Kalplerin Kefi - mam Gazali

NDEKLER

nsz

Allah Korkusu

Yine Allah Korkusu

Sabir ve Hastalik

Riyazet ve Nefsani ehvet

Nefsi Yenmek ve seytana Karsi koymak

Gaflet

Allah' 1 unutmak, fasiklik, Nifak

Tovbe

Sevgi

Ask

Allah 'a itaat. ' nu Sevmek, Rasultinu sevmek

iblis ve Azabini Beyan

Emanet

Namazi, Huzur ve Husu ile Tamamlamak

Emr-i Bi'1-Ma'ruf ve Nehy-i Ani'l-Munker

eytanin Dusmanligi

Emanet ve Tovbe

Merhametli Olmanin Fazileti

Namazda Husu'un Beyam

Dedikodu, Koguculuk

Zekat

Zina

Sila-i Rahim ve Ana Baba Hakki

Ana Babaya iyilik Etmek

Zekat ve Cimrilik

Asiri ihtiras

ibadete Devam ve Harami Terketmek

Olumu Hatirlamak

Gokler ve Qesitli Cinsler

Kursi - Ars - Mukarreb Melekler - Riziklar ve Tevekkul

Dtinyayi Terketmek, Onu Kotulemek

Yine Dunyayi Zem Hakkmda

Kanaatin Fazileti

Fakirlerin Fazileti

Allah'dan Baskasim Dost Edinmek

Sur'a tjfurmek, Urkmek, Mezarlardan kalkmak

Mahlukat Arasmda Verilecek Hukum

Dlinya Malinin Kotuliigunu Beyan

Ameller - Mizan ve Cehennem Azabi

itaatin Fazileti

iikur

Kibrin Kotulugli

Gundlizleri ve Baska Zamanlari Diisunmek

Olmlin iddetinin Beyam

Kabrin ve Kabir Korkusunun Agiklanmasi

ilm'iil - Yakin, Aynel - Yakin ve Arz Giinu Sual

Allah'i (C.C.) Zikretmenin Fazileti

Namazlarm Fazileti

Namaz Kilmayamn Cezasi

Cehennem Meydani ve Cehennem Azabi



Cehennem Azabi

Giinahtan Sakinmamn Fazileti

Tovbenin Fazileti

Zulmli Nehyetmek

Yetime Zulum Etmeyi Yasaklamak

Kibrin Kotulugunu Belirtmek

Tevazunun ve Kanaatin Fazileti

Dtinyaya Aldanmak

Dunyamn Kotulugu ve Ondan Sakindirmak

Sadakamn Fazileti

Musluman Kardesinin ihtiyacini karsilamak

Abdestin Fazileti

Namazm Fazileti

Kiyametin Dehsetleri

Cehennem ve Mizan'm Sifatlari

Kibir ve Kendini Begenmisligin Kotulugu

Yetimlere iyilik Etmek ve Zultimden Kaginmak

Haram Yemek

Faizin Yasak Olusu

Kul Haklari

Heveya Uymanin Kotulugu ve Ztihd

Cennetin Vasiflan ve Cennetliklerin dereceleri

Sabir - Riza ve Kanaat

Tevekkultin Fazileti

Mescidin Fazileti

Riyazet ve Keramet Ehlinin Fazileti

iman ve Nifak

Giybet ve Koguculugun Kotulugu

eytanm Dtismanligi

Muhabbet ve Nefs Muhasebesi

Hakki Batilla Karitirma

Cemaatle Namaz Kilmamn Fazileti

Gece Namaz Kilmamn Fazileti

Dunya Alimlerinin Cezasi

iyi Huyun Fazileti

Gulme - Aglama, Elbise

Kur'an-i Kerim'in ve Alimlerin Fazileti

Namaz ve Zekatin Fazileti

Ana - Babaya iyilik ve Evlad Hukuku

Komuluk Hukuku ve Fakirlere iyilik

igki igenin Cezasi

Peygamberimizin (S.A.S.) Mi'rac'i

Cum'amn Faziletleri

Kadinin, Kocasi Uzerindeki Haklari

Erkegin Karisi Uzerindeki Haklari

Cihadm Fazileti

eytanm Hilesi

Calgi Dinlemek

Bid' at ve Nefsi Arzulara Uymanin Haram olusu

Oyun ve Eglence Araglarimn Yasak Olusu

Receb Ayinin Faziletleri

aban Ayinin Faziletleri

Ramazan Ayinin Faziletleri

Kadir Gecesi'nin Faziletleri

Bayramm Fazileti

Zilhicce'nin ilk On Gtinunun Fazileti

Asurenin Fazileti

Fakirleri Agirlamamn Fazileti

Cenaze ve Kabir

Cehennem Azabmdan Kurtulmak

Mizan ve Sirat



Peygamber Efendimizin (S.A.V.) Vefatlari

BiRINCi BOLUM

ALLAH KORKUSU

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyr ki :
"- Ulu Allah (C.C.) . kanatlarimn biri doguya, obiirui batiya uzanan ve
ayaklari yedinci kat yere inen bir kus yaratti. Kusun tizerinde btitiin
varliklarm sayisi kadar ttiy vardir . fjmmetimden kadm - erkek herhangi bir
kimse bana selat-u selam getirdigi zaman ulu Allah bu kusa. Ars ' in
altinda
bulunan nurdan bir denize dalmasim emreder. Kus denize dalip cikarak
kanatlarim silkeleyince her triyunden bir damla akar. Ulu Allah akan her
damladan, iizerime kiyamete kadar selat-u selam getiren kul hesabma
istigfar edecek bir melek yaratir.
"Ehl-i Hikmet'ten biri soyle der:

- Vucudun selameti az yemekte, ruhun selameti az giinah islemekte ve dinin
selameti de varliklarm en hayirlisma (Peygamber ' imize) selat-u selam
getirmektedir .

"Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Ey iman edenler! Allah'dan korkunuz ve O'na itaat ediniz ve herkes yarini
icin (kiyamet gunune ne amel isledigine) baksm (yani sadaka verin ve
Allah ' m emrine uygun ameller isleyin ki . Kiyamet gtinu sevabma

bulasimz) Allah'dan korkunuz, ctinkti 0, (iyilik olsun, kottiluk olsun)
yaptiginiz her hareketten haberdardir" (1) .Kur'an 1 Kerim Kasr Suresi. 18-
10
Cunkli Kiyamet gtinii melekler, gokler, yerytizti, gece, gunduz - iyilik
olsun,
kottiluk olsun - insanoglunun isledigi her seye sahitlik edeceklerdir .
Hatta
vucudun azalari bile insanogluna karsi sahit tutulacaktir . Yerytlztl,
giinah
islemekten sakmarak iyilige kosan (zahid) ve mtimin kulun lehine sahitlik
ederek "bu adam tizerimde namaz kildi. oruc tuttu, hacca gitti, cihad etti"
diyecek, giinahtan sakmarak iyilige, kosan mtimin kul da bu sahitlige
sevinecektir . Buna karsilik ayni yerytlztl, kafir ve gtinahkarlarm
aleyhinde
de sahitlik ederek "bu adam tizerimde Allah'a sirk kostu, zina isledi, igki
igti, haram yedi" diyecektir. Merhametlilerin en merhamettisi olan ulu
Allah (C.C.) kafir ve gtinahkarlari inceden inceye sorguya cekerse vay
hallerine ! Mtimin, vticudunun btittin azalari ile Allah'dan korkandir.
Nitekim btlytlk ahlak ve fikih bilgini Ebu Leys es-Semerkandi der ki :

-Allah korkusu tasiyan kul dilini yalandan, dedikodudan, koguculuktan,
iftiradan ve bos konusmaktan alikor. bunlar yerine onu zikirle. Kur'an
okumakla ve ilmi konusmalarla mesgul eder.

ikinci alamet kalbde belirir: Allah korkusu tasiyan kul baskalarma
karsi kalbinde dtlsmanlik, iftira ve kiskanclik barmdirmaz. Ctinkti
kiskanclik iyilikleri mahveder. Nitekim Peygamberimiz (S.A.S.) soyle
buyurur:"- Ates odunu nasil yerse (yakarsa) kiskanclik da iyilikleri
oyle yer" (yok eder)Bilesin ki . kiskanclik, kalb hastaliklarinin
baslicalarmdan biridir ve bu hastaliklar da ancak ilimle ve iyi ameller
isleyerek tedavi edilebilir.

Uctincli alamet goz'de belirir: Allah korkusu tasiyan kul. haram /iyecege.
haram igecege, haram giyecege... (kisacasi) haram olan hie bir seye
bakmaz . Dtlnyaya ac ve muhteris gozlerle degil, ibret almak amaci ile
bakar. Helal olmayan seylerden bakislarini uzak tutar .Nitekim
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur: "- Kim goztinti haramla doldurursa
Allah da onun goztinti kiyamet gtlntl atesle doldurur.

"Dordtinctl alamet karm'da belirir: Allah korkusu tasiyan kul, karmna
haram lokma sokmaz, ctinkti haram lokma yemek agir gtlnahlardan biridir.
Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- insanoglunun karmna
haram bir lokma inince, lokma midesinde kaldigi stlrece yerde ve
goklerdeki melekler tekrar tekrar tizerine lanet Yagdirirlar lokmayi
hazmederken oldtigti takdirde varacagi yer cehennemdir.

"Besinci alamet eller'de belirir: Allah korkusu tasiyan kimse, ellerini
harama degil. Allah' in rizasma uygun seylere dogru uzatir. Nitekim
sahabilerden Ka'b'ul Ahbar'm (R.A.) soyle dedigi rivayet edilir:c-- Ulu
Allah, her bir boltimti yetmis bin gozlti yetmis bin boltimti olan yakuttan



yapilma bir kosk yaratmitir. Kiyamet gtinti bu koske ancak onlerine gikan
haram seylerden Allah korkusu ile uzak duranlar girebileceklerdir .
"Altinci alamet ayaklarda belirir: Allah korkusu tasiyan kimse, gtinah
islemeye degil. Allah' in emrine uygun ve ' nun rizasim kazandiracak
islere dogru yurur, alimlerle ve iyi amel isleyenlerle bulusmak gayesi
ile adim atar.

Yedinci alamet Amelde belirir: Allah korkusu tasiyan kimse ibadetini
sirf Allah rizasi igin yapar, riyadan ve mtinaf lkliktan kagmir,
boylelikle Allah' in haklarinda soyle buyurdugu kimselerden biri olur:
- Rabb'inin katmda Ahlret, giinahlardan korkanlar igindir" Kur'an-i
Kerim/Zuhruf Siiresi, 35
Boyleleri igin Ulu Allah baska bir ayette soyle buyurur:

"- Giinahlardan sakmanlar, hie siiphesiz, cennetlerde ve pinarlanmin
baslarmdadirlar" - (3) Kur"an-i Kerim/Zariyat Siiresi. 15
Baska bir ayette de soyle buyuruluyor:

(4) "- Giinahlardan sakmanlar cennet ve nimetler

igindedirler" Kur'an-i Kerim/Tur Siiresi. 17
Diger bir ayette de soyle buyurulur:

"- Giinahlardan sakmanlar emin bir makamdadirlar " (5) .
Bu ayetlere bakmca Ulu Allah ' m neredeyse "bu kimseler. Kiyamet giinii
cehennemden kurtulurlar" diye buyurdugu gorliliir .Mliminin korku ile limit
arasmda bulunmasi gerekir. Buna gore bir yandan iimit kesmeksizin Allah' in
rahmetini beklerken diger yandan ibadet hali iginde girkin hareketlerden
vazgegerek Allah'a tevbe eder.Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:

Sakm Allah'm rahmetinden limit kesmeyin"(5) Kur'an-i Kerim/olitian

Sure-i Celilesi, 51

-HIKAYE

- Hz. Davud -Allah'm selami iizerine olsun- kiirsii iizerine oturmus .
Zebur
okurken gozleri yerde siiriinen kirmizi bir kurda ilisir ve iginden

cAcaba Allah'm bu kurdu yaratmaktan muradi ne ola ki" diye dlislinlir.
Bunun iizerine Allah'm izni ile dile gelen kurt O'na soyle der. "Ey
Allah'm Resulti! Her gun . glindlizleri bin kere - Subhanellahi
velhamdiilillahi ve lAllahe illallahu vallahu ekber (Allah' i noksanliklarm
her tlirllislinden tenzih ederim, hamd O'na mahsustur. ' ndan baska ilah
yoktur. Allah en biiyiiktiir) " demeyi. Allah bana ilham etti. Geceleri ise
yine bin kere - Ellahumme salli ala seyyidina Muhammedinir . nebiyyil
iimmiyyi
ve ala alihi ve sahbihi ve sellem (Allah' lm! Okuma-yazmasiz Peygamberin
olan Muhammed'e. ' nun soyundan gelenlere ve ' nun sahabilerine rahmet ve
selam ihsan eyle) dememi ilham etti. Sen zikrederken neler soyliiyorsan
bana
da bildir de istifade edeyim."Bu sozleri isiten Hz. Davud (A.S.) kirmizi
kurdu kiigiimsedigine pisman olur. Allah 'dan korkarak O'na tevbe eder ve
dergahma sigmir.

Hz. ibrahim (A.S.) isledigi bir glinahi hatirlaymca bayginlik gegirir
ve kalbinin garpmtisi (neredeyse) bir mil uzakliktan duyulurdu. Allah'm
emri ile bir gun kendisine Cebrail (A.S.) gelir ve der ki . "Allah sana
selam ediyor ve -dostundan korkan bir dost gordtin mti- diye soruyor.Hz.
ibrahim (A.S.) Cebrail 'e soyle cevap verir; "Ey Cebrail! Kusurum aklima
gelince ve cezasmi da diisiiniince dostlugumu unUluyorum. "iste
peygamberlerin, velilerin ve salihlerin tUlumu budur. Otesini var sen
diisiin .

- 13 -

iKINCi BOLUM YINE ALLAH KORKUSU

Bliylik ahlak ve fikih alimi Ebii'1-Leys es- Semerkandi (rahimehullahu)
soyle
der:Allah'm yedinci kat semada birtakim melekleri var ki . yaratildiklari
andan beri secdededirler . Bogiirleri Allah korkusu ile devamli titrer
haldedir. Kiyamet giinii baslarmi secdeden kaldirarak "Ey noksanliklarm her
tlirllislinden beri olan Allah' lmiz! Sana layik oldugun derecede ibadet
edebilmis degiliz" diyeceklerdir . Kur ' an-i Kerim'in su- ayeti, onlarm bu
hallerine isaret eder:



c- Ostlerindeki Rabb ' lerinden korkarlar ve emrolunduklarim yaparlar
(goz agip kapayana kadar bile Allah' m emrini kirmazlar) "
(6) . Peygamber ' imiz (S.A.S) soyle buyurur:

c- Kulun vticudu. Allah korkusu ile tirperdigi zaman, yapraklari doktilen
agag
gibi giinahlarmdan siyrilir."

(8) Kur'an-i Kerim/NcMl Surosi. 50- 14 -

-AI'KAY "-Adamm biri bir kadma tUlulur. Giiniin birinde kadin bir is
igin yolculuga gikar. Adam da pesine takilir. Kafilenin mola verdigi bir
sirada yol arkada?larinm uykuya dalmalarim firsat bilerek kadinla basbasa
kalmayi baaran asik ona sirrini agar.

Kadin adama "bak bakalim herkes uyuyor mu" der. Bu sozii. karsi
tarafin arzusuna ram olmak tizere oldugu seklinde yorumlayarak sevince
kapilan asik derhal yerinden firlayarak kafilenin etrafinda bir tur atar.
herkesin mi?il misil uyudugunu goriir. Kadmm yanina donerek "evet, herkes
uyuyor" der. Sunun tizerine kadin adama "acaba Allah hakkmda ne dersin, o
da mi uyuyor" diye sorar. Adam "Allah uyumaz. ' nu hie bir zaman ne uyku ve
ne de uyuklama hali yakalamaz" diye karsilik verir. zaman kadin der ki .
"insanlar bizi gormuyorsa da su anda uykuda olmayan ve hig bir zaman
uyumayan Allah bizi goruyor. Buna gore asil ' ndan korkmaliyiz"Kadinm bu
sozleri tizerine adam Allah'dan korkarak tuttugu kotii yoldan vazgeger de
kadmm yanmdan ayrilir, evine doner. oldugu zaman bir tanidigi onu
riiyasmda goriir. "Allah sana nasil muamele etti" diye sorar. Adam
"Allah'dan korkarak o gunahi islemedigim igin beni affetti" diye cevap
verir .

HIKAYE
-Zamamn birinde Israilogullarmdan biri vardi, adam kendini ibadete
vermisti. (Joluk gocuk sahibi idi . Giiniin birinde ailece ag kalirlar.
Tamamen garesiz kaldigi igin yiyecek bir seyler bulup getirsin diye
karismi disariya gonderir . Kadm bir tiiccarm evine varir, goluk -
gocuguna yedirecek bir seyler ister. Tiiccar, kadma "olur. fakat once
bana kendini teslim et" diye teklif eder. Kadm hig bir cevap
vermeden gikar, evine doner. Yavrularmi "annecigim! Agliktan
olecegiz, bize yiyecek bir sey ver" diye feryad eder durumda
bulur.Geri gikarak tekrar tiiccarm yanina varir, yavrularmm acikli
durumunu anlatir. Tiiccar "istedigim olacak mi?" diye sorar. Kadin
"evet" der.ikisi basbasa kalinca kadmm mafsallari (eklemleri)
dylesine titremeye baslar ki, azalari yerlerinden gikacak gibi olur.
Tiiccar "ne oluyor sana" diye sorar. Kadm "Allah'dan korkuyorum" diye
cevap verir. Aldigi cevap iizerine kendine gelen adam "sen su sikisik
durumuna ragmen bu giinahtan dolayi Allah'dan korkuyorsun, oysa asil
benim korkmam gerekir" diyerek yapacagi isten vazgeger. istediklerini
vererek kadim gonderir. Kadm kucagmdaki yiyecekler ile yavrularma
doner. Cocuklarm sevinci sonsuzdur.Bu sirada ulu Allah'dan tiiccar
hakkmda Hz. Musa'ya (A.S.) vahiy gelir. Allah "falan oglu filana
biitiin giinahlarmi affettigini soyle" diye bildirir.- 15 -
Bunun iizerine Hz. Musa (A.S.) tiiccari bulur, ona "mutlaka Allah ile
aranizda sir kalan bir hayir islemis olmalism" der. zaman tiiccar
kendisine yoksul kadinla arasmda gegenleri anlatir. Hz. Musa (A.S.) "iste
bu ytizden Allah, gegmis biitiin giinahlarmi bagisladi, diyerek tticcara
miijdeyi verir (7) .

Rivayete gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) demistir ki : "- Ulu Allah soyle
buyurur: Su iki korku ile iki gun ayni kulumda biraraya getirmem. Diinyada
benden korkanm Ahiretini emin kilarim. Buna karsilik diinyada iken benim
korkumu yiireginde tasimayanlari Kiyamet giinii korkuya diisururum"Ulu
Allah
(C.C.) buyuruyor:

insanlardan degil, benden korkunuz" (8) .

(7) Mecmu'ul Lotaii(8) Kur'an-i Kerim/Maide Siiresi. 44.(9)

Kur'an-i Kerim/Al-i imran Siiresi. 175

Diger bir Ayette de soyle buyurur:

Eger miiminseniz, onlardan degil, benden korkunuz" (9)



Hz. Omer (R.A.) Kur'andan bir ayet dinledigi zaman yere baygin
diiserdi . Bir giin eline bir saman kinntisi alarak soyle dedi . "keske
ben de

- 16 -

bir saman kinntisi olsaydim, adi anilmaya deger bir sey olmasaydim.
Keske anam beni dogurmamis olsaydi."0 cok aglardi, hiingiir htingtir yas
dokerdi . Bu yiizden yanaklarmdan siiziilen yaslarm biraktigi iki siyah iz
her zaman yiizunde goruliirdu.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Sagilan slit memeye donmedikce
Allah
korkusu- ile aglayan kimse cehenneme girmez.

"Rivayet edilir ki . Kiyamet giinti bir kul Allah katina cikilacak ve
giinahlarimn agir bastigi gortilerek cehenneme atilmasi emredilecektir . Bu
sirada kirpiklerinden bir tel dile gelerek soyle diyecektir: Ey Rabb'im!
Senin Resul'tin Muhammed "kirn Allah korkusu ile aglarsa Allah onun yas
doken
gozlerini cehenneme haram kilar" diye bildirdi. Ben senin korkundan
aglamistim. Bunun uzerine diinyada Allah korkusu ile aglayan bir kirpik
teli
sayesinde adam af fedilecektir . Cebrail (A.S.) "falan oglu filan bir tel
kirpik sayesinde kurtuldu" diyerek bu durumu ilan edecektir. (10)

(10) Rekaik-ul Ahbar(ll) Kur'an-i Kerim/Casiyo Suresi, 28

Rivayet edilir ki . Kiyamet gunu cehennem ortaya cikmca oylesine kukreyecek
ki . butun ummetler dehsetinden diztistii kapaklanacaklardir . Nitekim ulu
Allah (C.C.) buyuruyor ki :

< m- ... Ve sen her ummeti dizustti cokmiis (ne olacagim endise ile
bekler) gortirstin. Hem iimrnet amel defterini almaya cagrilir ( ; i)
insanlar
cehenneme yaklastirdiklarmda onun ofke ve kiikreyisini duyacaklar, bu
kiikreyis besytiz yillik mesafeden duyulacaktir . zaman peygamberler dahil
herkes kendi derdine duserek "ben ne olacagim, ben ne olacagim" diyecektir.
Yalniz peygamberlerin ulusu olan Hz. Muhammed (S.A.S.) mustesna. "ummetim
ne olacak, ummetim ne olacak" diyecektir. sirada cehennemden daglar gibi
bir ates kutlesi gikacaktir. Peygamber ' imizin (S.A.S.) ummeti "ey ates
kutlesi! Namaz kilanlar, dogruluktan ayrilmayanlar, Allah'dan korkanlar ve
oruc tutanlar hakki icin" geri doner misin" diye yalvararak atesi geldigi
yere gondermeye calisacaklar, fakat ates geri donmeyecektir . Bu sirada
Cebrail 'in (A.S.) "ates kutlesi Muhammed' in ummeti uzerine yoneldi" diye
seslendigi duyulacaktir. Bunun uzerine Cebrail, bir bardak

- 17 -

su getirerek Peygamberimize uzatacak ve "ey Allah'm Resulii! Bunu
al . atesin uzerine at" diyecektir. Peygamber ' imiz (S.A.S.) Cebrail'den
aldigi bardagi atesin uzerine bosaltir bosaltmaz ates
sonecektir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) "bu su nedir? diye soracak ve
Cebrail'den (A.S.) su cevabi alacaktir: Bu senin ummetinin. Allah korkusu
ile aglayan giinahkarlarinin gozyasidir. Simdi atesin uzerine serpip onu
Allah'm izni ite- sonduresin diye sana getirme emri aldim"(12) .
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle dua ederdi:- Allah'im! Bana senin korkun
ile
aglayan iki goz bagisla". Gozyasi dokmek konusunda su beyit ne kadar
dusunduruciidur :

Ey gozlerim, glinahima aglar misiniz?
Omriim ellerimden uctu. gitti de farkmda olmadim.

Peygamberimizin (S.A.S.) soyle buyurdugu bildiriliyor : - Hie bir miimin
dusuntilemez ki, Allah korkusu ile goztinden sinek basi kadar yas giksin ve
elmacik kemigine kadar insin de o kula cehennem atesi degsin."
HIKAYE
-Anlatildigma gore Muhammed ibni Munzir -rahimehullahiaieyh-
agladigi zaman gdzyaslari ile yiizunii, sakalini ovar "duyduguma gore
gozyasi degen yere cehennem atesi degmez" derdi. Miimin Allah'm
gazabmdan korkmali ve kendini nefsin azgm arzularma uymaktan
sakmdirmalidir . Nitekim (Allah (C.C.) soyle buyuruyor:
Nefsinin azgm arzularma uyan ve diinya hayatmi (Ahirete) tercih
edenlerin varacagi yer cehennemdir. Rabb'mm makammdan ve nefsini azgm
arzulardan alikoyanlarm varacagi yer ise cennettir" (13) .



Allah' in gazabindan kurtularak sevab ve rahmetine nail olmak isteyenler,
dunyanm sikintilanna sabirla katlanmali. Allah'm buyruklarma uymakta
israr etmeli ve gunahlardan sakmmalidirlar .

(12) Bidcyet-ii! Hikaye(13) Kur'an-i Kenm/Noziat Suresi, 37-41

Rivayete gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Cennetlikler
cennete girdikleri zaman melekler onlari turlti turlu hayir ve nimetlerle
karsilarlar, onlar igin sedirler kurularak dosenir. Kendilerine gesit gesit
yemek ve meyvalar ikram edilir.Bu nimetlere ragmen uzerlerinde bir
durgunluk farkedilir, belirli bir bekleyis havasi iginde bulunduklari
gortiliir. zaman ulu Allah "ey Kullarim! Burasi durgun ve bekleyis iginde
olunacak bir yer olmadigi halde sizdeki bu durgunluk ve bekleme hali nedir"
diye buyurur. Cennetlikler "bize yapilmis bir vaad vardi, simdi zamam
geldi" diye cevap verirler.Bu cevap uzerine Allah (C.C.) meleklere
"perdeleri yiizlerinden kaldirm" diye emir buyurur. Melekler "ey Rabb'imiz!
Bunlar seni nasil gorebilirler , diinyada gunah islemislerdi" derler.
Meleklerin bu sozlerine karsilik ulu Allah emrini tekrar ederek soyle
buyurur: "Perdeleri kaldirm, onlar diinyada iken bana kavusmak arzusu ile
zikretmisler , secde etmisler ve gozyasi dokmiislerdir , *Perdeler
kaldirilir
ve bakarlar, ansizm Allah katmda secdeye kapamrlar. zaman Allah onlara
"kaldirm ba?imzi, zira burasi amel yeri degii. bagis ve miikafat yeridir"
diye buyurur. Baslarini kaldirmca keyfiyet olgiileri dismda onlara
cemalini gosterir . Arkasmdan sevinglerini zirveye gikarmak tizere onlara
soyle seslenir, "ey kullarim, selam uzerinize olsun! Ben sizden hosnudum,
siz de benden hosnud oldunuz mu?" Cennetlikler soyle karsilik verirler, "ey
Rabb'imiz, Nasil hosnud olmayalim ki . sen bize hie bir goztin gormedigi,
hie
bir kulagm isitmedigi ve hie bir insamn hayalinde canlandirmadigi
nimetler verdin" (14) (14) Zehr-ur riyaz (
Bu konuda ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:

Allah onlardan hosnud oldu, onlar da Allah'dan hosnud oldu" (15)

Kur'an-i Kerim/Beyyine Suresi. 8

Diger bir ayette de soyle buyurur:
- Rahim olan Rabb ' den selam vardir (onlara)" (16) Kuran-i
Kerim/Yasin Suresi. 58

UCUNCt) BOLUM SABIR VE HASTALIK

Allah'm azabmdan kurtulmak. ' nun sevab ve rahmetine nail olarak
cennetine girmek isteyenler, nefislerini duinyaya ait azgm arzulara
kapilmaktan alikoymali. hayatm sikmtisi ve musibetlerine karsi sabirla
katlanmalidirlar . Nitekim ulu Allah (C.C.)

"Allah sabredenleri sever" buyuruyor. (17) Kur'an-i Kerim/Al i imran
Suresi. 146

Sabir birkac turltidur: Allah'm emirlerine uymakta sabretmek (sebat) .
Allah'm yasaklarmdan uzak durmeda sabretmek (direnmek) , musibete,
bilhassa ilk sok anmm sarsmtisma karsi sabretmek (katlanmak) Allah ' m
buyruklarma uymakta (itaatte) sabir gosterenlere Allah. Kiyamet glinu
cennette, her biri yerle gok arasi kadar olan ucyuz derece
verecektir .Allah ' m yasaklarmdan uzak durmada sabir gosterenlere Allah,
Kiyamet gunu . her biri yedinci yerle yedinci gok arasi kadar olan altiyilz
derece verecektir .Allah ' dan gelen musibetlere sabirla katlananlara
Allah.
Kiyamet gunu her biri Ars ile yeryuzu arasi kadar olan yediyuz derece
verecektir .
- 20 -

HIKAYE

-Anlatildigma gore Zekeriyya (A.S.) bir gun yahudilerden kagar,
onlar da ardina diiserler. iz suriiciiler kendisine yaklasmca kalm
dalli bir agag goriir. "Ey agag yaril da beni igine al" diye yalvarir.
Bu sirada agilan agag Hz. Zekeriyya ' yi govdesine aldiktan sonra
tekrar kapanir . Derken iblis ortaya gikar, iz suriiciilerini iri govdeli
agacm yanma getirir, bir testere ile agaci keserek Hz.
Zekerriya ' nm olmesini saglamalarmi soyledi . Onlar da Iblis 'in



dedigi gibi yaparlar. Hz. Zekerriyya (A.S.) Allah 'a degil, agaca
sigindigi igin bu yanlis tUlum, helakine yol agar ve testereyle ikiye
bdliiniir . Nitekim Peygamberimizden (S.A.S.) gelen bir rivayette: Ulu
Allah (C.C.V soyle buyurur:- Basina bir bela geldigi zaman bana
siginan kulun, bana o hig bir istekte bulunmadan, dilegini yerine
getirir ve daha yalvarmadan duasini kabul ederim. Buna karsilik
basina bir bela geldigi zaman bana degil de varliklardan birine
siginan kulun yiiziine biitiin gokyiizii kapilarim kitlerim. demistir.
(Hikayeye devam edelim:) Testerenin disleri beynine gegince Hz.
Zekeriyya (A.S.) feryadi koparir. Bunun iizerine kendisine soyle
seslenilir:- Ey Zekeriyya! Allah sana soyle buyuruyor: Niye belaya
sabretmiyorsun da "ah" diyorsun. Eger bu sozii ikinci sefer tekrar
edersen adini peygamberler defterinden silerim."Bu agir ihtar iizerine
Hz. Zekeriyya agzmdan hig bir feryad ifadesi kagmasm diye
dudaklarini lsirir, iki pargaya bigilinceye kadar sabreder . Akli
basmda olan kimse sikayetgi olmaksizm basina gelen belaya
sabretmeli. diinya ve ahiret azabindan kurtulmalidir . Zira belalarm
(imtihanlarm) en getini ile peygamberler ve veliler karsilasir.
Ciineyd-i Bagdad! (rahimehullahu Aleyh) der ki :

"Bela. ariflerin kandili, muridlerin uyaricisi, miiminlerin silahi ve
gafillerin helak olma sebebidir. Basina bela gelip de hosnutluk ve
sabir gostermedikge hig kimse imanm tadma varamaz.

"Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : ' - Bir gece hastalanip
da Allah 'dan gelen aciya gonial hosnudlugu ile katlanan kimse,
anasmdan dogdugu giin gibi giinahlardan arinir. halde hasta
oldugunuz zaman iyilesmeyi temenni etmeyiniz.

"Dahhak der ki . "her kirk gecede bir basina ya bir bela ya bir keder
veya bir musibet gelmeyen kimsenin hesabma, Allah katmda hie bir
hayir yazilmaz".- 21 -

Muaz ibni Cebel (R.A.) der ki . "Allah bir kulun basina bir hastalik
verince sol yanindoki melege "gek ondan kalemi", sag yamndaki melege de
"bu kulumun hesabma yapageldigi amellerin en iyilerini yaz" diye talimat
verir.- Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Bir kul hastalaninca
Allah ona iki melek gondererek "bakm bakalim, kulum ne diyor" diye talimat
verir. Eger hasta "Elhamdulillah" derse bu sozii melekler tarafmdan Allah'a
ulastirilir. -0. zaten bilir ya ! - zaman Allah buyurur ki . "bu kulumun
eger canini alirsam onu kesinlikle cennete yerlestirecegim ve eger ona sifa
verirsem etini daha semiz et-tenle. kanini daha daha yarayisli bir kanla
degistirecegim gibi gunahlarini da muhakkak silecegim."

-HIKAYE
-israilogullari arasmda bir fasik vardi, fasikliktan bir turlti
vazgegmiyordu, giiniin birinde beldesinin halki ondan iyice bikti,
koyuldugu
kotu yoldan onu vazgegirmekten iimitler kesilince ondan kurtulmak igin
Allah'a yalvardilar .Allah (C.C.) Hz Musa'ya (A.S.) vahyetti ki,
"israilogullari arasmda fasik bir delikanli var. onu beldelerinden stir ki
.
onun kotultigu yiiziinden iizerlerine ates yagmasm."Hz. Musa da o beldeye
vararak delikanliyi siirdii. Delikanli beldesinden gikarak bir koye sigmdi.
Bunun iizerine Allah 'dan o koyden de onu kovma emrini alan Hz. Musa.
delikanliyi yeni yurdundan da gikardi . ikinci sefer siirgune gikan
delikanli
bu defa insansiz, bitkisiz. vahsi hayvansiz ve kus ugmaz bir magaraya
sigmdi. Bu lpissiz mogarada yalniz, kendisi ile basbasa kalan delikanli
gok gegmeden hastalandi, yanmda bakacak hig kimsesi yoktu . Topragm
iizerine
yigildi, basmi da yere koydu. Bu acikli durumda dudaklarmdan soyle
mirildandi. "Annem basucumda olsaydi, halime acir ve zilletime aglardi.
Babam yanimda olsa yardimima kosar, basimm garesine bakardi . Karim burada
olsa ayriligimizm acisma aglardi... Qocuklarim yanimda olsalar, cenazemin
arkasmdan gozyasi doker ve "Allah' imiz! Garib. zavalli, giinahkar,
beldesinden yabanci bir koye siiriilmiis, orada da barmdirilmayacak issiz
bir
magaraya koyulmus ve issiz magarada da diinyadan ayrilarak timitsiz bir



ahiret yolculuguna cikmak uzere olan babamizi sen af eyle" diye dua
ederlerdi.- 22 -

Allah 'im! Beni ana - babamdan, evladimdan, karimdan ayri dustirdun,
fakat rahmetinden mahrum etme. Onlarin acisi ile kalbimi yaktm, fakat
giinahima karsilik beni atesinde yakma . Delikanlimn bu acikli yalvarmalari
uzerine Allah, delikanliya anasi ve karisi kiligmda birer huri .
focuklarmm kiligma girmis gene melekler ve babasi kiligmda da bir melek
gonderdi. Gelen huri ve melekler yanbasma oturarak uzerine agladilar.
Delikanli da "iste ana - babam, karim ve cocuklarim, sonunda bana
gelmisler!" diyerek olcustiz bir sevince boguldu, gonlti feraha kavusarak
gtinahtan armmis ve affa ugramis bir halde Allah 'in rahmetine kavustu .
Bunun
uzerine Allah (C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) bild:rdi ki, "filan yerdeki falan
kuytu magaraya git, orada velilerimden bir veil oldii, yanma var. ona karsi
yapilacak gorevleri bizzat ytirtiterek oltisunti def net . "Allah ' in bu
talimatma
uyan Hz. Musa (A.S.) kuytu magaraya varmca Allah ' m emri ile once kendi
beldesinden ve sonra surgtin olarak yasadigi koyden kovdugu delikanlimn
oltisti ile karsi karsiya oldugunu ve cenazesinin cevresini melekler ile
hurilerin tuttugunu gortir.O zaman Hz. Musa (A.S.) Allah'a "Allah'im! Bu
olti. senin emrin uyarmca beldesinden ve surgtin yerinden kovdugum
delikanli
degil mi diye sorar.Ulu Allah Hz. Musa'ya cevap verir, "evet ya Musa, fakat
sonra ben onu rahmetimin semsiyesi altma alarak affettim. (Jtinkti toprak
lizerinde uzanmis, yatarken bana yakardi. Memleket, ana - baba, es ve cocuk
hasretine katlandi. Ona son nefesinde gurbetteki acikli durumunun elemine
katilsmlar diye son nefesinde anasi ve esi kiligma birer huri, babast ve
cocuklari kiligmda melekler . gonderdim. Bilirsin ki, bir garip oldtigti
zaman
yer ve gok ehlinin hepsi onup igin yas tutarlar. Ben merhametlilerin en
merhametlisi iken ona nasil acimazdim. "Garip bir kimse komoya girdigi
zaman
Allah meleklerine buyurur ki, "ey meleklerim! Bu adam gariptir, yolcudur,
coluk - cocugundan, esinden, ana - babasindan oyri dtistti. Oltince
arkasmdan
aglayacak, yasini tutacak bir kimsesi yoktur . "Arkasmdan Allah,
meleklerden
birini babasi kiligma, bir baskasmi cocugu kiligma, bir digerini yakm
akrabasmdan birisi kiligma koyar.Bunlar son nefesinde yanma varirlar.
Garip hasta gozlerini agar, ana - babasmi, esini gortir, ytiregi rahatlar,
ruhunu huzur ve sevinc icinde teslim eder.Daha sonra cenazesi yola
cikarildigi zaman, melekler onu ugurlar ve mezari basmda Kiyamet guniine
kadar dua ederler.
- 23 -

iste ulu Allah'm (C.C.) "Allah'm kullarma karsi liituf sahibidir"
ayet-i celilesinin tecellilerinden birisi de budur.- ibni Ata
(rahimehullahu aleyh) der ki . "Kulun gercek miimin olup olmadigi bela ve
ferahlikla karsilastigi anlarda belli olur. Ferahlik gtinlerinde stikredip
bela gtinlerinde sizlanan kimse, (kulluk ve mtiminlik iddiasmda)
yalancidir . Eger bir kimse buttin insanlarm ve cinlerin bilgisini nefsinde
toplamis olsa da uzerine dogru bela ruzgari estigi zaman basma gelenlerden
ottirti aciktan agiga sikayet ederse, ilminin ve amelinin ona hie bir
faydasi
yoktur . "Nitekim bir Hadis-i Kudsi'de soyle buyurulur:- Benim takdirime
razi
olmayanlar ve benim verdigime stikretmeyenler benden baska bir rabb
arasmlar . "Vehb ibni Munebbih (rehimehullahu) in anlattigma gore
peygamberlerden biri elli yil Allah'a ibadet etmis. Allah da ona "seni
affettim" diye bildirmis. Peygamber de bu bildiriye karsi "Allah'im, hie
bir gtinah islemedim ki . neyimi af f ediyorsun" demis. Bunun uzerine Allah
boyun damarlarmdan birine hizla atmasmi emretmis. Peygamber o gece
uyuyamamis. Gun agardigi zaman sabah melegi yanma gelince boyun damarmm
hizli atismdan oturii cektigi rahatsizliktan ona yakmmis. zaman melek
ona soyle demis. "Allah'm sana diyor ki, elli senelik ibadetinin sevabi
boyun damarmdan sikayet etmenin gtinahmi bile karsilayamaz . "

- 24 -
DORDUNCtl BOLUM

RiYAZET VE NEFSANi SEHVET
Ulu Allah (C.C.) Hazreti Musa'ya (A.S.) bildirdi ki . "Ya Musa! Eger benim
sana sozumiin, diline, icinden gecenlerle ruhunun bedenine, gorme gucunlin



goztine ve isitme gticiinun kulagma olan yakinligindan daha yakm olmami
istiyorsan Muhammed'e (A.S.A.) gok selat-u selam getir . "Nitekim ulu Allah
(C.C.) soyle buyurur:

Herkes yarin ne gonderdigine (Kiyamet giinii igin ne amel isledigine)
baksin" (18) Kur'an-i Kerim/Kasr Suresi. 18- 25 -
Ey insan! Bilmelisin ki . kotiiliigii israria emreden nefis, sana
iblis'den daha diismandir. eytan, ancak nefsin heva ve azgin
istekleri yolu ile senin iizerinde baski kurabilir. Nefsin seni asiri
emellerle ve dayanaksiz kuruntularla aldatmasin.Cunku gamsizlik,
gaflet, vurdumduymazlik, rehavet diiskiinliigii, tembellik ve miskinlik
nefsin karakteristik dzelliklerindendir . Her zaman egri hedefleri
ileri surer, onun her seyi kof ve dayanaksizdir . Ondan hosnut olup
dedigine uyarsan mahvolursun, onu bir an kontrol ve hesabmdan
kagarsan batarsin, ona karsi gelmeyi basaramayip arzularma boyun
egersen seni cehenneme gotiiriir. Hayra yoneltilemez .

belalarm basi. rezilliklerin kaynagi, seytamn hazinesi, her tiirlii
kottiltigtin sigmagidir. Onu ancak yaraticisi bilir. Allah (C.C.) soyle
buyurur

Allah'dan korkunuz . Cunkii 0, (iyi-kdtii) yaptiginiz her seyden
haberdardir" (19) Kur'an-i Kerim./Hasr Suresi. 18- 26 -
Kul, Ahiret hazirligi yolunda kullamp kullanmadigi noktai nazarmdan
dmriiniin geride kalan kismini degerlendirse . bu diisiinme ameliyesi kalb
hesabina bir temizlenme firsati olur. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Bir saat diisiinmek, bir yillik "nafile ve cahilane
olarak yapilan) ibadetten daha hayirlidir" Ebu ' 1 - Leys ' in
Tefsirinden bdyle beyan edilmistir . ) Akli basmda olamn gegmis
giinahlarma tevbe etmesi, ahirette kendisini kurtarip saadete
ulastiracak seyler iizerine diisiinmesi, asiri emelleri gemlemesi, zaman
gegirmeden tevbe etmesi. Allah' i zikretmesi, yasaklardan kagmmasi,
nefsine karsi direnme;' ve onun azgm Ofzulgrmo- boyun egmemesi
gerekir. Nefis bir puttur, nefsine boyun egen puta tapmis olur.
Allah 'a ihlasla kul olanlar. sirf ' na kulluk etmeyi basaranlar,
nefislerini yenen kimselerdir . Rivayet edilir ki . Malik ibni Dinar
(rahimehullahu) bir gun Basra garsismda gezinirken gdzii incire
takilir, cam geker. Yaninda parasi olmadigi igin ayagmdaki terligi
gikararak bakkala verir, "karsiligmda bana incir ver* diye teklif
eder. Terligi gozden gegiren bakkal "bu hig bir sey etmez" der. Malik
de geger, gider .Bakkala "bu adami tammiyor musun" diye sorarlar,
bakkal "hayir" der, ona "bu adam Malik ibni Dinar'dir" derler.Bunun
Iizerine bakkal bir tabaga incir doldurarak kolesinin basi iizerine
yerlestirir ve "su ilerde yiiriiyen adam bu incir tabagim senin
elinden almayi kabul ederse seni azad .edecegim" der.Kdle Malik' in
pesinden kosar, yetisince ona "bu incir dolu tabagi
Uzatarak: Buyrun dedi . Malikin almakta tereddlit ettigini goriince:
Buyrun ltitfen kabul edin,benim hiirriyetim bunu kabul etmenize bagli dedi.
Malik B. Dinar (R.A.) ona soyle cevap verdi : Kabul etmem senin azad
edilmeni
saglayacak fakat benim azap gormeme sebep olacaktir. Gencin israr etmesi
iizerine dedi ki : Ben dinimi incir karsiligmda satmamaya ve kiyamete kadar
incir yememeye yemin ettim.

Yine anlatildigma gore: Malik B. Dinar (R.A.) doseginde yatiyordu . Cam bir
bardak balli stite sicak pideyi bandirarak yemek istedi. Hizmetgisi gidip
istedigini getirdi. Malik Bin Dinar (R.A.) onlari eline aldi ve onlara bir
stire baktiktan sonra: Ey utanmaz nefis otuz sene sabrettin, surada azicik
bir omrtin kaldri dedi, ve elindeki bardagi firlatti, nefsinin istegine
karsi sabretti ve vefat etti.

iste peygamberlerin velilerin, sadiklarm ve asiklarm halleri boyleydi .
Siileyman (A.S.) soyle der: Nefsini tepelemis olan kimse , tek basma bir
sehri fetheden kisiden daha biiyiik kahramandir.

Hz.Ali (R.A.) der ki : Ben ve nefsim, goban ile koyun stirtistine benzeriz.
Coban stirtiyti bir taraftan topladigmda diger taraftan dagilir. Nefsini



oldliren kimse rahmet kefenine sarilir ve keramet topragma gomtiltir.
Kalbini
olduren kimse lanet kefenine btirtintir ve azap topragma gontiltir.
Yahya Bin Mu az er-razi (R.A.) der ki : ibadet ve riyazet ile nefsinle
cihad
et. Riyazet; az uyumak,az konusmak, canlilan incitmemek ve az yemektir.
Cunku az uyku irade durulugu saglar; az konusmak bircok belalari onler;
canlilan incitmemek insani hedefine ulastirir ve az uyku nefsin azgm
arzularim oldurur. (Jok yemek kalbi katilastirir ve nurunu giderir.
Hikmetin nuru aclikla elde edilir. Oburluk ytlce Allah' tan uzaklastirir .
Nitekim peygamberimiz (S.A.V.) soyle buyuur: Kalplerinizi aclikla
nurlandinniz . Aclik ve susuzluk silahi ile nefsinizle cihad ediniz.
Aclikla
cennetin kapisim calmaya israria devam ediniz. Zira nefsini terbiye etmek
icin mucadele edenin mtikafati Allah (C.C.) yolunda cihad edenlerin
mukafatma denktir. Allah (C.C.) katmda nefsi acclik ve susuzlukla terbiye
etmekten daha sevimli bir amel yoktur. Midesini surekli dolu tutan melekut
alemine asla giremez. Oburluga devam eden ibadetlerden lezzet alamaz.

Hz. Ebubekir (R.A.) soyle buyurur. "Allah'a ibadet etmenin tadina
varayim diye musluman oldugumdan beri doyasiya yemedim. Allah'a kavusmak
sevki ile kanasiya icmedim. Cunku, 50k yemek, az ibadete sebep olur, insan
cok yiyince vucudu agirlasir, goz kapaklarma agirlik coker, azalari
gevser. Boyle bir kimsenin elinden, kendini ne kadar zorlarsa zorlasm
uykudan baska bir sey gelmez, copliige atilmis bir les gibi olur" Minhacul
- abidin de boyle denilmistir .' Lokmam Hakim demisti. "Oglum! Uykuda ve
yemekte olctiyti kacirma. Cunku cok yiyip cok uyuyanlar; Kiyamet gtlnune,
salih amel yonunden eli bos varirlar" Munyetil - Miithi'de boyle
denilmistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Cok yeyip icerek
kalbi
oldtirmeyin. Cunkii cok sulanmis bitkininkurumasi gibi oburluk da kalbi
oldurur . "Salihlerden biri mideyi, kalbin altmda kaynayan ve buhari kalbi
saran bir kazana benzetir, buharin coklugu kalbi lekeler, hatta
karartir . Oburluk, anlayis ve bilgi azligma yol agar mide siskinligi, zeka
keskenligini giderir . Anlatildigma gore bir gun Yahya ibni Zekeriyya
(A.S.)
seytan ile karsilasir. iblisin kucagmda bir tomar yular vardir. Hz. Yahya
ona "bunlar nedir" diye sorar. eytan "bunlar insanogullarim avlamama
yarayan azgm nefsi arzulardir" diye cevap verir.Hz. Yahya "aralarmda bana
ait bir sey var mi" diye sorar. eytan "hayir yok, yalniz sen bir gece
yemegi fazla kacirmistm da seni namazdan alakoyduk" karsiligmi
verir.Bunun tlzerine Hz. Yahya "oyleyse bundan sonra hie bir zaman doyasiya
yememeye kesinlikle karar veriyorum" der. eytan da "o halde ben de bundan
sonra hie kimseye nasihat vermemeye kesin karar veriyorum" karsiligmi
verir.Bu durum omrtinde bir gece yemeginin olcusiinu kaciran icindir, buna
karsilik omrtinde bir gece bile acikdigmi hissetmeyen ve buna ragmen
kendini ibadet heveslisi sayan kimsenin haline ne dersiniz? ! Yine
anlatildigma gore Yahya Bin Hz. Zekeriyya (A.S.) bir keresinde karnmi
arpa ekmegi ile fazlaca doyurur, o gece her zamanki zikrini yapamadan
uykuya dalar. Allah (C.C.) ' nu vahiy yolu ile soyle azarlar, "ey Yahya!
Benim evimden daha hayirli bir ev mi buldun, yoksa bana yakm olmaktan sana
daha faydali bir muhit mi buldun? izzet ve celalim hakki icin, eger Firdevs
ile cehennemin her ikisini yakmdan gortip mukayese etsen gozyasi yerine
irin aglar ve dikisli elbise yerine demir giyerdin."

- 28 -
BESINCI BOLUM

NEFSI YENMEK VE EYTANA KARSI KOYMAK

Akli basmda olan kimsenin, nefsin azgm arzularim aclikla sindirmesi
gerekir. Cunku Allah'm (C.C.) dusmanmi (nefsin azgm arzularim) ancak
aclik gemleyebilir . Nefsin azgm arzulari, yemek ve icmek seytamn
vasitalaridir .

Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:- Seytan, insan viicudunda
kan damarlari yolu ile dolasir, Binan-aleyh siz onun dolasim yolunu actikla
daraltimz. Kiyamet gtlntl, insanlarm Allah'a en yakm olam, en uzun muddet
ag ve susuz kalamdir . "insanoglu hesabma en bilytlk tehlike kaynagi,
midenin
doyumsuz arzularidir. Hz. Adem (A.S.)" ile Havva'nm huzur ve istikrar
yurdundan (cennetten) cikarilarak horluk ve yokluk diyarma (diinyaya)



gonderilmelerinin sebebi odur . Bilindigi gibi bir agac meyvesinden yemek,
kendilerine Allah tarafmdan yasaklandigi halde azgin arzularma yenilerek
sozkonusu agacin meyvesinden yediler de cirilciplak kaliverdiler . Tahkike
gore, mide . asm arzularm kaynagidir. Hikmet ehlinden biri der ki,
"nefsinin kontrolti altina giren kimse, onun azgin arzularmdan hoslanmaya
mahkum olmus, onun yamlmalar zindamnda tUluklanmis ve kalbini faydali
seylerden mahrum.etmis olur. Viicud azalari topragini azgin arzularla
sulayanlar, kalblerinde pismanlik agaci dikmis olurlar."Ulu Allah (C.C.)
canlilan tic tiirlii yaratmistir: Melekleri akilli ve fakat azgin isteksiz
yaratmistir. Hayvanlari azgin isteklerle donatmis fakat onlarin yapisma
akil katmamistir . Insanoglunu ise akil ve arzulari birarada yapisma
katarak
yaratmistir. Buna gore aklini azgin arzularinin kontroltine veren kimse
hayvanlardan asagidir, bunun tersine azgin arzularini aklinin kontrolti
altmda tutan kimse de meleklerden iistiindur.- 29 -

- HIKAYE -

Ibrahim Havvas (raimehullahu) anlatiyor: Bir gun Likam dagmda idim.
Bir nar agaci gordtim, canim cekti, ondan bir nar kopararak yardim,
eksiymis. elimden attim ve yoluma devam ettim. Az ileride birini gordtim,
yere serilmis ve tizerine arilar tistismtistti . Adama selam verince
"aleyktimselam, ya Ibrahim" diye cevap verdi . "Beni nereden taniyorsun" '
diye sordum. "Allah' 1 tamyanlara hie bir sey sakli degildir, karsiligim
verdi. Ona "anlasilan Allah ile mtinasebetin var. su arilardan seni
kurtarmasim ' ndan istesene" diye takildim. Bana su cevabi verdi, "ben de
senin Allah ile mtinasebetin oldugunu saniyordum. Asil kendin, nar
dtisktinltigtinden seni kurtarmasim istesene! Nar dtisktinltigtintin acisim
insan
ahirette ceker, oysa an sokmasimn acisi dtinyadadir. Ote yandan an
sokmasi vticudu incittigi halde azgin arzular, ignelerini kalbe
batinrlaraBana agir. fakat faydali bir ders veren adami kendi halinde
birakarak yoluma devam ettim. "Nef sin asm arzulari padisahlan kole
yaptigi gibi sabir da koleleri padisahliga ytikseltir. Hz. Yusuf (A.S.)
sabn sayesinde Misir meliki oldu. Buna karsilik Ztileyha. nefsinin azgin
arzusu ytiztinden. Hz. Yusuf 'a (A.S.) karsi duydugu aski gemleyemedigi
icin
zavalli, dtisktin, yoksul, yasli ve gozlerinden mahrum bir duruma
dtistti.Ebul
Hasan Errazi'nin (rahimehullahu) anlattigma gore, oltimtinden iki yil sonra
babasim rtiyasmda gortir, tizerinde katrandan bir elbise vardir. Ona sorar,
"babacigim, niye seni cehennemliklerin kiligi icinde gortiyorum. "Babasi
"yavrum, nefsim beni cehenneme stirtikledi ! Sakm nef sine aldanma" der.
Sairin biri bu konuda soyle der:
Basima dort bela sanldi.

Sapikligim ve iradesizligim ytiztinden dtisttim pencelerine:
Seytan, dtinya, nefsim ve sonu olmayan arzular.
Hepsi de dtismanim, acaba kurtulus nasil?
ihtiras ve kuruntulann karanligmda

Nefsimin beni sonu olmayan arzulara cagirdigim gortiyorum."
Hatem'til Asam (rahimehullahu) der ki . "nefsim ayakbagim. timim silahim
gtinahim hayal kinkligim ve seytan da dtismanimdir . Nefsimin arzusuna, hie
bir zaman, uymam."- 30 -

Ehli marifetten bir zatm soyle, -dedigi nakledilir: Cihad tic
ttirltidtir. Birincisi kafirlerle savasmaktir ki . bu zahiri cihad'dir. Ulu
Allah'm "Allah yolunda cihad edenler..." ayet-i celilesinde. cihadm bu
cesidine isaret edilmistir (20) .

(20) Kur'an-i Kerim/Maide Siiresi. 54

ikinci cesit cihad ilimle ve inandinci deliller ile batilm taraf tarlanna
karsi verilen cihaddir. "En iyi usulle onlara karsi koy" ayet-i kerimesi,
bucesit cihada isaret eder. (21)

(21) Kuran-i Kerim/Nahl Siiresi. 125

Uctincti gesit cihad. kottiltigti emreden nefse karsi verilen cihaddir.
Bunun
hakkmda Allah soyle buyurur:

Bizim ugrumuzda cihad edenlere yollanmizi gosteririz" (22) .

(22) Kur'an-i Kerim/Ankebut Siiresi. 69



Peygamberimiz (S.A.S.) de bu konuda soyle buyurur:- En faziletli
cihad. nefse karsi verilen cihaddir . "Nitekim sahabiler (Allah
onlardan razi olsun) kafirlere karsi verilen bir savastan ddniince
"kiigiik cihaddan biiyiik cihada ddndiik" derlerdi . Nefse, seytana ve azgm
isteklere karsi verilen cihada "biiyiik cihad" ismini vermelerinin
sebebi sudur: Nefse ve azgm arzulara karsi verilen cihad
araliksizdir , oysa kafire karsi arasira savas verilir, ote yandan
cephe savasgisi diismanmi gdriir, fakat seytan gdriinmez, goriiniir
diismana karsi cihad vermek, gdriinmez diismanla cihad etmekten daha
kolaydir.Bir de seytana karsi savasirken onun. senin nefsinde bir
destekgisi vardir, bu destekgi nefsin azgm arzularidir, oysa ki
kafirlerle yapilan savasta onlarm senin nefsinde dyle bir
yardimcilari yoktur, bu yiizden seytana karsi verilen cihad daha
getindir . Yine savasta kafir dldiiriirsen zafer ve ganimet elde edersin,
kafir seni dldiiriirse sehitlik riitbesi ile cennet kazanirsm. Halbuki
seytani dlduremezsin, ama eger o seni dldiirecek olursa Allah' in
cezasma garpilirsm .Nitekim derler ki : "Savasta atim elinden
kagiran kimse diismanm eline diiser, buna karsilik imanmi yitiren
kimse Allah'm gazabma ugrar, bdyle bir seyden Allah'a
sigmiriz ! . . . "

- 31 -

Diger yandan, kafirlerin eline esir diisen kimsenin elleri boynuna
baglanmaz, ayaklarma pranga vurulmaz, ag ve giplak birakilmaz. Oysa
Allah'm ofkesine muhatap olan kimsenin yuzii kara olur. elleri boynuna
kelepgelenir , ayaklari atesten prangalara vurulur, yedigi ate?, giydigi
ates ve igtigi ates olur.

- 32 -
ALTINCI BOLUM

GAFLET
Gaflet pismanliga yol agar. Gaflet nimetin elden gitmesine sebep olur.
Gaflet faydaliligi engeller. Gaflet kiskangligi azdirir. Gaflet kmanmaya
ve ' nedamete sebep olur.

Hikaye edilir ki . salihlerden biri riiyasmda hocasmi gorur ve ona "en gok
neden pismansmiz" diye sorar. Hocasi da ona "en biiyiik pismanligim
gaf tetimdendir" diye cevap verir'Yine anlatilir ki . salihlerden biri
Zunnun-i Misri'yi (rahimehullahu) riiyasmda gortir ve ona "Allah sana ne
yapti" diye sorar . Zunnun-i Misri de "beni karsisma dikerek seni gidi
palavraci, seni gidi yalanci! Beni sevdigini ileri stirdtin, sonra da
benden
gaflete diistun diye beni azarladi" cevabmi verdi .
air bu konuda soyle der:
Kendin gaflettesin, kalbin yanilmada
Omur gegti, gunahlar oldugu gibi

Anlatildigma gore salihlerden biri babasmi riiyasmda goriir, ona
"babacigim! Nasilsm, durumun nasil" diye sorar. Babasi da "yavrum! Diinyada
gafil yasadik ve gafil olarak oldtik" diye cevap verir.Zehril Riyazda
rivayet edildigine gore Hz. Yakub (A.S.) oltim melegi (azrai!) ile dosttu.
Bir gun Azrail. Hz. Yakubu ziyarete gider. Hz. Yakub O'na <Ya Azrail,
gortismeye mi geldin, yoksa canimi almaya mi" diye sorar. Azrail "gelisim
ziyaret igindir" cevabmi verir.Hz. Yakub "senden bir ricam var" der.
Azrail "nedir" der. Hz. Yakub "olumumun yaklastigmi, canimi almaya
hazirlandigmi bana onceden bildirmeni istiyorum" der. Azrail "hay hay.
sana iki veya tig haberci gonderirim" karsiligmi verir.Hz. Yakub'un omrii
dolunca bir gun yine olum melegi karsisma dikilir. Hz. Yakub yine sorar,
"ziyaretgi misin, yoksa canimi almaya mi geldin" Azrail "canmi almaya
geldim" cevabmi verir.
- 33 -

Hz. Yakub "sen bana daha once iki veya iic haberci gonderecegini
soylemedin mi" diye sorar. Azrail su cevabi verir, "soyledigimi yaparak
sana iic haberci gonderdim: Once siyah iken sonra agaran sacm, giiglii iken
halsizlesen viicudun ve dimdik iken kamburlasan viicudun, ey Yakub. iste



bunlar benim ademogullarma gonderdigim on habercilerdir . "air bu durumu

soyle tasvir eder:

Gecti yillar, giinler, gtinahlar tiremekte

Geldi oltim habercisi. fakat kalb gafil

Dtinyadan nasibin aldanmak ve pismanlik

Dtinyada kalman ise imkansiz ve bos kuruntu

Ebu Ali ed-Dekkak (rahimehullahu) anlatiyor: "Hasta olan salin bir dostumu

ziyaret etmeye vardim, btiytik bir seyh idi . etrafim talebeleri
cevirmisti,

agliyordu, iyice yaslanmisti. "Ey seyh! Neye agliyorsun, yoksa dtinyaya mi"

diye sordum. "Asia! Kacirdigim namazlara agliyorum" diye cevap verdi .

"Nasil olur. sen namazim kacirmazdm" dedim. Bana su cevabi verdi. "u

gtintime kadar geldim, ne gafletsiz secdeye vardigim oldu. ne de gafletsiz

secdeden basimi kaldirdigim var. iste simdi de gaflet icinde

oltiyorum. "Arkasmdan derin bir nefes cekerek su siiri soyledi:

Mezarimdan dogrulacagim giinii ve mahsere varacagimi dtistindtim
Dort koselik cukurumdaki ikamet stiremi

Yapayalniz ve tek basima, nice izzet ve mevkiden sonra
Gtinahimm ve topragimm tUluklusu olarak, onunla basbasa hesaplasman
tizerinde eni boyu dustindum.

Ve amel defterim verildigi zamanki halimin perisanligini
Fakat timidim sendedir. Rabb'im, yaraticim!
Umarim ki . ey Allah' 1m sen bagislarsm glinahkari !

Uyun-ut Ahbar adli eserde akik el-Belhi'nin (rahimehullahu) su sozleri
nakledilir: "insanlar su uc sozu soylerler, ama davramslari sozlerine ters
dliser. Birincisi "biz Allah' in kuluyuz" derler, fakat basiboslar gibi
davramrlar, bu durum sozlerine ters dtiser. "Allah bizim rizkimiza
kefildir" derler. fakat kalbleri yalniz dtinya ile dunya varligi
biriktirmekle tatmin olur. Bu davranis da sozlerine ters dtiser. "Oltimden
kurtulusumuz yoktur" derler, fakat hie olmeyecekmis gibi hareket ederler,
bu durum da hie stiphesiz sozlerine ters dtiser. Ey kardesim, sen kendine
bak!
Hangi vticudla Allah' in huzuruna dikileceksin, hangi dille O'na cevap
vereceksin, her seyi inceden inceye sana sordugunda ne cevap
vereceksin . Sorulara cevap ve cevaplara dogruluk hazirla. Allah'dan kork.
ctinkti "0. iyi-kotti btittin davranislarinizdan haberdardir . " A riA

5akik-u! Belhi sozlerine devam ederek mtiminlere. Allah 'm emrinden
ayrilmamalarini ve gizli - acik her durumda ' nu tek ilah olarak
bilmelerini ogtitledi . Hadisi erifde varid olduguna gore: Peygamber '
imiz

(S.A.S.) soyle "buyurmustur . - Ars ' in direginde yazar ki, "bana itaat
edenin
ben de mtikafatini veririm, beni seveni ben de severim, bana yalvaranin
istegini karsilarim, benden af dileyenin gtinahlarini bagislarim. "Akli
basmda olan kimsenin Allah'a korku icinde ve ibadetini sirf O'na
yonelterek ' nun takdirinden hosnut olarak ' ndan gelen belaya sabirla
katlanarak verdigi nimetlere stikreder ve verdigi ile yetinerek itaat
etmesi
gerekir . Nitekim ulu Allah buyurur ki . "benim takdir ettigimden hosnut
olmayanlar. gonderdigim belaya sabirla katlanmayanlar, nimetlerime
stikretmeyenler ve verdigimi yeterli bulmayanlar, benden baska Allah
arasmlar .

"Biri Hasan el-Basri'ye (rahimehutiahu) "ibadetten zevk almiyorum" der.
Hasan el-Basri de ona "her halde sen Allah'dan korkmayan birinin ytiztine
bakmissm! Kulluk, her seyden hakkiyla siyrilarak Allah'a yonelmektir"
cevabini verir. Baska birisi de ayni konuyu Ebu Yezid el-Bestami ' ye

(rehimehul-lahu) acar, "ibadetten zevk almiyorum" der. Ebu Yezid el-Bestami
de ona soyle cevap verir. "Ctinkti sen ibadete tapiyorsun. Allah'a ibadet
etmiyorsun! Allah'a ibadet et ki . ibadetten lezzet alasm.
"Anlatildigma gore adamin biri namaza durur, "fatiha" stiresini okurken
sira "iyyake na'budti (sirf sana kulluk ederiz)" ayetine geldigi zaman
gercekten sirf Allah'a kulluk ettigini icinden gegirir. sirada gizli bir
ses ona "yalan soyltiyorsun, sen insanlara kulluk ediyorsun" diye seslenir.
Hemen tevbe eder. insanlarla mtinasebetlerini keser ve yine namaza
durur. Yine sira "iyyeke na'budti" ayetine gelince ayni sesi bir kere daha
duyar. "Yalan soyltiyorsun, sen servetine tapiyorsun" Bu azar tizerine
btittin



varligmi fakirlere dagitir, yine nemaza durur, sira yine "iyyake na'budii"
ayetine geldigi zaman gizli ses bir daha kulagma gelir" "yalan
soyluyorsun, sen elbiselerinin kolesisin . "Derhal viicudunu ortmek igin
gerekli olanlarimn, dismda kalan butun elbiselerini fakirlere verir ve
namaza durur. Sira bir daha "iyyake na'budu" ayetine gelince bu sefer gizli
ses kulagma soyle seslenir, "simdi dogru soyluyorsun, gergekten su anda
sen sirf Allah'a kulluk ediyorsun.
"Revnakul - Meranis de der ki : "Adamin biri heybesini kaybetmis.

- 35 -

kime verdigini bir turlu hatirlayamiyormus, bu duslince icinde namaza
durmus, namazda iken heybeyi kime verdigini hatirlamis. Selam verince
kolesini gagirmis, "falan oglu filana git, heybemizi geri al" demis.Kole
"onda oldugu ne zaman hatirma geldi" diye sormus, adam "namazda iken" diye
cevap vermis. Bunun uzerine kole ona soyle demis, "efendim, demek ki sen
Allah' in rizasi pesinde degil, heybenin pesinde imissin" Adam da saglam
itikadma hurmet ederek koleyi derhal azad etmis.Bundan dolayi akli basmda
olan kimsenin dunyadan gontil siyirarak sirf Allah'a kulluk etmesi,
ilerisini dusunerek ahiret saadetini aramasi gerekir. Nitekim ulu Allah
(C.C.) soyle buyuruyor:

Kim ki, Ahiret iirununii (sevabim) dilerse onun iiruniinu artirinz.
Buna karsilik diinya uriiniine (elbise, yiyecek, igecek gibi diinya
lezzetlerine) talip ise ondan payini veririz, fakat onun ahirette
hig bir payi olmaz {ahiret sevgisi kalbinden gikanlir) " (22) .
(22) Kuran-i Kerim/Sura Siiresi. 20

Boyle oldugu igindir ki, Hz. Ebubekir (R.A.) Peygamberimiz ugruna
kirk bin dinar agiktan ve kirk bin dinar gizlice harcamis ve sonunda
kendisine hig bir sey birakmamistir . Peygamberimizin (S.A.S.) kendisi
olsun, yakmlari olsun dunyadan, onun azgm istek ve arzularmdan yiiz
gevirmislerdi . Nitekim Hz. Fatma (R. Anha) nm Hz. Ali (kerremellahu
vechehu) ile evlendigi zaman geyizi debf caglanmis kog derisi bir post
ile igine agag kabugu doldurulmus deri bir yastiktan ibaretti.
- 36 -
YEDINCI BOLUM

ALLAH 'I UNUTMAK, FASIKLIK VE NIFAK
Kadinin biri Hasan el-Basri'ye (rahimehullahu) gelir, "gene bir kizim
vardi, oldii, onu ruyamda gormek istiyorum, onu ruyada gormeni saglayacak
bir dua ogretesin diye sana geldim" der. Hasan el-Basri (rehimehullahu) da
kadinin arzusunu yerine getirir. Kadm kizim ruyasmda goriir ki, aman
Allah' lm! fjzerinde katrandan bir elbise, boynuna bukagu ve ayaklarma
prangalar vurulmus . Durumu Hasan el-Basri*ye bildirir, veli de bu hale
uzultir . Aradan zaman geger, bu defa kizi ruyasmda Hasan el-Basri goriir.
Kiz
cennettedir ve basi taglidir. Kiz "Veli"ye "beni hatirladm mi? Ben sana
gelerek soyle soyle ricada bulunan kadmm kiziyim" der. Hasan el-Basri
"seni gordugum duruma getiren sebep nedir" diye sorar. Kiz su cevabi verir,
"Adamin biri bizim mezarligm yanmdan gegerken Peygamber ' imize (S.A.S.)
bir defa selat-u selam getirdi, mezarlikta azab geken besyiiz elli olti
vardik. adamin selat-selami sayesinde -bunlardan azabi kaldirm- diye
emir geldi. "Simdi dusunelim. Bir adamin Peygamber ' imize (S.A.S.)
getirdigi
selat-u selam hurmetine o kadar fcisi affedilince elli yillik omrii boyunca
O'na selat-u selam getiren kimsenin Kiyamet gunu . ' nun sefaatine nail
olmamasi dusuniilebilir mi?Ulu Allah (CC.) "o kimseler gibi (yani
munafiklar
gibi) olmaym (gunaha dalmaym) ki, onlar Allah' i unutmuslardir (yani
Allah' m emrinden ayrilarak tersini yapmislar, dunyalik azgm arzulardan
tad almislar ve onun aldatici goruntiilerine gonial

vermislerdir ) . "Peygamber ' imize (S.A.S.) "mumin ve miinafik kimdir"
diye
sormuslar, Peygamber ' imiz su cevabi vermistir:- Miiminin gozii namazda,
orugta olur. munafigm gozii ise -hayvanlarda oldugu gibi- yemekte, igmekte,
ibadet ve namazdan uzak durmakta olur. Mumin, eli vardikga sadaka verir.
Allah'dan gunahlarmm af f edilmesini diler

- 37 -



. Mtinafik ise ihtiras ve bos kuruntular pesindedir. Muminin Allah'dan
baska
hie bir kimsede umudu olmaz, mtinafik Ise Allah'dan baska herkese umut
baglar .Miimin, dini yerine malim feda eder, mtinafik ise mail ugruna
dinini
satar. Miimin Allah'dan baska hip kimseden korkmaz . Mtinafik ise Allah-dan
baska herkesten cekinir. Miimin iyilik islemekle birlikte aglar, mtinafik
ise
kottiltik isledigi halde gtiler. Miimin yalnizliktan ve kendi basma
kalmaktan
hoslanir. Mtinafik ise giriskenlikten ve kalabaliktan hoslamr .Miimin tohum
eker, (yapici ve tireticidir) kargasaliktan hoslanmaz, mtinafik ise
yikicidir, bununla birlikte emeksiz iiriin pesindedir. Miimin dininin
prensiplerine uygun bir idare ugruna emir verir ve yasaklar koyar,
diizelticidir . Mtinafik ise bas olma ihtirasi ugruna emirler verir ve
yasaklar koyar, yikicidir. Daha dogrusu kottiltigti emrederken iyiligi ve
dogruyu yasaklar . "Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor;

- Mtinafik erkekler de mtinafik kadmlar da biribirlerinin
parcalaridirlar (hepsi biribirine benzer) Onlar kottiltigti emrederler,
iyilikten vazgecirmeye calisirlar. Onlar avuclarini yumarlar (cimridirler )
Onlar Allah' 1 unutmuslardir , Allah da onlari unuttu. Hie stiphesiz
mtinafiklar, fasiklarm ta kendileridirler . - 38 -

Allah erkek mtinafiklara da kadm mtinafiklara da kafirlere de icinde
ebediyyen kalmak tizere cehennem atesini va ' detmistir . Bu onlara yeter.
Ayrica Allah onlari rahmetinden kovdu, onlar icin ttticecmsz azap vardir"
(23).Yine ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:

"- Allah mtinafiklar ile kafirlerin hepsini (kafir ve mtinafik olarak
oldtikleri takdirde) cehennemde biraraya getirecektir" (24) .Ayet-i
celilede
mtinaf lklarm daha once zikredilmelerinin sebebi, bunlarin kafirlerden daha
kotti olmalari ytiztindendir . Arkasmdan da her iki ziimrenin birlikte
varacagi
yerin cehennem oldugunu bildirmistir . Yine ulu Allah (C.C.) soyle
buyuruyor:

- Hie stiphesiz. Mtinafiklar cehennemin en alt katmdadirlar . Onlar
icin hie bir kurtarici bulamayacaksm" (25) . Mtinafik kelime manasi
bakimmdan "nafik-ul Yerbu" deyiminden ttiremistir. Tarla faresinin
yuvasmda karsilikli iki delik bulundugu soylenir, birine "nafika" digerine
"kasta" denir. Tarla faresi birinin ucundan basini gosterir, obtirtinden
cikip gider.iste mtinafiga o ytizden bu ad takilmistir. Cunkti kendini
mtisltimanmis gibi gosterir, ote yandan islamdan gikarak kafirlige girer.

(23) Kur'an-i KerimTevbo Siiresi, 67-63

(24) Kur'an-i Kerim'Nisa Siiresi. 140

(25) Kur'an-i Kerim.'N.sa Siiresi, 145

- 39 -

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Mtinafik, iki koyun stirtisti
arasmda gah siiriiniin birine, gah obtirtine katilan saskm bir koyun
gibidir.
bu siiriilerin hie birinde devamli barmmaz, gtinkti her iki siiriiye de
yabancidir. Mtinafik da tipki boyledir, ne tamamen mtisltimanlarla
kaynasabilir ve ne de kaf irlerle . "Ulu Allah (C.C.) cehennemi yedi kapili
olarak yaratmistir. Nitekim

"cehennemin yedi kapisi vardir" diye buyuruyor (26) .- A Bu kapilar,
lanetle kaplanmis demirdendir, cehennem duvarlarinin dis] ytizti bakirdan
ve
ic yiizii kursundandir . Tabamnda azap ve tavamndaof ke ve acimazlik
vardir.
Zemini cum. kursun, bakir ve demir karisimidir. Cehennemlikler tistten,
alttan, sagdan ve solden atesle kusatilmislardir . Birbiri iizerinde duran
katlardan meydana gelmistir. iste mtinafiklar icin bu katlarm en altta
olani ayrilmistir . Rivayete gore Cebrail'in (A.S.) gelislerinden birinde
Peygamber ' imiz (S.A.S.) O'na "ya Cebrail, bana cehennemi ve onun hararet
derecesini tasvir et" der. Cebrail de Peygamber ' imizin (S.A.S.) istegi
tizerine sunlari anlatir. "Ulu Allah, cehennem atesini yarattiktan sonra
bin
yil boyunca yakti, sonunda kipkirmizi oldu. Arkasmdan bin yil daha yakti,
nihayet agardi . Daha sonra onu koyu bir kara renge btirtintinceye kadar
bin
yil daha yakti. Seni hak dinle Peygamber olarak gonderen Allah adma yemin
ederim ki . cehennemliklerin tizerlerindeki elbiselerden biri yerytizti
halkina
gosterilecek olsa. hepsi oltirlerdi. Yine eger cehennem iceceginin bir tek
kovasi yervtizti sularinin tamamma katilsa, tadanlar derhal oltirdti.Ulu



Allah' in "sonra onu boyu yetmis ar?in zincire vururuz" ayetinde belirttigi
zincirden bir ar?in kadari -ki o arimn uzunlugu dogu ile bati arasi
kadardir- dunya daglarma dtisse, daglar erirdi. Eger aramzdan biri
cehenneme girdikten sonra cikarilarak araniza gonderilse yeryuzun-dekiler .
kokusunun keskenliginden bayilarak oliirlerdi . "Peygamber ' imiz (S.A.S.)
Cebrail'in sozunun burasmda araya girerek "ya Cebrail, bana cehennemin
kapilarim tarif et. su bildigimiz kapilar gibi mi Acilir?" diye
sordu . Cebrail (A.S.) "hayir" . Ya Rasulallah fakat birbiri uzerinde
katlar
halindedirler . Kapidan kapiya yetmis yillik mesafe vardir. Her kapinin isi
derecesi iizerindekinden yetmis kat fazladir.

(20) Kur'an-i Kerim/Hicr Suresi. *4
- 40 -

Peygamber ' imiz (S.A.S.) Cebrail 'e bu kapilara tekabiil eden katlara
kimlerin girecegini sordu, Cebrail soyle cevap verdi, "ismi -haviye- olan
en alt katin kapismdan munafiklar gireceklerdir . Nitekim ulu Allah

"hie siiphesiz, munafiklar cehennemin en alt katmdadirlar " buyuruyor

(27) .ismi -cohim- olan ikinci katin kapismdan Allah'a ortak kosanlar
gireceklerdir. ismi -Sakar- olan uciincti katin kapismdan yildizlara tapan
putperestler (sabiiler) gireceklerdir .Adi -Lezza- olan dorduncii katin
kapismdan seytan ile birlikte ona uyan atesperestler girecektir. Adi
-hutome- olan besinci katin kapismdan yahudiler gireceklerdir. ismi -
Sair- olan altmci katm kapismdan hiristiyanlar gireceklerdir."

Cebrail, sozunun burasmda susunca Peygamberimiz (S.A.S.) "hani yedinci
katm kapismdan girecek olanlari soylemedin" diye sordu. Cebrail bu soruya
Ya Muhammed "onu sorma" diye cevap verdi. Peygamber ' imiz "soyle" diye
israr
edince Cebrail "yedinci kapidan da senin ummetinden tevbesiz olen bliyuk
glinahkarlar gireceklerdir" diye soztinu tamamladi. Rivayete gore:

"Hepiniz teker teker oraya (cehenneme) mutlaka
gireceksiniz"mealindeki ayet-i kerime indigi zaman Peygamberimizin timmeti
hesabma duydugu korku artmis ve hungiir hiingur aglamisti (28) .

(27) Kur'an-i Kerim/Nisa Suresi." 145

(28) Kur"an-i Kerim/Meryem Suresi. 71

- 41 -

Allah 'i taniyan. O'nun siltesinin ve hismmm siddetini bilen kimse
' ndan olanca derecesi ile korkar. Anlatilan sikmtilarla heniiz
karsilasmadan, o korkunc ve urkutiicu ev (cehennem) gozti online
dikilmeden,
perde diisiip intikami pek cetin olan Allah' in (C.C.) huzuruna
cikarilmadan
ve cehenneme sevkedilmeden kendine ve sapikliklarma gozyasi doker.Orada
nice yasli kimse "hey gidi yasliligim" diye feryad eder, nice gene "eyvah
gencligime" diye bagirir. Nice kadm da "eyvah rezilliklerime, yazik
yirtilan sir perdelerime" diye figan eder. Orada herkesin ytizti ve vticudu
kapkaradir, beli bukiilecektir .Ne buytiklere saygi gosterilir, ne de
kucliklere acmir. kadmlar girilciplaktir .Allah ' lm, ey bagislayicilarm
ulusu! Rahmetin sayesinde bizi atesten ve atese yaklastiracak her tiirlii
kotuliikten koru. bizi iyilerle birlikte cennete koy .Allah ' lm !
Kusurlarimiza
goz yum, basimizdakileri giivenilir kil. ayak siircmelerimizden sonra
dengeye
kavusmamizi nasib eyle ve huzurunda bizi rezil eyleme, ey merhametlilerin
en merhametlisi . Salat ve selam Peygamber ' imize . O'nun yakmlari ile
sahabeleri tizerine olsun.

- 42 -
SEKiziNCi BOLUM
TEVBE:

Tevbe her musluman erkek ve kadma farzdir. Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle
buyuruyor :

- Ey iman edenter! Dontilmez bir tevbe ile Allah'a yoneliniz"

(29) .Emir vticup icindir.Yine ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

- Allah' i unuttuklari icin Allah' m kendilerini kendilerine
unutturdugu kimseler gibi olmaymiz. Onlar fasiklarm ta kendileridir"

(30).



(29) Kur'an-i Kerim/Tahrim Suresi. 8

(30) Kur'an-i Kerim/'Hasr Suresi. 19
- 43 -

Ayet-i kerimedeki "Allah ' i unuttular" ifadesi. Allah 'a daha once soz
vermis olduklari halde ' nun kitabma, uymaktan cayanlar demektir. "Allah
da onlara kendi kendilerini unutturdu" ctimlesi de kotuluklerinden vazgegip
kendileri hesabma iyi davramslara girismek tizere kendi kendilerini
degerlendirmelerini hatirlarma getirmedi demektir. Nitekim Peygamber ' imiz
(S.A.S.) soyle buyuruyor:- Allah 'a kavusmayi dileyen kimseye kavusmaktan
Allah hosnut olur. Buna karsilik Allah'a kavusmaktan hoslanmayan kimseye
kavusmayi Allah da istemez . ""Ayetteki "onlar fasiklarm ta kendileridir"
ifadesi de gtinah islemeyi tabii bir yol haline getirenler, verdikleri
sozden cayanlar, hidayet, rahmet ve magfiret yolundan sapanlar
demektir . "Fasik" iki ttirltidtir: Biri "kafir fasik". digeri "facir
fasik"
"Kafir fasik Allah'a ve ' nun Resul'tine inanmayan, hidayet yolundan
cikarak
sapiklik gikmazma koyulan kimsedir. Nitekim ulu Allah (C.C.) boylesi
fasiklar hakkmda soyle buyuruyor:

^0, Rabb'inin emrinden gikmistir" (31) .

Yani iman ederek Allah ' m emrine uyma yolundan ayrilmistir . "Facir
fasika gelince igki igen. haram yiyen, zina eden . gesitli giinahlar
isleyerek ibadet yolundan sapip isyan yoluna giren ve . f akat Allah'a
ortak kosmamis olan kimselerdir . Aralarinda fark da sudur: Olmeden
once tevbe edip kelime-i sahadet getirmedikge kafir fasigin
affedilmesi umulmaz. Buna karsilik facir fasik. olmeden once sadece
tevbe ederek islediklerinden pismanlik duydugu takdirde affa ugramasi
beklenebilir . Bilinmelidir ki, sebebi nefsin azgm arzulari olan her
gtinahm affedilmesi beklenebilir. Buna karsilik sebebi kibir olan
gtinahm affi beklenemez. Nitekim seytanin bas kaldirmasma sebep
kibri oldugu igin af f edilmemistir .

(30) Kur'an-i Kerim/Kehf Suresi. 50
-44

Buna gore olmeden once gtinahlarindan vazgegip Allah'a tevbe etmen
gerekir ki, Allah' in dilegini kabul- buyurmasim beklemeye hakli olasm.
Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:

-Kullarmdan gelen tevbeleri kabul ederek kotulukleri affeden O'dur.
(32) .Demek ki ulu Allah, tevbeyi kabul ederek yapilmis olan kotulukleri
bagisliyor. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:-
Gtinahlarindan
tevbe eden kimse, hig gtinah islememis kimse gibidir . "Anlatildigma gore
adamm biri her gtinah islediginde isledigi gunahi bir deftere yazardi.
Guniin birinde yeni bir gtinah daha isler, yazmak igin defterini agar.
Fakat
gtinah listesinin kayitli oldugu sayfalarda

"o kimseler ki Allah onlarm kottiltiklerini iyiliklerle degistirir"
mealindeki ayet-i kerimeden baska hie bir satir bulamaz (33)

(31) Kur'an-i Kerim iira Suresi. 25
(33) Kur'an-i Kerim/Furkan- Suresi. 70

Ayetten murat Allah sirkin yerine imam, zinanin yerine affi. gtinahm
yerine ismet ve taati degistirir demektir . Yine anlatildigma gore Hz. Omer
(R.A.) bir gun Medine mahallelerinden birini dolasirken bir delikanli ile
karsilasir. Delikanli, elbisesinin altmda igki sisesi tasimaktadir . Hz.
Omer "delikanli, elbisenin altmda ne var" diye sorar. Delikanli az kalsm
"igki" diye cevap verecekti ki o anda iginden soyle dua etti. "Allah' lm!
Beni Omer'in karsismda rezil etme, rtisvay etme. ayibimi goztinden sakla,
bundan sonra bir daha igki igmeyecegim. "Arkasmdan "Ey Emiru'I - Mti'minin,
elbisemi altmda tasidigim sirke sisesidir" diye cevap verir. Hz. 'Omer
"goreyim" der. Delikanli elbisesini kaldirir. Hz. Omer bakar, gergekten
sise sirke olmustur! Demek ki igki sirkeye donusmtisttir . Kul korkusu ile
tevbe ettigi igin samimiyetinden dolayi Allah' m igkisini sirkeye
degistirdigini gortiyorsun. Bu boyle olunca kottiltige batmis bir
gtinahkar,
dontilmez bir tevbe ederek isledigi kottiltiklerden vazgegecek olsa ulu
Allah
onun gtinah igkisini ibadet sirkesine dontisttirecektir .



Ebu Hureyre (R.A.) anlatiyor: 'Bir gece yatsi namazim Allah Rasulti ile
birlikte kildiktan sonra yola Ciktim, yururken oniime bir kadin gikti, "ey
Ebu Hureyre. ben bir gunah isledim, acaba tevbem kabu ! olur mu" diye
sordu . "Isledigin gunah nedir" diye sordum. Kadin "zina yaptim ve zinadan
peydahladigim gocugu da oldiirdum" cevabim verdi . Kadina "mahvoldun ve
cana
kiydin, yemin ederim ki . senin yapacagm tevbe kabu! edilmez" karsiligmi
verdim, ben boyle der-demez kadin bayilarak yere diistii. Yoluma devam
ettim,
yururken igimden "Allah Rasul'u henuz aramizda iken ben fetva veriyorum, bu
dogru degil" dedim. Bu diistince ile geriye dondum. Peygamberimize vardim,
karsilastigim olayi O'na anlattim. Bana dedi ki . "mahvoldun ve kadini da
mahvettin. u ayetler nerede, senin tUlumun nerede ! Ulu Allah (C.C.) soyle
buyuruyor: hekimhlan

Onlar ki, Allah' in yanma baska bir ilah katip tapmazlar, kesin
bir adalet hiikmii olmaksizm Allah 'in haram kildigi cana kiymazlar,
zina etmezler (iste onlar Allah' in gergek kullaridirlar ) Kim bu
haramlari islerse cezaya garpilir .Kiyamet giinii o kimsenin azabi
kat kat olur ve perisanlik iginde azab ile ebediyyen. basbasa
birakilir. Yalniz tevbe ederek salih ameller isleyenler miistesna.
Allah onlarin kdtiiliiklerini iyiliklerle degistirir. Allah gok
bagislayici ve gok merhametlidir . " (Furkan 63 - 70) .
Bunun iizerine Peygamberimizin yamndan hemen giktim, "az once benden
bir konuda fetva isteyen kadinin yanma beni gotiirecek kimse var mi"
diye seslendim. (Jocuklar "Ebu Hureyre delirmis" diye bagirmaya
basladilar . Sonunda kadinin yanma vararak Peygamber ' imizin verdigi
fetvayi ona bildirdim, kadin sevingten cosarak nara atti ve "bir
bahgem var. onu Allah ve ' nun Rasul'u ugruna sadaka olarak
verecegim" dedi .
-HIKAYE
-Utbet-til Gulam samataaligi ve sarhoslugu ile meshur, gunah ve kottiltikte
ileri gitmis biri idi . Bir gun Hasan el-Basri'nin (rehimehullahu)
toplantisma katildi. eyh su ayet-i kerimenin tefsirini okuyup
agikliyordu. Ayet-i kerimede ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Allaha iman edenlerin, ' nun zikrinden dolayi kalblerinin
iirperecegt zaman gelmedi mi" "Yani kalplerinin korkacagi vakit
gelmedi mi. "dedi. (Hadidi 16) .Hasan el-Basri ayetin tefsirini
naklederken gayet etkili bir va'az yapti, dyle ki, herkesi
aglatti.Bu sirada kalabaligm arasmdan bir delikanli ayaga
kalkti, "ey miiminlerin muttakisi! Allah benim gibi giinahkarlik ve
ve kotiiliige batmis birinin tevbesini kabul eder mi" diye sordu.
eyh "tabii, tevbe edecek olsan Allah senin giinahkarlik ve
kotiiliige dalmisligmi affeder" diye cevap verdi. Adi utbet-ii! Gulam
olan delikanlmm bu cevap iizerine benzi sarardi bogiirleri titredi
ve dylesine giir bir nara atti ki, arkasmdan baygm olarak yere
diistii. Ayilmca yanma yaklasan Hasan el-Basri ona su beyitleri
okudu: - 4 7 -
Ey Ars ' m Rabb ' ine karsi gelen delikanli
Bilir misin, nedir gunahkarlarm cezasi?
Gunahkarlarm almlarmm yakalandigi giin

Asiler igin "sair" var ki . onun yalazi giimburtiilu ve ofkelidir.
Eger bu atese dayanabileceksen Allah'a isyan et.
Degilse giinah islemekten kagm
Kazandigm gtinahlar yiiziinden

Nefsini ipotek etmissin, onu kurtarmaya galis.

Bu siiri duyan delikanli, bir kere daha giir bir nara salarak baygm
vaziyette yere diistii .Ayilmca eyh'e yine sordu, "ey eyh! Esirgeyici
olan
Allah, benim gibi bir algagm tevbesini kabul eder mi?" Hasan El-Basri
delikanliya "giinahkar kulun duasmi bagislayici olan Allah'dan baska kirn
kabul edebilir ki" diye cevap verdi. Bu cevap iizerine kalbi biraz daha
ferahlayan delikanli, basmi yerden kaldirarak Allah'dan iig sey dua
etti.Birinci duasi suydu: "Allah'im! Eger tevbemi kabul ederek gtinahlarimi
affedersen, bana gerek Kur'an-i Kerim ve gerekse diger ilimler ile ilgili



olarak isittigim her ctimleyi kavrayacak derecede kuvvetli bir zeka
hifzetme
gticii ihsan eyle."ikinci duasi suydu: "Allah'im! Bana oylesine tatli bir
ses
bagisla ki . benim dilimden Kur'an-i Kerim duyan en kati kalbi kimselerin
bile gonlii yumu?asin . "Ucuncu duasi da su oldu: "Allah'im! Bana helal
lokma
nasibeyle. zaruri gecim kaynagimi ummadigim yerlerden temin eyle."Ulu Allah
(C.C.) delikanlimn her tic duasini da kabul etti. Bunun iizerine zeka ve
hafizasi gelisti, o Kur'an-i Kerim okuyunca dinleyenler derhal giinahlarma
tevbe ediyorlardi, ayrica her gun evine bir comlek dolusu corba ile iki
corek gelirdi, kimin getirdigini hip kimse bilmiyordu . Oltinceye kadar bu
durum boylece devam etti. Iste gontilden Allah'a yonelen kimselerin hali
budur. Ctinkti Allah iyi amel islemeyen yonelenleri mtikafatsiz
birakmaz . Alimlerden birine soruldu ki . "kul. tevbe ettigi zaman
tevbesinin
kabul edilip edilmedigini bilebilir mi?" Alim bu soruya su cevabi verdi: -
48 -

"Bu konuda kimse kesin bir hiikme varamaz, fakat tevbenin kabul edilip
edilmedigine isaret eden bazi alametler vardir. Baslicalari soyle
siralanabilir:

1 - Kulun kendisini gtinahtan uzak hissetmesi gerekir.

2 - Kalbinden sevincin silindigini, her baktigi yerde Allah' in
varligmi hissetmesi gerekir.

3 - Gunahkarlardan uzak durarak iyilik isleyenlere yakinlik duymasi
gerekir .

4 - Dtinya kazancimn azini cok. ahiret amelinin cogunu az gormesi
gerekir .

5 - Kalbini devamli olarak Allah' in farz kildigi ibadetler ile ilgili
gormelidir .

6 - Az konusmasi, araliksiz bir dusunce hali yasamasi, daha evvel
isledigi gunahlardan dolayi devamli olarak tizgun ve pisman gorlinmesi
gerekir .

49 -
DOKUZUNCU BOLUM

SEVGI
Anlatildigma gore adamin biri gol ortasmda yururken gozuntin online girkin
bir yiiz dikilir. Adam "sen kimsin" der. Cirkin yuz "ben senin girkin
amellerinim" diye cevap verir. Adama '"senden kurtulmanin yolu nedir" diye
sorar. Adam "Peygamber'e sela:-u se'am getirmektir . "Nitekim Peygamberimiz
(S.A.S.) soyle buyuruyor:- Bana getirilen selat-u selam, sirat kopriisu
tizerinde lsiktir, cuma giinu seksen kere selat-u selam getiren kimsenin
gegmis seksen yillik gunahi affedilir" der.Yine anlatildigma gore adamin
biri Peygamberimize Hz. Muhammed'e selam getirmezdi, bir gege ruyasmda
Peygamber ' imizi (S.A.S.) gorur, fakat Peygamber ' imiz yuzunii adama
gevirmez.
Adam "ey Allah'm Resul'u! Yoksa bana kizgm mism" diye sorar.
Peygamber ' imiz "hayir" diye cevap verir. Adam "o halde niye yiizume
bakmiyorsun" diye sorar. Peygamber ' imiz "cunku seni tanimiyorum" diye
karsilik verir. Adam "beni nasil tanimazsm, ben senin ummetinden biriyim,
alimlerin anlattigma gore sen timmetini ananin gocugunu tanidigmdan daha
iyi-tamrsm" der. Peygamberimizin cevabi soyle olur: "Alimler dogru
soylemisler, yalniz sen iizerime selat-u selam getirerek beni hatirlamadm
ki ! Benim timmetimi tanimam, iizerime getirecekleri selat-u selam ile
olcultidiir.' Bu arada adam uyanir, ve her gtin Peygamber ' imize (S.A.S.)
ytiz
kere selat-u selam getirmeyi iizerine bore haline getirir ve bunu yapar.
Bir
mtiddet sonra Peygamber ' imizi yine rtiyasmda gortir. Peygamber ' imiz ona
"simdi seni taniyorum ve sana sefaat edecegim" diye miijde verir. Ctin-ki
adam Rasultillahi sever olmustur.- 50 -

Ulu Allah (C.C.) buyurur ki :

HHI v"- Ey Rasul'lim! De ki, eger Allah' i seviyorsaniz , bana uyunuz da
Allah da sizi sevsin ve gtinahlarmizi affetsin. Hie stiphesiz Allah.
bagislayici ve esirgeyicidir" (34) .Ayet-i kerimenin ntizul sebebi soyle
nakledilir: Peygamber ' imiz (S.A.S.) K ' ab ibni Esref ile adamlarini
islami
kabul etmeye davet ettigi zaman onlar da Peygamberimize "biz Allah'm
ogullari yerindeyiz, o ytizden biz Allah' i daha cok severiz" diye cevap



verdiler . Adamlarm bu cevabma karsilik ulu Allah (C.C.) Peygamberin onlara
su mahiyette bir cevap vermesini murat etmis olmalidir: Eger siz Allah' 1
seviyorsaniz , teblig ettigim dini kabul ederek bana uyunuz. (Junku ben '
nun
bildirisini size ulastiran ve sizinle ilgili hukumlerini aciklayan bir
Allah Resultiyum. Eger benim ' nun adina yaptigim davete uyersaniz, o sizi
sever ve gunahlarmizi bagislar. Hie stiphesiz 0. bagislayici ve
esirgeyicidir .Mti ' rninlerin Allah'i sevmesi, ' nun emrine uymakla.
ibadetine
kosmakla ve hosnutlugunu aramakla olur .Allah ' in (C.C.) mu'minieri
sevmesi,
onlara merhametle muamele etmesi, onlari mtikaf atlandirmasi, gunahlarmi
bagislamasi, onlara rahmet, gtinahtan korunma ve basari ihsan eylemesi
demektir . imam-i Gazali (rahimehullahu) "ihya-ul Ulum ud-Din" adli
eserinde
der ki, "dort seyi yapmaksizm dort seyi iddia eden kimse yalancidir:

1 - Cenneti sevdigini soyledigi halde ibadet etmeyen kimse yalancidir.

2 - Peygamber ' imizi (S.A.S.) sevdigini ileri surdugu halde alimler ile
fakirleri sevmeyen yalancidir.

3 - Cehennemden korktugunu iddia ettigi halde gunah islemekten
vazgecmeyen kimse yalancidir .Nitekim Rabia-i Adviyye'nin

(rahimehullahu) su iki beyti bu noktayi gtizel izah eder.
Allah'a isyen ediyorsun, oysa ' nu sever gortintiyorsun Heyetim hakki icin
bu durum, mantik prensiplerini . alt-ust eder.

Eger sevgin dogru olsaydi. O'nun emirlerine uyardm
Ciinku asik. sevgilisinin soziinden cikmaz

Sevginin alameti, sevgilinin arzusuna, uymak ve onunla ters dusmekten
sakmmaktir .

(3-i) Kur"an-i Kerim/Al-i imran Sliresi. 31

51
Anlatildigma gore bir gun bir gurup Sibli'yi (rahimehullahu) ziyarete
gider. Btiyuk Veli "siz kimsiniz" diye sorar. Gelenler "biz seni
sevenleriz"
diye cevap verirler.Bu sirada Sibli yuziinu onlara doner, sonra onlari
taslamaya baslar, adamlar Veliden kacarlar. Veli onlari "benden niye
kaciyorsunuz , eger gercekten beni sevseydiniz, belamdan kacinmazdiniz"
diye
azarlar. Arkasmdan sozlerine soyle devam eder :Muhabbet ehli. sevgi
kadehinden ictiler, beldeler ve yeryuzu onlara dar geldi, Allah'i hakki ile
bildiler. O'nun ululuk ve kudreti karsismda saskm kaldilar. O'nun sevgi
kadehinden ictiler. O'nun unsiyet denizinde boguldular, yalniz O'na
seslenmekten zevk alir oldular .Arkasmdan su beyti soyledi:
Ey mevlam! Sevgini hatirlamak sarhos etti beni
Sen sarhos olmayan hie bir asik gordtin mii?

Soylendigine gore deve sarhos oldugu zaman kirk gun yem yemez ve her zaman
tasidiginin bir kac kati kadar ytik sirtma vurulsa ytikleneni tasimazlik
etmez. Cunkli kalbinde sevgilisinin hatirasi kipirdaymca artik ne yem yer
ve ne de agir yuk tasimaktan kagmir, sebep sevgilisine karsi duydugu
sevktir.Deve deve iken sevgilisi ugruna nefsinin istegini gemleyerek agir
ytik tasimaya katlandigi halde siz Allah igin hie bir yiyecek veya
icecekten
vazgectiginiz oldu mu? Allah (C.C.) icin uzerinize herhangi agir bir ytik
aldiniz mi? Bu sayilan iyi amellerden hie birini yapmamissaniz , sizin
Allah
katmda hie bir seye yaramayan bos bir sozden ibarettir.

Hz. Ali (kerremellahu vechehu) soyle der:- Cenneti seven kimse iyiliklere
kosar. Cehennemden korkan kimse. Nefsini asiri arzulardan alakor. Oliimun
kacinilmazligma inanan kimsenin goziinde dunyalik hazlar
onemsizlesir . Ibrahim el-Havvas'a (rehimehullahu) "muhabbet nedir" diye
sorarlar. Su cevabi verir; "istekleri yoketmek. butun hacet ve sifatlari
yakmak ve kulun kendisini isaretler denizinde bogulmasidir . "

- 52 -
ONUNCU BOLUM

ASK
Sevgi" canli varligm, haz veren bir nesneye karsi meyi ! duymasi-dir. Soz
konusu meylin pekisip guclenmesi haline "ask" denir.Ask duygusu, askm
sevgilisine kul olmasi ve sahip oldugu her seyi ugrunda feda etmesine yol
acacagi bir dereceye varabilir . Zuleyha ' mn Hz. Yusuf'a (A.S.) karsi
duydugu
askm ne dereceye vardigma bir baksana! Kadmm butun servet ve guzelligi



bu ugurda gitmis. Yetmis deve ytikii miicevher ve gerdanligmm var oldugu
soylenir, hepsini Hz. Yusuf un (A.S.) aski ugruna harcami. "Bu gun Hz.
Yusuf u gordiim" diyen herkese eline geceni zengin edecek degerde bir
miicevher vere vere elinde hie bir sey kalmomis . A?in a?kmdan dolayi diger
her sey aklmdan ciktigi icin karsilastigi her seyi "Yusuf" diye cagirir
olmus, o kadar ki, basmi goge kaldirdigi zaman Hz. Yusuf 'un (A.S.) adini
yildizlarm uzerinde yazili goriirmiis . Rivayete gore Zuleyha iman edip Hz.
Yusuf (A.S.) onunla evlendikten sonra eski asigi ve yeni kocasmdan ayri
yasamaya yonelerek kendisini ibadete vermis, varligmi tamamen Allah'a
adamis. Hz. Yusuf (A.S.) kendisini gtindiiz yataga cagirsa "aksama" diye
savar, aksam gaginnca da "yarma" diye ertelermis .Nihayet bir gun Hz.
Yusuf 'a (A.S.) demis ki . "ben sana Allah'i tammadan once asik olmustum,
fakat ' nu tamymca kendisine karsi duydugum muhabbet, diger her seyin
sevgisini gonlumden giderdi . ' nun sevgisine bedel istemiyorum. "Hz .
Yusuf
Ziileyha'nm bu sozlerine soyle karsilik verdi, "seninle birlesmemi emreden
ulu Allah 'dir. Senden iki cocugumuz olacagmi ve 'bunlari Peygamber olarak
gorevlendirecegini bana bildirdi . "Bunun iizerine Zuleyha. "Allah sana
boyle
emrettigine ve beni de- 53 -

boyle bir neticeye vesile olarak sectigine gore Allah' in emri basim
iizerine-" demis. Sundan sonra ancak kendini Hz. Yusuf 'a (A.S.) teslim
etmistir . "Leyla ile Mecnun'un ask hikayesini herkes duymustur" Mecnuna
adin
nedir diye sorarlar. "Leyla" diye cevap verir. Bir gun yine Mecnuna "Leyla
olmedi mi> derler. "Hayir. Leyla kalbimde yasiyor olmedi. Leyla benim" ciye
karsilik verir. Yine bir gun Mecnun. Leyla'nm evi ontine gider ve gozlerini
gok yiiziine diker. Ona "ey Mecnun, gok yiiziine degil. Leyla'nm odasina
duvarma bak, belki onu gortirstin" derier. boyle diyenlere "golgesi
Leyla'nm evine diisen yildiz bana yeter" diye cevap verir . Anlatildigma
gore Hallac-i Mansur'u (rahimehuiiahu) seksen giin hapsetmisler . imam-i
Sibli
(rahrmehullahu) bir giin ziyaretine gitmis ve "ey Mensur. Muhabbet nedir"
diye sormus. Mansur "bu soruyu bana bugiin degil, yarm sor" demis. Ertesi
giin olunca Mansur'u zindandan cikarirlar, ve uzerinde boynunu vurmak
tizere
yere yaygi yayarlar, bu sirada imam-i Sibli cika gelerek karsismda
dikilir. Bu anda Mansur ona seslenir,

"ey Sibli! Sevginin basi yangm, sonu ise oliimdiir . Hallac-i Mansur 'un
nazarmda Allah'dan baska her seyin batil olduguna kesin kanaat gelince ve
yalniz Allah' m hak oldugunu bilince, hak isminin onun kendi adi oldugunu
unutmus ve sen kimsin sorusuna muhatap olunca "ben hakkim" diye cevap
vermistir .Anlatildigma gore sahici muhabbet, su tie davranista belli olur:

1 - Asik, sevdiginin soziinii digerlerinin sozlerine tercih eder.

2- Asik, sevgilisi ile oturup kalkmayi baskalari ile birareda olmaya

tercih eder.
3 - Yine asik. sevgilisinin rizasmi kazanmayi, baskalarmm hosnutlugunu
elde etmeye tercih eder. (El Mtinteha - Nam Kitcpta da

boyledir . ) Soylendigine gore "ask" perdeyi yirtmak ve sirlari kesf
etmektir .
"Vecd" hali ise zikrin lezzetine varildigi anda ruhun, arzunun taskmligma
katlanamamasidir . oyle ki . bu hali yasayan kimsenin azalarmdan biri
kesilse hie bir sey duymaz .Anlatildigma gore odamm biri Firat nehrinde
yikaniyormus . bu arada:

"ey giinahkarlar! Bugiin seciliniz" mealindeki ayet-i kerimeyi okuyan
bir adami duymus (35) . Ayetin icine saldigi dehsetin etkisi ile cirpmmaya
baslamis ve sonunda bogulmus ve olmiis.

(35) Kur'an i Kerim/Yasin Siiresi. S9- 54 -

Muhammed ibni Abdullah el-Bagdadi (rahimehuiiahu) diyor ki . "Basra
sehrinde iken bir giin yiiksek bir gatiya cikmis bir delikanli gordiim,
yiiziinii
halka donmiistii, soyle diyordu: "Asik olarak olen kimse iste boyledir.
Ugrunda oliim olmayan askm. hig bir degeri yoktur.;>Bu sozlerin arkasmdan
kendini bosluga atti. "manzarey: hayretle seyreden halk* tarafmdan
"oliisii"
alip gotiiriildii . Ciineydiil Bagdadi (rahimehuiiahu). "Tasavvuf ihtiyari
terketmektir" demistir.

Hikaye edildigine gore Zunnun'u! Misri (rahimehuiiahu} bir giin Mescid-i
Haram'a girer. stitunlardan birinin altmda cirilciplak, yerde yatan hasta



bir delikanli gortir, delikanli yanik bir sesle inlemektedir . Bundan
sonrasim Seyh'in kendisinden dinleyelim:"

Yanma sokuldum, selam verdim ve "ey delikanli. sen kimsin" diye sordum.
"Ben asik bir garibim" diye cevap verdi . Ne demek istedigini anlamistim,
"ben de senin gibiyim" dedim.Bu sirada aglamaya basladi, onun aglamasi beni
de aglatti. Bana "sen de mi agliyorsun" diye sordu, "ben de senin gibiyim"
diye karsilik verdim. Bunun uzerine daha yuksek bir sesle aglamaya basladi
ve gtir. yuksek bir nara atti. hemencecik ruhunu teslim etti . Elbisemi
uzerine orttum, kefen bulmak icin yanindan ayrildim, kefen satin a ' lp
doniince onu yerinde bulamadim. Saskmlik icinde "subhanellah" dedim. Bu
sirada kulagima gizli bir ses geldi, soyle diyordu: "Ey Zun-nun! oyle bir
garibdir ki . onu dtinyada seytan aradi . bulamadi. Malik aradi, bulamadi,
cennette Ridvan aradi, o da bulamadi." "0 nerededir?" diye seslendim.
Kulagima su cevap geldi: "Samimi muhabbeti, cok ibadet etmesi ve hatasmdan
derhal tevbe etmesi sayesinde Muktedir Malik' in (ulu Allah' in) yaninda
sadakat koltugundadir (36) .

Seyhlerden birine "Allah' i seven nasil olur, alametleri nelerdir" diye
sormuslar, su cevabi vermis: "insanlarla az munasebet kurar, zamaninin
cogunu kendisi ile basbasa gecirir, devamli dusiinme halindedir, cok az
konusur, bakar fakat gormez. gagrildigmda duymaz, kendisine soyleneni
anlamaz, basma gelen belaya tizulmez, aciktigim hissetmez, vucudunun bir
yeri ciplak kalsa farkma varmaz, kendisine agir soz soylense
korkmaz . Yalnizligmda Allah'a nazar eder. O'nunla unsiyet kurar. OTia
yalvarir. Dunya ehliyle dunya isleri icin hie bir tartismaya dusmez. (38)
Zenr-ur Riyaz- 55 -

Ebu Turab at-Nahbasi (rahimehullohu) Allah sevgisinin alametleri
hakkmda su beyitleri soylemistir:
"Sakm aldanma! Sevenin alametleri vardir.

Onun uzerinde sevgili tarafmdan armagan edilmis nisanlar vardir.
Bunlardan biri ondan gelen beladan haz duymasidir.
Onun her yaptigma sevinmesidir .
Ondan gelen yokluk. makbul bir hediyedir.
Yoksulluk ise bir ikram, bir gecici ihsandir.
Delillerden biri, onun kararli gormedir.

Sevgilisine itaat hususunda butun kiskirtici kmamalara ragmenDelillerden
biri guler yuzlii gorunmesidir .
Kalbinde sevgiliden gelen heyecan kaynasir

Delillerden biri anlayisli gorlinmesidirNazarinda sevgi sahibi olan bir
soranin soziine karsi

Delillerden biri de tedirgin gorlinmesidirSoyledigi her sozti tartarak
konusan .

Nakledildigine gore Hz. isa (A.S.) bir gun bahce sulayan bir delikanli ile
karsilasir. Delikanli Hz. isa'ya "Rabb'inden, sevgisinin zerre
agirligmdaki bir kismini bana bagislamasini dile" der. Hz. isa ona "sen
zerre kadarma dayanamazsm> diye karsilik verir. Delikanli "o halde zerre
kadarimn yarisini versin" der. Bunun uzerine Hz. isa onun icin "ya Rabb ' i
!
bu gence sevginin zerre kadarimn yarisini bagisla" diye dua eder ve yoluna
devam eder.Epeyce bir muddet sonra Hz. isa'nm (A.S.) yolu yine oraya
duser, delikanliyi sorar, "delirdi, doglara cikti" derler. Hz. isa
delikanliyi kendisine gostermesi icin Allah'a dua eder. sirada
delikanliyi daglar arasmda goriir/ onu gozlerini gok yiizune dikmis ve bir
kaya uzerinde dimdik ayakta dururken bulur.Hz. isa (A.S.) delikanliya selam
verir, selamini almaz, "ben isa'yim" diye kendisini tanitarak delikanlinin
ilgisini cekmeye galisirken ulu Allah'-dan kendisine su vahiy geiir:
Kalbinde benim sevgimin yarim zerresini tasiyan kimse insanoglunun sozunu
hie duyar mi? izzet ve celalim hakki icin sen onu testere ile ikiye bicsen
onun acisim bile duymaz.

" tig seyden kendini kurtarmaksizm su uc seyi iddia eden kimse aldanmistir:
1 - Dunyayi sevmesine ragmen Allah' i zikretmekten lezzet aldigini
soyteyen kimse.



2 - insanlari pohpohlamayi sevdigi halde amelde ihlasi sevdigini iddia
eden kimse.

3 - Nefsinin burnunu kirmaksizm Allah' 1 sevdigini ileri stiren kimse

- 56 -
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Oyle bir gun gelecek ki,
ummetim bes seyi unutarak bes seyi sevecektir:

1 - Diinyayi sevecek, ahireti unutacaklardir .

2 - Mali sevecekler, fakat ahiret giinii hesaplasmasmi unutacaklardir.

3 - Mahlukati sevecekler, yaraticiyi unutacaklardir.

4 - Gunahlari sevecekler, tebveyi unutacaklardir.

5 - Koskleri sevecekler, mezarlari unutacaklardir.

Mansur ibni Ammar (rahimahullahu) . bir delikanliya ogtit verirken
ona der ki, "ey delikanli! Gencligin seni aldatmasm. Bos kuruntulara
dalarak tevbe etmeyi hep ileriye birakan ve olecegini diisunmeyen nice
gene vardir ki" Yarin. ya da obtir gun tevbe edecegim" diye cevap verir.
Oysa tevbeye sira getirmeden oltim melegi ona geliverir ve kabrin
bosluguna yuvarlanir, artik orada ona ne malm, ne kolenin, ne coluk-
cocugun ve ne de ana-babamn bir faydasi vardir .Nitekim ulu Allah (C.C.)
soyle buyuruyor:

Ne malm ve nede goluk-gocugun fayda vermedigi glin. Yalniz Allah 'a
temiz kalb ile gelen miistesna" (36) .
(3d) Kur'an-i Kerim/Suaro Suresi, 88-89- 57 -

Allah' lm! Bize dlmeden evvel tevbe etmeyi nasib eyle. gaflette iken
bizi ikaz buyur ve elgilerin dnderi olan Peygamberimizin sefaatinden
f aydalanmamizi miiyesser eyle.

Miiminin dzelligi, giinah isler-islemez hemen o glin. hatta o anda tevbe
etmesi, isledigi kusura karsi pismanlik duymasi, diinyadan azik edecek
kadar bir paya razi olarak onun ile oyalanmamasi , kendini ahiret igin
amel etmeye vermesi ve Allah 'a ihlas iginde ibadet etmesidir.
Anlatildigma gore miinafik ve cimri bir adam varmis, karisma hie
kimseye sadaka vermeyecegine dair yemin verdirmis, aksi halde
bosayacagmi sdylemis . Giiniin birinde kapiya bir dilenci gelmis ve "ey
hane halki! Allah hakki igin bana bir sey verir misiniz." diye
seslenmis, kadm da dilenciye tic cdrek vermis, dilenci yolda
miinafikla karsilasmis, adam "bu cdregi sana kirn verdi" diye sormus,
dilenci de "iste su evin hanimi" diye cevap vermis, dilencinin tarif
ettigi ev, kendi eviymis .Miinafik koca dfke ile eve girmis ve karisma
sen "hig kimseye bir sey vermeyesin diye yemin etmedin mi" diye
bagirmis. Kadm "Allah igin verdim" diye cevap vermis. Adam kalkmis,
tandiri yakmis ve tarn kizmca karisma "kalk, kendini Allah igin su
tandira at bakalim" diye emretmis. Kadm kalkmis ziynetlerini almis
Miinafik ziynetlerini birak" diye bagirmis, kadm "seven sevgilisi
igin siislenir, ben sevgilimi ziyaret etmeye gidiyorum" diyerek yeni
elbiselerini giymis olarak kendini kizgm tandira atmis, adam da
kapagmi kapatarak oradan uzaklasmis . Aradan iig giiniin gegmesi iizerine
miinafik, tandirm basma gelmis kapagmi kaldirmca kadmm Allah' m
izni ile yanmadan igerde sapasaglam durdugunu gdrerek saskma donmiis,
o sirada gizliden kulagma soyle bir ses gelmis, "atesin
sevdiklerimizi yakmadigmi bilmiyor muydun?"

Nakledildigine gore Firavun'un karisi Asiye kocasmdan gizli olarak
iman etmis, imanmi sakliyormus. Fakat Firavun sonunda durumu
ogrenince, ona iskence edilmesini emretmis, gesit gesit iskencelerden
gegirildikten sonra Firavun ona "imanmdan don" diye teklif etmis,
fakat Asiye donmemis .Bunun iizerine Firavun bir tomar kazik getirtmis,
bunlarla Asiye 'nin viicudunun gesitli yerlerine vurmuslar sonra.
Firavun karisma bir daha "dininden don" diye teklif etmis. Asiye ona
soyle cevap vermis, "senin zorbaligm ancak benim nefsime
hiikmedebilir, kalbim ise Allah' in, hima-yesindedir . Beni kiymik
kiymik dograsan bile sadece Allah 'a karsi duydugum sevginin artmasma
sebep olabilirsin . "Derken Hz. Musa (A.S.) Asiye'nin yanma varmis.
Asiye onu goriince "ey Musa! Soyle bana. Rabb ' im benden hosnut mu,



yoksa bana kizgin mi?" diye seslenmis. Hz. Musa ona su cevabi vermis,
"ey Asiye! Goklerin melekleri senin yolunu gdzliiyor, yani hepsi senin
ozlemini gekiyor, ulu Allah seninle iftihar ediyor, ne istiyorsan
bana soyle, mutlaka yerine getirilecektir . "Bunun iizerine Asiye soyle
dua etmis. Asiye 'nin bu duasi Kur'an-i kerimde Allah tarafmdan bize
nakledilmektedir . Ulu Allah soyle buyuruyor:
- 58 -

"- Ey Rabb'im! Bana Cennet ' te senin yaninda bir ev yap. Beni
Firavundan ve onun amelinden kurtar. Beni zalimler gtiruhundan kurtar" (37)
.
Selman-i Farisi'den (R.A.) rivayet edildigine gore Firavu'nun karisi
Asiye 'ye uygulanan iskencelerden birisi de kizgm gtines altmda yanmaya
birakilmasi idi . fakat iskenceciler gekilip gidince, melekler onu
kanatlarimn golgesi altma alirlardi, bu sirada cennetteki evini
gorlirdu.Hz. Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine gore Firavun, karisi
Asiye igin yere dort kazik gakmis, kadini bunlarin iizerine yatirmis,
gogsunun iistiine bir degirmen tasi bindirerek bu durumda onu kizgm giinese
dogru gevirip yanmaya birakmis. Asiye bu halde iken basini goge kaldirarak
az once naklettigimiz ayetteki dua ile Allah'a seslenmis ve "Ey Rabbim bana
cennette senin yaninda bir ev yap..." demis . Hasan-ul Basri
(rahimehutlahu)
der ki . "Allah ' nu en serefli bir sekilde kurtararak cennete cikardi.
orada yer, iger." Bundan anlasildigma gore Allah'a (C.C.) sigmmak. ' ndan
yardim dilemek, sikinti ve bela aninda ' ndan kurtulus istemek salihlerin
bir gelenegi ve mtiminlerin bir gorenegidir.

(37) Kur'an-i KerinvTortrtm Suresi. 11
- 59 -

ONBIRINCi BOLUM

ALLAH'A ITAAT, ONU SEVMEK. RESULUNU SEVMEK
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor:- , "eger Allah'i seviyorsamz , bana uyunuz ki,
Allah da sizi sevsin" (38) .

(38) Kur'an-i Kerim/Al-i imran Suresi. 31

Allah' in rahmeti tizerinde olsun. bil ki . kulun Allah'i ve ' nun
Resul'unu
sevmesi, onlara boyun egmekle, onlarin emrine uymakla olur. Allah' in
kullarini sevmesi de onlara magfiret suretiyle ikramda bulunmasidir .
Denilir
ki . kul gercek kemalin yalniz Allah'da oldugunu, kendisine veya baskasmda
gordugii her kemalin gergek kemalin Allah 'dan ve Allah sayesinde oldugunu
bilince ne Allah'dan baskasim sevebilir ve ne de Allah'a dayanmayan bir
sevgiye gonltinde yer verebilir.Bu bilgi de Allah'a ibadet etmek istegini.
O'na yaklastiracak davranislari arzu etmeyi gerektirir. Boyle oldugu icin
Allah sevgisi, ibadet istegi ile yorumlanmis ve yine bu sevgi ibadet
ederken Peygamberimize (S.A.S.) uyma ona itaate tesvik sartma
baglanmistir . Hasan el-Basri'den (rehimehullahu) rivayet edildigine gore
Peygam-ber ' imizin (S.A.S.) zamaninda bir takim kimseler" "ey Muhammed!
Biz
Rabb'imizi cok severiz" demeleri iizerine yukaridaki ayeti kerime
inmistir . Bisr el-Hafi (R.A.) diyor ki : "bir gece Peygamber ' imizi
(S.A.S.)
ruyamda gordtim, bana dedi ki . "ey Bisr! Allah senin dereceni arkadaslarm
arasmda neden ytiksek kildi, biliyor musun? "Hayir, ya Rasulellah" diye
cevap verdim. Bunun iizerine Peygamber ' imiz . salihlere hizmet ettigin
igin.
imimin kardeslerine nasihat ettigin icin, dostlarini ve yolumdan
ayrilmayanlari sevdigin icin ve yolumdan gittigin icin" diye kendi sorusuna
cevap verdi . Peygamber ' imiz, (S.A.S.) buyuruyor ki :

Benim siinnetimi ihya eden beni sevmis olur, beni sevenler de
Kiyamet giinii cennette benimle birlikte olurlar . "Bize kadar intikal
eden biitiin meshur islami eserlerde belirtildigine gore ahlakm
bozuldugu ve halkm gesit gesit mezheplere kapildigi zamanlarda
Resullerin efendisi olan Peygamberimizin siinnetine simsiki
sarilanlara yiiz sehidin ecri verilecektir . Meshur "irat-ii! islam"
adli kitabda da boyle yazar.
Yine Peygamber ' imizi (S.A.S.) soyle buyurur:- Bana yiiz gevirenler
miistesna, iimmetimin hepsi cennete girecektir" Sahabiler sordular. "ey
Allah ' m Resul'u! Yiiz gevirenler, kimlerdir?" Peygamber ' imiz
sozlerine soyle devam etti, "kirn bana uyarsa cennete girecek, bana



isyan edenler, bana yiiz gevirmisler demektir. Siinnetime uygun olarak
yapilmayan her i, isyandir . "Ehl-i tasavvuftan biri der ki . Allah' in
farz kildigi ibadetlerden birini bile bile terkeden veya siinnetlerden
birine bilerek uymayan bir seyhi havada ugarken, denizde yiiriirken,
ates yerken veya daha baska olaganiistii davranislar gdsterirken
gorseniz, biitiin bunlara ragmen adamin davasmda yalanci oldugunu,
gosterdigi olaganiistiiluklerin "keramet" degil, olsa olsa "istidrac"
oldugunu biliniz. Allah boyle kimselerden cumlemizi korusun . Ciineyd
iil-Bagdadi (rehimehullahu) der ki . "Allah 'a ancak yine Allah 'in
sayesinde ulailabilir . Allah 'a ulamamn yolu da Peygamber ' imizin
(S.A.S.) yoludur . "Ahmed iil-Hivari (rehimehullahu) der ki . "siinnete
uymaksizm islenen her amel batildir. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.)
soyle buyurur : iratul islamda bildirilmistir . - Siinnetimi
yozlastiranlar sefaatimden mahrum kalirlar."

Hikaye edildigine gore, adamin biri bir delinin cahil sayilacak bir
isini goriir ve durumu Ma'ruf ul-Kerhiye (rahimehuiiahu) bildirir.
Ma'ruf giiliimseyerek der ki . "kardesim! Allah '1 sevenler iginde
kiigugu, biiyugii, akillisi, delisi vardir. Senin gordiigiin bu adam.
onlarin delilerinden biridir . "Ciineyd-iil Bagdadi (rehimehullahu) der
ki . "bir gun seyhimiz Sirri (rehimehullahu) hastalandi, hastaligmin
ne sebebini anlayabildik ve ne de nasil tedavi edilecegini
bilebildik . Bize miitehassis bir doktor tavsiye ettiler, seyhin
idrarini bir siseye koyarak ona gotiirdiik, doktor idrara uzun uzadiya
bakti . Sonra bize donerek "zannederim bu idrar asik birine ait olsa"
dedi . Ben bir nara koyuvererek bayilmisim, idrar sisesi de elimden
diismiis.- 61 -

Dontince Sirri'ye durumu anlattim, gullimseyerek "Allah canini almasm.
nasil da gordti!" diye cevap verdi . "eyhim, demek ki . muhabbet idrardan
bile belli olurmus" dedim, bana "tabii" karsiligini verdi. Fudayl
(rehimehuilahu) der ki . "sana. Allah'i seviyor musun, diye sorduklari
zaman. sus . cevap verme. Ctinku eger. hayir, diyecek olsan imandan
gikarsm,
buna karsilik, evet. diyecek olsan ve Allah'i sevenlere yakismayacak tavsif
de bulunsan Allah' in gazabmdan kork."Sufyan (rehimehuilahu) der ki .
"Allah'i sevenleri seven kimse, aslmda Allah'i seviyor demektir. Allah'a
ikram eden kimselere ikram eden kimse, aslmda Allah'a ikram ediyor
demektir . "Sehl (rahimehuiiahu) der ki . "Allah'i sevmenin alameti Kur'an-
i
kerimi sevmektir. Allah ve Kur ' an sevgisinin alameti ise Peygamber
(S.A.S.)
sevmektir. Peygamber (S.A.S.) sevgisinin alameti ise sunneti sevmektir.
Sunneti sevmenin alameti ise. Ahireti sevmektir. Ahireti sevmenin alameti
ise dtinyadan hoslanmamaktir . Dtinyadan hoslanmamamn alameti de Ahiret
azigi
olabilecek kadarinin dismda onun varligmdan uzak durmaktir . "Ebul Hasan
ul-Zencani (rehimehuilahu) der ki . "ibadet binasinin temeli tig direk
lizerinde oturur. Goz, kalb ve dil. Goztin ibadeti, ibret almakladir.
Kalbin
ibadeti, dustinmek ve duymakladir. Dilin ibadeti ise dogru konusmak ve
Allah'i zikretmekle olur. Nitekim ulu Allah soyle buyurur:

Ey iman edenler! Allah'i gok gok zikrediniz. ' nu sabah - aksam

noksan sifatlardan tenzih ediniz." (39) .

Anlatildigma gore bir gun Abdullah ile Ahmed ibni Hab bir yerde

birlikte bulunuyorlardi . Bu sirada Ahmed ibni Hab yerden bir ot

kopardi . Bunun iizerine Abdullah ona dedi ki . "bu hareket sana bes

seye mal oldu

1 - Bu hareketle kalbini Allah'i tesbih etmekten alikoydun.

2- Bu hareketle kendini Allah' in zikrinden baska bir isle oyalanmaya

alistirdm .

3- Bu hareketinle baskalarinin da ayni davranista bulunmalarma oneyak
oldun .

4- ot pargasini Allah'i tesbih etmekten alikoydun.

5 - Bu hareketinle Kiyamet gunu Allah 'o kendi aleyhinde bir delil meydana
getirdin." (Revmak-ul Mucaniste boyle anlatilmistir . )

(29; Kur' am Kerim'Ahzab Siiresi, i'i
- 62 -



SirrI (R.A.) der ki, "bir gun Gurcaniyi kavrulrau? un yutarken gordlim,
"neden baska bir sey yemiyorsun" diye sordum, bana soyle dedi : Yiyecegi
cignemek ile yutmak arasmda yetmis tesbihtik bir zaman gectigini hesab
ettim, o yuzden kirk yildir hie ekmek cignemedim."

Nakledildigine gore Seni ibni Abdullah onbes gunde bir yemek yerdi . Butun
Ramazan ayi boyunca sadece bir kere yemek yerdi. Bazen yetmis giin gecer de
hie yemek yemedigi olurdu. Yemek yedigi zaman zayiflar, ac kalmca
kuvvetlendigi gorulurdu. Mescid-i Haram'da otuz yil Ebu Hammad ul-Esved'e
komsu oldu da yerken veya icerken hip gortilmedi, her an Allah '1
zikrederdi . Anlatildigina gore Amr ibni Ubeyd (rehimehullahu) yalniz su uc
sey icin evinden disari cikardi:l - Cemaatle namaz kilmak2 - Hasta
ziyaret etmek3 - Cenaze namazi kilmak

derdi ki . "insanlari hirsiz ve yankesici olarak goruyorum. Omur. paha
bicilmez bir nadide mucevherdir. Ondan Ahirete kalacak bir hazine doldurmak
gerekir. iyi bilmelisiniz ki, Ahirete talip olanlarin dunya hayatmdan el-
etek cekmeleri gerekir. Ancak o zaman kulun ulasmak istedigi hedef tek olur
ve ici ile disi arasmda uyumsuzluk kalmaz. Boyle bir neti muhafaza etmek,
ancak kulun icini ve dismi devamli kontrol altmda tutmasi ile
mumkundur . imam-i Sibli (rahimehullahu) der ki, "ilk intisap ettigim
giinlerde uykum bastirmca goz kapaklarma tuz siirerdim. Durum daha da
agirlasmca mili kizdirip goz kapaklarima surme cekerdim. "ibrahim ibni
Hakim der ki . "babamm uykusu geldigi zaman denize girer yiizmeye baslardi.
o yuzerken denizdeki baliklar etrafma tisustir, onunla birlikte tesbih
ederlerdi . "Anlatildigina gore Vehb ibni Munebbih (rrahimehullahu) .
geceleyin uyuma ihtiyacim uzerinden kaldirmasi icin Allah'a dua etmis ve
duasi kabul edilerek kirk yil hie uykusu gelmemistir . Hasan El-Hallac

(rehimehuuehu) . kendi kendine topugundan dizine kadar onuc pranga vurur ve
bu durum.ee her gun ve gece bin rekat namaz kilardi . Cuneyd ul-Bagdadi

(rahimehullahu) ilk intisab ettigi gunleri o carsiya gelir, magazasim
eger. igeri girer ve hemen namaza dururdu. Dort yuz rekat kildiktan sonra
evine donerdi . Habesi ibni Davud'un (rahimehullahu) kirk yil yatsi abdesti
ile sabah namazi kildigi bildirilmistir .Mu 'minin her zaman abdestli
bulunmasi gerekir. Her abdest bozuldugunda abdest tazeleyerek iki rek'at
namaz kilmalidir. Nerede oturursa otursun, kibleye yuzlinun donuk
bulunmasma dikkat etmesi gerekir. Kendisini daima Peygamber ' imizin

(S.A.S.) huzurunda oturuyormus gibi farz ederek ona gore kendisine ceki
dlizen vermelidir. Ta ki . bu dusunce altmda her hareketi vakar ve
agirbasli
olsun, kabaliklara katlanarak her cirkin harekete karsilik vermesin,
kusurlarma karsilik hemen istigfar etsin, kendini ve amelini begenip
bobtirlenmesin . Qunkii kendini begenmek, seytanm sif atlarmdandir .
Tersine
kendini kucumsesin, buna karsilik salihlere hurmet ve muhimseme nazar" ile
baksm. (Junkti salihlere hurmet etmeyi bilmeyenleri Allah (C.C.) onlarla
birarada bulunma nimetinden mahrum eder. ibadete hurmet etmeyi
bilmeyenlerin de Allah, kalblerin-den ibadet lezzetini

cikarir .Anlatildigina gore Ebu Ali. Fudcyl ibni iyad'a (rahimehullahu)
sordular ki . "ey eyh! insan ne zaman salih sifatmi kazanir?" soyle
cevap verdi: "Kulun niyeti, baskalarma nasihat etmek, kalbinde Allah
korkusu, dilinde dogru sozlultik bulunur ve biitun davramslari salih amel
oldugu zaman o kimse salih sifatmi tasimaya hak kazanir.

Ulu Allah Mi'rac'da Peygamber ' imize "ey Ahmed! Eger insanlarm
gtinahlardan
en kacani ve diinyadan en el-etek cekmisi olmak istiyorsan. Ahirete yonel,
diye buyurdu. Peygamber ' imiz "dtinyadan nasil el-etek cekeyim" diye
sordu.
Ulu Allah "dunya varligi olarak sadece yiyecek, icecek ve giyecek kadar
yanmda bulundur. Yarm icin hie bir sey biriktirme, hie durmadan beni
zikret" diye buyurdu . Bunun tizerine Peygamber ' imiz "Allah' 1m! Seni
nasil
devamli zikredeyim" diye sordu. Ulu Allah "insanlardan uzak durmakla;
uykunu namaz, yemegini aclik yap" diye buyurdu . Nitekim Peygamber ' imiz

(S.A.S. buyuruyor ki : - Diinyadan uzak durmak hem bedeni ve hem de kalbi
huzura kavusturur. Buna karsilik dunya tutkunlugu keder ve uzuntuyii
artirir. Dunya sevgisi, her gtinahm basidir, ondan uzak durmak da her
iyilik ve ibadetin ilk adimidir . "Anlatildigina gore salihlerden biri bir



cematin yamndan geciyordu. bakti ki . bir doktor, hastaliklari sayiyor ve
bahsettigi her hastaligm nasil tedavi edilecegini tarif ediyordu. Salih
kisi doktora seslendi, "ey bedenlerin tedavi edicisi! Kalbleri de tedavi
edebilir misin?" Doktor <evet, hastaligmi bana anlat" dedi . Salih kimse
"bahsettigim kalbi ati?inda . ia blizlillislinde de giinahlar karartmi?tir.
Onun
tedavisi var midir?" dedi. Doktor su cevabi verdi, "boyle bir kalbin ilaci,
gece-glindliz Allah'a yalvarmak, yakarmak. ' ndan af dilemek, O'na ibadet
etmeye koyulmak. ' ndan ozlir dilemektir. Kalblerin tedavisi boyledir, sifa
ise gayblerin bilicisi olan Allah ' dandir . "
- 64 -

Doktordan bu cevabi alan salih kisi yliksek bir nara atarak aglayarak
yoluna devam etti. Yururken soyle dedi. "Sen ne iyi doktorsun, kalbimin
tedavisini dogru bildin" Doktor sozlerini soyle bitirdi, "bu tarifim" tevbe
ederek kalbiyle tevbelerin kabul edicisi olan Allah'a yonelenlerin
tedavisidir . "

Anlatildigma gore adamin biri bir kole satin alir. Kole efendisine der ki .
"efendim, aramizda su lie sart bulunacak.l - Vakit geldiginde farz
namazlari kilmama engel olmayacaksm2 - Glindliz bana ne is buyurursan
buyur, geceleri bana is vermeyeceksin . 3 - Evinde bana. benden baska hie
kimsenin giremeyecegi bir oda ayiracaksm . "Adam koleye "bu sartlarini
kabul
ediyorum, kalk evleri gez. kendine kendin bir oda sec" der.Evleri dolasan
kole orada yikik bir ev bulunca "burayi sectim" der. Adam "oglum, neden
yikik bir ev sectin" der. Kole "efendim. Allah ile birlikte olunca
yikintilarm bakimli bahce gibi oldugunu bilmiyor musunuz" der. Kole
glindlizleri efendisine hizmet eder. geceleri Allah'ma ibadete ayirirdi.Bu
boyle devam edip giderken bir gece efendi evi gezmeye cikar, kolenin kap:si
online varinca odayi apaydmlik icinde ve koleyi de secdeye kapanmis gorlir,
basmdan asagi yerle gok arasina asilmis bir kandil goz kamastirici bir
lsik sacmaktadir. Kole Allah'ma su sozlerle yalvarip seslenmektedir .
"Allah' lm! Efendimin hakkini omuzlarima yukledin. ben de ona gundlizleri
hizmet ediyorum. Eger boyle olmasaydi, gece-gundlizlimli sirf sana ibadet
ederek gecirirdim. Beni mazur gor, ya Rabb'i."K61e secdeye kapanmis boyle
dua ederken efendisi ondan gozlerini ayirmiyor, nihayet tanyeri agarir,
kandil geri almir ve odanin tavani geriye kapanir.Adam geri doner, varip
olup bitenleri karisma anlatir. Ertesi gece olunca bu sefer karisinin
elinden tutarak odanin kapisi online ikisi gelirler. Kole yine secdeye
kapanmistir, kandil yine basmdan asagi sarkmistir . Kari-koca kapmm onlinde
dikilip gozyaslari icinde koleye bakarlar. Sonunda yine gun agarir. Bunun
lizerine efendi koleyi cagirarak ona der ki, "sen Allah rizasi icin azadsm.
boylelikle kendini artik tamamen kendisine mazeret beyan ettiginin
(Allah' m) ibadetine verebilesin . "Kole ellerini havaya kaldirarak su
beyti
soyler :
Ey sir sahibi ! Artik o sir aciga gikti.- 65 -

Halim baskalarma malum olduktan sonra artik yasamak
istemiyorum. Sonra Allah'a soyle yalvarir. "Allah'im! Senden ollim
istiyorum"
Duasi biter bitmez derhal yere dliser ve ollir.iste salihlerin. Allah
asiklarmm ve ' nun rizasi pesinde kosanlarm hali!

Zehri Riyaz'da rivayet edildigine gore Hz. Musa (A.S.) ntn samimi bir
arkadasi vardir, birlikte hos vakit gecirirlerdi . Bir gun dostu Hz.
Musa'ya
"Allah'a yalvar. kendini bana iyice tanitsm:" der. Dostunun ricasma
uyarak Allah'a dua eden Hz. Musa'nm duasi kabul edilir.Bir mliddet sonra
Hz. Musa'nm dostu daglara dliser, vahsi hayvanlara karisir, Musa onu iyice
kaybetmistir . Allah'a soyle yakarir. "Rabb'im! benim yakm dostum,
kardesimdi. Simdi onu kaybettim. "Gizli bir ses ona der ki . "ey Musa! Beni
iyice tamyan kimse artik hie bir insanoglu ile dtistip kalkmaz."
Rivayete gore bir gun Hz. Yahya (AS.) ile Hz. isa (A.S.) carsida yururken
karsidan gelen bir kadm aralarmdan garparak gecer. Hz. Yahya "vallahi ben
bir sey anlamadim" der. Hz. isa, Yahya 'ya "slibhanellah ! Vticudun yammda,
ama kalbin nerede" der. Hz. Yahya soyle karsilik verir. "Ey Halamoglu goz
kapayip agasiya kadar bile kalbim Allah' lmdan baskasi ile irtibat kursa
Allah 'i tanimadigimi anlarim."



Bildirildigine gore Allah' 1 gergekten tanimak, dtinya ve Ahiretin her
ikisinden siyrilarak sirf Allah'a ydnelmek, muhabbet sarabi ile bir kere
sarhos olduktan sonra onun cemalini gortinceye kadar ayilmamaktir . kimse
rabbinin nuru igindedir.

- 66 -

ON iKINCi BOLUM

IBLIS VE AZABINI BEYAN

Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:
Eger donerlerse (Allah 'in emrine uymaktan ve Resul'tintin gosterdigi
yoldan
yiiz gevirirlerse) bilsinler ki . Allah kafirleri sevmez (onlarin ne
tevbelerini kabul eder ve nevde gtinahlarim bagislar. (40) .
(40) Kur'an-i Kerim/Al-i imran. 32

Nitekim ulu Allah kendini biiyiik gdriip Allah 'in ululugunu kabul
etmedigi igin iblisin tevbesini kabul etmemistir. Buna karsilik Hz.
Adem'e tevbe etmeyi ilham etmesi ve tevbesini kabul etmesi, kendi
dili ile giinahim itiraf etmesi, pismanlik duymasi ve kendini
suglamasmdan dolayidir .Ustelik Hz. Adem'in (A.S.) isledigi kusur,
gergek manada giinah sayilmaz. Qiinkii peygamberler (Allah 'in selami
iizerlerine olsun) masumdurlar alimler tarafmdan kabul edilen sahih
gorlise gore ne peygamber olmadan once ve ne de peygamberken giinah
islemezler, giinaha diismekten korunmusturlar . Hz. Adem'in (A.S.)
kusuru, sadece gdriiniiste giinahtir Buna ragmen o ve Havva . Allah'a
sdyle seslenmislerdir : Kur'an-i kerimde ulu Allah bize onlarin
yakarisini sdyle bildirmektedir :
- 67 -

Ey Rabb'imiz! Biz kendi kendimize zulmettik. Eger sen bizi
bagislamaz, bize merhamet etmezsen, hig siiphesiz hiisrana
ugrayanlardan olacagiz" (41) .
Gdriiliiyor ki, Hz. Adem (A.S.) ve Havva yaptiklarma pisman olarak
hemen tevbeye ydnelmisler ve Allah 'in rahmetinden iimit
kesmemislerdir . Nitekim ulu Allah sdyle buyuruyor:

Allah' m rahmetinden sakin iimit kesmeyiniz" (42) . iblise gelince, o
ne giinahim itiraf etmis, ne yaptigma pisman olmus, ne kendini
suglamis ve ne de tevbe etmeye yonelmis, ustelik de Allah' in
rahmetinden iimit kesmis, kendini begenmistir . Her kirn ki . tUlumu
seytan gibi olursa tevbesi kabul edilmez. Buna karsilik giinah
isledikten sonraki tavri Hz. Adem (A.S.) gibi olanlarin
tevbelerini Allah kabul eder . Cunkii kaynagi nefsi arzularm
azgmligi olan her giinahm affedilmesi umulur, ama kendini
begenmislige dayanan hig bir giinahm affedilmesi beklenemez. Hz.
Adem'in (A.S.) kusuru nefsi arzularm azgmligma dayaniyorken
seytanm giinahi ise kendini begenmislikten ileri geliyordu.
(41) Kur'an-i Kerim Araf Siiresi. 23(42) Kur'an-i Kerim . ' Z j rnar
Suresi. 53

Anlatildigma gore iblis bir giin Hz. Musa'ya (A.S.) gelir ve ona
sorar ki . "Allah' in kendisine elci olarak segtigi ve zaman zaman
konustugu kimse sen misin?" Hz. Musa "evet, fakat sen kimsin ve ne
istiyorsun" diye karsilik verir.eytan kendini tanitmadan Hz. Musa'ya
(A.S.) su teklifte bulunur, "Allah 'ma bildir ki yarattiklarmdan
biri senden tevbesinin kabul edilmesini diliyor . "Bunun iizerine
Allah'dan Hz. Musa'ya (A.S.) su vahiy gelir, "ey Musa, ona de ki,
senin hatirin igin dilegini kabul ediyorum. Yalniz ona Hz. Adem'in
kabrine secde etmesini sdyle. Eger secde ederse tevbesini kabul
ederek gunahlarim bagislayacagim. "

- 63 -

Hz. Musa (A.S.) durumu seytana bildirince o kiiplere biner, eski
buyuklenme edasim yine takmarak soyle der. "ey Musa! Ben ona cennette
iken secde etmemistim de simdi oliisiine mi secde edecegim. "Rivayete gore
cehennemde ibiis ' in azabi agirlastirilir ve ona "Allah' m azabim nasil
buluyorsun" diye sorulur, "olabileceginden daha agir" diye cevap verir.
Bunun iizerine ona denir ki . "Adem, cennet bahgelerindedir . Ona secde et.



ozur dile de bagijlanasin. " Fakat o bu teklifi kabul etmeye yana?maz.
bunun
uzerine cektigi azab, butun cehennemliklerin azabimn yetmis bin kati kadar
agirla?tirilir . Haberde bildirildigine gore ulu Allah, her yuz bin senelik
azab devresinden sonra seytani cehennemden gikarir ve Hz. Adem'i (A.S.)
cennetten cikararak seytana ona secde etmesini emreder, fakat seytan bu
emre uymaya yanasmaymca yeniden atese atilir . Kardeslerim! Seytan'dan
kurtulmak istiyorsaniz . Allah'a sarilimz. O'na sigininiz . Kiyamet gunti
gelince meydana atesten bir kursi kurulur, uzerinde iblis cikar, butun
seytanlar ve kafirler cevresinde toplanir, sesi aniran bir esek sesi
gibidir, soyle konu?ur, "ey cehennemlikler ! Allah 'm daha evvel
va ' dettikleri bugtin nasil buldunuz?" Etraf mdakiler hep ,bir agizdan
'hepsi
dogruymus" derler . Seytan da onlara der ki . "bu gun merhametten umut
kestigim bir gundur." Bunun uzerine Allah meleklere onu ve yardakcilarini
atesten topuzlarla dovmelerini emreder. Ebediyen gikarma emri duymaksizm
kirk sene burada iskence cekerler. Cehennem azabmdan Allah'a
sigimriz . Anlatildigina gore Kiyamet gunii iblis mahsere getirilir, daha
once kurulan atesten bir koltuga oturmasi emredilir. Boynunda lanet halkasi
vardir. Allah azab meleklerine onu oturdugu koltuktan siirukleyerek
cehenneme atmalarini emreder. Fakat boynundaki halkaya asilan melekler, onu
stiruklemeyi basaramazlar . Bunun uzerine Allah Cebrail'e yanma seksen bin
melek alarak onu cehenneme cekmelerini emreder, fakat o da basaramaz.
Arkasmdan Allah israfil ve Azrail'e de yanlarma alacaklari seksen biner
kisi ile birlikte ayni emri verir, fakat bunlar da onu yerinden
kipirdatamaz . Bunun uzerine Allah buyurur ki . "boynunda o lanet halkasi
varken yaratmis oldugum butun meleklerin bin kac kati bile biraraya
gelseler, onu cehenneme tasiyamazlar .! "Anlatildigina gore, ibtis ' in
birinci
kat gokte iken ismi "Abid" . ikinci kat gokte iken ismi "Zahid"; ucuncu kat
gokte iken ismi "Arif", dordtincu kat gokte iken ismi "Veli", besinci kat
gokte iken adi "Taki", altinci kat gokte iken adi "Haz"n", yedinci kat
gokte iken adi "Azazil" idi .
- 69 -
Fakat Levh-ii Mahfuz'daki adi. "iblis" idi. o sonunda basina gelecek
olanlari bilmiyordu . Ulu Allah kendisine Hz. Adem'e (A.S.) secde etmesini
emredince Allah'a dedi ki . "onu benden iisttin mti tUluyorsun? Ben ondan
daha
hayirliyim. Beni atesten onu ise camurdan yarattm" Allah seytana "ben
diledigimi yaparim" diye cevap verdi . Kendini daha serefli gordugu igin
burun kivirarak ve tepeden bakarak Hz. Adem'e (A.S.) secde edecegi yerde
arkasim cevirdi, diger butun melekler bu emre Uyarak kapandiklari secdede
uzun bir muddet beklerken o sipsivri olarak ayakta kaldi .Melekler
baslarini
kaldirip da onun kendileri ile birlikte secde etmemis oldugunu goriince
slikur maksadi ile ikinci sefer secdeye kapandilar. ise arkadaslarma yan
yan bakarak, onlara katilmayi asla diisunmeyerek ve Allah ' m emrini kirdi
diye hie bir pismanlik duymayarak yine tek basina ayakta kaldi. Bunun
uzerine Allah yakisikli vucudunu bozdu, onu domuz suretine cevirdi, basini
deve basi ve gogsiinu biiyiik deve horgucli bicimine koydu, yuzu maymun
yuztine
dondii, gozleri ytizti boyunca uzanan iki yank halini aldi . burun
itelikten
hakamet canagi gibi acildi, dudaklari oktizunkilere dondu, azi disleri
domuzunkiler gibi agzmdan disariya firladi, sakali yolundu, cenesinde
sadece yedi seyrek tuy kaldi. Allah onu once cennetten, sonra gokten ve
daha
sonra yeryuzunden kovarak adalara surdu. Simdi yeryuztine ancak gizli gizli
ayak basabiliyor. Kafirlerden biri oldugu igin Allah' in laneti Kiyamet
guntine kadar onunla birliktedir . Oysa ki . daha once yakisikli, dort
kanadli,
bilgili, 50k ibadet isleyen, meleklerin Tavusu ve en biiyugu olan. daha bir
cok imrenilir, sifatlar tasiyan bir kimse idi.

