You are on page 1of 45

HAVA KOMPRESRLER

Gemilerde kullanlan havay temin eden ve bunlar hava tplerine


depolamay salayan cihazlara hava kompresr denir. Kompresr,
pistonu sayesinde check valfleri de kullanarak havay emer ve yksek
basnla hava tpne yollar.
ekilde iki kademeli piston ile yine iki kademeye ait check
valfler bulunmaktadr. !istonun a"a hareketinde olu"an vakum
nedeniyle #.kademe emme valf alr ve filtreden $een hava #.kademe
emme valfinden #.kademe pistonun zerine $elir. !istonun yukar
hareketinde emme valf kapanr ve sk"trlan hava #.kademe basma
valfn aar ve havay %.kademe emme valfine yollar. &u esnada basn
'() bar*dr. !istonun a"a hareketinde %.kademe emme valf alr ve
hava, kk yani %.kademe pistonun stne dolar. !istonun yukar
hareketinde bu hava sk"trlarak %.kademe basma valfn aar ve
hava tpne $nderilir. &u esnada basn hava tpndeki basn kadar
yani %+(,+ bar arasndadr. -nla"laca $ibi $erekte hava drt
strokta deil, iki strokta baslr. Kademeli olan elemanlarn ori.inal
ifadeleri #
st
sta$e suction veya %
nd
sta$e delivery "eklindedir.
/01234 0563-7
8rekli bakm tutumlarda, peryodik al"ma sresi a"lmadan9
piston, alt ve st se$manlar, kademe valfleri, kaver, safety valfler
ve karter ya ile filtresi kontrol edilmelidir. ekildeki kompresrde
ya pompas ve deniz suyu pompas mevcuttur. :a pompas, denizli
havalarda hava yapabilir. &yle durumlarda filtre temizlenmeli,
$erekirse ya yenilenmelidir. &undan sonra kompresr yine ya basnc
tutmayaca iin stop edeceinden9 kompresr, start(stop yaplarak
pompa k"ndaki her han$i bir rekor $ev"etilerek havas atlmaldr.
;eniz suyu pompas, lastik impeller vastasyla suyu basar,
impeller yedei olmad yada su soutma iin yetersiz olduunda
.eneratr devresindeki basnl deniz suyu devresinden direkt devre
ekilebilir. -lt kaver iinde olu"acak amurun zaman zaman alnmas
$erektii asla unutulmamaldr.
<ava kompresrlerinin overhollerinde en ok dikkat edilecek
husus pistonu balarken st yani kk se$manlarn krlmasdr.
&unun iin valf yuvalarndan tornavida veya benzer bir ubukla destek
38
alnr. =heck valfleri de toplarken iki "eye ok dikkat edilmelidir.
&unlar valf zerindeki pinler ve yaylarn doru "ekilde
balanmasdr.
<ava kompresrlerinde, en az kompresrler kadar baz
i"letmeciler iin daha da nemli saylan bir i" vardr. <ava
kompresrlerinin ve hava tplerinin safety valfleri ve valflerin ayar
yaplmas. <ava kompresrlerinde, #.kademe ve %.kademe olmak zere %
adet safety valf vardr. Kompresrn birinci kademesinin '() bar*da
al"tn kabul edersek safety valf >(? bar*da attrlr, ikinci
kademe ,+ bar*da al"tndan safety valf ,#(,% bar*da attrlr.
<ava tpleri ise al"ma basncnn @#+ fazlasna yani ,+ bar*da
al"yorsa ,, bar*a attrlr. 8afety valfleri attrmak iin "u
yntem izlenirA /rnein, hava kompresr safety valflerini attrmak
isteyelim. Kompresr al"trp safety valflerin ayar somunlarn
$ev"etip yay tansiyonunu d"rrz, safety valfler atarken $eylerden
kontrollu bir "ekilde ayar somunlar sklr ve safety valflerin
atmamas salanr. Genellikle al"ma basncnda safety valfler
attrldktan sonra ayar somunlar bir tur vira edilir. -yar somunu
yoksa, bu sefer de ayar, yayn altna # mm*lik pullar koyarak yaplr.
-ncak bunun iin kompresr birka kez al"trlp stop edilir ve her
seferinde safety valf sklr.

<ava tplerinin safety valflerini attrmak iin nce hava
tpleri %? bar*a kadar doldurulur ve presostat basnc ykseltilerek
kompresrn stop etmemesi salanr, bu esnada safety valfn yay
tansiyonu d"rlp attrlr. -yar somunu tekrar sklp ,%(,, bar*a
$eldiinde laka edilip safety valfn atmas salanr. <ava tp biraz
dreyn edilip tekrar kontrol yaplr ve presostat basnc ayarlanr.
ekilden de anla"ld $ibi baz hava kompresrlerinde ya
pompalar bulunur, bunlarn ayar zerlerindeki ayar civatalarndan
yaplr. B-d.ustin$ screC vira edildiinde basn ykselir, laka
edildiinde basn d"er.D !resostat vastasyla kompresrde yeterli
ya basnc yoksa kompresr emniyet olarak stop eder. &ir dier
emniyet ise kavere monte edilmi" olan a"r snmada kompresr stop
ettiren termostattr.
39
Item Description
# =rankcase
% &earin$ housin$
, Elan$e(Cater pump suction
# 1lboC(Cater pump delivery
% 2ain bearin$
# ;ipstick
# Fater pump
# 5il seal
2 =ylinder liner(#
st
sta$e
3 5 rin$(#
st
sta$e liner
# ;rain plu$(oil
# -node
# &reather
# =rankshaft
% ElyCheel
# 5il pump
#+> 1lement oil filter
##G &all(suction 0.7.H.
##' 8prin$
#%' =onnectin$ rod assembly
#%> !iston assembly
#,+ =ylinder head(#
st
sta$e
#,# Halve ca$e(#
st
sta$e
#,% Halve ca$e(%
nd
sta$e suction
#I+ 7elief valve(#
st
sta$e
#G+ Joint(#
st
sta$e cylinder head to crankcase
#G) 8uction valve(#
st
sta$e
#G> ;elivery valve(#
st
sta$e
#G? 8uction valve(%
nd
sta$e
#'I 5 rin$(#
st
sta$e valve ca$e
#') 5 rin$(%
nd
sta$e valve ca$e
#)) 8uction filterKsilencer
#>% -node
%++ =ooler tube(#
st
sta$e
%+# =ooler tube(#
st
sta$e
%+G ;rain valve
%%+ =ylinder head(%
nd
sta$e
%%# Halve ca$e(%
nd
sta$e delivery
%%) 7elief valve(%
nd
sta$e
%,G ;elivery valve(%
nd
sta$e
%,) 5 rin$(;elivery valve ca$e
%'G =ooler tube(%
nd
sta$e
%'> ;rain valve
%>G #
st
sta$e pressure $au$e
%>' %
nd
sta$e pressure $au$e
-# =onnectin$ rod
-G &i$ end bearin$ half liner
-G 8mall end bearin$
&# !iston
&% =ompression rin$(#
st
sta$e
&, 8lotted oil control rin$(#
st
sta$e
&I =ompression rin$(%
nd
sta$e
&G Gud$eon pin
&' =irclip
=#, -d.ustin$ screC
40
41
42
43
SNTNE SEPARATR-MARSHALL ORR
Gemilerde, makina dairesindeki sintine sularn temizleyerek #G
ppm Bpart per millionD altnda denize basan cihazlara sintine
separatr denir. &u separatr, sintineyi direk sintineden, valf
sandndan veya holdin$ tanktan emerek alr. &unun iin kullanlan
pompalar, $enellikle helisel rotorlu pompadr. &u pompa helisel bir
rotor ile ii zel bir lastikten yaplm" statrden olu"ur. !ompa, bu
zellii dolays ile asla kuru al"trlmamaldr. &u pompa
vastasyla emilen sintine, separatre "ekilde $rld $ibi tam
ortasndan sokulur. &ir boru ierisinden $een kirli su borunun
iindeki perdeden $eerken yn dei"tirir ve soldaki kresel valften
ieri $irer. 8ol taraftaki kumlarn altndan $iren sintine drt kademe
kumdan $eer ve sa taraftaki kumlarn olduu blmeye $elir. &urada da
yine drt kademe kumdan $een sintine ikinci kez sepere olmu" olur.
Kumlarn olduu mahalli terk eden sintine, separatr d"ndaki
B,D no*lu boru vastasyla st taraftaki plate*lere $elir.
!late*lerden $eerek son separasyon i"lemi de tamamlandnda buradan
kan su ince bir bakr boru ile sensre B5il =ontent ;etectorD $elir.
&u bakr borunun kt yerde iki k" vardr. &unlardan biri denize
temiz su k", dieri ise sintineye kirli sudur. 8u, sensr
44
tarafndan okunarak #G ppm*in altndaysa denize temiz su solenoid
valf, #G ppm*in stndeyse sintineye kirli su solenoid valf alr.
NEML NOTLAR
8intine separatr, $emilerde port state otoritelerince en ok
kontrol edilen sistemdir. 8adece bunun iin deil deniz ve evre
kirliliini de nlemek iin bu sistemin doru bir "ekilde
al"trlmas $erekir. &u sebeple ncelikle sintine temiz
tutulmaldr, viskozitesi yksek ya ve yakt kaaklar $iderilmeli ve
sintineye asla kimyevi ila atklar dklmemelidir. 8eparatrn
bunlar ayrma $ibi bir zellii yoktur, ayrabilse de bir mddet
sonra kendi kirlenir ve al"maz.
8intine separatrlerinde state control*ler tarafndan yaplan ve
bizim de devaml kontrol etmemiz $ereken baz konular vardr.
#(!ompa emi" yapyor fakat basamyorsa filtre temizlenmeli,
sonra da alc valfn dili kontrol edilmelidir. !ompa iyi ememiyor ve
de iyi basamyorsa pompa statorunu yenilemek $erekebilir.
%(1mme ve basmann normal olduu durumlarda solenoid valflerin
doru al"p al"mad kontrol edilmelidir. #G ppm*in altnda ve
stnde valflerin doru bir "ekilde alp kapand $rlmelidir.
&unun iin #G ppm*in stnde alarm alarak sintineye k" valf, #G
ppm*in altnda ise denize k" solenoid valf almaldr. B&az
separatrlerde #G ppm*in zerinde pompa stop eder ya da sintineyi
bil$e tanka $nderir.D

