliinden ve kiiliinden
uzaklatrma tehlikesi hi mi yoktur?
Elbette, bu eit rabtalarn kanlmazl, devletin hi olmazsa kendi
yapsyla dorudan doruya ilikili konularda e-linden geleni yapmaktan
vazgemesi iin yeterli neden saylamaz. Hepimiz farkna vararak ya da varmadan
teslim olsak da, onun devi, yapabildiince, kendini byle rabtalardan
korumaktr.
Koruyabilmek iin de, gerekli mekanizmalar kurmak ve surdurmek.
rnein her nune gelen bakanln, genel mudurluun ya da kuruluun d
dunyayla rasgele ilikilere girmesi kadar tehlikeli bir rabta balangc
olamaz. Devletin d dunyayla
480
ilikileri, burada ve darda, kimin kim, neyin ne olduunu Kendi rgutu ve
deneyimiyle bakalarndan daha iyi sezinleye-buen bir bakanln, Dileri
Bakanli'mn suzgecinden gemezse, ne gibi durumlarn ortaya kacan tahmin
etmek pek zor deildir. Bir yabanc diplomat iin, mrunde ilk kez yabanc gren
falanca bakanlk memurunu batan kartp olmayacak eyler yaptrmak iten bile
deildir.
Oysa, gidi tersinedir ve zellikle zal Hukumeti, da alma gerekesiyle,
bakanndan eitli servislerine kadar Dileri Bakanl'n devre d brakan
uygulamalar tehlikeli bir biimde yaygnlatrmtr.
Daha da tehlikeli olan u: Turk burokrasisi, git gide, upheli rabtalarn
kurulmasna engel olabilecek arl, nitelii yitirmektedir. Rabta'nn
tehlikesi uzerine parmak basan ve sorumlular uyaran memur tipi yok artk. Son
olayda ka memur, ka muavir, ka mudur, imza atanlar gafletten kurtarmak
cesaretini gsterebilmitir?
yle anlalyor ki, dosya, eski Babakan Demirel zamanndan balayarak
hazrlanm, 12 Eylul dneminde pek Ataturku bir bakan tarafndan kotarlm ve
kimsenin uyars olmadan Cumhurbakan'na varncaya kadar herkese imzala
-tlmtr.
Bakn beyler, olaanustu dnemlerde yok edip robota evirdiiniz, sivil
dnemlerde yerin dibine batrdnz, partizanlarla doldurup darmadan etmek
iin elinizden geleni yaptnz, yerine bakann adamlamna benzer prensler,
danmanlar, koymaya altnz burokrasi, bunun iin vardr. Turkiye'de
devlet memurluunu yetimeslyle, geim koullaryla ve saygnlyla onurlu. bir
yere oturtmadka, ulkeyi doru durust ynetemezsiniz. N
Isterseniz, yine kamu hizmeti kavramyla alay edip her eyi paral hale
getirmeye, devlete hizmet geleneini kuumseyip tuccar kafal insanlar
yetitirmeye ve kurumlarla kurallar yok edip Turkiye Cumhuriyeti'ni olaanustu
dnemlerde kla, sivil dnemlerde de irket gibi ynetmeye devam edin; ama,
sonra, banza olmadk iler gelince, Choderios de Laci-os'un unlu romanndaki
Madame de Volanges gibi Bir tek tehlikeli alka, insann basma meer ne bellar
getirlrmi> demeyin.
24.3.1987 Mumtaz Soysal
481
F.: 31
A :
RABITA VE SHP
Yeni olaylarn nda bir kez daha yazmakta yarar var: Son yllarn
Turkiye'sindeki en buyuk elikilerden biri, Ataturkuluk adna, Ataturkulukle
hi badamayan bir duuncenin devlet ideolojisi durumuna getiriliidir.
Aydnlar Oca'n-ca uretilen Turk-tslm sentezi, Ataturk'un adm tayan Dil,
Tarih ve Kultur kurumlarndan eitim sisteminin canalc noktalarna kadar
iktidardadr. Radyo ve televizyon programlarnda milli tarih ve inklp
derslerine kadar her yerde onun izgisi okutulur.
v
Hep Ataturk diye diye.
Bu yoldaki abalar 12 Eylul dneminde younlam, Ataturk ann Turk Tarih
Kurumu ve Turk Dil Kurumu gibi kalntlar o dnemde ortadan kaldrlm, yeni
izgiye uygun atamalar hep o dnemde yaplm ve nihayet Ataturk'un partisi o
dnemde kapatlmtr.
Simdi, o partinin rgutune ve mirasna sahip kmaya alan bir yeni partinin
genel sekreteri, Rabta olayndan sonra 12 Eylul dneminin sorumlularna dnup
Bugun geen dnemdeki rollerinizin bir sonucu olarak bulunduunuz mevkilerden
istifa edim demise, ok mu ters bir sz sylemi olur? Sartc elikiler
karsnda bu kadarck bir tepkiye de mi hakk yoktur?
Ne var ki, hep ayn uslpla yazlm bir yaz bombardman son zamanlarda SHP
Genel Sekreteri'ni hedef alm gibidir. Fikri Salar'm ne genlii kald, ne
by, ne de acemilii.
Genel Sekreter'in k ok kiiye niin bu kadar ters geldi acaba?
Insan, Turk-Islm sentezine inanm olabilir. Ataturkulukte eletirilecek
ynler bulup bugun yeni araylar gerektiini de savunabilir. Ya da, Ataturku
olduunu sand halde, ortaya karlan son rezalet ve imdiki aldatmacalar
karsnda sessiz kalmay da yeleyebilir. Ama, Ataturku olduuna inanan bir
partinin genel sekreterinden byle bir isyan sesinin kna kar bunca tepki
niye? Bu da onun hakk deil mi?
Yoksa, bu krpe isyanda allm uzlamaclklar rahatsz eden bir yn mu var?
482
Yoksa, yoksa, nedenler daha m derinde?
SHP'nin Rabta takipiliine en yuksek duzeyde ve en sert biimde sahip k.
Cumhuriyetin ilk yllarndaki CHP'yi andrd iin ok tehlikeli gzukmutur
herhalde herkese.
Tehlike, anlalan, bamszlk bayrann yeniden dalga-landrumasndan
douyor: Paraya bulam Arap etkisine kar laiklik adna kaldrlan
bamszlk bayra, silha bulam Amerikan etkisine kar da, ekonomik
karlara bulam Bat etkisine kar da kaldrlabilir. Ihanete bularsa,
Sovyet etkisine kar da kaldrlabilecei gibi.
ok kii iin korkutucu olan budur: SHP'nin Anadolu ve Rumeli Mudafaa-i Hukuk
davasna, Kuva-y Milliye ruhuna, 1920'lerin ve ^(Harn Ankara'sna sahip
k.
Yoksa, ana sistemi olduu gibi kabullenip onun iinde rtularla yetinen bir
sosyal demokrasi kimseyi korkutmaz. Rahatlatr bile.
Evet, bugunun Turkiye'sine sosyal demokrasi de gerekir. Ama bu zorunluluun
salam bir temele oturtulmas ve sistemin zune ynelik gur bir kaynaktan
esinlenebilmesi iin Anadolu ihtillinin bamszlk lna dnu gerekli.
Rabta olay, bamszlk kavramnn yeniden gundeme geliidir. Bir kez daha
grulmutur ki Gvurun ekmeini yiyen gvurun klcn sallara biimindeki
Anadolu deyimi gvurluk ya da Muslumanlk tanmayan ada bir gerektir. Bu
gerek devletin en yuksek basamaklarnda unutulmusa, balanglar Anadolu
ihtilline kadar uzanan bir partinin genel sekreterinden istifa arsnn
yukselmesini de tarihin derinliklerinden gelen bir hatrlatma saymak gerekir.
25.3.1987 Mumtaz Soysal
Ak Pencere:
Haftann filmi...
RABITA L ZABITA L 12 EYLL
Oynayanlar: Tayyar Altimetre, Uur Zumca, Mehmet zgu-
le ve zabta elemanlar... Ynetmen: zal Brothers. Produksiyon : Faysal
Finans.
Bir Turk-Islm sentezi yapm... Yapm yl: 1981.
483
Uur, gzluklu ve gzupek bir gazetecidir. Muhasebe mudurunden baka kimseden
korkmamaktadr. Ankara'dan ald ti-yolarla Almanya'daki irtican iine
balklama dalar ve elinde kara kapl belgelerle kar. Ortalk allak bullak
olmutur.
*
Kamera Suleymaniye Camii minareleri arasndan gunein batna evrinme yapar.
Fonda bir ney iniltisi duyulur. Yl ?381... Ataturk'un 100'uncu yl kutlamalar
srasnda Ataturk--i Devlet Bakan Mehmet zgule sumen altndan baz belgeleri
Bulend Bey'e iletir. Onu artmak iin belgelere Rabta rgutunun Ingilizce
adn yani World Islam League yazmtr. Bulend Bey, Turkede lig anlamna
gelen leage szcuunu grunce, bunu lig malaryla ilgili bir kararname
zannederek, derhal imzay basar! Imamlar dolara balanr.
-
Gazeteci Uur'un aklamalar uursuz gelmitir. Rabtann Turkiye'deki
elemanlar deifre olur. Bazlar teessurden hafza kaybna urar. Grevden ksa
sure nce ainan Tayyar Altimetre pe pee yapt itiraflarla ustlerinden
intikamn ac biimde alr.
-
Bir mahkeme salonu... Salonun ucunda bir ekran... Ame-rika'daki bir sann uydu
aracl ile doktor kontrolunde ifadesi alnmaktadr.
Sank ifadesinde memleketin nce 70 sente, sonra 1100 dolara muhta hale
getirildiini anlatarak imamlara dolar balanmasnn normal olduunu syler.
Simdi durumun duzeldiini icraatlar sayesinde irtican kendi kendini finanse
edecek duruma geldiini belirtir. Savunmasnn yarsnda fenalaarak Methodist
Hastanesi'ne kaldrlr...
Gazeteci Uur ayn zamanda avukattr. Sanklara acd iin onlarn savunmasn
ustune alr... Ve onlar yle savunur :
Turkiye el ustunden ve el altndan Amerika'dan yardm almakladr. Rabta rgutu
de ARAMCO yani Amerikan senna-yesince desteklenmektedir. Amerikan yardm
kapann elinde kaldndan, imamlara dolayl yoldan yardm verme gerei
duyulmu, dolarlar Rabta kasasndan denmitir. Sonuta defi-
484
en bir ey yoktur. Bu yardnnm adn borada REIA olarak iln ediyorum...
-
Filmdeki yarg bu szler uzerine duygulanarak, tum sanklar iin <beraat>
karar verir ve cebinden kartt bir yeil dolar kalem krar gibi,
ortasndan yrtar.
O srada adliye binasnn nunden gemekte olan parkal iki isiz gen ile bir
renci kolluk kuvvetlerince Rabta olaynn san olarak yakalanr. Genler
daha karakola gitmeden sularn itiraf eder. Suleymaniye'nin silueti uzerinde
yavaa SON yazs belirir.
22.3.1987 Melih Ak
Ak Pencere:
ISIN Z
Nufusu 50 milyonu am olup 100 milyona ilerleyen, milli geliri 1000 (bin)
dolarda sayan ve seri halde fakir insanlar ureten bir toplumu nasl
ynetebilirsiniz?
Vardr bunun da bir aresi... rnein, toplumu demokrasiden eriat duzenine
doru sevk edebilirsiniz. Kur'an- Kerim'i anayasa haline getirebilirsiniz...
Fakir milyonlar Ne yapahm kaderimiz byleymi tevekkulu ile IM elini nune
balayp dunya nimetlerini zenginlere hell edebilir. Bir lokma, bir hrkaya
raz olmu ynlar, IMF'nin kemer skma programna canu gnulden raz
olabilir...
Bu ynlar ayn zamanda eitlik gibi atlak sesler -kartan sola kar
imanl bir rdu olarak kullanlabilir... Dunya platformunda Sovyetler'e kar
bir Ortadou kalkan da domu olur...
Sanlr M, 1980 ylndan sonra Turk toplumu bu dorultuya sokulmak istenmitir
Kafalardan siyasi inan ê idealler boaltlm, bamszlk> gibi tehlikeli
ilkeleri ieren Ataturkuluun zu boaltlmtr. Laiklik de peyderpey
andrlyor.
Bunun ad Turk-Islm - Amerikan sentezidir.
Bu arada ufak tefek yanllklar ohyor!.. rnein, komunizme kar
buyultulmekte olan dev ortada komunist bulamad iin Cumhuriyet*'} kemirmeye
balamtr. Doas Icab demokrasiyi de yiyecektir. Bu takvimin umulandan daha
su-aUe gelimesidir gunumuzde aknlk yaratan... Kimi yetki-
485
Illeri gu duruma duuren... Fakat <temel plan> tkr tkr yurumektedir...
Allah sonumuzu hayretsin...
HAFTANIN FILMI RABITA - II -
Oynayanlar: Tayyar Altimetre, Uur Zumca, Mehmet zgu-le, Suleyman Devirel, ve
1100 dolara alan figuranlar.
Ynetmen: Oral Brothers.
Yapm: Faysal Finans, Turk-Islm sentezi yapm...
Yapm yl: 1404 Hicri...
Devlet sanats statusundeki gazeteciler gibi efendi efendi oturup yazsn
yazaca yerde belge, bilgi toplayp eskiden yenmi naneleri ve bu nanelerin
kokusunu ortaya kran Uur yine bo durmamaktadr...
Yetkililerin yapt tum doyurucu aklamalara ramen doymayan Uur daha eski
defterleri kartrmaya balar... Bu tozlu defterler onu haprtr... Her
haprmasnda yeni bir sulu ortaya kar... Ortalk iyice toz duman iinde
kalmtr...
Eski babakanlarn sktka Rabta'dan para alp ucretli tuvalete gittikleri
artk su yuzune kmtr...
Uur'un baarsn kskanan dier basnclar daha buyuk tiraj pardon haber
patlatp ne gemek isterler... Ve muzeden aldklarn syledikleri bir belge
ile Fatih'in de Rabta'dan para aldn ne surerler... Fakat bu skmez. unku"
Fatih, ruhunu aran baka bir gazeteye yapt sylei de, Rabta'dan para
almaya mecburduk... N'apabilirdik ki?.. Rumelihisar-' nm kaa ktsn biliyor
musunuz? Biz Rabta'dan para aldk ama Hisar'n hibir eyine kartrmadk...
dediini aklar... Yine bu aklamasnda Fatih, Rabta rgutunun paray direkt
olarak deil Venedikliler aracl Ile verdiini syler... Akan sular
durmutur... Ama Uur durmaz...
-
Kamera Ataturk Havaliman'na evrilir. Evet, Rabta'nm temsilcisi nihayet
gelmitir. Grunute ok rabtal bir adamdr. Karsnda el pene divan durmu
grevlilerin arasndan yurur. Gazeteci Uur orada da hazr ve nazrdr. Uur'un
soru sormasna frsat vermeden :
486
Dvta sknts ektiiniz yllarda Sam Amca'nz kimleri maaa balad beni
brakp bunu aratrn dedikten sonra ac ac ban sallar: Hepimiz dolar
kurbanyz ya efendi.
-
Bir sonraki uakla zal gelir... Sirket Kurtaran Aslan lkab ile de anlan By-
pass yurekli kahraman omuzlarda karlanr. Kamera Hali uzerinde gezinir...
Ar ekimde zal ve Rabta temsilcisi birbirlerine koarlarken grunurler... Ve
kavuup kucaklarlar... Perdede SON yazs okunur...
NOT: Ilerin younluu arasnda filmi izleyemeyecek olanlar iin video bantlar
hazrlanacaktr.
29.3.1987 Melih Ak
RABITANIN RABITALARI
Tam ad Rabtat-ul Alem-ul Islmi olup, ulkemizde ksaca Rabta (balant)
olarak un yapan kuruluun Turk devletinin birtakm grevlilerini ayla
balamas, siyaset dunyamzda frtnalar kopmasna neden oldu.
yle "gzukuyor ki, bu amata daha bir sure de surecektir.
Cumhuriyet gazetesi yazarlarmdan Uur Mumcu'nun ortaya karp, grmek
istemeyenlerin gzlerine soktuu bu iliki, ulkemizi ynetmek savndaki birtakm
politikaclarn nasl karanlk dehlizlerde dolap, nasl kaypak zeminlerde
ilikiler iinde olduklarm gstermek bakmndan son derece yararl oldu.
Uur Mumcu arkadamz kokumu bir oraptan bir Ip ucu ekti kopard, skuun,
skulmesinin ard arkas gelmez oldu. Bir sure var ki aklama ustune aklama
yaplyor. Balangta hibir eyi hatrlamaz olanlar, skuk buyuduke, belgeler
ortaya ktka ne diyeceklerini bilemez oldular: Yok byle eyler nce hi
hatrlamyorum'a, giderek galiba'ya, daha sonra da yle bir ey olacak
ama'ya, baaa evet ama biz Ingilizceslnin o anlama geldiini kestiremedikti'ye
dnutu. Bir aama sonra, bu i bizden nce balamtn'ya geldi dayand.
-
Dorudur... Rabtat-ul Alem-ul Islmi ilikilerinin Turk devletiyle ald-verdisi
12 Eylul 1980'den ok ama pek ok es-
487
kilere kadar dayanr. Bizim bilebildiimiz 1967 -1968 yllarna, yani bundan
yirmi yl ncelerine kadar...
Iin daha da ilgin yan, eriat Suudi Arabistan desteinde gibi grunen,
gerekteyse Aramco adl petrol trstlerinin bir maas olan, -aslnda Suudiler
de Aramco'nun bir maasndan, bir aletinden baka bir ey deildir, Aramco
olmasa Suudiler olmaz-, Rabtat-ul Alem-ul Islaml'nin ilk kartlarndan biri,
darbe hukumetlerinin demirba, diyanet ileriyle ilgili Devlet Bakan Sayn
Mehmet zgrune'tir. Evet, 27 Mays' z-gune... Hani u, yurt dndaki
Rabta'ca denmesi iin Btt-lend ulusu Hukumeti'ne neri gturup. Resmi
Gazete'de yaymlanmayan kararnamenin Tayyar Altkulala birlikte mimar olan
zgune... -..
Ite bu zgune, bir tabii senatr olarak 1970 yl butesine dnemin Diyanet
Ileri Bakan Lutfi Doan ye Yardmcs Yaar Tunagur'un Rabtat-ul- Alem-ul
Islml rgutu ile ilikileri var diye krmiz ret oyu vermitir.. Yani zgune,
brakn 12 Eylul 1980'i, 12 Mart 1971'den de ok daha ncesinden Rabta
rgutunun laik Turkiye Cumhuriyeti'nin temellerine dinamit koyma peinde
olduunu bilmektedir. O' yllarda biz Akam gazetesinde ve ardndan Devrim adl
haftalk gazetede Rabtat-ul Alem-ul Islaml rgutunun Turkiye'ye el attn
yazdmzda belli bal haber kaynaklarmzdan biri de bu zgune olmutur.
Eski Demokrat Partili, sonradan Adalet Partili milletvekili Ahmet Gflrkan ve
sonradan bir dnem MSP milletvekillii yapan Salih zcan, Rabta rgutunun
ynetim kurulunda grev aldklarnda, bu iin sonunun nereye dayandn soran
yaynlar yaptmzda bize en ok destek veren, bilgi salayan zgune'in
sonradan nasl olup da tum bu kartln unuttuunu anlamak mumkun deildir.
-
Ahmet Gurkan ve Salih zcan ve rgutun Turkiye'deki daha baka baz ilgilileri
hakknda Ankara Ar Ceza Mahkeme-meinde o dnemde bizim yaynlarmz uzerine
alm bir de dava vard. Yanlmyorsak. zgune de o davann bizim gibi
tanklarndan biriydi. Milli Istihbarat rutfl doalarnda, Suud dunyasnda
Seyh Yaar diye unlu Diyanet Ileri Bakan Vekili Yaar Tunagur hakknda
Rabtat-al Alem-ul Islaml Genel Sekreteri El-Savvaf ile temas halindedir. Bn
cemiyetin Isvire'deki ube Bakan Dr. Said Ramazan ile muhabere et-
488
ektedir diye raporlar vard ve bu raporlar da en Iyi bilen gene Sayn Mehmet
zgune'ti. O dnemde eitim durumu uygun olmad halde Yaar Tunagur'un,
Diyanet Ileri Bakan yardmclna bir siyasi bask sonucu Refet Sezgin
kanalyla atand, Tunagur'un Babakan Suleyman Demlrel'in kardelerinden Hac
Ali Demirerin en yakn dostu olduu ve Nazmiye-Demirel'u ankaya'daki bir
apartman dairesinde kira vermeden oturduu da gene zgune'in bilgisi
altndayd. Ve zgune bunlara ok karyd... Hi deilse o dnemde yle
diyordu...
Ve.ite bu zgune, Rabta ile rabtay kuran devlet bakan durumuna geldi.
Sonra da Rabta'y bilmiyor. Gelin de amayn...
25.3.1987 Ilhami Soysal
Teleks:
EYGI SERIATILARI UYARIYOR
Cumhurbakan'nn yarn yapaca basn toplantsnda benimseyecei tavr gerek
laik kalmas gereken Cumhuriyet'in, gerekse taarruz halindeki eriat cephenin
gelecei iin nem katand.
Ihtimal var :
1. Sayn Evren, Hasan Cell Guzel, Suleyman Demirel ve Tayyar Altkula
tarafndan sergilenen Ne olmu yani? tutumunu alabilir. Rabta gibi eriat
rgutlerle ibirliini aktan savunabilir.
2. Cumhurbakan hata ile imzaladn daha nce aklad Rabta
kararnamesinin laiklie aykr yanm, devletin teki faaliyetleri iin rnek, ve
lu olacak ekilde knayp eletirir.
3. Sayn Cumhurbakan, bir taratan SHP*nin ve laik cumhuriyetilerin, te
yanda iktidar dahil tum sae partilerle eriat hareketin yer ald ikili
atmada aka taraf tutmamaya alr. Meseleyi ortada brakr.
- Su anda ankaya bu konuda eitli telkinlere hedef oluyor i9B9'rt<kl
Ciimhurback'vnlis!' s^cimindp TJyon'in bir ke daha seilmesi iin karar erdii
anlalan bir lobi evresi Rabta gibi ypratc bir konunun hzla
kapatlmasndan yanadr.
489
Iktidar partisinin sa kanad eriatln ve Islm! hareketin
merulatrlmasm tercih ediyor. ANAP Genel Bakan Yardmcs Sayn Sukru
Yurur, Cumhurbakaru'na cuma ncesinde moral verircesine:
Ben de olsam imza atardm diye konuuyor.
Turkiye ve Milli Gazete gibi basn organlarnda Rabta -ateli ifadelerle
savunulmaktadr.
Seriat hareketin szculeri pek geri ekilmi grunmuyorlar. Balangta ortaya
kan ekingenlii geride braktlar. Geri ekilmek yerine Ileriye hamle ederek
Ii bitirmeye hevesleniyorlar. Eer Cumhurbakan da kendilerinden yana bir son
tavr alrsa artk nlerinde hibir engel kalmayaca kansndalar.
-
yle ya... Bir yandan Suud sermayesi, bir yandan Iran paralar son yllarda
harl harl yurda sokulmu, irketler kurulmu. Eitim kurumlan bata olmak
uzere gayet guzel ve yaygn bir kadrolama gerekletirilmi. Babakan ve
kardei bu ilerin iinde. Camiler Suudi etkisiyle Iran etkisi arasnda
paylalma yolunda. Kentlerde, ilelerde ve ou kyde rgutlenmeler
gerekletirilmi, engin tarikatlarn yaylp gulenmeleri salanm. Gazete,
kitap ve dergi alannda srama tarznda gelimeler yaratlm.
Cumhuriyet ilkelerinde hassas olduklar bilinen asker kkenli devlet adamlarnn
direnci bile Islm ulkelerinin ellerindeki dvizin cazibesiyle -ve ABD kkenli
baz stratejik hesaplarla- krlm. Baz asker kkenli devlet adamlar Mekke'de
hac kyafetiyle fotoraf ekilmesine artk aldrmyor, sadece yaymlanmamasn
rica ediyorlar.
Byle bir durumda eriat hareketi durdurmak niye? Ga-.za basmaya niin ara
vermeli?
Ne var ki bu iyimserlii paylamayan ve dikkat tavsiye -eden tecrubeli kiiler
de var.
-
Islm dergisinin Mart saysnda Mehmet Sevket Eygi, mevcut yasal snrlara
dikkat edilmesini hatrlatyor...
Bugunku Islm! inkiaf mevcut mevzuatn glgesinde gerekletirilmitin diye
uyaryor Eygi, Bundan sonra da baz
490
anti-demokratik ve gayr-i Sdil kanunlara ramen Islmiyet yucelecektir.
Eygi eriatl guya nledii sanlan TCK'daki unlu 163. maddenin bile
devammdan yanadr:
Bu maddenin aniden kaldrlmas halinde diyor, Musluman cephe iindeki
birtakm arrivistler (ikbal avclar) iporta mutefekkirleri ve maceraperestler
bu boluktan yararlanarak kalitesiz yaynlara ve faaliyetlere teebbus
edebilirler ve fayda yerine zarar verebilirler.
Ksaca Eygi, Taknlklara ve kanun d hareketlere itilip sonra da ezilmek
ihtimalini yandalarma iaret ediyor. Bu guzel gidii bozmayn demi oluyor!
Cumhurbakan'nn mubarek cuma gunune isabet edecek olan tarihi basn toplants
ncesinde, taraflardan birinin stratejik deerlendirmelerini aktarmay yararl
grduk...
26.3.1987 Teoman Erel
Bugun :
EHVEN-I SER
Cumhurbakan Kenan Evren, Rabta konusu uzerinde, beklenen aklamasn dun
yapt. Ama beklenenin aksine, kararnameyi incelettikten sonra, bilerek
imzalam olduunu syledi.
Bunun tersinin tahmin edilmesinin nedeni Cumhurbakanl Basn Muavirlii'nden
be gun nce yaplan aklamayd. Muavirlik, o gunun youn artlar iinde
konu uzerinde yasalara tamamen uygun, rutin ve daha evvel yaplm bir
uygulamann devam olduu duuncesiyle, fazla durulma gerei duyulmadn
bildirmiti.
Cumhurbakan, bunun yanl anlaldn, hatasn kabul etti diye
yorumlandn syledi. Ben hatam kabul ederim. Bu bir meziyettir. Ama
(kararnameyi imzalamam) hat deil dedi.
Onun hata olmaym da o gunun ekonomik ve idari koullaryla izah etti:
Yurt dndaki iilerimizin din! ihtiyalarnn buyukluu.. Bunu karlamak
iin gnderilecek personele kadro ve dviz bulma guluu..
Evren'e gre, devlet grevindeki din adamlarna ucretsiz
491
izin verilerek yurt dndaki maalarn baka kurululardan almalarnn kabul
edilmesine, o dnemin bu gerekleri karsnda mecbur kalnmt. Ingilizce ad
Muslim World League olup, Turke'ye Dunya Islm Birlii> diye evrilen
<Rabta> rgutu de, bu kurululardan biri. olmu, ancak bunda da bir saknca
grulmemitir. unku, ondan maa alacak din adamlarnn seimlerinin, yurt
dndaki denetimlerinin de Turk makamlarnca yaplmas teminat altna
alnmt.
Cumhurbakan, belirttiine gre, imzalad kararnamenin gerekesini bu
nedenlerle hakl bulmutur.
Daha nce iktidar partisi szculeri ve baz yazarlarca da savunulan bu gruu
herkesin onaylamas beklenemez. Babta> tartmasnn balad gunden beri
basnmzda yaynlanan baz deme ve yazlarda bunun tam tersine duunceler de
ifade edilmi, Rabta'mn eriat duzeninden yana ilkeleri hatrlatlarak, o
rgutun, geimlerini salad devlet memurlar uzerinde, en azndan manevi bir
nufuz kurabileceine iaret edilmiti. Karlksz gibi grunen her para
demesinin, aslnda insanlar, ya da devletleri medyun b?. akmak gibi bir
karl olduu belirtilmiti.
Simdi Cumhurbakan'nm bu aklamalar, bu sutunda da - vurgulanan o
sakncalarn nemine inananlarn endielerini ortadan kaldrmyor. Ancak bir
nokta var : Cumhurbakan da, tekrar tekrar vurgulayarak belirtiyor ki, daha
nceki hukumetler zamannda balatlp Milli Guvenlik Konseyi dneminde
geniletilen bu uygulama, esas itibariyle asla bavurulmamas gereken bir
yoldur. Evren'in szleriyle iin esas Devletin darya gnderdii
grevlilerin maa ve ucretini demesidir. Buna hibir uphe yoktur.>
Cumhurbakan'nm o dnemdeki koullarn zoruyla yururlue konulduunu belirttii
bu muamele iin kulland deyim de bu duuncesini zetliyor: Ehven-i er..
Yani ktunun daha az ktu olan..
Rabta konusunda son sralardaki ar gerginliklerin a-zalmasn ve iin
zunun unutulmamasn isteyenler iin, belki bu saptama, bir uzlama noktas
olabilir. Ehven midir deil midir tartmasna ve bu deyimin yapabilecei
baka armlara karjinakszi'., Cumhurbakan dahil herkesin bu 'ser'
szunde bLrJetiine dikkat edilirse, bu konudaki duunceler daha soukkanl bir
zemine oturtulabilir.
Rabta ile ilgili Meclis aratrmas ayr... Orada konu-
492
nun balang noktasndan itibaren, Turkiye'deki irtica eilimleriyle
rabtas, mutlaka sonuna kadar aratrlmal, so-ruturulmaldr. Ama
zellikle Cumhurbakan'yla ana muhalefetin ilikileri, devlet memurlarnn
baka bir rgutten maa almalarnn er olduu noktasndaki bu gru
birliinden hareket edilerek duzenlenmelidir.
28.3.1987 Milliyet
Mehmet zgune'le tatil sohbeti:
Ulusu Hukumeti'nin Devlet Bakan, kararnameyi incelemeden imzaladn ilk kez
Milliyet'e aklad ve itirafda bulundu :
HATA ETMISIM KABUL EDIYORUM
Su unlu Rabta konusunda konumayan, gruunu beyan etmeyen kalmad. Bir tek
kii dnda... Mehmet zgune...,
27 Mays'n ihtillci binbas, sonra Devlet Bakan... Sadi Irmak Hukumeti'nde
yine ayn grev... 12 Mart'tan sonra kurulan Nihat Erim kabinesinde yine ayn...
12 Eylul'den sonra Bulend Ulusu Hukumeti'nde yine zgune, Devlet Bakan...
Turk siyasi yaamnda din islerinden sorumlu olarak Devlet Bakanl yapmann
gediklisi olan Mehmet zgune, Rabta olayn ilk kez Milliyet'e anlatt.
Ankara'da zgune'le konuurken, Istanbul'da Sayn Cumhurbakan Evren
aklamalarn surduruyordu.
12 Eylul dneminjn din ilerinden sorumlu Devlet Bakan Mehmet zgune, baknz
neler anlatt. Yargya siz varn...
Sayn.zgune, 'Rabta' konusunda konumas gereken en yetkili ve en sorumlu
kiilerden biri sizsiniz. Bugune kadar hi konumadnz. Buradan Milliyet
okurlar iin 'Rabta' ile rabtanz anlatmaya balayarak syleimize girelim.
Eski Diyanet Ileri Bakan Altkula sizi suskunlukla suluyor. Buyurun sizi
dinliyorum.
Bizim yurt dndaki imamlara Rabta'nm para deme meselesinin bir takm
safhalar var. Birinci safha, 12 Eylul'den nce Diyanet Ileri Bakan Sayn
Altkula'n Rabta'yla temas kurarak, bir ksm imamlarmzn maalarnn
oradan
493
verilmesi hakknda bir mutabakat salam olmas. Ilk hata burada balyor.
Nedir efendim ilk hata dediiniz?
Rabta ile byle bir temas kurulurken Dileri Bakanl-'mn mutlaka
haberdar edilmesi, onlarla ibirlii yaplmas gerekirdi. Halbuki Sayn
Altkula dorudan gidip temas kurmu, oradan maa temin etmitir. Burada
yaplan usul hatasdr. Ben o zaman tabii senatrdum. Hatta bu arada, bir de
kararname kartlm. Bunlar 12 Eylul'den nce olanlar.
12 Eylul'de siz din ilerinden sorumla Devlet Bakan'y-dnz. O zaman da
haberiniz olmad m?
Biz iktidara geldiimiz zaman bu temas Diyanet Ileri Bakanl tarafndan
devam ettirilmi. Bundan da haberim yok. Sonra Diyanet Ileri Bakanl tutmu,
bir kararname hazrlam. Bakanla bir teklif sunmu.>
Beyefendi, 'Haberim yok* diyorsunuz ama 4 kararnamenin altnda sizin imzanz
var. 20 Nisan 1981 tarihinde...
Evet gerekten ben bunu imzalamm. Devlet bakanlklarnn bal
kurulular vardr. Devlet bakanlnn hi bir idari birimi yoktur. Onlar
hazrlarlar butun teklifleri bakan 'tasvip' makamnda imzalar.
Demek ki bu Ilikiyi doru bulduunuz iin imza atmsnz.
5ayn Susoy, jmdi hatrlamaya alyorum. Galiba 3 sebepten dolay belki
atlamm. Atladm kabul ediyorum, unku imza ettim. Birincisi: Yazda
'Rabta' deil 'Dunya Islm Birlii' diye geiyor. Turkiye'de bunu herkes
'Rabta' diye bilir. Avrupa'da o kadar ok dernek var. Bunlarn isimleri
birbirinden o kadar farkl ki, kartrmamak mumkun deil. Ikincisi Tayyar'a
kar o zaman duyduum buyuk emniyet olabilir. uncusu, Ataturk'un doumunun
100. yl kutlamalar nedeniyle en youn olduum dnem. Bu meguliyet ierisinde
yeteri kadar incelememi olabilirim. Su halde benim bir hatam var. Sartlar ne
olursa olsun "incelemeliydim. Hata etmiim, atlamm, bunu kabul ediyorum. Bu
birinci safha.>
Ikinci blumde neler var?
Yaynlanan kararnamenin iinde ne Dunya Islm Birlii ad ne Rabta ad
geiyor. Bu kararname tamamen izin hakknda. Birliin ad sadece teklif
yazsnda geiyor. Benim at-^ ladm teklif Babakanlk Kanunlar ve Kararlar
Dairesi'nde inceleniyor. O daire, hukuka aykr bir taraf bulmuyor ve Ba-
494
bakanlk Mustear'ndan getikten sonra Bakanlar Kurulu kararnamesi
kartlyor. Sonra Kk'e kyor ve yururlue giriyor. Bunun Resmi Gazete'de
yaynlanmas gerekmez.
Tayyar Altkula, Kk'un onay ncesinde MGK Genel Sekreteri Sayn
Saltk'la gruup onayn alm. Devlet Bakan olarak haberiniz olmad m?
Hayr. Ben de bunu geen hafta gazetelerden okudum. Sylemesi de gerekmez.
Bal kurulularn devlet bakanlklaryla ilikileri 'Harekt kontrolu'
eklindedir. Diyanetle ilgili olarak yalnz il muftuleri ile daha yukar
memurlarn tayinleri bizden geer. Bu kararnamenin sebebi 3 yl yurt dnda
alabilme izni iindir.
Sayn zgune, u unlu Rabta ile ilk tanmanz ne-zaman oldu?
Efendim Rabta hakknda benim ilk bilgim 1970'tedir. O tarihte Diyanet
Ileri Bakanl'nda bir takm din istismarlarnn, dinin siyasete alet
edildiinin haberleri Senato'ya gelmeye balad. Biz bunu Sadi Koa'la beraber
inceledik. Devrin hukumetine says 150*yi aan soru atm. O zaman Diyanet
Ileri Bakan Dr. Lutfu Doan'd ama yardmcs Yaar Tuna-gur fiilen bakanlk
yapyordu. Bize ihbarlar yayordu. Sonunda grduk ki, iddialarn bazlar
doru.
' Bunlarn iinde Tunagur'un Rabta ile olan ilikisi de ard. Siz bunu
kursuden aklamtnz. O zaman Rabta'ya-karsmz, imdi taraftarsnz, bn
nasl oluyor?
Evet, Yaar Tunagur'un muthi munasebetleri vard. Ispanya'ya gitmi,
Rabta'yla orada iliki kurmu. Mekke'ye suc sk gidiyor, orada irtibatlar
kuruyor. Ben Yaar Tunagur'un Rabtat-ul Alem-ul Islami'ye gidip ziyaret
ettiini deil, kendisinin bir devlet memuru olduu halde, birtakm d
ilikiler aramasn tenkit ettim. Bu turlu ilikiler Dileri Bakanl'yla
koordine edilerek yaplmaldr. Bu arada MITin raporlar. Cum-'
hurbakanl'nda toplanan bilgiler de elimize geti. Bunlar topladm 200 sayfa
oldu. O zaman Rabta hakknda bilgi sahibi oldum. ok aratrdm, bana
gsterilen devlet arivlerinde Rabta'yla ilgili yeteri bilgi bulamadm. Hl da
yoktur.
12 Mart Muhtrasndan sonra kurulan Nihat Erim Hfr-kumeti'nde de yine din
ilerinden sorumlu Devlet Bakan'yd-nz. O zaman bu bildiklerinizi neden su
yuzune kartmadm. Anahtar sizdeydi?
495
O tarihte Devlet Bakaru olduum zaman, ne kadar sulanan kii varsa
Istisnasz hepsini Diyanet'den uzaklatr--dim. Alt ay fiilen Diyanet Ileri
Bakanl yaptm. Ondan evvel memurlarn dosyalar, san zarflar iine tklm
belgelerden ibaretti. Bu arada Tayyar Altkula' Diyanet Isleri Bakan
Yardmcu'na getirdim. Burada aka sylemem lzm gelir ki, Bakan
Yardmcs Altkula ok Iyi hizmetler grdu. Sonra birinci Nihat Erim
Hukumeti'nden ayrldm. Ecevit Hu-kumeti'nde Sayn Dr. Lurfu Doan'n bakanl
zamanmda Altkula' bakan yaptlar.>
Bakanlk dnemlerinizde yort dndaki din grevlilerini hi denetlemediniz
mi?
Ulusu Hukumeti dneminde resmi olarak Almanya, Belika ve Hollanda'daki
iilerimizin eitim, din, salk sorunlarn inceledim. Oralarda Rabta'nm
Turkiye aleyhinde tek faaliyetini grmedim. Bunu sylemek, benim iin bir namus
borcudur. Ayrca kendilerinin Kbrs hakknda Arapa olarak yaynlad bir
kitab grdum, ok guzeldi. Almanya'da bizim imamlara nasl yardm ettiklerini
de aratrdm. Paray sefaretin at bir hesaba yatryorlard, bizim imam da
parasn buradan alyordu. Ve yine tespit ettiime gre Tayyar Altkula'la
vardklar mutabakatta hibir art yoktu, tamamiyle hibe eklindeydi.
Sayn zgune bu olayda 'atlamasaydmz' Rabta ile ilikileri keser
miydiniz, surdurur muydunuz?
Ilk yapacam i o zaman devlet politikasn tespit eden Konsey'e gidip
sorardm. Imzay atmadan nce gidip MGK'ye derdim ki, Diyanet Ileri
Bakanl'nn byle bir tavsiyesi var, ne dersiniz? Ikincisi Dileri
Bakanl'yla mutlaka koordi-ne ederdim. uncusu de ok nemli, Rabta'nm
verdii parann sefarete deil, sefaretle gayet yakndan ibirlii yapan Turk
derneklerine gnderilmesini, imamlarn da paray oradan almalarn salatrdm.>
Mehmet Bey, siz surekli olarak Rabta'y az tandnz, alma
alanlarn, hedeflerini bilmediinizi syluyorsunuz ama bakan sfatyla
gittiiniz Suudi Arabistan'da' Rabta'nm ileri gelenleri ile konumusunuz,
yemekler yemisiniz. Bu toplantlarda imdi Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Muduru
olan olunuz Ahmet zgune de bulunmu. Bunlar neden gizliyorsunuz?
Yener Bey, benim hi gizli sakl tarafm yok. Her eyi
496
size aka anlatyorum. Ben Suudi Arabistan'a giderken Dl-yanet'ten bir
tercumanla. Vakflar Genel Muduru Sayn Galip Yiitguden'i aldm. Kalbimden
rahatszdm. Doktor bana bir de yaknmn elik etmesini tavsiye etti. Her an
kalb krizi gelebilirdi. Bunun uzerine olum Ahmet'i alp gturdum. Olumun ne
yol parasn, ne de harcrahn devlet dedi. Bana salk yardm yapabilmek
iin kendi parasyla geldi. Bu gezide, Buyukeli Turkiye'de olduu iin sefaret
mustear da istisnasz butun ziyaretlerde yanmdayd. Gelelim Rabta'yla
ilikiye... Rabta'nm Suud Arabistan'da son derece saygn bir yeri var. Her
geleni bunlar mutlaka ziyaret ederler. Nitekim Cumhurbakan Cevdet Sunay da
Cidde'ye gittii zaman onu da ziyaret etmiler. Geldiler beni de ziyaret
ettiler, son derece kibar ekilde. Turkiye'yi ok vduler. Ondan sonra Suud
Arabistan'n Hac ve Evkaf Bakan vastasyla, erefime bir zel yemek
vereceklerini sylediler. Ben bakana yemein zel olmas gerektiini anlattm.
Nitekim byle olmas iin, saym bakan bu yemee katlmad. Bu yemekte Rabta'nm
Bakan Harekan'la yan yana oturduk.
Aranzda ne gibi konumalar geti? Bizim yurt dndaki din grevlilerine
yardm ettiklerini sylemedi mi?
Kendisi uzun uzun Japonya'dan San Francisco'ya kadar Musluman aznlklara
nasl yardm ettiklerini, kultur faaliyetlerini anlatt. Bu arada 'Sizin
imamlara da yardm ediyoruz' dedi. Ben zaten bunlar Almanya gezisinde
renmitim. Ben de hepsine birden teekkur ettim yemekte. Yener Bey, Rabta'nm
dedii paradan maa alan hibir imam, hibir yerde Turkiye Cumhuriyeti
kanunlarnn dna kmamtr, grevini amamtr, devletin verdii hibir
grevi aksatmam/.-tr. Ben Rabta'nh para demesine deil, usulde yaplan
hatalara karym. O zamanki dviz skkl iinde bulunan bu are bence
isabetlidir.
Sayn zgune, Diyanet Ileri konusunda hayli iddial ve nemli almalar
yaptnz belirttiniz. Hac ve Diyanet Vakf konusundaki gruleriniz nedir
acaba?
Benim kanaatim udur: Hac ileri iin, Babakanla bal bir genel mudurluk
kurulmaldr. Diyaneti u veya bu ekilde dedikodulardan, kurtarmann tek aresi
Hac Ileri Genel Mudurluu'nun kurulmasdr. Bu olmazsa Vakflar Genel Mudurluu
yurutmelidir hac iini. Buna da imkn yoksa Diyanet Ileri'nde devlet tarafndan
kurulmu dner sermaye bu ii
497
F.: 32
ustlenmelidir. Nitekim tarihte, Katolik kilise Avrupa'da sob derece -etkiliyken
para toplamaya balaynca, buyuk servetler oluturduka buyuk mucadeleler
balam ve halkn kiliseye kar itimad sarslmtr. Cennetteki arsalar bile
parselleyip satmlardr. Ne zaman dinle para bir araya geldiyse, o zaman din
grevlileri zarar grmutur. Nitekim Ataturk 1922 ylnda Konya'daki bir
ziyaretinde din iiyle mulk iinin birbirinden ayrlmasn istemitir. Diyanet
Ileri Bakanl kurulurken de tuzel kiilik verilmemitir, ite bu nedenle.>
Tuzel kiilik verilseydi ne olurdu?
Katolik kilisesinin bana gelenler Diyanet Ileri'nin de basma gelebilirdi.
Anayasamza gre, bizim laikliimiz Hristiyan laiklii gibi deildir.
Hristiyanlkta din ii ile devlet ii yuzde yuz birbirinden ayrdr. Halbuki
bizim Anayasamza gre dinin idari ve eitim ileri devlete aittir. Eer
Diyanet'e tuzel kiilik verirseniz ynetmelik karma yetkisini kazanr. O zaman
idareye fiilen katlm olur din- tekilt. Ataturk burada da buyuk bir deha
eseri gstererek Diyanet Ileri'ni salam kurmutur. Benim inancm odur ki,
zellikle Diyanet Ileri Bakan'nn kendisi ve ust seviye yneticileri her
turlu para pul ilerinin dnda kalmaldr. Din adamlarnn namuslarndan
uphem yok, ama tarihteki Katolik gerei de ortada. Bir baka neden daha var.
Yener Bey, Muslumanlkta ruhban snf yoktur. Ruhban snf olmayan bir
toplumda, dinin tekiltlanmas mumkun mu?
Din grevlilerini, ruhban snf yapmak isteyenler var?
Buna kimin hakk vardr? Islm dini, ruhban snfna kardr. 600 yllk
Osmanl tarihinde bir tek eyhulislm, sadrazam olmamtr. Yani Osmanl
dneminde, tam bir din devleti deil, dinin yorumuna dayal bir devlet biimi
vardr.
Sayn zgune, sizin ok renkli, hareketli bir gemiiniz var. 27
Mayslardan birisiniz. O dnemde devlet bakanl yaptnz. Daha sonra Irmak,
Erim ve Ulusu dnemlerinde de yine ayn greve getirildiniz. Yaptnz ilgin
konumalar var. Bir bakyoruz dinden sz ediyorsunuz, bir bakyoruz Ataturku
oluyorsunuz. Eski arkadalarnz da sizin iin bir karar veremediklerini
syluyorlar. Efendim, siz kimsiniz, duunce yapnz nedir?
Yener Bey, bu sorunuz iin size zellikle teekkur ederim. Benim kiiliim
iin, ncelikle u vasfm ortaya koymak lzm: Ben halk - milliyetiyim. Ben
Muslumamm. Ben Ata-
498
turkuyum. Bu vasflarmdan hibirisini, dunya kralln verseler terk etmem.
Milliyetilik anlaynz, kafataslktan farkl m?
Ben kendimi bildiim gunden beri milliyetiyim. Halk--milliyetilik'
tabirini, zellikle kafatasl reddetmek iin kullanyorum. Zaten bir
Muslumann kafatas olmasna imkn ve ihtimal yoktur. Ayn ekilde bir
Ataturkunun de...
Halk-milliyetilik neyi ifade ediyor?
Ben Kuva-y Milliye milliyetisiyim. Turkiye'de, bugunku snrlarmz
ierisindeki butun vatandalarmz Turk sayan bir milliyetiyim. Insanlarn
soyunu aramadm.
Mehmet Bey, hep din ilerinden sorumlu devlet bakanlklar yaptnz. Dinle
ilginiz nereden geliyor? Bir de din anlaynz renelim?
Ben dindar bir aileden yetitim. Butun vasflarm nce buylikbabamdan,
sonra Kayseri Lisesindekl retmenlerimden aldm.
Dininizin gereklerini, duzenli olarak yerine getiriyor musunuz?