Bunlarm hie birisinin ona faydasi olmadi. Bundan herkesin ibret almasi
gerekir . Soylendigine gore iblis tuzaga dusurulunce Cebrail ve Mikail
aglamaya baslarlar. Allah, onlara "niye agliyorsunuz" diye sorar. Onlar da
"sana varan yolda tuzaga diismeyecegimizden emin degiliz" derler. Ulu Allah
da onlara "iste oyle olunuz, benim yolumda tuzaga dusmeyeceginize hie bir
zaman guvenmeyiniz" buyurur.



Anlatildigma gore iblis .Allah' in katmdan kovulunca O'na der ki . "ey \
Rabb'im! Adem yiiziinden beni cennetten kovdun . Ben ondan kendi basima 65
alamam, ancak sen beni tizerine salarsan octimii alabilirim'" Allah ona
"seni
onun ogullari tizerine saliyorum, gtinkti peygamberler senin tuzagmdan
korunmuslardir" diye karsilik verir.- 70 -

verir. 5eytan "evira neresi" diye sorar. Allah "haraam" diye cevap
A erir. eytan "yiyecegim~ne olacak" der Allah

tiirlu gida mo^gsi" diye karsilik eytan "ne igecegim" der. Allah
"sarhosluk veren biitiin igecekler senin" karsiligini verir. eytan
"tuzaklarim neler olacak" der. Allah "kadmlar" cevabini verir.

- 72 -

ONUQUNCU BOLUM

EMANET

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Biz emaneti goklere, yeryiiziine ve daglara arzettik. Onlar onu
yiiklenmeye yanasmadilar, ondan iirktii.'er" (43)
(43) Kur'an-i Kerim/Ahzab Suresi. 72- 73 -

Ayet-i kerimedeki "emanet"in manasi, karsiligmda sevap yahut ceza
tahakkuk eden ibadet ve farzlardir .Kurtubi ' ye gore "emanet" biitiin
dini gdrevlerini igine alir. alimlerin gogunlugunun gdriisii ve sahih
fetva bu sekildedir. Fakat ayrmtilarda cesitli gdriisler vardir. ibni
Mes'ud'a gore ayet-i kerime, mal giivenligi ile ilgilidir, emanetler
ve benzeri gibi . Yine ona isnad edilen baska bir gdriise gore ayette
biitiin farzlar kasdedilmekle birlikte ozellikle mal giivenligi
sozkonusudur . Ebu Derda "ciiniibluktan armmak emanettir, " der. ibni
Omer "insan viicudunda Allah 'in ilk yarattigi organ cinsiyet uzvudur.
Sanki Allah kuluna "bu uzuv, senin uhdene tevdi edilmis bir
emanettir, onu mutlaka yerinde kullan. onu korudugun miiddetge ben de
seni korurum" der. Buna gore cinsiyet uzvu bir emanettir, sdz gibi
emanettir, kulaklar birer emanettir, dil bir emanettir, karin, eller
ve ayaklar birer emanettir. Emanettir, yprvf y"7Yrf rnn imam
yoktur. Hasan der ki . "emanet goklere, yere ve daglara arzedildi.
bunlarm hepsi igindekilerile) beraber titrediler. Qiinkii Allah onlara
teker teker "eger emaneti iyi kullanirsan seni miikaf atlandiririm,
eger kotiiye kullanirsan cezalandiririm" diye buyurdu . Bunun igin her
biri "hayir" cevabini verdi .Mucahid (rehimehullahu) der ki . "Allah
Hz. Adem'i yarattigi zaman emaneti ona da ayni sartlarla teklif etti.
Adem "onu yiikleniyorum" dedi.Hig siiphesiz Allah emaneti goklere, yere
ve daglara mecbur tutarak degil, onlari goniillii birakarak
arzetmistir. Yoksa eger onu onlara, mecbur tutarak teklif etmis
olsaydi, onlar da onu iizerlerine almaktan kagmmazlardi .Kaf fal ve
onun gdriisiinde olanlara gore ayetteki "arzetme, teklif etme" ifadesi
sembolik (temsili) dir. Yani gokyiizii, yer ve daglar, biitiin
iriliklerine ragmen, eger emaneti yiiklenmeye elverisli olsalardi,
karsiligi olan miikafat ve azabm dnemi yiiziinden, seriati omuzlamak
bunlara agir gelirdi. Demektir ki . seriati yiiklenmek, gdklerin,
yeryiiziiniin ve daglarm kagmmasmi hakli gikaracak kader dev bir
istir . Bununla birlikte ulu Allah' in "insan onu yiiklendi" diye
belirttigi iizere, insanoglu bu yiikiin altina girmistir. Yani Hz. Adem
tohum aleminde ziirriyeti belinden gikarken ve onlardan Allah '1
taniyacaklarma dair sdz almirken kendisine arzedilen emanetin
sorumlulugunu benimsemistir . Ulu Allah ayet-i kerimenin devammda "hig
siiphesiz o, (yani insan) gok zalim ve pek cahildir" buyuruyor.
Demektir ki, o, bu yiikii yiiklenirken nefsine agir sekilde
zulmetmistir , ayrica yiiklendigi sorumlulugun agirligi hususunda pek
cahildir veya Allah 'in emirlerinin ne oldugunu bilmemektedir . ibni
Abbas 'dan (R.A.) rivayet edildigine gore sdyle buyuruyor: Emanet. Hz.
Adem'e arzedildi. "bunu igindekilerle birlikte al . eger itaat edersen



seni affederim. Eger emrimi kirarsan seni azaba garptinrim" denildi.
' Hz. Adem "peki . onu igindekilerle birlikte kabul ediyorum" diye
cevap verdi . Fakat o giiniin ikindisi ile ak?arai arasmdaki kadar bir
zaman heniiz gegmisti ki . Hz. Adem yasak agacin meyvasim yedi . Ne var
ki . Allah hemen rahmetini arkasmdan yetistirdi de kusuruna karsilik
tevbe ederek yine dogru yola ddndii . "Emanet" kelime olarak "iman"
kelimesi ile ayni koktendir. Buna

- 74 -
gore Allah 'in emanetini koruyan kisinin Allah da imanini korur.

Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurur:"- Emanete karsi titizlik

gostermeyenlerin imam, Yoktur , -Soztinde durmayanin dini de yoktur. " A Bu

konuda bir sair soyle der:

Korkarak hiyanete razi olanin boynu devrilsin!

yuzden emaneti korumaya yan gizeninDini ve insanligi bir yana birakarak

baslari alip gitmistir.

Yasadikga ba?ma gelecek belalar birbirini takip edecektir.

Diger bir sair de soyle der:

Hiyanete boyun egmegi huy edinen kimse

Pek kisa zamanda siranin kendisine gelmesine layiktir.

Zilletler durmadan elemlerini yagdirirlar

Zimmetine hiyanet edenler ile sozunti tutmayanlara .

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :

Mii'min hiyanet ve yalan ile ilgisi olmayan her huyu edinebilir.
"Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Ummetim, emaneti ganimet ve
sadakayi angarya saymadikga iyi yoldadir

"Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Emaneti giivendigin kimseye
teslim et, sana hainlik edene sen de karsilik verme . "Buhari ile
Muslim' de Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edilerek nakledildigine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) sdyle buyuruyor:- Miinafigm alameti iigtiir:
Konustugu zaman yalan sdyler, verdigi sdzii tutmaz, uhdesine verilen
emanete hiyanet eder . "Demektir ki . miinafik bir kimseye birisi giivenip
bir sir verse hemen hiyanet ederek onu baskalarma agar, uhdesine
maddi bir emanet tevdi ediise onu inkar ederek veya korumayarak
veyahut izinsiz kullanarak ona karsi hiyanet eder. Emaneti korumak,
mukarreb meleklerin, peygamberlerin sifati ve Allah korkusu tasiyan
iyilerin huyudur. Ulu Allah (C.C.) sdyle buyurur:

- 75 -

Hig siiphesiz Allah size emanetleri layik olanlara vermenizi

emreder . " ( 44 )
Biitiin tefsir alimleri, bu ayet-i kerimenin seriatm bir gok temel
prensibini kapsadigi gdrlisundedirler . Ayet-i kerimenin muhatabi idare
eden olsun, idare edilen olsun, biitiin miikellef lerdir .Buna gore
idarecilerin mazlumu destekleyip hakkini ortaya gikarmalari gerekir,
bu bir emanettir. Basta yetimler olmak iizere miistiimanlarm mallarini
korumalari gerekir, giinkii o bir emanettir. Alimlerin halka dinin
hukumlerini ogretmeleri gerekir, bu alimlerin koruyuculuguna teslim
edilmis bir emanettir .Ana - babanm gocuguna iyi terbiye vererek gdz

- kulak olmasi gerekir, giinkii gocuk ana - babaya teslim edilmis bir
emanettir . Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) sdyle buyuruyor:-- Hepiniz
ayri ayri birer gobansmiz, herkes siiriisiinden sorumludur . "Zehr-ur
Riyaz adli kitapta anlatildigma gore bir kul Kiyamet giinu
getirilerek ulu Allah' in huzuruna dikilir. Ulu Allah ona "falamn
emanetini geri verdin mi" diye sorar. Kul "hayir, ya Rabb ' i ! " diye
cevap verir.Bunun iizerine Allah bir melege emir verir, elinden tutar,
onu cehenneme gotiiriir ve cehennemin dibine diismiis olan o emaneti
adama gosterir ve onu atese atar. Adam, cehennemin dibine ininceye
kadar yetmis yil ateste batmaya devam eder. Dibe inince orada duran
emaneti alip yiikselmeye baslar. Cehennemin agzma gikmca ayagi
kayar, yine batmaya baslar. Sonra yine yiikselir, yine batar.
Peygamberimizin (S.A.S.) sefaati sayesinde Allah'm liitfu imdadma
yetiserek emanet sahibi ona hakkini helal edinceye kadar bu inis -



gikislar ayni sekilde devam eder.Ebu Seleme (R.A.) soyle rivayet
ediyor, "bir giin Peygamberimizle (S.A.S.) birlikte oturuyorken bir
cenaze getirildi, namazi kilinacakti. Peygamberimiz "iizerinde borg
var mi" diye sordu, "hayir" diye cevap verdiler. Bunun iizerine cenaze
namazim kildirdi . Arkasindan bir baska cenaze getirdiler.
Peygamber ' imiz yine "borcu var mi" diye sordu, "evet, var" diye cevap
verdiler. Peygamber "arkada bir sey birakti mi" diye sordu, "evet. iig
dinar" dediler. Bunun iizerine Peygamber ' imiz bu cenazenin de .
namazim kildirdi . Derken iigiincii bir cenaze getirdiler. Peygamber ' imiz
(S.A.S.) "borcu var mi" diye sordu, "evet," diye cevap verdiler.
Peygamber ' imiz "arkada bir sey birakti mi" diye sordu, "hayir"
dediler. Bunun iizerine "arkadasmizm cenaze namazim siz kiliniz"
dedi .

(44) Kur'an-i Kerim/Nisa Siiresi. 58- 76 -

ONDORDUNCU BOLUM

NAMAZI HUZUR VE HUSU ILE TAMAMLAMAK
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : - Namazlarinda husu iginde olan
mii'minler kurtulusa ermislerdir" (45).Bilesin ki . dil alimleri "husu"
kelimesini "korkmak> ve "gekinmek" gibi kalb eylemlerinden" sayar, bazilari
da "sukunet", "oteye - beriye bakmamak" ve "oynamamak" gibi davranis
eylemlerinden kabul eder.Fikih alimleri "husu"un namazm farzlarmdan mi-
oldugu, yoksa f aziletlerinden mi sayilmasi gerektigi hususunda anlasmazlik
halindedirler , her iki gortisti de ileri surenler vardir. Birinci gorusii
savunanlar su hadis ve ayete dayaniyorlar . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : - Kulun ancak akli tarn yerinde iken kildigi namaz, namaz
yerine geger."Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : "- Namazi beni hatirlamak
igin
kil!" (Taha: 14) . ilk, gorusti savunanlara gore gaflet hali "zikir"le.
yani
Allah' i hatirda tutma eylemi ile bagdasmaz, bu ytizden ulu Allah:

"Sakin gafillerden olma" diye buyurur (46) .

(45) Kur"an-i Kerim. tfyttftjnac. SiirEsi. 1(46) Kur'an-i
Kerim.-Arof Siiresi. 2CS.

- 77 -

Beyhaki'nin Muhammed ibni Sirin (R.A.) dan rivayetine gore Muhammed
ibni irin soyle demistir "Haber aldim ki Peygamber ' imiz (S.A.S.) namaz
kilarken gozlerini havaya kaldirdigi igin bu ayet inmistir." Abdurrezzak '
in

(R.A.) ayni konudaki rivayetinde bu ayet inince Peygamber ' imizin
kendisine
namazda husu iginde olmasini ve gozlerini secde yerinden ayirmamasini
emrettigi Have edilmektedir . Hakim ve Beyhcki'nin birlikte Ebu Hureyre

(R.A.) dan naklettiklerine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) namaz kildigi
vakit
gozlerini semaya dikerdi. Bunun iizerine kendisine yukardaki ayet inmis, o
da hemen basini egmisti" . "Hasan'dan (R.A.) rivayet edildigine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Bes vakit namaz, birinizin evin
ontinden akan suyu gok bir nehir gibidir, her giin bes kere bu nehre girip
yikanirsa iizerinde kir namma bir sey kalabilir mi?"Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
demek istiyor ki . biiyiikleri dismda btitun giinahtan, geride hie bir sey
birakmamak tizere, bes vakit namaz giderir. Elbette ki bu durum, husu
iginde
ve kalb huzuru ile kilinan namaz igin soz konusudur, boyle olmeyan namaz da
zaten sahibine reddedilir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : -
Diinyanin
her seyi ile ikisini keserek iki rek'at namaz kilan kimsenin gegmis .buttin
giinahlari af f edilir . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:-
Namaz
kilmak. hacca gitmek. Beytiillah'i tavaf etmek ve diger usulii belirlenen
ibadetler, Allah' i hatirda tutmayi saglamak igin emredilmistir .
Hatirlanan
hakkmda -ki asil amag ve hedef o'dur- kalbinde saygi ve iirperme
oulunmaymca boyle bir hatirlamamn (zikrin) ne kiymeti vardir?"/ine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Kotti ve girkin davranislardan
sahibine alikoyamayan namaz kulun Allah'dan daha gok uzaklasmasma sebep
olur."Bekir ibni Abdullah der ki . "ey insanoglu! Allah'm huzuruna izinsiz
girip kendisi ile terctimansiz konusmak istersen bunu yapabilirsin . "
Kendisine "bu nasil olabilir" diye sorarlar. Bekr ibni Abdullah soyle cevap



verir, "iyicene bir abdest alirsin, ve namaz yerine gidersin. iste o anda
Allah' in huzuruna izinsiz girmis, tercumansiz O'nunla konusmus
olursun."Hz.
Ayse (R. Anha) diyor ki . "Resulullah ile karsilikli konusurduk ( bize bir
sey der, biz de O'na karjiliginda bir sey soylerdik. Fakat namaz vakti
girince Allah' in azameti ile oylesine mesgul olurdu ki . sanki ne bizi
tanir ve ne de biz ' nu tanir olurduk."- 78 -

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Allah, kulun kalbi ile
bedenini birlikte hazirlayarak kilmadigi namazm tarafma bakmaz . "Allah '
in
dostu Hz. Ibrahim (A.S.) namaza durdugu zaman iki mil uzaktan kalbinin
atisi duyulurdu . Said ul-Tenuhi (rehimehullohu) namaz kilarken yanagmdan
sakalma suztilen goz yaslari dinmezdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) adarain
birini
namazda sakali ile oynerken gordti ve "eger bu adarain kalbi Allah korkusu
tasisa azalari da tasirdi" diye buyurdu . Anlatildigma gore Hz. Ali

(kerremeuahu vechehu) namaz vakti girince titremeye baslar, rengi atardi.
"Ne oluyor sana. ya emirulmuminin" dediklerinde "goklere yere ve daglara
arzedilince urkerek yuklenmekten cekindikleri halde benim uzerime aldigim
emanetin vakti geldi" diye cevap verirdi . Rivayete gore Ali ibni Huseyin

(rehimehuuahu) abdest alirken rengi sararirdi, yakmlari ona "abdest
alirken sana niye boyle oluyor" sorarlar. da su cevabi verirdi, "kimin
karsisma dikilmek istedigimi biliyor musunuz?" Rivayete gore Hatem til
Asam'a (R.A.) namazi nasil kilmdigi hakkmda soru soruldu, o da soyle
cevap verdi : "Namaz vakti girince gtizelcene abdest alir. namaz kilacagim
yere varirim, azalarim yerine, otursun diye once bir mtiddet otururum.
Sonra
karsimda, koslerimin arasmda Kabe . ayaklarimm altmda Sirat kopriisu,
sagimda cennet, solumda cehennem. arkamda olum melegi olan. Azrail varmis
gibi farzederek ve kilacagim son namazmis gibi kast>ul ederek korku ve
timid arasi bir ruh hali icinde usuliine uygun bir tekbir alorak namaza
dururum. . Duzenli bir sekilde "Fatihe" ve "zammisure" okurum, tevazu
icinde

husu icinde secdeye kapamrira. Sonra sol ayagirain dismi yere.
sag_ayagimi bas parmak uzere dikerek bagdas kurar. otururum. bu
yaptiklarima, ihlas halini katarim. Sonunda "kildigim namaz acaba kabul
oldu mu olmadi mi bilemem.

ibni Abbas (R. Anhuma) der ki, "tefekklir hali icinde kilinan ne uzun
ne kisa (orto) iki rek'atlik namaz, basibos bir kalb ile kilinan bir
gecelik namazdan daha hayirlidir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
: -
Ahir zamanda ummetimden oyleleri gelecek ki . camilere varacak, halka kurup
oturacaklar. Dillerinden dunya ve dtinya sevgisi dusmeyecektir . Oyleleri
ile
oturup kalkmaym, Allah' in onlara hie bir haceti yoktur . "Hasan El
Basri'den
(R.A.) rivayet edildigine gore: "Peygamber ' imiz

- 79 -



(S.A.S.) bir gun "size insanlar arasmda en cirkin hirsiz kimdir,
haber vereyim mi" diye buyurdu. Orada bulunanlar "kimdir ya Resulullah"
diye sordular. Peygamber ' imiz "Namazmdan calandir" diye cevap verdi.
Oradakiler "namazmdan calmasi nasil olur" diye sordular. Peygamber ' imiz
namazm ruktiunu ve secdesini eksik - eksik yaparak" cevabmi verdi.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Kiyamet gunu kul, ilk once
namazdan
hesaba cekilecektir . Namazdan yana bir eksigi cikmadigi takdirde
hesaplasmasi kolay gecer. Fakat eger namazdan yana bir eksigi cikarsa ulu
Allah meleklerine "bu kulumun nafile ibadetleri varsa ondan borca kalmis
farzlari yerine koyun" diye buyurur . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki : -
Bir kula verilebilecek en hayirli hediye iki rek'at namaz kilsin diye
kendisine izin vermektir . "Namaza duracagi zaman Hz. Omer'in (R.A.)
bogurleri titrer ve disleri takirdardi. Bu halin sebebi kendisine sorulunca
"emaneti yerine getirmenin ve farz borcunu odemenin vakti geldi, bilmem ki
.
onu nasil yerine getirecegim?"Anlatildigma gore Half ibni Eyytib (R.A.) bir
gun namazda iken bir yerinden an sokar. Sokulan yer (kanar, fakat half hie
bir sey duymaz.Bu sirada ibni Said cikagelir. Half'e uzerinden kan



geldigini bildirir de o da elbisesini yikar. Ona sorarlar, "nasil oluyor,
an seni sokuyor, vticudunu kanatiyor da sen hig bir sey duymuyorsun?"0 da
su cevabi verir. "Melik til-Cebbar olan Allah' in huzurunda duran, basmdan
Azrail dikilen, solunda cehennem ve ayaklarimn altmda Ssirat koprtisti
bulunan kimse boyle bir seyi nasil duyabilir?"Amr ibni Zerrin
(rehimehullahu) eli kanser olmus, kendisi ibadet ve takvada hayli ytiksek
dereceye varmis bir zat idi, doktorlar "elini mutlaka kesmemiz gerekiyor"
dediler. da "oyle ise kesin" dedi . Doktorlar "seni ipler ile baglamadan
kesemeyiz" dediler . Bunun tizerine "beni baglamanizi istemiyorum, namaza
durdugum zaman kesiniz" dedi. Nitekim namaza durunca elini kestiler, o ise
hig bir sey duymadi bile.

- 80
ONBESINCI BOLUM

EMRI BILMA'RUF VE NEHYI ANIL MUNKER

Enes Bin Malik'den rivayet edildigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : - Benim tizerime bir kere selat-ti selam getirenin nefsinden
ulu, Allah beyaz bir bulut yaratir. Allah buluta rahmet denizinden su
yuklenmesini emreder, o da ytiklenir. Sonra Allah buluta yagmasmi emreder,
o da yagar. Yere dtisen her damladan Aftan altin, daglara dtisen her
damladan
gtimtis yaratir. Kafirin tizerine dtisen her damladan da Allah onlara iman
nasip eder."Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Siz insanlarm iyiligi igin ortaya gikarilmis, en hayirli bir
timmetsiniz, iyiligi emreder ve kottiltikten alikorsunuz. Allah'a da
inanirsmiz" (47) .

(47) Kur'an-i Kerim/Al-i imran Sttresi. 110

Kelbi (rahimehullahu } der ki . bu ayet-i kerime bu timmetin diger
timmetlere karsi tisttinltik durumunu agiklamaktadir . Bu ayet-i celile
gosterir ki . bu islam timmeti kayitsiz sartsiz btittin timmetlerin en
hayirlisidir . Bu tisttinltik ilk mtisltiman halkasi ile son mtisltiman
halkasi arasmda, diger timmetler karsismda ortaktir ama halkalar
arasmda ayri derece farki vardir. Nitekim sahabilerin timmetin geri
kalanindan tisttin oldugu hakkmda hadisler vardir.
- 81 -

Ayet-i kerimede gecen "insanlar igin gikarilmis" ifadesi insanlarm
iyilik ve yarari igin btittin ytiz yillarda meydana getirilmis, temaytiz
edip
tanmmis demektir . Yine ayet-i kerimedeki "iyiligi emreder, kottiltikten
alikor ve Allah'a inanirsmiz" ifadesi, yeni ctimledir. Bu -ctimle timmetin
tisttinltik sebeplerini agiklamaktadir. Bu ifadeler, ayni zamanda bu
timmetin
belirtilen sifatlari tasidigi mtiddetge ve gosterilen yolda ilerledigi
stirece ancak diger timmetlerden tisttin olacagmi, buna gore iyiligi
emrederek
kottiltikten alakoyma meziyetini yitirdikleri zaman tisttinltiklerini de
kaybedeceklerini agiklamaktadir . Demek ki bu timmetin mensuplari, iyiligi
emrederek kottiltikten ala-koyduklari ve mtisltiman olsunlar diye kafirler
ile
savastiklari igin Allah onlari insanlara yararlilikta en tisttin
kilmistir.-
insanlarm en hayirlilari, insanlara yararli olanlar, buna karsilik
insanlarm en kottileri onlara zarari dokunanlardir . "Ayet-i kerimedeki
"Allah'a inanirsmiz" ifadesi. Allah'm birligini tasdik edersiniz, bu
inangta sebat edersiniz ve Hz. Muhammed'in Allah'm elgisi oldugunu kabul
edersiniz demektir . (Jtinkti Hz. Muhammed'in elgiligini inkar edenler.
Allah'a
iman etmis sayilmaz. Zira boyleleri Peygamberimizin (S.A.S.) Allah katmdan
getirdigi mucize ayetleri kendi uydurmasi zannederler . Peygamberimizin
(S.A.S.) buyuruyor ki : - igimizden biri bir egrilik gordtigti zaman onu
eli
ile degistirsin, eger gticti yetmiyorsa dili ile degistirsin, buna da gucti
yetmiyorsa kalbi ile degistirsin ki, bu imanm en zayif sekilde
tezahurudtir . "Bazi alimler bu hadis ile ilgili olarak derler ki . elle
degistirmek idarecilerin, sozle degistirmek alimlerin ve kalble degistirmek
de btittin mtisltimanlarm gorevidir. Fakat bir kisim alimler de egriligi
degistirebilmek herkesin egriligi degistirmekle ytiktimlti oldugunu ileri
stirerek ilk gortisteki vazife boltimtine karsi gikarlar . Nitekim ulu
Allah
(C.C.) buyuruyor ki :

- 82 -



iyilik ve takvada biribirinizi destekleyiniz , kotiiluk ve
azginlikta degil" (48) .

(48) Kur'an-i Kerim/Manio Suresi. 2

"iyilikte yardimlasmak" iyilik islemeyi tesvik etmek, ona vardiran
yararli yollari agmak. kotiiluk ve azginlik yollarim miimkiin oldugu
kadar kapatmakla olur.ty. Peygamberimiz (S.A.S.) diger bir hadisde
buyuruyor ki : - Kim bir bid' at sahibini dnlerse Allah onun kalbini
giiven ve iman ile doldurur. Kim bir bid'at sahibine karsi gikarsa
Allah onu en korkulu giinde (Kiyamet giiniinde) emniyete gikarir.
iyiligi emrederek kotiiliikten alakoyanlar. Allah 'in yeryiiziindeki
halifeleri, ' nun kitabimn sozciileri ve Resui'iiniin
temsilcileridir . "Hiizeyf e (RA) dan rivayet edildigine gore soyle
demistir. yO "- insanlara dyle bir gun gelecektir ki onlarin
nazarmda bir ates lei iyiligi emrederek kotiiliikten alakoyan bir
miiminden daha makbul olacaktir . "Hz . Musa (A.S.) ulu Allah 'a "miimin
kardesi igin dua eden. ona iyiligi emrederek kotiiliikten uzak
durmasim sdyleyen kimsenin miikafati nedir, ya Rabb ' i ! " diye sordu.
Ulu Allah Hz. Musa'ya soyle cevap verdi . "her kelimesine karsilik ona
bir yillik ibadet yazarim ve onu cehennem azabma garptirmaktan heya
ederim. "Kutsi bir hadisde ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:- Ey
ademoglu! Tevbe etmeyi erteleyen, bos kuruntular pesinde kosarak
Ahirete amelsiz gelen kimselerden olma. Boyleleri ibadet edenler gibi
konustugu halde miinaf lklarin yaptigi hareketleri yaparlar.
Kendilerine verilen ile gdzleri doymaz, yokluga karsi sabirsizdirlar.
salihleri severler, fakat onlarden degildirler, miinaf lklardan sdzce
nefret ederler, fakat onlardandirlar . iyiligi emrederler, fakat
kendileri yapmazlar, kotiiliikten baskalarim alakoymaya galisirlar ,
fakat kendileri kotiiluk islemekten geri durmazlar . "Hz . Ali
(keremeiiahu vechehu) diyor ki . Peygamberimizin (S.A.S.) soyle
dedigini duydum:- Ahir zamanda dyle diisiik geneli kisa akilli
kimseler tiireyecektir ki, sdyleyecekleri yararli iyi sdzler
girtlaklarim asmayacak (kalblerine islemeyecektir) Okun av hayvamm
delik-desik etmesi gibi bu kimseler de dini delik-desik
edeceklerdir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Gok yiiziine
gikarildigim gece dudaklari atesten makaslar ile ke-

- 83 -

silen bir tekim erkekler gordiim. "Ya Cebrail, bunlar kimdir" diye

sordum. Cebrail bana dedi ki . "bunlar timmetinin baskalarma iyiligi
emreden

ve fakat kendilerini unutan hatipleridir . "Nitekim ulu Allah (C.C.)

boyleleri hakkmda soyle buyuruyor:

insanlara iyiligi emredip kendinizi unUluyor musunuz? Oysa ki,
kitabi okuyan da sizsiniz. Aklmizi basmiza toplamayacak
misiniz?" (49) .

(49) Kur'an-i Kerim. Bakara Siiresi, 44

Yani Allah 'in kitabim okudugunuz halde onun prensiplerine gore uygun
hareket etmiyorsunuz . Bu adamlar baskalarma sadaka vermeyi
emrettikleri halde kendileri vermezlerdi. Demek ki . miiminlerin
muminlere iyiligi emredip kotiiliikten alakoymaya galisirken
kendilerini unutmamalari gerekir . Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle
buyuruyor :

Miimin erkekler ile miimin kadmlar, birbirlerinin velileridir. iyiligi
emredip kotiiliikten alikorlar. namazi dosdogru kilarlar, zekati
verirler, Allah'a ve ' nun Resul'iine itaat ederler. iste bunlar yok
mu? Allah onlari esirgeyecektir . Hig siiphesiz, Allah aziz ve
hakimdir" (50)

(50) Kur'an-i Kerim/Tdvbe Suresi. 71

Ayet-i kerimede goruldugu gibi ulu Allah miiminleri iyiligi
emrettikleri igin dvmektedir. Agiktir ki . iyiligi emretme ve
kotiiliikten alakoyma gdrevinden kagmanlar, ayet-i kerimede dviilen
miiminlerin dismda kalirlar.ote yandan ulu Allah, bir takim kavimleri



iyiligi emredip kotiiliikten alakoymaktan kagmdiklari igin

kmamaktadir .

- 84 -

Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Onlar, yaptiklari kotiiliikten biribirlerini alakoymozlardi" ne
kadar fena bir is yapiyorlardi ! " (51) .
Ebii derdadan rivayet edildigine gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle
buyurmu?tur:- Ya iyiligi emreder ve kotiiliikten alakorsunuz veya ulu
Allah ba?imza dyle zalim bir idareci musallat eder ki, ne biiyiigiiniize
hiirmet eder ve ne de kiiguguniize acir . iginizdeki iyilerin edecegi
dualar kabul olunmaz . Allah 'dan yardim dilerler. fakat yardim gelmez.
giinahlari affedilsin diye yalvarirlar, fakat aff olunmaz . "Hz . Ayse'den

(R. Anha) rivayet edildigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor:- Ulu Allah, halkimn onsekiz bin kisisi, peygamberler
gibi amel isleyen bir kasabayi toplu cezaya garptirmistir" Sahabiler
"Nasil olur, ya Resulallah" diye sordular. Peygamber ' imiz buyurdu ki .
"bu iyi amel isleyen kimseler Allah igin of kelenmezler , iyiligi
emredip kotiiliikten alakoymaya galismazlardi . "Ebu Zerr'iil- Grfari'den

(R.A.) rivayet edildigine gore Hz. Ebu Bekr es-Siddik (R.A.)
Peygamber ' imize "miisrikler ile

savasmanm di?mda bir cihad sekli var midir, ya Resulallah" diye
sordu. Peygamber ' imiz ona soyle cevap verdi, "evet, var ya Ebu Bekr,
ulu Allah' in sehidlerden iistiin dereceli dyle miicahidleri var ki,
bunlar sagdirlar, herkes gibi yerler. igerler ve halkm arasmda
gezinirler, ulu Allah onlarla gdkteki meleklere karsi dviiniir. Ummii
Seleme Allah' in resul'ii igin nasil siislenirse cennet de onlar igin
dyle siislenip hazirlanir . "Hz . Ebu Bekr "ya Resulallah, kimdir bunlar"
diye sordu. Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurdu, "bunlar iyiligi
emredip kdtiiliigii menedenler, Allah igin sevip Allah adma
of kelenenlerdir . "Peygamber ' imiz sdzlerine soyle devam etti . "nefsimi
kudret eli altmda tutan Allah 'a yemin ederim ki . bu kimselerin
cennetteki kdskleri, sehidlerinkilerden daha yiiksekte olacaktir. Su
kosklerin her birinde kimi yakut ve kimi yesil ziimriitten olmak iizere
iicyiiz kapi bulunacaktir . Her kapinin oniinde nur parlayacaktir . Bu
kimseler her biri. sirf esinin gdzleri igine bakan iri gdzlii iigyiiz
bin huri ile evlenecektir . Adam bunlardan birine baksa "iyiligi
emredip kotiiliikten alakoymaya galistigm falan giinii hatirliyor musun"
diyecek, oburiine ddnse "iyiligi emrederek kotiiliikten alakoydugun
falan yeri hatirladm mi" diye ona iltifat edecektir . "Haberde
bildirildigine gore ulu Allah (C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) "ey Musa.
sirf benim igin isledigin hie bir amel var mi" diye sorar. Hz. Musa
da cevap olarak "Allah' 1m! Senin igin namaz kildim, orug tuttum,
sadaka verdim, secde ettim. Sana hamd ettim, kitabini okudum, senin
adini andim" der.Ulu Allah buyurur ki . "ya Musa! Namaz senin
kilavuzundur . orug sana kalkandir. verdigin sadaka iizerine golge
olacaktir, secdedeki tesbih senin igin cennette agag olacaktir.
Kitabimi okuman sana kdsk ve huri saglayacaktir, benim adimi anman da
senin lsigm olacaktir. Sirf benim igin hangi ameli isledin? "Bunun
iizerine Hz. Musa "ya Rabb ' i ! Sirf senin igin olacak bir amel bana
bildir ki . onu isleyeyim" der. Ulu Allah Hz. Musa'ya "ey Musa! Benim
igin hig bir dost edindin mi. yine benim adima hig kimseyi diisman
bildin mi?" diye buyurur . Bunun iizerine Hz. Musa anlar ki . Allah
katmda en sevimli amel. ' nun igin sevmek ve ' nun namma
diismanlarmdan nefret etmektir . Ubeyde ibni Cerrah (R.A.) der ki .
"Peygamber ' imize bir gun "Allah katmda en degerli sehid kimdir?"
diye sordum. Bana soyle cevap verdi. "Allah katmda sehidterin en
yiiksek derecelisi, zalim bir valinin karsisma dikilerek iyiligi
emredip kotiiliikten alakoymaya galisirken dldiiriilen kimsedir . Zalim
vali onu oldiirtmedigi takdirde ne kadar yasarsa yasasm artik onun
defterine giinah yazilmaz .". Hasan El-Basri'den (rehimehuilahu) rivayet
edildigine gore Peygam-ber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Ummetimin



en yiiksek dereceli sehidi, zalim bir devlet ba?kamnin karisina
dikilerek iyiligi emredip kotiiliikten sakinmasim ona hatirlatan ve bu
yiizden oldiiriilen kimsedir. Boyle bir sehidin cennetteki yeri . Hamza
ile Cafer'in arasidir . "Ulu Allah (C.C.) Hz. Yusa ibni Nun ' a (A.S.)
vahyetti ki . "senin kavminden altmi bin kotii ile birlikte kirk bin
iyi kimseyi helak edecegim. Hz. Yusa "ya Rabb ' i ! Kotiiler igin bir
diyecegim yok. fakat iyilerin helaka ugrama sebebi, acaba nedir ki?"
diye sordu.- 8 6 -

Ulu Allah buyurdu ki . "giinkii onlar kotulere karsi benim adima ofke
duymadilar. aralarmda hig bir sey yokmus gibi onlar ile birlikte yiyip
igtiler . "Hz . Enes (R.A.) der ki . "Peygamberimize "tiimiinii islemedikge
iyiligi emretmiyetim mi ve yine her turiustinden nefsimizi uzak tutmayi
basaramadikga baskalarmi kotiiliikten menetmiyeiim mi" diye sorduk. Bize
"hayir, iyiligin tumunu islemiyorsaniz bile onu ba?kalarina emredin ve her
ttirlti kotiiliikten uzak durmayi basaramiyorsaniz bile yine kotiiliikten
menedin" diye cevap verdi . Selefden bir zat ogullarma soyle vasiyyet etti.
"iginizden biri iyitigi emredip kotiiliikten alakoymak isterse nefsini
sabirli
olmaya hazirlasin ve Allah' in verecegi sevaba giivensin. (Jiinkii
Allah'dan
sevap gelecegine giivenen kimse karsilasacaga sikintilarin acisini duymaz .
"

- 87 -
ONALTINCI BOLUM

EYTANIN DUMANLIGI
Her mtiminin, alimleri ve salihleri sevmesi, onlar ile dtistip kalkmayi huy
edinmesi, gereken bilgileri onlara sorup edinmesi, nasihatlerini tutmasi,
girkin davram?lardan kagmmasi ve seytam diisman bilmesi gerekir . Nitekim
ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:- eytan size dtismandir, siz <te onu
diisman tUlun" (52) .

(52) Kur-an-i Kerim/ E"'<m> Siire-i Celii"si. A 53.

Yani Allah'm emrine uyarak seytana karsi gikm, yoksa Allah'm emirlerine
karsi gelerek ona uymaym. Biitiin tUlumlarimzda, davranislarimzda ve
inanglarimzda samimiyetle ondan sakinin . Yaptigimz her iste suurlu olun.
Ciinkii onun iginize riya sokmasi riyakar davramslari goziiniizde
siislemesi
her zaman miimkiindiir . Ona karsi koyarken Allah'dan yardim dileyin .
Abdulah
ibni Mes'ud (R.A.) der ki . "bir gtin Peygamberimiz bize bir Cizgi gizdi ve
"iste bu . Allah'm yoludur> dedi . Sonra onun sagmdan ve solundan birkag
gizgi daha gizdi ve soyle dedi. "bunlarm her biri de birer yanyol.dur. her
birinin tizerinde bu yan yollara sapmaya gagiran birer seytan vardir.>
Arkasmdan bize su ayet-i kerimeyi okudu:

"Hie siiphesiz, bu benim dosdogru yolumdur, hep birlikte bunu takip
ediniz. Yan yollara sapmayiniz ki, ' nun dosdogru yolundan sizi
ayirmasmlar . Allah bunlari size, kotiiliikten sakmasiniz diye
emretmektedir
(53) .

(53) Kur'an-i Kerim/En'am Siiresi. 53

Ayeti okuduktan sonra. Peygamber ' imiz (S.A.S.) bize seytanin yollarimn
goklugu hakkmda agikloma yapti . Peygamberimizden naklen bildirildigine
gore
soyle buyurmustur. Beni israil zamaninda bir rahip vardi seytan bir gene
kiza kasdederek onu bogar sonra da ailesine kizlarini rahibin tedavi
edebilecegine inandirir, ailesi de kizi rahibe gottirtir . Rahip once kizi
tedavi etmeye yanasmaz, fakat ailesinin israrlarina dayanamayarak kabul
eder. Tedavi igin kiz rahibin yaninda bulundugu sirada seytan hemen rahibe
kosar, onu kizin lrzma gegmeye tesvik eder, rahip bir mtiddet direnirse de
sonunda seytana yenilir ve hastasinm lrzma geger, gene kiz gebe
kalir.Bunun iizerine seytan rahibe yeniden sokularak der ki, "kizm ailesi
yakmda gelir, durumu ogrenirler ise rezil olursun. En iyisi onu oldiir,
aile-si sorarlarsa "kiziniz oldii" dersin. Rahip seytanin teklifini kabul
eder. gene kizi oldiirerek gizlice gomer.Bu sirada seytan yine bos durmaz .
Hemen gene kizm ailesine kosar, "rahip kizmizi once gebe birakti, sonra
da oldtiriip gizlice gomdii" diye olup biteni anlatip kalplerine vesvese
eder.Bunun iizerine kizm yakmlari rahibe kosarlar, "kiz nerede" diye
sorarlar, rahip seytanin ogrettigi cevabi verir, "oldii" der. (Durumu
gelmeden once seytandan ogrenen kiz yakmlari) rahibi yakalayip
gotiiriirler,



kizlarma karsilik onu oldurmeye karar verirler.Bu sirada seytan hemen
rahibe kosar, "kizi bogulmasma ben sebep oldum, onu sana getirmelerini
tavsiye eden de benim. imdi de benim dediklerimi yaparsan seni onlarin
ellerinden kurtaririm" der."Can korkusuna dtisen rahip", "ne yapmami
istiyorsun" diye sorar. eytan, "bana iki kere secde edeceksin" der.
Qaresiz rahip eytanm teklifini kabul ederek ona tistuste iki secde yapar,
her seyi istedigi gibi sonuglandiran seytan ikinci secdeden basim kaldiran
rahibe son sozlerini soyler, "seninle artik hie bir ugim yok" der ve
kaybolur .

Ulu Allah (C.C.) bu hissa hakkinda soyle buyuruyor:

Yahudileri savasa kiskirtan miinafiklarm sozleri, tipki seytamn
tUlumu gibidir. Hani seytan insana once "kiifret" dermis de insan
kiifredince ben senden uzagim. Qiinkii ben alemlerin Rabb'inden
korkarim" demisti." (54) .
(54) Kur'an-i Kerim/Hasr Suresi. 16

Rivayete gore iblis bir giin imam-i afi"ye (rehimehullahu) soror, "ey
imam! Beni diledigi gibi yaratan ve diledigi yolda kullanan sonra da
dilerse cennete koyacak ve dilerse cehenneme gonderecek olan Allah
hakkinda ne diisiiniiyorsun, tUlumunda adil midir, yoksa zalim mi?"afii
onun bu soziine dusiiniir sonra soyle cevap verir "behey herif! Eger
seni senin arzuna uyarak yaratti ise sana zulmetmistir , yok eger
kendi muradma binaen seni varetti ise 0. yaptigmdan mes'ul
degildir . "eytan aldigi cevabin karsismda oyle perisan oldu ki .
nerede ise yerin dibine gegeyazdi. Fakat gok gegmeden kendisini
toparlayarak afiiye dedi ki . "ey imam! Ben bu soru ile yetmis bin
abidin zihnini bulandirarak onlari kulluk divamndan
gikardim. "Bilesin ki . kalb bir kale gibidir, seytan da oraya girip
onu ele gegirmek, onu fethetmek isteyen bir diisman. Kaleyi diismana
karsi savunmak igin onun kapilarmdan giris yerlerinde ve
gediklerinde nobetgi bulundurmak gerekir. Bu nobetgilik ve muhafizlik
gorevini kaleyi iyice tammayanlar basaramaz . Kalbi seytamn
vesveselerine karsi korumak, gereklidir, bu gorev, her miikellefin
omuzlarma yiiklenmis bir "farz-i ayn"dir. Gerekli olan bir neticeye
kendisi olmaksizm ulasilmayan vasita da gereklidir . eytanm sizma
yollarim bilmeksizin kalbi ona karsi savunmakta basariya ulasilamaz.
Demek ki . onun sizma yollarim bilmek farz oluyor eytanm kaleye
benzettigimiz kalbe girmek igin kullanacagi yollar ve sizma yerleri
kulun bir takim sif atlaridir . Bunlar goktur. Bazilari sunlardir:
1 - Ofke ve azgm istek. )6fke, akli iirkiitiip kagiran bir canavardir,
akil zayiflaymca seytamn ordusu hiicuma ?eger. insan of kelendikge,
gocugun topla oynadigi gibi seytan onunla oynar.

Anlatildigma gore Allah' in velilerinden biri iblise "ademoglunun
nasil yendigini bana soyle" der. eytan da "ofke ve azgm arzular:
kabardigi zaman onu ele alirim" diye cevab verir.
2 - Kiskanglik ve ihtiras.

insan bir seye karsi ihtiras baglaymca ihtirasi, goziinu kor ve
kulagim sagir eder. Boyle olunca da seytana aradigi firsat verilmis olur.
Aslmda kotti ve girkin de olsa. arzusuna vardiran her vasita, muhterisin
goztine glizel gelir . Rivayete gore Hz. Nuh (A.S.) Allah'm emrine uyarak
her
canli turunden birer gift alarak gemiye bindigi zaman tammadigi bir
ihtiyarm geminin bir kosesine sindigini gortir, ona "gemiye niye girdin"
diye, sorar. ihtiyar "adamlarimn kalblerine sizmak igin girdim, oylece
kalbleri benim elimde kalirken senin yamnda sadece vucudlari kalacak" diye
cevap verir. Bu cevap tizerine ihtiyarm kimligini teshiste gecikmeyen Hz.
Nuh. "defol buradan., ey Allah'm dusmam, sen mel'un seytandan baskasi
degilsin" diye onu kovmak ister.Bu sirada iblis, Hz. Nuh ' a "ben insanlari
bes sey vasitasi ile helake suriiklerim, simdi iigunu sana anlatacagim.
Fakat
geri kalan ikisini soylemem" der.

,0 anda ulu Allah Hz. Nuh ' a "sana ikisini soylesin, geriye kalan uc
tanesi
muhim degil" diye vahiy gonderir. Bunun tizerine Hz. Nuh seytana "ikisini
soyle yeter" der. eytan Hz. Nuh ' a su karsiligi verir, "o ikisi oyle



vasitalardir ki, beni hie yalanci gikarraamilardir, hie bir zaman beni
hedefimden geri birakmami?lardir, insanlari bunlar sayesinde mahvederim.
Bunlar ihtiras ve kiskangliktir . Kiskanglik ytiztinden ben kendim
lanetlenerek kovuldum. ihtirasa gelince, bir agacm meyvasi di?inda
cennetteki her sey Adem'e mubah kilinmiti, ihtirasim' alevlendirerek onu
yasak agacm meyvasmdan yemeye ikna ettim."

3- Oburluktur . isterse yenen yemek sirf helal olsun. (Jtinkti oburluk
nefsin a?in isteklerini giiglendirir , a?in arzular da eytanm
silahlaridir . Rivayete gore bir gun iblis Hz. Yahya'ya (A.S.) gortintir,
elinde cesitli maddelerden yapilmis bir yular toman vardir. Hz.
Yahya "bu yularlar nedir" diye sorar. Seytan "bunlar insanlari
yakalamaya yarayan cesit gesit arzulardir" diye cevap verir.Hz. Yahya
seytana "iglerinde bana ait olani var mi" diye sorar. Seytan der ki,
"galiba bir keresinde karnmi tika-basa doyurmustun da seni
bdylelikle namazdan ve zikirden alakoymustuk" Hz. Yahya "baska bir
sey var mi" diye sorar. Seytan "hayir" der.Bunun iizerine Hz. Yahya
"bir daha karnimi tika-basa" doldurmamak, bundan sonra boynumun borcu
olsun" der. Seytan da Hz. Yahya'ya "andolsun ki . bundan sonra bende
hig bir mtisliimana nasihat etmeyecegim" diye karsilik verir.

4 - Bu huylardan biri de elbise, ev mobilyada stis dtisktinltigtidtir .
Seytan
insamn kalbinde stise dtisktinltik oldugunu gortince, bu yoldan tohum
atar ve tohumlarm yumurtlamasini saglar. Seytan boyle seylere karsi
zaafi olan kimseyi durmadan yeni evler yapmaya, yapilarm duvar ve
tavanlarini ttirlti ttirlti geleneklere gore suslemeye ve odalarini
genisletmeye gagirir, gesit gesit kiyafetler ve binek hayvanlari ile
bezenmeye davet eder ve insani omrti boyunca bu gesit arzularm esiri
halinde tutar.Zaten bu yolda seytan insani bir kere kandirdiktan
sonra ikinci bir sefer onu ele almasi gerekmez, gunku bu zaaflarm
biri digerini geker, kulun omrti doluncaya kadar bu yolda ytiriir,
nihayet gtintin birinde seytanin yolunda ve doyumsuz arzularm emrinde
iken oltiverir . Boyle kimselerin akibetinin kotii olmasmdan korkulur.
Allah hepimizi korusun!

5 - Bu huylardan biri insanlara umut baglamaktir . Sefvan ibni Selim
(R.A.) der ki . "bir gun Abdullah ibni Hanzele'ye iblis gortintir ve der
ki . "ya ibni Hanzele! Sana bir sey ogretmek istiyorum" ibni Hanzele
"ihtiyacim yok" diye karsilik verir. Seytan ona "bir dinle de bak.
eger yararli ise kabul eder, degilse reddedersin" Ey ibni Hanzele.
Allah'dan baska hig kimseden kesin timid baglayarak bir sey isteme.
Kizmca ne hale dtisttigtinti gor. gunku ofkelendigin zaman seni kolayca
ele gegiririm."

6 - Bu huylardan biri acelecilik ve sebatsizliktir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : - Acelecilik seytandan agir davranmak ise

Allah ' dandir . "(Stinkii insan aceleye kapilmca, seytan ona. hig ummadigi
taraftan kottiltigtinti benimsetir . Rivayete gore Hz. isa (A.S.) dogdugu
zaman, yandaslari derhal iblise kosup derler ki . "yeryiiziinde btittin
putlarm basi egildi" Seytan onlara "olan oldu. siz yerinizde kalm"
diyerek hemen ugusa geger. Yerytiztinun altmi tistiine getirir, putlarm
boyun egmesine sebep olan olayi ogrenemez . Sonunda Hz. isa'nm (A.S.)
dogdugunu tesbit eder, gevresini btittin meleklerin kusattigmi gortir.
Bunun tizerine hemen yandaslarmm yanma doner ve onlara soyle der.
"dtin gece dtinyaya bir peygamber geldi, bu gocuk harig, hig bir
gebelik ve dogum hadisesi olmamistir ki . ben yanmda bulunmayayim. Bu
geceden sonra artik putlara tapilmaz, bundan timidinizi kesin. Bundan
sonra ademogullarma acelecilik ve densizlik yolu ile sokulmaya
bakin."

7 - Bu huylardan biri para ve mal dtiskunltigudtir .

Yiyecek - igecek ile diger zaruri ihtiyaglarm dtesinde kalan btittin
varlik, hayvanat ve akabot seytanin konagidir . Sabit til-Btinanani (R.A.)
der
ki . "Peygamber ' imize (S.A.S.) peygamberlik gorevi verildigi zaman iblis
seytanlarma sunu soyledi, "bir sey oldu, ama nedir bilmiyorum, gidin iyice
ogrenin . "iblis ' in adamlari her tarafi arastirdilar , fakat ne oldugunu



ogrenemeyerek geri dondiiler, "bir sey ogrenemedik" dediler. Bunun iizerine
iblis "ben size simdi haber getiririm" diyerek kayboldu.Bir miiddet sonra
cikageldi ve adamlarma "Allah. Hz. Muhammed'i peygamber olarak
gorevlendirmistir" dedi.Bundan sonra iblis adamlarim Peygamberimizin
sahabilerine (Allah onlardan razi olsun) gondermeye basladi, fakat hepsi
her seferinde eli bos ve hayal kirikligi icinde dontiyorlardi , dontiste
sozleri sunlar oluyordu, "hayatimizda bir gun boyle adamlarla
karsilasmadik, tam yanlarma sokuluyoruz, namaza kalkiyorlar, boylece blitun
gayretlerimiz bosa cikiyor . "Bu sozleri dinleyen iblis adamlarma soyle
dedi . "onlari bir miiddet kendi hallerine birakm. Allah'm izni ile yakmda
btittin dunyayi f ethedeceklerdir , o zaman biz de onlardan istediklerimizi
sizdiririz . "

Rivayete gore Hz. isa (A.S.) bir gun bir tas pargasim yastik edinerek yere
yaslanir, bu sirada yanma gelen seytan.ona "ya isa! Galiba dunyadan
hoslamyorsun" der. Bunun iizerine Hz. isa (A.S.) tasi basinin altmdan
kaldirip atar ve seytana "diinya ile birlikte bu da senin olsun" der.

8 - Bu huylardan biri de cimrilik ve yoksul dtisme korkusudur . insani
fakirlere yardim etmekten, sadaka vermekten alakoyan, biriktirme ve varlik
yigma hirsini kiskirtarak neticede aci azaba stiriikleyen bu huydur.
Pintiligin afetlerinden biri mal biriktirmek icin carsi -pazar dolasmaktir.
Zaten boyle yerler seytanlarm cirit attiklari yerlerdir.

9 - Bu huylardan biri taassub . Kendi gortislerine korii - korune
baglanmak.
karsi taraf takilere kin beslemek onlara ktictimseyen bakislarla
bakmaktir.Bu
tUlum, cemiyetin hem iyilerini ve hem de kotulerini birlikte helake
stirtikler . Hasan el-Basri der ki . duydugumuza gore iblis soyle demis
"Muhammed'in iimmetini ayartarak bazi gunahlara soktum, fakat Allah'dan af
dileyip kusurlarim bagislatarak belimi kirdilar. Fakat ben onlara oyle
glinahlar isletiyorum ki, onlar icin Allah'dan af dilemezler. Bunlar bos
arzu ve heveslere kapilarak burunlarimn dogrusuna gitmeye

dayanir . "Seytan ' dogru soyltiyor. Boyleleri. saplantilari yuzlinden
gunahlara
siiruklendiklerini bilmezler ki . tevbe etsinler.- Bunlardan biri
Muslumanlara su-i zanda bulunmaktir. Bundan hatta kottileri itham etmekten
bile kagmmak gerekir. Herkesin kusurunu okuyarak, onun-bunun hakkmda kotu
duslinceleri ileri stiren kimse gordiin mii . bilesin ki, onun. igi pistir
ve
kendi iq pisligi, disma sizmaktadir . Su halde insan seytamn icperi
girmesini onlemek igin kalbinin bu kapilarim kapatmali, Bunlara karsilik
Allah' 1 zikretmesine yardimci olmalidir . ibni ishak (rehimehullahu) soyle
der: Kureys kafirleri sahabilerin Mekke'den Medine'ye hicret ettigini
gorunce ve Peygamber ' imizin (S.A.S.) yeni taraftarlar kazandigim duyunca
0"nun gucunden korkmaya basladilar, gunku ' nun kendileri ile savasmak
uzere ordu topladigim anlamislardi . Bunun iizerine her zamanki toplanti
yerleri olan Kuzey ibni Kilab'm evi oilan (Dar'u! Nedve'de) durumu
goriismek icdn biraraya geldiler. Kabilenin biitiin kararlari bu evde
yapilan
toplantilarda almdigi igin ona bu isim verilmistir. Kureys herseye mutlaka
burada karar verirdi. Bu toplantilara kirk yasini doldurmamis Kureysli
olmayanlar almmazlar. Kureysliler dn bu sart aranmazdi. Ebu Cehil'in
baskanligmda bir cumartesi giinii toplanmislardi . Bundan dolayidir ki;
cumartesi giinii Mekir ve Hiyle gunudur" buyurulmustur . Necd'li bir
ihtiyar
kiligma girmis olan iblis aralarmda bulunuyordu iblis 'in aralarma
girmesi soyle oldu. ipek bir ciibbe veya taylasan giyerek alimli bir
ihtiyar
kiligmda kapida belirmisti .Miinaf lklar bu "ihtiyar kimdir" diye sordular,
iblis cevap verdi, "Necdli bir adem, ne icdn toplandigmizi duydum da
soyleyeceklerinizi dinlemeye geldim, bazi noktelarda size fikir verme ve
nasihatlerde bulunma ihtimali de vardir." Bunun iizerine ona "igeri gir"
dediler, oda girdi ve konusmalara katildi . Peygamber ' imize (S.A.S.) ne
yapilmasi gerektigi konusunda tartisiyorlardi . ytiz kisi idiler, bir
rivayete gore ise onbes kisi idiler. ileri gelenlerinden biri olan Ebul
Buhteri -ki kafir olarak Bedr savasmda oldii- su goriisii ileri siirdii.
"O'nu
zincire vurup hapsedin, kapiyi iizerine kitleyin ve bundan sonra ' ndan
evvel gelip gegmis sair ve btiytictilerin basma gelen akibetin ' nun da
basma gelmesini bekleyin (yani zindanda olmesini bekleyin) ."Necd'li



ihtiyar (yani aslmda seytan) bu fikre karsi gikarak der ki, "bu fikir
isabetli degildir. Allah'a yemin ederim ki . eger siz O'nu zincire vurup
hapsedecek olsaniz, daha uzerine kapiyi kapatir-kapatmoz ba?ina gelenleri
adamlari duyacak, hemen baskin dtizenleyip O'nu elinizden alacaklar, sonra
da kar?imzda hindi gibi kabararak mukavemetinizi kiracaklardir , o yiizden
bu fikir isabetli degildir, baska bir pare dtistintin . ileri gelenlerden
bir
digeri olan Ebul Esved Rabia Bin Amrtit Amiri su gorusu ileri surer. "O'nu
aramizdan gikarir, beldemizden stirelim nereye isterse gitsin, hig
ilgilenmeyelim. >Necd ' li (Allah'm laneti uzerine olsun) bu gortise de
derhal
karsi gikar ve der ki . "Vallahi bu da gikar yol degildir. Ne giizel
konustugunu. ne kadar gekici bir mantiga sahip oldugunu ve ileri stirdiigii
yeni gorusler ile herkesin kalbini ne bigim buyuledigini gormuyor musunuz?
Eger O'nu buradan kovacak olursaniz, bir arap kabilesine varip oraya
yerlesebilir , onlari tatli dili ile kandirarak size karsi kiskirtabilir .
Sonra da toplayacagi bir ordu ile tizerinize yuruyerek elinizden iktidari
alabilir ve size istedigini yapabilir . ' nun hakkmda baska bir gare
dtistinmelisiniz . "Bunun uzerine meshur Ebul Cehl soz alarak der ki .
"vallahi,
' nun hakkmda benim bir fikrim var. ama sizin sozleriniz buna uzak
kaliyor. Bana kalirsa her kabileden gozii pek. atilgan, becerikli birer
delikanli segeceksiniz, ellerine birer kesken kilig vereceksiniz , uzerine
gullanacaklar . hepsi bir adam vuruyormus gibi. ayni anda kiliglarmi gekip
uzerine indirecekler ve nefes almaya firsat vermeden canini alacaklar,
boylece ' ndan kurtulmus oluruz.Btittin kabileler sue ortagi olacagi igin
' nun kabilesi olan Abdul Menaf kabilesi, digerlerinin tiimtine karsi ' nun
kan davasim gutmeye cesaret edemezler, hep birlikte diyetini veririz,
olur-biter . "Need ' li ihtiyar. (Allah'm laneti uzerine olsun) Ebul Cehrin
sozti bitince der ki . "gorus budur, baska care goremiyorum. -) Boylece o
toplantida Peygamber ' imizi (S.A.S.) oldurmeye karar vererek
dagildilar . Fakat bu sirada Cebrail A.S.) Peygamber ' imizs (S.A.S.)
gelerek
"bu gece her zamanki yatagmda yatma- diye talimat verir.

Gece olunca Kureys kafirlerinin seckin silahsorleri Peygamber ' imizin
evi ontinde pusu kurdular, uyumasmi gozetliyorlardi , uyuyunca uzerine
cullanacaklardi . Ote yandan Peygamber ' imiz (S.A.S.) Hz. Ali'yi
(keremellahu
vec-hehu) o gece yatagmda yatmakla gorevlendirdi . Hz. Ali bu hadiseden
sonra Peygamber ' imizin cuma ve bayramlarda giyindigi yesil bir paltoy
ustiine cekerek yataga uzandi. Boylelikle Hz. Ali (kerremellahu vechehli;
kendini Allah'a adayarak Peygamber ' imizin hayatmi kurtaran ilk musluman
oldu. Bu konuda bizzat Hz. Ali'nin soyledigi bir siir soyledir:
Kendini ileri stirerek topraga ayak basanlarm en hayirlisim korudum
Beytul Atik'a ve Hacerul Esved'i tavaf edeni .
Allah'm Resul'udur. O'na tuzak kurmalarmdan cekinmisti.
Kudret eli her yere uzanan ulu Allah O'nu tuzaktan korudu.
Allah'm Resui'u. magarada gtiven icinde geceyi gegirdi.
Allah'm ortu ve himayesi altmda saklanarak

Ben ise onlari ve bana yapabileceklerini bekleyerek geceyi gecirdim.
Kendimi oltime ve esarete adamistim.

gece Peygamber ' imiz (S.AS.) silahsorlerin ontinde evden cikti.
Allah onlarm gozunu kararttigi igin hie biri O'nu goremedi .
Peygamberimiz "Yasin" suresinin su kismmi okuyarak onlarm her birinin
basma daha once avueuna almis oldugu topragi sagmisti.
Peygamber ' imizin okudugu ayetler sunlardir. Ulu Allah buyuruyor ki :
YASIN, Hikmet dolu Kur'an hakki igin, hig siiphesiz, "Sen
peygamberlerden birisin, dosdogru yol uyarmca. kitab (Kur'an),
giicii her seye yeten, bagislayici tarafmdan indirilmistir, atalari
ikaz edilmemis olan bir kavmi ikaz etmek igin. Onlarm gogu
iizerinde soz (hukiim) gergeklesti, onlar artik iman etmezler.Biz
onlarm boyunlarma, genelerine kadar dayanan tasmalar taktik, bu
yiizden baslarmi saga- sola geviremezler . Ayrica biz onlarm
onlerine v arkalarma birer set gektik ve onlari orttiik, bundan
dolayi goremezler" (55) .
(55) Kur"an-i Kerim/Yasin Suresi. 1-9



Boylece Peygamberimiz (S.A.S.) evden ayrilarak diledigi yere yolcu oldu.Bu
sirada silahsorlerin yanma, daha once aralarmda bulunmayan bir yabanci
geldi, onlara "burda ne bekliyorsunuz" diye sordu. Silahsorler "Muhammed '
i"
diye cevap verdiler. Yabanci onlara dedi ki . "Allah sizi hayal kirikligma
ugratti. Vallahi 0, sizin onunuzden gecip gitti. Giderken de her birinizin
ba?ma toprak serpti ve diledigi yolu tuttu. Ba?imzin ustiine bakasaniz
a! ."Bunun uzerine herkes eli ile basmi yokladi, tepelerine topragin
serpildigini gordiiler. Hemen pusudan gikarak Peygamberimiz (S.A.S.) ' in
odasina girdiler, ve Hz. Ali'yi (kerremeilahu vechehu) Peygamberimizin
paltosuna burunmii? yatakta buldular, "vallahi, bu Muhammed' dir . iste.
paltosuna burtinmus, uyuyor" dediler. , Bu dustince ile

sabahladilar , fakat yataktan Hz. Ali (keremellahu vechehu) kalkti. zaman
"bizimle geceleyin konusan yabanci dogru soylemis" dediler. Kur*an-i
kerimin su ayeti bu konuda indi . Ulu Allah soyle buyuruyor:

Hani bir keresinde o kafirler, ya oldiirmek veya siirmek seni
tUluklamak igin tuzak kurmuslardi. Onlar tuzak kurarlar, ama Allah
onlarin tuzagini bosa gikarir. Hig siiphesiz Allah tuzaklarini en
hayirli sekilde bosa gikarandir" (56) .

(56) Kur'an-i Kerim/Enfol Suresi. 30
Bu konuda bir sair soyle der:

Canmi sikma! Zorlugun arkasi kolayliktir.
Her seyin bir vakti ve takdiri vardir,

Tekdir sahibi, bizim halimizi suphesiz gdruyor
Bizim tedbirimizin tisttinde Allah' in tedbiri vardir.

Bu olaym arkasmdan ulu Allah Peygamber ' imizin Mekke'den Medine'ye gog
etmesine izin verdi . ibni Abbas (R.A.) " ey Rabb'im! Bana do-ru sekilde
girip dogru sekilde gikmak nasib eyle. bana kendi nezdln-den yardima bir
kilavuz ihsan eyle" ayet-i kerimesinin tefsiri sirasmda "Cebrail.
Peygamber ' imize yanma Hz. Ebu Bekr'i almasim emretti" der. Hakim. Hz.
Ali 'ye dayanarak rivayet eder ki . Peygamber ' imiz (S.A.S.) gogme emrini
aldigi zaman Cebrail 'e "yanimda kirn olacak" diye sorar. Cebrail (A.S.) de
"Hz. Ebu Bekr" diye cevap verir, oteyandan Peygam-ber ' imiz gikisini Hz.
Ali 'ye bildirdi, yaninda bulunan emanetleri sahiplerine teslim etmek
tizere
onu yerine birakti.Hz. Ayse (R. Anha) hicret olayim soyle anlatir: Bir gun
biz Ebu Bekr 'in (babamm) evinde otururken kusluk siralari, asagi - yukari
giinun en sicak saatlerinde Peygamber ' imizin eve dogru geldigini
gordum.Hz.
Ebu Bekr 'in diger bir kizi olan Hz. Esma (R. Anho) ise Taberani'nin
rivayetine gore olaym bu kismi hakkmda sunlari soylemektedir .
"Resulullah, Mekke'de iken biri sabah, oburu aksamleyin olmak tizere gtinde
iki defa bize gelirdi. gun ise (hicret oncesi gunu) kustuk vakti eve
gelmekte oldugunu gorerek babama dedim ki . "babacigim, su gelen
Resulullah.
basmi sarmis, buraya dogru geliyor, oysa ki bu saatte bize gelmek huyu
degildi."Hz. Ebu Bekr. Esme'nin sozlerine soyle cevap verdi, "anam-babom
' nun ugruna feda olsun, yemin ederim ki . bu saatte ' nu buraya gelmeye
mutlaka muhim bir olay sevketmistir . "Bundan sonra olanlari Hz. Ayse soyle
anlatmaya devam ediyor, "Resulullah kapiya geldi, igeri girmek igin izin
istedi. Hz. Ebu Bekr izin verince igeri girdi. Ebu Bekr oturmakta oldugu
sedirden inerek O'na yer verdi. Oturunca Ebu Bekr'e "yanmdakileri disari
gikar" dedi. Ebu Bekr "bunlar senin ev halkmdir yani Ayse ile Esma'dir
dedi.Baska bir riveyette ise "yabanci yok. iki kizim var burada" diye cevap
verdi. Bunun uzerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soze girerek Ebu- Bekr'e
"gog
etmeme izin verildi" dedi. Hz. Ebu Bekr "anam-babam ugruna feda olsun,
benim de yaninda gelmemi istiyor musun? diye sordu. Peygamberimiz "evet"
dedi.Bu sirada Ebu Bekr 'in agladigmi gordum, o zamana kadar higbir
kimsenin sevincinden aglayacagmi sanmazdim. Hz . Ebu Bekr (R.A.)
Peygamber ' imize (S.A.S.) "anam-babam yoluna feda olsun, su iki binek
hayvammdan birini kendine al" dedi. Peygam-ber ' imiz (S.A.S.) "eger parasi
ile satmaya razi olursan alirim" diye cevap verdi.

Bir rivayette: (Dilersen kiymetini verir alirim) buyurdu, binek
hayvanmi ancak para karsiligmda kabul etmesi. Allah yolunda yapacagi



gogiin hem mal ve hem de beden ile islenen bir ibadet haline gelerek
eksiksiz bir mahiyet kazanmasim istemesinden ileri geliyordu . Hemen yol
hazirliklarma giristik, azik torbalarim hazirladik igine bir pismis koyun
koyduk. Kiz kardesim Esma bel ku?agindan bir parga keserek dagarcigm
agzini bagladi, bu yuzden adi ondan sonra "gift kusakli" diye kaldi .
Boylece
yola gikan 'Rasulullah (S.A.S.) ile Ebu Bekr (R.A.) "Sevr" magarasma
vardilar, tig: giin burada saklandilar. "Sevr" Mekke yakmlarmdaki bir dagm
adidir, oraya ilk defa gikan Sevr ibni Abdii ' I-Menat ' in adina izafeten
bu
ismi almitir . Diger bir rivayete gore Rasulullah ile Ebu Bekr, evin arka
kapismdan gikarak yola koyuldular. Yine bir rivayete gore yolda Ebu Ceh !
ile karsilastilar , fakat onlari onun gozlerinden Allah sakladi ve o
farketmeden gegip gittiler.Hz. Esma (R. Anha) der ki . <Hz. Bekr. bes bin
dirhem olan butun parasim yanma alarak bu yolculuga

gikmistir . "Kureys ' iiler Peygamber ' imizi (S.A.S.) ellerinden kagirmca.
Mekke'nin her tarafim aradilar, altini tisttine getirdiler. Her tarafa iz
suruculer gikardilar. Magaramn yolunu tutan iz'ciler. onlarin izlerini
tesbit ettiler ve magaramn agzma kadar izlerini stirdtiler . Peygamber '
imizi
ellerinden kagirmak, Kureyslilere agir geldi, bu ise canlari gok sikildi,
bu yuzden ' nu yakalayana yuz deve adadilar . Kadi iyad'dan (R.A.) rivayet
edildigine gore Sebir Dagi Peygamberimize "Ya Rasulullah! Benden kag,
gtinki
tizerimde iken oldiirulmenden ve o yuzden Allah ' m lanetine ugramaktan
korkuyorum" diye seslendi. Buna karsilik Hira Dagi da "Bana gel. ya
Rasulellah!" diye O'na seslendi . Rivayete gore Peygamber ' imiz ile Ebu
Bekr
(R.A.) magaraya girince Allah' in emri ile magaramn agzmda hemencecik bir
"ummu goylen" cgaci bitiverdi ve bu agacm varligi magaramn yolunu
kafirlerin gozlerinden sakladi, ote yandan ulu Allah, oriimcege magaramn
agzini agla ormesini emretti, bir gift yabani gtivercin de yine kapida yuva
kurdular . Bunlarm hepsi mtisrikleri magaraya girmekten alakoydu. Yine
rivayete gore, bugtin Harem-i Serif'de gorialen giivercinler o giftin
soyundan
gelir. Peygamber ' imize saglamis olduklari himayenin karsiligmda
nesillerinin artmasi ve Harem'de avlanma tehlikesinden uzak olarak gtiven
iginde yasamakla mlikaf atlandirildilar . Kureys kabilesinin her obeginden
segilen delikanlilar, elleri sopali, baltali ve kiligli olarak magaramn
kapisma dayandilar. Aralarmdan biri ayrilarak magaramn agzma sokuldu,
orda yuva yapmis bir gift guvercini gorunce arkadaslarimn yamna dondu .
Ona "Ne var. ne yok" dediler. o da "Kapida iki yabani gtivercin gorunce
icerde hie kimsenin bulunmadigim anladim" diye karsilik verdi.
Peygamberimiz (S.A.S.) bu konusmayi icerden duydu ve Allah ' m diismanlarim
savdigim anladi.Buna ragmen delikanllardan biri "igeri girin" dedi . Fakat
onlardan biri olan Umeyye ibni Half ona su cevabi verdi, "iceri girip ne
yapacaksimz. Kapi Muhammed'in dogumundan bile daha eski bir orumcek agi
ile ortilmtis, eger igeri girmis olsaydi yumurtalarm kirilmis ve agm
pargalanmis olmasi gerekirdi . "Bu durum Kureyslileri askeri harekata
girismekten kesinlikle ala-koydu. Gortiyor musun. Agac, aranam nasil
saklayarak kovalayam sasirtti, ote yandan orumcek geldi, magara kapisim
perdeledi, boslugun yiiziinu agi ile orerek iz'cilerin goziinii bagladi da
aramaktan caydilar. Boylelikle orumcek Peygamber ' imizi (S.A.S.) koruma
serefi kazandi. ibni Nakib'in bu husustaki siiri ne kadar gtizeldir:
"ipek bocegi koza orer. her gesit elbiseye yakisir
Fakat orumcek ondan daha usttindlir.
Peygamber 'in basma ordiigii ag sayesinde . . . "

Buhari ile Muslim' in Hz. Enes'den rivayet ettigine gore soyle demistir:
Ebu
Bekr (R.A.) bana soyle dedi, "Magarada iken Peygamberimize "eger
iz'cilerden biri ayaklarimn ucuna baksaydi bizi gorecekti" dedim. bana
"Sen bu iki kisiyi ne samyorsun, bunlarm tiguncusii Allah'dir", diye cevap
verdi. "Siyer yazarlarmdan birine gore Hz. Ebu Bekr. Peygamber ' imize
"Bunlardan biri ayak parmaklarmm ucuna baksa bizi gorecekti" dedigi zaman
Peygamberimiz ona soyle cevap verdi: "Onlar o taraftan bize dogru
gelselerdi., biz de bu taraftan giderdik. "Hz . Ebu Bekr. Peygamberimizin
gosterdigi tarafa bakmca magaramn agildigim, bir denizin belirdigini ve
bir geminin karaya yanasmis durdugunu gordti . Hasan ' til - Basri'den
rivayet



edildigine gore Peygamberimiz ile Hz. EbU Bekr. gece magaraya dogru yol
alirlarken Hz. Ebu Bekr. Peygam-ber ' imizin bazan ontinden bazan da
arkasmdan yiiriiyordu. Peygamber ' imiz O'na bu davranismm sebebini sorunca
Ebu Bekr (R.A.) su cevabi verdi . "Kilavuzluk aklima gelince ontin sira
ytirtiyorum, sonra gozetleme gorevimi hatirlaymca geride kalip arkan sira
ytirtiyorum." Peygamberimiz O'na "Baimiza bir hal gelse benim ugruma seve
seve oltir mtistin?" diye sordu. Ebu Bekr. "Seni. Hakki teblig etmek tizere
gonderene (Allah 'a) yemin ederim ki . evet" diye cevap verdi.

Magaraya vardiklannda Ebu Bekr. Peygamber ' imize "Oldugun yerde dur.
ya Rasulellah. ben magarayi senin icin temizleyeyim" dedi ve oteyi - beriyi
temizlemeye koyuldu. Magaranm zeminini el yordami ile yoklarken rastladigi
her deligi paltosundan bir parca keserek tikiyordu, boyle boyle paltosunu
bitirdi, fakat son bir delik acik kaldi, onu da her hangi bir canli cikip
Peygamberimizi lsirmasm diye topugu ile tikadi . Bundan sonra Peygamber '
imiz
iceri girdi, basmi Ebu Bekr 'in dizine dayayarak uykuya daldi, o sirada bir
canli Ebu Bekr 'in topugunu lsirdi, fakat Peygamber ' imizi uyandirmamak
icin
kimildamadi, acidan gozleri yasarmca damlalardan biri Peygamber ' imizin
ytiztine akti ve ' nu uyandirdi. Peygamber ' imiz Ebu Bekr'e "Ne oluyor
sana>
diye sordu. "Anam -babam yoluna feda olsun, lsinldim" diye cevap verdi.
Peygamber ' imiz sokulan yere ttiktirtik basti ve acisi dindi. Meshur islam
Sairi Hassan ibni Sabit (R.A.) bu mevzuda ne gtizel soyler:
"0 serefli, magaradaki iki kisinin ikincisi idi .
ikisi daga cikmca, dtisman oranin her tarafim aradi .
Dtismanlar btittin canlilardan ogrendiler ki;
Peygamber ' imize karsi duyulan sevginin dengi yoktur.
"Peygamber ' imiz Mekke'den persembe gtinti yola cikmisti, magaradan da
Pazartesi gecesi ayrilmis olmaliydi, cunki orada tic gece kaldi . Bu olay
Rebiulevvel ayinin baslarmda meydana geldi. Rebitilevvel ayinin onikinci
Cum' a gtinti ise Medine'ye vardi .

Anlatildigma gore adi Zekeriyya olan bir Zahid siddetli bir hastaliga
yakalanir, olmek tizeredir, son demlerinde bir arkadasi basma gelir ve ona
"Lailahe illallah. Muhommed'tir - Rastiltillah" demeyi telkin eder. fakat
zahid bu telkini ytiztinti eksiterek reddeder .Arkadasi ikinci sefer telkin
eder. zahid yine ytiztinti cevirir, arkadasimn tictincti telkinini ise
"hayir,
soylemiyorum" diye sozlti olarak reddeder. Arkasmdan bayilir, basi
arkadasimn dizleri tizerine dtiser, bir mtiddet boyle kalir, arkasmdan
biraz
agilir ve gozlerin" agmca "bana bir sey dediniz mi?" diye sorar, ona
"evet. sana tic kere Kelime-i ehadet getirmeni telkin ettik. iki keresinde
yuzunti dondtin, tictinctistinde de . "soylemiyorum" diye cevap verdin"
derler. Zahid onlara durumu soyle aciklar. "Bana iblis geldi, elinde bir
bardak su > vardi, sagimda durdu, bardagi sallayarak "su ister misin?"
dedi, "tabii" dedim. Bunun tizerine "isa Allah' m ogludur" dedi, o ytizden
ytizumu obtir tarafa gevirdim. Sonra ayak uclarimdan yana bana sokuldu,
ayni
sozti soyledi, ona yine ytiztimti dondtim. (jgtincti defa bana ayni
ctimleyi tekrar
ettirmek isteyince "hayir, soylemiyorum" diye cevap verdim. iste o zaman
sti
dolu bardagi hirsmdan yere caldi ve ortaliktan kayboldu.

. iste ben seytani reddettim, yoksa sizin telkininizi degil, simdi
soyltiyorum: "Eshedti ella ilahe illallah ve eshedti enne Muhammeden
abdtihu ve
rasultih .

Rivayete gore Omer - Bin Abdtilaziz (R.A.) der ki . "Saiihlerden biri.
seytanm insanoglunun kalbinin neresinde oldugunu kendisine gostermesini
Allah'dan ister. Bunun tizerine rtiyada igi dismdan gorunen yari seffaf bir
insan vticudu gortir, adamm basi omuz ile kulagi arasmdaki boslukta ve sol
omuzu tizerinde kurbaga sekline girmis olarak seytani gortir, uzun ince bir
hortumu vardir, onu adamm omuzundan kalbine uzatmistir, bu yoldan oraya
vesvese akitmaktadir . Fakat, adam Allah ' m admi andigi zaman kurbaga
kiligma girmis olan seytan gortinmez oluyor . "Allah ' lm ! Lanetlik
seytani ve
kiskanclarm dilini tizerimize musallat eyleme. Peygamberlerinin sonuncusu
olan Hz. Muhammed (S.A.S.) htirmetine sana zikir ve stiktirde bulunmamiza
yardim buyur.

- 102 -



ONYEDINCI BOLUM
EMANET VE TEVBE

Rivayete gore Muhammed ibni Mtinhedir. soyle der: "babamin bana soyle
anlattigini hatirliyorum: Bir defa Sufyan'us - Sevri . Harem-i Serifi tavaf
ederken her adim basinda Peygamberimize (S.A.S.) salatti selam getiren bir
adam gortir, der ki : "Behey adam! Sen tesbih ve tehtiii birakmism,
kendini
tamamen Peygamber ' imize salat-ti selam getirmeye vermissin, bu hususda
bir
bildigin mi var?" dedim.Bana "Allah gtinahini bagislasm, sen kimsin?" diye
sordu, ona "Sufyan'us - Sevri ' yim" diye cevap verdim. Bunun tizerine bana
sunlari soyledi: "Eger sen zamanimn en btiytik zahidi olmasaydm sana
durumumu anlatmaz, seni ssrrima ortak etmezdim. Simdi dinle : Babamla
birlikte hacc icin yola cikmistik, konak yerlerinden birinde babam
hastalandi, yolculuktan geri kalarak onun durumu ile ilgilendim. Fakat
sonunda oldti. ruhu cikmca ytizti kapkara kesildi.Ben dehsete kapilarak
"inna
lillahi ve inna ileyhi raciun" (Hip stiphe siz biz Allah iciniz ve O'na
donecegiz) dedim ve ytiztinti ortttim.Bu sirada goz kapaklarim agirlasti,
tizgtin
bir ruh hali icinde uykuya iatdim. Rtiyoda. bu kadar gtizel ytizltistinti,
bu
kadar temiz kiliklisim ve bu derecede hos kokulusunu heyatta gormedigim
birini gordtim, agir adimlar ile yuruyerek babamin yanma sokuldu, kefeni
ytiztinden kaldirarak avucunu cehresinin iizerinden gecirir gecirmez,
babamin
ytizti agariverdi . Sonra, yerinden kalkmis, gidiyordu, elbisesinin ucuna
asilarak "Ey Allah' in kulu. kimsin sen ki bu gurbet elinde Allah seni
babama ihsan buyurdugu ni'mete vasita kilmistir> diye sordum. Bana soyle
cevap verdi . "Beni tammadin mi? Ben Abdullah oglu Muhammed' im, Kur'an'm
sahibi.Baban gtinahkar bir kimse idi, fakat bana cok salat-ti selam
getirirdi. Olurken basma bu hal gelince benden imdad istedi, ben ise
tizerime salat-u selam getirenlerin imdadma hemen kosorim."

Bu sirada uyandim, bir de baktim ki . babamin yuzti gercekten bembeyaz
oldu."Amr ibni Dintir'in (R.A.) Ebti Cafer'den (R.A.) rivayet ettigine
gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Bana selat-ti selam getirmeyi
unutanlar, Cennet'in yolunu bulamazlar . "Bilesin ki . "emanet" kelimesi
"emin" (gtiven) mastarmdan ttiremistir. (Jtinki bu sifatm varligi,
haksizligm onlenmesini gtiven altma alir. Emanetin ziddi olan "hiyanet"
ise "havn" mastarmdan ttiremistir, kelime manasi ile "eksiklik" demektir.
ctinkti sen birine her hangi bir hususda hainlik ederken, o seyde ona bir
eksiklik, bir yetersizlik gosteriyorsun demektir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Hile. aldatma ve emanete hiyanet, cehennemliksin" (Bu
sifatlari tasiyanlar cehenneme gireceklerdir . ) Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
soyle buyurur:e- insanlar ile mtinaseget kurup onlarin hakkini yemeyenler,
baskalari ile konusup onlara yalan soylemeyenler, mertligi kemale erdiren,
adalete bagliligini ortaya koyan ve kardeslik duygulari olgunlasmis
kimseler; kurtulmalari vadb olan kimselerdir . "Bir gun bir col bedevisi,
bir
kavmi su sozler ile medhetmisti ; "Emanete saygi hakkmda son derece
titizdirler, kendilerine teslim edilmis olan hie bir vazifede haktan
ayrilmazlar. Hie bir mtislumanin temel haklarmdan birini gignemezler.
Onlarin omuzlarinda hie kimsenin mes'uliyyeti kalmaz. Onlar, timmetlerin en
hayirlisidir . "Ben de diyorum ki . col bedevisinin ovdtigti bu cesit
kimselerin
artik soyu kurumustur, biz simdi bu zamanda "sadece insan kiligmda kurtlar
gortiyoruz . Nitekim sairin biri soyle der:
"insan bir sey yapmak isterken kime gtivensin
Mert ve soylulari nerede dost bulabilsin?!

Qok azi haric bu insanlar olmustur, Vticudlari elbiseli - birer kurt
"Diger bir sair de ayni konuda soyle der:
"Yok artik kaybedildikleri zaman haklarinda denenler,

"Keske beldeler ve tizerindekiler yerin dibinde gecseydi de, o olmeseydi."
Huzeyfe'nin (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor:"- Gun gelecek, gtiven oylesine ortadan kalkacaktir ki, insanlar-

birbirleri ile alis - veris yapacaklar, fakat hie biri emaneti
korumaya yanasmayacak ve "filan ogullari arasmda gtivenilir biri var" diye
konusulacaktir . "Bilesin ki . gtinahlardan tevbe etmek hem ayet ve hem de
hadisler ile farz kilmmistir. Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:



"- Ey iman edenler! Hepiniz Allah 'a tevbe ediniz, ola ki, felaha
eresiniz" (57 ) Nur Surei celilesi. 31.

Bu Ayet-i Kerime kayitsiz sartsiz btittin mii'minlere umumi bir emirdir.
Yine
ulu Allah soyle buyurur:

"- Ey iman edenler! Gtinahlarindan Tevbe-i Nasuh ile tevbe ediniz. Hip
stiphesiz Rabb'iniz kusurlarmizi orter ve sizi altmdan irmaklar akan
cennetlere koyar. gun Allah, Peygamberi ile iman edip O'nunla beraber
olanlari rezil etmeyecek, bu kimselerin nurlari saglarinda ve onlerinde
kosacak, onlar "ey Rabb'imiz, nurumuzu tamamla, gtinahlarimizi bagisla. hie
stiphesiz, sen her seye kadirsinc (58) Diyecekler. Tahrim Surei celilesi:
8.
Ayet-i Kerimede gecen "Nasuh" sifati, "sirf Allah Rizasi icin olan

her ttirlti lekeden "beri olan" demektir ve "nush" mastarindan
turemistir; tevbenin f aziletlisini ifade eder. Yine ulu Allah soyle
buyuruyor: ' -Hie stiphesiz, Allah sik sik tevbe edenleri ve tertemiz
olanlari sever" (59) .

(59) Bakara Suresi. 22Z- 107
Peygamber ' imiz (S.A.V.) buyuruyor ki : c- Gtinahlarindan tevbe eden,
Allah'm
sevgilisidir . Gtinahlarindan tevbe eden, hie gunahi olmayan kimse
gibidir . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Ulu Allah,
mti'min
kulun, gtinahlarindan tevbe etmesine su adamdan daha cok sevinir: Adam
tehlikeli bir colde konaklamistir, yaninda yiyecek ev suyunu tasiyan bir
binek hayvani vardir, basini yere dayar ve bir mtiddet uyur, uyaninca
gortir
ki . binek hayvani ortalikta yoktur.Onu aramaya koyulur, fakat uzun
dolasmalari esnasmda acliktan, susuzluktan ve bunlara eklenen daha nice
sikmtidan imam gevremistir. "Konak yerine doneyim, yatip uyuyayim da oyle
oleyim" der. Konak yerine varip yere coker, basini dizlerine dayar ve
"oleyim" diye uyur. Fakat uyaninca binek hayvamni yambasmda gortir,
yiyecek ve suyu da hayvamn sirtmdadir. iste. ulu Allah tevbe eden kulu
icin karsismda binek hayvamni, hie ummadigi bir anda buluveren bu col
yolcusunun duydugu sevincten daha siddetli bir sevinc ile cok
sevinir . "Hasan ' dan (R.A.) naklen bildirildigine gore Hz. Adem (A.S.)
kusurundan tevbe edip de tevbesi Allah tarafmdan kabul edilince, melekler
kendisini tebrik ettiler. Cebrail ile Mikail (selam tizerlerine olsun)
yanma inerek 0"na "Ey Adem! Goztin aydm. Allah tevbeni kabul etti"
dediler.Hz. Adem (A.S.) Cebrail'e (A.S.) "Ey Cebrail, tevben kabul
buyurulduguna gore, bundan sonraki durumumu ogrenmek istiyorum" dedi .
Bunun
tizerine ulu Allah vahiy yolu ile Hz. Adem'e sunlari bildirdi; "Ya Adem!
soyundan gelenlere. Sen sikmti ve kederi miras birakiyorsun . Ben de onlara
tevbeyi miras sayiyorum. Onlar icinden hangisi bana dua ederse. Senin
dilegini nasil yerine getirdimse onun da duasini oylece kabul ederim. Kim
Benden gtinahlarimn bagislanmasim isterse, bagisimi ondan esirgemem. Ctinki
Ben; Bana el acanlarm en yakim ve dileklerinin karsilayicisiyim.
Gtinahlarindan tevbe edenleri, dualari kabul edilmis, sevincli ve
gtilerytizlti
olarak kabirlerinden cikarip Mahser'e yolcu ederim. "Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Gtines battigi yerden doguncaya (Kiyamete) kadar ulu Allah.
-

gece gtinah isleyenlere gtindtiz, gtindtiz gtinah isleyenlere de geceleyin
elini uzatir . *Buradaki "el uzatmak" ifadesi, tevbe etmeyi istemekten
kinayedir. "isteyen, kabul edenden" daha geri bir mana tasir. Qtinki nice
"kabtil eden" var ki istemez. Oysa ki . "isteyen" mutlaka kabul eder. Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Usttiste yigilsa da, goge
ytikselecek kadar gok gtinah isleseniz bile, arkasmdan yaptiklarimza karsi
pismanlik duysaniz, kuvvetle timid edilir ki, Allah tevbenizi kabul
eder. "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur ki:"- Kul gtinah isler de o
gtinahla Cennete girer . "Oradakiler : "Bu nasil olur ya Rastilellah" diye
sorarlar. Peygamberimiz onlara soyle cevap verir. "Goz acip kapeyasrya
gtinahmdan uzaklasarak hemen tevbe eder. boyle Cennete girer. "Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur ki : c- Gtinahm kefareti, pismanlik
duygusudur . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:"--
Gtinahlarindan
tevbe edenler, hie gunahi olmayan kimseler gibi olurlar . "Rivayete gore
bir
Habes'li Peygamber ' imize (S.A.S.) gelerek sordu. "Ya Rasulellah! Eger ben
cirkin davranislarda bulunsam tevbem kabul olunur mu?" Peygamber ' imiz ona



"tabii" diye cevap verdi . Bunun tizerine kalkip gitti, sonra geri donerek.
Peygamber ' imize yine sordu: "Ben o cirkin davranilan islerken Allah beni
gortiyor mu?" Peygamberimiz "tabii" diye cevap verince Habes'li oyle bir
nara basti ki; arkasmdan hemen yere dtiserek can verdi . Rivayet edildigine
gore, ulu Allah iblisi dergahindan kovunca. 0. Allah 'dan uzun omtir
istedi.
Allah da dilegini kabul ederek ona Kiyamet gtintine kader omtir tanidi.
Bunun
tizerine iblis Allah'a "izzetin ve celalin hakki icin canli kaldikca
ademogulunun kalbinden cikmam" dedi . Buna karsilik ulu Allah da Seytana
"izzet ve celalim hakki icin, can teninde durdukca ben de onun tevbesini
reddetmem" diye cevap verdi . Peygamber ' imiz (S.A.V.) buyurur ki:"- Suyun
kiri yikayip gidermesi gibi, iyilikler kottiltikleri giderir." Said ibni
Museyib'in (rahimehullahu) bildirdigine gore, ulu Allah "Stiphesiz ki 0,
gtinahlarmdan donenleri bagislayicidir" Ayet-i Kerimesini. gunah isleyip
tevbe ettikten sonra tevbesini bozarak yine gunah isledikten sonra tevbe
eden bir adam hakkmda indirmistir . Fuday ! (R.A.) der ki : "Ulu Allah
soyle
buyurur; "Gunah isleyenleri mujdele ki . eger tevbe ederler ise tevbelerini
kabul ederim. Dosdogru yoldan ytirtiyerek ibadet isleyenler .siddiklara da)
bildir ki . eger onlara sirf adaletime gore muamelede bulunursam, onlari
azaba carptiririm. "Abdullah ibni Omer {R.A.) tier ki : "isledigi gunah
aklma geldigi zaman onun tizerinde duran ve bu ytizden kalbi tirperen
kimseler gtinahi, ana defterden (timmtil Kitab'dan) . silinir .
"Soylendigine
gore, peygamberlerden biri giiniin birinde bir kusur isler, ulu Allah ona
bildirir ki . "izzetim hakki icin eger bir daha yaparsan seni azaba
carptiririm." Peygamber de . Allah'a soyle cevap verir. "Ya Rabb ' i Sen
sensin, bense ben. izzetin hakki icin eger beni korumazsan, yine o kusuru
isleyebilirim. "Bu cevab tizerine ulu Allah, onu bir daha o kusuru
islemekten
korudu . Bildirildigine gore, adamin biri bir gun ibni Mes'iid'a (R.A.)
icini
kemiren bir gtinahini soyleyerek tevbesinin kabul edilip edilmeyecegini
sorar.ibni Mes'iid soylediklerini duyunca ytiztinti ondan cevirir, sonra
adama
bakarak goz pinarlarinin yasardigini gortir, o zaman ona der ki : "Cennetin
sekiz kapisi vardir, hepsi acilir ve kapanir, yalniz tevbe kapisi
miistesna,
onun basmda her zaman nobet tutan bir melek bulunur ve hie bir zaman
kapanmaz . Bunu bilerek iyi amel isle ve sakm umudunu kesme . "Anlatildigma
gore, isratioguilarmdan bir delikanli, yirmi sene Allah'a ibadet ettikten
sonra sapitarak yirmi sene de gunah ve kotiiltik islemis, bir gun aynaya
bakarken sakalma ak diistiiglinu gortir, bu duruma cam sikilir ve Allah'a
soyle seslenir, "Allah' 1m! Sana yirmi sene ibadet ettikten sonra sapitarak
yirmi yil boyunca gtinah isledim. Simdi yine sana donersem beni kabul eder
misin?"Kulagma soyle bir gizli ses gelir. "Bizi sevdin, biz de seni
sevdik. Bizi biraktm. Biz de seni biraktik. Bize karsi geldin, seni kendi
haline biraktik. Eger bize donersen seni yine kabul ederiz."ibni Abbas 'dan

(R.A.) rivayet edildigine gore. Peygamber ' imiz soyle buyuruyor:"- Kul
gtinahmdan tevbe ettigi zaman. Allah tevbesini kabul ettigi gibi solundaki
meleklere, onun aleyhinde yaznrs olduklari kotii amellerini unutturur.
Viicudunun azalarma, yeryiiziindeki ikametgahma ve gokteki makamma da
gtinahlarini unutturur. Boylece Kiyamet giinii Allah' in huzuruna gelince
aleyhinde sahitlik yapacak hie bir varlik bulunmaz . "

Hz. Ali'den (kerremallahu vechehu) rivayet edildigine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:"- Varliklarm yaratilismdan dort
bin yil once Ars ' in etekierinde su yazi vardi : Ben, tevbe eden, iman
edip
iyi amel isleyen ve sonra da dogru yolda ilerleyenlerin gtinahlarini
mutlaka
bagislayacagim. "Bilesin ki, gerek btiytik ve gerek ise kiigiik, btittin
glinahlardan hemen tevbe etmek "farz-i ayn"dir. Ctinki kugtik gtinahlari
islemeye devam etmek onlari, btiytik gtinahlara dahil eder . Nitekim, ulu
Allah

(C.C.) soyle buyuruyor:

"- Allah'dan korkan kullar cirkin bir is yaptiklari zaman, yahud
nefislerine zulmettikleri vakit, Allah' 1 hatirlayarak gtinahlarinin
af f edilmesini dilerler, zaten Allah'dan baska gtinahlari kirn
affedebilir?
Ayrica bu kimseler bile bile yapmis olduklari kottiltiklerde israr
etmezler"

(60) Al-i imran Sure-. Celiles.; 135.



Nasuh Tevbesi" kulun hem di?mdan ve hem de icinden, bir daha giinah
islemeye donmemek icin kesin kararli olarak tevbe etmesidir . Sadece distan
gunahlarma tevbe edenlerin durumu, iizerine ipek ortii serilen bir copliige
benzer. insanlar bu ipekle saklanmis yigma hoslanarak bakarlar, fakat ortii
kalkmca ytizlerini ondan cevirirler . Bunun gibi . insanlar gortintiste
ibadet
isleyenlere imrenerek bakarlar, ama Kiyamet gtinti, sirlarin ortaya ektigi
gun. ortii kalkmca melekler onlardan yiiz cevirir. Nitekim Peygamberimiz
(S.A.V.) soyle buyurur:"- Allah sizin kaliblarmiza, dis goriiniislerinize
degil, kalblerinize ve niyyetlerinize bakar."ibni Abbas 'dan (R.A.) rivayet
edildigine gore. Peygamberimiz buyurur ki:"- Nice tevbekar kimseler vardir
ki . Kiyamet gtinti kendilerini tevbe etmis sanarak Allah 'in huzuruna
gelirler. Oysa ki, gercekte tevbe etmis degildirler . "Ctinki onlar
tevbenin
asagidaki esaslarmi tamamlamamislardir .
Tevbenin esaslari sunlardir:

1) Pismanlik duygusu.

2) Terkettigi glinahi bir daha islememey* kesin karar
vermek .

3) Haksizliga ugratilanlara miimkiin ise haklarini geri verip
elden geliyorsa bu hususta helalliklarmi almak,

4) Bu miimkiin degilse tevbe eden kimsenin gerek kendi
hesabma ve gerekse haksizlik ettigi kimseler namma
Allah'dan sik sik magfiret dilemesidir. Boylelikle, ola
ki Allah, haksizliga ugrayanlarm kendisinden hosnut
olmalarini saglar . Giinahlari unutmak ise en cirkin
musibetlerdendir . Buna gore, akli basmda olan herkesin
kendisi ile her zaman hesaplasmasi ve giinahlarini
unutmamasi gerekir . Nitekim buna dair. bir sair soyle
der: "Ey. ciiriimlerini sayan giinahkar, Giinahlarini
unutma, gecmistekileri de hatirla, olmeden once Allah'a
tevbe et ve yenisinden kendini alakoy Ey asil itiraf
edeceksen, giinahini itiraf et . "

Fakih Ebii'1-Leys (rahimehullahu) buyurur. "Bir gun Hz.
Omer. R.A.) Peygamberimizin (S.A.V.) huzuruna aglayarak
girdi. Peygamberimiz O'na: "Nicin agliyorsun" diye sordu.
Hz. Omer: "Kapida bir delikanli var. oylesine agliyor ki .
yiiregimi yakti" diye cevap verdi . Peygamberimiz-Hz . Omer ' e
"Onu iceri al" buyurdu. Delikanli aglayarak iceri girdi.
Peygamberimiz ona "Ey delikanli, nicin agliyorsun?" diye
sordu. Delikanli "Ey Allah 'in Rasul'u! Bircok giinahima
agliyorum, bana kizgm olan Allah'dan korkuyorum" diye
cevap verdi . Peygamberimiz ona "Allah'a ortak kostun mu?"
diye sordu. Delikanli. "Hayir" dedi . Peygamberimiz: "Haksiz
yere adam oldiirdiin mii?" diye sordu, delikanli "Hayir"
dedi.Bunun iizerine Peygamberim . z . delikanliya "0 halde yedi
kat gok. yedi kat yer ve daglar kadar bile olsa. Allah
giinahlarini afveder" dedi. Delikanli "Ya Rasiiliillah! Benim
giinahlarim bunlardan daha biiyiiktiir" dedi. Peygamberimiz,
delikanliya: "Senin giinahiarm Kiirsi'den daha mi biiyiik"
diye sordu, delikanli: "Evet, daha biiyiik" diye cevap verdi.
Peygamberimiz delikanliya "Senin giinahiarm mi. yoksa Ars
mi daha biiyiiktiir" diye sordu. Delikanli "Giinahlarim daha
biiyiik" diye cevap verdi . Peygamberimiz delikanliya "Senin
giinahiarm mi biiyiik, yoksa Allah' m affi mi?" diye sordu,
delikanli "Hie siiphesiz Allah daha biiyiik ve uludur" diye
cevap verdi. Bunun iizerine Peygamberimiz delikanliya ""Hie
siiphesiz, kocaman bir giinah yiginim ancak ulu olan Allah
afveder, O'nun ulu bagislayiciligi bu yigmi silebilir."
dedi. Daha sonra Peygamber ' imiz delikanliyi "isledigin
giinahi bana soyle" dedi. delikanli "Senden utanirim, ya
Rosulellah" diye cevap verdi. Peygamber ' imiz de gencin
soylemesi icin israr edince, gene sunlari anlatti; "Ben



yedi yildan beri kefen soyardira. gecenlerde Ensar'dan bir
cariye olmiistii, vardim kabrini agtira, kefenini
soydum . Kalktim, henliz bir kac adim uzaklamitim ki . seytan
beni diirttii, geri dondiim ve olu cariyenin lrzma gectim.
Yine kalkmis gidiyordum. henliz bir kac adim uzaklasmistim
ki, cariyenin ayaklari lizerine dikildigini gdrdiim, bana
soyle sesleniyordu : "Ey delikanli, yazik sana! Mazlumun
hakkini zalimden alan Allah 'dan utanmiyor musun? Beni
oliiler arasinda Ciplak ve Allah katmda ciinub biraktm."Bu
itirafi duyan Peygamber ' imiz son derece teessiir ve hiddete
diiserek, genci huzurundan disari cikarirlar . Peygamberimizin
huzurundan kovulan gene, kirk gece Allah 'a devamli tevbe
etti . Kirkinci gece dolunca basini goge kaldirarak soyle
seslendi. "Ey Muhammed ' in, (S.A.V.) Adem'in (A.S.) ve
Ibrahim' in (A.S) Rabb'ii Eger beni afvetiysen. bunu Hz.
Muhammed'e (S.A.V.) ve O'nun sahebilerine bildir, degilse
gokten ates indir ve beni icinde yak. boylece beni Ahiret
azabmdan kurtar. "Bu sirada Cebrail (A.S.) Peygamber ' imize
inerek O'na soyle dedi; "Ya Muhammed! (S.A.V.) Rabb'in Sana
selam ediyor ve "varliklari sen mi yarattm?" diye
soruyor "Peygamber ' imiz Cebrail 'e "Hasa. hem beni ve hem de
onlari yaratan, benim ve onlarin rizkim veren O'dur" diye
cevap verdi . Bunun lizerine Cebrail, Peygamberimize "Allah
sana bildiriyor ki . ben o delikanlinin tevbesini kabul
ettim. "Bunun lizerine Peygamber ' imiz hemen delikanliyi
yanina cagirir ve Allah' in, tevbesini kabul ettigini
kendisine mlijdeler.

Anlatildigma gore Hz. Musa (A.S.) zamaninda, tevbesinde
durmayan, yaptigi her tevbeyi cok gecmeden bozan bir adam
vardi . Boylece yirmi yi ! gecti . Bir gun ulu Allah, bu adam
hakkinda Hz. Musa'ya "felan kuluma soyle ki, ona gazap
ettim" diye vahyetti.Hz. Musa (A.S.) da, kendisine
bildirileni adama ulastirdi. Adam lizlildli, cole cikti ve
soyle seslendi. "Allah' 1m! Senin rahmetin mi tlikendi, yoksa
benim glinahim, sana bir zarar mi dokundurdu? Yoksa. afv
hazine-lerin mi bitti, yoksa kullarma karsi cimri mi
oldun? Hangi glinah senin affmdan daha bliylik olabilir ki !
Kerem senin makblil ve eski sif atlarmdan biri. dlislikllik ise
benim fani sif atlarimdan biridir . Benim sifatim Senin
sifatmdan daha mi baskin cikiyor yoksa! Kullarini Sen
rahmetinden uzak tutarsan. onlar kime yalvarsmlar! Sen
onlari kovarsan kime bas vursunlar!
Allah' lm! Eger lizerimdeki rahmetin sona ermis ve beni mutlaka azaba
carptiracaksan, o zaman biitiin-kullarinin azabim bana yiikle, ben nefsimi
onlara feda ettim. "Adamm bu yakarisi lizerine ulu Allah. Hz. Musa'ya
(A.S.)
soyle vah-yetti. "Ya Musa! kuluma var. de ki : Kudretimin,
bagislayiciligimm ve merhametimin kemali ile beni tanidigma gore,
glinahlari biitiin yeryiiziinii doldursa bile seni bagisliyorum. "Nitekim
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:"-- Allah katmda en sevimli ses.
tevbekar bir glinahkarm; "Ya Rabb'i" diyen sesidir. Ulu Allah, bu sese
soyle cevap verir: "Buyur ya kulum! Ne istiyorsan soyle, sen benim katimda
meleklerimden biri gibisin.Ben senin hem sagmda, hem solunda ve hem de
listlindeyim, icinden gecen duygularmdan sana daha yakimm! Ey meleklerim,
sahid olun, bu kulumu afvettim ! "Zunnun ' lil-Misri (rahimehullahu)
buyurur:
"Allah' in oyle kullari vardir ki . kalb cicegi diker gibi . glinah
agaclari
diktiler, onlari tevbe ile suladilar, meyveleri pismanlik ve hlizlin oldu.
Deli olmadiklari halde delirmis gibi gorlinlirler, bilinenin dismda
soyleserek mest olurlar, bunlar Allah' 1 ve O'nun Rasul'unli taniyan tatli
ve
dlizglin sozlli kimselerdir . Sef a bardagindan su icmislerdir, uzun
slireli
belalara katlanmak onlara miras kalmistir. Kalbleri "Meleklit" aleminde
hayrete dalmis, diisiinceleri "Ceberut" kivrimlori arasinda dolasmis,



pismanlik revaki altmda golgelenerek gunah def terlerini okumuslardir,
nefislerini eleme varis saymislar, boylece "vera" merdiveninden tirmanarak
"zlihd" doruguna ulasmislardir . Dunyanm ayrilik acisim tatli gormusler,
mezarm sertligini yumusak bulmuslar, boylece kurtulus ipine ve selamet
kulpuna tUlunmaya muvaffak olmuslardir . Yukseklerde ucusan ruhlari "naim"
bahcelerine konmus ve hayat denizine dalmislardir . Elem hendeklerini
doldurmuslar , azgin nefsi arzularm koprulerini asmislar, boylece ilim
vahasma inerek hikmet pmarmdan kana kana icmislerdir . Zeka gemisine
binmisler, selamet denizinde kurtulus rtizgari ile yelken sisirerek "rahat"
bahcelerine, yucelik ve soyluluk kaynagma ulasmislardir"

- 112 -
ONSEKiZINCi BOLUM

MERHAMETLI OLMANIN FAZILETI
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Cennet'e sadece merhametliler
girecektir." Orada bulunan sahabiler "ya Rasulellah! Biz hepimiz
merhametliyiz" derler. Peygamber ' imiz . (S.A.S.) onlara soyle cevap
verir;
"Sirf nefsini esirgeyen kimse merhametli degildir; merhametli kimse hem
kendini ve hem de baskalarmi esirgeyendir . "insanin kendine karsi
merhametli olmasi; kendini Allah' in azabmdan esirgemesi, yasaklarim
islemekden, emirlerini yapmaktan sakmmasidir . Bu da gunah islemekten
vazgecerek, islenmis gunahlardan tevbe ederek, ibadet ederek ve ibadet
ederken sirf Allah rizasim gozeterek olur . Baskasma karsi merhametli olmak
da. islam' in tesbit ettigi kul haklarma ve canlilara hurmet - riayet,
baskalarma zarar vermemektir .Nitekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
-
Musluman eli ile ve dili ile baskalarma zarar vermeyen, hayvanlara
merhamet ederek onlari gucleri dismda kalan is ve yuklere

kosmayandir . "Peygamber ' imiz , (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Adamm biri,
bir
gun yolda giderken susuzluktan yanacak gibi olur, bir kuyu bulur,
basamaklarmdan inerek suyun yanma ulasir, kana kana icerek yukari cikar.
Bu arada goztine susuzluktan dili sarknvs bir kopek ilisir, icinden (bu
zavalli kopek, az once benim oldugum gibi siddetli bir susuzluk cekiyor)
der. Yeniden kuyuya iner, ayakkabisma su doldurur ve kopege bu suyu verir,
hayvanin susuzlugunu giderir. Adamm hareketi Allah' in hosuna gider,
karsilik olarak onun gunahlarmi afveder . "Dinleyen sahabiler,
Peygamber ' imize "Hayvanlardan dolayi da ecir kazanabilir miyiz?" diye
sordular. Peygamber ' imiz "Her cigeri kurumamis (canli) varlik sayesinde
ecir kazanilir . "Enes bin Malik (R.A.) buyurur; "Bir gece Hz. Omer (R.A.)
dolasirken bir kosede konaklamis yolcu kafilesine rastlar, onlara hirsizlik
yapilmasmdan korkar . Hemen Abdullah ibni Avf'a (R.A.) varir. Abdullah. Hz.
Omer'e: "Ya Emirel - mu'mir.in! Gecenin bu saatindeki ziyaretinin sebebi
nedir?" diye sorar.Hz. Omer "Yolda gezinirken bir yolcu kaafilesine
rastladim, bir kosede konaklamislar . icimden "Bunlar simdi uykuya dalmca,
hirsiz baskmma ugrayabilirler" dedim. Gel. ikimiz onlara bekcilik edelim"
diye cevap verir . Boylece ikisi birlikte yola cikarlar, kafileye yakm bir
yerde yere comelerek sabaha kadar yolculara bekgi olurlar. Tan yeri agarmca
Hz. Omer "Ey yolcular, haydin namaza" diye seslenir. Bunun tizerine
yolcularda kipirdamalar baslaymca. Hz. Omer de oradan ayrilir . "Bize
dtisen,
sahabilerin (Allah onlardan razi olsun) yolundan ayril-. mamaktir. Allah
onlari "birbirlerine karsi merhametli" diye ovmustur. Onlar hem
muslumanlara . hem de butun canlilara karsi, hatta musluman olmayan
azmliklara karsi merhametli idiler . Bildirildigine gore, bir gun Hz. Omer.
kapi kapi dolanarak dilenen yasli bir gayri muslim ile karsilasmca der ki .
"Sana karsi haksizlik ettik, gencliginde senden "cizye" aldik. simdi ise
seni perisan birakdik . "Arkasmdan da. adamm olunceye kadarki geciminin
"beytlilmabden karsilanmasmi emreder.Hz. Ali. (kerramellahu vechehu)
buyurur ki . "Bir sabah erken saatlerde Hz. Omer'i deve tizerinde bir
vadide
yol alirken gordtim. O'na "Ey mti'minierin emiri. nereye gidiyorsun?" diye
sordum. "Zekat gelirlerinden bir deve kaybolmus da onu ariyorum" diye cevap
verdi. Kendisine "Senden sonra gelecek olan Halifelerin canma okudun" diye
takildim. Bana soyle cevap verdi. "Ey Hasan'm babasi, beni kmama. Hz.
Muhammed'i (S.A.S.) peygamber olarak gonderene (Allah 'a) yemin ederim ki .



Firat nehri kenannda bir kuzu kaybolsa. Kiyamet gunu hesabi Omer'den
sorulur. (Junki ne muslumanlari perisan eden devlet bakamna ve ne de
mu'minierin yureklerine korku salan fasik idareciye itaat yoktur."Hz.
Hasan'm (R.A.) bildirdigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor:"- ummetimin seckinleri, cok oruc tuttuklari icin ve cok namaz
kildiklari icin degil, herkese karsi temiz kalbli, comert ve merhametli
davranmalari sayesinde Cennet'e girerler . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Merhametlileri , Rahman olan Allah esirger.
Yeryuzundekilere
karsi merhametli davramniz ki, gokte olan da sizi esirgesin."

Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:<- Bakalarma karsi
merhametli davranmayanlar , esirgenmez. Ba?kalarinm kusurlarim
bagilamayanlarm gunahlari afvedilmez . "Malik ibni Enes'den (R.A.) rivayet
edildigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Ya Enes, su
dort
sey muslumanlarin senin uzerindeki haklarmdandir : 1) iyilerini
destekleyeceksin . 2) Gtinahkarlar: icin Allah'dan afv dileyeceksin . 3)
Hastalarim ziyaret edeceksin. 4) Tevbekarlarma sevgi

gostereceksin . "Bildirildigine gore, bir gun Hz. Musa (A.S.) Allah'a. "Ya
Rabb'il Beni ne ytizden kendine safi yaptm?" diye sorar. Ulu Allah da
"Yarattiklarima karsi merhametli davrandigm icin" diye cevap
verir . Anlatildigma gore, sahabilerden Ebu ' d - Derda (R.A.i cocuklarm
arkasindan gider ve yakaladiklari serceleri onlardan satin alarak "Ha din"
diyerek saliverirdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"-
Birbirlerine
merhametli davranmakta, sevismekte aralarmdayakm mlinasebetler yiirutmekte
mu'minler. bir yeri saraldigi zaman geriye kalan kismimn atesi cikan ve
uykusu kacan canli bir vucud gibidir . "Buyuk bir kitlik yilmda.
israuogu ' larmdan bir abid. yolda yuriirken bir kum yiginma rastlar, o
anda
icinden "Keski, su kum yigmi un olsaydi da israilogullarimn karnini
doyursaydim" diye gegirir. Bunun tizerine yiice Allah, israilogullarimn o
gunkli peygamberine bildirir ki : falana soyle "0 kum yigmi un olsaydi da
halkm karnini doyursaydm elde edecegin sevabi ulu Allah senin amel
defterine yazmistir . "Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:
"-
Mli'minin niyyeti. amelinden daha hayirlidir . "Hikaye ederler ki : Hz. isa
(A.S.) bir gun yolda ib'is ile karsilasir, bir elinde bal, digerinde kul
vardir. Hz. isa (A.S.) ona "Ey Allah'm dlismam, bu bal ile ktilu ne
yapacaksm?" diye sorar. iblis soyle cevap verir. "Bali dedikoducularm
agzma caliyorum ki, hie dilleri takilmadan dedikodunun doruguna
ulassmlar. Klilii ise baskalari onlara hor gozle baksin diye yetimlerin
ytizlerine serpiyorum. "Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:
"-
Yetim, tokatlandigi zaman aglaymca onun sesinden. "Rahman' in Arsi"
sarsilir ve ulu Allah meleklerine soyle buyurur, "Ey meleKlerim! Ana -
babasim toprak altmda gizledigim su yavruyu kirn aglatiyor?" Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor: "- Kim bir yetimi yedirir,
icirir,
barmdirirsa : ulu Allah onu '.'Cennete koyar."

- 115 -

"Ravzat'lil - Ulema" adli eserde bildirildigine gore, Hz. Ibrahim
(A.S.) yemek yiyecegi zaman bir mil yuriiyerek, birlikte yiyecegi birini
arardi . Bir gun Hz. Ali (kerrameliahu vechehu) aglamis. "Niye agliyorsun?"
diye sorarlar, soyle cevap verir; "Yedi giindur evime misafir gelmiyor,
ulu Allah beni gozden dusurdu diye korkuyorum. "Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : c- Yalnizca Allah rizasini dileyerek, kirn bir acm karnini
doyurursa Cennete girmesi kuvvetle umulur. Buna karsilik, kirn bir aca
yemek
vermekten kacinirsa, ulu Allah da Kiyamet gunu, onu f aziletlerinden mahrum
tutar ve cehennem azabma carptirir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:"- Comert. Allah'a, Cennete ve insanlara yakm. Cehenneme uzaktir. Buna
karsilik cimri ise Allah'a, Cennete ve insanlara uzak. Cehenneme
yakmdir . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor: <- Cahil, fakat
comert bir mumin: Allah katmda ibadete devamli fakat cimri bir mu'minden
daha sevimlidir . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:"- Kiyamet
Gunu
su dort kimse hesaplasmasi olarak Cennet'e girer " 1' - ilmi ile amel eden
alim.2 - Hacca varip dondlikten sonra olunceye kadar onun bununla
didismeyen ve gtinah islemekten titizlikle kacman kimse. 3 - islamiyetin



niifuzunu artirmak icin sava alamnda can veren sehid.4 - Helal yollardan
kazandigi maldan, gosterise kapilmaksizm Allah yolunda bagista bulunan
comert kimse.Bu dort kimse Kiyamet giinii "Sen mi daha once gireceksin,
yoksa
ben mi? diye Cennet kapismda tartisacaklardir . "ibni Abbas 'dan (R.A.)
rivayet edildigine gore. Peygamber ' imiz soyle buyuruyor:- Ulu Allah'm
oyle
kullari vardir ki, halka fayda versinler diye, Allah onlarin eline varlik
verir. Bu kimseler halki ni'mete Kandirmaktan kacmdiklari takdirde. Allah
ellerindeki varligi alarak, baskalarma verir. "Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
soyle buyuruyor:"- Comertlik, dallari yeryuzune sarkmrs bir Cennet
agacidir, bu dallardan birine tUlunan kimse, onun rehberliginde Cennet'e
varir . "

- 116 -
Sahabilerden Cabir (R.A.) den rivayet edildigine gore.
Peygamber ' imize (S.A.S.) "En faziletli amel hangisidir?" diye sorarlar.
Peygamber ' imiz : "Sabir ve comertlik" diye cevap verir. Mikdam ibni
Stireyh

(rahimehuliah) bildiriyor, o babassndan. babasi da dedesinden duymus,
dedesi demis ki . "Ben Peygamber ' imize "Ya Rasulellah! Sana Cennet'e
girmeme
vesile olacak bir amel soyle" dedim. Peygamberimiz bana soyle cevap verdi;
"Yemek yedirmek, selam vermek ve tatli dilli olmak affa ugramayi icab
ettirir ..."

- 117 -
ONDOKUZUNCU BOLUM

NAMAZDA HUU'UN BEYANI
Haberde bildirildigine gore. Cebrail (A.S.) bir gun Peygamberimize gelerek
der ki : "Ya Rasulallah! Gokte taht uzerinde bir melek gormiistiim,
cevresinde
yetmis bin melek saf dtizeninde durmus ona hizmet ederlerdi . Onun her
nefesinden, ulu Allah bir melek yaratirdi . Fakat aym melegi simdi kanadi
kink ve aglarken Kaf daginda gordtim. Beni gortince "Bana sefaat eder
misin?" diye yalvardi . "Sucun nedir?" diye sordum, bana soyle cevap verdi.
"Mi ' rac gecesi tahtima kurulmus oturuyorken. Muhammed (S.A.S.) yammdan
geciyordu. ' nun icin ayaga kalkmadim diye ulu Allah, beni bu cezaya
carptirdi, gordtigtin gibi beni buraya surdu."Ben Allah'a yalvarip,
yakardim.
kink kanadli melegin sucunu bagislamasim diledim, ulu Allah bana; "Ya
Cebrail, ona soyle de Muhammed' in uzerine selat-u selam getirsin" diye
buyurdu . Varip ona bildirdim, sana selat-u selam getirdi de, Allah onu
afvederek kink kanadi yerine yenisini bitirdi . "Bilesin ki . Kiyamet Gunu,
kulun ilk gozden gegirilecek ameli namaz olacaktir. Namazi eksiksiz
bulunursa, diger amelleri de birlikte kabul edilir. Eger nemazda eksiklik
goriilurse diger ameller de birlikte reddedilir. Nitekim Peygamber ' imiz

(S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Farz namazlar teraziye benzer, dogru tartan
karsiligini gorur . . "Yezid-ur Rekkasi (rahimehuliah) der ki, "Rasulullah
' in

(S.A.S.) namazi oylesine dengeli ve biteviye olurdu ki . sanki olculu
oldugu
samlirdi . "Peygamberimiz (S.A.S.) buyurur ki:"- Ummetimden iki kisi
duslinun, her ikisi de namaza dururlar, ruku ve secdeleri ayridir, fakat
ikisinin namazi arasmda yer ile gok arasi kader derece farki
vardir . "Peygamberimiz bu hadisi ile husu icinde kilinan namaz ile
rastgele
kilinan namaz arasmdaki farki belirtmek istemis olmalidir.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:<- Rukii ile secde arasmda
belini dimdik dogrultmayan kula Allah, Kiyamet Gunu bakmaz."Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:- Kim vaktinde namaz kilarsa,
abdestini tarn alirsa, rukii ve secdelerini adabma uyarak yerine getirirse
ve namazda husu icinde bulunursa, o kulun namazi bembeyaz ve parlak bir
kiliga btirunerek goge yukselir ve yucelirken der ki; Bana karsi nasil
titiz
davrandmsa Allah da seni oyle korusun . "Buna karsilik kirn namazi vaktini
gecirerek kilar, abdestini bastan savma alir. rukii ve secdelerini adaba
aykiri sekilde yapar ve namaz esnasmda husu ve saygidan mahrum bir
vurdumduymazlik tavri takinirsa, o kimsenin namazi da kapkara bir gortinuse
biirtinerek goge ytikselirken "Beni nasil rezil ettiysen, Allah da seni
oyle
rezil etsin" der. Allah'm diledigi giin, gelince de bu namaz kirli bir
camasir gibi diirtilerek sahibinin yiiziine calmir . "Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyurur ki:<- En cirkin hirsizlik, namazmdan calanm hirsizligidir . "ibni



Mes^ud (R.A.) buyurur: "Namaz bir teraziye benzer, kim dogru tartarsa
kariligim alir. kim egri tartarsa bilmelidir ki . ulu Allah: "Vay egri
tartanlarm basma geleceklere ! " diye buyuruyor (59).

[59} Mutaffifin Suresi; 1.
Buyuk alimlerden biri buyurur; "Namaz, ticarete benzer; nasilki tticcar
sermayeyi odemeden kara gecemez ise. farz namazlarim kilmayan kulun da.
nafile namazi kabul edilmez . "Namaz vakti geldigi vakit Hz. Ebu Bekr
(R.A.)
yaninda bulunanlara soyle seslenirdi. "Kalkimz, kendi elleriniz ile
tUlusturdugunuz Allah'm atesini sonduriinuz . "Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Namaz, agirbaslilik ve tevozudon baska bir sey
degildir . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : ."- Sahibini
cirkin
davramslardan ve egriliklerden alakoymayan namaz, Allah'dan daha da
uzaklastirir . gafil kimselerin namazi ise cirkin davramslardan ve
egriliklerden olakoymaz . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:<-
Nice
namaza duran vardir ki, namazmdan yorgunlukla, ayakustu dikilmekten baska
bir sey ellerine gecmez." Burada kasdedilenler, gafil kimselerdir.

Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur ki : - Kisi. kildigi namazm
suurlu olarak eda edebildigi kadarindan sevab bekleyebilir . "
Ehl-i ma'rifete gore namaz dort esasdan ibarettir:l - Bilerek namaza
girmek,2 - Edeb ve haya icinde ayakta durmak, 3 - Btittin rtiktinlerini
hiirmet
icinde eda etmek, 4 - Endise icinde namazdan ayrilmak.

Velilerden biri: "Kalbini hakikat uzere mesgu! etmeyenin namazi fasiddir"
buyurur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Cennet'te "Efyah" adli
bir
nehir vardir. icinde inci ve yakutlar ile oynayan Allah'm zaferandan
yarattigi huriler vardir. Ulu Allah' i yetmis bin dilde tesbih ederler,
sesleri Hz. Davud'un (A.S.) sesinden daha tatlidir. "Biz namazini husu ve
titizlik icinde kilanlara -aitiz" derler. Ulu Allah da "Oylelerini kendi
evime yerlestirir ve seni ziyaret edebilenlerden kilarim" diye
buyurur . "Anlatildigma gore ulu Allah. Hz. Musa'ya (A.S.) soyle vahyetti;
"Ya Musa. beni zikrettigin zaman vucudun iirpermesin. beni zikrederken husu
icinde ve derli - toplu ol. beni zikrederken dilinden cikan soz kalbinden
suziilup gelsin, huzurumda durdugun zaman boynu bukuk bir kolenin edasim
takm, benden bir sey dilerken kalbin urkek ve dilin dogru sozlti
olsun . "Rivayete gore. Allah (C.C.) ona soyle vahiy buyurdu : 'Ummetinin
asilerine soyle de . benim adimi agizlarma almasmlar, cunku adimi ananlari
anmak benim hukmumdiir, buna gore onlar adimi amnca ben de onlari lanetle
anarim."Bu hukum zikir sirasmda gaflette olmayan asiler icin soz
konusudur. Gaflet ile asiligi bir araya getirerek Allah' i zikredenlerin
halini varm siz dusunun ! Sahabinin birisi soyle demistir: "insanlar
mahsere
namazdaki durumlari gibi sevkedilirler . Namazda derli - toplu, suurlu olan
ve kildigi namazdan haz ve saadet duyanlar, mahserde de oyle olurlar. Namaz
esnasmda tarif ettigimiz edaya zit bulunanlar mahserde de oyle
olurlar . Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun namazda sakali ile oynayan
birini
gordii ve soyle buyurdu. "Bu adamin eger kalbinde korku olsa, azalarma
aksederdi, kalbinde korku olmayamn namazi kabul olmaz . "Bilesin ki ulu
Allah namazini husu ve aleak gontilluluk icinde kilanlari, cesitli
ayetlerde
ovmlistur. Bu hususdaki ayetlerde gecen bazi ifadeler soyledir: "Onlar ki
namazlarinda husu igindedirler" , "Onlar ki namazlarinda devamlidirlar . "
. -

Bildirildigine gore namaz kilanlar coktur, fakat namazini husu icinde
kilanlar azdir. Hacca gidenler coktur, fakat yaptigi haccin icaplarma
uyanlar azdir. Kuslar coktur, fakat bulbtil azdir. Alim coktur, fakat
bildigine gore amel eden alim azdir. Namaz. Allah'm emirlerine boyun egme
yeri . husu ve aleak gonulluluk kaynagidir. Namazm kabul edilip edilmedigi,
bunlar ile anlasilir. Nomazm caiz olma sartlari ile kabul edilme sartlari
ayri ayridir. Namazm caiz olma sarti, farzlarmm yerine getirilmesidir .
Kabul edilmesinin sarti da husu ve takva icinde kilmmasidir. Nitekim ulu
Allah soyle buyurur:

'Namazlarim husu iginde kilan mii'minler kurtulusa ermislerdir" (60) .

(60) Mu'minun: 1.2

Takva sarti ile ilgili olarak da ulu Allah soyle buyurur ;

, Ulu Allah, sadece takva sahiplerinin ibadetini kabul eder" (61) .



(61) Maide Suresi. 27.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurur:"- Kalbi ile Allah 'a yonelmis
olarak iki rek'at namaz kilan kimse anasindan yeni dogmus gibi biitiin
giinahlarmdan armir . "Bilesin ki . namazda iken insani husu ve uur
halinde bulunmaktan ige dogan duygu ve diisiinceler alakoyar. bunlari
kesinlikle kovmak gerekir. Bunlari kovmada basarili olabilmek igin ya
lo yerde veya oyalayicilardan arinmi? sade bir yerde namaz kilmak
gerekir. Giiriiltii, islemeli yer dosemeleri ve siislii elbiseler insani
ve suur halinden alakoyan baslica oyalayicilardir . .Nitekim rivayete
gore Ebii Cehm. Peygamber ' imize amblemli bir kemer bagi hediye
etmisti. Fakat Peygamber ' imiz ilk namazdan sonra onu belinden gdzdii
ve dedi ki; "Onu Ebii Cehm'e geri gotiiriin, giinki o. beni namazda
oyaladi . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun takunyesinin gemberinin
yenilenmesini emretmisti. Namaza durunge yeni oldugu igin gozii ona
takildi, bunun iizerine yeni gemberi sdkiip eskisini takmalarini
emretti . Peygamberimizin parmagmda altm yiiziik vardi, altin yiiziik
heniiz haram kilmmamisti , bir mimberde hutbe okurken bu yiiziigii
parmagindan gikarip atti . sebebini de soyle agikladi. "Size bakarken
zaman zaman goziim ona takiliyor, beni oyaliyor."

Yine rivayete gore Ebu Talha (R.A.) bir gun evinin bahgesinde namaz
kiliyordu, bu sirada bir kus bahgedeki agaglardan birinin yapraklari
arasmda ugup kagmaya galisiyordu. Manzara Ebii Talha 'nm hosuna
gitmisti, bir miiddet goziinii oradan ayiramadi. Bu arada kag rek'at
kildigmi sasiriverdi .Namazdan sonra karsilastigi fitneyi
Peygamber ' imize anlatti, ve "0 bahgeyi sadaka olarak veriyorum, onu
dilediginiz sekilde degerlendiriniz" dedi. Yine bir sahabi hakkmda
rivayet edildigine gore, bu zat da bahgede namaza durmustu. Hurma
agaglarinin meyva ile yiiklii oldugu bir mevsimdi. Gdziine hurma agaci
ilisti ve hosuna gitti. Bu arada kildigi rek'atlarm sayisini
sasirdi . Namazdan sonra hemen Hz. Osman'a (R.A.) kosarak durumu
anlatti ve "0 bahgeyi hazineye bagisliyorum, onu Allah Yolu'nda
degerlendir" dedi. Hz. Osman (R.A.) bahgeyi elli bin dirheme
satti . Selef den biri der ki : "u dort sey namazi zedeler: 1 - Secde
yerinden baska tarafa bakmak. 2,- Yiizii sivazlamak, 3 - Secde yerinin
kum ve gakillarmi atmak, 4 - Oniinden gelip gegme ihtimalinin
bulundugu yerde namazadurmak. "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"-
Namaz kilan kimse bakislarini secde yerinden baska tarafa
kaydirmadikga Allah, ona dogru doniiktiir . "Hz . Ebii Bekr-es Siddik

(R.A.) namazda direk gibi dimdik dururdu. Bir kisim sahabiler riikii'da
dylesine diizgiin ve uzunca kalirlardi ki . kuslar onlari cansiz
korkuluklar sanarak sirtlarma konarlardi . Biliyoruz ki . saygi duyulan
yiiksek mevkideki kullar oniinde bile merasime bagli bazi saygi
gosterileri uygulanmasi gerekir. Buna gore padisahlarm padisahi
huzurunda dururken belirli bir takim edeb ve hiirmet esaslarmdan
sarf-i nazar etmek nasil diisiiniilebilir?Tevrat ' ta soyle yazili oldugu
bildirilir; "Ey Ademoglu! Huzurumda durmus namaz kilarken aglamaktan
gekinme, cunki ben sana kalbinden daha yakmim ve nurum gaybi da
goriir . "Rivayete gore Hz. Oraer. (R.A.) bir giin mimberde iken soyle
dedi: "insan musluman olarak sakalini agarttigi halde Allah' in
rizasini kazanacak bir tek namaz bile kilmamis olabilir."
Dinleyiciler ; "Bu nasil olur?" diye sorunca su cevabi verdi; "Adem
yeterince husu ve algak gdniilliiliik iginde ve Allah 'a yonelerek namaz
kilmaz." Ebii Ali'ye'ye (R.A.)

Onlar ki namazda gaflet igindedirler" (62) Maun Suresi. 5.-
Ayet-i Kerimesinin manasmi sordular, o da soyle cevap verdi. "Ayette
kasdedilenler . oyle kimselerdir ki . namaz kilarken sasirirlar, daha
bir rek'at mi. yoksa iki rek'at mi kilarak selam vereceklerini
kestiremezler . "Hasan (R.A.) ayni konuda "Oyalanarak namaz vaktini
kagiranlar kasdediliyor" demistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur
ki:"- Ulu Allah soyle buyurur: Kulum benim azabimdan ancak iizerine
farz kildigim ibadetleri eda etmekle kurtulabilir . "



YIRMINCI BOLUM

DEDI - KODU VE KOGUCULUK
Bilesin ki . ulu Allah Kur'an-i Kerimde giybeti kinami? ve giybetciyi olu
eti yiyene benzetmistir . Ulu Allah soyle buyuruyor:

- Birbiriniz hakkmda giybette bulunmaym. icinizden her hangi biri,
olu bir din kardesinizin etini yemeyi sever mi? Hie suphesiz bu igrenc
bulacagmiz bir seydir." (63) .
(63) Hucurat Suresi. 12.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Her musltimanm diger muslumanlara
kani . mail ve lrzi haramdir . "Yine Peygamber ' imiz (S .A. S . ) soyle
buyuruyor:
-Dedi -kodudan sakimniz, ctinki dedi - kodu zinadan daha agir bir gunahtir.
Zira zina eden bir kimse tevbe edince tevbesi Allah tarafmdan kabul
edilebilir. Fakat dedi - kodusu yapilan kimse afvetmedikce dedi - koducunun
afvedilmesi mumkiin degildir . "Alimler , Laskasmi giybet eden kimsenin
sapan
kuran bir cocuga benzedigini soylerler. Bu cocugun saga sola tas atmasi
gibi giybetci de iyi amelini oteye beriye savurur . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
soyle buyurur:"- Mu'min kardesini lekelemek gayesi ile arkadan cekistiren
kimseyi ulu Allah Kiyamet Guinti Cehennem koprusu uzerinde durdurur,
soztinti
geri almadikca yoluna devam etmesine musaade etmez."

Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Giybet, musluman
kardesini arkasmdan hosuna gitmeyecek sozler ile anmadir . "Demek ki,
adarain
arkasmda isterse vticud eksikliginden, ister soy asaletsizliginden . ister
sozunde ve davramsmda var oldugu ileri surulen bir kusurdan, isterse
gerek din ve gerekse dtinyasi ile ilgili eksikliklerin-den bahsedilsin,
bunlarin hepsi dedi - kodudur. Hatta, birinin elbisesinden, paltosundan
veya atmdan kiictimseyen bir eda ile arkasmdan konusmak, giybettir . oyle
ki .
selef-i salihinden bazi ileri gelenlerin misal vererek belirttiklerine
gore, birinin arkasmdan "Elbisesi uzun veya kisa" diye konusmak bile dedi
- kodudur. Nerede kaldi ki, onun sahsiyyeti hakkmda rencide edici ifadeler
kullanman! Bildirildigine gore bir grin bazi konularda bilgi edinmek iizere
Peygamber ' imize kisa boylu bir kadm gelir. Kadm cikmca Hz. Ayse (R.
Anha) "Allah kadma ne kadar kisa boy vermis" deyince Peygamber ' imiz ona:
"Giybet ettin Ya Ayse!" diye ihtar buyururlar . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
soyle
buyurur:"- Aman dedi - kodudan kagmmiz, gunki o. ug afet getirir.l
Dedi koducunun duasi kabul edilmez.2 - iyi ameli kabul edilmez.3
Kotuliikleri birikir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) koguculugu kmarken soyle
buyurur: "- Kiyamet Gunii insanlarm en kottisti, birine bir yuizu ile.
oburtine
baska bir yuzti ile goruinen iki yuzlti kimselerdir, diinyada iki yuzlti
olanlarm Kiyamet Gunii atesten iki dili olacaktir . "Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyurur ki:"- Kogucular (ondan ona soz tasiyanlar) Cennete
giremezler . "Konusan konusamayan butiin canlilarm dili oldugu halde baligm
neden dili yok? Soylendigine gore meselenin hikmeti sudur: Ulu Allah Hz.
Adem'i (A.S.) yaratip meleklere. O'na secde etsinler diye emredince iblis
haric, butun melekler O'na secde etmislerdi. Bunun tizerine ulu Allah onu
melek kiligmdan Qikarip. Cennetten kovmustur . Cennetten kovulunca
yerytiztine
inen iblis denize gider ve ilk karsilastigi canli, balik olur. iblis ona
Adem'in yaratildigmi haber verir, arkasmdan Hz. Adem'in kara ve denizde
yasayan her ttirlti canliyi avlayabilecegini bildirir, balik da bu haberi
diger canlilarma ulastirir; bunun tizerine ulu Allah baligm dilini
kokunden yok eder.Amr ibni Dinar ' m (rahimehuliah) anlattigma gore
Medine'li bir" adamm, yine Medine'nin bir kenar mahallesinde oturan bir
kiz kardesi vardi . kadm hasta idi . adam zaman zaman ziyaretine giderdi,
giiniin birinde oldti. kardesi oluisunu kefenleyerek gotuiruip topraga
verdi,
arkasmdan da evine dondui.Bu sirada para ctizdanmm yerinde olmadigmi
gordti, onu kabire dusiirduigunu hatirladi, yakm bir arkadasmi yanma alarak
birlikte kabrin yanma gittiler, topragi kaldirdilar ve para ctizdanmi
buldular . Oltinun erkek kardesi arkadasma "Sen azicik oteye git. ben kiz
kardesimin ne durumda olduguna bakayim" dedi. Uzerindeki topragi kaldirarak
lahdi agti . bir de ne gorstin! Lahid tUlusmus yaniyorladam hemen annesine
vardi . "Bana kiz kardesimin onemli huylarmi anlat" dedi. annesi "Senin kiz



kardesin komsularm kapi arkalarinda saklanir, kulagmi kapilarma dayar,
igerdeki konusmalari dinler ve sonra duyduklarim ba?kalarina tasirdi"
dedi.Adam o zaman koguculugun kabir azabina neden oldugunu anladi. Buna
gore kabir azabmdan kurtulmak isteyenler, dedi - kodudan ve ona buna soz
tasimaktan kagmmalidirlar . Hikaye ederler ki : Ebti ' 1 Leys 'til - Buhari
(rahimehutiah) hacca giderken cebine iki dirhem koymus ve "Mekke yolunda
gerek giderken gerek donerken biri hakkmda dedi - kodu edersem su iki
dirhemi fakirlere dagitacagim) " diye kendi kendine yemin etmisti . Ebu ' 1
-
Leys, Mekke 'ye vardi, hacc gorevini yerine getirip evine dondti, fakat iki
dirhem hala oldugu yerde duruyordu. Verdigi sozti bilen dostlari ona durumu
sordular, cevabi soyle oldu. "Bir kisi hakkmda dedikodu edecegime ytiz kere
zina etmegi tercih ederim." (MazacMah ! ) Ebu Hafs'til Kebir (rohimehuuch)
buyurur; "Bir yilin Ramazan Orucunu tutmamayi . bir kisi hakkmda dedi -
kodu
etmeye tercih ederim." Bir fikih alimi hakkmda giybet eden kimse. Kiyamet
Giinti alnmda "Bu adam Allah' m rahmetinden mahrum edilmistir" yazismi
tasiyarak gelir."Enes ibni Malik' in (R.A.) rivayet ettigine gore
Peygamber ' imiz soyle buyuruyor:"- Mi ' raca gikarildigim gece tirnaklari
ile
ytizlerini tirmalayan ve les yiyen bir guruba rastladim. Cebrail'e "Sunlar
kirn?" diye sordum, bana, bunlar dunyada iken baskalarmm olti etini
yiyenler (onun bunun hakkmda dedi - kodu edenlerdir) diye cevap
verdi. "Hasan (R.A.) buyurur: "Yemin ederim ki . giybet Dine, kapanlari bir
et parcasmm vticuda verdigi zarardan daha egir bir zarar getirir."Ebu
Hureyra (R.A.) buyurur. nMu'min kardesinizin goztindeki gopti gortirstintiz
de .
kendi gozlinuzdeki mertegi gormezsiniz . "Bildirildigine gore, bir gun
Selman-
1 Farisi (R.A.) Ebu Bekr ve Omer ile (Allah onlardan razi olsun) birlikte
sefere gikmisti. Selman yol arkadaslarma yemek pisiriyordu. Bir yerde mola
verdiler, fakat Selman yiyecek bir sey hazirlamamisti . Bunun uzerine. ' nu
yanmda yiyecek bir sey var mi, yok mu baksm ve varsa alsm gelsin diye
Peygamber ' imize gonderdiler. Selman yiyecek bir sey bulamayarak
arkadaslarmm yanma eli bos donunce Ebu Bekr ile Omer kendi aralarmda
onun icin "Selman su almak tizere falan kuyuya varsa kuyu kurur" dediler.
Bunun uzerine su ayet indi :

Birbirinizin arkasmdan dedikodu yapmaym, sizden birisi olti bir din
kardesinin etini yemek ister mi? Hie suphesiz bundan tiksinirsiniz (64) .
(64) Hucurat Suresi. 12.

Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine gore. Peygamber ' imiz soyle
buyuruyor:*- Dunyada mii'min kardesinin etini yiyen (onun hakkmda
dedikodu yapan) kimsenin online Kiyamet Giinii dedikodusunu yaptigi
kardesinin lesi getirilir ve ona. ye simdi bu lesi dunyada iken
dirisini yemistin" denir. Arkasmdan Peygamber ' imiz su ayeti okudu:c-
Sizden birisi, olii kardesinin etini yemek ister mi?"Cabir ibni
Abdullah el-Ensari (rahimehulla ! i) der ki, "Peygamberimiz zamanmda
dedikodu olunca derhal kokusu duyulurdu, giinki gayet seyrekti . Fakat
simdi dedikodu oyle gogaldi ki . biitiin burunlar koku ile doldu, o
yiizden artik kokusu farkedilmez oldu. Tipki sunun gibi . Derici
atolyesine giren birini diisiiniin, adam kokunun agirligi yiiziinden orada
fazla kalamaz.Oysa atolyede galisanlar hie bir rahatsizlik duymadan
orada yerler. igerler, burunlari alistigi igin kokusmus deri kokusunu
duymazlar. iste dedi - kodunun giinumuzdeki durumu da boyledir . "Ka ' b
(R.A.) der ki : "Bir kitabda okuduguma gore dedi - kodudan tev-be
edenler Cennet'e en arkadan girerler. Ote yandan dedi - koduculukta
israr ederek olenler de herkesten once Cehennem'e girerler . "Ulu Allah
(C.C.) buyuruyor ki : . A _*

"- Gerek birinin arkasmdan atip tutanlarm (hlimeze) ve gerekse
baskalarma, ytizlerine karsi hakaret edenlerin (ltimeze) her ikisinin de
vay
haline!" (65). (65) Hlimeze Suresi . . 1 .

Bu Ayet-i Kerime, Velid ibni Mugire hakkmda nazil oldu. Ctinki
Peygamber ' imize (S.A.S.) ve biitiin musltimanlara ytizlerine karsi alay
ve
hakaret ediyordu . Bilindigi gibi husiisi bir ntizul sebebine dayanan Ayet-
i
Kerimenin htikmti umumi olabilir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : -
Aman
dedi - kodudan kagmmiz, ctinki o zinadan daha agir bir gtinahtir" Sahabiler



Peygamber ' imize "Dedi-kodu nasil olur da zinadan daha agir olabilir" diye
sordular. Peygamberimiz (S.A.S.) bu soruya "(Junku insan zina edip tevbe
edince Allah tevbesini kabul eder. fakat hakkmda dedi - kodu yapilan kimse
bagislamadikca dedi - koducunun afvedilmesi mtimktin degildir . "Dedi -
kodu
yapan kimse once pismanlik duyup tevbe etmelidir, boylece Allah hakkmdan
kurtulmus olur. Arkasmdan da hakkmda dedi - kodu yaptigi kimseden de
helallik almasi gerekir, eger adam hakkini helal ederse ancak o zaman kul
hakkmdan kurtulmus olabilir.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Miisliiman kardesi hakkmda dedi
- kodu yapan kimsenin Kiyamet Gtinii, ulu Allah yuzunu kicma cevirir."

Buna gore dedi - kodu yapan kimsenin yerinden kalkmadan ve dedikodusu
karsi tarafin kulagma varmadan once Allah 'dan onun icin afvedilemelidir .
Qunki dedi - koducu. haber karsi tarafin kulagma varmadan tevbe ettigi
takdirde, ortada sadece Allah hakki soz konusu oldugu icin tevbesi kabul
edilir. Fakat dedi - kodu haberi karsi tarafin kulagma varmca" tevbe
sayesinde dedi - kodu vebalinin ortadan kalkapilmesi icin. dedi - koduya
ugrayanm hakkini helal etmesi gerekir. Zina konusunda da htiktim boyledir.
Yani evli bir kadmla zina eden kimse, kadm kocasi olup .biteni duymadan
tevbe ettigi takdirde tevbesi kabul edilebilir, fakat kadmm kocasi durumu
ogrendikten sonra tevbenin kabul edilebilmesi icin, aldatilan kocanm
hakkini helal etmesi gerekir. Yerine getirilmeyen namaz, oruc. zekat ve
hacc borclari, bu borclar kaza edilmedikce tevbe ile ortadan kalkmaz.
Dogrusunu Allah bilir.

YiRMiBiRINCi BOLUM
ZEKAT

Ulu Allah (CC.) soyle buyuruyor:

"- Zekati veren mli'min'er kurtulusa ermislerdir . " (66)
Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine gore Peygamber ' imiz soyle
buyuruyor:"- Altin ve gtimtisti olup da bunlarm hakkini (miktari
belirtilmis
zekatmi) Vermeyenler icin, mutlaka Kiyamet Gtinti bu altm ve gumiis
madenleri atesten levhalar haline cevrilerek vticiidlari bunlarla
kizartilir.
yanlari ve sirtlari bu levhalar iizerinde daglanir . "Yani bu levhalar cok
alahi olsa. cismi onlara gore genisletilir . levhalar sogudukca miktari
elli
bin sene olan Kiyamet Gtinunde tekrar kizdirilirlar , bu hal . ta ktiller
arasmda muhakeme bitip herkes, yolunun Cennete mi, yoksa Cehenneme mi
gedecegini gortinceye kadar devam eder. Ulu Allah (CC) soyle buyuruyor:

"- Altmi ve gumiisu biriktirip de onlari Allah yolunda kullanmayanlar
yok mu? Onlari aci bir azab ile mtij dele ! "Kiyamet Giinii, o altm ve
giirnus .
Cehennem atesinde kizdirilarak onunla almlari, burunlari ve sirtlari
daglanir ve onlara, iste bu kendiniz icin biriktirdiginizdir
Biriktirdiginizi tadmi tadm denilir." (67) (67) Tevbe Suresi. 34.35.
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Kiyamet Giinii, iizerlerine farz
kilmmis olan hakkimizi alakoydu-lar , diyecek olan fakirler yiiziinden vay
zenginlerin basma gelenlere. Cu n_ ki o zaman ulu Allah fakirlere; "izzet
ve
celalim hakki icin, bu gtin sizi kendime yaklastiracak ve onlari
uzaklastiracagim. " diye cevap verir . "Arkasmdan Peygamber ' imiz (S.A.S.)
. su
ayeti okudu:

<- Onlar o kimselerdir ki mallarmda dilenci ile mahrum icin muayyen
bir hak vardir" (68). (68) Mcanc Suresi. 24-25.

Rivayete gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) Mi'rac'a gottirtildtigti gece
sagilmaya,
zehirli ot otlamaya, yeya kizgm tasm iizerine dogru siiriiklenen koyunlar
gibi Cehenneme dogru. stirtilen arkasi ve onii yamali bir gurupla
karsilasir.
Cebrail'e (A.S.) "Bunlar kirn?" diye sorar . Cebrail (A.S.) de
Peygamberimize
(S.A.S.) su cevabi verir; "Bunlar, mallarmm zekatmi vermemis olanlardir.
Allah onlara zulmetmis degildir, zaten Allah kullarma asla zulmetmez."-

-HIKAYE-
Bir giin "tabiin" den bir gurup Ebu Sinan'i ziyaret etmege giderler. iceri
girip yanma oturunca Ebu Sinan misaf irlerine "Hep birlikte kalkalim da.
kardesi olen bir komsumuz var. onu taziye edelim" der.Bundan sonrasmi,



gurupta bulunan Muhammed ibni Yusuf e ! -Feryabi soyle anlatiyor; "Birlikte
kalktik, o adamin evine vardik, onu htingtir hungur aglarken ve bitkin bir
vaziyette bulduk, acisini hafifletecek ve kendisini teselli edecek sozler
soylemeye basladik, fakat o hie teselli ve taziye sozlerine kulak
asmiyordu .

Ona "olumun kacinilmaz bir yolculuk oldugunu bilmiyor musun?" dedik,
bize "tabii biliyorum, ama ben kardesimin gece gtinduz cektigi azaba
agliyorum" diye cevap verdi, ona "Allah sana gaybi mi bildirdi ki . boyle
soyltiyorsun?" dedik, bize su cevabi verdi : "Hayir . fakat kardesimi
gomuip
kabrini toprakla doldurunca, herkes mezarliktan ayrildiktan sonra ben
kabrin basma oturdum, o sirada icerden bir ses geldi, soyle diyordu;
"Eyvah, beni tek basima azab ile basbasa koyup gittiler, oysa ki ben
namazimi kilar ve orucumu tutardim." Kardesimin bu feryadi beni aglatti ve
"Durumu nasildir?" diye gormek icin kabrini kazmaya basladim, bir de ne
goreyim, icerde ates yaniyor ve kardesimin boynuna da atesten bir halka
gecirilmis ! Kardeslik sefkatime yenilerek boynundan halkayi cikarayim diye
elimi uzattim, parmaklarim ve avueum yandi . " Muhammed ibni Yusuf el-
Feryabi
anlatmaya devam ediyor. "Adam yorgamn altmda sakladigi elini cikardi,
yanik karesi oldugunu gorduk." Arkasmdan sozlerine devam etti: "Durumu
boyfe gordiikten sonra tizerini yeniden toprak ile orterek mezarliktan
ayrildim. Kardesimin haline nasil aglamayayim, onun acisini nasil
unutayim?"Adama "Kardesin dunyada iken ne kottiluk ederdi?" diye sorduk,
bize "Malinin zekatini vermezdi" diye cevap verdi, o zaman hepimiz: "Bu
durum ulu Allah' in su Ayet-i Kerimesinin dogrulugunu ortaya koyuyor"
dedik.
Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

"- Allah' in kendi faziletinden onlara bagislamis oldugu malda cimrice
davrananlar, kendi hesaplarma iyi davrandiklarini sanmasmlar, tersine bu
tutum kendileri icin kotudur. Cimrilik ile yanlarinda alakoyduklari mal
(zekat) Kiyamet Gunu halka olup boyunlarma gecirilecektir" (69) .

(69) Al-i imran Sliresi. 180.
Demek ki . kardesinin azabi Kiyamet Guntine birakilmayarak one almmis ve
kabirde uygulamaya konmustur . "Muhammed ibni Yusuf sozlerine soyle devam
ediyor, "Bir muddet sonra hep birlikte adamin yamndan ayrilarak
Peygamberimizin (S.A.S.) arkadaslarmdan biri olan Ebu Zerr'in (R.A.)
yamna vardik, adamin basmdan gecenleri ona anlattik ve ona "Yahudiler ve
Hiristiyanlar olunce onlarin kabirlerinde neden boyle bir durum gorulmuyor"
diye sorduk, bize "Onlarin cehennemlik oldugu kesindir, fakat ulu Allah
size mti'minlerin boylesine durumlarim, ibret alasiniz, diye gosteriyor"
diye cevap verdi. Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

"-Hie sliphesiz, Allah'dan size cesitli ibret manzaralari gelmistir.
Gorup ibret alan kendine iyilik eder, ibret manzaralarma karsi goz
yumanlar da kendilerine zarar ederler. Ben' sizin basinizda koruyucu
degilim"(70) (70) En ' am Suresi. 104.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Mallarinin zekatini
vermeyenler,
Allah katmda yahudiler ve hiristiyanlar gibidirler. Osuir vergisini
vermeyenler, Allah katmda, atesperestlerden farksizdirlar . "Zekat ve osuir
vermeyenler hem meleklerin, hem Peygamber ' imizin dili ile lanete
ugramislardir , onlarin sahidlikleri gecersizdir. Ebti Hureyre (R.A.)
sozlerine soyle devam ediyor; "Zekat ve osuir vergisini odeyenlere ne
mutlu!
Uzerinde zekattan dolayi, kabir azabi ve Kiyamet Gunu azabi bulunmayanlara
ne mutlu! Cunki malinin zekatini verenlere ulu Allah kabir azabi cektirmez.
Kiyamet Gunii de vucudlarini cehennem atesine haram kilar; hesaplasmaksizm
onlari Cennefe koyacagi kesindir, oyle kimseler, dudaklarm yanacagi o
demlerde, susuzluk da cekmezler."

- 132 -
YiRMi iKiNCi BOLUM

ZINA
Ulu Allah (C.C.) soyle buyurur:

(71) "- Kurtulusa eren muminler, edep yerlerini (fuhustan ve
diger haramlardan) korurlar" (71) . Mii'miniin Suresi. 5.
Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor:



"- Fuhsun agigina da, gizlisine de yanasmayimz" (72) .

(72) En'am Siiresi. 151.

Burada "agik fuhus" zina. "gizli - sakli fuhus" deyimi ile de opiisme.
elleme ve bakisma kasdediliyor olmalidir. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.
)"-
Eller de, ayaklar da, gozler de zina islerler." Buyuruyor.

Nitekim ulu Allah, soyle buyuruyor:

"- Mii'min erkeklere de ki; gozlerini (haramdan) saklasmlar ve
lrzlarmi korusunlar, bu kendileri hesabma en temiz yoldur. Hig siiphesiz.
Allah yaptiklarim ig yiizti ile bilendir . Mii 'min kadmlara da de ki,
(onlar
da) gozlerini (haramdan) sakmsmlar lrzlarmi korusunlar. Kendiliginden
belirenin dismda ziynetlerini agiga vurmasmlar. Baslarim goguslerini
kapayacak sekilde ortstinler. Guzelliklerini kocalarmdan, babalarmdan,
kaym babalarmdan, ogullarmdan veya kocalarimn ogullarmdan, erkek
kardeslerinden, kardeslerinin ogullarmdan, kiz kardeslerinin ogullarmdan,
yengelerinin ogullarmdan, cariyelerinden, erkeklikten kesilmis
hizmetgilerden, kadmlarm edeb yerlerinin heniiz farkmda olmayan kiigiik
gocuklardan baskasma gostermesinler . Sakli guzelliklerini ortaya gikaracak
sekilde sesli adimlar atarak yurumesinler . Ey mti'minler hepiniz Allah'a
tevbe ediniz ki . kurtulusa eresiniz." (73)

(73) Nur Suresi. 30-31.

Gortiliiyor ki ulu Allah (C.C.) gerek erkeklere ve gerekse kadmlara harama
bakmakdan sakmmayi ve nzi. haramdan korumayi emretmistir. Ulu Allah
gesitli ayetler ile zinayi haram kilmistir. Yiice Allah soyle buyuruyor:
Onu (zinayi) isleyen agir azaba garpilir." (74)

(74) Furkan Suresi. 68.

Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Aman zinadan sakmmiz,
giinki onun, iigii diinyada ve iigii Ahirette olmak iizere alti afeti
vardir. Diinyadakiler sunlardir:l - Gegim darligma yol agar, 2
Omrii kisaltir,3 - Sahibini kara yiizlii eder , Ahirettekiler de
sunlardir:l - Allah-i Teala'nin gazabma sebep olur,2 - Agir
hesaplasmaya gerekge olur,3 - Cehenneme girmeye yol agar."
Rivayete gore Hz. Miisa (A.S.) Allah' o: "Ya Rabbi! Zina edene ne ceza
verirsin> diye sorar. Allah Teala: "Ya. Musa. ona yiice bir dagm
iizerine atilsa dagi kiile gevirebilecek olan atesten bir zirh
giydiririm" diye buyurur.Yine bildirildigine gore, kdtii yola diismiis
olan bir kadin seytan katmda bin tane giinahkar erkekten daha
sevimlidir . "Mesabih" adli esere gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle
buyurur:"- Kul zina islerken imam kalbinden gikarak gdlge gibi
basmm iizerinde asili kalir, ancak zina isi bitince kulun imam yine
geri doner . "Kitabil iknada rivayet olunduguna gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Allah katmda bir erkegin nikahlisi
olmayan bir kadinin rahmine akittigi bir damla meniden daha biiyiik
giinah yoktur."

Erkek erkege yapilan cinsi munasebet ise, zinadan da daha agir bir
giinahtir. Nitekim Enes Bin Malik'den rivayet olunan bir hadisde
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Erkek - erkege cinsi miinasebette
bulunan kimse Cennetin kokusunu bile duyamaz, oysa ki . Cennetin kokusu bes
ytiz senelik uzakliktan duyulabilir . "Hikaye ederler ki Abdullah ibni Omer
(R.A.) bir gun evinin kapisi ontinde oturuyorken parlak yiizlii ve
yakisikli
bir delikanli goriir, hemen igeri kagip kapiyi iizerine kitler, bir miiddet
sonra disardakilere "0 fitne gegip gitti mi?" diye sorar, ona "gitti" diye
cevap verirler, bunun iizerine disari gikar.Orada bulunanlar ona "Sana ne
oldu, yoksa bu hususda Peygamber ' imizden bir sey mi duydun?" diye
sorarlar.
da "Evet. duydum. Boylelerine bakmak, onlar ile konusmak ve yine onlar
ile birarada oturmak haramdir" diye cevap verir.Kadi imam { rahimehullah }
buyurur ki . "Bir seyhin soyle dedigini duymustum: "Her kadinin yamnda bir.
her parlak oglamn yamnda ise on sekiz tane seytan vardir. "Yine
soylendigine gore, bir parlak oglam sehvetle open kimseyi, Allah Teala.
bes ytiz senelik cehennem azabma garptirir, evli bir kadim sehvet ile open
kimse, yetmis bakire ile zina etmis gibidir. Bir bakire ile zina eden kimse
de yetmis bin dul ile zina etmis gibidir . Kelbi . "Revnak-tit Tefsir" adli



eserde der ki . "ilk erkek erkege cinsi miinasebeti Lut kavmine ogreten
iblis
idi . onlara parlak yiizlii bir oglan kiliginda gorunerek erkekleri kendisi
ile cinsi miinasebette bulunmaya cagirdi. Bu kiskirtma iizerine bazi
erkekler
onun tizerinden gecti . Boylece erkek erkege cinsi munasebet, aralarmda pis
bir aliskanlik haline geldi, her yabanci erkek ile ayni isi yapmaya
koyuldular.. Bunun iizerine ulu Allah (C.C.) onlari bu cirkin aliskanliktan
vazgecmeye ve putlara tapmaktan cayarak Allah 'a ibadet etmeye davet etmek
iizere onlara Hz. Lut'u (A.S.) peygamber olarak gonderdi.Hz. Lut onlari, bu
isten menetti. Kendilerini Allah'a ibadete cagirdi. Yaptiklari kotti ise
israria devam ettikleri takdirde baslarma Allah'dan azab inecegini
bildirdi ise de bunlar duyduklari sozleri hafife alarak ona: "Eger dogru
soyltiyorsan, bize Allah'm azabini getir" dediler . Baska bir care
kalmadigmi goren Hz. Lut Allah'a dua ederek kendisini bu sapiklara karsi
mahcup etmemesini diledi ve Allah'a "Ey Rabbim. bu bozguncular karsismda
beni muzaffer kil" diye yalvardi . Bunun iizerine ulu Allah goge . o
sapiklarm
iizerine tas yagdirmasim emretti, her tasm tizerinde kimin iizerine
diisecegi
yazili idi, iste Ayet-i Kerimede yagan taslardan bahsedilirken "Rabb'inin
katmda nisanli" deyiminin kullamlmasi . bu gercegin delilidir. Yani
taslarm her biri iizerinde Allah'm ezel hiikmiinde birer damga, birer nisan
vardi . Soylendigine gore Hz. Lut 'tin (A.S.) kavminden olan bir tticcar, o
sirada Mekke'de. Harem-i Serif'de alim - satim ile ugrasiyordu. Bu sirada
gokten inen bir tas tam ona Harem-i Serifte carpmak iizere iken araya giren
melekler tasa "Geldigin yere don. adam su anda Allah'm himayesinde
bulunuyor" dediler. Bunun iizerine geri cikan tas. Harem-i Serifin dismda
kirk giin yerle gok arasmdaki boslukta asili kaldi ve adam alis - verisini
bitirip Harem'den cikar cikmaz iizerine dtistip onu yok etti.Hz. Lut .
kavminin
afete ugramak iizere oldugunu ogrenince karisi ile kendisine inenan
kimseleri toplayarak sehirden cikmaya koyuldu, ardmdan gelenlere arkaya
doniip bakmamalarmi tenbih etti. Bundan yalniz karisi miistesna idi. Bu
kadm sehrin afete ugrayacagmi duyunca "vah kavmim" diye doniip geriye
bakti, bu sirada basma inen bir tas onu cansiz yere serdi .Miicahid
(rahimehullah) der ki; "0 giin sabahleyin Cebrail (A.S.) bu sapiklarm
beldesine indi. beldenin yerle irtibatmi keserek araya kanadmi soktu,
kanadi iizerinde beldeyi ve iizerinde yasayanlari havalandirdi, gok
ytiztine
kaldirarak oyle ki gok halki beldedeki horozlarm otiisiinii ve kopek
havlamalarmi duyabildiler . Sonra da bu beldeyi alt tist ederek yere
birakti, ilk diisen evlerin damlari oldu. arkasmdan her sey yerle bir
oldu.Onlarm basma gelen hie bir kavmin basma gelmemistir. Allah once
onlarm gozlerini kor etti. sonra da yurtlarmi alt iist etti. Burada en
biiyiigii Sodom olmak iizere bes sehir vardi . Kur'an-i Kerim'in "Berce"
suresinde bahis mevzuu edilen miitefikat afete ugramis yerler bunlardir.
Buralarda o zaman dort milyon insanm yasadigi soylenir.

- 137 -
YIRMI fjgUNCU BOLUM
SILA-I RAHIM VE ANA BABA HAKKI

Allah Teala. (C.C.) sdyle buyuruyor:

"- Ey insanlar! Sizleri bir tek insandan yaratan, o tek insandan
erkegi ve disiyi yaratarak bu ciftten bir cok erkek ve kadmlar iiretip
yerytiztine yayan Allah'a karsi gelmekten sakmmiz. ' nun admi ileri
siirerek birbirlerinizden cesitli dileklerde bulundugunuz Allah'dan ve
akrabalik baglarmi zedelemekten gekininiz. Ctinki, Allah sizin iizerinizde
devamli bir denetleyicidir . " (75) Nisa Siiresi. l.>
Yine ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Yoksa idare yetkisi elinize geese, yeryiiziinde kargasalik cikararak ve
akrabalik baglarmi zedeleyerek bas mi kaldiracaksmiz? ! Bu kimseler yok
mu? Allah onlari rahmetinden kovarak kulaklarmi sagir ve gozlerini kor
etmistir." (76) Muhammed Suresi. 22-23
Hazreti Allah (C.C.) buyuruyor ki :

"- kimseler ki, Allah ile vardiklari kesin sozlesmeyi bozarak

Allah'm isler halde tutulmasmi emrettigi munasebet ve baglari

keserler ve yeryiiziinde kargasalik gikarirlar. Bu kimseler yok mu?



Onlar biiyiik zarara ugrayanlarm ta kendileridirler" (77) .Bakara

Suresi . 27 .
Yuce Allah (C.C.) buyuruyor ki :

"- kimseler ki . Allah ile vardiklan kesin sozlesmeyi bozarlar ve
Allah' in isler halde tutulmasim emrettigi munasebet ve baglari keserler.
Bunlar yok mu? iste Allah' in laneti bunlarin uzerindedir, kotu barinak
(Cehennem) da onlarin olacaktir." (78) Ra ' d Suresi. 25.
Buhari ve Muslim'in Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet ettigine gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Ulu Allah buttin varliklari
yaratti. Bitirdigi zaman, "Sila-i Rahim" ayaga kalkarak; "Ey Allah' lm!
Burasi akrabalik ve dostluk baglarim kesmekten kaygi duyanlarm makamidir"
dedi . Ulu Allah "Evet. sana riayet edene yakm olmama ve seni
savsaklayanlari rahmetimden uzak tutmama razi olmaz mism?" buyurdu. Rahm
"Evet" dedi, ulu Allah da "Oyleyse

orasi senin olsun" buyurdu, sonra dilerseniz Allah' in su ayetini
okuyunuz dedi:"- Yoksa idare yetkisi elinize geese, yeryiizunde kargasalik
cikararak akrabalik baglarm: zedeleyecek bas mi kaldiracaksiniz? Bu
kimseler yok mu? Allah onlari rahmetinden kovarak. kulaklarini sagir ve
gozlerini kor etmistir."Bu hadis-i Tirrmzi'de rivayet etmis hesen sahih bir
hadisdir demistir. ibni Mace ile Hakim dahi rivayet etmisler. Hakim isnadi
sahihdir demistir . "Hz . Ebu Bekr'den rivayet edildigine gore.
Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki:"- Ahirette cekilecek azabm yaninda cezalar one
almarak diinyada cektirilmeyi hak eden baslica giinahlar gaddarlik ile
akrabalik hakkini cignemektir . "Buhari ile Muslim'in birlikte
naklettiklerine gore Peygamberimiz {S. A.S.) soyle buyuruyor:"- Akrabalik
hakkini cigneyenler Cennete giremezler . "Stif yan : "Bundan murat, silayi
rahim
yapmryanlardir" demistir. Guvenilir ravilerin senedi ile imami Ahmed dahi
rivayet etmistir."- insanogullarmin amelleri her persembe gtinu ve Cuma
geceleri Allah'a arzedilir. fakat akrabalik hakkini cigneyenlerin amelleri
geri cevrilir. Beyhakinin rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki : "- Cebrail (A.S.) bana gelerek soyle dedi. Bu gece saban ayinin on-
besinci gecesi (Berat gecesi)dir, Allah bu gece Kelb kabilesinin
surusiindeki koyunlarm killari sayismca kimseyi cehennemden azad eder.
fakat su kimselerin ytiztine bile bakmaz : 1 - Allah'a ortak kosanlar,2 -
Kin
tutanlar,3 - Akrabahk baglarim savsaklayanlar, 4 - Kendini begenmislik ve
buyiikluk duygusunun alameti olarak elbisesini topuklarma kadar uzatanlar,5

- Ana-babaya karsi gelenler.6 - Devamli icki igenler . "ibni Hibban ile
baskalarinin rivayetinde; Peygamber ' imiz (S A.S) buyuruyor ki:"- Su tic
kimse cennete giremez:l - Devamli igki icenler 2- Akrabolik baglarim
savsaklayanlar3 - Buyuye inananlar."

ibni Ebu Dunya ile Beyhaki'nin ve kisaltilmis olarak iraarai Ahmed' in
rivayetinde Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurdular : "- Bu ummetin
icinden
oyleleri ge'ecektir ki, bunlar bir gece her insan gibi yiyip icip
oynayacaklar . fakat maymun ve domuz kiligma girerek sabahlayacaklar ,
sarsmtiya ugrayip yerin altma gececekler veya uzerlerine tas
yagacaktir . Halk "Dun gece filan ogullari yerin dibine batti, falan
dunyaperestin evi alt list oldu" diyecektir. Lut kavminin bazi kabileleri
iizerine yagdigi gibi onlarin ve evlerinin uzerine de tas yagacaktir. Hz.
Adem bir kisim kavmini kavuran kasirga gibi bir kasirgaya tutulacaklardir .
Bu afetlerin sebebi su gunahlari islemeleridir : 1 - Devamli icki
icmeleri,2

- Erkeklerin ipekli elbise giymesi, 3 - Oyuncu ve sarkici ve kadinlar
edinmeleri.4 - Faiz alip vermeleri,5 - Akrabalik haklarini
savsaklamalari . "Hz . Cabir (R.A.) buyurur. "Bir haslet daha var ki, Cafer
onu unutmustur. (Taberaninin El-Evsat'ta rivayetine gore) Bir gun biz
toplanmis oturuyorken -karsimiza .Peygamberimiz (S.A.S.) cikageldi ve bize
soyle buyurdu: "Ey muslumanlar cemaati Allah 'dan korkunuz ve akrabalik
haklarini gozetiniz, ctinki mukafati en cabuk verilen iyi amel, akrabalik
hakkini gozetmektir . Gaddarliktan sakininiz, ctinki cezasi en cabuk
verilen
giinah gaddarliktir , zulumdur. Ana - babaya karsi gelmekten, onlari
yuzusutu
birakmaktan sakininiz, Qunki kokusu bin senelik mesafeden duyuldugu halde
su kimseler. Cennetin kokusunu bile duyamazlar:6 - Ana-babaya karsi



gelenler, onlari ytiztistti birakanlar,2 - Akrabalik haklarim
savsaklayanlar , 3 - Yasli iken zina isleyenler,4 - Btiytikltik taslamak
gayesi ile elbisesini yerlerde stirtinecek sekilde uzatanlar, gtinkti
btiytikltik
Allah'a mahsustur . "isf ehani ' nin rivayetine gore Cabir soyle demistir:
Peygamberimizin huzurunda oturuyorduk. 0: "Akrabalik haklarim
gozetmeyenler aramizda oturamazlar" dedi . Bunun iizerine bir delikanli
ayaga
kalkarak halkamizdan gikti ve bir teyzesine gitti, aralarinda bir kirgmlik
varmi, hemen orada delikanli teyzesinden afv diledi, teyzesi de onu
afvettigini bildirdi, arkasmdan delikanli yine aramiza katildi . Bunun
iizerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) "Aralarinda akrabalik hakkini gigneyen
birisinin bulundugu topluluga Allah' in rahmeti inmez" buyurdu.

Yukardaki hadis, su rivayeti dogruluyor, buna gore bir gun ebu
Hureyre (R.A.) Peygamberimizden bahsederken "0. akrabalik baglarini
gigneyenleri aramizdan gikanrdi" deyince orada bulunan bir delikanli ayaga
kalkti, hemen yillardan beri dargm yasadigi bir halasma gitti, onunla
baristi . Kadm yegenine davranismm sebebini sorunca oglan da Ebu
Hureyre'nin sozlerini anlatti, kadm "Git, bu konuda ondan daha genis bilgi
al" dedi, oglan gelip Ebu Hureyre'den daha genis bilgi isteyince o soyle
dedi. "Ctinki ben Peygamberimizin (S.A.S.) soyle dedigini duydum:
Aralarinda
akrabalik baglarini gigneyenlerin bulundugu kavimlere Allah rahmet
gondermez . "Taberani ' nin (rahimehuitah) naklettigine gore (Hadiste:
Suphesiz
Melekler iglerinde akrabalik hakkma riayet etmiyenler) bulunan bir kavmin
iizerine inmezler demistir. * (Taberani ' nin sahih senediyle) Adem'de*
rivayetine gore soyle demistir: "Bir giin sabah namazmdan sonra ibni Mes'ud

(R.A.) bir gurup arasmda oturuyordu, bir ara soyle dedigini duydum, "Allah
a?kina, aramizda akrabolik baglarini koparanlar varsa kalkip giksm. Ciinki
biz Rabb'imize dua etmek istiyoruz. Oysa ki, gokytizti kapilari akrabalik
baglarini gigneyenlerin yiiziine kapalidir . "Buhari ile Miislim'in
bildirdigine
gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Sila-i Rahim, Ars'a asilidir
ve kirn beni gozetirse Allah da onu gozetir, kirn beni savsaklarsa Allah da
onu rahmetinden mahrum eder" der."Hadisi Ebii Daviid'la Tirmizi de rivayet
etmis, Tirmizi onun hakkmda: Hasen Sahih bir hadistir demistir. Fakat,
sahihtir demesine itiraz edilerek Munkati oldugu soylenmistir . Mevsul
rivayeti hakkmda Buhari hatadir demistir .Abdurrahman ibni Avf'm (R.A.)
rivayetine gore Peygamberimiz soyle buyuruyorken isittim demistir."- Ulu
Allah der ki, "ben Allah ' lm, ben Rahman' lm. Sila-i Rahm-i yarattim ve
ona
kendi adimla ayni kokten tiireyen bir isim verdim, onu gozeteni ben de
gozetirim, onu gigneyeni ben de rahmetimden mahrum ederim. "imam-i Ahmed'
in
sahih senetle rivayetine gore: Peygamber ' imiz (S. A.S.) buyuruyor ki:-
Faizin en katmerlisi, mtisltimanm lrzma haksiz yere dil uzatmaktir. Rahm
Allah' m "rahman" isminden ttiremis karsilikli bir kan yakmligidir . Bu
yakmlik bagmi gigneyenlere Allah Cenneti haram eder. "imam-: Ahmed'in
kuvvetli iyi bir isnatla ve ibni Ribba'nm Sahihinde rivayetine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Rahim, Allah ' m "rahman"
isminden
ttiremis, karsilikli bir kan yakmligidir, der ki, "Ya Rabbi! Beni
gignediler, ya Rabb ' i beni savsakladilar . Ya Rabb'i, bana haksizlik
ettiler. Ya Rabb'i. Ya Rabb'i..." boyle sikayet edince Allah ona soyle
cevap verir, "seni gozeteni gozetmeme ve seni gigneyeni rahmetimden mahrum
etmeme razi degil misin?" der . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"-
Rahim, Arsa asili bir halkadir, kesken bir dil ile konusarak soyle der:
Allah' lm! Beni gozeteni sen de gozet, beni gigneyeni de rahmetinden uzak
tut" Ulu Allah da ona soyle buyurur: Ben "rahman, ve "rahim"im. Rahm'e
kendi adimla ayni mastardan titreyen bir isim takdim, onu gozeteni
gozetirim, onu gigneyeni ben de rahmetimden uzak tutarim. "Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki : "- Su tig sey Ars'a baglidir:l - Rahim, o der ki .
"Allah' lm! Ben senin yanmdayim. hig bir zaman mtinasebeti kesmem."2
Emanet, o da der ki, Allah' lm! Ben senin yanmdayim, hig bir zaman hiyanet
etmem."3 - Nimet, o da. der ki, "Allah' lm! Ben de senin yanmdayim, hig
nankorltik etmem. "Beyzaz ile Beyhaki'nin rivayetinde Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Mtihtir Ars ' m diregine asili durur. Rahim birisinden
sikayette bulundugu zaman ve kisi Allah' m emirlerine karsi gelerek gtinah



isledigi vakit, Allah muhrti gondererek kalbini mtihtirler, adam ondan
sonra
artik yaptigi hie bir kottilugun farkina varmaz . " Buhari ile Muslim' in
birlikte bildirdigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:
- Allah'a ve Ahiret Gunune inananlar, misaf irlerini guzel agirlasinlar
Allah'a ve Ahiret Gunune inananlar, akrabalik baglarim gozetsinler.
Allah'a ve Ahiret Gunune inananlar, ya faydali (dogru) konussunlar, yahut
sussunlar . "Yine Buhari ile Muslim'in bildirdigine gore. Peygamber ' imiz

(S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Gecim imkanlarimn genistemesinl ve omrunun
uzun olmasim isteyenler, akrabalik baglarim gozetsinler . "Ebu Hureyre

(R.A.) buyurur: "Peygamber ' imizin (S.A.S.) soyle dedigini duydum: "Gecim
yollarimn genislemesini ve omrunun uzun olmasim arzu eden kimse,
akrabalik baglarim gozetsin"Bu Hadis-i Buhari ve Tirmizi rivayet
etmislerdir. Lafzi sudur: Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurmuslardir :
"Soylarimzdan akrabaya yardim edeceginiz seyi ogrenin, cunki . akrabaya
yardim, ailede muhabbet, malda zenginlik, omurde ziyadedir."

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : ' . - Omrunun uzun olmasim, gecim
imkanlarimn genislemesini ve son nefeste imansiz can vermemeyi isteyen
Allah'dan korksun ve akrabalik baglarim gozetsin . "Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Tevrat'ta der ki, rizkimn ve omrunun artmasim dileyenler,
akrabalik baglarim gozetsinler . "Peygamberimiz (S.A.S.) buyurur ki:"-
Sadaka vermek ve akrabalik baglarim gozetmek sayesinde Allah omrti uzatir,
son nefeste imansiz can vermek tehlikesini uzaklastirir , istenmeyen ve
korkulan ihtimallerden uzak kalmayi temin eder."Ebu Ya'la'mn (rahimehuuah)
iyi bir isnatla Hasan kabilesinden biri soyle der: "Bir gun

Peygamber ' imizin {S.A.S.) yamna vardim. Kendisi ashabmdan birkac kisi ile
beraberdi . "Allah' in Rasulu oldugunu ileri stiren sen misin?" diye
sordum.
0. "Evet. benim" cevabim verdi . Bu cevabi uzerine O'na "Ya Rasulellah,
Allah katmda en degerli amel nedir?" diye sordum. "Allah'a iman etmektir"
dedi . "Ya Rasulellah sonra arkasmdan ne gelir" diye sordum, "Akraba
baglarim gozetmek" diye cevap verdi .Arkasmdan "Ya Rasulellah. Allah' in en
sevmedigi ameller hangileridir?" diye sordum. "Allah'a ortak kosmaktir"
dedi. "Ya Rasulellah sonra?" dedim. "Akrabalik baglarim cignemektir" diye
cevap verdi. "Ya Rasulellah. daha sonra?" diye sordum. "iyiligi emrederek
kottilukten alakoymaktir" diye cevap buyurdular .Buhari ile Muslim'in
birlikte naklettiklerine gore, seyahatlerinin birinde Peygamber ' imizin

(S.A.S.) online bir col bedevisi cikti. devesinin dizginini yahut yedegini
tutarak "Ya Rasulellah. beni Cennete yaklastiran ve Cehennemden
uzaklastiran amel nedir, soyle" dedi. Peygamber ' imiz bu soruya once cevap
vermeyerek arkadaslarimn yuzune bakti ve "bu adam, gercekten muvaffak
oldu, yahut gercekten dogru yola geldi" dedi. Col bedevisine Peygamber '
imiz
"ne demistin" diye sordu. da tekrarladi bunun uzerine Peygamber ' imiz col
bedevisine su cevabi verdi. "Cehennemden uzaklasip Cennet'e yaklasmak
istiyorsan varligma ortak kosmaksizm Allah'a kulluk edeceksin, namazi
dosdogru kilacaksm, malimn zekatim vereceksin ve akrabalik baglarim
gozeteceksin . Simdi devemin dizginini birak da yoluma devam edeyim"
buyurdu.Col bedevisi arkasim donerek yoluna koyulunca Peygamber ' imiz
arkadaslarma "bu adam eger kendisine verdigim emirlere uyarsa Cennete,
girer" dedi . Taberani ' nin giizel bir isnatla bildirdigine gore.
Peygamber ' imiz (S. AS.) soyle buyuruyor:- Ulu Allah dtinyaya
geldiklerinden
beri kendilerine buguz ederek yuzlerine bakmadigi bir kavinle bir ulkeyi
onarir ve gecim imkanlarim gelistirir . "Sahabiler "Bu nasil olur, ya
Rasulellah" diye sorarlar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) bu soruya "Bu kavmin
akrabalik baglarim gozetmeye yonelmesi sayesinde" diye cevap
buyururlar .Ahmed ibni Hanbel'in (rohimehullah) guvenilir Raviler senediyle
rivayet ettigine gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Tatli huya
ve mtisamahaya sahib olan kimse, dunya ve ahiretten en yararli payim,
akrabalik baglarim gozetmeyi, iyi komsuluk ve huy gtizelligi almis
demektir. Bunlar ulkeleri kalkmdirir ve omurleri uzatir . "Yalmz bu hadiste
inkita vardir.Ebu Seyh, ibni H;bban ve Beyhaki'nin {Allah onlardan razi
olsun) bildirdigine gore. Peygamber ' imi ' ze (S.A.S.) "insanlarm en
hayirlisi kimdir" diye sordular, Peygamber ' imiz bu soruya "Allah'dan en
cok



cekinenler , akrabalik baglarim en titiz sekilde gozetenler, dogruyu
emredip egrilikten alakoyma gorevine en fazla onem verenler" diye cevap
buyurdular. UC Toberani ve ibni Hibban'a gore, sahabilerden Ebu Zerr (R.A)
soyle der. "Dostum Rasulallah, bana su iyi huylari edinmemi tavsiye etti:l

- Bana, kendimden daha zenginlere degil, daha fakiriere bakmami tavsiye
etti,2 - Yoksullari sevmemi ve onlara yakinlik gostermemi tavsiye etti,3

- Kusmus olsan bile akrabalar arasmda akrabalik baglarim gozetmemi
tavsiye etti"4 - Allah yolunda hie bir kimsenin beni kmamasmdan
cekinmememi tavsiye etti,5 - Aci da olsa gercegi soylemekten geri
durmamami tavsiye etti.6 - Sik sik "lahavle ve la kuvvete ilia billah"
dememi tavsiye etti; cunku bu cumle, Cennet hazinelerinden biridir .
"Buhari
ile Muslim' in ve baskalarimn bildirdigine gore Peygamber ' imi-zin
eslerinden biri olan Hz. Meymune Rasuluilah'a damsmadan kendisine ait olan
bir cariyeyi azad eder. Meymune ' n : n nobet gtinu gelince "ya Rasulallah.
ben
cariyemi azad ettim" diye bildirir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) "Sen bunu
yaptm
mi?" diye sorar. Hz. Meymune "Evet" diye cevap verir. Bunun uzerine
Peygamber ' imiz ona "Onu azad edecegine dayilarmdan birine bagislasaydm
daha 50k sevap kazanirdm" diye buyurur.ibni Hibban ve Hakimin rivayet
ettigine gore adamin biri bir gun Peygamberimize (S.A.S.) gelerek "Buyuk
bir gtinah isledim, benim tevbem kabu ! edilir mi?* diye sorar.
Peygamberimiz
adama "Annen sag mi?" diye sorar, adam "Hayir" diye cevap verir. zaman
Peygamberimiz "Peki, teyzen var mi?" diye sorar adam "Evet, var" deyince.
"0 halde git ona iyilik et" buyurur . Buhari ve baskalarimn bildirdigine
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Akrabalarmdan gordiigu
yakmliga ayni yakmligi gostererek karsilik veren kimse, akrabalik
baglarim gozetmis sayilmaz. Akrabalik baglarim gozeten kisi. arayi acan
akrabalar ile munasebetleri tazeleyen kimsedir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Sakm, eger baskalarmdanv iyilik gorursek biz de onlara
karsi iyi davramriz, bize haksizlik eden olursa, biz de mukabil bir
haks:zlik ile onlardan ocumuzu aliriz, diyen beyinsizler giiruhundan
olmayimz. Kendinizi baskalarmdan gorduguniiz iyilige iyilik ile cevap
vermeye ve size yapilan haksizliklara baska bir haksizlikla cevap vermemeye
alistirimz . "Muslim' in bildirdigine gore sahabelerden biri bir gun
Peygamberimize (S.A.S.) gelerek der ki, "Ya Rasulellah. benim bir kac
akrabam var. Ben bunlar ile olan baglarimi gozetiyorum, onlar ise
aramizdaki akrabalik hakkim cigniyorlar. Ben onlara karsi iyi
davramyorum, onlar bana karsi kotu hareket ediyorlar Ben onlara karsi
nezaket gosteriyorum, onlar bana kabalik gosteriyorlar- ne yapmami tavsiye
edersiniz?"Peygamber ' imiz adama soyle cevap verdi : "Eger durum dedigin
gibi
ise, sen onlarin ytizune kizgm ktil serpiyorsun demektir, boyle davranmaya
devam ettikce onlara karsi Allah' in destegini yamnda

bulursun . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Sadakamn en
faziletlisi, icinden dusmanlik besleyen bir akrabaya verilenidir . "Bu
hadis,
yukarida gecen "akrabalik baglarim savsaklayanlara karsi yakmligi
tazeleyenlerden bahseden hadisi teyid etmektedir.

Taberani ve Hakim'in naklettiklerine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor:"- Su uc huy kimde bulunursa Allah onu kolay bir hesaplasmadan
sonra Cennete gonderir . "Sahabilerin "Bu huylar nelerdir?" diye sormalari
uzerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) su cevabi buyurdular :" 1 - Eger sana
vermeyene sen verirsen,2 - Akrabalik baglarim cigneyenlere yakinlik
gostermeye devam edersen. 3 - Sana karsi haksiz davrananlarm
kusurlarim bagislarsan, bu tic huyun sahibi isen. Allah seni Cennete
koyar. "Ahmed ibni Hanbel'in (rahimehullah) naklettigine gore Ukbe Bin Amir
(R.A.) der ki . "Bir gun Peygamberimiz ile karsilastim, elini tutarak "Ya
Rasuiellah. bana en faziletli amellerin hangileri oldugunu soyle" dedim.
bana soyle cevap verdi. "Ya Ukbe, aramzdaki akrabalik baglarim
cigneyenlere yakinlik gostermeye devam et, sana vermeyene sen ver, sana
haksizlik edenin kusurunu bagisla . "Hakim' in rivayetine gore. Peygamber '
imiz
sozunu soyle bitirir; "Dinle, omrunun uzun olmasim ve gecim imkanlarimn
genislemesini isteyenler, akrabalik haklarim gozetsinler . "TaberanFnin
rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir sa-habiye soyle
buyurdu.



"Dinle, dtinya ve Ahiretin en soylu huylarim sana soyleyeyim mi: Aramzdaki
akrabalik baglarim cigneyenlere yakinlik gostermen, elini bos gevirenlere
senin vermen, sana karsi haksizlik edeni bagislamanda . "Yine Taberani'nin
baska bir rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurmustur . "-
Faziletlerin en tistiinii aramzdaki akrabalik baglarim cigneyenlere yakmlik
gostermeye devam etmen, seni bos gevirene vermen, sana karsj cirkin ve
incitici soz kullananlarm kabaligim bagislamandir . "Beyzaz ' in rivayetine
gore size Allah' in dereceleri ne ile ytikselttigini gostereyim mi?
demis.Yine Taberani'nin rivayetine gore ise soyle buyurmustur:"- Dinleyin.
Allah' in ulkelere seref bagislamasma ve kullarm derecelerini
yiikseltmesine vesile olan huylari size bildireyim mi:Ashab. "Bildir Ya
Rasulellah" dediler."l - Sana kaba davranam hos gormen,2 - Sana Haksizlik
edenlerin kusurlarini bagislaman.3 - Sana vermeyene vermen. 4 - Akrabalik
baglarim cigneyenlere yakmlik gostermendir . " buyurdular . ibni Mace'nin
rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Sevabi
en
erken verilecek olan iyilikler, ana - babaya iyilik ve akrabalik baglarim
gozetmektir. Buna karsilik ilk cezasi verilecek olan kottiltikler de basta
ana - baba olmak tizere baskalarma karsi haksiz davranmak ve akrabalik
baglarim" cignemektir . "

Taberani'nin rivayet ettigine gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor: "- Ahirete ait olanlari sakli tutmak uzere cezasi one almarak
diinyada iken verilmeye en layik kotiilukler, akrabalik baglarim cignemek,
emanete karsi hainlik etmek, ve yalan soylemektir . Buna karsilik sevabi en
erken verilecek iyilik de akrabalik baglorim gozetmektir. oyle ki, bir
ailenin mensuplari hep fasik olurlar da akrabalik baglarim gozetmek
sartiyla mallarimn cogalmasim isterler ve sayilari cogalir.

148 -
YIRMI DORDUNCU BOLUM

ANA - BABAYA iYILIK ETMEK

Buhari ile Miisiim'in birlikte rivayet ettigine gore, sahabelerden ibni
Mes'iid (R.A.) soyle diyor; "Bir gun Peygamberimize Allah (C.C.) katmda en
sevimli amel hangisidir?" diye sordum; "Vaktinde kilinan namaz" diye cevap
buyurdular. "Ondan sonra hangisi gelir?" diye sordum: "Ana - babaya iyilik
etmek" diye buyurdular. "Ondan sonra hangisi gelir?" diye sordum; "Allah
yolunda cihad etmektir" diye cevap buyurdular.

Miisiim'in ve baskalarimn rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A. S.)
soyle buyuruyor:e- Evlat, ana - babamn hakkim ancak soyle odeyebilir:
Anasim veya babasim kole olarak bulacak, sonra da para ile satin alarak
kolelikten kurtaracak . "Muslim' in rivayet ettigine gore, adamin biri bir
gun
Peygamberimize geldi ve "Beldem'den goc edip cihad ederek Allah katmda
sevab kazanmak iizere sana bey 'at ediyorum" dedi . Peygamber ' imiz "Anan
veya
baban sag mi?" diye sordu, adam "Evet. ikisi de sagdir" diye cevap verir.
Bunun tizerine Peygamber ' imiz adama : Sen gercekten Allah katmda sevab
kazanmak istiyor musun?" diye sordu. Adam "Tabii" diye cevap verince.
Peygamber ' imiz adama: "0 halde ana - babamn yanma don. onlara iyi bak"
diye cevap buyurduia . rEbu - Ya'la ite Taberani'nin rivayet ettigine gore,
adamin biri bir gun Peygamber ' imize (S.A.S.) gelerek: "Ben cihad etmek
istiyorum, ama buna gtictim yetmiyor. Ne yapayim?" der . Peygamber ' imiz
adama
"Anan veya baban sag mi?" diye sorar. Adam "Anam sag" diye cevap verir.
Bunun tizerine Peygamberimiz adama: "0 halde ona iyi bakarak Allah 'dan,
rizasim kazanabilmeyi dile. bunu basardigm takdirde sen hacc. umre ve
cihad sevabi kazanmis olursun" diye cevap buyurdular . Yine Taberani'nin
rivayet ettigine gore, adamin biri bir gun Peygamber ' imize (S.A.,..
gelerek
"Ya Rasulellah, ben Allah yolunda cihad etmek istiyorum, bana ne tavsiye
edersiniz" der . Peygamber ' imiz adama "Anan sag mi?" diye sorar. Adam
"Evet"
der, bunun tizerine Peygamber ' imiz adama; "0 halde onun dizi dibinden
ayrilma. Cennet onun ayaklarmm altmdadir" diye 'cevap buyururlar . ibni
Mace'nin rivayet ettigine gore, Peygamber ' imize (S.A.S.) "Ana -babamn
evlat tizerinde ne hakki vardir?" diye sorarlar. Peygamber ' imiz "Onlar
senin
hem Cennetin, hem de Cehennemindir" diye cevap buyururlar . ibn-i Mace ile
Nesoi'nin birlikte rivayet ettigine gore adamin biri bir btin
Peygamberimize



(S.A.S.) gelerek "Ya Rasulellah! Savasa katilmak istiyorum, sana damsmaya
geldim" der . Peygamber ' imiz adama "Anan var mi?" diye sorar, adam "evet"
der. Bunun iizerine Peygamberimiz adama "0 halde onun yamndan ayrilma,
ciinki Cennet onun ayaklari altmdadir" diye cevap buyurur.Aym had. sin
diger sahih bir rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) adama. "Anan -
baban var mi?" diye sorar, adam "evet" deyince "0 halde onlarin yamndan
ayrilma, cunki Cennet onlarin ayaklarinin altmdadir" diye cevap verir.
-Tirmizi'nin bildirdigine gore, adamin biri bir gun sahabilerden Ebu
Derda'ya (R.A.) gelerek, "evliyim, fakat anam karimi bosamami istiyor, bana
ne tavsiye edersiniz?" der. Ebu Derda (R.A.) adama su cevabi verir; "Ben
Peygamberimizin "Ana Cennetin orta kapisidir" dedigini duydum. Simdi sen
dilersen bu orta kapiyi elden kacir, istersen muhafaza et.>Aym hadisin
diger bir rivayet sekline gore, adamin biri bir gun sa-habilerden Ebu
Derda'ya (R.A.) gelerek "Babam benim yanimdadir. Hatta beni evlendirdi,
simdi de karimi bosamami istiyor, ne yapayim?" diye sorar. Ebu Derda (R.A.)
adama soyle cevap verir; "Ben sana ne babamn kalbini kir. diyebilirim ve
ne de karini bosamani tavsiye edebilirim. Yalniz eger istersen, sana
Peygamberimizden (S.A.S.) duydugum bir sozti nakledeyim, soyle
buyurmuslardi : "Baba Cennetin orta kapisidir!" Simdi sen de istersen bu
kapiyi koru" dilersen elden kacir."Ibni Habban ve Tirmizi'nin rivayet
ettiklerine gore, Hz. Omer'in (R.A.) oglu der ki . "Bir zevcem vardi, onu
seviyordum. Fakat babam Omer (R.A.) onobn hoslanmiyordu . Bana. onu bosa
dedi . ben reddettim. Bunun iizerine babam Peygamberimize vararak durumu
O'na
anlatti. Peygamber ' imiz de beni huzuruna cagirarak; "Karini bosa"
buyurdular . "Ahmed ibni Hanbel'in (rahimehullah) rivayet ettigine gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:

"- Kim omrunun uzun olmasim ve gecim kaynaklarimn genislemesini
isterse ana - babas'na iyi baksin ve akrabalik baglarim gozetsin ! "Ebu
Ya'la ile Hakim' in rivayet ettiklerine gore Peygamber ' imiz soyle
buyuruyor:"- Ana - babasma iyi bakanlara mujdeler olsun, Allah onlarin
omrunti uzatir."16ni Mace ve ibni Hibban'm rivayet ettigine gore.
Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Kisi isledigi gtinah yiiztinden
rizkinin kisilmasma yol agar. Kaderi yalniz dua geri cevirebilir. Omrti de
ancak iyilik uzatir . "Hakim' in rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Baskalarinin kadmlarim bastan cikarmayiniz ki, kendi
kadmlariniz iffetli olsun. Ana - babamza bakiniz ki, evlatlarimz da size
baksin. Kime, musiuman kardesi oztir dilemeye gelirse; hakli olsun, haksiz
olsun, ozrtinti kabul ederek onunla barissm. Aksi halde Cennet'teki
havuzumdan su icmeye gelemez . "Taberam ' nin rivayet ettigine gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Ana - babamza iyi bakiniz ki,
evlatlarimz da size baksin. Baskalarinin kadmlarim bastan cikarmaymz ki,
esleriniz iffetli olsun . "Muslim' in rivayet ettigine gore. Peygamber '
imiz

(S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Burnu yerde stiriinsiin, burnu yerde suriinsun,
yine burnu yerde surunsiin . "Sahabiler "Kimin burnu yerde suriinsiin, ya
Resiilellah?" diye sordular . Peygamber ' imiz "Ana veya babasi veya her
ikisi
yasliliklarmda yafanda kaldiklari halde, onlara iyi bakmayarak Cennet'e
girmeyi hakkedemeyenlerin" diye cevap buyurdular . Toberani ' nin rivayet
ettigine gore; Peygamber ' imiz bir gun minberde iken arka arkaya tic kere
"Amin ! " "Amin ! " "amin!" buyurdular. Sonra da bu davramsmm sebebini
soyle
acikladilar: "Cebrail bana gelerek: "Ya Muhammed (S.A.S.) Ana - babasmdan
birinin yasliliklarma yetistigi halde, onlara iyi bakmayarak olen kimse
Cehennem'e girer, Allah onu rahmetinden kovar, buna "Amin" de, dedi, ben de
"amin" dedim. Sonra yine" "Ya Muhammed (S.A.S.) Ramazan ayma kavustugu
halde gunahlarmm afvim saglayamadan olen kimsev Cehennem'e girer, Allah
onu rahmetinden kovar, buna "Amin!" de dedi. ben de "amin!" dedim.
Arkasmdan yine. "Ya Muhammed (S.A.S.) adm yamnda amldigi halde sana
salat-ti selam getirmeyerek olen kimse Cehennem'e girer. Allah onu
rahmetinden uzak tutar, buna da "amin" de dedi, ben de uctincii sefer
"amin!"
dedim." 'Hadisin muhtelif

rivayetleri vardir. Ahmed Ibni Hanbel'in rivayet ettigine gore,
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Kim musiuman bir koleyi azad



ederse, o kole kendisini Cehennem'den kurtaracak bir fidye olur.-Kim ana -
babasmdan birinin ya?liligina yetisir de ona iyi bakarak gunahlarmm
afvedilmesini saglayamazsa, Allah onu rahmetinden kovar . "Buhari . ile
Muslim' in birlikte rivayet ettiklerine gore, sahabilerden biri. bir gun
Peygamber ' imize (S.A.S.) "Ya Rasulellah! En cok kimle iyi gecinmeliyim?"
diye sorar. Peygamber ' imiz "Annenle" buyururlar. Adam "Sonra siraca kirn
gelir?" diye sorar. Peygamber ' imiz yine "Annen" diye cevap buyurur. Adam
yine "Daha sonra sirada kirn gelir?" diye sorar. Peygamber ' imiz yine
"Anan"
diye cevap buyururlar. Adam bir daha "Sonra sirada kirn gelir?" diye
sorunca, Peygamber ' imiz bu defa "Baban" diye cevap buyurdular . Buhari
ile
Muslim' in birlikte rivayet ettiklerine gore. Ebu Bekr (R.A.) in kiz; Hz.
Esma (R. Anha) der ki : "Peygamber ' imiz zamaninda, annem putperest iken
bana
geldi. Ben de Peygamber ' imiz (S.A.S. )e "Annem bana geldi. kend si islam'
dan
yuz ceviriyor, onunla miinasebetlerimi devam ettireyim mi?" diye O'na
damstim, bana "Tabii, annen ile munasebetlerini devam ettir" diye cevap
buyurdular . ibni Hibban ve Hckim'in rivayst ettigine gore Peygamber ' imiz
soyle buyuruyor:"- Allah' in rizasi ana - babanin rizasma baglidir.
Allah ' m gazabi dehi ana - babanin gazabmdadir . "Taberani ' nin rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.AS.) soyle buyuruyor: "Allah'a itaat,
anaya, yahud anne ve babaya itaata baglidir." (Her ikisi de . birbiriyle
alakalidir . ) Bezzar ' in rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz (S.A.S.)
soyle
buyuruyor :"- Allah' in hosnutlulu ana - babanin hosnutluguna baglidir. Ana
-babayi gticendirmek. Allah' in ofkesine sebeb olur . "Tirmizi ile Hakim'
in
rivayet ettiklerine gore, adamin biri bir gun gun Peygamberimize" (S A S.)
gelerek "Ben buyuk bir gunah isledim, benim tevbem kabul edilir mi?" diye
sorar . Peygamber ' imiz adama "Anan sag mi?" diye sorar, adam "Hayir" diye
cevap verir. Bunun uzerine Peygamberimiz "Peki teyzen var mi?" diye sorar.
Adam: "Evet. var." deyince Peygamber ' imiz : halde ona iyilik et" buyurur.
Ebu Davud ve ibni Mace 'nin rivayet ettigine gore, sahabilerden biri
Peygamber ' imize gelerek "Ya RasulAllah. Ana - babam oldii. bundan sonra
onlara yapabilecegim bir iyilik var mi?" diye sorar . Peygamber ' imiz
adama:
"Tabii var. Onlar icin dua etmek, gunahlarmm bagislanmasmi dilemek,
hayatta iken verdikleri sozleri onlar adma yerine getirmek, onlardan yana
olan akrabalik baglarmi gozetmeye devam etmek ve dostlarma iyilik etmek"
diye cevap buyurdular .Muslim' in rivayet ettigine gore, bir gun Hz. Omer
'in
oglu Abdullah (R.A.) Mekke yolunda bir co ! bedevisi ile karsilasir. ona
selam verir, kendisi yere inerek binek hayvanma onu cikarir, basmdaki
sarigi ona hediye eder.ibni Dinar (rahrmehullah) diyor ki; "Bu durum
karsismda Abdullah'a dedik ki; "Allah iyiligini versin, bu kadar iltifata
ne ltizum var. bunlar col adamidir, az sey ile kalbleri kazanilir .
"Abdullah
bize su cevabi verdi : "Bu adamin babasi, babam Omer ibni Hatiab'm cok
yakm bir dostu idi . Ote yandan ben. Peygamberimizi soyle buyururken
isittim: "iyiliklerin en degerlisi, evlatlarm baba dostlarma karsi
yaptiklari iyiliktir . "ibni Hibban'rn rivayet ettigine gore Ebu Burde
(R.A.)
der ki : "Bir gun Medine'ye varmistim. Hemen Abdullah ibni Omer (R.A.) beni
ziyaret etmeye geldi, konusurken "Neden sana geldigimi biliyor musun?" diye
sordu. "Hayir" diye cevap verdim. Bunun uzerine o soyle dedi : "Ben
Peygamber ' imiz "Bir kimse babasma kabrinde iyilik etmek isterse, o
oldukten sonra onun dostlarma iyilik et" derken isittim. Babam Omer ile
baban arasmda kardeslige varan bir sevgi vardi . ben de bu dostluk bagmi
devam ettirmek istedim. "Buhari ile Mtislm'in birlikte rivayet ettiklerine
gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:"- Sizden cok once yasamis
bir kavmin mensubu olan uc kisi bir gun coluk - cocuklarmm gecimini temin
etmek maksadi ile yolculuga cikmislardi . Yolda yagmura tutuldular ve
dagdaki
bir magaraya sigmdilar. Fakat yukarilardan kopup gelen bir kaya magaranm
kapismi tikadi, birbirlerine "Simdiye kadar yaptigimiz iyi amelleri one
siirerek yapacagimiz duadan baska hig bir sey bizi bu kapidan kurtaramaz"
dediler . Diger bir rivayete gore, iclerinden biri diger ikisine "Simdiye
kadar Allah Rizasi icin yapmis oldugunuz iyi amelleri hatirlamaya calism
ve onlari one siirerek Allah'a yalvarm. ola ki . bu kayayi kaldirir"
dediBaska bir rivayete gore, iglerinden biri diger ikisine soyle dedi.



"izler silindi, kapiyi da kaya tikadi. Allah'dan baska hie kimse yerimizi
bilemez, en gtivenilir amellerinizi one surerek Allah'a yalvarimz . "Bunun
uzerine islerinden biri el acarak Allah'a soyle yalvardi; "Allah'im! Benim
ileri derecede yasli bir anam ve babam vardi . Ben onlarin aksam sutunti
vermeden once de ev halkma bakardim ve ne de hayvanlarima bakardim.Bir gun
oduna gitmistim, eve gee dondtim, gelince ana-babami uykuda buldum.
Sutlerini sagip lsittim, fakat hala uyuyorlardi. Onlara sut vermeden once
cocuklarima yemek ve hayvanlara yem vermek istemedim. Sut bardaklarim elime
aldim ve yanibalarma oturarak uyanmalarim beklemeye koyuldum, sabah
tanyeri cgarana kadar bu durumda kaldim. Ancak o zaman uyandilar, ben de
sutlerini verdim. Allah ' 1m ! Eger bu davranisi senin rizani kazanmak icin
yaptim ise bu kaya yuzunden icine, dustugtimtiz cikmazdan bizi sen kurtar"
Adamm bu duasi uzerine kaya biraz yerinden kimildadi, cikis yolu biraz
acildi, fakat aralik disari cikacaklari kadar genis degildi . Diger bir
rivayete gore, duasimn son kismi soyle idi . "... Bakmak zorunda oldugum
kuciik cocuklarim vardi . Eve gidip aksam siitunu sagmca once yasli ana-
babama sonra cocuklarima slit verirdim. Odama gittigim bir gun evvel gee
donmiistum, hava kararmisti, yasli anam-babam da uyumuslardi. Yine de her
zamanki gibi stitti sagarak onlara vermek uzere hazirladim, yanlarma
gittigimde uyumaya devam ediyorlardi, ne uykularim bozmak istiyordum ve ne
de onlardan once cocuklarm sutlerini vermeye gonlum razi oluyordu.Bu arada
sabirsizlanan cocuklar ayaklarimm dibinde kivramyorlardi , onlar uykuda
ben de bekleme halinde boylece sabahi bulduk. Allah ' 1m! Sende malumdur
ki,
ben bu hareketi senin rizani kazanmak icin yapmistim. hareketim sayesinde
bizi simdi icinde bulundugumuz cikmazdan kurtarmani, karanlik yerden
kurtularak gun yuziine cikmamizi nasip etmeni diliyorum. "Adamm bu duasi
uzerine kaya kimildadi ve gun yuzunu gormelerini saglayacak bir aralik
belirdi . ikinci adam. amcasinin kizi ile zinadan Allah korkusu ile
kacindigini one surerek dua etti .ticuncusu bir siiru sahibi ile yaptigi
sozlesmeye bagli kalarak kendi emegi ile ureyen koyunlarm hesabini mal
sahibine dogru olarak vermesini one surerek dua etti.Bu dualar uzerine kaya
magaramn agzmdan ayrildi, adamlar da disariya cikarak yollarma devam
ettiler .
- 154 -

YiRMIBESiNCi BOLUM
ZEKAT VE CiMRiLIK

Yiice Allah (C.C.) buyuruyor ki :

"- Allah' in kendi fazileti ile bagislamis oldugu malda cimrilik
ederek zekatim vermeyenlerin, kendileri hesabma faydali bir davranista
bulunduklarim sanmasmlar. Bu yaptiklari kendilerine kotuliiktur. Cimrilik
ederek yanlarinda tuttuklari zekat, kiyamet gununde, atesten bir halka olup
boyunlarma gecirilecektir . " (79) Ali imran Sure-i Celilesi; 180.
Allah Teala (C.C.) buyuruyor ki :

"- Allah'a ortak kosanlarm (mlisriklerin) vay haline ki . onlar
mallarinin zekatim vermezler ve Ahiret Gunu ' ne de inanmayanlar da
onlardir." (80) Fussilat Sure-i Celilesi; C-7.- 156 -

Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Mal sahiplerinin vermekten
kacmdiklari zekat payi, Kiyamet GuntA azgm bir yilan sekline sokularak
boyunlarma dolanacaktir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :"- Ey
Muhacirler toplulugu! Bes sey var ki bunlar basmiza gelir ve bunlarla
imtihan edilirseniz bunlara yetizmenizden Allah'a sigmirim:

1- Bir Cemiyette fuhus yaygm ve aleni hale gelince o cemiyette o zamana
kadar gorulmemis olan bozuktuk ve hastaliklar salgm hale gelir.

2- Eksik oleup tartanlarm belirdigi bir cemiyette kitlik yillari, gecim
sikmtisi ve zalim yonetim basgosterir.

3- Mallarmm zekatim vermeyenlerin cogaldigi bir cemiyette kuraklikla
cezalandirilir , oyle ki, hayvanlar olmazsa hie yagmur ytizu
goremezler .

4- Allah'a ve ' nun Rasulune verdigi sozden cayan bir cemiyetin basma
dis dusman musallat edilerek sahip olduklari bazi imtiyazlar
ellerinden almir.



5 - Devlet adamlan Allah 'in Kitabi'na gore hiikmetmeyen cemiyetlerde ic
kargasaliklar bas gosterir . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c-
Butun
hayatim cimrilik icinde gecirdikten sonra olmeye yakm comert kesilenlere
Allah buguz eder .. "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Su iki sifat
mu'minde birlesmez: Cimrilik ve huysuzluk . "Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Allah 'a yemin ederim, hie bir cimri Cennet'e
giremez . "Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Aman, cimrilikten
sakinimz. Cunku cimrilik bir'cemiyeti hem zekat vermekten kacmmaya, hem
akrabalik baglarini cignemeye ve hem de birbirlerinin kanini dokmeye
surtikler . "Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Allah,
alcakligi
yaratirken hamurunu cimrilik ve mal ile yogurdu . "Hasan Ul-Basri'ye (R.A.)
"Cimrilik nedir?" diye sorarlar, o da "insanin malinin zekat olarak verdigi
kismini kayip. elinde kalan kismini sefer saymasidir."

Hie sliphesiz cimriligin kaynagi mal sevgisi, osiri ihtiras, fakir
diisme korkusu ve evlat sevgisidir .Nitekim, Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki:"-- Cocuk, insani korkak ve cimri yapar."6te yandan oyleleri var ki . ne
malinin zekatini verir ve ne de kendi ve ailesine varlikli bir hayat
yasatmaya elivarir. Bunlarin biricik hazzi ve arzusu paralarim gozleri
ontinde gormek, hatta avuclarinda tutmaktir, oysa ki . bu kimseler guniin
birinde oltip gideceklerini bilirler . Nitekim bir sair boyleleri icin
soyle
diyor : "Kardesim, insanlarm hayvan olanlari vardir. Zeki ve gorgulu bir
adam kiligmdadirlar Malma dokunan musibeti hemen sezer. Fakat dinine
zarar veren musibetin farkma varmaz." Diger bir sair de bu konuda soyle
der: "Cimrilik salgm bir hastaliktir: yakismaz Mertlere, akli basmda
olanlara ve dindarlara. Cimriligi, elacikligma ve itibara tercih edenler.
Yemin ederim ki, aldanmislardiar . Yazik o kimseye ki . hem dunyamn hem de
Ahiretin hakkini engeller Dininden sonra, bir hie ugruna dunyasini da
satar. "Diger bir. sair de soyle diyor: "Bir mal ki dosta faydasi
dokunmaz . Yakmlara yaramaz ve yoksulun durumunu duzeltmez . Onun akibeti
bir
varisin eline gecmektir .Mali miras birakan cimriye de Ahirette pismanlik
duser."Bisr (rahimehullah) der ki : "Cimri ile karsilasmak acidir, ona
bakmak ise kalbe sikinti verir" Araplar eskiden beri cimrilik ve korkakligi
utamlacak huylar sayarlardi . Nitekim bir sair bu hususda soyle der:"Ver.
azalir diye korkma. Cunku Allah, rizk'ari kullar arasmda

bo ' usttirmustur . isler bozuk giderken cimriligin faydasi yok.Buna
karsilik
isler yolunda giderken vermenin zarari yok.>Diger bir sair de soyle
diyor :"insanlari comerte dost gortiyorum. Amma . halkm iginde cimrinin
dostu
olan hie kimseyi gormuyorum.

Cimrinin ailesi icinde bile kinandigim gordiim.Bu sebeble cimri
olarak anilmayayim diye kendi kendime ikramdabulundum. "Cimri bir kimseye,
baskasi igin mal toplamakta zararm acisma katlanmak, ve bol olan malinin
tadim ve hayrini gormemek cimriligi kafidir. Sair Veki: Boylesi hakkmda
soyle der: "Cimri, varis icin kendini mal biriktirmeye adamis bir
alcaktir . Varisleri hesabma, o sadece bir koru bekcisidir . Tipki kendisi
ac
oldugu halde,Avim, baskalari yesin diye yakalayan av kopegi
gibi ..." "Cimrinin malini ya afete, veya varise mujdele" sozii. hikmetli
ata
sozlerinden biridir . imam-i Azam (Allah O'na rahmet etsin) buyurur: "Sen
cimrinin adil olabilecegine ihtimal veremem. Cunku cimrilik, sahibini
aldanmayayim diye, mizmizlanarak saymaya ve sonunda hakkmdan fazlasini
almaya surtikler. Boyle bir insan gtivenilmeye de layik degildir . "Bir gun
Yahya (A.S.) iblis ile karsilasir ona "Ya iblis! Soyle bana, dlinyada en
sevdigin ve en kizdigm insanhangisidir" diye sorar. iblis ona "En sevdigim
insan, muminin cimrisi ve en nefret ettigim insan da. fasik comerttir."
diye cevap verir. Hz. Yahya (A.S.) ona "Neden" diye sorar. seytan su cevabi
verir. "Cunki cimrinin cimriligi bana yeter, fakat fasik comerde gelince.
Allah 'in, comertligini gozonunde bulundurarak onu af f edeceginden
korkarim. >Daha sonra seytan "Eger sen Yahya olmasan sana bu sirri
acmazdim"
diyerek yurudu, gitti.

- 158 -
YIRMI ALTINCI BOLUM

ASIRI IHTIRAS



Peygamber ' imiz (S.A.S.) sdyle buyuruyor:"- Sizin hesabimza en gok su
iki seyden korkuyorum: A?in emeller beslemek ve nefsinizin azgin
ihtiraslarma kapilmak. Ctinku a?iri emeller beslemek. Ahireti unutturur,
nefsin doyumsuz ihtiraslarma kapilmak ise insanlari haktan
saptinr . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:"- Su tig seyin tig seye
yol
agacagma kefilim:l - Btittin benligi ile dunyaya sarilan2 - Dtinya'ya
hirslanan.3 - Dtinya igin cimrilik eden kimse;l - Otesinde zenginlik
olmayan bir fakirlikle,2 - Bitip tiikenmez mesguliyetle3 - Beraberinde hig
zenginlik olmayan htiztinle, karsilasirlar . "Rivayet edildigine gore,
sehabilerden biri olan Ebu Derda (R.A.) Humus halkma soyle seslendi:"- Ey
Humus halki! Oturamayacagmiz kadar gok binalar kurmaktan, ulasilmasi
mtimktin olmayan emeller beslemekten, yiyeceginizden gok varlik ve servet
biriktirmekten utanmiyor musunuz?Sizden once gelip gogenler de btiyiik
binalar ytikseltmisler, gok servetler yigmislar ve uzak vadeli emeller
pesinde kosmuslardir . Fakat kurduklari binalar mezarlari oldu. uzak vadeli
emellerinde hayal kirikligina ugradilar ve yigdiklari servetler de hie bir
islerine yaramadi . "Hz . Ali. Hz. Omer'e (R. Anhuma) bir gun soyle nasihat
etti. "iki dostuna (Peygamber ' imiz ile Hz. Ebu Bekr'e) ulasmak istiyorsan
giydigin gomlek yamali, ve ayakkabm pargali olmalidir . Uzun vadeli emeller
pesinden kosmamali ve hie bir zaman doyasiya yememelisin . "

Hz. Adem (A.S.) ogulu Sit (A.S.) a su bes nasihatte bulundu ve bu
nasihatleri ilerde kendi ogullarma, vasiyet etmesini istedi. Nasihatler
sunlardir:l - Ogullarma, dunyaya gtivenmemelerini soyle, gtinki . ben baki
oldugunu gozontine alarak Cennet'e guvendim, fakat Allah beni oradan
gikardi.2 - Ogullarma. kadmlarm arzusuna uyarak bir ise girismemelerini
soyle. Ctinki ben esimin arzusuna uyarak yasaklanmis agacm meyvasm-dan
yedigim igin sonra pisman oldum.3 - Okullarma, girisecekleri her isin
sonunu bastan dusunmelerini soyle, eger ben giristigim davranism sonunu
dusunseydim, basima bildiginiz haller gelmezdi.4 - Herhangi bir ise
girisirken iginize suphe duserse, ondan uzak durun, cunki ben yasak agacm
meyvasmi yerken icime suphe dustu, buna ragmen vazgegmedigim igin sonra
pismanliga dustiim.5 - Giriseceginiz islerde bilenlere danism, eger ben
yasak agaca yanasmadan once meleklere danissaydim, basima bu haller
gelmezdi . "Mucahid (Rahimeuilah) buyurur: "Abdullah ibni Omer {Hz. Omer'in
oglu) bir gun bana soyle nasihat etti:"- Sabahladigm zaman icinden "Aksam
ne yapacagim> diye dusiinme. Aksami bulunca da "Yarm ne olacak" diye
suphelenme: Yasarken ollimun igun. sihhatli iken hasta olacagm giinlerin
igin tedbirini al; gunki yarm admm ne olacagmi bilemezsin "Rivayet
edildigine gore. Peygamberimiz (S.A.S.) bir gun sahabilere "Hepiniz
Cennet'e girmek istiyor musunuz?" diye sorar. Sahabiler. "Tabi ya
Rasulellah" diye cevap verirler. Bunun tizerine Peygamber ' imiz onlara "0
halde, kendinizi uzun vadeli emellere kaptirmaym ve Allah'dan gergek
manada haya edin" diye buyurdu . Sahabiler "Biz. hepimiz zaten Allah'dan
haya
ediyoruz" dediler. Peygamber ' imiz onlara su cevabi verdi:"Bu sizinki
gergek
manada haya sayilmaz. Allah'dan gergek manada haya etmek soyle olur;
Mezarligi ve viicudlarm gurumesini her zaman hatirmizda tutmalismiz.
Karm boslugumuz ile bu bos'ukta bulunan organlarmizi, basmiz ile tizerine
yayilan organlarmizi haramdan korumalismiz . Ahiretin itibarmi arzu eden
kimse dtinyanm susunii terketmelidir . iste. Allah'dan gergek manada haya
etmek boyle olur ve boylelikle kul, Allah' m dostu olma mertebesine
ulasir . "Peygamber ' imiz (S.A S.) buyuruyor ki:"- Bu timmetin Kk huzur ve
selameti ztihd ve yakm sayesinde olacagi gibi, en son gokunttisti de
cimrilik
ve uzak vadeli emellere sarilmaktan ileri gelecektir . "Ummul - Mlinzir'den
rivayet edildigine gore, soyle demistir: "Bir aksam Peygamber ' imiz
sahabilere "Ey insanlar, sizler Allah'dan utanmiyor musunuz?" diye sordu.
Sahabiler "Neden, ya Rasulellah?" dediler . Peygamber ' imiz onlara soyle
karsilik verdi:"- Yeyemeyeceginiz kadar gok servet yigiyorsunuz, ulasilmasi
miimkun olmayan uzak vadeli emeller pesine kosuyorsunuz , oturamayacagmiz
evler yukseltiyorsunuz . "Sahabilerden Ebu Sait el-Hudri (R.A.) buyurur ki;
"Bir gun, L'same ibni Zeyd. Zeyd. ibni Sabit'ten bedelini bir ay sonra
odemek tizere yuz altma cariye satin almisti. Bunun tizerine Peygamber '
imiz



(S.A.S.) soyle derken iittim. "- tisame'nin bir ay vadeli alis-verise
girismesi size acayip gelmiyor mu? Hie suphesiz, Usame kendini uzak vadeli
emellere kaptirmistir . Varligimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim
ki, ben her gozlerimin agildiginda goz kapaklarim bir daha kapanmadan
Allah 'm canimi alacagini dusiinurum. Gozlerimi bir yere her ceviriste
bakislarimi indirmeye firsat bulamadan olecegim sanirim. Agzima her lokma
alista onu yu-tamoyacag:mi ve oldukten sonra girtlagimda kalacagini aklima
getiririm." sonra soyle buyurdu;"Ey insanlar! Eger akliniz basinizda ise
kendinizi oliiler arasmda sayiniz. Ciinki, nefsimi kudret elinde tutan
Allah'a yemin ederim ki, size bildirilen akibet, goz acip kapayasiya kadar
basmiza gelecek ve bunun onlemeye gticuntiz yetmeyecektir . "ibni Abbas
(R.A.)
buyurur ki : "Peygamber ' imiz su kaynagma yakm yerde, buyuk abdest bozdugu
halde yine tasla silinir, sonra su ile yikanmaya giderdi. Ben O'na "Ya
Rasulellah. su size yakm. Once tasla silinmenize ne luzum var?" derdim.
bana sucevabi verirdi: "Elimde senet mi var? Belki suyun yanina varamadan
olurum ! "Rivayet edildigine gore. Peygamber ' imiz bir sohbet esnasmda
eline
uc cop alir. Ccptin birini online diker, ikincisini yanina topraga saplar
ve
ucuncustinu de uzaga atar . Arkasmdan sahabilere "Bunlar neyi temsil eder,
biliyor musunuz?" diye sorar. Sahabiler O'na "Allah ve ' nun Rasuiti bilir"
diye cevap verince su aciklamayi yapar :"- Onume diktigim cop insandir,
su yandaki ecel. oteye firlattigim da uzak vadeli emeldir. insanoglu (onun
pesinden kosup dururken ona yetisemeden daha once ecel onu
yakalar . "Soylendigine gore, bir gun Hz. isa (A.S.) bir yerde oturuyordu.
Bir ihtiyar elindeki kazma ile yeri kaziyordu. Hz. isa "Allah' lm! Bu
ihtiyarm icinden uzak vadeli emeleri cikar" diye dua etti, tarn o sirada
kazmayi birakarak yere uzandi ve bir mtiddet durdu.Bu sefer Hz. isa
"Allah' lm, bu ihtiyara uzak vadeli emellerini geri ver" diye dua etti.
tarn
o sirada adamin uzandigi yerden dogrularak yine tarla capalamaya
koyuldugunu gordti. Bunun tizerine Hz. isa adamin yanina giderek, ise ara
vermesinin ve yeniden ise koyulmasinin sebebini sordu, adam su cevabi
verdi:"- Moladan evvel kazma sallarken birara "Artik iyice yasm ilerledi,
daha ne zamana kadar calisacaksm" diye dusunerek kazmayi yere biraktim,
yere uzandim. Fakat biraz dinlenince "kalan gunlerimde gecimimi saglamam
gerekir" diye dusunerek yeniden kazmayi' ele aldim.

- 162 -
YiRMi YEDiNCi BOLUM

IBADETE DEVAM VE HARAMI TERK ETMEK

"ibadetsin kelime manasi. Allah' in farzlarim yerine getirerek
haramlarmdan kagmmak ve ' nun koydugu simrlari asmamaktir.
Mticahid. "Allah ' in sana verdigi imkanlar ile Ahiret Yurdu'nu ara,
dunyadaki
payini da unutma" mealindeki ayeti ile ilgili olarak, bu ayetin telkin
ettigi dustur; "Allah'a ibadet etmek" olarak ozetlenebilir" demistir (81)

(81) Kasas Sure-i Celilesi: 77.
Bilesin ki ibadetin temeli. Allah' i tanimak. ' ndan cekinmek, umudu O'na
baglamak ve kendini her an ' nun denetimi altmda hissetmektir . insan bu
sifatlardan uzaklasmca imanin oziinu kavrayamaz . (Junki Allah' i
tanimaksizm . ' nun beseri bilgi ve hayal simrlarini askm, benzersiz bir
isitici, gorucii, yaratici, bilgili ve muktedir bir ilah olduguna
inanmadikca yapilacak ibadet gecerli degildir .Nitekim, tasrali bir Arab,
Muhammed ibni Ali ibni Huseyin'e (Rahi-mehultah) "Sen Allah'a ibadet
ederken ' nu gortiyor musun?" diye sorar. Muhammed ibni Ali "Tabii! Oyle
olmasa gormedigim kimseye niye ibadet edeyim" diye cevap verir . Tasrali
Arab. "O'nu nasil olabiliyor da goriiyorsun" diye sorar. Muhammed ibni Ali
ona der ki : "Goz bebeklerinin karsilasmasi manasmda O'nu gozler goremez,
fakat gercek iman sayesinde kalbler gorur.Duyu organlari vasitasi ile idrak
edilemez, cunki insanlarm bir benzeri degildir. Ayetleri ile tanimr,
alametleri araciligi ile sifatlari tezahiir eder, beseri hukume
cumlelerinin
otesindedir. iste 0. yerin ve gogun or-taksiz tek ilahidir . "Muhammed ibni
Ali'nin cevabim dinleyen tasrali Arab, bu sozlere "Allah, peygamberligi
nereye havale edecegini cok iyi bilir" diye karsilik verir.



Ariflerden birine "ilm-i batin" nedir?" diye sorrau?lar. da soyle
cevap vermistir: "ilm-i batin. Allah' in ne bir melege, ne de bir insana
acmadigi ve yalniz sevdigi kullarm kalblerine dustirdtigti bir
sirridir . >Bildirildigine gore. Ka'bul-Ahbar (Rahimeullah) der ki : "Eger
insanlar Allah' in azameti hakkmda bir tek. tane iriliginde kesin bilgiye
(ilm-i yakm'e) sahip olsalar. sular ve riizgar iizerinde

yiirtiyebilirlerdi . "Kendisini , tammaktan aciz kalmayi itiraf etmeyi iman
kabul eden ve nimetlere kavusanm stiktirde yetersiz kaldigmi kabul etmesini
stiktir kabul eden Allah '1 noksan sifatlardan tenzih ederim. "Mahmud-til
Verrak
bir siirinde soyle der : "Allah ' in nimetlerine siikredebilmem. bana
bagislanmisAyri bir nimet olduguna gore, ona karsilik olarak stikretmem
gerekir.O halde stikriin hedefine varmak, onun fazileti olmaksizm
nasilmiimkiin olabilir?Gunler ne kadar biribirine eklense ve omiir ne kadar
uzasa bile insana saadet gelince sevinci cevreyi etkiler. Sikinti ne
karsilasmca ardmdan esir gelir. Saadette de sikintida da ayri ayri oyle
nimetler vardir ki . Bunlari idrak etmeye degil hayaller, karalar ve
denizler bile dar gelir. "Buna gore insan. Allah' in ululugu hakkmda kesin
bir bilgiye vannca. kulluk vazifesini kesinlikle benimser, iman kalbde
koklesince Allah'a ibadet etme gerekliligi kendiliginden ortaya cikar.
iman "zahir" ve "batin" olmak tizere iki kisimdir. Zahiri iman. imana dil
ile ifade etmektir, Batini iman ise kalb ile baglanmaktir . 'p Muminlerin
Allah'a yakmlik dereceleri bir birinden farklidir, ibadet dereceleri de
degisiktir. iman. kadere riza. ihlas ve tevekktilde gosterebildikleri
yukselise gore ve ilahi mevhibeden alabildikleri pay oramna gore onlari
birlestirir, ihlas, kulun isledigi amele karsilik Allah'dan mukafat
dilemesidir. Qlinki ayette de buyuruldugu tizere "sizi de, islediginiz
amelleri de aslmda Allah yaratmistir . "Buna gore yapilan ibadet sevap
umuduna ve ceza korkusuna dayamyorsa boyle dusunen kul gercek manada ihlas
sahibi olamaz, o kendi nefsi icin calismis olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : c- Hie biriniz, yalniz sahibinin korkusu ile gorev yapan,
yaramaz bir kopek gibi veya ticreti verilmeyince galismayan kotii bir Qirak
gibi olmamalidir . "

Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

"- Bazi kimseler Allah'a tek tarafli bir diisunce ile ibadet ederler,
eger kendilerine hayir gelirse tatmin olurlar, ama eger bir fitne ile
karsilasirlarsa yuz gevirirler. Bunlar hem dunyada ve hem de Ahrette
zarardadirlar . Bu, apagik bir ziyandir." (82) .

(82) Hacc Sure-i Celilesi: 11
Allah'a ibadet etmemiz ve bu ibadetin farz olusu uzerimize gegmis farz
kereminden dolayidir. Kaldi ki ' nun bize bu yolda emir vermis olmasi,
ibadetimize karsilik mukafat vermesi, fazilet ve emrini kirdigimiz takdirde
ceza vermesi bir adalettir . "Tevekkule, gelince, sikinti ve darlik aninda
ve
basimiza bir bela gelince gonial rahatligi ve sogukkanlilik icinde Allah'a
glivenmektir. Allah'a tevekktil edenler, her seye yalniz ' nun giicu
yettigini, ferahliga cikaracak araclarm ' nun her seyi puanlayip zamani
gelince yaratan otoritesine bagli oldugunu bilirler . Boyleleri ne
atalarmdan, ne cocuklarmdan, ne servetlerinden ve ne de teknolojik
lirlinlerden medet ummazlar. Tersine ' nun gosterdigi istikametten
yuruyerek
her seyi O'na havale ederler, durum ve sartlar ne olursa olsun. ' nun
baskasim dayanak ve umut kaynagi olarak tammazlar . Zaten kendisine
tevekktil edenlere 0. kaf idir . "Rirasya gelince o da ilahi takdirin her
ttirlti
gelismelerini gonti ! hosnutlugu ile karsilamaktir . Alimlerimizden biri
der
ki . "Allah'a en yakm kimseler. ' nun kendilerine ayirdigi payi en ziyade
gonial huzuru ile benimseyenlerdir" u vecizeyi dtistinerek okuyalim. "Nice
sevincler aslmda hastaliktir, nice hastaliklar da aslmda sif adir .
>Nitekim
bir sair soyle der: "Her nimet, azi disleri arasmda senin icin ttirlti
belalar saklar. Buna karsilik belalar bekledigin yerden sevindirici
sonuclarla karsilasirsm . Yasadikca basma gelenlere karsi sabirli ol.
ctinkti
her seyin sonu vardir. Her sikmtmm bir ferahligi. her harisin bazi
kusurlari vardir. Hie stiphesiz, bize en yeterli soz Allah'm kelamidir .
"Ulu
Allah (C.C.) bu konuda soyle buyuruyor:



"- Aslinda hakkinizda hayirli olan bir sey sizin ho?unuza
gitmeyebilir . Buna karsilik hakkinizda ser olan bir sey sizin hosunuza
gidebilir. Hip suphesiz siz degil. Allah bilir." (83) .

(83) Bakara Sure-i Calilcsi: 216.
Bilesin ki, kul dunya sevgisini terketmedikce . Allah'a karsi ibadetini
kemale erdiremez. Bir vecize soyledir. "En tesirli nasihat arada perde
kalmaksizm kalbe ulasan nasihattir" "Aradaki perdeler" de hie Suphesiz,
dunyanin koydugu engellerdir . Hikmet ehlinin sozlerindendir : "Dunya bir
anlik bir zamandir, sen onu ibadetle gecir."Sair Ebu Velid-ul Baci bu
konuda soyle der:"Ben kesinlikle bildikten sonra.Butiin omrumun aslinda bir
an oldugunu . Neden onun kiymetini bilerek, onu.iyilik ve ibadet yolunda
kullanmayayim?"Sahabilerden biri, bir gun Peygamberimize "olmek
istemiyorum" dedi . Peygamber ' imiz ona "Malm mulkun var mi?" diye sordu,
adam "var" deyince Peygamber ' imiz de ona "olumden kurtulus olmadigma gore
malini kendinden once gonder (hayirli yolda sarfet) ctinki insan malimn
yamndadir." buyurdu.

Rivayet edildigine gore. Hz. isa (A.S.) der ki . "havarilik su tic seyde
belirir: Dilde, bakista ve sususta. Allah'i zikretmenin dismda kalan
konusma, bos sozdur. ibret almaktan baska amac tasiyan her bakis hatadir.

Dusiince icinde gecmeyen her siikut de oyalanmaktan baska bir sey
degildir. Dunyayi birakmak, onun gelismeleri hakkmda fikir yurutmekten ve
hazlari pesinde kosmaktan vazgecmek ile olur. (Junki diisiince, nefse
(benlige, sahsiyete) bagli oldugu igin. dilegi dogurur. Helal olmayan
seylere bakislarini salmaktan sakm, giinki bakis hedefine varan bir ok ve
buyrugunu dinletebilen bir padisahtir . *Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:"- Bakis seytanin bir okudur. Bakisini haram hedeflerden,
Allah korkusu ile alakoyanlara, Allah bu davranislarma karsilik hazzi
kalbde duyulan bir iman bagislar."u vecizeleri dikkat ile okuyalim:"-
Bakislarini basibos birakanlar, sik sik hayal kirikligma ugrar." "- Hep
oteye beriye bakmak, olaylarm perdesini kaldirir, insani rezil eder,
cehennemdeki ikamet muddetini uzatir.""- Gozlerine sahip ol. (Junki eger
onlari basibos salacak olursan seni gunaha dusuriirler, fakat onlara hakim
oldugun takdirde diger organlarma da hakim olmus olursun . "Ef lctun ' a
sormuslar, "isitmek mi, yoksa gormek mi kalbe daha zararlidir." Feylesofun
cevabi su olmus. "Bakis ile isitmek kalb icin kusun iki kanadi gibidir.
Kus . her iki kanadi olmadan ne havalanabilir ve ne de yere konabilir. Bir
kanadi kink kus. sirf digerinin yardimi ile havalanirken sikinti ceker,
daha gok yorulur . "Muhammed ibni Zey (rahim-' ilah) der ki, "insanin her
online bakmasi, hem Allah katmda ve hemde akli basmda kimselerin goztinde
yeterli bir kusurdur . "Adamm biri onii sira giden bir koleye bakip
guluyormus . zahidlerden biri ona soyle demis. "Behey akli bozuk! Kalbi
bozuk ve bakisi zehirli adam! Sen amellerini yazan ve davranislarini tesbit
edici ve koruyucu katip meleklerden utanmiyor musun? Onlar sana belaya
ugramis ve derin bir batakliga gomulmiis bir zavalli olarak bakiyorlar. Sen
ise bu durumda iken kendisini seyredenleri , gozlerini iizerine dikenleri
umursamazlarm tutumunu benimsemissin . "

Kadi Ercani bir siirinde soyle der:"Ey gozlerim, bir bakista amacmiza
vardiniz . Kalbimi en zararli yere suriiklediniz . Ey gozlerim, cekin
elinizi
kalbimden, cunkiiki kisinin bir kisiyi oldurmeye yurumesi namertliktir !
"Hz .
Ali (kerramellahu veghe) yurur: "Gozler seytanm tuzaklari- . dir.
viicudtaki
organlarm en gabuk etkilisi ve en agir darbeusidir. Allah'a ibadet etmek
yolunda vticudunun organlarini nefsinin kontrolti altma veren kimse amacma
ulasir. Buna karsilik organlarini nefsinin hazzinin emrinde kullandiran
kimse ise butun amellerini siiip siipurmus olur." Bir sair soyle
der : "Mtiridin nefsi Allah'a ibadete yonelince . Kotuluge suriikleyen
sebebler.
uzerindeki te'sirini yitirince . Vticudun biitun organlari bu yolda ona
uyunca.Bu durum onun hesabma cesit!: nimet bagislar getirir . Ebedilik
yurdunda comert insanlar onu bekler . Gunahkar kiiguk - buyuk her turlu
glinahm kokunii kaziymca . "Abdullah ibni Mubarek (rahimehuliah) buyurur:
"imanin ozii, Pey-gamber ' imizin (S.A.S.) getirip ogrettiklerinin
dogrulugunu
kabul etmektir. Qunki Kur'anin dogruluguna inanan kimse, onu tatbik etmeye



koyularak ebediyen cehennemlik olmaktan kurtulur. Haramlardan sakman kimse
tev-be etmeye yonelir. Helal ile beslenen takvaya yonelir. Farz
ibadetlerini gerceklestiren kimsenin mtis . ' umanligs saglamlasir Dogru
konusan sikmtilardan kurtulur. Haksizliklardan uzaklasan "kisas"dan
kurtulur Peygamber ' imizin sunnetlerini uygulayan kimsenin ameli ozlesir.
Sirf Allah rizasma yonelen kimsenin ameli kabul edilir . "Rivayet
edildigine
gore, sahabilerden Ebu Derda (R.A.) bir gun Pey-gamber ' imize "Ya
Rasulellah! Bana bir seyler tavsiye et" diye basvurur. Peygamber ' imiz
onun
bu arzusunu soyle cevaplandiririz : "- Ey Ebu Derda! Kazancm helal, amelin
salih olsun. Allah'dan gundelik rizik dile ve kendini olulerden
say . isledigin amelleri begenmekten sakm, bu durum amelleri ortadan silen,
korkunc bir tehlikedir. Ctinku amellerini begenen kimse, yaptiklari kabul
edilmis mi, yoksa geri mi cevrilmistir diye dlisunmeden Allah' 1 minnet
borcu
altma koydugu kanaatine varir.Oysa ki hayalkirikligi ve zillet getiren
nice gtinah vardir ki buyukltik ve kendini begenmislik duygusu doguran
ibadetten daha hayirlidir . "Amellerinde riyaya dusmekten de sakm. Allah'
in:

"0 gun hie hesap etmemis olduklari seyler Allah tarafmdan
karsilarma cikarilir" ayeti soyle tefsir edilmistir: "Bazi kimseler
dunyada iyilik sayarak isledikleri nice amelleri. Kiyamet Gunti olarak
karsilarma cikar" (84) . "4) Ziimer Sure-i, CelileSi; 47
Seleften bir zat bu ayet okunurken "Vay riyakarlarm. baslarma gal derdi.

ote yandan ulu Allah 'm "Allah 'a yaptigi ibadete hie bir ortak
kosmasm" ayetinin manasi soyledir: "Yani bu kimse yaptigi ibadeti ne
gosteris maksadi ile aciga vursun" ne de yaptigmdan utanarak gizlesin"
(85). KeM Sure-i Celilesi: 110.
ibni Mes'ud'dan rivayet edildigine gore, Kur'an'm en son inen ayeti sudur:

- Allah Ve conouruteceir j iz ve herkese, haksizliga ugramaksizm
kazandigmm karsiligmm verilecegi gunden korkunuz" (86) .

(86) Bakara Sure-i Celilesi: 281.
Sair Muhammed ibni Besir soyle der:"Dunun, yanilmaz bir sahid sifati ile
geride kalmistir. Bu giinun de yaptiklarma sahid olacaktir . Eger 6un bir
kotiiluk kazanmissan, bu gun . hamdederek, iki iyilik isle. iyilik
islemeyi,
sakm yarma birakma. Cunku bakarsm ki, "yarm" gelmis ve sen yoksun!"

Diger bir sair de soyle der : "Arzularma uyarak giinahi hemen islersin,
Oteyandan ilerde Tevbe edecegini umarsm Bir mtiddet sonra ansizm olum
gelir! Bu yaptigm akilli ve tedbirlilerin isi degildir ! "Hz . Davud (A.S.)
.
Hz. Suleyman'a (A.S.) der ki : 1 - Mumin hentiz elde edemedikleri konusunda
Allah'a tevekkul eder.2 - Miimin elde ettiklerinden hosnut olur.3 - Miimin
elinden kacanlar icin sabreder . "Bir vecizede de soyle denilmistir :
"Belaya
karsi sabreden muradma erer." Bir sair soyle der:"Basma bir bela gelince
sabretmelisin . Hayal kirikligma ve aciya diismemelisin . Eger dtinya,
zineti
ile uzerine gelecek olursa Buna karsi direnmek, iyilik ve takva delilidir.
Her iki durumda da zor kullanarak nefsin ile devamli cihadet ki . Hie bir
engel ile karsilasmadan umduguna ulasasm . "Diger bir sair de soyle
der:"Sabir, dilegin anahtaridir. 0,' her zaman, hedefe varmanm
yardimcisidir . Sabret, ne kadar uzasa bile geceler. Cok defa mahzuna
yardim
etmistir . Sabir sayesinde nice "heyhat, olmasi imkansiz" denen hedefe
varilmistir . "Baska bir sair de soyle der:"Sabir imanm en saglam kulpudur.
Seytanm kiskirtmalarma karsi kalkandir o. Sabirda faydali sonuclar
vardir. - Tez canliligm ise sonu husrandir. Zaman sana keder ulastirdi
ise. Bize karsi zaten devirlerin tutumudur bu . Guzelim sabir zirhma
buriin.
Kesinlik ile bil ki, sabir cennetin kilavuzudur . "Sabir cesit cesittir.
Birisi, en uygun vakitlerde ve eksiksiz olarak farz ibadetleri islemeye
devam etmektir. Bir baskasi, nafile ibadet islemeye devam etmektir. Bir
diger arkadas ve komsularm aci veren davranislarma katlanmaktir . Bir baska
cesit sabir, fakirlige ve hastaliklara dayanmaktir. Bir diger sabir cesidi
de giinahlara, nefsin azgm arzularma, gunah olmasi muhtemel seylere, biitun
organlarm islerine ve diger faydasiz davranislara karsi durabilmektir .

- 171
YiRMi SEKiziNCi BOLUM
OLUMtj HATIRLAMAK



Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:e- Dtinyevi hazlari gozden diisiiren
61timti sik sik hatirlayimz . "Hadisi soyle aciklayabiliriz : olumu sik sik
hatirlayarak dtinya hazlarma karsi olan hevesinizi kiriniz ki, Allah'a
yonelesiniz. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c- Eger hayvanlar
bltim
hakkmda insanlarm bildigini bilselerdi, hep zayif hayvan eti yemek
zorunda kalirdimz. "Hz. Ayse (R. Anha) Peygamber ' imize bir gun "Kiyamet
Gtinti . sehid-ter ile birlikte Mahsere gelen olacak mi?" diye sorar.
Peygamber ' imiz bu soruya "Evet. olumu gtinle gecede yirmi kere
hatirlayanlari" diye cevap buyurdu.Bu tisttin faziletin sebebi, olumu akla
getirmenin oyalama yurdu olan dtinyadan sogumayi gerektirmesi ve Ahiret
icin
hazirlik yapmaya yol agmasidir, olumu hatirdan cikarmak ise dtinya hazlarma
dalmaya stirtikler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur ki:"- olum. mti'mine
hediyedir . "Peygamberimizin olumti, mtimin hesabma hediye saymasi sundan
ileri geliyor; Ctinki nefsinin cesitli isteklerini karilamanm
sikintilanna katlanmak, azgin arzulanni simrlamak ve seytana karsi
devamli olarak kendini savunmak gibi vazifeleri omuzunda taidigindan
dolayi, dtinya mti'-min icin bir cesit zindandir, oltim onu bu azabdan
kurtarmaktir . Bu kurtulus onun hakkmda bir hediyedir . Yine Peygamber '
imiz
{S.A.S.) buyuruyor ki:"- Oltim, her mtisltiman icin bir

kef arettir . "Peygamber ' imiz bu hadisi ile, halka ne eli ile ne de dili
ile
zarar vermeyen, kendini mti'min ahlakmm canli numunesi haline getiren,
ufak tefek kusurlar dismda btiytik gtinahlarm kirine bulasmamis gercek
mti'minleri kasdetmektedir . iste Oltim boylesine btiytik gtinahlardan
kalabilmis
ve farz ibadetleri yerine getirmis kimselerin ufak tefek gtinahlarma
kefaret ve temizleyici olur.Ata-ul Horasam , sr ki: Peygamber ' imiz bir
gun
ytiksek sesli kahkahalari disardan duyulan bir meclise ugradi ve onlara:
"Dtinya nazlarmm bulandiricisim anarak """meclisinizi karistirir." diye
buyurur, oradakiler "Dtinya nazlarmm bulandiricisi nedir?" diye sorarlar.
Peygamber ' imiz "oltim" diye cevap verir Enes der ki Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
soyle buyurdu:c- Oltimti sik sik hatirlayimz, ctinki gtinahlari giderir ve
sizi dtinyadan sogutur . "Diger bir hadiste:"- Oltim uyarici olmaya
kaf idir . "Baska bir hadiste:"- Oltim vaiz olmaya kafidir."

Buyurmustur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun mescide girince
icerdekilerin
ytiksek sesle gtilerek konustuklarmi gortir, onlara "Oltimti hatirmiza
getiriniz. Nefsimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim ki . benim
bildiklerimi bilseydiniz az gtiler, cok aglardmiz" buyurdu . Peygamber '
imizin
de bulundugu bir mecliste sahabiler birini soz konusu ederek hayli overler.
Bunun tizerine Peygamber ' imiz sahabilere: "Soztinti ettiginiz arkadasmiz
6 ' timti anar miydi?" diye sordu. Sahabiler "Biz onun oltimden
bahsettigini hie
duymus degiliz" diye cevap verdiler. zaman Peygamber ' imiz "0 halde
arkadasmiz sizin ovdugtintiz gibi degildir." buyurdu. ibni Omer (R.A.) der
ki . "On kisilik bir gurubun onuncusu olarak Peygamberimizin ziyaretine
vardim. Ensar'dan biri Peygamber ' imize "insanlarm en zekisi ve degerlisi
kimdir. Ya Rastilellah" diye sordu. Peygamber ' imiz bu soruya soyle cevap
verdi. "En zeki ve en degerli kimseler oltimti en sik anan ve onun icin en
cok hazirlik yapan kimselerdir. Bu kimseler dtinya serefi ve Ahiret
tisttinltigtinti birlikte yanlarmda gottiren zekilerdir . "Hasan-til Basri
(rahimehullah) buyurur: "Oltim dtinyanm degerini dtistirdii ve akli basmda
kimselerin huzurunu yok etti."Rebil ibni Haysem buyurdu: "Mti'minin.
oltimden
daha degerli bir bekledigi yoktur. Benim olumumti kimseye duyurmaym,
hemencecik beni Rabb ' ime teslim edin."Ehli hikmetten bir zat. bir
arkadasma gonderdigi mektupta sunlari yazdi. "Ey kardesim, oltimti ozleyip
de bulamayacagm aleme (Ahirete) gocmeden once bu alemde iken oltimden
kork."Ibni Sirin'in (rahimehutiah) yanmda oltimden soz edildigi zaman
vticudunun btittin organlari donakalirdi . Omer Ibni Abdtilaziz (R.A.) her
gece
fikih alimlerini saraymda sohbete cagirir. hep birlikte oltimden. Kiyamet
Gtintimden ve Ahiretten bahsederek, sanki onlerinde cenaze varmis gibi
gozyasi dokerlerdi . ibrahim-i Taymi (rahimehullah) buyurur: "iki sey beni
dtinyadan haz duymaz hale getirdi. Oltimti ve Allah ' m huzuruna
dikilecegimi
dtistinmek . "Ka ' b ibni Ahbar (ratrmehullah) buyurur: "Olecegini bilen
kimse
dtinyanm sikmti ve mes ' elelerine onem vermez . "Mutarrif (rahimehutiah)



buyurur: "Riiyamda, Basra Camii'nin ortasmdaki ktirstiden seslenen birinin
soyle dedigini duydum: "Olumu hatirlamak. Allah'dan korkanlarm kalbini
parca parca etmistir. Yemin ederim ki, ben onlari ne yapacaklarim sasirmis
gortiyorum. "Es ' as (rahimehullah) der ki, "Hasan-til Basri'nin yanma
girerdik
kendisi sanki ate?, sanki bir ahiret isi ve olum hatirasi idi . "Safi/ye
(R.
Anho) buyurur ki : "Kadinin biri bir gun Hz. Ayse'ye (R.A.) gelerek
kalbinin
katiligmdan dert yandi . Hz. Ayse (R.A.) ona, "Sik sik olumu hatirla, o
zaman kalbin yumusar" dedi . Kadm, Hz. Ayse'nin tavsiyesini tatbik edince
gercekten kalbi yumusadi. Bundan dolayi bir mtiddet sonra yine Hz. Ayse'nin
ziyaretine gelerek ona tesekkiir etti."Hz. isa'nin (A.S.) yaninda olumden
bahsedilirken derisi kanardi.Hz. Davud (A.S.) un yaninda olumden Kiyamet
Gtintinden soz edildigi zaman, vucudunun organlari birbirinden ayrilacak
derecede aglar ve ancak Allah ' m rahmetinden bahsedilince kendine
gelirdi . Hasan-ul Basri (rohimehullah) buyurur: "Gordugiim biitun akli
basmda
kimseler olumden korkuyor ve oltintin arkasmdan htiztin duyuyor . "Emevi
halif elerinden Omer ibni Abdulaziz (R.A.) cevresindeki alimlerden birine
"Bana va'zet" der. Alim "Olumu tadacak ilk halife sensin" der. Halife
"Devam et" der. Alim, "Hz. Adem'e (A.S.) varmcaya kadar btittin atalarin
olumu tatmaktan kurtulamamislardir . Simdi ise sira sana geldi" der. Bunun
iizerine Omer ibni Abdulaziz aglamaya baslar.Rebi' ibni Hasem
(rahimehullah)
evinde bir kuyu kazmis, her gun birkac kere icine girer yatarmis,
boylelikle olum dusuncesini hafizasmda canli tutarmis ve soranlara dermis
ki : "Oliim duygusu bir an bile kalbimden ciksa hemen kalbim

bozulur . "Mutarrif ibni Abdulaziz (rahimehullah) buyurur; "su oliim.
varlik
sahiplerini varliklarma konmaktan alakoydu. o halde olumsuz bir varlik ve
saadet arayimz . "Halife Omer ibni Abdulaziz (R.A.) enbese'ye dedi ki,
"Olumu sik sik' an. Eger genis imkanlar icdnde yasiyorsan, bu hatirlama,
seni mutevazi imkanlara yoneltir. Eger kit imkanlar icdnde yasiyorsan bu
hatirlama, yasama imkanlarini genis saymana yolagar . "Ebu Suleyman-ud
Darani

(rahimehullah) der ki . "fjmmu Harun'a "olmek ister misin?" diye sordum,
"hayir" dedi. "Nicin?> diye sordum, bana su cevabi verdi, "Bir insanin
emrini kirmis olsam. onunla karsilasmak istemezdim. (Allah ile) nasil
karsilasmayi isteyebilirim ki . ' nun emrini kirdim."Ebu Musa el-Temimi

(rahimehutlah) buyurur: "Meshur sair Farez-dek'in esi vefat etmisti, Basra
sehrinin biitun ileri gelenleri cenazeye gelmisti, aralarinda Hasan-til
Basri

(rahimehullah) da vardi . Farezdek'e dedi ki . "Ya Ebii Firas (Farazdek'in
lakabi) bu gtin igin ne hazirladm?" Farez-dek "Altmis yildan beri
tekrarladigim (La ilahe illallah...) sehadet ciimlesini" diye cevap
verdi . Farezdek esi topraga verildikten sonra kabrin basma dikilerek bir
mersiye soyledi, su beyitler o mersiyeden almmistir:

"Korkarim ki, beni milemezsen kabrin otesinde ondan. Daha dar ve daha
yakici bir yerden yakami kurtaramam. Kiyamet Gtinti bana sert bir gticfacti
ve
Farezdek' i stiren bir stirticti geldigi vakit hip stiphesiz boynu buklilii
cehenneme ytiriiyen kimseler Adem ogullarmdan hayrete ugrarlar."
Kabirde yatanlar hakkmda Arap sairleri soyle demislerdir: "Mezarligm
basmda dur ve soyle seslen. "Hanginiz karanliga gomulmustiir . "Hanginize
kabri iginde iyi davramlmistir da muhafizlari onu emin bir uykuya
dalmasma mtisaade etmislerdir . "Disardan bakan gozlere gore mezarlikta tek
bir siikunet vardir. Belli degil oliiler arasmdaki derece farklariEger sana
cevap verselerdi, icinde bulunduklari durumun icyiizunuAciklayan bir dil
ile
sana her seyi anlatirlardiitaat iginde olanlari. Cennet bahgesine
inmistir . Dolasir dilegince agaclari arasmda . Azgm giinahkarlara gelince
onlar cukurda kivraniyorlar , yilanlarma yuva olarak Akrebler de ytirtir
iizerine dogru, ruhu onlarin lsirmalari yiiziinden agir bir iskence
altmdadir . Malik bni Dinar buyurur ki; "Bir gtin bir mezarligm yanmdan
gecerken su siiri soyledim:

"Mezarliga vardim, onlara seslendim: Hani nerde ulular ve
klicumseyenler?Nerede, buylikltigune delil getirenler?Ovtindugti zaman
sozleri
dogru bulunanlar nerede?"0 sirada mezarliktan bir ses geldi. Sesi duyuyor,
fakat sesleneni goremiyordum, soyle diyordu:"Yok oldu hepsi, yok haber
verecek kimse, Oldtiler hepsi, haber de oldti. Topragm kizlari gece
giindliz



demeden, vticudlarm giizelliklerini mahvediyor. Ey goctip gidenleri soran
kii. Gorduklerinden ibret almiyor musun?"Bir kabrin uzerinde su yazi
bulunmustur :Mezarlar sana sesleniyor, oysa ki onlar dilsizdir,
konu?mazlar.
Sakinleri de toprak altmda suskun yatiyor, "Ey doymak bilmez bir ihtiras
ile dunyalik yigan kimse.Bu dunyaligi kim icin biriktiriyorsun?Halbuki sen
oleceksin ! "ibni Semmak (rahimehullah) buyuruyor ki : "Bir gun mezarliktan
gecerken kabirlerden biri uzerinde su manzum kitabeyi okudum: "Akraba ve
yakmlarim, kabrimin yamndan gelip geciyorlar . Sanki beni nig tanimamislar
gibilmirascilar malimi bolusuyorlar . Fakat borclarmi tereddutsiiz
reddediyorlar . Herkes payini almis ve . kendi hayatim yasiyor.Aman
Allah'im!
Ne de cabuk unuttular beni!"Diger bir kabir uzerinde de su yazi
bulunmustur : "Tanidiklar arasmdaki gercek dost cabucak kayboluyor, Ne
kapici ve ne de bekci olume engel olamiyor.O halde dtinyadan ve dunya
nazlarmdan nasil ferahlik buluyorsun?Ey sozleri ve nefesleri sayilan
kirns e ! Ey gaf il ! Kusurlara batmissm. Omrunu dunya hazlarma dalarak
harcamissm! olum; aldandi diye, ceht ile nedamet elimiz. Baskalarma bilgi
dagitanlara da acimaz !

Basmda durdugun nice kabrin icindekini Olum cevap veremez, dilsize
cevirdi, oysa .o dilsiz degildi. Koskun pek baymdirdi, herkesce
begeniliyordu . Kabrin ise bu gun mezarlikta belirsiz olmustur . "Baska bir
manzum kitabe de soyledir : "Kabirleri rehin atlari gibi dizildigi vakit
dostlarm basmda durdum. Eger aglasam da goz yaslarim bosansa gozlerim
aralarmdaki yerimi goriirdu." (

Bir doktorun mezar tasmda su manzum kitabe bulunmustur.) "Bana biri Lokman
toprak oldu dedigi vakit, Tibbmdan ve kamilliginden bahsedilen nerede.
ihtisas ve tedavileri suya dustu. Heyhat, kendisini savunamayan baskasim
savunamaz dedim."Diger bir mezar tasmda da su manzum kitabe bulundu: "Ey
insanlar! Benim de bir emelim vardi . Olum ona ulasmaktan alakoydu beni.
Allah' mdan korksun o kimse ki . Yasarken amel etme firsati bulmustur.
Gordtigun yere tasman yalniz ben degilim. Herkes boyle bir yere
tasmacaktir .

- 177 -
YIRMI DOKUZUNCU BOLUM

GOKLER VE GEITLi CINSLER
Rivayete gore. Allah'm (C.C.) ilk yarattigi varlik cevher'dir. Allah
cevhere heybet nazari ile bakmca Allah Korkusu ile eridi ve titredi,
arkasmdan su oldu. Sonra Allah suya rahmet nazari ile bakmca yarisi
dondu. Allah bu donmus sudan Arsi yaratti.Ars da sarsilmaya baslaymca
Allah uzerine La ilahe illallah, Muhammedurrasulullah' (Allah'dan baska
ilah yoktur. Muhammed Allah'm rasul'udiir) cumlesini yazdi, zaman
slikunet buldu.Geriye kalan suyu. Allah Kiyamet Gunti ' ne kadar kendi
haline
sarsilmaya ve kaynasmaya birakti. Nitekim ulu Allah 0 ' nun Ars ' i su
uzerinde idi buyuruyor .Arkasmdan su calkanmaya ve koptirmeye basladi,
ondan dumanlar cikti ve birbiri uzerine yigilarak yukseldi. Dumanm kopiigu
vardi . Allah bu kopukten ket halinde yer gokleri yaratti.Bu salhada yer ve
gok tabakalari yapisikti. Ulu Allah aralarmda ruzgar yaratti ve boylece
yer katlari ile gok katlari birbirinden ayrildi . Nitekim ulu Allah (C.C.)
bu
durumu bildirerek sonra semaya dogruldu ki . o bir duman halinde idi.
buyurur .

Hikmet ehli soyle der: Allah gogu neden dumanden yaratti da Buhardan
yaratmadi? Ounkti duman diizleri birbirleriyle baglanti ! : halde
yaratilmistir . Sonuncusu yerinde sabittir. Oysa ki . buhar dengesiz bir
yapiya sahiptir, donucudur. Bu da ulu Allah'm ilminin kemalini ve
hikmetini gosterir . Daha sonra Allah suya rahmet nazari ile bakti, su
dondu.
Nitekim bu . husus Peygamberimizin (S.A.S.) hadisi ile sabittir . Faide,
gerek
gok ile yeryuzu arasmda ve gerekse buttin gok katlari arasmda besyuz
yillik mesafe vardir. Her gok katmm yuksekligi de yine bes ytiz yillik
uzaklik tutar . Soylendigine gore gogun birinci kati sutten beyazdir. Onu
yesil gosteren Kaf dagmm yesilliginin yansimasidir . Birinci kat goglin
adi Rakiadir. ikinci kat gokyiizu nur gibi parildayan demirdendir, adi
Reydum veya Maundur. Ucuncu kat gok bakirdandir. adi. Melekut veya



Hoynyundur . Dordiincti kat gok beyaz gtimtistendir , parlakligi gozleri
kamastiracak gtictedir, adi 2ahiredir. Besinci kat gok kirmizi
altindandir, adi Muzeyne veya muzhiresdir . Altinci kat gok nur
pariltili
bir cevherdendir , adi Halisedir. Yedinci kat gok kirmizi yakuttandir,
adi
Lobiye veya Damia dir.Beyt-ul Mamur gogun bu yedinci katmdadir.
Beyt-ii! Mamur'un biri kirmizi yakuttan, obtirti yesil zeberced ' den .
biri
beyaz giimiisten ve oteki kirmizi altmdan olmak iizere dort diregi
vardir.Yine soylendigine gore akikten olan Beyt-ul Mamur'a her giin yetmis
bir. melek girer ve Kiyamet Giiniine kadar bu meleklerden hicbiri geri
donmez . Giivenilir gortise gore, yerytizii gokten daha iistiindtir. Cunki
peygamberler burada yaratilmis ve burada gomtilmtisttir. Yerin en makbul
kati
da en list katidir. Cunki vorliklar bu kattan yararlanmaktadirlar . ibni
Abbas 'dan (R.A.) rivayet edildigine gore goklerin en ustun kati catisi
tizerinde Ars-tir Rahmanm bulundugu gok katidir. Bu katin ismi Ars'a
yakinl : gmdan dolayi Kursi dir. Bir de butun faydalamlan yildizlar, yedi
gezegen haric, bu kattadirlar. Yedi gezegen yildiz ise gogun yedi katma
dagilmis vaziyettedir . Bunlardan Zuha! yedinci kat goktedir ve persembe
giinune teka-bu! eder. Merih besinci kat goktedir ve sail giinune tekabul
eder. Gunes dorduncu kat goktedir ve pazar giinune tekabul eder. Ziihre
tictincti kat goktedir ve Cum' a gtintine tekabul eder. Utarit ikinci kat
goktedir ve carsamba giiniine tekabul eder. Ay. birinci kat goktedir ve
Pazartesi giiniine tekabul eder.

Latif bir ntikte:Ulu Allah'm sasirtici bir hilkat cilvesi olarak hie
birininin digerine benzememesine ragmen yedi kat gogun hepsi de dumandan
yaratilmistir . Oteyandan Allah (C.C.) gokten indirdigi su sayesinde
cesit!:
rengi ve degisik tadi olan tiirlii tiirlii bitki ve meyveler ortaya
cikarmistir. Nitekim Ulu Allah Meyva ve bitkileri yiyecek olarak
birbirinden farkli iistiinliikte yarattik diye buyuruyor . Yine ulu Allah,
ademogullarini da cesit cesit tabakalarda yaratmistir. Kiminin rengi beyaz,
kimininki ise siyahtir. Kimi bilgili, kimi cahildir. Oysa ki, hepsinin
kokii
aym yam Ademdir. Her yarattigi seyde Kemalini isbat eden Allah '1 noksan
sifatlardan tenzih ederim!

- 179 -
OTUZUNCU BOLUM

KURSI, AR. MUKARREB MELEKLER. RIZIKLAR VE TEVEKKUL
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Allah'm Kiirsi'si gokleri ve yeri kaplar. (87) Bakara: 285
Bazi tefsir alimlerine gore Ktirsi Allahin ilminden mecazdir. Bazilarma
gore ' nun miilkii kasdedilmektedir . Bir kisim alimlerin yorumuna gore ise
burada bildigimiz gok cisimleri kasdedilmektedir . Hz . Ali'den (K.v.)
rivayet
edildigine gore. Kursi parlak incidendir ve uzunlugunu Allah 'dan baska
hie kimse bilmez.Bir hadiste: G6klerde yedi kat yer Ktirsi ile birlikte
sahrada h?r hai-fca gibidir buyurulmustur . ibni Mace'nin naklettigine
gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor : Gokler. Kiirsi basiucundadir
,
Kiirsi de Ars ' in oniindedir . ikrime (R.A.) nin rivayet ettigire gore
soyle
demistir:c- Giines Kiirsi nurunun yetmisde biri kadardir. Ars da.
Perdelerin,
yani hicaplarm yetmisde biri kadardir . Yine Peygamber ' imizden
nakledildigine gore. Ktirsi'yi tasiyan meleklerle Ars ' i tasiyan melekler
arasmda yetmis tane karaniik hicap ve yetmis tane aydinhk hicap vardir.
Her hicap arasmda besyiiz yillik mesafe vardir. Eger boyle olmasaydi.
Klirsi'yi tasiyan melekler, onlarm nurundan yanarlardi . Ars . Kiirsi'den
daha
yiiksekte tamamen lsiktan ibaret bir cisimdir ve Ktirsi*den ayri bir
yapidadir. Hasan-iil Basri bu goriise katilmaz. Ars ' m kirmizi yakuttan.
yesil bir cevherden .ak inciden ve safi lsiktan oldugunu ileri stiren
cesitli goriisler vardir. En dogrusu bu konuda kesin konusmaktan kagmmak ve
susmayi tercih etmektir. Felek (astronomi) alimleri (Ars'a dokuzuncu
Felek en iist Felek ve Felekler, Felegi, atlas Felek yani Yildizsiz
Feieka gibi cesitli isimler verirler . Cunki klasik hayat alimlerine gore
butun Felekler burclar Felegi admi alan sekizinci Felekte
sabittirler . eriat alimlerine gore Ars ve Kurs: mahliikatm iist
smiridir. Tavanidir, onun dismda hicbir sey yoktur. Bu smir, ayni



zamanda kullarm bilgi hududunu Cizmektedir. Bu sininn otesini ne idrak
etmeye imkan vardir ve ne de bunun otesine tasan bir ara?tirmaya girismek
yerindedir . Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Eger onlar sana ytiz gevirirler ise de ki, Bana kendinden baska ilah
bulunmayan Allah yeter. Ben sirf O'na dayamyorum. 0, ulu Ars ' in
sahibidir
(88) Tevbe Sure-i. Celilesi. 129.

Goriildiigii gibi Allah. Ar ' l ululuk ile sifatlandirmi?tir. Ciinkii
varliklarin en biiyiigiidur . ote yandan yukardaki ayette emredilen
tevekkiildii (sirf Allah 'a dayanip giivenmeyi) Peygamber ' imiz (S.A.S.)
hayatinda gergeklestirmistir . Bu yiizden gerek Tevrat ' ta ve gerekse
diger ilahi kaynakli kitaplarda Peygamber ' imiz Miitevekkil (tevekkiil
eden . sirf Allah 'a dayanip giivenen) diye anilmaktadir . Neden? Ciinki
tevekkiil; Allah 'i tek bilip ' nu tanimanm tabii bir neticesidir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) da Allah 'i tek bilenlerin efendisi ve ' nu
taniyanlarm {ariflerin) basidir. Zaman zaman sanildigi gibi.
tevekkiil tedbirlere ve neticeye gotiiren sebeplere sarilmaya engel
degildir. Tersine boyle olmak emredilmistir Nitekim bir tasrali arap
Peygamberimize (S.A.S.) Devemi baglayayim mi. yoksa onu Allah 'a
tevekkiil ederek salivereyim mi diye sorar. Peygamber ' imiz tasrali
arab'a Deveni bagla. sonra tevekkiil et diye buyurur . Peygamberimiz
(S.A.S.) soyle buyuruyor :- Eger Allah 'a tarn manasi ile tevekkiil
etseydiniz, 0. Sabahleyin yola ag gikarak yuvaya tok donen kuslarm
rizkini nasil veriyorsa sizinkini de oyle verirdi . Peygamberimiz
burada Kuslarm sabahleyin yola giktiklarini belirterek tevekkiiliin
netice saglayici sebeplere yapismakla birlikte olmasi gerektigine
isaret buyurmustur.
- HIKAYE -

Ibrahim ibni Edhem ile Sakik'iil Belhi (rahmetulf ahi aleyhim) Mekke'de
karsilasirlar . Ibrahim. akik'e Seni bu duruma getirmeye sebep ne oldu
diye sorar. akik soyle cevap verir. Giinlerden bir gun gole
varmistim. Kirag bir yerde yatan, kanatlari kink bir kus gordtim. Kendi
kendime urada oturayim ve bu kusun rizkinin nereden geldigini gozetleyim
dedim. Kusun karsismda yere goktum. sirada gagasi arasmda gekirge
tasiyan baska bir kus belirdi, kink kanadli kusun yanma konarak gagasi
arasmdaki gekirgeyi onun gagasma birakti.Bu durumu goriince igimden Bu
kusu obiirune vasita kilan ulu Allah, nerede olursam olayim benim rizkimi
da
saglamaya kadirdir diyerek kazang pesinden kosmaya son verdim ve kendimi
tamamen ibadete adadim. ibrahim ibni Edhem. O'na Peki neden sen o kink
kanadli kusa yiyecek tasiyan saglam kus olup daha yuksek dereceli olmak
istemiyorsun? Sen Peygamber ' imizin Yiiksek el (verenin eli) algak elden
(alamn elinden) daha hayirlidir diye buyurdugunu duymadm mi?Mu'minin
alameti, iki dereceli olan her seyde, daha iistun olan derecenin pesinden
kosmaktir. Boylelikle ancak iyilerin menziline ulasabilir . Bu cevabi alan
akik. Ibrahim' in elini tutarak optu ve Ya Ebu ishak (Ibrahim ibni Edhem'
i
lekabi) sen bizim tistadimizsin dedi.Fakat insan bir neceye ulasmak iizere
sebeplere el attigi zaman goziinu bunlara dikip onlara takilmama! !,
tersine
her zaman bakislarinin hedefi ve emeginin amaci Allah olmalidir. Bu-
hususda. dilenciyi ornek almali . Bilindigi gibi, dilenciler dilenirken bir
kab kullanirlar. Fakat kab onun araci oldugu igin dilenirken gozlerini kaba
degil, onlara bir sey verecek olan insanlara dikerler.

Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- insanlarm en zengini olmak
isteyen kimse, Allah' in katmda bulunan varliga elindeki varliktan daha gok
giivenmelidir . Uzun mtiddet ibrahim ibni Edhem' in (R.A.) hizmetinde
bu.unan
Hu-zeyiet-tit Mercsi'ye bir gun 0nun yaninda bulundugun siire iginde
karsilastigm en sasirtici olay nedir diye sorarlar . Huzeyfe su cevabi
verir: Mekke'ye giderken yolda gtinlerce ag kaldik, sonunda Kufe'ye
vardik,
yikik bir camiye sigmmistik . Bu sirada ibrahim ibni Edhem. yiizume bakarak
bana Ya Huzeyfe. seni acikmis goriiyorum, oyle mi diye sordu. Ben de ona
Durum seyhimin gordiigii gibidir cevabini verdim. Bunun iizerine Bana
kagit,
kalem getir dedi . istediklerini ona getirdim. Besmele'nin arkasmdan Her
durumda hedef sensin, her manada yonelis sanadir diye yazarak su manzumeyi



kagida doktii : Ben hamdeden ' im. ben stikreden'im, ben zikreden ' imBen
agim,
ben kayibim ve ben ciplak'im alti durum saydim, ben bunlarin ilk yarisim
iizerime almisim Ya Rabb ' i , diger yarisindan da sen kefil ol Senden
baskasmi ovmek, benim icin cehennem alevlerine dalmaktir.O halde zavalli
kullarim cehenneme diismekten koru ! Manzumeyi bitirince yazili kagit
parcasmi etime uzatti ve bana Disari cik ve sakm Allah'dan baskasma
gonial baglama, bu kagit parcasmi da ilk karsilastigm kimseye ver
dedi.Disari ciktim, ilk karsilastigim insan katirma binmis biri idi . kagit
parcasmi adama uzattim. Adam onu elimden aldi. yaziyi okuyunca aglamaya
basladi, Bu yazinin sahibi ne yapti diye sordu. Falan camidedir diye
cevap verdim. Bunun tizerine adam bana icinde alti ytiz dinar bulunan bir
kese altin verdi ve gecip gitti. Arkasmdan birine daha rastlayinca ona Su
katirm sirtmda giden adam kim? diye sordum, karsimdaki bana 0 bir
hiristiyandir diye cevap verdi. Dontip Ibrahim' in yanma vardim, olup
bitenleri anlattim, bana 0 keseye sakm dokunma, ctinkti o adam simdi
gelir
dedi . Biraz sonra keseyi bana veren hiristiyan. ibrahim'in dedigi gibi,
iceri girdi. ibrahim'in basucunda diz coktti, onu opmeye basladi ve
arkasmdan islami kabul etti.Faide, ibni Abbas (R.A.) soyle demistir:
Cenabi Allah, Ars ' 1 tasiyan melekieri yaratmca onlara Ars ' lmi tasiym
diye buyurdu, tasiyamadilar. Bunun tizerine ulu Allah (C.C.) her birinin
yanma butun goklerdeki kadar melek verdi ve hepsine Ars ' lmi tasiym diye
buyurdu, yine tasiyamadilar.

Bu sefer her bir melegin yanma goklerdeki butun melekler ile yerdeki
butun canlilarm sayisi kadar melek kattiktan sonra Ars ' lmi tasiym diye
buyurdu, yine de tasiyamadilar . Bunun tizerine ulu Allah onlara La havle
ve
la kuvvete ilia billahi (btittin kimildama ve kuvvet tezahtirleri ancak
Allah' m yardimi iledir) deyin> diye buyurdu, melekler bunu soyleyince
Ars ' 1 tasiyabildiler . Fakat rtizgarm sirtmda meleklerin ayaklari,
yedinci
kat yere kadar batti. Tabanlari hie bir yere dayanamadigi icin Arsa
tutunmak zorunda kaldilar.Bu arada iclerinden biri dtiserde yuvarlanir ve
nereye dtisttigtinti bilmez korkusu ile durmadan ayni ctimleleri tekrar
ediyorlardi . Onlar Ars ' 1 tasiyor Ars da onlari tasiyordu amma hepsini
Allahm gticti tasiyordu . Rivayete gore:- Her sabah ve her aksem yediser
kere
hasbi yellahu la ilahe ilia huve, aleyhi tevekkeltti ve huve Rabbtil Arsil
aziz ( kendisinden baska ilah bulunmayan Allahbana yeter, ben yalniz ' nun
destegine gtiveniyorum, ulu Ars ' m sahasidir) diyen kimsenin Allah, egri
dogru ne dilegi varsa yerine getirmesi tizerine almistir . Baska bir
rivayete
gore, hadisin son kismi soyledir: Allah, gerek dtinya ile ilgili gerek
Ahiret ile ilgili ne dilegi varsa yerine getirmeyi tizerine alir.

- 184 -
OTUZBiRINCi BOLUM

DUNYAYI TERKETMEK. ONU KOTULEMEK
Dtinyayi zem hakkmda inen ayetler ve emsali pek coktur . Denebilir ki .
Kur'an-i Kerim'in ekserisi dtinyayi asagilamak, onu insanlarm goztinden
dtistirmek ve Ahirete yonelmelerini saglamayi telkin eder. Hatta
peygamberlerin amaci da budur, onlar insanliga ancak bunun icin
gonderilmislerdir . Bu cihet acik oldugu icin bu konuda ayet nakletmeyi
yersiz gordtik, yalniz bu mesele ile ilgili olan hadislerin bir kismmi
nakledecegiz . Rivayete gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gtin yolda
ytirtirken
bir koyun lesine rastlar, yanmdakilere <Bu koyun lesine, sahibinin onem
vermedigini kabul eder misiniz? diye sordu . Sahabiler O'no Tabii kabul
ederiz, onem vermedigi icin onu cope attilar diye cevap verdiler. Bunun
tizerine Peygamber ' imiz sahabilere buyurdu ki . Nefsimi kudreti elinde
tutan
Allah'a yemin ederim ki . Allah katmda dtinya, su koyun lesinin sahibinin
goztinde oldugundan daha degersizdir. Eger Allah katmda dtinya bir sivri
sinek kanadi kadar deger tasisaydi, ondan kafirlere bir icim su bile
vermezdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Dtinya mti'minin
zindan ve
kafirin cennetidir. Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:- Dtinya
lanete
ugramistir. Allah rizasi icin olunanlar dismda dtinyadaki her sey de lanete
ugramistir . Ebti Mtisa et-Es ' ori ' nin bildirdigine gore Peygamber '
imiz
(S.A.S.) soyle buyuruyor : - Dtinyayi seven. Ahiretine zarar verir,
Ahireti



seven dunyasina zarar verir. Buna gore kalici (baki) olan gecici (fani)
olana tercih ediniz. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Diinyaya,
gonial vermek, blittin gtinahlarm basidir. Sahabilerden Zeyd ibni Erkam (R
A.) buyurur; Bir giin, Hz. Ebu Bekr'in (R.A.) yaninda oturuyordum. Bir ara
su isteyince ona bal ile tatlandirilmis su getirdiler. Serbeti agzma
gottirlirken bir anda vazgegerek aglamaya basladi, onun gozyaslari
yamndakileri de aglatti. Yamndakiler sustu, fakat onun gozyaslari bir.
tiirlli dinmedi . Bir ara aglamasmm siddeti daha da artti. Devamli hiingur
hungiir agladigi icin yamndakiler, neden gozyasi doktligiinti ona sormaya
firsat bulamayacaklarim sandilar . Fakat bir mliddet sonra aglamayi kesti
ve
gozlerini silince yamndakiler ona Ya Rasulellah ' in halifesi! Seni
aglatan
nedir? diye sordular. da soyle cevap buyurdu:- Bir giin Peygamber ' imiz
ile birlikte idim, ' nu kendinden bir seyi kovarken gordiim, yaninda baska
kimse yoktu. Ey Allah'm Rasulu! Kendinden uzaklastirmak istedigin nedir?
diye sordum, bana su cevabi verdi . Su diinya gozlimlin online dikildi,
ona!
Def ol ! uzaklas benden ! dedim, sonra bana donerek - sen beni basmdan
savdm, ama senden sonra gelenler elimden yakalarim kurtaramayacaklardir
dedi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Ebedilik yurdunun
varligma
inandiktan sonra aldatma yurdunun pesinden kosan kimse, ne kadar
saskmdir ! Rivayet edildigine gore, bir giin Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir
coplliglin besmda durarak sahabilere Gelin dlinyayi gorun diye .seslendi,
sonra copltikten clirlik bir bez pargasi ile kararmis bir kemik parcasi
aldi
ve sahabilere soyle dedi:- Qopluk dlinyayi temsil eder. su pacavra diinya
gtizelliklerinin bir giin clirliylip onun gibi olacagim gosterir, dlinyada
gordtigiim canli viicudlar da bir giin Qtirtik kemige

dontisecektir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Diinya tatli bir
yesilliktir, Allah yeryiiziinu simdi size devretti, ne yapacagimzi
gozliiyor.
Diinya israilogullarimn online yayilmca ve tizerindeki hakimiyetleri
pekisince sasirarak siislere, elbiselere, tatli kokulara ve kadmlara
daldilar.Hz. isa, onlara Dtinyayi ilah tutmayimz ki o da sizi
kolelestirmesin . Hazinelerinizi , onlari kaybetmeyecek olan Allah'm katmda
biriktiriniz . Qiinki diinyada biriktirilen hazinelerin basma bir kaza
geleceginden her zaman endise edilir.Oysa ki, Allah'm katmda hazine
sahibi olamn kazadan korkusu yoktur.Yine Hz. isa (AS.) :Ey Havarilerim!
Dlinyayi sizin icdn yuziistii yere yatirdim, benden sonra bir daha belini
dogrultmasma imkan vermeyiniz. Zira diinyamn girkin taraf larmdan biri.
orada Allah'a karsi gelinmesidir . Yine onun diger bir girkin yonii. ona
yiiz
gevirmeden Ahiretin ele gegirilmemesidir . Ey havarilerim! Dlinyayi
lizerinde
gegilip gidilecek bir koprli kabul ediniz, onu kalici bir yurt sayip imar
etmeye kalkismayimz . Biliniz ki . Her glinahm kaynagi diinya sevgisidir.
Nice bir anlik azgm arzular sahiplerine uzun calara mal olmustur . Dlinyayi
onlinlizde gokerttim ve siz de sirtma bindiniz. Sakm orada krallar ile ve
kadmlar ile gatismaya girismeyiniz . Krallar ile diinya lizerinde cekismeye
kalkismayimz, ctinki onlari dlinyalari ile basbasa biraktikca size
dokunmazlar. Kadmlara gelince onlara tutulmaktan namaz ve oruc sayesinde
kacimmz . Diinya hem isteyen, hem de istenen bir seydir. Dlinyadaki
riziklarim tamamlasmlar diye. ahireti gaye edinenlerin diinya, peslerinden
kosar. Buna karsilik diinya dlisklinlerini de ahire* arar, ollim gelip de
yakalaymcaya kadar.

Mlisa Bin Yesar'in rivayetine gore: Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
- Ulu Allah'm, yarattiklari icinde en nefret ettigi varlik, dlinyadir.
yarattigmdan beri onu hie taraf ma bakmamistir . Rivayet edildigine gore,
bir giin Hz.Slileyman Bin Davud (A.S.) lizerini golgeleyen kuslar. sagmda
ve
solunda insanlar ve cinlerden meydana gelmis maiyyet kitasi arasmda
ylirlirken israilogullarmdan bir abid ile karsilasir . isralioglu abid ona
der
ki . Ya Slileyman ibni Davud. yemin ederim ki Allah sana gercekten
muhtesem
bir saltanat bagisladi . Hz . Slileyman bunu isitti ve israiloglu abide su
cevabi verdi, Mli'-minin amel defterine yazilan bir tesbih Suieyman ibni
Davud'a verilen parlak saltanattan daha hayirlidir. Cunki Slileyman'a
verilen saltanat gecicidir, ama mli'minin tesbih sevabi
kalicidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Servet biriktirme
hirsi



sizi bastan cikardi. Ademoglu, malim, melim der durur. Oysa ki . yiyip
tlikettiginden, giyip eskittiginden ve sadaka olarak verip geri kalanin:
biraktigmdan baska ne malm var ki? ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyr
ki:- Dunya yurtsuzlarm yurdudur ve ztigurtlerin servetidir. Dunya icin
akli olmayanlar, varlik biriktirir, onun ugruna, cahiller calismaya
girisir, ondan dolayi anlayi?sizlar kiskancliga kapilir, onun pesinden
ancak kesin imana sahip o'mayanlar kosar . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki:- Birinci derecede dunyaya onem veren kimsenin. Allah 'dan hie bir sey
beklemeye ylizu olamaz . Ulu Allah dort hasleti onun kalbinden hip
gikarmaz:!
Kurtufusu olmayan bir endise,2 Hie bos vakit birakmayan kesintisiz bir
mesguliyet, 3 Hie bir zenginlige varamayan fakirlik,4 Hedefine
varmasi imkansiz bir ihtirasSahabilerden Ebu Hureyre (R.A.) buyurur: ,Bir
gun Peygamber ' imiz bana: Ya Ebu Hureyre! Sana butun icyuzu ile diinyayi
gostereyim ister misin? dedi . ben de tabii isterim, ya Rasulellah diye
cevap verdim.Bunun uzerine elimden tutarak beni Medine'nin kuru
derelerinden birine goturdu, kar?imizda insan baslari, insan tersi,
pacavralar ve kemik pargalarmdan ibaret bir pop yigmi duruyordu.Bu
manzara karismda Peygamberimiz soyle buyurdu. Ya Ebu Hureyre! Su baslar
da sizin gibi muhteris ve sizin gibi uzak vadeli emeller pesinden kosan
insanlarm baslari idi, simdi ciplak kemik haline geldiler, daha sonra da
rtizgarda ucusan toza d6nu9eceklerdir.Su tersler de onlarin cesit cesit
yiyecekleri idi, nereden kazanmilar ise kazanmislar ve midelerine
indirmislerdi , simdi insanlarm, yanlarmdan tiksinti ile kacistigi
pislikler haline girdiler,Su pacavralar onlarin nian takmtilari ve
elbiseleri idi, imdi ruzgarda ucuuyorlar. Su kemik parcalari da onlarin
binek hayvanlarma ait idi, onlarin sirtmda belde belde dolairlardi .
Binaenaleyh dunya uzerine aglamak isteyen aglayabilir . 6nce sessizce
doktilmeye balayan gozyalanniz. gitgide yerini hungur hungur aglamaya
birakti . Rivayet olunur ki Allah (C.C.) Hz. Adem (A.S.) mi yeryiiziine
indirdigi zaman ona: Yikilmak tizere bina yiikselt ve olmek icin dogur
buyurmutur . Davud ibni Hilal (R.A.) der ki : Hz. ibrahim'e indirilen
sayfalarda 6yle yazar: Ey dunya! Sen gozlerine girmek igin suslenip
puslendigin iyi kullarimm goziinde ne kader onemsizsin! (Junki ben onlarin
kalbine sana kari nefret ve senden ytiz cevirme duygusu koydum. Yarattigim
varliklar iginde nazarimda en onemsizi sensin, gelimelerin cucedir ve
yokluga varir. (Junki seni yarattigm gun devamli kalmamana ve yok oluncaya
kadar bir elde devamli bulunmamana hukiim verdim, sana sahip olanlarm butun
cimrilik ve pintiligine ragmen boyledir bu ! Yureklerinden hosnutluk
doyarak
kalblerini baglilik istikameti uzerinde tutarak bana ibadet edenlere ne
mutlu! Onlara mujdeler olsun ki . yaptiklarma verecegim karsilik,
kabirlerini uzerine dikilip huzuruma gelirlerken onlerinde yayilan goz
kamastirici bir nur, gevrelerini kusatmis melekler kafilesi olacaktir, ta
ki dilekleri olan rahmetime ulasmalarini saglaymcaya kadar . Peygamber '
imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Allah dunyayi yarattigmdan beri 0, yer lie gok
arasmda kendi halinde birakilmistir . Allah onun tarafma hie bakmaz .
Kiyamet Gunii, diinya Ya Rabb ' u Bu giin beni dostlarinin en kucuk
rutbelisine
ver der. Ulu Allah Ey hiclik Sus ! Sen seni onlara, dunyada layik
gormemistim, simdi hig layik gorur muyum?Rivayete gore. Hz. Adem (A.S.)
yasaklanmis agacm meyvesini yedigi zaman, midesi icindeki agirligi
gikarmak tizere guruldamaga basladi. Oysa ki yasak meyveye gelinceye kadar
hie bir cennet yiyecegi midesini boyle bozmamisti. zaten o agacm meyvesini
yemeleri bu yuz-, den yasaklanmisti .Midesi rahatsizlanan Hz. Adem Cennet
iginde dolanmaya basladi. Allah meleklerden birini onun ile konusmaya
gonderdi, gelen melek ona Ne istiyorsun? diye sordu. Hz. Adem melege
mideme coken agirligi bosaltmak istiyorum diye cevap verdi .Allah ' in
talimati uzerine melek Adem'e soyle dedi. midene coken agirligi nereye
bosaltmak istiyorsun. Dosegine mi. yaygilara mi. nehirlere mi yoksa
agaclarm altlarma mi?! Burada boyle bir sey igin uygun bir yer goruyor
musun hie? Dogru dunyaya in ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurdu:
Sahabilere Kiyamet gtinu Allah ' m huzuruna oyleleri gelecektir ki
Tihame
dagi kadar amelleri oldugu halde cehenneme atilmalari



emrolunacaktir . Dinleyen sahabiler Ya Rasulellah! Bu kimseler namaz da
kiliyorlar miydi? diye sordular. Peygamber ' imiz sahabilere soyle cevap
verdi:Evet, bunlar, namaz kilarlar, orug tutarlar, hatta gecenin bir
bolumunii de ibadetle gecirirlerdi . Fakat karilarma bir diinya varligi
ciktigi zaman uzerine cullanirlardi . Peygamberimiz bir hutbesinde soyle
buyurdu: Mii'min iki korku arasmdadir. Biri gecip giden omurdur ki onun
hakkmda Allah' in ne yaptigmi bilmez, digeri kalan omurdur ki onun
hakkmda Allah ' m ne hukum verecegini bilmez. 0 halde herkes kendinden
kendine, dtinyasmdan ahiretine. hayatmdan oliimune ve gencligmd >,n
yaliligma azik hazirlamalidir. Zira dunya sizler icin yaratildi, siz ise
ahiret icin yaratildimz . Nef simi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim
ki : oltimden sonra suali gerektiren bir sey yoktur. Dunyadan sonra da ya
cennet, ya cehennemden baska bir diyar yoktur. Hz. isa (A.S.) der ki; Su
ile ates ayni kabda nasil barmamazsa. diinya sevgisi ile ahiret sevgisi bir
mti'minin kalbinde oyle bagdasmaz . Rivayet edildigine gore, Cebrail (AS.)
Hz. Nuh ' a (AS.) Ey peygamberlerin en uzun omiirlusu, dunyayi nasil
buldun?: diye sorar. Hz. Nuh da Karsilikli iki kapisi olan bir ev gibi,
birinden girdm obiirunden ciktim. der.