,(8ensr iine al"ma esnasnda bir ubuk sokularak denize ve
sintineye $idi" solenoid valfleri ap kapattrlr. &u srada #G
ppm*in stnde alarmn ald kontrol edilir.
I(8intine separatrnn stnde bulunan ya Bslud$eD tahliye
valfleri state kontrollerindeki en nemli konudur. &az separatrlerde
st kapakta bulunan probe*un Bya seviyesini len bir e"it "amandraD
fi"i ekilir ve solenoid valfler alr, bazlarnda ise ve$atrn
arkasndaki dme &*den -*ya ya da -*dan &* ye $etirilir ve solenoid
valflerin ald test edilir. &u esnada solenoid valfler
elektriklenmi" ve sintine separatrndeki basn d"m"tr. -ncak
solenoid valf elektriki olarak asa da mekanik olarak amam"
45
olabilir, bu sebeple k"lar elle kontrol edilmeli veya her bir k"
rekoru $ev"etilerek su veya yan $eldii $rlmelidir. 8intine
separatr zerindeki solenoid valfler elektriki olarak doru alyor
fakat su karyor ise valflerin iine kum tanecikleri veya pislik
$itmi" olabileceinden valfler sklp temizlenmelidir.
G(&ir de separatrn #G ppm altnda normal al"tn
farzedelim, bu esnada ppm dmesini kapatrsak temiz su k"
kapanmal ve sintineye k" valf almaldr. B-utomatic stoppin$
deviceD B&az separatrlerde pompa stop eder.D
'(8intine separatr al"trlrken sensr BcamD, temiz bir bez
ya da fra ile temizlenmelidir. &una ramen sensrn doru
okuduundan emin olamazsak sensrn altnda valf var ise kapatlr ve
sensrn ii lk tatl su ile doldurularak 5 ppm okunur. <er"eye
ramen ppm yksek okunuyorsa sensrn ii temizlenir veya yan kapa
alarak $ev"ek elemanlar sklr.

)(8eparatr iindeki kumlar drt e"ittir. 1n alttaki kum daha
kaba olup en stteki en ince $zeneklidir. 8eparatr kumlarna
coalescer denir ve her farkl kum katman arasnda filtre mevcuttur.
&u kumlar sepere yapamaz duruma $eldiklerinde yenilenmeleri $erekir,
seyirde ve yenileme imkan yoksa kumlar d"ar alnp ilala
temizlenir. 8intine separatrnn sintine $iri" valflerinin yn B#(%D
her mevsim dei"tirilmelidir. Lok uzun sredir almad biliniyorsa
separatr st kapa sklerek plate*ler ve aralarnda birikmi" pislik
temizlenebilir. 8intine separatr $vdesinde ve k"nda olan basn
$eyleri ile, kumlarn kirlenip kirlenmedii anla"labilir. Gvdedeki
$ey basnc k" basncndan byk ise kumlar kirlenmi" olup
ykanmalar $erekir.
>(8intine separatrlerinde unutulmamaldr ki, hava aynen ya
$ibidir. &u sebeple de sensre $elen su, bakr boru ile +,> mt
ykseltilip hava firar BM boruD yaplarak havaszlandrlmaldr.
&ylece ppm*in $ereksiz yere yksek $stermesi ve $ezinmesi de
nlenmi" olur.
Gnmz kurallarna $re sintine separatr9 filtreleme cihaz,
alarm ve otomatik stop cihaz varsa seyir halinde her zaman ve
-ntarktika d"nda her yerde kullanlabilir.
46
SNTNE SEPARATRN DEVREYE ALMA
-8intine separatrne deniz suyu hidraforundan $elen valf aarak
separatr deniz suyu ile doldurun.
!-8eparatr zerindeki , adet hava firar valfn aarak havalarn
karn ve deniz suyu $elen valf kapatn.
"-8intine alc ve pompa alc valflerini an.
#-8intine separatr k" ve dischar$e valflerini an.
$-!!2 tablosunu an ve numune suyu valf ak olsun.
%-6ulumbay birka tur el ile dndrdkten sonra al"trn.
&-8intine basma i"lemi bittikten sonra i"lem srasn tersten
uy$ulayn.
NOT' 8intine separatr , ynl valflerinin ynn her mevsim
dei"tirin.
SNTNE SEPARATRNN TEM(LENMES
-, no*lu valf kapal, > no*lu valf ak olsun. 8intine separatr
deniz suyu alc valfn aarak separatr deniz suyu ile al"trn.
!-8eparatr iinin temiz olduunu $rdkten sonra , no*lu valf ap >
no*lu valf kapatn. 8eparatr zerindeki , adet hava firar valfn
47
aarak ykama i"lemine devam edin. :kama i"lemini # saat yaptktan
sonra tulumba ve valfleri kapatn. B, ynl valfleri evirerek her iki
taraf ykanabilir.D
DMEN MAKNASI
4skele sancak pompalarn k"larndaki valfler BI adetD ak
olmal ve safematic valve block cross BND konumuna alnmaldr.
/ncelikle pompalarn sump tanklar doldurma valfleri alarak
eOpansion tankndaki ya ile doldurulmaldr. B&u valflerin
kapatlmasna $erek olmayp ak kalabilir.D /rnein, iskele pompa
devrede olsun. !ompa9 sump tanktaki ya, solenoid valfa Bcontrol
valve blockD yollar. 8olenoid valf ener.ilenmedike ya, control
valfndan $eri dner. ;men elektriki olarak iskeleye basldnda
solenoid valf ener.ilenip valf apraz konuma $eirir. &ylece ya
valf bloundan iskele ba" silindire B!# balantsnaD, ayn zamanda
safematic valve block zerinden sancak k silindire B!% balantsnaD
$ider. B-ncak resimde $rld $ibi bypass valf ak olduundan !%
ve 8% balantlarnda basn e"ittir.D 4skele ba" ve sancak k
silindirde ya basnc arttndan ba" piston sancaa, k piston
iskeleye doru hareket eder. &ylece yeke sancaa, $emi iskeleye
dner.
&u esnada iskele k silindirdeki ya, solenoid valf bloundaki
yoluyla iskele pompann sump tankna $eri dner.
&ir silindirin keesi kard durumda bir ift silindir $rubu
al"ma d" tutulup manuel al"trma valf Bsafematic valve blockD
vastasyla dier ift silindir $rubu devreye alnabilir. 2anuel
al"ma kolu #*e $etirilirse noA# pump ve k silindirler al"acak,
kol %*ye $etirilirse noA% pump ve ba" silindirler al"acaktr. &yle
bir durum olursa tork artacandan $emi srati d"rlr ve alabanda
baslmaz.
Kpr stnden noA# pump al"trlp dieri 86-0;(&:*a
alndnda $enellikle "u durumlarda yedek pompa noA% devreye $irer 9
-( noA# motor scakl a"r artarsa
&( noA# pompann ya tankndaki ya seviyesi ok d"erse
=( noA# motorda elektrik kesilirse
48
49
EVAPORATR-ATLAS
-tmosfer basncnda #++P=*de kaynayan suyun vakum altnda daha
d"k scaklkta kaynamas prensibiyle al"an ve deniz suyundan tatl
50
su reten sisteme evaporatr denir. 1vaporatrn elemanlar
diyebileceimiz paralar e.ector pump, distille BEFD pump, heat
eOchan$er, condenser, bir ya da iki e.ector BnozulD, check valf,
orifis, salinometre, elektrod, safety BreliefD valf ve vakum
breaker*dr.
EVAPORATR DEVREYE ALMA
1vaporatr devreye almak iin nce $iri" ve k" deniz suyu
valfleri alarak e.ector pump devreye alnr, bundan sonra vacuum
breaker kapatlr ve evaporatr vakum tutmaya ba"lar, minimum '>' mm<$
veya +,?+ bar vakum tuttuunda silindir soutma suyu $idi" ve dn"
valfleri alp by(pass valf yakla"k %K, veya ,KI tur kapatlr.
8ilindir soutma suyu pek ok $emide '+(>G =*dir. &u scaklklardaki
tatl su, vakum altnda deniz suyunu starak kaynatr ve
buharla"trr. &u kaynamay $rdkten ,(G dakika sonra condensere
deniz suyu $iri" ve k" valfleri alr, bypass valf varsa, bu valf
istenen basnca $re kslr. &uharla"p condensere ykselen su
tanecikleri burada you"arak suya dn"r ve tavada toplanr. :ine ,(G
dakika sonra ya da tesviye "i"esinde su $rnd zaman valfleri
alarak distille pump al"trlr. !ompann bast su bir
elektroddan $eer, tuzluluk az ise tanka $idi" solenoid valf,
tuzluluk fazla ise sintineye $idi" veya evaporatre dn" solenoid
valf alr. 1vaporatr devreden kartlrken yaptmz i"lemlerin
tersi yaplr.
NEML NOTLAR
1vaporatrdeki e.ector*lerden biri heat eOchan$erdaki suyun
fazlasn alarak deniz suyu seviyesini sabit tutar Bbrine e.ectorD,
dieri ise condenser mahallindeki havay emerek vakumu salar Bvacuum
ya da air e.ectorD. &az zamanlarda bu e.ektorlerde k"r, midye vs.
olabileceinden temizlenmesinde fayda vardr. ayet bu e.ector*lerden
nce check valfler var ise bunlarn da klapelerinin al"r olduunu
kontrol etmek $erekir.
Qaman zaman evaporatrn kapasitesi d"er ve kaynama ktle"ir.
&yle durumlarda heat eOchan$er uy$un ise sklp d"ar alnr ve
ilala kaynatlr. My$un deilse ieriye ila dklerek yerinde
kaynatlr ve sonra dreyn edilir.
51
ayet silindir soutma suyu eOpansion tank eksiliyorsa Bdier
sebepler hariD heat eOchan$er delinmi" demektir, "ekildeki $ibi bir
heat eOchan$er*da, evaporatre silindir soutma suyu alr ve alt
kapak sklr. ;elik olan borudan su $eleceinden boru her iki
taraftan Balttan ve sttenD tapalanr. ayet heat eOchan$er yatay ise,
d" kapak sklr ve ierisi e.ector pump*la deniz suyu doldurulur ve
delik boru d"ardan $zlenerek kar"lkl tapalanr.
1vaporatr her "eyiyle normal ve elektrod da temizlenmi" olduu
halde tuzluluk fazla ise condenser delik demektir. &unun iin
evaporatrn ii e.ector pump*la deniz suyu doldurulup kapak sklr
ve delik tespit edilerek kar"lkl tapalanr.
1vaporatrlerde, distille pump k" basnc ile condenser deniz
suyu basncnn $enellikle # bar olmas istenirse de farkl sistem ve
farkl $emilerde bu deerler dei"ebilir. 1.ector pump basnc da
$enelde %,>(I,+ bar civarndadr. Gemilerde evaporatrlerde en byk
sorun e.ector basncnn d"mesiyle vakumun azalmasdr. Hakumun pompa
d"nda ykselmeme sebebi sistemde bir kaak olmasdr. &unun iin de
evaporatr ii Bvakum $eyci sklp krlendikten sonraD e.ector pompa
vastasyla #(% bar basn olacak "ekilde doldurulur. ;"ar deniz
suyu kaa olan yer vakumu kran BbozanD yerdir.
ekilde $rlen orifis bir rekor ierisindeki ii delik bir nevi
rondela BpulD dr. &u devreden $een suyun basnc feed valfteki yayn
tansiyonunu a"tnda deniz suyu beslemesi yaplm" olur. -ncak
zamanla e.ector pump*n basnc azald iin yayl feed BbeslemeD
valf i" $rmez duruma $elir, bu sebeble pek ok $emide bu valfler
sklp yerine sar $ate veya $lobe valfler balanm"tr.
52
&ilinmesi $ereken ve yine en nemli vakum krc yerlerden biri
distille pump*n boazdr, tatl suyu basarken damla damla karan bu
pompa vakum tutma esnasnda vakumu en$eller. &u yzden bu pompa
k"larnda zaten basn ayar iin valf olduu $ibi eer yoksa $iri"
tarafna da valf monte etmek $erekir. &una ramen pompa sorun
53
yaratmaya devam ediyorsa evaporatr devreden karlaca zaman
ieride bir miktar tatl su braklr ve vakum tutturulurken distille
pump d"k kapasitede suyla al"trlp sorun $eici olarak
$iderilir. &ir dier husus ta zaman zaman $zetleme camnn kontrol
edilmesi $erektiidir.
54
OIL MIST DETE)TOR-*RAVINER
5il mist detektr, ana makina karterinde, yataklardan dolay
veya pistonun kompresyon karmas $ibi nedenlerle olu"acak snn
neticesinde kan duman veya ya buhar vastasyle makineyi ar yola
eken veya stop ettiren bir emniyet sistemidir.