Efendim namazd, orutu, bu gibi eyleri reklm etmek doru deil. Bilen
bilir.
Sayn zgune, uzun sure Turkiye 'turban' olaylaryla alkaland. Bu konuda
sizin grulerinizi alamamtk. Bu davranlar sizce liklie aykn mdr,
deil midir?
Bana gre, turban konusunu laiklik konusu olarak ele almak yanltr. Eer
turban laiklie aykr olsayd, bartusu laiklie aykr olsayd butun
memlekette yasaklanrd. Sokakta dolaanlara kimse ses kartmyor. Bir
universite, kendi talebelerinin kyafetlerini tanzim etme yetkisine haizdir.
Devlet, kendi memurlarnn klk, kyafetlerine karr. Ben, Devlet Bakan
olarak bu kararnamenin altna imza attm. Ama, sokaktaki kiinin bartusune
karrlarsa, ona karym. O kii ister mini etek giyer, ister ban rter.
Ben vatandan klnn kyafetinin polis tarafndan tanzim edilmesine
karym.
Efendim, yine Rabta konusuna dnelim. Ataturk ilkeleriyle, Rabta'nn Tttrk
din adamlanna maa demesini nasl badatryorsunuz? Seriat savunucusu,
vucusu bir uluslararas dernek, laik Turkiye'ye yardm ediyor.
Yener Bey, biz Turk. devleti olarak hi bir milletin iilerine karmayz.
Onlarn da bizim, iilerimize karmasna musaade etmeyiz. Suudi Arabistan iin
Rabta, tpk Osmanl
499
Imparatorluu'nun son dnemindeki Turk Oca'na benziyor. Devletin yar resmi
kuruluudur, devletten yardm grur. Rabta derneinin gayesi, sadece dunyada
eriat devleti kurmak deildir. Maddelerinden biridir belki... Ama bunlarn
iinde, dunyada aznlkta bulunan Muslumanlara yardm etmek de vardr. Cami
yaptran yerlere yardm etmek de vardr. O eriata inanm, biz laik Cumhuriyete
inanmz. Sovyet Rusya, 'snf uuru'na inanm bir memlekettir. Biz 'milli
hkimiyet'e inanmz ama munasebetlerimiz var. Ancak, devlet olarak devletten
yardm alabiliriz. Kiilerden, derneklerden alamayz.
Efendim, kendi aznzla syluyorsunuz. Rabta olaynda, devletimiz bir
dernekten yardm alm olmuyor mu?
Doru efendim. Rabta bir dernektir, devlet bundan yardm almamalyd.
Almanya'da kurulmu olan Turk dernei Rabta'dan yardm almalyd. Yaplan hata
buradadr. Usul hatasdr.
Sayn zgune, siz eski bir subaysnz. Getiimiz aylarda Turk Silhl
Kuvvetleri iinde baz an dinci gruplar m etkinlikleri ortaya karld. Sayn
Org. ru bu konuda yaplan operasyonlar aklad. Bu szmalarn sonu nereye
varr sizce?
Turk ordusu, kuruluu itibariyle tamamyla Ataturk sistemine baldr. Turk
ordusunu ne komunizme, ne eriatla, ne bunun dnda bir baka akma
yneltmek mumkundur. Baz kiiler Silhl Kuvvetler iine szmaya alrlar ama
sonunda mutlaka bertaraf edilirler. Rutbesi, kiilii ne olursa olsun, ordunun
iinde Ataturk dna taan insan tutunamaz. Turk Silhl Kuvvetleri salam
ellerdedir. Genelkurmay Bakan Sayn Org. ru son derece uyank ve imanl bir
Ataturk-u'dur. Ondan sonra gelecek olan Org. Necdet ztorun, snf
arkadamdr, ayn ekildedir. tekiler de tpk onlar gibidir.
Rabta ile Turkiye ilikilerinde Al Baraka nedeniyle, Korkut zal'dan da sz
edildi. Sizin bundan haberiniz var m, kendisiyle tanr msnz?
Bunlar hakknda pek fazla bilgim yok, Sayn Korkut zal', ODT'deki
profesrluunden tanrm. Namuslu, durust bir insandr. Bakanlk grevlerini de
iyi bir ekilde yapt. Baka ilikilerini bilemem.
Turgut zal'la da birlikte bakanlk yaptnz. Onu nasl tanrsnz?
Ben Turgut Bey'i severim. Kafa yapsn, alma tar-
500
zru beenirim. Bakanlar Kurulu'ndaki iki yl son derece faydal olmutur.
Kavrama kabiliyeti, zeks fevkaldedir.
Din konusundaki kafa yapsn biliyor musunuz?
Bu konuda kendisiyle hibir munakaada bulunmadm. Korkut Bey'le de ayn
ekilde. Sayn Erbakan'la, bir gun milliyetilik munakaas yaptk, ortak
noktada buluamadk.
Iran'daki Humeyni rejiminin, bize ne gibi etkileri olabilir. Bu konuda da
hayli olaylar var. Laiklie aykr olaylar altmdan, bunlar da kyor. Bir
endie tayor musunuz?
Iran'n rejimi bize etki yapamaz. Onlar Sii koluna mensup. Itikatta aramzda
farkllklar var. Bizim memlekette, dine dayal devlet gelenei yok. Siilerle
Sunnler arasnda buyuk bir fark var. Onlarda 'Hakkullah' muessesesi var. Herkes
kazandnn bete birini, mollalara verir. Cami, hazinenin maldr. Bu bakmdan
ben. Diyanet Vakf'nn camileri, imam hatip okullarn kendi mulkiyetine
geirmesine karym. Bir baka farkmz da, Silerde din grevlileri ordu gibi
hiyerarik duzen iindedir. Yani bir nevi ruhban snf var. Ve Turk halk,
kendi devletine bal bir halktr. Turk halk, Ataturk laikliini
kabullenmitir. Laiklik kisvesine burunerek, din dumanl yapanlara kardr.
Sayn zgune, u anda yurt dnda Turkiye aleyhine kampanya surduren
Cemalettin Kaplan, sizin devlet bakanlnz dneminde Adana muftusuydu. O zaman
neden grevden almadnz?
Yener Bey, onu muftu olarak ben tayin etmedim. Ben geldiim zaman o
grevdeydi ve devam etti. Muftuluk srasnda, bugun sylediklerinin hibirisini
sylemiyordu. Hatta Adana Skynetim Komutanl'yla ibirlii iindeydi.
Sradan bir muftuydu. Bir ar, bir kitle buyuk bir gayret sarfederek Cemalettin
Hoca'nn Diyanet Ileri Bakan olmasn istediler. Ben de gerekten 1971 ylmda
bir bakan aryordum. Ama Kaplan' yapmadm.'
Bugunku halini grerek mi yapmadnz?
Bilerek'deil... Ben, Diyanet Ileri Bakan olacak zatta aradm baz
vasflar vardr. Onlar gremediim iin yapmadm. Benim, bir adam Diyanet
Ileri Bakan yapmam biraz zordur. Evvel, bu devletin duzenine inanmaldr.
Suurlu bir Musluman olmaldr. Hogrulu olmal, herkese sayg telkin eden
kiilii bulunmaldr.
Teekkur ederim.
19.3.1987 Yener Susoy 501
TERCMAN GAZETESI
Keba:
BIR BARDAK SUDA FIRTINA...
Rabtat-ul Alem-ul Islmi eriati bir. rgutmu. Nasl olup da Almanya'daki din
grevlilerimizin maan verirmi? Aman efendim bir frtna, bir frtna...
Demeyin gitsin. Ellerinden gelse Istikll Mahkemesi kurup 12 Eylul
babakanndan, bakanlarndan ve tumunden hesap soracak, intikam alacaklar.
Meselenin aslna girmeye hi luzum yok... Belki doru, belki yanl bir
harekettir. Uslden girelim...'Kim bu iddiann sahipleri? Rabta'y
eriatilikle sulayanlar kimler? Marksist yoldalar! Marksizm'i kendilerine
eriat olarak semi .olanlar!
Neyeymi bu hassasiyetleri? Aman efendim, ne kadar da ince duunceli, milli
hassasiyet dolu bir tavr yle... Amma, kendi yoldalar bilcumle beynelmilel
konferansa katlr, misafir edilir, Bulgaristan'da arlanr, dullendirilir,
kitaplar bastrlp datlr, telif ucretleri cebe atlr. Turkiye'de bar
adna Sovyet Komunist Partisi liderleriyle cancier kuzu sarmas olunurken,
nerede rm eyiliyordu bu hassasiyetleri?
Bulgarlar acaba, Bulgar Komunist Partisi'nin propaganda kitaplarnn Turkiye'de
bastrlp datlmas iin ne kadar para sarfetti Turkiye'de? Sofya'ya bar
iin elele vermeye koarken, neredeydi bu hassasiyet?..
Ninn Hikmet, Kremlin tarafndan beslenip semirtilirken, emrine araba ve metres
verilirken bu hassasiyet tatil yapmaya m kmt? Ruslar'n, Turkiye'de gizli
yollardan ne kadar para sarfettii ortada iken nerede bu hassasiyet?
Ne yapm Rabta? Darya gnderdiimiz baz din adamlarnn parasn bir
muddet vermi... Verdii, ne verdii apak ortada... Siz neyi aryorsunuz?
Aslnda Turk Iisinin en muhim ihtiyac olan din, adamna maa verilmesini de
laiklie ' aykr grduunuz, kyamet kopardnz iin byle oldu bu i belki
de...
502
Amma sizin hassasiyetiniz sadece Musluman'a kar uyanyor deu mi?
Ve bir bardak suda frtna kopararak 12 Eytul'un erefli babakan Bulend
Ulusu'yu bile yldrmaya, kapanm, unutulmu bir meselenin tozlaryla
ypratmaya kalkyorsunuz ha?
Rabta bizim bildiimiz kadar, dunya Muslumanlar arasnda birlik ve beraberlik
temin etmeye uraan bir muessesedir. Muslumanla elbette riayetkardr. Amma
teokratik bir emeli olduu ve bu hususta almalar yapt hakknda bir bilgi
ve emare yoktur. HeIe, bu misalde Rabta, verdii maa karl yurt dndaki
din adamlarna teokratik faaliyetlerde mi bu-lundurtmu? Asla ve kafa!..
Amma, Kremlin*in dunya ihtilli peinde olduu, Turkiye dahil her yerdeki
komunist, anarist hareketleri finanse ettii, silhlandrd bilinen bir
gerektir... Kremlin yanls gazeteleri, yazarlar destekledii ortadadr...
Ayn hassasiyet ona niin gsterilmez? Bilkis, dunya ihtilli peinde koan
Rusya, dunyann tek bar guvercini iln edilir.
Ve Rabta'ya kar bu lusuz kinin sebebi nedir? Bunun sebebi aktr. Rabta,
Bulgaristan'daki, Bat Trak-ya'daki Turkler'e yaplan basklara kar kmtr.
Durumu yerinde grmek iin heyet gndermitir. Kremlin'in, uydularnda
balatt slm duman faaliyetlere, dunyann dikkatini ekmitir. Byle bir
milletleraras kuruluun, Kremlin'in iine burnunu sokmas elbette bazlarnn
iine gelmeyecektir. yle ya, ne oluyor bu Rabta'ya? Kzl in'deki
Muslumanlar'a yuz bin tane Kur'n gnderme? Bulgaristan'daki Turkler'in
durumunu incelemek Iin heyet yollamak? Olacak i mi bu?
D politika ayr bir sanattr. Ayr bir denge ve hesap iidir. Islm dunyasnda
arl olan Rabta'y Turkiye'de eriati diye lekelemeye kalkmak ve eriat
gibi bir muazzez mefhumu da lekelemeye uramak, duunce hurriyetinden
bahsedenlerin utanlacak karakterlerini verir. Biz, dinin siyasete let
edilmesine ve bakalarnn vicdanna bask iin kullanlmasna karyz. Amma,
d politikada, Islm dumanlnn bir takt, bir strateji haline
getirilmesine de ayn ekilde karyz.
Biraz altn kartrrsanz, grursunuz ki Rabtadan korkanlar aslnda
Zabta'dan korkanlardr.
21.3.1987 Ergon Gze
503
Rabtatu'l-lemu'l-Islm nedir? Islm dini yardmlama dinidir
RABITAT'L LEM'L ISLMI NEDIR?
Selahattin Sadkolu yazyor
Merkezi Suudi Arabistan'n Mekke ehrinde bulunan Rab-tatu'l- lemu'l Islmi
Dunya Islm Birlii 1962 yl sonlarna doru Veliaht Prens Faysal bin
Abdulziz'in nculuunde kuruldu.
Faysal, Msr ile aralarnda balayan Yemen olay yuzunden Arap dunyasnda
giderek prestiji yitiren Suud Arabistan' kurtarmak iin Msr ile ilikisini
keserken. Cemal Ab-dunnasr'n ,Arap ve Islm dunyas uzerindeki etkisini
nlemek istiyordu. Msr, bu tarihlerde bunyesindeki El-Ezher niver-sitesi'nden
yetitirdii genleri Islm ve Arap dunyasna ihraca hz vermiti. Islm
dunyasnn en buyuk ilim merkezi olan El-Ezher, Nasrc bir politikann etkisine
girmiti. Yetien genler, Arap milliyetilii ve Islm sosyalizmini kendilerine
iar edinmilerdi. Nasr bir taraftan da liderliini yapt Arap Birlii
Tekilt'n kurulu amacndan saptrarak, lml Araplar'a kapsn kapatmt.
Ilml Arap ulkelerindeki gen subaylar rgutleyen ve mevcut rejimleri tehdit
eden Nasr'n politikas ancak Islm Birlii silh ile nlenebilecekti.
Faysal bu yolu seti ve Islm Birlii'ni kurmak iin 41 Islm ulkesinden
tannm ilim adamlarn Mekke'ye davet etti. Onlara kurdurttuu Rabta ile
Islm dunyas arasndaki dayanmay, butunlemeyi ve yardmlamay hedef seen
Faysal, 1963 ylnda yaplan birinci genel kurulunda, Rabta'nn hedeflerini u
noktalarla zetledi:
- Hristiyanlk leminde, ekonomik, sosyal ve kulturel a-lanlarda bir
dayanmann varolduu, oysa byle bir durumun Islm leminde olmad...
Islm dunyas, kendi kultur zenginliine sahip kmamakta, tarihi misyonunu
gelecek nesillere aktarmakta zorluk ekmekte; sanatndan, edebiyatndan giderek
uzaklamaktadr.
- amz teknoloji adr. Islm dunyas olarak bu aa ayak uydurmakta ge
kalnmamaldr.
504
- Dinimizi an gerilerine itmek iin ortaya atlan hurafelere kar Islm
bilginleri ile aydnlarn greve arma-
lyz-,
- Islm dini, yardmlama, dayanma dinidir... Dinimizin fitre, zekt gibi
muesseselerini canl tutarak, aramzdaki zengin - fakir ayrmn asgar
noktalara ekmeliyiz...
- Irklk, dunyamz paralayan en buyuk tehlike olarak grulmektedir. Buna
kar Islm'n buyuk ahlkn harekete geirerek bu hastala kar elimizden
gelen gayreti sarf etmeliyiz.
Faysal'n izdii bu yoldan hareketle Rabta gunumuze dek, Islm dunyasndaki,
devletin rejim ve ynetimlerini gzetmeksizin tuzuundeki maddeleri uygulama
safhasna koydu.
Rabta'nn siyas bir,ama gutmediini, Islm dunyasndaki ekimelerin ve
tartmalarn dnda kalmay baardn syleyen bir yetkili, Turkiye'ye
yaplan yardmlar yle sralad -
Turkiye'deki birok camiye yardm yaplmtr... Devletin nezaretinde birok
tarih eserin onarm ve imar iin Rabta,, dier Islm ulkelerine yapt
yardm orannda Turkiye'ye yardm salamtr. .
Kuzey Kbrs Turk Cumhuriyeti'nin yannda yer alan Rabta, Turkiye'nin bu
konudaki tezini desteklerken, bu blgede Islm Enstitusu ile Islm Banka'nm
kurulmasnda nculuk etmitir.
Bulgaristan mezalimi konusunda ise Rabta Genel Kurulu, geen yl bata Genel
Sekreter Dr. mer Nasif olmak uzere bir heyete, buradaki Turkler'e yaplan zulmu
yerinde incelemek grevini vermitir. ''Heyet, Bulgaristan'da 15 gun boyunca
inceleme ve aratrma yaparak hazrlad raporu butun Islm ulkelerine
gndermi ve Islm leminin bu konuda sessiz ve lakayt kalmamas stenmitir.
Kurulu yllarnda Suud Arabistan'n nce veliahd sonra kral Faysal,
Rabta'nn butun giderlerinin Hac ve Evkaf Bakanl butesinden karlanmas
direktifi vermi, ancak 1970 yunda, karlan bir kararname ile de ulke
iindeki zenginlerden, zektlarmm bir blumunu Rabta'ya aktarmalar
istenmitir. Bir yandan Suudi Kalknma Fonu, te yandan yllk cirolar
milyarlk dolar bulan Suudlu petrol eyhleri zektlarnn bir ksmn Rabta'ya
aktarmaktalar ve butesini canl tutmak-talar...
505
Cumhuriyet gazetesi yazan Uur Mumcu'nun, Islamc rgutler yaz dizisinde
Rabta'ya geni yer vererek bu kurulusun Turkiye'deki rejim aleyhtar ar
dincileri desteklediini iddia etmesi ile birlikte olay birden siyasi bir boyut
kazand.
Gazete, 12 Eylul ynetimini Rabta'yla ibirliine girmekle sularken, devletin
yurt dna gnderdii din grevlilerinin maalarnn bu kurulua dendiini
yazd.
Babakan Ulusu dneminde hazrlanan kararnamenin Cumhurbakan Kenan Evren'in
imzasn tamas ve dnemin din ilerinden sorumlu Devlet Bakan Mehmet zgune
ile Diyanet Ileri Bakan Tayyar Altkula'n, kararnameyi hazrlamalar
yuzunden konu ile ilgili grulerine de yer veren Cumhuriyet, daha sonra, Rabta
kanalyla Turkiye'deki baz camilere de yardmlar yapldn, bu iin kanun
olmadn iddia e-derek gundeme getirirken, ana muhalefet lideri Erdal Innu ve
dier parti yneticilerinin harekete gemesine sebep oldu.
SHP lideri Erdal Inu, konuyu Meclis'e 'getirmek iin kollarn svad ve
kararnamede imzas olan grevlileri konumaya ard. SHP Genel Sekreteri
Salar ise Evren ve zal istifa etmeli dedii sralarda Ankara'dan Evren'in
innu'yu ankaya'ya arp bu konuyu gruecei haberi yayld. Ancak
Cumhurbakan Gerek yok diyerek Innu'yu kabul etmedi. Bunun uzerine Innu,
Evren'den aklama istedi. Bu an rada dier bir gazeteye beyanat veren Diyanet
Ileri eski Bakan Altkula, Baz Hristiyan kurulularn da Turk din a-
damlarnm maalarn dediini belirterek konuya baka bir boyut getirdi.
22.3.1987 LAIKLIK YOBAZLARI VE RABITA
Yurt dndaki hocalarn maalarnn denmesi maksadyla Dunya Islam
Birlii'nden para alnmasn ngren kararnameyi imzalayan Cumhurbakan Evren
olmayp da mesel zal olsayd, yle muthi bir gumburtu kopard ki, zinde
guler laiklik elden gidiyor telayla hemen kprdanmaya balarlard. Hatt
Evren televizyona kp, buyuyen tehlikeye dahi iaret ederek, yurt sathnda
korku ruzgrlar estirirdi.
ok ukur ki iin iinde tumuyle 12 Eylul ynetimi var da, Laiklik elden
gidiyor gibi bir tel domuyor.
506
Ama gene tpk, turban meselesinde olduu gibi, bir kak suda frtna
koparlyor.
Dunya Islm Birlii (Rabtatu'l lemu'l Islm), ulkelerde eriat duzeninin
yerlemesi iin faaliyet gsteren gizli bir rgut deil. Amac, din hocalarna
para vererek onlarn beynini ykamak da deil. Bu tekiltn kuruluu, Msr'a
Nasr'n hkim olduu bir dneme rastlyor. Nasr'n birok Afrika ulkesinde
sosyalist lider yetitirmeye gayret etmesi, retli El-Ezher universitesini
bozarak, burada renim gren din adamlarna ideolojik telkinlerde bulunmas
tepki douruyor. 1948'-den evvel Filistin Devlet Bakanl da yapm olan Kudus
Muftusu Hac Emin-el-Huseyni, Suudi Arabistan Veliahd Faysal'a, Medine'de bir
Islm universitesinin kurulmasn telkin ediyor. Ite bu telkin neticesinde
Medine'de bir Islm universitesi tesis ediliyor. Bunun yansra Dunya Islm
Birlii de oluturularak Musluman ulkelere ve Musluman aznlklara yardm
karar alnyor. Dunya Islm Birliinin tuzuunde, devletlerin i ilerine
karmama prensibi yer alyor. Nitekim yardmlar, hep devlet araclyla
yaplyor. Birlik, Yugoslavya'da, Romanya'da yaayan Muslumanlara da sahip
kyor, camilerini onaryor, din hocalarna yardmda bulunuyor. Son Islm
Konferansnda Turk Muslumanlara bask yapt iin Bulgaristan'a ambargo
konulmasn teklif ediyor.'Dunyann drt bir yannda Bulgaristan aleyhtar
gsterileri destekliyor. Sovyet igaline kar direnen Afgan mucahitlerine para
veriyor. Bir Musluman ulke olduumuz iin. Adana sel felketinde ve Dou'da-ki
zelzelede de Kzlay araclyla Turkiye'ye yardm yapyor. Bu bilgileri bize
veren, birliin bir kurucu uyesi. Kendisine, Seriat duzeninin kurulmas ynunde
faaliyet sarfedilecei eklindeki bir hukmun neden tuzukte yer aldn
sorduumuzda, u cevab veriyor: Bu birliin esas destekisi olan Suudi
Arabistan, eriatla ynetildii iin temenni kabilinden buna benzer baz
hukumler yer almtr. Ama ulkelerin resmi kurulularm aarak hibir faaliyet
gstermemeye bilhassa dikkat edilmektedir.
Ayn kii, ARAMCO'nun gelirinin yuzde ikibuuunun Dunya Islm Birlii'ne
gittii yolundaki iddialarn mesnetsiz olduunu da belirterek yle konutu:
ARAMCO'yu Faysal, 1965*te tasfiye etti. Bu tarihten sonra Suudi Arabistan'daki
petrolce madencilik ilerini, Petrol ve Madencilik Bakanl yurutuWr. ARAMCO
tamamen bir Amerikan irketidir. Bir Amerikan ir-
507
ketinin Islm tekiltna para vermesi tabii ki duunulemez. Bu rnek de,
meselenin nasl tetkik edilmeden hayali bir ekilde ortaya atldn
gstermektedir.
Rabta, Almanya'daki din hocalarna para verdi diye, neredeyse Evren'i devirmeye
kalkyorlar. Gnul arzu ederdi ki... bu sert klar Anayasa oylamas zamannda
meydana gelsin. Cumhurbakan'nn Anayasa ile birlikte oylanmasnn hatal
olduunu bu beyler o zaman syleyebilsinler... Ne gezer! O vakitler hepsi birer
sut dkmu kediydi. (Basn mensubu arkadalar deil, bugunun politikaclarn
kastediyoruz) Simdi biraz daha savlam zemin buldular, laiklik meselesinde zinde
gulerin arkalarnda bulunduundan upheleri yok ya, atlar azlarn,
yumdular gzlerini.
Rabta, din hocalarna para vermi de onlara laiklik aleyhtar bir telkin mi
yapm!.. Peki evvelce de bizzat Alman devleti paralarn deyerek iilerin
eitimi iin hoca ve retmen getirtmemi miydi? stelik Rabta, hocalar bizzat
sememi ve Diyanet Ileri'nin gndermesini istemi.
Devlet, din hocas ndermeyip de oradaki Turkleri, eitli tarikatlarn
faaliyetlerine terketse daha m iyi olacakt? Nitekim ilk balardaki boluktan
yararlanarak, eitli tarikatlar orada Kur'an kurslar amlardr. Bu Kur'an
kurslarnn bazlar, tamamen kontrolden kmtr.
Tayyar Altkula, halen baz din hocalarma Hristiyan kurulularn maa
verdiini aklad. Hristiyan maa deyince meru, Dunya islm Birlii'ninki
ise laiklie aykr oluyor yle mi?
O zaman milliyetilik ve Muslumanlk adna da, bari yabanc okullara, d
ulkelerin verdii burslara filn kar kalm. unku hepsinin altn deerseniz
bir gizli maksat ortaya kar deil mi? Yabanc dil okullarnn ounun
temelinde, misyonerlerin Turkler'! Hristiyanlatrma emelleri yatmyor mu?
Belirli bir kultur hkimiyetinin kurulmas amalanmyor mu?
Sakn bu okullara kar olduumuz zannedilmesin. Srf yobazln nev'ilerini
ortaya koymak istedik. Bugun Rabta iin iyamet koparanlarn yapt da yabanc
okul dumanlna benzer bir yobazlktan baka bir ey deildir. Yalnz turu
deiik. Bunlara laiklik yobazlar diyebiliriz.
22.3.1987 Nazl Ilcak
508
Vitrin :
RABITA
Bir bu eksikti ite...
Gunun birinde, karmza aniden Rabta sorunu kverdi.
Siyaset byledir.
Hangi olayn, ne zaman, nerede, nasl patlak verecei belli olmaz.
Siyasetin bilinmeyeni oktur.
Siyasette basan ise byle patlaklar... bilinmeyenler arasnda zikzak
izmeden yurumeyle gerekleir.
Turban olay ve o olayla birlikte gelen gelimeler, tartmalar bir patlakt.
O patlak karsnda zikzaklar izilmitir.
Net bir tavr ortaya konamamtr.
Top ankaya - Hukumet - Yk - ANAP Genel Merkezi arasmda birka defa gidip
gelmitir.
Ve turban tartmas -ak tavr ortaya koyamay sebebiyle- ANAP'a oy
kaybettirmitir...
Ve bu defa piyangodan kar gibi, Rabta tartmas gundeme geliverdi.
'
Bu tur tartmalar ortaya knca herkes yetkililerden
aklk ister...
Bir devrin en ust yetkilileri - sorumlular topu uraya... buraya...
birbirlerine atamazlar.
Benim'habefcim yoktu... Grmedim... Unutum falan da diyemezler.
.
Yuksek sesle Olay uydu... O dnemde yle yapmak gerekliydi derler, konu da
kapanr.
Veya O dnemde, u konuda, bu tur hareket edilmesi hatal olmutur derler,
eletiriye katlanrlar, konu yine kapanr.
Ama ipe un seren bir tavr sergilenirse ite byle olur...
Ve maalesef gunumuzde, pek ok nemli konuda ipe un serme politikas
izlenmektedir.
*
509
Cumhuriyet dnemi gelenekleri iinde, cumhurbakann istifaya davet etme
olay pek yok.
Hani Ecevit bir aznlk hukumeti kuracakt da, zamann cumhurbakan, eksantrik
olmayanlarn bu hukumete guvenoyu vereceini sylemiti ya...
Ite o zaman Demirel'in biraz sert eletirisiyle karlamt.
Ve bir defasnda da yine Demirel, CHP'nin, AFden kopanlarla kurduu hukumeti
onaylad diye ankaya'y serte eletirmiti.
Ama hibir zaman i istifa arma kadar uzamamt...
Keke yine uzamasayd.
Keke yetkililer - sorumlular ipe un seren politikadan vazgeselerdi.
Keke aklama gecikmeseydi.
-
Otomobilin patlayan lastiine yaptrlan paraya get denir.
Tekerin her dnuunde, get olan ksm yere temas ettike otomobil bir iner,
bir kar...
Eer patlak says fazlaysa...
Eer lastikte birka get varsa...
Otomobil yamuk yumuk gider, yani topal topal...
Devleti ynetenler sk sk lastii patlatyorlar. Bir lastik fazla patlaa pek
tahammul etmen... Bir lastik fazlaca geti kaldrmaz. Otomobilin dengesi
bozulur. Ortaya baka arzalar kar.
-
Demokrasi, gizlilik, kapallk, yasaklk rejimi deildir. Patlaklarn ou
gizlilikten, yasaklktan kaynaklanyor. Tartmann uzamasnda da bu
unsurlarn rolu buyuk. Su gizli kapakl ilere ve yasakla bir son verelim
artk...
Mesel Erdal Innu'ye parti kuruculuu ok grduk, veto ettik, yasak getirdik de
ne oldu?
Ayn Innu, bugun partinin bana geti, milletvekili seildi ve kendisini veto
edene dndu:
510
Istifa et...
Yaayan ne de ok ey gruyor.
Keser dnuyor, sap dnuyor ve gun geliyor hesap dnuyor.
22.3.1987 Yavuz Dona*.
Szun Ksas:
VETO INTIKAMI
Heyecansz ve hareketsiz bir muhalefete, Uur Mumcu iyi* sermaye verdi ve taze
kan pompalad, ama byle paslar kullanabilmek iin dahi liykat lzm.
Sayin. Evren gibi laiklikte son derece titiz bir Cumhur-bakan'n hemen
istifaya armak, emek mahsulu bir gazetecilik olayu'n; adeta heba
edivermitir.
lnu, ne de olsa paazade...
Pembe Kk olayndan dolay Uur Mumcu da ok iyi bilir ki Innu, ne de olsa bir
mirasyedi:
Eski CHP'nin ve merhum babasnn potansiyeline gkte zembille inerek konmu,
bir siyasi hovarda...
nune hazr koyun, o sadece tuketsin...
Siz alp sermaye toplayn, o eritsin...
28 Eylul'deki hezimetin sebeplerini dahi iyi tahlil yapamama benziyor ki, ana
sermayeden yemeye hl devam etmektedir.
*
Rabta nedir diye sorsanz, eminiz ki bilmezler...
Kulaktan dolma ve gazetelerden okuyabildikleri kadar ite...
Daha nce verdikleri gensorular da hep basndan derleme, yni hazr ve
komprime konular ieriyordu...
Kendi gayretleriyle, kendi bilgileriyle yahut kendi istin-baratlaryla gundeme
getirdikleri tek bir olay yok...
Lokum gibi pas nlerine verin, onlar topu havaya diksinler...
En ciddi meseleleri hafifletmekte ne kadar da mahirler...
Laiklii, din dumanlna vardracak derecedeki saplantlar Musluman
mahallesinde salyangoz satmaya benziyor.
Ne kadar yanl bir strateji...
511
Rabta meselesinin habercilik deeri baka, ama berikilerin rabtaszl
bambaka...
Koskoca ana muhalefete bakn...
Byle bir konu nlerine hazr konmasayd, zaten hl Houston'un hesap
pusulasyla itigal edeceklerdi. Karlama treninde ka koyun kesilecekse, hl
orada otlayacaklard.
Evren istifa etsinmi.
Neden etsin?
Hem, tutun ki etU.
Sonras ne olur, biliyorlar m?
Prosedur nasl iler, haberleri var m? Yok.
Bir zahmet ilgili yasa maddesini okuyup r eni versinler...
-
Innu, vetoyu yerken kuzu gibi itaat etmitir, kln kprdatmamtr ama
aradan yllar geince, belki de intikam damarlar kabarmtr...
Bari DSP'nin tavrna bakp, uslbunu ayarlayabilirdi. Onu -da yapamad...
Kald ki, 12 Eylul'un gerek madurlarndan biridir Ece-vit...
Innu ise 12 Eylul'un mucizev bir urunudur.
Hani, 27-Mays sayesinde, merhum babas babakan olduydu ya... Eh, olu da 12
Eylul sayesinde bir parti bakanl ve ardndan da bir milletvekillii
kapverdi ite...
Evren istifa etsin.
Baustune mirasyedi paazade...
Etsin de ne olsun?
Ya Karaduman, ya da zal, 3. turda Cumhurbakan sebilsin, yle mi?..
Aman, ne strateji, ne strateji... - Uur Mumcu dostumuz, bunlara sermaye falan
vermemeli azizim...
Demez zahmetine...
Yazktr.
23.3.1987 Rauf Tamer
512
Szun Ksas:
PF NOKTASI
s
Rabta olaynda, muhatapla, sadece takvimi konutular.
O tarihte biz vardk, yahut yoktuk.
Vardk ama, farknda deildik. Veya :
Rutin bir ey gibi geldi. zerinde durmadk. Farkndaysanz, sadece,
savunma.
Bu arada, ok deiik bir ses geldi :
Geitirme demeler ciddiyetten uzaktr. Rabta'nm sakncal bir rgut
olmadn niin guslerini gere gere sylemiyorlar?
Demirel, bir adm daha ne kyor:
Gelsinler hesap vereyim. Kimse kanundan konumasn. Rabta'da veba mikroba yok
ki...
-
Ite... Laiklik konusunda hibir aibesi ve sabkas olmayan insanlarn gnul
huzurudur bu...
Nitekim Evren Paa da, yarn yapaca aklamada kendi laik ahsiyetinin
guvencesine snarak konuacak...
Ama, Rabta'nm sakncal bir rgut olup olmadna dair ayrntlara galiba
girmeyecek...
Bize kalrsa, asl mesele o...
-
Bu arada iktidar kanad niin tutuk davranyor?
Iki ihtimal var.
Birincisi... Rabta'nm, eriat ulkusuyle gerekten rabtal olduu...
Ikincisi... Byle bir tartmay, ANAP'in sakncal bulduu...
Biraz aalm:
ANAP, zamanlama asndan anssz bir devreye tosla-mtr... Belki de bu
zamanlamay Cumhuriyet refikimiz iyi semitir.
Tam irtica olaylar youn bir ekilde tartlrken...
Tam turban tartmalar gundemdeyken...
Tam ANAP'in muhafazakr kesimi gundemi soutmaya ve dondurmaya alrken...
Simdi de Rabta...
513
F.: 33
yle hassas bir konu ki...
Kim savunacak?
Keeciler, bu konuya girmez. Girmemeli...
Mustafa Taar?.. Zaten can skkn... Morali bozuk...
Hasan Cell?.. Fevkalade dikkatli konumaya mecbur. Kelimeleri ok iyi
seerek... Aydnlar uzerinde alerji yaratmadan... Partisindeki ilerici
geinenleri urkutmeden...
Ite ANAP, byle bir devrede toslamtr Rabta kayasna...
Aksi halde kp pekl diyebilirdi ki:
Ne var bunda? Hristiyan rgutlerden yardm almak mubah da Musluman bir
rgutten yardm almak gunah m?..
Turk eitimi UNESCO'dan faydalanr, Turk polisi Alman yardmmdaki aralar ve
gerelerle tehiz edilir, Turk devleti ABD hibesini az bulup daha ok hibe ister
ve bana Iine sindirir de, Turk imam niye Rabta'dan maa almaz?
yle ya... Bu da bir mantk... Hem de polemie musait...
70 sente muhta olduumuz gunlerde, Luksemburg'tan 1 milyon dolar hor almak
hadi neyse ama, dier bir Iskandinav ulkesinin 34 milyon dolar borcumuza izgi
ekmesine ne buy-rulur?..
Efendim, butun bunlar milliyetilik duygularmz rencide etmitir ama, ne
yapalm ki bu def'aki gundem milliyetilikle deil, laiklikle ilgili...
Olsun... Yine de saptrlabilir ve o tarafa ekilebilirdi.
ANAP'ta u ara byle bir takat yok. Bildiimiz sebeplerden dolay bir tutukluk
var.
Dun, telefonda, Hasan Cell Guzel'e iin bu tarafn sormadm. Niye soraym?
Sknty biliyorum.
O dedi ki:
Biz uygulamay kaldran tarafz. Daha ne yapacaktk?
Beri tarafta ise Demirel diyor ki:
Uygulamay hukumet kaldrmad, Rabta kendi kaldrd.
Yni, bir eriat ruzgr esti de, sonra kendi kendine durdu gibi bir ey...
Acaba neden durdu?
Rabta, neden vazgeti-bu yoldan?..
Buralar henuz mehul...
Ortada sadece takvim konuuluyor.
514
Bizim devrimizdeydi, hayr deildi.
Farknda olmadk. Atladk. zerinde durmadk.
Geldiimizde bu uygulama vard. Biz kaldrdk. Bunlar biliyoruz efendim.
Ama konutuumuz ey o deil ki...
Rabta nedir? nce onu syleyin...
Bu takati kendinde bulamayanlar elbet mazur gruruz ama, o tkata sahip tek mi
merci yok koskoca Musluman Turkiye'de?
Eer yoksa, demek ki bir bit yenii var.
24.3.1987 Rauf Tamer
Keba:
ERDAL VE RABITASI
Daha kendi partisini ioparlayamam, partisinin iindeki kprtlar nleyememi
olan ve son ara seimlerinde de DYF'-nin arkasna duen Erdal Bey, birden bire
dier yoldalarnn gayretini grunce Rabta mevzuunda kukreyiverdL
Biz, onun ankaya'ya davet edilmesini yadrgamtk. Amma, ankaya bu daveti
iptal ederek gerekli olan yapt. Erdal Bey kim, Rabta meselesi nedir? Var m
bir alkas? diye duunulebilir... Turkiye'nin bunca meselesi varken Erdal
Bey"ih birdenbire Rabta meselesine bu kadar akl almaz ekilde sahip kmaya ve
Evren'le muhatap olmaya kalkmas nasl izah eduebilir?
Aslnda mesele pek basittir...
Bu basit alkay kefetmek iin biraz geriye gitmek ve Erdal Bey'in eski
defterlerini yle bir yoklamak kfidir. Bu l-zime yerine getirildii takdirde
u husus hatrlanacaktr:
Erdal Bey ODT rektrudur ve ilk hretini bu milli muessesenin beynelmilel
ideolojilerin merkezi ve nihayet anarik hareketlerin krateri haline getirildii
gunlerde yapmtr.
Erdal Bey ODT"de ve anaristlerin kestii yoL
Erdal Bey Deniz Gezmi...
Deniz Gezmi ve arkadalarnn ODT 402 numaral odada ihtimamla muhafaza
edilmi olmas.
Anaristlerin polisten kamak iin en emin smak kabul ettikleri ODT...
515
Adnan Saplakolu, Cengiz Uluay gibi, antikomunist limlere haram edilmi,
yasaklanm ODT...
Evet... Erdal Bey ve Turk zabtasnn sokulmad ODT ite byle alkal...
Amma bu ODT ile Rabta'nn- da bir alkas var.
Ite bakn efendim. Nereden nereye? Erdal Bey ODT ile alkal, Rabta da ODT
ile" alkal... Ite Erdal Bey'in asabiyetinin hncnn sebebi...
Peki, neymi Rabta'nn ODT ile alkas?
Efendim bir ODT'ye Cami Yaptrma Dernei varm... Rabta da bu dernee yardm
etmi...
Ite Erdal Bey buna dayanamaz efendim.
Laik gnlu buna tahammul edemez efendim.
Erdal Bey dunyay bunu yapanlarn bana yksa yeridir efendim... Hi bu devirde
byle eyler olur mu efendim?..
O Erdal Bey ki, daha Allah'a inanp inanmamaya karar verememi bulunmaktadr.
Belki de bu meseleyi duunme zaman geldiine kani deildir. Neyse geelim, bu
onun ahs ii... Amma onun bir de ideolojisi var. Erdal Bey'in bu ahs ideo-
lojisidir ki butun eski anaristleri, eski anaristleri kkrtan kalemleri,
sutunlar, gazeteleri Erdal Bey ve partisinin evresinde toplanmaya itti...
Ve imdi hep birden Rabta'ya hucum...
Erdal Bey hakl... Onun rabtas cami,ile deil ki efendim?
Onun rabtas baka... Bambaka...