Hz. isa'ya icinde devamli barmacagm bir ev tulsana derler. Hz.
isa da Bizden oncekilerin biraktiklari yikintilar yeter bize diye cevap
verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Dunyadan sakinin, cunki .
o
Harut ile Marut'don daha buyuleyicidir . Hasan-ul Basri (R.A.) buyurur:
Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun sa-habilerin karsisma gecerek onlara
soyle hitap etti: Aramzda Allah'm kendisini korlukten kurtararak goriir
hale getirmesini isteyen var mi? Beni dinleyiniz. Dunyaya tutulanlarm ve
diinya ile ilgili uzak. vadeli emeller besleyenleri tutkunluk ve emelleri
olcusunde Allah (C.C.) kalblerini kor etmistir . Buna karsilik dunyada
gozti
olmayanlara, ondan fazla bir sey beklemeyenlere Allah, ders gormeden ilim
ve kilavuzsuz hidayet vermistir . Beni dinleyiniz! Sizden sonra oyle bir
kavim gelecektir ki . saltanatlari cinayet ve zulumsuz ylirumeyecek,
zenginlikleri cimrilik ve boburlenmeden hali olmayacaktir . Sevgileri
mutlaka azgm nefsi arzulara dayanacaktir . Beni iyi dinleyiniz! gunlere
kalanlarinizdan zengin olmak ellerinde iken fakirlige katlananlar, sevgiye
kadir iken nefrete karsi tahammiil edenler sohret ve mevki elde
edebilecekleri halde itilmeye kakilmaya hosnutluk'a dayananlar ve butun
bunlari sirf Allah rizasi icin yapanlara Allah elli siddik sevabi
verir . Rivayet edildigine gore bir gun Hz. isa (A.S.) simsekli, gok
giirultulu, sagnak bir yagmura tutulur, sigmacak bir yer arar. uzakta
gozune bir cadir ilisir, yanma vorinca icerde bir kadinin oturdugunu
goriir, bu yiizden oraya sigmmak istemez . Saganak altmda yiiriimeye devam
ederken az sonra bir dagda bir magaraya rastlar, kapismdan, iceri girmek
iizere iken yerde bir arslanin yattigini goriir, eli ile arslanin
tiiylerini
oksayarak Allah'a soyle seslenir : Allah'im! Her canliya bir yuva verdin,
tek bana bir yuva nasip eylemedin. Bunun uzerine ulu Allah (C.C.) vahiy
yolu ile O'na soyle bildirir : Senin yuvan benim rahmetimin karargahidir
.
Seni Kiyamet Gtinti kendi kudretimden yarattigim yuz huri ile
evlendirecegim.
Diigiiniinde her bir yili diinya omrii kadar uzun olan dort bin yil ziyafet
verecegim. Bir tellala, emir verecegim, soyle seslenecek: Dunyaya yiiz
vermeyenler nerede, dunyadan el - etek cekmis olan Meryem oglu isa'nm

(A.S.) diigiiniine buyurun.r. Bu vahiy uzerine Hz. isa soyle der: Vay.
Dunyaya tapanlarm baslarma gelene! Neti." olecek, dunyayi ve dtinyadaki
yarattiklari nasil birakacaklar , diinya onlari aldatip durdugu halde onlar
yine de ona hie bir tereddiide kapilmadan giiveniyorlar . aldanmislara
yaziklar olsun! Nesil diinya onlara hoslanmadiklari seyleri gostermis,
onlari sevdiklerinden ayirmis ve korktuklarini baslarma getirmistir . Ana
hedefi diinya ve isledikleri hep giinah olanlarin vay baslarma gelene! Yarm
gtinahlari yiiziinden nasil rezil olacaklardir . S6ylendigine gore ulu
Allah

(C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) soyle vahyetti: Ya Musa! Zalimler yurdu (diinya)
ile senin isin ne . Orasi sana gore bir yurt degildir. ilgini kes onunla,
onu aklmdan cikar, o ne kotii bir yurttur ! Yalniz orada iyi amel
isleyenlere
gore, o, ne giizel bir yurttur. Ya Musa, mazlumun hakkmi alasiya kadar, ben



zalimin pesini katiyyen birakmam. Rivayet edildigine gore. Peygamber'i m
iz
Ebu Ubeyde'yi (R.A.) Bahreyn'e gonderir, o da seferden mal getirir. En az
Ebu Ubeyde'nin dondiigiinti duyunca sabah namazim Peygamberimiz ile
birlikte
kilmaya kosarlar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) namazdan sonra Mecid'den
cikarken
sahabiler online dikilirler. Onlari boyle goren Peygamber ' imiz
gullimseyerek
Samyorum ki, Ebu Ubeyde'nin bir seyler getirdigini duydunuz der.Ensar
Evet, ya Rasulellah diye cevap verirler. Bunun uzerine Peygamber ' imiz
onlara soyle buyurur: Sevinin ve mutluluk emellerine kaptirm kendinizi
bakalim! Allah'a yemin ederim ki, sizden yana korkum, fakirlikten degildir.
Tersine dunyamn sizden oncekilere oldugu gibi sizin de ontintize bolluk
yaymasmdan korkarim, gecmis milletler gibi ondan daha ytiksek pay almak
yarismasma girisirsinizde onlari helak ettigi gibi sizi de helak eder.Lbu
Said-til Hudri (R.A.) der ki : Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurdu,
Sizden
yana en btiytik korkum, Allah' in sizin icin yerden cikardigi bereketler
ile
ilgilidir Sahabiler O'na sordu. Ya Rasulellah. yer bereketleri
nedir . Peygamber ' imiz her tiirlti diinya varligi diye cevap
verdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir hadiste Dtinya dtistincesi ve sozti
ile
kalbinizi oyalamayiniz buyuruyor . Gortiltiyor ki . Peygamber ' imiz
diinyaya,
degil goz koymayi onu anmayi bile yasaklamistir . Ammar ibni Said der ki :
*Hz. isa havarileri ile birlikte gezide iken bir koye ugrar, koytin halkim
yollara, oteye beriye serilmis. oltiler olarak bulur. Arkadaslarma Ey
havariler cemaati bu koytin halki Allah' in gazabma ugrayarak olmlis
olmalidir, boyle olmasaydi biribirlerini gomerlerdi der.

Havariler ona ey Ruhuliah biz bunlarin baslarma gelenleri bilmek
isterdik derler. Bunun uzerine Hz. isa Allah'a yalvarir Allah da ona
karanlik basmca onlara seslen, sana cevap verirler diyevahyeder . Aksam
olunca Hz. isa bir tiimsegin uzerine cikarak ey koy halki> diye seslenir,
bir ses ona buyur ya . Ruhullah diye cevap verir. Hz. isa ne
durumdasiniz , basinizdan neler gecti diye sorar, aksam tasasiz ve
endisesiz uykuya yattik. sabah olunca cehenneme yuvarlandik diye cevap
verir. Hz. isa Basiniza bu hal neden geldi diye sorar. Dtinya'ya
tapmamizdan ve Allah ' m emrine karsi gelenlere boyun egmemizden dolayi
diye cevap verir. Hz. isa Diinya sevginiz nasildi diye sorar. Bebegin
annesini sevdigi gibi. ytiztinti bize dogru dondtigii zaman sevinir,
arkasim
dondugu zaman (islerimiz ters gidince) uztiltir. aglardik diye cevap
verir. Hz. isa Niye arkadaslarm bana cevap vermiyor diye sorar, gizli ses
Ctinki onlarin agizlarma atesten gemler vurulmus ve gemlerin obtir ucu
kaba
ve sert meleklerin elinde diye cevap verir. Hz. isa Sen bana nasil cevap
verebiliyorsun diye sorar, gizli ses ctinki ben onlarin arasmdaydim. ama
onlardan degildim. Fakat onlara gazab inince beni de icine aldi, simdi
cehennemin agzma ellerim ile tutunmus sarkik vaziyette duruyorum, kurtulur
muyum, yoksa icine mi yuvarlanirim, bilmiyorum der. Bunun uzerine Hz. isa
havarilere der ki . Aci tuza batirilmis arpa ekmegi yiyerek kaba islemeden
elbise giymek ve copltikte yatmak diinya ve ahiret afiyeti olunca coktur
bile. Sahabilerden Enes {R.A) der ki : Peygamberimiz (S.A.S.) Adila
isminde
bir devesi vardi, hie bir deve onunla yarisamazdi. Fakat bir gun tasrali
bir arap devesi ile geldi, yapilan yaris sonunda onun devesi
Peygamber ' imizin devesini gecti, bu durum mtisltimanlara (sahabilere)
dokundu. Durumun farkma varan Peygamber ' imiz bize soyle buyurdu,
Dtinyada
Allah bir seyi ytikseltince bir gtin onu diisiirmek ' nun kaginilmaz
hukmlidiir . Hz . isa soyle der: Denizin dalgalari tizerinde kirn ev
yapabilir?
iste sizin diinyanizda boyledir, o halde onu yurt edinmeyin . Hz . isa'ya
Bize Allah' in sevgisini kazandiracak bir ilim 6gret derler. Hz. isa da
Dunyadan nefret ediniz ki . Allah sizi sevsin diye cevap verir. Ebu Derda
der ki, Peygamber ' imiz bir gun bize, benim bildiklerimi bilseydiniz, az
gtiler, cok aglardimz. Diinya goztintizde onemini, kaybeder. Ahireti tercih
ederdiniz buyurdu, sonra Ebu Derda kendisinden sunlari soylemistir. Simdi
de eger siz benim bildiklerimi bilseydiniz, basimzi alip tepelere cikar,
halinize hiingiir hiingiir aglayarak Allah'a yakarirdiniz . yanmiza yalniz
zaruri ihtiyaclari alir kimseye emanet etmeksizin ve bir daha donmemek
karari ile mallarimzi terkedip giderdiniz . Fakat uzak vadeli emeller



kalbinizden Ahiret fikrini sildi, butun emeklerinizin hedefi dunya oldu, bu
ylizden hie bir sey bilmeyenler gibi oldunuz. Bazilanniz ba?ma
geleceklerden korktugu icin ic gudiilerine koruko-rune uyan hayvanlardan
daha kotudur.Niye birbirinizi sevmiyorsunuz? Niye biribirinize dogru yolu
tavsiye etmiyorsunuz, oysa ki, sizler Allah' in dininde ortak olan
kardeslersiniz . Arzularimzm birbirlerinden ayrilmasimn sebebi, icinizin
bozuklugudur , oysa iyilikte birlesseniz biribirinizi severdiniz . Size ne
oluyor ki, dunya isleri ile ilgili birbirinize nasihat verdiginiz halde
Ahiret konusunda birbirinize nasihat etmiyorsunuz?! Hatta hie biriniz
sevdigi ve destekledigi kimseye bile Ahiret konusunda nasihat vermiyor.Bu
durum, kalblerinizde iman ayriligi oldugunu gosterir. Ahiretin kar ve
zaranna dunyamn ki kadar yiirekten inansaniz, Ahiretin pesinden kosmayi,
dunyaya tercih ederdiniz . ctinku orasi sizi daha cok ilgilendirir . Eger
yakm menfaati sevmek kacimlmaz bir insani temayuldur derseniz, biz
sizin dunyamn bir-cok yakm vadeli menf aatlerinden, uzak vadeli hedefler
ugruna fedakarlik ettiginizi goruyoruz . Hatta belki de hie bir zaman
ulasamayacagimz hedefler ugruna kendinizi ttirlu ttirlti sikmtilara
dusurtiyor, degisik carelere bas vuruyorsunuz . Ne fena kimselersiniz ki,
icinizdeki imanin tesir derecesinin bilinmesini saglayacak derecede
imanmiza tatbiki hayatta gerceklestirmis degilsinz . Eger Muhammed'in

(S.A.S.) getirdikleri hakkmda bir supheniz varsa bize geliniz, size her
seyi aciklayalim, kalblerinizdeki kuskuyu giderecek aydmligi size
gosterelim. Allah'a yemin ederim ki . siz akildan yana eksik kimseler
degilsiniz ki . sizi mazur gorelim. Cunki dunyamzla ilgili konularda egriyi
dogrudan ayirabiliyor ve isleriniz karsismda isabetli tavir
takmabiliyorsunuz . Size ne oluyor ki . dtinyamn elde ettiginiz ufak bir
kazancma seviniyor ve elden kacirdigimz kucuk karlarma uzuluyorsunuz , bu
durum yuz if adelerinizden belli oldugu gibi sozlu olarak da aciga cikiyor,
hosunuza gitmeyen gelismeleri musibet diye adlandirarak uziintu sebebi
yapiyorsunuz . ote yandan cogunuz dininde agir kayiplara ugradigi halde hie
birinizin kill kipirdamiyor , bu alandaki kayiplarm uztinttisu hie kimsenin
yuzunde belirmiyor.

Yemin ederim ki, Allah' in sizin ile ilgisini kestigi kanaatindeyim .
Neden derseniz, cunki hepiniz tanidiklarini guleryiiz ile karsilar, hie
biriniz dostunu, hos gormeyecegi sekilde karsilamak istemez. Ayni
muameleyi de ben ondan gortirum korkusu ile insanlar arasmdaki
mlinasebetlerde bu inceligin f arkmdasimz da Allah ile olan

miinasebetlerinizde ayni hassasiyeti gostermemenin akibetini bilmekten aciz
misiniz.isi gticu sahtekarliga doktunuz, mer ' alarinizda uzak vadeli
ihtiraslardan hie biri yesillik bitmiyor! Olumu inkar etmek iizere saf
tutmussunuz. Allah' in beni sizden kurtarip gormek istedigime

(Peygamber ' imize) kavusturmasim ne kadar istiyorumlEger sag olsaydi, bu
gidisinize katiyyen goz yummazdi . Eger siz de hayra donme temayulu varsa.
ben size her seyi duyurdum. Allah kattndakini (Ahiret sevabini) isterseniz,
ona kolaylikla kavusursunuz . Gerek kendi hesobima ve gerek sizin icin
Allah'm yardimini diliyorum^Hz . isa havarilerine der ki : Ey havariler
dunyaya gontil verenlerin dtinya selameti ugruna din perisanligim goze
aldiklari gibi siz de din selameti ugruna dunya perisanligim goze
aim . *Nitekim buna dair Abdullah ibni Mubarek, soyle buyurur: Coklarim
gorliyorum ki gayet zayif bir dini yeterli goruyorlar. Oysa dunya hayatmda
onlari aza kanaat eder goremiyorum. . . halde kirallar dunyalari ugruna
dinden nasil bigane kaldirlarsa. Sen de din ugruna kirallarm dunyasmdan
bigane kal.Hz. isa soyle der; Ey kendi iyiligini gorerek dunya pesinde
kosan kimse, bilesin ki, senin hesabma en hayirli olan dunyayi
terketmektir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Benden sonra oyle
bir
dunya ile yuzyuze geleceksiniz ki, ates odunu nasil yakarsa o da sizin
imammzi oyle yiyecektir .Allah Hz. Musa'ya soyle vahyetti. Sakm dtinya
sevgisine meyletme, cunki huzuruma getirebilecegin en agir gunah odur.Bir
giin Hz. Musa yolda yururken aglayan bir adama rastlar, biraz sonra ayni
yoldan donerken adami yine aglar vaziyette bulur, gordiigu manzara
karsismda duygulanan Hz. Musa Allah'a ya Rabb'i, kulun senin korkudan



agliyor diye yakarir. Allah Musa'ya soyle bildirir, ya imranoglu Musa. o
gordiigiin adamin aglamaktan beyni goz yaslari ile birlikte aksa ellerini
kaldirsa da yere diistinceye kader dua etse yine onu affetmem, ctinki o
dunyayi seviyor. A Hz. Ali (K.v.) buyurur ki : u alti meziyeti nefsinde
biraraya getiren kimse cennet igin isteyecek birsey cehennemden de kagacak
bir yer birakmami? olur.

1 Allah ' 1 taniyip ' nun emirlerine uymak ve yasaklarmdan

kagmmak, 2 eytani taniyip onun arzularma karsi gikmak, 3
Hakki taniyip ona baglanmak, 4 Batili taniyip ondan sakmmak.5
Diinyay'i taniyip ondan yiiz gevirmek6 Ahireti taniyip ona
talib olmak
Hasan-til Basri (rahimehuiiah) buyurur ki : Allah o kullarma rahmet etsin
ki . dunyayi bir emanet bilmisler onu giivendikleri kimselere teslim ederek
mesuliyet yuku tasimaksizm gogiip gittiler. Dinin hakkmda seninle
yarismaya girisen ile sen de yaris. Diinya konusunda senin ile yarisa
girenin dunyayi yiizune firlat . Hz . Lokman ogluna verdigi nasihatlerde
soyle
der. Yavrum, diinya derin bir denizdir, iginde goklari bogulmustur. Buna
gore ona agilirken binecegin gemi . Allah Korkusu, geminin yuku Allah'a
iman
ve yelkeni Allah'a Tevekkul etmek olsun . Boylelik ile belki, bogulmaktan
kurtulursun, baska ttirlti kurtulacagim sanmiyorum. Fudayl (R.A.) buyurur
ki : u ayet beni gok diisundurdu: - Biz kullardan hangisinin daha iyi
amel
isleyecegini denemek igin yeryuzu uzerindeki her seyi zinet halinde
yarattik. Hie suphesiz, biz onun uzerindeki her seyi kupkuru bir toprak
pargasma da gevirebiliriz (89) Kehf Sure-i Celilesi; 7-8.

Ehl-i hikmetten biri soyle der, diinyada karsilastigm her sey ile
senden once biri karsilasmis ve senden sonra da baskasi
karsilasacaktir . , Senin diinyadan nasibin sadece bir aksam yemegi ile
bir giinliik gidadir. halde bir kac dgiin yemek ugruna kendini
mahvetme. Diinyayc karsi oruglu ve Ahiret ile ilgili olarak iftar
etmis davran . Ciinki diinyanm sermayesi higlik, kazanci
cehennemdir . Bir kesise zamani nasil goriiyorsun diye sorarlar,
kesis soyle cevap verir, viicudlari eskitirken, emelleri yeniler.
Olumli yaklastirirken arzulanan hedefleri uzaga kagirir* Yine ona
peki . diinya halki hakkmda gdriisiin nedir diye sorarlar, cevabi
soyle olur, diinya kimin eline gegiyorsa yorgun diiser, kim ona
ulasamazsa var giicii ile pesinden kosar . Nitekim ayni diisiinceyi bir
sair soyle ifade ediyor : Yiiziinii giildiiren bir yasayis igin diinyayi
oven kimse. Omriin hakki igin gok gegmeden onu kmayacaktir . Diinya
arkasmi ddniik tutunca insan ozlem igindedir . Yiiz verdigi zaman da
sikmtilari artar.Ehli hikmetten biri der ki : t)zerinde ben yokken
bu diinya vardi yok olurken de ben iizerinde bulunmayacagim. Burada
kalmaktan da hosnut degilim. Qiinki hayati pintilik, durusu
bulaniktir. Diinyalilar nimetinin elden kagacagindan, ya basa gelecek
beklenmedik bir belasmdan veya giinii dolacak omiirden devamli endise
igindedirler . Baska bir ehli hikmet de soyle der: Diinyanm en biiyiik
kusuru, herkese hakkettigini degil, ya fazlasmi, ya eksigini
vermesidir . Siif yan-iis Sevri (R.A.) buyurur ki : Diinya nimetlerini
gormiiyor musun, sanki Allah 'in gazabma ugramislar gibi hep ehil
olmayan ellere diismiislerdir . Ebii u ! eyman-iid Darani (R.A.) buyurur:
Dunyaya tutkunluk ile talip olan bir kimseye ondan birsey verilirse
daha gogunu ister Ahirete de ask ile talip olan ondan bir sey verilse
daha gogunu ister. Ne bunun ve ne de dbiiriiniin sonu yoktur . Adamm
biri Ebii Hazim'a (R.A.) dedi ki, Benim yurdum olmadigi halde diinyayi
sevdigim igin halimi begenmiyorum. sana kendimi sikayet ediyorum
der. Ebii Hazim adama soyle cevap verir. Allah'm sana diinyadan
ayirmis oldugu pay hakkmda dikkatli ol . onu ona helal yollardan
kazanarak yerinde harca, o zaman diinya sevgisinin sana hig bir zarari
olmaz.Ebii Hazim'in adama bdyle cevap vermesinin sebebi sudur. Qiinki
eger diinya sevgisinden dolayi onu kmayacak olsaydi, adami o derece
iizebilirdi ki . adam diinyadan iyice soguyarak olmeyi
isteyebilirdi . Yahya ibni Muaz (R.A.}- buyurur: Diinya seytanm



ticarethanesidir . eytamn ticarethanesinden hig bir sey galmayasm.
sonra onu aramaya gikarak seni yakalar . Fudayl (R.A.) buyurur ki :
Diinya gegici bir altmdan ve Ahiret de kalici boncuktan olsa bize
kalici boncugu gegici alt ma tercih etmek gerekirdi . Biz gegici
boncugu kalici altma tercih ediyoruz halimiz ne olacaklEbu Hazim
(R.A.) der ki . Aman diinyaya tutulraayimz. giinki bilenlerden,
ogrendigime gore diinyayi gdziinde ululastiran kimse. Kiyamet Giinii
Allah' m huzuruna getirilince ona igte bu adam. Allah' m dnemsiz
ilan ettigini yiice kabul etti denecektir . ibni Mes'ud {R.A.} der ki,
Diinyada bulunan herkes bir misafir ve mail da emanettir. Misafir
gdciiciidiir ve emanet de geri verilecektir . u beyit bu gergegi dile
getiriyor : Mal ve goluk-gocuk birer emanetten baska bir sey
degildir . Oysa ki . emanetleri bir gun mutlaka geri vermek gerekir.Hz.
Rabia (R.A.) bir gun dostlarmi ziyaret etmege varir, dostlari sdzii
diinyaya getirerek onun kdtiiliiklerini dile getirirler. Hz. Rabia
buyurur ki : Diinyadan bahsettiginiz yeter, susun. Eger o kalbinizde
yer etnrs olmasaydi, ondan bu kadar gok bahsetmezdiniz . Soyleyecegim
sdze kulak verin. Bir seyi gok seven, onu sik sik anar . ibrahim ibni
Edhem'e (R.A.) Nasilsm diye sordular, asagidaki siirle cevap
verdi : Yamadik diinyamiz!, yirtarak Dinimizden Sonunda Din de gitti,
diinya da gitti elimizden . . . Baska bir bey;t de sdyledir :Diinya
pesinde kosani sdyle gdriiyorum: Omrii ne kadar uzun olursa
olsunDiinyanm nimet ve sefasma nerede ulasirsa ulassm.Bir diilger
gibidir ki . binasmi yapar yapismi yiikseltirFakat gat;smi gatmca
kurdugu bina yikiliverir . Diger bir beyitde de sdyle

anlatilir :Farzet ki, diinya sana bagis olarak sunuldu Onun akibeti
yokolmak degil midir?Senin diinyan ancak bir golge gibidir. Seni
golgelendirir bir miiddet, sonra kayip geger . Lokman-i Hekim, ogluna
der ki : Yavrum! Ahiretin ugruna diinyani feda et, her ikisini de
kazanirsm. Ama diinyan ugruna Ahiretini feda etme her ikisini de
kaybedersin . Mutamf ibni Sittiy (R.A.) der ki : Krallarm bolluk
iginde gegen hayatlarma ve parlak kiyafetlerine bakma lakin onlarin
gabuk gogiisiine ve kotii akibetine bak.ibni Abbas (R.A.) buyurur:
Allah diinyayi iige ayirdi: Bir pargasi miiminin, bir pargasi miinafigm
ve diger pargasi da kafirindir. Miimin kendi payma diiseni azik yapar,
miinafik hissesi ile siislenir, gdsteris yapar. Kafir de kendine
diisenden habire yararlanir . Ehli hikmetten biri der ki, Diinya bir
lestir, buna gore ondan pay almak isteyenler, kdpekler ile geginmeye
katlanmalidirlar .

Bu hususta su, beyit soylenmistir : Ey diinyayi kendisine es oiarak
isteyen kisi.Onu, kendine istemekten cay ki, seiamete eresin.Cunki kendine
es olarak talip oldugun gaddar bir disidir ! Onunla yapacagm evlilik toreni
yas torenine pek yakmdir . Ebii Derda (Rahrmehullah) der ki : Allah
Katm'da
dunyanm hor goriilmesi sebeblerinden biri Allah'a ancak orada isyan
edilmesidir . Diger bir sebepde Allah katmda derecelere ancak dtinyadan
yiiz
gevrilerek ulasilabilmesidir . Bir sairin bir beyti soyledir : Diinya,
basiretli bir kimse inceledigi zaman kars:sma dost elbiseyi' 1 giymis bir
diisman gikar.Diger bir sair de soyle der:Ey gecenin ilk saatlerinde
memnun bir sekilde uykuya dalan kisiGelismeler gogunlukla tanyeri cgarirken
kapiyi galarNice bolluk ve saadet devirlerin; sona erdirmistirTalih
yildizlarmm bazan yararli ve bazan ters donmesiDunya olaylarmm akisi
nice mtilku yok etmistir.Ki. o mtilk uzun bir donem fayda ve zarar
saglamistir . Ey diinyaya yanak yanaga sokulan kisi, o baki degildir
.Aksamdan
sabaha onun hayatmdan bir gok misafirler gelip geger . Diinyaya yanak
yanaga
sokulmaktan vazgeger misin?Ta ki . cennette bakireler ile yanak yanaga
gelebilesin . Eger ebedi cennet bahgelerine konmak istiyorsanSana gereken
cehennemden emin olmamaktir . Ebu Umamet-til Bchili (R.A.) der ki : Hz.
Muhammed'e (S.A.v.) Peygamberlik verildigi zaman, seytanm yardakgilari
iblise gelerek Yeni bir peygamber gonderildi, yeni bir timmet ortaya
gikiyor diye haber verdiler . iblis yardakgilarma Bu iimmet diinyayi
seviyor
mu diye sorar. Yar-dakgilari ona Evet diye cevap verirler. Bunun
tizerine



seytan yardakcilarma sunlari soyler, Eger dunyayi seviyorlarsa putlara
tapmamalan benim icin onemli degil. Ben gece giindtiz onlara sokulur ve
ayartma gayretlerimi su tic nokta iizerinde yogunla?tirinm: 1 Mali haksiz
yollardan kazanmak,2 Haksiz ve giinah yerlerde harcamak, 3 Hakli
yerlere yapilmasi gereken harcamanin oniine gecmek.Zaten biittin
kotutuklerin
kaynagi da bu tic davranistir . Adamm biri Hz. Ali'ye (R.V.) Ya
emirelmuminin, bize dunyayi anlat der. Hz. Ali. adama su cevabi verir,
Sana diinya hakkmda ne soyleyeyim? Burada sihhatli olan hastalanir,
giivene
kavusan pismanliga diiser, yoksul dtisen ac:ya mahkum olur. zenginlesen
ttirlti
sikmtilarla yuzyuze geiir.

Helal kazancm da hesaplasma. haram kazar,onda azcbt ve siipheli
kazancinin da azabi vardir.Ayni soru baska bir sefer Hz. Ali'ye (R.A.)
yine sorulur. Hz. Ali cevabim kisa mi. uzun mu olmasim istersin diye
sorar, kisa olsun deyince Hz. Ali soyle der. diinyanm helali hesap
harami azabdrr . Malik Ibni Dinar (R.A.) buyurur ki : Diinyadan korkunuz,
yaman bir disi buyucudur o. Alimlerin kalblerini bile buyuler.Ebu
Siileyman-tid Darani (R.A.) buyurur ki : Ahiretin yerlestigi bir kalbe
diinya
geldigi zaman Ahireti sikistirip cikarir. Fakat dtinyanm yerlestigi bir
kalbe Ahiret girdigi zaman onu sikistirmaz. Ctinki Ahiret se'ef ve nezaket
sahibidir, ama diinya alcaktir.Bu benzetme dunya ve Ahiret zidligi hakkmda
agir bir hukme varmaktadir. Seyyar ibni Hakem'in (R.A.) bu mevzudaki
htikmunun daha dogru olacagini umarim. der ki . Dunya ile Ahiret bir
kalbde biraraya geldigi zaman hangisi baskm gikarsa obiiru ona bagli
olur.Malik ibni Dinar (R.A.) buyurur ki : Dunya igin ne kadar uzulursen.
Ahiret dusuncesi kalbinden o kadar uzaklasir. Buna karsilik Ahiret hesabma
uzuntii duydugun olcpiide diinya derdinden uzak kalirsm . Malik ibni Dinar
' m
yukardaki sozleri Hz. Ali'nin su sozunden iktisap edilmistir. soyle der;
Dlinya ve Ahiret iki kuma gibidirler. Birini hosnut ettigin kadar digerini
kizdirirsm, Hasan-ul Basri (R.A.) buyurur: Allah'a yemin ederim, eski
yillarim oyle insanlar arasmda gecpti ki . onlarin gozunde diinya,
iizerinde
yiiriidiikleri topraktan deha az onemli idi. Diinya batmis mi. dogmus mu .
o
tarafa mi yonelmis, yoksa su tarafa mi. hie umurlarmdadegildi . Adamm biri
Hasan-iil Basri'ye soyle bir adam hakkmda ne dersin: Allah adama varlik
vermis, o da hem sadaka veriyor ve hem de yakmlarmi kolluyor. Bu
servetini bol harcayarak yasamasi dogru olur mu diye sorar . Hasan-iil
Basri
Hayir, dogru olmaz. Btittin diinya onun olsa'yine de zaruri ihtiyaclarmi
karsilayacak sekilde hesapli harcayarak biriken servetini fakirlik
gtinlerine saklamasi gerekir. dedi.Fudoyl (R.A.) buyurur ki : Eger
biitiin
diinya helal olarak bana bagislansa ve Ahirette ondan dolayi hesaba
cekilmeyecegim bana bildirilse yine de lizden biriniz online cikan lesin
elbisesine bulasmasmdan nasil tiksinip kacmirsa ben de dtinyadan oyle
tiksinerek kacmirdim. Bildirildigine gore Hz. Omer (R.A.) am'a gelince
Ebii Ubeyde (R.A.) kendisini sade bir iple yularlanan bir devenin sirtmda
karsiladi . Hz . Omer Ubeyde'ye selam verdikten sonra hati.ii sordu. Sor.ra
kaldigi eve vardi . Ortalikta kilicmdan, kalkanmdan ve binek takimmdan
baska bir sey goremedi . Bunun tizerine Hz. Omer, Ebii Ubeyde'ye Biraz mal
edinseydin der. Ebii Ubeyde 'nin cevabi su olur; Ey emiril miiminin
bunlar
bizi mezara ulastirir . >Siif yan-iis Sevri (rahimehuiiahu) der ki .
Dtinyadan
bedenin igin. Ahiretten de kalbin icin al . . Hasan-iil Basri buyurdu ki;
Allah'a yemin ederim, israilogullari once Allah'a kulluk ettikleri halde
diinyaya tutulduklari icin sonradan puta tapmaya yoneldiler . Vehb (R.A.)
der
ki; Bir kitabda okuduguma gore diinya akli basmda kimseler icin ganimet,
cahiller icin gaflet yeridir, oradan ayrilmcaya kadar onu taniyamazlar ,
ayrildiktan sonra yeniden oraya donmek isterler, fakat donemezler . Lokman-
i
Hekim ogluna soyle nasihat eder-. Yavrum, diinyaya geldigin ilk giinden
itibaren her gecirdigin giin ile dunyayi arkada birakiyor ve Ahireti
karsiliyorsun . Her giin adim adim yaklastigm bir ev. adim adim uzaklastigm
evden sana daha yakmdir . Suayd ibni Mas'ud (R.A.) der ki : Diinyadan
yana
isleri gelisirken Ahiret konusundaki amelleri giinden giine eksildigi halde
bu durumdan hosnut olan birini goriirsen, bi ! ki, bu adam ytiztis-tti
siiriindugii
halde farkmda olmayan bir aldanmistir . Amr ibni As (R.A.) bir giin
hutbede



cemaate soyle seslendi. Allah'a yemin ederim ki . Peygamberimizin uzak
durdugu seylere sizin kadar dtisktin baska bir kavim gormtis degilim.
Allah'a
yemin ederim ki . Peygamberimiz (S.A.S.) yaninda tie kisi varsa, bir sey
almak icin gelen, bir sey vermeye gelenden cok olurdu.

Bir gun Hasan-til Basri. Ey insanlar, hie siiphesiz. Allah'm va ' di
gercektir. halde dunya hayati sizi sakin aldatmasm. Ayartici seytan da
Allah'm bagislayiciligmi ileri stirerek sizi aldatmasm ayetini okuduktan
sonra dedi ki . Dunya sizi aldatmasm diye kirn buyuruyor? (90)
(20) Fit;r Sure-i CelileSi; 5.

Dtinyayi yaratan ve buna gore onu herkesten daha iyi taniyan Allah
buyuruyor. Sakin dtinya mesguliyetlerine kendinizi kaptirmaymiz . Cunki
dunya o kadar oyalayicidir ki, insan kendisine bir mesguliyet kapisi acsa
arkasmdan kendiliginden nerede ise on. mesguliyet kapisi daha
acilir . Zavalli ademoglu, helalinin hesabi ve harammm azabi olan bir
yurttan hosnut gortintiyor. Oysaki, kazancmi helaldan saglasa hesaba
cekilecek, haram yollardan saglasa azaba carpilcakdir .Ademoglu malmi az
goriir, ama amelini az gormez. Dinine gelen musibeti umursamaz da dunyasma
gelen musibete tizti ' tir . Hasan-ul Basri (R.A.) halife Omer ibni
Abdulaziz'e
(R.A.) bir mektup yazdi, mektubda soyle diyordu: Selam uzerine olsun.
sanki sen uzerine oliim yazilipta olen son nesnesin . Omer ibni Abdulaziz
de
ona soyle cevap yazdi . Selam uzerine olsun. Sanki sen dtinyadasm ama hie
bir zaman varolmamissm ve sanki sen Ahirettesin ve halen oradasm . FudayI
ibni iyaz (R.A.) buyurdu ki : Dunyanm girisi kolay, fakat cikisi
zordur.Ehli halden biri der ki : 01umu gercek bilen kimseye sasarim,
nasil
sevinebilir? Cehennemi gercek bilene de sasarim, nasil gulebilir? Dtinyanm
insanlari nasil degistirdigini gorenlere sasarim, ona nasil guvenebilirler?
Kaderi gercek bilenlere dahi sasarim, niye hirsla didinirler?Bir gun iki
yuz yasmda Necran'li bir ihtiyar Hz. Muaviye (R.A.)yi ziyaret etmeye
gelir. Hz. Muaviye ona dtinyayi nasil buldugunu sorar. ihtiyar su cevabi
verir, Afet ve kitlik yillari. bolluk yillari, gun gunu gece geceyi
kovaladi kimi doguyor, kimi oluyor. Doganlar olmasa insan soyu tukenecek,
olen de olmasa dtinya insanlara dar gelecek. >Bunun uzerine Hz. Muaviye
ihtiyora Ne dilegin varsa soyle der. ihtiyar Hz. Muaviye 'ye der ki .
Gecen omrti geri getirebilir, yahut yaklasan eceli savabilir misin?Hz.
Muaviye Bunlara giiciim yetmez diye cevap verir. Bunun uzerine ihtiyar
Muaviye 'ye 0 halde senden hie bir istegim yok der.Davudel Tai (R.A.)
buyurdu: Ey ademoglu! Emeline kavustun diye seviniyorsun, ama ona olumune
biraz daha yaklasmak pahasma ulasabildin. Sonra amelini erteledin, sanki o
baskasmm yararma imis.Bisr (R.A.) buyurdu ki : Allah'dan dtinyayi
isteyen kimse Kiyamet Gtinti ' nun huzurunda uzun zaman dikili kalmayi
istemis demektir . Ebu Haz;m (R.A.) buyurdu ki : Dtinyada seni sevindiren
her
seye Allah seni tizecek bir sey bitistirmistir . Hasan-til Basri buyurur:
insanm ruhu dtinyadan tic hasretle ayrilir:l Biriktirdiklerine doymaz .
2
Arzu ettiklerine kavusamaz,3 Varmakta oldugu yere yeterince azik
hazirlayamaz . Ehli Ma'rifetten birine zenginlige kavustun derler, o da
zenginlige kavusanlar, ancak dtinya koleliginden azad olunabilenlerdir
diye cevap verir. Ebti Stileyman (R.A.) buyurur ki : Kalbini Ahiret
dtistincesi
ile mes-gu! etmeyenler. dtinyaya yonelen azgm arzulara karsi
direnemezler . Malik Ibni Dinar (R.A.) bir gun soyle dedi: Dtinya sevgisi
uzerine hepimiz uyustuk. Ne biribirimize iyiligi emrediyor ve ne de
biribirimizi kottiltikten alakoyuyoruz . Allah bizi bu durumda oldugumuz
gibi
birakmaz. Allah'm bize ne azab indirecegini keske bilseydim! Ebu Hazim der
ki . Azicik dtinyalik insani bir cok Ahiret emelinden alakor . Hasan-til
Basri
der ki, Dtinyaya onem vermeyiniz. Allah'a yemin ederim ki . dtinya yalniz
ona
onem vermeyenlere yaramistir. Allah bir kulun lytitgini dilerse ona once
bir
miktar dtinyalik verir, sonra bir mtiddet arkasmi keser. Verilen bitince
yine verir. Kul dtinyaliga onem vermez olunca o zaman ona bol bol
verir . Ariflerden biri Allah'a soyle dua ederdi . Ey senin iznin olmadan
yere dtismesin diye gogti tutan Allah! Dtinyayi tut ki, tizerime
gelmesin . Muhammed Ibni Mtinkedir (R.A.) buyurdu ki, insan hie bozmadan
btittin gtinler oruc tulsa, hie uyumadan geceleri ibadet ile gecirse,
btittin



malini sadaka olarak dagitsa. Allah yolunda cihad etse ve Allah' in
haramlarmdan kacmsa, fakat Kiyamet Gtinti Allah' in huzuruna getirilince
onun icin Bu adam Allah ' m hor gordtigtinu goztinde yticeltti ve Allah
'in onem
verdigini goztinde ktictimsedi denirse durumu ne olur, biliyor musun?
Hangimiz oyle degiliz ki ! Hepimiz isledigi kusur ve gunahlar ile birlikte
dtinyayi ytice gortiyoruz . Ebu Hazim (R.A.) buyurdu ki : Hem diinya ve
hem de
Ahiret kazanci cetinleti . Ahiret kazancinin zorlugu sundandir. konuda
yardim edecek kimse bulamiyorsun . Dtinya kazancinin cetinlesmesine getince
bu
konuda nereye el atarsan senden daha once konmus bir egri adam
gortirstin . Ebu Htireyre (R.A.) buyuruyor ki : Dtinya, gok ile yer
arasmda
eski bir torba gibi asilidir. Allah onu yarattigi giinden onu yok edecegi
gtine kadar Ya Rabb ' i Ya Rabbi niye beni hor gortiyor, tarafima
bakmryorsun
diye devamli olarak Allah'a seslenir. Allah da ona sus, ey hiclik diye
cevap verir . Abdullah ibni Mubarek (R.A.) buyurdu ki; Bir taraftan
diinya
sevgisi, obtir yandan islenen gunahlar kalbi kusatmislardir , iyilik ona
nereden sizabilsin ki !

Vehb ibni Mtinebbih (R.A.) der ki, Dunyanm herhangi bir seyine kalbi
sevinen kimse hikmetten sapmistir. Azgm arzularini ayak altma alabilen
kimse seytani golgesinden ayirmis olur. Ameli, havai arzularma baskm
cikan kimse gaiiptir . Bisr ' e Falan adam 61dti derler. da dtinyada
biriktirdi. Ahirele goctti, kendine yazik etti diye cevap verir. 0 sunu
sunu yapardi deyip adam hesabma bir kac kalem iyitik sayarlar. Bisr der
ki . dunyalik biriktirme pesinde kostuguna gore onlarin hie bir faydasi
yok . Arif lerden biri der ki, Dunya bizden nefret ettigi halde biz onu
seviyoruz. Bir de bizi sevseydt o zaman ne yapardik acaba?Ehli hikmetten
bir zata dtinya kimindir diye sorarlar. da onun pesinden
kosmayanlarmdir der. Peki Ahiret kimindir diye sorarlar, o da ona
talip olanlarmdir diye cevap verir. Yine ehli hikmetten bir zat der ki,
dtinya bir yikmti yeridir. Onu onaranin kalbi daha kohne bir harabedir.
Cennet bakimli bir evdir. Onu arayan kalb ise daha alimli bir ma'muredir.
Ctineyd-ul Bagdadi (R.A.) buyurdu ki : imam-i afii (R.A.) dunyada hak
dili
ile konusan muritlerden idi . Bir miimin kardesine Allah hakkmda vaaz etti
ve onu Allahla korkutarak sunlari soyledi, Ey kardesim! Dunya kaygan bir
bataklik ve bir zillet yurdudur. Gosterisli yapilari yikilisa dogru gider.
Onun sakinleri mezarlik yolcularidir . Duzeni daginikliga varir. Zenginligi
fakirlige cikar. Oradaki bolluk kitliktir, kitligmda ise bolluk vardir.
Allah'dan kork. ' nun sana ayirdigi rizka razi ol. Gecici yurdundan devamli
yurduna hazirliksiz gocme. Cunki senin hayatm gecici bir golge, yikilmcya
ytiz tutmus bir duvardir. Amelini cok ve emelini az eyle . ibrahim ibni
Edhem
(R.A.) adamin birine ruyada bir dirhem parayi mi. yoksa uyanik iken eline
gecen bir dinar parayi mi tercih edersin diye sorar.Adam Tabii, uyanik
iken elime gecen dinari tercih ederim diye cevap verir. ibni Edhem adama
der ki . Dogru soylemedin. Gunku dunyada elde etmek istedigin her sey,
rliyada elde etmek istedigin sey gibidir. Buna karsilik tercihini
kazanmamis
olan Ahiret ameli, uyanikken ele gececek seyi istememen gibidir . ismail
ibni Ayyas (R.A.) buyurdu ki; Dostlarimiz dlinyaya Disi domuz adim
verirler de bizden irak ol ey disi domuz derlerdi . Bundan daha cirkin
bir
isim bulsalardi. dlinyaya onu takarlardi . Ka ' b ibni Ahbar (R.A.) der
ki;
Dlinyaya oyle tutulacaksiniz ki . ona ve halkma kole olacaksiniz . Yahya
ibni Muaz-tir Razi (R.A.) der ki : u tic kimse akillidir : 1 Dtinya
ona ytiz
cevirmeden once kendisi ona ytiz ceviren,2 igine girmeden once mezarini
hazirlayan, 3 Huzuruna varmadan once yaradanim hosnutlugunu kazanan
kimse. Dtinya oyle ugrusuzdur ki . icine dalman surda dursun, onun ozlemi
bile
seni Allah'a ibadet etmekten alakoyar . >Bekir Ibni Abdulah (R.A.) der ki;
Diinyaya yine dtinya ile karsi koymak isteyenler, saman ile atesi
sondtirmeye
kalkisanlar gibidirler . Bindar (R.A.) der ki; Dtinya dtisktinlerini
dtinya
pesine dtismemekten bahsederken gordtigtim zaman bilesin ki . onlar
seytanin
maskaralari arasmdadir. Dtinyaya yonelenleri ihtiras atesi yakar, ktile
cevirir . Ahirete yonelenleri Ahiret aski aritip yararlanilabilir sikke
haline getirir. Allah'a yonelenleri Tevhit atesi yakar, paha bicilmez bir
cevher haline getirir. Hz. Ali (K.V.) buyurur ki : Dtinya su alti seyden



ibarettir: 1 Yiyecekler, 2 Igecekler. 3 Giyecekler, 4 Binekler, 5
Nikahliklar. 6 Guzel koku . er . Yiyeceklerin en degerlisi baldir.
Halbuki o
bir sinegin yiyecegidir . Igeceklerin en degerlisi sudur, ama onda iyi kotu
herkes musavidir. Giyeceklerin en degerlisi ipekdir oda bir bocek
dokumasidir . Bineklerin en degerlisi attir, onunda sirtmda adam
oldurultir.
Nikahliliklarm en degerlisi kadmdir. Oda cis yeri iginde cisyeridir.
Kadin en guzel yerini ziynetler halbuki onun en girkin yeri arzu edilir.
Guzel kokularm en degerlisi Misk'dir. ise kendir.

- 204 -
OTUZiKINCi BOLUM

YINE DUNYAYI ZEM HAKKINDA
Ariflerden biri der ki : Ey insanlar! Amellerinizi dtistinerek tasmarak
isleyin. Hig bir zaman Allah korkusunu kalbinizden gikarmaym . Uzak vadeli
emeller ile oyalanarak olumu unutmaym. Dunyaya sakm bel baglamaym, giinki
o gayet aldatici ve gaddardir, ustten bakarak gozunuzii boyar, bos vaadler
ile aklmizi basmizdan alir, suslenip puslenerek kendisine talib
geker . Boylece alimli bir gelin gibi ortaya gikar. Boylece bakislar ona
dikilmis, kalbler ona tutulmus . nefisler ona asik olur.Oysa nice asikmm
kanma girmis, nice ona gonul baglayani yuztistu birakmistir. Ona gercegin
gozii ile bakm. sayisiz belalarm yurdudur ve onu bizzat yaraticisi
horlamistir . Onun yenisi yipranir, mtilku elden gider, ileri geleni
itibardan
duser. cogu azalir, sevgisi olur, iyiligi kaybolur . Gaf let dalgmligmdan
gozlerinizi aginiz Allah hayrmizi versin gun gelir sizin icin Falanca
rahatsizdir yahut agir hastadir. Acaba iyilesmesinin garesi var mi? Yahut
onu doktora mi gosterelim denilmeden uykunuzdan uyanm. Sonra senin icin
doktor cagrilir, fakat iyilesmene umut kalmodigi goriilur. zaman falanca
vasiyetini yapti mail saydi derler. Sonra dili agirlasti. dostlari ile
konusamiyor, komsularim tanimiyor denir.Bu arada alnindan terler bosalir,
arka arkaya iniltileri duyulur, yaklasan akibetini kestirmeye baslarsm,
gozlerin fal tasi gibi acilip sabit bir noktaya dikilir, tahminlerinin
gerceklesmek iizere oldugunu sezersin, dilin pelteklesir. kardeslerin ve
yakmlarm aglamaya baslar. Bu oglun falancadir, su da kardesin
filancadir diyerek sana yambasmdakiler takdim edilir, ama artik
konusmaktan alakonmussundur . konusamaz bir dilin muhtirlenmistir .
Arkasmdan
ilahi huklim uzerine iner. canin bedeninden sonra goklere gikarilir.O zaman
yakmlarm basmda toplamr, kefenini hazirlarlar, olunu yika-

gegilmez. iyice bastan cikarak Ahireti hatirmdan siler, diisuncesini ona
agar, fakat gunun birinde ayagi kaymca nedameti buyiik. hayiflanmasi agir
olur. Olum krizleri ve acilari, basma ususur.Onun tutKunlari hie bir zaman
onunla ugni amaglarma ulasamazlar, yorgunluktan hie kurtulamazlar , oradan
sonunda aziksiz akarak ve kendilerine yuva hazirlamadiklari bir aleme ayak
basarlar . Aman kendini sakm ondan, ya emirel muminin. Ona elinden geldigi
kadar mesafeli davran, ondan mumkun oldugu kadar uzak dur. Gunkti dlinya
tutkunlari ne zaman bir sevince guvenseler o onlari bir kotuluge suriikler.
Orada halka zararli olanlar ne yaptiklarmm farkmda olmadan galim
satarlar. Ondan yarar saglayanlar insafsiz ve zararlidirlar . Onun
bollugunun
arkasi beladir, orada kalmak yok olusa dogru adim atmaktir. Onun sevinci
htiztin ile karisiktir. Orada sirtmi dontip giden bir daha geri gelmez.
Gelecegin ne oldugu bilinmedigi igin hep yalanci umitlerini ve Batil
emellerini bekler . Arzulari yalanci, emelleri bos. katiksizi bulanik,
coskunlugunun sonu hayal kirikligidir . Akli basmda ve ontinu goren herkes
orada her zaman endise igindedir, elindeki varligm kagacagmdan
endiselidir. gelebilecek belanin her an korkusu altmdadir . Eger yaraticisi
onun hakkmda hie bir bilgi vermemis, hie bir ornek gosterip kullarmi
uyarmamis bile olsaydi, dtinyanm kendisi uyuklayani kendine getirmeye ve
uyanani uyandirmaya yeterdi.Oysa Allah, ondan sakmmayi bildiren bir gok
ayet indirmis ve onun mahiyetini agiklayan gesitli nasihatler
vermistir .Allah ' m nazarmda onun hie bir kiymeti yok. yaratilaberi onun
tarafma bile bakmis degil. Allah onun biitun anahtar ve hazinelerini
mulkunde bir sivrisinek kanadi bile eksiltmeksizin Peygamberimize (S.A.S.)



takdim etti de kabul etmedi . Bunlari sana hatirlatiyorum ki, Allah' in
emirlerine karsi gelmeyesin. yaraticisimn ho?lanraadigina (diinyaya)
muhabbet baglamayasm. veya sahibinin aleak saydigim degerli
gormeyesin . Deneyden gecip derece kazansmlar diye Allah dtinyayi
salihlerden
kisti, aldanip kof calimlar satabilsin diye de onu dumanlarinm oniine
serdi . Dtinyaya aldananlar. orada kendilerini gticlti gorenler, onun
kendilerine bagislanmis seref kazandinci bir armagan samrlar ve Allah' in
karnma acliktan tas baglayan Peygamber ' imizin bu hareketine ne mukabelede
bulundugunu unuturlar . Rivayete gore Allah Hz. Musa'ya buyurmustur ki,
Sana
dunya varligim yonelmis gorursen, bu isledigim bir kusurun pesin verilmis
cezasidir, de . Fakirligin sana dogru geldigini gorursen, salihler gibi hos
sefa geldin! de .

Eger dilersen soziin ve ruhun sahibi o ' an Hz. isa'ya uyarsm, o soyle
derdi: Katigim aclik dusturum Allah Korkusu, elbisem kaba isleme, kism
isi kaynagim gunesin dogusu, kandilim ay, binegim ayaklarim, yiyecegim ve
meyvem toprakta yetisenler, aksam olur bir seyim yok. sabah olur yine bir
seyim yoktur. Fakat yerytiztinde benden zengin bir kisi de yok.Vehb Ibni
Miinebbih (R.A.) der ki; Allah. Hz. Musa ile Harun'u (aleyhimusselam)
Firavun'a gonderdigi zaman onlara soyle buyurdu:<- Onun dunya kiligmm goz
kamastiriciligi sizi tirktitmesin. Aim elimdedir benim iznim olmadan ne
konusabilir, ne gozunti kirpabilir ve ne de nefes alip verebilir . iginde
yuzdiigu bol dtinya nimetleri de gozlerini kamastirmasm . Cun-ki onlar
diinya
hayatimn mevsimlik yesilligi, yolunu sapitanlarm nimetidir. Eger Firavun
sizi gorunce sizdekinin benzerine kavusmaya gucunun yetmeyecegini
anlayacagi derecede size diinya zineti vermek istemem verirdim. Fakat boyle
olmamzi istemedim ve sizi, boyle bir yola koyulmaktan alakoydum. Ben
dostlarima hep boyle yaparim. Mtisfik bir goban suriisunu tehilkeli yerde
nasil otlamaya koymazsa ben de onlari diinya zevklerine kapilmaktan oyle
korurum. efkatli bir gobamn devesine yesilliksiz bir konakta konak
vermekten esirgedigi gibi ben de onlari diinya nazlarmdan uzak
tutarim. Elbette bu tutumum, dostlarima onem vermedigimden degildir,
tersine
benim comertligimden paylarim tarn olarak ve selamet iginde doyasiya
alabilsinler diye onlara karsi boyle davramyorum. Dostlarimm bana karsi
zinetleri kalblerinde kokleserek viiciidlarimn her azastnda agiga vuran
algak goniilliiliik, Allah Korkusu, kalb durulugu ve takvadir. Bu onlarin
giydikleri elbise, takmdiklari nisan, etkilendikleri duygu, kazandiklari
kurtulus, ozledikleri iyi dilek, oviindiikleri san ve hemen tamnmalarim
saglayan simadir . Onlar ile karsilastigmda kendine cpekidiizen ver, dilini
ve
kalbini onlar karsismda mtitevazilestir . Bilesin ki, benim dostlarimdan
birini korkutan kimse, bana savas agmis demektir. Sonra Kiyamet Gtinti Ben.
ondan intikamimi mutlaka alirim.>Bir giin Hz. Ali (K.V.) su hutbeyi okudu:
- Bilesiniz ki, siz bir giin oleceksiniz, oldtikten sonra dirileceksiniz ,
dlinyada islediginiz ameller didik didik incelenecek ve onlarin karsiligim
goreceksiniz . Diinya hayati sizi aldatmasm. Ounkii o belaya buriinmiistur,
gecdciligi ile tammr, gaddarlik en bilinen ozelligidir. Oradaki her sey
batmaya dogru yol alir. o dtinyalilar arasmda ondan ona geger, biri
tarafmdan digerine atilir.

Hig bir hak istikrarli degildir, ansizin coken belalarmdan korunmak
elde degildir . Olasi nefsi arzularma kapilarak basibos yasamak Allah
tarafmdan kmanmistir, bollugu devamsizdir. insanlar, diinyamn ok atacagi
birer hedeftir, onlari teker teker oltim tuzagma dusuriir. Herkesin oradaki
siiresi bellidir, payi olgiiliidur. .Ey Allah'm kullari! Biliniz ki . bu
dtinyada sizin durumunuz sizden once gelip gecenlerden farkli degildir.
Onlar sizden daha uzun yasamislar. sizden giiglii hakim. yetler kurmuslar,
sizinkilerden daha evler yapmislar ve daha dayamkli eserler
dikmislerdir . Fakat gtintin birinde uzun yillar yankilanan eserleri
kesildi,
duyulmaz oldu. kemikleri ctirtidti. Muhtesem kaideli koskleri harabeye
dontistti. izleri silindi. Etrafi surlar ile cevrili kosklerden, ipekli
yataklardan, koltuk yastiklari arasmda ayrilarak lahid ile ortiilii, iizeri
taslar ile kapatilmis zemini gakilli mezarlara tasmdilar .Mezarliklari eski
konaklarma yakmdir, fakat icindekiler yapayalmzdir , mamurielerde



oturanlara, onlar yabancidir, eski yerlerinde yeni sakinleri onlari
dusiinmez bile. Onlarm senlikle bir unsiyetleri kalmamistir artik.Yakm
yerlerde oturmalarma ragmen, aralarinda dost ya da komsular gibi
karsilikli girip cikma yoktur. Aralarinda nasil komsuluk miinasebetleri
olabilsin ki . eskileri gecen gunlerin degirmen tasi un gibi ogtitmiis,
bocekler ve toprak viicudlarmi yemistir.Bir zamanlar yasiyorken artik
sadece oludurler, canliligm parlakligmdan sonra simdi kupkuru
kalmtilardan ibaret kaldilar, yakmlarim ansizm kayip verme acismda
bogarak toprak altma gocttiler, heyhat yine heyhat ki . artik geri donecek
degildirler ! Kur ' an-i Kerim'in ifadesi ile onlar hesabma geriye doniis
asla
mtimkiin olmayan oltiniin agzmdan cikmis gerceklesmeyecek bir sozdtir.
Tekrar
dirilecekleri giine kadar gecit vermez bir engelin ardmdadirlar . Sanki
sozde
onlarm verdigi curume evine varmissmiz, o barmakta birlesmizsiniz . o
toprak yataga siz de yakalanmissmiz, kendinizi oyle sayiniz. Her seyin
icyiizii gozlerinizin online serilse, mezarlar degilse kalblerdeki sakli
duygular ortaya cikarilsa ve islediklerinizin hesabim vermek iizere
Allah' in huzuruna dikilseniz. kalbler islenmis gunahlar karsismda
yuvalarmdan firlayacak kadar hizli vurmaya baslasa, her tiirlii perdeler ve
peceler ortadan kalkarak ayip ve sirlar meydana dokulse haliniz nice Olur!

zaman herkes islediginin karsiligmi gorecektir. Nitekim ulu Allah
(C.C.) buyuruyor ki :

- Kotiiliik isleyenler yaptiklarimn cezasini mutlaka gorecekler,
iyilik isleyenler elbette iyi mukafat goreceklerdir . (91)Zilzal Sure-i
Celilesi. 7-8. (
Yine ulu Allah {C.C.) soyle buyuruyor:

- Defter ortaya konmustur. zaman glinahkarm onda yazili olanlardan
urktuklerini gortirstin. Vay basimiza gelene! Ne bicim defterdir bu ki,
kuclik buyuk, hig birini birakmadan hepsini saymis Onlar butiin
istediklerini onlerinde bulurlar. Ci> n ki Rabb'in Hie bir kimseye
kat'iyyen
haksizlik etmez. (92) Kehf Sure-i Celilesi. 49

Allah'a bizi ve sizi kitab'ma gore amel edenlerden, dostlarimn yolundan
ayrilmayanlardan ve sonunda fazilet: ile bizi ve sizi cennete
yerlestirdiklerinden eylemesi icin dua ederiz.Ehti Hikmetten bir zat der
ki,
Gunler birer ok ve insanlar birer hedeftir. Dunya her gun durmadan
tizerine
ok yagdirir. Vucudunun her yerini kaplayacak sekilde giinduzler ve geceler
seni delik desik etmektedirler . Gunduzlerin tizerine dusmesi ve gecelerin
sana dogru yiirumesi karsismda nasil sagligmi koruyabilirsin . Gunlerin
tizerinde meydana getirdigi eksiltmeleri acikca gorebilsey-

din. girdigin her yeni gtinden lirkerdin, zamanm gecisi sana agir bir
iskence gelirdi. Fakat Allah' m tedbiri ferdi hislerin tedbirinin
uzerindedir . Dunya nazlarmm duyulmasi, ancak onun sikmtilarmi unutarak,
yormezlikten gelerek mumkundur. Aslmda dunya macun haline getirilmis 6d
agemdan daha acidir. Gortintir gelismelerini degerlendiren basiretli
kimseler dunyanm kusurlarmi saymakla bitirememislerdir . Aslmda onun
sasirtici cilveleri, nasihat veren basiretli insanlarm idrak seviyesini de
aser. Allah' m, bize dogru yolu buldur.Yine ehli hikmetten bir zat dunyayi
tasvir ederken der ki; Dunya. icinde bulundugun andir. Cunku gecmisi
anliyamazsm . Heniiz gelmemis olan hakkmda zaten bir bilgin yok. Zaman,
gecesinin gelecek haberini verdigi bir gundur . Dunyanm gelismeleri insani
durmadan degistirir ve kesillir. Zaman topluluklari dagitmak, duzenleri
bozmak ve firsatlari elden ele tasimakla gorevlidir. Ozlemler uzak. omurler
ise kisadir. Her seyin sonu Allah'a dayanir . Hatife Omer ibni Abdlilaziz
(R.A.) hutbelerinden birinde cemaate soyle seslenir. Ey insanlar! Sizlerin
yaradilisi oyle bir sebebe dayanir ki . ona inamrsaniz ahmaksmiz. onu
yalanlarsaniz helake gidersiniz . Sizler burada ebediyyen kalmak icin
yaratilmis degilsiniz, bir yurttan diger yurda tasmmak iizere
yaratildmiz . Ey Allah' m kullari! Simdi oyle bir yurtta yasiyorsunuz ki .
yemeniz ve icmeniz sikmtilara katlanmaniza baglidir, elde ettiginiz her
sevindirici nimet, baska bir nimetin hosunuza gitmeyen ayriligma
karsiliktir. Nereye dogru yol aldigmizi ve edebi yurdunuzu iyi
6grenin.Son ciimleler tizerine aglamasi siddetlenen Omer ibni Abdlilaziz



sozlerine devam edemeyerek ktirstiden indi.Hz. Ali (K.V.) bir hutbede
cemete
soyle seslenir. Ey mtiminler, size Allah korkusu ile sizi terk eden diinya
pesinden kosmamayi tavsiye ederim. Siz onun pesinden kosmek isteseniz de o
sizi ytiztistti birakiyor . vticudunuzu giinden giine yipratirken siz
kendinizi
tazelemek sevdasmdasimz . Dtinya ile sizin misaliniz belirli uzakliktaki
bir
yere varmak tizere yola koyulan bir kafilenin yolculugun basmda iken
kendisini hedefe varmis ve bir sey ogrenmeye koyulan talebenin daha ilk
adimda kendisini gereken bilgiyi elde etmis saymasma benzer.Oysa ki,
hedefe varmak icin kim bilir ne kadar zaman gecmesi gerekir, bunun gibi kim
bilir kimin yasayacak giinii vardir da o dlinyada kalacak . Dtinyamn tez
canli
isteklileri, oradan ayrilacaklari giine kadar pesinden kosarlar. Dunyamn
sikinti ve acilarma tiztilmeyin, ctinki bir giin son bulurlar. Onun nimet
ve
sevinclerine de sevinmeyin ciinkii gunun birinde elden giderler . oliim
kendilerini kovalarken diinya pesinden kosanlarla ve her hareketi sikica
gozetildigi halde davranislarinin akibetini umursamayan kimselere
sas : yorum. >Muhammed ibni Hiiseyin (R.A.) der ki; Fazilet. ilim, irfan
ve
edep sahipleri Allah' in dtinyayi onemsiz tuttugunu, onu dostlarina layik
gormedigini, nezdinde onun onem ve deger tasimadigini# Peygamber ' imizin

(S.A.S.) de ondan uzak durdugunu, sahabilerine ona tutulmaktan sakmmayi
tavsiye ettigini ogrenince dlinyada az yediler, Ahiret icin cok harcadilar.
Orada kendilerine gereken kadarim alarak oyalayacak taraflarma
yanasmadilar . Edep yerlerini ortecek kadar giyindiler, acliklarini
giderecek
kadar yediler. Dtinyaya gecici gozti ile Ahirete ise kalici gozii ile
baktilar. Yolcular gibi kendilerine azik hazirladilar . Dunyalarimn yikimi
pahasma Ahireti imar ettiler. Bir gun gozleri onune dikileceginin suuru
iginde kalbleri ile Ahirete baktilar. Bir gun oraya vucudlari ile
gogeceklerinin kesin bilgisi altmda daha yasarken kalbleri ile Ahirete
gocptiiler. Az didindiler, uzun zaman gegindiler . Butun bunlari Allah' in
tevfiki sayesinde yaptilar. Allahm onlar igin sevdiklerini sevdiler
hoslanmadiklarmdan hoslanmadilar .

- 212 -
OTUZUCUNCt) BOLUM
KANAATIN FAZILETI

Bilesin ki . fakirin kanaatkari baskalarinin elindekinde gozii olmayan,
kimseyi kiskanmayan ve zengin olmayi ihtiras haline getirmemis, olmasi
lazimdir bu ancak zaruret miktari yiyecek, giyecek ve barmak sartlari ile
yetinmesi, bunlarm en az ve en ucuzuna razi olmasi, ozlemin: gtindelik veya
aylik gegim ihtiyaglarini saglamakla sinirlayarak gonliinii biray sonrasi
ile
oyalama sayesinde miimkundtir . Qtinki eger fakir, gok seye sahip olma
arzusuna
kapilirsa. veya uzak vadeli emellere tutulursalkanaatinin serefini yitirir,
kagimlmaz olarak tamah ve ihtiras kirine, bulasir, ihtiras ve tamahkarlik
ise ona insanliga yakismaz, kotti huylar-edinmeye ve egri davranislarda
bulunmaya siiriikler . Zaten insanoglu ihtirasa, tamahkarliga ve
kanaatsizlige
yaradilistan yatkmdir. Nitekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Ademoglunun iki nehir yatagi dolusu altini olsa iicpuncusu ister, onun
karnrni ancak toprak doldurur. Allah, tevbe edenlerin tevbesini kabul
eder.Ebii Vakid tit Beysi (R.A.) der ki;' Peygamberimize yeni vahiy
geldigi
zaman zaman yanma giderdigi inen vahyi bize ogretirdi. Bir giin yamna
vardigim zaman bana soyle buyurdu: Allah buyuruyor ki . Biz kullara mail
Namaz kilsmlar ve zekati versinler diye verdik. insanoglunun bir nehir
yatagi dolusu altini olsa. ikincisini, iki nehir yatagi dolusu altim olsa
liclincusunu ister. Topraktan baska hie bir sey onun karnini dolduramaz . .
.
Allah tevBe edenlerin tevbesini kabul eder.Ebii Miisa el-Es'ari (RA.)
buyurdu ki; Serce siiresi kodar bir siiresi kadar bir stire indi . sonra
yine
Allah tarafmdan geriye almdi, o stirenin su kismi akillarda kaldi: Allah
bu dini ile gticlendirecektir , insanoglunun iki nehir yatagi dolusu
serveti
olsa tictinctistinti ister. Onun karnini topraktan baska hie bir sey
dolduramaz.
Allah tevbe edenlerin tevbesini kabul eder.

Peygamber ' imiz (S.A.S./ buyuruyor ki: iki ac gozlti vardir ki doymazlar
birisi ilim doyumsuz'ugu digeri mal doyumsuzlugudur . Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Ademoglu yaslandikca iki sey onda genclesir. Uzak



vadeli ihtiraslar ile mal sevgisi . Burada gordugiimuz ve nakletmedigimiz
muhtelif hadislerden de anlasilacagi tizere ihtiras ve tamahkarlik insanin
yaratili?inin sapik bir yonti ve helake gottiren bir ic gtidtisti oldugu
igin,
Allah (CC.) ve ' nun Rasu'lti (S.A.S.) sik sik kanaatkarligi ovmtislerdir.
Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: islam dinini kabul eden
ve
asgari gegim sartlari iginde yasadigi halde bu duruma kanaat eden kimselere
mujdeler olsun ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Zengin -
fakir
herkes Kiyamet Gunu keske dunyada bana sadece zaruri gegimimi saglayacak
' kadar mal verilseydi diye temenni edecektir . Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki:- Zenginlik mal goklugu ile olmaz. Gergek zenginlik, gontil
zenginligidir . Ote yandan Peygamber ' imiz (S.A.S.) siddetli ihtirasa
kapalmayi ve doyumsuz bir istekle varlik pesinde kosmayi yasaklayarak soyle
buyurmustur: - Ey insanlar! sozume kulak verin! Varlik ihtirasma
kapilmadan mal kazanmaya girisiniz. Cunki nig bir kul kendisine ayrilan
paydan daha fazlasim elde edemez ve yine nig bir kul istese de istemese de
diinyadaki nasibini tamamen ele gegirmeden oradan gogmez . Bildirildigine
gore Hz. Musa (A.S.) Allah 'a hangi kul zengindir diye sorar. Allah
benim
kendisine verdigime en gok kanaat eden diye buyurur. Yine Hz. Musa Allah
'a
peki. en adil. kul kimdir diye sorar Allah da kendine karsi hakka uygun
davranandir diye buyurur . Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurdu: Ruh-ul
Kuds (Cebrail) bana rizkini ttiketmeden hig kimsenin olmeyecegini bildirdi.
halde Allah'dan korkun ve mesru sekilde kazang pesinde

kosun . Sahabilerden Ebu Hureyre (R.A.) buyuruyor: Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
bana soyle buyurdu: Ya Ebu Hureyre, karnin gok acikmca sana gereken bir
gorek ile bir bardak sudur. Dunyanin cam cehenneme ! Yine Ebu Hureyre der
ki : Peygamber ' imiz (S.A.S.) bana soyle buyurdu: Allah'dan kork ki,
insanlarm en ibadet edeni olasin. Kanaatkar ol ki herkesin en sevdigi ve
en gok stikreden insan olasin. Kendi hesabma istedigini baskalari igin de
dile ki, gergek mtimin olasin. Ebu Eyytib-til Ensari (R.A.}'nin rivayet
ettigi
su hadiste de Peygam-ber ' imiz (S.A.S.) tamahkarligi yasaklamistir . Bir
gun
tasrali bir arap Peygamber ' imize gelerek Ya Rasulellah. bana kisa ve 6z
bir nasihat ver dedi . Bunun tizerme Peygamberimiz adama sunlari soyledi:
Her namazim sonuncu namazmmis gibi kil. Ertesi giin oziir
dileyecegin hig bir soz agzmdan gikarma. Baskalarmm elindeki
mala ag gozle bakma.Avf ibni Malik-iil Esari (r.a.) Ger ki : Bir
giin Peygamber ' imizin huzurunda ya dokuz ya sekiz veya yedi kisi
idik. Peygamberimiz bize Allah' in Resiil'iine biat edemezmisiniz
dedi. Biz daha once sana biat etmedik mi Ya Resulallah diye
cevap verdik. yine Allah'm Resui'iine biat etmez misiniz diye
israr edince hepimiz sira ile O'na ellerimizi uzatarak biat etmeye
basladik . igimizden birinin sirasi gelince . Peygamberimize sana
daha once biat etmistik. Simdi nigin sana yeniden biat ediyoruz
diye sordu. Bunun iizerine Peygamberimiz soyle buyurdu : Allah 'a
hie bir seyi ortak kosmadan kulluk edeceginize, bes vakit namazi
kilacagmiza, aldigmiz emirleri dinleyip onlara uyacagmiza
(sesini fisildar gibi algaltarak) ve kimseden bir sey
istemeyeceginize (dilenmeyeceginize) dair bana biat etmenizi
istiyorum. Bu hadiseden sonra orada bulunanlardan biri. atinin
iizerinde iken elinden diisen kamgisinin bile kendisine uzatilmasini
kimseden istemezdi . Hz . Omer (r.a.) der ki; tamahkarlik fekirlik.
tok gozliiliilk ise zenginliktir . Baskasinin elindekine goz dikmeyen
kimse, hie kimseye muhtag olmaz. >Ehli hikmetten bir zata
zenginlik nedir, diye sorarlar, o da az sey istemek ve gegimini
saglayacak kadar diinyaliga razi olmakdir diye cevap verir.Bu
hususta bir sair soyle der :Hayat, biribirini kovalayan anlardan
ve giinlerin tekerriir eden olaylardan ibarettir . Hayat
standartlarma kanaat et. ona razi olBos arzulardan siyril ki, hiir
yasayasinNice oliim var ki . ona siiriiklemistir . Altin, yakut ve
inci .
Muhammed ibni Vasi [r.a.) kuru ekmegi suda lslatarak yerdi ve buna
kanaat eden hie kimseye muhtag olmaz, derdi . Siif yan-iis Sevri (r.a.)



der ki : diinyanizin en hayirli varligi hig imtihan' edilmediginiz
seydir kendisiyle imtihan edildiklerinizin en hayirlisi elinizden
gikandir . Ibni Mes'ud (r.a.) der ki; her giin bir melek sdyle
seslenir: Ey ademoglu. sana yetebilen az varlik, seni azdiran gok
varliktan daha iyidir . Sumeyf Ibni Adan (r.a.) der ki : ey ademoglu,
senin karmnin eni ve boyu birer karis kadardir. igine niye ates
giriyor?Ehli hikmetten bir zata malin, miilkiin nedir? diye sorarlar.
Adam da disa karsi tok gdzliiliik, hususi hayatimda iktsat ve
ba?kalarimn elindekine gdz dikmemektir der .Bildirildigine gore, ulu
Allah buyurur ki . ey ademoglu, diinyamn tiimii senin olsa sana ancak
gegimini saglayacak kadari diiserdi . Eger ben geginecegin kadarim
sana verdikten sonra geriye kalan diinya varliginin hesaplasma
mes ' uliyetini baskasmm omuzlarma yiiklemem, sana iyilik etmis
olurum.lani Mes'ud (r.a.) der ki : Biriniz bir sey isterken nezaket
ile istesin. Adama varip illa vereceksin, mutlaka vermelisin diye
girtlagina basmanm. Ona ancak hayirlar nazik verilir . Emevi
halif elerinden biri Ebii Hazim'a (r.a.) bir mektub gdndererek
istediklerini kendisine bildirmesini sdyler. Ebu Hazim sdyle yazar.
isteklerimi efendime' bildirdim. Bunlarin hangisini verirse kabul
ediyorum ve hangisini vermezse kanaat ediyorum. Ehli hikmetten bir
zata akilli biri igin en sevinilecek sey ve uzuntuyii gidermeye en
yarayisli sey nedir?diye sorarlar, o da akli basmda biri igin en
sevinilecek sey ilerisi igin gdnderdigi salih amel ve iiziintuyu
gidermeye en yarayacak sey de Allah' m takdirini hosnutluk ile
karsilamaktir dedi.Ehli hikmetten bir zat der ki, en bitmez dertli
insanlarm kiskanglar, en mesut yasayanlarm' kanaatkarlar , en gok
sikintiya katlananlarm muhteris ve tamahkarlar, en soruntisiz
yasayanlarm diinyayi en az umursayanlar ve en gok pismanlik
duyanlarm bildigi ile amel etmegi ihmal eden alimler oldugunu
g6rdiim.Bu konuda bir sair sdyle der:Ne mutlu o kimseye ki .
kesinlikle giiveniyor . Riziklan bdliistiirenin kendi rizkini
verecegine . Onunun namusu dokunulmazdir , kirletmez onuOnun yiizii aktir,
yipratmaz onuKanaat alanma giren kimseOmrii boyunca uykusunu
kagiracak tatsiz bir olay ile karsilasmaz . Baska bir sair de
ihtirastan sdyle yakimyor : Ne zamana kadar hayatim kona-gdge gegecek
Ne zamana kadar hayat durmadan didinecek, gah dusiip gah kalkacagimNe
zamana kadar evimden uzak, devamli gurbete katlanacagim. Dost ve
yakmlarimdan ayri, ne durumda oldugum onlarca bilinmedenGah yeryuzlinlin
dogu ucunda, gah bati ucundaihtirasim yiizlinden oltim hatirima gelmiyor. *
Oysa eger kanaatkar olsam, rizkim gelirdi yanima bagis olarak. Zenginlik
mal
bollugu degil, kanaattir . Hz . Omer (R.A.) der ki : s6ztime kulak verin,
size
Allah' in malmdan ne kadarim kendime helal saydigimi agiklayayim mi: Biri
kislik, biri yazlik olmak iizere iki entari, hac ve umre igin bir ihram,
bunlarin dismda herhangi bir Kureyslininki kadar zaruri gegim kaynagi
bunlardan ne daha fazla ya ne daha aza malik degilim Allah'a yemin ederim
ki . bu kadarinin bile helal olup olmadigini bilemiyorum. G6rtildugu gibi
Hz.
Omer. bu kadarlik dileklerinin, kanaat edilmesi gereken asgari standarttan
daha fazla olmadigmdan emin degildir ! Tasrali bir arap kardesine hirsmdan
dolayi sitem ederek soyle der, ey kardesim, sen bir yandan arayis iginde
iken ote yandan kovalaniyorsun . Hentiz kullanmadigm rizkm seni kovaliyor,
sen ise elde ettigini korumak pesindesin sanki aklmda olmayan rizik
kaynagi online agilmis ve elindeki avucundan kayip gitmis gibi ey kardesim
sanki sen hie muhteris hig mahrum ve hig riziklanmis zahit

gormemis"gihisin . Bu hususda bir sair soyle demistir : G6ruyorum ki,
servetin
arttikga artiyor hirsm Dunyaya karsi, hig olmeyecekmissin gibi Senin bir
amacm var mi ki, bir giin ulassan ona.Artik yeter, daha fazlasini istemem
diye bilesinSabi {r.a.) soyle bir hikaye anlatir: A Avcimn biri bir giin
bir serge avlar, serge dile gelerek avciya bana n yapmayi dusiinuyorsun
diye sorar, avci sergeye seni kesip yiyecegim cevabim verir.Bunun
lizerine serge avciya vallahi, benim etim ne kahvaltilik olur. ne de karm
doyurur. Fakat eger beni saliverecek olursan sana ug sey ogretirim, onlar



etimi yemekten daha cok isine yarar. Kabul edersen bu tic seyin ilkini
simdi
elinde iken. ikincisini elinden ucup karsidaki agaca konunca, ucuncusunu de
agactan ucup onumuzdek tepeye varmca soyleyecegim der.Kusun teklifine
avcinin akli yatar, onu salivermeye karar verir, 6g . -retecegin ilk seyi
soyle bakalim der. Bunun uzerine kus avciya elinden kacan firsatlar icin
hayiflanma der. Avci kusu saliverir. Ucup karsi agacin bir dalma konunca
da ikinci seyi ogretmek uzere olmayacak seye inanma der. Bu -sozlerden
sonra kanadlanan kus avcinin onundeki bir tepeye varir" konar, oradan
avciya soyle der: Ey Bedbah adam: Eger beni kesmis olsaydm kursagmdan her
biri yirmi miskal agirliginda iki inci cikaracaktm . Bu sozleri duyan avci
kacirdigi firsat karismda hay:flanarak dudaklarim lsirir. Artik elinden
bir sey gelmeyecegi icin kusa ucuncuyti soyle der. Kus avciya sen ilk iki
nasihatimi unuttun ucuncusunu sana nasil soyleyeyim ben sana kacirdigm
firsatlar icin hayiflanma demedim mi? Oysa sen daha az once beni elinden
kacirdm diye hayif laniverdin . Yine ben sana olmayacak seye inanma
demedim mi? Benim etim, kanim ve tuylerimin hepsi tartilsa yirmi miskal
cekmez, kursagimda her biri yirmi miskal agirliginda olan iki tane inci
nasil olabilir? der ve ucup gozden kaybolur.Bu hikayenin ozti sudur:
insanoglu, kendisini asiri tamahkarliga kaptirinca basireti kapanarak
gercegi idrak edemez oluyor ve olmayecak seyi olabilir gibi gortiyor. A
ibni
Semmak (r.a.) der ki : Baskasma bagisladigm umut . kalbine cendere ve
ayagma bagdir. insanlara bagladigim umudu kalbinden cikar ki, ayagim
kostekleyen bag coziilsun . Ebu Muhammed-ial Yezidi (r.a.) der ki : Bir
giin
Harun-ul Resid'in (r.a.) huzuruna girince onundeki altin yazili kagit
pargasma baktigini gordum. Beni gorunce gultimsedi, ben de ona Allah
emirulmuminine . uzun omur versin, elindeki faydali bir sey mi diye
sordum. Harun-ur Resid bana evet. faydali bir sey. u iki beyti
emevilerden
kalan bir hazinede buldum, cok begendim, simdi ben onlara uctincu bir beyit
ekledim diye cevap verdi . Arkasmdan bana su tic beyti okudu:
.Dilegini karsilamak icin basvurdugun bir kapi yuzune kapaninca . Onu
birak
yuzune acilocak Baska bir kaprya bas vur.Cunki sana mide torbasimn
dolmasi. yeter . (Jirkin islerden kacmmanda yeter.Sakm namusunu harcama ve
kacm. Gunaha girmekten ki . azabmdan uzak kalasm . Abdullah ibni Selam,
Ka'b ibni Ahbar'a (r.a.) alimlerin kazanip hafizalarma yerlestirdikleri
ilimleri neler giderebilir diye sorar, Ka'b da ona tamahkarlik, nefsin
azgm arzularma teslim olmak ve kazanc pesinden kosmak diye cevap
verir. Adamm biri Fudayl'den Ka'b'm yukardaki sozlerini aciklamasini
ister. Fudayl'de ona der ki; nsan bir seyi hirsla isterken onun ugruna
dini elden gidebilir. Nefsin azgm arzularma boyun egmeye gelince nefis
oteye beriye tutununca. hie birini kacirmaya razi olmaz. zaman nefsinin
tutuldugu her sey senin icin ihtiyac haline getir. Nefsin ihtiyag haline
gelen arzularmi karsiladm mi, o zaman burnuna halkayi takarak seni
istedigi yere stirtikler . Artik seni buyrugu altma almis ve sen de ona
boyun
egmissindir. Boyle olunca kirn seni dunya icin severse ona selam verirsin,
hastalanmca ziyaretine varirsm. Tabiiki ne ona verdigin selam ve ne de
hastaligmda yaptigm ziyaret Allah igin degildir. Buna gore o adamdan
dunyaca bir bekledigin olmamis olsaydi, senin icin ne kadar hayirli
olurdu .

- 219
OTUZDORDUNCtl BOLUM

FAKIRLERIN FAZILETI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Bu timmetin en hayirlisi
fakirler ve
cennete en onden girecek olanlari duskunlerdir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Benim iki meslegim vardirr, kirn onlari severse beni sevmis
olur. onlari hor goren benden nefret etmis demektir: Fakirlik ve cihad.
Rivayete gore Cebrail (A.S.) Peygamberimize gelerek Ya Rasulellah! Allah
sana selam soyluyor ve istermisin su gordiigun tepeleri altma cevireyim de
nereye gitsen seninle birlikte olsunlar buyuruyor der.Bu teklif karsismda
Peygamberimiz bir muddet basmi one egerek dusundiikten sonra Cebrail 'e
soyle cevap verir. Ya Cebrail! Dunya yurtsuzlarm yurdu ve baska hie bir
seyi olmayanlarm malidir. Dunyada birakmak uzere servet yiganlar, akli



olmayanlardir . Peygamber ' imizin cevabina Cebrail Ya Muhammed! Allah
seni
sabit kaville sebatkar kilmistir diye karsilik verir . Rivayet edildigine
gore, Hz. Isa (A.S.) yolculuklarimn birinde paltosuna btirunmus yerde
uyuyan biri ile karsilasir, Ey uykuya dalmis kisi kalk da Allah' 1 zikret
diyerek adami uyandinr. Adam gozlerini acarak benden ne istiyorsun, ben
dunyayi sevenlere biraktim der. Adamin bu cevabi uzerine Hz. isa ona o .
halde uyu. ey dostum der.Yine soylendigine gore Hz. Musa (A.S.) yerde
uyuyan birine rastlar, adamin yuzu. sakali topraga bulasmis, basmm altmda
yastik yerine bir kerpic ve paltosunu uzerine ortmus . Gordiigu manzara
karsismda Hz. Musa, Allah 'a seslenerek ya Rabb ' i . su kulun dunyada
mahvolmus der.Bunun uzerine Allah. Hz. Musa'ya soyle vahyeder. ya Musa!
Benim birine yuzumti tarn cevirerek baktigim zaman, onu dunyadan tamamen
alakoydogumu bilmiyor musun? ! Sahabilerden Ebu Rofi (R.A.) der ki : Bir
gun
Peygamber ' imize misafir gelmisti, o anda evde onu agirlayacak hie bir sey
bulamadi beni bir Hayber yahudisine gonderdi, ona git, de ki -Muhammed
senden oniimuzdeki Recep ayina kadar ya odiinc olarak veya para karsiligmda
un istiyor- diye bana talimat verdi . Yahudiye vardim, ne istedigimi
bildirince vallahi bir rehin olmadan vermem dedi . Dontip durumu
Peygamber ' imize bildirdim. bana soyle dedi. Allah'a yemin ederim ki, ben
gok ehli katinda nasil emin isem dunya halki nazarmda da oyle eminim. Eger
yahudi bana unu para karsiligmda veya odunc olarak verseydi, soz verdigim
gun gelince pazarliga uygun olarak borcumu verecektim. Madem ki, bana
guveni yok! Su zirhimi gotur, yamnda rehin birak (da verecegi unu al .
gel) .>

c- Diinya hayatinm mevsimlik yesilligi kabilinden ve imtihan maksadi
ile onlardan bir kac aileye vermis oldugumuz nimetlere goz dikme. ciinki
Rabb'inin nezdindeki rizik daha hayirli ve daha kalicidir. (93)

(93) Taha Sure-i Celilesi: 131.
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Mumine fakirlik, acem kizinin
yanagmdaki benden daha guzel yakisir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki : c iginizden hanginiz sabahleyin uyandigmda sagligini yerinde,
binegini
aksam biraktigi gibi gorur ve o gunluk gegimini de yamnda bulursa butun
diinya onun olmus gibidir . Ka ' b-iil Ahbar (r.a.) der ki : Allah. Hz.
Musa'ya
ya Musa. fakirligin sana dogru gelmekte oldugunu gorunce salihlerin
gelenegine uyarak ona hos geldin de . diye buyurmustur . Ata-ul Horasani
(r.a.) der ki : Peygamberlerden biri bir sahilde yuriirken bir balik
avcisma rastlar. Peygamber avciyi seyretmeye koyulur.Adam nehrin bir
yerine bismil.'ahi (Allah'm ismi ile) diyerek agini atar. hip bir sey
gikmaz. Yoluna devam eden peygamber nehrin Baska bir yerinde ikinci bir
balikgiya rastlar, yeni gordugu balikgi bismi seytan (seytanin adi ile)
diyerek agini nehre atar.Agma o kadar gok balik dtiser ki . onu anmak
sendeleye sendeleye sudan gikarabilir . . Bunu goren peygamber. Allah 'a
(C.C.)
seslenerek Yarabbi bu hadisenin hikmeti nedir? Biliyorum ki, her ikisi de
senin kudretine bagli olarak meydana geliyor der. Bunun uzerine Allah
meleklere Perdeyi kaldirarak bu kuluma her iki balikginin katimdaki
derecelerini gosterin diye emir buyurur . Peygamber berikinin ytiksek
derecesi karsismda otekine hazirlanan zillet makammi gorunce Ya Rabb ' i ,
simdi tatmin oldum diye cevap verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Cennete girdim, cogu cennetliklerin fakirler oldugunu gordtim.
Arkasmdan cehenneme vardim, igindekilerin buyiik cogunlugunu zenginler ile
kadmlarm meydana getirdigini gordum. Hadisin baska bir rivayeti soyledir.
Qogu cennetliklerin fakirler oldugunu gordum. Zenginler nerede diye
sordum, bana Dunya didinmeleri onlari buraya girmekten alakoydu diye
cevap verildi . Diger bir rivayete gore de hadis soyle sona eriyor,
Cehennemliklerin cogunu kadmlarm teskil ettigini gordum, bunlara ne oldu.
diye sordum. Bana Onlari iki kirmizi yani altmda safran mesgul etti
dediler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:Haberde soyle varid
olmustur:
Fakirlik dunyada mtiminin hediyesidir, en son cennete girecek Peygamber
muhtesem mulkunden dolayi Hz. Suleyman ve en son cennete girecek sahabi
zenginliginden oturu Abdurrahman ibni Avf ' dir . Baska bir hadiste: {Onu



cennete emekliyerek girerken gordum) denilmistir . Hz . isa der ki .
Zengin
cennete giicliikle girebilir . Ehli Beyt hakkmda baska bir
Hadiste . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Allah bir kulu severse
ba?ina bir bela verir. Onu daha cok sevdigi takdirde kendisini coluksuz
cocuksuz ve malsiz birakir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Fakirligin sana dogru geldigini goriince salihler gelenegine uyarak ona
hos
geldin de . Buna karsilik zenginligin sana yoneldigini goriince Bu
glinahlarimdan birinin dunyada verilmis cezasidir . Hz . Musa. (A.S.)
Allah 'a
Ya Rabb ' i . kullarm icinde senin dostlarin kimlerdir ki . ben de onlari
senin icin seveyim diye sorar. Allah butun fakirler, fakirler diye
buyurur . Burada fakirler soztintin tekrar edilmesi pekistirmek icin
olabilecegi gibi Gayet darda olan fakirler manasma gelmek icin de
olabilir.Hz. isa der ki : Ben yoksullugu seviyorum ve bolluktan nefret
ediyorum. Zaten 0. en cok Ya.miskin diye cagirilmaktan
hoslamrdi . Arablarm ileri gelenleri ile zenginleri imLisILman olduktan
sonra) bir giin Peygamberimize Fakirlere ayri bir giin ve bize de baska
bir
gun tayin et. Onlar kendi gunlerinde sana gelsinler, o giin biz gelmeyelim.
Bize ayirdigin giin sana sirf biz gelelim. onlar aramizda bulunmasmlar
diye teklif ettiler.Bu teklifleri ile Hz. Bilal, Selman, Suheyb. Ebu Zerr.
Hobbab ibni Erat. Ammar ibni Yasir. Ebu Hureyre ve Eshab-i Suffe Allah
hepsinden razi olsun- gibi fakir sahabileri kastediyorlardi . Peygamber
(S.A.S. onlarin bu mazeretlerini kabul etti. ctinki sikayetleri fakirlerin
kokusundan duyduklari rahatsizlikti . Ozellikle Eshab-i Sufenin kaba
dokumadan yapilmis elbiseleri siddetli sicaklarda agir ter kokulari
yayiyordu. Bu duruma katlanmak aralarmda Akra ibni Kabis - Et Temimi,
Liyeyne ibni H:sn-til Fezari. Abbas ibni Mirdas-us Sullemi (Allah hepsinden
razi olsunjnin bulundugu zengin sa-habilere zor geliyordu . Peygamber '
imiz
meselenin nezaketini farkedince fakirler ile zenginleri artik bir araya
getirmeyecegini sezerek zenginlerin teklif lerini kabul etti.Fakat bunun
uzerine asagidaki ayet indi . Allah (C.C.) buyuruyor:

- Rabb'lerin hosnutlugunu dileyerek sabah aksam O'na ibadet
edenlerle beraber sabret, diinya hayatimn zinetini isteyerek gozlerini
onlardan (yani fakirlerden) ayirma. Kalbini zikrimizden gafil ettirdigimiz
,
nefsinin arzularma uyarak isi ileri gottirmtis kimselere (yani zenginlere
uyma.De ki, hakikat Rabb ' inizdendir . dileyen iman etsin, isteyen kafir
olsun (94} Kth? Sure-i Celilesi. 22-29.

Yine bir gun, Peygamber ' imiz (S.A.S.) ileri gelen Kureys'u ile konusurken
ibni Ummu Mekttim icperi girmek igin izin istemisti, bu duruma
Peygamberimizin cam sikilmca su ayet indi. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor

c- Yuzunii eksiterek cevirdi, yanina ama geldi diye. Ne biliyorsun,
belki o (senden ogrenecekleri ile} annacakti. Yahud nasihat alacak ve
aldigi ogudu tutacak! (95) (96) Abese Sure-i Celilesi. 14.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gtinu bir kul Allah 'in
huzuruna getirilir, dtinyada siz bir-birinizen nasil Oziir diliyorsaniz .
Allah da o kuldan ayni sekilde oziir dilemek tizere soyle buyurur: izzet ve
celalim hakki igin, diinyadan seni uzak tutmam, nazarimda hor goriildiigiin
icin degil, tersine sana hazirladigim keramet ve faziletten dolayi idi.Ya
kulum, simdi su saflara cik sirf benim nzami kazanmak icin sana yemek
veren, seni giydiren kirn varsa ara ve bulunca elinden tut o artda seninle
birlikte olacaktir . 0 giin insanlar tere batmis olacaklardir , bunun
uzerine
o kimse saflarm arasina girerek kendisine iyilik edenleri arar ve bulunca
elinden tutar, sonra da birlikte gottirtir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki:- Fakirleri sik sik arastirip onlara elinizi uzatimz. Ciinki onlar
imtiyazlidirlar . Sahabiler onlarin imtiyazi nedir? diye sorarlar.
Peygamber ' imiz onlara soyle cevap verir, Kiyamet Giinii onlara bakm
bakalim. kirn size bir ogtin yemek yedirdi, kirn size bir bardak su verdi,
kirn
size bir elbise giydirdi. Bunlari bularak ellerinden tutun ve dogrudan
dogruya cennete gotiiriin buyurdular . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki,
cennete girdim, oniimde bir ayak sesi duydum. baktim ki . Bilal ' di .
Cennetin
list katlarma goz gezdirdim. iimmetimin fakirleri ile onlarin coluk -
cocuklarim gordum. Ya Rabb ' i . bunlar niye bu durumdalar diye sordum.



Allah bana kadinlann derecesini kirmizi altin ve kirmizi ipek dusiirdu.
Zenginler ise uzun suren bir hesapla mesgul oldular diye cevap
buyurdu . Sonra soziine devamla buyurdu ki : Bu arada sahabilerimi aradim.
Abdurrahman ibni Avf ' 1 goremedim. Bir muddet sonra kendisi aglayarak
yanima
geldi, ona neden bu kadar arkada kaldm? diye sordum. Sana Ya
Resulelllah. Allah'a yemin ederim, senin yanina gelinceye kadar oyle
engellerle karsilastim ki . seni bir daha goremeyecegim sandim diye cevap
verdi. Neden? dedim. Malimm hesabim veriyordum cevabim verdi.Su
adamlar Abdurrahman ' in haline bak. Abdurrahman ibni Avf Peygamber ' imiz
ile
birlikte uzun ve serefli bir ortak gecmise sahib, ayrica dunyada iken
kendilerine cennete girecekleri mtijdelenen on kisiden biri. idi . Buna
ragmen varligi yuzunden bu derece sikmtiya dustii . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
bir gun bir fakirin ziyaretine gider, evinde hie bir sey olmadigmi gortir.
Bunun uzerine eger bu fakirin nuru butun yeryuzti halkma dagitilsa hepsini
kaplardi buyurur. Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun sahabilere Beni
dinleyin, size cennetin sultanlari kimlerdir, soyleyeyim mi? buyurur,
sahabiler: Tabii, buyur ya Rasulellah derler. Bunun uzerine
Peygamber ' imiz sozlerine soyle devam eder: Biitun dusktin, itibarsiz,
yiizii
kirli, saci basi karisik, yazlik ve kislik ki soguk elbiseden baska
giyecegi olmayan ve hie kimsenin tarafma bakmadigi ve fakat Allah adma
bir konuda yemin etse. ' nun tarafmdan mahcub edilmeyerek hakli cikarilan
kimselerdir . Sahabilerden imran ibni Huseyin (R.A.) der ki : Peygamber '
imiz

(S. A.S.) bana diger sahabelerden daha cok onem verir, bana farkli bir ilgi
gosterirdi. Bir gun bana: Ya imran, bizim nazarimizda senin farkli bir
onem ve mevkiin var. benimle birlikte kizim Fatma'nm ziyaretine
gelirmisin? diye buyurdu. Ben de O'na hay hay, anam - babam sana feda
olsun. Ya Rasulellah diye cevap verdim. Bunun uzerine birlikte kalktik,
yola koyulduk. Fatma'nm evine varinca durdu ve kapiya vurduktan sonra
iceriye selamun aleykum. girebilir miyim? diye seslendi. Hz. Fatma
buyur. Ya Resuleuah dedi . Bunun uzerine yanimdaki arkadasimla birlikte
mi? diye sordu Hz. Fatma yanmdaki kirn, ya Rasulellah

dedi . Peygamber ' imiz imran dedi. Hz. Fatma seni peygamber gonderen
Allah
hakki icin iizerimde sadece bir aba var dedi. Peygamber ' imiz kapidan eli
ile tarif ederek onu soyle soyle yap dedi. Hz. Fatma haydi vucudumu oylece
orteyim. basimi ne ile kapatacagim diye sordu. Bunun uzerine Peygamber '
imiz
belinden kusagini cozerek ona atti ve ona al bununla basim bagla dedi.
Bundan sonra O'na izin verildi de iceri girdik. Peygamber ' imiz selamun
aleykum, kizcagizim, geceyi nasil gecirdin? diye hatirini sordu. Hz. Fatma
Allah'a yemin ederim ki . sanci ile sabahladim. Yiyecek bir seyin olmamasi
zaten agir olan sancimi daha da siddetlendirdi . Aclik bana 50k dokundu
dedi. Bunun uzerine. Peygamber ' imizin gozleri yasardi, yavrum, canini
sikma. Allah'a yemin ederim ki, tic gundiir agzima bir lokma koymadim. Ben
Allah katmda senden daha yuksek rutbeliyim. Eger dileseydim, Allah bana
yemek gonderirdi. Fakat ben Ahireti, dunyaya tercih ettim.Sonra eli ile
Hz. Fatma'nm omuzuna vurarak mujdeler olsun! Allah'a yemin ederim ki . sen
cennetlik kadmlarm 6nderisin buyurdu. Hz. Fatma O'na Firavun'un karisi
Asiye ile Meryem'in dereceleri nedir? diye sordu. Peygamber ' imiz ona
Asiye kendi devrindeki kadmlarm Meryem de o devrin kadmlarmm, sen de
kendi devrindeki cennetlik kadmlarm onderisiniz. Her ucunuziin de kamistan
birer kosku olacaktir, orada ne sikmti, ne gozyasi ve ne de uziintu var.
Amcanm oglunun (Hz. Ali'nin, yoksulluguna kanaat et. Vallahi seni hem
dunyada ve hem de ahirette efendi olan bir kocaya verdim. Hz. Ali'nin

(K.V.) rivayet edildigine gore Peygamber ' imiz soyle buyuruyor :
insanlar
fakirlerini horladiklari, dunyayi imar etmeye karsi duskiinluk
gosterdikleri
ve altm para biriktirmek uzere paralarma da kiyasiya yaristiklari zaman
Allah onlara dort bela indirir: 1) Kitlik. 2) Devlet baskanmm zulmu. 3)
Devlet memurlarmm hiyaneti, 4} Dusmanlarm heybeti . Sahabilerden Ebu
Derda (R.A.) der ki, iki dirhem parasi olanm hesaplasmasi yahut
hapsedilemesi , bir dirhemi olandan daha cetindir . Bir gun halife Hz.
Omer
Sait ibni Amir'e (R. Anhuma) bin dinar gonderir. Amir eve tizgtin ve bitkin
olorak doner. Karisi fena bir sey mi oldu diye sorar. Amir en fenasi



oldu diye cevap verir. Bir muddet sonra kansina bana eski hirkani getir
der. Kadmm getirdigi hirkayi sokerek bir kac tane kese haline getirir,
arkasmdan parayi fakirlere dagitmak iizere bu keselere boltisttirur . Daha
sonra namaza kalkar, sabaha kadar hem kilar, hem gozyasi doker, bu arada
kansina soyle der. Ben Peygamber ' imizin soyle dedigini duydum:
Ummetimin
fakirleri zenginlerden besyuz yil once cennete girerler. oyle ki . o sirat
zenginlerden biri fakirlerin kalabaligma karisarak onlarla birlikte
cennete gitmek ister, fakat yakalanarak aralarmdan cikarilir . Ebu Hureyre

(R.A.) der ki : Su tic kimse hesaba cekilmeden dogrudan dogruya cennete
girecektir : 1 Giydigi e'biseyi yikamak isteyip de ustiinu degisecek
eski
bir elbisesi olmayan kimse, 2 - Ocagi uzerinde iki tencereye kaynamayan
kimse. 3 - icecegimi verin dedigi zaman kendisine hangisini istiyorsun
diye sorulmayan kimse . Derler ki fakirin biri bir gun Sufyan-tis
Sevri'nin

(rahimehuuah) yanma girdi ve sohbetine katilmak istedi. Sufyan adama
buyur, eger zengin olsaydm, seni yakimma almazdim dedi . Fakirlere daha
fazla sokuldugu icin ve zenginlere yanasmaktan hoslanmadigmdan dolayi
zengin dostlari keske fakir olsaydik diye hayif lamrlardi . Muemmu (R.A.)
der ki . Sevri'nin meclisinde en az onem verilenlerin zenginler, en cok
itibar edilenlerin fakirler oldugunu gordum.Ehli hikmetten bir zat der ki
.
zavalli insanoglu! Eger fakirlikten korktugu kadar cehennemden de korksa
ikisinden de kurtuturdu. Eger zenginlik pesinden kostugu kadar cennetin de
pesinden kossa idi ikisini de kazamrdi. Davramslari ile insanlardan
cekindigi kadar kalbi ile Allah 'dan da korksa hem dunyada hem de ahirette
mes'ud olurdu.ibni Abbas (R.A.) der ki . zenginlikten dolayi hurmet edip
fakirlikten dolayi hor goren lanetlidir . Lokman-i Hekim ogluna nasihat
ederken der ki . hic kimseyi, elbisesi eskidir diye hor gorme. Cunki senin
ve onun Rabb'iniz aynidir . Yahya ibni Muaz (r. a.) der ki, fakirleri
sevmen, Peygamberlerin ahlakmdandir . Onlar ile bulusup sohbette bulunmayi
tercih etmen salihler alametlerindendir. Onlar ile sohbetten kacmman ise
munafiklarm alametlerindendir . Eski din kitaplarma dayanarak soylendigine
gore, ulu Allah peygamberlerinden birine soyle buyurdu: Sana kizarak
goztimden diismenden sakm, cunki o zaman dunyayi basma bela ederim.Hz.
Ayse kendisine Hz. Muaviye, ibni Amir ve baskalarimn zaman zaman
yaptiklari bagislardan biriktirdigi yiiz bin dirhemi bir gun icinde
fakirlere dagitirdi." Oysa ki . o sirada giydigi hirka yamali idi ve oruclu
oruclu oldugu igin cariyesi ona bana bir dirhem versen de sana aksam iftar
etmen iizere biraz et alsam diyordu. Hz. Ayse (R. Anha) cariyesine
hatirima gelirsen veririm diye basmdan savmisti . (Jtinki kanaatkar hayat
tarzi ona Peygamber ' imizin tavsiyesi idi. Sagligmda ona soyle buyurmustu:
Eger bana kavusmak istersen fakirler gibi yasayacaksm ve zenginler ile
dusiip kalkmaktan mumkun oldugu kadar uzak duracaksm . Sirtmdaki hie bir
hirkayi yamalamadan eskidi diye atma.Adamm biri Ibrahim ibni Edhem'e

(R.A.) on bin dirhem getirir. ibrahim bu hediyeyi almak istemez. Adam israr
edince ona on bin dirhem karsiligmda adimi fakirler kiitiigiinden
sildirmemi
mi istiyorsun? Bunu hie bir zaman yapamam der." .

Peygamber ' imiz (S-A.S.) buyuruyor ki: islam Dinine girene ve ancak
gerekli ihtiyaclarini karsilayan bir hayat yasamasma ragmen halinden
memnun olana mlijdeler olsun ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Ey
fakirler! Allah'a karsi kalbden hosnutluk besleyiniz ki, f akirliginizin
sevabma kavusasiniz. Aksi halde sevaba eremezsiniz . Bir onceki hadisle
kanaatkar sifati takiliyor, yukardaki hadiste ise o Allah'a karsi razi
diye tanitiliyor. Her iki hadisin ana fikri, hasis fakirin sevap
kazanamayacagim acikliyor. Fakat fakirligin fazileti hakkmda ileride
inceleme konusu yapacagimiz ana prensipler, her fakirin derecesine gore
yoksulluguna karsilik sevap kazanacagini gosterir . ihtimal burada soz
konusu
edilen hosnutsuzluk dan murat Allah 'in kuluna dtinya servetinden uzak
tutmasi hususundaki fiiline riza gostermemektir . Oysa nice mal sevdalisi
vardir ki, mail olsun diye dilemesine ragmen, nicin kendisine yoksulluk
takdir etti diye Allah'a isyan etmeyi aklmdan bile gecirmez. Onun bu
fiilinde hie bir kerahat yoktur. Demek ki fakirligi sevapsiz birakan
Allah' in iradesine karsi cikmaktir . Hz . Omer'in (R.A.) rivayet ettigine
gore



Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurmustur . Her seyin bir anahtari
vardir,
cennetin anahtari da Aalterine hosnutluk ile kapandiklarmdan dolayi
fakirleri ve fakirleri sevmektir. Onlar Kiyamet Gununde Allah' in
yakinlaridir . Hz . Ali'nin (K.V.) rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Allah'm en sevdigi kul, eline gecen rizka kanaat
ederek Allah 'dan razi olandir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Allah' lm! Muhammed soyuna diinyada yetecek kadarcik rizik

ver . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Zengin fakir herkes
Kiyamet
Gunu, keske dlinyalik payi zaruri gecimime yetecek kadar verilseydi, diye
temenni edecektir . Allah . Hz. ismail'e (A.S.) Beni kalbi kink kullarimm
yaninda ara diye vahyetti. Hz. ismail Allah'im! Kimdir bunlar diye
sordu. Allah ona Dogruluktan sapmayan fakirler diye cevap
buyurdu . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Allah, Kiyamet Gunu
soyle
buyurur: Nerede benim seckin kullarim. Melekler, ey Rabb'imiz, kimlerdir
onlar? diye sorarlar. Allah soyle cevap buyurur: Benim verdigime kanaat
eden ve takdirime razi olan musluman f akirlerid : . ' . Simdi derhal
onlari
cennete alm. Bunun uzerine hemen cennete girerler. Herkes hesap vermek
tizere oteye - beriye kosusurken onlar oreda yemek ve icmekle mesgul
olurlar .

Bu miijdeler, verilene kanaat eden ve haline razi fakirler
hakkmdadir. Bunlarm otesinde. bir de dunyadan el - etek cekmis fakirler
vardir, onlarin faziletini de Allah izin verirse, ilerde

inceleyecegiz . Riza ve kanaat hakkmda da bir cok menkibeler ve bliyuk
sozleri vardir. Hie suphesiz kanaatin ziddi. tamahkorliktir . Hz . umer

(R.A.) der ki . tamahkarlik fakirlik, tokgozluluk zenginliktir . Qunki her
kirn elinde bulunana kanaat ederek baskalarmm elindekine goz dikmezse hie
kimseye muhtac olmaz.ibni Mes'ud (R.A.) der ki : Her gun bir melek Ars '
in
altmdan insanlara soyle seslenir, ey ademoglu ! ihtiyaclarini karsilamaya
yeterli olan az mal seni azdirmaga sebep olan cok maldan daha
hayirlidir . Ebu Derda (R.A.) der ki . herkes derece derece akildan
noksandir. Ciinki herkes dunyaca bir kazanc ziyadesine kavustugu zaman
sevinc ve kivanc duyuyor. Oysa gece ve glinduz, durmadan insan omrtinu
kemirmek ile mesgul iken bunun tizunttisunu kimse duymaz . Yazik
insanogluna,
kisalan omre karsilik artan malm ne faydasi olur ki!Ehli Hikmetten bir
zata sence zenginlik nedir? diye sorarlar, adam da az seyler dilemen ile
zaruri ihtiyaclarini karsilayacak kadar mala razi olmandir diye cevap
verir . Anlatildigma gore. Ibrahim ibni Edhem (r. a.} onceleri, Horasan'm
ileri gelen zenginlerinden biri idi . Bir gun koskuniin balkonundan etrafi
seyrederken gozune koskun avlusunda bir adam ilisir. Adam elindeki kuru
yufkayi yer ve uykuya yatar . Ibrahim hizmetcilerinden birine adami
gostererek uyamnca onu yanma gagirmasim soyler. Hizmetci efendisinin
dedigini yaparak az sonra adami huzuruna getirir. Ibrahim adama yahu
ekmegi yerken ag miydin diye sorar, adam evet diye cevap verir. Ibrahim
peki. o yufka ile doydun mu? diye sorar, adam evet der. Ibrahim Sonra
rahat uyudun mu diye sorar, adam tabii diye cevap verir. Bunun uzerine
Ibrahim cinden nefis bu kadarla yetindigine gore ben dunyayi ne yapayim
der. Amir ibni Abdiilkays (R.A.) tuza batirilmis bakla yerken uzerine biri
gelir ve ona Ey Allah'm kulu, dtinyadan bu kadarlik paya razi mism diye
sorar. Amir Sana bundan cok daha kotiisune razi olanlari aciklayayim mi
der. Adam kim onlar'diye sorar, o da Ahirete karsilik dunyaya razi
olanlar diye cevap verir .Muhammed ibni Vasi (R.A.) karni acikmca
cantasmdan kuru ekmek cikararak suda lslatir ve tuza batirarak yer ve
derdi ki . Dunyanm bu kadarma razi olanlar, kimseye muhtac
olmazlar . Hasan-ul Basri (R.A.) soyle der ki : Allah'm laneti oyle
kimseler uzerine olsun ki, Allah onlara yemin ederek soz verdigi halde O'na
inanmamislardir . Arkasmdan su ayeti okumustur:

-Sizin rizkmiz ve size vaad olunan seyler goktedir. Gok ve yerin
Rabb'ine yemin ederim ki bu Haktir. (96) (93) Zariyat Sure-i
Celilesi. 22-23.- 23C -

Sahabilerden Ebu Zerr (R.A.) bir gun halk arasmda otururken karisi
cikagelir ve ona Evde ne yiyecek var ne de icecek, sen bunlarm arasmda



oturuyor musun diye cikisir. Ebu Zerr esine der ki, Behey kadin,
onumtizde
oyle bir sarp gecit var ki, ondan ancak halini saklayanlar kurtulabilir .
Bu
cevap tizerine kadin haline razi olarak evine doner . Zennun-i Misri (R.A.)
der ki . Kufre en yakm kimse sabirsiz fakirdir. Ehii hikmetten birine
malm-mulkun nedir diye sorarlar, o da soyle cevap verir, Disa karsi tok
gozluluk, icimden iktisat ve baskalarinm malma goz dikmemekdir . Rivayet
olunur ki eski semavi kitaplardan birinde Allah soyle buyurur: Ey ademoglu,
dunyanin tiimu senin olsa sana dusecek olan gecinecegin kadaridir. Buna
gore
eger- ben sana gecimini saglayacak kadar verir, geriye kalan dunya
varligmm hesabim baskalarinm omuzlarma yuklersem. sana iyilik etmis
olurum. Kanaat hakkinda bir sair soyle der : insanlara el acma, Allah'a
yalvar Kanaatkar ve tok gozlti ol, ctinki seref tok gozltiltiktedir .
Akraba ve
yakinlanna bel baglama Cunki zengin, baskalarma ihtiyac duymayandir . Bu
manada baska bir sair de soyle der:Zaman hangi kapisim kapayayim diye
tahminde bulunarak gozetirken . Ey mal biriktiren ve harcamadan kacman?
Olumiin nasil gelecek? Acaba bir sabahleyin ansizm baskin' mi yapacak,
yoksa onunla birlikte yola ciktiktan bir muddet sonra yolunu keserek mi?
diye dustmen! Bircok servet biriktirmissin, soyle bana bu serveti.Bir
gun gelip de dagitasm diye mi biriktirdin?Senin yanindaki mal. varisleri
icin yigilmistir . Malm, ancak onu yolunda harcarsan senindir . Guven
icinde
sabahlayan, gene ne kadar huzur icindedirl ariziklari bolusturen onun da
rizkmi ayirir diyerek.Onun yuzu taptazedir, eski degildir . Kanaatin
alanma sigman kimseOnun himayesi altmda karsilasmaz uykusunu kaciracak
bir kederle.

- 231
OTUZBESINCI BOLUM:

ALLAH 'DAN BAKASINI DOST EDINMEK
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Zalimlere meyletmeyiniz ki, cehennemi boylamayasmiz . Zaten
Allah'dan baska yardimcilarmiz yoktur. Sonra ' ndan yardim goremezsiniz .
(97) Kud Sure-i Celilesi. 113.

Bir tefsir alimi yukardaki ayet hakkinda sunlari yaziyor, Butun dil
alimleri ayette gegen rukun kelimesinin azlik-cokluk farki soz konusu
-olmaksizm kayitsiz sartsiz olarak meyil ve sigmma manasma geldiginde
gortisbirligi icindedirler .Abdurrahman Zeyd. Buradaki Ruk'un yardakcilik
etmektir. Bu da zalimlerin ktifrune karsi ses A cikarmamaktir der. ikrime
{R.A.) ise onlara meyil gostermeyin yasagmm Onlar ile hig bir sekilde
isbirligi yapmaymiz demek oldugunu belirtir . Anlasiliyor ki ayetle umumi
olarak musriklerle fasik musltimanlara meyil etmek yasaklanmistir .
Nisaburi tefsirinde der ki . muhakkikler bu ayette yasaklanan meyil
gostermesnin zalimlerin tutumundan memnun olma, onlarm yolunu baskalarma
karsi ovmek ve giizel gostermek ve onlarm her hangi bir haksiz davramsma
ortak olmak demek oldugunu belirtiyorlar . Bu gorusti ileri siirenlere
gore,
herhangibir zarari onlemek tizere veya gecici de olsa belirli bir yarar
saglamak amaci ile zalim yetkililere basvurmak ayette yasaklanan meyil
gostermek mefhumuna girmez. Nisaburi diyor ki Bence bu goriis, yasama ve
ruhsat yoludur, zalimlerin hepsi ile uzak kalmak iktiza eder, Allah kuluna
kafi degil midir?;>Ben de derim ki Nisaburi [r.a.) dogru soylemistir,
zalimlere meyletme maddesini kokunden kesmek evladir. Bu husus bu
zamanlardaki kotiilukten nehiy. iyilige emir mumkiin olamiyor. Halbuki
zalimlere meyletmede nice aldanma ve aldatmalar vardir. Bazi bakimlardan
davranislari zulum sifatmi kazananlara belli belirsiz meyil gostermek,
insam bu sekilde cehennemin atesine yakalanmaya surukliiyorsa zuliim ve
haksizligm icine batmis, kimseler son derece meyletmek, onlarm gevresine
katilmaya, yardakcilari olmaya can atmak. onlarla samimi ahbapliklar kurup
kotiiluklerinde davranis ortakligma girismek, verdikleri nisan ve
rtitbeleri
takmmaktan iftihar duymak, onlarm gecici saltanatmm parlakligma
kamasan gozlerle bakmak, aslmda basak tanesinden daha dayaniksiz ve
sivrisinek kanadmdan daha gticsuz olduklari halde gecici olarak ellerinde
bulunan ihtisama imrenmek, eger butun bunlar, boylesine yiirekten taraftar
olmaktan ileri gelmiyorsa, bunlar hakkinda ne demeli, istenen



de . . . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: insan dostunun
dinindendir.
Buna gore herkes kimleri dost edindigine iyi baksin . Rivayet olunur ki
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurmustur : iyi bir sohbet arkadasi
misk
saticisi gibidir, sana misk vermese bile tizerine kokusu bulasir. Kotti bir
sohbet arkadasi koruk cekene benzer, tutusturdugu ates seni yakmasa bile
tizerine dumani bulasir. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Allah 'dan baskalarim dost edinenler, agdan yuva yapan ortimcek
gibidirler. Oysa ki, eger bilseler, hie suphesiz orumcek yuvasi yuvalarm
en ciiriigiidiir (93) Ankebut Sure-i Celilesl. 41.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bir zengine zenginliginden-
dolayi
saygi gosteren kimse dininin ticte birini kaybetmistir .

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Fasik ovuldiigii zaman Allah
gadaba gelir ve bu yuzden Ars titrer . Allah buyuruyor ki :

c- gun biz herkesi teker teker imami ile cagiririz. Kitabi sagdan
verilenler yok mu? Onlar kitablarim okurlar ve en ufak bir haksizliga
ugratilmadiklarini gortirler (99) isra Sure-i Celilesi. 71.
Herkesin imami cagrildigi bildirilen yer. Arasat meydanidir. Tefsir
alimleri ayette herkesin teker teker birlikte gaginlacagim belirttigi
imam' m ne manaya geldigi hakkmda farkli goriisler ileri siirtiyorlar .
ibni
Abbas (R.A.) ile ona katilanlarm gortistine gore ayetteki imam, icinde
herkesin amelleri yazili bulunan defterdir. Buna gore ayetten maksadm
herkes defteri ile birlikte hesaplasmaya cagrilacagmi belirtmektir .
Kur'an'm su ayeti de bu gortisti desteklemektedir . Ulu Allah soyle
buyuruyor :

- Amel defteri sagindan verilenlere gelince onlar. iste defterim,
aim okuyun onu derler. Buna karsilik defteri soldan verilenlere gelince
onlar da keske defterim bana verilmeseydi ! derler. (100) Hokka Sure-i
Celilesi. 19

ibni Zeyd (r.a.) der ki imam gokten indirilen kitaptir. Buna gore insanlar.
Ey incil t)mmeti. Ey Tevrat t)mmeti ve Ey Kur'an Ummeti diye huzura
cagirilacaklardir .Mucahid ve Katade'ye (r.a.) gore imam, timmetlerin
peygamberleri demektir. Buna gore ibrahim'e bagli olanlari getirin.
Musa'ya uyanlari getirin, isa'ya uyanlari getirin ve Muhammed'e
uyanlari getirin denilecektir .

Hz. Ali (r.A.) buyurur ki; Bu ayetteki imam, insan topluluklarmin
her devirdeki imami demektir. Buna gore her asrm halki, emirlerini
uygulayip yasaklarmdan kacmdiklari onderle huzura, cagrilacaklardir . ibni
Omer'in. rivayet ettigi sahih bir hadise gore Peygamberimiz (S.A.S.) soyle
buyurmustur: - Allah Kiyamet gunu bizden once ve sonraki buttin insanlari
biraraya topladigi zaman her gaddar namma bir sancak dikilerek bu adam
falan falan kimselere haksizlik eden kisidir diye ilan edilir.Ebu Hureyre
(R.A.) tarafmdan rivayet edildigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.)
yukardaki ayetin aciklamasi hakkmda soyle buyuruyor : - Onlardan biri
cagirilarak defteri sagdan verilir, boyu atnvs arsm olacak sekilde
uzatilir, yiizu bembeyazdir. Basma parlak inciden bir tac konur. Adam hemen
arkadaslarmm yanma kosar, uzaktan onu goriince hep birlikte Allah'im! Bu
adami bizim yanimiza getir, onu hakkimizda ugurlu eyle, diye dua ederler.
Adam yanlarma varmca onlara mujdeler olsun, hepiniz ayri ayri benim gibi
olacaksmiz der.Kafire sira gelince yuzu kararir, boyu Hz. Adem suretine
gore altmis arsm olacak sekilde uzatilir. Onun basma da kafirliginin
alameti olacak bir tac giydirilir. Arkadaslari onu goriince hep birlikte
Allah'im! bunun serrinden sana sigmiriz, onu bizden irak eyle, onu yerin
dibine batir derler. Fakat adam onlara gelerek Kahrolasicalar . hepiniz
bu
kiliga gireceksiniz der. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Yeryiizii siddetli sarsmti ile sarsildigi zaman. Yerylizli blitlin
agirliklarmi disariya cikardigi ve insan buna ne oluyor dedigi zaman.
giin yeryiizii btittin haberin! soyler. Cunki Rabb ' i ona oyle
vahyetmistir .
giin insanlar, kendilerine amelleri gosterilmek iizere boliik boltik
gikarlar.
Kim zerre agirligmca iyilik yaparsa onu gortir, kirn zerre kadar kotiiluk
islerse onu gortir (101) Zilzal Siire-i Celilesi, 1-8.



ibni Abbas (R.A.) yukardaki stirenin yerytizti btittin agirliklarini
cikardigi
zaman mealindeki ayeti aciklarken yani yerytizti en derin tabakasmdan
sarsilarak icindeki btittin Sluleri ve gomtilti hazineleri disariya fikanr
demektedir . Ebu Hureyre'nin (R.A.) rivayet olunduguna gore Peygamberimiz

(S.A.S.) soyle demistir: - gun yer haberlerini soyler ayetini okuduk da
onun soyleyecegi haberler nelerdir, biliyor musunuz? dedi . Sahabiler
Allah
ve Rasul'ii bilir dediler. Bunun tizerine Peygamberimiz buyurdu ki .
yeryuzunun haberlerini soylemesi her kole ve cariyenin tizerinde isledigi
her amel hakkmda sahitlik etmesidir . Taberani ' ye gore Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki : - Yerden korunun. (Jtinki o sizin anamzdir, ayrica
onun tizerinde, iyilik olsun, kottiltik olsun her kirn ne islerse onu haber
verecektir .
- 236 -
OTUZALTINCI BOLUM :

SUR'A UFURMEK, URKMEK VE MEZARLARDAN KALKMAK
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor:- Nasil rahat olayim ki . Stir
sahibi

(Hz. israfil) boruyu agzina almis, cepheye donmtis ve kulagmi dikmis, ne
zaman tifleme emri gelecegini beklemektedir . Mukatli ' e {r. a.) gore
Sur
bir boynuzdur. Hz. israfil agzmi boru seklindeki bu boynuzun tizerine
koymustur. Boynuzun basinin cevresi yerle gok arasi genisligindedir .
israfil, goztinti Ars'a dikmis ne zaman ona ilk tifleme emri gelecegini
beklemektedir . israfil ilk defa Sur'a tifleyince yerde ve goklerde bulunan
her canli yere baygin dtiser. Yani Allah' in canli kalmalarim diledikleri
dismda btittin canlilar, siddetli korku ytiztinden oltiverirler . Canli
kalacak
olanlar Cebrail. Azrail. Mikail ve israfil'dir. (Allah'm selami tizerlerine
olsun .) Bundan sonra Azrail, alacagi emir uyarinca sirasiyle Cebrail,
Mikail
ve israfil 'in canini alir. en sonunda yine emir uyarinca kendisi oltir.
ilk
stir tiflemesinin arkasmdan olenbtittin canlilar, kirk yil oylece berzahta
kalirlar. Kirk yil sonra Allah (C.C.) israfil'i dirilterek ona Stir ' a
ikinci
sefer tiflemesini emreder. Bu durumu Kur'an soyle bildirir:

Sonra ona (Stir' a) bir defa daha tiflenir, o zurnan onlarin

(canlilarm) hepsi ayaktistti dikilmis bekler durumdadir (102) .

(102) Ztimer Sure-i Celilesi. 68

Peygamber ' imiz (S A S.) ayni bahisde soyle buyuruyor: - Bana peygamberlik
verildigi zaman Stir'un sahibi geldi, Stir'u agzina aldi bir adimini one.
obtir adimini geriye dogru acti, her an ne zaman tifleme emri alacagini
bekliyor, aman stir'u tiflemeden gekininiz . Simdi kabirlerden dogrulurken
ilk
baygmligm korkusunu hala tizerlerinden atamamis olan ve haklarinda
verilecek olan htikmtin iyi mi kotti mti oldugunun endisesine kapilan
canlilarm zavalliligim, hayal kirikligm: ve garesizligini dtistin.Sen de
aralarinda olsan onlar gibi gontil kirikligma ugrar, onlar gibi hayrette
kalirsm. Hatta yerytiztintin varliklarmdan ve ileri gelenlerinden biri de
olsan, ayni baskalari gibi saskmlik ve hayal kirikligi icinde olacaksm,
yerytiztintin kirallari o gtin herkesten daha zavalli, daha ctice ve daha
onemsiz olacak, tohum tanesi gibi kalabaligm ayaklari altmda
ezileceklerdir . sirada btittin vahsi hayvanlar, baslari one egik olarak,
daha once mahltikattan kactiklari halde bu defa onlarin arasina karisarak
ve
hie bir gtinaha bulasik olmadiklari halde yeniden dirilis emrine boyun
egerek daglardan ve collerden Mahser'e dogru yonelirler . Stir
tiftirtiguntin
urkuntusuntin dogurdugu baygmligm siddeti onlari da Mahser'e stirtikleyerek
daha once insanlardan kactiklarmi ve canlilardan tirkttiklerini onlara
unutturur. Nitekim ulu Allah (C.C.) bu hususta soyle buyuruyor:

- Vahsi hayvanlar diriltilip biraraya toplandigi zaman (103)

(103) Tekvir Stire-i Celilesi. 5.

Sonra manzaranm dehseti karsismda tirpererek durumun farkma varacak olan
inatci kafir ile seytanlar. Allah'm su ayetini dogru cikarmak tizere,
belirirler .

Rabb'in hakki igin biz onlari seytanlar ile birlikte toplayacak ve
cehennemin cevresinde diztistti cokmtis halde bekletecegiz . (104) Meryem
Stire-i Celilesi, 68.



zaman gerek kendi halini ve gerekse kalbinin oradaki halini diisiin.
Daha sonra biitiin diriltilen canlilar cinlciplak. yalin ayak ve basi
kabak olarak Mahser yerine nasil sevkedilirler . Bir bak da Mahser
yeri diimdiiz, bembeyaz, engebesiz.ve apagik bir yerdir. Uzerinde ne
arkasina saklanacak bir tiimsek ve ne de igine girip saklanacak bir
gukur var\ Birinci sefer Sur'a iiflendikten sonraki ikinci Sur
iiflemesi ile biitiin" canli tiirlerini, aralarmdaki biitiin f arkliliklara
ragmen biraraya getirip Mahser yerine sevkeden Allah, noksan
sifatlardan ne kadar uzaktir! Bu manzara karsismda biitiin kalblerin
iirkerek garpmasi ve biitiin gozlerin korkudan faltasi gibi agilmasi
gayet tabiidir. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
Kiyamet Giinii biitiin insanlar, bitki, ortiisiiz, sigmak ve isaret-siz.
diimdiiz ve bembeyaz bir alanda toplamrlar . Zaten bu alani yeryiizii
alanlari gibi sanma, aralarmda sadece isim ortakligi var. Nitekim
ulu Allah (CC.) soyle buyuruyor:

- Yerin ve goklerin olduklarmdan baska bir duruma gevrildikleri o
giin onlar (insanlar) tek ve hiikmiinde ortaksiz olan Allah' in huzuruna
dikilirler (105) . Ibrahim Sure-i Celilesi. 48.

ibni Abbas (R.A.) der ki : Bu degisiktik soyle gergeklesir: Yeryuziinun
bazi
yerleri kirpilir. bazi yerlerine eklemeler yapilir. Agaglari, dallari,
vadileri ve bunlara benzer engebeleri ortadan kalkarak tabaklanmis deri
yuzeyine kan damlamamis bembeyaz bir yumurta kabugu ve uzerinde hig bir
gunah islenmemis bir alan olarak yayilir . Goklerin de gtinesi, ayi ve
yildizlari ortadan kalkar.Ey zavalli insan, bu giiniin dehset ve
f evkaladeligine dikkat et Biitiin canlilar bu alanda toplandigi zaman
gokteki
yildizlar kayip, baslarma diiser, gtines ve ay kararir, bu arada biitiin
lsik
kaynaklari sonecegi igin yeryiizii koyu bir karanliga gomtiliir . insanlar
bu
durumda iken diger taraftan gokytizti meleklerin kimi eteklerinde ve kimi
de
dorugunda dururken bes yiiz yil boyunca tepelerinde donerek biitiin katilik
ve
kalmligma ragmen paramparga olur . Kimbilir , gok yiizii pargalanirken
kulaklarma ne korkung bir ses gelir. Gok o kadar iri ve sert gok
cisimlerinin paramparga olarak bosluga diismeleri ve yer yer sararmis sivi
giimiis halinde akip inmesi, goklerin sivi bir maden haritasma, daglarm
hallag pamuguna dontismesi, insanlarm pervaneler gibi oteye beriye
serpilmesi ve hepsinin yalm ayak girilgiplak yiiriimesi kimbilir. ne
korkungtur ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: insanlar yalmayak,
girilgiplak, siinnetsiz olarak ve kulak memelerine kadar tere batmis olarak
yeniden diriltilip biraraya getirilir . Bu hadisi rivayet eden
Peygamberimizin esi Hz. Sevda soyle diyor: Bu sozleri isitince
Peygamber ' imize ne girkin sey! Birbirimizin her tarafini gorecegiz
dedim. Bana su cevabi verdi, 0 giin herkesin kendi derdi, onlari birbirine
bakmaktan alakoyar. Herkes baska sey ile ilgilenemeyecek derecede kendi
basinin derdine diiser. Ne dehsetli bir giin ki . herkesin edep yeri
agikta
oldugu halde kimse kimseye basini gevirip bakmaz . Nasil baksin ki,
insanlarm bir kismi karm iistii ve yiiz tistti siirunmekten takat bulup
baskasma doniip bakamaz bile ! Sahabilerden Ebii Hureyre (R.A.) der ki :
Bir
giin Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurdu: Kiyamet Giinii insanlar iig gurup
halinde Mahser yerine toplantiya gider. Binekliler. yayalar ve yiiziistii
stirtinenler . Aramizdan biri Ya Rastilellah. iigiincii gurup yiiziistii
siiriine
siiriine nasil yol alabilecek? diye sordu, Peygamber ' imiz ona: 0
kimseleri
ayaklari ile ytirtiten Allah yiiziistii stirtindtirerek yol almalarim
saglamaya da
muktedirdir . G6zleri ile gormedigi, aliskanlik haline getirmedigi seyi
inkar etmek insamn degismez huyudur. Eger insanoglu, yilanin karm iistii
siiriinerek simsek hizi ile yol aldigini gozleri ile gormese. ayaksiz yol
almayi tasavvur etmeye bile yanasmazdi . Aslmda ayak iistii ytirtimeyi
gormeyen
bir kimse igin o da olacak bir sey degildir . Buna gore diinya olgiilerine
uymuyor diye Kiyamet Giinii hakkmda bildirilen sasirtici gelismelerden her
hangi birini inkar etmekten sakmmalism . Qiinki eger sen daha once gozlerin
ile gormemis olsaydm, sana sunulacak olan bir takim sasirtici diinya
gelismelerini de siddet ile inkar ederdin.O halde kendini girilgiplak,
perisan, zavalli, saskm, apisip kalmis bir durumda hakkmda verilecek



hiikmiin iyi mi, fena mi oldugunu beklerken ayak* tistti dikilmis olarak
gozlerinin oniine getir, kafanda kendini boyle canlandir ve bu manzarayi
hie
bir zaman hafizandan silme, ctinki durum, her ttirlti tarifin tisttinde
kalan
bir onem tasimaktadir . Sonra tasavvur etmeye devam ederek su gergekleri de
gozlerinin onune getir: insan, melek, Cin, seytan, vahsi ve yirtici hayvan,
kus olsun, yerlerin ve goklerin btittin canlilan toplamp biraraya
yigiliyor. Bilinegelen hafifligi giderilmis ve isisi kat kat ytikseltilmis
olan gunes, canli yigmm neredeyse tepesine degecek sekilde yakinma
indiriliyor. Ars ' in golgesinden baska hip bir golge kalmiyor ve bu
golgenin
altina belirli ibadetleri isleyerek Allah'a yakm olma serefini
kazananlardan baskasi almmiyor . Ar ' in golgesi altina almanlar ile
disarida kalanlar arasindaki fark, korkung gunes isisi altinda
ho?lananlarin baygm hali ve ytizlerinden okunacak olan lzdiraplarimn
siddeti ile derhal f arkediliyor . Bunlar yaninda o gtinkti canlilar
kalabaligmi tasavvur et. Bir yandan tarife sigmaz kalabalik yiiziinden,
oteyandan kimi ytirtirken kimi siirtindugunden ottirti her canli birbirini
itip
kakiyor. Btittin bu sikmtilara bir de Allah' in huzuruna dikilince igine
diisiilecek perisanlik ve rezilligin doguracagi korku ve utang ve
mahcubiyet
ekleniyor . Gunes alevi, nefeslerin yalazi, utang ve endisenin harareti ile
yiikselen kalb atesi bir araya geliyor. Teker teker her kil dibinden bosamp
yere akarak denizlesen ter deryasi canli vticudlar boyunca ytikseliyor. Her
canli Allah katmdaki derecesine gore kimi diz kapaklarma kimi bellerine,
kimi kulak memelerine ve kimi de nerdeyse icinde kaybolacak derecede bu ter
deryasma batiyor.ibni Omer'den (R.A.) rivayet edildigine gore
Peygamber ' imiz buyuruyor ki: Kiyamet Gunti insanlar Allah ' m huzuruna
dikilince yan kulak hizasma kadar tere batar.Ebu Hureyre'nin rivayetine
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor : Kiyamet Giinu insanlar,
oylesine terler ki, terleri bir yandan yetmis kulac yerin dibine sizarken
bir yandan da kulak hizalarma ytikselecek kadar herkesi icine alir.Baska
bir hadiste Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: insanlar. Kiyamet
Giinu
kirk yil gozlerini semaya dikmis olarak ayakta dururlar ve cektikleri
sikmtidan dolayi iginde gomulesiye ter akitirlar . *Ukbe-Bin Amir'in
rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyurmustur : Kiyamet
Giinu
gunes yere oyle yaklasir ve insanlar oyle terler ki, kiminin teri topuguna,
kimininki ayak bilegine, kimininki dizlerine, kimininki kalcasma,
kimininki bogriine, kimininki agzma varacaktir. Peygamber ' imiz boyle
derken
eli ile agzma gem vurdu, kimisi de terine tamamen gomtiltir (bu sirada da
eli ile soyle bas'na vurdu. )Ey zavalli insan. Mahser yerinde toplanacak
olanlarin karsilasacaklari sikmtilari ve dokecekleri terleri dtistin. Bu
agir sikmtilara dayanamayanlarm bir kismi Allah'a seslenerek ya Rabb'i,
cehenneme gonderecek bile olsa beni bu sikmti ve bekleme azabmdan
kurtar. diye yalvarirlar . Btitiin bunlar, hentiz hesaplasmaya cekilmeden
ve
azaba garpilmadan gekilecek olan sikmtilardir . Sen de bu sikmtilar ile
ytizylize geleceklerden birisin. Terinin nerene kadar cikacagmi simdiden
bilmiyorsun . Bilmezsin malumun olsun ki . Hacc. cihad. oruc. namaz,
miislumanlari sikmtismi gidermeye kosmak, iyiligi emrederek kotuliikten
alakoy-mak ugruna yorulmak gibi Allah yolunda gayretler vererek doklilmeyen
terler. Kiyamet alanmda korku ve utanctan doktilecek ve orada daha uzun
miiddet sikmtiya katlanmaya yol agacaktir . insanoglu cehalet ile
aldanmadan
kurtulsa, ibadet ugruna sikmti gekerek terlemenin doguracagi yorgunlugun
Kiyamet Giinii cekilecek sikmtilarla bekleme azabmm yol acacagi terlemenin
yorgunlugundan hem daha kisa ve hem de daha kolay oldugunu anlamakta
gticltik
cekmez.Giinki o gtin hem pek getin ve hem de gok uzundur!

- 242 -
OTUZYEDINCi BOLUM

MAHLUKAT ARASINDA VERILECEK HUKUM

A Sahabilerden Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine gore.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor: Muflis, kimdir, bilir misiniz?
Biz Aramizda miiflis, parasi, pulu ve mail kalmamis kimsedir ya Rasulellah
diye cevap verdik. Bunun tizerine Peygamberimiz soyle buyurdu. *timmetimin
asil mtiflisi. Kiyamet Giinii Allah' m huzuruna namaz, orug ve zekat ile



geldigi halde falana kiifrettigi, filana iftira ettigi, berikinin malini
yedigi, otekinin kanini doktiigii, bir bakasim dovdtigti ortaya ciktigi
icin
yaptigi iyiliklerin bir kismi falan, obtir kismi filana verilen ve borclari
karsilanmadan iyiligi bittigi takdirde hak sahiplerinin giinahlari
kendisine
devredilerek boylelikle cehenneme atilan kimsedir . B6yle bir hesaplasma
gtintinde ba?ma gelecekleri soyle bir dtistin. Qiinki riyadan ve eytanm
obtir
tuzaklarmdan kurtulmus bir iyiligin pek yok. Buna ragmen uzun bir sure
icinde seytan tuzaklarmdan ve riyadan kurtarilabilmis bir iyiligin sahibi
olursan onun basma da haksizlik ettigin kimseler ususiir ve onu hemencecik
elinden alirlar . Kendini dogru yoldan ayirmayarak devamli olarak gunduz
orug
tulsan ve geceleri de namaz kilsan bile hemen hemen her gun buttin iyi
amellerini sitip gotiirecek kadar dedikodu yaptigmi gorursun. Yedigin
haramm, harami helal mi oldugu kesinlesmemis davranislarm ve
ibadetlerdeki kusurlarm ne olacak? Boynuzsuz hayvandan hak almarak
boynuzluya verilecek olan ince hesap gtAnti haksizliktan kurtulmayi nasil
umabilirsin?Sahabilerden Ebu Zerr (R.A.) der ki; Bir giin Peygamber ' imiz
boynuz boynuza dogtisen iki koc goziine ilisti. Bana donerek ya Ebu Zerr.
su
koclarm ne tizerine boynuzlastiklarmi biliyor musun? diye sordu. Ben O'na
hayir. bilmiyorum diye cevap verdim. bana dedi ki . Fakat Allah bu
kavgamn sebebini biliyor ve Kiyamet Gunu aralarmda hiiktim verecektir .
Ebu
Hureyre (R. A. ) :

yerytiztinde kimildayan buttin canlilar ve ucan biitiin kuslar sizin gibi
birer ummettirler . ' (106) En'am Sure-i Celilesi. 38.
mealindeki ayet hakkmda soyle der :

Hayvanlar ve kuslar da dahil olmak uzere buttin canlilar Kryamet Gunu
yeniden diriltilerek biraraya toplanir ve boynuzsuz koyunun hakkmi
boynuzlu koyundan alacak derecedeki hassas ilahi adalet btittin canlilara
uygulamr. Bundan sonra Allah hayvanlara ve kuslara simdi toprak ol'un/
diye emir buyurur.iste o sirada onlerindeki azabi apacik goren kafirler
keske ben de toprak olaydim diyeceklerdir . Behey zavalli, o gtin al
eline
defterinin uzun yorgunluklar pahasma islemis oldugun iyilikler sayfasim
bos gortip nerede benin yapmis oldugum iyilikler diye sorunca onlar
haksizlik ettiklerin kimselerin defterlerine nakledildi cevabini almca ve
bir omtir boyu nefsinin arzularma karsi direnerek kacmdigm gtinahlar ile
amel defterinin kottiltik sayfalarini dopdolu gortip Ya Rabb ' i . bunlar
benim
hie islemedigim kottiltiklerdir deyince bunlar dedi -(kodusunu yaptigm,
ktifrettigin, haklarinda kottiltik kurdugun. alis - veriste. komsulukta,
karsilikli konusurken, tartisirken, ders galisirken, ilmi arastirma
yaparken veya baska her hangi bir ortak mtinasebet esnasmda aldattigm,
hakkmi yedigin kimselerin gtinahlaridir diye cevap almca halin ne
olacak.' ibni Mes'ud'un (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor k . : : eytan, islam aleminde puta taptirmaktan
timidini
kesmistir. Fakat daha hafif dtistikltiklere dtismenizi yeterli gorecektir
ki,
onlar da zultimlerdir . Buna gore elinizden geldigi kadar zultimden
sakmmiz . Ctinki kul . Kiyamet Gunu dag kadar ibadet ile Allah ' m huzuruna
varir ve bu ibadetlerin kendisini cehennemlik olmaktan kurtarmaya yeterli
oldugunu, fakat orada biri cikagelerek ya Rabb'i, bu adam bana karsi falan
haksizligi isledi deyince Allah da o halde ondan su iyiligi sil diye
buyurur. Boyle boyle defteri silinerek sonunda hie bir iyiligi kalmaz.Bu
durum suna benzer. Bir yolcu kafilesi dtistintin, kirac bir yerde
konaklamislar , yanlarmda yakacak bir seyleri yok. Fakat yolcular dort bir
yana dagilarak odun toplamislar ve cok gecmeden biraraya gelince ortaya bir
yigm odun gikarak ates yakmislar. iste gtinahlarm birikmesi de boyle
olur .