2akinann karter veya palamar yatak hizalarndan, devreler
ekilmi" ve hortumlarla detektr cihazna balanm"tr. 5il mist
detektr al"trldnda bir rotary valf vastasyla her bir
karterdeki hava fanla emilerek d"ar atlr. Eanla rotary valf
arasnda iki tp vardr. &unlardan biri reference tube Breferans
tpD, dieri ise measurin$ tube Blme tpD dr. ekilden
anla"ld $ibi iki tip dedektr vardr. =omparator BmukayeseD type
ve level BseviyeD type.
55
=omparator tip detektrde, bir silindir havas lme tpnden
$eerken dier tm silindirlerin havalar referans tpnden $eirilir.
<er iki tpn ak olan azlarnn nnde birer ayna ve bu aynalarn
tam ortasnda bir lamba vardr. Eotosel, her iki tpten kan havay
bu lambann aydnlatt aynalar vastasyla mukayese eder ve bu deer
$eyte mikroamper olarak okunur. ayet lme tpnden $een silindirin
yataklarnda snma varsa veya se$manlar karp ta kompresyon a"a
inerse, lme tp nndeki ayna dumandan kirlenip "
yanstamadndan fotosel hemen makinay ar yola eker. -ynalarn
a ayarna Rzero ad.ustment* B+ ayarD, lambann makinay ar yola
ekmesini istediimiz mikroamper ayarna Rlevel ad.ustment* Bseviye
ayarD denir. /rnein, makinamz ? silindirli ise ## adet port vardr.
&unlarn ? tanesi herbir silindire ait olup 3 portu bizim ayarmz
iindir. + portunda ise fan karterden deil makina dairesinden temiz
havay emer, bu sebeple de deeri + olmaldr.
+ ayarnda, rotary valf dnerken +*a $eldiinde select dmesine
baslr ve rotary valf dnmez, n taraftan tornavida ile mikroamper
+*a ayarlanr. -yn i"lem level ayarnda yaplr, rotary valf 3*ye
$eldiinde sol taraftaki potansiyometreden kitabn tavsiye ettii
deer olan > mikroamper ayarlanr.
3evel tip dedektrde de ayn ayarlar yaplr. -ncak al"ma
prensibinde bir fark vardr. &u detektrde bir silindirdeki hava lme
tpnden $eirilirken dier silindirlerden ekilen hava referans
tpnden $eirilmeden by(pass edilir, bylece fotosel sadece o
silindirden ekilen havay, ayarlanan > mikroampere mukayese eder,
buhar ya da duman o deere ula"tnda makina ar yola ekilir.
5il mist detektrler ok dikkat edilmesi $ereken nemli
cihazlardr. Lnk $ereksiz yere makinann kertilmesi pek ok sorunu
da beraberinde $etirir. &u sebeple de baz "eylere nem vermek
$erekir.
(Qaman zaman hortumlar ya ile dolar, bunlar ilk frsatta
bo"altlmaldr. -ksi takdirde buhar yapp aynay kirleteceinden
$ereksiz yere makina kebilir.
(-yarlar, limandan kalktktan ve # saat tam yolda $idildikten
sonra yaplmaldr. &u esnada makina kme ihtimali olduundan oil
mist detektrn fi"i ekilip ayar yaplr, bylece oil mist al"m"
56
olur, ama makinaya kumanda etmez. 2akina ve karterin, normal al"ma
scaklklarna ula"madan yapacamz ayarlarn, bunlarn normal seyir
deerlerine ula"tnda daha farkl olaca bilinmelidir.
(;ikkat edilecek bir dier husus da, $erek makinadan $elen,
$erek tplerin hortumlarnn $ev"ek ve delik olmamasdr. &yle bir
durumda dierlerinin deeri kt olmasa da delik ve $ev"ek olanlar +
mikroamper olacandan, hortumlar salam olanlar dierlerine $re
nispi olarak kt $rnebilirler. &u olay da, bizim yanl" deer
okumamza ve yanl" deerlendirmeler yapmamza sebep olur.
(7utin olarak da aynalar ve tpler kontrol edilmeli ve kirlilik
var ise temizlenmelidir, bylece okunan deerler doru olacandan
makinann da $ereksiz yere kmesinin nne $eilmi" olur.
PS S+ NTES-SE,A*E +NIT-NEPT+MATI)
57
!is su nitesi, $emilerdeki tuvalet Bnadiren de banyoD
atklarn temizleyerek $emi d"na $nderen sisteme denir. &unun iin
nce dischar$e valf kapatlr ve inlet tankna B#+D $iri" valf
alr. Snlet tank ykselip belli bir seviyeye $elince "amandra
devreyi tamamlayarak inlet pump BI+D, circulation pump BI#D ve
in.ection pump*lar BI%(I,D al"trr. Snlet pump, pis suyu eOpansion
tanka B##D yollar, bu esnada pis su, bu tanka $irerken filtreden BG#D
$eirilir ve buradan da circulation pump BI#D ile pressure tanka B#%D
$nderilir. &u tankn k"nda ksma hortumu BnozulD BG%D olduundan
atklarn burada basnc artar ve atklarn bir ksm nozuldan
flotation tanka B#,D, bir ksm da e.ector BI'D vastasyla eOpansion
tanka $eri dner. &u dn" srasnda da slud$e tankn B#GD st
tarafndaki hava filtresinden BID $eirdii havay emer ve bu hava ile
pis su iindeki maddelerin paralanmas salanr, bu "ekilde srekli
bir sirklasyon yaplr. -yn anda nozuldan BG%D $een pis su
flotation tanka B#,D $nderilirken pis suya, in.ection pumplar BI%(I,D
vastasyla chlorine Bkalsiyum klorrD ve floc a$ent Bdemir klorrD
en.ekte edilir. 1n.ekte edilecek miktarlar instruction book*taki
deerlere uy$un bir "ekilde pompa zerinden stroke ayar ile yaplr.
Elotation tankta B#,D en.ekte edilen ilalarla da temizlenmi"
olan pis su, perdelerin arasndan $eerek clean Cater outlet tanka
B#ID $ider, suyun st tarafndaki tortular ise scraper band BIGD ile
slud$e tankna B#GD $eer. 8craper band da BG,D, dier pompalar $ibi
inlet tanktaki "amandra B'+D sayesinde al"r.
=lean Cater outlet tanktaki B#ID temizlenmi" su, ykselip
"amandray B'#D hareket ettirir, o da devreyi tamamlayarak dischar$e
pump* BIID al"trr ve temiz su d"ar baslr. 8u azaldnda yine
"amandra vastasyla pompa stop eder.
8lud$e tankta biriken tortular ise $emi, demir veya limandan
ayrldktan sonra akta Bkurallara $re "imdilik sahilden en az I mil
uzaktaD denize baslr. :ine akta tm tanklar temiz su ile
doldurulup ykanarak denize baslabilir.
!is su nitesi al"rken %# ve %% no*lu valfler srekli ak
tutulur. emadan da anla"laca $ibi %G, %', %), %> ve %? no*lu
valfler tanklar d"ar basmakta veya ykamakta kullanlr. :kama
iin su, ,+ no*lu valften verilir.
58
&u nitenin bakm tutumu kolaydr, $enellikle "u kontroller
yaplr.
(!ressure tank B#%D zerindeki basn $eyci +,G bar civarnda
olmaldr. ayet $ey al"yor ve basn $stermiyorsa nozzle BG%D ve
e.ector BI'D sklerek hava ve suyla temizlenir.
(Qaman zaman pis suyun $etii filtrenin BG#D kontrol edilerek
temizlenmesi $erekir.
(Qaman zaman da hava filtresinin BID temizlenmesi $erekebilir.
(Lal"ma esnasnda kontrol lambalarndan pompalarn otomatik
olarak devreye $irdii ve yine otomatik olarak stop ettii kontrol
edilmelidir. &ylece inlet tanktaki "amandrann i"levini yerine
$etirdii ve normal al"t kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde,
inlet tank ta"ar.
(-yrca dischar$e pump*n otomatik yapp yapmad kontrol
edilir ve bylece clean Cater outlet tanktaki "amandrann da $revini
yapp yapmad kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde ise, bu tank ta
ta"ar.
(8on olarak ta tanklarn yksek seviye alarmlar elektriki
olarak kontrol edilmelidir.
!is su nitesinin kapasitesinin yeterli olup olmad
hesaplanrken tuvalet atklarnn ki"i ba"na )+ lt, banyo(lavabo
atklarnn da yine ki"i ba"na %++(%G+ lt olduu varsaylr.
59
60
ISITMA VE SO-+TMA
A-.+(L+K' Gemilerde kullanlan buzluk sistemi $enellikle E#% veya E%%
$az ile al"r. &uzluk kompresr, soutucu olarak kullanlan $az
yksek basn ve yksek scaklkla kondensere yollar. Gaz, nce ya
separatrnden $eer ve iinde bulunan ya separatrde brakr ve
ya, oradan da kompresr karterine dner. 8eparatrden $een freon,
kondenserde BkulerD souyup yksek basnl sv haline $elir.
Kulerden kan $az, filter dryer*den ve solenoid valften $eerek
soutma odasndaki eOpansion valfe $elir. 1Opansion valfte basnc
d"en ve evre ssn alan freon, yksek basnl svdan alak
basnl $aza dn"r ve souma yapar. 1tlik, balklk, sebzelik ve
kuru kumanyalktaki fanlar serpantin Bsoutma kan$alD lerdeki souu
evreye vererek buzluk odalarn souturlar. 4"ini bitiren alak
basnl $az kompresre $eri dner ve soutma i"lemi tamamlanm" olur.
&uzluk devresindeki dryer, freon iindeki nem ve suyu alr.
Qaman zaman bu su, eOpansion valf ve solenoid valflerin normal
al"masn en$elleyerek olmamas $ereken yerde freonun soutma
yapmasna sebep olur. ;ryer $revini yapamaz hale $eldiinde
yenilenmeli veya iindeki silika$el dei"tirilmelidir. &una ramen
devrede su kalyorsa devreye az miktarda metanol ektirilebilir.
-yrca dryer eleman olarak sadece silika$el deil, kalsiyum klorr de
kullanlmaktadr.
ayet sistemde herhan$i bir sebeple $az eksilmesi olursa devreye
$az ektirilir. Kondenser k"ndaki valf kapatlarak $az kulerde
toplanr ve $az ektirme hortumu kuler k" ile tpe balanr. 6pn
valf ile $az ektirme valf alarak sisteme $az $nderilir.
Kompresr aralkl al"trlp $az kulere toplanr. BGaz ektirme
i"lemi buzluk kompresrne dn" devresi zerinden de yaplabilir.842D
0adiren kompresr karter ya eksilir veya rutin olarak yann
yenilenmesi $erekir, byle bir durumda kompresr $iri"(k" valfleri
kapatlarak kr tapa alnp karter ya ilave edilir ya da kompresr
stopta iken karter, vakum pompas ile vakuma $eirilip karter ya
ektirme borusu ile vakum altnda ya ektirilir. &ir dier yol da
kompresr devrede iken alak basn presostat ile kompresrn vakuma
$eirilmesi ve yine karter ya ektirme borusu ile ya
ektirilmesidir.
61
&uzluk kompresr alak basnc +,#(#,> bar, yksek basnc ise
#+(#G bar civarndadr. :ani dn" basnc alak basn presostatnda
#,> bar olduunda kompresr devreye $irer ve basn 5*a yakla"tnda
yani +,#(+,% bar*da kompresr stop eder. &u esnada yksek basn #+(#%
bar civarnda tutulur. -yrca deniz suyunun $elmemesi veya az $elmesi
$ibi durumlarda emniyet olarak yksek basn presostat kullanlr.
/rnein, deniz suyunun az $elmesi $ibi durumlarda #> bar civarna
ayarlanan yksek basn presostat kompresr stop ettirir. 8orun
$iderildikten sonra kompresrn devreye sokulabilmesi iin yksek
basn presostatnn, zerindeki dmeden resetlenmesi $erekir.
Kuler zerinde sistemi a"r basntan koruyan bir de safety
valf bulunur. :ksek basn presostatnn $revini yapamad veya
sistemde a"r $az olduu durumlarda safety valf aarak a"r basn
ve $az sistemden d"ar atar.
SOR+NLAR VE /(MLER
&uzluk sistemi, ayarlar ve kontrolleri iyi yaplrsa pek sorun
karmasa da "u hususlara dikkat etmekte fayda vardr.