Bu sebeple o, iki eye muhaliftir.
Islm Rabta's.
Ve Turk zabtas...
Onun rabtas ok baka...
24.3.1987 Ergun Gze
Keba:
RABITA'YI KIMLER ISTEMEZ?
Duunelim Rabta'y kimler istemez?.. Ve aratralm niye istemezler? Hangi
sebebe istinat eder bu istemeyi, bu muhalefet ve hatta bu dumanlk?
Rabta'y mesel Bulgaristan istemez... unku, Rabta, Bulgaristan'n Turk
asll teb'asna kar giritii insanlk d hareketlere kar km,
meseleyi yerinde tetkik etmek iin bir
516
teyet gndermitir. Hatt bu heyeti Bulgaristan nce kabul edeceini syledii
halde gunlerce bekletmi ve snrlarndan ieri sokmamtr. yle ya Todor..
Jivkov, Turk asll vatandalarn ezmesine mani olan Rabta'y sever mi?
Rabta'y Yunanistan da istemez, sevmez. Elinden gelse ortadan kaldrr... Niin
mi? unku Rabta, Yunanistan snrlar iindeki Turk vakflarnn korunmas,
tamir edilmesi, yeni camiler yaplmas iin yardmda bulunmutur. Bat Trakya'-
daki Turklerin kaderine eilmitir... Hi Turkluun kkunu kazmaya yeminli
Yunanistan buna tahammul eder mi?
Kbrs Rum kesimi, Kipriyanu'sundan muteveffa Makari-os'una kadar toptan
Rabta'nn dumandr. Zira, Rabta, Kbrs Turk'une ve Turk Cumhuriyeti'ne Turk
d politikas erevesinde sahip km, ona yardm etmi ve Islm
Konferans'n-da KKTC'nin temsil edilmesi iin elinden geleni yapmtr.
Rabta'ya kim kar kar baka?.. Babrak Karmal kar kar. Elinden gelse
Rabta'y imha eder. Niin mi? Niin olacak, Afganl mucahitlere destek
salad, Kzlordu'ya kar Afganistan'm erefli direniini temin ettii
iin... Eer Rabta olmasayd, Afganistan belki de imdi komunistletirilmi,
hi olmazsa mucahitler sindirilmi olacakt...
Rabta'y kimler istemez?.. Avrupa'ya kam olan blucu, komunist, bar,
anaristler istemez... Ellerinden gelse imha ederler. Zira, onlarn Avrupa'daki
Turk iileri arasnda bluculuu yaymalarna mani olan ve Turk hukumeti
tarafndan seilip gnderilen din adamlarnn maan da o vermi ve komunist
propaganday zor durumlara duurmutur. Mesel Rabta'nn bu gibi yardmlar
olmasayd Bar Dernei kaak Genel Sekreteri v. Enis Cokun, Avrupa'da Turk
iileri arasnda daha kolay 12 Eylul ve Turk Ordusu dumanl yapabilirdi.
Ban Dernei de, Dunya Bar Konseyi de Rabta'y istemez. unku Ban Dernei'ne
gre, Ruslar'n Afganistan' igali diye bir ey yoktur. Olsa olsa bir Afgan
devrimi vardr. Afganistan mucahitleri denilenler ise ABD yanls
gerillalardr... Ve Rabta onlara yardm etmektedir.
Ve nihayet Sovyet Rusya Rabta'y istemez... Bulgaristan'daki uann ayana
dolat, Rusya'daki Muslumanlar'a Kur'an gnderdii ve Avrupa'daki Turk
iileine ynelmi Sovyet propagandasna mani olduu iin istemez.
Bulgaristan'n, Yunanistan'n, Kbrs Rum kesiminin, Bab-
517
rak Karmal'n, Avrupa'daki bluculerin ve Bar Dernei'nin istemedii Rabta'y
Marksist Uur Mumcu'nun istememesi de normaldin unku Sayn Uur Mumcu da Bar
Dernei uyesidir.
Anlald m efendim bu feryad niye?..
26.3.1987 Ergun Gze
Tarihi Gzuyle:
RABITANIN TESI
Turkiye'yi Dou'dan da, Bat'dan da koparmak isteyenler var. O kadar Doulu'yuz
ve o kadar Bat'ya girmi durumdayz ki, bu tarih gelimenin kopmas mumkun
deil. Baz mihraklar, bunu anlamyorlar. Ne. Islm'dan kopabiliriz, ne de
Bat'dan. Ama her eyin uzerinde Turk'uz.
2.500 yldan beri Turk'uz. 1.100 yldan beri Musluman ve Islm medeniyetinin
iindeyiz. En az 900 yl Islm'n klc, ncusu, rehberi olduk. 200 yldan beri
Bat medeniyet ve tekniine girmeye alyoruz ve butun dunya gibi pek ok ey
aldk. 1826'dan bu yana hibir akm, bizi Bat istikametinden dndu-remedi.
1987'de mi dndurecek?
Bu birikimlerin neticesi, bugunun Turk'u dodu. Bu birikimlerden hibirini inkr
edemeyiz. Zira Turk, uunun toplamdr. Simdi aradan Islm' karmak mezbhane
gayretleri gruluyor. Niin? Suphesiz Turk'u Turk'ten karmak, baka bir modele
benzetmek iin...
Bu kadar ak bir gerei anlamamakta direnenler var.
Rabta, bir Islm! tekilttr. Butun dunyada dini kurulular vardr,
zendiimiz Bat'da bu kurululardan geilmez. Bizde de var. Turk Diyanet Vakf
gibi... Ne olmu? Rabta, baz imamlarmzn maan demi, baz teberrularda,
yardmlarda bulunmu...
Hem de ne zaman? Luksemburg'dan 1 milyon dolar ukranla kabul ettiimiz, ok
laik ve ilerici bir iktidarn Turkiye'yi 70 sente muhta ettii zaman...
Bu kadar ehemmiyetsiz, binlerce emsali bulunan bir olay, Washington Post'vr
bir keif olarak yutturulmak isteniyor. Trmandrldka trmandrlyor. T
ankaya'ya kadar...
Cumhurbakan istifa etsin!.. Farz- muhal etti. Yerine kim seilir? Meclis
aritmetii ortadadr.- Muhtemelen Karaduman
518
seilir. Eh, Karaduman' devirmek, elbette Evren'i devirmekten kolaydr...
Bu derece pis oyunlar oynyacak izgiye nasl geldik? E-fendim, demokrasi
iinde Cumhurbakan niin tenkit edilme-sinmi... Tenkit edilir ama, istifaya
davet baka eydir. Zira istifaya davet, ar bir ithamn gerek olarak kabul
edilmesiy- ' le olur. Iin iinde hem acemi politikaclk, hem ktu niyet, hem
eski oyunlarn tekrar hevesi, hem de devleti urutme teebbusu var...
Gerek bir politikac, ok uzun yllarda ve ancak istidat sahibiyse yetiir.
Tpk bir generalin yetimesi .gibidir. Temene general rutbesi verirsiniz ama,
o general olmaz ki... Elli yandan sonra politika, ancak byle yaplr. Yeni
bir politikac nesli yetitirmek hevesiyle, yetimi kadroyu saf d brakmann
bu biim neticeler verecei ok sylendi ama, an-tlamad...
Suleyman Derairel'in butun muarzlarna hatrlatyorum, yalnz o, Byle
gerekiyordu, byle yaptk diyebilmitir. Baka herkes, ok yuvarlak lflar
etmitir. Zmnen Rabta ile Turkiye Cumhuriyeti'nin ibirlii yapmasnn su
olduunu kabullenmitir. Simdi Doru'Yol Partisi, yarm milyon oy daha temin
etmitir. Zira millet, yuvarlak, hem nalna, hem mhna konuanlardan hi
holanmaz...
Turk Devleti, yuksek menfaati neyi gerektiriyorsa, o ekilde hareket eder.
Hibir kompleks ile milletin menfaatlerini pas geemez. Bulgaristan ve Kbrs
Turkluu'ne Rabta'nm yapt hizmetlerin intikam, Cumhurbakan'na gzda
vermek kustahlna trmanrsa, baz evrelerin akllarn balarna toplamalar
gerekir. Bugunku durumun neticesi, milleti laiklik'-ten nefret ettirmektir.
Ataturk'un Turk milliyetiliinden nefret edenler, onun adn bol bol
kullanyorlar. Demek hl kan-drabileceklerini sandklar kimseler var...
28.3.1987 Ylma: Oztuna
Ufuk Turu :
DINSIZLIK, IMANSIZLIK VE RABITASIZLIK!
Hukumet kararnamesi ile 'izinli* saylan devlet memuru din grevlilerine. Rabta
rgutu tarafndan maa verilmi ol-
519
mas, gerekten devletin o sralarda acze dutuunu gstermesi bakmndan ve
ekil bakmndan hi de ho deildir. 1974'-ten 1985'e kadar suren bu
uygulamann meydana karlmas da hi uphesiz, son zamanlarda moda olan bir
'aratrc gazetecilik' baarsdr!
Fakat Rabta rgutunun, kendi emelleri, felsefesi ne olursa olsuna acaba bu
uygulama Turkiye'de eriat duzenini geri getirmek iin surdurulen komplonun bir
paras mdr? On yl zarfnda Rabta'dan ucret alan din grevlilerinin ef'al ye
hareketleri ile, bu yolda herhangi bir faaliyetleri olmu mudur? Bu uygulamay
kabul edenler veya en azndan ses karmayanlar, byle bir komploya bilerek veya
bilmeyerek hizmet etmiler midir? Biz, bu ile ilgili olan gelmi ve gemi
butun resmi kiileri bu yoldaki sulama ve imalardan tenzih ederiz! Asl, bu
konuda bir Turk Watergate'i yaratarak, ulkeyi yeniden kavram kargaalarna,
bunalmlara sokmak, zellikle 12 Eylul idaresi ve liderlerini karalamak ve
hrpalamak iin tezghlanan bir komplonun mevcut olduuna inanyoruz!
Turkiye'de, ne Rabta rgutunun (ki kendi erevesi iindeki emelleri ne olursa
olsun yle me'umtve tehlikeli bir tekilt olduuna da inanmyoruz)
faaliyetleri ile, din grevlilerine maa vermesi ile, hatta ne de Humeynici
rgutlerinin daha ak seik ve tehlikeli oyunlar sonunda eriat duzeni
kurulamaz. Amma, asl aratrc gazetecilerin pertavszlarn uzerine
evirmedikleri toplumumuzun temellerine dinamitler yerletiren, sinsi tertip
gelimeler, Turkiye'yi yeniden ok daha tehlikeli kargaalara, blunmelere
surukler.
Mesel son zamanlarda baz sol yaynlarda. Tanrszln, dinsizliin, ateizmin'
zgurluu, ecinsellerin haklan kampanyalarnn, Musluman mahallesinde
salyangoz satarcasna pervaszca yurutulmesi acaba tesadufi midir?
Burada hemen tuhaf fakat ac bir vakaya da temas etmeliyim: Bu provokasjm ve
artlandrmalar o kadar muessir dir ki, ateizm ve dinsizlik deta moda ve
ilericiliin simgeleri haline gelirken, Allah'a inanmak Musluman olmak, iman
sahibi olmak ilkellik, gericilik addedilir oluyor! Nerdeyse, adamlar Allah'a
inanmadklarn, dinsiz imansz olduklarn, ecinsel olduklarn iftiharla
haykrp birtakm haklar, zgurlukler isteyecekler de, biz Allah'a
inandmz, Elhamdulillah Musluman ye milliyeti olduumuzu, deta alak sesle
kendimizi mazur gsterircesine fsldar hale geleceiz
520
Rabta olay uzerinde asl yaygaranm Ataturkuluk ve laiklik elden gidiyor diye
koparldn ve buyutulduunu de sanmayn. Yukarda szunu ettiimiz,
provokasyon ve kavram' kargaalarna paralel olarak daha ak seik, ksa vadeli
bir maksat vardr; bir turlu dinmeyen 12 Eylul dumanlndan ve hncndan
kaynaklanan bir maksat! Mal bulmu maribi gibi, bu olay ereve ve tarih
perspektifinden, o gunun mucbir artlarndan kararak 12 Eylul dnemini,
idaresini ve liderlerini hrpalamak karalamak istemektedirler. Ksacas maksat
'bacy' dvmektir! Guya Ataturku geinen Evren ve arkadalar Rabta gibi
muzr ve hnzr bir rgutle iliki iinde olmakla Ataturkuluk'un ruhuna ve
laiklie ihanet etmilerdir!
Ellerinizi vicdanlarnza koyun: Bu kampanyay yuruten, krukleyen ar
solcular Ataturku de Sayn Evren deil! Bu safsataya kim inanr?
Ataturk'u, Osmanl mparatorluu'nun bir paras olup, sonra yurt dnda kalan
bir yrede dodu diye Cumhurbakan-l'na setirmemek isteyen zihniyetin daha
me'um daha* tehlikelisidir Evren'i istifaya davet eden zihniyet! Sayn Erdal
Innu de partisinin gittike etkinleen an sol cenahna bylesine let olmakla
nce muhterem babasnn "devlet ve hakkaniyet anlaylarna ihanet etmitir!
Biz, Cumhurbakan'nn ok samimi izahlaryla konuya aklk getirmi olmasna
ramen, bu komplolara kendisinin bizzat cevap vermeye lyk grmesini bile arzu
etmezdik! Onun ve arkadalarnn kimler olduklar, Turkiye'ye esiz hizmetleri,
tarihimize herhalde altn harflerle yazlacaktr! Bu gerei hi bir
provokasyon, hibir aratrc gazetecilik deitiremez!
30.3.1987 Altemur Kl:
521
BULVAR GAZETESI
Olaylar ve Gru:
LAIKLIK SAVUNUCULUGU MU? 12 EYLL DSMANLIGI MI?
17 Austos 1980'de, yani 12 Eylul ncesi yaynlanan ve uygulamas Temmuz
I985'e kadar devam eden bir Bakanlar Kurulu kararnn sorumluluunun baz
kiiler ve evreler tarafndan munhasran 12 Eylul ynetimine yuklenmek
istendiini hayretle izliyoruz.
Bilindii gibi, Austos 1980'de karlan bir Bakanlar Kurulu kararnamesi
imamlarn yurt dna ucretsiz izinli olarak gnderilmesini ve bunlarn
ucretlerinin yurt dndaki kurulular tarafndan denmesini ngrmu, bu
imamlara kadrolar verilinceye kadar bu uygulama Temmuz 1985'e kadar devam
etmitir. Bu maalar salayan kurulularn banda ksaca RABITA olarak
adlandrlan ve 1962'de Mekke'de kurulup -Suud Arabistan'n kamu niteliindeki
kurulularndan Dunya Islm Birlifis'nin gelmesi laik bir devletin devlet
memurlarnn maalarnn teokratik bir devletin teokratik bir kuruluu
tarafndan karlanmasnn laiklik -ile ne dereceye kadar badaaca
tartmasn gundeme getirmi, ne var ki bu husus, laiklik savunuculuu
paravanas arkasnda baz evrelerce 12 Eylul dumanlna dnuturulmek
istenmitir.
Gerekten, baz kiiler u ayr dneme ait olan kararname ve uygulamalarn
faturasn 12 Eylul ynetimi olan ve Ataturk izgisi herkese bilinen Milli
Guvenlik Konseyi Bakam ve uyelerine karmak istemekte ve hatt sorumsuzca
Cumhurbakan ile Cumhurbakanl Konseyi uyelerinin grevlerinden ekilmesi
gerektiini ileri surmektedirler. Oysa braknz 12 Eylul 1980 Kasm 1983
dnemi arasnda Milli Guvenlik Konseyi'nin, hukumetlerinin ve Danma
Meclisi'nin hibir
522
karar iin, sorumluluk iddiasnn ileri surulemeyeceini syleyen yururlukteki
1982 Anayasas'nn Geici 15. Maddesini, Eylul 1980 Kasm 1983 dneminde
yururlukte olan 2324 Sayl Anayasa Duzeni Hakkndaki Kanun'a gre, Milli
Guvenlik Konseyi yasamaya, Milli Guvenlik Konseyi Bakan ye Devlet Bakan ise
Cumhurbakan'na ait olan grev ve yetkileri kullanrken, 1961 Anayasas'nn
yururlukte braklan 98. maddesi Cumhurbakan'nn, grevleri ile ilgili
ilemlerinden sorumlu olmad, sorumluluun kararlar imzalayan Babakan ve
ilgili Bakana ait olduu ilkesini surdurmu, nitekim bu esas 1982 Anayasas'nn
105. Maddesi'nin birinci fkrasnda bugun de aynen muhafaza edilmitir.
Hal byle iken -ve szde ama, laiklii,korumak veya laiklie gereken titizlii
salamak olduuna gre - hedef olarak 12 Eylul ynetiminin alnmasnn sebebini
anlamak ok gutur.
Onun iin kendi hesabmza biz, laiklik savunuculuuna Evet ve fakat sadece
rejim dumanlarnn iine yarayacak mesnetsiz ve duygusal '12 Eylul
dumanl'na 'Hayr' diyoruz. Szu geen uygulama ile ve kararname ile ilgili
gruumuzu ise bir baka yaada ele alacaz.
24.3.1987 Prof. Ismet Giritli
Olaylar ve Gru :
DIYANET ISLERI BASKANLIGI GREVINI YAPABILIYOR MU?
Diyanet Ileri Bakanl'nn 5 Austos 1980 gunu Babakanla yapt bir
bavuru ile, baz din grevlilerinin maa-sz izinli olarak yurt dna
gnderilmesini ve bunun iin Belika mahall idarelerinden ve merkezi Mekke'de
bulunan Dunya Islm lemi Birlii Genel Sekreterlii'nden bir miktar kadronun
temin edildiinin bildirilmesi uzerine, ilk defa 17 Austos 1980'de karlan
Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, yurt dnda grev yapan baz imamlarn 1
Temmuz 1985'de kadrolu hale getirilinceye kadar, yllarca din bir kurulutan
maa almas, kamuoyumuzda tartma konusudur.
Bilindii gibi Diyanet Ileri Bakanl, Anayasa'nn 136. maddesinde de ifade
edildii gibi; genel idare iinde yer alan,
523
laiklik ilkes dorultusunda, butun siyas gru ve duunulerin dnda kalarak
ve millete dayanma ve butunlemeyi ama edinerek, zel konuninda gsterilen
grevleri yerine getirmesi gereken bir kurulutur. 3 Mart 1924'de Ser'iye ve
Evkaf Bakanl-'nn kaldrlmas ile onun yerine kurulan Diyanet Ileri Ba-
kanl'nn bugunku statusu; 22 Haziran 1965 tarihli ve 633 sayl Diyanet
Ileri Bakanl Kurulu ve Grevleri Hakkndaki Kanun ile duzenlenmektedir.
Laiklii dinsizlik veya kat din-devlet ayrl olarak deil, dinin
smurulmesini ve dine dayal rejim olan teokrasinin hortlatlmasn nlemek
olarak anlayan Ataturku laikliksin sonucu olarak; Islm inan konusunda
toplumu aydnlatmak ve Musluman Turk milletinin din inan ve ibadeti ile
ilgili ileri yurutmek iin kurulan Diyanet Ileri Bakanl, 1961 Anayasasn
takiben, 1982 Ana-yasasnca da 136. maddesinde bir anayasa kuruluu olarak
duzenlenmi bulunmaktadr. Ksaca Rabta olarak adlandrlan ve eriata dayal
teokratik bir devlet olan Suudi Arabistan'n kamu kuruluu olan Islm lemi
Birlii'nin, Bat Trak-ya'daki, Kbrs'taki, Bulgaristan'daki ve dier
ulkelerdeki Musluman Turkler'e destei ne olursa -olsun gayelerini, Devlet
Bakan Sayn Hasan Cell Guzel'in de kabul ettii gibi, laik devletimizin
karakteri ile badatrmak mumkun deildir. Bu itibarla byle bir teklifin
Austos 1980'de, Diyanet Ileri Bakanlndan yaplmamas ve uygulamaya
girilmemesi daha doru olurdu. Ne var ki. Diyanet Ileri Bakanl'mzn,
kendine A-nayasa'mn ve kanunun verdii grevleri lyk ile-yapp yapamad
giderek artan bir tereddut konusudur. MSP-CHP ibirliinin, bugun idam talebi
ile muhakeme edilen Adana eski muftusu Cemalettin Kaplan' Diyanet Ileri
Bakanlk Yardm-cl'na getirdii iddias, Diyanet Ileri Bakanl
tarafndan, tayin edilen bir vaizin, tjskudar'daki Yeni Cami'de, bir elinde 1982
Anayasas, bir elinde Kur'an- Kerm, kt minberde hutbesinde; Kur'an-
Kerim ile Anayasa'run elitii iddiasnda bulunduunu 17 Ocak 1987 tarihli
gazetelerin yazmas ve nihayet geenlerde bir gazeteye beyanat veren Istanbul
Muf-tusu'nun, AIDS'in Afrika'dan geldiini ileri suren Avrupal rklara nazire
yapar gibi, bu feti Tanr'nm Musluman olmayan toplumlara yollad bir gazap
olarak nitelemek sureti ile aklc ve bilimci, yani laik gru dnda
dinci aklama yapmas ve Bakanlik'n dergisindeki baz yaynlar, bugunku
Diyanet Ileri'ndeki kadrolarn, Anayasa'nn dorultusunda o-
524
luturulup oluturulmadn, devlet denetiminin yeterli yaplp yaplmadn
duundurmekte, oysa bildiimiz kadar ile Diyanet Ileri Bakanl, uzun
zamandan beri bakandan yoksun ve vekletle ynetilmektedir. Kanaatimizce vakit
kaybedilmeden yaplacak ilk i, bu anayasa kuruluuna, dine ve Ataturk'e saygl
ve ehliyetli bir bakann tayini ve bu kuruluun butunu ile Anayasa izgisine
getirilmesi olmaldr.
26.3.1987 Prof. Ismet Giritli
525
YENIASIR GAZETESI
RABITA'YA IHALEYI KIM VERDI?
Son drt-be- gundur Ankara'dan soruluyor: Yurt dnda altrlan din
grevlilerini, imamlar 1982-1984 yllan arasnda Rabtat-ul Alem-ul Islm'a kim
ihale etti?
Turkiye Cumhuriyeti Devleti, kamu grevlilerine yaptrlmas gereken iin
ucretini eriat bir rgute nasl detti?
Bu sorularn sorulmasna neden olan gerei Gazeteci Yazar Uur Mumcu ortaya
kard. Konu nemli bir boyut kazannca gazeteciler Ulusu hukumeti dneminde
sorumluluk alanlarla konumaya baladlar. Ancak, hi biri meseleyi ak bir
biimde izah edemedi. Belki de etmek istemedi.
Devlet hizmetinde ters bir i yapldnda kimse ortaya kp sorumluluu
yuklenmez. Ama baarya herkes ortaktr.
Olayn aklk kazanmasna yardm etmek iin ben bildiklerimi yazyorum. Isteyen
istedii yorumu yapabilir.
Turk iilerinin youn olarak bulunduu Avrupa ulkelerine eskiden beri din
grevlileri gnderilir. Bunlar devlet memuru olduklar iin d
temsilciliklerimizin bunyesinde vazife yaparlar maalarm da genel buteden
alrlar.
1980'den sonra bu uygulama geniletilmi.. Resmi atamalar dnda ok sayda din
grevlisi izinli olarak Avrupa'ya gitmi. Bunlar maalarm Turkiye'den deil
baka yerlerden almlar.
Nasl oluyor bu uygulama?
657 sayl Devlet Memurlar Kanunu, yurt dnda uluslararas kurumlarda
alacak kamu grevlilerine grev suresi kadar izin verilmesini ngruyor.
rnein, NATO, OECD, Birlemi Milletler, Dunya Bankas, Para Fonu gibi
kurulularda alan Turk memurlar, hukumete bavurup izin istiyorlar. Hukumet
izin verince bunlarn Turkiye'deki maalar kesiliyor, ancak bal bulunduklar
devlet tekiltnda kadrolar muhafaza
526
ediliyor. Uluslararas memur statusune giren Turk memurlar ucretlerini
altklar kurumdan alyorlar.
Uluslararas kurumlarda bu durumda bulunan ok sayda memurumuz var. Bu memurlar
TC pasaportu tayorlar, Turkiye'de emeklilik haklar devam ediyor, ancak
Turkiye'ye deil,, altklar uluslararas kuruma hizmet veriyorlar.
Avrupa ulkelerinde grev yapan din adamlar ise, bu statude deil. Onlarn
grevi bulunduklar ulkelerdeki Turk vatandalarna hizmet etmek, din
vecibelerini yerine getirmelerine yardmc olmaktr. Bu faaliyet ama ve nitelik
itibariyle kamu grevlilerinin Turkiye'nin hizmetinde bulunmasn gerektiriyor.
1980'den sonra yurt dna ok sayda din grevlisinin gnderilmesi gerekince
657 sayl kanunun at izin kapsndan imamlar da geiyor. Kendilerine
hukumete izin verilen din: grevlilerinin ucretleri yurt dndaki baza dernek
ve rgutler tarafndan deniyor. Yani, devlet bizzat kendisinin yapmas gereken
bu kamusal grevi bir takm derneklere, rgutlere ihale ediyor.
Bunlar arasnda Federal Almanya'daki dernekler, Belika'-daki Islm kurulular
ve hatta Belika'da faaliyette bulunan baz Hristiyan kurulular bile var.
Paray bunlar duyor, bizim din grevlileri de hizmet yapyor. Bu arada merkezi
Mekke'de bulunan Rabtat-ul lem-ul Islm rgutu de devreye girerek din
grevlilerimizi maa balyor.
Ksaca Rabta denilen Rabtat-ul lem-ul Islm yani Dunya Islm Birlii rgutu,
Suud Arabistan hukumeti tarafndan finanse edilir. Esas amac dunya Islm
birliini kurmaktr ve siyas gru itibariyle demokrat cumhuriyete kardr.
Turkiye'de laik cumhuriyet idaresinin mevcudiyetinden rahatsz olur. Butun Islm
ulkelerinin din kurallarna gre ynetilmesini ister, zetle, Rabta
eriatl savunur.
Biz ne yapyoruz? Devlet memuru olan din adamlarmza izin verip onlarn
Rabta'dan maa almalarn kabul ediyoruz. Bizim memurlarmz Rabtat-ul Alem-ul
Islm'n hizmetine giriyorlar, bu rgutun propagandasna hedef oluyorlar,
kolayca irtican kucana duuyorlar.
Bu ie kim izin verdi diye sorulduunda eski Babakan Ulusu Kim nasl yapt,
bilemiyorum. Hayret ettim ben de diyor. Diyanet Ileri'nden sorumlu Devlet eski
Bakan Mehmet zgu-
527
ne de Itiraf ederim bilmiyorum. Hukumetten byle bir ey .-gemedi seklinde
aklama yapyor.
Dun Dileri Bakanl yetkilileriyle konutuk Bakanln, din grevlilerinin
maalarnn Rabta tarafndan denmesine arac olmadn, bu konuda bir
mutabakat bulunmadn bildirdiler.
Dileri doru syluyor, ancak, 1982 -1984 arasnda yaplan ilemler devletin
kaytlarnda mevcut.. Devlet memuru olarak izin verilip yurt dna giden ve
Rabta'dan ya da dier rgut ve derneklerden maa alanlarn zluk dosyalar
Diyanet Ileri Bakanlnda duruyor. Bu dosyalara bakldnda orada kimin
imzas olduu grulecek, belki de Bakanlar Kurulu kararlar ortaya kacaktr.
Ne demiler, kabahat samur kurk olsa kimse uzerine giymez.
17.34987 Muammer Yaar
Gundem :
FIRTINA, AMA BIR BARDAK SUDA.
Bir haftadr Cumhuriyet Gazetesi, dedektiflikle yazarl ayn duzeyde yazan
Uur Mumcu'nun suruklemesiyle ulkeyi temelden sarsacak yaynlar yapyor. Diyanet
Ileri Bakanlnn yurt dna gnderdii'28 din grevlisinin maalarnn
merkezi Mekke kentinde bulunan Rabtatu-1 lemi-1 Islm tarafndan denmesi,
tuzuunde eriat istikametinde almalar yapmak yazl olan bu rgutun,
Turkiye'ye eriat duzeni getirme niyeti olarak yorumlanyor. Byle bir ilikiyi
balatt iin dnemin Diyanet Ileri bakanndan, tayin kararnamesinde imzas
bulunan bakan, babakan ve devlet bakanna kadar herkes eriat komploya alet
olmakla sulanyor.
Halbuki olay ne? Rabta, Suud ynetiminin 'Islm' gruntusunu butun dunyada
surdurebilmek amacyla kurdurduu ve faaliyetlerini yalnzca aznlk durumundaki
musluman-lara din adam gnderilmesi ve onarlmas veya inas gereken camilere
yardm edilmeleri duzeyinde tuttuu bir rgut. Rab-ta'nm yurt dnda alan
Turk iilerinin din eitimleri iin Turk hukumetlerinin (hem Demirel, hem de
Ulusu ve zal) gerekli grduu kadrolarn (hepsi 28 kii) maann denmesi ve
Kocatepe Camii'ne bir miktar yardm yapp inas duunu-
528
len Meclis Camii ile ODT Islm Merkezi'ne yardm vaadinde bulunmas dnda
Turkiye ile bir ilgisi olmam. Olsa bile, bu ilikinin Suudi Arabistan'n
terbiye edilmi Islm! anlay istikametinde olaca ok ak. Ksacas ne
ynden baiarsanz balan, laik Turkiye Cumhuriyeti iin kayg duyulacak, endie
edilecek bir ynu yok. unku ne Rabta Turkiye daha muslu-manlasn gibi bir
niyete sahip, ne de yneticiler herhangi bir rgutun Turkiye'yi yle
'istenmeyen' ynlere gturmesine musaade edecek kiiler.
yleyse nedir bu gurultu? Bu kez ankaya'y da iine alacak biimde duzenlenmi
bu tertip hangi amaca ynelik? Uur Mumcu, Hasan Cemal ve benzeri yazarlar
Cumhurbakan Kenen Evren'in, 12 Eylul Babakan Ulusu'nun laikliklerinden mi
kukulular? Yoksa dnemin Diyanet Ileri Bakan Tayyar Al-tkula'n, grev
gerei bal olduu Devlet Bakanh'n, Babakanl ve Cumhurbakanln bile
bile yanltp Turkiye'de bir din idaresi kurmann altyapsn hazrladm m
sylemek istiyorlar? Butun bu sorularn cevabnn 'hayr' olduunu en az bizim
kadar adlarn andmz yazarlar da bildiklerine gre, yapmak istedikleri baka
birey olsa gerek. Bize gre o da, birka gundur sylediimiz gibi, turban
olayyla sindirdikleri devlet yneticilerini bir adm daha attrp Turkiye'deki
Islm gelimeyi tamamen engelleme noktasna kadar gturmek olabilir. Ancak o
noktann tehlikesini duunuyorlar m bilemem.
Yllar nce, butun devlet yetkililerinin gzu nunde cereyan etmi, resmi
evraklarda aka kayd olan, gizli olmayan genelgelerle butun Turkiye'ye tamim
edilmi, ziyaretler srasnda gerek Turkiye'de ve gerekse Suudi Arabistan'da
gazete ve televizyonlarda sz konusu edilmi, aslna baklrsa yalnzca
muslumanlan rahatsz etmesi gereken bir ilikiyi, buzdolabndan karp starak
yeni bir keifmi gibi numuze surenler, 'istersen ye' davetlerine hi
ummadklar evrelerden icabet edildiini grunce, suyu biraz daha bulandrmay
kendileri iin bir grev bilmie benziyorlar.
Basnn gucunu hl anlamam, ufak tefek surmeleri, o-nun bunun dedikodularn
kendilerine malzeme yapanlar, durmu oturmu, sat yuzbine ulam bir
gazetenin Turkiye'de siyasi bir buhran kartabilecek kadar gulu olduunu
grebil-seler ve ellerinden geleni yapsalar iyi olacak.
Zaman, 22.3.1987 Fehmi Koni 529 F.: 34
Bayaz:
RABITA TESKILTI VE DEDIKODULAR
Rabta hakkndaki iddialar, iine biraz da hayal kartrlarak gereinden
fazla uzatld. Sonunda yine iinden kocaman bir hi kacak olan bu iddialar
yuzunden hem basnn bir blumu, hem de baz resmi makamlar mesai tuketmeye
devam ediyorlar.
Turkiye'de, ortaya atlan hemen her konu, getirilip laiklie ilitirildike ve
sanki Turkiye Cumhuriyeti'nin laiklikten baka umdesi yokmu gibi, milletini,
vatann, dinini sevmek su sayldka sosyal ve siyasi manada ilerleme
beklememeliyiz.
Dunyann her tarafnda, muhtelif dinlere ait yardmlama tekiltlan vardr.
Bunu neden normal saymyalm: Dunya Kiliseler Birlii'nin hristiyanl
yaymak maksadyla, Afrika ve Uzak dou gibi hristiyan olmayan blgelerde
yaayanlara bile eitli bahaneler altnda paralar aktmasna aldrmyor da ayn
ey Islmiyet iin sz konusu olunca bazlarnn gzunu neden uyku tutmaz
oluyor?
Sovyetler Birlii, eitli ulkelerdeki marksist partilere ve gerilla
kuvvetlerine -kendi halknn boazndan keserek- para ve silh yardm yapar,
normaldir. Milletleraras birok dernek mensuplarm hem maddi, hem sosyal
bakmdan destekler normaldir. Ama terrle hibir alp verdii olmayan islm
ibadethanelerin yaamas neden ho grulmez.
Biz bu mizac tanyoruz. Bu miza ok eskidir. Rabta onun imdiki
oyuncadr. Dunku oyuncak turband ve yarn yine ayn turden bir oyuncak bulup,
biraz daha oyalanacaklardr.
Dedikodularla yaamak yerine gerek belgelerle konumak elbette daha dorudur.
Bu sebeple Rabta, iddiaclar (eer butun malzemeleri kulaktan kulaa
deierek yansyan dedikodulardan ibaret deilse) butun belgeleri ortaya
dkmelidir-ler.
Turkiye Gazetesi, 25.3.1987 Yaln zer-
530
"-" X """"" 1
& ? j c i I ** *
a t ; . - . 2- * i w -"j 7
If it IS-ni O r
' i k" ,1 ' O
-> v' ^ ^ c
S \ fe is - M !
r. lot M * I t
ji i |r' -i "j w
1 1 \ III! - * 1 ol :>
a l *-'
S 3 1 M___
c ^
1 i 11
? 8 M
T , !
* LJ
I? (
m
II
'i
'i a
m o
r YETI VAN!
IT- BASKA ISLAM
?r Z CD
I r~ *j"
O &
rii | q-
M
-< >
m
m
T.C.
ItANET ISLERt BASKANUfiC
ANKARA-
SAYI :IlffD/8Ji-j39j9 KONU:
20 Nisan 1981
abjucanliSa
Bilindii uzere" toplumumuzu, yuriii'n& "re dnda, din konusunda
aydnlatmak, ibadet yerlerini.ynetmek grevi. 633*saylr.kanunla 3>yanet
ileri,
lakanlgma verilmitir.
~~
Bu-grev yurtiinde 60 bine yakin din grevlisiyle yerine getirilmeye
allrken, yurtdna-kadro imkanszlklar-nedeniyle yeterli hizmetin.g--
turulemedigi de-.bir gerektir. u hizmet akl, nedeniyle yurtdndaki
vatandalarmz arasnda blucu faaliyetler'bu bokluktan yararlann;, gayreti
ierleme girmilerdir..
Devletimizin.bu sahadaki hizmet boluklarn acilen gidermesinin gerekli
olduuna inanan "Diyanet-Ileri Bakanl, lkemizin iinde bulunduu eko-
licr.ii skntlar da gbznunde bulundurarak ba*5-ka ekonomik kaytaklar
aragtrna yel un a girsitir.
Bu cumleden olarak', maalar mahalli kuruluklar,-ve Dunya i" s lam Birlimi
Gerdel Sekreterliyi1 tarafndan denmek suretiyle'eitli Avrupa ulkelerine, ve
Avu*uralya'ya adlar'.ve grevleri iliik-listede gsteriden personelin 657
EayI Kanunun 77- maddeci uyarnca gnderilmesi 'planlanm bulunmaktadr.
Diyanet 'Ileri' Bakanlnca zel br. snav sonucu "seilmi bulunan ele-"
Eianl-irn aylklar bu.kuruluklar ve Dunya i'slam'-Birlii Genel
Sekreteruinc3 karlanacaktr.
'iukurda belirtilen artlar erevelinde iliik listedeki. grevlilerin C37
S.'v'il Devlet, ilemurlar Kanununun 77- iwAadjosj. jyn rnQa^3_y 11 ; ur
ey 1 c d^ Li;:cJsrde m&a^z r.ezun saylmalarna ilikin Bakanlar Kurulu
uarar hasrlan-?-" rar.m arz ederin..
, tlehmet &ZCJIIEJ Sevlt Bakan
534
T.C.
tij l
3kYl 5 3EK/S-1/&5- 1 J95
sour :
5.%?&m
SiBAIJuTLir KUCAKIK*
Xaluxlari cldugu zere torluunuzu (Turi;inde ve dpsia) cin koucunda
aydir.la'rr.ak, ibadet yerlerini yr.etoek ger evi 633 sayij.1. karula
'>îr,e; ileri 3akanlaa verilmitir.-
S&-inl.s bu grevini, yurtiinde C.DCO'e yaklaan perscr-eli le yerine
getrcer.n gayreti iimdedir. Ancak, yurtdndaki vetar.dajlarur.iza kayda
deer tir bsseta gturulduunu e ey 1 en ey e irkar yoldur. Bu ;--us dendir
ki, cseilikle isi yjj'tt&iri.sc aranmda. b;,"lucu faaliyetler bu boluktan
yararlarjr-a guyreti ierisine fim; bul-uwairt adar.
Daha fala gecikilmesinde buyuk sa_-uncalar gren" Sa^k-anlc, - vlker-itin
iinde bu lun iu.ru ek on or. ik ve devi ekntiBici da gezenunde bulundurarak
basca kaynaklar ve rkanlar aratr* yoluna girstlr*
Bu cr.leder. ctrak:
a) Belika mahalli idarelerinden (Belediyelerden;
b; Merkez: Mekke'de bulunan 1-n.va Iclaz Birlii Cer.el Sekreterliinden, bir
tniktar kadre tar.i. edilmitir.
Bylece; saaiar ecru edilen kurulular tarafiLdac "cic.Tsek suretiyle
eitli Avr-&a -'ilkelerine ve Avustralya'ya adlar ve gtrevlari. iliik
lie-.eie g&ster len personelin 57 ayl kanunun 77. r.aci9Bi uyarnca
gcnderilsesi plar.lana-"bulun----, aki adr.
Bakanlaca zel bir snav eanta sejilni .bulu-iar. eltr.kr.Iard^r.
Belika'ya gnderileceklerin'aylklar Seljika aahalli idareleri taraf iz dar.,
dier .ulkelere gnderileceklerin aylklar ise JXiâ lelas Birlii Oeael
Sekreterliince cdt^;ek-
Tukarda belirtilen art lar dahi nde alirik .listedeki 'grevlilerin 6^7 Sayl
Xevlst E-=urlari Ilanununuc. 77- asdaeei ^-arrca 3 yl sureyle d ulkelerde
aa-ss strvs, aaylealarr.a il i kin, Bakanlar Kurulu'karar
ktzrlarjtaea. irinlerine
?lvaj,et Isleri Si'.-ja-.r.
^J
a-1 (Kll EJ-.t* S^Milj] Oliru Sureti.}
SB/SI
par*
1 Tarih -*-
^313
535
IlfrAKn Iiii; .;.Kt..:
* : ' * s a
2 6 ASlsos ;3sa --/.../1J3
*i5M-r-A.T.a: lUixiiiA
*lfil jfi:s= !'.i l*.;te<i ail scyad rs grevleri ya;'. ersv.elm. 6*7
Sa/ll* Devlet Kenurlar Kacu-ior.'77. !5ad-e3 n,yaJ"ir.ca 3 yl sîrj-i? i-
iljcoiertie .âajs offzu- ;yll~>lar hsus.;, saJUAIar.ta tajc-?lc
ejiITijt..
Artila.1 i:- lister.'.:! 2. ncu V* 27. cci .rasnda kz/f.l 2l>;eair -
Ift^su K\u-.l âh 33TA/ Ile A:-J<a.-a j=a;.-.-Hap I.s3i. retmesi Tlaaz
GCTO.YLZ^l^'rj.-; lsteiar. Jifcri ijrsjc hai-.Iarnia Skanlar JLur--iu
Karar itt&az alur.ac-Jf eirvliere alt yer.: liste ili
, 3crei.-i linerir.e salana.
s - (Lit.;
Tayyar iljacj,. V*- I'-eri Sa;kan
536