Sen de onlar da oleceksiniz. Sonra hepiniz Kiyamet Gunu aranizdaki
davalar ile ilgili olarak durusmaya cikacaksmiz . (107) Ztimer Stire-i
Celilesi. 30-31.

mealindeki ayetin indigi zaman sahabilerden Ztibeyr (R.A.) Ya Rastilellah,
biribirimizi ilgilendiren gtinahlar yeniden dava konusu mu edilecek? diye
sordu. Peygamberimiz (S.A.S.) ona tabii, her hakliya hakk: geri verilmek
tizere aranizdaki meseleler yeniden dava konusu edilecek diye cevap verdi
.



Bunun tizerine Ziibeyr vallahi, 50k cetin is dedi . Sen de yanlis olan
bir
tek adima bile goz yumulmayan, haksiz yere atilan bir tek tokata veya
soylenen bir kelimelik soze bile miisamaha gosterilmeyerek mazlumun hakki
zalimden alman giintin onemini iyi kavra . Sahabilerden Hz. Enes (R.A.) der
ki . bir gun Peygamberimizin soyle dedigini duydum. Allah btittin
insanlari
cirilciplak ve topraga bulasmis halde yeniden dirilterek Mahser'de toplar.
Sonra hem yakmdan ve hem de uzaktan duyulan bir ses ile soyle seslenir:
Ben hem sultan hem de hakimim! Cennetlik bir kimse, uzerinde cehennemlik
birinin hakki varsa, bu hak cehennemlige verilmeden kendisi cennete
giremez. Buna karsilik cehennemlik birinde cennetlik birinin hakki varsa,
ben de bu hakki cehennemlikten alip cennetlige vermedikce o cehenneme
girmez. Bu haksizlik isterse bir tokat olsun.Biz Peygamberimize nasil
olur? Hani bizler cirilciplak ve toz-toprak icinde, yani baska hie bir
seyimiz olmaksizm Mahser'e gidecegiz diye sorduk. Peygamber ' imiz bize
hak alis - verisi iyilikler ve kottiliikler ile olacak diye cevap
verdi.Ey
Allah' in kullari, baskalarmm mallarma el koyarak, lrzlarma saldirarak,
kalblerini kirarak ve onlarla kurdugunuz miinasebetler srrasmda kotti
huyluluk gostererek kullara haksizlik etmekten sakininiz. Ciinkti sirf
Allah
ile kul arasmda kalan gunahlarm afvedilmesi cabuk olur . Uzerinde kul hakki
bulunup yaptiklarma tevbe etmesine ragmen hak sahiplerinden helallik almak
imkani bulamayanlar , haklarm sahiplerine verilecegi gtine hazirlik olmak
tizere iyi amel islemeyi artirmali, sirf Allah' in bilecegi. Allah ile kul
arasmda kalan iyilikler islemeye eksiksiz bir ihlas ile devam etmelidir.
Boylelikle o kimsenin Allah' in yakmligmi kazanarak ' nun haksizliga
ugrayanlarm isteklerini karsilamak uzere sevdigi kullar hesabma ayirdigi
bagislardan pay almaya nail olmasi umulabilir .Nitekim sahabilerden Hz.
Enes

(R.A.) der ki : Bir gun Peygamber ' imiz ile birlikte otururken bir ara
azi
disleri gorunecek sekilde ' nun giildiigiinti gordtik. Hz. Omer Ya
Restilallah,
anam - babam sana feda olsun, neye gtildtin? diye sordu. Peygamberimiz su
cevabi verdi: Ummetimden iki kisi Allah ' m huzurunda diz coktu, biri Ya
Rabb ' i . bu kardesimden hakkimi al dedi. Allah da otekine kardesinin
hakkini kendisine ver diye buyurdu. Verecekli adam hic bir iyi amelim
kalmadi dedi. Bunun tizerine Allah alacakliya ne yapacaksm. arkadasinin
sana verecek hig bir iyi ameli kalmadi diye buyurdu. Alacakli o halde
hakkim kadar gtinahimi tizerine alsm dedi. Boyle derken Peygamber ' imiz
yasli gozlerle o gtin oyle yaman bir gtindtir ki . her gtinahini sirtma
ytikleyecegi birini arar diye buyurdu ve sozlerine soyle devam etti:c Bu
arada Allah alacakli tarafa kaldir basini da cennet bahcelerine bak diye
buyurdu. Adam basini kaldirarak Ya Rabb ' i . altmdan bir takim ytiksek
evler
ile incilerle bezenmis sehirler gortiyorum. Bunlar acaba hangi peygambere,
veya hangi siddika yahut hangi sehide ayrildi dedi.Ulu Allah Bu
gordtigtin
ev ve koskler bana bedelini odeyenlere verilecek diye buyurdu. Alacakli
adam Ya Rabb ' i . onlarin bedelini sana kirn 6deyebilir dedi. Allah sen
verebilirsin diye buyurdu. Adam nedir o bedel diye sordu. Allah
Arkadasma hakkma bagislaman diye buyurdu. Bunun tizerine alacakli adam
ya Rabb ' i ona hakkimi bagisladim dedi. Allah da alacakliya o halde
onun
elinden tut ve onu cennete gottir diye buyurdu . Sonra Peygamber ' imiz

(S.A.S.) bize donerek Allah'dan korkun ve aranizda dogan anlasmazliklari
barisQi yollardan halledin. Gortiyorsunuz ki, Allah mti'minlerin arasim
bulmaktadir diye buyurdu . Yukardaki hadis, helalligi almmamis hak
sahipleri ile Allah' in ara-buluculugu sayesinde hesaplasmanin ancak
insanlar arasmda uzlastirici olmak ve benzeri gibi" ilahi huylari
benimsemek ile mtimktin olabilecegine dair bir uyari mahiyetindedir . Simdi
kendi kendine dtistin. Eger Kiyamet Gtinti . amel defterin haksizliklardan
yana
bos cikarsa veya Allah' m ltitfuna mazhar olup afva ugrar da ebedi saadete
erisin kesinlesirse muhakeme yerinde ne benzersiz bir sevinc ile
ayrilirsm. Artik nza elbisesini giymis, sonrasi bedbahtlik olmayan bir
saadete ve her an sona erme tehlikesi ile karsi karsiya olmayan bir rahata
ulasmis olacaksm ! iste o zaman sevincinden kalbin yuvasmdan ucacak gibi
atar. ytiztin aym on dordti- gibi ak ve parlak bir gortintime
btirtintiverir .
sirada her ttirlti ytikti sirtmdan indirmis olmanm rahatligi iginde diger



canlilar arasmda basi dik olarak yurliyerek galim satmana, almnda
parildayacak olan mutluluk ruzgari ile hosnutluk serinliginin tazeligini
tasavvur et. Dunyamn baindan sonuna kadar gelmis ve gelecek olan butun
canlilar sana ve haline bakar, gtizellik ve saadetine imrenirler .Melekler
etrafinda dolasarak sehidler huzurunda bu falan oglu filandir. Allah ondan
razi oldu ve onu hosnut etti. artik sonrasi bedbahtlik olmayan bir
saadete-kavustu derler.Bu mertebeyi dunyada iki yuzltiluk, yaltakgilik,
yapmaciklik ve stislenip puslenerek insanlarm kalbinde kazandigm itibardan
daha ustiin gormtiyor musun? Eger bu mertebenin daha yararli oldugunun
farkmda isen, daha dogrusu ikisini birbiri ile mukayese etmenin bile
yersiz oldugunu kabul ediyorsan Allah ile aranda olan miinasebetlerini
katiksiz samimiyet ve iyi niyete dayandirarak o mertebeye ulasmaya galis.
iyi bilesin ki, bu mertebeye ula?mamn baska caresi asla yoktur.Maza Allah
bir de obur turlu olur da. amel ' def terinde sana onemsiz gelen, fakat
Allah
katmda agir kabul edilen bir gunahimn varligi ortaya gikarsa ve bu giinah
yuzlinden Allah ' m gazabma ugrar da sana' ey kotii kul. lanet sana. senin
ibadetini kabul etmiyorum derse bu azari duyar duymaz hemen ytiztin
kararir,
Allah' in gazabma ugradigm icin melekler de sana gazab ederek bizim ve
butun canlilarin laneti uzerine olsun derler.O zaman zebaniler (azab
melekleri) Allah' in gazabma ugradigmdan dolayi sana karsi duyacaklari
ofke ile uzerine yururler, butun kabalik, korkuncluk ve urkutucti
gortintuleri ile ustune cullamrlar, alnmdan yakalayarak herkesin gozti
ontinde seni yuzustii' siiruklemeye baslarlar, butun kalabalik yuzuniin
kararmasma ve perisanligma seyirci olur. Bu arada sen feryad: basarak
Ah, olsem, yok olsam da kurtulsam dersin. Zebaniler senin bu feryadma
bugtin bir defa oltip yokolmayi degil, bir cok olumii imdada gagir. diye
cevap verirler.Bu arada melekler senin icin bu adam falan oglu filandir.
Allah bunun rezilliklerini ve cirkin islerini ortaya dokerek kirli isleri
ytizunden ona lanet etti. Artik o sonrasi saadet olmayan bir bedbahtliga
ebediyyen mahkum olmustur. deyip herkesin duyacagi bir sekilde
seslenirler . Bu aci akibet. dunyada insanlardan gizli olarak yahut
baskalarmm gozune girmek icin veya onlar, kullar nazarmda itibarmi
yitirmekten cekindiginden dolayi isledigin bir gunah yuzunden basma gelmis
olabilir. Dunyamn gegici ve Ahirettekine cok daha az olan kalabaligi
karsismda utanc verici bir duruma dusmekten gekinip Ahiretin korkunc
kalabaligi huzurunda rezil olmaktan korkmaman ne buyuk cehalet ! tistelik
isin sonunda Allah' m gazabma maruz kalmak, aci bir azaba carpilarak
zebanilerin elinde cehennemi boylamak da var\ iste Ahirette karsilasacagm
durumlar bunlar, fakat sen tehlikenin farkmda bile degilsin!

- 248 -
OTUZSEKiZINCi BOLUM
DUNYA MALININ KOTULUGUNU BEYAN
Ulu Allah(C.C) buyuruyor ki :

(108) - Ey miiminler! Sizi mallarmiz ve goluk - gocugunuz Allah' i
zikretmekten alakoymasm. Bunu yapanlar yok mu? iste asil
hiisrana ugrayanlar onlardir. (108) . MiinafiKun Siire-i
celilesi. 9.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Mallarmiz ve coluk - gocugunuz sadece hirer fitnedir (imtihan

vesilesidir) Biiyiik miikafat ise Allah' m katmdadir. (109)

Teflabun Siire-i Celilesi, 15.
Demek ki, malmi ve goluk - gocugunu Allah katmda kazanilocak olan biiyuk
miikafatla tercih edenler, aldanarak agir bir zarara ugrayacaklardir . Yine
ulu Allah (C.C.) soyle buyurur.

- Diinya hayatmi ve onun zinetini isteyenlere islediklerinin
karsiligi eksilmeksizin onlara dunyada verilir. Bu kimselere Ahirette
yalniz cehennem vardir, diunyadaki basarilari gegersizdir ve islemis
olduklari ameller de bosa gikmistir. (110) .Alak Sure-i Celilesi. 5-7.
Ulu Allah. (C.C.) buyuruyor ki :

- Gergekten insanoglu, kendisini varlikli gdriince azar. Oysa ki,
doniis, kesinlikle Rabb ' inedir . (111). Hud Sure-i Celilesi. 15-16.



Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Coklukla bobiirlenmek sizi o derece a?kinliga siiriikledi ki isi
mezarliklari ziyaret etmeye kadar vardirdimz . (112).

(112) Tekasiif Sure-i Celilesi. 1-2.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:- Servet ve sohret dtiskunltigti,
suyun
baklayi bitirmesi gibi kalb-de mtinafiklik bitirir,

yetistirir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : t Sohret, varlik ve
mevki
duskunliigiiniin musluman kimsenin dinine verdigi zarari saliverilmis iki
azgin kurt bir koyun stirtistine veremez . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki:- Cok mal sahipleri helak olacaktir. Yalniz Allah' in kullari arasmda
falana su kadar filana su kadar verilsin diyenler mtistesna. Oyleleri de o
kadar az ki ! Peygamber ' imize ummetinin en kottileri kimlerdir diye
sordular. Peygamber ' imiz de zenginler diye cevap buyurdu . Peygamber '
imiz

(S.A.S.) buyurdu ki:- ilerde oyle bir kavim gelecek ki, dunyamn en
besleyici ve Istah acici yiyecekferini yerler, en besili ve alimli
bineklere binerler, en giizel ve isveli kadinlari es edinirler, en giizel
ve
en gosterisli elbiseleri giyerler, ne mideleri azla doymak bilir ve ne de
gozleri coga doyar. Gece gtindtiz isleri gticleri sirf dtinya olur. Allah'
1
birakip dunyaya taparlar sirf onun emirlerine boyun egerler ve sadece
nefis'erinin azgin arzularma uyarlar .Abdullah oglu Muhammed'in (A.S.V.) o
gunlere erisenlere tavsiyesi. boylelerine ne selam vennek. ne hastalarim
ziyaret etmek, ne cenazelerine gitmek ve ne de ya?lilarma saygi
gostermektir . Soylediklerinin tersini yapanlar, islamin yikili?ina
yardimci
olmus olurlar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:< Dunyayi ona
diiskiin
olanlara birakm. ihtiyaclarmi karsilayacak kadarmdan fazla dunyalik elde
edenler, farkinda olmadan kendi felaketlerini

hazirlami^lardir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : t< Ademoglu
malim,
malim der durur. Oysa senin yiyip tukettiginden, giyip eskittiginden ve
sadaka olarak verip ilerisi icin ayirdigindan baska ne malm var
ki?!Adamin biri Peygamberimize Ya Rasulellah. acaba neden oltimti
sevmiyorum diye sordu. Peygamber ' imiz de ona malm var mi diye sordu,
adam evet. var ya Rasulellah diye cevap verdi . Bunun uzerine
Peygamber ' imiz adama soyle buyurdu, malim onden gonder (hayir yolunda
sarf et} cunki muminin kalbi malma baglidir. Buna gore eger onu onden
gonderirse olup ona kavumak ister. Buna karilik eger onu geride birakirsa
kendisi de dunyada kalip onunla birlikte olmak ister . Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Ademogulunun uc dostu vardir. Biri cam cikmcaya
kadar onun ardindan gelir ikincisi mezara girinceye kadar takip eder.
ucuncusu ise yeniden diriltilerek Allah' in huzuruna varmcaya kadar yaninda
olur . Oliinceye kadar yaninda kalan dostu malidir. Mezara girinceye kadar
yaninda kalan dostu esidir. Yeniden diriltilerek Allah' in huzuruna
cikmcaya kadar yanmdan ayrilmayan dostu da amelidir . Havariler Hz. isa'ya
neden sen su tizerinde yuruyebiliyorsun da biz yuruyemiyoruz diye
sorarlar. Hz. isa da onlara dunyanm ve paranm sizin nazarmizda yeri
nedir diye sorar. Havariler bunlar bize gore giizel seylerdir diye cevap
verirler. Hz. isa onlara oysa onlarm her ikisi de benim icin gamurdan
farksizdir der.

Selman-i Farisi Ebu Derda'ya (R. Anhuma) yazdigi bir mektupda der ki, Ey
kardesim aman . dunyada sukrunii odemeyecek kadar mal biriktirmekten sakm.
Clinki ben Peygamber ' imizin soyle dedigini duymustum : Dunyada Allah '
m
emirlerine uyan bir kimse sirat koprlisunun basma getirilir, mail
onundedir. Mali oniinde iken sirat koprusiine binmek isteyince mail ona
gec.
cunki Allah' m senin tizerindeki hakkmi odedin (sukrunii yerine getirdin)
der . Arkasmdan dunyada Allah' m emirlerini yerine getirmeyen biri sirat
koprlisunun basma getirilir, mail sirtmdadir. Bu yiikle sirat koprusiine
binmeye kalkismca sirtmdaki mal adama vay basma gelene? Allah' in
bendeki hakkmi odeseydin ya (siikiir borcunu yerine getirseydin ya) der.
Mal adama ayni sozleri durmadan o kadar cok tekrarlar ki, adam sonunda vay
basima gelenler, keske yok olsam da kurtulsam diye feryad

eder . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Biri oltince melekler
acaba
Ahireti icin onceden ne gonderdi diye, insanlar da acaba geriye ne



birakti diye sorarlar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cift
cubuk
edinmeyin sonra dtinyayi seversiniz . Rivayet edildigine gore Hz. Ebu
Derda

(R.A.) ya bir adam sovmtis ve kotuluk etmis o da soyle beddua edermis
Allah'im! Bana saglik, kotuluk edene, uzun omtir ve cok mal ver .
G6rtiyorsun
ki . Ebu Derda (R.A.) saglik ve uzun omre eslik eden mal coklugunu belalarm
en btiytigti saymistir. Cunki boyle birini, malinin azgmliga stirtiklemesi
katjimlmazdir.Hz. Ali (K.V.) bir gun avucuna bir dirhem para alarak ona
soyle seslendi, Hic stiphesiz sen elimden cikmadan bana yaramazsm .
Rivayet
edildigine gore halife Hz. Omer (R.A.) Peygamber ' imiz in esi Hz. Zeyneb
Binti Cahs'a (R. Anha) bir gun hazine bagisi olarak bir miktar dtinyalik
gonderir, Zeyneb bu nedir diye sorar. Getirenler Bunu sana Hz. Omer
gonderdi diye cevap verirler. Hz. Zeyneb Allah onun giinahlarim afvetsin
diye Hz. Omer ' e dua eder . Arkasmdan eski bir bas ortusunu keserek bir
kese
yapar, gelen dtinyaligi akrabalarma . yakmlarma ve onlarin yetimlerine
boltisttirerek keselere koyar ve sonra da ellerini kaldirarak Allah'im, bu
seneden baska bir daha Omer 'in bagisi bana ulasmasm diye dua eder.Nitekim
Hz. Zeyneb Peygamber ' imizin arkasmdan ilk vefat eden esi olur . Hasan-til
Basri (r.a.) Allah'a yemin ederim ki, para sahibi olan Allah nazarmda
mutlaka itibarim kaybederler . S6ylendigine gore seytan ilk basilan altin
ve gtimtisti parayi gortince yerden kaldirarak online koyar ve oper.
Arkasmdan
da derki, sana dtisktin olan benim gercek kolemdir . Sumet ibni Aclan
(r.a.)
der ki : Para mtinahiklarm yularidir, cehenneme onunla cekilip
gottirtiltirler . Yahya ibni Muaz (R.A.) der ki; para akrep gibidir. Eger
ona
muska yapmayi (idare etmeyi) beceremiyeceksen ona nig eli stirme. Ctinki
eger
seni lsiracak olursa zehri seni 61dtirtir.

Yahya ibni Muaz 'a Onun muskasi nedir diye sorarlar. da onu helal
yollardan kazanarak yerinde kullanmaktir diye cevap verir.Ala ibni Ziyad

(r.a.) der ki : Dtinya btittin ihtisam ve alimi ile goztimtin ontine
dikildi, onu
goriince Senin serrinden Allah'a sigmirim dedim. Dile gelerek bana dedi
ki . Eger Allah seni benden korusun istiyorsan parayi sevme . Dunyanm bu
cevabi 50k dogrudur. Ctinki para dtinyanm ozti demektir. Neden dersen, para
ile dtinyanm her seyi elde edilebilir. Buna gore paradan uzak duranlar.
dtinyadan uzak durmus olurlar . Nitekim bir sair. soyle der :Ben.
dtinyadan
sakmmayi (vera'i) su paradan buldum. Baskasmda buldum sanmaymEger onu
ele gecirmeyi becerdikten sonra birakabilirsen . Bil ki . senin takvan.
mtisltimana yarasan takvadir . Baska bir sair de ayni konuda soyle
der:Seni
adamm sirtmda gordtigtin yamali gomlek yahut.Bilek kemiginin tisttinde
kalmis

(israf olmasm diye kisa tutulmus) elbise veyaAlmda daha once silinmis
olan ibadet izi aldatmasmOna parayi goster, Allah sevgisini ve takvasmi
anlarsin . >Rivayet edildigine gore. Emevi hanedanmdan Mtiselleme ibni
Abdtilmelik olmek tizere bulunan halife Omer ibni Abdiilazizin yanma
girerek
ona Ey Emirel mtiminin senden onceki emevi halif elerinden hie birinin
yapmadigmi yaptm, coluk-cocugunun parasiz, pulsuz biraktm dedi.
Halife'nin on tic tane cocugu vardi.Omer ibni Abdtilaziz. bu sitemi
isitince
beni oturtun dedi. Kendisini oturttuklari zaman sozti Mtisellem'in
sitemine
getirerek soyle dedi:. Qoluk - cocuguma para - pul birakmadigim
seklindeki sozleri"* gelince ben ne onlarin herhangi bir hakkma engel
oldum ve ne de kendilerine baskalarmm hakkmi verdim. Benim cocuklarim
iki kisiden biridir. Ya Allah' m emrine uygun yasarlar, o zaman Allah
onlara yeter. Cunki 0, iyilerin koruyucusudur . Yahut Allah' m emirlerine
karsi cikarlar. zaman da olup bitecek olanlar beni ilgilendirmez . Rivayet
edildigine gore. Muhammed ibni Kab-til Karazi'nin (r.a.) eline ytiklti bir
servet gecer, ona eline gegen bu varligi cocuklarma miras birakmak tizere
saklasana! derler da boyle soyleyenlere su cevabi verir, 6yle
yapacagima bu varligi Allah katmda kendim icin biriktiririm, cocuklarimm
rizkmi ise Allah ayirir . S6ylendigine gore adamm biri bir gun Ebu
Abdurrabb'e {r.a.) gelerek Kardesim, kottiltigti yanmda gottirtip goluk -
cocuguna saadet birakmader. bunun tizerine Abdtirrabib servetinin ytiz bin
dirhemlik kismmi sadaka olarak dagitir . Yahya ibni Muaz (R.A.) der ki :
01um sirasmda insanm basma gelen maliyla ilgili su iki musibetin esi ne
duyulmus ve ne de duyulacaktir Dinleyenler ona bu musibetler nelerdir



diye sorarlar. da malinin tamami elinden alinir, buna ragmen hepsinden
sorumlu tutulur. der.

- 254 -
OTUZDOKUZUNCU BOLUM
AMELLER - MIZAN VE CEHENNEM AZABI

Kardesim, amellerin tartilmasi ve amelleri kaydeden defter
sayfalarmm saga-sola ugusmasi bahislerini nig bir an hatirmdan gikarma.
Ciinki; insanlar sorguya gekildikten sonra tig: kisma ayrilirlar : . 1
Hie bir
ameli olmayanlar. Cehennemden simsiyah bir boyun gikarak boylelerini kusun
taneleri devsirdigi gibi kapar, boyunlarma dolanarak onlari atesin igine
atar. ates de onlari hemencecik yutuverir. Kendilerine sonu saadet olmayan
bir bedbahtliga ugradiklari yuksek ses ile duyurur.2 Hig bir kottiltigti
olmayanlar. Meleklerden biri yuksek ses ile her durumda Allah 'a
hamdedenler ayaga kalksm diye ilan verir. Bu ztimre boylece cennete yolcu
edilir. Sonra ayni islem gecelerini ibadet ile gegirenler igin. arkasmdan
alis-veris ve ticaretin Allah'i zikretmekten (namazdan) , alakoymadigi
kimseler igin tekrarlanir ve ziimrelerin hepsine sonunda bedbahtlik olmayan
bir saadete kavustuklari yuksek ses ile duyurulur.3 Hem iyiligi ve hem
de kotultigii olanlar. Qogunluk bu kisma girer. Onlar bilmeseler bile
iyiliklerinin mi. yoksa kottiltiklerinin mi baskin oldugunu, hig stiphesiz,
ulu Allah iyi bilir. Fakat afvettigi takdirde fazileti ve cezalandirdigi
takdirde adaletinin titizligi agikga ortaya giksm diye ulu Allah, amelleri
hakkmdaki kesin bilgisini mutlaka onlara da gostermek ister.Iste bunun
igin iyilik ve kottiltiklerin kayitli oldugu amel def terlerinin durulmlis
yapraklan rtizgarda ugusur gibi hizla ugurur ve terazi kurulur. Sag
yiiziinde mi, yoksa sol ytiztinde mi kayit var diye gozler amel defterine
dikilir ayni anda acaba sag kefesi mi yoksa sol kefesi mi baskin gikiyor
diye bakislar terazinin diline dikilir. Bu sahne, insanlarm beynini
kaynatacak derecede korkungtur ! Hasan-til Basri'nin [r.a.) bildirdigine
gore
bir gtin Peygamber ' imiz (S.A.S.) basim Hz. Ayse'nin dizine koyarak
uyuklar.
Bu arada Ahireti hatirlayan Hz. Ayse'nin gozleri yasarir, yanagmdan
siiziilen damlalardan biri Peygamberimizin yanagma dtistince uyanir ve
neye
agliyorsun ya Ayse diye sorar.Hz. Ayse de Ahiret aklima geldi de ondan
agladim. Acaba siz erkekler kiyamet giintinde eslerinizi hatirmiza getirir
misiniz diye sorar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) ona soyle cevap verir:c
Nefsimi kudret elinde tutan Allah 'a yemin ederim ki . Ahiretin su tig
safhasmda herkes sirf kendini dtistintir:l Teraziler kurulup ameller
tartilirken, herkes amelinin agir mi yoksa hafif mi geldigini gortinceye
kadar sirf kendini dtistintir.2 Amel defterleri dagitilirken . Herkes
defterinin sagdan mi yoksa soldan mi verildigini gormeden baskasini
dtistinmez.3 Sirattan gegilecegi zaman da herkes yalniz kendini
dtistintir . Enes ibni Malik (R.A.) der ki : Kiyamet Gtinti, ademoglu
Allah ' m
huzuruna getirilerek terazinin iki kefesi arasmda ayak tistti durdurulur,
basma da bir melek dikilir. Tartida sevaplari agir bastigi takdirde
basmdaki melek herkesin duyabilecegi yuksek bir sesle falan kimse sonunda
bedbahtlik olmayan ebedi bir saadete kavustu diye seslenir . Buna karsilik
tartida sevaplari hafif geldigi takdirde ayni melek bu defa falan kimse,
sonu saadet olmayan ebedi bir bedbahtliga ugramistir diye seslenir. Sevap
kefesi hafif kalmca elleri demir topuzlu ve atesten elbiseli zebaniler
ileri gikarak cehennem yolcusunu cehenneme gottirmek tizere teslim
alirlar . Peygamberimiz (S.A.S.) bir gtin Kiyamet Gtinti hakkmda konusurken
buyurdu ki . Kiyamet Gtinti gelince ulu Allah Hz. Adem'e Ya Adem.
yerinden
dogrul da cehennem kafilesini cehenneme gonder buyurur.Hz. Adem cehennem
kafilesi ne kadardir diye sorar. Ulu Allah ona Her bin kiside dokuz ytiz
doksan dokuz kisi diye cevap verir . Peygamberimizin son ctimlesi
sahabileri
oyle derin bir tiztinttiye stirtikledi ki . agizlarini bigak agmaz oldu.
Peygamberimiz onlarin tizerine goken bu agir kederi farkedince buyurdu ki .
siz iyi amel islemeye devam ediniz ve sevininiz Muhammed'in (S.A.V.)
nefsini kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim ki . sizin ile birlikte
iki
halk- kesimi var ki, bunlar hangi timmetin devrinde yasasalar o timmetin
sayisim btittin insan ve seytan oltileri kadar ytikseltirler . Sahabiler
bu



iki halk kesimi kimlerdir diye sorunca Peygamber ' imiz Ye ' cue ve
Me'cuc'dtir. dedi . Bunun uzerine ashap biraz f erahlamislar . Peygamber

(S.A.S.) sozlerine soyle devam eder, iyi amel islemeye devam ediniz, ve
sevininiz, Muhammed'in nefsini kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim ki
.
Kiyamet Gunu siz. insanlar icinde devenin karnmdaki benek yahut atin
bacagmdaki yara izi kadar kalacaksimz . Ey nefsi farkinda olmayarak zevale
ve son bulmaya mahkum olan su dunyamn oyalayici yanlarma aldanan kisi!
Gocup gidecegin yer hakkmda kafa yormaktan vazgecerek aklini varacagm
yere yonelt.Cunki cehennemin herkesin varacagi bir yer oldugu sana
bildirilmistir . Nitekim ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Her biriniz oraya (cehenneme) mutlaka varirsimz. Bu rabb'inin
kesin karara baglanmis bir hukmudtir. Sonra takva sahiplerini kurtaririz da
zalimleri orada dizustu bekletiriz (113) .

113) Meryera Sure-i Celilesi. 71-72
Buna gore senin cehenneme varacagm kesin olmasma ragmen geri gikacagin
siiphelidir. halde oraya girmenin korkunclugunu kalbinde duy ki . belki
oradan kurtulup cikmak icin simdiden tedbir alirsin .Mahlukatin halini
duslin, insanlar Ahiret sikintilari alimde inlerken o giinii korku ve
endiseler icinde ayak tistu dikilmis baslarma neler gelecegini ogrenmeyi ve
kurtaricilarin sefaat etmesini bekler, bu arada gtinahkarlari kavurucu
bulutlar kaplar, yalazli ates onlari golgesi altina alir, bu atesin
harlamalari herkes tarafmdan duyulur, ofke ve kin sacan citirtilari apacik
belirirken o anda gtinahkarlar baslarma coken felaketi kesinlik ile anlar
butun ummetler dizustu yere cokturulur. Oyle ki, iyiler bile durumlarmm
bir anda kotuye donusmesinden korkuya duser, bu arada zebanilerden biri:
Dlinyada iken uzak vadeli emeller pesinden koserak omrunii kotti isler
ugruna
harcayan falan oglu filan nerede diye seslenir azab melekleri (zebaniler)
demir topuzlar ile adamm uzerine yiirurler, agir tehditler ile karsisma
dikilerek onu cetin azaba stirtiklerler, basmi cehennemin derinliklerine
dogru cevirirler ona Kur'an-i Kerim'in dili ile:

Tat bu azabi, hani sen (ileri surdiigiine gore) cok guclli ve her isi
yerli yerinde olan biri idin diye seslenirler (114) .
Sonra adam dar, cikis yolu gorunmeyen tehlikeleri belirsiz bir yere
kapatilir, burasi esirlerin devamli barmagidir, orada ates yakilir.
Cehennemliklerin oradaki icecekleri kaynamis sudur, barmaklari da canim

(cehennemin katlarmdan biri)dir. Cehennemlikleri bir yandan zebaniler
topuzlarken ote yandan Haviye (harli ates) onlari bir noktada toplar. Butun
umitleri helaktir oradan hie bir yere kimildayamazlar . ayaklari almlarma
baglanmistir . Gunahlar yuzlerini karartmistir , cehennemin yanlarmdan
seslenirler, oranm otesinden-berisinden ya malik, korkunc akibet
tizerimizde gerceklesti. Ya matik. demir topuzlara artik katlanamaz olduk.
Ya
Malik, derilerimiz pisti. Ya malik, bizi buradan cikar, bir daha
yapmayacagiz diye feryad ederler . Zebaniler bu feryadlara soyle cevap
verirler, heyhat, gecmis olsun. Bu zillet yuvasmdan size cikis yok susun
orada konusmaym ve gevezelik edip durmaym. Eger buradan cikarilsaniz .
yine size yasaklanan seylere donerdiniz . Zebanilerin bu cevaplari uzerine
cehennemlikler kurtulmaktan umitlerini iyice keserler, dunyada Allah'a
karsi isledikleri asiri gianahlara hayif lamrlar . Fakat onlari ne
pismanlik
kurtarir ve ne de hayiflanma acilarma pare olur. Tersine zincirlere
vurulmus olarak ytizustu yere kapanirlar altlarmdan, tistlerinden,
saglarmdan ve sollarmdan ates ile kusatilmislar, ates deryasi icinde
bogulmuslardir . -Yedikleri ates ictikleri ates. giydikleri ates ve yatacak
yerleri atestir. Onlar ates kumeleri, katrandan elbiseler, demir topuzu
darbeleri ve zincirlerin yuku altmda ezilirler. Cehennemin sikmtilarmda
kivranir, bataklarmda parcalamr biribirini kovalayan acilar altmda
kivranirlar, ates onlari ocakteki kazan gibi kaynatir . Ah . eyvah gibi
aci
sozler ile feryad ederler, fakat ne zaman ahuzar etseler baslarmdan asagi
ig organlari ile derilerini eritip akitan kaynar sular dokulur. Onlar igin
orada ytizlerinde yariklar agan demir topuzlar vardir. agizlarmdan irin
kaynar, susuzluktan cigerleri dogranir, goz bebekleri eriyip yuvalarmdan
yanaklarma akar. sakaklarmm etleri duser, etraftan saclari hatta



derileri dokiilur . Derileri her yandikca eskisinin yerine yeni deri
tabakasi
ile kaplamrlar, etleri dokuldugu icin kemikleri ciplak kalir ruhlari
sadece damarlara tutunmu? ve sinirlere asilmi?tir. Bu ateslerin yalazasi
icinde, fikir fikir kaynarlar. olmek isterler fakat olemezler. M] Duhan
Sure-i Celilesi. 49.

Onlari bu durumda gorsen acaba ne hale diisersin. Balarindan asagi
dokiilen kaynar sular yuzlerini kapkara etmis, gozleri kor olmus dilleri
tutulmus, belleri kirilmi? kemikleri dagilmis kulaklari kesilmis, derileri
param, parca olmus elleri, boyunlarma bukali ayaklari alinlarma yapisik.
yuziistu ates tizerinde stirunurler, goz bebekleri ile demirden oklar
uzerine
basarlar atesin yalazi ic organlarim sarmi, cehennemin yilanlan ve
akrepleri dis azalarma yapismisdir . Bu tasvir ettigimiz manzara
cehennemliklerin acikli durumunun bazi goruntulerini aksettiriyor , simdi
onlarin korkunc hallerinin tafsilatma bak. bu arada cehennemin vadilerini
ve kollarim da dtistin . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Cehennemin
yetmis bin vadisi ve her vadinin yetmis bin kolu vardir. Her vadi kolunda
yetmis bin yilan ve yetmis bin akrep bulunur. Kafir ve munafiklar bu
kollarm herbirinden ayri ayri gecmedikce yerlerine ulasamazlar . Hz .
Ali'nin
(K.V.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Huziin
kuyusu veya vadisinden Allah'a siginimz Dinleyenlerden biri O'na ya
Rasulellah, huziin vadisi veya kuyusu nedir diye sordu. Peygamber ' imiz
ona
soyle cevap verdi : 0 . cehennemde oyle bir vadide ki cehennemin kendisi
gtinde yetmis kere ondan Allah'a sigmir, Allah onu riyakar Kur'an
okuyuculari icin hazirlamistir . Iste yedi kat cehennem ile onun vadileri
ve
her vadinin kollari bunlardir. Bu vadi ve kollarm sayisi yer yuzundeki
vadiler ile vadi kollari sayisi ile gunaha suriikleyen azgm nefsi arzularm
sayisina denktir. Cehennem kapilari ise gunah islerken kullamlan yedi
azanin sayismcadir (yedi azaya karsilik yedi kapi) .Cehennem kapi ve
katlari tistustedir. En ustekinin adi . cehennem, sonrasimn sakar,
sonrasimn Lezza. daha alttakinin Hutqme. daha alttakinin sair, daha
alttakinin cahim, ve en a'ttakinin adi ise ha-viyesdir . Simdi
cehennemin
derinligini bir dusun dunya ile ilgili azgm arzularm nasil dibi bulunmaz
ise ve yine diinyada her ulasilan amac daha uzak bir hedefe kavusma
arzusunu
koriikluyorsa . cehennem cukurlarmm derinligi de olctisuzdur, her asilan
dipsiz derinlik daha dibi bulunmaz derinliklere ulastirir . Nitekim
Sahabilerden Hz. Ebu Hureyre (R.A.) der ki : Bir gtin Peygamber ' imiz ile
birlikte iken kulagimiza derin bir yanki sesi geldi. Peygamber ' imiz bize
Bu sesin ne oldugunu biliyor musunuz diye sordu. Biz de Allah ve Rasulu
bilir diye cevap ' verdik .

Bunun uzerine Peygamber ' imiz buyurdu ki : Duydugunuz bu yankili ses .
cehennemin dibine su anda varan bir tasm sesidir, bu tas cehenneme yetmis
sene once atilmisti . Ayrica cehennemdeki kat f arkliliklarma da dikkat et
Hie suphesiz ki Ahiret. en ince ve detayli derece f arkliliklarma sahiptir.
insanlarm dunyaya dalisi nasil farklilik gosteriyorsa, yani kimi
bogulurcasma icine batarken kimi de nasil belirli bir derinlige kadar
dalarsa cehennemin giinahkarlari kapmasida oyle f arklidir . Cunki Allah
zerre
agirligi kader bile hie kimseye haksizlik etmez . Cehennemliklere
uygulanacak
azab sekilleri rastgele tekrarlamp durmaz, tersine her bir azabm
gunahlarm derecesine gore degisen belirli bir oIqusu vardir ancak
cehennemin azabi genel olarak oyle siddetlidir ki, en hafif azab ceken
cehennemlige dlinya ile birlikte onun buttin varligi bagislansa, bunlari
cektigi azabtan kurtulmak igin fidye olarak verirdi . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki : c Kiyamet Gunu cehennemlikler iginde en hafif azap cekecek
olanlar, atesten iki nalmla gezinecek olanlardir ki . tabanlarmdan giren
atesin harareti beyinlerini kaynatacaktir . Simdi sen. hafif azaba
carpilanm cekecegine bak da agir azaba carpilacaklarm basma neler
gelecegini hesap et. Cehennem azabmm agirligi konusunda ne zaman siipheye
diisersen parmagmi atese yaklastir ve cektigin aciyi cehennem ile kiyaset.
Hem unutma ki sen. bu kiyaslamada yamliyorsun . Cunki dtinya atesi ile
cehennem atesi birbirinden cok ayridir. Fakat dunyanm en agir acisi bu
ateste yanma acisi oldugu icin cehennem azabi onunle tarif edilir.Yoksa



cehennemin en list tabakasmda azap cekenler bile dtinyadaki ates gibi ates
bulsalar, cektikleri agir acidan kurtulmak icin bu atese gontillti olarak
katlamrlardi . Bundan dolayidir ki bazi haberlerde dtinya atesi acilarin
katlanabilecegi bir dereceye dtistirtiltinceye kadar, yetmis kere rahmet
suyundan gecirildi denilmistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) cehennemi
tamtirken Allah cehennem atesinin bin sene boyunca devamli yakilmasim
emretti, sonunda kipkirmizi kesildi. Arkasindan bin yil daha yakilmasim
emretti, sonunda bembeyaz kesildi arkasindan bin yil daha yakilmasim
emretti sonunda simsiyah oldu. Su anda cehennem atesi gayet koyu kara
renklidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Cehennem atesi
rabbine
sikayet etti ya Rabbi icimdeki soguk ve sicak boliimleri biribirini yiyor
Bunun uzerine ulu Allah (C.C.) cehenneme biri yazm, obtirti kism olmak
tizere senede iki defa nefes almaya izin verdi . Yazm duydugunuz en
siddetli
sicaklik cehennemin hararetinden ileri geldigi gibi kism gecirdiginiz en
siddetli soguk da cehennemin zenhe-rindendir . Enes ibni Malik (R.A.) der
ki :
Dunyamn en ytiksek refahi icinde yasayan kafir, Allah 'in huzuruna
getirilince onu bir kere cehennem atesine daldirm diye buyurulur.
Cikarilmca ona hic refah gordtin mii diye sorulur, kafir hayir diye
cevap verir.Buna karsilik dtinyada en cok maddi sikmti ceken mtimin Allah
'in
huzuruna getirilince onun hakkmda kendisini bir sefer cennete koyup geri
getirin diye Duyurulur. Cikarilmca miimin de dunyada hie gecim darligi
cektin mi sorusuna hayir diye cevab verir.Ebti Hureyre (R.A.t der ki :
Su
bizim mescitte ytiz bin veya daha fazla kisi toplansa da bunlarm uzerine
bir cehennemtiginnef esi salmsa hepsi yanarak 61urdu.

Alimlerden biri Kur'an'm Yuzlerini cehennem yalazi yalar, onlar
orada kavrulun mealindeki ayeti hakkmda der ki; Cehennem yalazi
cehennemlikleri bir kere yalaymca kemiklerini cirilciplak birakarak btittin
etlerini eritip ayak topuklarmm yanma akitiverir (115) Mii'mmun Sure-i
Celilesi. 104.

Simdi de cehennemliklerin vucudlarmdan akacak olan ve icinde bogulacaklari
gassak adim tasiyan irinin kokusuna dikkat et. Nitekim Ebu Said-til Hudri
(R.A.) nin rivayet ettigine gore. Peygamber ' im-z buyuruyor ki: Gassaks
adli cehennem irininden bir kova dtinyaya dokiilse yeryuztintin btitiin
canlilarim kokustururdu . iste cehennemliklerin icecegi budur. Onlar
susuzluktan yanarak su, su diye yalvarmca iclerinden birine bu kanli
irin sunulur. Adam irini agzma alir. fakat bir ttirlti yutamaz . Her yonden
uzerine oltim acilari iisusiir, ama olmesi asla mumkiin degildir! Nitekim
Allah
buyurur ki : c Cehennemlikler su, su diye yalvardiklari zaman
kendilerine
kizgm katran gibi bir sivi- sunulur. ne kotti bir icecek ve arasi ne fena
bir barmaktir.

Bir de cehennemliklerin yiyecegine bak. onun adi . zakkum dur.
Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Sonra ey hakki inkar eden sapiklar, hie sliphesiz, siz zakkum
agaemdan yiyeceksiniz . Midelerinizi onunla dolduracaksimz . Onun uzerine
de . susamis develerin icisi gibi, kaynar katran iceceksiniz (116)
Vakia Siire-i Celilesi. 51-55.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Zakkum kokli cehimisin dibinde olan ve tomurcuklari seytan
baslarma benzeyen bir agactir Hie sliphesiz onlar (cehennemlikler) bundan
yiyecekler ve onunla midelerini dolduracaklardir . Sonra onlara, bunun
uzerine kaynar bir lakl vardir, stiphesiz varacaklari yer canim
olacaktir ( 117 ) Kur'an-i Kerim / Saffat Suresi. 61-65
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : Sonra da, hie

- gun onlar kizgm atesin alevlerine girerler. Kendilerine kaynar
bir pmardan su verilir (118 ) Kur'an-i Kerim / Gasiye Suresi. 4-5.

Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki

- Hie sliphesiz, bizim katimizda bukagilar, kizgm ate?, bogazdan bir
ttirlti gecmeyen yiyecek ve aci azab vardir(119) Kur'an-i Kerim / Muzemmil
Suresi . 12-13 .
ibni Abbasm (K.A.) rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz buyuruyor ki:



Zakkumun bir damlasi diinya denizlerine dokiilse, biitiin can*
lilarin sagligim bozardi, yiyecegi bu maddeden ibaret olanlarin
halini diisiiniin.
Enes ibni Malik' in (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz
buyuruyor ki : Allah' in sizi talip olmaya tesvik ettigi seylerin
pesinde kosunuz, sizi korkuttugu azabdan, iskenceden ve cehennemden
korkup kagminiz zira iginde yasadiginiz diinyaya cennetten bir damla
diisiiriilse tatli kokular sarardi . Buna karsilik diinyaya cehennemden
bir damla akitilsa diinyanizi bastan basa berbad ederdi.

Ebii Derda'mn (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)

buyuruyor ki : c Cehennemlikler oyle bir agliga mahkiim edilirler ki .

bu agligin azabi, gektikleri diger biitiin azaba denk gelir. Yemek,

yemek diye yalvardiklari zaman kendilerine ne karin doyuran ve ne de

agliklarim gideren kaynatila kaynatila pismemis bir yemek

verilir.Yine yemek, yemek diye yalvarirlar ; bu defa da kendilerine

girtlaklarmdan gegmeyen bir yiyecek verilir, diinyada girtlaklarina

tikanan lokmalari igecek sayesinde bogazlarmdan gegirdiklerini

hatirlayarak su, su diye yalvarirlar. Kendilerine su yerine demir

kiskaglar ile kaynar katran sunulur, yiizlerine yaklasmca gehrelerini

kavurur, bogazlarmdan geger gegmez biitiin hazim cihazlarmi

pargalar . Bize cehennem bekgilerini gagirm diye yalvarirlar,

bekgiler gelince onlara Rabb'inize dua edin de bir giinliigiine

tizerimizdeki azabi hafifletsin derler. Cehennem bekgileri onlara

Size agik agik delillerini ortaya seren Peygamberleriniz gelmedi mi

diye sorarlar . Cehennemlikler bu soruya evet, geldiler diye cevap

verirler, bunun iizerine bekgiler onlara 0 zaman kendiniz Allah 'a dua

edin. Ama kafirlerin duasi, hig siiphesiz bosunadir diye cevap

verirler . Bekgilerden de bir fayda goremeyen cehennemlikler bize

Malik' i gagirm derler. Malik gelince hep birlikte ona yalvararak

ya Malik. Rabb'in su azabimiza son versin derler. Malik de onlara

siz burada kalacaksimz diye cevap verir [Ames'm soyledigine gore

cehennemlikler Malik' i cagirdiktan sonra ancak bin yil sonra ondan

cevap alabilirler .) Baska gare kalmaymca cehennemlikler biribirine

Rabb'inize dua edin. Allah' dan baska hig kimseden hayir yok derler.

Bunun iizerine hep birlikte ey Rabb'imiz! Kotiiliik iizerimizde baskm

gikti da zalim bir guriih olduk. Ey Rabb'imiz, bizi buradan gikar,
eger yine kiifre donersek biz kendi kendimize zulmetmis oluruz diye
Allah 'a yalvarirlar, Alllah (C.C.) onlara kalm oldugunuz yerde ve
gevezelik etmeyin diye cevap buyurur.Bu son cevabi aldiktan sonra
her tiirlii kurtulus iimidini yitirerek vay basimiza gelenlere, keske
soyle, keske boyle... diye aci aci feryad etmeye koyulurlar.
Ebii Umame'nin rivayet ettigine gore; Onun igin oliimiin sonrasi
cehennemdir. Orrda kendisine igecek olarak irinli su verilir, onu agzma
alir, fakat bir tiirlii bogazmdan gegmez. Her yonden iizerine oltim
iisiisur,
ama artik olecek degildir. Oniinde getin bir azab vardir (120) Ibrahim
Sure-i Celilesi. 16-17

mealindeki ayet hakkmda Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor. -
Cehennemlige irinli kaynar su yaklastirilmca ondan tiksinir. iyice oniine
getirildigi zaman ytizti kavrulur ve basinin derisi eriyip dtiser, ondan
igince de barsaklari pargalanip akar dobiirunden akar.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki . :

- Takva sahiplerine vadedilen (cennetin hali (su) : Orada tadi
ozellikleri bozulmamis su irmaklari. tadi bozulmamis siit irmaklari,
lezzeti
igenlerin damagmda kalan igki rrmaklari suziilmiis bal irmaklari vardir.
Onlara orada her gesit yemis ve Allah' in bagislayiciligi vardir. Bunlarm
durumu ile ebedi cehennem azabma mahkiim edilen ve yerine kendilerine
verilen irinli su ile pargalananlarm durumu bir olur mu? (121)
Muhammed Sure-i Celilesi, 15.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Deki, hak Rabb'imizden gc'onrfir, dileyen inanir, isteyen inkar
eder. Biz zalimlere, duvarlari arasmda sikisip kalacaklari bir cehennem



hazirladik. Su diye yalvardiklari zaman onlara kaynar katrani andiran,
cehreleri kavurucu bir sivi verilir. ne kotu bir igecektir ve oarsi ne
fena bir barmaktir ! (122) Kehf Sure-i Celilesi, 29.

Iste aciktiklari ve susadiklari zaman cehennemliklerin yiyecekleri ve
igecekleri bunlardir. Simdi de cehennemdeki yilanlara ve akreplere,
akittiklari zehirin siddetine, iriliklerine, gortintislerinin korkungluguna
gelelim. Bunlar cehennemliklerin uzerine kiskirtilarak salmir, biran bile
aman vermeden, durmadan cehennemlikleri lsirir ve sokarlar.Ebu Hureyre'nin
rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah 'in
kendilerine bagisladigi malm zekatmi vermeyenlerin serveti Kiyamet Giinii,
kudurgan bir yilan kiligina girerek boynuna sarilir ve avurtlarmdan
tutarak ona ben senin malinin, ben senin biriktirdigin servetim der.*Bu
sozlerden sonra Peygamber ' imiz su ayeti okur:

- Allah' in kendilerine bagisladigi varligi cimrilikle ellerinde
tutanlar, bu pintiliklerinin kendilerine fayda saglayacagini sakin
sanmasmlar, bu tutum kendi hesaplarma kotiidiir. Kiyamet Giinii, o
cimrilikte
ellerinde tuttuklari mal (yilan olup} boyunlarma dolanir. Hig stiphesiz,
yeryuzunun mirasi, yalniz Allah' indir. Allah islediklerinizden (inceden
inceye) haberdardir (123) Ali imran Sure-i Celilesi. 180.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Cehennemde deve boynu kalmligmda dyle yilanlar vardir ki bir
lsiriklarmm acisi kirk yil surer. Yine cehennemde selnerli katir
iriliginde-dyle akrepler vardir ki, bir kere soktular mi, acisi
kirk yil surer. *Bu yilanlar ve akrepler, diinyadaki pintilerin,
ahlaksizlarm ve baskalarma zarar verenlerin uzerine salmir.
Saydigimiz kdtiiliiklerden uzak duranlar, oramn yilan ve
akreplerinden de kendilerini korumus olur, onlar ile karsilasmaz
bile. Biitiin bunlar yanmda bir de cehennemliklerin viicudlarmm
irilestirilip boylarmm uzatilacagmi hesaba kat. Allah,
cehennemlikleri, bu yoldan azabm acisini artirmak igin,
viicudlarmi irilestirip boylarmi uzatir. Bdylece ates yalazmm
daglayismi, yilan ve akreplerin sokusunu irilesecek olan
viicudlarmm her tarafmdan ayni anda ve devamli olarak duymalari
mumkiin olur.
Ebii Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine gore. Peygamberimiz "(S.A.S.)
buyuruyor ki : Cehennemde kafirin azi disi Uhud dagi kadar,
derisinin kalmligi ise iic giinliik yol kadardir . Peygamber ' imiz
(S.A.S. I buyuruyor ki : Cehennemde kafirin alt dudagi, gdgsiinii
drtecek sekilde sarkik ve iist dudagi da yiiziinii kaplayacak sekilde
kalkik olur.Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet
giinii kafirin dili o kadar uzar ki, yerlerde siiriiklenerek halkm
ayaklari altmda kalir . Cehennemlik viiciidlar, biitiin iriliklerine
ragmen durmadan ateste yanip erirler, fakat her eriyisten sonra
derileri ve etleri yenilenir .Ulu Allah' m:

(124) ayetlerimizi inkar edenleri dyle bir atese atacagiz ki,
daha gok aci geksinler diye, derilerini her eriyip
dokiildiiklerinde yenisi ile degistirecegiz . Siiphesiz ki,
Allah her seye kadir ve biitiin yaptiklari yerli yerindedir

(125) Nisa Sure-i Celilesi. 56.

ayeti hakkmda Hasan-ul Basri (R.A.) . der ki . Cehennemlikleri ates,
giinde
yetmis bin kerre yiyip eritir, fakat her seferinde onlara eski
durumlarmiza dontin diye emir verilince hemen daha onceki gibi olurlar
Simdi de cehennemliklerin aglamalarmi, feryad etmelerini, ah, vah, keske
oliip yokolsak da kurtulsak diye sizlanmalarmi diisiin. Bu durum onlarda
cehenneme girer girmez baslar . Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Kiyamet Giinii cehennem, her birini yetmis bin melegin gektigi yetmis
urgan ile gekilerek yerine kurulur . Enesibni Malik' in (R.A.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cehennemliklere
aglama gonderilir, onlar da goz yaslari kuruyuncaya kadar aglarlar, goz
yaslari kalmaymca kan aglamaya baslarlar, oyle ki yiizleri, igine gemi
salmca yiizecek kadar derin bir kan ganagma doner . Aglayabildikleri,



feryad edebildikleri , ah, eyvah, keske olsem de bu azabdan kurtulsam
diye
bagirip gagirabildikleri mtiddetge biraz ferahlik duyarlar, fakat bir
muddet
sonra bu davranislar da kendilerine yasak edilir .Muhammed ibni Ka'b'm
soyledigine gore, cehennemliklerin yapacagi dort gagrimn ulu Allah dordunii
de cevaplandiracak, arkasmdan bir besinci" gagrida bulunmaya dilleri
varmayacaktir . Cehennemliklerin bu gagrilari ile Ulu Allah' in onlara
verecegi cevaplar Kur'an'da soyle bildirilmektedir :ilk gagrida
cehennemlikler diyecekler ki :

Bizi iki defa bliimden dirilttin. Simdi giinahlarimizi itiraf
ediyoruz, (buradan) gikmanm bir yolu var mi? (125) Mii'min Sure-i
Celilesi. 11.

Allah (C.C.) onlara soyle cevap verir:
(126) Sundan dolayi ki, biricik Allah'a gagirildigi zaman

onu inkar ettiniz. ' na her ortak kosuldugu zaman inandimz.
Simdi ise hiikiim ulu ve biiyiik Allah'a aittir (126) . Mii'min
Sure-i Celilesi. 12.
ikinci gagrida cehennemlikler diyecek ki :

- Ey Rabb'imiz, artik gordiik ve duyduk. Simdi bizi geri gonder de iyi
amel isleyelim. Cunki artik kesin inang sahibi olduk biz Secde Siire-
i Celilesi . 12 .

Allah (C.C.) onlara soyle cevap verir:

- Size hie bir zeval yoktur diye yemin etmemismiydiniz? ! Ibrahim Sure-i

Celilesi; 44.

Ugiincii gagrida cehennemlikler diyecek ki :

- Ey Rabb'imiz. bizi buradan gikar da daha once islediklerimizin
tersine iyi ameller isleyelim (129) Fatir Siire-i Celilesi 37.

Allah (C.C.) onlara soyle cevap verir:

(130) Size diinyada diisiinenin diisiincesine yetecek kadar omiir

vermedik mi? Size kotii akibeti bildiren elgi de geldi .
halde simdi gekin azabin acisini! Zalimlerin hig bir
koruyucusu yoktur Fatir Siire-i Celilesi. 37.

Dordiincii gagrida cehennemlikler diyecek ki :

- Kotuluk iizerimizde baskm akli da sapik bir kavim olduk. Ey

Rabb'imiz. bizi buradan gikar, eger bir daha kiifre donersek hig

siiphesiz, bizler zalimiz ( 131 ) Miiminun Siire-i Celilesi. 106107.
Allah (C.C.) onlara soyle cevap verir:

- Kalin oldugunuz yerde ve ses gikarmayiniz ( 132 ) Miiminun Siire-i
Celilesi. 108.

iste o zaman gektikleri azabin siddeti, doruguna varir. Artik ebediyen
konusamazlar . Malik ibni Enes'in soyledigine gore Zeyd ibni Eslem, ulu
Allah' in simdi artik sizlansak da, katlansak da, bizim igin farketmez.
bizim igin kurtulus yoktur mealindeki ayeti hakkmda der ki;
cehennemlikler , once yiiz sene azaba ses gikarmadan katlanirlar.
Arkasmdan
yiiz sene kadar sizlanip feryad ederler, daha sonra da yine bir yiiz sene
daha ses gikarmadan azab gekerler ve bunun tizerine:

Sizlansak da sabretsek de bizim igin farketmez, kurtulusumuz yok
derler. (133) ibrahim Sure-i Celilesi, 21.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kiyamet Gtinti oliim semiz bir
kog
seklinde huzura getirilerek cennet ve cehennem arasmda bogazlanir ve gerek
cennetliklere ve gerekse cehennemlikler ebedi barinagm:?- burasidir,
artik size oliim yok.' diye seslenilir.

Hasan-iil Basri (r. a.) der ki; ilk saliverilen cehennemlik, bin
yillik azabdan sonra gikar. adam keske ben olsam.Yine Hasan-iil Basri'yi
bir kosede aglarken gordtiler. Ona neye agliyorsun diye sordular. da
0 ' nun (Allah 'in) beni cehenneme atip da artik benim ile
ilgilenmemesinden
korkuyorum dedi . Deminden beri belirttiklerimiz genel olarak cehennemde
gekilecek azablarin gesitleridir . Oradaki acilari, kederleri sikmtilari ve
pismanliklari inceden inceye sayip bitirmek miimkun degildir .
Karsilastiklari
azabin getinligi ile birlikte cehennemlikler hesabma en aci gergek, cennet
saadetini, Allah'a kavusma imkanini ve Onun hosnutlugunu kazanma
mazhariyetini kagirmaktir, iistelik btittin bu kayiplarm sayiya
vurulabilir,



ucuz karsiliklar pahasma oldugunu bile bile. (Junki bu degerli nimetleri,
kisa stireli, aritilmami, aci ile karisik, yarim yamalak ve basit diinya
arzulari ugruna kaybetmislerdir . Bu yiizden o gun iclerinden Eyvah, Allah
'in
emirlerine karsi gelerek niye kendi kendimizi mahvettik. Niye nefsimizi bir
kac giinliigiine sabretmeye zorlayamadik? Eger sabretseydik, o giinler
simdi
arkada kalacak ve bu gun Allah' in hosnutluk ve bagiina kavusmanin saadeti
icinde ' nun yakmligini kazanmi olacaktik . """Oysa ki . o anda artik her
firsati kacirmislar , balarma tiirlii belalarm cokmesine yol acmislardir
ve
diinya saadetinin hie bir nimeti de yanlarmda kalmamistir. Eger cennet
saadetini gormeseler, hayif lanmalari o kadar aci olmayabilirdi . Oysa ki .
cennet onlara sunulur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet
giinii
cehennemlik bir grup, cenneti gormeye getirilir. Bunlar cennete yaklasip
bayiltici kokusunu burunlarma ceker cekmez kosklerine bakip Allah' in
cennetliklere sundugu nimetleri gortir gormez onlara gidin oradan, sizin
orada hie bir payiniz yok diye ses gelir. Bu ses uzerine es ine daha once
duyulmus ve ne de daha Sonra duyulabilecek bir hayiflanma duygusu icinde
geri donerler.Bu sirada ey Rabb'imiz! Eger cennetini ve dostlarina orada
sundugun nimetleri gostermeden bizi cehenneme koysaydm. daha kolay
gelirdi derler. Ulu Allah (C.C.) da onlara bunun boyle olmasim ben
istedim. (Jtinki diinyada yalniz baimza kalinca bana ululuk taslayarak
kafa
tuttunuz . Oysa insanlar karsismda duygularmizm tersine bir gorunuse
burunerek gercek kimliginizi sakliyordunuz . Benden degil, insanlardan
cekindiniz, beni degil, insanlari saydimz. insanlari dusunerek bazi
davranislardan kacmdigimz halde benim yasaklarima uymadiniz . imdi ben
sizi bitmez mukafattan mahrum tuttugum gibi aci bir azaba da carptiriyorum
diye buyurur.

Ahmed ibni Harb (r.a.) der ki : G61geyi giinese tercih ederiz de
cenneti cehenneme tercih etmeyiz.Hz. isa (A.S.) der ki : Nice saglam
viicud, saglikli cehre ve tatli sozlii dil. yarin cehennem katkin arasmda
feryad edecektir . Davud Tal (r.a.) der ki : Allah'im! Ben senin
gunesinin
sicakligma dayanamiyorum da cehennemin lsisma nasil katlanabileyim? Ben
senin rahmetinin sesine dayanmazken azabinin giirleyisine nasil takat
getireyim?Ey zavalli! Kiyametin belirttigimiz korkunc gerceklerini iyi
dusiin. Bilesin ki . ulu Allah butiin korkung gercekleri ile cehennemi
yarattigi gibi kesin sayisi ile mahlukati da yaratmistir. Bu gercek hiikme
baglanarak kesinlestirilmistir . Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Sen onlara hesap gortildugu zamanin dehseti ile, pismanlik glinli ile
korkut. Onlar hala gaflet icindedirler ve hala inanmiyorlar . (134)
Meryem Sure-i Celilesi; 39

Yemin ederim ki . ayet-i kerime Kiyamet Guntine, daha dogrusu ezelin
ezelinde
verilerek Kiyamet Gunii aciklanan hiikme isaret etmektedir . Ezelde seninle
ilgili olarak ne hiikiim verildigini bilmedigin halde nasil boyle
giilebiliyor, eglenebiliyor ve basit diinya nimetleri ile
oyalanabiliyorsun,
sasilir sana dogrusu? ! Keske gidecegim yeri, duragimi, sigmagimi ve
ezelde
hakkimda verilen hiikmii bilseydim diyorsan, elinin altmda bulunan ve
istegini cevaplandirmana yardimci olabilecek onemli alamet vardir.Bu alamet
is ve davranislarini gozetlemektir . Herkese, ugrunda yasatildigi davrams
ve is cesidi nasip olur. Eger iyilik yolu, ontine aciliyor, iyilikleri
islerken sana nasip oluyorsa sana mtijdeler olsun. Sen cehennemden uzaksm
demektir . Fakat giristigin her iyiligin oniine bir engel dikiliveriyor ve
seni o iyiligi islemekten alakoyuyorsa, buna karsilik yapmayi tasarladigm
her kotiiliigii, hie bir terslik oniine cikmadan rahat rahat

gerceklestirebiliyorsan bil ki, aleyhinde kesin hiikiim verilmistir.
Verdigim
bu ip ucunun akibetini belirtmesi, yagmurun yesillige ve dumanin atese
delil olmasi gibi kesindir. ,

Ulu Allah Hic siiphesiz, iyiler cennette ve kotiiler de cehennemdedir
buyuruyor (135) inf.iar Siiresi Celilesi; 1314

Kendini bu iki ayete arzet her iki diinyada yerini tespit etmis olursun.
Dogrusunu Allah bilir.
- 272
KIRKINCI BOLUM



ITAATIN FAZILETI

Bilesin ki . Allah'a ibadet etmek buttin iyiliklerin toplamidir. Ulu Allah
(C.C.) Kur'an-i Kerim'in bir cok ayetinde kullari buna tesvik etmis,
insanlari nefislerin karanliklarmdan cikarip Allah' 1 tammamn aydmligma
kavussunlar ve Allah'dan korkanlar icin, icinde hie bir goztin gormedigi,
hie bir kulagm isitmedigi ve hie kimsenin hayalinden gecmemis olan
nimetlerin hazirlanmi? oldugu cennete girebilsinler diye Ulu Allah,
peygamberleri gondererek insanlari ibadet etmeye cagirmistir . Cunki
insanlar
bosu bosuna yaratilmamislardir . Tersine kotuliik isleyenler isledikleri
kottilugun karsiligini gorstin ve iyilik yapanlar iyilikle mukaf atlansmlar
diye yaratilmislardir . Allah' in kullarm ibadetine ihtiyaci yoktur,
insanlarin O'na karsi gelmesi O'na ne bir zarar verebilir ve ne de
ululuguna bir eksiklik getirebilir . Eger buttin insanlar kendilerini
biiyuk
goriip Allah'a kulluk etmekten vazgecerlerse bilmis olsunlar ki Rabb'inm
katmda bulunanlar (melekler) gece-gunduz . hip bikmadan ' nu tesbih
ederler iyilik isleyen kendine isler, kotiiliik yapan da kendi zararma
yapmis olur. Allah' in hip bir seye ihtiyaci yoktur, fakir olan
sizlersiniz . asilir ki . icimizden biri bir kole satin almca, onun
gereken
hizmeti seve seve yapmasini, belirli ve degeri onemsiz bir maden
karsiligmda ona sahip olan efendisinin her emrine boyun egmesini ister.
Bir hata yiiziinden koleyi gozunden diisiirur, ona ofkelenir, belki de ya
uaretini keser, ya da onu kovar, veya satisa cikarir.O halde bize ne oluyor
da bizi yoktan var ederek en miikemmel kivama getiren yagmur tanesi
sayismca kusur isledigimiz halde, yokluklari helakimiz demek olan nice
nimet ve destegini bizden alikoymayan gergek efendimize ibadet etmiyoruz.
Bizleri bir kusurumuz iizerine yakalayip hesaplasmaya cekebilecegi halde
muhlet verirsek bizde tevbe edelim de kusurumuzu bagislasm, kabahatimizi
ortsun.Aklm basmda olan kimse ibadete layik olan Rabb'ini tanimakta ve
biitun varligi ile O'na yonelerek rizasini dilemekte gecikmez. Her isledigi
glinahtan tevbe ederek yaraticisma sigmir, ' nun rahmetinden hicbir zaman
umut kesmez, nimetlerine siikrederek sevgisini arar ve buna devam ederek
ola
ki . ' nun sevgisini kazananlarm adlarini yazilir da. kendisi efendisine
kavusunca arzulu efendisi ise onu yamna almaktan daha arzulu iken olur.Ebu
Derda. Ka'b ibni Ahbar'a (R. Anhuma) Bana Tevrat'taki ayetlerin en
ozlusunu bildir dedi . Ka'b da ona soyle cevap verdi . Allah buyurur ki .
iyi kullar bana kavusmayi uzun miiddet ozler, ben de onlara kavusmayi daha
siddet ile 6zlerim Bu ayetin yambasmda da sunlar yaZilidir : Seni arayan
bulur, benden baskasini arayan beni bulamaz.

Ebu Derda (R.A.) der ki Peygamber ' imizin (S.A.S.) bdyle biiyurken
isittigime kendim sahidim:Hz. Davud (A.SJ hakkmda varit olan haberlere
gore ulu Allah (C.C.) ona buyurdu ki: Ey Davud! Yer yiizu halkma bildir
ki . beni seveni ben de severim Benim ile oturanin ben de yoldasiyim. Benim
zikrimi aliskanlik haline getirenin yakmfyim. Beni arkadas edinenin
arkadasiyim. Beni seceni ben de tercih ederim. Bana itaat edenin ben de
dilegini yerine getiririm. Beni sevdigini kalbinden kesinlikle ogrendigim
kulu mutlaka kendime kabul eder. onu hie bir canli yarattigimm
gosteremedigi derecede ileri bir sevgi ile severim. Beni gercekten arayan
bulur, benden baskasmm pesinde olan beni bulamaz.Ey yer halki, etkisi
altmda bulundugunuz aldanistan siyrilarak benim yolumda olmoyi arayiniz
ki, ben de size yakm olayim ve bir an once size sevgimi nasib edeyim.Cunki
ben sevdiklerimi Halilim Ibrahim, Neciyyim Musa ve Safiyyim Muhammed'in
mayalari ile bir yarattim. Beni ozleyenlerin kalbini nurumdan yaratarak
celalim ile besledim. ] A Seleften bir zattan rivayet olunduguna gore ulu
Allah (C.C.) siddiklardan birine soyle vahyetti:- Benim oyle kullarim
vardir ki . beni severler, ben de onlari severim. Onlar beni ozler, ben de
onlari ozlerim. Onlar beni zikr eder, ben de onlarin zikrine mukabele
ederim. Onlar bana bakar, ben de onlara bakarim. Eger sende onlarin yolunu
tutarsan seni de severim, onlardan ayri dusersen, gozumden dusersin .
Siddik
kul Allah'a Ya Rabb ' i . onlarin alametleri nelerdir. diye sordu. Ulu
Allah
siddik kuluna soyle buyurdu : * VUusfik bir coban, surusiinu nasil
gtinesten
esirgerse onun gibi glirKluderi golgelere siginirlar. Gunesin batmasini
dort



gozle bekleyip gun batar - batmaz hemen yuvasma ucan kusun sabirsizligi
ile gtintin batmasim beklerler. Gece basar karanlik coker, yataklar
serilir,
koltuklar kurulur ve herkes sevdigi ile basbasa kalir kalmaz ayaklari
tizerine dikilip ytiz tistti yere serilerek benim kelamim ile bana
yalvarmaya
koyulurlar. Onlara verdigim nimetlere karsilik bana sadakat arzederler .
Gah
feryad ederler, gah sessizce gozyasi dokerler. Gah Ahu vah ederler gah
tutumlari karismda hayif lamrlar . Gah ayakta ve gah oturma halindedirler
.
Gah rukuda ve gah secdededirler . Ne benim ugrumda cektikleri sikinti
goztimden kacar ve ne de bana olan sevgileri ytiztinden yakmmalari
isitmemin
di?inda kalir. Onlara ilk adimda bagisim su tic seydir:l Nurumun bir
parcasmi katblerine sacarim da ben onlardan nasil haber verirsem onlar da
benden ayni sekilde haber verirler.2 Gokler, yerler ve gokler ile
yerlerde var olan her sey onlarin amel terazilerinin kefesine konsa btittin
bunlari gozlerine az gosteririm.3 Rizam ile onlara dogru yonelirim,
kendilerine dogru yoneldigim dostlarimm onlara ne vermek istedigimi
bildiklerini gortirstin . Jc cAhbar-ud Davud isimli esere gore ulu Allah
(C.C.) Hz. Davud'a soyle vahyetti: Ya Davud ! Doha ne zamana kadar hep
cenneti dtistinecek ve bana karsi ozlem duymaya talip olmayacaksm? Hz.
Davud. Ulu Allah'a seni ozleyenler kimlerdir diye sorar. Allah ona soyle
cevap verir:c Beni ozleyenler, her tiirlti kederden armdirip
saf lastirdiklarim. benden cekinmeleri icin ikaz ettiklerim ve kalblerinde
bana bakabilecekleri delikler actiklarimdir . Ben onlarin kalblerini kendi
avucuma alarak goge cikaririm, sonra da seckin meleklerimi cagiririm. Hepsi
hemen ontimde secdeye kapamrlar. Onlara derim ki . ben sizi bana secdeye
varasimz diye degil, benim ozlemim ile yananlann kalplerini size
gostereyim ve sizinle onlara iftihar edeyim diye cagirdim Qunki yeryuzii
halkma gunesin aydmlik sactigi gibi beni ozleyenlerin kalbi de gokte
meleklerime lsik sagar.Ey Davud! Ben, ozlemlilerimin kalbini hosnutlugumdan
yaratarak 6z nurumla besledim, onlari kendime soz arkadasi olarak sectim.
Yer yuzune onlarin viicudlari araciligi ile bakarim. Kalblerinde
bakislarini
bana ulastiran bir yol actim. Bana karsi duyduklari ozlem gtinden gline
artar.Hz. Davud (A.S.) ya Rabb ' i . sevgililerini bana goster der.
Bunun
tizerine ulu Allah (C.C.) ona soyle buyurur:Ya! Davud Ltibnan dagma var.
Orada gene, ihtiyar ve orta yaslilardan meydena gelen on dort kisi var.
Yanlarma varinca benden onlara selam soyle ve onlara de ki . Rabb'iniz size
soyle diyor Benden istediginiz bir sey var mi? Siz benim armmis
dostlarimsiniz ve sevdiklerimsiniz . Sizin sevinmenize bende sevinirim
muhabbetinize kosarim.Hz. Davud, bu grubun yanma varinca onlari bir
pmarm basmda Allah' in ululugu hakkmda dtistinceye dalmis olarak bulur.
Hz. Davud'u gortince ondan uzak kalmak icin yerlerinden sicrayip kalkarlar.
Bu sirada Hz. Davud onlara der ki . Ben Allah ' m size gonderdigi bir
elciyim. Rabb'inizin buyrugunu size bildirmeye geldim.Bu sozleri duyunca
yonlerini Hz. Davud'a cevirirler. Kulaklarini ona dogru vererek bakislarini
yere cevirirler. Hz. Davud. onlara Ben size Allah tarafmdan elci olarak
geldim. - size selam soyltiyor ve soyle buyuruyor : Bir arzunuz yok mu?
Bana seslenir misiniz ki, sesinizi ve soztinuzti duyayim. Siz benim seckin
dostlarim ve yakinlarimsiniz . Sizin sevinciniz beni de sevindirdigi icin
sizi hosnut etmeye derhal yonelirim. Mtisfik, yumusak kalbti bir anne
cocugu
tizerine nasil titrerse size her an oyle bakarim. Bu sozleri duyunca
hepsinin gozleri yasardi ve yaslari stiztilerek yanaklarma indi . En
yaslilari konusarak Stibhaneke. stibhaneke (seni noksan sifatlardan tenzih
ederim, seni noksan sifatlardan tenzih ederim) . Biz senin zavalli
kullariniz. Atalarimiz da senin zavalli kullarm idi . Bizi afvey-le.
omrumtiztin su anina kadar kalblerimiz sana zikretmekten bir an bile geri
kalmadi> der . Arkasmdan bir digeri de soz alarak stibhaneke. stibhaneke.
Biz
senin zavalli kullariniz ve senin zavalli kullarmm cocuklariyiz .
Binaneleyh aramizdaki muhabbete htisnti nazar ederek bize minnet buyur der.
Bir baskasi stiphaneke. stiphaneke biz senin kullarm ve kullarmm
cocuklariyiz. Sen bizim kendi umurumuza dair bir hacetimiz olmadigmi
bilirken. Duaya ctiret edebilir miyiz sen bize yolunda devami nasip et
Bununla bize olan bagismi tamamla der.Arkadasm bir baskasi soze girerek



biz senin rizanin pesinde gerektigi* sekilde koamiyoruz. Comertligin
sayesinde bu konuda bize yardim eyle der . Arkasmdan bir digeri soz alarak
Bizi bir damla bel suyundan (meniden) yarattm, bize buna ragmen ululugunu
dusiinebilme yetenegini bagisladm. Senin ululuguna dalanlar, celalini
dusiinenler konusmaya cur'et edebilirler mi? Nuruna yakla?maraizi
istedikten
sonra senden ne istemeye dilimiz varabilir ki? der .Arkasmdan soze giren
bir digeri sevdiklerine olan bagislarmm bo!-lugu. dostlarma yakmligm
ve sanmm ululugu celaliyle sana dua etmekten dillerimiz acizdir.
der .Arkasmdan bir baskasi soz alarak Kalblerimizi seni zikretmeye
yonelten, sirf seni dusiinebilmeye yatkm bir gonul anligi kazanmamizi
saglayan sensin. Sana sukur hususundaki yetersizliklerimizi afveyle der.
Arkasmdan soze giren bir baskasi dilegimizi sen bilip duruyorsun, bu
dilek sadece senin vechine bakabilmektir . der . Arkasmdan bir baskasi
soz
alarak K61e efendisine karsi nastl cur'et edebilir? Madem ki . 6z
comertliginin eseri olarak bize dua etmeyi emrettin. Gokyuziinun karanlik
katlari arasmda sana ulasabilmek icin bize yolumuzu aydmlatacak lsik da
bagisla der .Arkasmdan bir digeri soze girerek ibadetlerimizi kabul
buyurmani ve her zaman sana ibadet etmeyi bize nasip eylemeni dileriz
Arkasmdan soz alan bir baskasi baskalarmdan farkli olmamizi saglayan
uzerimizdeki nimetlerini tamama erdirmeni dileriz der .Arkasmdan bir
digeri soz alarak yarattiklarm arasmda hie bir seye ihtiyacimiz yok.
Yalniz bize cemalinin vechini gorebilmeyi bagisla der. Arkasmdan dile
gelen bir digeri arkadaslarimdan ayri olarak senden gozumu dunyaya ve
dunyalilara karsi kor eylemeni ve kalbimi Ahiretten baska hie bir sey ile
ilgilenmez kilmam dilerim der .Arkasmdan bir baskasi soz alarak ey sam
yiice ve ulu Allah' 1m! Dostlarimi sevdigini artik kesinlikle ogrendim.
Bize
kalbimizin senden baska her sey ile ilgisini keserek sirf senin ile
ilgilenmesini bagisla der.Lubnan dagmdaki on bes Allah sevgilisinin bu
cevaplari uzerine ulu Allah (C.C.) Hz. Davud vasitasiyle onlara soyle
vahyetti :-r- Soylediklerinizi duydum, isteklerinizi kabul ettim. Simdi
biribiri-nizden ayrilm, simdi herkes kendine bir sigmak bulsun. Ben sizin
ile aramdaki perdeleri kaldiracagim, boylelikle celalime ve nuruma
bakacaksmiz . Hz . Davud. ya Rabb ' i . bunlar ne sayesinde senin katmda
bu
yuksek dereceyi kazandilar diye sorar. Ulu Allah (C.C.) ona su cevabi
verir: Bu dostlarim, nail olduklari bu mertebeye benim hakkimda iyi
dusundukleri icin, dunyadan ve dunyalilardan uzak durduklari icin. benim
ile basbasa kalip bana yalvardiklarmdan dolayi ulasmislardir . Bu mertebeye
ancak dtinya ile dunyaliklari terkederek. onun ile ilgili hig bir seyi
diline almayanlar, beni btittin yarattiklarma tercih ederek kalbini sirf
bana ayiranlar varabilir . Boyle kullarima ben de bagisimla yonelerek
nefs;*ii diger her turlu ilgiden alikorum, nihayet onun ile aramizdaki
perdeyi kaldirarak herhangi bir seye bakar gibi beni gormesini saglarim.
Her an ona kerametimi gostererek onu vechimih nuruna yaklastiririm. Eger
hasta olacak olsa musfik bir anne cocuguna nasil bakarsa ben de ona oyle
bakarim. Eger susayacak olsa beni zikretmenin tadmi taddirarak onu suya
kandiririm. Ey Davud! Butun bunlari ona yapmca nefsini dunyaya ve
dlinyalilara karsi korelterek, hie birini sevmemesini saglarim. Butun
ilgisi
her an sirf bana yonelir, bana bir an once kavusmayi diler. Oysa ki, ben
onun canmi almayi istemem. Ctinki o varliklarim arasmda bakislarimm
yeridir. Ne o benden baskasmi gorur ve ne ben ondan baskasma bakarim. Ey
Davud, benim boyle bir kulumu gorsen, nefsi erimis, vucudu siizulmustur.
Fakat benim zikrimi duyunca kalbi hoplar ve azalari kanadlanir. Onun ile
meleklerime karsi ovunurum. Gok halki onu gorunce benden daha cok cekinir
ve daha cok ibadet etmeye yonelirler . Ey Davud! izzetim ve celalim hakki
icin boyle kulumu cennetime oturtacak ve kendisine cemalimi gosterip
hosnutlugunu ve hosnutlulugunun da otesini saglayarak ozlemini
dindirecegim ! Yine Hz. Davud'a ait haberlerde soyle varit olmustur: Ey
Davud! Benim sevgime yonelen kullarima de ki, Varliklar ile aramda perde
bulunmasma ragmen sizin ile aramdaki perdeyi kaldirarak bana kalb
gozleriniz ile bakmanizi saglaymca daha ne istersiniz? Dinimi onlerine
serince dunyanm onlardan uzak tuttugum nimetleri nedir ki? Benim



hosnutlugumu kendilerine kazandirdiktan sonra insanlarm nefreti onlar icin
ne mene ifade eder"?.*Yine o haberlerde soyle denilmektedir : Ulu Allah
(C.C.) Hz. Davud ' a (A.S.) sunlari vahyetti: Sen beni sevdigini
samyorsun. Eger beni gercekten seviyorsan kalbinden dunya sevgisini cikar,
cunki benim sevgim ile dunya sevgisi ayni kalbde biraraya gelemez.Ey Davud!
Benim sevdigimi gonulden sev. Dunya halki ile de goriinusu idare ederek
gecin, git. Dinine noktasi noktasma uy. dini gorevlerinde ba?kalarina
ozenme. Benim sevgime ters diismedigi sence apacik olan seylere yapis,
fakat
benim sevgim ile bagdasip bagdasmayacagi hususunda seni suphelendiren
konularda bana uy da ben hemen seni dogruya yoneltip duzeltip dtizeltmeye
kosarim. Senin rehberin ve yol gostericin olurum. Sen istemeden sana verir
ve karsilastigm sikintilarda senin yardimcin olurum.

Ben kendi nefsim hakki icin yemin ettim ki, dilek ve iradesinin hedefi
onunde teslimiyet arzetmek olmayan ve bensizligi duslinmeyen, hie bir fcula
sevap vermem ve boyle olabilirsen zillet ve yabanciligi senden uzaklastirir
ve kalbine zenginligi yerlestiririm. Yine ben nefsim hakki icin yemin ettim
ki, benim ile ilgili miinasebetlerinde ameline bakarak kendine guvenen
kulu.
mutlaka ameli ile basbasa birakirim. Sadece amelin ile calismayan seyleri
bana izafe et ki, sonra basin derde girmesin. zaman yamndakilerin sana
nig bir faydasi dokunmaz . Beni tammaya smir koyma. Cunki. Oiiun sonu
yoktur. Benden daha cok ma'rifet nuru istersen sana veririm. Bu arada benim
ma'rifetimin nurunun artisma smir tanima. Sonra israilogullarma bildir
ki . benim ile varliklarimdan herhangi biri arasmda soy bagi yoktur.
Onlarm arzu ve iradeleri benim katimda deger kazansm ki, onlara hie bir
gozun gormedigi, hip bir kulagm isitmedigi ve hie bir insan hayalinin
canlandiramayacagi nimetler bagislayayim.

iki goztinun arasina beni koy ve kalb gozun ile bana bak. Basmdaki
gozlerinle akillarma perde gerdigim kimselere bakma, onlar ona guvenerek
sasirdilar bende onlari sevabimdan mahrum ederek kirlettim. izzet ve
celalime yemin ettim ki . deneme ve ileriye erteleme dusuncesi ile bana
ibadet etmeye girisenlere sevap vermem. Ogrencilerine karsi algak gonullii
ol. muridlerin sevkini kiracak sekilde ileri - geri konusma. Bana muhabbet
besleyenler, muridlerin benim katimdaki degerini bilseler onlarm yoluna
toprak olurlardi . Ey Davud! Eger bir muridi iginde bulundugu sarhosluktan
kurtararak ayik hale getirirsen. seni katimda gayretli olarak yazarim.
Benim katimda gayretli olarak yazdiklarim hie bir zaman yalmzliga
dliserek baskasma muhtacp olmaz.Ey Davud! Sozumu tut. kendi igin kendinden
ibret al . onun arzularma uyma ki . sevgim ile arana perde germeyeyim.
Rahmetimden kullarimm iimidini kestir. Benim igin nefsinin arzularini
gemle, ben nefsin arzularma boyun egmeyi sadece zayif iradeli kullarima
mtiboh kildim. Saglam iradeliler icin nefsin arzularma uymak ne demek.' Bu
tutum, bana yalvarmanm tadmi azaltir. Saglam irade ve iman sahipleri
nefislerinin arzularma kapildiklari takdirde, kendilerine ulasacak en
hafif cezam, ak; ! Ian ile arama perde germektir. (Junki ben sevdigime
dunyayi layik gormem. Onu onden uzak tutarim.Ya Davud! Benim ile arana
saskmligi ile perde koyacak olan alimi aramiza alma. Onlar beni murad eden
kullarimm yol kesicileridir . Devamli oruc tutmayi nefsinin arzularini
kirmada yardimci tut, sakm oruca ara vermeyi denemeye kalkisma. Ctinki
oruca muhabbetim kesintisizliktir .

- 279 -
KIRKBiRINCi BOLUM

UKUR

(136) Bilesin ki . ulu Allah (C.C.) Kur'an-i Kerimde Allah'i

zikretmek daha biiyuktur Ankebiit Siire-i Celilesi; 45
diye buyurmakla birlikte siikretmeyi Allah 'i zikretmek ile yanyana
getirirken soyle buyurmustur :

- halde siz beni zikredin ki, ben de sizi zikredeyim. Bana
siikredin, sakm bana karsi nankor olmaym (137) . Bakara Siire-i
Celilesi; 152

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :



- Eger siikreder ve inamrsaniz, Allah sizi azaba garptir siikriin
nuikaf atim verir ve her seyi bilir. (138) . Nisa Sure-i Celilesi: 147

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : Allah

- Hip kimse, Allah' in izni olraaksizin dlmez, olumiin kesin zamani
bellidir. Diinya kazancim isteyene oradan bir pay veririz. Ahiret
sevabim dileyene de oradan bir pay veririz. tikredenleri mutlaka
miikaf atlandiracagiz (139) .Al-i iraran Sure-i Celilesi; 145
Ulu Allah (C.C.) lanettik seytamn amacina tercliman olarak soyle

buyuruyor :

(140) c Beni onun (ademin) yuzunden azginliga mahkum ettigine
gore onlarr saptirmak) igin dosdogru yolun iizerinde pusu
kuracagim. Sonra ben onlara onlerinden, arkalarmdan,
saglarmdan ve sonarmdan (her yanlarmdan) sokulacagim da
sen onlarin gogunu siikreder bulmayacaksm A'raf Sure
Celilesi: 16-17

Goriildtigti gibi lanetli seytan insanlari pesinen lekeleyerek onlari
siikurden
uzaklastirip Hz. Ademe secde etmedigi igin Allah' in rahmetinden
uzaklastirilisimn octinti alacagim saklamomaktadir . Nitekim ulu Allah
soyle
buyurur :

(141) c- Kullarimm icinde stikredenler azdir Sobe' Sure
Celilesi : 13

Ulu Allah (C.C.) su ayette hig bir seyi miistesna tutmayarak siikiir
karsiligmda her nimeti artiracagim kesinlikle belirtmektedir :

Ve hatirlayin ki . Rabb'iniz size sunu bildirmisti

Eger siikrederseniz , kesinlikle size daha fazlasim veririm. Eger

nankorliik ederseniz, hig siiphesiz, azabim pek getindir ( 142 )

ibrahim Sure Celilesi; 7

Oysa ki . asagidaki bes seyin bagisim kayda baglamis, kesinlikle

verecegini belirtmemistir .

1 Zenginlik. Ulu Allah bu konuda .

Eger gegim darligmdan korkuyorsaniz , Allah eger dilerse size

zenginlik bagislayacak . her seyi bilen ve her yaptigi yerinde

olandir buyuruyor. (143) Tdvbe Sure Celilesi: 28

2 - Dualari kabul etmek. Ulu Allah (C.C.) bu konuda:

- Putlarimza degil ancak Allah 'a dua edersiniz. da dilerse
hakkmda onun yardimim dilediginiz sikintiyi gozer de ona ortak
kostuklarmizi unutuverirsiniz buyuruyor (144) . En'am Sure Celilesi;
41

3 - Rizik. Ulu Allah (C.C.) bu konuda:

-Allah diledigine, hesapsiz rizik verir buyuruyor Nur Sure Celilesi:
38

4 - Afv. Ulu Allah (C.C.) bu konuda.

Hig siiphesiz. Allah kendisine ortak kosulmasini bagislamaz . Bunun
dismdaki giinahlari diledigi kimselere bagislar buyuruyor (14 6) Nisa
Sure-i celilesi. 48

5 -Tevbeyi kabul etmek. Ulu Allah bu konuda.

Allah, diledigi kimselerin tevbesini kabul eder buyuruyor

(147) Tevbe Sure-i Celilesi. 15
oteyandan sukur Allah'a has davramslardan biri olarak gosterilmektedir .
Nitekim Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Eger Allah'a, karsilik beklemeksizin, iyilik ederek Allah'a borg
verirseniz, onu size kat kat geri verir ve giinahlarmizi afveder. Allah
merhametli ve iyiligin karsiligim fazlasi ile verendir (148) Te^cbun
Sure-i Celilesi; 17

Ulu Allah su iki ayette cennetliklerin ilk sozlerinin siikur olacagim
belirtmektedir. Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Bize verdigi sdzli yerine getirerek istedigimiz yerde oturmak lizere
cenneti bagislayan Allah'a hamd (stikr) olsun (149) Zumer Sure-i

Celilesi; 74



Cennetliklerin (oraya girince) sdyleyecekleri sozlerin son ciimlesi
alemlerin Rabb'ma hamd (stikr) olsundur. 150) Yunus Sure-i

Celilesi: 10
Bu konudaki hadislere gelince Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
c Yedigine siikreden kimse, acliga katlanarak orug tutan kimse
gibidir (151 ) Peygamberimiz (S.A.S.) Surede noM orucu trasdotmalrtedir .
Hz. Ata (R.A.) der ki . Bir gun Hz. Ayse'yi ziyaret etmeye gittim, ona
cAllah Resul'unun sahit oldugun en sasirtici hareketini anlat dedim. Bunun
tizerine Ayse. goz yaslari arasmda soyle dedi . 0 ' nun hangi hareketi
sasirtici degil di ki ! Bir gece eve geldi, benim ile birlikte yataga
girdi,
tenim tenine degmisti.Tam bu sirada bana ey Ebu Bekr'in kizi. birak beni
de Rabb ' ime ibadet edeyim dedi. Ben de senin yakmligim isterim, ama
arzuna uymayi tercih ederim diyerek ona izin verdim. Derhal kalkti, su
tulumunun yanma vardi, az az su dokunerek abdest aldi ve namaza durdu.Bir
yandan da aglamaya basladi, akan goz yaslar: gogstine kadar inmisti, sonra
aglayarak rukua vardi, aglayarak secde etti. aglayarak secdeden basmi
kaldirdi, sabah ezam okumak tizere Bilal'm gelisine kadar bir yandan
agladi, bir yandan namaz kildi.Ben O'na Allah senin gecmis, gelecek
btittin
gunahlarim pesinen afvettigine gore neye agliyorsun diye sordum. Bana su
cevabi verdi : Ben siikreden bir kul olmayayim mi? Niye olmayayim, ulu
Allah bana su ayeti indirmistir.

C - Hie siiphesiz, goklerin ve yerin yaratilismda, giiniin ve gecenin
(uzayip ktsafarak) birbirini kovalayismda derin diisunceliler hesabma bir
cok ibretti deliller vardir.cBu derin diisunceliler ayakta, oturarak ve yan
iistii uzanmislarken Allah' i anarlar ve ey Rabb'imiz. sen biitiin bu
varligi
bosuna yaratmadm, seni boyle bir isnaddan tenzih ederiz, o halde bizi
cehennem azabmdan koru diyerek goklerin ve yerin yaratilisi hakkmda enine
boyuna diisiinceye dalarlar (152) Al-i imran Sure-i Celilesi: 190-191.
Bu hadise mtiminin her zaman aglamasi gerektigini belirtir. Su rivayet de
aym sirra isaret eder: A Peygamberlerden biri. bir gun yolda giderken
kiicuk bir kaya parcasi gortir, kaya durmadan su sizdirmaktadir . Peygamber
bu
duruma sasar. Bu sirada kaya parcasi Allah' in izni ile dile gelerek
Allah ' in

kafirler icin hazirlanan ve yakacagi insan ve tas olan cehennemden
korkun mealindeki ayetini duydugumdan beri o korku ile hep agliyorum der.

(153) Bakara Sure-i Celilesi; 24
Bunun tizerine Peygamber Allah 'a yalvardi da o kaya parcasini cehenemden
bagislatti. Fakat bir mtiddet sonra ayni kaya parcasinin yanma vardigmda
onu yine ayni sekilde aglar durumda bulur. Ona peki. simdi niye
agliyorsun diye sorar. Kaya parcasi ona o zamanki aglamam korkudan idi .
Simdi ise siikiir ve sevinc gozyasi dokiiyorum diye cevap verir. insan
kalbi
de tas gibidir, hatta belki de tastan bile daha katidir. Bu katilik ancak
hem korku ve hem de siikiir halinde aglayarak giderilebilir . Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Giinii hamdediciler ayaga kalksm diye
ses
gelir, bu ses tizerine bir ztimre ayaga kalkar, onlara ozel bir sancak
verilerek hepsi cennete gonderilir Sahabiler hamdediciler kimlerdir diye
sorarlar. Peygamberimiz her durumda Allah 'a siikrederlerdir (baska bir
rivayete gore: Rahatlikta ve sikmtida Allah'a siikredenlerdir) diye
buyurur . Peygamberimiz (S.A.S.) hamd (siikiir) Rahman 'in elbiysesidir
buyurmusturUlu Allah (C.C.) Hz. Eyyiib'e (A.S.) uzun bir konusmada: Ben
sevdigim kullarimm siikriinii miikafat olarak kabul ederim diye
vahyetti.Ulu
Allah, yine Hz. Eyyiib'e sabirli kullar hakkmda Onlarm yurdu
Darusselamdir . Oraya girdiklerinde onlara siikretmeyi ilham ederim, o
sozlerin en hayirlisidir . Siikrettikleri zaman onlara verdiklerimi
artiririm
beni gormelerini nasip ederek onlara verdigim nimetleri artirmis olurum
diye vahyetti.Mal yigma hakkmdaki ayetlerden biri. inince Hz. Omer (R.A.)
Peygamberimize (S.A.S.) hangi mail biriktirelim diye sorar. Peygamberimiz
biriniz zikreden dil ve siikreden kalb edininiz diye buyurur . Goriiliiyor
ki .
Peygamber ' imiz servet yerine siikreden kalb sahibi olmayi emrediyor .
ibni
Mes'iid (R.A.) stikiir, imanm yarisidir der.



Bilesin ki . siikiir hem kalbi, hem dili ve hem de viicudun belli basil
organlarim ilgilendirir .

1- Kalbi ilgilendiren siikiir, iyilige yonelmek ve btittin canlilar igin
iyilik duygusu beslemektir.

2- Dili ilgilendiren siikiir, hamd manasi ifade eden sozleri Allah' 1
siikiir
igin dile getirmektir.

3- Baslica viiciid organlarim ilgilendiren siikiir. Allah' in verdigi
nimetleri O'na kulluk maksadi ile kullanmak, ' nun emrine aykiri
sekilde kullanmaktan sakmmaktir . Buna gore gozler vasitasi ile
yapilacak siikiirden biri. muslumamn goriilen kusurlarma goz yummak,
kulak ile yapilacak bir siikiir gesidi de mtisltiman hakkmda isitilen
bir kusuru saklamaktir . Her kim davram da goz ve kulaga bagislanan
nimetlere karsilik olarak yapilacak olan siikiir gorevleri
arasmdadir .Allah ' in takdirine karsi hosnutluk belirtmek, dilin
gorevi olan bir siikiir gesididir . Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir
sabah sahabilerden birine Gecen nasil gecti diye sorar. Sahabi de
iyi gegti diye cevap verir. Peygamber ' imiz tigtincti seferinde
Allah'a hamd ve stiktirler olsun, iyi gecti> cevabim almcaya kadar
ayni soruyu arka arkaya tekrarlar. Nihayet son cevabi almca senden
aradigim buydu diye buyurur.Eski ornek mtisltimanlar biribirlerinin
halini sormayi geleneklestirmislerdi . Maksatlari Allah'a sukretmeye
firsat hazirlamakti Boylece hem siikreden ve hem de ona bu imkam
verdigi igin hal-hatir soran birlikte ibadet etmis oluyordu. Yoksa
amaglari, karsi tarafa ilgi ve iltifat gosterip riyakarlik etmek
degildi.Hali sorulan herkes ya siikreder, ya durumundan sikayet
edebilir veya hie bir cevap vermez. ukur ile cevap vermek ibadettir.
Halden sikayet ederek cevap vermek, muslumana yakismayan, cirkin bir
davramstir. Her seye kadir olan ulu Allah' i elinden hie bir sey
gelmeyen bir kula sikayet etmek nasil cirkin olmazlBasma gelen
belaya katlanmayi beceremedigi ve iradesinin zayifligi kendisini
sikayet etmeye stirtikledigi takdirde insamn bu sikayeti, hie olmazsa.
Allah'a yapmasi daha yerindedir. (Junki belayi veren de . o
giderebilecek olan da O'dur. Kulun Allah karsismda duskunlugiinii
arzetmesi sereftir, fakat Allah'dan baskasi oniinde sikayet etmek
alcakliktir. Karsmdakinin de kendisi gibi aciz bir kul oldugunu
gozden kagirarak bir insamn baskasi oniinde zavallilasmasi . halinden
yakmmasi cirkin bir alcakliktir.

Nitekim Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

(154) Hie sliphesiz, siz Allah' i birakip putlara tapiyor ve
asilsiz giig kaynaklari uyduruyorsunuz . Allah ' i birakip
taptigimz putlar, size hig bir sey veremezler. Rizki Allah
katinda arayimz, sirf O'na kulluk ediniz, yalmz O'na
siikrediniz, ' nun katina d6ndiiruleceksiniz Ankebiit Siire-i
Celilesi: 17

v Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : -\- >
Allah'i birakip yardima cagirdiklarimz da sizin gibi kullardir.
Eger bu tutumunuzda yarismiyorsamz , haydi onlari yardima gagirm da
cevap versinler (155) Araf Siire-i Celilesi: 1&4
Buna gore dil ile sukretmek, siikiir gorevinin bir gesididir . Rivayet
edildigine gore bir gun bir heyet emevi halif elerinden Omer ibni
Abdulaziz'i (R.A.) ziyarete gider. Aralarmdan bir delikanli ayaga kalkip
konusmak ister. Halife, en yaslimz konussun, en yaslimz der.Bunun
uzerine ayaga kalkan delikanli Ey Emirel muminin is yasa kalsaydi,
miislumanlar arasmda senden daha yaslisi vardi (onun halife olmasi
gerekirdi) der.Cevabdan hoslanan halife, delikanliya Haydi, o halde sen
konus deyince delikanli sunlari soyler, Bizler ne bir sey istemek igin ve
ne de himaye edilmek igin gelen bir heyetiz. Ctinki faziletli idaren bize
istediklerimizi ulastirdi. Adaletin de bizden korkuyu giderek
gtivenligimizi
sagladi . Bizler sadece bir siikran heyetiyiz, sana sozlti olarak
sukranlarimizi arzedip donmeye geldik.
- 287 -



KIRKIKINCI BOLUM

KIBRIN KOTULUGU
Ulu Allah (CC.) Kur'an-i Kerim'in geitli yerlerinde kibri ve kendini
begenmis zorbalari kottilemis. kinami?tir. Nitekim ulu Allah soyle
buyuruyor :

c Yer ytiztinde, hip bir hakli gerekgeye dayanmaksizm, kendini btiytik
gorenlerin bakilarim, ayetlerimi idrak edip ibret almaktan alakoyacagim.
Onlar butun ayetleri gorseler bile inanmazlar, eger dogru yolu gorseler
bile onu kendilerine yol edinmezler. Fakat egrilik ve kargasalik yolunu
gortince o yolu tutarlar. Bu tutum, ayetlerimizi yalan sayarak onlarin ig
ytiztintin farkinda olmamalarmdandir (156) Araf Sure-i Celilesi; 146
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(157) a?kmlar. kendilerine hig bir dayanak
vermedigimiz halde Allah 'in ayetleri hakkmda tartismaya
girisirler. Bu tutum, Allah katmda ve iman edenlerin
goztinde btiytik bir nefrete yol agar. iste Allah, her
kendini begenmis zorbamn kalbini boyle mtihtirler. Mii'min
Sure-i Celilesi; 35

Ulu Allah {C.C. buyuruyor ki : A - >

(158) c Peygamberler Allah'dan fetih istediler de butun
inatgi zorbalarhayalkirikhgma ugradilar ibrahim Sure-i
Celilesi: 15

(159) Ulu Allah (C.C) buyuruyor ki :

x A . " HIC stiphesiz. Allah sakladiklarmizi da agiga
vurduklarmizi da bilir. 0. kendini buyuk gorenleri
sevmez NoM Sure-i Celilesi; 23
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(160) c Bizim ile karsilasmayi timid etmeyenler bize
melekler indiriise veya Rabb'imizi gorsek daha iyi olmaz
miydi dediler. Hig stiphesiz, onlar iglerinden
kendilerini btiytik gorerek biiyiik bir ktistahliga
giristiler. Furkan Stire-i Celilesi: 21

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Kendini btiytik gorerek bana kulluk etmeyenler, boynu btiktik,
zavalli bir durumda cehenneme gireceklerdir (161) Mii'min Sure-
i. Celilesi: 60
Kur'an-i Kerim'de kibirliligi kinayan daha bir gok ayeti kerime vardir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:< Kalbinde bir hardal tanesi
agirligmda kibir bulunan kimse gennete giremez. Buna karsilik kalbinde
hardal tanesi agirligmda iman bulunan kimse de cehenneme girmez.Ebu
Hureyre'nin rivayetine gore Peygamber ' imib (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu
Allah btiytikltik abam ve ululuk da gomlegimdir. Bu iki seyde bana ortak
cikmak isteyenleri, hig aldiris etmeden, cehenneme atarim buyurur.Ebti
Seleme ibni Abdurrahman (R.A.) der ki . Bir gtin Abdullah ibni Amr ile.
Abdullah ibni Omer Sefa'da karsilasarak bir mtiddet duraklarlar. Arkasmdan
Abdullah ibni Amr hie konusmadan gegip gider, bunun iizerine Abdullah ibni
Omer yerinde dikilerek aglamaya koyulur, ona Ey Abdurrahman ' in babasi.
neye agliyorsun> diye sorarlar. da soyle cevap verir, Bu adamin

(Abdurrahman ibni Amr ' i kasdediyor) Peygamber ' i-mizin Kalbinde hardal
tanesi agirligmda kibir bulunan kimseyi ulu Allah ytiztistti cehenneme
atar
buyurdugundan acaba stiphesi mi var?Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
: ~

' insan, nefsinin pesinden gide gide gtintin birinde zorbalardan biri
olarak yazilir ve onlarin garptirildigi azaba garptirilir . Hz . Stileyman

(A.S.) bir gtin insan, kus . hayvan, cin ve butun canlilara Bulundugunuz
yerlerden gikm ve karsimda toplanm diye emir verir. Emri tizerine ikiytiz
bini ve iki ytiz bini cin olmak tizere canlilar toplaniverirler . Bu sirada
meleklerin tesbih sesini duyacak derecede goklere ytikseltildikten sonra
ayaklari deniz suyuna degecek sekilde yere indirildi, bu ; sirada kulagma
Eger dostumuzun kalbinde zerre kadar kibir olsaydi onu goklere gikarirken
kendisine kat ' ettirdigim mesafenin daha algagma indirirdim diyen bir ses
gelir .



Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:Kiyamet Glinti iki iitir kulagi,
iki gortir gozti ve konusur dili olan bir boyun cehennemden disariya uzanir
ve su tic kimseyi yakalamakla gorevliyim:l inatci zorbalar,2 Allah'a
ortak kosanlar (mtisrikler) 3 Resim ve put yapanlar Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki : Pintiler , zorbalar ve kotti huylular cennete
giremezler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cennet ile cehennem
birbirleri ile ustunluk iddlasma giristiler. Cehennem kendini begenmisler
ve zorbalar beni tercih etti dedi . Cennet de bana sadece zayiflar,
dtisktinler ve zavallilar girer dedi.Bunun uzerine Allah cennete dedi ki,
sen benim rahmetimsin, diledigim kullarima senin vasitan ile merhamet
ederim Cehenneme de dedi ki, sen de benim azabinsin, diledigime senin
araciligin ile azap cektiririm. Her ikiniz de dolarsimz . Peygamberimiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Cebbar'i (Allah'i) unutarak zorbaliga girisen
ve saldirganligi huy edinen kul, ne fena bir kuldurlUlu Btiytigti (Allah'i)
unutarak zorbaliga girisen ve btiytikltik taslayan kul, ne fena bir kuldur!
Kabirleri ve bedenlerin ctirtiyecegini unutan, bilmezlikten gelen ve hesaba
katmayan kul, ne fena bir kuldur ! Hayatinin baslangicini ve akibetini
dtistinmeyerek kustahlasan, azgmlasan kul. ne fena bir kuldur ! Sabit '
ten
rivayet edildigine gore soyle demistir: Duyduk ki Peygamber ' imize biri
hakkmda ya Rasulellah. falan adam. amma da kibirli! dediler.
Peygamberimiz de bu kibrin sonu Slum olmeyacak mi?* diye
buyurmustur .Abdullah ibni Amr (R.A.) der ki . Peygamber ' imiz soyle
buyuruyor: Hz. Nun (A.S.) olmek iizere iken iki ogulunu yanma cagirarak
onlara dedi ki . size iki seyi emrediyor ve iki seyi yasakliyorum. Size
Allah'a ortak kosmayi ve kendinizi btiytik gormeyi yasakliyorum. Size
emrettigim iki seye gelince once lailahe illallah (Allah'dan baska ilah
yoktur) demeyi emrediyorum. Cunki yerler, gokler ve yerler ile goklerdeki
her sey terazinin bir kefesine, lailahe illallah* cumlesi de obtir
kefesine
konsa lailahe illallah cumlesinin bulundugu kefe agir basar.Yine gokler,
yerler ve gokler ile yerlerde bulunan her sey bir cember olsa ve bu cembere
lailahe illallah cumlesi yuklense cember parcalamr . Size emrettigim
ikinci sey. Siibhanellahi velhamdu lillahi (Allah'i noksan sifatlardan
tenzih eder ve O'na hamdederim) demenizdirrCunki bu iki cumle canli -
cansiz btittin varliklarm duasidir. Bu iki cumle sayesinde butun canlilar
riziklanmaktadir . >Hz . isa (A.S.) der ki : Allah'm kendisine kitabini
ogrettigi ve zorba olarak olmeyen kimseye mujdeler olsun ! Peygamber '
imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Cehennemlikler , butiin kotti huylular, caka
satanlar, kendini buyuk gorenler hep mal biriktirme pesinde kosanlar ve
pintilerdir. Buna karsilik cennetlikler de aleak gonulluler ve az mail
olanlardir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Tarafimizdan en cok
sevilenleriniz ve chiratte bize en yakm olacak olenleriniz, en iyi
huylularinizda . Buna karsilik nefretimize en layik olanlariniz ve ahirette
bizden en uzak kalacak olanlariniz da butiin gevezeler, alaycilar ve
kendini
begenmislerdir . s

Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Kendini buyuk gorenler,
Kiyamet Gtinti zerreler seklinde adamlar halinde mahser"e gelirler.
Kalabaligm ayaklari altmda cignenirler, oylesine ctice kalirlar ki, her
sey onlardan ytiksek kalir. Sonra da cehennemin, adi Bules olan bir
mahzenine atilirlar, orada atesin kozii icinde kalirlar, igecekleri
cehennemliklerin viicudundan buharlasan bir bulasik sivisidir . Ebu
Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Zorbalar ve kendini begenmisler. Kiyamet Glinti Allah nazarinda hor
gortildtikleri icin herkesin ayaklari altmda cignenecek tanecik iriliginde
Mahser toplantisma gelirler . Muhammed ibni Vasi (R.A.) der ki; Bilal
ibni
Ebii Biirde ' yi ziyaret ederek ona dedim ki : Ya Bilal. baban bana.
dedenden
naklederek soyledigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) cehennemde adi Heb
heb olan bir vadi var. Allah her zorbayi oreya yerlestirmeye kesin
kararlidir buyurmus . Ya Bilal! Sakm o vadinin sakinlerinden
olma . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Cehennemde icine
btittin
kendini buyuk gorenlerin doldurularak kapinin ytizlerine kapatilacagi ayri
bir kosk vardir.Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah'im!



Kendini btiyiik gorenlerin cakasindan sana sigimrim. Su tic sey ile ilgisiz
olarak ruhu bedeninden ayrilan kimse cennete girer: 1) Kendini biiyuk
gormek. 2) Bore, 3} Dolandincilik . Hz . Ebu Bekr (R.A.) der ki . Hic bir
kimse bir musliimani kiiciik gormesin. Ciinki musliimanlarin kiiciigii
Allah
katinda btiytiktiir . Veha ibni Miinebbih (R.A.) der ki; Allah adn
cennetini
yaratinca ona donerek sen kendini biiyuk goren herkese haramsm diye
buyurdu . Ahnef ibni Kays ile Musab ibni Ztibeyr (R.A.) aym sedirde
otururlardi, bir gun Ahnef geldigi zaman Musab ayaklarim uzatmis
oturuyordu, arkadasi otursun diye ayaklarim toplamadi. Bu durumda Ahnef
oturunca Musab' in rahatim biraz bozdu, Musab sikildigini ytiz ifadesiyle
belli edince Ahnef ona iki sefer: (sidik yolundan ciktigi helde kendini
biiyuk goren ademoglunun haline ne kadar sasilir.) dedi . Hasan-til Basri

(rehimehul ' ah) der ki . Her gun bir veya iki sefer eli ile pislik
yikadigi
halde goklerin hakimine (Allah'a) kafa tutan insana sasarim ! Kendi
iizerindekiler ; de gormtiyor musun? mealindeki ayeti kerimesinde on ve
arka
pislik yollarimn kasdedildigini belirten gortisler vardir.

Muhammed ibni Hiiseyin ibni Ali (R.A.) der ki . insanm kalbine
kibirden bir sey geese az olsun veya cok olsun! o sey miktari akli
eksilir . >Numan ibni Besir (R.A.) bir gun minberden cemaate seslenirken
der
ki, hic suphesiz, seytamn bir takim tuzaklari ve aglari vardir. Allah' in
nimetlerini azgmliga alet etmek. Allah' in bagisladiklarim boburlenme
gerekcesi olarak kullanmak, Allah' in kullarma karsi biiyiikltik taslamak
ve
Allah' in emrine aykiri yollarda nefsin arzularina uymak, seytamn baslica
tuzak ve aglarmdandir . Allah ' m bagis ve keremi sayesinde ' ndan afv ve
selamet dileriz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Buyukltik
taslayarak elbisesini stirtikleyen kulun, Allah ytiztine bakmaz .
Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki:< Adamin biri abasimn icinde caka satiyordu,
kendini begenmisti. Bu ytizden Allah onu yerin altma gecirdi, simdi Kiyamet
Gtintine kadar orada debelenip duruyor . Zeyd ibni Eslem (R.A.) der ki,
Bir
gtin ibni Omer'in yaninda iken igeriye Abdullah ibni Vakid girdi, tizerinde
yeni bir elbise vardi . ibni Omer'in ona soyle dedigini duydum: Yavrum!
Elbiseni yerde stirtikleme. (Jtinki ben Peygamberimizin Btiytikltik
duygusu ile
elbisesini yerlerde stirtikleyenin, Allah ytiztine bakmaz buyurdugunu
duymustum. Rivayet edildigine gore bir gtin Peygamber ' imiz (S.A.S.)
avucuna
tuktirerek obtir elinin parmagim tuktirugti tizerine koyar ve soyle buyurur
Allah buyuruyor ki . ey Ademoglu, sen mi benim ile boy olgtiseceksin? Ben
seni boyle bir seyden (meniden) yaratarak seni gelistirdim, dolgunlastirdim
da iki uyku hali (yokluk ve oltim) arasmda ytirtiyebildin . Simdi
adimlarimn
sesi yerden geliyor. Mai biriktirdin, kimseye bir sey vermedin. Fakat
mtihletin dolunca sadaka vereyim dedin, sadaka verecek zamanlarda
neredeydin?Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: fjmmetim caka satarak
salina salina ytirtidtigti ve Bizanslilari, iranlilan kendilerine hizmetgi
tuttugu zaman Allah onlari birbirine dtistirtir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Kendini btiytik goren' ve ytirtirken calim satanlar Allah
ile
karsi karsiya geldiklerinde ' nu kendilerine karsi gazabli bulurlar . Ebu
Bekr-til Huzeli (R.A.) der ki . bir gtin biz Hasan-til Basri ile birlikte
iken
ibni Edhem caminin sultan mahfiline gitmek tizere yammizdan geciyordu.
tisttiste binmis bol kivrimlari topuklarma kadar sarkmis ve paltosunu kisa
birakan ipek bir ctibbe giyiyor, calimli calimli ytirtiyordu. Hasan-til
Basri
ona bir bakarak dedi ki :

Ameri, enen ! Ne burnu hevede . kurumlu, sureti csik ve kendini
begenmis adamlBehey zavalli ahmak.' Sen stikrti eda edilmemis, hesaba
gelmez,
Allah ' m emri uyarmca kullamlmayan ve igindeki Allah hakki odenmemis
elbiseler iginde calim satiyorsun. Onun her uzvunda Allah' in ayri bir
nimeti varken azalarimn her birini seytana iltifat ugruna kullamyor.
Allah'a yemin ederim ki, sade ve gosterissiz adimlar ile ytirtimek, hatta
deli gibi sendeleyerek ytirtimek bu adam hesabma daha hayirlidir . >ibni
Edhem, kendisi icin soylenen bu sozleri duydu, geri gelerek Hasan-til
Basri' den davramsmdan dolayi oztir diledi. Hasan-til Basri ona dedi ki .
Benden oztir dileyecegine Allah'a tevbe et. Sen Allah ' m su buyrugunu hie
duymadm mi?



Yerytizunde calim satarak yiirume. Cunki (adimlarim ne kadar sert
bassan) ne yeri delebilir ve ne de daglarm tepesine erebilirsin

(162) isra Sure-i Celilesi; 37
Yine bir gun delikanlimn biri Hasan-til Basri"nin yamndan geciyordu,
uzerinde kirmizi renkli, alimli bir elbise vardi . Hasan onu cagirarak dedi
ki . Ey gencligi ile bobiirlenen ve gorunusuniin alimliligina tutkun
ademoglu ! Oysa ki, neredeyse kibir bedenini ortmek uzeredir ve amelin ile
basbasa kalmis gibisin. Yazik sana! Kalbini tedavi et. ciinki Allah
kullarda
sadece kalb sagligi arar . Rivayete gore Omer ibni Abdtilaziz (R.A.)
halife
olmadan once hacca gider, calimli adimlarla yururken onu Tavus (R.A.)
goriir, parmagi ile yandan durterek ona Bu ytirtiytis karmnda pislik
tasiyan
kimsenin yuruyusu degildir der. 0mer de ona oztir dilercesine Amca her
azam bu yurliyuse gore egitildim, bu yuzden oyle alistim diye cevap
verir .Muhammed ibni Vasi (R.A.) oglunun calim sattigini gorunce onu yanma
cagirarak kendisine der ki, Yavrum, sen kim oldugunu biliyor musun? Anneni
kole iken yiiz dirheme satin aldim, babana gelince Allah onun gibilerin
muslumanlar arasmda sayisim cogaltmasm ! Abdullah ibni Omer (R.A.) bir
gun elbisesi yerlerde surianen birini gorunce iki veya tic defa arka erkaya
hic suphesiz, seytamn bir cok kardesleri vardir der.Mutarrif ibni
Abdullah ibni Suhiyr, bir gun Muheileb'i goriir, ipek bir ciibbesi icinde
calim satmaktadir. Mutarrif ona der ki . Ey Allem kulu! Bu yuriiyiisiin.
Allah 'in ve ' nun Rasiil'iiniin gazabma vesile olan bir ytiruytisttir .
Mtiheileb
ona Beni tammiyor musun diye sorar. Mutarnf de ona:

Tabii taniyorum. Baslangicm bir meni damlasi, akibetin kokusmus bir
les parcasi, sen de bu iki uc arasmda pislik yuku tasiyan birisin.Bu agir
cevap altmda ezilen Muhelleb. agzini acmadan oradan uzaklasir ve bir daha
calim satarak yurumez.Bu konuda bir sair soyle der:asanm. gorunusu ile
boblirlenene Oysa ki, dun bir damla meni idi Yarm da gtizel goriinusunun
ardmdan. Kabirde kokusmus bir ies olacak.air Hale-ul Ahmer de soyle
der.Bir dostumuz var, gatismaya dusklindur. Hatasi cok. sevabi azdir
Tartisirken mayis boceginden daha inatcidir Yururken de kargadan daha
calimlidir . Diger bir sair de soyle der: Dedim kendini begenmise,
deyince benim gibi bir daha gelmez Ey cikis gtinti pek yakm kimse. Nicin
aleak gonullii davranmiyorsun?Zinnun-ul Misri (R.A.) da soyle der:- Ey
burnu Kaf dagmda, boyun egmez kisi. Biz balciktaniz, selam uzerine olsun
Dunya hayati bir metagdir Olum ile butiin ayaklar dumdtiz olurBtiyuk
tefsir
alimi Mucahid Sonra salma salma yuruyerek evine gitti mealindeki ayet
hakkmda Yani. kibirlendi ve calim satti der. Hie suphesiz, en dogrusunu
Allah (C.C.) bilir.

- 295 -
KIRKUCUNCt) BOLUM

GUNDUZLERI VE BAKA ZAMANLAR ! DUUNMEK
Ulu Allah (C.C.) bir cok kereler Kur'an-i Kerim' in bir cok yerlerinde
dusunmeyi emretmis:

Hie suphesiz, goklerin ve yerin yaratilismda, glinlin ve gecenin
(uzayip kisalarak) birbirini kovalayismda derin dusiinebilenler hesabma
bir cok ibretli deliller vardir . buyurmustur . (163) Al-i imran Sure-i
Celilesi: "90
Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

. c Derin dusiinmek isteyenler, yahud slikretmek niyetinde olanlar icin
gece ile gundiizu (uzatip kisaltarak) birbirine kovalatan 0'dur(164)
Furkan Sure-i Celilesi; 62

Ata der ki : Ayetteki ihtilaftan gece ile gunduztin, aydmlik ve karanlik
hususundaki degisikligini , ziyade ve noksam kasdetmistir . >Nitekim sairin
biri bunu ne gtizel ifade etmistir:Ey gecenin baslangicmda sevine icinde
uykuya dalan kimse. Beklenmedik belalar, seher vakti kapiyi calabilir.
Baslangici mes'ud geceye sevinme Nice gecenin bitiminde ates tutusur .
Diger
bir sair de soyle der:Geceler canlilar igin birer duraktir.Ki, onlarin
sonunda omurler ya dugumlenir ya da agilirOnlarm kisasi kederler ile
uzundur . Uzunlari da sevine ile kisadir.

Ulu Allah (C'.C.) dusiinenleri overek soyle buyuruyor:



c Bu derin diisiinceliler ayakta, oturarak ve yaniistii uzanirlarken
Allah' 1 anarlar ve ey Rabb'imiz, sen biittin bu varligi bosuna
yaratmadin,
seni boyle bir isnaddan tenzih ederiz, o halde bizi cehennem azabindan
koru diyerek goklerin ve yerin yaratilisi hakkmda enine - boyuna
diisiinceye dalarlar. (165) Al-i imran Sure-i Celilesi; 191

ibn-i Abbas (R. Anhuma) der ki . Peygamberimiz Allah hakkmda akil
ytirtiten
bir gurup ile karsilasti, onlara buyurdu ki . Allah'in kendisi hakkmda
degil, ' nun yarattigi varliklar uzerinde akil yurutun. Ctinki siz ' nun
ululugunu degerlendiremezsiniz . Rivayet edildigine gore Peygamberimiz

(S.A.S.) bir gun dusiinceye dalmis bir gurup ile karsilasir. Onlara 'nicin
konusmuyorsunuz diye sorar. Onlar da Allah'm yarattigi varliklar
hakkmda dtistintiyoruz diye cevap verirler. Bu cevaplari tizerine
Peygamber ' imiz buyurur ki: iste boyle yopm. Allah ' m kendisi hakkmda
degil, yarattigi varliklar uzerinde akil yurutun. Su Bati tarafmda bembeyaz
bir tilke vardir. Oranm akligi aydmligi gibi ve aydmligi da akligi
gibidir. Gtinese uzakligi kirk gundur. Allah orada oylelerini yaratti ki,
onlar goz yumup acasiya kadar bile Allah' m emrini kirmazlar . Dinleyenler
Ya Rasulellah, seytan onlari ayartmaya kalkismaz mi diye sorarlar.
Peygamber ' imiz Onlarm, seytanm var olup olmadigmdan bile haberleri
yoktur diye cevap verir. Bu sefer dinleyenler O'na peki. insanogullari
ile miinasebetleri yok mudur? diye sorarlar. Peygamber ' imiz Onlar
insanoglunun da varolup olmadigmdan haberdar degillerdir diye karsilik
verir . Sahabilerden Ata (R.A.) der ki . Bir gun Ubeyd ibni timer (R.A.)
ile
birlikte Hz. Ayse'ye (R. Anha) gittik. Bizim ile perde arkasmdan konustu.
Ya Ubeyd. ziyaretimize gelmeni engelleyen sebep nedir? diye sordu. Ubeyd
de ona Peygamber ' imizin arasira ziyaret et ki, sevgin artsm seklindeki
hadisidir diye cevap verdi.

Bu sefer ibni Umeyr ona Bize Rasulallah ile ilgili olarak gordiigiin
en sasirtici olayi anlat dedi . Bunun iizerine Hz. Ayse aglayarak dedi ki,
0 ' nun her seyi sasirtici idi . Nobet gecelerinin birinde bana geldi,
yatagima girdi, tenim tenine degmisti ki, Beni birak da Rabb ' ime ibadet
edeyim diyerek yataktan kalkti, su kirbasmm yanma vararak abdest aldi
ve namaza durdu.Namaza dururken bir yandan da yaslari sakalmi lslatacak
sekilde agliyordu, secdeye varmca da yeri lslatacak kadar gozlerinden yas
akiyordu. Arkasmdan yanustu yere uzandi, sabaha kadar boyle kaldi, sabah
olunca ezan vermeye gelen Bilal ona dedi ki, Ya Rasulellah. Allah senin
gecmis gelece butun gunahlarmi bagisladigma gore niye agliyorsun?0 da
Bilal 'e dedi ki . Yazik sana. ya Bilal! Allah bana bu gece su ayeti
indirdigine gore beni aglamaktan alakoymak mumkun mii? Sonra da su ayeti
okudu:c Hig suphesiz, goklerin ve yerin yaratilismda, guniin ve gecenin

(uzayip ktsalarak) birbirini kovalayismda derin dusiinebilenler hesabma
bir cok ibretli deliller, vardir. (166) Al-i imran Sure-i Celilesi: 190
Sonra da Yazik olsun, bu ayeti okuyup da uzerinde akil yurutmeyenlere
diye buyurdu . Evzai ' ye (R.A.) Bu ayetler hakkmda duslinmekten gaye
nedir
diye sorarlar. da Onlari okuyup iyice anlamaktir diye cevap
verir .Muhammed ibni Vasi (R.A.) der ki; Basrali bir kisi Ebu Zerr'in

(R.A.) oltimunden sonra onun dul esi olan Ummu Zerr'e (R. Anha) vararak
kocasmm nasil ibadet ettigini sordu. Ummii Zerr de ona Butun gununii evin
bir kosesinde dusiinceye dalmis olarak gecirirdi dedi . Hasan-til Basri
(R.A.)
der ki; Bir saatlik diisiince, bir gecelik nafile namazdan daha
hayirlidir . FudayI (R.A.) der ki; Diisiinmek, sana iyiligini ve
kotuliigiinu
gosteren bir aynadir . ibrahim ibni Edhem'e Cok dtistintiyorsun derler.
da
duslinmek aklm iligidir diye cevap verir. Stifyan ibni Uyeyne (R.A.) bu
konuda sik sik su beyti misal verirdi : Adamm dtistincesi olunca Her seyde
onun icin ibret vardir . Tavus ' un (R.A.) bildirdigine gore havariler Hz.
isa'ya sorarlar. Ya Ruhullah yerytiztinde su zamanda senin gibisi var mi?
Hz. isa da onlara

Evet . var. Konusmasi zikir, susmdsi fikir ve bakismm amaci ibret
olanlar benim gibidirler diye cevap verir . Hasan-til Basri (R.A.) der ki
.
Hikmet tasimayan soz. bos bogazliktir. Susmasi diisiince olmayan



yanilmistir. Bakiinin amaci ibret olmayan kimse, bosubosuna
oyalanmitir . Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Yeryiiziinde bosu bosuna kibirlenenlerin idraklerini ayetlerimi
kavramaktan alakoyacagim. Bunlar btittin ayetlerimi gorseler bile, yine
iman
etmezler, eger dogruluk yolunu gorseler onu yol edinmezler, buna karsilik
azginlik yolunu gortince o yola koyulurlar. Qiinki onlar, bizim
ayetlerimizi
yalan saymislar, onlarin farkma varamamislardir . (167) Araf Sure-i
Celilesi; 146

Ayette gecen kibirlenen idraklerini ayetlerimi kavramaktan alakoyacagim
cumlesini, Benim tebligim hakkmda dusiinmekten kalblerini alakoyarim>
seklinde yorumlanmaktadir . "Ebu Said-ti< Hudri'nin (R.A.) rivayet ettigine
gore Peygamber ' imiz gozlerinize ibadetten paylarim veriniz buyurdu.
Sahabiler Ya Rasule!-lah onlarin ibadetten payi nedir ki? diye sordular.
Peygamber ' imiz onlara soyle buyurdu, Kur'ana bakmak, onun ayetleri
iizerinde diisiinmek ve onun sasirtici yonlerinden ibret almaktir . Mekke
yakinlannda colde yasayan ehli halden bir kadin der ki . Eger Allah
korkusu tasiyanlarm ka'bleri. kendileri icin bu alemin otesinde hazirlanan
Ahiret nimetleri iizerinde durarak diisunceye dalsalardi, dtinyadaki hie
bir
mes'ut yasama tarzi onlari kandirmaz ve hie bir basari karsismda gozleri
giilmezdi . Lokman-ul Hekim, yalniz basina oturmayi huy edinmisti, kolesi
onun yanina girince ona Ya Lokman, devamli yalniz basina oturuyorsun, oysa
eger insanlar ile dtisup kalksan senin icin daha eglendirici olurdu dedi .

Lokman da kolesinin bu sozlerine uzun yalmzlik devamli dusiinmeyi
saglar, uzun stireli dusunce de cennet yolunun kilavuzudur diye karsilik
verdi . /Veheb ibni Miinebbih (R.A.) der ki; cUzun dusunce

mutlaka bilgiyi gelistirir, bilgi de insani mutlaka amel islemeye
gotiirur . Omer ibni Abdulaziz (R.A.) der ki; Allah'm nimetleri hakkmda
diisiinmek, en ustiin ibadetlerdendir . Abdullah ibni Mubarek bir gtin
suskun ve
diisunceye dalmis gordiigii Seni ibni Ali'ye (R.A.) Nereye ulastm diye
sorar. da sirata diye karsilik verir.Bisr (R.A.) der ki : insanlar
Allah'm ululugu hakkmda akil ytirtitseler, O'na asla karsi
gelmezlerdi . ibni Abbas (R. Anhuma) der ki . Dusune tasma kilman iki
rek'atlik namaz, havoi bir kalb ile yapilan bir gecelik namazdan
ustundur . Ebu Sureye (R.A.) bir gun yolda yururken ansizm yere coker,
abasma burunur ve aglameya baslar. Gorenler ona Niye agliyorsun? diye
sorarlar. da soyle cevap verir, 6mrumun gitmesi, amelimin azligi ve
olumumun yaklasmasi iizerine diisunceye daldim da ondan agliyorum. Ebu
Stileyman (R.A.) der ki . G6zlerinizi aglamaya ve kalblerinizi diisiinmeye
alistirmiz . Diinya hakkmda diisiinmek. Ahiret ile araya giren bir perde
ve
Allah dostlarma verilmis agir bir cezadir. Ahiret hakkmda diisiinmek ise
hikmet kazandirir ve kalbi diri tutar . Hatem-ii ! Esam (R.A.) der ki .
ibret
bilgiyi, zikir muhabbeti ve dusunce de Allah korkusunu cogaltir . ibni
Abbas
(R.A.) der ki; iyilik hakkmda diisiinmek, onu islemeye yol acar,
kottiltikten
pisman olmak, ondan vazgecmeye sevkeder . S6ylendigine gore ulu Allah
(C.C.)
kitablarmdan birinde buyurur: Ben her hikmet sahibinin soztinti kabul
etmem. Onun hedefine ve arzusuna bakarim. Hedefi ve arzusu ben olunca
sususunu dusunce ve hie konusmasa bile soztinti hamd yaparim. Hasan-iil
Basri
(R.A.) der ki; Akli basmda kimseler zikirden dustin ceye ve dtistinceden
zikre gecerek kalblerini dile gelmeye sevkederler. da sonunda hikmet
konusur . isak ibni Halef (R.A.) der ki . Davud-tid Tai bir gece ay lsigi
altmda evinin damma cikar ve bakislarmi semaya dikerek goklerin ve yerin
azameti hakkmda diisunceye dalar. Bir yandan da goz yasi doker. Bu halde
iken kendisini kaybederek damdan yuvarlamr ve komsunun evinin icine diiser.
Komsusu da eve hirsiz girdigini sanarak yatagmdan Qirilgiplak sicrar ve
kilicma sarilir. Fakat Davud ile karsilasmca kendini geri cekerek
kilicmi indirir ve komsusuna seni damdan kirn diisurdii diye sorar. Davud
da
ona farkmda degilim diye cevap verir.

Ciineyd-iil Bagdad! (R.A.) der ki . Meclislerin en sereflisi, en iistiinii
Tevhid meydanmda diisunceye dalarak oturmak, ma'rifet yeli ile serinlenmek,
muhabbet kasesi ile dostluk deryasmdan icmek ve hiisn-ii zan ile Allah'a



bakmaktir . Boyle bir oturum, ne muhtesem ve boyle bir sarap ne tatlidir,
nasip olanlara mtijdeler olsun!

imam-i Safii (R.A.) der ki; Konumayi susmak devresi ile ve ilmi
aratirmayi dtistince ile destekleyiniz .Meselelere saglikli acidan bakmak,
aldanmaktan kurtarir. Kanaat edinmede titizlik gostermek, airiliktan ve
pismanliga diismekten kurtarir, goriis keskenligi ve dtistince anlayisi ve
zekayi meydana gikarir. Bilginlere danismak, vicdana istikrar ve basirete
gtic kazandirir. Buna gore ise girismeden dtistin, tesebbtis etmeden once
tedbirini al. adim atmadan once danis.Jl Faziletler dortttir: Birincisi
hikmettir ki . dayanagi dtistincedir. ikincisi iffettir ki, dayanagi
sehvete
hakim olmaktir. Uctinctisti kuvvettir ki . dayanagi ofkeyi yenmektir.
Dordunciisu adalettir ki, dayanagi psikolojik gticler arasmda denge
saglamaktir .

- 301 -
KIRK DORDUNCt) BOLUM

OLUMUN IDDETiNiN BEYANI
Hasan-til Basri'nin (R.A.) bildirdigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
oltimti,
onun sikmti ve acisim anlatirken onun yol actigi aci ticytiz kilic
darbesininkine bedeldir buyurdu . Peygamber ' imize (S.A.S.) bir gun olum
acisi hakkmda sormuslar, da buyurmus ki . En kolay olum. ytinlti kumasa
batmis dikene benzer. Ytinlu kumasa batmis diken, yaninda ytin lifleri
soktip
almadan cikar mi?Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun agir bir hastayi
ziyaret ederken buyurur ki: Ben bunun ne cektigini biliyorum. Tek tek
btittin damarlari ayni anda oltim sancisi icindedir . Hz . Ali (K.V.)
mticahidleri savasa tesvik ederken der ki; Eger oldtirmezseniz .
oltirstintiz.
Nefsimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederek soyltiyorum ki . bin kilic
darbesi indirmek, bana gore, yatakta olmekten daha kolaydir . Evza" (R.A.)
der ki . Duydugumuza gore olti tekrar diritip mezarmdan dogrtiluncaya
kadar,
oltim acisi cekmeye devam eder.

Seddat ibni Evs (R.A.) der ki; Mti'min icin diinya ve ahiretin en korkunc
olayi olumdtir. Onun acisi, testere ile bicilmekten. makas ile dogranmaktan
ve kazanda kaynamaktan daha siddetlidir. Eger olti diriltilerek yasayanlara
basmdan gecenleri anlatsa, dtinyalilar ne yiyip icip eglenebilir ve ne de
uykudan tad alabilirdi . Zeyt ibni Eslem'den. o da babasindan naklen
rivayet
olunur ki : Mti'min dtinyadaki ameli ile ulasabilecegi derecelerden
birisine
ulasamamissa kendisine siddetli oltim acisi cektirilir de oltimtin sarsmti
ve
acisi sayesinde cennetteki derecesini elde eder . Kafirin de karsiligi
verilmemis bir iyiligi varsa cam kolay almir da iyiliginin sevabim
ttiketerek cehenneme gonderilir . Bir cok agir hastalara olmek uzere iken
neler hissettiklerini sormayi aliskanlik haline getiren bir ma'rifet ehline
komada iken Sen oltimti nasil buluyorsun? diye sorarlar. Cevabi sdyle
olur,
sanki gokler yere kapaklanmis ve sanki canim ignenin deliginden
cikiyor . >Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ani oltim, mtimin igin
rahata kavusma ve agir gtinahkar icin de hayiflanma vesilesidir . Mekhul '
den
rivayet olunduguna gore: Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Oliiniin
bir
tek kill gok ve yer halki arasma dtisse hepsi, Allah' in izni ile.
oltirdti.
Cunki oluniin her kilmda ayri bir oltim vardir, oltimtin degdigi her canli
da
oltir . Rivayet edildigine gore olum acisinin bir damlasi yeryiizii
daglarma
dtisse hepsi erirdi . Rivayet edildigine gore Hz. ibrahim (A.S.) oltince
ulu
Allah (C.C.) ona Ey dostum, oltimti nasil buldun? diye sordu. Hz. ibrahim
de Yas ytine batirilmis geri cekilen sis gibi diye cevap verdi . Bunun
tizerine Allah ona t)stelik biz onu senin icin kolaylastirdik buyurdu.
Yine
rivayet edildigine gore ruhunu Allah'a teslim ettigi zaman Rabbi Hz.
Musa'ya (A.S.) Ya Musa. oltimti nasil buldun? diye sorar. Musa da su
cevabi
verir. Kizartilmak tizere canli canli tavaya konmus ne dliip huzura
kavusan
ve ne de ucup kurtulabilen bir serce gibi hissettim. Baska bir rivayete
gore de Kendimi kasabm eli altmda canli canli ytizulen bir koyun gibi
hissettim diye cevap verir . Rivayet edildigine gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
olmek tizere iken sonra alnmi silerek Allah'im! Oltim krizini benim icin
kolay kil diye dua ederdi.Hz. Fatima {R. Anha) bu arada Ah babacigim, aci
cekiyor diye aglamaya baslaymca Peygamber ' imiz ona bu giinden sonra



babana aci yok diyerek teselli etmisti.Hz. Omer (R.A.) bir giin Ka'b-iil
Ahbar'a (R. Anhuma) Bize oliimden bahset dedi . Kab da Peki . ya
emirelmuminin . oliim gok dikenli bir agag dali gibidir. t*j dal insanin
karm bosluguna sokulmus, her diken bir damara takilmis. Arkasmdan gtiglti -
kuvvetli bir adam bu dali geri gekmis, boylece dal aldigim almis,
biraktigim birakmis dedi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Mti'min
kul, oliimiin sikinti ve krizine karsi gare bulur. Onun eklemleri Selam
sana. Kiyamet Giinii yeniden bulusmak tizere birbirimiz-den ayriliyoruz
diye
birbirleri ile selamlasirlar . Buraya kadar Allah dostlari ve ' nun
yakmligm] kazananlar hesabma oliim krizinin ve acisimn keyfiyetini
anlatmaya galistik. Oliim onlar igin bile bdyle olunca bizim gibi
gtinahkarlarm hali acaba nice olur? Olum krizi ile birlikte pespese baska
felaketler ile de yuzyuze gelinir. Oliime eslik eden baslica felaketler
iigtiir : Birincisi , yukardan beri anlattigimiz gibi siddetli can
gekismedir.
ikincisi, oliim melegini (Azrail'i) apagik gormek ve bu gormenin kalbe
salacagi korku ve iirpertidir. Oliim melegini giinahkar bir insanin ruhunu
alirken biiriindiigii kilik iginde, en dayanikli kimseler bile gorse buna
tahammlil edemez . Rivayet edildigine gore Hz. Ibrahim (A.S.I bir gun
Azrail'e
Gunahkar insanin camm alirken biiriindiigiin kiligi bana gdsterebilir
misin? diye sorar. Azrail (A.S.) ona Bunu gormeye dayanamazsm diye
cevap verir. Hz. Ibrahim Dayanirim, sen goster diye israr edince Azrail
ona Basmi gevir der. Bir mliddet arkasmi dondiikten sonra tekrar
ylizlinli
doniince Hz. Ibrahim, kapkara yiizlii. saclari diken diken, kdtii kokulu,
siyahlara biiriinmiis, agzmdan ve burun deliklerinden ates ve duman gikan
bir
adam ile karsilasarak yere baygm diiser . Ayilmca Azrail ilk kitigma
donmiisttir. Hz. Ibrahim ona der ki . Ey oliim melegi, giinahkar insan
oliim
aninda senin bu kiligm ile yuzyuze gelmekten baska bir felaket ile
karsilasmasaydi . bu ona yeterdi der.Ebii Hureyre'nin (R.A.) rivayet
ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Hz. Daviid (A.S.)
esine karsi kiskang bir erkek oldugu igin kendisi evden gikarken karisimn
iizerine kapiyi kilitlerdi. Bir giin kapiyi kilitleyip gittikten sonra
karisi
basim kaldirmca yabanci biri ile yuzyuze gelir. Bunun iizerine kadn
hizmetgilere Bu adami kirn igeri aldi . eger Davud gelirse ondan gekecegi
var der. Bu arada Hz. Davud gikagelir, yabanciyi goriir, ona Sen kimsin?
diye sorar . Yabanci da ona ben kirallardan korkmayan ve onlarm koydugu
perdelerle yolu engellenmeyen bir kimseyim diye cevap verir. Bu cevabi
alan Hz. Davud. Vallahi, o halde sen oliim melegisin diyerek oldugu yere
yigilip kalir . Rivayet edildigine gore Hz. isa (A.S.) bir giin yolda
yiiriirken bir kafatasma rastlar, ayagi ile ona vurarak Allah'm izni ile
konus der. Bunun iizerine dile gelen kafatasi soyle konusur. Ya
Riihullah!
Ben falan zamanda kraldim. Bir giin basimda tacim, gevremde muhafizlarim ve
devlet adamlarim bulundugu halde tahtimda oturuyorken ansizm karsima oliim
melegi gikti . Boylece btittin canli uzuvlarim iizerimden ayrilarak cannula
birlikte ona gitti . Keske biitiin o kalabalik gevrem olmasaydi, keske o
kadar
hareketli miinasebetler iginde degil de yalniz basima yasasaydim.

iste asilerin basma gelen musibet budur. Bu musibet itaatkarlarm
basma gelmeyecektir . Peygamberler oliim melegini gorenin igine diistiigii
dehseti degil. sadece oliim krizini anlatmislardir . Oysa ki, insan oliim
melegini rtiyasmda gorse oltinceye kadar yemeden igmeden kesilir, oliim
aninde ve o korkunglukta gormenin dehsetini var hesap et.Allah'a kulluk
gorevine bagli kalanlar ise oliim melegini en gtizel ve alimli goriintiisii
ile
goriirler . ikrime ' nin ibni Abbas 'dan (R. Anhuma) rivayet ettigine gore
Hz.
Ibrahim kiskang bir zat idi . Evinde mtistakil bir ibadet odasi vardi .
Cikarken bu odanin kapisini kilitlerdi. Bir giin igeri girince odanin
ortasmda bir yabanci ile karsilasir. Yabanciya seni evine kirn aldi? diye
sorar. Yabanci Sahibi igeri aldi diye cevap verir. Hz. Ibrahim sahibi
benim der. Yabanci Senden de benden de daha once evin mtilkiyetini elinde
tutan beni igeri aldi diye karsilik verir. Bunun iizerine Hz Ibrahim ona
Bana mti'minlerin ruhlarini alirken buriindugun kiligm ile gortintir
miisiin
diye rica eder. Oliim melegi Peki. o zaman arkani don der. Hz. Ibrahim de
arkasmi doner. Bir miiddet sonra ytiztinti doniince bir gene ile
karsilasir.



Hz. Ibrahim hadiseyi naklederken ytizytize geldigi delikanlimn ytiz
gtizelligini, elbisesinin alimliligini ve giizel kokusunu zikretmisti.
Gordtikleri karismda oltim melegine mti'min oltim. amnda sadece senin
ytiztinle karsilassa bu mtikafat ona yeterdi. der. oltim sirasmda karsi
karsiya gelinecek bir diger gelisme de iki muhafiz melegini gormektir. Bu
konuda Sileyb (R.A.) der ki Duydugumuza gore hie bir kimse amellerini
yazan iki muhafiz melegini gormeden can vermez. Eger adam kulluk gorevine
bagli kalmis biri ise melekler ona Allah bizden yana sana hayir versin.
Sizi nice iyi mecliste otururtur. ve nice iyi amelin islenisine sahit
eyledin derler.Eger adam giinahkar biri ise ona Allah bizden yana sana
kottiltik versin. Bizi nice kotti yerlerde oturmak zorunda biraktin, nice
kotii
isleri ister istemez gormemize sebep oidun ve nice kotii sozti duymamiza
yol
actm. Bu ytizden Allah hayrini vermesin derler.Iste bu anda olmek iizere
olan kimsenin gozleri sirf o meleklere dikilir ve artik bir daha dunyayi
goremez . oltim aninda karsilasilan felaketlerin tictinctisti ise
ytinahkarlarm
cehennemdeki yerlerini gormeleri ve bu gormeden once korkmalandir. Ciinkii
onlarin oltim krizi esnasmda btittin enerjileri bosalmis ve kendileri
canlarmm cikisma boyun egmislerdir. Fakat insanlar oliim meleginin yiiksek
sesli bildirisini duymadikca olmezler. oliim meleginin bu bildirisi Ya ey
Allah' in dtismam, cehennem sana miijdeler olsun ve Ey Allah' in dostu,
cennet sana miijdeler olsun seklindedir . iste derin akil sahiplerinin
oliim
korkusu bu sebeplere dayanir. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Hie biriniz akibetini ogrenmedikce . Cennet veya cehennemdeki yerini
gormedikce diinyadan ayrilmaz.