(Kompresre dn" karlanyorsa
a(1Opansion valf fazla ak olabilir.
b(ayet valf fazla ak deilse fan al"myor olabilir, ancak
normal al"an sistemlerde fan al"myorsa kompresr stop etmelidir.
c(Heya serpantinler karla dolmu" olduundan s transferi
olmayacaktr, bu durumda da serpantinlerin defrost edilmesi
$erekiyordur.
(Kompresr sk sk devreye $iriyorsa Bksa al"yor(ok bekliyorsaD
ve soutma az ise
a(1Opansion valf fazla kapaldr.
b(Gaz azdr.
c(1Opansion valfn filtresi tkaldr.
(Kompresr yksek basntan devreden kyorsa
a(;eniz suyu pompas stop etmi"tir Bbu durumda kompresr stop
etmelidirD veya yeteri kadar su basamyor.
b(Kuler tkal.
c(Kompresrde normalden fazla $az var.
d(1Opansion valfler fazla ksk.
62
63
(8istemde $az eksiliyorsa
a(Kompresr "aft boaznda mekanik sealden kaak vardr.
b(Kompresr ve kuler zerindeki valflerin boaznda ve tesviye
"i"esinde kaak var.
c(Kuler borusu delik veya aynadan kaak var.
d(1Opansion valf $iri" k" balantlarnda veya valflerinde
kaak var.
e(8erpantinlerde delik var.
(Karter ya eksiliyorsa
a(<arici kaak var.
b(8eparatr ya sepere edemiyor yada kartere $eri dndrmyor.