I5-7S
s/.seo
};a?aj.:ai.x
jkli llotede t-ler v gurex'lti-i >&cl () ^.ertoawle i'urt dl^nco îjrev
tlotilojcltrl iia er yl s-aduetle -acvzz isin. veriioenI G?7 vl
3;aJuau defti:;!!; 77 iw lifcOdeoine feore, âktrlar burulunca l//.y/19SO
tarihinde ktti'orlur.tiriXci'.tir.
"S.fr\
.-t
537
*
en oo
en co
til* i rft
Mflll '!M'm'lin'iMMiiilliii) "'n ri.....
"eg*â ***.i'^j.#.
m o
en
1
Ol
1 Ol
en
en fc.
Ol
03
fc.
en cn o
o
ULUSLARARASI SEERAT KONGRESI
TEKLIFLER / TAVSIYELER / KARARLAR
Pakistan Ulusal Seerat Komitesinin himayelerinde olarak; Uluslararas Seerat
Kongresi, 3-14 Mart 1976 tarihleri arasnda Pakistan'n Revalpindi / Islm-Abad,
Lhere, Azad Kemir, Pesaver ve Karai ehirlerinde toplanmtr. Bu vesile ile
ilk defa olarak dunyann her tarafndan gelen mumtaz ahsiyetleri ve yuksek din
bilginlerini bir araya getirerek kutsal Peygamberin (Tanrnn Selm O'nun
zerine Olsun) rnek kutsal hayat tarzn muavere etmek, ilham almak ve
Peygamberin propagandasn yapmak iin ok deerli bir frsat elde edilmitir.
Kongre, EID - MILD-N NEB 1976 yl kutlamalar iin Pakistan Hukumetinin
gsterdii methe lyk gayretleri iin derin takdirlerini belirtmi ve hislerini
Pakistan Babakanna n'akletmitir.
Kongre keza, butun Musluman lkelere gelecek yllar iin deiik mnada ve
ekillerde yllk EID - MILD-N-NEBI kutlamalar yapmalarn ve bunu sra ile
tekefful etmelerini arzu eder.
Kongrenin gruune gre, kutsal peygamberin SIRA's. bizim iin bir rehber ve
model olarak yararl olacaktr. Bylece, dunyann bugun karlat meselelere
bir zum bulmak iin kutsal Peygamberin SIRA'sn doru ve geni bir tefekkuru
son derece ihtiyatr. Bu gayede baarya ulaabilmek iin. Kongre, Pakistan
niversiteleri ile dier Musluman lkeler niversitelerinde zaman
kaybedilmeksizin SEERAT KRSLERI> kurulmasnn bir grev olduu inancndadr.
Kongre keza, baz Bat niversitelerinde dahi SEERAT KRSLERI kurulmas
yolundaki arzusunu Islm Hukumetleri ve Musluman insan severleri vastas ile
iletmek ister.
552
Kongre keza, kutsal Peygamberin retileri iin cihan umul bir ar ile butun
Islm Dunyasna amil EID-MILD-uN NEB kutlamalarn koordine ve rgutlemek
maksadyla bir ULUSLARARASI SEERAT KONGRESI'nin kurulmas zamannn gelmi
olduunu hissetmektedir (IMAMULLAH HAN PAKISTAN).
II Kongre aadaki hususlar teklif eder :
a) Butun Musluman lkelere, Islm Seriatn benimsemeleri ve Seriat butun
kanunlar iin ana kaynak ve temel kabul etmeleri iin acele arda bulunmak.
b) Butun Musluman Hukumetlere, birlemeye ynelik butun gayretleri gstermeleri
ve Islmm kutsal kardelik balar erevesinde birliklerini pekletirmek
maksadyla mumkun olan butun tedbirlerini almalar iin arda bulunmak.
c) Butun Islm lkelerine, eitim ve ilm aratrma sahalarndaki gayretlerini
oaltmak, bilim ve teknolojide en yuksek seviyeye ulamak yolunda verdikleri
mucadelede her turlu gayreti gstermeleri iin arda bulunmak.
d) Butun Musluman lkelere, Kutsal Kuranmzn dili o-lan arapa renimini
ilerletmeleri ve statusunu butun Dunya Muslumanlarnn cihan-umul lisan
seviyesine yuceltmeleri iin arda bulanmak.
e) Butun ilgililere, DNYA MSLMANLARI CEMIYETI tarafndan yaplan ve sevgili
Peygamberimizin (Tanrnn Selm zerine Olsun) hayatn konu alan filmi
durdurmalar, iml etmekten itinap etmeleri iin.arda bulunmak. Peygamberin
ahs tasvir ve resmin fevkindedir.
(Mumtazlar Seyh ABDULHALIM MAHIMI> EL-ESHER SEYHI
III Kongre, Hazret-i Peygamberin (Tanrnn Selm lazerine Olsun) Allah'n
Nihai ve Son Peygamberi olduu. i re Peygamberliinin niha ve son peygamberlik
olduuna ; r**n eder. Ve buna inanmayanlarn KFIR iln edilmelerini ist.er.
Kongre, Hazret-i Peygamberin hayatn konu alan ..n'lu yapmna musaade
edilmemesini ve gsterilmesinin butun T--lm ulkelerinde yasaklanmasn talep
eder.
Kongre, SEERAT-N-NEB'nin okullarda ve Kollejlerde mec jr ders olmasn
tavsiye eder,
Kongre, RABITA-TL LEMIN-ISLM, Mekke-i Mukerre-
553
me'nin SEEBAT hakknda bir kitap ve aratrma yazs yarmasna karar verdiini
ve bunun iin de be dul koyduunu iln etmekten memnuniyet duymaktadr.
duller aada olduu gibidir : Birincilik dulu 50.000 Suudi Arabistan
Riyali, Ikincilik 40.000
unculuk 30.000 < >
Drdunculuk 20.000 . >
Beincilik > 10.000 >
SEERAT konusunda dul deerlendirmesine girecek kitap ve aratrma yazlarnda
aadaki artlar aranacaktr:
1. Kitap/Yaz tamamlanm olacak ve tarih gerekleri ayrntlar ile
kapsayacaktr.
2. Kitap/Yaz yeni bir gruun aratrmas olmal ve bir tekrar olmamaldr.
3. Yazar, konu hakknda kaynaklar gstermelidir.
4. Yazar, almasnn hakknda ayrntlar ve biyografik bilgiler vermelidir.
5. Kitap/Yaz okunabilir ekilde yazlmal veya daktilo edilmelidir.
6. Kitap/Yaz Arapa veya dier yaayan dillerle yazlm olmal.
7. Kitap/yazlar iin son kabul tarihi Birinci Muharrem'-dir.
8. Butun yazlar kapal ve muhurlu olarak RABTATL -LEMIN - ISLM
SEKRETERLIGI, MEKKE'ye gnderilmelidir.
9. Deerlendirmeleri ve dulleri aadaki kurul mensuplar kararlatracaktr:
a) Seyh HASAN ABDULLAH EL-SEYH, Suudi Arabistan Eitim Bakan
b) Seyh ABDULLAH BIN HAMID, Mescid-i Harem Ileri Danman
c) Seyh ABDLAZIZ BIN ABDULLAH BIN BAZ, Eitim Genel Muduru
d) MEVLN KEVSER NIYAZI,
Din Ileri Federal Bakan ve Pakistan Ulusal SEERAT Kurul Bakan
e) Doktor ABDLHALIM MAHMUD El-Esher Seyhi
554
f) MEVLN ABDL HASAN MEDVI, RABTATL-LEMIN-Islm yesi ve Bakan
g) NADVATUL ULEMA,
Hindistan Mevln. Abul Al Madudi, Rabta yesi ve Jamad Islm Kurucusu.
IV Kongre, Islmln dumanlar tarafndan karlan ve buyuk Islm Dinini
ve Hazret-i Peygamberi (Tanrnn Selm zerine Olsun) kuuk duurucu yaynlar
ciddiyetle takib eder ve kutsal Kur'an'n muhteva ve mnasn kasten saptrmak
ve deitirmek iin fesat kuranlar hakknda kesin tedbirler almalar iin butun
Islm lkelerine arda bulunur.
(EMANULLAH HAN - PAKISTAN)
V Kongre, toplantlar suresince yaplan butun konumalarn ve takdim edilen
aratrma yazlarnn bir kitap halinde birletirilmesini ve belli bal dillere
tercume edilmesini tavsiye eder.
(EMANULLAH HAN - PAKISTAN)
VI Kongre, EID-MILD-N-NEB kutlamalarn dunya apnda koordine ve organize
edecek bir Uluslararas SEERAT KOMITESI kurulmasn kuvvetle tavsiye eder.
Komite'nin sorumluluklar ise unlar olacaktr:
a) Dunyann belirli dillerinde yazlm kolay anlalabilir SEERAT Kitaplar
yazmak ve butun dunyaya datmak,
b) Hazret-i Peygamberin (Tanrnn Selm zerine Olsun) hayat uzerine yazlm
eserleri yeniden gzden geirmek ve dikkatle tedkik etmek ve bu eserlerin
musluman ulkelerde kullanlp kullanlamayaca hakknda Uluslararas seviyede
karar vermek,
c) Hazret-i Peygamberin Arapa olarak shhatli bir biyografisini modern
grulerle telif ederek arapa olarak yazmak ve muhtelif dillere tercume etmek,
d) Mescid-i Nebev yaknlarnda modern kolaylklarla donatlm bir
Uluslararas SEERAT KTPHANESI tesis etmek ve bilginlerin istifadesine bedava
olarak sunmak,
e) -eitli shhatli kaynaklara istinad eden Hazret-i Peygamberin hadislerini
modern grulerle telif etmek ve eitli dillere tercume etmek,
f) Hazret-i Peygamber devrinin tarih nemi haiz yerleri-
555
nin coraf etudlerini deruhte etmek, bunlar kitap, brour haline getirerek
bilhassa seyahat edenlerin istifadesine sunmak.
(EKSELANS HANDAN OGLD TAH - MORITANYA)
VII Kongre, Din Bilginlerinin temaslarn idare ettirecekleri ve bilgi
teatisinde bulunacaklar bir Islm almalar Kongresi'nin her yl
toplanacann imkn dahilinde olaca umidini izhar eder.
(Prof. Dr. JAN KKRAPPENT - BELIKA)
VHI Kongre, Islm Dunyasnn meselelerini halledecek resmen faaliyette
bulunacak bir Uluslararas Islm Komi-'nin ivedilikle kurulmasn tavsiye eder.
Komite, ayn za-
.nda tek Humanist din olan Islmiyeti gerek ve cihan-u-
ul gayesine yneltecektir.
Kongre, Islm dininin kardelik balarn (Uhuvvet) kuvvetlendirecek prensibinin
altnda, Dunyadaki Musluman Hukumetlere arda bulunularak Dunya
Muslumanlarnn samimi ve gerek isteklerini desteklemelerini ister. Daha iyi
bir Dunya Bar yaratmak ve idame ettirmek iin desteklenmesi icabeden Musluman
Topluluklar Filistin, Kemir, Kbrs, Eritre, Filipin, Tayland'daki musluman
aznlklardr.
IX Kongre, butun Avrupa ulkelerine ve bilhassa Almanya ve Avusturya
Hukumetlerine seslenerek Islmn tannm (kabul edilmi) bir din olduunu kabul
etmelerini talep eder. Keza, butun Islm lkelerinin Kongre kararlarn
desteklemesini ve uygulamalarn ister.
(Dr. ISMAIL BALIC AVUSTURYA)
X Kongre, butun Islm lkelerinin (Cuma gununu) resmi hafta sonu tatili olarak
kabul etmelerini nerir. Keza, buna ilveten, Muslumanln Islmn butun
kanunlarnn temeli olmas nedeniyle Seriatn butun Islm ulkelerinde
gulendirilmesini tavsiye eder.
(MMTAZLAHI SEYH HASAN HALID) Lubnan Buyuk Muftusu
556
XI Kongre, aadaki hususlar tavsiye eder :
a) Kongreye itirak eden taraflar, Islm! retiyi ilkokuldan niversite
seviyesine kadar ders olarak okutmaldrlar.
b) Arapa renimi, bilhassa Arapanm ana lisan olmad ulkelerde mecburi
olmaldr.
c) Kutsal Ku'an'm asgari be blumunun ezberlenmesi ilkretim suresince 've
butun ulkelerde mecbur olmaldr.
d) Keza, Kur'an- Kerm'in tamamnn renilmesi ortaretimde zorunlu
olmaldr.
e) SEEBAT-I NEBI butun okul ve kollejlerde mecbur konu olmaldr.
f) SEERAT-I NEBI hakknda kitap ve dier neriyatn says arttrlmaldr.
g) Butun Islm lkelerinde azami sayda Enstituler kurulmal ve bylece
MOBALLIGNIN timleri tekil edilmelidir.
h) Butun Islm lkelerinde azami sayda Islm retileri Enstituleri kurulmal
ve bu Enstituler Islm almalar yapmaldrlar.
i) Gunduz alanlar iin Islmiyeti retecek din Gece Enstituleri
almaldr.
j) Islmm nemli emir ve rgutlerini takrir eklinde kaydedilerek her turlu
yayn vastalar ile yaynlanmalar tavsiye edilir.
k) Islm ahlk ve deerlerin propagandasna zel bir dikkat sarf edilmelidir.
1) Islm lkelerindeki Anayasal Muesseseler Islm esaslara intibak ettirilmeli
ve Arapa halka indirilmelidir.
m) Islm olmayan kanunlar kaldrlmal ve Seriata uygun kanunlar
kuvvetlendirilmelidir.
n) Butun daire ve iyerlerinde anlama ve nizamlar dua ile birlikte takdim
edilmeli ve bu yerlerde bir imam bulunmal ve mescid olmaldr.
o) Dunyadaki kadnlar islm yasaklara uymaldr.
p) Islm lkeleri ve Islm retiler yapan Enstituler arasnda Islm edeb
eserlerin dei tokuu iin kolaylklar konulmaldr.
(SEYH MUHAMMED EL HONSNI PAS) XII Kongre, Hazret-i Peygamberin ahsiyetleri,
hayat ve vazifesiyle ilgili konulardaki bilgisizlik ve yanl anlalmalara
kar mucadele etmek uzere, Musluman Hukumetlere ve
557
Islm rgutlere, bilhassa Peygamberin (Tanrnn' Selm O-nun zerine Olsun)
hayat ve vazifeleri ile ilgili neriyat butun dillerde yayabilmek iin zel
tahsisat koymalarn teklif eder.
Keza, Kongre butun Musluman lkelerden dier dunya uluslarna rnek olmak uzere
kendi ulkelerinden eriat butunuyle gulendirmelerini talep eder.
Kongre, Musluman olmayan ulkelerde yaayan musluman aznlklarn evlenme,
boanma, miras gibi kendilerini ilgilendiren hususlar Islm kanunlara gre
tanzim edebilmeleri iin Musluman Hukumetleri Birlemi Milletler ve dier
uluslararas teekkullerde aba gstermelerini ister.
(MUHAMMED H. DANAL MORITANYA)
XIII Kongre, aadaki hususlarn neticelendirilmesini teklif eder :
a) Tamamen eriata dayal modern bir Islm Devleti kurabilmek iin gerekli
giriimlerin yaplmas,
b) Islmiyetin muarzlar tarafndan ortaya atlan meydan okumalara kar
koymak uzere aratrmalar yapacak, bulularda bulunmak ve neticeler ortaya
koyacak keza, gunumuzun ileri teknolojisi, sanayii ve ilm gelimesinin
yaratt meydan okumalara kar Muslumanl ileriye gturecek ibirlii
salayan bir CIHAN SMUL BILGINLERI KONSEYI kurulmas,
c) Islm Halifeliinin yeniden ihdas edilmesi ve bilhare, tedricen butun
Musluman Devletlerin birbirlerini takiben kendilerini bir Islm Devleti
olduklarn iln etmeleri ve bir Federasyon tekil etmeleri ve Halifeliin
munavebe ile yurutulmesi,
d) Musluman Devletler; Musluman olmayan Devletlerin, musluman vatandalarn
kendi din vecibelerini yerine getirmelerinde hibir baskya maruz kalmamalar
ve Devlet veya zel sektrde alma hurriyetine sahip olabilmeleri iin ilgili
Devletlere kar tek ve muterek bir tavr taknacaklardr.
e) Musluman ulkelerde ve muslumanlarn aznlk olduu ulkelerde, Islm
kulturunun eitli grulerini yuceltecek planlamalar yapacak teekkul ve
sendikalar yaratlacaktr.
Muslumanlar Islm kulturunun eitli grulerine sahip olmadklar takdirde
kendilerine yabanc olan kulturleri izlemek zorunda kalmaktadrlar. Bu da
Hristiyanlarn elinde Muslumanlara ok etkili bir silh olmaktadr.
Hristiyanlar bu su-
558
retle, muslumanlarn beyinlerini ykamak suretiyle onlar musluman olmayan
kulturleri kabule zorlamakta ve nihayet inanlarn deitirmektedirler.
(MULVI M. H. BABU SAHIP SINGAPUR)
XTV Kongre, musluman ulkelerde faaliyet gsteren ve gayeleri Muslumanlar
ihtida ettirmek olan Hristiyan Misyonerler konusuna dikkatle eilmektedir.
Misyonerlerin bu faaliyetleri Musluman ve Hristiyan topluluklar arasnda
atmalara sebep olmaktadr. Bu nedenle Musluman lkeler Hukumetleri,
Muslumanlar dinlerinden saptrmak isteyen butun misyoner rgutleri vb ahslar
faaliyetlerinden men edecek tedbirleri her iki memleketleraras iyi ilikilerin
devam iin bar yollardan ve suratle almaldrlar.
Kongre, birinci uluslararas SEERAT Kongresini tertipleyenlerin tebrik ve inanr
ki, Peygamberimizin retilerinin inanla uygulamas ancak butun musluman
ulkelerin eriat butunuyle iln etmeleriyle mumkundur. Keza, Kongre Pakistan'n
bu maksatla yaratlm olduuna ve kendisini rnek bir Islm devleti olacak
rgutlemede ncu olacana inanmaktadr.
Kongre, Allah'n bir olduuna ve Hazret-i Muhammed'in {Tanrnn Selam O'nun
zerine Olsun) O'nun son Peygamberi olduuna inanarak; butun Musluman lkelere,
toplumsal, siyas ve dier alanlarda Islm kardelii iin ibirlii yapmalar
hususunda arda bulunur. Bunlara ilve olarak. Kongre, Muslumanlar arasndaki
birlii kuvvetlendirecek butun faaliyetleri destekler ve bilhassa Muslumanlarn
aznlkta olduu memleketlerdeki bu nevi birlik ve beraberlii manen ve maddeten
desteklemeleri iin butun Musluman lkeler Hukumetlerini ve Islm Sekretaryasna
arda bulunur.
Kongre, keza butun Musluman lkeler Hukumetlerine Islm Sekretaryasna ve Dunya
Musluman rgutlerine Musluman olmayan ulkelerde yaayan muslumanlar dinlerini
unutmamak ve Islm aile hukukuna gre idare edilmek mucadelelerinde destek
olmalar iin arda bulunur.
Kongre, ilve olarak butun Islm lkelerini, Ingiltere'deki Musluman Birlii
rgutunu Britanya'da Islm Aile Hukukunun-Parlamento tarafndan resmen tannmas
iin verdii mucadelede desteklemeleri arsnda bulunur.
559
Kongre, Kudus ehrinin Siyonistlerin devaml igalinde olmasna teessuf eder. Ve
Mescid-i Aksa'ya ve Ibrahim Camiine kar yaplan hurmetsizlikleri takbih eder.
Kongre, Butun Islm lke Hukumetlerine stratejilerini ko-ordine etmeleri ve
Mescid-i Aksa'nn restore edilmesi iin acele tedbir almalar iin arda
bulunur.
560
./ov
yfrv-'
CRSSLOCE A.F.u.A.M.v.D.
*N DfN VIfctlNICTIN CHOSSIOCIN VDri ntUIXCHlA.MD
tKR GnOSSMISTE
^.^ _
An den
Ministerprdsdenten des Landes Nordrhein Westfalen Herrn Johannes Rau
Hdroldstrasse Z 4oo& Duseldorf
Eetrifft: Anerkermung sla/nischcr Glaubsnsgemenschaften als Krperschaft des
uffentlichen P.echts
Sehr geelrtcr Herr ttinisterprasidenti
lit Schreiben vtm 2?.ds.Mts. hat sich Herr Dr.Klaus Borchers.Mnchen-
3I*dbach,Meister vom tuhl der Freimaurerloge "Vorwarts",in folgender
\ngelegenheit an SIe gewandt:
lslamische Religionsgemainschaften in'Lande Kordrhein-Westfalen , rcpri'seni
durch
a) das Islaaische Kulturzentrum Kln.eV,
b) die Jamu'at-ufl-Nur eV^Kdln,
erstreben die Anerkennung als Krperschaften uffentlIcben Rcchts.Bislang ohr
jeden Erfog. Dr.Borchers bat Sie, fur eine beschleunigtc Behandlung Sorge zu
tragen.
Diesem Begebren schllessen wr uns als GrcBloge an.
<Wr Fremaurer ha Hen uns unserer Herkunft und unsercr Zelsctzung nach fur
verpflichtet darcuf hinzuweisen, dap ungleiche Bthandlung von hren besr> Ten
MerVmalon nach .gleich zu behandelnder gsselHchaftlichar Gruppen In Tfcinera
freibeit jch=dcma!cratis.chen Staat nicht hingenawien werden darf.
-2-
561
F.; 38
Kirchen unci fcirchenahnlichen Vereinigungen, oft klcinster MitgV zahl, hat
unser S'aat aus wohlerwogenen Grlinden die Rechte und Privilegien von
Korperschaften d:s f fcntl ichen P.rcbts verlief Sehr nachhaltig hat das
einzelr.e t'.itglied Anteil an diesen Reef und Privilegien und dies unbeschadet
seiner VolkszugehrigVeit Nationalitat.Nicht zu verstehen daher, daft und warum
dann h.und tausenden Angeh'oriqer, ilanischen Glaubens im Lande UP.W.diese
Vergu'nstigung vorenthilten bleiben sol.l. .Wi_r_ Freimaurer s in b eine
DisVri.iiinierung eines gr'dsseren Eev'lkerungsteils, (""ren Ar iitsfcraft wir
alle sehr zu sch itien.wissen.
Wir bitten Sie, sehr geehrter Herr t'.inisterprasirient, um Abhv bciorQt zu
sein.
Hit varzliglicher llochachtung Ihr sehr ergebener
/ivi- ww '/ttyi*
KS
Das Schreibsr, z Herrn Or.Klaus
Borchers ist. vorsorglich in Fotokopie belsefUgt,
DU
662
CROSS LOG E A.F.u.A.M.v.D.
JN CjlN VtRtlNICTCM GROSSLOCEN VON DCUTSCHIANP
46oo Dortmund/Styden 14.1.Z.1979
An
Islann'sches Kulturzentrun e.V. z.Hd. des Ersten Vorsitzerden herrn Necdet
Demirgulle
Eeuelsweg 15
5ooo ^bln 6o
Setir êolwttr crr Deir-ii qV-'le;
Vielen Dank fiir Jhren Brief vom 19.11.1979 ira Zusaramenhang rait nciner
Initiative bei der Landesregierung von liordrhein Westfalen.
tine Passage Ihres Briefes veranlasst mien zu einer* Antwort. Ich weiB nicht
recht, wie Sie dazu kommen, anzunehiren," ' Freimaurer "glauben nicht an
Metaphysik".Dazu darf ich Ihnen nitteilen, da S die "Alten Pflichten" von 1723,
in denen das noch heute geltende Sittengesetz der Freimaurer niedergelegt ist,
die Aufnahme von Atheisten untersagen.An dieses Gebot hat sich die Freimaurerei
von allem Anfang an gehalten. Kinzu komnt, daB die Freimaurerei von einem
GroBteil irtrer Mitglieder geradezu als Mittel zur Vfrgeistigung von Mensen und
Welt ngesehen wird.Es ist also eindeutig falsrh.zu sagen: "Freimaurer glauben
nicht an Metaphysik". Wir sind gern bereitt Ihnen Literatur nachzuweisen, aus
der sich das Gegenteil der von Ihnen gea'usserten Auffassung erîbt.
/ / '<-/-/...-,,- i,/,/t-w / Mt frfundlic'he* Gru'sifcn
563
CROSSLOGE A.F.u.A.M.v.D.
IN OIN VKRCINICTCN CROSSLOCCN VOI4 OIUTtCHlAND
4Soo Dortmund 5o,den 14.12.1979
Herrn
S.Mete Atsu
c/o.DGB-Bundesvorstand Hans Bckler Strasse 39 looo Dusse' dorf '
Sehr geehrter Herr. Mete Atsu!
Mit Intere'sse habe ich von Ihrem Schreiben vom 28.11.ds.Jhr nebst Anlagen
Kenntnis genommen. Ich darf dazu folgendes bemerken:
Unsere Eingabe an die J.andesregierung von Nordrhein
Westfalen vom 27.8.1979 sollte niht bewirken, da8
speziell dem "Islamischen Kulturzentrum" der Status
einer Krperschaft des bffentlichen Rechts gewahrt
wurde sondern war auf die Gleichbehandlung von Religionen
gerichet.
Es ist nicht unsere Aurfgabe, Uber das Islamische
Kulturzentrum Oder sonstige Einrichtungen islamischer
Glau b ensangehb'riger 'in der Bundesrepubl ik zu urteilen.
Wir sehen als Freimaurer unsere Aufgabe nur darin , auf die gleicherweise
Grundrechten der Verfassung unseres Landes .und freimaurerischen Grundsatzen
zuwider-laufende ungTeiche Behandlung von BUrgern verschiedenen Glajibens . und
ihrer Organisationen hinzuweisen.Sache des Herrn Ministerprasidenten Johannes.
Rau und^tseiner Minister 1st es, aile Argunente, die fiir oder gegen die
Verleihung der Rechts einer Krperschaft des ffentlichen
564
Rechts an diese Oder jene Organisation sprechen, zu pru'fen und zu einer 1a
Sinne des Toleranzgedankens und der Gesetze unseres Staates vertretbaren
Entscheidung zu gelangen. r wird hierbei sicher Informationen jeder Art als
Ent-scheidungshilfe begriissen.
fur uns darf ich Ihr Schreiben nebst Anlagen als ausserst
informativ und niitzlich bezeichnen.
Wenn Sfe uns uber Ihnen wesentllch erscheinende Entwickl ungen
zukiinftig unterrichten kbnnten, waren wir Ihnen sehr verbun-
den.
Hit freundlichen
ndl
A
4U
iir-
i
565
-.a
V/"*
-^
4
Wolfgang Steiner
Kaufrrianr
*?^
Postelngana
- L U\. 1979 *
*
TM.N.I
"-#-,
Industriegewerksehaft Metali
fur die Bimdesrepublik Deutschland
VorstandsverwaKung
Ab.t.fur aus landische ArbeitnehrnerKo". Afju
postfach 33-".
rrnnkfurt. Kain 1
*"'' Goebe/5
7900 Ulm
ObertaJfmger Weg44 A
0731/264820^ f/
Ehinger Strafie 19 - Postfach 2267 / *{,*,,} * 0731/66467 unct-21061
(J '
Datum 1,10.79
f.tufvertrag zwischen der Allianz Versicherungs'AG
'jnd a) dem IslamisChen Kulturzentruin, b) Kutuk inci,
Tcileigentumsbereiche im Anwesen Dinger Strae 19, Ulm
Sehr oeehrte Herren
iF.r vAv.f-'.'nd meiner Abwesenheit gefuhrtes Telefonat von 27.9.wurde ;:ir
ht.te mitgeteilt.
7n '.'urt-r Unter'-ichturg zur Sache ubersende ch Ihnen den Schriftsatz
:.oir.--; . /-'iwalts, Herrn Dr.Klopfer, aus dem Sie ersehen woTlen, in
u-V.K--r- >rt meine Abwehr gegen das Zustandokfjnnen dieses Kaufver-Lr-;*
:os f-rfolgt ist. in dieser Schriftsatz sind auch die mir von I
trie :i^.erlassener Unterlagen erwahnt und dem Gericht mit ubergeben v;:.-n!
t.'r.'
(ittf.- h.ben Sie VerstndnIs dafJr, dail ich Ihr.en die erbetene und
var -r telefonisch zt^gesagte ub'erlassung der Kaufvertragskopie im v-:'r't
noch vorenth^lte. Ich habe eigentlich keinen bstimmten Grund iafur. Jedoch
das (efuhl, daft ich diese Urkunde vor dem Gerichts-tt-trin keinc-m Dr-itten
uberlassen durfte. Ich hoffe, dafl Sie mich dieserhalb erstehen.
bar GerichtSt'ernin durfte aller Voraussicht nach in der 2weiten Oktober-halfte
stattfinden; wobei ich hoffe zu obsiegen. Danach bin ich gerne bereit,
Ihnen die gewunschte Kaufvertragskopie zuliibersenden.
Mit frtindli^hem Gruss
1/
566
.?
KIcm
s. JTisra
l$UV!i:S lllTllIflTXttH r#**<UH,
IMtlntlil.kWKKnK T*. M T" TJI'M MOO Uw K, *-.l^H'S*''' * f
ttrn
Or - Otto Tr*w-y
Groesr>*ia*r der Groealaê
der A;t" una rge1
Hunra;r. 12 I.60C Ocrt-n^n
Senr gee^re- Harr Dr. Trjryt
bir uurcan dmôn In Kanntnle gesetrt,3ee Ihre e*r-ur3lje Lo nle Initiative
er^rl'fen net.u le BeOiurge- dr Iir'.sC K^ltur-r*"X.rt~. und inre.- Ge'-
al-d-en _m die anere'v_ng de Telem in cer flundesrept.bllk OeutcMla.-d
und \n uttflln u u^ttra".Jten .Om"-T prte"- wir Ihner! t* iVre- ursarer
Ganel-taer u"aren ufrictig Denk aua
0*f> Brlt*,dr- SI en Miriaterpr8al3-.tf-! de Lf-CM >Jcr3rn*l"-**st*alt^
zugalcttc*. habfn ,wlaaa" Ir -_ flusCr^cH clntr ^-fllunja-ualsa 2u
cn*.ifi,l dt elite Oer t-racMielt wnc 0r Salt-loslkB'.t r ".*-
D'^cV7B*.l a^tap^lc^t.
Sar.r g**-r:.- H*rr Tr^^r-^ ,*tlf. si aitte varsicn*.-'-, caa -ir och
kunftig unre fea*.e Ctr:e-uf>5 vr*.rten eren.aaa "ar. 3r fri-
naurarlac^cn St-*;*."<; ni^nt Ourcn j'-al* pcr gaae*.:llch Rcâluncr.
tntg*ntrtt* ar* .Dûr '<ec^te^ wr he^fr,3* -Ir aucf. ItrM it der
Untara^tiung de Freisw^rertjma entasrcri-id nrcm 8ci?l>l recnn-.
kfirv>-.
Cin G<Tir.nks,t mit deT- Cnrletentu hat der lalam in de Glavbe-n
Mataphyalk.oCtJori in eie*a- Glejt-*srte^ zu grsaae U^tcrc^ld varnandan
lC, Ua u"l ter mit ie" frti*r_r*r.-!, die an Metap^yei* filcnt glD:
,vrl-iie;,.t ur-itr* gt^cl-aa-T* yr?fIlc^tur v* dia Oamekr':l urd aur
di Freih^'.t des Her-acie, r. da.-en Spite dl FralheIt da Gwle at
M .
Mit unaeren Sait en WOracnan fJr die Z-kynft da Fraiwia^rartuma var-blalan
jlr '
567
He'rra
r. Ott- Travr.v
je/o G;.jlogj .P.u.A.M.v.D.
Kuhnstr. 12
46oo Dortaund So
Ml At-tT IS. Jfcli 1*t9
Islarisckes lulturxeat rua Ula
Sehr geehrter Herr Dr. Tra*njr I
Obwahl es nech ut:n letten Schrl f twechs; eiae gevisse lelt verstrichea
is;, Ochte ich nicht versluata, Ianeo fur Ihr freuad-liches Schreiben
aetnen hersllchstea Dah'c a-jssuspre.hea.
Da dieses Problec luernoch nicbt an tiner AktualitSt verlorea hat,
nchte ich Ihnen unsere Do!cuantetion, die wlr bereits ea Ihrc Grosslogo
nbersandt haeen, auch Ihnen persantich Uberreichen.
Sehr geehrter Herr Dr. Travny, heute uochte ich lch It elner ltt* an Sie
venden und hofr'e, da3 Sie air die Vervirillchun dieses An-liegens
eraogltchen V3nnr./ Wir hettea* um dea tlrfcischea Arbeit-nehmern das
wahre Cesicht des Iilaxijchen Kulturentrua? l\ seigea in unserea
DGS-Inforrsetionsblatt ftlr tarlclsche Arbeltnehaer, auf das an Sie
adressierta Schreiben das Ijlasischea Kulturierttruaa Kflln verwiesan,
welches Sie in Ihrea Organ "HxoaacltaJ Januar/ FebrJar 19Io"
veruif-.tlicht hatten. Diesar Btawais hat ujtter dea tOrJclschen Arbel
tnehxern sa einen groSen Anklang gefundea, aa 4*3 wlr ltmer wieder nach den
Origlnalschrelben de* laiaaischea ul-turiantr-uas gefragt werden. Ire
el Kir Sie Iglicfc, falls die keint 'Jnannehailchkeiten ait sich
brlagt, una eine lopie des Ori ginalschreibeas z'u Oberlassen T Ich
wire Ihaen Jthr verbundea, vena Sie air dies eraSgllchea kflnntea.
Ich uSchte aich, Jetit achon fur Ihre Unteratatiung bedaakea, uad. verbleibe
Mit aercs besten NOnchea.
Deutscher Gewerlcschaftsbund Bundtsvoritand Abt. Ausllndischc Arbeitae?uier
TQrklsches ZentralbOre l.A.
568
Kcmal h'ACAR Istanbul Milletvekili.
?97'II/I9?9
Erdoan Bey.
fiil tarih mektubunuzu aldm. Gazetede yaplan deriiklik eskisine nazaran
farkl olduu uphesi?. Fakat benim arzuladm 'miken-'.eliyet-te de degi-1.
7an*nla daha duzeleceini unit etmek isterin.
D.0.?.nin bizim karsmzda butun qucu ile daha dorusu butun fitne ve fe-ad ile
cephe aldftn bir muddetken1-er i anlam buluruyoru; . Herr"Has infer'e
yazdklar mektupta da ayn zehirleri kurmulard. Ben de Herr Hasiner'e; . Ru
tecekkul'in, -frizden ziysde Alman Milletine yapabilecei ok buyuk zararlardan
endie etti-, ,~imi sylen i."51 i s. Cs'nderdiginiz xektup, bunun yeni bir
vesika"! olmu bulunuyor. Pu yadnn, turk;e, tam ve iyi bir tercumelini bana
t~^'ncer-"iek itfunda bulunursanz memnun olurun.'Es a-en; Buyukelilik tercume
etmi. Onun bir nushasn elde ederseniz iyi olur.
Hu vesile ile selmlar eder, zlerinizden perim.
Kemal Tacar
569
DO9323203* * ' ' (V*
M
-/ft ---
23205 fzt tr
sayln ker>al kaar beye Iletilmesi ricasyla
kemal aabey.
** de mpr, part <e vou: serials tres reconnaissant si vous vourt'-ler
"-'accoraer la permit ion fle oeânser un cayenent trl--es*.rip, Ces aionês
des unions isiamicyes. en jiemandant pour c*"anje oeu* lois.'.L se rasse
'ellemen* d'errejrs et 11 est trfis Cifficie de sulvre les comptes
regui.lerement. 4
]e e re:0'jis se!a de vous revolr bientot en allemagne. nc-s r-o-.-aoes et *s
sautalons tres din* -guees.
erflogar olcaytc
fa 2:Let îta^^/i"3ev i butun arkadalara selamlar say'!! la-".
aii"fl; -i *^ ^
Ll-l e*5.
en
en "isa ;a-i5~_ !L*t*cegK7,
cck te'.f* t y Le- Iyi 3 k S-La'-
S
ni
r m
bonn buyukeliliine mete atsu'nun gnderdii *'l?*ar yemeine-kati Lan eLcilik
memurlar** konutu yazlyl, bugun ekspresle fazilet kltabevl adresime postaiadlm.
bir fotckoolsie de harun hocaya vereceim, goknan ve mehmet ali beni ziyaretle
konuyu wankemeye lntlkaL ettireceklerini,-gd ve atsu aleyhine ^ dava
aacaklarn,ayrca alman dlslsleri bakaniigina da
^r
dgb ve atsu'yu resnen ikayet edeceklerini bildirdiler.
Û
anadolu gazetesinde genIs bir kampanya ile konuyu kamu oyuna j^^ en
etkin biclrde yaymaa basllyacagin. bazl malzeme daha
m
tcplama^ gerekiyor.
IH
Ikinci konuyu ise translzca yazaylm:
jj-
S
0
0
n
p m
X
m r m x
0
570
islam Birlii'nin abone ucretlerini 3-er aylk aralarla tahsil edebilmem iin
musade verecek olursanz ukran borlu kalacam. Su anda tahsilat 2 aylk
surelerle yaplyor ve hesaplarda bir ok hatalar douyor. Hesaplar surekli
control etmek ise ok zor oluyor.
Sizi yaknda tekrar Almanya'da grmekten buyuk bir mutluluk duyacam.
En iyi dilek ve hurmetlerimle. v
Erdoan Olcayto
571
--.îWftmtwjmmsm <%~
en
*&mmXSnwm&BmaX&m&%
o & + Of * w o + 4 1
c (/I *
trt <* - r> n
0 J jr r.
*< o * -*
c 0) 3 W c
*~ w *"* -* 3 c tj
O -* T
0> < 3 di T
t
- t*
- ~ a
* o o n w
1 *< " ^ o J
* O ftl (7 O V
< 3 r* C T f-
A 3 w -*
3 - c
M W 3 =r o
9 -- C a* o
O -* N -
T c
3 i 1
W - *- S
n
* * -< r
2 I
? z s s s ? s a ? *
N 9 ?^!JJ.'i 3
a ->
-. r- .>Oh. C <->-. 1 r-
9 3 <- T 9 CT C T
- 3cwuvn>cr o
* O H- c33>-3* o
OT .-. tTr-
*- tT j*c ..no O 1
- :s:J3. - -.
* < -<
. 3 T 3 M. It . C N
-< - O 3
O 1 3 * t- T
T O -> -.-< a <<
C 3 - r - :->*-
, ,- _ * J ,~ te
- O <W3r- 3 - .-
3 CL-3QOCV-
tr - M. - 3 -> > <
- 33M- 3 O 3 - -
w - 5 S S S " , ' - 1
-o . m e a '->--- -
C â***!--* 1
I ? 5 ? I : I 5 5 .1
-<-
cn
3 M-
inin
Ili iM
>* o * T 3 t*
tr *< m t a o o s w
WO*<r-r-33W3
i: -S
e s -.5
C\ T 3 >- >* C
-U1-
xaigj. ^^ Xanax ^fc>anax n xaiau. im xsnaxi
* ouyjetcillk ssx-rt atasemir sayin aii'-al orkan It* oir na'tadir
devamii Irtibatta bulunuyorum, bu illski dana yogunias--fllJlKtlr.
uyuKelclUgl asilsiz ve yanits raporlarlyla itgl! MLgi Cdu genel
me-ke;lne veril.nisat lr.ote yandan, ankara'ya gitmesi asariana parttl*-
a-asl komisyonda yer alan dr. worner Re numuzdeki gunlerde grueceim.
Jocnu* ne devaml lrt ibattayim.bocnum taftkikatl- bu durumda
-kesinlikle ma^kem-e safbasina intikal etmemelidir, co* genls savunda
tedbirleri dusune-ev,save in h kararlnl bekliyorjz.
+ bonn'da Ilmi aratrmalar merker inde*i son teebbus uzerine !<n
hakkinda oir raoor nazirlanmaslni ustlendiimiz takdirde, oaska kaynakla-a
Ihtiya kalmadan bljinle ibirlii yaplabilecei teklifi ortaca
ctkmistir. nailrianacak bu lint rapor karsiugi ayrca ucret 39-êckt
ir.Tie.-klez tarafIndan.gotz ve Jocûm lie bu konuya aclkiik getirmek
uzeretoolanaca;ir.
* uln'da verilmesi tasamanan konferans, eksik Dilgl alnmasi sebebiyle
yanti* ortaya konmutur.yneticilerle yastill telefo" grumesi
sonucu,tartismaya nete atsu'nyn da katUacagln ve ayrca milli gruten bir
din adamina da soz hakki verileceini rendim .esasen 100 kadar
altanln Izleyecesl bu konferansa bylesine nem vermenin luzumsuz bir
esai olacagi kanaatindeyim.
Je vous al occupe' tellenent Longtemps avec mes explications
detainees, ne vous lalssez pas deranger pour les malaises de
nos vilains ennemis. Je vals vous mettre toujours at co.urant #
ivec les noveles d'lcl, en altemagne.
merci pour le sejour a strasburg, en souftaitant tres procbain*
etre de nouveau avec vou's au conseil 4'europe.
m5 hommages et es salutations tres cordiates.
erdogan oLcayta
+++fi.+t.+J.+++i*++++++++++++(. ,.Tjottmuz atlnaistlf fd* teekkur *d*r*|