- 306 -
KIRK BESINCI BOLUM

KABIR VE KABIR SUALI
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: icine olii gomiildiigii zaman kabir
ona
der ki, cey Ademoglu ! Yazik sana, beni ne kadar hesaptan cikardm. Benim
sikmti, karanlik. yalnizlik ve bocek yurdu oldugumu bilmiyor muydun? Yolun
bana diistiigiinde ayaklarm geri geri giderken beni ne kadar hesap disi
biraktin . Eger olii iyi amel islemis biri ise onun adma kabre diyecek ki,
peki, ya bu adam iyiligi emreden ve kotiiliikten alakoyan biri ise o a
zama
n ona karsi tutumun ne olur? Kabir der ki, o zaman ben onun icin yesil
bir bahge olurum, onun vticudu nurlanir ve ruhu Allah 'a yiicelir . Ubeyd
ibni
Umeyr-iil Leysi (R.A.) der ki . kabir, igine giren herkese seslenerek der
ki
. ben karanlik ve yapayalnizlik yurduyum. Eger hayatta iken Allah'a itaat
halinde idiysen simdi ben sana rahmet olurum. Eger hayatta iken Allah'a
karsi bas kaldirdi isen bu gun ben senin icin felaketim. Allah'a itaatkar
olarak bana gelen bir gtin buradan memnun ayrilir. Allah'a karsi gelmis
biri
olarak bana gelen biri ise bir gun buradan feryad-u figan kopararak
cikar . Muhammed ibni Sibih (R.A.) der ki . ogrendigimize gore kisi mezara
gomiilerek azab cekmeye baslaymca veya bir takim acilar ile ytizytize
gelince
diger kabirlerde yatan olii komsulari ona soyle seslenir. Ey dost ve
komsularinin oliimiinden sonra dtinyada kalan kimse, bizden niye ibret
almadm? Heniiz firsat elindeyken bizim amel defterimizin oliimle kapandigm
gormedin mi? Dostlarinin kagirdigi firsatlari sen dagor Jondiremez
miydin?Diger yandan yer tabakalari da ona soyle seslenir, Ey dtinyamn
goriiniislerine aldanan kisi: Ailenden dtinyaya aldamp senden once topragin
karnma gomtilmtis olanlardan ibret alsaydm ya ! Oysa ki senden oncekilerin
cenazelerinin sevdikleri arasmdan tii : kaginilmaz duraga tasmdigm:
gorliyordun . Yezici-Er Rekkasi (R.A.) iler ki, 6grendigime gore olii
mezera
girince amelleri, tizerine tististir ve Allah' in izni ile dile gelerek
sahiplerine derler ki . Ey cukurunda tek basma kalan kimse! Dostlarm ve
ailen senden ayrildi, bu gun bizden baska hie bir yoldasm yok senin.
Ka'b-til Ahbar (R.A.) der ki, ! yi kul mezara gomtiltince nomaz . oruc,
hacc.
cihad ve sadaka gibi iyi amelleri cevresine tististir. Bu arada azab
melekleri
ona ayaklari tarafmdan sokulmak isteyince namaz der ki, Uzak durun ondan,
ona sokulmaniza yol yok. Bu ayaklari tizerinde uzun mtiddet dikilerek Allah
Rizasi icin beni kildiydi . Bunun tirerine azab melekleri ona basi
tarafmdan
sokulmak isteyince oruc Onun yanma girmenize yol yok. Dtinyada Allah



rizasi Icin uzun mtiddet susuz kaldiydi. bu yuzden yol yok size onun yanma
sokulmaym der. Azab melekleri bunun tizerine yan taraftan ona sokulmaya
girisince hacc ve cihad birlikte derler ki, Uzak durun ondan. Nefsini feda
ederek ve bedeninin yorgunluguna katlanarak hacca gitti, cihad etti. Bu
yuzden yanma girmeye yol yok size.Bu sefer azab melekleri ona elleri
tarafmdan sokulmaya kalkismca Sadaka der ki, Uzak durun efendimden. Nice
sadaka su iki elden cikaran Allah rizasi ugruna yoksulun eline girdi. Bu
yuzden size Ona varmaya yol yok.Bunun iizerine o oltiye mujdeler olsun?
Diriyken saadet icinde yasadigm gibi oluyken de saadete kavusur diye
seslenilir. Arkasmdan rahmet melekleri gelerek ona cennet yatagi sererler,
cennet yaygilari yayarlar. Kabri, gozuntin alabilecegi kadar genisletilir ,
kendisine bir cennet kandili sunularak bir daha dirilecegi gtine kadar
kabrinde aydmlik icinde zaman gecirir.. Ubeydullah ibni Ubeyd ibni Omer
{r.a.) bir cenaze namazmda der ki . Duyduguma gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
soyle buyurmus: Olti mezara koyunca, kendisini topraga verenlerin ayak
seslerini duyardik oturur, kendisi ile konusacak hie kimse yoktur. Yalniz
kabir ona seslenir ve der ki, ey ademoglu. yaziklar olsun sana! Dtinyada
benim hakkimda, darligim hakkmda. pis kokum hakkmda, dehsetim ve
kurtlarim hakkmda korkunc seyler duymadm mi? Benim icin ne hazirlik
yaptm?Bera ibni Azib (r.a.) der ki : Bir giin Peygamber ' imiz ile
birlikte
ensardan birinin cenazesini topraga vermistik. Peygamberimiz basmi one
egerek mezarm basma oturdu ve tie kere oAllah'im. kabir azabmdan sana
sigmirim dedi ve sonra sozlerine soyle devam etti. mtimin Ahirete
gocerken Allah ona ytizleri gtines gibi parlak bir grup melek gonderir.
Ellerinde onun kefeni ve kokusu verdi . Gozuntin gorebilecegi yere kadar
sira
halinde otururlar. mtiminin ruhu cikmca gerek yer ile gok arasmda bulunan
ve gerekse gokteki biitiin melekler ona dua ederler, goklerin btittin
kapilari
onun ruhuna acilir, her gok kapisi ruhuna gecit vermeye can atar.

Ruhu goge yticeltilince Ya Rabb ' i . filan kulunu getirdik* diye
seslenilir. Allah tgeri gottirtin ona hazirladigim ytiksek dereceleri
gosterin. Clink: ben dtinyada ona.

Biz sizi topraktan yarattik, oraya dondtirtirtiz ve yine sizi yeni
bastan oradan cikaririz diye, vaad etmistim diye buyurur (168) Taha
Sure-i Celilesi. 55

Kendisini mezara belirenlerin doniip giderken ayak seslerini isidir bir
halde iken sorgu melekleri yanma girerek onu hey adam, Rabb 'in kirn,
dinin
nedir. Peygamber 'in kim? diye sorarlar.O da Rabb ' im Allah, dinim islam
ve
Peygamberim Hz. Muhammed ' -dir diye cevap verir. Sual sirasma ona oldukca
sert davramrlar, ama bu onun karsilasacagi son imtihan olur. Sorularm
cevabmi verince Dogru

Allah dtinyada ahiretde de iman edenleri, sabit sozde (Kelime-i
ehadette) sebat ettirir, zalimleri de sasirtir. Allah diledigini yapar
ayeti ile bu hadiseye isaret etmektedir (169) . ibrahim Sure-i Celilesi; 27
Arkasmdan yanma gtizel ytizlti hos kokulu, alimli elbiseli biri girerek ona
Allah'm rahmeti ve ebedi nimetlerinin bulundugu cenneti sana mtijdeler
olsun! der. Ulu olan Allah seni de hayirla mtijdelesin, kimsin sen diye
sorar. Yeni gelen der ki, senin iyi amelin. Allah'a yemin ederek
soyltiyorum ki . seni ibadet islemeye nasil can attigmi. buna karsilik
giinah
islemeye karsi nasil gontilstiz davrandigmi iyi biliyorum. yuzden Allah da
sana iyilik verdi . Arkasmdan onun altma bir cennet yetag? serin ve
mezarmdan cennete bir kapi acm diye bir ses gelir. Gelen emir uyarmca
altma bir cennet yatagi serilerek yattigi yerden cennete bir kapi acilir.
Bunun tizerine o der ki . Allah'im! Kiyamet Gtintinti cabuklastir da bir
an
once coluk-cocuguma kavusayim. Kaf ir ise diinyadan ayrilip Ahirete goc
etmeye yonelince yanma kaba ve sert gortintislti bir grup melek girer.
Ellerinde atesten elbiseler ile katrandan ic gamasirlari vardir, hemen
cevresini sararlar.Son nefesini verince gerek gokle yer arasmda ve gerekse
gokteki btittin melekler ona lanet okurlar. Ruhuna karsi btittin gok
kapilari
kitlenir .

hie bir gok kapisi ruhuna yol vermek istemez, bu yuzden yukariya
cikan ruhun yeri yoldan geri cevrilir. Ve Ya Rabb ' i . falan kulunu ne
gok



ve ne de yer kabul etmiyor diye duyurulur . Bunun uzerine ulu Allah geri
goturerek ona hazirladigim azablari gosterin. Ctinki ben ona sizi
topraktan
yarattik, oraya dondururiiz ve yine yeni bastan oradan fikarinz diye vaad
etmistim buyurur . Kendisini geri getirip mezarma birakanlarin ayak sesleri
henliz kaybolmadan sorgu meleklerinin hey adam. Rabb'in kim. dinin nedir,
peygamber ' in kimdir sorulari ile karsilasir. Sorulara bilmiyorum diye
karsilik verince sorgu meleklerinden bilmen gerekirdi diye karsilik
alir . Arkasmdan yanma girkin yiizlti, pis kokulu ve girkin elbiseli biri
girer, ona Allah'm gazabi ve daimi aci azabi sana mtijdeler olsun!
der. Bunun uzerine o yeni gelene Allah belani versin kimsin sen diye
sorar. Yeni gelen der ki . senin kotti amelin. Allah 'a yemin ederek
soyltiyorum ki, sen gtinah islemeye can atar, buna karsilik ibadet islemeye
karsi gonulsiiz davranirdm. Simdi Allah cezam verdi.0 da Allah senin de
belani versin diye cevap verir. Daha sonra karsisma sagir, kor ve diisiz
bir azab melegi dikilir. Elinde insanlar ile cinler bir areya gelseler
kaldiramayacaklari kadar agir ve uzerine indirilebilecegi bir dagi bile
altmda ezip topraga gevirebilecek olan demir bir topuz vardir, "topuzla
ona bir darbe indirince altmda ufalanarak toz olur. Sonra yeniden can
gelir alnina bir topuz darbesi daha indirilir. Darbeler arasmda kopardigi
feryadi insanlarm ve cinlerin dismda kalan btittin yeryuzu canlilari
duyar .Arkasmdan onun altma iki ates tabakasi serin ve yattigi yerden
cehenneme bir kapi, acm diye bir ses duyulur. Bunun uzerine altma iki
ates tabakasi serilerek kabrinden cehenneme bir kapi agilir . Muhammed
ib.ni
Ali (r.a.) der ki : Her oluye, gerek iyi amelleri ve gerekse kotu amelleri
mutlaka gosterilir, iyilikleri karsismda gozleri dikilir, kotulukleri
karsisma da basmi one eger.Ebu Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Miimin olmek iizere iken bir grup
melek, yanlarma misk ve reyhanli bir ipek parcasi ile ona gelirler, ruhu
hamurdan kil ceker gibi cikarilir. Ona ey huzura ermis, tatmin olmus ruh !
Sen Rabb'inden ve Rabb'in de senden hosnut olarak Allah ' m ululuk ve
kerametine cik denir.Ruhu gikarilinca meleklerin yanmdaki misk ve reyhana
konarak ipek parcasma sarilir ve liliyuna gonderilir . Kafir olmek iizere
iken bir grup melek, yanlarma icinde yanar ates parcasi bulunan bir bez
parcasi ile ona gelir, ruhu hoyratca cikarilirken ona ey pis ruh! Sen
Rabb'inden uzak ve Rabb'inin gazab,rala O'nun azab ve ezasma cik denir.
(Jikarilan ruhu. meleklerce hor?TanJ yanan bu ates parcas, uzerine konarak
bez pargasma sarilir ve siccine gonderilir.

, Muhammed ibni Ka'b-ul Kurazi (r.a.) dan rivayet ettigine gore bayel
onlardan birine oltim gelince:

(170) Nihayet onlardan birine olum gelince:Ey Rabb'im, beni
geri gdnder de terkettigim konularda iyi amel isleyeyim
der. mealindeki ayeti yorumlarken der ki . Allah bdyle deyen
kula ne istiyorsun, arzun neyedir? Mai biriktirmek, agoc
dikmek, bina yapmak ve nehir yataklari agmak igin mi yeniden
diinyaya donmek istiyorsun diye sorar Mii'miniin Siire-i
Celilesi; 99
Kul <hayir. ihmal ettigim hususlarda iyi amel islemek igin geri donmek
istiyorum diye cevap verir. v Fakat ulu Allah bu dilege karsilik-

hayir. hayir. sadece kendinin soyledigi bos bir sozdur diye cevap
verir. (171) Mii'miniin Siire-i Celilesi; 100
Yani bu kimseler, bu sozti olmek iizere iken mutlaka soylerler, fakat
reddedilirler . Ebii Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Muminin mezari yesil bir bahgedir ve yetmis arsm
boyu genisligindedir . Aym ondordiincii gecesi gibi aydmlatilir . Onun
igin
sikmtili bir hayat vardir ayeti kim hakkmda indirildi, biliyor musunuz?
Oradakiler Allah ile O'nun Resul'ti bilir deyince Peygamber ' imiz soyle
buyurdu. Bu ayet kabirdeki kafirin gekecegi azabi anlatmaktadir . Uzerine
doksan dokuz Tininin musallat edilir . Tinnin ne demektir bilir misiniz?
Doksan dokuz yilan demektir. Her yilamn yedi basi vardir hepsi onu lsirir,
yalar ve viicuduna nefes tifler. Bu hal kabirden kalkmcaya kadar devam



ton ve akreplerin sayisi kibir. riya. kiskanclik, darginlik, kin ve
benzeri kotii huyiarm sayisindadir. (Junku bunlarin sayili aslari vardir.
Sonra kotti huylar bu asillardan sayili dallara ve her daldan cesitli
budaklara ayrilirlar iste bu sifatlar esil mahvolma sebebidir. Ki (bunlara
muhlikat denilir.) bunlar aynen akrep ve yilanlara donusiirler .
Kuvvetlileri
yedi basli doksan dokuz yilan kadar lsirir, zayifi da akrep gibi sokar.
iKISi arasmda kalanlar da bildigimiz yilan gibi isirir.Kalb gozti acik.
basiret sahipleri gerek bu mahvedici ana govdeleri ve gerekse bu
govdelerden cikan dallari gortirler. Fakat bunlarin sayisim ancak Nubuvvet
Nuru ile Bilinir. Bu cesit haberlerin gercek bir dis ytizti ve gizli bir ic
yiizii basiret sahiplerine bunlar aciktir. Bu cesit haberlerin mah.yetini
kavramakta zorluk cekenler, bunlarin dis ytiztinti inkar etmemelidirler .
Tersine imanin en alt basamagi, dogrulayip teslim olmaktir.

- 3T2 -
KIRK ALTINCI BOLUM

ILM-UL YAKIN. AYN ' EL YAKIN VE ARZ GUNU SUAL
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :
c- Hayir, hayir. Kesinlikle bir bilmrs olsaniz Tekasur Sure-i Celilesi: 5
Yani Kiyametin icytiziinti kesinlikle bilseniz, sayi coklugu ile
boburlenmeden
vazgecer, size yarayacak davranislar islerdiniz. Zararli davramslardan
sakinirdiniz . Ve Kiyamet Gunu varlikla sayi coklugu ile ovunmenin hie bir
faydasi olmadigini Peygamberler gibi kesinlikle bilseniz varlikla ve sayi
coklugu ile boburlenmezdiniz . Diyenler olmustur.

Mutlaka cehennemi goreceksiniz (173) . Tekasur Sure-i Celilesi; 6
Ulu Allah (C.C.) yemin ediyor ki . Kiyamet Gunu atesi ve onun siddetini
kendi goztintizle goreceksiniz . V

Sonra da onu (cehennemi) mutlaka kesin miisahede ile

goreceksiniz (174) Tekasur Sure-i celilesi; 7
Yani cehennemi, hie bir supheye yer birakmayacak sekilde gozleriniz ile
gorecek, miisahede edeceksiniz . Acaba ilm-u! Yakin {kesin bilgi ile
ayn-el
Yakin (kesin miisahede) arasmda ne fark vardir? denilirse soyle cevap
verilmistir . ilm-iil Yakin da meleklerin bilgisidir. Ciinki onlar
cenneti,
cehennemi. Levhi. kalemi. Ars ' i . Ktirsi'yi acikca miisahede ediyorlar, o
ylizden bu sayilan konular hakkmda onlarin bilgisi ayn-iil yekin oluyor.Bu
konuda soyle de diyebilirsin ilm-til Yakin yasayanlarm oliim ve mezarlari
hakkmdaki bilgisidir. Ciinki onlar oliilerin kabirlerde olduklarim
bilirler, ama durumlarinin nice oldugunu bilmezler. Ayn-iil Yekin da oliim
ve kabirler hakkmda bizzat oliilerin bilgisidir . Qiinki gerek bir cennet
bahcesi olarak ve gerekse bir cehennem cukuru olarak kabirleri
yakmdanvniisahede etmislerdir . 6yle de dtistintilebilir . ilm-ii! Yakin
Kiyamet hakkmda diinyada iken edinilen bilgidir. Ayn'el - Yakin da biitiin
korkuncluklari ile Kiyameti miisahede etmektir . Yahud da soyle denebilir.
ilm-iil Yakin cennet ve cehennem hakkmda edinilen on bilgidir. Ayn-iil
Yakin da cennet ve cehennemi dogrudan dogruya gormektir.

Sonra o gun mutlaka nimetlerden sorguya cekileceksiniz (175)
Tekasur Sure-i Celilesi; 8

Ayetinden murat : Kiyamet giiniinde diinya nimetlerinden mutlaka
sorulacaksmiz , bunlar beden, kulak, goz ile kazanclar, yiyecekler,
icecekler ve saire olup bunlarin stikrtinti yaradanlarma eda ettiniz mi ona
siikranda mi bulundunuz, kiifrani nimette mi diye sorulacaklardir
demektir . ibni Ebii Hatim ve ibni Merduye, Zeyd ibni E^lem'den o da
babasmdan (Allah hepsinden razi olsun) rivayet ettigine gore
Peygamber ' imiz Elhakiimii siiresini okuyarak su sekilde yorumlamistir .

Sizi sayi coklugu ile bobiirlenmek sasirtti, (ibadetten alakoydu) .
Hatta Mezarlari bile ziyaret ettiniz bundan murat size oliim gelin-ciye
kadar demektir . Hayir, hayir ogreneceksiniz . (Yani kabirlerimize
girerseniz ) ) , ogrenebilirsiniz . Sonra yine hayir hayir 6greneceksiniz
Bu
ayette buyuruyor ki (kabirlerinizden cikip Mahsere varirsaniz)
anlayacaksm . Hayir hayir ilmi yakinile bir bilseniz buyuruyor ki
(Rabb'imizin huzurunda amellerinize vakif olsaniz) .Mutlaka Cahim'i
goreceksiniz Bunun sebebi: (Giinkii sirat cehennemin ortasmdan gececekdir.



Kimi gecip kurtularak kimi boburlenerek kurtulacak kimi de cehennem atesine
diisecektir . Sonra o giin mutlaka nimetlerden sorguya cekileceksiniz
(yani
karmmzin doymasmdan, soguk sulardan evlerin sagladigi golgelerden
yaratilistaki dengeden ve uykunun verdigi lezzetten sorguya
cekileceksiniz ) Siz . Ali (k.v.) der ki; Dunya nimetinden maksat, vucud
sagligidir. Bugday ekmegi yiyen, soguk Firat suyundan icen ve oturulabilir
bir evi olan kimsenin bu varliklari, sorusturma konusu olacak olan
nimetlerdir . Ebu Kilabe'nin (R.A.) rivayet ettigine gore sonra o giin
mutlaka nimetleri hakkmda hesaba cekileceksiniz mealindeki ayet inince
Peygamberimiz ayetin kasdettigi kimseler ummetinin icinden yag ile ball
karistirip yiyenlerdir diye buyurmustur . ikrime ' nin (R.A.) rivayet
ettigine
gore Yukardaki ayet inince sahabiler Ya Rasulel'ah, bizi hangi nimetin
icindeyiz biz ancak arpa ekmegi ile karmmizi ancak yarim yamalak
doyurabiliyoruz dediler . Bunun tizerine ulu Allah Peygamber ' ine
bildirdi ki .
Onlara soy'e: Ayagmda nalm giymiyor musunuz, soguk sular icmiyor
musunuz? Iste bunlar birer nimettir . >Tirmizi ve diger ana hadis
kaynaklarma gore et-tekasur stiresi inip Peygamber ' imiz de onu 0 gun
mutlaka nimetlerden sorguya cekileceksiniz mealindeki sonuncu ayetine
kadar okuyunca sahabiler Ya Rasulellah! Biz hangi nimetten sorguya
cekilecegiz ki? Elimizde ki ancak kara renkli yani su ve hurma var.
Kiliclarimiz boyunlarimizda ve dtisman yani-basimizda . Buna gore hangi
nimetten sorguya cekilecegiz ki? derler. Peygamber ' imiz de onlara bu
ilcede olacaktir diye cevap verir.Ebu Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet gunu, kulun dtinya
nimetlerinden ilk sorguya cekilmesi kendinin biz sana viicud sagligi
vermedik mi, seni soguk suya kandirmadik mi denilmek suretiyle
olacaktir .Muslim ve baskalarinin rivayetine gore Ebu Hureyre (R.A.) der ki
.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir giin evinden cikmis, yolda yururken Ebu Bekr
ve
Omer (R. Anhuma) ile karsilasmis. Onlara Bu saatte niye evlerinizden
ciktiniz diye sormus. Onlar da Ya Rasulellah. aciktik da ondan diye
cevap vermisler. Peygamberimiz de onlara nefsimi kudret elinde tutan
Allah 'a yemin ederek soyluyorum ki . ben de o ytizden sokaga giktim. Haydi
kalkm bakalim buyurmus.Her ikisi de O'nunla birlikte kalkip yola
koyulmuslar. Ensar'dan bir sahabinin evine varmislar adam evde yoktur Evin
kadim Peygamber ' imizi gortince hos geldiniz, buyurunuz

demis . Peygamber ' imiz Filan nerede diye ev sahibi Ensariyi sorar. Kadm
Bize icecek su aramaya Qikti der. sirada adam da cika gelir.
Peygamberimiz ile arkadaslarini gorunce Elhamdulillah, bu gun ne kiymetli
misafirler buldum der.

Derhal hosarak onlara karisik hurma dolu bir canak getirir. Bundan
yiyedurun der ve eline bicagi alir. Peygamber ' imiz ona sakm sut veren
koyun kesme der. Adam onlara koyun keser. Hem koyunun etinden ve hem de o
karisik hurmalardan yerler, icerler. Karmlari doyup soguk suya da kaninca
Peygamber ' imiz Ebu Bekir ile Omer ' e nefsimi kudret elinde tutan Allah
'a
yemin ederek soyluyorum ki . Kiyamet Gunu bu nimetten dolayi hesaba
cekileceksiniz buyurur.

- 316 -
KIRK YEDINCI BOLUM

ALLAH 'I ZIKRETMENIN FAZILETI
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(176) Siz beni anin ki, ben de sizi anayim. Bana siikredin, sakm

nankdrliik etmeyin Bakara Siire-i Celilesi; 152
Sabit-iil Biinnani (R,A.) der ki ben Rabb'imin beni ne zaman anacagim
biliyorum Dinleyenler bu sdz karsismda irkilerek bunu nasil
biliyorsun diye sorarlar. Sabi;-iil Biinnani Ben ' nu ne zaman
anarsam o da beni o zaman anar diye kars:lik verir.Yine ulu Allah
(C.C.) buyurur ki :

- Ey iman edenler Allah' i sik sik anm Ahzab Siire-i Celilesi; 1
Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :



- Arafattan indiginiz zaman Allah ' 1 Mes ' arulharami da anin. size
nasil hidayet verdiyse siz de ' nu zikredin (178) Bakara Sure-i
Celilesi; 193

Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :
Kccc gorevlerinizi bitirince atalarimzi andigimz kadar, hatta daha
hararetli bir dil ile Allah'i animz (179) Bakara sure-i Celilesi; ^00

Yine ulu Allah {C.C.) buyuruyor ki :
Bu derin dtisunceliler ayakta. oturarak ve yanlari ustti uzanmislarken
Allah'i anarlar ve ey Rabb'imiz, sen buittin bu varliklari bosuna
yaratmadin,
seni boyle bir isnadden tenzih ederiz, o halde bizi cehennem azabmdan
koru diyerek goklerin ve yerin yaratilisi hakkmda enine boyuna duisunceye
dalarlar (180) Al-i imran Sure-i Celilesi:

Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :
Namazi kilinca ayakta, oturuyorken ve yanustu uzanmisken Allah'i animz
(181) Nisa Sure-i Celilesi: 103

ibni A.btXlS (R.A.) yukardaki ayeti tefsir ederken yani gece giindiiz .
denizde karada, evde yolda, varlikta darlikta, saglikta hastalikta,
gizli agik her zaman ve her yerde Allah 'a aniniz.
Ulu Allah munafiklari Allah'i gok az anarlar diye kmamaktadir (182)
Nisa Sure-i Celilesi; 142
Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Rabb'ini. iginden yalvararak ve gekinerek, yuksek sesle konusmayarak
sabah-aksam an da gafillerden olma (183) A'raf Sure-i Celilesi 2C5

Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :
Allah'i zikretmek, hig suphesiz, en buyuk ibadettir (184) Ankebut Sure-i
Celilesi. 45

ibni AbBas (R.A.) yukardaki ayeti hakkmda der ki . Bu ayeti iki
tiirlii anlamak miimkundur; 1) Allah'm sizi anmasi, sizin ' nun
anmanizdan daha onemlidir. 2) AllahV anmak, geride kalan her tiirlii
ibadetten iistiindiir . Buna dair deha bir' gok ayetler
vardir . Peygamberimiz (SA S.) buyuruyor ki:- Gafiller arasmda
Allah'i anan kimse. kuru otlar arasmdaki yesil otlar
gibidir . Peygamberimiz (SA.S.) buyuruyor ki: Gafiller arasmda
Allah'i anan kimse, cephe kagaklari arasmdaki savasgi
gibidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor :- Ulu Allah soyle
buyurur: Beni andigi siirece, dudaklari benim adima kipirdadikga ben
kulum ile . birlikteyim. Peygamber ' imiz (SA.S.) buyuruyor ki : Kulun
isledigi ameller iginde. ona Allah'm azabmdan en kurtarici
olani, Allah'i anmaktir Sahabiler Cihad da mi bunun ayarmda degil
diye sorarlar. Peygamber ' imiz onlara Diismana vura vura kilicm
kirildiktan sonra yine Dir kilici vura vura kirmak ve bir iigiincii
kilici, yine diismanla vurusa vurusa kirmak durumu dismda cihad bile
onun ayarmda degildir . Peygamberimiz (SA.S.) buyuruyor ki : s Cennet
bahgelerinde gezinmek isteyen kimse ulu Allah'i sik sik
ansm . Peygamberimize en faziletli amel nedir diye sorarlar.
Peygamberimiz Allah'i anan dilin kurumadan can

vermendir . Peygamberimiz (SA.S.) buyuruyor ki : c Sabah-aksam Allah'm
admi an ki, sabah ve aksama giinahsiz giresin . Peygamberimiz (SA.S.)
buyuruyor ki : c Sabah aksam Allah'm admi dilden diisurmemek. Allah
yolunda diisman ile vurusurken kilig kirmak ve mail comertce
dagitmaktan daha faziletlidir . Peygamber ' imiz (SA.S.) buyuruyor ki :
Ulu Allah buyuruyor: Kulum beni iginden anmca ben onu igimden
anarim. Beni kalabalik arasmda anarsa ben de onu daha hayirli bir
kalabalik iginde anarim. Bana bir karis yaklasirsa ben de ona bir
dirsek boyu yaklasirim. Bana bir dirsek boyu yaklasirsa ben de ona
bir kulag yaklasirim. Bana dogru yiiriiyiince ben ona dogru kosa kosa
giderim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor : Yedi kimse var
ki, Allah, baska hig bir gdlgenin bulunmadigi giinde onlari Ars ' mm
golgesi altma alir.Bu yedi -:imseden biri. Yalniz basma iken
Allah'i anarak ' nun korkusu ile gozleri yasarandir . Peygamber ' imiz
(SA.S.) buyuruyor ki : Beni iyi dinleyin. Size amellerinizin en



hayirlisim, Rabb'inizin katmda en temiz olani, size en yiiksek,
derece kazandiram, kagit ve altin para dagitmaktan sizin igin daha
hayirli olani, diisman ile karsilasip onun boynunu vurmaktan veya
boynunuzu ona vurdurup sehid olmaktan sizin hesabmiza daha faydali
olani size sdyleyeyim mi?Sahobiler Bu amel nedir, ya Rasiilellah>
diye sorarlar. Peygamberimiz Allah'i dilden dusurmemektir diiye
cevap verir . Peygamber ' imiz (SA.S.) buyuruyor ki:- Ulu Allah (C.C.)
soyle buyuruyor: Beni anmaktan benden bir sey istemeye firsat
bulamayanlara, isteyenlere en degerli bagisi sunarim. Fudayl (r.a.)
der ki : 6grendigime gore ulu Allah soyle buyurur: Ey kulum, beni
sabahtan sonra bir saat ve aksamdan sonra bir saat anarsan, ikisi
arasmda gecen zaman pargalarinda sana kaf iyim. Alimlerden biri der
ki, Ulu Allah soyle buyurur: Kalbine nazar atfettigim zaman benim
zikrimin orada baskm oldugunu gdrdugum kulun biitiin karar ve
davranislarma yon vermeyi iizerime alir. onun sdzdasi ve yakini
olurum. Hasan-iil Basri (r.a.) der ki : Allah'i anmak iki tiirliidiir:
Birincisi. Allah ile aranda kalacak sekilde gizli olarak ' nu
anmandir. Zikrin bu gesidi, ne kadar giizel ve us tun

derecelidir : Bundan daha degerlisi de Allah' 1. ' nun haram kildiklari
ile karsilasmca anmaktir . Rivayete gore Allah 'in adini ananlardan
baska herkes susuzluk iginde diinyadan ayrilir.Muaz ibni Cebel (R.A.)
der ki . Cennetlikler sadece Allah '1 anmadan gegirdikleri bir saate
hayif lanirlar . Peygamberimiz (SA.S.) buyuruyor ki : < Bir oraya
gelerek Allah' in adini anan kimselerin melekler gevresini kusatir,
onlari rahmet biiriir ve Allah da onlar: yanindakiler arasmda
anar . Peygamber ' imiz (SA.S.) buyuruyor ki : c Bir araya gelerek
Allah 'in rizasmdan baska hig bir sey beklemeden ' nun adini ananlara
gokten Giinahlariniz bagislanmis olarak kalkmiz, kotiiliikleriniz
iyiliklere d6nustiiriilmiistiir diye seslenilir . Peygamber ' imiz
(SA.S.)
buyuruyor ki : c Bir yerde oturup da Allah 'in adini anmayan ve
Peygamber ' ine sa-lat-ii selam getirmeyen bir grup. Kiyamet Giinii bu
davranisi karsismda hayiflanmak zorunda kalir.Hz. Davud (A.S.) ulu
Allah'a soyle dua eder. Allah'im, Beni seni, adini ananlann
meclisinden gegip gafillerin arasma katilmaya giderken gdriince
ayagimi kir. bu bana tarafmdan bagislanmis bir nimet
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c iyi bir toplantiya
katilmak, miiminin iki milyon kdtii toplantida kazandigi giinahi
giderir.Ebii Hureyre (R.A.) der ki . G6k halki iginde Allah 'in adi
anilan kimselerin evlerini yildizlari biribirlerine gosterir gibi
gosterirler . Siif yan ibni Uyeyne (R.A.) der ki; Miiminler bir araya
gelip Allah 'in adini andiklari zaman gerek seytan ve gerekse diinya
onlarin yanmdan kagar. eytan diinyayi goriiyor musun, ne yapiyorlar
diye hayiflanir. Fakat diinya seytena Birak yapsmlar, yorulduklari
zaman teker teker hepsini enselerinden tutup sana getiririm diye
karsilik verir. bii Hureyre {R.A.) bir giin garsiya girer ve
Peygamber ' imizin mirasi camide bdliisiiliirken sizi burada gdriiyorum
der. Bu sdzleri duyan esnaf ve halk garsiyi pazari birakip camiye
kosusurlar. fakat bdliisiilen bir miras gdremezler . Bunun iizerine Ebii
Hureyre 'ye Biz camide bdliisiilen bir miras gdremedik derler. Ebii
Hureyre onlara Peki . ne gdrdiiniiz diye sorar. Onlar da Allah'm
adini anan ve Kur'an okuyan kimseler gdrdiik derler. Ebii Hureyre
onlara iste Peygamber ' imizin mirasi budur. diye karsilik
verir. Amesin Ebii salihden onun daEbii Hureyre ve Ebii Hudri ' den (R.
Anhuma) riveyet ettiklerine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki : Allah 'in kullarm amellerini yazanlar dismda yer yiiziinde
devamli dolasan bir grup melegi vardir. Bunlar bir areya gelerek
Allah 'in adini anan bir miimin grup gdriince biribirlerine Aradiginiz
burada. gelin diye seslenerek bir araya toplanirlar ve gdk yiiziine
yiicelinceye kadar bu grubun etrafmi sararak beklerler . Gdge
gikmca , Allah onlara, Kullarimi ne ile mesgul iken biraktiniz diye
sorar, onlar da Sana hamd ederken, seni noksan sifatlardan tenzih



ederken ve seni yiiceltirken yanlarmdan ayrildik diye cevap
verirler.Ulu Allah Peki, onlar beni gordiiler mi diye sorar,
melekler hayir diye cevap verirler. Allah onlara peki beni
gorseler ne yaparlar diye sorar. Melekler de seni gorselerdi,
hamdleri . tesbihleri ve seni yiiceltmeleri , daha kuvvetli olurdu diye
cevap verirler .Allah onlara sorar. Peki hangi seyden gekinerek bana
sigimyorlar Melekler cehennemden diye cevap verirler. Allah
onlara cehennemi gordiiler mi diye sorar, melekler hayir diye
cevap verirler. Allah onlara peki cehennemi gorseler ne yaparlardi
diye sorar. melekler de cehennemi gorseler ondan daha gok
kagimrlar, daha gok nefret ederdi diye cevap verdi . Allah onlara
istedikleri nedir diye sorar, melekler cennet derler. Allah
onlara peki . hie gordiiler mi diye sorar, melekler hayir diye
cevap verirler. Allah onlara peki . cenneti gormiis olsalardi,
davranislari ne olurdu diye sorar. onlarda eger cenneti gorselerdi,
ona karsi daha giiglii bir arzu duyarlardi derler. Bunun iizerine Ulu
Allah meleklere sizi sahid tutuyorum ki . onlarin hepsinin
giinahlarim bagisladim der. Melekler aralarmda falan kimse de
vardi, o zikretmek igin degil, baska bir amagla aralarma katilmisti
derler. Ulu Allah onlar dyle bir topluluktur ki . onlar ile birlikte
oturan bedbeht olmaz . Peygamber ' im-z (S.A.S.) buyuruyor ki: Gerek
benim ve gerekse benden onceki peygamberlerin soyledigi en faziletli
sdz lailahe illellahu vehdehu laserike lehu (Allah'dan baska ilah
yoktur, tektir, ortcgi yoktur) soziidiir.'

Bir kimse giinde yiiz kere 16ilahe illellahu vahdehu laserike lentil
miilkii ve lehulhamdti vehuve ala kiilli sey'in kadir (Allah'dan baska ilah
yoktur, tektir, ortagi yoktur. Varligm miilkii O'nundur. hamd O'na
mahsusdur, o her seye kadirdir) derse on kole azad etmis gibi olur. amel
defterine yiiz iyilik yazilir ve kottiltiklerinin yiiz tanesi de silinir, o
gtin
aksama kadar bu sozler onun seytandan koruyucusu olur. Ondan daha fazla bu
sozleri soyleyenlerden baska hig kimse onun yaptigmdan daha iistiin bir
ibadet ile Allah 'in huzuruna gelmez . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Diizgun bir sekilde abdest alip arkasmdan basini goge dikerek
eshedii
en lailaha illellahu vahdehu la serike lehu ve eshedti enne Muhammeden
abdiihu ve resuliihu (Allah'dan baska ilah olmadigma. ' nun tek ve ortaksiz
olduguna. Muhammed'in ' nun kulu ve resulii olduguna sahadet ederim)
diyen
bir kulun ontinde cennetin btittin kapilari agilir ve dileginden igeri
girer.

- 323

KIRK SEKiZINCi BOLUM

NAMAZLARIN FAZILETLERI

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Hig siiphesiz, namaz miiminler iizerine vakitleri belirli bir
farzdir (185) Nisa Stire-i Celilesi: 103

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Bes vakit namaz, kullara farz
kilmmistir, onem ve usulunii hafife almadan, hig bir yontinti ihmal
etmeksizin bu bes vakit namaz farzini yerine getireni cennete koymak,
Allah ' m taahhiidiidiir . Bes vakit namaz farzini yerine getirmeyenlere
karsi
ise Allah' in hig bir taahhiidii yoktur, dilerse o kimseyi azaba garptirir
dilerse cennete koyar . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bes
vakit
namaz birinizin kapisi oniinde akan bol ve tatli sulu bir nehir gibidir.
Giinde bes sefer boyle bir nehirde yikanan kimsenin viicudunda kir kalir
mi,
ne dersiniz?Sahabiler 6yle kimsenin viicudunda hig bir sey kalmaz diye
cevap verirler. Peygamberimiz sozlerine soyle devam eder. iste o nehrin
suyu viicud kirini nasil giderirse bes vakit namaz da gtinahlari oyle
giderir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Namaz, buyiik
giinahlardan
sakmmak sarti ile. vakit aralarmdaki gtinahlari siler . Nitekim ulu Allah
(C.C.) buyuruyor ki :

- iyi ameller kotiiliikleri giderir (186) Hud Sure-i Celilesi; 114
Giinahlari giderir demek, sanki hig olmamislar gibi onlari ortadan
kaldirir demektir . Basta Buhari ite Miislim oimak iizere baslica hadis
kaynaklarimn ib-ni Mesud'dan (R.A.) rivayet ettiklerine gore bir gun



Peygamber ' imize yabanci bir kadini open biri geldi . Gunahim nasil
sildirecegini sorar gibi bir eda icinde durumu Peygamber ' imize anlatti.
Bu
sirada Gundiizun basi ve sonu ile gecenin ilk saatlerinde namaz kil. Hip
siiphesiz iyi ameller kottilukleri giderir. Bu . f aydalanmasim bilenlere
6guttur ayeti indi (187) Hud Sure-i Celilesi: 115

Adam Ya Rasulellah. bu ayet beni mi kasdediyor diye sordu. Peygamberimiz
o ummetimden kendisi ile amel eden herkes icindir . Basta Muslim ve Ahmed
olmak uzere cesitli hadis kaynaklarimn Ebu timome'den (R.A.) rivayet
ettiklerine gore adamin biri Peygamber ' imize gelerek Ya Rasulellah, bana
Allah 'in' emrettigi haddi uygula dedi . Bunu bir iki defa tekrarladi.
Peygamber ' imiz soylediklerine kulak asmadi.Az sonra namaz kilindi,
namazdan
sonra Peygamber ' imiz hani o adam nerede diye sordu. Adam iste. benim
diye cevap verdi . Peygamberimiz ona Duzgtin abdest alip az once bizim ile
birlikte namaz kildm mi diye sordu. Adam evet dedi. Peygamber ' imiz ona
o halde sen su anda anandan dogdugun giin gibi gtinahsizsm, bir daha
yapma
dedi.Bunun uzerine Allah (C.C.) Resultine: Gunduzun basi ve sonu ile
gecenin ilk saatlerinde namaz kil. Hie stiphesiz iyi ameller kotuliakleri
giderir mealindeki ayeti indirdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Miinafiklar ile aramizda iki acik fark, vardir, sabah ve yatsi namazlarinda
gelmek onlar bunlari yerine getiremezler . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Namazi ihmal etmis olarak Allah' in huzuruna varanlarm, Allah diger
iyilikleri ile ilgilenmez . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
c
Namaz, dinin diregidir. Namaz kilmayan dinini yikmistir. Peygamber ' imize
en faziletli ibadet nedir diye sorarlar. Peygamberimiz vakitlerinde
kilinan namazlar diye cevap verir. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
: c
Eksiksizce temizlenerek bes vakitte namaz kilmaya devam eden

kimseye namaz Kiyamet Gunii bir nur ve kilavuz olur. Bes vakit namazi
ihmal eden kimse, mahserde Firavun ve Hemen ile birlikte
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Namaz cennetin

anahtaridir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah
Kelime-
i Tevhid dismda, kullarma namaz kadar sevdigi bir ibadet farz kilmis
degildir. Eger bundan daha 50k sevdigi bir ibadet olsaydi, melekleri onu
yaparlardi. Oysa ki, onlarin kimi rukuda. kimi secdede, kimi kiyamda ve
kimi de kuud halindedirler . Peygamber ' imiz (S.A.-S.) buyuruyor ki: ]
Bir
namazi kasden terkeden kafir olur.(Yani namazi kasden terkeden kimse. iman
kulpundan eli ayrildigi ve iman diregi devirdigi icin imandan cikmaya
yaklasir. Nitekim herhangi bir sehrin yakinma varan kimse icin sehre
ulasti, hatta sehre vardi denir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
: c
Bir namazi kasden terkeden kimse Muhammed'in zimmetinden siyrilmistir .
Ebu
Hureyre (R.A.) der ki, <Kim duzgiin abdes alir ve namaz kilmak niyeti ile
evinden cikarsa, amaci namaz oldugu mliddetce o namazdadir. Attigi her iki
adimm birine karsilik amel defterine bir sevap yazilir, oburune karsilik
da bir gunahi silinir. Buna gore biriniz ezani duyunca artik vakit
gecirmemesi gerekir. Evi camiye en uzak olanimz, en cok sevap
kazananizdir . Ashap: Nig:in ya Hureyre? diye sorarlar. Ebu Hureyre de
adim sayisinin coklugundan dolayi> diye cevap verir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Giztt secde kadar kulu Allah'a yakm kilan hie bir
ibadet yoktur. . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah icin
secdeye varan her mumini Allah onurla, bir derece yukseltir ve bir gunahim
da afveder . Sahabilerden biri Peygamberimize Allah'a yalvar da beni
senin
sefaatine nail olanlardan ve cennette seninle birlikte olanlardan biri
eylesin Ger. Peygamber ' imiz de ona Qok secde ederek bana yardimci ol
diye buyurur . Belirtildigine gore kulun Allah'a en yakm bulundugu hal .
secde halidir. Zaten

Secde et ki, yaklasasm mealindeki ayetin de manasi budur. (188)
Alak Sure-i Celilesi: 19
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Almlarmdaki nisan, secde izindendir. (189) Feth Sure-i Celilesi; 29
Bir yoruma gore buradaki nisan dan maksat, namaz kilanlarm almlarma,
secde ederken yerden yapisan toz. toprak gibi seylerdir. Diger bir yoruma
gore ayetteki nisandan maksat, icten disa vuran husu nurudur, bu yorum



daha dogrudur. Bir baska yoruma gore de soz konusu nisan Kiyamet Gunii
abdestin izi olarak namaz kilanlarm yuzlerinde belirecek olan
pariltidir . Peygamberimiz (S.A.S. buyuruyor ki: Ademoglu secde ayeti
okuyup arkasmdan secde edince seytan bir koseye cekilip aglar ve bana
yaziklar olsun, su adam secde etmekle emredildi ve etti. ona cennet
verilecektir . Oysa ben secde etmekle emredildigim halde isyan ettigim icin
bana cehennem vardir der.Rivayet olunduguna gore Ali Ibni Abdullah Ibni
Abbas (R.A.) gtinde bin kere secdeye varirdi, bu yuzden ona secdeci adi
verilmisti . Bildirildigine gore halife Omer ibni Abdulaziz (R.A.) mutlaka
toprak uzerinde secdeye varirdi . Yusuf ibni Esbat (R.A.) der ki . Ey
gencler, cemaati hastalanmadan once sihhatine sagladigi imkanlari
degerlendiriniz . Ben simdi sadece duzgtin bir sekilde rukua ve secdeye
varabilenleri kiskaniyorum. Cunki sagligimm elverissizligi yiizunden
ikisini de gerektigi sekilde yapamiyorum. Said ibni Cubeyr (R.A.) der ki .
Dunyada secdeden baska hie bir seye hayif lanmiyorum. Ukbe Ibni Muslim
(R.A.) der. ki; Allah'm kulda en sevdigi meziyyet. O'na yakm olma
ozlemidir. Kulu Allah'a en 50k yakm kilan an, secdeye kapanma halidir.Ebu
Hureyre (R.A.) der ki . Kulun Allah'a en yakm oldugu an, secde halidir, o
anda cok dua ediniz.

- 327 -

KIRK DOKUZUNCU BOLUM
NAMAZ KILMAYANIN CEZASI
Ulu Allah (C.C.) cehennemliklerden haber vererek soyle buyuruyor:

- Sizi cehenneme slirlikleyen sebeb nedir? Derler ki, Biz namaz
kilanlardan degildik, yoksullara yemek vermezdik, batila dalanlar ile
birlikte biz de daliyorduk.' (190) Mlidessir Sure-i Celilesi; 42-45
Ahmed ibni Hambel'in (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kul ile kufur arasmda namazi terketmek vardir. Muslim' in
rivayetine gore Kulla sirk arasmda yahut kulla kufur arasmda namazi
kilmamak vardir. Buyurmustur . Ebu Davud ve Nesei'nin rivayeti de soyledir:
Kul ile ktiftir arasmda sadece namaz kilmamak vardir. Ayni hadisi
Tirmizi soyle rivayet ediyor: Kufur ile iman arasmda namaz kilmamak
vardir. ibni Mace'nin rivayeti de soyledir: Kul Re kufur arasmda namaz
kilmamak vardir. Bu hadis sahihtir, nitekim Tirmizi ile baskalari onu
rivayet etmistir. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Onlar ile
aramizdaki sozlesmenin temeli namazdir, namaz kilmayan kafir

olur . Taberani ' nin zararsiz bir isnatla rivayetine gore Peygamber '
imiz
(S.AS.) buyuruyor ki : c Kim kasden namaz kilmazsa acikca kafir olur.
Tirmizinin diger bir rivayetine gore hadis soyledir:

Kul ile sirk arasmda sadece namaz kilmamak vardir. Namaz kilmayan
Allah'a sirk kosmus olur.Yine Tirmizfnin rivayet ettigine gore
Peygamber ' imiz buyuruyor ki : c islamm ozti, dinin temeli ucttir, islam
bunlara dayamr. Bunlardan her hangi birine yuz ceviren kimse, o yuzden
kafir olur; kam helaldir.l Allah 'dan baska ilah yoktur diye sehadet
getirmek.2 Farz namazlar3 Ramazan orucu.

-Tirmizi'nin diger senedi guzel bir rivayetinde ifade edildigine gore: cBu
temellerden birine yuz ceviren Allah' 1 inkar etmis gibidir. Onun hie bir
ictimai tasarrufu ve adalet dagitimi ile ilgili gorevi gegerli degildir.
Kam ve malmm dokunulmazligi kalkmis olur seklindedir . Taberani ve diger
bazi hadis kaynaklarm zararsiz iki isnatla rivayet ettiklerine gore Ubcde
Ibni Samit (R.A.) der ki; Dostum Muhammed (S. A.S.) bana yedi sey tavsiye
etti:l Kesilseniz. yakiisaniz. asilsaniz bile Allah'a sakm ortak
kosmaym.2 Mazeretsiz olarak sakm namazi terketmeyin. Kasden ve
mazeretsiz olarak namaz kilmayanlar islamdininden cikmis olur. 3 Allah'a
karsi gelmeye kalkismaymiz, gunki bu tutum Allah'm gazabmi kazanmaya yol
agar. 4 icki icmeyiniz, cunki o butun kotultiklerin basidir.5
Esinizden, malmizdan ayri dusmenizi isteseler bile ana - babaniza karsi
gelmeyiniz.6 Butun ordu kirilip da tek basmiza bile kalsaniz. cepheden
kacmaymiz.7 Evhalkmiza ve yakmlarmiza iyilik ediniz. Yediginizden
onlara da pay ayirmiz. Onlara el kaldirmaymiz . onlara Allah korkusunu
telkin ediniz . Tirmizi der ki . Peygamberimizin (S . A. S . ) sahabileri
namazdan



baska hie bir ibadeti terketmenin ktifre yol agacagini ileri stirmezlerdi .

Kulla ktiftir ve imanin arasmda namaz vardir. Kul namazi terketti mi
mtisrik
oldu demektir . Hadisi sahih'de Bezzar'in rivayet ettigine gore
Peygamber ' imiz (S.A. S.) buyuruyor: Namazi kilmayanm islam' dan payi
yoktur. Abdesti olmayamn da namazi kabul edilmez . Taberonrye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Emanete hiyanet edenin imam
yoktur. Temiz olmayanm namazi kabul edilmez. Harnaz kilmayanm dini yoktur.
Basin vucud da yeri ne ise namazm dindeki yeri de odur . Bezzar ' a ve
diger
bir kac hadis kaynagma gore ibni Abbas der ki, goz bebegim saglam onlar
yerinde durdugu halde goztim gormez olunca. Bana bir kac gunlugune namaz
kilmamak kaydiyle seni tedavi ederiz dediler.Ben de dedim ki . fHayir.
olmaz. Ctinki Peygamberimiz bana Namaz kilmayan kendisine karsi gazapli
olarak Allah' in karsisma cikar buyurdu, Taberani ' nin zararsiz bir
senetle
Mtitebekatda rivayet ettigine gore. Rasulellah'a (S.A.S.) bir adam gelerek:
Ya Rasulellah bana bir amel ogret ki onu isledigim zaman cennete gireyim
dedi. Eziyette gorsen, yakmsan da hip bir seyi Allah'a serik kosma,
anana babana itaat et. Velev ki seni malmdan ve her seyinden etsinler.
Namazi kasden terk etme. Ctinki kasden namazi terk eden kimseden Allah ' m
zimmeti beri olur. buyurdular . Diger senedi sahih, fakat mmkatt bir
rivayette soyle denilmistir. Oldtirtitsen de . yakilsan da Allah'a hie bir
seyi serik kosma sakm, annene babana asi olma. Velev ki sana ailenden ve
malmdan almayi emretsinler, sakm kasden farz namazi birakma, zira kasden
farz bir namazi terk eden kimseden Allah' m zimmeti beri olur. Sakm sarabi
icme. ctinki onu icmek her kotulugun basidir. Gunah islemekten sakm, zira
gunah sayesinde Allah' m gazabi hak edilir. Harp safmdan kacma velev ki
insanlar helak olsun, onlar helak olsa da sen yerinde dur. Varligmdan-
ailede harca teeddtiben sopani onlardan eksik etme. Allah hususunda onlari
korkut.ibni Hibban'tn (R.A.) rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz
buyuruyor ki : c Kapali havalarda sabah namazm! erken kilma. Ctinki namaz
kilmayanlar kafir olur . Taberani ' nin Peygamberimizin azatlisi
Umeyme'den
rivayet ettigine gore Umeyme soyle demistir: Rastilellah (S.A.S.) in basma
su doktiyordum. Bu arada bir adam gelerek. Bana vasiyette bulun dedi .
da:
Parcalansan da. ateste yakilsan da Allah'a hie bir seyi serik kosma,
annene. babana asi olma. velev ki sana aileden ve dtinyadan olmani
emretsinler. Sakm sarabi icme. ctinki o her kotulugun anahtaridir . . Sakm
kasden namazi birakma, bu yapmandan Allah ' m ve Rasulti'ntin zimmeti beri
olur. . . buyurdu. Ebti Nairn' e gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki : c
Mazeretsiz olarak ve kasden namaz kilmayanm admi Allah cehenneme
gireceklerden biri olarak cehennemin kapisma yazar . Taberani ve
Beyhaki'ye
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Namaz kilmayan kimse,
ailesinin ve malmm dagilmasma yol acar Hakimin Hz. Ali'den rivayetine
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Vallahi ey Kureystiler! Ya
namazmizi kilar, zekatmizi verirsiniz. Yahut dinin emirleri geregince
boynunuzu vurmak tizere ozerinize birini gonderirim. Ahmed ibni Hambel'e
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Allah islam'da dort seyi
farz
kilmistir: Hepsini birarada yerine getirmeyenin tictinti islemis olmasi
kendisine hie bir fayda saglamaz: 1) Namaz, 2) Zekat, 3) Ramazan orucu. 4)
BeytuHah'i ziyaret etmek . isf ahani ' ye gore Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Hie bir mazereti olmaksizm ve kasden namaz kilmayanm Allahbtittin iyi
amellerini siler, tevbe edip yeniden Allah'a dontinceye kadar onunile hie
bir ilgisi kalmaz . (Burada ayni mealde bir kac hadis

acikanmistir .) Peygamberimizin zamanmdan beri gelen btittin ilim adamlarmm
ortak gortistine gore mazeretsiz olarak vakti cikmcaya kadar bir namazi
kilmayan kimse, kafir olur.Eytip der ki : Namazi terketmek kiifurdur. Bunda
ihtilaf yoktur Ulu Allah (CC.) buyuruyor ki :

Sonra onlarm arkalarmdan namazi savsaklayan ve nefislerinin
azgm arzularma uyan bir nesil geldi. Onlari ileride cehennemin en derin
yerini boylayacaklardir . Fakat tevbe edip iyi amel isleyenler mtistesna,
onlar en ufak bir haksizliga ugramaksizm cennete girerler. (19")

Meryem Sure-i Celilesi: 59-60



ibni Mes'ud der ki . Ayette gecen savsakladilar ifadesi, namazi btittin
butune terkettiler demek degil. Onu vaktinde kilmadilar
demektir . Tabiin tabakasimn imami olan Said ibni Museyyeb (R.A.) aym
konuda der ki, ayetteki savsaklodilar deyimi, ikindi olmadan ogle
namazim, aksam olmadan ikindi namazim. yatsi olmadan aksam namazim,
sabah olmadan yatsi namazim, gtines dogmadan da sabah namazim kilmamayi
huy haline getirenler hakkmdadir. iste bu huyunda israr ederek tevbe
etmeden olenleri. Allah ' m cehennemin derin ve azabi siddetti kuyusuna
atacagim simdiden bildirmektedir .
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(192) c Ey mii'minler, mallarimz ve coluk cocugunuz sizi
Allah '1 anmaktan alakoymasm. Bunu yapanlar, zararlilarm ta
kendileridir . Miinafikun Sure-i Celilesi; 9

Bir gurup tefsir alimine gore ayetteki Allah'i anmak deyiminden maksat
bes vakit namazdir . Buna gore ticaretle, sanatla veya coluk - cocukla
oyalanarak namazim kilmayanlar zararli cikarlar . Onun icin Peygamber '
imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Kiyamet Glinti amelleri arasmdan kul, ilk once
namazmdan hesaba cekilir. Eger bu hesabi dtizgtin gecerse kurtulmus ve
basariya ulasmis olur. Eger bu hususdaki sualde eksikleri cikarsa aldanmis
ve zararli cikmis olur.Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Kildiklari namazm onemini kavramadan namaz kilanlarm vay haline.

(193) Maun Sure-i Celilesi: 4-5

Peygamber ' imiz ayette gecen Kildiklari namazm onemini kavramayanlar
ifadesi ile. namazi vaktinde kilmayanlarm kasdedildigini
bildirmektedir .Ahmed ibni Hambel, Taberani ve ibni Hibban'a gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun nomazdan bahsederken soyle buyuruyor : c
Kim
namaza devam ederse o kendisine Kiyamet gununde Nur kilavuz ve kurtarici
olur. Buna karsilik namazma onem vermeyenlere ne Nur. ne kilavuz ve ne de
kurtarici olur. Boyle bir kimsenin. Kiyamet Glinti, arkadaslari Karun,
Firavun, Haman ve Ubeyy ibni Hatf olur . Alimlerden biri der ki; Namaza
onem vermeyenlerin Kiyamet Gunu bu kimselere arkadas olmalarimn hikmeti
sudur: Eger adam, varligi yiizunden namazi savsaklarsa Karun 'a benzemis
olur, o yuzden Mahser'de ona yoldas olur. Eger saltanati yiizunden namazi
savsaklarsa Firavun'a benzemis olur, o yuzden Mahser'de ona yoldas olur.
Eger vezirligi yiizunden namazi savsaklarsa Hamam gibi olmus olur. o yuzden
Mahser'de ona yoldas olur. Eger ticarete duskunlugii yiizunden namazi
savsaklarsa Mekke kafirlerinin tticcari Ubeyy ibni Half gibi olmus olur. bu
yuzden Mahser'de onun yoldasi olur.>bii Ya'Io'mn gtizel bir senetle
rivayetine gore Musab ibni Sa'd (R.A.I der ki, Bir gun babama Babacigim!
Ulu Allah 'in: Namazlarmda hataya dtisen, kildiklari namaza onem vermeyen
namaz kilicilarm vay haline ! mealindeki ayeti hakkmda goriisiin nedir?
Hangimiz kilarken yanlislik yapmaz, hangimiz namazda iken icinden baska
seyler gecirmez dedim.Bana dedi ki . ayetin maksadi senin sandigm gibi
degil, namazi vaktinde kilmamaktir . Ayette gecen Veylin kelime manasi,
agir azabdir. Fakat bir gortise gore cehennemdeki bir vadinin adidir ki .
oradan dlinya daglari gecirilse erir. o kadar isi derecesi yiiksektir,
burasi
namazi savsaklayanlarm, onu vaktinde kilmayanlarm yeridir, yalmz
yaptiklarma pisman olup tevbe edenler haric . Hakim' e gore Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : Oztirstiz olarak iki namazi bir vakitte
birlestiren
kimse, btiytik bir glinaha girmis olur.Basta Buhari ile Muslim olmak
tizere
diger dort hadis kaynagma gore Peygamberimiz ikindi namazim kagiran
kimse yuvasim dagitmis ve malim mtilktinti yitirmis gibi olur.
buyuruyor . Neseiye gore Peygamber ' imir ikindi namazim kasdederek
Namazlar
icinde oyle biri var ki . onu kaciran yuvasim dagitmis ve malim - mlilkunu
yitirmis gibi olur. buyuruyor . Muslim ve Nesai'ye gore Peygamber ' imiz
ikindi namazim kasdederek Bu namaz sizden oncekilere sunuldu, onu
savsakladilar . Simdi ona onem vererek devam edenlerinizin mtikafati iki
kattir. Yildiz doguncaya hava kararmcaya) kadar. Ondan sonra namaz
kilmmaz buyurmustur .Ahmed ibni Hambel. Buhari ve Nesei'ye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) ikindi namazim kilmayamn iyi ameli silinir.
buyuruyor .Ahmed ibni Hambel ile ibni Ebii Seybe'ye gore Peggamber ' imiz
Hic



bir mazereti olmaksizm ikindi namazim kilmayip kaciranlarm btittin iy!
amelleri silinir buyuruyor .Abdtirrezzak ' a gore Peygamber ' imiz
icinizden
birinin yuvasimn dagilmasi, malinin mtilktintin elden gikmasi, onun hesabma
ikindi namazimn vaktini kacirmaktan daha hafif bir zarardir
buyuruyor . Taberani ile Ahmet ibni Hambel'e gore Peygamber ' imiz
Mazeretsiz
olarak ikindi namazim kilmayip giinesin batisma kavusanlar, yuvasini
dagitmis, malim mtilktinti elden kacirmis gibidirler buyuruyor . Imam-i
afi
ile Beyhaki'ye gore Peygamber ' imiz Her hangi bir vakit namazi kilmaksizm
vaktini gecirenler yuvasi dagilmis, malim mtilktinti elden kacirmis
gibidirler buyuruyor. Buhari'ye gore Semure ibni Cundep (R.A.) der ki,
Peygamber ' imiz (S.A.S.) sahabilere sik sik ruya goreniniz var mi? diye
sorar ve anlatilan rtiyalari Allah' in diledigince yorumlardi . Bir sabah
bize
soyle dedi: Bu gece bana iki kisi gelerek beni yataktan kaldirdilar ve
yuru. gidelim dediler. Onlar ile birlikte yurudum. Yolda iki kisiye
rastladik. Biri sirttistti yerde yatiyordu, digeri ba?ma tasla dikilmis
elindeki kayayi arkada?rnm ba?ma vuruyor, basim yariyordu . Yuvarlanan
kayayi alip geri gelinceye kadar arkada?inm basmdaki tas yarasi
kapamnwmbyordu . da ayni isi yeni bastan tekrar yapiyorduOnlara
subhanellah . bu ne istir dedim, cYtirti gidelim dediler. Az ilerde yine
iki
kisiye rastladik. Biri basinin tisttine dikilmis, yerde yatiyordu. Obtirti
basmda dikilmis, elinde demirden bir cengel var. demir cengeli arkadasimn
yanaklarinin birine batiriyor, yari cenesini, burnunun bir deligini ve
kaslari ortasindan alnini yariyordu. Derken obtir yanagma donerek ayni
sekilde basinin diger yarisim darmadagm ediyor, bu arada dagitilmis olan
ilk yanagm yaralari kapanip eski haline donuyor ve bu is durmadan tekrar
ediliyor . Yammdakilere stibhanellah . bu ne istir dedim, bana yuru.
gidelim dediler . Yurtimeye devam ettik, az ilerde karsimiza tandira
benzer
bir ates kuyusu cpikti. iginde Zannederim giirultu patirdi vardi buyurdu.

igine bakmca girilciplak erkek ve kadmlar gordiik, dalga dalga dipten
yukselen alevler vucudlarini sariyordu . Alevler dalgalaninca onlarin cet
feryadlari da yukseliyordu . Yammdakilere bunlar nedir diye sordum,
yurii. gidelim dediler . Yurtimeye devam ederek bir nehrin yanma vardik.
(Peygamber ' imizin nehri; Kan gibi kirmizi diye tarif ettigini
saniyorum) .
Orada iki kisi ile karsilastik. Biri nehirde yuziiyordu, oburii, iri bir
tas
yigim yaninda ve kenarda duruyordu . Yuzen adam. kenara yaklasir yaklasmaz
kenardeki adam yamndaki taslardan birini uzerine firlatarak onu geri
donduriiyordu ve her dontip geldikcpe agzma tasi basiyordu . Yammdakilere
bu
nedir dedim. Yurii. gidelim dediler. Yurtimeye devam ederek gorunusu
tiksinti uyandiran bir adam ile karsilastik. onun kadar girkin ve
tiksindirici gorunuslti birini gormtis olamazsm. Adamm onunde bir ates
yamyordu, ates zayifladikga adam. onu guclendiriyor ve durmadan etrafmda
dolamyordu . Yammdakilere bu nedir dedim. Yuru. gidelim dediler.
Yurtimeye devam ederek ytiksek otlar ile kapli bir bahge ile karsilastik.
Bahgenin bahar gigekleri vardi, ortasmda bazi goge degecek gibi uzun boylu
bir adam vardi, adamm etrafim o ana kadar gormedigim kadar kalabalik
sayida cpocuklar cpevrelemisti . Yammdakilere bunlar nedir> dedim.
Ytirti.
gidelim> dediler. Ytirtimeye devam ederek ulu bir agacm yamna vardik.
kadar ve muhtesem bir agag ki . o ana kadar hie gormemistim. Yammdakiler
bu
agaca tirman dediler. Hep birlikte agaca tirmana tirmana bir sehre
ulastik, binalarimn tuglalari altm ve gtimtisten idi . ehrin kapisma
dayamp agilmasmi istedik, kapi acildi ve iceri girdik.Bizi vticudlarimn
yarisi gordtigtin en gtizel, diger yarisi gordtigtin en girkin bir takim
kimseler karsiladi. Yammdakiler onlara haydi kosun, su nehre dalm
dediler. Bir de baktim ki . nehir ters donmtis suyu hatis bembeyaz olmus
akiyor. Bizi karsilayanlar nehre dalip cikarak yammiza dondtiler,
vticudlarmdaki girkinlik kaybolmus, tepeden tirnaga en gtizel bir gortintti
kazanmislardi . Yammdakiler Burasi Adn Cennetidir, surasi da senin konagm
dediler. Bu arada gozlerimi yukari kaldirinca bakislarim beyaz bulut gibi
bir kosk ile karsi karsiya geldi. Yammdakiler iste konagm orasi dediler.
Allah'm bereketi tizerinize olsun, birakin beni de icine gireyim dedim,
simdi olmaz, nasil olsa oreya gireceksin dediler. Onlara Bu geceden beri



sasirtici seyler goriiyorum, bu gordiiklerim nedir diye sordum, sana
anlatacagiz deyip soyle soze girdiler.ilk karsilastigm, ba?ma ta ile
vurulan adam Kur'an'i bildigi halde uygulamayan ve farz namazi kilmaksizm
uyuyan kimse idi.Qenesi, burnu ve gozti demir cengele takilarak yirtilan
adam. sabah evinden disariya adim attigi andan itibaren durmadan yalan
konusup saga sola yayan kimse idi.Tandir gibi bir kuyuya kapatilmis ciplak
viicudlu kadin ve erkekler de zina eden erkek ve kadmlardi . Kenara
yaklasir
yaklasmaz iizerine tas atilan ve durmadan nehirde yuzer halde karsilastigm
adam faiz yiyen kimse idi . Atesin yaninda gordiigiin o durmadan ates
tutusturup cevresinde dolasan, cirkin goruntulu adam da cehennemin
bekcibasisi idi . Bahcedeki uzun boylu adam Hz. Ibrahim (A.S.) .
cevresindeki
cocuklar da isiam fitrati tizere olen insan yavrulari idi. (Bu sirada
sahabilerden biri: Ya Resulellah. musriklerin cocuklari da dahil mla diye
sorar. Peygamber ' imiz (S.A.S.) de ona Musriklerin cocuklari da dahil
diye
cevap verir . ) Viicudlannm yarisi gtizel ve diger yarisi cirkin olarak
gordiigiin kimseler ise hem iyi . hem kotti amelleri olan kimselerdi ki .
Allah
onlarin kotti amellerini bagislayivermisti . (Bezzar'm rivayetine gore
hadis
soyle sona ermektedir) :Arkasmdan Peygamberimiz baslarma tas ile vurulup
yarilan ve yarilir yarilmaz yaralar iyileserek ayni tas darbelerine yeni
bastan hedef olan bir gurup ile karsilasti. Ya Cebrail, bunlar kimdir
diye sordu. Cebrail de ona: Bunlar baslari namaz ile hos olmayan
kimselerdir diye cevab verdi.Hatib Ve ibni Neccar'a (rahimehuilah) gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) islamm alameti farikasi namazdir. Btittin
varliklarim vererek namaz kilanlar, vakitlerine, sunnetlerine ve
olciilerine titizlikle onem verenler, gercekten mti 'mindirler buyuruyor .
ibni
Mace ' ye gore Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah (C.C.)
soyle
buyurdu: t)mmetine bes vakit namaz farz kildim ve bu namazlari her zaman
vaktinde kilanlari cennete koyacagima dair soz verdim. Fakat bes vakit
namazi savsaklayanlara verilmis hie bir soztim yoktur . Ahmed ibni Hambel
ile
Hakim' e gore Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor : Namazi iizerine
gerekli bir
bore bilip yerine getirenler, cennete girerler JTirmizi . Nesei ve ibni
Mace ' ye gore Peygamber ' imiz buyuruyor ki : c Kiyamet Gunti kul . ilk
once
namazdan hesaba cekilir. Eger bu hesabi iyi gecerse kurtulmus ve basariya
ulasmis olur.Bu konuda iyi hesap vermeyenler aldanmis ve zararlidir. Eger
kulun farz namazlarmdan eksik gikarsa ulu Allah; Bakm bakalim, kulumun
eksik farzlarim tamamlayacak nafile ibadeti var mi diye buyurur.
Arkasmdan ayni sekilde, kulun diger amellerle ilgili hesabi
yapilir . Neserye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet
Gtinu
kul ilk once namazdan hesaba cekilir. ilk goriilecek insanlararasi dava :
kan
davasidir . Ahmed ibni Hambel. Ebu Davud. Nesei. ibni Mace ve Hakim'e gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Giinii kul, ilk once
namazdan
hesaba cekilir. Eger kul namaz borcunu tarn olarak yerine getirmis ise
hesaplasmasinin sonucu tarn olarak kaydedilir. Eger namaz borcunu eksiksiz
olarak yerine getirmis degilse. Ulu Allah meleklere bakm bakalim, kulumun
nafile ibadeti varsa farz borcunu karsilayan diye buyurur. Arkasmdan ayni
sekilde zekatm hesabma gecilir, sonra da ayni usul ile diger amellerin
hesabi yapilir . ' Taberani ' ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) Kiyamet
Giinii kulun
ilk hesab konusu ve ilk gozden gecirilecek amel hanesi namazdir. Bu
konudaki hesablasma iyi gecerse kul kurtulur, bozuk gectigi takdirde ise
aldanmis ve hiisrana ugramis olur buyuruyor. ibni Asakir'e gore

Peygamberimiz kul ilk once namazmdan hesaba gekilir. Bu hesab iyi
gecerse, diger amelleri ile ilgili olan hesablasma da kolay gecer. Bu
hesabda aksaklik gikarsa diger ameller ile ilgili hesablasma da
agirlastirilir . Sonra Ulu Allah meleklerine: Bakm bakalim, kulumun
defterinde nafile ibadet var mi? diye emreder. Varsa onunla farz borcu
karsilanir. Arkasmdan diger farzlar da ayni sekilde hesablasma konusu
yapilir buyuruyor .Ahmed Ibni Hambel, Ebu Davud. Nesei ve Kakim'e gore
Peygam-ber ' imiz Kiyamet Giinii insanlar, amelleri arasmdan ilk once
namazdan hesaba cekilirler. Ulu Allah meleklerine: Zaten her seyi bilir
ya Kulumun namazma bakm bakalim, tamam mi. yoksa eksigi var mi diye
buyurur. Eger tamam ise, tamam oldugu kayda gecer. Eger kulun namaz



konusunda eksigi varsa Ulu Allah meleklerine bakm bakalim, kulumun nafile
ibadeti var mi? Eger varsa nafilesinden alarak farz borcunu karsilaym
diye buyurur. Arkasmdan ayni bigimde diger ameller ele alimr
buyurur . Tayalisi, Taberani ve Ziya'ya gore Peygamber ' imiz soyle
buyuruyor : Allah katmdan Cebrail bana geldi ve soyle dedi : Ya
Muhammed.
Ulu Allah buyuruyor ki: Ben senin ummetine bes vakit namaz farz kildim.
Bu
bes vakitlik namazi abdesti ile. vakit titizligi ile. ruku'u ile ve secdesi
ile eksiksiz olarak yerine getirenleri cennete koymayi taahhut ediyorum.
Fakat namazda eksigi olarak katima gelenlere karsi hig bir taahhudiim
yoktur, onlari dilersem azaba garptinr, istersem kendilerine merhamet ile
muamele ederim. Beyhaki ' ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :

Namaz ile ilgili olarak terazi vardir, denk tartan mukafatim tastamam
alir . Deylemi (rahimehullah) der ki, Namaz, seytamn yuzlinu karartir.
Sadaka, belini buker. Allah ugruna sevismek ve ilim yolunda kaynasmak, onun
kokunu kazir. Bunlari yaparsaniz, dogunun batiya uzakligi gibi seytan
sizden uzaklasir . Tirmizi . ibni Hibban ve Haktm'e gore Peygamber ' imiz
buyuruyor ki : Allah'dan korkunuz, bes vakit namazmizi kiliniz. Ramazan
aymda orucunuzu tutunuz, malmizm zekatim veriniz, amirlerinize itaat
ediniz ki , Rabb ' inizin cennetine giresiniz.

Buhari . Muslim. Ebu Davud. Nesei ve Ahmed ibni HambeJ'e gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah katmda en sevimli amel,
vaktinde kilinan namazdir. Ondan * sonra sirasiyla ana - babaya iyilik
etmek ve Allah yolunda cihad gelir . Beyhaki ' ye gore Hz. Omer (R.A.) der
ki;
Bir gun adamin biri Pey-gamber ' imize gelerek: Ya Rasulellah, Islamda
Allah katmda en sevimli amel nedir diye sordu. Peygamber ' imiz adama su
cevabi verdi: Vaktinde kilinan namazdir. Namaz kilmayamn dini yoktur,
namaz dinin diregidir , Bu ytizdendir ki . Hz. omer 'in sirtma hanger
saptandigi zaman ezan okununca ona namaza diye haber verirler. da
Namaz ne guzel seydir. Namazi terkedenin islam ile hig bi~' ilgisi yoktur
diye cevap verir ve yarasmdan kan aka aka namazi kilar . Zehebi ' nin
rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Kul namazini
vakti
girer girmez kilmca, bu namaz, nur sagar halde goge dogru yucelerek Ars'a
varir ve orada Kiyamet Gunune kadar sahibi igin istigfar ederek: Beni
nasil titizlikle gozettinse Allah da seni gozetsin der. Buna karsilik kul
namazinin vaktini kagirarak kilarsa bu namaz karanliga burunerek goge dogru
yukselir, varacagi yere ulasmca eski bir pagavra gibi duriilerek sahibinin
yuzune f ulatilir . Ebu Davud'a gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) Allah, ug
kimsenin namazini kabul etmez diye buyurduktan sonra onlardan biri olarak
vakti gegtikten sonra namaz kilanlari saymistir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Namaza karsi titiz davrananlara Allah su bes ikramda
bulunur:l Gegim darligini uzerinden kaldirir,2 Kabir azabmdan
kurtulur,-3 Amel defteri sag taraftan verilir.4 Srrat'i simsek gibi
geger,5 Hesaba gekilmeden cennete girer . Namazi savsaklayanlara da
Allah
besi dunyada, iigu olurken, ugti kabirde ve ugu kabirden yeniden gikarken
olmak tizere onbes gesit ceza verir . Dunyadakiler sunlardir:l Omriinun
bereketi kaldirilir.2 Yiizunden iyiler simasi silinir,3 Allah hig
bir amelinin mukafatim vermez,4 Duasi goge yucelmez,5 iyilerin
dualarmda payi bulunmaz.

olurken gekilen cezalar sunlardir:l Boynu bukiik oliir.2 Ag
olarak can verir. 3 Btitun dtinya denizleri girtlagma akiti ! sa
kanmayacak
sekilde susuzluk geke geke oltir. Kabirde basma gelenler sunlardir:l
Kaburgalari birbirine gegecek sekilde sikisir.2 Kabrinde uzerine ates
yakilir ve sabah - aksam bu atesin karalar uzerinde daglanir.3 Kabirde
uzerine Sucaul Akra admda gozleri ates ve tirnaklari demirden bir yilan
salmir, her tirnagimn uzunlugu bir giinluk yol kadar olur. Kulak zarim
titreten gok gtirultusu gibi bir ses ile dile gelerek oluye der ki : .
Ben
Sucau ! Akra'im. Rabb ' im bana sabah namazini gunesin dogusuna kadar, ogle
namazini ikindiye kadar, ikindi namazini aksama kadar, aksam namazini
yatsiya kadar, yatsi namazini tan yeri agarana kadar geciktirerek
savsaklamana karsilik seni her biri igin ayri ayri dogmemi emretti .
Yilanm
her darbesi ile adam yetmis arsm boyu daha yere gomulur. Kiyamet Gunune



kadar kabir azabi cekmeye devam eder.Yeniden dirilip mezardan ciktigmda
Kiyamet duragmda ba?ma gelenler sunlardir : Agir hesablasma, 2 Rabb'in
gazabi. 3 Cehenneme girmek. (Diger bir rivayete gore hadisin son kismi
soyledir :} Kiyamet Gunu, almnda tic satir yazi ile Mahser'e gelir:
Birinci satirda: Ey Allah hakkini zayi eden, ikinci satirda: Ey hassatan
Allah ' m gazabim hakkeden kimse, ticuncu satirda: Dlinyada Allah ' m
hakkini nasil zayi ettinse bu gun sen de ' nun rahmetinden umud kes diye
yazilidir . . (Namazi savsaklayanlara verilecek cezalarm toplami bu
hadiste
belirtildigi gibi on bese ulasmiyor, on dort oluyor. Anlasilan hadisi
rivayet eden. on besinciyi unutmustur . ) ibni Abbas ' in (R. Anhuma)
rivayet
ettigine gore Peygamber ' imiz buyuruyor ki: Kiyamet Gunu, adamm biri
getirilerek Allah' in huzuruna dikilir ve Allah onun cehenneme
gottirtilmesini
emreder. Adam: Ya Rabb ' i , beni ne yiizden cehenneme yolluyorsun
deyince
Ulu Allah ona: Namazi vaktinde kilmadigm ve adima yalan yere yemin
ettigin icin diye buyurur . Bazilari der ki Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir
gun
sahebilerine : Allah'im, aramizdan hie kimseyi mahrum kotu eyleme. diye
dua edinizbuyurduktan sonra onlara mahrum kotti kimdir, bilir misiniz
diye sorar . Sahabiler kimdir, ya Rasulallah derler. Peygamberimiz .
Namaz
kilmayan diye cevap verir . Soylendigine gore Kiyamet Gunu ilk once namaz
kilmayanlarm ytizleri kararir. Cehennemde yilanlar ile dolu Lemlem admda
bir vadi vardir. Her bir yilan deve boynu kalmligmda ve bir aylik yol
uzunlugundadir . Bu yilanlar namaz kilmayam lsirmca zehirleri vucudunda
yetmis yil boyunca kaynar, sonunda etleri curuyerek dokulur . Rivayet
edildigine gore israilogullarmdan bir kadm bir gun Hz. Musa'ya gelerek:
Ey Allah'm Rasul'u. biiyuk bir gunah isledim, fakat tevbe ettim. Benim
icin Allah 'a yalvar da tevbemi kabul ederek gtinahimi bagislasm der. Hz.
Musa kadma isledigin gunah nedir der. Kadm Hz. Musa'ya Ya Nebi Allah,
zina ettim, gayri mesru bir cocugum oldu, sonra da onu 61durdum diye cevap
verir. Bunun tizerine hiddetlenen Hz. Musa kadma: Defol, ey fahise! Yoksa
senin ugursuzlugun yuzunden gokten ates yagip bizi yakacak der. Ve kadm,
kalbi kirilarak yanmdan gikar.Hemen o sirada Cebrail (A.S.) inerek Hz.
Musa'ya der ki . Allah sana: Ya- Musa, gunahma tevbe eden kadmi niye
kovdun, ondan daha fenasmi bulamadm mi diyor. Hz. Musa Cebrail 'e Ondan
daha fenasi kimdir diye sorar. Cebrail de Hic bir mazereti olmadigi halde
bile bile namaz kilmayan kimse diye cevap verir. Yine soylendigine gore
eskilerden biri olen bir kiz kardesini topraga verirken para kesesini
mezara dusurtir. Mezarliktan ayrilmcaya kadar farkma varmaz . Farkma
varmca mezarliga doner, el-ayak gekilince kardesinin mezarmi agar. Fakat
igerde ates tutustugunu gorur.Tekrar kabri orterek aglaya aglaya annesine
kosar. Anacigim, bana kiz kardesim ve onun davranislari hakkmda bilgi
ver der. Kadm Niye soruyorsun, oglum der. Adam: Anacigim, mezarmda
ates yandigmi gordiim de ondan soruyorum der.Bu defa annesi de aglamaya
baslayarak Oglum, kiz kardesin namazi savsaklar, vaktinde kilmazdi diye
cevap verdi. Namazi vaktinde kilmayanm hali bu olunca hie namaz kilmayanm
akibetini var kendin diisun .Allah ' dan dileriz ki . bize namaza karsi
titiz
davranmak, onu vaktinde ve eksiksiz kilmak tizere yardimci olsun. comert,
kerim, esirgeyici ve merhamet edicidir.

- 340 -
ELLINCi BOLUM

CEHENNEM MEYDANI VE CEHENNEM AZABI HAKKINDA
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

< Onun (cehennemin) yedi kapisi vardir. Her kapiya sana (yani
seytana uyanlardan bir cuz ayrilmistir (194) Hicr Sure-i Celilesi; 44
Ayetteki ciiz. zumre, firka demektir. Kapilardan maksat, ustiis-te
ytikselen katlardir . ibni Cureyc (rahimehullah) der ki . Cehennem yedi
kattir. isimleri ustten asagiya dogru soyledir: 1) Cehennem. 2) Lezza. 3)
Hutame . 4) Sair. 5) Sakar. 6) Canim. 7) Haviye.

ilk kat iman eden giinahkarlar icin. ikinci kat . yahudiler icin. ucuncu
kat
hiristiyonlar icin. dordtincu kat yildizlara tapanlar icin. besinci kat
atesperestler icin. altmci kat putperestler icin, yedinci kat da
mtinafiklar igindir. Gortiluyor ki cehennem bu tabakalarm en tist katidir.



Sonra sira ile, digerleri gelmektedir . Buna gore ayette Ulu Allah' in
seytana
uyanlari yedi kisma ayirip her kismi cehennemin bir katina yerlestirecegi
belirtilmek istenmektedir . Sebep de sudur: Kiifiir ve giinahlarm derecesi
degisik oldugu icin onlari isleyenlerin cehennemdeki durumlari da degisik
olmustur.Bir goruse gore: G6z. kulak, dit. karin, edep yeri. el ve ayaktan
ibaret yedi viicud azasma karsilik cehennem de yedi kat olarak
yaratilmitir . Cunku gunahlar bu organlardan cikmaktadir, o yuzden onlarin
varacagi yer de yedi katli olarak yaratilmitir . Bu konuda Hz. Ali

(keremellahu vechehu) der ki . Cehennem, us-tuste yedi kattan meydana
gelmistir. ilk once birincisi, sonra ikincisi, sonra ucuncusti sira ile
butun katlar dolar . Buhari ve Tirmizi'nin ibni Omer'den rivayetine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :

Cehennemin yedi kapisi vardir, bunlardan birisi ummetime karsi
kilic cekenlere mahsustur . Taberani ' nin rivayetine gore bir gun Cebrail

(A.S.) her zamankinden baska bir saatte Peygamber ' imize gelir.
Peygamber ' imiz onu karsilayarak; Ya Cebrail, niye senin cehreni solgun
g6riiyorum diye sorar. Cebrail: Eger Allah cehennemin kortikleri hakkmda
sana bilgi vermemi emretmeseydi, gelecek degildim der . Peygamber ' imiz
ona:
Ya Cebrail, bana cehennemi anlat der. Cebrail soyle cevap verir. Allah,
cehennemin bin yil boyunca yakilmasim emretti. Bin yil yakildi, sonunda
agardi . Arkasmdan bin yil daha yanmasini emretti, sonunda kapkara
kesildi . Simdi o kapkaradir, ne kivilcimi lsik sacar ve ne de yalazi
soner.Seni hak iizere elci olarak gonderen Allah'a yemin ederim ki,
cehennemde igne deligi kadar bir delik acilsa dagilacak olan yuksek
hararetten dolayi yeryuzunun butun canlilari kavrularak oltirdu.Seni hak
iizere elci gonderen Allah'a yemin ederim ki . cehennem bekcilerinden biri
diinya halkma gorunse yuzunun cirkinligi ve kokusunun agirligi yiizunden
butun yer yuzu halki oltirdu. Seni hak iizere elci gonderen Allah'a yemin
ederim ki . Allah'm Kur'an'm tanittigi cehennem zincirinin bir halkasi
yeryuzii daglarma konsa dag yarilir ve yerin merkezine ininceye kadar
durmazdi . Bunun uzerine Peygamber ' imiz Yeter, ya Cebrail! Yoksa kalbim
duracak ve 61ecegim der.Bu sirada Peygamber ' imiz . Cebrail 'in
agladigini
goriir. Ona Ya Cebrail, Allah katmda sahip oldugun mertebeye ragmen sen de
agliyorsun der. Cebrail O'na soyle cevap verir, Niye aglamayayim? Asil
benim aglamam lazim. Ciinki belki Allah'm bilgisine gore bu giinku
mevkiimden baska bir mertebedeyim. Belki meleklerden biri iken iblisin tabi
tutuldugu imtikanin bir benzerine ben de tabi tutulurum. Bilmiyorum, belki
de Harut ile Marufun baslarma gelenler benim de basima gelir. Bunun
uzerine ikisi de aglamaya baslarlar, goz yaslari akarken Ya Cebrail ve ya
Muhammed! Ulu Allah her ikinizi asi olmak tehlikesinden emin kilmistir
diyen gizli bir ses duyarlar . Sesi duyunca Cebrail goge yucelir.
Peygamber ' imiz de disarya cikar. Yolda Ensardan gulen, oynayan bir gurup
ile karsilasir. Onlara der ki . cehennem ardinizda iken giiliiyor
musunuz?!
Benim bildiklerimi bilseniz, az giiler, cok aglar, girtlaginizdan ne yemek
ve ne de su gecmez, yuksek tepelere cikarak yuksek sesle Allah'a
yakarirdiniz . Bu sirada; Ya Muhammed, kullarimi umutsuzluga diisurme.
Ben
seni zorluk gosterici olarak degil, mujdeleyici olarak gonderdim diye bir
nida gelir.

Bu nidayi duyunca Peygamber ' imiz Dogru olun ve Allah'a yaklasm
diye buyurur . imami Ahmed' in rivayetine gore Peygamber ' imiz Cebrail 'e:
Niye
hie bir zaman Mikail'i gtilerken gormuyorum diye sorar. Cebrail de O'na
Mikail. cehennem yaratilaliberi hig gulmiis degil diye cevap
verir .Muslim' in rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Kiyamet giinii cehennem, her biri yetmis bin melek tarafmdan cekilen yetmis
bin yedekle getirilir.

- 343 -
ELLI BiRINCi BOLUM
CEHENNEM AZABI

Ebu Davud. Nesei ve Tirmizi'nin rivayetine gore Peygamberimiz (S. A.S.)
buyuruyor : Ulu Allah cennet ve cehennemi yaratinca Cebrail 'i cennete
gonderdi ve git orayi ve oraya girecek olanlara neler hazirladigimi gor



dedi Cebrail de cennete vararak onu ve Allah' in cennetliklere neler
hazirladigim gortip donunce Allah'a: Ululugun hakki icin oranin adini
duyan herkes iceri dalar der . Arkasmdan cennet Allah ' m emri iizerine
giinahlar ile kusatilir. Bunun iizerine Allah Cebrail 'e Bir daha cennete
don
ve cennetlikler icin neler hazirladigimi gor diye emir buyurur. Cebrail
yeniden cennete varmca gtinahlar ile cevrelendigini gortir, geri donunce
Ululugun hakkma yemin ederim ki . oraya hie kimsenin girmeyeceginden
korktum der.Bu sefer Allah Cebrail 'e Var. git cehennemi ziyaret et ve
orada cehennemlikler icin neler hazirladigimi gor diye buyurur. Cebrail
oraya varmca cehenneme bakar, ates dalgalarinin iisttiste yuvarlanip
ytikseldigini gortir. Allah ' m huzuruna donunce Ululugun hakkma yemin
ederim ki . admi duyan hie kimse oraya girmez der. Bu sirada Allah ' m
emri
iizerine cehennem azgm nefsi arzular tarafmdan kusatilir. Allah Cebrail 'e
Orayi yeniden git, gor diye buyurur. Cebrail de bir daha cehennemi
gortince Ululugun hakkma yemin ederim ki . oraya girmeyen tek kimse
kalmayacagmdan korktum der . Beyhakrnin zararsiz bir senetle ibni
Mes'ut'tan rivayetine gore:

Hic siiphesiz o. (cehennem) kosk iriliginde kivilcimlar sacar
mealindeki ayet hakkmda ibni Mes'ud (R.A.) Ben bu kivilcimlar icin
agaclar gibi degil, kaleler ve sehirler gibi tabirini kullaniyorum
demistir (195) . Mursatat Siire-i Celilesi; 32

Ahmed ibni Hambel, ibni Mace, ibni Hibban ve Hakim'e gore Peygamber ' imiz
buyuruyor ki :

Veyl, oyle bir cehennem vadisidir ki, kafir dibine varmcaya kadar
icinde kirk yil batmaya devam eder . Tirmizi ' ye gore ise ayni hadis
soyledir:c Veyl . iki dag arasmda o kadar derin bir vadidir ki . kafir
dibine ulasmcaya kadar icinde yetmis yil batmaya devam eder . Tirmizi ve
ibni Mace'nin rivayetine gore bir gtin Peygamber ' imiz (S. A.S.)
sahabilerine : Htiztin kuyusundan Allah'a sigmm buyurur. Sahabi-ler: Ya
Rasulellah, htiztin kuyusu nedir diye sorarlar . Peygamber ' imiz :
Bizzat
cehennemin glinde dort yiiz kere kendisinden Allah'a sigmdigi bir cehennem
vadisidir diye cevap verir . Sahabiler : Oraya kimler girer, ya
Rasulellah
diye sorarlar. Peygamber ' imiz onlara su cevabi verir: Orasi, amellerini
gosteris icin isleyen Kur'an okuyucular icin hazirlanmistir . Hie
siiphesiz,
Allah'm gazabma en cok hedef olan Kur'an okuyuculari, zorba devlet
adamlarmi ziyaret edenlerdir . Taberani ' de yazdigma gore: Cehennemde
bizzat cehennemin gtinde dort yiiz kere Allah'a sigmdigi bir vadi vardir
ki,
orasi Muhammed iimmetinin iki yiizliileri icin hazirlanmistir . ibni Ebii
Diinya
der ki : Cehennemin yetmis bin vadisi, her vadinin yetmis bin kolu. ve her
vadi kolunun yetmis bin tasi vardir, her tasta, cehennemllikleri
ytizlerinden sokan birer yilan barmir . Buhari Tarihinde senedi zayif
soyle
bir hadis vardir; Cehennemin yetmis bin vadisi, her vadinin yetmis bin
kolu, her vadi kolunun yetmis bin hanesi ve her hanenin yetmis bin evi, her
evde yetmis bin kuyu, her kuyuda yetmis bin yilan bulunur ve her yilan da
agzmda yetmis bin akrep tasir. Gerek kafir ve gerekse mtinafik, vadinin
dibini boylaymcaya kadar bunlarm her biri ile ayri ayri
karsilasir . Tirmizi ' nin rivayet ettigi mtinkati bir hadise gore
Peygamber ' imiz (S. A.S.) buyuruyor ki: Cehenneme atilan btiytik bir
kaya
yetmis yil diismesine ragmen dibine varamaz.Hz. Omer (R.A.) der ki .
Cehennemi sik sik hatirla. Ciinki harareti ytiksek, dibi derin ve
topuzlari
demirdendir . Bezzar . Ebu Ya'La, ibni Hibban ve Beyhaki'nin rivayetine
gore
Peygamber ' imiz : Cehenneme bir kaya salmsa yetmis yil dliserek ancak
dibine
ulasabilir diye buyuruyor .Muslim' in rivayetine gore Ebii Hureyre (R.A.)
der
ki : Bir gtin Peygamber ' imiz Bu duydugunuz nedir, biliyor musunuz diye
sordu. Allah ve ' nun Resul'ti bilir diye cevap verdik. Bunun iizerine
Peygamber ' imiz soyle buyurdu, Allah yetmis yil once cehenneme bir kaya
salmisti. iste simdi onun cehennemin dibine varismi yankismi duydunuz.
Taberani'nin rivayetine gore Said-til Hudri (R.A.) der ki, Peygam-ber '
imiz
bir gtin siddetli bir yanki sesi duyarak irkildi. Bu sirada yanma Cebrail
geldi. Peygamber ' imiz O'na: Ya Cebrail, bu duydugum ses nedir? diye
sordu.
Cebrail de ona su cevabi verdi : Yetmis sene once cehenneme bir kaya



salmmisti. fakat ancak simdi dibine ulasti . iste onun sesini Allah sana
duyurmak istedi . Peygamber ' imizin bu olaydan sonra, ruhunu Allah 'a
teslim
edinceye kadar agzmi acarak guldiigu gortilmemistir . Ahmed ibni Hambel ve
Tirmizi'nin rivayetine gore Peygamber ' imiz buyuruyor ki: Eger unun
gibi
(kafa tasini isaret ederek) yuvarlak bir kaya parcasi gokten salmsa
aradaki mesafe bes yuz senelik yol kadar oldugu halde aksam olmadan yere
iner. Fakat ayni kaya cehennemin agzma salmsa dibine varabilmesi cin,
kirk yil geceli-gunduzlu dusmeye devam etmesi lazimdir . Ahmed ibni
Hambel,
Ebu Ya'la ve Hakim' in rivayetlerine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Cehennemin demir topuzlarmdan biri yere indirilse. insanlar ! !
cinler bir araya gelerek "onu yerden kaldiramazlardi . Hakim' in
rivayetine
gore Peygamber ' imiz cehennemin demir topuzlarmdan biri daga indirilse,
ufalanarak kul olurdu buyuruyor . ibni Ebu Dunya'nm rivayetine gore
Peygamber ' imiz Cehennem kayalarmdan biri dtinya daglarmdan birinin
tepesine dusse, dag eriyerek kul olur. Her cehennemligin yanmda boyle bir
cehennem tasi ile bir seytan bulunur buyurmustur . Hakim' in rivayetine
gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Yer yedi kattir. Her iki kat
arasi
bes yuz yillik mesafedir. En list kat. basi ve kuyrugu havaya kalkmis bir
baligm sirti tizerindedir, balik kaya uzerinde ve kaya da bir melegin
elindedir . ikinci kat ruzgarm mahfesidir. Ulu Allah ad kavmini yoketmek
istedigi zaman ruzgar korucusuna, uzerlerine mahvedici bir ruzgar
estirmesini emretti. Ruzgar koruyucusu olan melek t Ya Rabbi, onlarm
tizerine okuztin burun deliklerinden cikan yel kadar ruzgar salayim mi?
diye
sorar.Ulu Allah 0 kadar ile buttin yer yuzunun ve butun canlilarin
hakkmdan gelirsin. Sen onlarm uzerine yuzuk tasi kadar ruzgar sal
buyurdu. iste t)zerinden gectigi hie bir seyi curtimus kemik dokuntiisu
gibi
yapmadan birakmaz mealindeki ayet bu ruzgara isaret eder.Uctincu kat yerde
cehennem taslari, dorduncii kat yerde cehennem kibriti vardir.

Sahabiler Ya Rasulellah, cehennemin kibriti mi var? diye sordular.
Peygamber ' imiz onlara: Tabii var. nefsimi kudret eunde tutan Allah 'a
yemin
ederim ki, o katta oyle kibrit vadileri vardir ki . iclerine yuce daglar
salmsa. eriyerek su gibi akarlardi diye cevap verdi . Besinci kat yerde
cehennem yilanlari bulunur, agizlari vadi gibi genistir . Altmci kat yerde
cehennemin akrepleri bulunur, en kuctigti semerli katir iriligindedir . bir
darbe indirince kafire cehennem atesinin hararetini unuttururlar . Yedinci
kat yerde bir eli onde, bir eli arkada olmak uzere demir kelepceye vurulmus
olarak iblis vardir. Ulu Allah onu bir kulun uzerine salmak isteyince
cozer.Ahmed ibni Hambel. Taberani ve ibni Hibban ve Hakim' in rivayetine
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cehennemde deve boynu
kalmligmda yilanlar vardir. Her biri bir kere sokunca yakici acisi yetmis
yil devam eder. Yine cehennemde semerli katir iriliginde akrepler vardir,
her biri insani bir kere lsirmca atesi kirk yil boyunca duyulur . Tirmizi
.
ibni Hibban ve Hakim' in rivayetlerine gore Peygamber ' imiz :

Cehennemlikler su diye yalvormca kendilerine yuzleri kavuran
katran gibi bir sivi verilir. ne fena bir icecek ve orasi ne kotti bir
yerdir mealindeki ayet hakkmda bu sivi zeytinyagi tortusu gibidir,
cehennemlik kimse ona yaklasmca yuzunun derisi eriyerek icine dokulur
buyuruyor. (196) Kehf Sure-i celilesi; 29

Tirmizi'nin rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
Cehennemliklerin baslarma dokulen kaynar su iclerine sizarak karm
bosluklarmi eritir ve iclerinde ne varsa eriyerek tabanlarmdan disariya
akar. Sonra yeniden eski hallerine dondurultirler . Dahhak (rahimehullah)
der
ki . Hanin. Allah ' m yeri gogu yarattigmdan beri cehennemliklere
icirilecegi ve baslarmdan asagi dokulecegi ana kadar durmadan
kaynamaktadir .

Bir goriise gore cehennemliklere sunulacak olan kaynar su. onlarm
akan goz yaslarmi cehennem havuzlarmda biriktirerek elde edilir ve
kendilerine sunulur.iste Onlara (cehennemliklere) bagirsaklarmi
pargalayan kaynar bir sivi verilin mealindeki ayet. bu siviya isaret
etmektedir. Muhammed Sure-i Celilesi: 15



Bu hususta daha baska sdzler de sdylenmistir . Ahmed ibni Hambel .
Tirmizi ve Hakim' in rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) Otesinde
cehennem vardir ve kendisine irinlesmis su verilir. Onu agzma alir,
fakat yutamaz, her bir azab vardir mealindeki ayet hakkmda soyle
buyurmustur: irinli su agzma yaklastirilmca tiksinir, daha yakina
getirilince yiiziinii kavurur, basmm derisi eriyip akar. igince de
bagirsaklarim pargalar (198) ibrahim Siire-i Celilesi. 15-16

Nihayet dliburunden gikar.Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Onlara (cehennemliklere bagirsaklarim pargalayan kaynar bir im
igirilir. (199) . Muhammed Siire-i Celilesi; 15
Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : , > A ,

c Cehennemlikler su diye yalvarmca kendilerine yiizleri kavuran,
kaynar katran gibi bir sivi verilir. ne fena bir igecek ve orasi ne
kdtii bir yerdir (200). KeM Siire-i Celilesi: 29
Ahmed ibni Hambel ve Hakim' in rivayetine gore Peygamber ' imiz buyuruyor
ki: Gassakdan yerytiztine bir hava dokulse. btittin dtinya halkini
kokustururdu . Buradaki gassak

0 azabi tatsmlar ki, o kaynar su ve gassaktir ayeti ile sadece
kaynar su ve irin igerler mealindeki ayette adi gegen irindir (201)
Sad Siire-i Celilesi; 57 (202) Nbo Siire-i Celilesi: 25

Bu irin hakkmda gesitli goriisler vardir. ibni Abbas'a (R.A.) gore o,
kafirin cildinden stiztilen sari su baskalarma gore de yine kafirlerin o
kokmus irinleridir. Ka'b-iil Ahbar'a gore o bir cehennem pmaridir ki .
oraya
yilan, akrep ve benzeri gibi zehirli hayvanlarm zehirleri sizarak birikir.
Sonra da ademoglu getirilip bu siviya batirilir. Cikarken dirisi eriyerek
akar, etleri de kemiklerinden ayrilarak oyluklarmdan ve diz kapaklarmdan
yerlere sarkar, o da insan elbisesini siiriikler gibi etlerini
stirtikler . Tirmizi ' nin rivayetine gore bir gun Peygamber ' imiz :

Ey Mii'minler, Allah'dan gerektigi gibi korkun ve mutlaka musluman
olarak 61iin (203) Al-i imran Siire-i Celilesi; 102
mealindeki ayeti okuduktan sonra soyle buyurdu:

- Eger Zakkum'un bir pargasi diinyaya damlasaydi. diinya halkmm biitiin
yiyecek ve igeceklerini bozardi, yiyecegi yalniz bu olanm hali nice olur,
varm siz diisiiniin . Baska bir rivayete gore hadisin son kismi; Bundan
baska
yiyecegi olmayanm hali nice olur. varm siz dtisuntin

seklindedir . Takmtili bir yiyecek mealindeki ayet ifadesini ibni Abbas
(R. An-huma) cYani, girtlaga takilip ne igeri giren ve ne de geri gikan bir
yiyecek seklinde agiklamistir . Buhari ve Mtislim'e gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Kafirin iki omuz basmm arasi hizli giden bir
atli hesabi ile iig giinliik yol genisligindedir . Ahmed ibni Hambel 'in
rivayetine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kafirin azi disi
Uhud dagi. uylugu Beyza tepesi, cehennemde kapladigi yer Kadid ile Mekke
arasi (yani takriben iig giinliik yolculuk mesafesi) kadar derisi de Yemen
kirali Cebbar'm arsim ile kirk arsm boyu kalmligmdadir . (Burada ayni
manada birkag hadis gikarilmistir . ) Fiidayii Bin Yezit'ten Tirmizi'nin
rivayetine gore Peygamber ' imiz (S. A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet gunu
kafirin dili bir veya iki fersah kadar yere sarkar ve insanlarm ayaklari
altmda gignenir . Fudayl bin Yezid'in Ebu Aclan'dan rivayetine gore
kiyamet
guniinde kafir, dilini iki fersah siiriikleyecek insanlar onu gigniyecektir
.
Bu hadisi Beyhaki ve baskalari rivayet etmistir. Dogru olani bu
rivayettir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Cehennemliklerin
govdesi,
cehennemde o kadar irilestirilir ki . kulak memeleri ile omuz baslari arasi
yedi ytiz yillik bir yolculuk mesafesinde derilenin kalmligi yetmis arsm
boyu kadar ve azi disleri Uhud dagi boyunda olurAhmed ibni Hambel ile
Hakim' in rivayetlerine gore Mticahid (R.A.) der ki . Bir gun ibni Abbas
bana : Cehennem ne kadar genistir, biliyor musun diye sordu. Hayir,
bilmiyorumdiye cevap verdim. Bunun iizerine o soyle dedi . evet. vallahi
bilmiyorsun! Cehennemlik bir adamm kulak memesi ile omuz basi arasi yetmis
yillik yol kadardir. Orada kan ve irin nehirleri akar.Ben: Kan ve irin



nehirleri mi dedin diye sordum, Ibni Abbas: Hayir hayir, kan ve irin
vadileri diye cevap verdi .

- 350 -
ELLI iKINCi BOLUM

GUNAHTAN SAKINMANIN FAZILETI HAKKINDA
Bilesin ki . gunah islemekten insani meneden en biiyiik engel Allah
korkusu.
' nun adalet ve intikammdan cekinmek. ' nun cezasmdan gazab ve azabmdan
sakmmaktir . Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:< Allah' in emrine
aykiri
davrananlar bir fitneye yakalanmaktan veya aci bir azaba carpilmaktan
korunuversinler . Anlatildigina gore Peygamber ' imiz bir gun oliim
doseginde
yatan bir delikanliyi ziyaret ederek ona Kendini nasil hissediyorsun diye
sorar, delikanli Peygamber ' imize : Ya Rasulallah. hem Allah 'a umut
bagliyorum, hem de giinahlarimdan otiirti korkuyorum diye cevap verir.
Bunun
tizerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Boyle bir anda bu iki
duygu
kulun kalbinde biraraya gelince Ulu Allah mutlaka onu umduguna kavusturur
ve korktugundan korur.Veheb ibni Verde (rahimehullah) der ki, Hz . isa
soyle diyordu: Cennet sevgisi ile cehennem korkusu belalara katlanmayi
saglar, kulu dunyamn nazlarmdan, azgin isteklerinden ve kottiltiklerinden
uzak tutar . Hasan-ul Basri (rahimehullah) dan rivayet olunduguna gore,
VAllahi. sizden once oyleleri gelip gecti ki . onlar gtinahi gozlerinde
biiyiik gordiikleri icin cakil taslari sayismca fakirlere altin dagitsalar
yine de kurtulamayacaklarmdan korkarlardi demistir . Peygamber ' imiz
(S.A.S)
bir. gun sahabilere benim isittigimi siz de isitiyor musunuz? G6kyuzii
hakli
olarak uzerindeki yukun altmda sikmtidan biizuliip zangirdiyor Nefsimi
kudret elinde tutan Allah'a yemin ederek soytuyorum ki, gokytiztintin her
dort
parmaklik yerinde Allah'a ya secde eden, ya ' nun icin ayakta dikilen veya
rlikua varan bir melek vardir. Benim bildiklerimi bilseniz, az guler, cok
aglar ve Allah' in yakaya yapismasmin cetinliginden, intikamimn
aciligmdan dolayi yiiksek daglara cikar, O'na yokarirdimz . Ustelik hie
biriniz kurtulacak misiniz, yoksa kurtulamayacak misiniz, bilmezsiniz.

Bekr ibni Abdullah El'Muzini (rahimehullah) der ki . Giilerek gunah
isleyen kimse, aglayarak cehenneme girer . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Kul, Allah' in katmdaki azabin tamamini bilse, cehennem korkusu hie
bir an kalbinden cikmaz . Buhari ve Muslim' in rivayetine gore:

Sen (once) en yakm husiralarini ikaz et (204) 5uara Sure-i
Celilesi: 214

mealindeki ayet inince Peygamber ' imiz ayaga kalkarak Kureys kabilesi
mensuplarma soyle seslendi - Ey Kureys ' liler ! Kendinizi Allah'dan satin
aim. ben sizi Allah ' m hie bir hiikmlinden kurtaramam. Ey Abdtilmenaf
ogullari, sizi Allah' in hig bir hiikmlinden kurtaramam. Ey Allah
Resiil'tinun
amcasi ibni Abbas, seni Allah ' m hig bir hiikmlinden kurtaramam. Ey Allah
Resiil'tinun halasi Safiye, seni Allah' in hie bir hiikmlinden kurtaramam.
Ey
Muhammed'in kizi Fatima. benden diledigin mail iste, fakat seni Allah' in
hie bir hiikmlinden kurtaramam. Bir gun Hz. Ayse (R. Anha) .

0 kimseler ki, Allah'a ddnecekler diyekalbleri lirpererek kendilerine
verilenden verirler. iste onlar iyiliklere kosanlar ve bu alanda birbirleri
ile yarisanlardir (205) Mu'minun Siire-i Celilesi; 60-61
mealindeki ayet hakkmda Peygamber ' imize {S.A.S.) : Ayetin kasdettigi
kimseler zina eden. calan, sarap icen ve bunlar ile birlikte Allah'dan
korkan kimseler midir diye sorar

Peygamberimiz ona su cevabi verir : Hayir Ebii Bekr 'in kizi. hayir
Siddtk'm kizi! Ayet namaz kilan, oruQ tutan, sadaka veren ve bunlara
ragmen isledigi iyilikler, kabul edildi mi. yoksa edilmedi mi diye
Allah'dan korkan kimseleri kasdetmektedir . Adamm biri Hasan-iil Basri 'ye
(rahimehullah) : Ya Said, kalbimi nerede ise sevincinden ucuracak sekilde
bana timid telkin edenlere karsi nasil davranmami tavsiye edersin? diye
sorar. Hasan-til Basri adama soyle cevap verir: Vallahi, sonradan gtivene
kavusmana ragmen, seni korkutanlar ile dtistip kalkacagma, bastan sana
gtiven
telkin ederek korkunc durumlar ile karsilasmana yol acanlar ile dtistip
kalkman senin icin daha hayirlidir . sHz . Omer (R.A.) stiikaste ugrayip



sirtmdan hancerlendigi zaman olmek uzere iken ogluna der ki, Vay basima
gelenlere! Qabuk yanagimi yere degdir. Anasi olmiyan! Eger (Allah) bana
rahmet etmezse yazik bana. vay halime!ibni Abbas (R. Anhuma) ona der ki :
Ya Emirtilmti 'minin . bu ne korkul Oysa ki Allah sana nice fetihler nasip
etmis, nice sehirler ele gecirmeye seni vasita kilmis, sana nice nice
basarilar gostermistir . Hz Omer ona: Kimseye zulmetmeden ve kimsenin
zulmtine ugramadan kurtulmak isterdim der. Hz. Ali'nin (KerremeUahu
vechehu)
torunu Zeynelabidin ' i (rahimehul-lah) her abdestten sonra titreme nobeti
tutardi, kendisine sebebini soranlara derdi ki : Yazik size, kimin
huzuruna
dikilip yakarmak uzere oldugunu biliyor musunuz?Ahmed ibni Hambel
(rahimehuuah) der ki : Allah korkusu beni yemekten, icmekten alikoyuyor.
Bunlari istahim cekmiyor . Buhari ile Muslim' in rivayetlerine gore
Peygamber ' imiz , baska hie bir golgenin kalmayacagi Kiyamet Gunu Allah'
in
Ars ' mm golgesi altma alacagi yedi kimseden biri olarak Tenhada Allah' 1
hatirlayip (yani ' nun azabini amp isledigi emre aykiri gunahlarm korkusu
ile) goz pmarlari ya-saran kimseyi zikretmistir . ibni Abbas ' in (R.
Anhuma)
rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz buyuruyor ki: Su Od goz cehennem
yuzu gormez: 1) Gece yarisi Allah korkusu ile aglayan goz. 2) Allah yolunda
geceyi nobet tutarak geciren goz.Ebu Htireyre'nin bir hadisinde
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gunti su ucti haric,
buttin
gozler aglayacaktir : 1) Allah' in haramlarma bakmaktan sakman goz. 2)
Allah yolunda nobet tutarak uykusuz sabahlayan goz. 3) Allah korkusu ile
sinek basi iriliginde yaslar akitan goz. Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Sagilan sut nasil memeye geri donmezse Allah korkusu ile aglayan goz
de cehenneme dtismez. Allah yolunda savasanm viicuduna konan toz ile
cehennem atesinin dumani da biraraya gelmez.Amr ibn-ul As (R.A.) der ki .
Allah korkusu ile bir damla yas akitmak, benim icin bir dinar sadaka
vermekten daha sevimlidir . Avn ibni Abdullah (rahimehullah) der ki :
Ogrendigime gore Allah icin aglayan kimsenin goz yasi vticudunun neresine
degse, ulu Allah orayi cehennem atesine haram kilar.

Peygamber ' imiz Allah korkusu ile aglarken gogslinden kaynayan kazan
gibi bir ses duyulurdu . Kindi (rahimehuilah) der ki : Allah korkusu ile
aglarken doktilen goz yaslarmin bir damlasi. denizler buyuklugiindeki
cehennem atesini sonduriir . ibni Simak (rahimehullah) nefsini azarlayarak
der ki . Zahidler gibi konusuyor, fakat mtinafiklar gibi davraniyorsun .
Sonra da cennete girmek istiyorsun. Heyhat, heyhat. Cennet baskalari
icindir. Onlarm Amelleri bizim islediklerimiz gibi degildir . Suf yan-us
Sevri (rahimehullah) der ki : Cafer-us Sadik'm yanma vardim ve ona dedim
ki; Ey Allah' in Restil'unun torunu, bana bir tavsiyede bulun. Bunun
tizerine o bana dedi ki; Ya Sufyan! Yalancida mertlik, kiskangta huzur,
tembelde dostluk ve kotu huyluda efendilik olmaz.Ona Ey Rasulellah ' in
torunu, devam et dedim. Soyle dedi. Ya Sufyan! Allah ' m haram
kildiklarmdan kacinirsan ibadet etmis olursun, Allah' in sana ayirdigi paya
razi olursan musluman olursun. insanlardan seninle neler konusmalarini
istiyorsan, sen de insanlara onlari soylersen, miimin olursun. Giinafiklar
ile dostluk kurma ki, sana kotuliiklerini ogretmesin. Yani: Kisi
arkadasimn dinindendir, o yuzden herkes kimi arkadas edinecegine dikkat
etsin seklindeki hadise uymalism. Bir is yapmak isteyince Allah'dan
korkanlara danis.Ben ona yine Devam et, ey Allah Resul'uniin torunu
dedim. da sozlerine soyle devam etti: Ya Sufyan kirn soya dayanmayan
asalet ve mevkie dayanmayan ntifuz istiyorsa. Allah' in emrini kirmasm,
gtinaha girmeksizin Allah 'a ibadet etmeye yucelsin . Ona yine: Devam et
deyince sunlari soyledi: Babam bana su uq noktayi titizlikle telkin
ederdi . Bana derdi ki; Yavrum, kotii arkadasi olanin basi dertten
kurtulmaz . Kotii yerlere girip cikan kmanir. Diline hakim olmayan kimse,
pisman olur.ibni Mubarek (R.A.) der ki: Vubeyb ibni Verd'e sordum:
Allah'm emrine zid hareket edenler ibadetten tad alabilirler mi? Bana:
Hayir. Allah ' m emrine zid hareket etmeyi kafasma koyanlar do ibadetten
tad bulamaz diye cevap verdi . imam Ebu Ferec Ibn-til Cevzi
(Rehimehuilahu)
der ki : Allah korkusu azgm nefsi arzulari yakan bir atestir. Buna gore
onun fazileti, yaktigi azgm nefsi arzular ile gunahtan uzaklastirma ve



ibadete tesvik etme derecesi ile olgtiltir .Allah korkusu nasil fazilet
olmaz
ki, ayet ve hadislerden ogrendigimize gore iffet. vera', takva, cihad ve
benzeri olan Allah'a yaklastirici faziletli ameller onun sayesinde
kazamlabilir .

Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Rabb ' lerinden gekinen igin hidayet ve rahmet vardir. (208) A'raf
Sure-i Celilesi: 154.

Yine ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Allah onlardan, onlar da Allah'dan razi oldular. lte bu,
Rabb'inden korkan igindir (207) Sayyioo Sure-i Celilesi: 8.

- Allah 'in huzuruna gikmaktan gekinenlere iki kere cennet vardir.
Gergek mii'minseniz benden korkun. (208) Rahman Sure-i Celilesi; 46.

- Allah'dan korkanlar, yapilan nasihattan ders alacaklardir A' la
Sure-i Celilesi; 10.

- Kullari arasmda Allah'dan yarfnuc alimler korkar (210) Fatir
Sure-i Celilesi; 28

ilmin faziletini bildiren ayet ve hadisler, ayni zamanda Allah korkusunun
da faziletini belirtmektedirler, gtinku Allah korkusu ilmin

urunudur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kulun vticudu Allah
korkusu
ile urperince kuru agacin yaprak dokmesi gibi gunahlarmdan siyrilir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) diyor ki: Allah soyle buyurur, izzetim
hakki igin kulumda iki guveni, iki korku ile yanyana getirmem; buna gore,
dunyada benden yana emin olanlari Ahirette korku ile karsilastinnm.
Dunyada benden korkan kimseleri Ahirette gtivene kavustururum. Ebu
Suleyman-
ud Darani (Rehimehullahu) der ki : Allah korkusu tasimayan kalb.
harabedir.
Cunku Ulu Allah:

Gergekten Allah 'in imtihanindan ancak agir zarara ugrayanlar
endiseye dusmezler buyurmustur. (211) Araf Sure-i Celilesi: 99
- 356 -
ELLI UCUNCU BOLUM :

TEVBENIN FAZILETI HAKKINDA
Tevbenin fazileti hakkmda birgok ayet inmistir. Nitekim ulu Allah
buyuruyor ki :

c Ey muminler, hepiniz glinahlarinizdan tevbe ediniz ki, kurtulusa
eresiniz (212) Nur Sure-i Celilesi; 31

(213) c Allah'm iyi kullari. Allah ile birlikte baska bir

ilaha tapmazlar, hakka dayanmaksizm Allah'm haram kildigi
canliyi oldiirmezler, zina islemezler. Bunlari yapan, agir
giinah islemis olur. Kiyamet giinii azabi kat kat olur ve
garesiz olarak cehennemde ebedi kalir.Yalniz tevbe edip iman
ederek iyi ameller isleyenler mustesna, onlarm
kotiiliiklerini Allah iyilige gevirir. Allah bagislayici ve
merhamet edicidir . Tevbe edip iyi amel isleyen kimse, tevbesi
kabul edilmis olarak Allah'm huzuruna varir Furkan Sure-i
Celilesi: 68-71
Bu konudaki hadisler de hayli goktur. Nitekim mtisltimun rivayetine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Gunduz gunah isleyenler tevbe
etsin
diye Allah geceleyin rahmet elini uzatir. Gece gunah isleyenler tevbe etsin
diye de gunduz rahmet elini uzatir. Bu, gunes battigi yerden doguncaya
kadar boyle devam eder . Tirmizinin rivayetine gore, Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Bati tarafmda kirk veya yetmis yillik yol genisliginde bir
kapi vardir. Allah, gokleri ve yeri yarattigi gun onu tevbe igin agmrstir,
gunes oradan (batidan) doguncaya kadar o kapiyi kapamaz . Ulu Allah (C.C.)
buyuruyor ki :

c Rabb'inin bazi alametleri belirdigi gun insana daha once
getirilmemis olan veya inancma gore hayir kazanmamis olan iman,
sahibine yaramaz. De ki . bekleyin bakalim, biz de bekliyoruz (214)
Enam Sure-i Celilesi: 1S8
Taberani'ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : -- Cennetin
sekiz
kapisi var, yedisi kapali ve biri, gunes batismdan doguncaya kadar tevbe
igin agiktir . ibni Mace ' ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
:



Gtinahlarmiz goge dayanacak kadar kotuliik isleseniz de sonra tevbe
etseniz,
yine Allah tevbenizi kabul ederHakim'e gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : Uzun yasayip tevbe edebilmek insan hesabma buyuk bir
talihtir. ibni Mace ve Hakim' e gore Peygamber ' imiz (S. A.S.) buyuruyor
ki : Herkes gunah isler, fakat gunahi isleyenlerin en iyileri
tevbekarlardir .

Buhari ile Muslim'e gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bir
kul gunah isler ve Ya Rabb ' i , ben bir gunah isledim, beni affeyle
derse,
Rabb ' i de : Kulum; isleyen gunahi bagislayan veya cezalandiran bir Rabb
' i
oldugunu bildi buyurarak o kulun giinahmi bagislar.Bir muddet sonra yine
aym kul baska bir gunaha girer ve Ya Rabb ' i ben yine bir gunah isledim,
beni affeyle derse Rabb ' i Kulum; islenen gunahi bagislayan veya
cezalandiran bir Rabb ' i oldugunu bildi buyurarak onu affeder.Bir muddet
sonra yine ayni kul, baska bir gunaha girer ve : Ya Rabb ' i , ben yine
bir
gunaha girdim, onu bana bagisla derse, Rabb ' i Kulum; islenen gunahi
bagislama ve cezalandirma emrine sahip olan bir Rabb ' i oldugunu bildi, ne
isterse yapsm, kulumu affettim buyurur . Munzir (Rehimehuliahu) der ki,
Hadiste gecen (ne isterse yapsm) ifadesinin manasi soyle olmalidir: Soz
konusu kulun her seferinde baska bir gunah isledigi belirtildigine gore,
isledigi her gunahtan pismanlik duyup vazgeciyor demektir. Boyle olunca her
isledigi gunah uzerine yaptigi tevbe gunahma kefaret olarak ona zarar
vermiyor. Yoksa hadis, insanin durmadan gunah isleyip arkasmdan sozle
tevbe ederek yine ayni gunaha donmenin hos gortilecegini soylemek
istemiyor.
Cunku boylesi, yalancilarm tevbesi olur . Ulemadan bir cemaatin rivayetine
gore, Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki- Miiminin isledigi her gunah
kalbinde siyah bir nokta meydana getirir. Tevbe edip kotuliikten siyrilarak
af dileyince o siyah nokta kalbinden silinir. Eger gunaha gunah eklerse
siyah noktalar cogalip kalbini kaplar. iste.

U Hayir hayir, onlarin isledikleri gunahlar, kalblerinde pas
baglamistir mealindeki ayette belirtilen pas bu noktaya isaret
etmektedir (215) Mutaffifm Sure-i Celilesi; 14

Tirmizi'ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Can bogaza
dayanmadikca Allah kulun tevbesini kabul eder . Taberani ' ye gore
sahabilerden Hz. Muaz ibni Cebel (R.A.) der ki.Bir gun Peygamber ' imiz
elimden tuttu, birlikte bir mil kadar yiiruduktensonra bana dedi ki: Ya
niuaz ! Allah'dan korkmayi, dogru konusmayi, sozunde durmayi, emaneti
yerine
getirmeyi, hiyanetten uzak durmayi, yetimi esirgemeyi, komsularma iyi
davranmayi, ofkeyi bastirmayi, yumusak sozlii olmayi, selamlasmayi , imama
bagli kalmayi, Kur'an hakkmda derin derin dusunmeyi. Ahireti sevmeyi,
hesaba cekilmekten gekinmeyi, uzak vadeli emeller beslememeyi ve iyi amel
islemeyi sana tavsiye ederim.Buna karsrlik musllimana sovmekten, yalanciya
inanmaktan, yahut dogru sozluyu yalanci cikarmaktan, adil imama bas
kaldirmaktan, yeryuztinde kargasalik cikarmaktan, seni menederim.Ya Muaz!
Her agacm, her tasm yamnda Allah' 1 an. aciga agik ve gizliye gizli olmak
tizere her gunaha karsilik ayri bir tevbe yap . Isfahani'ye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kul gunahlarmdan tevbe edince
Allah onun gtinahlarim koruyucu meleklere, vticudunun azalarma ve yer
yiizundeki iz ve belirtilerine unutturur da Kiyamet Gunti, giinahinin hie
sahidi olmaksizm Allah'm katma cikar.Yine Isfahani'ye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Gunahma pisman olan Allah'm
rahmetini, kendini begenen ise ' nun gazabmi beklerEy Allah'm kullari!
Bilmis olun ki herkes isledigi amele gore hesaba cekilir. Hie kimse iyi ve
kotu amelinin karsiligmi gormeden diinyadan cikmaz. Ameller, niyyetterine
gore degerlendirilir . Gece ile gundtiz birer binek hayvamdirlar , onlarin
sirtmda ahirete dogru, iyi yol aim. Tevbede ve iyi amel islemeyi
ertelemekten sakmm, cunki olum ansizm gelir. Allah'm merhametine
giivenip kendinizi aldatmaym, biliniz ki, cehennem size pabucunuzun
bagmdan daha yakmdir . Arkasmdan Peygamber ' imiz Zerre kadar iyilik
isleyen onun karsiligmi gortir, zerre kadar kotuliik isleyen de karsiligmi
gortir mealindeki ayeti okudu (216) ZilZal Sure-i Celilesi; 7-8



Taberani'ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Giinahlarmdan
tevbe eden kimse, gtinahi o'mayan kimse gibidir. Beyhaki'ye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki : . ' Gtinahmm bagilanmasim
diledigi
halde onu istemeye devam eden kimse, Rabb ' i ile alay etmis gibidiribni
Hibban ve Hakim' e gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) Islenen gtinaha karsi
pismanlik duymak tevbedir buyuruyor. Yani pismanlik tevbenin ana
temelidir, Arafat 'a cikmak haccin temel esaslarmdan biri oldugu gibi.
Fakat
duyulan pismanligm Allah' in emrini kirmaktan, yapilan hareketin
cirkinliginden ve karsiligmda ugranilacak azabdan dolayi olmasi gerekir.
Yoksa gtinah islendigi icin malca zarara ugramaktan korkarak pisman olmak
tevbe yerine gecmez . Hakim' e gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki
: c
Allah bir kulun isledigi gtinahdan dolayi pismanlik duydugunu bilir bilmez,
daha kul afv dilemeden onu afveder . Muslim' e gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki : c Varligimi kudret elinde tutan Allah 'a yemin ederek
soyluyorum ki . eger siz gtinah isleyip arkasmdan gtinahlarmizm afvini
dilemeseydiniz , Allah sizi ortadan kaldirarak yerinize gtinah isleyip afv
dileyen bir kavim getirir ve gtinahlarini bagislardi . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Allah ovulmeyi herkesten cok sever, bu yuzden
kendini ovmtisttir. Allah 'dan daha gayretli kimse yoktur. Bu yuzden cirkin
davramslari haram kilmistir. Allah kendisinden oztir dilenmesini herkesten
cok sever, bu yuzden kitap indirmis, peygamberler gondermistir . Muslim'
in
rivayetine gore Cuheyne kabilesinden bir kadm bir gun Peygamber ' imize
gelir, kadm zinadan hamiledir. Peygamberimize Ya Rasulellah. haddi
gerektiren bir gtinah isledim, cezami tatbik et der . Peygamber ' imiz
kadinin
velisini cagirarak ona Bu kadma iyi bak. dogum yapmca onu bana getir
der. Adam da Peygamber ' imizin dedigi gibi yapar.Kadm getirilince
Peygamber ' imiz elbisesinin sikica tizerine baglanmasmi emreder ve ' nun
emri tizerine kadm recm edilir. Sonra da Peygamber ' imiz onun cenaze
namazmi kilar.Hz. Omer (R.A.) Zina ettigi halde onun cenaze namazmi mi
kiliyorsun, ya "Rastilellah der. Peygamber ' imiz ona soyle cevap verir:
Bu
kadm oylesine bir tevbe yapti ki, yetmis Medineliye boltisttirtilse .
onlara
bile kafi gelirdi. Sen kendiliginden Allah icin canma kiyandan daha makbul
hie bir kimseye rastladm mi?>Tirmizi, ibni Hibban ve Hakim'e gore ibni
Omer (R.A.) der ki : Peygamber ' imizden bir cok kerreler duydugum bir
hadisi
nakledeyim, soyle buyurdu: israilogullarmdan Kifl admda gtinah
islemekten gekinmeyen biri vardi . Bir gun yanma bir kadm geldi. Kifl ona
nzma gecmek karsiligmda altmis dinar verdi.Adam kocanm karisma
yanastigi gibi kadma sokulunca kadm titreyip aglamaya basladi, adam Niye
agliyorsun, yoksa benden hoslanmadm mi diye sordu. Kadm Hayir, mesele
hoslanmamak degil, fakat bu isi simdiye kadar hie yapmrs degilim. Simdi de
maddi sikmti ytiztinden yapmaya mecbur kaldim diye cevap verdi.Adam kadma
Madem ki, simdiye kadar yapmadigm bir is, kalk git. para da senin olsun.
Allah 'a yemin ederim ki . ben de bundan boyle artik gtinah islemeyecegim
dedi ve o gece oldti. Sabahleyin kapismda Allah Kifl'i afvetti diye
yazili oldugu gortildti . ibni Mes'tid (R.A.) der ki . iki komsu koy
vardi,
birinin halki iyi. obtirtintin kotti idi. Halki kotti dan koyden biri halki
iyi
koye dogru yola cikti. fakat iki koy arasmda oldti. adam hakkmda seytan
ve melek anlasmazliga dtisttiler. Seytan Vallahi, o bana hie karsi gelmis
degildi dedi. Melek de Fakat koyden tevbe etmek tizere ayrilmisti
dedi.Ulu Allah aralarma girerek oltintin hangi koye daha yakm oldugunun
tesbit edilmesine htikmetti. Neticede iyilerin koytine bir karis daha yakm
oldugunu gordtiler. Bunun tizerine afvedildi . Ma 'mer (R.A.) : Ben de bu
hususda adami iyilerin koytine Allah yaklastirdi diyenleri isittim
demistir . Buhari ve Mtislim'e gore Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki :
Sizden cok onceleri yasayanlardan bir adam doksandokuz kisi oldtirmtistti.
Bunun tizerine o gtintin en mtihim alimini arastirdi, ona bir rahibi
tavsiye
ettiler. Rahibin yanma varmca ona doksan dokuz kisi oldtirdtigtinti
soyleyerek tevbesinin kabul edilip edilmeyecegini sordu. Rahip ona hayir
deyince onu da oldtirdti, boylece oldtirdtiklerinin sayisi ytize

ulasti .Arkasmdan yine o gtintin en btiytik alimini sordu, ona ytiksek bir
alimi
tavsiye ettiler. Adam alime ytiz kisi oldtirdtigtinti soyleyerek tevbesinin



kabul edilip edilmeyecegini sordu. Alim ona elbette tevbe edebilecegini,
tevbe ile kendisi arasina hie kimsenin girmeye hakki olmadigim bildirerek
ona Ytirti. filan yere var. orada Allah'a ibadet eden insanlar yasiyor,
onlar ile birlikte sen de Allah'a ibadet et. koyune donme, ctin-ki orasi
kotii bir yerdir dedi.Adam da yola koyuldu, fakat yari yolda oldu.Bunun
iizerine Azab melekleri ile rahmet melekleri adam hakkmda anlasmazliga
diistiiler. Rahmet melekleri bu adam tevbekar olarak ve kalbi ile Allah'a
yonelerek buraya geldi dediler. Azab melekleri de 0 hie bir iyilik
islemedi dediler. Bu sirada insan kiligma girmis bir melek cikageldi,
rahmet ve azab melekleri onu anlasmazliklarmi gozmek uzere hakem kabul
ettiler . insan kiligmdaki melek Her iki mesafeyi de olciip karsilastirm.
Hangi tarafa daha yakmsa o tarafa ait olsun dedi . Mesafeleri olciip
karsilastirmca varmak istedigi yere daha yakm oldugu gorulerek onu rahmet
melekleri gottirdti . Diger bir rivayete gore hadisin son kismi soyledir.
...Adamin oltisti iyiler koyune bir karis daha yakm oldugu icin iyilerden
sayildi. Baska bir rivayete gore de hadisin bu kismi soyledir. ...
Allah beriki, koye uzaklas ve oteki koye yakma gel diye emrettikten
sonra insan kiligmdaki melek Her iki tarafa olan mesafeyi olciip
karsilastirm dedi. Olciip karsilastirmca iyiler koyune bir karis daha
yakm oldugunu gordiiler, boylece afvedilmis oldu.Baska bir rivayete gore
hadis soyle sona ermektedir, ... Oliim melegi gelince adam son bir gayret
ile gogsiinii iyiler koyune dogru surukledi. Taberani'ye gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Adamm biri pek azgm idi, yolda
biri ile karsilasti, ona Hepsi de haksiz yere olmak uzere doksan dokuz
kisi oldurdum, acaba tevbem kabul olunur mu diye sordu. Hayir deyince
onu da oldtirerek yine yola koyuldu. Bir mtiddet sonra baska biri ile
karsilasti, ona da hepsi de haksiz yere olmak uzere yuz kisi oldurdum,
tevbemin kabul edilmesi icin bir care var mi? diye sordu. Adam kaatile
Eger sana Allah tevbe edeni reddeder dersem, yalan soylemis olurum.
urada vakitlerini ibadet ile gegiren bir kisim insan var, onlara var.
birlikte Allah'a ibadet edersiniz diye cevap verdi.Kaatil o yone dogru
yola koyuldu, fakat yolda oldu. Rahmet ve azab melekleri adamm oliisunu
hangi tarafin kaldiracagi konusunda anlasmazliga dustiiler. Bunun iizerine
Allah aralarmi bulsun diye onlara bir melek gonderdi . Gelen melek iki
yere dogru olan mesafeyi olciip karsilastirm, olii hangi tarafa daha yakmsa
oranm hal-kmdandir dedi .Mesafeleri olciip karsilastirmca oliiniin
tevbekarlar yurduna bir parmak kadar daha yakm oldugunu gordiiler, boylece
afvediimis oldu.Baska bir rivayete gore hadisin son" kismi soyledir, ...
Sonra katil baska bir rahibe vardi ve Ben ytiz kisi oldurdum, tevbemin
kabul edilme caresi var mi dedi. Rahip adama dedi ki . (Jok ileri
gitmissin. Bilmiyorum. Fakat yakmlarda iki koy var. birinin adi Nasere
digerininki ise Kefere. Nosere halki cennetliklerin amellerini isler,
koyde kendilerinden baska kimse oturmaz. Kefere halki ise cehnnemliklerin
amellerini islerler, koyde yalmz kendileri oturur.Simdi sen var. Nosere'ye
git, eger orada kalir, onlarm amelleri gibi amel islersen tevbenin kabul
edilecegi siiphesizdir . Adam Nasere'ye varmak amaci ile yola cikti, fakat
iki koy arasmda oldii. Melekler kaatilin oliisiinii ne yapacaklarmi
Allah'dan
sordular. Ulu Allah onlara Bakm bakalim, adamm oliisii hangi koye daha
yakmsa kendisini o koy halkmdan yazm buyurdu .Mesafeleri olciip
karsilastirmca adami bir parmak kadar Nasere'ye daha yakm bularak
kendisini bu koy halkmdan saydilar.
- 3 63 -

ELLI DORDUNCU BOLUM
ZULMU NEHYETMEK

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki;
-Zulmedenler yakmda hangi tarafa varacaklarmi anlayacaklardir (217)5uara
Sure-i Celilesi; 227.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Zuliim, Kiyamet Giinii
karanliklaridir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Haksizlik
ile bir karis topragi ele gecirenin, Allah Kiyamet Giinii boynuna yedi kat
yeri gecirir.Bir kitapta yazdigma gore ulu Allah Benden baska yardimcisi



olmayan kimseye zulmedene gazabim pek cetindir buyuruyor. Sair ne giizel
soylemistir: Gticlti iken zulmetme. Qtinkti zulmun sonu pismanliga doner.
Gozlerin uyur, fakat mazlum uyaniktir. Hep beddua eder sana, Allah' in
gozleri de uyaniktir. Diger bir sair de ayni konuda soyle der:Zalim
yerytiztinti binek hayvanma cignetip. Kottiltik kazanmada gemiyi iyice
aziya
takmca. Onu zamanin gelismelerine birak,Ciinki bu gelismeler onun karisina
hesabmda olmayan seylercikarir . Selefden bir zat. Dtisktinlere zulmedip
de
gticltilerin kottilerinden olma demistir.Ebti Hureyre (R.A.) der ki; Tay
kusu. her hangi bir zalimin zulmtinden duydugu korkudan yuvasmda 61iir.

Soylendigine gore Tevrat ' da soyle yazilidir.
Kiyamet Giinii . Sirat koprtistintin arkasmdan soyle bir ses gelir: Ey
azgm
zorbalar, ey gemi aziya takmis eskiyalar! Allah izzeti hakki icin yemin
eder ki, bu gun su kopriiyii hie bir zalimin zulmu asmayacaktir .
Sahabilerden Cabir (R.A.) der ki . Habesistan ' dan donunce Peygamber'
imiz
bize Habesistanda gordiigiiniiz en sasirtici olayi bana anlatir misiniz
dedi . Kuteybe ' nin beyanma gore bu gocmenlerden biri olan Hz. Ali (K.V.)
soyle konustu: Ya Rasulellah, bir gun hep birlikte birarada oturuyorken
onumiizden oranin yerlisi olan yasli bir kadm gecti. Bamda bir su testisi
vardi ve yerli bir delikanli ile karsilasdi . Delikanli bir eli ile kadim
ensesinden tutarak itti. kadm diztistti yere kapaklandi ve testisi
kirildi . Kalkmca delikanliya donerek Ey zalim* Allah Kursi'yi kurup
gelmis
gecmis herkesi toplaymca. eller ve ayaklar dile gelerek islediklerini bir
bir anlatacaklar , yarm ' nun huzurunda aramizdaki dava ne olacak,
goreceksin dedi. Bunun uzerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurdu ki:
Allah
zayifm hakkini gucpliiden almayan bir toplulugu temize gikarir mi
hig?Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah su bes kisiye
gazab
eder, dilerse gazabim dunyada yururltige koyar, dilerse ahirette onlari
cehenneme atar. Bu bes kisi : kirdir:l idare ettiklerinden hakkini
aldigi halde onlara karsi insafli davranmayan ve ugradiklari haksizliga
engel olmayan devlet Baskani.2 idare ettikleri kendisine bagli kaldigi
halde, gugluler ile zayiflarm arasini bulmayan ve arzusu uyarinca konusan
yetkili.3 Ailesine, Qoluk - gocuguna Allah'a ibadet etmeyi telkin
etmeyen ve onlara dinleri hakkmda gereken bilgileri ogretmeyen kimse,4
Calistirdigi isgiye hakettigi ticreti vermeyen kimse.5 Mehri konusunda
karisma haksizlik eden erkek. Abdullah ibni Selam (R.A.) der ki; Ulu
Allah insanlari yaratip ayaklari uzerine dogrulduklari zaman baslarim
Allah'a kaldirarak Ya Rabb ' i . sen kirn ilesin diye sordular. Ulu Allah
da
Hakki verilinceye kadar mazlumun yanmdayim buyurdu .Veheb ibni Munebbih
(R.A.) der ki : Zorbanm biri bir kosk yapar, etrafma sur geker. Bu arada
yasli bir kadm gelerek kosktin yakmmda barmabilecegi bir kuguk kulube
kurar.Bir gun zorba atma binerek gelir, kosktin gevresini gezer. Bu arada

yasli kadmm kullibesi gozline ilisir. Bu kimindir diye sorar,
kendisine kuliabenin yasli ve yoksul bir kadmm barmagi oldugu
soylenir . Zorbanm emri ile kulube derhal yikilir, kadm gelince kulubesinin
yikildigmi gortir. Kuliibemi kirn yikti diye sorar, kendisine Kral onu
gortince yiktirdi diye cevap verilir . Bunun uzerine kadm basmi goge
kaldirarak der ki, Ya Rabb'i, ben burada yoktum, peki sen
neredeydin? ! Bunun uzerine Ulu Allah Cebrail'e igindekiler ile birlikte
kosktin altini tiste getirmesini emreder. Cebrail de aldigi emri derhal
yerine getirir . S6ylendigine gore Bermekilerin ileri gelenlerinden biri
oglu ile birlikte zindana atilmca ogul babaya Babacigim, onca saltanattan
sonra zincire vurulduk, zindana dtisttik der. Babasi ogluna Yavrum,
mazlumun bedduasi geceleri ytirtidti, biz farkmda olmadik ama Allah ' m
goztinden ka<pmadi der.Yezid ibni Hakim (R.A.) der ki : Zulmettigim kimse
kadar hig kimseden korkmus degilim. Ctinki o bana Allah yeter. Allah
seninle
benim aramizdadir der. Halbuki ben onun destekgisi yalmz Ulu Allah
oldugunu bilirim.Ebti Umome (R-A-) der ki; Zalim Kiyamet Gtinti Sirat
koprtistine varmca mazlum ontine gikarak yaptigi haksizligi kendisine
hatirlatir. Boylece zalimler ellerindeki iyi amelleri vermeden mazlumlarm
ellerinden yakalarmi kurtaramazlar . Eger iyi amelleri yoksa zultimleri
kadar gtinah mazlumlardan almarak ytiklenir, boylece cehennemin en alt



katina gonderilirler . Abdullah ibni tines (R.A.) der ki; Ben
Peygamber ' imizi soyle buyururken isittim: insanlar Kiyamet Gunu
cinlciplak, yalin ayak ve sunnetsiz olarak meydana toplamrlar. Uzaktan ve
yakmdan ayni ayarda duyulan bir ses tonu ile onlara soyle seslenilir : <
Hesaplasmamn mutlak hakimi benim. Cennetliklerden hie birinin kendisinden
bir fiske veya daha buyuk bir ztilum gormus bir cehennemlik hak isterken
cennete girmemesi gerekir. Uzerinde bir fiske kadar veya daha buyuk bir
haksizlik bulunan hie bir cehennemligin de zulmunun hesabim vermeden
cehenneme girmemesi gerekir. Rabb'in hip kimseye zulmetmez . Biz Ya
Rasulellah, bizler cinlciplak, yalm ayak ve sunnetsiz olarak bir araya
getirilecegimize gore bu hak alis - verisi nasil olacak diye sorduk.
Peygamber ' imiz : Tam ceza olarak iyilikler ve kotuliiklerle
hesaplasacaksmiz . Rabb'in hip kimseye zulmetmez diye cevap
verdi . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Kim haksiz yere baskasma
bir
kamci vurursa, Kiyamet Gunu karsiligi olan cezaya carpilir

Soylendigine gore Pers hiikumdarlarmdan biri oglunu okutup
yetistirmek iizere bir muallim tutar. Sehzade terbiye ve fazilet yonunden
beklenen amaca ulasmca muallim bir gun onu karsisma alir. Kabahatsiz,
sebepsiz yere aci bir sekilde dover. Sahzade muallime karsi kin
baglar . Babasi olup tahta kendisi gecince muallimi huzuruna cagirarak ona;
Falan gun beni kabahatsiz ve sebepsiz yere agir bir sekilde dovmenin
sebebi ne idi? diye sorar. Muallim ona su cevabi verir, Ey Padisah,
bilmis ol ki fazilet ve terbiye yonunden arzulanan seviyeye ulasmca
babandan sonra tahta cikacagmi anlamistim. Bu yuzden hie kimseye
zulmetmeyesin diye sana dayagm ve zulmun acisini tattirmak istedim. Bunun
iizerine Padisah ona: Allah hayrini versin demis, sonra kendisine bahsis
verilmesini emrederek birakmistir .