Gaz kaa kontrol iin "u yntemler uy$ulanr.
a(Gaz detektr ile kontrol yaplr. ;etektrn zerinde
fleOible hortum ile hassasiyet ayar iin bir dme mevcuttur. Kaak
olan yere yakla"trldnda alarm verir ancak e"itli $az ve boyalara
da tepki $sterebilir.
b(!ropan $az detektr ile yaplan kontrolde propan $az valf
alarak yaklr. 2avi renkte olan alev kaaa yakla"tka ye"ile
dner.
c(Kaak olmas muhtemel olan eOpansion valf balantlar v.s.
yerlere kpk veya tkrk srlerek kontrol yaplr.
.-AIR)ONDITION 0A1)2' &uzlukla ayn prensiple al"r, ancak alak
basnc ,(' bar arasndadr. Hakuma yakn al"trlmad iin ya
separatr olmayabilir. Herimi arttrmak iin fanlar d"ardan ieriye
deil, ieriden ieriye al"trlr.
)-ISITMA' ;"ardan ieriye hava fleyen fann nndeki steam
kan$allarna steam almasyla stma temin edilir, bylece ya"am
mahalline scak hava flenmi" olur. -ncak baz $emilerde nadiren de
olsa steam yerine elektrikli stclar kullanlr.
D-MAKNA 3ANLARI' 1mici ve basc olmak zere iki e"ittir. Eanlarn
verimli al"abilmesi iin fan kanatlarnn keyslere mmkn mertebe
Bsrtmeyecek "ekildeD yakn olmas $erekir. &ize d"en $rev ise tel
filtrelerini srekli temiz tutmak ve hasarl filtreleri derhal
dei"tirmektir, bu ayn zamanda survey kontrollerinde ok dikkat
edilen bir husustur.
64
IN)INERATOR4 DEVREYE ALMA
/P KOYMA
-:anma mahalinde yabanc madde olup olmadn kontrol et.
!-8Citch*i noA#*e $etirdiinde panele elektrik $elecek. :anma
mahalli kapa zerindeki lamba yanacak.
"-Kapak zerindeki dmeye basarak kapa a ve yaklacak
maddeleri Bstb, bez, vs.D ieri koy.
#-Kapa kapat.
/ALI5TIRMA
$-8Citch*i noA%*ye $etir, bu durumda baca $az fan al"acak.
%-&aca $az fannn damperlerini ne$atif basn minimum %G
mmF= olacak "ekilde ayarla.
&-8Citch*i noA,*e $etirdiinde burner pro$ram devreye
$irer ve burner #. kademede al"r. 1er ieride yaklacak fazla
madde yoksa bu pro$ram yeterlidir. ayet daha fazla s
isteniyorsa sCitch noAI* e $etirilir. &ylece burnerde #. ve %.
kademe ayn anda al"r.
6-Lp yakma i"lemi bitirildii zaman sCitch noA%* ye
$etirilir. 1er yanma mahalindeki s %++P=*nin altna inerse
kapan zerindeki lamba yanacak, bylece ieriye yeniden yaklacak
p konabilir.
NOT' :al paralar ve separatr slud$e* $ibi "eyler G k$
$ibi kk miktarlarda yaklabilir.

SL+D*E YAKMA
7-,+ dakika kadar diesel oil ile al"trlp stma srecinden
sonra sCitch*i noAG* e $etir, slud$e pompas al"acaktr.
8-<ava devresindeki ve slud$e tankndaki suyu dreyn et.
-8Citch*i noA'*ya $etir. 8lud$e valf BpresostatD ald
zaman Rslud$e dosa$e valve* BpompasD al"acaktr, slud$e* atomize
edecek havann valfn a, bylece havann solenoid valf alr.
!-2otor di"li valf zerinden, slud$e* yakmak istediin
miktarda ayarla. <avay da, yanma parlak olacak "ekilde ayarla.
65
&aca $az scaklnn ,G+P=* yi a"madn $r. &u, diesel oil
ile slud$e*n birlikte yanma konumudur.
"-8Citch* noA)*ye $etirdiinde diesel oil solenoid*i
kapanacak. :alnz slud$e iyi kalitede ise yanacaktr. B8lud$e*n
yakla"k >+(?+P=*ye kadar stlmas $erektii unutulmamaldr.D

NOT'&u durumda iyi yanma olabilmesi iin incinerator*un ii
scak olmaldr.

STOP ETME
#-Gzetleme camndan sv veya kat yaktn bitip yanma
olmadn $rnce sCitch*i noA#*e $etir.
$-8caklk %++P=*nn altna inerse baca $az fan stop
edecektir.
%-4erisinin yeterince soumasn bekle ve yanmam" paralar
ile klleri alarak ierisini temizle.
NOT'&aca $az scakl maO.I++P=*dir. 0ormal scakl ise ,G+P=*
dr.
66
STERN T+.E-SIMPLE9 SEAL
8tern tube $eminin k tarafnda iinden pervane "aft $een ve
ii ya ile dolu olup her iki tarafndaki seal rin$ler sayesinde deniz
suyunun makina dairesine $irmesini nleyen yerdir.

8impleO seal*lere al"rken a"r basn uy$ulanmamaldr. &u
yzden, $emi ykl veya balastl Byani bo"D iken $ravity tank ile
deniz suyu basncndan ancak +,%(+,, bar daha fazla bir basn
salanr. :k veya balast su hatt ile $ravity tank ya seviyesi
arasnda "u forml $eerlidir. <T+,#'G<U%,>BmD
&urada <, pervane "aft merkezi ile yk veya balast su hatt
arasndaki dikey mesafedir, ls mt cinsindendir. ayet $emi
balastl iken <9 #I metreden fazla ise emniyet iin ikinci bir $ravity
tank monte edilir. &u, !erbunan seal rin$ler iin $eerlidir. Hiton
seal rin$ler iin ikinci bir tanka ihtiya yoktur. -mbala.l bir
"ekilde $emilere $nderilen seal rin$ler zedelenmesin diye almazlar,
sadece kullanlacaklar zaman sandktan karlrlar.
SIMPLE9 SEAL4N MONTA:I
8eal rin$ler balanmadan nce tm mahallin temizlii ve sklen
elemanlarn a"nma toleranslar kontrol edilir. Kontrol yaplacak
elemanlar pervane, sterntube, pervane "aft ve yatak klerensleridir.
!ervane "aft ieriye srlmeden nce iyice temizlenir. &u
temizlik dizel oil ya da ya ile zmparalanarak yaplr. afta i"lem
yaplmad sre iinde muhakkak surette "aft ar"af yada benzeri bir
"eyle sarlarak tozdan muhafazas salanr.
aft ieri srlmeden nce "aftn atlak kontrol yaplr. &unun
iin nce pervanenin kama yuvas tekrar tekrar temizlenir, bu
kontrolde farkl spray kullanlr. 4lk spray temizlik iindir.
4kinci spray skldnda "ayet kama yuvasnda atlak var ise bu spray
atla doldurur. &u spray tm kama yuvas boyunca sklr. &u i"lemin
ardndan #G(%+ dakika spray atlaa i"lesin diye beklenir. Vnc
spray tm kama yuvas boyunca sklr ve atlak var ise bu ksmlarda
renk dei"iklii meydana $elir. Latlak kontrolnn kama yuvasndan
67
yaplmasnn sebebi en byk stresin bu bl$ede bulunmas ve "aftn da
en zayf bl$esinin buras olmasndandr.
!ervane "aft ieri srld zaman ba" seal "afta $eirilir ama
sklmaz. aftn makine dairesindeki ucu kaplinden $eirilerek
rondelas konup
somunu balanr ve
setuskuru sklr. &u
i"lemi takiben k
seal "afta $eirilir,
civatalar yardmyla
sterntube $vdesine
monte edilir. -yn
anda ba" seal de
makine dairesinden
yerine balanr.
2akine tarafndaki krom layner flence monte edildikten sonra k
sealin krom laynerini tutan mesnetleri sklerek "afta $eirilmi" olan
pervane $vdesine k sealin layneri monte edilir.
68
ayet krom laynerlerde seal rin$lerden dolay a"nma varsa
laynerler tornada paso verilerek yzeyleri tashih edilir. /rnein I%+
mm apnda olan bir krom laynerde verilecek maOimum paso miktar ,.%
mm*dir. ;eerler tablolardan baklarak bulunabilir. Krom laynerlerin
balanmasnda i"arete dikkat edilir. &u i"aret pervanedeki marka ile
ak"trlarak balanr ve bu markalar yukar konumda iken Cear doCn
$au$e ile stten ve alttan l alnr. &unun iin kr tapa sklerek
Cear doCn $au$e yuvaya skca viralanr ve l alnr. -lnan ller
Cear doCn $au$e kutusundaki dier deerlerin yanna not edilir.
2akineye d"ardan su $irmesini nleyen keeler kta , adet
ba"ta % adettir. &u keeler #*den G*e kadar numaralandrlm" olup #
no*lu kee en kta pervaneye en yakn keedir. ;rt paradan olu"an
k rin$lerin arasna , adet seal rin$, paradan olu"an ba"
rin$lerin arasna % adet seal rin$ konur. &u rin$lerin az
konumlarna ok dikkat etmek $erekir. &u seal rin$lerin konumlarnn
nasl olaca kutusunun iindeki instruction*da aka $sterilir. &u
seal rin$lerin iinde krom laynere basmaya yardm eden yaylar bulunur.
ayet krom laynere paso verilirse yaylarn kesilerek ksaltlmas
$erekir. Krom laynerin apndaki # mm ufaltmaya kar"9 yay, , mm
ksaltlr. :ine d"ardan krom laynerin iinden deniz suyunun
69
$irmesini nleyen bir adet o(rin$ mevcuttur. Krom laynerler monte
edilirken o(rin$in bulunduu taraftan feeler $au$e ile klerensleri
kontrol edilir.
&tn monta. i"leri tamamlandktan sonra ba" sealdeki sealin$
rin$lerin arasna bir yerden, k sealdeki sealin$ rin$lerin arasna %
yerden tapalar sklerek ya doldurulur. &undan sonra seallerin
arasndaki "aft bo"luuna sterntube $ravite ya tank vastasyla ya
alnr. &u ya alm esnasnda hibir basn uy$ulanmayaca $ibi
sterntube*n hava firar $ev"etilerek havasnn karlmas salanr.
&u ya alm i"lemlerinden sonra birka saat beklenerek ya kaa
kontrol yaplr.