atabeyimize ar edeLla 'ftayiri aksamlar Izede efd.
574
Etrafl r.alumatlrmla banz olduka ok arttm. Kesap dumanlar un zn
yarattklar zorluklar, sizi yolunuzdan alkoymasn !
Almanya'da oluan olaylar konusunda size surekli bilgi. gndereceim.
Strasburg'daki ev sahipliinize teekkurler ederim. Yakn bir tarihte tekrar
sizinle birlikte Avrupa Parlamentosunda bulusabilmeyi umud eder, en iyi
dileklerimle hurmetlerimi iletirim.
Erdoan Olcyto
575
(T M M
- 3
n o 3 * .-
n >* * o
p
j .-
O - - X
~ - c
?-.
en
O)
c ^ t-*
f- T (A
X 3 01 < ,
X1 O X .
,-* >a
3 .-
M
--ir r-
^
<^5
M*
X3TSX ^^ X3n3X^^X313X
xa-iax^^yna
a - K-
- Bl T I I
t >* Ot . -
3 -* M-
a x o o
I _ Cu
-* 3
1 t-* fi)
5!
--* <
< t X- C
tv c m m -
iv o tn o a>
1 a> m tv -* 3
O. fit u O
p> a t x a
> N o
r7 cw o
tn
53
< V
a -*
t- A t t *e
A 0. t* X t*
I
? I
Xanax ^^X373 ^^ xanax ^^ xaiax ^^
CO
>1
25. Mart'ta tekrar ruyebileceSimizi md eer ve eh derin hurmetlerimi
sunarm
Erdoan Olcayto
578
AD DIZINI
A
Abdullaholu, Nihat: 188 Abdulkadir, Polat: 117 Abidin, Yusuf Zeynel: 71,
78,
79, 80, 83 Acar, H. Huseyin: 274 Addas, Amin: 357 Aagil, Erol:. 184 Ahmet,
Hurit: 303 Ahmetolu, Sefer: 153, 154 Ak, Ali: 108, 118, 120, 121, 124,
126, 127, 146, 169 Ak, Mustafa: 272 Akan, Huseyin: 191 Akbal, Oktay: 345,
386, 405 Aka, Recan: 349 Akaba, . Faruk: 273 Akal, Cevdet: 145, 146,
147 Akauolu, Refik: 114, 115 Akif, Mehmet: 379 Akkoyunlu, Ziyad: 295, 296
Akmermer, mdat: 245, 254,
255, 354 Aksay, Hasan: 173, 175, 218,
339, 454, 455 Aksoy, Oktay: 403 Aksu, Mete: 127, 131, 134, 138,
140 Aktar, Halil: 189 Akyldz, Mustafa: 120, 122
Al Rajnl: 349
Al Rajni, Salih: 349
Al Harety, Hussein Mohsin: 181
Al Faisal, Muhammed: 185
Al Ahdah: 100
Algan, Ifaldun: 80, 83, 85
Algan, Ahmet: 80, 83
Algar, Hamid: 303, 304
Ali, Omar Abdi: 187
Alkan, Seyfettin: 106, 109, 110, 115, 190
Alpay, Nurhan: 161
Alta, Yusuf: 272
Altakula, Tayyar: 100, 127, 160-162, 172, 203, 208-211, 215, 216, 219-221, 224-
231, 234-240, 246, 287, 288. 323, 324, 327, 328, 330, 340, 342, 344, 351, 352,
358, 359, 377, 394, 404, 456, 468, 479, 488, 489, 493, 495, 496, 506, 529
Altnz, Aytekin: 360
Amer, M. Fawsi: 187
Anlatan, Ahmet: 272
Ansanan, Taki: 97
Arcayurek, Cuneyt: 325, 355
Arkan, Turkn: 193, 194
Ankan, Hasan: 109, 110
579
Ankan, Mehmet: 110, 115, 190 Ankuu, Yusuf: 178 Arsan, Mehmet Ali: 138 Arslan,
Ali: 71, 78, 79 Arslan, Abdullah: 168 Arslan, Abdullah: 274 Arslan, Kemal:
273 Arslanolu, Cemalettin: 272 Asal, Talt: 236 Asil, Guldane: 360 Asilturk,
Ouzhan: 80 Aslan, Suleyman: 13 Asarolu, Ali: 274 Aslan, Halis: 273
Aslanbey, mit: 194, 256, 294, 360
Baban. Cihat: 142, 143. 144,
222, 344 Babuba, Cevat: 189 Bac, Ali: 106 Bac, Durmu Ali: 110, 115
Bal, Mehmet: 190 Badatholu, Zihni: 190 Badatlolu, Ismail: 190 Bakk,
Seref: 301 Balbay, Mustafa: 265 Balc, Kadir: 124 Balc, Ergun: 366, 409
Balolu, Niyazi: 75. 89. 165 Baltan, Bahri: 168 Baltac, Cahit: 273 Baransel.
Ali: 208, 223, 260,
261, 280, 476 Barlas, Mehmet: 460, 461 Baol, Halil: 236 Baolu, Riza Selim:
160 Bapnar, Ismail: 266 ' Bastun. Yuksel: 142
Ak, Melih: 485, 487 Atabeyli, Husamettin: 305, 387 Atakl, Mucip: 305
Ataseven, Asaf: 189 Ate, Suleyman: 161 Atein, Huseyin: 253 Atiyas, Sebnem:
223 Avc, Eref: 84 Ayanolu, Nurettin: 222 Ayaz, Nevzat: 308 Aydn, Mehmet:
184, 189 Aygn, Ahmet: 106 Aysayolu, Raf et: 305 Ayta, Zeki: 189 Azap,
Nizamettin: 137
Baturalp, Recai: 222 Baykz, Cellettin: 273 Bayrak, Murat: 37, 79, 200, 202
Bayraktar, Koksal, 147 Bayraktar, M. Sefa: 170 Bayraktar, Bahattin: 181, 188
Bayram, Bahri: 189, 269 Bayar, Nuri: 236 ' Baykara, Zeyyat: 222 Bayulken.
Halk: 222 Bayer, Yaln: 359 Bayar, Cell: 313, 408 Belen, Semih: 138 Berksan,
O. Faruk: 178 Berksan, Seluk: 178 Berkem, zer: 253, 268 -Berberolu, Enis:
255, 319, 360 Beer, Halit: 110, 115 Beer, Hazm Oktay: 93 Beye, Necat: 191
Bilgi, Musa: 124 BUgin, Mahmut: 106
580
Bilgin, Ziyaettin: 348 Bilgin, Yusuf: 272 Billolu, Nairn: 168 Bildirici,
Faruk: 258, 360 Bin Abdullah, Abdulaziz'i: 187 Bin Abdulaziz, Faysal: 504 Bin
Bs, Seyh Abdulaziz: 390 Biniciolu, Sami: 170 Bingl. Serbulent: 222 Bina,
Zekeriya: 83, 84 Birand, Altay: 374 Birinciolu, Ahmet Ihsan: 236 Bodur,
Ibrahim: 184
aatay, Nur: 360 alayangil, Ihsarr Sabri: 236,
387 akr, Ahmet: 189, 269 akmak, Ahmet: 236 akmak, Cevat: 295, 296
alkan, Husamettin: 272 avuolu, Abdulkadir: 189 elebi, Nazif: 189
elebi, Emanullah: 305 elik, Necati: 80 elik, Ahmet: 266
Bommel, Von Abdulvahid: 97,
98, 99 Boran, Behice: 360 Borchers, Klaus: 129 Bozbeyli, Ferruh: 189
Blukba, Osman: 115 Brohi, A.K.: 303 Burun, Hamit: 123 Bulbul, Mustafa
Orhan: 120,
122 Buyukdeniz, Adnan: 182 Buyukkoruklu, Sevki: 191
elik, Doan: 441 -elik, Fatma: 441 etin, Bill: 360 etin, Orhan: 272
etinkaya, Hikmet: 347 etiner, Selhattln: 222 etinolu, Hulusi: 189 evik,
Mustafa: 191 rpanl, Mustafa: 114, 115 omolu, Ismet: ;38 orap, Mustafa:
115
Can, Bar: 319
Cander, Osman: 124
Canturk, Kemal: 222
Canver, Cuneyt: 280, 281, 301
Caymaz, Sahin: 154
Cebeci, Cemal: 178
Celasun, Sedat: 293, 323
Cem, Ismail: 463
Cemal, Hasan: 210, 323, 325, 332, 334, 341, 346, 347, 359, 360, 362, 368, 378,
384, 399, 405, 529
Cengiz, Remzi: 106 Ceraholu, Nuri: 178 Ceyhun, Ekrem: 236 Cihan, Erol: 147
Cindoruk, Husamettin: 248,
252, 265, 232, 284, 290, 352,
408, 466 Civaolu, Guneri: 427 Cokun, Enis: 517 Cokun, Huseyin: 178 Craxi:
92
581
l, Mehmet: 178 llu, Arif: 170
ulhanolu, Fikret: 244, 245. 247, 255, 256-, 257
Dal, Kadir: 190 Dalan, Bedrettin: 308, 364 Damar, Hasan: 69, 78, 79, 155,
167, 158. Davran, Lutfi: 106, 110, 115 Daynlarl, Cellettin: 273 Dayhan,
Hasan: 266 Deirmenci, Mehmet: 165 Deer, Evren: 360 Deliorman, Hilmi: 113
Demirgulle, Necdet: 77, 104,
130 Demirta, Bill: 84 Demirba, Mehmet: 181, 182 Demirel, Suleyman: 102,
169, 231, 235, 236, 237, 262, 268, 272, 299, 304, 351, 352, 353, 379-381,
387, 388, 408, 449, 455, 456, 478, 481, 489, 514, 519 Demirel Hac Ali:
489 Demirel, Nazmiye: 511 Denizolgun, Kmil: 107 Denizolgun, Ferhan: 107
Denkta, Rauf: 291
Demirezer, Mustafa: 272 Demirciolu, Abdullah: 272 Derviolu, Salim: 359, 360
Diner, Nahit: 7 Diner, Nahit Rfk: 189 Dinerler, Vehbi: 195 Dholakia,
Manvit: 100 Doan, Lutfu: 80, 120, 161.
238, 270, 271, 437, 439, 440,
446, 495, 496 Doan, Emir: 273 Doanbey, Mustafa: 114, 115 Doan, Mehmet D. 283
Doan, Yaln: 353, 358, 359,
360, 372 Doramac, Ihsan: 274, 275,
414 Dolmac, Muammer: 182 Donat: Yavuz: 511 Dnmezer, Sulhi: 147 Dumanuli,
Salki: 90 Dural, Nail: 84 Durmu, Ismail: 273 Durduran, Alpay: 267 Duzyol,
Ibrahim: 352
Ecevit, Bulent: 237, 248, 251,
305, 306, 319, 435-440, 442,
445, 446, 448-450, 496 Ece, Huseyin K. 168 Eridere, Basri: 191 Ekinci, Hasan:
236 Ekmeki, Mustafa: 220, 221,
225, 235, 238, 328, 356, 358,
377. 404
Erkmen, Hayrettin: 236
Eki, Oktay: 455, 457
El Ehdel, Abdullah: 88, 89,
99, 101, 171, 172, 208 El Harekan, Muhammed Ali:
227, 228, 234, 241, 243, 271,
329, 330, 351, 497 El Huseyni, Hac Emin: 507 El Faisal, Muhammed: 177
582
El Attas, Emin: 319-321
El Savvaf, Muhammed: 304,
387 El Seyh, Seyh Hasan Ibn Abdullah: 303 Elgunlu, Hilmi: 13 Eme, etin: 458
Emirolu. Metin: 193 Emirosmanolu, Ali: 189, 260,
270 Emirbayer, Durcan: 422 Emre, Mehmet: 110, 115 Ensari. Zafer Ishak:' 303
Erbakan, Necmettin: 13, 47, 61, 72. 80, 150, 151, 201, 205, 392, 402
Erdem, Kaya: 217, 222, 223,
231, 234, 336, 337, 344, 352 Erdem, Hakk: 360 Erdemir, Cavit: 236 Erdoan,
Mazlum: 360 Erel, Teoman: 469, 491 Eren, Orhan: 236 Erdik, Ismail: 190 Ergin,
Sedat: 276, 360 Ergin, Ali Sakir: 295, 296 Ergun, M. Tevfik: 437, 439 Ergun,
Orhan: 273 Erim, Nihat: 493, 495, 496 Erkal, Mehmet: 274 Erko, Halil: 191
Erli. Ali: 189, 269 Erolu, Dervi: 268
Fehmi, Hasan: 114 -Fersoy, Orhan Cemal: 236
Gaye, Mehmet: 137 Gedik, Canan: 360
Erol, Mehmet: 96
Erpamuku, Ibrahim Halil: 182
Ersin, Nurettin: 293, 323, 386
Ersu. Vehbi: 305
Erturk, Mehmet: 272
Esener, Turhan: 222, 273, 293, 294
Ete, Etem: 154
Evci, Ahmet: 191
Evliyaolu, Ilhan: 22, 344
Evliyaolu, Gkhan: 138, 140
Evren, Kenan: 12, 28, 29, 180, 194, 199, 203, 207, 208, 214, 216, 219, 220, 222,
223, 226, 230, 234, 244, 247, 248, 254, 255, 259-264, 278-282, 287, 288, 292,
293, 297-299, 301, 302. 307-318, 323, 324, 335, 336, 339-341, 344, 350, 353-356.
362, 367, 369. 373, 375-378, 383. 386, 395, 397-402, 405, 410, 411, 415, 424,
426, 428, 429, 432, 433-, 434. 436, 440. 446, 447, 449, 457-461, 464, 466, 467,
469, 471, 474-476, 478, 489, 491-493, 506, 508, 511-513, 515, 521, 529 Eygi.
Mehmet Sevket: 382, 383,
390, 490, 491 Eymen, Topba: 184, 187, 188,
189 Ezer, Riza: 360
Fidana, Ali: 106 Fikret, Tevfik: 379
G
Gen, Feyhe: 162 Genelliolu, Mehmet: 178
583
Gezen, Enver: 191 Gezer, Mecit: 170 Gezey, M.: 190 Gezmi, Deniz: 515 Giritli,
Ismet: 523, 525 Ghouri, Ikram: 83, 84, 97 Gotz, Manfred: 138, 141 Gk, Salih:
151 Gkdeniz, Ihsan: 115 Gkek, Cengiz: 178 Gklevent, Ahmet Sevki: 302
Gnlubol, Mehmet: 245, 247,
255-258, 274, 275, 285, 286,
354, 369, 373, 374 Grmez, Ibrahim: 102 Gze, Ergun: 161, 503, 516,
518 Gul, Temel: 84 Gul, Hilmi: 93 Gulcigil, Mustafa: 236 Gulen, Fettullah: 349
Guler, Behet: 272 Gulgun, Yaar: 191 Gumu, Mustafa: 273
H
Halefolu, Vahit: 141-143, 148.
355 Halc, Ali Galip: 349 Halisi, Ali Ihsan: 151<-153 Hamzaolu, Halil: 190
Has, Selim: 101, 168 Hassoubah, Mahmoud Jamil:
181
I
Ilcak, Kemal: 142 Ilcak, Nazl: 414, 508 imik, Ilhan: 182
Gun er, Agh, Oktay: 146 Gune, Salih: 273 Guney, Ramadan Huseyin: 167",. 253
Guney, Munir: 222 Guney, Salih: 160 Guneyliolu, Ylmaz: 274 Gunver, Semih:
146, 147 Guran, M. Arif: 274 Gurkan, Ahmet: 173, 488 Gurkan, Ulu: 305, 448.
450' Gurpnar, Abdulkadir: 191 Gursel, Cemal: 313 Gursoy, Osman Nuri: 269
Gurvit. Erkan: 317 Guven, Ali Rza: 266, 267, 347,.
348. 349 Guzel, Hasan Cell: 207, 208,. 217, 231, 232, 233, 234, 241, 249, 252,
262, 265, 278, 282, 302, 336, 337, 341, 354, 356, 406, 419, 420, 452, 453, 456,
489, 514, 524
Hatipolu, . Vehbi: 193
Hikmet, Nazm: 502
Himmet, Galip: 80
Hindi, Mosound: 92
Hoca, Abdulaziz Muhyiddin:
276, 277, 278 Humeyni: 46, 61, 91, 95, 199,.
392, 423, 431
Irmak, Sabri: 218, 419 Irmak, Sadi: 493 Issan, Ahtar: 80
584
Iel, Kay han: 147
Iz, Talt: 181, 183
Ihsanolu, Ekmeleddln: 189
Innu, Ismet: 313
Innu, Erdal: 247-250. 259-262, 264, 280, 282-284, 288. 289, 292. 299-302, 318,
319, 350, 355, 357, 362, 386. 413,
Jivkov, Todor: 517
Kaba, Ibrahim: 13
Kaar, Halil: 113, 114
Kaar, Kemal: 77, 78, 104, 106-115, 118, 120, K2-124, 126-128, 132, 136, 140-
148, 169, 190
Kahraman, Ahmet: 273
Kalayc, Muhsin: 270
Kalaycolu, Mustafa: 182
Kalyoncu, Hasan: 182
Kalyoncu, Ahmet: 182
Kalyoncu, Cemal: 182
Kamel, Salh, Abdullah: 181
Kamel, Hasan Abdullah: 181
Kamel, H.E. Seyh Saleh A. 181
Kamel, Abdul Razzak: 181
Kansu, Ik: 360
Kapani, Munci: 419
Kaplan, Cemalettin: 9-48, 52, 56, 58, 59, 60, 67, 72-75, 79, 88-91, 95, 102,
120, 122, 151, 153, 154, 157, 163, 164, 166. 167, 191, 199-206, 431, 501, 524
Kaplan, Abdulkadir: 191
Kaplan, Huseyin: 106, 109, 110, 115, 19(1
Karahan, Ahmet: 236
I
428, 432, 433. 461, 466, 471, 474, 476, 478, 506. 511. 512, 515, 516
Ipeki. Abdi: 359, 448
Islmoglu, Munif: 236
Ispir, Mustafa: 360
Iyioldu, Ahmet: 160
Izmirli, Resul: 349
J K
Karaka, Cahit: 141, 243, 288,
290. 291 Karaka, Ismail: 272 Karaman, Suphi: 305 Karamala, Temel: 146
Karal, Mahmut: 178 Karaolu, Osman: 106 Karasan, Huseyin: 274 Karasu,
Sabahattin: 273 Karata, Saban: 137, 138, 14S Karaveliolu, Kmil: 305 Kar,
Mehmet Samet: 92 Karman, Nilay: 319 Karmal, Babrak: 517 Karayiit, Ahmet: 236
Kak, Nuh Mehmet: 452,
453 Katme, Abdul Msajit: 100 Kaya, mer: 266 Kaynak, Sadettin: 167 Keeciler,
Mehmet: 302, 303v
454 Kelleci, Muhammet: 235, 236i.
268, 351 Kemal, Huseyin: 399, 400 Keskin, Hakk: 154 Kbrsl, Nazm Adil: 253
Kcman, Mehmet: 257, 353
585
<Kl, Hasan Hayri: 13 ili, Hasan Huseyin: 13 Kl, Osman: 189 ili, Ziya:
281 Kl, Selhattin: 236 Kl, Altemur: 521 ran, Yusuf: 190 Kratholu,
Esat: 236 Krca, Cokun: 452,, 453 Ksack, Suleyman: 122 Ksakurek, Alattin:
189 .Kil, Ahmet Yahya: 182 Kocatopu, Sahap: 222 Ko, Zubeyr: 122 Koa,
Sadi: 495 Kolcu, D.: 190 Koraltan, Tevfik: 236 -Koru, Fehmi: 529 Koruturk,
Fahri: 313, 436, 437,
438, 440 Korkmaz, Nuri: 290
M
Makasolu, Yasin: 272 Marashde, Derdah: 84, 97 Menderes, Adnan: 158,
159, 356, 408
Mente, Cevdet: 222
-Mengi, Gungr: 424, 429, 440
Mere, Ismet: 273
Metin, Ibrahim: 161
Msrolu, Kadir: 86-88, 166, 168, 242
N
JJadi, Nadir: 333, 378 Nadl, Yunus: 378 -Nasr, Muhammed: 303 .Nasif, mer: 505
Naz, Osman: 106
Korkmaz, Osman: 273 Kse, Ismet: 274 Kseolu, Nevzat: 160 Kul, Abdurrahman: 273
Kuma, Huseyin: 110, 115 Kurtan, Enis: 374 Kurtolu, Yahya: 437, 439 Kuulu,
Suleyman: 115 Kutlu, Hikmet: 124 Kutb, Seyyid: 390 Kutb, Muhammed: 390 Kuuk,
Sami: 305 Kuukolu, Bekir: 191 Kuuk, Fazl: 253 Kulhl: Cemal: 178, 236
Kuntay, Barlas: 236 Kurku, Suleyman: 161 Kurkuolu, mer: 373 Kutahyal.
Ahmet: 10, 61-65,
67, 68, 91, 154 Kutuk, Inci: 147
Mira, Suleyman: 106 Muhacirzade, Kerim: 80 Muhtar, Ali: 227 Musaolu, Metin: 236
Mustafa, Arnavut: 115 Muderrisolu, Kemal: 253 Muftuolu, Ismail: 88
Nizamolu, Rdvan: 270 Nun, Ali: 360
Nur, Rza: 82, 83, 85, 86, 88, 166, 242
586
O
Okan, Sezai: 305 Okay, Mehmet: 162 Oksay, Kzm: 159, 160, 162, 232
Okur, E. Ahmet: 190 Okur, Hamza: 273
mer, Hac: 113 mer, Mehmet: 272 nal, Gunseli: 360