- 367 -
ELLI BEINCi BOLUM
YETIME ZULUM ETMEYI YASAKLAMAK
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(217) Yetimlerin mallarim zalimce (haksiz yere) yiyenler,
ancak ve ancak karmlarma ates dolduruyorlar . Onlar
cehenneme atilacaklardir . Nisa Sure-i Celilesi; 10,
Katade (R.A.) der ki . Bu ayet Gadafan kabilesinden bir adam hakkmda
inmistir. Bu adam Vali olmus onun kuguk yastaki yetim yegenin malim
yemistir . Ayetteki zalimce deyimi zorla veya haksiz yere demektir,
buna gore fikih kitaplarinda belirtilen sartlar uyarinca, haksizlik maksadi
tasimaksizm yetimin malim kullanmak bu hukmun dismdadir.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Yetimin velisi zengin ise, yetim malmdan yemekten uzak dursun, fakir ise
olculti olarak ondan yesin. (218) Nisa Sure-i Celilesi: 6

Ayetteki 61cu olarak ifadesi, ihtiyaca yetecek kadar veya borg
olarak yahud emeginin karsiligi olarak demektir. Veli yetim malmdan
aldigi borcu, eli genisleyince geri verir, eli hig bir zamm genislemezse,
aldigi kendisine helaldir.Ulu Allah (C.C.) su ayette yetimlerin hakkmm
onemi ve bu hususta gayet titiz davranilmasi konusunda velileri
uyarmaktadir . Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

c Arkalarmda zavalli yavrular birakirlarsa zuliim goreceklerinden
korkanlar ayni endiseyi yetimlere karsi da duysunlar, Allah'dan korkarak
dogru konussunlar (219) Nisa Sure-i Celilesi; 9

Ayetin, malm ticte birinden fazlasi icin yapilacak olan vasiyetler ile
ilgili oldugunu ileri siiren gortis bir yana birakilacak olursa yukardaki
Allah Kelammm ozu, mes'uliyyeti altmda yetim barmdiran kimse
hakkmdadir. Ayet yetime hitap tarzma varmcaya kadar her hususta iyi
davranmaya tesvik etmektedir. Yetimin velisi ona kendi cocugu imis gibi
yavrum diye hitap etmeli, oldukten sonra malmm cocuguna ve ziirriyetine
nasil iyilik ve ikramla taksim edilmesini ve onun malma bakilmasmi isterse
yetime de oyle muamele etmelidir . Cunki ceza giinunun hakimi, herkese
amelinin karsiligmi verir. Sen ne yaparsan onun aynismi
goriirsun . insanoglu baskasmm mal ve evladi uzerinde guven iginde tasarruf



ederken ansizin oliimiin pencesine dtiser, o zaman, Allah ona. mail, coluk
-
cocugu, karisi ve diger yakmlari hakkmda ba?kalarina yaptigimn tipkisi
olan bir muamele ile mukabele eder. Eger iyi davrandi ise karsilasacagi
mukabele de iyi. kotti davranmissa gorecegi mukabele de kotti olur.Buna
gore
akli ba?inda olan bir kimse, dininin zedelenmesinden endive etmiyorsa kendi
malma ve coluk - cocuguna karsi endise duymali; velinin yetim olsalar
gocuklarma karsi nasil davranilmasim istiyorsa, mes'uliyyeti altmda
yasayan yetimlere karsi da ayni tavri takmmalidir . Bildirildigine gore Ulu
Allah Hz. Davud ' a (A.S.) buyurdu ki, Ya Davud! Yetime karsi cana yakm
bir
baba gibi ve dula karsi da miisfik bir koca gibi davran Bilesin ki, ne
ekersen onu bicersin. (Junki giiniin birinde mutlaka oleceksin, senin de
geriye yetim cocugun ve dul esin kalacak . Yetim malma karsi titizlik
gostermek, bu hususta zuliimden kagmmak hakkmda ayetlerdeki ikazi
destekleyen, bu vahim ve yikici kotiiliige kapilmaktan insanlari uzak
durmaya
gagiran bir cok hadisler vardir .Muslim' e gore Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Ya Ebu Zerr! Seni zavalli goruyorum, ben kendim icin ne
istiyorsam, senin icin de onu diliyorum. Sakm iyi kisiye bile amir olma.
Sakm yetim malma veli olma.Buhari ve Muslim' in rivayetine gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: ' Su yedi mahvedici seyden
kacmm.' A Sahabiler Ya Rasulallah. nedir onlar diye sorarlar.
Peygamber ' imiz onlara su cevabi verir:l) Allah'a ortak. 2)
Btiyiiciiltik, 3)
Haksiz yere Allah' m haram kildigi bir canliyi oldurmek, 4) Faiz yemek, 5)
Yetim mail yemek. ilah. . .

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : . Su dort kimseyi cennete
koymamak
oranm nimetlerinden kendilerine taddirmamak Allah' m kesin kararidir. 1)
Devamli icki icen, 2) Faiz yiyen, 3) Haksizlikla yetimin malmi yiyen, 4)
Ana - babayaya asi olan.-& ibni Hibban ' a gore Peygamberimizin Amir ibni
Hazm vasitasiyle Yemen halkma gonderdigi mektubun bir yerinde sunlar
yazili idi: Kiyamet Gtinti Allah katmda en btiytik gunahlar sunlardir, 1)
Allah'a ortak kosmak, 2} Haksiz yere mu'min bir cana kiymak, 3. Savas gtinu
Allah yolundan kacmak, 4) Ana - babaya asi olmak, 5) Namuslu bir kadma
zina iftirasi atmak. 6) Buyiiculuk ogrenmek, 7) Faiz yemek, yetim mail
yemek. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gtinunde, bir
kavim
ates fiskirarak kabirlerinden dogrulacaklardir . Peygamber ' imize
Bunlar
kimlerdir. Ya Rasulallah diye soruldu. su cevabi verdi . Ulu Allah' m
Yetimlerin mallarmi haksizlikla yiyenler, karmlarmda atesten baska bir
sey yemezler mealindeki ayetini gormuyor musun?Muslim' e gore Mirac
hadisinin bir yeri soyledir: Bir de baktim bir takim adamlarm
yanmdayim. Onlara kimler tevkil edilmis, cenelerini parcalayan baska bir
gurup da atesten getirerek agizlarm ve yuttuklari taslar arkalarmdan
cikiyor. Cebrail'e Bunlar kimdir diye sordum, bana Bunlar yetimlerin
mallarmi haksizlikla yiyenlerdir, onlarm yedigi karmlarmda tutusan
atesten baska bir sey degildir diye cevap verdi.

Kurtubi tefsirinde Ebu Said-til Hudri (R.A.) nin rivayetine dayanorak
Peygamberimizin soyle buyurdugu bildiriliyor . Mirac gecesi dudaklari deve
dudagma benzeyen bir takim kimseler gordum, baslarmda dudaklarmdan tutan
kimseler vardi . Bunlar kendilerine biraz sonra arkalarmdan diisurdukleri
atesten kayalar yutturuyorlardi . Cebrail'e Bunlar kim diye sordum. Bana
bunlar yetimlerin mallarmi haksizlikla yiyenlerdir diye cevap verdi.

- 372 -
ELLI ALTINCI BOLUM

KIBRIN KOTULUGUNU BELIRTMEK
Kibirliligin fenaligi ve kotti akibeti hakkmda daha once soylediklerimize
ilaveten sunlari soylemek istiyoruz. Bu, huy iblisin isledigi ilk
gtinahtir.
Allah da kendisini lanetleyerek gokler ve yerler kadar genis olan cennetten
cehennem azabma kovmustur . Bir Hadis-i Kudsi'de Ulu Allah Ululuk, ridam.
azamet de gomlegim-dir . Bunlarm birinde bana ortak cikani hie aldirmadan
belini kirarim buyuruyor . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : t
Kibirliler
erkek kiligmda, karmcalar gibi Mahsere getirilirler . Her taraflarmi
kosluk kaplar. Cehennemliklerin terleri kendilerine
icirilir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Uc kimse vardir.
Kiyamet



Gtinu Allah onlar ile ne konusur, ne taraftarma bakar, onlara aci bir azab
vardir: 1) Zina eden yasli, 2) Zalim devlet baskani, 3) Buyukliik taslayan
fakir . Rivayete gore Hz. Omer (R.A.) Ona Allah 'dan kork denince giinah
ile
bobtirlenme duygusuna kapilir mealindeki ayeti okuyunca (saskmligini ifade
etmek uzere) Hic suphesiz, biz Allah' miz ve O'na donecegiz mealindeki
ayeti tekrarladi. Bu arada iyiligi emreden biri atildi. Onu oldurdu. Bunun
uzerine baska birisi one atilarak iyilik emredenleri mi 61durursun? dedi
.
Onu da oldurdu. Boylelikle hem kendisine, kendini begenerek emir vereni ve
hem de kendini begendigi icin yaptigma karsi Cikam oldurdu . ibni Mes'ud
der ki . Biri adama Allah'dan kork denince Sen kendine bak demesi,
giinah olarak yeter . Peygamber ' imiz adamin birine Sag elinle ye dedi.
Adam
Yapamiyorum diye cevap verdi . Peygamber ' imiz ona Yapamayasm! > dedi.
Cunki adami sag eliyle yemekten kibir engellemisti . Bir mtiddet sonra
koluna
felc indi de onu artik kaldiramadi . Sabit ibni Kays (R.A.) bir gun
Peygamberimize Ben gordiigun gibi guzelligi seven biriyim, bu kibirlilik
midir, ya Rasulellah diye sorar. Peygamber ' imiz ona Hayir. Kibir hakki
kabul etmemekten ve baskalarini hor gormekten ileri gelir. Oysa ki,
baskalari da kibirli gibi veya daha faydali birer insandir.
,Vehb ibni Munebbih (R.A.) der ki; Hz . Musa Firavun'a iman et de kirallik
yine senin olsun diye teklif edince Firavun Hamana danisayim diye cevap
verir. Haman'a danismca ona der ki . imdi sen tapilan bir Rabb iken tapan
bir kul olacaksm. Bunun uzerine Allah 'a kul olmayi ve Hz. Musa'ya uymayi
reddetmis, Allah da onu suda bogmustur . Kureysliler Ulu Allah' in

(220) u Kur'an iki kdyiin biiyiik adamma inseydi ya mealindeki
ayette bildirilen itirazi ileri siirmuslerdi . (220) Zuhriif
Sure-i Celilesi: 31
Katade (r. a.) der ki . iki koyiin ileri geleni Veud ibni Magire ile Ebu
Mes'ud-us Sakafi'dir. Bunlar Peygamber ' imiz icin 0 yetim bir cocuktur.
Allah ' nu bize nasil oldu da peygamber gonderdi diyerek Peygamber'
imizden
daha buyuk bir reis aradilar.Ulu Allah (C.C.) onlara cevap olarak soyle
buyurdu :

- Rabb'inin rahmetini onlar mi boliisturuyorlar ! Zuhruf Sure-i

Celilesi; 32
Sonra Ulu Allah cehenneme girip de Sufe ehli gibi hor gordtikleri
kimseleri orada goremeyince dusecekleri saskmligi onlara dunyada iken
bildirerek buyuruyor ki :

(Dunyada) hor gordugumliz kimseleri niye goremiyoruz ? (222) Sad

Sure-i Celilesi; 62
diyecekler . ileri siiruldugune gore bunlar, yukaridaki sozler ile Ammor,
Bilal Suheyb ve Miktad (R. Anhuma) gibi sahabileri kasdederler . Vehb ibni
Munebbih (R.A.) der ki; ilim yagmur suyu gibidir. Yagmur suyu nasil gokten
tatli saf olarak iner, agaclar onu kilcal kokleri ile emerek tatlari ne ise
ona cevirirler, boylece aci olan daha aci, tatli olan daha tatli olur. ilim
de oyledir. insanlar onu himmet ve arzularma gore bellerler. Boylece o.
kibirliyi daha kibirli yoparken aleak gonulluniin de teva-zuunu arttirir.

Clinki kibirliligi amac edinen kimse cahildir, ilim kazaninca
kibirliligine sebeb bularak daha da kibirli olur. Fakat cahilken Allah
Korkusu tasiyan kimse, bilgisini artirinca, tavrini sebeb edinerek Allah
Korkusu, cekingenlik ve tevazuu daha da artar.Bundan dolayidir ki ibni
Abbas ' in rivayet ettigine gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyurmustur :
Oyle bir kavim gelecek ki Kur'an okuyacaklar girtlaklarmdan oteye
gecmeyecek ve biz Kur ' an okuduk. Kim bizden daha gtizel okur, kirn
bizden
daha iyi bilir. diyeceklerdir . (Sonra sahabilere donerek) Bu kimseler
sizin aranizdan cikacak. Ey ummet iste cehennemin yakiti onlardir diye
buyurdu. Hz. Omer .R.A.) der ki . Alimlerin buyuklenenleri olmaym.
Bilginiz cehaletinize yetmez . Rivayete gore her yerde kargasalik
cikardigi
igin israuogullarinm serserisi diye sohret kazanan bir adam
israilogullarinm Abidi diye isim yapan bir zat ile karsilasir, abidin
basi uzerinde kendisini devamli- olarak golgesi altmda tutan bir bulut
dolasmaktadir . Serseri onun yanma varinca icinden Ben israilogullarmin
Serserisi, bu adam ise israilogullarmin abididir. Eger onun yamnda



oturursam. belki Allah bana merhamet eder diye diisiinerek abidin yamna
oturur.Abid de icinden Ben Israuogullarmm abidi . bu ise
Israilogullarmm serserisidir . Nasil olur da yanimda oturur diye
dtistinerek onu hor gortir ve ona Kalk git yammdan der.Bunun tizerine
Allah
o giintin Peygamber ' ine Onlara yeni amel islemeye balamalarim soyle.
Ciinki
ben serseriyi afvettim ve abidin de isledigi amelleri sildim diye
bildirir . Baska bir rivayete gore de abidin basi uzerinde gezen bulut,
serserinin basi uzerine gecer.Bu hikaye sana Allah' in kullarimn kalblerine
baktigmi acikca ogretir . Anlatildigma gore Peygamberimize adamm birinin
iyiliginden bahsedildi. Gtinun birinde adamm kendisi cikagelince sahabiler
Ya Ra-sulallah. iste sana bahsettigimiz adam bu dediler. Peygamber ' imiz
Ben onun ytizunde seytani bir karanlik g6riiyorum dedi adam selam verip
Peygamberimizin huzuruna cikmca Peygamber ' imiz ona Sana Allah icin
soruyorum. Nefsin sana gevrenin en faziletli adami oldugunu soyluyor diye
sordu. Adam evet diye cevap verdi.Demek ki, Peygamber ' imiz adamm
kalbinde sakli duran kotulugu ntibuvvet nuru sayesinde yuz karaligi olarak
gormustii . Sahabilerden Haris ibni Ciizuf Zubeydi (R.A.) der ki; Kur ' an
okuyucularmm gtilune hali beni sasirtir. Iclerinde oyleleri var ki . sen
onu gulerytizle karsiladigm halde o sana ilmi ile minnet ederek asik cehre
ile mukabele eder. Allah bu gibilerin musltimanlar arasmdaki sayismi
gogaltmasm . Rivayete gore Ebu Zerr (R.A.) der ki : Bir gun
Peygamberimizin
huzurunda biri ile tartisirken ona Ey kadmm siyah oglu dedim Bunun
uzerine Peygamber ' imiz bana donerek Ya Ebu Zerr! Bardagi tasirdm.
bardagi
tasirdm! Beyazm oglu ile karanm oglu arasmda ustunluk farki
yoktur . Bunun uzerine yere yattim ve adama . Gel. yuzume bas dedim. Hz.
Ali
(K.V.) buyurur ki . Cehennemlik bir adam gormek isteyen kimse, karsismda
ayakta duranlar varken oturan bir adama baksm.>Enes Ibni Malik (R.A.) der
ki; Sahabilerin nazarmda Peygamber ' imizden daha sevgili bir insan yoktu,
boyle iken ' nu gortince ayaga kalkmazlardi, cunki bu davramstan
hoslanmadigmi bilirlerdi . Peygamberimiz bazi vakitlerde sahabiler ile
gurub halinde yurtirken onlari one gecdrerek aralarmda yururdu. Bu
hareketinin hikmeti. ya onlara algak gonullulugun giizel bir numunesini
vermek veya seytanm nefsine tif leyebilecegi kibir ve kendini begenmislik
duygusunu silmek idi.Nitekim bu iki ihtimalden biri ytizunden olsa gerek,
bir seferinde namaza dururken yeni elbisesini gikarip yerine eski
elbisesini giymisti.

- 375 -
ELLI YEDINCI BOLUM :
TEVAZU VE KANAATIN FAZILETI

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah, karsismdakinin
kusurunu hos gorenin itibarmi yuceltir. Allah igin ancak gonullu
davrananm. Allah derecesini yukseltir. Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki : c Herkesin yambasmda iki melek bulunur, bunlar kendisini
kontrol eden bir gemi avucdarmda tutarlar. Eger adam buyukltik taslarsa
melekler gemi gekerek Allah'im, onu asagi indir diye dua ederler. Adam
nefsini algaltmca melekler de Allah'im, onu yukselt diye dua
ederler . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:*' Miskinlige
diismeksizin alcpak gonullu o'abilen, biriktirdigi mail Allah'm emri
uyarmca kullanan, zavallilara ve duskunlere aciyan, ilim ve idrak
sahipleri ile dusup kalkanlara mujdeler olsun ! Rivayete gore
Peygamberimiz
{S.A.S.) ashabmdan bir kac kisi ile birlikte evinde yemek yiyordu. Kapiya
bir dilenci geldi, dilencinin vucudunda tiksindirici bir felcp vardi, adama
igeri girmesi igin izin verdi . icperi girince Peygamber ' imiz adami dizi
uzerine oturttu. Sonra ona ye dedi. Galiba Kureysti biri adamdan igrenir
gibi oldu. ondan tiksindigini belirtti. Fakat o Kureysli olmeden once ayni
felce yakalandi . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Rabbim bana iki
sey
arasmda -Rasiil bir kul olmakla Nebi bir Melek olmak arasmda muhayyerlik
verdi Ama, hangisini tercih edecegimi bilemedim. Melekler arasmda samimi
dostum Cebrail idi, basimi kaldirip ona baktim. bana Rabbi'nin karsismda
aleak gonullu ol dedi. Bunun uzerine ben de Kul-peygamber olmak isterim
dedim. Ulu Allah (C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) bildirdi ki . Ben sadece



ululugum oniinde tevazu gostererek canlilarima karsi biiyiikltik taslamayan
ve
korkumu kalbinden birakmayanlarm namazim kabul ederim. Peygamber ' imiz

(S.A.S.) soyle buyurdular:

Ululuk takvadir, seref aleak gonulluliiktur ve kesin inane; da
servettir . Hz . Isa (A.S.) der ki; Diinyada aleak gontillu olanlara
mtijdeler
olsun. Ahirette kiirsi sahibi onlardir. Dtinyada insanlar arasmda
arabuluculuk yapanlara ne mutlu, Kiyamet Gtinti Firdevsin varisi onlar
olacaklardir . Diinyada kalbleri temiz olanlara ne 'mutlu! Kiyamet Gunu
Allah '1 onlar goreceklerdir . *Ulemadan biri dedi ki duyduguma gore,
Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurmustur . * Ulu Allah bir kulu islama
hidayet eder, ona ytiz gtizelligi verir ve ona kendisini beklemeyen bir
mevki
verir ve bunlarla birlikte ona aleak gontilltiltik nasip ederse o kul
Allah'm, en seckin kullarmdan olur. Hz. Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:e Ulu Allah su dort seyi sadece sevdiklerine nasib eder:l
Az konusmak. ibadetlerin basidir, 2 Allah'a gtivenmek, 3 Aleak
goniilltiltik, 4 Dunyaya gonul baglamamak . Bildirildigine gore, bir gun
Peygamber ' imiz yemekte iken ba?mda kabuk baglamis kellik bulunan siyahi
bir adam cikageldi. Kimin yanma oturduysa yamndaki yerinden kalkip
uzaklasti. Bunun uzerine adami Peygamberimiz yanma aldi, yine peygamber

(S.A.S.) buyuruyor ki : insanm, gevresince hor gortilmesine yol acan bir
kusur tasiyarak onun ile kendisinden elinde kibirlilik duygusunu gidermesi
hosuma gider . Peygamber ' imiz (S.A.S.) bir gun sahabelere Ne icin sizde
ibadet tadi goremiyorum der. Sahabiler. Ya Rasulellah, ibadetin tadi
nedir diye sorarlar. Peygamber ' imiz alcak gonulluluktur diye cevap
verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ummetimin aleak
gontilltilerini
gortince onlara karsi siz de aleak gontillu olunuz. Fakat ummetimin
kibirlilerini gortince siz de onlara tepeden bakm. Bu tutum onlari horlar
ve ktictilttir . Sairin biri ne gtizel soyler: Aleak gontillti ol ki,
kendisi
ytikseklerde oldugu haldeSu ytiztinde goze gortinen yildiz gibi olasmlDuman
gibi olma ki, ytikseltil kendiniHava tabakalarma dogru, oysa ki
alcaktadir . Kanaatin fazileti hakkmda yukarda gecenlere ilaveten su bilgi
verilmistir. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Mtiminin yticeligi,
baskalarma muhtac olmamakladir . Kanaatte htirriyet ve yticelik vardir.
Bu
ytizden Herhangi bir kimseye karsi kendini ihtiyagsiz sayarsan, onun gibi
olursun. Kime el agarsan ac, esiri olursun. Kime iyilik edersen efendisi
olursun. ihtiyacim karsilayan az miktar seni azdiran coktan daha
hayirlidir demisler . Ehli hikmetten biri der ki . Kanaatten daha tisttin
bir
zenginlik ve maymun istahliliktan daha agir bir fakirlik gormedim. Sair
buna dair soyle der:Kanaat bana ululuk elbisesi saglamistir . Hangi
zenginlik kanaatten daha ulu olabilirlOnu kendine sermaye edin.Sonra da
takvayi meta haline getir . Boylece cifte kazanc bularak dosta muhtac
olmazsm . Bir mtiddet sabrin karsiligi olarak da cennet

nimetlerinekavusursun . Diger bir sair de soyle der : Nef sinin yetecek
kadar
ile yetinmesini sagla, yoksaSenden yeterli olandan daha cogunu ister.Senin
uzun omrtin ancak icinde yasadigm saattir . Diger bir sair de soyle
soyltiyor : Rizik senden uzaklasmca sabirli ol. Var olanla yetinerek o
hususda kanaat et. Onu kazanmak icin kendini yorma. Eger onda nasibin varsa
sana ulasir . Diger biri de der ki : Alcaklarm avuclari seni susuz
birakirsa. Kanaat doyurma ve kandirmada sana yeterlidir Oyle bir erkek ol
ki, ayagi toprakta. Himmet ve arzusu Stireyya'da olsun. Baska bir sair de
der ki:Ey kuvvete dayanarak rizik arayan kimse. Heyhat ki, sen asilsiz
kanaatlere saplanmissm . Karayilan btittin gtictine ragmen gol lesi yer.
Oysa
zayifligma ragmen, sinek bal toplar . Peygamber ' imiz (S.A.S.) maddi
darliga
dtistince ev halkma namaza kalkm buyurur. Bana boyle emir verildi diyerek
su ayeti okurdu: Ev halkma namazi emreyle ve bunda sebat et.Sairin
biri der ki :

Dtinya ile onun stisleri tizerinde dolasmayi birak. Coga kosmak ve
tamahkarlik aklini basmdan almasm. Kanaat bitmeyen bir servettir.
Hey. gegimin fazlasim hepsi ele birak .Allah ' in sana ayirdigi pay ile
yetinerek razi ol ! iyi dtisuntince oyle olmanin sana hie bir faydasi
yoktur . Diger bir sair de der ki:Uzerine dtismeden sana gelen ile yetin



Rabb'imiz karincayi bile unutmaz. Zaman sana yiiziinti donerek gelirse
ayaga
kalk. Yok eger arkasim gevirirse sen de yat uyu.Hikmet ehli Ululuk.
giizel kiyafetle degildir. derler. Ctinki elbise giyinmenin zevkine dalmak
ve stisler takistirmak insani oyle oyalar ki, dlinyaya duydugu meyil
yiiziinden
dini gorevlerine aldiris etmez olur. boyle birinin kibirlilikten uzak
kalmasi da 50k zayif bir ihtimaldir . Bir sair soyle der:Dtinyanm kuru bir
lokmasma raziyim.Bir de kaba islemeden bir abasma, bu ikisinden baskasmi
istemem. Ciinki ben devrin kalici olmadigini gordum.Devir ve omrumiin her
ikisi de yok olucudurlar .

- 379 -
ELLI SEKiZINCi BOLUM:
DUNYAYA ALDANMAK

Dtinyanin biitiin gelismeleri hosa giden ve arzulanmayan durumlar olmak
iizere ikiye ayrilir. Bu gelis, biitiin yeryiizii halki hesabma elverisli
olmaz, hakim olan Allah' in htikmti uyarmca gesitli mahiyetler kazamrlar .
Ulu
Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Rabb'in dileseydi, biitiin insanlari tek bir iimmet yapardi . Rabbinin
rahmet ettikleri harig, onlar farkli olmakta devam ederler. Rabb'inin
cehennemi cinlerden ve insanlardan doldururum hiikmii kesinlesti (223)
Hud
Siire-i Celilesi: 118-119.

Bir tefsir alimine gore ayetteki farklilik varlik afismdandir ve
insanlarm fakir ve zengin olmak uzere birbirinden farkli durumda olmalari
belirtilmektedir . Buna gore dtinyanin elverisli gelismelerine muhatap
olanlar
ve Allah' in imkan tamdigi kimseler bu durumu sukur ile karsilayarak
Allah'a gesitli iyi ameller ile karsilik vermeleri ve dunyaya aldanmamalari
gerekir. Boyle bir tutum, beklenmedik felaketlere karsi koruyucudur. Bu
hususda Allah' in ayeti yeterli bir uyaridir:

(224) Ey insanlar, hie siiphesiz, Allah'in va ' di kesindir.

Buna gore sakin diinya hayati sizi aldatmasin. Fatir Siire-i
Celilesi: 5
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Mtinafiklar mli'minlere sizin ile birlikte degilmiydik diye
seslenirler. Mii'minler de evet, fakat siz kendinizi fitneye
diisiirerek hep mii'minlerin kotiiliigiinii beklediniz. islam hakkinda
siipheye diistiiniiz. Sizi nefsinizin arzulari aldatti . Boylece Allah'in
hiikmii geldi, ayartici seytan sizi Allah'in firsat vermesine dayanarak
aldatti. (225) HacSid Siire-i Celilesi; 14
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Akli basmda kimselerin uykusu ve
orucsuz hali ne giizeldir. Ah-maklarm uyanik kalip ibadet etmelerine ve
galismalarmda nigin gozleri acilsin? Allah korkusu ve kesin iman tasiyamn
bir zerre kadarlik iyiligi, aldanmislarm yeryiizii dolusu iyiliginden daha
iistiindiir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Akilli kimse
nefsini hor
gortip oliimden sonrasi igin amel isleyen kimsedir Aptal da nefsinin azgin
arzularma kapilan ve Allah'dan uzun vadeli hayallerinin gergeklesmesini
dileyendir . Bir sair soyle der:Hosuma giden bi ' gelismeye karsi
diinyayi
ovenler Omriim hakki igin, gok geepmeden onu kmayacaklardir . arka
dondiigii
zaman insan igin hasret konusudur. Doniip geldiginde ise sikmtilar artar.

Baska bir sair de soyle der:Allah'a yemin ederim ki, diinya
bastanbasaBize kalsa ve rizki da bol bol gelse, eref li bu insanin ona
boyun
egmesi yerinde degildir . Nasil yerinde olsun ki . o yarm bozulub gidecek
bir
meta ' dir . ibni Besam der ki:Adi batsm, dtinyanin ve onun gtinlerinin !
Ciinki
o iiztintti icpin yaratilmistir . Sikmtilar bir an bile bitmez.Ne kirallar
ve ne
de idare edilenler hesabma . asarim ona ve onun gergekgiligine ! Ki o
insanlara diisman oldugu halde herkes ona asikti Diger bir sair de der
ki:Diinya der ki : Zamam soyle gortiyorumAlgaklara oncelikle rizik
veriyoreref ve fazileti olanlara karsi elini sikiyor.Ona dedim ki : Soziin
oziinti benden al.O kazanci haramda gordti.Bu yiizden pisi pisine bol bol
verdi.Diger bir sair de der ki:Sor giinler Kisra ' yaKayzer ' e saraylara
ve
saraylilara ne yapmislar Onlarm hepsini ayriliga siiriiklemedi mi? Ne
akilliyi ve ne de akilsizi birakmaksizm ! Anlatildigma gore bir Bedevi bir
kabileye misafir olur. Ona yemek verirler, yemekten sonra kabilenin



cadirmm golgesinde uykuya yatar, uyurken cadiri sokerler, gtines ba?ma
vurunca uyanarak yola koyulur, ytirtirken der ki: Hey. gibi hey! ba?ma
cektigin bir golgeye benzer Gtintin birinde bu golgenin kaybolmasi
katjimlmazdir . Diger bir sair de soyle der:Hey gidi hey! Dtinya atlinin
ogle
sonu uykusu icin indigi birkonaktir. Orada dinlenme ihtiyacim giderir ve
sonra gocer.Ehli hikmetten biri arkada?ina der ki . Dua eden sana
isittirdi isteyen de senden oztir diledi. Fakat yardima en muhtac olanlar
kesin imanini kaybedenler ve amelden uzak kalanlardir . ibni Mes'iid
(R.A.)
der ki, ilim namma Allah korkusu kafidir. Cahil namma da, Allah'm
affma aldanmak kafidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Dtinyayi
seven ve ondan hosnut olanin kalbinden Ahiret Korkusu cikar.Ehli hikmetten
biri der ki . Kul . elde edemedigi diinyaliklara karsi duydugu uziintuden
dolayi hesaba cekilir. Ele gecirdigi diinyaliklara karsi duydugu sevingten
dolayi da hesaba cekilir. ilk muslumahlar sizin haramlardan kacmdigmizdan
daha siddetle helallerden uzak dururlardi. Sizin goztintizle onemi olmayan
bir cok seyler onlarca mahvedici tehlikeler olarak kabul edilirdi. Halife
Omer ibni Abdtilaziz {R.A.)sik sik su beyitleri misal olarak getirirdi. Bu
beyitler Sair Misar - ibni Keddam.a aittir:Ey aldanmis! Giinduzun
vurdumduymazlik ve uykudur. Gecen de uykudur, mahvolman kagimlmazdir. Sen
ki gelip gecici olanlar oyalamyorsun, hayallerle seviniyorsun . Riiya goren
kimsenin, uykuda asilsiz tatlarla oyalandigi gibi. Dunyadaki bu oyalanism
yuzunden hoslanmadigm bir akibet ile karsilasacaksm . Hayvanlarm
dunyadaki hayati boyledir.

- 383 - +
ELLI, DOKUZUNCU BOLUM
DUNYANIN KOTULUGU VE ONDAN SAKINDIRMAK

Ebu Ummet-ul Bahili'nin (R.A.) rivayet ettigine gore Salebe ibni
Hatib Peygamber ' imize Ya Rastilellah. Allah 'a dua et de bana mal
versin
dedi . Peygamber ' imiz onun bu arzusunu Ya Salabe, sukrunii eda ettigin
az
mal, sukrunu yerine getiremeyecegin gok maldan daha iyidir diye karsilik
verdi . Salabe yine de Ya Rasulellah, Allah 'a dua et de bana mal versin
diye israr etti. Peygamber ' imiz ona Ya Satabe. beni misal almak istemez
misin? Allah' in Rasul'u gibi olmak istemez misin? Nefsimi kudret elinde
tutan Allah'a yemin ederek soyliayorum ki . daglarm benim igin altm ve
gumiis olmasim dilesem, olurlardi diye cevap buyurdu . Salabe bu sefer
dedi
ki . Seni Hak dinle peygamber gonderen Allah'a yemin ederim ki . bana mal
versin diye Allah'a dua edersen, her hak sahibine hakkini verecegim, soyle
soyle yapacagim. Bunun tizerine Peygamber ' imiz Allah'im, Salebe 'ye mal
nasibeyle. diye dua etti. Salebe de koyun edindi . Salebe ' nin edindigi
koyunlar bocek gibi tiredi . Oyle ki . surusune Medine dar geldigi igin bir
vadiye tasmdi. Bu yuzden sadece ogle ve ikindiyi cemaatle kilip, diger
vakitler cemaatten geri kalmaya basladi. Bu arada suru uremesine devam
ettigi igin Salebe baska bir yere tasmmak ihtiyacim duydu ve Cuma ' dan
baska hig bir namazi cemaatle kilmamaya basladi . Derken suru bocek gibi
tiremeye devam etti. Salebe de Cuma gunleri kervanlarm yoluna cikarak
Medine 'de olup bitenleri ogrenir oldu.Bir giin Peygamber ' imiz Salebe ne
yapiyor? diye sordu. O'na Ya Rasulellah. suru edinince Medine 'ye sigmaz
oldu diye- baslayarak olup bitenleri bir bir anlattilar. Peygamber ' imiz
Yazik Salebe 'ye. yazik Salebe 'ye. yazik Salebe ' ye diye buyurdu.

Bu sirada 0nlann mallarmdan belirli bir sadaka al, boylece onlari
temizlemis ve nefislerini armdirmis olursun. Onlar icin dua et. senin duan
onlari huzura kavusturur mealindeki ayet inerek zekat vermek farz kilindi.
(226) Tevbe Sure-i Celilesi: 103

Peygamber ' imiz Cuheyne kabilesi ile Beni Suleym kabilesinden iki kisiye
yazili bir emirname verip zekat toplamakla gorevlendirdi , onlara Salebe
Bin Hatib ile Beni Suleym'den falan adama verip zekatlarini alm diye emir
verdi. Adamlar yola cikip Salebe 'ye vardilar. Peygamber ' imizin
emirnamesini
okuyarak kendisinden zekatini vermesini istediler . Salebe tahsildarlara
Bu
cizyeden baska bir sey degil, bu cizyeden baska bir sey degil, bu cizyenin
kardesidir, gidin isiniz bitince bana yine ugraym dedi.Bunun tizerine
tahsildarlar Suleymrye yoneldiler. Suleymi onlarin geldigini duyunca



develerin en semizini secerek onu zekatlik olarak ayirdi ve tahsildarlari
onunla karsiladi. Tahsildarlar bunu gortince En semiz deveyi vermen
gerekli
degil, o ytizden bunu senden almak istemiyoruz dediler. Suieymi Ne
miinasebet aim onu, ben gonial hosnutlugu ile veriyorum. Onu siz alasmiz
diye ayirdim dedi . Tahsildar gorevlendirdikleri diger zekatlari toplamayi
bitirince geri donerken Salebe'ye bir daha ugradilar, zekatmi vermesini
istediler. Salebe bu sefer onlara Yanmizdaki yaziyi gosterin dedi.
Yaziya goz atarken yine Bu cizyenin kardesidir, siz gidin, ben ne
yapacagimi dtistineyim dedi . Tahsildarlar Peygamber ' imize dondtiler.
onlari
gortir gormez daha kendileri ile konusmadan Yaziklar olsun Salebe ' ye
dedi
ve Suieymi 'ye dua etti. Tahsildarlar da Peygamber ' imize gerek Salebe
'nin ve
gerekse Suleymi*nin nasil davrandigmi anlattilar. Bunun tizerine Allah
(C.C.) Salebe hakkmda:

Onlardan bir kismi Eger Allah bize mal bagislarsa mutlaka zekat
verir ve mutlaka salihlerden oluruz diye soz verdiler. Fakat Allah onlara
mal bagislaymca onu cimrilik ettiler, arka dontip sozlerinden
caydilar .Allah da kendisine verdikleri sozden cayarak yalan soyledikleri
icin ' nun karsisma cikacaklari gtine kadar kalblerine nifak ekmek
suretiyle onlari cezalandirdi mealindeki ayet indi (227) Tevbe Sure-i
Celilesi; 75-77

Bu sirada Peygamberimizin yanmda bulunan Salebenin bir akrabasi, inen
ayeti duyunca Salebe'ye vararak ona Ya Salebe, anan olesi, ulu Allah senin
hakkmda soyle soyle bir ayet indirdi dedi. Bunun tizerine yola cikan
Salebe. Peygamberimize vararak zekatmi almasmi istedi. Peygamberimiz
kendisine Allah, bana senden zekat almayi yasakladi diye cevap
verdi . Peygamberimizin bu cevabi tizerine Salebe basma toprak serperek
dogtinmeye koyuldu . Peygamber ' imiz ooa iste senin amelin, verdigim emri
yerine getirmedin dedi. Peygamber ' imiz verecegi zekati almak istemeyince
Salebe evine dondti . Peygamber ' imiz Ahirete goctince Salebe, zekat
borcunu Hz.
Ebti Bekr'e getirdi, fakat Ebti Bekr de onu geri cevirdi. Arkasmdan Hz.
Omer'e getirince o da kabul etmedi . Hz. Osman'm halifelige gecisinden
sonra da Salebe oldiiCerir'in rivayet ettigine gore Leys der ki : Adamm
biri Hz. isa'ya arkadas olur, ona Senin yanmda sana yoldas olabilir
miyim diye teklif eder. Teklifinin kabul edilmesi tizerine yola
koyulurlar,
bir nehrin kenarma varmca yemek molasi icin otururlar, yanlarmda tig
cporek vardir. ikisini yerler, birisi kalir, bu arada Hz. isa nehre varip
su
itpmek tizere kalkar, su ipip dontince tigtincti goregi bulomaz. Adama
g:6regi
kirn aldi diye sorar, adam bilmiyorum diye cevap verir . Yemekten sonra
arkadasi ile birlikte yola koyulur. Yolda iki yavrulu bir geyik gortirler.
Hz. isa yavrulardan birini cagirir, yavru Hz. isa'nm daveti tizerine yanma
gelince onu keser, etinin bir kismmi kizartarak yerler . Yemekten sonra Hz.
isa geyik yavrusunun kalmtilarma Allah'm izni ile canlanip kalk ilet.
yavru da derhal canlanip kalkarak oradan uzak-lasiverir .

Bu olay tizerine Hz. isa yoldasma Sana az dnceki mucizeyi gosteren
Allah icin soruyorum, coregi kirn aldi? der. Adam yine bilmiyorum diye
cevap verir. Bir mtiddet sonra bir nehrin yanma varirlar. Hz. isa adamm
elinden tutarak su tisttinde ytirtirler, karsiya gegerler. Nehri asmca Hz.
isa
Az onceki mucizeyi sana gosteren Allah hakki icin sana soruyorum,
tictincti
coregi kirn aldi diye sorar, adam yine bilmiyorum diye cevap verir. Bir
mtiddet sonra bir cole varirlar ve otururlar. Hz. isa bir yere kum ve
toprak
yigar, meydana gelen yigma Allah' m izni ile altm ol der. yigm da
altm olur Hz. isa altm yigmmi tige bolerek adama ticte biri benim, ticte
biri senin, obtir ticte biri de coregi alanm deyince adam coregi alan
bendim diye gercegi itiraf eder. Bunun tizerine Hz. isa Altmm hepsi senin
olsun diyerek ondan ayrilir.Adam altmm basmda dururken colde yanma iki
yolcu gelir. Gelenler kendisini oldtirtip altini almak ister, adam Onu
aramizda tice boltistirtiz, simdi once biriniz sehre varip yiyecek bir sey
alsm diye teklif eder. Adamm teklifi kabul edilerek gelenlerden biri
sehre gonderilir . Sehre giden adam yolda giderken Niye altmi onlar ile
boltiseyim, alacagim yiyecege zehir katar, onlari oldtirtirtim, boylece
altmm
hepsi bana kalir diye dustintir ve dedigi gibi yapmak tizere sehirden
aldigi



yiyecege zehir katarak doner .Altinin yaninda kalanlar da Niye ona altinin
ticte birini verelim, dontince onu oldtirtir ve altini ikimiz paylasiriz
diye
Konu?urlar. Adam doniince onu oldtirtirler, fakat yiyecegi yeyince de
kendileri oltir, boylece altin col ortasmda ve her tictintin oltistintin
yaniba?mda sahipsiz kalir.Bu sirada Hz. isa'nin yolu olay yerine yeniden
ugrar, durumu gortince yamndakilere Iste dtinya budur, ondan sakmm
der.Hikayeye gore Zulkarneyn, yolculuklarmdan birinde hie biri dunya
nimetlerinden yararlanmayan bir kavim ile karsilasir. Adamlar kendilerine
birer mezar kazmislar, sabah olunca herkes mezara girer, orayi stipiirtir
ve
orada ibadete koyulur, acikmca da hayvanlar gibi baklagil otu otlarlar,
ayrica bir cok bitkileri de kendilerine yasaklamislardir . Zulkarneyn,
kavmin
padi?ahina haber gondererek kendisi ile gortismek istedigini bildirir,
padisah elciye Ona cevap olarak bildir ki . benim kendisinden bir istegim
yok, eger kendisinin bir arzusu varsa gelsin cer . Zulkarneyn Dogru
soyltiyor diyerek padisahm karisma cikar ve

Bana gelesin diye sana elci gonderdim, gelmeyince iste ben geldim
der. Padisah Eger senden bir istedigim olsaydi, gelirdim der . Zulkarneyn
der ki . Niye hie bir kavimde benzerini gormedigim bir takim seyleri sizde
goruyorum? Padisah G6rdtigtin acayiplik nedir? diye sorar. Zulkarneyn
Dunyaliginiz ve hie bir seyiniz yok. niye altin gtimtis edinip istifade
etmiyorsunuz? der. Padisah Biz altin ve gtimtisten nefret ederiz. Ciinki
insanin biraz altin veya gtimtisti olunca nefsi kabarir ve daha fazlasim
elde
etmeye bakar . Zulkarneyn Peki. niye kendinize mezar kazmisimz. sabah
olunca her biriniz mezarma kosuyor, temizliyor ve orada, namaz kiliyor
der Padisah 0rasmi gozonunde tutup dunya bize amel asilamak isteyince
boylelikle nefsimizi firenlemek istedik der . Zulkarneyn Baklagil
otlarmdan baska bir yiyeceginiz olmadigim gortiyorum. Niye hayvan edinip
stittinti sagmiyor, onlari binek olarak kullanmiyorsunuz diye sorar.
Padisah
Midelerimizi canlilara mezar yapmak istemiyoruz, bitkileri kendimize
yeterli gordtik, insana az miktarda bir yiyecek kafidir. Hangi yiyecek
olursa olsun, girtlaktan gectikten sonra bize gore hie bir tadi yoktur
der.Bu sirada padisah elini Zulkarneyn ' in arkasma dogru uzatarak bir kafa
tasi alir ve kimdir bu . biliyor musun diye sorar. Zulkarneyn Hayir,
kimdir der. Padisah Yerytizunun hukiimdarlarmdan biri, Allah ona halk
uzerine saltanat vermis, o da ziilum, haksizlik ve azgmliga girmis. Allah
onu bu yolda gortince canini alip basini govdesinden ayirmis da yere
atilmis
bir tas gibi olmus, ayrica ahirette cezasim vermek iizere Allah onun
islediklerini de bir bir kayda gecirmis der. Padisah sonra eline bir baska
curuk kafa tasi alarak Ya Zulkarneyn. kimdir bu, biliyor musun diye
sorar. Zulkarneyn Hayir, bilmiyorum, kimdir der. Padisah Bu da
deminkinin arkasmdan tahta gecen huklimdarm kafa tasidir. Bu padisah
kendisinden oncekinin halka yaptigi zulmii, zorbaligi ve haksizlig gormtis
.
yiizden Allah'dan korkup tevazu yolunu secerek halkma karsi adaleti
emretmis, sonunda akibeti gordiigiin gibi olmus. Allah ahiretinde
karsiligini
vermek iizere onun da amelini kayda gecirmis diye cevap verir . Arkasmdan
padisah Zulkarneyn ' in basini isaret ederek Bu kafa tasi da deminkiler
gibi
olacak, ya Zulkarneyn. davramslarma dikkat et der.Bunun uzerine
padisaha; Bana arkadas olur musun? Seni Allah ' m bana bagisladigi
servette
kardes, vezir ve ortak edinirim diye teklif eder. Padisah Ben ve sen
birerada barmamayiz der. Zulkarneyn Niye diye sorar. Padisah Qunki
herkes sana dtisman, bana dosttur der. Zulkarneyn niye diye sorar.
Padisah ctinki elindeki mevkii, mal ve dtinyalik ugruna sana herkes dis
biler. Bana bu hususta da dtisman olan birinin oldugunu sanmiyorum, ciinki
ben bunlari terketmistim hie bir seyin ne yoksullugunu ve ne de azligini
duyuyorum diye cevap verdi.airin su sozleri ne kadar gtizeldir!Ey dtinya
ve onun zilleti ile oyalanan.Ve gozlerini kirpmadan dtinya nazlarma dalan
kimse . Huzuruna varinca Allah'a ne diyeceksin?Diger bir sair de soyle
der : Cahillerin ytikselisi ve f aziletlilerin arkada kalisi ytiztinden
dtinyaya
sitem ettim.Bana mazeretimi dinle dedi . Cahiller 6z cocuklarim
olduklari
igin onlari ytikselttimTakva ehli ise diger kumamm cocuklaridir . air
Mahmud-ti ! Bahili der ki:Hey gidi hey, dtinya insan icinde herhalde bir



imtihan vesilesidir . ister gelsin, ister gitsin.Eger gelirse sen de
devamli
stikuru karsilaGiderse sabret ve tahammullu ol

- 389 -
ALTMISINCI BOLUM

SADAKANIN FAZILETI
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim helal kazancmdan bir hurma
tanesine denk gelecek kadar sadaka verirse Zaten Allah helal kazanctan
vertimeyen sadakayi kabul etmez Allah onu bereket ve hosnutlukla kabul
eder
ve sizden biriniz tayini nasil buyutup cogaltirsa o sadakayi oyle artirir
da dag gibi olur . Kur ' an ' in su ayetleri, bu hadisinde delilidir: Ulu
Allah
(C.C.) buyuruyor ki :

(228) c Kullarimn tevbesini ancak Allah' in kabul ettigini ve
sadakalari aldigmi onlar bilmiyorlar mi? Hig siiphesiz 0,
tevbeleri kabul eden ve rahim olandir Tevbe Siire-i Celilesi;
104
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Allah faizi eritir ve sadakayi artirir (229) Bakara Sure-i

Celilesi. 276
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sadaka mail eksiltmez. Allah
baskalarinin kusurlarini bagislayanlarm itibarini arttirir. Allah'a karsi
mtitevazi olan kulu. 0, mutlaka yuceltir.

Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sadaka malda eksilme
meydana getirmez. Kulun sadaka vermek uzere uzanan elindeki metai Allah ' m
kudret eline dtiser, (isteyenin eline gecmeden once Allah tarafmdan kabul
ve hosnutlukla karsilanir . ) insan muhtac olmadigi halde dilenmek uzere
bir
kapi acarsa, Allah da ona yoksulluk kapisi acar.Kul malim, malim diye
konusur. Oysa ki, onun mail ticttir: 1) Yiyip bitirdigi, 2) Giyip
yiprattigi,
3) Verip alakoydugu. Gerisi ya elinden gider veya baskalarma
kalir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah her birinizle
arada
tercuman bulunmaksizm konusacaktir . zaman kul sagina bakar, sadece
yapmis olduklarini gortir, soluna bakar, yine islemis olduklarim gortir,
online bakar, cehennemden baskasim gormez. Bir hurma kirmtisi vasrtasiyle
bile olsa, cehennemden korununuz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Bir hurma kirmtisi vasitasiyle de olsa herkes kendini cehennemden
korusun . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Su atesi nasil
sondururse
sadaka da gunahlari oyle sondurur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Ya Ka'b ibni Ucar'a Allah, haram ile beslenen et ve kani cennete koymaz .
Onlar cehenneme yarasir. Ya Ka'b, insanlar sabahleyin kendilerini kurtarmak
hususunda iki turlti yola koyulurlar. Kimi nefsini azad eder, kimi kendini
mahva stirukler. Ya Ka'b, namaz Allah'a yaklasma anlaridir, oruc kalkandir,
su nasil atesi sondururse sadaka gunahlari oyle eritir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Sadaka Rabb'in gazabini sondurur, imansiz olmeyi
onler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah, sadaka sayesinde
yetmis ttirlti fena "olumu kuldan uzaklastirir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Allah, insanlar hakkmda hukum verinceye kadar herkes
sadakasinin golgesi altmda kalir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Kulun verdigi her sadaka, tizerinden yetmis seytamn ugursuzlugunu
giderir . Peygamberimize en faziletli sadaka hangisidir diye
sorarlar . Peygamber ' imiz , Mali az olanin vermeye calistigidir der. ilk
once
bakmak zorunda olduklarmdan basla der.

Peygamber ' imiz , Bir dirhem, yiiz dirhemi gecti buyurur.
Dinleyenlerden biri. Bu nasil'olur, ya Rasulellah der. Peygamber ' imiz
sozlerine soyle devam eder; Adamm biri varliklidir, malinin bir yerinden
alip yiiz dirhem sadaka verir. Adamm birinin de yalniz iki dirhemi varken
birini ayirip sadaka olarak verir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor
ki:
Bir tirnak kadar bir sey bile verebiliyorsan, sakm senden bir sey isteyeni
bos cevirme . Peygamber ' imiz Baska hie bir golgenin kalmadigi Kiyamet
Gunu
Allah yedi kimseyi Ars ' in golgesi altma alir diye buyurduktan sonra bu
yedi kimseden biri olarak Sag elinin verdigini sol eli bilmeyecek kadar
gizli sadaka veren kimseyi sayar . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
iyilikler, kotu akibetlerden korur. Gizli sadaka Rabb'in gazabini dindirir,



yakmlara iyilik etmek omrii uzatir . Taberani*nin rivayet ettigine gore
yukardaki hadis soyle biter: ... Her iyilik sadakadir, diinyada iyilik
yapanlar Ahirette iyilik goriirler. Diinyada kottiltik isleyenler Ahirette
kottiltik goriirler. Cennete ilk once girecek olanlar iyilik

yapanlardir . Taberani ve Ahmed ibni Hambel'e gore Peygamber ' imize :
Sadaka
nedir diye sorarlar. Peygamber ' imiz Kat kat olan miikaf atlardir .
Allah
Kati'nda daha fazlasi da vardir buyurduktan sonra su ayeti okudu:

- 1 Kimdir o ki, Allah 'a menfaat beklemeksizin bore verir de Allah da
onun verdigini bir cok kat btiytiterek miikaf atlandinr (230) Bakara
Sure-i Celilesi. 245

Peygamberimize Ya Rasiilallah, en faziletli sadaka hangisidir diye
sorarlar. Peygamber ' imiz : Fakire gizli verilen, yahud az maldan
verilmeye
calisilandir buyurduktan sonra su ayeti okur:

Eger sadakalari (zekatlari) asikare verirseniz, ne giizel. Fakat
onlari gizler de fakirlere oyle verirseniz, sizin icin daha hayirlidir. Bu
sebeble. bir kisim giinahlarmizi bagislar, (Allah) yaptiklarmizm ic
yuziinii (hakkiyla) bilir (231) Bakara Sure-i celilesi; 271
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Miisliimana bir elbise giydiren
kimse,
onun iizerinde bir iplik veya yamasi kaldikca Allah' in himayesi
altindadir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Bir mtisltiman
ciplak bir
mtisltimana elbise giydirirse, Allah ona Cennet ipeklilerinden giydirir.
Kim
ac bir muslumam doyurursa Allah onu mtihtirlii Cennet sarabmdan
sular . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Fakire verilen sadaka
bir
sadakadir. Fakat yakma verilen sadaka; hem sadaka ve hem de sila-i rahim
olarak iki sadakadir . Peygamber ' imize : En faziletli sadaka
hangisidir
diye sorarlar. Peygamber ' imiz Icinden sana kin besleyen akrabaya verilen
sadakadir diye cevap buyurur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:H
Kim
slit veren bir deveyi stitti sagildigi miiddetce ihtiyaci olan birisine
verirse, veya baskasma bore para verirse ve yahut da baskasma bir yular
hediye ederse bir kole azad etmis gibi sevap kazanir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Her verilen bore bir sadakadir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Mirac gecesi. Cennetin kapismda he* sadakanin
miikaf ati on kat. verilen borcun miikaf ati ise onsekiz kattir diye
yazili
oldugunu gordtim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sikmtida olana
kolaylik gosteren kimseye Allah, dtinya ve ahirette kolaylik gosterir.

Peygamberimize: islam acismdan en hayirli davranislar nelerdir?
diye sorarlar. Peygamber ' imiz Yemek yedirmen ve tanidigm tammadigm
herkese selam vermendir buyurur . Sahabilerden biri Peygamberimize: Her
seyin asli, kaynag: nedir, bana bildir der. Peygamber ' imiz : Her sey
sudan
yaratilmistir diye cevap buyurur. Soruyu soran sahabi der ki
Peygamber ' imize : Bana isledigim zaman Cennete girebilecegim bir sey
soyle
dedim. Bana su cevabi verdi : Diisktinlere yemek yedir, selam ver.
yakmlarma iyilik et, geceleri insanlar uykuda iken namaz kil, selametle
cennete girersin . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor, ki: Rahmeti
gerektiren seylerden biri, miisliiman fakirin karnini

doyurmaktir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Miisliiman
kardesinin
karnini doyuran ve kandirasiya ona su veren kimseyi Allah cehennemden
yetmis hendek uzaklastirir , her iki hendegin arasi bes ytiz senelik yol
mesaf esidir . Bir hadis-i serif de soyle buyurulmustur : Kiyamet
Gtinti Allah
buyurur ki : Ey ademoglu ! Hastalandim, ziyaretime gelmedin. Kul der ki .
Sen alemlerin Rabb'isin. benim seni ziyaret etmem nasil sozkonusu
olabilir?> Ulu Allah buyurur ki : Bilmiyor musun, filan kulum hastalandi
da
ziyaretine gitmedin . Bilmiyor musun ki . onu ziyaret etseydin. beni
yaninda
bulurdun . Sonra : Ey ademoglu! Senden yemek istedigim halde bana yemek
vermedin. buyurur. Kul der ki : Ya Rabb ' i . sen alemlerin Rabb ' i iken
sana
yemek vermem nasil soz konusu olabilir ! Ulu Allah buyurur ki : Bilmiyor
musun, filan kulum senden istedi de ona yemek vermedin. Bilmiyor musun ki,
eger ona yemek verseydin, onun karsiligim benim katimda bulurdun . Sonra :
Ey ademoglu, senden su istedim vermedin. Kul der ki : Ya Rabb ' i . sen
Alemlerin Rabb ' i iken benim su vermem nasil olur? Ulu Allah soyle
buyurur:



Senden filan kulum su istedi de vermedin. Bilmiyor musun ki . eger ona su
verseydin, kariligim benim katimda bulurdun.

- 394 -
ALTMIS BiRINCi BOLUM

MtiSLUMAN KARDEiNIN iHTIYACINI KARSILAMAK
Ulu Allah (C.C.) buyurur ki :

c Giinah ve haddi asmak lizerinde degil, iyilik ve takva iizerinde
yardimla?in. (232) Maide Sure-i Celilesi: 2

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Musluman Kardesi icin, ona fayda
saglamak uzere adim atan kimseye Allah Yolu'nda cihad etmislerin sevab:
vardir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah ' m oyle kullari
vardir ki, onlari insanlarm hacetlerini gormek icin yaratmitir, onlara
cehennem azabi tattirmayacagma dair kendi kendine soz vermistir Kiyamet
Gunu olunca onlar icin nurdan koltuklar konur ve herkes hesap vermek ile
mesgul iken onlar bu koltuklarda oturup Allah ile

soylesirler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim musluman
kardesinin bir hacetine kosarsa isi gorstin, gormesin. Allah onun gecmis,
gelecek buttin gunahlarim afveder ve kendisine iki berat yazar. Biri
cehennemden, obiiru de munaf lkliktan kurtulmak icindir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Musluman kardesinin bir isini goren kimsenin.
Kiyamet Gunu ben terazisinin yanibasmda dururum. Eger sevabi agir basarsa
mesele yok. Degilse ona sefaat ederim.Enes ibni Malik' in (R.A.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz buyuruyor : Musluman kardesinin hacetini
gormeye kosan kimseye, Allah adim basma yetmis sevap yazar ve yetmis
gtinahim siler. Eger kardesinin isi onun vasitasi ile gortilurse anasmdan
dogdugu gun gibi buttin giinahlarindan siyrilir. Eger bu arada oltirse
hesabsiz Cennete girer. ibni Abbas ' in (R.A.) rivayet ettigine gore.
Peygamber ' imiz buyuruyor: t Kim musluman kardesinin bir isini gormek
icdn
onun ile birlikte ytirur ve isinin olmasi igin ona yol gosterirse Allah
onunla cehennem arasina yedi hendeklik bir mesafe kor, her iki hendegin
arasi yeryuzu ile gok arasi kadar olur.ibni Omer'in (R.A.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz buyuruyor : Allah ' m bazi kavimiere oyle
nimetleri vardir ki . baskalarimn ihtiyaglarina kostuklari muddetce ve bu
isten bikmadiklari stirece Allah o nimetleri devam ettirir, fakat onlar
yardimlasma gorevini savsaklaymca o nimetlerini ellerinden alip baska
kavimiere verir . Peygamber ' imiz sahabilere: Arslan kukrerken ne demek
ister, biliyor musunuz? diye sorar. Sahabiler: Allah ve ' nun Rasul'ti
bilir derler. Peygamber ' imiz buyurur ki : Arslan kukrerken Allah'im,
beni
iyilik edenlerden birinin uzerine salma der.Hz. Ali'nin (K.V.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Biriniz bir isi
gormek isteyince, persembe gunu sabahleyin erken yola ciksm. Evden
cikarken Amenerrasulu ayetlerini, ayetulkursi yi, innaenzelnahu
suresi ile fatiha suresini okusun. Qunki bu ayetlerde hem dunya hem de
Ahiret hacetleri vardir . Abdullah ibni Hasan ibni Huseyn (R.A.) der ki :
Bir isim igin bir gun, halife Omer ibni Abdulaziz'in makamma varmistim.
Bana dedi ki . Bana. bir isin diiserse biri ile haber gonder, veya mektub
yaz . Qunki Allah' in seni kapimda gormesinden utaniyorum. Hz . Ali (K.V.)
buyurur ki : Her sesi duyacak kadar isitmesi genis olan Allah 'a yemin
ederek soyluyorum ki . baskasinin kalbine sevinc salan kimse hesabma.
Allah" o sevincten bir lutuf yaratir. Adamm kalbine sikinti girince bu
lutuf su gibi sizarak onun kalbine girer ve yabanci deve kovar gibi adamm
kalbindeki sikmtiyi kovar. Bir isin gorulmemesi, onu layik olmayandan
istemekten daha ehvendir . Kardesinden sik sik hacet isteme. Qunki buzagi
anasini sik sik emmeye kalkismca anasi onu surer . Sairin bu konudaki
sozti
ne gtizeldir : Sakm iyilik adetini hie kimseye karsi kesmeElinden geldikce
ve gunler birbirini kovaladikca .Allah ' in sana yaptigi ihsani hatirla .
Qiinki
baskalarini sana muhtac kildi, seni baskalarma degit.

Diger bir sair de soyle der:Elinden geldigi kadar hacet bitir
Kardesinin sikmtisim giderici ol. Qunki kisinin en hayirli gunu .
Baskalarimn isini gordugu gundtir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:



Elinden hayir cikanlara ne mutlu.' Elinden kottiltik cikanlara da yaziklar
olsun !

- 397 -
ALTMIS iKINCi BOLUM

ABDESTIN FAZILETI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim giizelce abdesi alip iki
rek'at
namaz kilarsa ve her ikisinde de icinde diinya ile ilgili bir endise
taimazsa, anasmdan dogdugu giin gibi giinahlarmdan siynlir . Diger bir
rivayete gore hadisin son kismi soyledir: ...Ve her ikisinde de bir hata
islemedigi takdirde gecmis gunahlari afvedilir . Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Allah'm gunahlari bagislamasma ve dereceleri
yiikseltmesine yol acan ibadetlerini size bildireyim mi? K6tti islerin
ardmdan hemen abdest almak, camilere dogru yiiriimek ve bir namazi kilmca
diger vakti beklemekdir. Bunlar can kurtaran halatidir . (Peygamberimiz
son
cumleyi tic kere tekrarladi .) Peygamber ' imiz bir giin abdest azalarim
birer
kere yikayarak abdest aldi ve : Bu sekilde almacak abdest, Allah'm namazi
kabul etmesinin asgari sartidir buyurdu. Sonra azalarim ikiser kere
yikayarak abdest aldi ve : Azalarini ikiser sefer yikayarak abdest alana
Allah iki kat ecir verir diye buyuurdu. Daha sonra azalarim tiger kere
yikayarak abdest aldi ve Abdestin bu sekli, benim ve benden onceki
peygamberlerin ve dostum Halil Ibrahim' in (A.S.) abdest seklidir
buyurdu . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Abdest alirken Allah'm
adim anan kimsenin Allah butun vticiidunu temizler. Fakat Allah'm admi
zikretmeden abdest alan kimsenin sadece su dokunan azalari
temizlenir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Abdestli iken
abdest
alanm amel defterine on iyilik yazilir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Abdest uzerine abdest almak, nur tizerine nurdur . Butun bu
hadisler,
mti'minleri abdest tazelemeye tesvik eder.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Miisliiman kul, abdest alirken
agzma su verince agzmdaki gunahlar cikip kaybolur, burnuna su verince
burnunun gunahlari cikip kaybolur, yiiztinti yikaymca goz kapaklarmm
kenarlarma kadar yuzunun butun gunahlari suzulup gider . Ellerini yikaymca
tirnak altlarma kadar butun ellerinin gunahlari suzulup gider, basma su
verince de kulak altlarma kadar basmm butiin gunahlari suzulup cikar,
ayaklarmi yikaymca da tirnak aralarma kadar ayaklarmm biitiin gunahlari
suzulup cikar. Bundan sonra camiye kadar yuruyiip namaz kilmasi kendi icin
fazladan bir sevap olur . Peygamber ' imizin : Abdestli oruclu gibidir
buyurdugu rivayet edilir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim
giizelce abdest aldiktan sonra goztinti goge kaldirarak eshedti ellailahe
illellahu vahdehii laserike lehii ve eshedii enne Muhammeden abdtihu ve
rasultihii (Sehadet ederim ki, bir olan Allah'dan baska ilah yoktur. ' nun
ortagi yoktur. Muhammed (S.A.S.) de ' nun kulu ve rasuludlir derse
istediginden iceri girebilecegi sekiz Cennet kapisi acilir.Hz. Omer (R.A.)
buyuruyor ki; Dtizgtin bir abdest seytani senden kovar . Mticahid (R.A.)
buyurur ki; Abdestsiz ve tevbesiz, zikirsiz uyumamayi basarabilenler bu
aliskanligi devam ettirmelidirler, giinki ruhlari hangi durumda almirsa
ayni vaziyette yeniden dirilirler . Rivayet edildigine gore Hz Omer
Peygamber ' imizin sahabilerinden birini Ka'be ortiisii icin Misir'a
gonderir,
adam Sam dolaylarmda bir kesis manastiri yakmmda konaklar. Kesis ondan
daha alim degildir.Hz. Omer'in (R.A.) elcisi, kesis ile karsilasip onun
bilgisinden faydalanmak ister, kesise gelir, manastirm kapismi galar,
fakat uzun mtiddet kapi acilmaz . Sonra kapi acilip kesisin yanma girince
ona
bazi sualler sorarak ilminin derecesini olcmek ister, aldigi cevaplar
hosuna gider, bu arada kapida uzun mtiddet bekletilmesinden dolayi kesise
sikayette bulunur . Kesis onun sikayetine soyle cevap verir: Kapimiza
yoneldiginde seni htiktimdar edasmda gordiigiimuz igin senden korktuk, seni
kapida bekletmemizin sebebi . Allah Hz. Musa'ya: Ya Miisa, bir hiikumdar
tarafmdan korkutuldugun zaman sen ve ev halkm hemen abdest aim. ciinki
abdestliler benim himayem altma girerek korktuklarmdan emin olurlar diye
buyurdu. Biz de . kendim ve ev halki abdest alip namaz kilarak senin
korkundan emin oluncaya kadar kapiyi ytiziine kapattik, sonra actik.*



- 399 -
ALTMIS fjgUNCU BOLUM

NAMAZIN FAZILETI
Namaz, ibadetlerin en faziletlisi oldugu icin, Allah' in Kitabi'na uyarak
bu
hususu yeniden tesvik ediyoruz. Bu hususda daha onceki bahiste
belirttiklerimize itave yapacagiz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Hie bir kula kildigi iki rek'at namaz icin verilen izinden daha degerli bir
bagis verilmis degildir . Muhammed ibni Sirin (R.A.) buyurur ki; iki
rek'at
namazla cennet arasmda tercih kullanmak durumunda kalsam, iki rek'at
namazi Cennete tercih ederim. Cunki iki rek'at namazda Allah'm rizasi.
Cennette ise benim hosnutlugum bahis mevzuudur . Bildirildigine gore Ulu
Allah (C.C.) yedi kat gokleri yaratinca melekler ile doldurdu ve hie bir an
ara vermeksizin onlari namaz kilarak ibadet etmeye memur kildi.Her gok
halkma bir turlu ibadet emretti: Birinci semadakilere Sur'a ufleninceye
kadar ayakta dikilmeyi, bazi sema ehline riiku'u. bazilarma secdeyi, diger
bazilarma da ' nun heybeti karismda kanadlarim yere sererek ibadet
etmeyi, emir buyurdu . Illiyyun Melekleri ile Ars Melekleri Ars ' in
etrafinda
dolanarak Allah' 1 hamd ile tesbih ederler, yerytiziindekiler hesabma '
ndan
afv dilerler.Ulu Allah buttin bunlari mii'minlere ikram olmak tizere bir
namazda toplamrstir. Ta ki gok halkimn ibadetlerinin hepsinden, icinde
birer numune bulunsun. Ayrica namazda Kur"an okumayi Have etti ve
kullardan da bu ibadete siikretmeyi istedi, bu siikiir, namazi, sartlari ve
olctileri nisbetince kilmakla yerine getirilebilir . Ulu Allah (C.C.)
buyuruyor ki :

- Onlar ki . gaybe inanirlar, namazi dosdogru kilarlar ve kendilerine
verdigimiz rizkm bir kismini fakirlere verirler Bakara Sure-i
Celilesi; 3

c- Namazi dosdogru kilin, zekat verin ve rukiia varanlar ile birlikte
riikiia varm Bakara Sure-i Celilesi: 43

- Namazi dosdogru kil (235) isra Sure-i Celilesi: 78

- Fakat onlardan ilimde yiiksek dereceye erenler ile mii'minler, sana
indirilen Kur'an ile senden evvel gelen kitaplara inanirlar. Onlar
namazi dosdogru kilanlar, zekat verenler, Allah 'a ve Ahiret Giinii'ne
inananlardir , iste onlara biz buyiik ecir verecegiz. Nisa Sure-i
Celilesi: 162

Kur'anda nerede namazdan bahsedilmisse dosdogru kilmak kaydma
baglandigim gorursiin. Buna karsilik rniinaf lklardan bahsederken Ulu Allah
soyle buyuruyor:

- Namazlarinin suurunda olmayan namaz kilicilarm vay haline! (237)
Maun Sure-i Celilesi; 4-5

Goruluyor ki . Ulu Allah, mu 'minlerden; Namazi dosdogru kilanlar diye
bahsederken munaf lklardan sadece namaz kilanlar diye bahsetmektedir .
Bunun
sebebi, namazi kilanlar gok olmakla birlikte namazi dosdogru kilanlarm
az oldugunu belirtmektir . Siradan gafiller isledikleri amelleri, gelenege
uymak igin isler ve ibadetleri Allah'a takdim edilecegi gun Kabul edilir
mi. edilmez mi? diye dusunmezler . Rivayete gore, nitekim Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki:< iginizden oyleleri vardir ki, kildiklari
namazlarm sadece ugte biri, veya dortte biri veyahut beste biri yahud da
altida biri... (Peygamber ' imiz onda bire kadar cikmistir)
yazilir . Peygamber ' imiz bu hadisi ile namazlarm ancak suurlu olarak
kilinanlarimn yazilacagini agiklamak istemistir . Rivayete gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Allah'a kalbi ile yonelerek iki
rek'at namaz kilan kimse anasmdan dogdugu gun gibi gunahlarmdan
siyrilir . Kulun namaz kilmasi ancak kalbiyle Allah'a yoneldigi zaman
buyiik
onem tasir. ici vesveseler ile oyalanarak namaza buttin varligi ile kendini
vermezse soyle birinin durumuna dtiser; Bir adam diisuniin ki . kusurunu
bagislamak icin hiikiimdarin kapisma varmis, icperi almarak huzuruna
dikilmistir . Hiikiimdar yanma gelince saga sola bakmaya baslamis ve
hiikiimdar
da onun dilegini yerine getirmemistir . Ctinki hiikiimdar, kendisine
verilen
onemin derecesine gore, dilekleri karsilar . iste namaz da buna benzer,
insan
namaza durunca onun suurundan uzak kaldigi takdirde, kildigi namaz kabul



olunmaz . Bilesin ki . namaz bir padisah tarafmdan verilen dugun ziyafetine
benzer, orada herkese acik. cesitli tat ve faydasi olan her turlu yiyecek
ve icecek bulunur. Namaz da boyledir. Allah, insanlari cesitli davram ve
zikirleri biraraya getirerek ona davet etmis, ibadetin cesitli tatlarma
birarada kavussunlar diye onlara bu ibadeti sunmustur. Onun icindeki
hareketler ziyafetteki yemeklere, zikirler ise iceceklere benzer . Derler
ki
namazda onikibin haslet vardir. Sonra bu onikibin haslet oniki haslette
biraraya getirilmistir . Simdi namaz kilmak isteyen kimse

eksiksiz bir namaz kilmak icin bu oniki hasleti birarada bulundurmak
mecburiyetindedir . Bu oniki hasletin altisi namazdan once, altisi da
namazm
icindedir :

1 - ilim: Cunki Peygamber ' imiz (S.A.S.) Bilerek islenen az amel.
cahilce islenen cok amelden daha hayirlidir buyurur.

2 - Abdest: Peygamber ' imiz temizlenmeksizin namaz olmaz buyurmustur.

3- Elbise: Ulu Allah: Ey ademogullari , her mescidde zinetinizi
takmm buyurur (1) A'raf Sure-i Celilesi; 31

Buradaki ziynetinizi takmm : her namaz vakti elbisenizi giyinin
demektir .

4- Vakti gozetmek: Ulu Allah Hic suphesiz, namaz mu'minler
tizerinde vakitleri belirli bir farzdir buyuruyor Nisa Sure-i
Celilesi: 103

5- Kibleye yonelmek Ulu Allah: Namazda yuzunu Mescid-i Haram
yonline dondlir. Nerede olursaniz olun, yiizlerinizi cevirin
buyuruyor (3) Bakara Sure-i Celilesi: 144

6- Niyyet: Cunki Peygamber ' imiz : Ameller niyetlere baglidir. Herkes
niyyet ederse onu elde eder buyuruyor.

7- Tekbir almak: Cunki Peygamber ' imiz Tekbir almca namaz disi her sey
haram olur, selam verince bu yasak sona erer buyuruyor.

8- Ayakta dikilmek. Nitekim Ulu Allah: Allah icin ayakta dikilerek dua
edin buyuruyor. Bu Ayakta namaz kilin demektir. (4) Bakara Sure-i
Celilesi. 288

9- Fatiha suresini okumak: Nitekim Ulu Allah Sonra Kur'an'dan
kolaymiza ge'eni okuyun buyuruyor. Muzemimi Sure-i Celilesi; 20

10- Rukua varmak: Nitekim Ulu Allah namazi dosdogru kilin, zekat
verin ve rukua varanlar ile birlikte rukua varm buyuruyor Bakara
Sure-i Celilesi;: 43

11 Secdeye varmak: Nitekim Ulu Allah Ey mu'minler, rukuo varm,
secde edin, Rabb'inize ibadet edin, hayirli isler isleyin
buyuruyor (7) Hacc Sure-i Celilesi: 77
12 - Tahiyyatta oturmak Peygamber ' imiz {S.A.S.) Kisi son secdeden
basmi kaldirip ettihiyyatu okuyacak kadar bir zaman oturunca namazi
sona erer buyuruyor . iste bu oniki sart biraraya gelince bunlarin kemal
derecesi kazanabilmesi igin muhur mesabesinde ihlas gerekir. Nitekim Ulu
Allah buyuruyor ki :

Kafirlerin cam sikilsa da dinde yalniz Allah'a yonelerek ihlasla
O'na dua edin (8) "Mii'min Sure-i Celilesi: 14

Namazm birinci hasleti ve sarti olan ilim uce ayrilir:l Namazm farz ve
siinnetlerini birbirinden ayirdedebilmek . 2 Abdestin farz ve
sunnetlerini
bilmek. Cunki bu namazm tamammdandir . 3 Seytanm tuzaklarmi bilip
onemle onlara karsi koymak.

Abdest uc sey sayesinde tamam olur.l Kalbi kin. kiskanclik ve
bozukluktan armdirmak,2 Bedeni gunahlardan temizlemek,3 Abdest
azalarmi, suyu israf etmeksizin iyice yikamak.

Elbise de tig: sey ile tamam olur:l Kazancm helal olmasi,2 Pislikten
armdirilnus olmasi.3 Sunnete uygun olmasi, buyukltik taslamak ve calim
satmak edasi tasimamasi.

Vakti gozetmek dahi su uc sey sayesinde yerine getirilir:l Vaktin
girisini gozetlemek uzere gozun guneste, ayda ve yildizda olmasi, 2
Kulagm ezanda olmasi. > 3 Kalbin daima vaktin girmesini dtisuntir halde
bulunmasi .



Kibleye durmak da uq sey sayesinde eksiksiz olur:l Ytiztinti kibleye

gevirmek.2 Kalbini Allah'a yoneltmek, 3 Allah'dan korku duyarak nefsi

ktigtik gormek.

Niyet de tig sey sayesinde kemal vasfi kazamr:l Hangi namazi kildigim

bilmek,2 Allah ' m huzurunda durdugunu, ' nun seni gordtigtinti bilerek

gekingenlik duygusu iginde dikilmek,3 Allah' in senin kalbinde sakli

tuttugun her duyguyu bildigini bilerek dtinya ile ilgili dtistincelerden
uzak

durmak,

Tekbir'in eksiksiz olmasi da tig seye baglidir :1 Kararli ve dogru bir

tekbir getirmek,2 Ellerini kulak hizasma kadar kaldirmak.3 Uyanik

bir kalble ve htirmet edasi tasiyarak tekbir almak.

Ayakta dikilmenin (Kiyamin) kamil olabilmesi de tig seye dayamr:l

Gozlerini secde yerine dikmek,2 Kalbini Allah'a vermek. 3 Saga - sola

bakmmamak .

Kur'an okumamn kusursuzlugu da tig sarta baglidir : 1 Kelimeleri

gevelemeden, ayet sirasma uyarak Fatiha suresini dogru okumak,2

Dtistinerek ve ayetlerin manasmm suurunda olarak okumak, 3 Okuduguna gore

amel etmek.

Rtikuun kusursuzlugu da tig seye baglidir: 1 Sirtini dtiz tutmak, fazla
egip

veya fazla dogru durmamak,2 Parmaklarim agarak ellerini diz kapaklarma

dayamak.3 Rtikti halinde vtictidun durulmasim saglayarak, vakar ve
htirmet

iginde tesbih ctimlelerini okumak.

Secdenin kusursuzlugu da tig sarta baglidir: 1 Elleri kulaklarm hizasmda

yere koymak,2 Dirsekleri yere yaymak, 3 Secde halinde vtictidun

durulmasim saglayarak htirmetle tesbih ctimlelerini okumak.

Ettehiyat'a oturmanin kusursuzlugu da tic seye baglidir: 1 Sag ayagimn

bilekten asagisini btikerek sol ayak tizerine oturmak,2 Htirmet iginde

Ettehiyyatti ' yti okumak, kendin ve btittin mtiminler igin dua etmek. 3
Adabma

uyarak selam vermektir.

Adaba uygun selam da saga verdigin selamm o tarafta bulunan koruyucu

melekler ile. erkek ve kadm mtiminlere oldugunu, sola verdigin selamm da

yine soldaki koruyucu meleklere, erkek ve kadm mti'minlere yoneldigini

suurlu bir niyetle yapmana baglidir.

Kusursuz ihlas da tig seye baglidir :1 Kildigm namazla insanlarm

tevecctihtinti degil, Allah'm rizasmi aramak.2 Basariyi Allah'dan

bilmek.3 Kiyamet Gtinti ' ne gottiresiye kadar namazi korumak. Ctinki Ulu

Allah iyilik isleyen dememis, iyilik getiren buyurmustur.

- 405 -
ALTMIS DORDUNCU BOLUM

KIYAMETIN DEHSETLERI
Rivayete gore Hz. Ayse (R. Anha) buyurur ki; Peygamberimize Ya
Rastilellah.
Kiyamet Gtinti sevenler birbirlerini hatirlarlar mi diye sordum. Bana su
cevabi verdi; Ug yerde hayir. Birincisi, Mizan karsismda, iyiliklerin
agir mi,,yoksa hafif mi gelecegi belli oluncaya kadar; ikincisi amel
defterleri ugusurken. Herkes amel defterim acaba sagimdan mi, yoksa
solundan mi verilecek diye beklerken. Ugtinctisti de cehennemden uzun /bir
boyun gikarak bir takim kimselerin boyunlarma dolanarak su tig kimseye
musallat edildim: Allah ile birlikte baska bir ilaha tapana btittin zalim
ve
zorbalara ve hesaplasma gtintine inanmayanlara derken, bu kimseleri kiskaca
alarak cehennemin derinliklerine atar . Cehennemde kildan ince, kiligtan
keskin bir koprti vardir. Uzerinde sivri demirden gengeller ve dikenler
vardir. Bu koprtiden insanlar, kimi gakan simsek, kimi . esen rtizgar gibi
. . .
gegeceklerdir . Hz . Ebti Hureyre (R.A.) der ki : Peygamber ' imiz
(S.A.S.) soyle
buyurdu: Ulu Allah gokleri ve yeri yaratmca Stir'u yaratip israfil'in
eline verdi, o da onu agzma koyarak Ne zaman tifleme emri alacagim diye
bakislarmi Ars'a dikmis beklemektedir . Ben O'na Ya Rastilellah. Stir
nedir diye sordum. Bana Nurdan bir boynuzdur diye cevap verdi. Ben O'na:
Ya Rastilellah, nasil bir seydir diye sordum. da bana: Genis gapli bir
daire seklindedir. Beni Hak dinle Peygamber olarak gonderen Allah adma
yemin ederek soyltiyorum ki . gapi yerle gok arasi genisligindedir . israf
il bu
sura tig kere tifler: Birinci tifleme urktitmek, ikinci tifleme canlilarm



hepsini oldurmek, tictincii iifleme de yeniden dirilis icindir. Uctincii
tifleyisten sonra ruhlar ortaya cikarak gok ile yer arasini arilar gibi
doldururlar ve genizlerden cesedlere girerler. Topragi yarilarak yerden ilk
cikacak olan benim.Baska bir hadiste bildirildigine gore Ulu Allah.
Cebrail. Mikail ve israfil'i yeniden diriltince bunlar hemen yanlarma
Burak'i ve bir kat cennet elbisesi alarak Peygamber ' imizin kabri ba?ma
inerler. sirada kabrin topragi yarilarak derhal acilir. Peygamber ' imiz
Cebrail 'e bakar ve Bu hangi gundur?> diye sorar. Cebrail de O'na: Bu gun
Kiyamet Giinu'dur. bugtin hasir gtinudiir; buglin karar gunudur> diye cevap
verir. . Peygamber ' imiz ya Cebrail, Allah ummetime ne yapti diye sorar.
Cebrail de Mujdeler olsun, sana uzerindeki toprak ilk acilan sensin. diye
cevap verir. Ebu Htireyre'nin rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz
buyurmustur ki: Ulu Allah buyurur ki; Ey insanlar ve cinler! Ben size
gereken nasihati vermistim. Iste simdi amelleriniz def terlerinizde yazili.
iyilik bulan Allah'a hamd etsin. Baska turltisunii bulan da kendinden
baskasini kmamasm . Anlatildigma gore bir gun Yahya ibni Muaz-el Razrnin
(R.A.) bulundugu mecliste:

0 gun takva sahiplerini Allah huzuruna binekli olarak toplar ve
gunahkarlari cehenneme yaya ve susuz olarak sevkederizmealindeki ayetler
okununca o soyle der: (9) Meryem Sure-i Celilesi; 85-86

- Ey insanlar! . Bir dakika, bir dakika! Yarm mahserin durak yerinde hep
biraraya geleceksiniz . Her yonden gurup' gurup gelerek Allah' in huzuruna
tek tek dikileceksiniz . Kelime kelime yaptiklarinizdan hesaba
cekileceksiniz . Ermisler Allah'a binekti olarak, gunahkarlar da Allah'm
azabma yaya ve susuz olarak goturulecek. Ve boluk boltik cehenneme
gireceklerdir ! Kardeslerim ! oniinuzde sizin hesabmiza gore elli bin sene
uzunlugunda bir gun var. o gun sarsmti gunu, yaklasan gundiir. butun
insanlar o gun Allah'm huzurunda dikileceklerdir, o gun. hayiflanma ve
pismanlik gunii, tartisma ve hesaplasma gunu, hesaplasma gtinti,
feryad
gunu, gelecegi kesin bir gun, kalb garpmtisi gunu, yeniden dirilme
gunti, herkesin kendi elleri ile islediklerine bakacagi bir gun,
aldanma
gunu, kimi ytizlerin agardigi ve kimisinin de karardigi giin . Allah'm
Huzuru'na temiz kalble gelenlerden baska malm, coluk-cocugun fayda
saglamadigi bir gun, zalimlere mazeretterinin fayda .vermedigi, kendileri
igin fena yerlesme yeri hazirlanan bir gundtir .Mukatil ibni Suleyman
(R.A.)
der ki : insanlar Kiyamet Gunti, hie konusmadan yuz yil beklerler, yuz yil
da karanlikta saskmlik icinde geger, yuz yil .da dalga dalga birbirine
surtiinerek Allah'm Huzurunda cekisirler. Kiyamet Gunii . sizin hesabmiza
gore elli bin yil uzunluguna olmasma ragmen ihlasli bir mti'mine en kisa
bir namaz suresi gibi gelir . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: u
dort seyden hesaba cekilmeden kulun ayaklari kaymaz : 1 omrunti nerede
harcadigmdan, 2 Viicudunu nerede yiprattigmdan, 3 ilmi ile nasil amel
ettiginden.4 Malmi nereden kazanip, nerede harcadigmdan
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : . Her peygamber 'in mutlaka
kabul
olan bir duasi vardir, hepsi bu haklarmi dunyada kullandi. Ben dua hakkimi
Kiyamet Gunii ummetime sefaat etmek icin sakladim. Allah ' imiz !
Rasulellah ' m . Kati'ndaki itibar hakki icin ' nun sefaatine bizi
eristir!.

- 408 -
ALTMI BESINCI BOLUM

CEHENNEM VE MIZAN'IN SIFATLARI
Bu mevzuda bazi noktalarma daha once temas etmis olmamiza ragmen, faydayi
tamamlamak icin yeniden ele almakta mahzur gormedik. Ola ki . bozulmus ve
gaafil gontillere tekrarlanan nasihatler kar eder.Bu husus Ulu Allah (C.C.)
Kur'an'm bir cok yerinde cehennemin korkunclugu ile Kiyamet siddetlerine
biiyuk onem vermistir, oyle ki Allah Taala'nm bu beyanati akli basmda
insanlarm kalplerine en buyuk tesiri yapmis, ahiretin faydali ve
kaliciligmi ; onun dismdaki her seyin higligine tercih etmistir .
Cehennemin
nasil bir yer oldugu konusuna gelince Allah cumlemizi bagis ve keremi ile
oradan korusun. Hadiste bildirildigine gore orasi simsiyah ve karanliktir.
isig ve alevi yoktur. Cehennemin yedi kapisi vardir. Her kapmm tizerinde
yetmis bin dag vardir, her dagm tizerinde yetmis bin atesten tepe vardir,



her atesli tepe uzerinde yetmis bin ates gukuru vardir. Her ates cukurunda
yetmis bin ates vadisi bulunur.Her vadide yetmis bin atesten kosk. her
koskte yetmis bin ates evi . her evde yetmis bin yilan ile yetmis bin
akrep,
her akrebin yetmis bin kuyrugu vardir. Her kuyrukta yetmis bin bogumu, her
bogumda da yetmis bin testi dolusu zehir bulunur.

Kiyamet Gtinti olunca cehennemin orttisti acilir ve ondan insanlarla
cinlerin
sagmdan solundan, ontinden, arkasmdan ve tepeleri iizerinden ucusan
birtakim cadirlar cikar. insanlar ile cinler bu manzarayi gorunce diziistii
cokerek hep birlikte Allah'im, bizi kurtar diye ciglik atarlar .Muslim'
in
rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (SA.S.) buyurur: Kiyamet Gunii
cehennem her birinden yetmis bin melegin tuttugu yetmis bin yedek ile
cekilerek getirilir . Bir hadiste Peygamber ' imiz (S.A.S.) Cehennemde
iri,
sert. Allah'm kendilerine verdigi emrine isyan etmeyen verilen emri oldugu
gibi uygulayan melekler gorevlendirilmistir . mealindeki ayette iri
kiyimliliklari belirtilen cehennem zebanileri hakkmda buyurur ki : (10)
Tahrim Sure-i Celilesi; 6.

Bu meleklerden her birinin iki omuz basi bir yillik yol mesafesi
kadardir. Her birinin oyle bir kuvveti var ki, elindeki demir topuz ile bir
daga vursa onu paramparca eder. Her darbesi ile yetmis bin kisiyi
cehennemin derinliklerine atar.

(11) Cehennemde ondokuz melek gorevlidir mealindeki ayet,
zebanilerin ileri gelenlerinin sayismi belirtir, yoksa
cehennemdeki biitiin gorevli meleklerin sayismi Allah 'dan
baska kimse bilmez. Miidessir Sure-i Celilesi; 30

Nitekim Ulu Allah Rabb'inin askerlerinin sayismi yalniz bilir.

buyurur. (12) Miidessir Sure-i Celilesi; 31
ibni Abbas 'a (R.A.) cehennemin genisligi sorulunca Vallahi, genisliginin
ne kadar oldugunu bilmiyorum. Fakat ogrendigimize gore her cehennem
zebanisinin kulak memesi ile ensesinin arasi yetmis yillik yol
mesaf esindedir , cehennemde kan ve irin irmaklari akar diye cevap
vermistir : Tirmizi ' nin rivayet ettigi bir hadise gore cehennem
cadirlarinin
duvar kalmligi kirk yillik yol mesaf esindedir . Miislim' in rivayet
ettigine
gore Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki :

. Sizin su atesiniz, cehennem atesinin yetmiste biri siddetindedir .
Sahabiler Ya tarn olsaydi nasil olacakti diye sordular. Peygamberimiz Bu
atesin isisi altmis dokuz kat arttirilmistir . Her katin sicakligi diinya
atesi kadardir. diye cevap verdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Cehennemliklerden biri avucunu diinyalilara uzatsa hararetinden biitiin
diinya
yanardi . Cehennem zebanilerinden biri disari ciksa da insanlar onu gorse.
Allah'm onun uzerinde beliren gazabi yiiziinden biitiin insanlar derhal
oltivereceklerdi . Peygamber ' imiz bir gun sahabileri ile birlikte
otururken
derin bir giiriiltii duyuldu. Peygamber ' imiz Bu giiriiltunun ne oldugunu
biliyor musunuz diye sordu. Sahabiler Allah ve Rasiil'ti bilir diye
cevab
verince Peygamber ' imiz Yetmis sene once cehenneme bir tas atilmisti, su
ana kadar yol aliyordu, duydugunuz bu giiriiltii o tasm dibe vurma sesidir
diye buyurdu.Hz. Omer (R.A.) buyurur ki : Cehennemi sik sik hatirlaym.
Ciinki harareti Qok yiiksek, dibi cok derin ve topuzlari demirdendir .
ibni Abbas 'a gore:

Cehennem kendilerini uzaktan gorunce (cehennemlikler ) onun ugultu ve
homurtusunu duyarlar mealindeki ayet hatirlatilarak kendisine: Cehennemin
gozleri mi var ki diye soruldu (13) Furkan Sure-i Celilesi; 12
da dedi ki : Tabii var. Peygamberimizin Bile bile bana yalan soz isnad
eden kimse, cehennemin iki gozti arasmda kendisine yer ayirsm seklindeki
hadisini duymadmiz mi? zaman Peygamber ' imize Ya Rasiilellah, cehennemin
gozleri mi var? diye sorulmustu. Peygamberimiz Yoksa kendilerini uzaktan
gordtigti zaman (cehennemlikler) onun ugultu ve homurtusunu duyarlar
mealindeki ayeti duymadmiz mi? diye cevap verilmisti . Asagidaki hadis bu
gercegi teyid eder: Cehennemden bir boyun cikar, onun goren iki gozii ve
konusan dili vardir. bu gtin ben Allah'a baska bir ilahi ortak kosanlar
iizerine musallat edildim der, o cehennemlikleri susam tanelerini goriip
kapan kustan daha iyi goriir. Mizan'm nasil olduguna gelince; Hadis-i



serifde bildirildigine gore onun iyilikler kefesi nurdan ve gunahlar kefesi
karanliktandir . Tirmizi ' nin rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz
buyuruyor
ki. Cennet Ars ' m saginda, cehennem de solunda kurulur. Mizan'm
iyilikler kefesi Ars ' in saginda, gunahlar kefesiyse solunda bulunur.
Boylece cennet iyilikler kefesi karsisma, cehennem de kotulukler kefesi
karsisma duser.ibni Abbas (R.A.) derdi ki; iyilikler ile gunahlar iki
kefesi ve bir dili olan bir Mizan'da tartilir. Kiyomet Gunu . Allah kullarm
amellerini tartmak isteyince onlari maddelestirir .
- 411 -
ALTMIS ALTINCI BOLUM

KIBIR VE KEMDINI BEGENMiLiGIN KOTULUGU
Allah beni ve seni dtinya ve ahiretin iyiligine kavustursun. Bilesin ki .
buyukluk taslamak ve kendini begenmislik faziletleri siler ve alcaklik
kazandirir. Nasihat dinlemeyi ve terbiye edilmeyi engelleyen bir rezalet
olmak icin sana kafidir.Bu yuzdendir ki . mlitef ekkirler ilim haya ile
buyukluk taslama arasmda barmamaz . Sel yuksek binalara nastl dusmansa
ilim de bobtirlenenlere oyle dtismandir derler . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kalbinde zerre kadar buyukluk duygusu bulunan kimse,
cennete giremez . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Buyukluk
taslama niyeti ile elbisesini yerde siirukleyenin yuzune Allah bakmaz.Ehli
hikmet derler ki . Btiyukluk duygusu ile saltanat bir arada devam
etmez.Ulu
Allah (C.C.) kibirle kargasalik cikarmayi yanyana zikrederek soyle
buyurmustur :

Bu ahiret yurdudur. Biz onu yeryuzlinde buyukluk taslamak ve
kargasalik cikarmak pesinde kosmayanlara nasib ederiz. (14) Kasas Sure-
i Celilesi; 83

Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki: Yeryuzunde bosu bosuna buyukluk
taslayanlarm dikkatlerini ayetlerimden alakoyacagim da onlar btitun
ayetlerimi gorseler bile inanmayacaklar . (15) Araf Sure-i Celilesi;
K5

Ehli hikmetten biri der ki . Bana karsi buyukluk taslayan herkesin
durumunun tersine dondugti ve ondakinin bana gectigini yani benim ona karsi
buyuklenmeye basladigimi gordum.ibni Avane en cok buyukluk taslayan
kimselerdendi . Rivayete gore bir gun hizmetcisinden su ister, hizmetci
peki der; bunun uzerine ibni Avane ancak hayir diyebilecek durumda
olanlar peki diyebilir, hizmetciye Qikisir ve tokatlamalarini emrederek
dovduriir; ibni Avane bir ciftgi cagirarak onunla konusmus, sozii bitince
su
istemis, ve onunla konustugu icin igrenerek agzini galkalamis . Bu hususda
falan kimse, kendini oyle yucelere cikardi ki . dtisse paramparca olur
derler . Meshur dil alimi Cahiz der ki; Kureys kabilesinden buyukluk
taslamada meshur olanlar Beni Mahzum ve Beni Umsyye oymaklari, Araplar
arasmda ise Beni Cafer Bin Kuab. Beni Zeraret ibni Adiy oymaklaridir . Pers
hukumdarlari (Kisralar) ise kendilerini ilah, halki da kole olarak
goriirlerdi . Kibirliligi ile meshur Beni Abdud'dar oymagmdan birine.
Halifeyi gormeye nicin gelmiyorsun diye sorarlar. K6prunun, serefimi
cekemeyeceginden korkuyorum diye boburlenir . Haccac ibni Artat'a Nicin
cemaatle namaz kilmaya gelmiyorsun? diye sorarlar. Bakkal takiminin beni
sikistiracagmdan cekiniyorum diye cevap verir . Anlatildigma gore. Yemen
ileri gelenlerinden Vali ibni Hlar Peygam-ber ' imize gelir, Peygamber '
imiz
de ona bir miktar miri arazisi tahsis eder. Muaviye'yi de ayirdigim
araziyi kendisine goster ve uzerine yaz diyerek yanma katar.Sicak bir
gtinde yola cikarlar. Muaviye Valinin devesini arkasmdan yurtidugu igin
gunesten bunalir. Beni devenin arkasma al diye teklif eder. Vali Sen
hukumdarin yanma bineceklerden degilsin diyerek onu reddeder. Bunun
uzerine Muaviye Bari ayakkabilarmi bana ver der. Vali bu istege de Ey
Ebu Sufyanoglu, senden ayakkabilarimi esirgeyecek kadar cimri degilim,
fakat ayakkabilarimi giydiginin. Yemen kabileleri arasmda yayilmasmdan
hoslanmam. Sen devemin golgesinden yurti, bu seref sana yeter diye cevap
verir .

Soylendigine gore sozii edilen Vail, Hz. Muaviye 'nin halifelik devrine
yetisir, bir gun halifeyi ziyaret etmeye varmca Hz. Muaviye onu koltuk



iizerine oturtarak kendisiyle konusur .Mesrur ibni Hind, adarain birine
Beni
taniyor musun? diye sorar, adam Hayir diye cevap verir. Adamin cevabi
lizerine Ben Mesrur ibni Hind'im diye kendini tanitir. adam yine Seni
tammiyorum deyince ona Ay ' 1 tammayanlari Allah kahretsin diye
gikisir.Sair soyle der:Kendini begenmislik kuruntusuna tutulan aptala
deyiniz ki; Kendini begenmisligin zararim bilsen ona kalkismazdm . Kendini
begenmislik dini zedeler, akli zayiflatir. Serefi diistiriir, hey kendine
gel!Derler ki : Ancak diiskiin ruhlular biiyiikliik taslar ve algak
gonulluler
mutlaka ytice ruhlu, kimselerdir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
c tig
sey mahvedicidir : Boyun egilen pintilik, isteklerine uyulan nefis ve
insanin kendini begenmesi . Abdullah ibni Amr'in rivayet ettigine gore.
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Hz. Nuh . olmek tizere iken iki
oglunu
yanma gagirarak onlara su nasihatte bulunur, size iki seyi emreder ve iki
seyden sakmmanizi isterim. Allah'a ortak kosmaktan ve buytikluk taslamaktan
uzak durunuz. Emrettigim seylere gelince birincisi Lailahe illallah'i
dilinizden diisurmeyin. Ctinki goklerde ve yerde olan her sey terazinin bir
kefesine. Lailahe illallah ciimlesi de obtir kefesine konsa ikincisi agir
basar.Gokler ile yerytizii bir araya gelerek bir gember teskil etse de bu
gemberin lizerine lailahe illellah ciimleleri konsa, gember tizerine
binen
agirligm altmda kirilir. ikinci olarak da sik sik subhanellahi ve ! -
hamdulillahi deyiniz. Ctinki bu ctimle canli - cansiz her varligm duasidir
ve canlilarin rizki bu dua sayesindedir . >Hz . isa (A.S.) der ki .
Allah'm
Kitabi'm ogrenen ve zorba olarak olmeyen kimseye ne mutlu ! Anlatildigma
gore Abdullah ibni Selam (R.A.) bir gtin odun yiiklti alarak garsidan
gegiyordu. Niye boyle yapiyorsun, senin buna ihtiyacm yok diyenlere
nefsimden kibiri kovmak istedim diye cevap verir . Kurtubi tefsirinde:
Gizlenmesi gereken zinetleri bilinsin diye ayaklarini yere sert
basmasmlar (16) Kur'an-i Kerim / Nur Suresi. 31.
mealindeki ayet hakkmda denir ki; kadmlar bu hareketi bobtirlenmek
erkeklere gosteris olsun diye yaparlarsa davramslari haramdir . Ayni
sektide
erkeklerin de calim satmak gayesi ile yere sert Basmalari da haramdir,
cunki buytikluk taslamak btiytik gtinahlardandir .
- 415 -

ALTMI SEKiziNCi BOLUM
HARAM YEMEK
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Ey iman edenler, karsilikli riza ile yapilan bir ticarete
dayanmaksizm birbirinizin malini mesru olmayan yollarla aramzda yemeyin
(17) Kur'an-i Kerim / Nisa Suresi. 29.

Ayette gecen gayri mesru yollardan ifadesinden ne kasdedildigi hakkmda
cesitli gortisler vardir. Kimi bu ifadeden maksat faizdir, kimi
kumardir, kimi zorla ev soymadir, kimi hirsizliktir, kimi emanete
hiyanettir, kimi yalanci sahitliktir ve kimi de yalan yere yemin ederek
baskasimn malini almaktir der. ibni Abbas (R.A.) Suradaki maksad,
karsiliksiz olarak ele gecirilen her gesit maldir der. ileri suriildugiine
gore yukardaki ayet indikten sonra sahabiler baskasimn evinde bir sey
yemekten kagmmaya basladilar da lizerine:

(18) Amanm, topalin, hastanin ve kendinizin evinizden,
babamzm, anamzm, kardesinizin . kiz kardesinizin,
amcalarinizm, dayilarmizm, anahtari elinize verilmis,
yakm dostlarinim evlerinden yemek yemenizin hig bir mahzuru
yoktur Kur'an-i Kerim / Nur Suresi. 61. mealindeki ayet
inmistir
Bazilarma gore de maksat, hileli sozlesmelerdir . Bu husiistaki en
yerinde Soz ibni Mes'iid' (R.A.) un Bu yasak, ne yiiriirliikten kalkmis
ve ne de Kiyamete kadar yiiriirliikten kalkacak olan muhkem bir
hiikiimdiir . seklindeki if adesidir . Ciinki gayri mesru yollardan mal
yemek, haksiz yere ele gegirilen her seyi igine alir, isterse zorla
el konma, hiyanet, hirsizlik, kumar ve kandirma gibi zuliim yolu ile
olsun, isterse hileli sozlesme gibi aldatma ve dolandirma yolu ile
olsun. Bazi alimlerin Bir insanin kendi malini haram yerlerde



harcamasi da bu ayetin muhtevasi igine girer seklindeki sozleri de
bu goriisii destekler .Ayetin ticaret yolu ile olmaksizm ifadesi, dil
bilgisi yoniinden is-tisna-i munkati bagimsiz istisna) dir. Ciinki
ticaretin hig bir manada gayri meru yollar ile ilgisi yoktur.
Ticaret her ne kadar karsilikli tavizlere dayali sdzlesmelere
mahsus ise de borg ve hibe gibi miinasebetler de baska deliller ile
ona eklenmistir. Ayetteki karsilikli riza ifadesi hosnutlukta,
goniillii olarak elemektir . Ayette mo!m sirf yenmesinden soz
edilmesi. simflayici bir kayit degil, en gok bilinen faydelenma
sekli oldugundan dolayidir, yetimlerin mallarim gayri mesru sekilde
yiyenler, karmlarmda yanan atesten baska bir sey yemezler
mealindeki ayetin iislubu da bu incelige dayamr.Bu bahisdeki hadisler
goktur, biz bir kismini hatirlatalim. Ebii Hureyre'nin (R.A.) rivayet
ettigine gore Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki : Allah paktir ve
sirf pak olani kabul eder. Allah ey Peygamberler, temiz seylerden
yiyin ve iyi ameller isleyin buyurmus . Allah peygamberlere ne
emretti ise mii'minlere de onu emreder. Keza Ey mii'minler, size
verdigimiz riziklarin pak olanlarmdan yiyin buyurmustur (19 - 20) .
(19) Kur'an-i Kerim / Muminun Siiresi. 51. (20) Kur'an-i Kerim /
Bakara Suresi. 172.
Bir adam dustintin ki, uzun muddet yoldadir, tistu basi toz toprak, kir
igindedir. Bu durumda iken ellerini goge kaldirarak Ya Rabbi, ya Rabbi
diye dua eder, oysa ki, yedigi, igtigi, giydigi haramdir. Hep haram ile
beslenmistir , boylesinin duasi hig kabul olunur mu?Yine Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : . .Helali aramak, her muslumanm uzerine
f arzdir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Helali aramak, farz
ibadetlerin hemen ardmdan gelen bir f arzdir . Peygamber ' imiz bir gun
Helal
yiyen, sunnete uygun amel isleyen ve kimseye kotulugu dokunmayan kimse
cennete girer buyurdu. Bunun uzerine sahabiler Ya Rasulellah. boyleleri
buglin iimmetin iginde goktur dediler, Peygamber ' imiz Benden sonraki
devirlerde de olacaktir buyurdu . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Dort sey sende varsa dunyada elde edemedigin hie bir sey sana zarar vermez.
Bunlar; emaneti korumak, dogru konusmak, iyi huy ve helal
lokmadir . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki : c Kazanci temiz,
kalbi
dogru dis gorunusu serefli, insanlara kotulugu dokunmaz olan kimseye ne
mutlu, ilmi ile amel eden. malinin ihtiyagtan fazlasim dagitan ve luzumsuz
yere konusmaz olanlara ne mutlu ! Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Ya
Sa'd' Yiyecegini pak eyle ki . duasi kabul edilenlerden olasin. Muhammed'in
(S.A.S.) varligm: kudret elinde tutan Allah'm adma yemin ederek
soyltiyorum ki, midesine haram lokma indiren kulun ibadeti kirk gun kabul
olmaz . Eti haram ile beslenen kula cehennem atesi daha

layiktir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Emanete riayet etmeyenin
dini yoktur, onun ne namazi ve ne de zekati kabul olunur. Kim haram bir mal
elde eder de bu yoldan (mesela) bir,gomlek giyerse o gomlegi sirtmdan
atmadikga namazi kabul edilmez. Hig suphesiz, Allah sirtmda haram gomlek
bulunan "kimsenin namazini veya baska bir amelini kabul etmekten yuce ve
uludur.ibni Omer (R.A.) der ki; Peygamber ' imiz kim on dirheme bir
elbise
satin alsa da bu on dirhemin bir dirhemi haram ofsa elbise uzerinde
oldukga, Allah onun namazini kabul etmez buyurmustur. Sonra iki parmagini
kulaklarma tikayarak bu sozleri Peygamber ' imizden duymadiysam, her iki
kulagim sagir olsun dedi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bir
kimse
galmmis bir mail bile bile satin alsa, onun gtinah ve ayibma ortak
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor : Nefsimi kudret elinde
tutan Allah'm adma yemin ederek soyluyorum ki . herhangi biriniz agzma
haram lokma koyacagma, eline ip alip daga gikmasi ve odun kesip sirtmda
tasiyarak ekmegini kazanmasi daha hayirlidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kim haram mal biriktirip sonra da sadaka olarak dagitsa,
hig bir sevap kazanamaz ve vebali de boynunda olur.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim haramdan mal kazanir da
onunla kole azad eder veya yakmlarma iyilik ederse vebali uzerinde
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah,, aranizda rizkmizi



bolusturdugu gibi huylarim da boltisttirmtisttir . Allah, dtinyayi
sevdigine de
sevmedigine de verir, fakat dini yalniz sevdigine verir. Buna gore Allah,
dini kime verirse onu seviyor demektir . Nef simi kudret elinde tutan
Allah 'a
yemin ederek soyltiyorum ki . kulun kalbi temiz ve dili dogru olmadikca
miisliiman olamaz, komsusu zararmdan emin olmadikca da mti'min
olamaz . Sahabiler Zarardan kasdm nedir, ya Rasulellah diye sorarlar.
Peygamber ' imiz sozlerine soyle devam eder: Zararmdan kasdim. onun
hiyanet ve zalimliligidir . Haram yollardan kazanarak sadaka verenin
sadakasi kabul olunmaz. Boyle bir maldan yapilan hayir da kabul
olunmaz . insan boyle bir mail arkada birakarak oltirse ona cehennem azigi
olur. Allah, kottiyti kotii ile degil, kottiyti iyi ile giderir, pislik
pisligi
gideremez . Peygamberimize insanlarm cehenneme girmesine en cok sebeb olan
seylerin neler oldugu soruldu. Peygamberimiz dil ve edep yeri diye cevap
verdi . Insanlarm cennete girmesine en cok vesile olan seylerin ne oldugu
soruldu. Peygamber ' imiz Allah korkusu ile huy guzelligi diye cevap
verdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gunu su dort
seyden
hesaba cekilmedikce kulun ayaklari kaymaz:l Omrunu nerede
harcadigmdan, 2 Gencligini nerede yiprattigmdan, 3 Malmi nastl
kazanip, nerelerde harcadigmdan, 4 ilmi ile ne yolda amel
islediginden . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Dtinya yesil ve
tatlidir. Kim orada helalden mal kazanip yerinde harcarsa Allah ona sevap
verir ve cennetine koyar. Kim orada helal olmayan yollardan mal kazanip
yanlis yerlerde harcarsa. Allah onu azab yurduna atar. Allah ve Rasul'uniin
malma goz diken nicelerine Kiyamet Gunu cehennem atesi vardir.

Boyleleri icin Ulu Allah buyurur ki :

Allah kime hidayet vermisse, o dogru yoldadir, kimi saptirmissa
' ndan baska koruyucu bulamazlar. Onlari bir, Kiyamet Gunu, kor, dilsiz ve
sagir olarak Mahser'e getiririz. Onlarm yeri cehennemdir, oranm atesi
haf ifledikce alevlerini arttiririz. (21) isra Sure-i Celilesi; 97
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Haram ife beslenen kan ve et.
Cennete giremez, onlar cehenneme yakisirlar . Peygamber ' imiz {S.A.S.)
buyuruyor ki: Haramdan meydana gelerek geusenher et parcasi cehenneme
daha layik olur. Haram ile beslenen vticud cennete giremez !
- 423 -
YETMiSINCi BOLUM

KUL HAKLARI BABINDA
Baslica kul haklari sunlardir : 1 Mtisluman kardesinle karsilasmca ona
selam vermen,2 Seni davet edince davetine icabet etmen,3 Aksirip
elhamduullah denince onu yerhamukellah diye cevaplandirman, 4
Hastalanmca ziyaretine varman.5 Olunce, cenazesinde bulunman.6 Senin
iizerine yemin ettigi zaman onu hakli cikarman,7 Senden nasihat isteyince
ona nasihat vermen,8 Yoklugunda ona arka cikman, 9 Kendin icin ne
dilersen onun icin de ayni seyi istemen, 10 Kendi hesabma neden
hoslanmiyorsan onun icin de hoslanmaman . } Bunlarm hepsi hadisler ile
bildirilmistir . Peygamber ' imiz fS.A.S.) buyuruyor ki: Su dort sey
muslumanlarm senin iizerindeki haklarmdandir : 1 iyi yolda olanlarmi
desteklemen, 2 Giinahkarlari igin afv dilemen,3 Dogru yola sirt
cevirenleri Hakka cagirman,4 Tevbe edenleri sevmen.ibni Abbas (R.A.)
Mu'minler birbirlerine karsi merhametlidirler (23) Fetih Sure-i
Celilesi: 29.

mealindeki ayet hakkmda der ki : Mu'minlerin iyi yolda olani kotii yolda
olani icin kottisti de iyisi icin dua eder. Muhammed limmeti iginde kotii
olan.
iyi yolda olanlara bakmca Allah'im, suna nasip ettigin iyiligi daha da
artir, o yoldan ayrilmamasmi temin eyle ve bize de fayda saglamasmi nasib
eyle der. iyi yolda olan kotii yolda olani gortince Allah'im, buna
hidayet
ver. kendisine tevbe nasip eyle ve egriligini kendisine bagisla der.

Muslumanlarm karsilikli haklarmdan biri de her miislumanm kendi
hesabma ne diliyorsa biitiin mii'minler igin de ayni seyi istemesi, kendi
hesabma hoslanmadigi seyi mii'minler icin de istememesi oldugunu
belirtmistik . Nitekim Numen ibni Besir der ki, Ben Rasulellah'i (S.A.S.)
soyle buyururken isittim:c Mii'minler karsilikli sevgi ve birbirlerini



kayirma bakimndan bir ceset gibidirler. Azalarmdan biri rahatsiz olunca
blitun azalarm atesi yukselerek ve uykusuz kalarak rahatsiz azanin acisini
paylasirlar . Peygamber ' imiz 'S.A.S.) buyuruyor ki : c Mu'min, mu'mine
karsi
her parcasiyla birbirini ayakta tutan bir bina gibidir . Muslumanm
muslumana karsi haklarmdan biri de . hip bir muslumam soz ve davramsla
lizmemektir . Nitekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Musluman eli
ve
dili ile musltimanlara zarar vermeyendir . Peygamber ' imiz ornek davrams
ve
huylari tanitan uzun bir hadisinin bir yerinde soyle buyurur: ...Eger
elinden geliyorsa insanlari kotulukten vazgecirmeye calis, bu hareket
senin nefsin hesabma verdigin bir sadakadir . . . Yine Peygamberimiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Muslumanlarm en faziletlisi, eli ve dili ile muslumanlari
incit-meyendir . Peygamber ' imiz bir gun sahabilere Musluman kimdir,
bilir
misiniz diye sorar. Sahabiler Allah ve Result} bilir diye cevap
verirler.
Peygamber ' imiz Musluman, eli ve dili ile muslumanlari incitmeyendir
buyurur. Sahabiler Peki, mu'min kimdir? diye sorarlar. Peygamber ' imiz
Mu'minlerin kendisine mallari ve canlari konusunda guvendikleri kimsedir
diye buyurur. Sahabiler Peki. Muhacir kimdir? diye sorarlar.
Peygamber ' imiz K6ttilukten kagman ve sakmandir diye buyurur .
Sahabilerden
biri Ya Rasulellah, peki islam nedir? diye sorar. Peygamber ' imiz ona
Kalbini Allah'a teslim etmen, gerek elinle ve gerek dilinle muslumanlari
incitmemendir diye cevap buyurur .Miicahid (R.A.) der ki :
Cehennemliklere
oyle bir uyuz musallat edilir ki . her birinin viicudunu kasimaktan derisi
soyulup kemikleri meydana cikar. Bu arada Ey falan oglu filan, bu kasmti
canim acitiyor mu diye bir ses duyulur. Adam Evet diye cevap verir.
Gizli ses de ona Bu eziyet, muslumanlara cektirmis oldugun acinin
karsiligidir diye cevap verir.

Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Adarain birini cennette
gezinir gordum, buna sebep yol tizerinde gelip gecenlere zahmet verdigi
icin
kestigi bir agacti . Sahabilerden Ebu Hureyre (R.A.) bir gun
Peygamberimize
Ya Rasulellah bana faydali bir sey 6gret der. Peygamberimiz de ona
Muslumanlarm gelip gegtigi yoldan engel ve takmtilari kaldir diye cevap
verir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Muslumanlarm yolundan engel
ve eziyet teskil eden seyleri atan kimseye Allah bir iyilik yazar. Allah'
in
hesabma iyilik yazdig; kimsenin ise cennete girmesi kesinlik
kazanandir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Din kardesine
rahatsiz
edici nazarla bakmak, muslumana helal degildir.. Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Muslumanm muslumam yildirmasi, korkutmasi helal
degildir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Allah, mu'minleri
uzmekten
hoslanmazRebi ibni Heysem (R.A.) der ki . insanlar iki ttirludur: Mu'min
ve
sapik. Mu'min ise onu tizme. Sapiksa ona uyma . Muslumanm musluman
uzerindeki haklarmdan biri de, muslumana karsi aleak gonullti davranmak.
ona karsi buyukluk taslamamaktir . cunki Allah bobtirlenenleri ve kendini
begenmisleri sevmez . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Ulu Allah
bana
bildirdi ki . Birbirinize karsi aleak gonullu olun ki . kimse size karsi
ustiinluk taslamasm. Buna ragmen biri ustunliik taslamaya kalkisirsa.
karsismdaki bunu hos gorsiin . Nitekim Ulu Allah. Peygamber ' ine
buyuruyor
ki:

Bagislayici ol . iyiyi emret ve cahillerden yiiz cevir. (24)A7G:
Sure-i Celilesi: 199..

ibni Ebi Evha (R.A.) der ki . Peygamberimiz her muslumana karsi aleak
gonullu davranir, kimseyi kucumsemezdi . Dullarla yoksullarla yan-yana
yuruyiip onlarm dileklerini karsilamayi kucukliik gormezdi . Muslumanm
musluman uzerindeki haklarmdan biri de . birbirlerinin sozlerine israria
kulak dikmemek ve birinden duydugunu obiirune yetistirmemektir .

Peygamber ' imiz {S.A.S) buyuruyor ki: Kogucu cennete giremez . Halil
ibni Ahmed (R.A.) der ki : Sana baskasmm koguculugunu yapan. baskasma da
senin koguculugunu yapar. Baskasmm haberini sana tasiyan kimse senin
sirrmi da baskasma goturur . Muslumanm musluman uzerindeki haklarmdan
biri de, ne kadar kizarsa kizsm. tanidiklari ile tic gunden cok kus
kalmamasidir . Ebu Eyyub-ui Ensari'ye (R.A.) gore. Peygamber ' imiz
buyuruyor
ki: Bir muslumanm diger bir musluman kardesi ile ug gunden fazla kus



kalmasi ve karila?mca berikinin bu tarafa, otekinin obtir tarafa yiirimesi
caiz degildir. Bu iki kisinin daha hayirlisi, ilk once selam

verenidir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Ayagi kayan bir
muslumam
tutup kaldiram Allah da Kiyamet gunti kaldirir . Ikrime <R.A.) der ki,
Ulu
Allah. Hz. Yusuf'a Kardeslerini bagisladigm icin dtinya ve ahirette anim
yiice kildim buyurdu.Hz. Ayse (R. Anha) buyurdu ki . Allah'in Rasulu.
kendi
icin hie bir zaman intikam almami?tir. Meger ki Allah ' m hurmeti cignenmis
ola, o zaman Allah icin intikam aldi . ibni Abbas (R.A.) buyurur ki; insan
ugradigi bir haksizligi bagislarsa. Allah mutlak onun serefini
yticeltir . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Hie bir sadaka mail
eksiltmez Bagislamak, ancak sahibinin sanmi yuceltir. Allah icin aleak
gonullii davranan kimseyi Allah yukseltir.

- 431 -
YETMIS iKINCi BOLUM
HEVAYA UYMANIN KOTULUGU VE ZUHO
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :
- Nefsinin arzularim Han edinen kimseyi gormtiyor musun? Allah onu bile
bile saptirdi, kulagmi ve kalbini muhurledi ve gozlerine perde indirdi.
Allah'dan baska artik kirn hidayet verebilir? Hala diisunmeyecek misiniz?

(25) CaSive Sure-i Celilesi; 23.
ibni Abbas (R.A.) buyurdu ki . Burada Allah' in hidayetine ve gercek
delile
dayanmaksizm din edinen kafir kasdedilmektedir . nefsine uyar, Allah' in
Kitabi'na aldiris, etmeksizin nefsinin cagrilarma boyun eger, iste bu
ylizden nefsinin nevasma tapmis olur.Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:
Onlarm nevalarma uyma. (26)
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

< Ya Davud! Seni yeryuzlinde halife kildik, buna gore adalete uygun
hiikmet ve nefsin nevasma uyma ki, seni dogru yoldan sapittinr. Allah
yolundan ayrilanlara hesaplasma gununii unuttuklarmdan dolayi, agir azab
vardir. (27} Sad Sure-i Celilesi; 26

Bu yuzdendir ki . Peygamber ' imiz nefse uymaktan Allah 'a sigmarak soyle
buyuruyor : Allah' lm! Ben boyun egilen hevadan ve arzularma uyulan
pintilikten sana sigimrim. Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Su tic
sey mahvedicidir : Boyun egilen heva, arzularma uyulan pintilik ve insanm
kendini begenmesiCunki nefsi arzularm sebeb oldugu her gunah insani
cehenneme surukler. Allah cumlemizi oradan korusun! Amin ya
Muin ! Arif lerden biri buyurdu ki; Karsma gikan her hangi bir mevzuda
dogrunun hangi tarafta oldugunu kestiremezsen, hangi tarafin nefsinin
arzusuna daha yakm geldigine bak ve ziddini yap . Bu manada imam-i Safii
(R.A.) su* siiri soylemistir. isin iki tercih arasmda donup durur. Ve
egri ile dogrunun neresi oldugunu kestiremezsen; Nefsinin arzusuna karsi
cik, Qunki nefsin arzusu insanlari kotii olana dogru surukler . ibni Abbas
(R.A.) buyurur ki; iki gortisten hangisinin dogru oldugu hakkmda
tereddiide
dlisersen, sana sevimli geleni birak ve nefsine agir geleni tercih et.Bu
htikmun sebebi sudur: Basit olanm ulasilmasi kolay, yeri yakm zahmeti az .
verimi kisa vadeli oldugu icin, insan ona meyleder ve nefis onu siddetle
arzular. Buna karsilik zor isin gerceklesmesi cetin, ulasilmasi uzak ve
verimi zaman alici oldugu icin nefis ona karsi isteksiz davranir ve
yorgunluguna katlanmaktan hoslanmaz . Hz . Omer (R.A.) buyurur ki; Su
nefisleri gemleyiniz, cunki o sizi kotu amaclara goturen bir kilavuzdur.
Siiphesiz ki . bu hak agir ve aci, batil ise hafif ve hostur. Kotuliige
yanasmamak, onu isleyip tevbe ile gidermekten daha kolaydir. Nice bakis
sehvet tohumu eker ve nice ani lezzet uzun stireli kedere yol acar .
Lokman-i
Hekim der ki, Yavrum, en basta sana nefsinden sakmmayi ogutlerim. Cunki
her nefsin arzusu ve havasi vardir. Bunlarm dediklerine uyacak olursan
azmaya devam ederek daha da cogunu isterler. Cakmak tasmda ates nasil
sakli durursa arzular da nefiste oylece saklidir, eger onu cakarsan ates
parlar. kendi haline birakirsan gizli kalir.

airin biri der ki:Nefsin her cagrisma uyacak olursan. seni cirkin
ve haram olan islere cagirir . Diger biri de soyle der:Eger sen nefsinin
arzularma hie karsi cikmazsan, bu arzularSeni her zaman mes'uiiyyet



yiikleyen davram?lara surukler . Diger bir sair de soyle der : Bilesin
ki,
sen hie yiikselemezsin ve goremezsin. Dogruya giden yolu; nefsinin
arzularma uydukca . Diger bir sair de ayni hususda soyle der : Yaptigm
her
davranism ovgti ile karsilanmasmi istiyorsan. Arzu ettigin ilahi rahmete
ulasmak diliyorsan, Giinahsever nefsinin arzularma karsi cik, cunki o Sevme
arzusundan daha btiytik bir dusman ve aleak birduygudur . Bunlarm her ikisi
de
gerci tuzagma duslirucudur, fakatSevgi arzusu iffete saygili kaldigm
miiddetce gtinahtan uzak kalir.Nefsin arzulari karsismda kor olmamaya
dikkat
et,Eger aklm varsa onun kortikledigi isteklere karsi cik.Diger bir sair de
soyle der:Aklm aydmlatmasi nefsin hevasina uymakla kararir . Nef sin
arzularma karsi gikanin akli ise daha parlaktirFaz ! ibni Abbas {R.A.) der
ki : Bazan zaman cahili yukseltir . Bazen da nefsin arzulari kesken
gortislti
kimseyi zekasma ragmen alcaltir . Bazan halk, hata ettigi halde, kisiyi
over. Bazan da iyilik ugruna kmanir, oysa ki . yolu

dogrudur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah akli
yaratmca
ona beri gel dedi . o da geldi. Sonra geri git dedi . o da gitti.
Arkasmdan izzet ve celalim hakki icin seni en sevdiklerime verecegim
dedi. Buna karsilik aptalligi yaratmca ona Beri gel dedi, o da geldi,
geri git dedi. geriye gitti. Arkasmdan izzet ve celalim hakki icin seni
en sevmediklerime verecegim diye buyurdu .Allah su iki beyti soyleyenin
hayrmi versin:Her hususda ne yapacagmi aklma damsan kimsenin . Gorusu
dogrunun tarn merkezine isabet ederO, anlamistir ki, nefsin arzularma
uyunca, insani istenmez akibetlere ve cezaya surukler.

Diger bir sair de soyle der : Basarili olmak ve ulkiine ulasmak
istiyorsan; Arzularm kolesi olan nefsine ytiz verme.Ona arzulari acismdan
karsi dur.Sapik ve azgmlarla birlik olmaktan sakm . Nef sinden ve onun
cagirdigi davramslardan uzak dur.Cunki 0, durmadan kotti istek ve amaclari
emreder.Ola ki, cehennemden kurtulursun, hie suphesiz orasi . Barsaklari
dograyici ve derileri kavurucudur . Hikmet ehlinin deyimi ile Nefsi
arzular
seni kargasalik karanligma surukleyen yaramaz bir binek hayvam, seni
sikmti mmtakalarma ceken zehirli bir otlaktir. halde nefsin azgm
arzulari sakm seni kotiiluk canavarlarmm sirtma bindirmesin ve egrilik
mmtakalarma surliklemesin . Birine evlensen iyi olur derler, adam
nefsimi bosamak elimden gelse hemen bosardim diye cevap verir. Arkasmdan
su beyti okur : Duryadan ilisigini kes, cunki sen.Dunyaya girilciplak
olarak
dustun . Dunya uyku. Ahiret uyamklik, bunlarm arasi ise olumdtir. Biz de
ham hayallerin tutkunuyuz. Heva gozu ile bakan saskm, nevaya uyarak hliktim
veren zalimdir. Bakisi uzatan hedefe varamaz, cunki bakan doymaz.Ehli
hikmetten biri, adamm birine su nasihatte bulunur, Sana nefsi arzularma
karsi koymayi emrederim. Cunki nefsin arzulari kotiiluklerin anahtari,
iyiliklerin dusmanidir. Nefsinin her arzusu sana dusmandir, en tehlikelisi
ise sana gtinahi takva gibi gosteren nefis arzusudur. icinde bu konuda
dogabilecek olan gatismayi ancak gevseklige yer vermeyen bir azim. yalana
acik kapi birakmayan bir dtirtistluk, gecikmesiz bir devamlilik,
umitsizlige
kapilmayan bir sabir, ibadetsiz kalmayan bir niyet halledebilir .Allah ' 1m
!
Aklimizi hevamiza gaiib kilarak bize zarar ve htisran tattirma. Dunya ile
oyalanip Ahireti unutmamiza firsat verme. Efendimiz ve onderimiz Hz.
Muhammed'in (S.A.S.) hatiri icin bizi seni zikredenlerden ve nimetlerine
stikredenlerden eyle. Hamd. bize turlti nimetler veren Allaha olsun!
Peygamber ' imiz (S.A.S.) cesitli hadislerde buyuruyor ki: Dindeki en
hayirli ameliniz takvadirc Amellerin en iistun derecelisi takvadir
Takva sahibi ol ki, insanlarm en ibadetlisi olasm. Kanaatkar ol ki,
insanlarm en sukredeni olasm . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Online cikan gtinahtan kendisini alakoyacak takvaya sahip olmayanm ameline,
ulu Allah hie onem vermez.

ibrahim ibni Edhem (R.A.) buyurur ki; Ziihd tic basamaklidir : Onun bir
basamagi farzdir, o da haramlardan kacmmaktir. ikinci basamagi selamet
vesilesidir, o da stipheli davramslardan uzak durmaktir. Ucuncii : basamagi
fazilet vesilesidir, o da bazi helalleri gonullii olarak feda etmektir. Bu
agiklama faydalidir .Abdullah ibni Mtibarek (R.A.) buyurdu ki; Ztihdtin
asli,
zlihdii sakli tutmaktir. Zahid insanlardan kacmca onun pesinden kos,



insanlarin pesinden kosunca ondan uzak dur.Su beyitlerin sairi ne giizel
soyler:Ben gercegi buldum, sakin asilsiz baska gortislere saplanma . Takva
su
paranin yamndadir . Eger onu elde ettikten sonra birakirsan . Bilesin ki,
senin takvan mtisltimana yakisir bir takvadir . Zahid . dtinyadan yiiz
gormeyince
ondan el-etek ceken kimse degildir, asil zahid. her'sey yolunda giderken
ytiztinti dtinyadan cevirerek ondan uzak durmayi tercih edendir . Nitekim
biiyiik
sair Ebu Temmam der ki:Dunya kendisiler senye boyanarak yonelmisken ztihd
yoluna girmeyen kimse gercek zahid degildir . Ehli hikmetten biri der ki;
Niye dtinyadan uzak durmuyoruz ki . onun omrti sayili, faydasi kit. arisi
bulanik, gtiveni aldaticidir, getirse tizer, giderse stirtindtirtir.
>Sairin biri der ki : cDtinya pesinde kosana yaziklar olsun, kalici
degildir
o ! Durmadan degismesi ile rtiyayi andirir.Onun ansi bulanik, sevinci karan
Gtiveni aldatici, aydmligi karanliktir . Dincligi yaslilik, sagligi
hastalik . Lezzeti pismanlik, bulusu yokluktur . Sahibi sikmtidan basini
alamaz , irem' de bulunanlara malik olsa bileOna bos ver, sakm parlakligma
meyletme . Qtinki o kivrimmda bela saklayan nimettir . Sen . ttikenisi
olmayan
nimet yurdu ugruna amel isle,KI orasi icin ne oltim korkusu ve ne de
yaslanmak vardir . Yahya ibni Muaz (Rahimehullahu) der ki : Dtinyaya
bakism
ibret maksadi ile olsun onu terkedisin gontillti orada verdigin emek
mecbliyet-ien dolayi Ahiret pesinde kosman da sevkle olsun.

- 436 -
YETMIS 1K1NC1 BOLUM :

CENNETIN VASIFLARI VE CENNETLIKLERIN DERECELERI
Bilesin ki, keder ve sikmtilarim daha onceki boltimlerde ogrendigin su
yurdun ki bu yurd cehennemdir karsiligi olarak baska bir yurd vardir.
Simdi de o yurdun nimet ve hazlari tizerine dtistin. Ctinki bu yurdlarm
birinden uzak kalan. hig stiphesiz, obtirtine yerlesir . Cehennemin
korkung:
yonleri tizerinde uzun uzun dtistinerek kalbinde korkuyu tercih et.
cennetliklere adanan kalici nimetler hakkmda uzun uzun dtistinerek de
kalbinde umudu tercih et Nefsini korku kirbaci ile kamcilayip umut dizgini
ile Sirat-i Mtistakim'e stir. Boylelikle aci azab-dan kurtularak ulu mtilke
nail olursun.

Simdi cennetlikleri dtistin. Ytizlerinde mutluluk parildar, tipasi
mtihtirlti bir
kabdan cennet sulari icerler. Tasi ak inciden yapilmis gairlarda kirmizi
yakut sedirlerde otururlar, yer yaygilari yesil ipeklidendir , bal ve sarap
akan lrmaklarm kenarlarma dizilmis koltuklara kurulurlar, bu irmak
kenarlari huriler ve hizmetcilerle dolup tasmis . Bunlar sanki yakut ve
mercandir, daha once onlara ne insan, ne cin el deginmemistir . Cennet
makamlarinda dolasirlar, iclerinden biri ytirtiytistinde kiritirsa
eteklerini
yetmis bin Gilman tasir, giydikleri ak ipek elbiseleri gozleri kamastirir,
baslarmda ince ve mercan taclar vardir. alimli, agirbasli ve hos
kokuludurlar . ihtiyarlamalari , yipranmalari soz konusu degildir . Cennet
bahcelerinin ortalarinda kurulmus yakut kosklerin igindeki gadirlarda
kalirlar, iri gozleri ef endilerinden baskasma kaymaz . Cennetliklere ve
hurilere testiler, ibrikler ve koselerle icenlerin tadina doyamayacaklari
ak renkli su ikram edilir, hizmetlerini goz degmemis inciler gibi
hizmetciler ve gencler yapar. islediklerinin mtikafati olarak emin bir
barmaga kavusmuslardir, bahceler ve pmarlar iginde yesillikler ve akar
sular arasmdadirlar . Her seye kudretli bir melikin katmda sadakat
koltugundadirlar , orada kerem sahibi melikin ytiztine bakarlar. Nimetlerin
parlakligi ytizlerine vurmustur. Darlik ve sikinti nedir bilmezler, tersine
Rabb'lerinin gesit cesit hediyelerine mazhar olurlar . Onlar canlarinin
istedigi ile ebediyyen basbasadirlar . orada ne korkarlar ve ne de
tiztiltirler, oltim endisesinden uzaktirlar . Onlar orada her ttirlti
nimetleri
tadarlar, oranin yemeklerini yerler, stitlti, balli, igkili ve an sulu akar
sularmdan icerler. Oranin zemini gtimtis, gakili mercan, topragi has misk.
bitkisi zaferan. Kafur kumullarinda bitmis gtilsuyu tasiyan bulutlardan
yagmur alirlar. Bu su kendilerine cesit cesit kablar ile sunulur. Kablar
inci, yakut ve mercan stislemeli. havalanmamis icki ile karisik tatli su
ile
dolu, madeninin sadeliginden dolayi tizerine dtisen lsigi yansitarak
igindeki
igkiyi btittin allik ve inceligi ile gosteren, insan elinden benzeri



cikmamis, isleme ve stislemesini insanin baaramayacagi kablardir . Bu
kablara
cennetliklere yiiz parlakligi, gtines iigini hatirlatan hizmetcilerin
elinden sunulur. Fakat nerede onlarin tatli gortiniisii, yanak gtizelligi
ve
cene alimliligi ve nerede giines isigi!Bu sifatta bir aleme inanan, oraya
girenlerin oliimsiizluge kavustuguna hicbir felaketle yiizyiize
gelmeyecegine
ve olaylarm degistiriciligine maruz olmadigma dair kesin kanaat besleyen
bir kimseye sasilir. Allah' in yikimma izin vermis oldugu bu diinyaya nasil
lsmir ve onun sundugu yasayisla tatmin olur. Allah'a yemin ederim ki .
Ahirette oliim. aclik, susuzluk ve diger gelismelerin yoklugu yaninda
viicud
sagliligmdan baska bir sey olmasa sirf bu yuzden ona gore dtinyadan sogumak
ve dtinyayi oraya tercih etmemek layik olur. Kaldi ki . cennette ne sikinti
ve ne de keder soz konusudur .Nasil soz konusu olabilir ki . cennetlikler
emniyet icinde birer meliktirler. Sevincin her turlusunu tadarlar, orada
her istedikleri kendilerine verilir, her gun Ars ' in gevresine varirlar ve
kerim olan Allah' in yuzunu gortirler. Allah' in yuzunu gormekle diger
cennet
nimetlerine bakarak elde edemedikleri -ulu'bir nimete nail olurlar ve
gozlerini baska tarafa gevirmezler. Onlar devamli sekilde bu nimetler
arasmda dolasirlar ve yok olacaklar diye korkmazlar . Ebii Hureyre'nin
rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cennette
soyle* bir ses gelir: Ey cennetlikler! Sizlere oyle bir sihhat veriyorum
ki, ondan sonra ebediyen hasta olmayacaksimz . Olumsuz bir hayat
bulacaksimz . Ardmda yaslilik olmayan bir genclige ereceksiniz. Arkasmdan
yeis gelmeyecek bir mutluluga ula?acaksimz.

Ulu Allah'm su ayeti, bu gercegi ifade eder:

Cennetliklere ilediginiz iyi ameller sayesinde nail oldugunuz
cennet ite budur diye seslenilir ;:23 AVof Sure-i Celilesi; 43.
Cennetin nasil oldugunu ogrenmek istiyorsan, Kur'an'i oku. cunki Allah'm
aciklamasimn otesinde aciklama yoktur. Mesela Rabb'imin huzuruna
dikilmekten korkan icin iki cennet vardir ayetinden itibaren Rahman
suresini, Vakia suresi ile diger ilgili sureleri oku. Eger cennetin nasil
oldugu hakkmda Peygamber ' imizin verdigi tafsilatli bilgileri ogrenmek
istiyorsan, ona hatlarm bilgisini edindikten sonra simdi de ic yonunii
tanimaya yoneterek, once cennetlerin sayismdan basla . Peygamber ' imiz
Rabb'inin huzuruna dikilmekten korkana iki cennet vardir mealindeki ayet
hakkmda buyuruyor ki: iki cennetin buttin kab ve esyasi glimusten, diger
bir iki cennetin bUlun esyasi altmdandir. Adm> cennetinde cennetlikler
Rabb'lerini gorurken onlar ile Allah arasmda sadece Kibriya Perdesi
bulunur . Sonra cennetin kapilarma bak, bunlar ibadetlerin asillarma
goredir. Nitekim cehennemin kapilari da gunahlarm asillarma goredir. 'Ebu
Hureyre'nin rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor :
Kim
malmdan iki birimlik bir sadaka verirse, cennetin buttin kapilarmdan iceri
girmeye cagrilir . Cennetin sekiz kapisi vardir. Namaz ehli olanlar namaz
kapismdan iceri girmeye cagrilir. Oruc ehli olanlar oruc kapismdan iceri
girmeye cagrilir. Sadaka ehli olanlar sadaka kapismdan iceri girmeye
cagrilirlar. Cihad ehli olanlar cihad kapismdan iceri girmeye cagrilir. Bu
arada Ebu Bekir (R.A.) : Vallahi bir kimsenin bu kapilardan birinden
cagrilma zarureti yoktur. Acaba bir kimse hepsinden ayni anda igeri girmeye
cagirilirsa olur mu? diye sorar. Peygamber ' imiz ona Evet. boyleleri de
vardir. Senin de onlardan olmani dilerim diye cevap verir.Asim Ibni Zamure
(R.A.) der ki; Hz . Ali bir gun cehennemden bahsetti, bu konuda simdi
hepsi
hatirimda kalmayan cok onemli agiklamalarda bulundu, arkasmdan sozti
Cennete getirerek dedi ki: Rabb ' lerinden korkanlar boliik boluk Cennete
sevkedilirler . Onun kapilarmdan birine varmca, kapmm yanibasmda
koklerinin arasmdan iki ayri pmar kaynayan bir agac gortirler. Aldiklari
emir uyarmca pmarlar-dan birine sokulurlar, suyundan icince
karmlarmdaki pislikler kaybolur. Arkasmdan obtir pmara sokularak icinde
yikanmca ytizlerine Cennet tazeligi gelir, artik sac renkleri ebediyen
degismez, baslari yagla yikanmis gibi hep parlak kalir. Sonra Cennete
girerler, igeri girerken Cennet koruculari onlara Selam size, ne mutlu
size, oraya ebedi kalmak tizere giriniz* derler .Arkasmdan Cennet cocuklari
etraflarmi sarar, diinyada sevilen birinin ansizm gikip gelisi karsismda



gocuklar onun etrafim nasil gevirirse oyle gevirirler, ona Miijdeler
olsun! Allah sana su su nimet ve dereceleri bagisladi derler, iglerinden
biri o kimsenin Cennet hurilerinden olan eslerinden birine kosarak
dlinyadaki adi ile Falan kisi geldi diye haber verir. Huri Sen kendin
onu
gordlin mli diye sorar. (Jocuk tabii gozlimle gordlim, pesimden geliyor
der.Bu haber uzerine huri sevincinden adeta kus gibi ugarak kapinin esigine
varir.Adam makamma varmca yapisma goz atar, yuvarlak inci pareleri
uzerinde birer kirmizi, yesil ve sari kosklin ylikseldigini goriir. Sonra
basini kaldirarak gatisina bakar, simsek gibi goz kamastirici oldugunu
goriir, oyle ki . Ulu Allah ona gtic vermese gozleri karsismdaki manzaraya
bakarken kor olurdu. Basini indirince goriir ki esleri, kullanmaya hazir
kablar, sira sira dizilmis yastiklar, yere yayilmis sagakli halilar, yuksek
sedirler hazir duruyor. Sonra sirtim bir yere dayayip bizi bu nimetlere
yonelten Allah 'a hamd olsun, eger kilavuzumuz o olmasaydi. biz bu duruma
kendiligimizden ulasamazdik diye hamdeder.Bu arada kulagma gizli bir ses
soyle seslenir: Yasaym, size ebediyyen ollim yoktur. Orada yerlesin, hie
gogmeyeceksiniz . Sihhate kavusunuz, artik size hastalik

gelmeyecektir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gtinti
Cennet
kapisma varir, kapinin agilmasim isterim. Hazin (cennet kapicisi} kim o
der. Muhammed diye cevap veririm. Bunun uzerine bana Senden once hie
kimseyi iceri almamam emredildi der.Simdi de Cennetin odalari ile bu
odalar arastndaki yukseklik farklarini dlistin. Clinki en btiytik dereceler
ile
en ytice faziletler ahirettedir. insanlar arasmda bariz ibadet
f arkliliklari ve iyi huy dereceleri kesin bir sekilde var oldugu gibi
kavusacaklari mlikafatlar arasmda da acik farkliliklar olacaktir . Eger en
yuksek derecelere ulasmak istiyorsan, Allah'a ibadet hususunda seni hie
kimsenin gecmemesine galis, zaten Ulu Allah bu konuda yarismayi
emretmistir . Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

c Rabb'inizden bir magfirete ve genisligi yer ile gok arasi kadar
olan Cennete kavusmak igin yarism. ,29) HodM Sure-i Celilesi; 27.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

t O'nun rnuhrii misktir. Yarisilar bunun icin yarissm. (30)
Mutaffifin Sure-i Celilesi; 26.