8terntube*te kullanlacak yalarda tavsiye edilen ya 8-1
,+*dur. /rnein, 8hell tr bir ya kullanlacaksa -r$ina 5il ,+
kullanlr. Kullanlan yalarn scaklklarnn !erbunan seal
rin$lerde '+P=*yi, Hiton seal rin$lerde ise ##+P=*yi a"mamas istenir.
:ine aralkl olarak sterntube*deki yadan numune alnmas ve yan
kirli olup olmadnn kontrol edilmesi tavsiye edilir. &a" seal
rin$ler iin kullanlan yan , ayda bir yenilenmesi en iyi yoldur. -z
miktarda olan ya kaa sorun olmasa da kaaklar devam ederse yan
viskozitesini arttrmak $erekir, bunun iin de 8-1 ,+ yerine 8-1 I+(G+
ya kullanlr. :ine rnek verirsek, 8hell tr bir ya kullanyorsak
Gadinia 5il I+ kullanlr.
70
+* 6 *OVERNOR
-SYN)HRONI(ER 0SPEED AD:+STIN* )ONTROL2-THE SYN)HRONI(IN*
MOTOR' 8enkronizr ya da hz ayar kontrol, yalnz al"an motorun
hzn veya paralel al"an motorlarn ykn dei"tirmek ve ayarlamak
iin kullanlr. 8enkronizrn tam altna bunun tur saysn $steren
bir indikatr konmu"tur.
Mzaktan devir kontroln salamak iin MG> $avernrn zel kapa
zerinde bir senkronize motoru monte edilmi"tir. 8enkronizasyondan
nce motorun frekansn, senkronizasyondan sonra da yk dalmn
dei"tirmek amacyla kullanlr. ;= ya da -= $erilimde olabilir.
5peratrn $avernr zerindeki senkronize kontrol dmesini
evirerek devir ayarlamasn salamak iin motor "aft ve senkronize
ayar di"lisi arasnda bir srtnmeli kaplin mevcuttur. &u kaplin, hz
ayar bitme limitine vardnda motorun hasar almasn en$eller.
!-SPEED DROOP' 8peed droop kontrol, ayn "aft dndren .eneratr
sistemlerinde veya paralel al"an makineler arasnda yk otomatik
olarak blmeyi ve den$elemeyi salar.
8peed droop, terminal "aft dnerken devir ayar yaynn
tansiyonunun dei"mesi yoluyla olur. -rttrlm" yakt, yay
tansiyonunu azaltr, buna bal olarak $avernr devir ayarn d"rr
ve makina yk altnda al"yorsa kademe kademe devrini d"recektir.
:k ve devir arasndaki bu ili"ki, nite mekanik veya elektriksel
olarak dier nitelerle beraber al"rken yk dei"imlerine kar" bir
diren rol oynar.
8peed droop sfra yakla"trldnda nite devir
dei"tirmeden yk dei"tirebilir. Genel bir kural
olarak, tek ba"na al"an niteler sfr speed droop*a
ayarlanmal, birbirine bal al"an niteler ise
yeterli yk datmn salayacak en d"k droop
ayarnda al"trlmaldr. ;ier nitelerle bal
al"an -= .eneratr niteleri, niteler arasnda yk
71
kaymasn nlemek amacyla yeterince yksek B$ster$ede ,+(G+
arasndaD bir droop ayarna sahip olmaldr. 1er tesisteki bir nite
yeterli kapasiteye sahipse $avernr sfr d"me ayarlanabilir ve bu
ayar sistemin frekansn dzenleyecektir. &u nite kapasitesinin
snrlar dahilinde tm yk dei"imlerini zerine alacak ve eer
kapasitesi a"lmazsa frekans kontrol edecektir. 8fr speed droop*lu
$avernrn sistem frekans senkronizrn al"trmak suretiyle
ayarlanr. Vniteler arasnda yk dalm ise speed droop*lu
$avernrlerin senkronizrlerini al"trmak suretiyle ayarlanr.
"-LOAD LIMIT'3oad limit, $avernrn terminal shaft*nn dn"yle
makineye yklenecek yk ve yakt miktarn, hidrolik olarak snrlar.
-yrca bu kontrol sfra ayarlamak suretiyle makinenin shut doCn*
iin de kullanlabilir.
056A /nceden load limit dmesini #+*a ayarlamakszn, manuel olarak
makine balantsn yakt arttrmaya zorlamaynz.
Gavernr makineye balanrken line*da balanmasna ve makineden
hareket alan iletim balantsnn Bdi"liD dz$n yerle"tirilmesine
byk zen $sterilmelidir. Gavernr taban ve makinenin zerindeki
monta. zemini arasna bir conta konulmaldr. 1er $avernrn trtll
BerkekD bir "aft var ise, Bdi"iD yuva zerine kendi arlyla
oturacak "ekilde serbeste kaymaldr. BGavernr hibir zaman kendi
tahrik "aft zerine bindirmeyiniz.D
1er kamal bir $avernr "aft kullanlyorsa di"linin kamal
"aft dz$n kavradndan emin olunmaldr. 0e ok fazla bo"luk, ne
de sklk olmaldr. &ozuk di"ler, "aft(kama a"nmas vb. den
kaynaklanan dzensizlikler $avernr tarafndan yakt kontrol sistemine
aktarlarak hatal kontrole sebep olacaktr.
3oad limit cihaz mekanik deil de, daha ok hidrolik olarak
al"tndan, $avernr al"madnda Bveya akmlatrlerde ya
basnc olmadndaD, load indikatr konumu, load limit control elle
evrilerek dei"tirilemez. Gavernr monte ederken, yaktn kesik
olduu Bsfr ykD konumu elde etmek iin terminal "aft bir kolla
evirmeden nce load limit dmesini #+* a $etirin. 6erminal "aft ile
yakt kontrol sistemi arasndaki balantda hibir kayp hareket veya
a"r srtnme olmamaldr. -"nmadan dolay olu"an kayp hareketi
zerine almak amacyla, yakt azaltacak, hafif bir yay balanmas
72
$enellikle tavsiye edilir. Lok $l yay kullanarak $avernrn al"ma
kapasitesini zorlamaktan kann.
2akinay al"trmadan nce load limiti G*e ayarlayn9 bu,
makinenin a"r yakt harcamn ve ok abuk hzlanmasn en$eller.
2akina sndktan sonra bu limiti #+*a ayarlayn. 8enkronizr
yardmyla makinenin normal devri ayarlanr. ;eneyimlerle bundan
sonraki al"trmalarda daha fazla yakt snrlandrmalarna $erek
olup olmad anla"lacaktr.
#-)OMPENSATIN* AD:+STMENT' <er ne kadar makina ykszken sabit
devirde tatminkar "ekilde al"yor $zkse de aslnda makinenin
$avernr ayar doru olmayabilir. :k
dei"imlerinden sonra a"r yksek ve a"r d"k
devir, normal devire $e dnme yanl" yaplm"
compensatin$ ayarndandr. -yn zamanda belli
devirler arasnda $ezinme durumunda da bu ayar
yaplmaldr.
2akina ve $avernr ya normal al"ma
scaklklarna ula"t zaman makina ykszken
a"adaki ayarlama prosedr uy$ulanr 9
-=ompensation indikatr somunu $ev"etilir ve indikatr maO.B#+D
seviyeye $etirilir.
!-6apas kartlp compensatin$ ine valfi tornavida ile , tur veya
daha fazla $ev"etilir. 6ornavidann ine valf zerindeki derin
olmayan tornavida yarna $irdiine emin olun. 8onra $avernrn ya
kanallarnda sk"an havay d"ar atabilmesi iin B$ezinen devirleD
bir buuk dakika kadar al"masna izin verilir.
";=ompensation indikatr somunu $ev"etilerek mandal min.B+D konuma
$etirilir. 4ne valf, makinenin devir says sabitlenene kadar kademe
kademe sklr. 8abitlenme noktasndan teye $eilmez. 4ne valfi
sonuna kadar skarak nceki konumda ne kadar ak olduu tespit edilir
ve tur says not edilir. Half daha nce tespit edilen devrin
sabitlendii noktaya kadar $ev"etilir. 2anuel olarak makina devrine
mdahale etmek suretiyle ayar test edilir. 1er $avernr tek
compensatin$ yayl ve valf #K> turdan fazla aksa ya da iki
compensatin$ yayl ve valf ,K> turdan fazla aksa yaptmz ayar
dorudur ve I(G('. admlara $erek kalmam"tr.
73
#-1er devir nc admn sonunda sabitlenmediyse indikatr iki
kademe ykseltilir B%*ye $etirilirD ve ine valf alarak makinenin
sabit olmayan devirde al"masna izin verilir.
$-,.adm tekrar edilir.