nal, Tahsin: 222
Oner, Yaln: 181, 182
ney, Tuly: 184
ngren, Mahmut T.: 413, 415 ymen, orsan: -204, 469 ymen, Altan: 472, 474
zal, Turgut: 169, 170, 180, 183, 184, 195, 222, 223, 243. 264, 291, 292, 302,
326, 344, 354, 355, 357, 363, 364, 379, 386, 408, 413, 429, 431, 459, 467, 469,
474, 476, 478, 481, 500
zal. Korkut: 180, 181-185, 187, 200, 245-247, 254, 258, 259, 343, 352, 364,
408, 429. 430, 500
-zal. Murat Mehmet: 181, 183
zal, Mustafa Ali: 181, 183
Ozal, Bahattin: 182
zal, Yusuf Bozkurt: 254, 354
zalp, Huseyin: 236
-zalp, Haydar: 292, 293
zaltn, Mustafa: 110, 115
zaydnh, Irfan: 88
Ozak, Mehmet: 137
zba, mer: 273
zbek, Sabahattin: 222, 344
zcan, Mustafa: 272
Olcayto, Erdoan: 136, 140-
145, 148 Olmutur, Suleyman: 137 Oral, zay: 275, 287 Oral, Sumer: 236 Orhan,
Mustafa: 273
zcan, Salih: 173, 177, 178, 179, 180, 185, 187, 214, 215, 242, 272, 320, 488
Ozcar? Mehmet: 124, 178
zelik, Mustafa: 13
zda, Nimet: 222
zdemir, Cevdet: 178
zdemirolu, Halil: 360
zdilek, Fahri: 305
zer, Yaln: 530
zer, Mehmet: 266
zek, Ali: 189
zfatura, Burhan: 266, 347, 348, 349
zfatura, A. Necati: 348
zgen, Mehmet: 124
zgen, Edip: 422
zgnuller, Abdullah: 273, 281
zgu, Ali Rza: 138-14"0
zgul, Vecdi: 222
zgune, Ahmet: 496
zgune, Mehmet: 118, 207, 209-216, 220-222, 224, 225, 228-230, 232, 238-240,
287, 288, 298, 304, 305, 324, 327, 328, 339-342, 344, 352, 388, 404, 408, 467,
468, 475, 488, 489, 493, 495, 496, 498, 499, 501, 506
zgur, Necmi: 222
zgur, Selhattin: 305
zgur, zker: 267 zkan, Fethi: 272 zkan, Seyfettin: 13 zkan, Serafettin:
13 zkan, Turgut: 143 zkan, Tuncay: 360 zkaya, M. Sukru: 305 zpnar,
Kemal: 189
P
Paksu, Ahmet Tevfik: 177, 178,
179 Pamuk, nder: 286, 287 Parlak, Mahmut: 274 Pearca, Brain: 100 Pehlivan,
Mustafa: 191
R
Ramadan, Muhammed Seyyit:
390 Ramazan, Sait: 304, 387, 488
S
Sabir, Khalid: 100
Sadkolu, Selhattin: 504
Salar, Fikri: 218, 248, 250, 260, 264, 265, 282, 283, 285, 288, 292, 299-302,
318, 319, 357, 375, 376, 428, 433, 456, 457, 458, 461, 470, 471, 474. 476, 482,
506
Salam, Hasan: 217, 222
Sai, Ahmet: 80
Saka, Hasan: 375
Saltk, Haydar: 220, 221, 226, 229, 230, 238-240, 298, 335, 340, 341, 344, 346,
347, 356, 359, 360, 394, 468, 495.
Samsunlu, Ahmet: 217
San, Ercan: 414
'ahin, Avni: 191 ztop, mer: 270, 273 ztorun, Necdet: 500 ztrak, ilhan:
222, 238, 240 ztuna, Ylmaz: 519 zturk, Mehmet: 191 zuk, Nurettin: 273
Peker, Seraf ettin-: 124 Pektut, Mustafa: 161 Polat, Ahmet: 13, 27, 90 Polat,
Abdulkadir: 121 Pulur, Hasan: 466
Rau, Johannes: 129, 131 Reagan, Ronald: 331, 355, 424
Sandk, Kemal: 273
Saral, Zeki: 360
Sar, M. Ali: 273
Sar, Beyazit: 273
Sar, M. Nurettin: 274
Sar, Mustafa: 178
Sarper, Ali: 228
Saruhan, Sudi Reat: 178
Sayn, M. Zeki: 181
Saylan, Genay: 360
Saygl, Vural: 360
Sayra, Tuma: 371
Sazak, Gun: 160
Sekin, Mustafa: 182
Sert, Abdullah: 182, 189, 269.
270 Sertkaya, Hasan: 273
588
Sergici, Mehmet Erdoan: 187 Seluk, Ilhan: 203, 333, 347,
361, 376, .405 Sezgin, Ismet: 236 Sezgin, Refet: 304, 387, 489 Sevi, Mustafa:
349 -Sevim, Mehmet Ali: 360 Sevin, Abdullah: 437, 439 Serter, Ali: 273
Sever, Ahmet: 273 Sezgin, Mahmut: 274 Schmidt, Heidi: 82 Schulzke, Werner
Yahya: 83,
84 Schwab Karl: 131 Srada, Mursel: 274
Sahin, Alattin: 189, 269, 270,