%-Gerekirse ,.,I.,G. admlar ayar doru olana kadar tekrar edin. 6ek
compensatin$ yayl $avernrlerde #K>W#KI tur, iki compensatin$ yayl
$avernrlerde #K%(,KI tur uy$undur.
&-2mkm olduu kadar az compensaton olmas istenir. =ompensation
ine valfinin $ereinden fazla kapatlmas yk dei"iminden sonra
$avernrn normal devire yava" dnmesine sebep olur. =ompensation
ayarnn maksimum noktaya yakn ayarlanmasndan dolay ;ashpot
plun$erin a"r hareketi yk dei"iminde a"r devir dei"imine
sebep olur.
+Y*+N YA- (ELLKLER VE YA- DE-5M
1n iyi $avernr performansn ve en uzun servis mrn elde
edebilmek iin uy$un ya seimi $erekmektedir. :a kprmeye , slud$e
olu"turmaya , hava yapmaya minumum eilimli olmaldr. Gavernrn
paralarn korozyona kar" koruyup , seallere ve boyaya zarar
vermemelidir. 8entetik yalar $enellikle tavsiye edilmez. 8eilen ya
yksek viskozite indeksine sahip olmaldr9 normal al"trma
scaklklarnda viskozitesi #++(%++ 8.M.8. B8aybolt Mniversal 8econdsD
arasdr.
Genellikle al"ma scakl G+=*den d"kse 8.-.1. #+, G+('+=
arasndaysa 8.-.1. %+, '+()+= arasndaysa 8.-.1.,+, )+(>+=
arasndaysa 8.-.1. I+, >+=*den bykse 8.-.1. G+*lik ya tatminkar
sonu verir. 2akinann $avernrnde kullanlacak ya bu $ereksinimleri
kar"lamaldr. Gavernrdeki sorunlarn ana sebebi ya kirliliidir.
8adece yeni ya da filtre edilmi" ya kullanlmaldr. Gavernr ya
iin kullanlan ya tenekeleri temiz olmal ve kullanlmadan nce ayn
yan ince bir katman ile svanmaldr.
Gavernrn yann kirlendii, a"r snmadan dolay kullanlmaz
hale $eldii zamanlarda ya scakken dreyn edip ayn yan d"k
viskoziteli olanyla ykayn ve tekrar yeni yala doldurun. Gavernr
temizlemek iin solvent kullanlacaksa bu solvent, oil seallere ve
$asketlere zarar vermeyecek trde olmaldr. 6ekrar ya konulmadan
74
nce hazne tamamen bo"altlp temizlenmelidir. Gemilerde $avernr
temizlii iin K175810 kullanlr.
Gavernr ya yabanc maddelerden arndlm" olmaldr. My$un
ko"ullarda ya dei"tirilmeden ' ay kadar kullanlabilir. Gavernr
dz$n al"myorsa ya kirlenmesi problemin asl sebebi olabilir.
:a dei"tirmek iin $avernrn st kapa alr, $avernr makineden
ayrlr ters evrilerek ya bo"altlr ve ince yaktla BkerosenD
ii temizlenir. Eriction cover eer $ev"ekse d"er ama dier paralar
kasten sklmedike d"mezler. 4yice dreyn edip temiz yala tekrar
doldurun. 1er $avernr skecek kadar vakit yoksa ya dreyn ederek
temiz, ince yaktla BkerosenD doldurun ve ,+ saniye kadar ine valf
ak konumda al"trp dreyn edip temiz ya ile doldurun. BGavernr,
ya ile doldurup store*da saklayn.D
NEML NOTLAR VE SOR+NLAR LE /(MLER
-;KG*yi al"trdmzda devir sabit durmayp srekli $eziniyorsa
B)++(>++ rpm $ibiD compensation ayar $ereklidir.
!-Gavernr sar yani $e tepki veriyorsa yaplacak ilk i"
a(Gavernrn temizlenmesi ve yann yenilenmesidir.
b(Eriction kaplin somunu ok skdr, az $ev"etilmesi $erekebilir.
c(=ompensation ayar $ereklidir.
"-8enkronize indikatrnn bir ayar deil $ster$e olduu
unutulmamaldr.
#-;KG al"trldnda overspeed*e $eiyorsa,
a(;KG normalden yksek devirde stop edilmi" olabilir, senkronize
kontrolnden devir %(, tur d"rlp ;KG yle al"trlmaldr.
b(5verspeed ayar d"k ise normal ayar yaplmaldr. Lal"ma
devrinden @#+(#G fazlas tavsiye edilir.
c(:akt pompas indeO kollar Bveya en azndan biriD tutmu"
olabilir, bu kollar elle al"trlmaldr.
d(:akt filtresi kirlenmi" veya herhan$i bir sebeple devreye yakt
$elmiyordur.
e(5verspeed trna a"nm" olabilir.
$-Gavernr ya srekli eksiliyorsa $avernrn en altnda drive shaft
stndeki oil seal*in Bya keesiD dei"mesi $erekebilir.
75
%-!ratik olarak bilinmesi $ereken, ;KG veya ana makina yksz olarak
al"yorsa $avernr zerindeki yk $ster$esi %*dir. 4ndeO kollar da
makinalar stopta iken $enellikle %(I mm civarndadr.
&-;KG zerindeki yk az olmasna kar"n $avernr B$az koluD yklenmi"
ise yakt pompa indeOleri ok kslm" demektir, indeOlere e"it olarak
yol vermek $erekir.
6-;KG zerindeki yk ok olmasna kar"n $avernr B$az koluD ok az
yklenmi" ise yakt pompa indeOleri ok ak demektir, indeOlerin e"it
olarak kslmas $erekir.
7-MG> $avernrde senkronize kontrol maO.#)(#> turdur.
8-;KG devri d"k kalyor ve belirli bir devrin zerine kmyorsa
senkronize kontrol maO.*a ula"m" olabilir, bu durumda
a(8enkronize kontrol dme vastasyla $eri alnabilir.
b(6erminal "afttan bir(iki di" kaydrlabilir.
c(8enkronize motor arzal olabilir.
d(8enkronize motor al"yor, ama rodunun az Bdrt k"eD
bozulduundan kumanda edemiyor olabilir.
e(Gavernorn erkek di"lisi veya kar"sndaki di"i olan syrm"
olabilir.
-2akina fazla yk kaldramadan stop ediyorsa
a(4ndeO kollar ok kslm"tr.
b(:akt az $eliyordur.
c(3oad limit d"k ayarlanm"tr, tecrbeye ve duruma $re load
limit )(#+*a ayarlanmaldr.
76
LMAN VEYA .A)A KA(ANI SRVEY
/rnek olarak alev borulu bir baca kazann ele alalm.
#(Kazann su doldurma valfleri, blf valf, brayn valf, tesviye
"i"eleri ve valfleri, menhol kapa ve handhol kapaklar, "amandra
valfleri, borularn stten kontrol iin st kapak, alttan kontrol
iin alt kapak ve safety valfler ile stop valf sklr. &u valflerin
$bekleri sitlere al"trlr, salmastralar dei"tirilip varsa kesik
civatalar yenilenir. -l"trlamayan yaral valfler tornada paso
verilerek tashih edilir, bu da yeterli olmuyorsa $bek veya sitlerin
tornada yenisi yaplr. &u imkan da yoksa bu tr valfler komple
yenilenir.
%(2enhol kapaklarndan su mahalli kontrol yaplr ve ierideki
birikmi" amurlar handhol kapaklarndan alnr. &u kontrolde borularn
d" ok k"rl veya ya(yakt bulanm" ise kazann zel ilalarla
kaynatlmas $erekir. &unun iin su mahalli kapaklar kapatlr ve bir
seyyar tulumba ile devre hazrlanr. Kazann alt tarafndan bir devre
pompa alcsna, st tarafndan bir yer ise Bmesela tesviye
"i"elerinin flenleriD pompann k"na balanr. Kazana bir miktar
su alnr ve tavsiye edilen ila $erekli miktarda kazana dklr veya
pompa ile ektirilir. 3iman kazan surveye ak deilse kaynatma
i"lemi iin steam kullanlr, bu imkan yok ise elektrikli heater*in
termostatndan scakl ykseltilir ve scak su kullanlr ki
kaynatma i"leminden iyi sonu alnsn. Kazan, kirliliine $re birka
saat veya bir(iki $n pompann srekli al"mas vastasyla
kaynatlr ve ilal su bo"altlr, borulara svanm" pislikler ya
ykanarak temizlenir ya da kazana tekrar kaynar su alnp bo"altlr.
&yle bir $ durumda kalmamak iin, kazanlarn al"t
srelerde sular her$n bir miktar alt ve st taraflardan blf edilip
kazanlarda evaporatr suyu kullanlr ve kazan su testleri uy$un
aralklarla yaplr. &una ramen herhan$i bir "ekilde kazan suyuna
yakt kar"m" ise bu yakt mmkn olduunca kazan scakken blf
edilerek en aza indirilmesi $erekir. &unun iin de, liman kalk"ndan
nce kazana ila ektirilir ve kalk"tan bir saat sonra steam
77
tuttuunda kazan tmyle blf edilir ve kazana temiz ve scak su
alnr.
,(Kazann su taraf d"nda bir de borularn i taraf kontrol
edilir. &orularn ii zamanla kurum dolarak delik aplar klr.
Kazan bu durumda doal olarak $e steam tutar. Kurumun sakncas,
yalnz $e steam tutmasna deil belki de daha nemlisi baca
kazanlarnda byle bir durumun ana makina e$zost scaklklarn
ykseltmeye neden olu"udur. Gemilerde alev ve payanda borularnn
temizlenmesi amacyla kazan sandklarnda farkl aplarda elik telli
fralar bulunur. &u fralar vastasyla borular tomar edilir.
I(Kazan surveylerindeki en nemli kontrol, boru azlar ve
zellikle alt aynann kontroldr. Kazanda boru delindii zaman su
bo"altlarak delinen borunun alt ve st taraflarna hafif konik olan
tapalar aklr. &azen iki tapann arasnda zincir ve zincirin de
aznda saplama bulunur, bu tr tapalar ektirme yoluyla sklr.
ayet boru delinmeyip te azndan su karyorsa bu durumda tapa
aklmayp boru azna makineto ekilir. ayet tapal borularn says
fazla ise survey bu durumda tm borularn yenilenmesini ister. &orular
oksi.enle kesilip delikler rayba salnarak dzeltilir ve ayna
temizlenip tekrar aynann atlak kontrolu yaplr. Latlak varsa ayna
yenilenir. &orular standartlara uy$un olup surveye onaylattrldktan
sonra yenilenebilir. &orularn montesi kaynakl veya makinetolu ya da
bir taraf kaynakl dier taraf makinetolu olur. ayet kazan baca
kazan deil de, liman kazan ise ate" tulalar B"amotD kontrol
edilir, tulalar paralanm" ise yenilenir.
&tn bu i"lemlerin sonrasnda kazann komple bir temizlii
yaplarak survey kontrolne tabi tutulur9
G(Kazan, baca kazan ise baca damperinin de al"p al"mad
kontrol edilir ve kazan toplanr.
'(&undan sonra kazana su alnr ve ? bar*da Bal"ma basncnn
@ G+ fazlasnaD su testi yaplr.
)(Kazana su alnrken "amandraya elle kumanda edilerek aldatlr
ve feed pump*n otomatik yapp yapmad kontrol edilir.
>(Kazan, baca kazan ise safety valf seyirde attrlr. 3iman
kazan ise fire up edilip survey nezaretinde safety attrlr. I(G
bar*da al"trlan bir kazann safety valf yakla"k ' bar*da
attrlr. &unun iin nce presostat basnc ykseltilerek kazann
78
stop etmemesi salanr. Kazan I(G bar*a $elince safety valf
attrlarak safety al"trlr ve bir tur sklr. ' bar*a $elince
safety valf ayar saplamas yava"a $ev"etilir ve safety valfn atmas
salanr. !resostat eski durumuna $etirilir.
79
80
EMER*EN)Y SSTEMLER
A-<+I)K )LOSIN* VALVES 0/A.+K KAPAMA VAL3LER2' &u valfler $emilerde
;5 ve E5 servis ve settlin$ tanklarnn yakt k"larnda
kullanlmakta olup $enelde konsol tip stop valflerdir. &u valflere
hidrolik, pnmatik veya r$l elik telle kumanda edilir. &u
tanklardan yakt k"n Byan$n vs.$ibi durumlardaD en$ellemek
istediimizde abuk kapama valflerine uzaktan kumanda edip bu valfleri
makina dairesi d"ndan kapatrz.
&u sistemle al"an valflerin arada bir kontrol edilmeleri
$erekir. Qaman zaman hidrolik ve pnmatik sistemle al"anlar da hava
ve ya kaa olabilir, telli olanlarda ise bazen teller rr ya da
makaralarndan kabilir. &u valfleri uzaktan kapattmz zaman
tekrar kurmak $erekir, bunun iin spndl a"a d"en valf
handle*ndan tmyle kapatrz, sonra da en$elini elimizle pine
$eirip valf, pine taklyken aarz. Gemilerde skyli$ht ve "aft yolu
kaportalar da pnmatik veya hidrolik sistemle uzaktan kapatlr.
&unlarn da zaman zaman kontrol edilmeleri $erekir.
.-OTOMATK STOPLAR' 2akina dairesi ve ya"am mahalli fanlar,
incinerator fan, booster pumplar, ;5(E5 transfer pompalar, kazan ve
separatrler makina dairesi d"ndan buttonlarla kumanda edilerek stop
edilirler. &unlarn da kumanda tablolar, abuk kapama valfleri $ibi
ya"am mahallinde veya $vertede olur.
)-YAN*IN SNDRME' Gemilerde yan$na mdahele =5%, kpk sistemi, kuru
kimyasal toz veya sprinkler sistemi ile yaplr. =5% sistemine, hem
=5% dairesinden hem de d"ardan mdahele edilebilir. ;"ardan
mdahele edildiinde =5% boO aldnda alarm alar ve makina dairesi
fanlar stop eder Bsurvey kontrolD.
8prinkler sistemi ise yan$n pompas ile baslan suyun
nozullarla pulvarize edildii bir sistemdir. &az $emilerde bu iki
sistem ayn anda bulunur. <er hafta yaplan role talimlerinde =5% boO
almal ve alarmn ald ve fanlarn stop ettii kontrol
edilmelidir. Qaman zaman da sprinkler sistemindeki nozullarn ak
olduu $rlmelidir. ;eniz suyu hidrafor sistemine benzeyen bu
sistemde snn oald mahalde nozullardaki diyafram patlayarak
81
veya diyaframsz sistemlerde manual olarak yan$n mahalline pulvarize
su verilerek yan$n sndrlr.
D-3LKA MOTORLARI' Gemilerde bir ya da iki tane olan filika motorlar
mar" motoruyla veya elle hareket alan trde olabilir ve haftada bir
kesinlikle al"trlmaldr. &u esnada ya(yakt kontrolleri
yaplmaldr. 1n ok rastlanan ilk hareket sorunlar Bsouk hava
d"ndaD, kaver contasnn patlamas ve valf ayarlarnn bozulmasdr.
E-EMER*EN)Y 3IRE P+MP' 2akina dairesi d"nda $eminin ba" veya k
taraflarnda olup el, mar" motoru, hava ile tahrik edilebilir veya
elektrik motorlu olurlar. Gemideki en nemli sistem olup her hafta
al"trlmal ve $eminin en yksek yerinde yakla"k %,G bar deniz
suyu basnc $rlmelidir.
3-EMER*EN)Y D*' 2ar" motoru veya elle tahrikli olabilir. &az ;G*ler
hava, bazlar ise su soutmaldr. <aftalk tornaarklarda ya, yakt
ve su kontrolleri de yaplmaldr. Gemi karardnda otomatik olarak
devreye $irmesi $erekir. &az $emilerde nce ak aydnlatmas devreye
$irer ve birka saniye sonra da emer$ency ;G otomatik olarak al"r.
*-EMER*EN)Y )OMPRESSOR' 1lle al"an, elektrikli veya emer$ency ;G*ye
akuple trde olabilir.
H-SMOKE DETE)TOR' Kprst veya makina dairesinden ya da her iki
yerden de kontrol edilebilir. -mbarlar, ya"am mahalli ve kamaralar ile
makina dairesinde pek ok yere monte edilmi" olan detektrler
normalden ok duman ve sy $rdkleri zaman alarm alar ve
kprstndeki kumanda panelinden duman mahalli okunarak $erekirse
mdahele edilir. Qaman zaman si$ara duman veya spray ile
detektrlerin kontrollerinin yaplmas $ereklidir. -telyelerdeki
detektrlerin direnleri daha fazladr.
I-EMER*EN)Y DMEN DONANIMI' Genellikle solenoid kumandal olurlar.
&unun iin en azndan bir dmen pompas al"mak zorundadr.
Kprstnden istenen kumanda, solenoid valflerin ortasndaki yaylara
Bdmen zerindeki m"irden istenen dereceye kadarD bir ubuk
vastasyla bastrlmasyla salanr. &u esnada haberle"me manyetolu
telefonlarla salanr. 6elemotor sisteminde ise, telemotor
al"trlr ve el tekeriyle kumanda edilir.
82

You might also like