273 Sahin, Abdullah: 274 Sahinkaya, Tahsin: 293, 323 Salh, Hayrettin: 274
Sanl, Ismail: 110, 115 Saplakolu, Adnan: 516
T
Tamer, Rauf: 512, 515
Tan, Ahmet: 244, 258, 359, 360,
363, 382, 405, 413 Tanrkulu, Feyyaz: 437, 439 Tannverdi, Ali: 191 Tandoan,
Rfat: 189 Tarhan, Akif: 114, 115 Tarhan, Mithat: 136 Tarhan, Nihat: 136, 137,
148,
149 Tan, Aydn: 167 Taar, Mustafa: 514 Ta, Yakup: 84
Siracuddin, Mevlna Selhattin: 114 Sirmen, Ali: 336, 371, 389, 497 Solgu,
mer: 168 Somay, Muzaffer: 189 Som, Deniz: 314 Somuncuolu, Sadi: 160
Songar, Ayhan: 184 Soysal, Mumtaz: 414, 481, 483 Soysal, Ilham: 489 Snmez,
Necati: 122 Szer, Erdal: 2S6 Sunay, Cevdet: 313, 389, 497 Supurgeci, Yusuf:
360 Surmeli, Mehmet Cahit: 182 Susoy, Yener: 358, 359, 501
Sekir, A.: 190 Senlikolu, Emine: 95 Serif olu, Tevfik: 190 Svgn, Halil:
178 Side, Sadk: 222, 344 Siman, Mehmet: 106
Ta, Bekir: 84
Tayhan, Ismail: 190
Tekdal, Ahmet: 80
Tekin, Suleyman: 122
Tel, Yahya: 84
Temel, Ali Rza: 224
Temizerler, Nuri: 106
Terpil, Frank: 79
Terzi, Ali: 114
Teymur, Fadl: 182
Teymur, Ibrahim Bulent: 182
Tvnkh. Abdullah: 182
Timuin, Muharrem: 373
588
Tlral, Turgut Serhat: 422 Tokay, Ylmaz: 266 Toker, Turgut: 236 Toker, Metin:
382, 478, 479 Topalolu, Mehmet: 106 Topalolu, Ahmet: 274 Topba, Eymen: 180-
182, 343,
364 < Topba, Mustafa .: 181 Topba, Ahmet Hamdl: 182 Topba, Mustafa
Latif: 182 Topba, Ali Eymen: 182 Toptan, Koksal: 236 Toptanc, Doan: 266
Tosun, Necati: 106 Toygar, Muzaffer: 170 Tu, Salih: 184, 189, 303 Tuna,
Mehmet: 273, 281 Tunagur, Yaar: 119, 387, 388,
390, 455, 488, 489, 495 Tunahan, Suleyman Hilmi: 99,
104-108, 112-114, 116, 118,
u
Ucuzal, mer: 236 Uar, Bill: 360 Uur, A. Tahsin: 189 Uurlu, Sahin: 349 Ulu.
Engin Hadi: 224 Uluay, Cengiz: 516 Ulusu, Bulend: 194, 207, 208, 210,
211, 214-216, 219, 220, 223, 226, 228, 231, 238, 257, 281, 282,
313, 322-325, 327, 328, 339-341, 343, 352, 376, 377, 386, 419-
421, 467, 493, 503, 506
ok, Bahriye: 389, 422 lker, Sabri: 189. 278,

119, 123, 125, 132, 133, 136.
148, 149, 190 Tuncer, Yakup: 273 Tunkanat, Haydar: 305 Turan, . Faruk: 274
Turgut, Erdoan: 106 Tuygan, Ali: 260, 261 Tumer, Nejat: 293, 323 Turner,
Erol: 286 Turel, Yusuf: 184, 189 Turun, Faik: 86-88, 242 Turkylmaz, Suleyman:
93 Turkmen, Hilmi: 108, 115 Turkmen, Abdulkadir: 170 Turkmen, liter: 211, 216,
222;
228, 229, 344 Tuten, Serif: 222 Tuyluolu, Harun Reit: 77,
106, 109, 117, 136-138, 144,
146, 148, 190 Tuzun, Acar: 227
Unaktan, Kemal: 181, 182
Uncular, Betul: 360
Uslu, Sami: 228
Usta, Huseyin: 154
Uysal, Hasan: 360
Uysal, Ahmet Edip: 294-297,
373 Uz, Yusuf: 266, 349 Uzun, Mehmet: 189 Uzun, Halil: 274
lker, Asm: 178 lker, Murat: 178
590
mltkan, Gurcan: 274 nal, Hasan: 190 ru, Necdet: 500
V
Velidedeolu, Hfz Veldet: 405
Y
Yaln, Cengiz: 374 Yalnta, Nevzat: 167, 183,
184 Yaar, Muammer: 530 Yazar, Nuri: 71, 78, 79 Yazc, Selhattin: 13 Yener,
Bekir Haki: 114 Yenidede, Ramazan: 274 Yerde, Gungr: 138 Yetkin, Suud Kemal:
391 Yldz, Baki: 274 Yldz, Hasan: 13 Yldz, Ahmet: 305 Yldrm, Cell: 122
Yldrm, Mustafa Fehmi: 110
115
retmen, Mehmet: 115-veyce, Fazl: 71, 78
Vuran, Arif Ate: 181
Ylmaz, Husnu: 108, 115 Ylmaz, Turan: 360 Yiitguden, Halit: 228 Yiitguden,
Galip: 497 Yumakolu, Osman: 69, 72, 80
93, 191 Yurtcan, E.: 147 Yurtu, Atilla: 349, 364 Yurdakuler, Muzaffer: 305
Yucel, Mustafa mer: 170 Yuce, Rutu: 374 Yuksel, Salih: 86 Yuksel, Ali:
69, 71, 76, 79, 80,
81, 85, 109, 150, 153 Yurur, Sukru: 291, 292, 302,
490
591
Bir gazeteci arkadamz aratrma yapmtr. Zor bir itir. Takdirle
karlarm ama yorumuna itirak edemem. Ite o yorumlar okuyunca arkasnda
baka maksad aryorum...
Cumhurbakan Kenan EVREN
..Uur Mumcu'dan sz ederken, her zaman Yiit gen dostum ve deerli
meslekdam derim. Bu kez de laik Turkiye Cumhuriyeti'ni korumak uruna her
tehlikeyi gze alarak, ulkenin dnda ve iinde yuvalanm Turkluk duman
butun Islamc rgutleri - Ataturk'un devrimci, laik cumhuriyetini emanet ettii
genlerden biri olarak - usta bir gazetecinin ve her yazdn belgeye
dayandran bir bilim adamnn dikkat ve titizliiyle aratrd ve karp ortaya
koydu. Gerekten kutlanas bir hizmet oldu bu...
Ord. Prof. Dr. Hfz Veldet VELIDEDEOGLV

Ugur Mumcu - Rabita

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ugur Mumcu - Rabita

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Uur Mumcu _ Rabta

deniyormu. Sayn Mumcu'ya bu aklamay yapan, o dnemde bakanlk grevinde

Dininizin gereklerini, duzenli olarak yerine getiriyor musunuz?

+++fi.+t.+J.+++i++++++++++++(. ,.Tjottmuz atlnaistlf fd teekkur dr*|

mer, Hac: 113 mer, Mehmet: 272 nal, Gunseli: 360

Sahin, Alattin: 189, 269, 270,

ok, Bahriye: 389, 422 lker, Sabri: 189. 278,

You might also like