Sasirticidir ki, yakmlarmdan veya komsularmdan biri senden daha gok para
sahibi olsa veyahut evi seninkinden daha yuksek olsa, sana agir gelir,
camn sikilir, duydugun hased yuzunden keyfin bozulur.Oysa ki . senin
hesabma en gtizel sey, dlinyadaki btittin alimli seylerin denk olmayacagi
bagislar acismdan senden ilerde olanlarin bulunmasma ragmen Cennete
yerlesmektir . Ebu Said-til Hudri'nin rivayet ettigine gore. Peygamberimiz
buyuruyor : Cennetlikler , list katlartndakileri , aralarmdaki derece
farkliligi yuzunden, sizin dogudan batiya kadar ufukta degilmis
gordiigiiniiz
yildizlar gibi goriirler . Sahabiler Ya Rasulellah! Bunlar baska hie
kimsenin ulasmayacagi peygamberlerin dereceleri midir? diye sordular.
Peygamber ' imiz Hayir, nefsimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederek
soyltiyorum ki, Allah'a inanan ve Peygamberlerine uyan kimseler de bunlara
nail olacaklardir . Ytiksek derece sahiplerini asagidan bakanlar, sizin
gok
ufuklarmdan birinde dogmus gordiigiiniiz bir yildiza baktiginiz gibi
goriirler. Hie siiphesiz, Ebii Bekr (R.A.) ve Omer (R.A.) o ziimredendir ve
o
yiice nimete kavusacaklardir buyurdu . Sahabilerden Cabir (R.A.) der ki :
Peygamber ' imiz bize buyurdu ki . Size Cennet kosklerini anlatayim mi?
Ben
de O'na Tabii, ya Rasulellah. anamiz babamiz sana feda olsun diye cevap
verdim. Bunun uzerine soyle buyurdu: Cennette som cevherden koskler
vardir, dislari iglerinden ve igleri disardan goriilebilir. Orada hig bir
goziin gormedigi, hig bir kulagm isitmedigi ve hig kimsenin hayalinden
gegmemis nimetler, tadlar ve sevingler vardir . Bunun uzerine ben Bu
koskler kimler igindir? diye sordum. Bana soyle cevap verdi. Bu koskler
selami yayan, yemek yediren, devamli orug tutan ve herkes uyurken namaz
kilanlar igindir dedi . Hep birlikte O'na Bunlari kirn yapabilir? dedik.
Peygamber ' imi' N Ummetim bunlari basarabilir. Simdi size anlatacagim.
Kim
miisliiman kardesi ile karsilasmca ona selam verirse selami yaygmlastirmis
olur. Coluk - gocugunu doyurasiya yediren Yemek yedirmisler ztimresine



girer. Ramazan ile birlikte her aydan tic gun oruc tutan devamli oruc
tutmus
gibi olur. Yatsi ve sabah namazlarim cemaatle kilanlar, herkes (yani
yahudiler, hiristiyanlar ve atesperestler ) uykuda iken namaz kilmi
olurlar. buyurdu. Peygamber ' imiz :

0, sizin gtinahlarmizi bogmayarak artlarindan irmaklar akan
cennetlere ve Adn cennetindeki gtizel kosklere yerlestirir Szll Sure-
i Celilesi: 12

mealindeki ayet hakkmda sorulan bir soruyu soyle cevaplandirdi : inciden
kosklerdir, her koskte kirmizi yakuttan yetmis daire vardir. Her dairenin
yesil ztimrtitten yetmis odasi vardir. Her odada yetmis sedir, her sedirde
her renkten yetmis dosek, her dosekte iri gozlti hurilerden bir es bulunur.
Her odada yetmis sofra, her sofrada yetmis ttirlti yemek vardir ve her
odada
yetmis hizmetci bulunur. Her sabah mti'mine bunlar yeniden tazeleyerek
verilir .
- 442 -
YETMIS fjgtJNCU b0LUM

SABIR. RIZA VE KANAAT
Rizamn fazileti hakkmdaki Kur'an-i Kerim ayetleri sunlardir: Ulu Allah
buyuruyor ki :

Allah onlardan. Onlar da Allah'dan razi olmustur (32) Beyyine
Sure-i Celilesi; 8

- iyiligin karsiligi iyilikten baska bir sey olabilir mi? (33)

Rahman Sure-i Celilesi; 60
iyiligin sonu Allah' in kulundan razi olmasidir, bu da kulun Allah'dan razi
olmasinm mukaf atidir . Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Allah, erkek kadin, mii'minlere. icinde ebedi kalmak iizere,

altmdan irmaklar akan cennetler ve Adn cennetinde gtizel meskenler

vadetti . Allah' in Rizasi ise hepsinden biiyiiktiir. (34) Tevbe Sure-i

Celilesi 720
Goruluyor ki . Ulu Allah, rizasini Adn cennetlerinden ustun tutmustur.
Nitekim kendi zikrini namazdan ustun tutmus .

(35) Hie sliphesiz, namaz cirkinlikten egriliklerden alakor,
Allah 'i zikretmek ise en biiyuktiir. Allah biitiin
islediklerinizi bilir (35) Ankebiit Sure-i Celilesi; 45.

buyurmustur . Namazda adi amlan (Ulu Allah' i) miisahede etmek namazdan
daha ustun oldugu gibi cennetlerin Rabb'inin rizasi, cennetten ustiindur,
daha dogrusu 0. cennetliklerin son arzusudur . Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor ki:e Ulu Allah mli'minlere tecelli ederek Benden ne isterseniz
dileyin diyecek, mti'minler de Senin rizam diyecekler . Mu 'minlerin
Ulu
Allah'i miisahede ettikten sonra, ' nun Rizasini dilemeleri, Allah'm rizasi
en tistiin gaye oldugu igindir . Kulun Allah'dan hosnutlugu konusunu daha
sonra
ele alacagiz. Allah'm kuldan razi olmasi ise. diger bir manadadir ki .
Allah'm kulu sevmesi konusunda soylediklerimize yakmdir. Bunun ig yiizunii
agiklamak caiz degildir. Cunki kullarm idraki ' nu kavrayamaz . Bunun
hakkmdan gelebilenler kendi idrakleri ile yetinsinler . Soztin kisasi.
Allah'i miisahede etmekten tistiin bir derece yoktur. Mti'minlerin Allah'm
rizasini dilemeleri, ' nun cemalini devam iizere mtisahedeye sebep oldugu
igindir. Onlar Allah'i miisahede etme nimetine erince ' nu ana tilkti ve en
uzak arzu olarak degerlendirmisler ve ne diledikleri sorulunca sadece bu
durumunun devammi dilemislerdir . Allah'm rizasmm perdelerin kalkisma
sebep teskil edecegini 'bilmislerdir .Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

c Orada onlar (cennetlikler) ne dilerse vardir. Bizim katimizda daha
fazlasi da vardir. (36) Kef Sure-i Celilesi; 35.

Bir tefsir alimine gore daha fazla faslmdan, cennetliklere Allah
tarafmdan tic bagis gelir. Birincisi, cennetlerde benzeri bulunmayan bir
ilahi armagandir. Nitekim Ulu Allah buyuruyor ki :

(36) Onlar icin isledikleri iyiliklerin mtikafati olarak ne
goz kamastirici bagislar saklandigmi kimse bilemez (37) .
Secde Stire-i Celilesi; 17

ikincisi, onlara Allah katmdan verilen selamdir. Bu . hediyeden daha
tisttin
bir mtikafatdir. Nitekim Ulu Allah buyuruyor ki :



esirgeyici Allah'dan sozlii bir selamdir. (38) Yasin Sure-i
Celilesi; 58. .

Uciincusu de . Ulu Allah Ben sizden hosnUlum diye buyurur. Bu hediyeden
ve
selamdan daha tistun bir bagistir. Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyurur:

c Allah 'in Rizasi ise en buyuktiir. (39) Tevbe Sure-i Celilesi; 72
Yani. Allah'm hosnutlugu Icinde ytizdtikleri nimetlerden daha iistun bir
bagistir. Bu Allah'm Rizasmm fazileti ve kulun rizasmm da
mahsultidur . Rizanm faziletine delil teskil eden hadislere gelince.
Peygamber ' imiz bir gun sahabilerden bir cemaate; Siz kimsiniz? diye
sorar, onlar da Mu 'minleriz diye cevap verir. Peygamber ' imiz onlara
imaninizm alameti nedir? diye sorar. Onlar da Betaya karsi sabreder,
bolluga sukreder ve kazanin tecellisine razi oluruz. diye cevap verirler.
Bunun uzerine Peygamber ' imiz onlara 'Ka'benin Rabb ' i adma yemin ederek
soylliyorum ki, sizler mu'minsiniz diye karsilik verir.

Baska bir haberde Peygamberimiz (S.A.S.) soyle buyurmustur : Hikmet
ehli alimler, derin gorusleri sayesinde peygamberlige

yakmdirlar . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: islam hidayetine eren
ve rizki gecimine yetecek kadar olup da durumu hosnutlukla karsilayanlara
ne mutlu!c Allah'm verdigi az rizka razi olanlarm, Allah da az ameline
razi olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah bir kulu
sevince
ona bela verir, sabrederse onu sever, hosnutlukla karsilarsa onu mumtaz
kilar . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gunu olunca.
Allah
ummetimden bazilarmi kanatlandirir da onlar da kabirlerinden cennetlere
ucarlar. Orada kosusurlar ve diledikleri nimetlere konarlar .Melekler
onlara
Hesaplasma gordunuz mu? diye sorarlar. Onlar da Hic bir hesap gormedik
derler. Melekler onlara Sirati astmiz mi diye sorarlar. Onlar da Biz
sirati gormedik* derler. Melekler onlara Cehennemi gordunuz mu? diye
sorarlar. Onlar Hic bir sey gormedik diye cevap verirler. Bunun uzerine
melekler onlara Siz kimin tim-metindensiniz diye sorarlar, onlar,
Muhammed
ummetindeniz derler. Bunun uzerine melekler Allah'm hosnutlugu uzerinize
olsun, diinyada ne amel islediginizi bize soyleyiniz derler. Onlar da iki
ozelligimiz vardi, onlar sayesinde Allah'm fazileti ile bu dereceye
ulastik diye cevap verirler .Melekler 0 iki ozellik nelerdir? diye
sorarlar. Onlar da Yalniz basimiza kalmca Allah'm emrine karsi gelmekten
haya ederdik ve Allah'm payimiza ayirdigi rizka az da olsa razi olurduk
diye cevap verirler. Bunun uzerine melekler onlara Bu derece size
layiktir. diye cevap verirler . Peygamber ' imiz" (S.A.S.) buyuruyor ki:<
Ey
fakirler! Allah'a kalbden razt olunuz ki, f akirliginizin sevabma
kavusasmiz, yoksa sevaba eremezsiniz . Bildirildigine gore israilogullari
Hz. Musa'ya (A.S.) derler ki : Rabbinden dile de bize yapmca rizasmi
kazanacagimiz bir amel bildirsin Hz. Musa Allah'im! Dediklerini duydun
diye Allah'a yalvarir. Ulu Allah Hz. Musa'ya buyurur ki . Ya Musa! Soyle
onlara benden razi olsunlar ki . ben de onlardan razi olayim. Sabra
gelince.
Ulu Allah Kur'an-i Kerim'in doksan kusur yerinde onu zikretmis ve butun iyi
amellerden daha cok derece ve mtikafati ona izafe etmis, butun bunlari onun
neticesi diye ilan etmis, sabirlilara diger butun iyi amel sahiplerinden
daha cok mtijdeler vermis ve karsilastiklari musibetlere sabredenlere
Allah'dan bagis ve rahmet vardir, onlar dogru yola eristirilenlerin ta
kendileridir (40) Bakara Sure-i Celilesi; ;4i;.

buyurmustur . Gorultiyor ki ayette hidayet, rahmet ve selamet sabredenler
icin
bir araya getirilirler . Sabir hakkmdaki ayetlerin hepsini zikretmek
mumklin
degildir.Bu mevzudaki hadislere gelince Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Size en az verilen meziyetler yakm ve israrli sabirdir. Bu iki
meziyetten yeteri kadar pay alanlarm gece namazmda ve gtindtiz orucunda
goriilen eksikliklerine goz yumulur . Karsilastigmiz sikmtilara sabirla
katlanmaniz benim nezdimde icinizden birinizin hepiniz kadar amel
islemesinden daha sevimlidir. Fakat benden sonra dtinya yonunden bahtmizm
acilmasmdan ve biribirinize dusmenizden ve netice olarak goktekilerin
(meleklerin) size yuz cevirmesinden korkuyorum. Kim sabreder ve her yerde
Allah' i gortiyormus gibi davranirsa eksiksiz mukafata nail olur (sozunun
burasmda su ayeti okudu:)



- Sabredenlerin miikafatim, yaptiklannin daha iyisi ile verecegiz (41) .

Nah: Sure-i Celilesi; 96

Sahibilerden Cabir'in (R.A.) bildirdigine gore. Peygamberimize (imanin ne

oldugu) sorulunca Peygamber ' imiz iman sabir ve comertliktir diye cevap

buyurdu . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sabir cennet
hazinelerinden

biridir.Bir keresinde O'na iman nedir diye sorulunca* sabirdir diye

cevap buyurmustur.Bu cevap. Peygamber ' imizin Hacc, Arafat 'a gikmaktir

buyurmasma benzer. Manasi. Haccm belli-basli riiknii Arafat'a

gikmaktir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c En faziletli amel,
nefse

zor gelen ameldir

Soylendiginegore, Ulu Allah Hz. Davud'a soyle vahyetti; Benim
ahlakimi benimse. Benim huylarimdan biri de sabirli olmaktir . Ibni Abbas
' in
(R.A.) rivayet ettigine gore, bir gun Peygamber ' imiz ensarin yanma
nirerek
Siz, mu'min misiniz? diye sorar. Enser susar. Hz. Omer Evet, ya
Rasulellah diye cevap verir. Peygamber ' imiz : Imanimizin alameti nedir
diye sorar Ensar; Bolluga karsi Allah'a sukrederiz, belaya katlanir ve
ilahi htikme riza gosteririz diye cevap verirler. Bunun tizerine
Peygamber ' imiz Kabe'nin Rabb ' 1 adma yemin ederek soyltiyorum ki .
sizler
mu 'minlersiniz buyurur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Hosa
gitmeyen seye katlanmakta bir cok fayda vardir.Hz. isa (A.S.) der ki; Siz
hosunuza gitmeyen seylere katlanmadikga sevdiginiz seylere
ulasamazsimz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sabir bir insan
sekline girse, mutlaka kerem sahibi biri olurdu, Allah sabirlilari
sever. Bu mevzuda sayisiz hadis-i serif vardir. Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor : Kanaatkar aziz olur. muhteris ise duskun olur.Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) : Kanaat tukenmez bir hazinedir
buyurmustur . Kanaat bahsine, daha once bir kac kere de temas etmistik-

YETMIS DORDUNCU BOLUM :
TEVEKKULUN FAZILETI

Bu bahisdeki ayetlerden biri soyledir:

Hie sliphesiz. Allah Tevekkiil edenleri sever (42) Al-i imran

Sure-i Celilesi; 159.

(43) Sahibi Allah, sevgisi ile sereflenmis, mensubu Allah' in
destegi ile miijdelenmis olan riitbe ne yiice bir riitbedir.
Yetkili koruyucusu, destekleyicisi , seveni ve gozeticisi
Allah olan kimse, hie sliphesiz, biiyiik bir kurtulusa ermistir.
Ciinki sevilen azaba garptirilmaz, siiriilmez, kovulmaz.Bu
mevziidaki hadislere gelince, ibni Mes'iid'un (R.A.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Biitiin
iimmetleri Hac mevsiminde bir arada gordiim. Bu arada kendi
ummetimin daglari-ovalari doldurdugunu gordiim, gok olmalari
ve goriiniisleri hesuma gitti, bana Hosniid oldun mu? diye
soruldu, Evet dedim. Bunlar ile birlikte yetmis bin kisi
daha hesaplasmaksizm cennete girecek denildi . Sahabiler,
Onlar kimdir, ya Rasulellah diye sordular. Peygamber ' imiz
bosu bosuna bobiirlenmeyenler, falciliktan uzak duranlar,
hirsizlik etmeyenler ve Rabb'lerine giivenenlerdir diye cevap
buyurdu. Bu sirada Sahabilerden iikkase (R.A.) ayaga kalkarak:
Ya Rasiilellah! Allah'a dua et de beni onlardan etsin! dedi .
Peygamber ' imiz : Allah'im. ' nu onlardan eyle! diye dua
buyurdu. Arkasmdan bir baska sahabi, kalkarak: Ya
Rasiilellah! Allah'a dua et de Beni de onlardan etsin dedi.
Peygamber ' imiz de Allah ' lm onu da onlardan eyle. diye dua
etti. Arkasmdan bir baska Sahabi kalkarak Ya. Rasiilellah,
Allah'a yalvar da beni de onlardan eylesin dedi.
Peygamber ' imiz bu husiisda tikkase seni gegti dedi.
(Rasulallah (S.A.S.) soyle buyurdu: Eger siz Allah'a
germancdg* tevekkiil edebilseniz, sabahleyin yuvasmdan ag
giktigi halde aksam karni tok donen kusa rizik verdigi gibi
sizin de rizkinizi verirdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor



ki: Kim sirf Allah 'a giivenirse. Allah ona her ttirlu destegi
yetistirir ve ummadigi yerden rizkini saglar. Kim sirf
diinyaya ydnelirse Allah onu diinyaya havale

eder . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: insanlarm en
zengini olmak isteyen kimse Allah ' m Kati'ndakine
elindekinden daha gok giivensin . Rivayet edildigine gore.
Peygamber ' imiz gegim darligma diisiince ev halkina Haydi
namaza kalkm, Yiice Rabb ' im bana bdyle emretti buyurur ve^su
ayeti okurdu.
-Ev halkina namazi emret ve kendin de ona sebatla devam et (43) .
Taha Sure-i Celilesi: 132.

Peygamber ' imiz (S.AS.) buyuruyor ki : Asilsiz kuvvetlerden yardim
dileyen ve kendine giivenen Allah 'a tevekkiil etmez (etmis sayilmaz.) '
Bildirildigine gore. Hz. Ibrahim (A.S.) mancimk ile cehenneme
atildigi zaman, yanina Cebrail gelerek .Bir sey istiyor musun diye
sorar. Hz. Ibrahim (A.S.) de atese atildigi zaman soyledigi Allah
bana yeter, ne giizel vekildir soziine bagli kalarak Cebrail 'e
(A.S.) Senden hig bir dilegim yok diye cevap verir. Nitekim ulu
Allah ' nun hakkmda S6ziine bagli kalan ibrahim buyurdu (44)
Necm Sure-i Celilesi; 37.
Ulu Allah. Hz. Davud'a (A.S.) soyle vahyetti. Ya Davud ! Yarattiklanma
degil de bana giivenen kula, biittin yer ve gok hiyle ile karsisma dikilse
bile, gikis yolu gosteririm. Said ibni Ctibeyr (R.A.) buyurur ki; Bir
giin
elimi akrep soktu, annem (seni muskaciya goturup tedavi ettirecegim) diye
yemin etti, ben de muskaciya varmca soku'mayan elimi uzattim. ibrahim ibni
Havvas (R.A.) 01umsuz diri olan Allah 'a gtiven mealindeki ayeti okuyarak
Bu ayeti gordukten sonra insanin Allahdan baskasma gtivenmemesi gerekir
dedi . Alimlerden birine rtiyasmda bir ses sunlari duyurur; Ulu Allah'a
giivenen gegimini saglamis olur . Alimlerden biri der ki; Payma ayrilan
rizk, seni iizerine farz kilinan ibadetten alakoymasm. zaman Ahiretini
mahvedersin ve diinyada da payma yazilandan daha fazlasim elde
edemezsin . Yahya ibni Muaz (R.A.) buyurdu ki; insamn pesinden kosmaksizm
rizhna kavusmasi, rizkm, insani aramakla emredildigini gosterir . ibrahim
ibni Edhem (R.A.) buyurdu ki; Kesislerden birine, yiyecegin. igecegin
nereden geliyor diye sordum Bana su cevabi verdi . Bunu ben bilmiyorum
sen bana nereden yiyecek ve igecek gonderdigini Rabbime sor.Herem ibni
Hayyan. Uveys-iil Karani'ye (R.A.) Nerede oturmam istersin diye sorar, o
da am'i tavsiye eder. Herem. Oranm geginme sartlari nasil diye sorar.
Hz. fjveys : Yaziklar olsun su siipheci* kalblere ! Onlara nasihat fayda
vermiyor der . Arif lerden biri der ki; Vekil olarak sirf Allah'a
dayandigim
zaman her iyilige yol bulurum. Allah ' dan dileriz ki . bize giizel edeb
nasib
eylesin. Amin, ya Muin.

- 451 -
YETMiS. BESiNCi BOLUM :
MESCiDiN FAZiLETi
Ulu Allah (C.C) buyuruyor ki :

Allah'm mescidlerini ancak Allah'a ve Ahiret Giiniine inanan,
namazi dosdogru kilan, zekati veren ve Allah'dan baska hig kimseden
korkmayanlar imar eder. iste dogru olmalari umulanlar, bunlardir (45)
Tevbe Sure-i Celilesi; 18.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim isterse bir bagirtlak kusu
yuvasi kadar olsun. bir mescid yaparsa, Allah ona cennette bir kosk
kurar. Camiden hoslananlardan Allah' da hoslanir. c Camiye geleniniz
oturmadan once iki rek'at namaz kilsm. Mescide komsu olan, namazim
mutlaka mescidde kilmalidir. iginizden biriniz namaz kildigi yerde
kaldigi miiddetge konusmadikga veya camiden gikmadikga, melekler (Allah '
im,
ona rahmet et, Allah' im onun gtinahlarim bagisla) diyerek onun igin dua
ederler. Ahir zamanda iimmetimden oyle kimseler gelecektir ki . camilere
gelip halka halka oturacaklar. Konusma konulari dtinya ve diinya
sevgisidir.
Sakm onlarla birlikte oturmayiniz. Allah onlarin hie bir dilegini kabul
etmez .



Ulu Allah, kitablarmdan birinde sdyle buyuruyor: Benim
yeryuzundeki evlerim camilerdir. evlerdeki ziyaretcilerim onlari tamir
edib senlendirenlerdir . Evinde temizlenip beni evimde ziyaret edenlere ne
muttu! Ziyaret edilenin ziyaretcisine ikramda bu'unmak gorevidir .
Birinin camilere devam ettigini gordtiguntiz zaman onun mu'min olduguna
sahitlik ediniz.Said ibni Museyyeb (R.A.) buyurur ki : Camide oturan
kimse
Rabbi lie basbasa oturuyor demektir. Onun hayadan baska bir soz soylememesi
gerekir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Camide konusmak,
hayvanlarm otu yedigi gibi sevabi mahveder . Nohai (R.A.) der ki : ilk
muslumanlar. karanlik gecelerde camiye yuruyerek gitmenin cenneti gerekli
kildigmi belirtirlerdi . Enes ibni Malik (R.A.) der ki; Kim camiye bir
kandil yakarsa Ars ' 1 tasiyanlar ile birlikte buttin melekler kandilin
lsigi
yanar kaldikca onun gunahlarmm afvedilmesi icin dua ederler.Hz. Ali
(K.V.) buyurur ki; insan oldugii zaman yeryuzundeki namaz yeri ile gokte
amellerinin yukseldigi yer onun icin aglar. Arkasmdan.

Ne gok ve ne de yer onlara {Firavun ile yardakcilarma) aglamadi . Ve
Onlara muhlet de verilmedi mealindeki ayeti okudu (46) Duhan Sure-i
Celilesi: 29.

ibni Abbas (R.A.) buyurur ki; Mu'minin olumune, yer ytizu kirk sabah
aglar . Ara-uf Horasam (R.A.) buyurdu ki; Yeryuzunun her yuzti kirk sabah
aglar . Ata-ul Horasam (R.A.) buyurdu ki; Yeryuzunun her hangi bir
mevkiinde bir kere secdeye varan bir kul icin. secde yeri Kiyamet Gunu
sahidlik eder ve oldtigti gun arkasmdan aglar. Enes ibni Malik (R A.)
buyurur ki; Uzerinde namaz kilarak veya zikredilerek Allah' in adi anilan
yeryuzii mevkii, cevresindeki kesimmlere karsi ovunur, Allah zikriyle yedi
kat derinligindeki yere.kadar sevincini duyurur. Namaza duran kul icin
uzerinde durdugu zemin buttin susunu takmir . S6ylendigine gore, insanlarm
konakladiklari her zemin gelip gecenlere ya dua veya lanet eder.

- 453 -
YETMi ALTINCI BOLUM :
RiYAZET VE KERAMET EHLiNiN FAZiLETi

Bilesin ki . ulu Allah bir kulun iyiligini isterse ona kendi
gunahlarini gosterir. Gorusti derin olanlara kusurlari gizli kalmaz .
insan,
kusurlarini bilince giderilmeleri mumkun olur.Fakat insanlarm coklari
kusurlarmi gormezler. insan baskasmm gozundeki copti goriir de kendi
gozlindeki mertegi gormez. Kusurlarmi gormek isteyen icin dort yol vardir:
-Birinci yol: Nefsin kusurlarmi goren ve gizli afetlerin farkmda olan bir
seyh ile oturup kalkmak, onu kendisi hakkmda hakem tutmasi ve nefisle
cihad hususunda, onun buyruklarma uymasidir.Bu yol. muridin seyhi ve
talebenin hocasi ile olan munasebetlerini belirtir. Bu yolda hoca ve seyh
insana kusurlarmi tanitir ve giderilmelerinin carelerini gosterir.
Zamanimizda boylesi pek az kalmistir.

ikinci yol: insanm sadik, derin goruslii ve dindar bir dost edinerek, onu
davranis ve hallerinizi incelemek uzere kendine murakebeci olarak kabul
etmesidir. Bu dost onun gizli acik btitun kusur ve huylarma karsi onu ikaz
eder. Dinimizin ileri gelen buyuk ve akilli sahsiyetleri boyle
yaparlardi . Hz . Omer (R.A.) Bana kusurumu gosteren kimseye Allah rahmet
eylesin derdi ve Selman-i Farisi'den (R.A.) kusurlarmi sorardi.Bir gun
Selman onun yanma girince, Benim hakkimda hos gormedigin bir sey duydun
mu? diye sorar. Selman afv dileyerek bir sey soylemek istemez. Fakat Hz.
Omer israr edince Duyduguma gore sofranda iki cesit yemek bulunduruyorsun
.
Ayrica biri gece, obtirti gundiiz giyilmek uzere iki kat elbisen varmis
der.
Hz. Omer. Salman 'a (R.A.) Baska bir sey duydun mu diye sorar. Salman
Hayir deyince, ben bu ikisinin caresine bakarim der. Hz. Omer 'in (R.A.)
kusurlari hakkmda soru sordugu kimselerden biri de . Huzeyfe (R.A.) idi .
Ona Sen Peygamber ' imizin muna.iklar hakkmdaki sirdasi idin, bende
munafiklik belirtisi goriiyor musun? diye sorardi. Ahlakmm iistunlugu ve
siyasi mevkiinin ytiksekligine ragmen Hz. Omer (R.A.) nefsini bu derece
kmardi . Zaten akli cok ve derecesi yuksek olanlar kendilerini daha az
begenir ve nefislerini daha siddetle kmarlar . Ancak simdi boylelerine cok
az rastlanir oldu Dalkavukluga sapmadan insana kusurunu bildiren veya



kiskangliga kapilarak tenkitte olgtiyu kagirmayan dostlar azaldi.Bu yuzden
arkadalarin ya kiskanglik ve kin duygusu ile iyiliklerini kusur olarak
gortiyor veya dalkavukluk ederek kusurlarim dikkatlerinden kagirmak
istiyorlar . Bu yuzden Davud-ud Tai (R.A.) insanlardan uzak yasardi, ona
insanlar ile niye dtisup kalkmiyorsun diye sorarlar. da su cevabi verir,
Benden kusurlarimi saklayanlari ne yapayim? Oysa ki, dindarlarm arzusu
baskalarinm ikazi sayesinde kusurlarimn farkma varmaktir . Durum bu iken
bizim gibiler arasmda yayilan anlayisa gore, bize en sevimsiz gorunen
insanlar, bize nasihat ederek kusurlarimizi tamtmaya galisanlardir . Bu
hal . iman zayifligmm delili olabilir . Kotu huylar sokucu yilan ve
akreplerdir. Eger birisi bize elbisemiz arasmda akrep gezindigini duyursa
ona karsi minnet duyar, onun davramsmdan hosnutluk duyar ve derhal akrebi
uzerimizden uzaklastirip oldurmeye koyuluruz . Oysa ki, akrebin verecegi
aci
bedenedir ve bir gun ya da daha az bir muddet surer. Ama kotu huyun acisi
kalbin derinliklerine ntifuz eder ve oltimden sonra binlerce yil boyunca
veya
ebedi olarak surme tehlikesi vardir.Buna ragmen kotu huyumuz hakkmda bizi
uyaran kimsenin davramsim hosnutlukla karsilayarak bu huyu gidermeye
koyulmuyoruz da bize nasihat edene sozlerini geri gevirerek ona Sen de su
hareketi isliyorsun diyoruz. Boylece ona karsi duydugumuz dusmanlik,
nasihatinden f aydalanmaktan bizi alakoyuyor . Bu davrams, gtinah
goklugunun
yol agtigi kalb katiligmdan ileri gelmise benziyor. Bunlarm hepsinin
kaynagi iman zayif ligidir . Ulu Allah 'dan bize dogruluga irsad ederek
kusurlarimizi gormemizi saglamasim ve giderilmeleri igin pare aramamizi
nasib etmesini, fazilet ve keremi sayesinde kotuluklerimizi bize
duyuranlara tesekklir etmemizi muyesser kilmasim dileriz. Amin. ya Muin!
Uguncti yol: Kusurlari dusmanlarm agzmdan ogrenmektir. Cunki hasim goz,
kusurlari meydana gikarir. insani yalandan oven, pohpohlayan
karsismdakinin kusurunu saklayan dalkavuk bir dosta nazaran
karsismdakinin kusurlarim agiklayan kindar bir diismandan daha iyi
f aydalanilir . Fakat, insan dusmamn soylediklerini inkar etmeye ve
sozlerini kine baglamaya yaratilistan yatkmdir. Amma, gerin goruslu
kimseler dusmanlarinin sozlerinden f aydalanmaktan geri kalmazlar, giinki
onun kusurlari nasil olsa onlarin dillerine diiser.

Dordiincu yol: insanlar ile diisiip kalkmaktir. Baskalari arasmda kmanan
her
davranisi kendinde arastirmali ve nefsini bu konuda tartmalidir. Qunki
mu'min mu'minin aynasidir. Herkes karsismdakinin kusurundan kendi kusurunu
gortir ve bilir ki . nefse uyma konusunda insanlar biribirine yakm
karakterdedir . iglerinden birinin huy edindigi seyden digeri butun butiine
kurtulamaz, ondan daha biiyuk sekilde veya hig degilse bir nebze pay almis
olur. Bu yuzden herkes kendi kendini inceleyip baskasmda kmadigi kusurcan
kendini armdirmalidir . Bu senin igin yeterli bir edeb egitimidir. Herkes
baskasmda ayipladigi davranisi islemekten kendini alakoyabilse edeb
ogretmenine ihtiyag: duyulmazdi . Hz. isa {A.S.) 'a: Seni kirn terbiye
etti
diye sorarlar, o da Bana kimse terbiye ogretmedi, kendim cahilin
caniligini girkin gorerek, ondan kagmdim diye cevap verir. Butiin bunlar
irfan sahibi, durust, kendi kusurlarim gorebilen, musfik din konusunda
nasihatten geri durmayan, kendini egitmeyi basarmis ve baskalarinm
egitimine yar.eimis. nasihat vermekten geri durmayan bir seyhden mahrum
olanlarm gareleridir. Boylesini bulan kimse, hekimini bulmustur, hemen
onun etegine yapissm. (Junki onu hastaliktan kurtaracak, karsi karsiya
bulundugu tehlikeden alakoyacak olan odur.Bilesin ki, anlattiklarimiz :
eger
ibret gozti ile incelersen basiretin agilir. kalb bozukluklari,
hastaliklari
ve bunlarm tedavi yollari ilim ve iman nuru ile onunde apagik hale gelir.
Eger bunu basaramazsan taklid ve kapma yolu ile tasdik ve iman etmekten
geri kalmamalism. Cunki ilim oldugu gibi iman da derece derecedir, ilim,
imandan sonra elde edilir. iman, ilmin otesindedir . Nitekim ulu Allah
(C.C.)
buyuruyor ki :

Allah icinizden iman edenler ile kendilerine ilim verilmis
olanlari derecelerine gore yuceltir (47) Miicadele Sure-i Celilcsi; 11.
Nefsin azgm arzularma karsi durmamn Allah'a ulastiran yol oldugunu kabul
edip, bunun sebeb ve sirrim bilmeyen kimse iman edenlerdendir . Nefsin



azgin' arzularim kiskirtanlar konusunda anlattiklarimizi ogrenenler de
Kendilerine ilim verilenlerdendirler . Her ikisine de Allah en giizel
mtikafati vaadetmistir . Kuranda, hadiste ve ileri gelen alimlerin
sozlerinde
bu gercegi destekleyen deliller sayisizdir. Nitekim ulu Allah (C.C.)
buyuruyor ki :

- Rabb'inin katinda dikileceginden korkarak nefsi hevadan ala-koyana
gelince, onun varacagi yer cennettir (48)Naziat Sure-i Celilesi ; 40-41 .

RasuluHah'm yaninda aleak sesle konuanlarm kalblerini Allah
takva yonunden imtihan etmistir. Onlar icin btiytik bir magfiret ve
mtikafat
vardir (49) Hucurat Sure-i Celilesi; 3.

ileri stirtildtigtine gore Kalbferini takva yonunden imtihan etmistir
demek,
Kalblerini nefsinin arzularimn sevgisinden armdirmistir demektir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Mu'min bes yonden baski
altmdadir:
1) Mu'min onu kiskanir, 2) Miinafik ondan nefret eder, 3) Kafir ona savas
agar, 4) Seytan onu yoldan gikarir, 5) Nefts kendisi ile cekisir . Aciktir
ki . nefis didisen bir diismandir, ona karsi cihad etmek herkes icin
gereklidir . Soylendigine gore. Ulu Allah (C.C) . Hz. Davud'a (A.S.) soyle
vahyetti. Ya Davud (A.S.) Dostlarim nefsin esin arzulari doyurmaktan
sakindir. Cunki dunya arzularma bagli olan kalblerin akillari ile benim
aramda perde gerilmistir .

Hz. isa (A.S.) buyurur ki; Vaadedilen gormedigi kayip bir sey ugruna
goztinun onundeki arzusunu terkedene ne mutlu ! Peygamber ' imiz cihaddan
henuz
donen bir cemaate Hos geldiniz. Ktictik cihaddan buyuk cihada d6ndunuz
demis. O'na Ya Rasulellah, buyuk cihad nedir diye sormuslar.
Peygamber ' imiz Nefisle cihad etmektir buyurmustur . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Mucahid. Allah'a Taat hususunda nefsi ile cihad
edendir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Nefsine eziyyet
etmekten
kacm, Allah' in emrine karsi olan arzularma da uyma. Kiyamet Gunu nefis
senden davaci olunca senin bir uzvun digerine zanet eder. Ancak. Allahm
bagislamasi ve gozyummasi hali mustesna . Suf yan-tis Sevri (R.A.) buyurur
ki;
Nefsimden daha cetin bir seyle karsilasmis degilim, bazen lehimde bazen
aleyhimde olur.Ebu Abbas-til Mevsili (R.A.) nefsine soyle seslenir. Ey
nefis, ne dtinyada hiikiimdar gocuklari gibi yiyip icip yasadm ve ne de
Ahiret kazanmak icin Allah' in kullari ile birlikte gayret sarfettin.
Galiba
senin yuzunden ben cennet ile cehennem arasmda mahpus kalacagim. Ey nefs,
utanmaz mism?Hasan-ul Basri (R.A.) buyurdu ki; Nefsin azgm bir binek
atmdan daha gok siddetle gemlenmeye muhtactir . Yahya Ibni Muaz'ur Razi
(S.A.) derki; Nefsine karsi riyazet kilici ile savas . Riyazet dort
cesittir: 1) Az yemek, 2) Az uyumak, 3) Luzumsuz konusmamak, 4) Herkesin
derdine kosmak (kimseyi uzmemek)Az yemek asm arzulari sondtirtir, az uyku
iradeyi arilastirir, az konusmak belalardan korur, sikmtilara katlanmak
ulkulere ulasdirir . insana en zor gelen sey. haksizliga karsi anlayisli
davranmak ve sikmtilara karsi sabretmektir . Azgm arzular ve gtinah
istekleri nefisten harekete gecip bos yere konusmak hevesi kabarmca
tereddtid ve az uyku, kmmdan az yemek kilicmi siyirir. Yumusaklik ve az
konusma elleri ile iizerine darbe indirir, boylece zuliim ve intikamdan
kendini uzak tutarsm . Diger insanlar karsismda onun yol acacagi afetlerden
kurtulursun. onu asm arzularm karanligmdan armdirir, korkung
afetlerinden necat bulursun. zaman pak. nurlu, hafif, ruhani bir varlik
olur, bahgede gezinen hiikiimdar gibi iyilikler alanmda dolasir, yaris ati
gibi itaat yollarmdan yarisirsm.

Yahya ibni Muaz sozlerine soyle devam eder, insanm tic dlismam
vardir: Dlinyasi, seytam ve nefsi. Ztihd ile diinyadan, emirlerine karsi
koyarak seytandan ve arzularma karsi soyarak nefisten sakm.
Ehli hikmetten biri der ki . Nefsinin kontrolti altma giren kimse, ezgin
arzularmdan hoslanmada ona esir olur. onun nevasmm zindanmda mahpus
olur, dizginleri onun elinde olan gemlenmis ve eli kolu bagli biri olur.
Onu istedigi tarafa stirtikleyerek kalbini faydalardan mahrum eder.Cafer
ibni Humeyd (R.A.) buyurur ki; Hic bir nimete, baska bir nimeti
terketmeksizin ulasilamayacagi hususunda alimler ve hikmet sahipleri gorlis
birligi igindedirler . Ebu Yahya el-varrak (R.A.) buyurdu ki; Azalarmm



azgin arzularim doyuran kimse kalbine pismanlik agaci diker . Vuheyb ibni
Verd (R.A.) buyurur ki; Ekmekten daha fazlasi sehvettir. Dunyanm azdirici
arzularmdan hoslanan kimse algalmaya hazir olsun . S6ylendigine gore Hz.
Yusuf (A.S.) . Mi sir hazinelerine sahip olunca, hukumdarm karisi Ona
giinah
sebebiyle krallari kole, taatleri sebebiyle koleleri kral yapan Allah' 1
tenzih ederim. ihtiras ve azgin arzular hukumdarlari kole yapmistir. Bu da
bozguncularm cezasidir. Sabir ve takva da koleleri htikumdar yapmistir
dedi . Bu kadin Hz. Yusuf un kafilesi ile gegecegi bir gunde yolunun
uzerine
oturmustu. Hz. Yusuf (A.S.) memleketinin buyuklerinden on iki bin kisi
arasrnda binek gidiyordu . Hz . Yusuf. Allah'm ayette haber verdigi uzere.
O'na su cevabi vermistir,

Kim giinahdan sakmir ve sabrederse, ulu Allah iyilik isleyenlerin
miikaf atlarini za'yetmez (50) Yusuf Sure-i Celilesi: 90.
Cuneyd-ii! Bagdad! (R.A.) buyurur ki; Bir gece uykum kacti, kalktim zikre
basladim, fakat her zamanki tadi bulamadim. Uyumaya galistim, uyuyamadim.
Oturdum, fakat oturmaya da dayanamadim. Bunun uzerine disari giktim,
karsima yere serilmis bir abaya burunmus bir adam gikti.Benim yaklastigimi
duyunca Ya Ebel Kasim, hemen bana gel dedi. Ben Efendim, boyle bulusmayi
kararlastirmadan mi dedim. Evet, Allah 'dan kalbini bana dogru gelmek
iizere harekete gegirmesini dilemistim dedi. Ben de Arzunu yerine
getirdi,
ne istiyorsun dedim. Nefsin hastaligi ne zaman kendisine ilag olur diye
sordu. Ben nefis arzularma karsi koyunca diye karsilik verdim. Bunun
uzerine nefsine donerek, Bak dinle, ayni cevabi sana yedi kere verdim,
fakat ilia Cuneydin ne diyecegini duymak istiyorum diyerek benim sozume
kanmadm, iste simdi ayni cevabi Cuneyd'den duydun dedi ve ortadan
kayboldu, onu taniyamadim.

.Yezid-lir Rekkasi (R.A.) buyurur ki; Dlinyada soguk suyu benden uzak
tutun, olaki Ahirette ondan mahrum kalmam. Adamm biri Omer ibni
Abdulaziz'e *Ne zaman konusayim diye sorar, o da Canm susmak isteyince
der. Adam Peki, ne zaman susayim diye sorar. o da Canm konusmak
isteyince der. Hz. Ali (K.V.) buyurdu ki; Cennete hasret duyan kimse,
dunyada nefsinin arzularmdan uzaklasir.

- 460 -
YETMIS YEDINCI BOLUM

IMAN VE NIFAK

Bilesin ki . ulu Allah'm tek ve ortaksizligma ve peygamberlerin
getirdigi gerceklere inanmak demek olan imanm kemali, fazla amel islemekle
olur. Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Mii'minler ancak o kimselerdir ki . Allah 'a ve ' nun Rasul'iine iman
edenler, sonra da hig siipheye dusmeksizin Allah yolunda mallari ve
canlari ile cihad ederler iste imanlarmda sadik olanlar bunlardir
Hucurat Sure-i Celilesi; 15

Lakin iyi kimseler, yiizlerini doguya ve batiya gevirenler degildir.
Asil iyi kimseler Allah'a, Ahiret Giiniine, meleklere, kitaba,
peygambere inananlar, mallarmi Allah sevgisi ile yakmlarma,
yetimlere, yoksullara, yari yolda kalmislara, dilenci'ere, esirlere
verenler, namazi dosdogru kilanlar, zekat verenler, sozlestikleri
zaman verdikleri sozleri yerine getirenler, sikmtida, hastalikta ve
savasm hararetli safhalarmda mukavemet gosterenlerdir (52 ) Bakara
Sure-i Celilesi; 177.

Ulu Allah burada iyi insan olmak icin ahde vefa. sikmtilara katlanma...

gibi yirmi vasif sart kildiktan sonra, iste imanlarmda sadik olanlar

bunlardir buyurmustur.

- Ulu Allah iginizden iman edenler ile. kendilerine ilim verilenleri
derece derece yiiceltir (53) . Miicahid Sure-i Celilesi; 11.

- Size ne oluyor ki, iman ettikten sonra gene Allah Yolu'nda
harcamiyorsunuz? ! Oysa ki, goklerin ve yerin mirasi Allah' mdir.
iginizde Fetih'den once Allah Yolu'nda harcayan ve savasanlar,
digerleri ile bir degildir. Onlar derece itibari ile Fetih'den sonra
harcayan ve savasanlardan gok buyuktiir. Bununla birlikte, Allah bu
iki ziimrenin her birine en giizel olani vaadetti . Allah



yaptiklarimzdan inceden inceye haberdardir (54) . HacJid Sure-i
Celilesi; 10.
Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Allah 'm Rizasi pesinden kosanlar, ' nun katinda derece
derecedirler . Allah biitiin islediklerinizi goriir (55) (S*. Al-i Imran
Sure-i Celilesi. 163.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: iman ciplaktir, onun elbisesi
takvadir. Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: iman yetmis
ktisur
derecedir, en asagi derecelisi, yolu engel ve takmtilardan

temizlemektir . Peygamberimizin bu hadisi, iman olgunlugunun amellere
bagli
oldugunu gosterir, oteyandan iman olgunlugunun miinafiklik ve gizli sirkten
uzak olmaya bagli oldugunu belirtmek tizere Peygamberimiz (S.A.S.)
buyuruyor : Su dort sifat kimde varsa, o kimse her ne kadar namaz kilip
orug tutarak kendini mti'min sansa da katiksiz miinafiktir: 1) Yalan
konusuyorsa, 2) Verdigi sozii tutmuyorsa, 3) Emanete hiyanet ediyorsa, 4)
Anlasamadigi kimselere karsi hileyle davramrsa (Baska bir rivayete gore
dorduncu madde Antlasmalari bozarsa) diye gecmektedir . Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki : c Kalbler dort cesittir: 1) Ptiriizstiz ve icinde
parlak kandil yanan kalb, bu mti'minin kalbidir, 2) icinde hem imam ve hem
de nifaki bir arada barmdiran, karmakarisik kalb. Oradaki iman tatli su
ile beslenen yesil bakla gibi . nifak ise kan ve irinle beslenen bir ciban
gibidir. Bu iki maddeden (su ile kan-irin) hangisi baskin cikarsa, kalb
onun htikmtinti giyer. (Baska bir rivayete gore bu iki maddenin hangisi
baskin
cikarsa kalbi denetimi altma alir (56) .

(56) Hadisin basinda kalblerin dort cesit oldugu belirtildigi halde
sadece iki cesidi aciklanmistir . Diger iki cesit hakkmdaki aciklamayi ya
Ravi tarafmdan unutuldugu icin veya elimizdeki kitaba eksik nakledildigi
icin ogrenenuyoruz .

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bu timmetin miinaf lklarimn
cogunlugu, Kur'an okuyucularidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Ummetimde sirk, beyaz kaya iizerinde yuriiyen karmcanin ayak sesinden daha
gizlidir . Sahabilerden Huzeyfe (R.A.) buyurur ki; Peygamber zamamnda
insan soyledigi tek soz yuzunden olunceye kadar munafik sayilirdi. Oysa ki,
ben ayni sozii sizden gtinde on sefer duyuyorum. Alimlerden biri der ki;
insanlarm munafikliga en yakm olani kendisini miinaf lkliktan uzak kabul
edendir . , Sahabilerden Huzeyfe (R.A.) buyurur ki : Bu guntin
munafiklari
Peygamber 'in zamamndakilerden goktur. zaman onlar miinaf lkliklarim
saklarlardi, bugtin ise agik agik miinafiklik yapiyorlar . Bu nifak iman
durustliigii ve olgunlugu ile bagdasmaz . Miinaf lkliktan en uzak olanlar,
ondan
gekinenler, en yakm olanlar da onunla hig bir ilgisi olmadigim
sananlardirHasan-iil Basri'ye (R.A.) demisler ki; Simdilerde miinafiklik
kalmadigi soyleniyor Hasan Basri (R.A.) boyle diyene Kardesim,
miinafiklar
ortadan kalksa yolda yalnizliktan iirkiintii duyardiniz diye cevap verdi .
Yine Hasan-iil Basri (R.A.) veya baska birisi der ki . Miinaf lklarm
kuyrugu
yerde adim atamazdik. Abdullah Ibni Omer (R.A.) bir gtin Haccao'm
aleyhinde
konusan birini duydu ve adama Acaba Haccac burada olup soziinii duyabilse
onun hakkmda boyle konusur muydun? diye sordu, adam Hayir diye cevap
verdi. Bunun tizerine Abdullah da (R.A.) dedi ki, Biz bu hareketi
Peygamber ' imizin sagligmda miinafiklik sayardik. Peygamberimiz Diinyada
iki
cesit dil kullanan Allah Kiyamet Giinii de iki dilli yapar buyuruyor. Yine
Peygamberimiz insanlarm en kotiileri, berikine bu ytizti ile ve otekine
obiir
yiizii ile giden iki ytizltilerdir buyuruyorHasan-iil Basri'ye (R.A.)
Sazilar:
bizim miinaf lkliktan endisemiz yok diyorlar, ne dersin diye sorarlar.
Hasan

(R.A.) onlara su cevabi verir. Vallahi miinafiklikla hig bir ilgin
olmadigim bilmen, benim igin yeryiiziinun altm ile dolup tasmasmdan daha
sevimlidir der. Yine Hasan-iil Bas-ri (R.A.) : Dilin kalple, igin disla
ve
girisin gikisla uyusmamasi miinafiklik alametlerindendir demistir . Adamm
biri Huzeyfe 'ye (R.A.) Ben miinaf lk olmaktan korkuyorum der. Huzeyfe

(R.A.) de ona su karsiligi verir; Sen munafik olsan, miinaf lkliktan
korkmazdm. Ciinkii munafik, nifaktan emin olur.ibni Ebu Miileyke (R.A.)
der
ki; Peygamber ' imizin yiiz otuz (bir rivayete gore ytiz elli) sahebi ile



karsilastim, hepsi de munaf lkliktan korkuyorlardi . Rivayete gore bir
giin
Peygamber ' imiz bir gurup sahabi ile birlikte oturuyordu. Birinin sozu
gecti
ve onu cok ovduler. Bu arada sozti edilen adam cikageldi. Yeni abdest
almisti, abdest suyunun damlalari yuziinden akiyordu, nalinlari da
elindeydi, almnda secde izi vardi . Sahabiler Sana sozunu ettigimiz adam
iste, ya Rasulellah dediler. Peygamber ' imiz Ben onun yiizunde seytan
lekesi g6rtiyorum buyurdu.Adam geldi, selam vererek sahabilerin yanma
oturdu. Peygamber ' imiz ona dedi ki, Allah icin senden istiyorum, dogru
soyle. Buraya gelirken icinden (Bunlarin arasmda benden iyisi yok) diye
gecirdin mi? Adam evet diye cevap verdi . Bunun uzerine Peygamber ' imiz

(S.A.S.) dua ederken soyle buyurdu : Allah ' 1m, bildigim ve
bilmediklerim
icin senin afvmi dilerim. Sahabiler O'na Korkuyor musun, ya Rasulellah
diye sordular. Peygamber ' imiz onlara su cevabi verdi. Emin olmam icin ne
sebep var ki . kalbler Allah' in iki parmagi arasmdadir, onlari diledigi
tarafa cevirir. Nitekim ulu Allah:

Daha once hesaba katmadiklari bir durum, Allah tarafindan onlerine
cikarilir buyurmaktadir (57) Zumar Sure-i Celilesi; 47.
Bu ayeti aciklarken, belirtildigine gore, onlar iyilik sanarak bir takim
ameller islerler, fakat Mizan'm kefesine sira gelince isledikleri kotliluk
sayilir . Seriyus-Sakati (R.A.) der ki : insan bilinen butun kus
cesitlerini
dallarmda banndiran her cesitten birer agacin bulundugu bir bahceye girse
ve her kus ayri dil kullanarak ona (Selamunaieykum. ya Allah' in dostu)
diye
ona seslense de onun da buna gonlu yatsa kuslarm ellerine dtismus bir esir
olur . Yukardaki hadis ve btiyuk sozleri nifakin ve gizli sirkin
incelikleri
yuziinden tasidigi onemi ve bundan emin olunamayacagim sana ogretmis
olmalidir. kadar ki . Hz. Omer (R.A.) Huzeyfe'ye (R.A.) . kendisinin
munafik olup olmadigim sorabiliyor . Ebu Suleyman-ud Darani (R.A.) buyurur
ki; Hukumdarlarm birinden bir soz duydum, ona itiraz etmek istedim, fakat
oldurulmem icin emir vermesinden korktum. Korktugum olum degildi, fakat
ruhum cikarken baskalarma karsi igimden ustunluk duymaktan cekinerek
itiraz, etmekten vazgectim. Bu cesit nifaklar imanin hakikati ile
gergekligi, sadakati, olgunlugu ve safligi ile celisir, asli ile
celismez . Nif ak iki cesittir. Birincisi sahibini dinden cikararak
kafirler
arasina katar ve ebedi cehennemliklere ekler, ikincisi sahibinin bir sure
cehenneme dlismesine veya ulularm derecesinden eksiklige ugramasma ve
siddik'arm mertebesinden asagida kalmasma yol agar.
- 465 -
YETMI SEKiZINCi BOLUM :

GIYBET VE KOGUCULUGUN KOTULUGU
Ulu Allah (C.C.) Giybeti Kur'an'da kmayarak. sahibini olii eti yiyene
benzetmistir . Ulu Allah, (C.C.) buyuruyor ki :

Biribiriniz giybet etmeyin. Her hangi biriniz kardesinin olii etini
seve seve yer mi? Bundan elbette tiksinirsiniz (53) Hucurat Sure-i
Celilesi; 12.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Muslumamn her seyi, kani, mail ve
serefi muslumana haramdir . Giybet nza samildir, Peygamberimiz lrzm
dokunulmazligim, mal ve kan dokunulmazligi ile bir arada
zikretmistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Biribirinizi
kiskanmayimz , birbirinize kin beslemeyiniz , yalandan musteri cikip
biribirinizin alacagi malm fiyatim yukseltmeyiniz , biribiriniz aleyhine
dedikodu yapmayiniz, Allah' in birbirine kardes olan kullari

olunuz . Peygamber ' imiz tS.A.S.) buyuruyor ki: Giybetten sakinimz,
ciinki
o zinadan daha agir bir gunahtir. insan zina edebilir ve tevbe edince Allah
da tevbesini kabul eder. Fakat giybet edilen kimse, hakkim bagislamadikca,
giybetci afvedumez . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Mi ' rac
Gecesi
tirnaklari ile cehrelerini tirmalayan bir guruba rastladim. Cebrail'e

(A.S.) ( Bunlar kimdir) diye sordum. Cebrail'de (A S.) bana (Bunlar giybet
yaparak baskalarinin serefini lekeleyenlerdir) dedi . Suleyman ibni Cabir

(R.A.) der ki; Peygamber ' imize gelerek (bana iyi bir sey ogret de

f aydalanayim) dedim, bana soyle buyurdu: Kendi kovandan su isteyen
birinin

kovasma su bosaltmak veya musluman kardesini gtileryuzle karsilamak ve



arkasmdan dedikodu yapmamak (gibi sana basit gorunen hareketler) bile olsa
hie bir iyiligi kuctimseme . Berae (R.A.) der ki; Bir gun Peygamberimiz
evdeki kadinlarin da duyabildigi yuksek bir sesle bize hitap ederek buyurdu
ki . Ey dili ile iman ettigi halde kalbi lie iman etmeyenler! Muslumanlari
giybet etmeyin, onlarin ayiplarim ara?tirmayin. Qunki kim kardesinin
ayibini arastinrsa Allah da onun ayibini arastinr. Allah kimin ayibini
arastinrsa onu evi icinde rezil eder . S6ylendigine gore, ulu Allah (C.C.)
Hz Musa'ya (A.S.) soyle vahyetti: Dedikodudan tevbe ederek olen kimse, en
arkadan cennete girer. Dedikoducu olarak olen kimse ise ilk once cehenneme
girer . Sahabilerden Enes (R.A.) buyurdu ki; Rasulellah herkese bir gun
oruc tutmalarim ve kendisi izin vermedikce oruclarim bozmamalarim
emretti, herkes bunun tizerine oruca niyetlendi. Aksam olunca herkes bir
bir
Peygamber ' imize gelerek Ya Rasulellah, gtinu oruclu gecirdim, izin
verirsen
if tar edeyim diyerek izin istemeye basladi, Peygamber ' imiz de gelene
oruc
acma izni veriyordu . Bir kisi, bir kisi daha derken adarain biri gelerek
Ya
Rasulellah! Ailemden iki kiz, gunii oruclu gecirdiler, karsma cikmaya
utamyorlar, izin verirsen iftar etsinler dedi . Peygamber ' imiz adarain
tarafma bile bakmadi, adam ayni sozleri yeniden soyledi. Peygamber ' imiz
onunla yine ilgilenmedi. Adam bir daha ayni sozleri soyleyince
Peygamber ' imiz adama Onlar oruc tutmadilar. Butun giin baskalarimn etini
yiyen bir kimse nasil oruc tutmus olabilir, git onlara eger oruc
tutmuslarsa kusmalarim soyle dedi. Adam kizlarm yanina dondti, durumu
onlara anlatti, kustular, her ikisinden de birer parca kan pihtisi
geldi.Adam tekrar Peygamber ' imize vararak durumu bildirdi. Peygamber '
imiz
de Nefsimi kudret elinde tutan Allah' in adina yemin ederek soyluyorum ki,
eger pihtilar karinlarinda kalsaydi, onlari ates yakacakti diye
buyurdu . Diger bir rivayete gore de . Peygamber ' imiz adarain tarafma
bakmaymca adam bir mliddet sonra yine Peygamberimizin huzuruna gelerek. Ya
Rasulellah, kizlar acliktan olduler (veya oleyazdilar) dedi.
Peygamber ' imiz Onlari buraya getir buyurdu . Kizlar Peygamber ' imize
gelince
Peygamber ' imiz bir bardak getirtti ve birine kus dedi. kusunca,
agizlarmdan bardak dolusu kan ve irin geldi. Sonra obtirtinu kusturdu, onun
agzmdan da ayni seyler geldi.

Bunun tizerine Peygamber ' imiz Bu ikisi Allah 'in hela; kildigi seylere
karsi oruc tuttular, fakat Allah' in haram kildiklari ile oruclarim
bozdular, karsilikli oturup baskalarimn etini yemeye koyuldular
buyurdu. Yine Enes (R.A.) buyurur ki; Peygamber ' imiz bir gun bize hitab
ederek faiz bahsini ele aldi, onemini belirterek soyle buyurdu:c Faizden
elde edilen bir dirhem insamn otuz alti kere zina yapmasmdan Allah
katmda daha agir bir gtinahtir. Faizlerin en koyusu ise muslumamn
nzidir . Koguculuk da adi bir huydur. Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor
ki:

- Gammazlik yapip isi-giicii oteye beriye soz tasrmak olan, iyilige

siddet ile engel olan, azgm, giinaha dalmis, kotiiliige diiskiin, kaba ve

bunlardan baska Soysuz olan yardakgiya Iltifat etme (59) . Kalem

Siire-i Celilesi: '1-24.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

-Butun gammazlarin ve baskalarma hakaret edenlerin vay

haline ! Humeze Sure-i Celilesi; 1

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

karisi da Odun hammali olarak . (61) Tebbet Sure-i Celilesi: 4
Soylendigine gore. Ebu Leheb'in (A. La'ne) karisi soz tasiyan bir kogucu
oldugu icin ulu Allah onu odun hamali olarak zikrediyor . Ulu Allah
(C.C.)
buyuruyor ki :

- Allah, kiifredenlere Nuh ' un (A.S.) karisi ile Lut'un (A.S.) karisim
ornek olarak gosterdi. Onlar iki iyi kulumuzun nikahi altmda idiler. Fakat
onlara hfyanet ettiler de kocalari onlari Allah' in gazabmdan en ufak bir
sekilde kurtaramadilar . ikisine Cehenneme girenler ile birlikte siz de
girin denilecek . S6ylendigine gore Lut'un (A.S.) karisi Lut'un (A.S.)
misaf irlerinin geldigini gizlice kafirlere bildirir. Nuh'un (A.S) karisi
da



kocasmm deli oldugunu ileri siirerdi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki :
Kogucu Cennefe giremez.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah Kati'nda en
sevimlileriniz . huyu en gtizel olamniz, ailesine karsi gorevlerinizi
yapanlarimz , uzlasilanlar ve uzlasmaya yanasan kirmizdir .Allah Kati'nda
en
sevimsizleriniz de, ondan ona soz ta?iyanlarimz, bozgunculuk
Qikaranlarimz ve temiz insanlara leke surmeye

ugraanlarimzdir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim kiicuk
dusiirmek kasdi ile bir mtisltiman hakkmda asli olmayan bir ayip yayarsa,
Allah onu o yuzden cehenneme atarak mahveder . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Herhangi bir kimse dlinyada ktictik dtistirmek kasdi ile
birisi
hakkmda asilsiz bir soz yayarsa, Allah' in o soz yuzunden o kimseyi Kiyamet
Gtinii atese atarak perisan etmesi kesinlik kazanir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki : c Kim bir mtimin aleyhinde asilsiz yere sahidlik ederse
kendine cehennemden yer begensin . Bildirildigine gore kabir azabinin
ticte
biri koguculuk ytiztindendir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c
Ulu
Allah cenneti yaratmca ona konus diye buyurdu. Cennet de Bana giren
mes'uddur> dedi . Bunun iizerine ulu Allah soyle buyurdu. izzet ve celalim
hakki icin su sekiz cesit kimse, sende barmamayacaktir . 1 Devamli icki
icenler.2 Zina etmekte israr edenler.3 Kogucular.

3 Karisim baskasma peskes cekenler.5 Zorba zaptiyeler.6

Kadmsi erkekler.7 Sila-i rahmi terkedenler . 8 Allah adma soz
verip yerine getirmeyenler .
Ka'b-ul Ahbann anlattigma gore, bir ara israilogullari biiytik bir
kurakliga maruz kalirlar. Hz. Musa (A.S.) bir kac defa yagmur icin dua
eder. fakat bir ttirlti yagmur yagmaz. Nihayet ulu Allah Musa'ya soyle
vahyeder, Aranizda hala huyunda israr eden bir kogucu varken ne senin
ve ne de yamndakilerin duasini kabul etmem.Bunun iizerine Hz. Musa
Kimdir o, tarif et onu bana da aramizdan cikarayim diye yalvarir. Ulu
Allah ona soyle cevap verir, Ya Musa size * koguculugu yasaklarken
benmi kogucu olayim? Bunun iizerine hep birlikte tevbe ettiler de
yagmura kavustular . Soylendigine gore adamin biri yedi mes'eleyi ogrenmek
igin yediytiz fersah uzakta bulunan bir hekimi gormeye gider, hekimin
yanma varinca ona der ki, Allah'm sana bagislamis oldugu" ilimden
faydalanmak iizere sana geldim, bana soyle :1 Gok ve gokten daha egiri
olan nedir?2 Yer ve yerden daha genis olan nedir?3 Tas ve tastan
daha kati olan nedir?4 Ates ve atesten daha hararetli olan nedir?5
Zemherir ve zemherirden daha soguk olan nedir?6 Denizden daha zengin
olan nedir?7 Yetim ve yetimden daha zavalli olan kimdir?
Hekim onun sorularini soyle cevaplandirdi : 1 : Sugsuz insana yapilan
iftira gokten daha agirdir.2 Hak yerden daha genistir.3 Kanaatkar
kalb. denizden daha zengindir.4 ihtiras ve kiskanclik atesten daha
hararetlidir . 5 Akraba tarafmda? -karsilanmayan ihtiyag: zemherirden
daha soguktur.6 Kafirin kalbi tastan daha katidir.7 Durumu meydana
gikmca kogucu yetimden daha zavallidir.

airin su sdzii ne giizeldir : insanlar arasmda koguculuk edenin
dostlarma karsi akreplerinden ve yilanlarmdan emin olunamaz. Gece seli
gibi . kimse bilmez onu. Nereden geldi, nereye gidiyor? Vay onun verdigi
soze, nasil bozar onu. Voy onun dostluguna, nasil yok sayar onu .
Diger biri de der ki:Lehinde calistigi gibi aleyhinde de calisirHig bir
zaman iki ytizlti dtizenbazm tuzaklarmdan emin olma.

- 471 -
YETMIS DOKUZUNCU BOLUM :

EYTANIN DUSMANLIGI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor' ki: Kalbin iki tiirlii meyli vardir
Biri
melektendir, hayra yonelme ve hakki tasdik etmeyi telkin eder. icinde bu
temayulii bulunan kimse, bunu Allah'dan bilerek stikretsin. Digeri de
diismandandir , kotiiliige yonelme, hakki yalanlama ve iyilikten alakoymayi
telkin eder. icinde bu temayulii bulan kimse de lanetlik seytandan Allah'a
sigmsm. Arkasmdan Peygamber ' imiz su ayeti okudu.



Seytan sizi fakirlikle korkutur, kotti seyleri emreder. Allah da bagis v
fazilet vaadeder. Hie siiphesiz Allah ihsani bol olan ve her seyi bilendir'

(62). (C2) Bjkoo Sure-i Celilesi; 268.

Hasan-til Basri (R.A.) buyurur ki; Bunlar kalbile dolasan iki endisedir,
endiselerin biri Allah'dan. obtirti de dtismandandir . Allah endiselerini
incelemeye tabi tutularak ulu Allah'dan geleni ytirtittip diismandan

(seytandan) gelene karsi koyana rahmet etsin.Cabir ibni Utayde (R.A.) der
ki . Ata ibni Ziyad'a, kalbimi rahatsiz eden kiskirtmalardan sikayet
ettim.
Bana dedi ki, bu mesele hirsizlarm bir eve girmesine benzer, eger evde bir
sey varsa orayla ilgilenirler, yoksa birakip giderler buna gore demek ki .
azgm nefsi arzulardan kurtulan kalbe seytan girmez . Nitekim ulu Allah

(C.C.) buyuruyor ki :

- Ey seytan) Benim kullarimm uzerinde senin hip bir nufuzun olamaz (63)
Hicr Sure-i Celilesi; 42.

halde nefsinin azgm arzularma uyan herkes. Allah' in kulu degil,
arzularimn kolesidir. Bu yiizden Allah onu seytamn boyunduruguna mahkum
eder.Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Nefsinin azgm arzusunu ilah edinen. Allah'm bile bile yoldan
cikararak kulagim, kalbini mtihiirledigi ve goztine perde cektigi kimseyi
gormuyor musun? Onu Allah'dan baska kim hidayete erdirebilir, hip
duslinmuyor musunuz? (64) Casiye Sure-i Celilesi; 23.

Bu ayetten de anlasiliyor ki . nefsin asiri arzularmi ilah ve mabud edinmis
olan kimse Allah'm kulu degil, arzularimn kolesidir. Bu yiizden Amr ibnti!
As (R.A.) Peygamber ' imize Ya Rasulellah, seytan namazim ve Kur"an
okuyusumla benim arama giriyor diye sikayet edince Peygamber ' imiz de ona
Bu seytandir, adma (Hitrib) denir, onu duyunca serrinden Allah'a sigm ve
sol yanma tic defa ttiktir.Amr ibniil As der ki; Ben de Oyle yaptim da
Allah
onu benden uzaklastirdi . Bir hadise gore abdeste mahsus, bir seytan
vardir, adi velhan dir, ondan Allah'a sigmmiz . Kalbe giren seytan
kiskirtmasmi ; kiskirtma konusu olandan baska bir seyi zikretmek
uzaklastirabilir . Cunki kalbe yeni bir sey dogdugu zaman, daha once kalbde
bulunan endise yok olur.Lakin Allah ve O'nunla ilgili seylerin dismda her
sey seytana, yataklik edebilir. Bundan insani kurtaracak olan sey sirf
Allah 'i zikretmek ve seytan icin burada meydan bulunmadigmi bilmektir. Her
sey ancak ziddi ile tedavi edilebilir. Seytan kiskirtmalarmm ziddi da
Allah'a sigmarak O'nun adim anmak, giic ve kuvvetten biri oldugunu itiraf
etmektir. iste euzu billahi minesseytanirrecim velahavle velakuvvete ilia
billahi aliyil azim cumlelerinin manasi budur. Bunu yalniz Allah'm zikri
etkis'i altma giren takva sahibleri basarabilir. Seytan ancak sikmti ve
saskmlik anlarmda, bu kimselerin cevresinde hirsizlik yolu ile dolasir.
Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Takva sahibleri seytan tarafmdan bir kiskirtmaya ugradiklari zaman
Allah' i hatirlarlar, bir de bakarsm ki, her seyi gortivermislerdir (65)
A'raf Sure-i Celilesi; 201

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- De ki, insanlarm Rabb'ine. insanlarm hukumdarma, insanlarm ilahma
kiskirtici ve cekingen seytamn serrinden sigmirim (66)Kur'an-i kerim Nas
suresi . 1-4

mealindeki ayetleri agiklarken Mticahid der ki, Seytan kalb uzerine
uzanmistir. Allah'm adi zikredilince buzulur, toparlanir, Allah'dan gaafil
olundgu zaman da yayilir. Isigm karanligi, gecenin gunduzli kovmasi gibi
Allah' i zikretmek seytan kiskirtmasmi kovar Bu ikisinin zid olusu
ytizunden
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

5eytan onlari ntifuzu altma alarak Allah' i hatirlamayi onlara
unutturmustur . (67) Mticadele Sure-i Celilesi; 19

Enes ibni Malik'in (R.A.) rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz (S.
A.S.) buyuruyor ki: Seytan hortumunu insanoglunun kalbi uzerine
koymustur. Eger insanoglu, Allah'm admi zikrederse buztiliip geri cekilir.
Eger Allah' i zikretmeyi aklmdan cikarirsa kalbini kavrar.Ibni Vezzah
soyledigi bir hadisde der ki : insan kirk yasma geldigi halde tevbe
etmemisse seytan eli ile onun yuzunii oksar. ve Babam hakki icin.



kurtulusa eremeyenin yiizti der.Arzular insanin et ve kamna karismis
oldugu
gibi eytanm niifuzu da onun kamna etine sizar ve kalbini cepecevre
kusatir. Nitekim Peygamber ' imiz buyuruyor ki: Seytan insanoglunun kan
yollarmda dolasir. halde aclikla onun yollarim darlastirma . Ctinki aclik
asiri arzulari kirar, seytanm sizma yollari ise asiri arzulardir. Nefsin
asiri arzulari ise. kalbi her taraftan kusatmislardir . Ulu Allah seytandan
haber vererek soyle buyuruyor:

iblis dedi ki . Madem sen beni azginliga mahkum ettin, ben de buna
karsilik, yemin olsun ki, onlari saptirmak icin senin dogru yolunda pusu'
kuracagim. Sonra onlara onlerinden, arkalarmdan, sag taraf larmdan, sol
taraf larmdan sokulacagim da onlarin cogunlugunu siikreder halde
bulamayacaksm . (68) A'raf Sure-i Celilesi; 1617

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Seytana ademoglunun yolu
uzerine
birkac defa dikildi. Bir defasmda ona karsi islam yolu uzerine dikildi ve
Kendi dinini, atalarimn dinini birakip musluman mi olacaksm dedi.
Ademoglu onun soziine bakmadi, musluman oldu.

Bir keresinde de hlaret yolu uzerine dikilerek ona Kendi yerinden ve
gogunden ayrilarak goc mii edeceksin dedi. Ademoglu onun soztine
bakmayarak
goc etti. Arkasmdan cihad yolu uzerine dikilerek nasil cihada gikarsm?
canim ve malim yok etmek demektir, carptirsm, oldtirtiltirstin ve kadmlarm
baska kocaya varir ve malm bolusulur. dedi. Ademoglu yine onun
dediklerine uymayarak cihad etti . Peygamber (S.A.S.) buyurdu ki : c Kim
bu
amelleri islerse Allah' in onu Cennete koymasi kesindir.

- 476 -
SEKSENINCI BOLUM

MUHABBET VE NEFS MUHASEBESI
Sufyan-us Sevri (R.A.) dedi ki . muhabbet. Allah'm Resulune uymaktir, baska
bir goruse gore devamli zikirdir, bir baskasma gore, sevgiliyi, diger her
seye tercih etmektir. Baska bir tarife gore dunyada kalmaktan
hoslanmamaktir . Bu tariflerin hepsi muhabbetin urunlerine isarettir. Hie
biri onun oziinu ele almamistir. Ariflerden birine gore muhabbet,
sevilenden
bir manadir. Kalpleri sevgili idrakten alakor diller de onu ifade
edemez . Cuneyd-r Bagdad! (RA.) buyurur: Baska seylerle alakasi olana
Allah
muhabbeti haram kilar, karsiliga dayanan her sevgi de karsiligi ortadan
kalkmca son bulur . Zunnun-i Misri (R.A.) buyuruyor ki; Allah'i sever
gorunenlere de ki, Allah'dan baskasma algalmaktan sakmm . Sibli ' ye
(R.A.)
Bize arifi ve muhabbet sahibini tanit dediler. o tla dedi ki; Arif.
konusursa helak olan, muhabbet sahibi de susarsa helak olan kimsedir.
imam-i Sibli (R.A.) soyle buyurur:Ey Kerim ve ulu .Muhabbetin kalbde yer
tutmus.Ey goz kapaklarmdan uykuyu kaldiranSen benim basma gelenleri en
iyi bilensin.

Baska bir sair der ki : Sevgilimi andim diyene sasarim.Onu unuttugum
varmi
ki . unuttugumu hatirlayayim. Seni anarken oltir. sonra yine dirilirim.
Eger
husnii zannim olmasaydi. dirilmezdim. Umitle dirilir, hasretle olurum.
Senin
igin kac defa Oliir ve kac defa dirilirim. Kadeh kadeh muhabbeti ictim.

Ne sarab bitti ve n de ben icmeye kandim. Keske onun hayali goziimun
online dikliseydi, Qlinki goztimtin onlinden kaybolsa kor olurum.
Rabiat-til Adeviye (R.A.) bir gun Bizi kirn sevgilimize gotiirecek dedi.
Bir
kadm hizmetcisi sevdigimiz bizimle birliktedir ama onunla aramizi acan
dtinyadir dedi . ibni Cela (R.A.) der ki; Allah Hz. isa'ya (A.S.) soyle
vahyetti: Bir kalbi gozden gegirip icinde diinya ve ahiret sevgisi
bulmadigim zaman onu kendi sevgimle doldururum ve onu himayem altma
alirim. S6ylendigine gore bir gun Zunniin. muhabbet hakkmda konusurken
online bir kus konar ve devamli bir sekilde yeri gagasi ile gagalar.
Nihayet
kan kaybederek oltir.

mibrahim ibni Edhem (R.A.) buyurdu ki; Allah'im! Bilirsin ki bana
bagisladigm muhabbet, zikrine karsi bende uyandirdigm tinsiyet ve ululugun
hakkmda diisiinmek tizere bana tanidigm firsata karsilik, yanimda Cen-
net'in
sivrisinek kanadi kadar agirligi yoktur . Sirri (R.A.) buyuruyor ki;
Allah'i seven yasar, dtinyaya yonelen sasar, aptal bosu bosuna aksamlar ve
sabahlar, akli basmda olan kimse de kusurlarmi arastirir.



Nefs muhasebesine gelince. Ulu Allah onu su ayetiyte emretmektedir :

Ey mli'minler! Allah'dan korkun. Herkes yarin icin ne ayirdigina
baksin. Allah'dan korkun, ctinki 0. yaptiklarimzdan haberdardir . (69)
Hasr Sure-i Celilesi: 18

Bu ayet geride birakilan amelleri goz gecirmenin gerekliligini gosterir. Bu
ytizden Hz. Omer (R.A.) der ki . Hesaba cekilmeden once kendi kendinizi
hesaba cekiniz. Amelleriniz tartilmadan siz onlari tartiniz . Bir gun
adamin
biri Peygamberimize gelerek Ya Rasulellah. bana bir nasihat et der.
Peygamber ' imiz de ona Sen gercekten nasihat istiyor-musun diye sorar,
adam tabii der. Bunun uzerine Peygamber ' imiz buyurur ki, Bir is murad
ettigin zaman akibetini iyi dtistin, dogru ise ona giris, eger egri ise
ondan
vazgec . Hadisde bildirildigine gore, akli basmda bir kimsenin dort saati
olmasi icap eder. Bunlarm birinde kendini hesaba cekmelidir.
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Hepiniz Allah 'a tevbe ediniz, ey mli'minler. Ta ki kurtulusa
eresiniz. (Kurtulusa erme iimidi oluncaya kadar, Allah 'a tevbe
ediniz.) Niir Sure-i Celilesi; 31.
Tevbe bir isi bitirdikten sonra ona pismanlik duygusu icinde bakmaktir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) Ben gtinde Allah 'a ytiz defa tevbe ediyorum
demistir.Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Takva sahiblerine seytandan bir kiskirtma geldigi zaman iizerinde
diisiiniirler ve bir de bakarsin ki . her seyi goriivermislerdir . (71)
Araf Sure-i Celilesi; 201
Anlatildigina gore. Hz. Omer (R.A.) her aksam ayaklarma kamci ile vurarak
kendi kendine Bu gun ne yaptin derdi.Meymun ibni Mahran (R.A.) der ki;
Hic kimse is ortagi ile hesaplasirken gosterdigi titiztigten daha buyugii
ile kendi kendini hesaba cekmedikce takva sahiblerinden olamaz. Ortaklar
daima her isten sonra hesaplasirlar . Hz . Ayse'nin (R. Anha) rivayet
ettigine gore. Hz. Ebu Bekir (R.A.) olmek tizere iken ona 0mer'den daha
cok
sevdigim bir insan yok dedi . arkasmdan Hz. Ayse'ye Nasil dedim diye
sordu. Hz. Ayse duyduklarim kendisine tekrar edince Hz. Ebu Bekir (R.A.)
Nazanmda Omer 'den (R.A.) daha degerli biri yoktur dedi.Bak ki; soziinu
bitirir bitirmez nasil soyleyeceklerini arastirip sozunti duzeltmisdir .
Ebu
Talha'yi (R.A.) namaz kilarken oyalayan bir kus olayi uzerinde sonradan
diisiinerek evinin bahcesini pismanlik alameti olarak hazineye bagislamasi
bu
konuda hatira gelen buyuk bir titizlik numunesidir .Anlatildigina gore ibni
Selam (R.A.) bir gun odun ytiklu olarak gorenler. Ya Ebu Yusuf, ailen
icinde ve kolelerinden bu isi yapabilecek olanlar var deyince ibni Selam
onlara Acaba bunu yapmama engel olacak mi diye nefsimi denemek istedim
diye cevap verdi . Hasan-ul Basri (R.A.) buyurdu. Mti'min nefsine hakim
olub
onu Allah adina hesaba ceken kimsedir. Diinyada nefsini hesaba cekenlerin
hesablasmasi kolay gecer. Nefs muhasebesi yapmadan hayat gecirenlerin .
Kiyamet Giinu hesablasmasi cetin olurArkasmdan sozlerine devam eden Hasan-
ul Basri nefsi muhasebesini soyle acikliyor. Mu'min ansizm, nefsinin
hosuna giden bir davranisla karsi karsiya gelince iginden Vallahi sen
benim hosuma gidiyorsun, sana ihtiyacim da var, fakat seninle aramda engel
var iste bu emelden once hesab vermektir. Sonra soztine soyle devam
etmistir: Bazen bir seyde ifrata varir da iginden Bu davranisi niye
isledim? Yemin ederim ki . buna-karsi gegerli bir mazeretim yok. Allah'm
izni ile bu davranisi bir daha yapmamaya yemin ediyorum diyerek yanlis
hareketi karsismda pismanlik belirtir . Enes ibni Malik buyurur ki : Bir
gun
Hz. Omer {R.A.) evden cikti, ben de pesinden Qiktim, bir behaeye girdi,
aramizda bir duvar vardi, duvarm arkasmdan soyle dedigini duydum. Hattab
oglu Omer, mu'minlerin emiri. oh eh. Allah 'a yemin ederim ki . ya
Allah'dan
korkarsm, yahud da azaba carpilirsm .

Kendini kinayan nefse yemin ederim (72) Kiyamet Sure-i Celilesi; 2
mealindeki ayet hakkmda: Hasan-til Basri (R.A.) buyurur ki;
Mti'min. su sozii neye soyledim, su yiyecegi niye yedim, su icecegi niye
igeyim diye kendini devamli olarak kmamaktan geri durmaz . Gtinahkar ise
kendini kmamadan omrlinti gegirir . Malik ibni Dinar (R.A.) buyurur ki :
Sen
su kusurun sahibi degil misin. Bu kusurun sahibi degil misin diye



nefsini kottileyen ve arkasindan boynuna yular takip Allah' in Kitabi'na
baglayan ve boylece Allah' m Kitabi'm nefsine gtiducu yapan kimseye Allah
rahmet etsin! iste nefsi denetim altmda tutmak boyle olur.Meymun ibni
Mehran (R.A.) buyurdu ki; Takva sahibi, kendini zalim bir hukiimdardan ve
pinti bir ortaktan daha titiz bir sekilde hesaba geker . ibrahim Ethem i
(R.A.) der ki : Nefsim bir kere cennette imis gibi gosterildi
Meyvelerinden
yiyor. Nehirlerinden igiyor ve gene kizlari ile kucaklasiyordum. Diger bir
keresinde de cehennemde imisim gibi gosterildi. Zakkum'dan yiyor,
irininden igiyor, zincir ve bukagilarim tasiyordum. Ona dedim ki, Ey
nefsim, ne istersin. Tekrar diinyaya doniip iyi amel islemek istiyorum
dedi . Ona dedim ki . 0 halde simdi emniyettesin . Firsat elindeyken iyi
amel
i s 1 e .

Malik ibni Dinar (R.A.) buyurdu ki; Haccac'in bir hutbede soyle
dedigini duydum; Hesabi baskasinin eline diismeden kendisini hesaba gekene
Allah rahmet etsin Amellerinin dizginini eline alarak ne igin isledigine
dikkat edene Allah rahmet etsin, olgusune ve tartisma dikkat eden kula
Allah rahmet etsin. Bunlari oyle devamli soyledi ki sonunda beni
aglatti . Ahnef ibni Kays ' in arkadaslarmdan biri anlatir. Onunla
birlikte
oldugum mliddetge gece namazlarinizm biiyiik gogunlugunu dua teskil ederdi.
Bu arada kandilin yanma gelir, parmagini yanasiya otese tutar, sonra
nefsine soyle seslenirdi. Hey Huneyf. falan gun. falan gunahi, filan giin
filan kusuru niye isledin?

SEKSEN BiRiNCi BOLUM

HAKKI BATILLA KARISTIRMA
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki : - Ummetim oyle bir zaman gorecek ki,
vucudlarda elbiseler yiprandigi gibi kalblerde Kur'an yipranacaktir .
Davranislari korkusuz bir tamahkarlik olacaktir. iyilik isleyen Bu benden
kabul olunur, kotiiluk isleyince de afvedilir diyecektir .
Peygamberimizin
bildirdigine gore, o gtintin insanlari Kur'an'm azabi haber veren ayetleri
hakkmda bilgileri olmadigi igin tamahkarligi . Allah Korkusu'nun yerine
koyacaklardir . Aynen boylesine bir hal . Allah tarafmdan Hiristiyanlar
hakkmda bildirilmektedir . Ulu Allah (C.C.) buyurur ki :

Onlardan sonra gelip Kitab'a varis olanlar, bu aleak dunyamn
gegici sey'erini tercih ederek Biz afvediliriz dediler. Eger onlerine
benzer bir gegici dtinya nimeti gikarsa onu da alirlar. Allah'a karsi
haktan
baskasim soyleyeceklerine dair kendilerinden Kitab'm hukmu uyarinca, soz
almmadi mi ve kitaptan olanlari incelemediler mi? Oysa ki, Allah'dan
gekinenler igin ahiret yurdu daha hayirlidir, hicp anlamiyorlar mi? (73)
A'raf Sure-i Celilesi; 169

Ayet demek istiyor ki . onlar yani alimler kitaba varis oldular, yeni
iginde ne var. biliyorlar. Buna ragmen bu algak dunyamn gegici
ni'metierini tercih ediyorlar. helal olsun, haram olsun dunyada asiri
arzularma uyuyorlar . Yine Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

- Allah' in huzuruna dikileceginden gekinenler igin iki cennet vardir
Rahman Sure-i Celilesi; 46
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Bu, benim huzuruma dikileceginden ve benim haber verdigim korkung
akibetlerden gekinenler igindir(75) ibrahim Sure-i Celilesi; 14.
Kur'an bastan sona kadar ikaz ve korkutucu haberler ile
doludur. tizerinde dustmen kimse eger igindekilere inaniyorsa
uzun siireli kedere diiser ve biiyiik bir korkuya kapilir.Oysa ki .
insanlar Kur'an'i parga parga ederler. Onun harflerini
mahreglerinden gikarirlar, okunus kurallarma dikkatleri nasib
ve fer ederler. Fakat sanki arap siirlerinden birini okur gibi
onun manasmi anlamaya ve gerektirdigi gibi okumaya onera
vermezler . Dunyada bundan daha biiyiik bir aldanis var midir? Buna
yakm bir aldanis da hem giinah ve hem de sevap isleyip de
giinahlari daha gok olan bir takim kimselerin giinahlarmin
afvedilecegini beklemeleri ve giinah kefelerinin baskmligma
ragmen iyilik kefelerinin agir basacagmi sanmalaridir . Bu



davranis, cahilligin en koyusudur . Bakiyorsun ki, adam helal -
haram bir kag kurusluk sadaka veriyor, ote yandan verdigi
sadakamn bir kac kati kadar miisliiman malini veya siipheli
geliri zimmetine gegiriyor. Belki de verdigi sadaka
miisliimanlarm el konmus mail iken ona giivenerek bir dirhemlik
haram bir kazanci on dirhem kadar helal - haram bir sadakamn
karsilayacagmi sanir .Boylesi terazinin bir kefesine on dirhem,
diger kefesine bir dirhem koyarak bir dirhemiik kefenin
agirligim on dirhemlik kefe ile dengeye getirmek isteyenin
davranismdan baska bir sey degildir Bu da hie siiphesiz. adamin
koyu cahilliginden ileri gelir.
Boylelerinin bazilari, iyiliginin giinahmdan daha cok oldugunu sanir.
(Junki nefsini hesaba gekmez, gunahlarmi incelemez de bir iyilik isledigi
zaman onu aklmda tutar, onu hesaba katar.Su kimse gibi ki; dili ile
Allah'dan afv diler veya gunde ytiz kere tesbih geker, arkasmdan
muslumanlar hakkmda dedi - kodu yaparak onlarin serefini zedeler ve gun
boyunca Allah' in razi olmiyacagi sayisiz ve hesapsiz sozler soyler. Buna
ragmen gektigi tesbihlerde gozii kalir. Allah'dan ytiz kere afv dilemis
oldugunu unutmaz da butun yaptigi hezeyanlardan gaafil olur. Halbuki bu
hezeyanlari yazmis olsa tesbihlerinin yiiz. belki de bin katma ulasir.Katib
melekler onun girkin sozlerini yazmislardir . Allah da. agzmdan bir soz
gikar gikmaz ona azap tehdidinde bulunmus :

Bir soz soyler soylemez, onun igin, hazir bir gozcti vardir buyurmustur.
(76) Kef Sure-i Celilesi; 18

Fakat o yine de miitemadiyen yaptigi tehlil ve tesbihlerin sevabim
diisuniir. Dedi - kodu yapanlara, yalancilara, koguculara. ozii-soziine
uymayan miinafiklara ve diger giinahkarlara verilecek cezalari
gozoniinde bulundurmaz. iste bu hal. koyu bir aldamstir . Hayatima
yemin ederim ki . eger katib melekler bu adamdan kaydettikleri ve
tesbihlerinin sayistm asan girkin sozleri igin yazma iicreti
isteseler dilini bir ciimle soylemekten bile sakmir, yazi iicreti
fazla olmasm diye kontrolsuz zamanlarmda agzmdan kagirdigi o
sozleri sayar, hesap eder ve tesbihleri ile denklestirirdi .Nefsini
hesaba gekip de yazi iicreti olarak bir kurus kaybetmekten korkan
kimsenin yiice cenneti ve oranin nimetlerini kaybetmekten
gekinmemesine sasilir. Bu durum, diisiince sahipleri igin agir bir
musibetten baska bir sey degildir. Bu bizi iki ihtimal karsismda
birakir. Eger kitab hakkmda siipheli isek inkarci kaf irlerdeniz , yok
eger ona inamyorsak saskm ahmaklardaniz . Bu hal. Kur'an'm
bildiklerine inananlarm hali olmadigma gore kafirlerden olmaktan
Allah 'a sigmirizBu acik beyana (Kur'an'a) ragmen bizi uyanmaktan ve
gergegi apagik gormekten uzak tutan Allah '1 tesbih ederim! Boyle bir
gaflet ve aldanisi kalblere musallat etmeye kadir olan Allah
kendisinden korkulmaya ve nefsin asilsiz kiskirtmalari ile seytanm
ve arzunun bahanelerine dayanmayarak huzurunda aldanmaya ne kadar
layiktir. En dogrusunu Allah bilir.
- 484 -
SEKSEN iKINCi BOLUM

CEMAATLE NAMAZ KILMANIN FAZILETI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cemaatle kilman namaz, tek basma
kilinan namazdan yirmi yedi derece daha f aziletlidir . Ebu Hureyre (R.A.)
rivayet ediyor. Bir keresinde bazilari cemaatle namaz kilmaya
gelmemislerdi , bunun iizerine Peygamber ' imiz buyurdu ki Bir ara, namazi
kildirsm diye birini yerime birakayim gidip cemaatten geri kalanlarm
evlerini yakayim, diye dusundum. Diger bir rivayete gore, hadisin sonu
soyledir. ... Sonra cemaatten geri kalanlara varip mes'ale ile evlerinin
yakilmasmi emredeyim, diye dusundum. Bunlardan biri eger yagli bir kemik
veya iki hayvan tirnagi bulacagmi bilse ona (yatsi namazma) gelirdi.Hz.
Osman (R.A.) der ki : Yatsi namazmi cemaatla kilan kimse, gecenin
yarismi, sabah namazmi cemaatle kilan kimse tamammi ibadetle gegirmis
gibidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Vakit namazlarmdan
birini



cemaatle kilan kimse, girtlagina kadar ibadetle dolu hale gelir.Soid ibni
Miiseyyeb (R.A.) buyurdu ki; Yirmi seneden beri muezzin her ezan okurken
ben camide olurum. Muhammed ibni Vasi (R.A.) buyurur ki : Diinyada yalniz
tic
sey istiyorum: 1) Egrilige sapmca beni dogrultacak bir din kardesi. 2)
Kimseye muhtag olmaksizm ve helal yollardan elde edilen zaruri gegim
kaynagi . 3) Yanlisligi benden afvedilen ve sevabi tizerime yazilan cemaat
namazi . Bildirildigine gore. Ubeyde ibni Cerrah (R.A.) bir keresinde bir
guruba imam olmus, onlara namaz kildirmisti. Namazdan sonra soyle dedi; Az
oncesine kadar seytan beni etki altmda tutarak kendimi ba?kalarmdan iistiin
gormeme yol agti . Bundan sonra hie imamlik yapmayacagim. Hasan-ul Basri
(R.A.) buyurdu ki; Alimler ile dtistip kalkmayamn pesinde namaz kilmaym .


Nehai (R.A.) buyurur ki; Bilmeden imam olan kimse, azim cogundan
ayirdetmeksizin denizde su olgen gibidir . >Hntem-ul Esam (R.A.) buyurur
ki;
Bir vakit namazmda cemaatten geri kaldim, sadece Ebu ishak'ul Buhari
teziyetime geldi. Oysa ki, eger bir gocugum olseydi, on binden fazla kisi
beni taziye etmeye gelirdi. Cunki din konusunda karsilasilan musibet,
insanlarin goztinde diinya ile ilgili olan musibetten daha az onemlidir .
Ibni
AbBas (R.A.) buyurur ki; Ezan sesini isittigi halde ona icabet etmeyen
kimsenin hem kendisi hayri dilememistir ve hem de hayir kendisini
istememistir . >Ebu Hureyre (R.A.) buyurur ki; insanlarm ezam isitip bu
gagriya uymamasmdan, kulagma eritilmis kursun dokiilmesi daha iyidir.
Anlatildigma gore. Meymun ibni Mihran (R.A.) bir gun camiye gelince
kendisine cemaatin dagildigi bildirilir, o zaman o soyle der; Hig
siiphesiz, biz Allah iginiz ve O'na donecegiz. Bu namazm fazileti benim
igin Irak valiliginden daha sevimlidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Kim hip bir iftitah tekbirini kagirmamak iizere kirk giin boyunca
namazim cemaatle kilarsa, Allah ona biri munaf lklikdan ve digeri de
cehennemden olmak iizere, iki kurtulus berati yazar . Anlatildigma gore.
Kiyamet Gunti olunca bazi kimseler, parlak yildiz gibi bir yuzie Mahser
toplantisma gelirler, .melekler onlara Dunyada ne amel islerdiniz diye
sorarlar, onlar da Ezam duyunca baska bir seyle oyalanmaksizm hemen
abdest almaya kalkardik diye cevap verirler. Arkasmdan bir takim baska
kimseler ay gibi yuzler ile Mahser toplantisma gelirler, onlar da
meleklerin ayni sorusuna namaz vakti girmeden once abdest alirdik diye
cevap verirler . Daha sonra yuzleri gtines gibi parlayan bir gurup toplanti
yerine gelir, bunlar da meleklerin ayni sorusuna Her zaman ezam camide
dinlerdik diye cevap verirler .Anlatildigma gore, ilk muslumanlar giris
(iftitah) tekbirini kacirinca uc giin ve cemaati kacirinca yedi giin yas
tutarlardi .

- 486 -
SEKSEN UCUNCt) BOLUM

GECE NAMAZ KILMANIN FAZILETI
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

(77) - Hig siiphesiz, Rabb'in senin ve yanindakilerden bazilarinin
gecenin iicte ikisinden biraz eksik veya yarisi, yahud iicte
biri kadar ayakta kaldigini bilir. Gece ile giindiizii Allah
diizenler, sizin onu saymayacagmizi bilir ve bunu size
bagisladi . Kur ' an ' dan kolay geleni okuyun. Allah iginizden
hastalarm, ' nun fazlmdan pay aramak iizere yer yiiziinde yol
tepecek olan digerinin ve ' nun yolunda garpisacak olan
baskalarmin oldugunu bilir. Buna gore onun (Kur'an'm) kolay
gelenini okuyun. Namazi dosdogru kilin, zekati verin, Allah 'a
karsiliksiz borg verin. Kendiniz igin ne ayirirsaniz onu
Allah Kati'nda daha hayirli, daha yiiksek bir miikafat olarak
bulursunuz.O halde Allah 'dan afv dileyin, ciinki 0.
bagislayici ve esirgeyendir . (77) . Miizemmil Sure-i Celilesi:
20 (78) Miizemmil Sure-i Celilesi: 6
Muhakkak ki gece (ibadete) kalkan kisi nese bakimmdan daha kuvvetli
(Kur'an-i) okuyus bakimmdan daha saglamdir.



- Viicudlari yataklardan uzaklasarak Rabb'Lerine korku ve iimidle
yalvarir ve kendilerine ayirdigimiz riziktan verirler. Secde Sure-i
celilesi : 1 6

c (Bunlar nv) yoksa Allah'a itaatkar, geceleri secde ederek ve
ayakta durarak ahiretten gekinen ve Rabb'inin rahmetini dileyen
kimseler mi daha hayirlidir? De ki, Bilenler ile bilmeyenler hig bir
olur mu? Ancak derin gdriis sahipleri bunu diisuniir (80) Zumer Sure-i
Celilesi; 9

Ve o kimseler ki . gecelerini secde ederek ve ayakta durarak
gegirirler (81) Furkan Sure-i Celilesi: 64

c Ey mii'minler, sabirla ve namazla Allah'dan yardim dileyin, hig
siiphesiz Allah sabredenler ile beraberdir. (82) Bakara Sure-i Celilesi;
153

Bir ifadeye gore, son ayetteki namazdan maksat, gece kilinan namazdir, bu
namaza katlanarak nefse karsi verilen cihadda destek saglanmis
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: eytan uykuda yatinca her
birinizin ensesine haydi uyu. sana uzun geceler diyerek tig dugum atar.
insan uyanir ve Allah' in adini aninca diigumlerden biri goztiltir. Eger
kalkar, abdest alirsa bir dugum daha gozul'ur. Namaz kilarsa bir dugum daha
goziilerek insan sevkli ve huzur iginde sabaha baslar. Aksi halde bozuk bir
halet-i ruhiye iginde ve miskin olarak sabahi bulur . Peygamberimizin
huzurunda birinden bahsederek sabaha kadar uyudugu soylenince.
Peygamber ' imiz 0 adam, seytanin kulagma isedigi biridir diye
buyurdu . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c eytanin burun
damlasi,
afyonu ve guz damlasi vardir. birisine burun damlasi akittigi zaman kotu
huylu olur. Ona afyon yutturdugu zaman dili kotu konusur. Goztine damla
akittigi zaman da sabaha kadar uyur.Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki: Geceleyin kilinan iki rekattik namaz. insanoglu igin dtinyadan ve
dtinyada bulunan her seyden daha yararlidir. Ummetime zor gelmese iki
rek'at
gece namazini tizerlerine farz kilardim.c Gecenin oyle bir am vardir ki .
onu yakalayip da Allah'dan hayirli bir sey dileyen musluman'a, Allah ne
dilerse verir . Mugire ibni ube (RA) buyurur ki; Peygamber ' imiz bir
gece
ayaklari sisinceye kadar namaz kildi. Kendisine Allah senin gegmis -
gelecek butiin zeile lerini afvetmedi mi diye sorulunca Ben slikreden
bir
kul olmayayim mi diye cevab buyurdu.

Anlasiliyor ki, Peygamberimizin bu hareketi, daha yliksek bir
mertebeye ulasmak hedefini guduyordu. Cunki sukretmek, artis ve gelisme
sebebidir. Nitekim Ulu Allah

Eger stikrederseniz , size daha fazla veririm diye buyuruyor (83}
ibrahim Sure-i Celilesi: 7

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Ya Ebu Hureyre ! Eger hayatta
iken.
oltince, mezarda ve yeniden dirilince Allah' in rahmetinin seninle birlikte
olmasim istiyorsan, geceleyin Allah Rizasi igin kalk. namaz kil. Ya Ebu
Hureyre! Evinin koselerinde namaz kilarsan evinin aydmligi gokte takim
yildizlari gibi ve dunya halki igin de yildiz gibi olur . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Geceleyin namaz kilmayi sakm ihmal etmeyin Cunki
o sizden evvelki iyilerin adetidir. Geceleyin ibadet etmek. Allah'a
yaklastirma. gunahlara kefaret sebebi, viicudu hastaliklardan koruyucu ve
glinahlardan alakoyucudur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Gece
namaz kilmak isterken uykusu bastiran kimseye namazm sevabi yazilir ve
uykusu da sadaka yerine geger . Peygamber ' imiz Ebu Zerr'e (R.A.) Bir
yolculuga gikmak istersen onun igin hazirlik yapar mism diye sorar. Ebu
Zerr (R.A.) Tabii. Ya Rasulellah diye cevap verir. Peygamber ' imiz Peki
Kiyamet Giinii yolculugu nasil olacak? Beni dinle, o gun sana yarayacak
olani
sana soyleyeyim mi diye buyurur. Ebu Zerr (R.A.) Tabii, ya Rasulellah.
Anam ve babam yoluna feda olsun der. Bunun iizerine Peygamber ' imiz soyle
buyurur. Yeniden dirilme gunii igin gok sicak bir gun orug tut. Kabir
yalnizligi igin gece karanligmda iki rekat namaz kil. Kiyametin buyuk
olaylari igin bir kere Hacc et ve muhtaca bir sadaka ver, ya hakli yere bir
soz soyle, yahud kotu bir soz soylemekten dilini alakoy . Anlatildigma
gore. Peygamber ' imiz zamamnda, bir adam vardi, herkes yataga girinceye



uykuya dalinca kalkar, namaz kilip Kur'an okur ve Ey cehennemin Rabb ' i .
beni cehennemden koru diye dua ederdi . Adamin bahsi gecince Peygamber '
imiz
0 dua ederken bana haber verin dedi ve adamin yanma vannca sozlerini
duydu. Sabah olunca ona Ya filan kisi, Allah'dan cenneti dileseydin ya !
diye buyurdu. Adam Peygamber ' imize Ya Rasulellah! Daha o kadar degilim.
Amelim oraya kadar ulamaz diye cevap verdi.Bu arada Cebrail (A.S.)
gelerek buyurdu ki; Filan kisiye bildir. Allah onu cehennem'den azad
ettigi gibi Cennet'e koydu.

Anlatildigma gore, Cebrail (A.S.) Peygamber ' imize ibni Omer (R.A.)
iyi adam! Bir de gece namaz kilsa dedi. Peygamberimiz de bu durumu ibni
Omer ' e bildirdi. ibni Omer de (R.A.) glinden sonra devamii olarak
geceleyin namaz kilmaya basladi.Nafi {R.A.) der ki; ibni Omer (R.A.)
geceleyin namaz kilar ve Ya Nafi, sabaha vardik mi diye sorardi,
kendisine hayir demem uzerine yine namaza durur ve yine Nafi. sabaha
vardik mi diye sorardi. Kendisine Evet diye cevap verince tanyeri
agarmcaya kadar oturur, Allah'a istigfar ederdi. Hz. Ali (K.V.) buyurur ki
Bir gece Hz. Yahya (AS.) arpa ekmegi yiyerek karnini doyurur ve uykuya
dalarak zikrini ihma! eder. boylece sabah olur. Bunun uzerine Ulu Allah ona
soyle vahyeder. Ya Yahya! (A.S.) Benim yurdumdan daha hayirti bir yurd mu
ve bana yakm olmaktan sana daha faydali bir cevre mi buldun? Ya Yahya!

(A.S.) izzet ve celalim hakk: icin eger bir kereligine cennet ile yuzyuze
gelsen, kapilacagm istiyak yuzunden yureginin yagi erir ve nefsin
mahvolurdu. Eger cehennemle bir defaligma karsilassan, yureginin yagi
erir. gozyasm yerine irin akar ve aba yerine deri

giyerdin . Peygamber ' imize Falan adam geceleyin namaz kiliyor, gunduz
olunca da hirsizlik yapiyor dediler. Peygamber ' imiz de isledigi amel
onu
yaptigi kotultikten yakmda alakoyocaktir diye cevap verdi . Peygamber '
imiz

(S.A.S) buyuruyor : Allah'm rahmeti o erkegin uzerine olsun ki .
geceleyin
namaz kilmaya kalkar ve sonra karisim kaldirir, o da namaz kilar, kadm
kalkmak istemezse yuzune su serper . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor :

Allah'm rahmeti o kadinin uzerine olsun ki . geceleyin namaz kilmaya kalkar
ve sonra kocasini uyandirir da o da namaz kilar, kocasi kalkmak istemezse
yuzune su serper . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor : Eger kisi
geceleyin
uyanip karisim da uyandirarak birlikte iki rek'at namaz kilarlarsa, Allah
her ikisini de Allah' 1 cok cok zikredenlerden yazar . Peygamber ' imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki : c Farzlardan sonra en faziletli namaz gece
kalkarak
kilinan namazdir . Hz . Omer 'den (R.A.) rivayet edildigine gore,
Peygamber ' imiz buyuruyor ki :

Kim zikrini yapmadan uykuya yatar da onu sabah namazi ile ogle namazi
arasmda yaparsa gece zikretmis gibi yazilirr . imam-i Buhari'nin (Allah
' ndan razi olsun) sik sik asagidaki iki beyti okudugu soylenir:
Firsat eldeyken rtikuun faziletini degerlendir. Olumun ansizm
olabilir . Nice hastaliksiz, sapasaglam kimseyi gordum ki . Saglam ruhu kus
gibi uQuverdi.

- 492 -
SEKSEN DORDUNCt) BOLUM :

DUNYA ALiMLERININ CEZASI
Dtinya alimleri ile bilgiden amaclari dunya menfaati olan ve ilim yolu ile
sadece dlinyalilar katmda riitbe ve sohret kazanmak pesinde olan kotti
alimleri belirtmek istiyoruz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c
Kiyamet Gunii en agir azaba garptirilacak olan kimse, Allah'm ilminden
kendisine fayda bagislamadigi alimdir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki : c insan, ilmi ile amel etmedikce alim olamaz . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: ilim ikidir: Biri sozde dile gelen ilimdir, bu Allah'm
insanlara bagisladigi acik delildir. Oburu kalb ilmidir ki, fayda veren
ilim budur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Ahir zamanda
cahil
ibadetliler ile fasik alimler cogalir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor
ki : c Alimlere ustunluk taslamak, aptallar ile gatismak ve halkm
dikkatlerini iizerinize gekmek maksadi ile ilim ogrenmeyiniz . Boyle
yapanlarm yeri cehennemdir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c
Kim
bildigini kendisine saklarsa Allah onun agzma atesten gem



vurur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:< Ben sizin hesabmiza
deccaldan Baska, fakat ondan daha korkung bir seyden korkuyorum.
Sahabileri (Nedir o) diye sorarlar. Peygamber ' imiz onlara yoldan gikaran
imamlardan korkuyorum cevabim verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Kim bilgice gelisir, fakat hidayet yonunden gelismezse, gtinden gtine
Allah'dan daha da uzaklasir.

Hz. isa (A.S.) buyurur ki; Ne zamana kadar a?kmlar ile dtistip
kalktigimz halde istikametini kaybetmislere yol gostereceksiniz ! Buraya
kadar naklettiklerimiz ile diger deliller, ilmin oneminin gok btiytik
oldugunu ve alimin ya ebedi bir helak ile veya ebedi saadet ile karsi
karsiya oldugunu, ilme dalan alimin saadete eremedigi takdirde kendine
kurtulusu haram kildigini gosterir.Hz. Omer (R.A.) buyurur ki; Bu limine t
hesabma en korktugum sey, mtinafik alimdir. Dinleyenler mtinafik alim
nasil olur diye sorarlar. Hz. Omer onlara. Lafla bilgili, fakat kalbi ve
ameli cahil kimsedir diye cevap verir . Hasan-til Basri (R.A.) buyurdu ki
:
Alimlerin bilgisini ve hikmet sahihlerinin incilerini biriktirdigi halde
tatbikatta aptallarm figirmdan gidenlerden olma.Adamm biri Hz. Ebu
Hureyre'ye {R.A.) ilim ogrenmek istiyorum, fakat bir yandan da ona ihanet
etmekten korkuyorum der. Ebu Hureyre (R.A.} da ona ilimden uzak kalmak,
ona ihanet etmeye kafidir buyurur . Ibrahim ibni Uyeyne'ye (R.A.) En uzun
pismanlik gekenler kimlerdir diye sorarlar. da Dunyada nankorlere
iyilik edenler, oltirken de sapik alimler diye cevap verir. Halil ibni
Ahmed
(R.A.) buyurur ki; insanlar dort cesittir:l Anlar ve anladigimn
farkmdadir. iste bu alimdir, ona uyunuz.2 Anlar, fakat anladigimn
farkmda degildir. Bu da uykudadir, onu uyandinniz . 3 Anlamaz, fakat
anlamadigimn farkmdadir. Bunun yol gostermeye ihtiyaci vardir, ona yol
gosteriniz.4 Anlamaz, fakat anlamadigimn da farkmda degildir. iste bu
cahildir, ondan uzak durun . Suf yan-tis Sevri (R.A.) buyurmus ki; ilim
ameli
cagirir, eger cagriya uyarsa (ilim kalir) , uymazsa gocer . Fudayl ibni
iyaz
(R.A.) buyurdu ki; Ben tig: kimseye acirim:l Bir kavmin, sonradan
dtismtis
ulusuna.2 Bir kavmin sonradan fakir dtismtis zenginine,3 Dtinyanin
oyuncagi olmus alimeHasan-ti ! Basri (R.A.) der ki, Alimlerin en btiytik
cezasi, kalblerinin olmesidir. Kalbleri olmesi de ahiret ameli ile dtinyayi
istemekdir .

airin biri bu konuda der ki:5asarim hidayeti delalet ile
degistirene . Dtinyasini dini karsiligmda satin alan kimseye daha da
sasarim. Bunlarm her ikisinden de daha sasirticisi . Dinini baskasimn
dtinyasi ugruna satandir.Bu her ikisinden de acayiptir.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Alim oyle agir bir azaba
carptirilir ki, cektigi azabin siddetinden dolayi ilgileri uyanan
cehennemlikler onu gormeye gelirler. Bununla sapik alimi
kasdetmistir . Usame ibni Zeyd (R.A.) buyurur ki; Peygamber ' imizin soyle
buyurdugunu duydum: Kiyamet Gtinti bir alim getirilerek cehenneme atilir.
Kalm bagirsaklari disari sarkar ve esegin dolap cevresinde donmesi gibi
onlarin etrafmda doner. Bu halini gormeye gelen diger cehennemlikler Ne
oldu sana diye sorarlar. Alim de onlara Dunyada iken iyiligi emreder,
fakat kendim yapmazdim. Buna karsilik kottiltigti yasaklar, fakat kendim
islerdim diye cevap verir . Alimin isledigi gtinaha karsilik, katmerli
bir
azaba carptirilmasi, bilerek gtinah islediginden dolayidir. Bu ytizden Ulu
Allah;

Hig stiphesiz, mtinafiklar cehennemin en alt katmdadirlar buyuruyor.

Nisa Siire-i Celilesi; 145
Qtinkti onlarin hakki inkar etmesi bilerektir. Yine Ulu Allah yahudileri
hiristiyanlardan daha kotti ilan etmistir. Oysa ki . onlar Ulu Allah'a ogul
yaklstirmamislar ve o tictin tictinctistidtir dememislerdir . Fakat
onlar,
Allah'i bile bile inkar etmislerdir. Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki
:

- Kendilerine kitap verdiklerimiz ' nu (Muhammed'i) cocuklarim

bilir gibi bilirler Fakat onlarin bir gurubu bile bile gergegi

saklarlar ( 85 ) Bakara Sure-i Celilesi; 146

Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :



-Onlara kendi ellerindeki kitabm tasdik edeni olarak Allah
tarafmdan bir kitap geldiginde ki daha once kafirlere karsi feth
dilerlerdi (bu defa) kendilerine bildikleri gelince inkar ettiler.
Hie siiphesiz Allah' in laneti kafirlerin iizerinedir . (86) Bakara
Sure-i Celilesi; 89

Ulu Allah (C.C.) Bel 'am ibni Baura kissasi hakkmda buyuruyor ki : c
Onlara, kedisine ayetlerimizi bildirdigimiz halde onlardan siyrilarak
seytana uyan ve azgmlardan olanin haberini anlat (87) A'raf Sure-i
celilesi; 175
Az ilerde Ulu Allah Bel'am icin soyle buyuruyor:

- lizerine varsan da kendi haline biraksan da dilini cikarip
soluyan bir kopek gibidir. (88) A'raf Sure-i Celilesi; 176
iste gunaha dalmis alim de boyledir. Ctinki Bel'am Allah 'm kitabim
biliyordu. Buna ragmen azgm arzulara dolarak kopege benzetildi. Ayet demek
istiyor ki . 0 hikmeti bilsin bilmesin, ferketmez. Her iki durumda da azgm
arzulara bulasir . Hz . isa (A.S.) buyurur ki; K6tu alim. nehrin agzmda
dtisup onu kapatan kaya gibidir. ne kendisi suyu icer ve ne de bitkilere
ulasmasma meydan verir.

- 496 -
SEKSEN BESINCI BOLUM

IYi HUYUN FAZILETI
Ulu Allah Peygamber ' ine ve Habib'ine ' nu overek ve kendisine bagislamis
oldugu nimeti belirterek buyuruyor ki :

Hie siiphesiz, sen yiice bir ahlak iizeresin. (89) Kalem Sure-i
Celilesi; 4

Hz. Ayse (R Anha) Peygamber ' imiz Kur'an ahlaki iizere idi buyurdu.
Adamm
biri Peygamber ' imize iyi ahlakm ne oldugunu sorar. Peygamber ' imiz de
ona
su ayeti okur:

Afv ve miisamahadan ayrilma, iyiligi emret ve anlayissizlardan yiiz
cevir. (90) Araf Sure-i Celilesi; 19S

Daha sonra da adama verdigi cevabm devami olarak soyle buyurur: iyi ahlak
seninle mtinasebeti kesen ile senin ilgiyi devam ettirmen, sana vermeyene
vermen ve sana haksizlik edeni hos gormendir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Ben sadece en giizel ahlaki tamamlamak icin

gonderildim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gunu
teraziye
konacak en agir amel. Allah Korkusu ile guzel ahlaktir . Adamm biri
Peygamberimize geldi, once ontinde durarak - Ya Rasulellah, din nedir diye
sorar. Peygamber ' imiz Guzel ahlaktir. diye cevap buyurur. Adam
Peygamber ' imizin sag tarafma gecerek yine Ya Rasulellah, din nedir diye
sorar. Peygamber ' imiz Guzel ahlaktir diye cevap verir. Bu defa adam
Peygamber ' imizin sol tarafma gecerek Ya Rasulallah. din nedir diye
sorar . Peygamber ' imiz bir daha Guzel ahlaktir diye cevap verir. Bu
sefer
adam Peygamber ' imize arka taraftan yaklasarak Ya Rasulellah, din nedir
diye sorar. Peygamber ' imiz ona bakarak Anlamiyor musun? Din

of kelenmemendir ' diye cevap buyurdu . Peygamber ' imize Ugursuzluk
nedir diye
sorarlar. Peygamber ' imiz de K6tu ahlaktir diye cevap verir. Adamm biri
Peygamber ' imize Bana bir tavsiyede bulun der. Peygamber ' imiz ona
Nerede
olursan ol. Allah 'dan kork diye cevap verir. Adam Baska diye sorar.
Peygamber ' imiz de ona K6tulugun arkasmdan bir iyilik isle ki, kotulligu
silsin diye cevap verir. Adam Daha baska diye sorar. Peygamber ' imiz
insanlara karsi guzel huylu ol diye cevap verir . Peygamber ' imize En
faziletli amel nedir diye sorarlar. Peygamber ' imiz Guzel huydur diye
cevap verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Allah, ahlakmi
giizel
yarattigi hie bir kulu cehenneme yedirmez. Fudayl (R.A.) buyurdu ki :
Peygamber ' imize falan kadm gtinduzleri oruc tutar ve geceleri namaz
kilar,
fakat kotti huyludur, komsularmi dili ile uzer derler. Bunun uzerine 0
halde onda hayir yoktur, o cehennemliktir buyurur. Ebu Derda (R.A.) soyle
buyurur: Ben Peygamber ' imizi teraziye ilk konacak ameller, iyi ahlak ve
comertliktir . Allah imam yaratmca o Ya Rabb ' i . beni besle diye dua
etti, Allah da onu iyi huy ve comertlikle besledi. Allah ktifru yaratmca
Beni besle diye dua etti. Allah da onu cimrilik ve kotti huy ile besledi



derken isittim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah bu dini
kendisi icin secmistir. Bu yuzden dininize comertlik ve iyi huyluluktan
baskasi yakismaz. Soziime dikkat edin ve dininizi bu iki meziyet ile
donatm . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle buyuruyor: Guzel huylu
insan, Allah 'in yaratt:gi en degerli insandir. Peygamber ' imize imanca
en
ustun mu'minler kimlerdir diye sorarlar. Peygamber ' imiz En iyi
huylulardir diye buyurur . Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Siz
insanlara verecek mal yetistiremezsiniz . Onlara guler yuzluluk ve iyi
huyluluk gostererek hosnutluklarini elde edebilirsiniz .

Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sirkenin ball bozdugu
gibi kotti huy da ameli bozar.Cerir ibni Abdullah' in (R.A.) rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz soyle buyurmustur : Sen oyle bir adaisin
ki,
Allah seni guzel yaratti, sen de huyunu guzellestir . Ber ' a ibni Azib
(R.A.)
buyurur ki; Peygamber ' imiz insanlarm en guzel yuzlusii ve en iyi huylusu
idi.Ebu Said Hudri'ye (R.A.) gore. Peygamber ' imiz Allah'im, vucudumu
guzel yarattigin gibi huyumu da giizel eyle diye dua ederdi .Abdullah ibni
Omer (R. Anhuma) der ki . Peygamber ' imiz Sik sik: Ya Rabb ' i . Senden
saglik,
dirlik ve guzel huyluluk dilerim diye dua ederdi. Ebu Hureyre'ye (R.A.)
gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Mu'minin dini, onun
serefidir, soyu sopu, iyi huyu. mtiruveti de aklidir . Usame ibni Serik
(R.A.) Bedevilerin Peygamber ' imize insanlara verilmis seylerin en
hayirlisi nedir? diye sorduklarmda . Peygamberimizin onlara iyi huydur
diye cevap verdigine sahit oldum, demistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kiyamet Gunu bana en yakin olamniz ve benim sevgimi en 50k
kazanamniz, en iyi huylu olanlarimzdir. A Abdullah ibni AbBas'a (R.A.)
gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.] soyle buyurmustur : Su tic "meziyetin
ticti veya
biri, bir kimsede yoksa onun hicbir amelini hesaba katmayimz:l Allah' in
emrini kirmaktan alakoyacak Takva.2 Basitlik ve dtiskiinltikten
alakoyacak
bir vakar.3 insanlar arasmda iyi gecinmesini saglayacak bir huy
gtizelligi .

Peygamber ' imiz namaza dururken soyle dua ederdi : Allah ' 1m, bana en
giizel
huyu bagisla. senden baska kimse beni ona. ulastiramaz. Allah' 1m, beni
kotii
huydan alakoy, senden baska hickimse beni bundan

alakoyamaz . Peygamber ' imize tatlilik neler ile olur diye sorarlar.
Peygamber' bu soruya soyle cevap verir: Tatli: tatli dille,
giilerytizltiltikle ve gulumsemekle olur.Kim insanlari iyilik ile
karsilayip
onlara iyi huyla davramrsa o kimsenin tutumu insanara hafif gelir, onun
kardesligini ogerler . Nitekim bu bahisde bir sair soyle der.iyi huylarm
hepsine sahib oldugun ve Herkese iyi davrandigm zaman.Ars'm sahibi
tarafmdan her tiirlu mukafata kavusursun . Acik ve gizli olarak insanlarm
tesekkiirune de nail olursun!

- 500 -
SEKSEN ALTINCI BOLUM:
GULME. AGLAMA VE ELBiSE
Muf essirlerden biri:

imdi siz bu sbze (Kur'an'a, O'nu yalan sayarak) sasiyor ve '
Allah'dan gelmesine ragmen alaya alarak) O'na guluyor musunuz? (icindeki
ikazlara kulak verip cekinerek) aglamiyor musunuz? (Onun size ne gibi
gorevler yukledigine aldiris etmeksizin, vurdumduymazlik icinde) turkii mti
soyluyorsunuz? ! (91) Necm Sure-i Celilesi; 59-60

ayetleri hakkmda sunu soylemistir : Peygamber ' imiz bu ayet indikten
sonra
gtilumseme hududunu asacak sekilde hie bir zaman gulmemistir. Hatta baska
bir rivayete gore, bu ayet indikten sonra Peygamber ' imizin dunyadan
gocene
kadar ne guldugii ve ne de gulumsedigi goriilmemistir . ibni Omer (R.A.)
buyurur ki; Peygamberimiz bir gun mescidden cikmca gulusup konusan bir
toplulukla karsrlasdi, durarak, selam verdikten sonra onlara Dunya
zevklerini kirip olumii sik sik hatirlayimz buyurdu . Baska bir giin de
yine
mescidden ciktiktan sonra gtilusen bir toplulukla karsilasmca soyle
buyurdu; Nefsimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim ki, benim
bildigimi bilseniz, az guler cok aglardiniz . Hizir , Hz. Musa'dan (A.S.)
ayrilmak isteyince Musa Bana bir tavsiyede bulun dedi . Bunun tizerine



Hizir (A.S.) dedi ki; Sebebsiz yere hie bir harekette bulunma, sebebi
yokken bir adim bile atma. airtici bir durum olmadan gtilme, baskalarini
hatalari yuzunden ayiplama. kendi hatalarma agla.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cok giilmek, kalbi
oldiirtir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Gencliginde
giilen,
yaliliginda aglar. Zenginken giilen, fakirlige dtistince aglar. Yasarken
giilen, oltince aglar . Feygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kur'an'i
okuyun ve aglayin. Eger aglayamiyorsaniz , aglamakti olun . Hasan-ul Basri
(R.A.) islediklerinin karsiligi olarak simdi onlar az giiliip cok
aglasmlar mealindeki ayet hakkmda dunyada kaldiklari miiddetce az
gtilstinler, 50k aglasmlar diye tefsir yapmaktadir . Yine Hasan-til Basri
(R.A.) buyuruyor ki; Ontinde cehennem varken giilen ve ontinde oltim
varken
sevincli olan kimselere sasarim. Yine Hasan-til Basri bir gtin giilen bir
delikanliya rastlar, ona Yavrum, Sirat'i astm mi diye sorar. Delikanli
Hayir der. Hasan-til Basri (R.A.) : Cennete girecegin mi belli oldu
diye
sorar. Delikanli Hayir diye cevap verir. Bunun tizerine Hasan-til Basri
(R.A.) : 0 halde gtilmen neye der. Bundan sonra o delikanlimn bir daha
gtildtigti gortilmemistir .Abdullah ibni Abbas (R. Anhuma) buyurur ki;
Gulerek
giinah isleyen, aglayarak cehennem'e girer.Ulu Allah bir ayette
aglayanlari
overek :

Aglayarak ceneleri tisttine (ytizti koyun) kapamrlar ve bu (Kur'an'i
dinlemeleri) onlarin htirmetini artirir buyurmustur (92) iora Sure-i
Celilesi; 109
Evzai (R.A. ) :

Bu Kitaba (amel defterine) ne oluyor ki, ktictik - btiytik hie gtinahi
etmeden saymistir (93) Kehf Sure-i Celilesi: <9

mealindeki ayet hakkmda Kucuk gtinahtan maksat, gtiltimseme, btiytik
gtinahtan
maksat da kahkahadir der.

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kiyamet Gtinti su ticti haric,
btittin gozler aglayacaktir . 1) Allah Korkusu ile yas doken goz. 2) Allah'
in
haram kildigi seylere bakmaktan kagman goz. 3) Allah yolunda uykusuz
kalarak nobet tutan goz . S6ylendigine gore tic sey insam kati kalbli
yapar:l Kendini begenmislikten ileri gelmeyen gtilmek.2 Acikmadan
yemek.3 Bos yere konusmak. Peygamber ' imiz ic camasir, gomlek, kaftan,
ctibbe ve diger elbiselerden ne bulursa onu giyerdi. Yesil renkli elbiseler
hosuna giderdi . Cogu elbiseleri beyazdi ve Beyazi dirilerinize elbise
olarak giydiriniz, oltilerinize de kaftan olarak sarimz

buyururdu . Peygamber ' imizin atlastan bir kaftani vardi . Beyaz renkli
cildine
yesil rengi pek yokisirdi. Btittin elbiseleri topuguna kadar inerdi . ic
gomlegi ise daha yukarda, yari diz hizasmda kalirdi . Siyah bir elbisesi
vardi, onu birine vermisti. Esi Ummti Seleme [R. Anha) Anam - babam yoluna
feda olsun. siyah elbisen ne oldu diye sordu. Peygamber ' imiz Onu giysin
diye birine verdim diye cevap verdi . Bunun tizerine Ummti Seleme Beyaz
tenin tizerinde o elbisenin siyahmdan daha gtizel yakisan bir sey gormtis
degilim dedi . Peygamber ' imiz giyerken sagdan baslayarak Beni giydiren,
ayip yerlerimi ortmeye yarayan ve insanlara karsi gtizel gortinmemi
saglayan
elbiseler bagislayan Allah'a hamd olsun diye dua eder . Elbisesini
cikarirken de sol taraftan baslardi. Yeni bir elbise edinince eskisini bir
fakire verir sonra: Her hangi bir mtisltiman , sirf Allah Rizasi icin eski
elbisesini bir fakire verirse, o elbise giyildigi mtiddetce veren kimse
Olti olsun, diri otsun Allah' in himayesinde, gtiveni altinda ve hayri
iginde olur buyururdu . Peygamber ' imizin bir abasi vardi. Nereye gitse -
onu
ikiye katlayip altina sererdi . Hasir tizerinde uyurdu, altinda baska bir
sey
olmazdi .

- 503 -
SEKSEN YEDINCI BOLUM

KUR'AN'IN, ILMIN VE ALIMLERIN FAZILETI
Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:<t Kim Kur'an-i okur da sonra baska
birisinin kendinden daha faziletli bir seye nail oldugunu sanirsa. Allah'
in
ululugunu ktictimsemis olur. Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki :
c
Ummetimin en faziletli ibadeti. Kur'an okumaktir. c En hayirliniz, ilim



ogrenip bildigini ba?kalanna ogreteninlzdir . Peygamber ' imiz Demir
nasil
paslamrsa kalbler de paslamr buyurdu. Sahabiler Onun cilasi nedir diye
sordular. Peygamber ' imiz Kur*an-i Kerim okumak ve oltimu hatirlamaktir .

diye buyurdular . Fuday ! ibni iyaz (R.A.) buyurur: Kur'ani tasiyan,
islam'm
sancagim tasiyandir. Binaenaleyh oynayan ile oynamamasi yanilan ile
yamlmamasi ve bos soz konu?an ile bos laf konu?mamasi, bunu Kur'an'i tazim
icin yapmasi gerekir.Kim Hasr suresinin son ayetlerini sabahleyin okur ve
o gun olurse almna sehid muhrii vurulur. Ayni ayetleri aksam okuyup sabaha
kadar olurse yine almna sehid muhrii vurulur . ilmin ve alimlerin
faziletine
gelince, bu mevzuda hadisler coktur. Peygamber ' imiz (S-A.S.) buyuruyor
ki: Allah, kimin iyiligini dilerse onu dinde fakih yaparak ona rtisdti-
nti
ilham eder. Alimler, peygamberlerin varisleridirler . Halbuki
peygamberlikten daha iistiin bir mertebe olmadigi malumdur. Bu riitbeye
mirasci olmak serefinden daha biiyiik bir seref yoktur. " Mii'minlerin
en
faziletlisi o alim kimsedir ki, kendisine ihtiyac duyuldugu zaman faydali
olur ve kendisine mtiracaat edilmedigi zaman da gontil zenginligi ile
davramr. Peygamberlik derecesine en yakm kimseler, alimler ile
mucahidlerdir . - Ctinki alimler peygamberlerin getirdigi tebligi halka
sunarlar. Mticahidler de peygamberlerin getirdigi teblig ugruna kiliclari
ile savas verirler . Feygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Hie
suphesiz,
bir kabilenin olmesi, bir alimin ollimunden daha az onemlidir . Kiyamet
Gunti alimlerin murekkebi sehidlerin kani ile tartilir. c Son duragi
Cennet oluncaya kadar, alim ilme doymaz. c Ummetimin helak olmasi, iki
sey yuzunden olur. ilmi terketmek ve mal toplamak . Ya alim ol, ya
talebe
ol, ya dinleyici ol. ya da ilmi sevenlerden ol. Besinci olma; yani ilimden
hoslanmayanlardan olma ki . helak olmayasm . ilmin maruz kalabilecegi
afet. kendini begenmisliktir . Ehli Hikmetin misallerindendir : Kim bas
olmak amaci ile ilim ogrenirse basari sansini ve siyasi te'sirini
kaybeder . Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Yer yuziinde bosubosuna buyukllik taslayanlarm idraklerini
ayetlerimden saptiracagim. (94) A'raf Sure-i Celilesi; 146
imam-: Safii (R.A.) buyurur ki; Kim Kur'an-i Kerim ogrenirse degeri
yiikselir. Kim fikih ogrenirse onemi artar ve kirn hadis ogrenirse
inandirma
gticti artar. Kim matematik ogrenirse gorusu gogalir. Kim az bilinen
gertpekleri ogrenirse huyu yumusar. Kim izzeti nefis sahibi olmazsa Em! ona
fayda vermez . Hasan ibni Ali (R.A.) der ki : Kim alimler ile 50k dustip
kalkarsa, dilinin bagi cpozulur. Zihnindeki bulamkliklari giderme imkanma
kavusur. Nefsinde beliren gelisme hosuna gider. Bildiklerine karsi guveni
artar ve ogrendiklerini dile getirmede cesaret kazanir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Cehaletten daha agir fakirlik olamaz.
- 505 -
SEKSEN SEKiziNCi BOLUM

NAMAZ VE ZEKATIN FAZILETI
Bilesin ki . Ulu Allah zekati islamm temellerinden biri olarak ilan etmis,
onu en yiice islam alameti olan namaz ile yanyona getirerek soyle
buyurmustur :

- Namazi dosdogru kiliniz ve zekati veriniz. Bakara Sure-i Celilesi;
Peygamber ' imiz (S.A.S.) de soyle buyurmustur: islam, bes sey uzerine
kurulmustur : 1 Allah'dan (C.C.) baska ilah olmadigma ve Muhammed'in
(S.A.S.) ' nun Rasulu olduguna sahadet etmek.2 Namaz kilmak.3 Zekat
vermek.4 Ramazanda orucp tutmak.5 Hacca gitmek.

Ulu Allah (C.C.) namaz ve zekata onem vermeyenleri siddet ile yererek
buyuruyor ki :

Namazlarimn dneminin suurunda o'madan namaz kilanlarm vay

haline! (96) Maun Sure-i Celilesi;
Namaz hakkmda daha once gerekenleri soylemistik.

Zekati vermeyenler hakkmda Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

Altin ve gumlis biriktirerek onlari Allah Yolu'nda harcamayanlari
aci bir azab ile mujdele. (97) Tevbe Sure-i Celilesi; 34
Buradaki Allah Yolu'nda harcamak tan maksat, bu mallarm zekatim
ayirmaktir . Zekat verenin dunyadan el - etek cekerek kendilerini ahiret



ticaretine adamis olan takva sahibi duskiinleri aramasi rruistahaptir;
ciinki
bu malm gelismesine vesile olur . Peygamber ' imiz (A.S.A.) buyuruyor ki:
Sen mutlaka takva sahibinin yemegini ye ve senin yemegini de takva sahibi
olanlardan baskasi yemesin . (Junki takva sahibi, verecegin zekati yolunda
kullanir ve ona bu yolda yardimci oldugun icin sen de onun ibadetine ortak
olursun . Alimlerden biri sadakalarim sadece tarikat ehli olan fakirlere
verirdi. Ona iyiliklerini butun fakirlere dagitirsan daha iyi olmaz mi
diye sordular. da su cevabi verdi; Hayir, sizin dediginizi yapmam daha
iyi olmaz. (Junki bunlar olanca gayretlerini Allah icin harcayan
kimselerdir. Her hangi biri bir sikinti ile karsilasmca gayreti
gevseyebilir . Bir kisinin gayretini Allah ugruna yoneltmek, bana amaci
dunya
olan bin kisiye yardim etmekten daha iyidir. Bu cevab Cuneyd-ul Bagdadi '
ye
nakledilince sozu begenerek sahibi hakkmda 0 . mutlaka Allah' in
velilerinden biridir. (Joktandir bu kadar guzel bir soz duymamistim
dedi.Bir sure sonra bu adamm maddi durumunun sarsildigi, bu yiizden
ticareti birakmaya niyetlendigi haberi geldi. Bunun uzerine Cuneyd-ul
Bagdadi ona bir miktar para gonderdi ve Bunu sermaye yaparak ticarethaneni
kapatma. Ctinki senin gibilere ticaretin zarari yoktur diye haber
gonderdi. Bu zat bakkaldi ve fakirlerden, satin aldiklarimn bedelini
almazdi . Abduuah Ibni Mubarek de (Allah ' ndan razi olsun) yardimlarim
sa:dece ilim ile ugrasanlara verirdi. Kendisine Yardimlarini genisletsen
daha iyi olmaz mi dediler. da su cevabi buyurdu: Ben peygamberlik
makammdan sonra ilimden daha yuksek bir mertebe tanimiyorum. Bunlardan
birinin kalbi ihtiyaci ile mesgul olunca kendini ilme verip butun gucu ile
ogrenmeye yonelemez. Bunlari butun gucleri ile ilme yoneltmek, en faziletti
davranistir . Sadaka verirken sakat ve malullerin one almmasi,
hususiyyetle
akraba ve yakmlarm en basta dusunulmesi hem sadaka vermek ve hem de
yakmlari korumak (sila-i rahim) olur. Daha onceki bir boliimde belirtildigi
gibi akraba ve yakmlari korumanm mukafati pek coktur . Riyanm serrinden
korunmak ve vereni kalabalik icinde kiicuk diisurmemek icin sadakayi gizli
vermelidir. Peygamberimiz (S.A.S.) buyurur ki: Gizli verilen sadaka.
Allah ' m gazabmi sondurur . Baskaca bir golgenin kalmayacagi Kiyamet
Gunii .
Allah' m Ars ' m golgesi altma alacagi yedi kimseyi sayan hadise gore bu
yedi kimseden biri de Sag elinin verdigini sol eli bilmeyecek sekilde
gizli sadaka veren kimsedir . Fakat riyaya dusme ve karsi tarafi minnet
ytiku
altmda birakma ihtimali soz konusu olmadigi takdirde ve baskalarmi
ozendirmek gibi bir fayda getirecegi umuldugu zaman agiktan sadaka
verilebilir . Nitekim Ulu Allah (C.C.) soyle buyuruyor:

Ey mli'minler! Sadakalarmizi, malmi gosteris icin harcayan,
Allah 'a ve Ahiret Gunu ' ne inanmamis kimseler gibi basa kakarak ve
inciterek
heder etmeyin (93) Bokoro Sure-i Cetiiosi: 264

Buna gore basa kakmak, iyiligi mahveder. En iy'Si sadakayi gizli vermek ve
onu unutmayi huy haline getirmektir. Buna karsilik iyilik gorenin, yapilan
iyiligi dile getirmesi ve iyilik yapana tesekkur etmesi gerekir. Nitekim
Peygamberimiz (S.A.S. J buyuruyor ki: insanlara tesekkur etmeyen, Allah
'a
da sukretmez . Sair ne guzel soyler : iyiligin eli nerede o'ursa olsun,
servettir. Onu ister nankor, ister tesekkur eden biri tasism. Tesekkur
edenin tesekkiirune miikafat vardir. Nankorun bilmezlikten geldigi iyilik
de
Allah katindadir.
- 508 -
SEKSEN DOKUZUNCU BOLUM

ANA - BABAYA IYiLiK VE EVLAD HUKUKU
Akrabalik ve yakmlik hakki kuvvetli olduguna gore, en yakm ve siki
akrabaligm ana - baba ile evlad arasmda oldugu artik herkesin kabul
edecegi bir gergek haline gelir ve ikisi arasmdaki hakkm iki kat oldugu
daha iyi anlasilir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ana - babasmi
kole olarak bulup satin almadikga ve arkasmdan azad etmedikce evlad ana -
babanm hakkmi odemis olmaz . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ana
-
babaya iyi bakmak, namazdan, sadakadan, oructan, hacc-tan, umreden ve Allah
Yolunda cihad etmekten daha f aziletlidir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kim anasi babasi kendinden razi olarak sabahlarsa onu



cennete gottiren iki kapi acilir. Kim ayni sebebden ak?amlarsa yine online
cennet'e ulastiran iki kapi acilir. Eger ana - babasmdan biri mevcutsa bir
cennet kapisi acilir. Ana - baba zalim de olsa durum boyledir. Ana - baba
zalim de olsa durum aynidir . Ana babasmm kalbini kirarak sabahlayan
kimsenin online cehenneme ulastiran iki kapi acilir. Ana - babasmm kalbini
kirarak aksama varan kimsenin online de iki cehennem kapisi acilir. Ana -
babasmdan birinin kalbini kiran kimsenin online bir cehennem kapisi acilir.
Ana - baba zalim de olsa durum aynidir . Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor
ki: Cennetin kokusu besytiz yillik mesafeden duyulur. Fakat onun kokusunu
ana - babaya asi olan ile akrabalik baglarmi kesenler duyamaz . Yine
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Anana. babana, kiz kardesine,
erkek
kardesine, sonra da sirasi ile diger yakmlarma karsi iyi davran.

Soylendigne gore. Ulu Allah Hz. Musa'ya (A.S.) buyurdu ki . Ya Musa!

(A.S.) Bana asi olup ana - babasmm arzusunu yerine getireni itaatkar
olarak yazarim. Fakat ana - babasma asi olup da benim emrimi tutanlari asi
olarak yazarim. S6ylendigine gore Hz. Yakub (A.S.) Hz. Ylisuf'un yanma
girip de Hz. Ylisuf (A.S.) ayaga kalkmaymca Ulu Allah ona soyle vahyetti,
Babam ayakta karsilamak kibrine mi dokunuyor? izzet ve celalim hakki icin
yemin ederek soylliyorum ki . soyundan peygamber

getirmeyecegim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Birinin, sadaka
verirken ana - babasmm adma vermeye niyyetlenmesi gerekmez (Jlinki ana -
baba eger mlisllimansa verilen sadakanm ecri onlara gider, sadaka veren de
ana - babasmm ecrinde hie bir eksiklik gortilmeksizin onlarm ecri kadar
ecir kazanir . Malik ibni' Rabia (R.A.) buyurur ki; Bir gun Peygamber '
imiz
ile birlikte oturuyorken Seleme ogullarmdan biri huzura gelerek Ya
Raslilellah, ana - babamm ollimtinden sonra onlara yapabilecegim bir iyilik
kaldi mi diye sorar . Peygamber ' imiz Evet. kaldi . Onlara dua etmek,
onlarm
glinahlarmm afvedlimesini dilemek. Vermis olduklari sozleri yerine
getirmek. Dostlarma yakmlik gostermek. Ana - baba tarafmdan olan
yakmlar ile mlinasebetleri devam ettirmek diye cevap verdi . Peygamberimiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: En onemli evlatlik gorevlerinden biri, babanm
olumlinden sonra babanm dostluklarma iyilik yapmaya devam

ettirmektir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Evlad
lizerinde,
anaya bakma hakki, babaya gore iki kattir . Peygamber ' imiz Ananm duasi,
en
cabuk kabul olan duadir buyurur. Sahabiler Nicin, ya Raslilellah diye
sordular. Peygamber ' imiz Clinki o evlada rahim itibariyle babadan daha
yakmdir. Rahimin duasi ise bosa gikmaz buyurdu .Adamm biri Kime iyilik
edeyim, ya Raslilellah diye sorar. Peygamber ' imiz Ana - babana diye
buyurur. Adam Ana - babam yok der. Peygamber ' imiz de 0 zaman cocuguna
karsi iyi davran. (Stinki ana - babanm oldugu gibi cocugunun da senin
lizerinde hakki vardir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: >
Allah ' m
rahmeti, kendisine iyi bakmasi hususunda gocuguna kolaylik gosterip onu
yanlis davranislar ile asi olmaya slirliklemeyen baba lizerine
olsun . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bir sey verirken
cocuklarmiz arasmda esitlik gozetiriz.

Bir darbimeselde denir ki . (Jocugun bir cicektir, yedinci glinlinde
agar, yedinci yasmda sana yardimci olur. Bundan sonra ya dlismanm olur
veya ortagm.Hz. Enes'in (R.A.) rivayet ettigine gore. Peygamberimiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Oglan gocugu yedi glinllik olunca kurbam kesilir,
adi konur ve yikanir. Alti yasma girince egitilmesine girisilir. Dokuz
yasmda yatagi ayrilir. Onlig yasma varmca namaz kilmazsa tokatlanir.
Onalti yasma gelince babasi onu evlendirir. Sonra elinden tutarak ona
Seni egittim, tahsilini yaptirdim, evlendirdim, dlinyada senin fitnenden
ve
ahirette de senin azabmdan Allah'a sigmirim der . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: iyi egitim ve glizel isim. cocugun ana - babasi lizerindeki
haklarmdandir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Her oglan veya
kiz
cocugun akika kurbam karsiligmda rehindir. Yedinci glinli kurbam kesilir
ve sagi kesilir . Katade (R.A.) buyurur ki; Akika Kurbam kesilince
ylizlinden bir tutam almarak can damarlarmm karsisma tutulur, sonra
cocugun tepesine konur. Ylinden iplik gibi kan akmcaya kadar durulur. Sonra
cocugun basi yikanarak saci kesilir .Adamm biri ibni Mlibarek'e (R.A.)



gelerek gocuklarmdan biri sikayet etti. ibni Miibarek adama Ona hie beddua
ettigin oldu mu? diye sordu. Adam Evet. oldu diye cevap verdi . Bunun
tizerine ibni Miibarek adama 0 halde onu bozan sensin diye cevap
verdi. Qocuga karsi yumusak davranmak mtistehaptir . Akra ibni Habis (R.A.)
bir
gun Peygamberimizi , torunu Hasan '1 operken gortir ve Benim on tane
cocugum
var. hie birini bir gun opmtis degilim der. Bunun tizerine Peygamber '
imiz
Merhamet etmeyen. merhametle muamele gormez buyurdu.Hz. Ayse (R. Anha)
buyurdu ki; Peygamber ' imiz bir gtin bana, Usame'nin ytiztinti yika, dedi
. Ben
de tiksine tiksine yikamaya basladim. Bunun tizerine Peygamber ' imiz elime
vurdu ve cocugu eline alip kendi yikadi. Sonra onu optti ve Zeyit bize
iyilik etti. Ctinki Zeyid'in fazi yoktu buyurdu. Bir gtin Peygamber ' imiz
(S.A.S.) minberde iken torunu Hz. Hasan (R.A.) yere dtiser. Peygamber '
imiz
hemen asagi inerek onu kaldirir ve Mallanmz ve cocuklariniz sizin
hesabmiza birer imtihan vesilesidir mealindeki ayeti okur .Abdullah ibni
Seddad ((R.A.) buyurdu ki; Bir gtin Peygamber ' imiz

ceraaate namaz kildiriyordu . Secdeye varinca Hz. Htiseyin (R.A.)
boynuna bindi Peygamber ' imiz secdeyi uzatti. Pesinde namaz kilanlar, bir
sey oldu sandilar .Namaz sona erince Ya Rastilellah. secdeyi uzattm, biz
de
bir sey oldu sandik> dediler. Peygamber ' imiz sahabilere su cevabi verdi.
Torunum beni binek yapti. hevesini alsm diye. hemen secdeden dogrulmak
istemedim. >Peygamberimizin bu davranismda su faydalar vardir:l Allah'a
yakmlik. Kulun Allah'a en yakm durumu secde halidir.2 (Jocuga iyi
davranmak ve yakmlik gostermek.3 Ummetine oyle bir durumda nasil
davranilacagim ogretmek. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Qocuk
kokusu, cennet kokularmdandir . Yezid ibni Muaviye (R.A.) der ki; Babam
birini gondererek Ahnef ibni Kays ' 1 huzuruna cagirdi ve Ya Ahnef. cocuk
hakkindaki gortistin nedir diye sordu. Ahnef de babama su cevabi verdi.
Ya
emirel mti'minin; Onlar kalblerimizin meyvesi ve sirtimizm diregidir. Biz
onlar icin yumusak toprak ve golgeleyici bir gok gibiyiz. Her yticelige
onlarin araciligi ile ytikselebiliriz . Bir sey isterlerse ver. Of
kelenirlerse
hosnutluklarini kazan ki, sevgilerini kazanasm ve sena olan bagliliklarini
arttirasm. Uzerlerine coken bir ytik olma ki, varligmdan bikip oltimtinu
ozlemesinler ve sana yaklasmakta isteksiz davranmasmlar . Bunun tizerine
Muaviye Ya Ahnef. sen iceri girdiginde Yezid'e karsi kin ve ofke ile dolu
idim dedi. Ahnef yamndan ayrilinca Yezid'e karsi olan ofkesi dindi, ona
ikiytiz bin dirhem para ve ikiytiz takim elbise gonderdi . Yezid de Ahnef
'e
ytiz bin dirhem para ile ytiz takim elbise gonderdi. Bu suretle babasmdan
gelen hediyelerin yarisim vermis oldu.

- 512 -
DOKSANINCI BOLUM

KOMULUK HUKUKU VE FAKIRLERE IYiLIK
Bilesin ki . komsuluk, islam Kardestigi ' nin otesinde haklar gerektirir.
Buna
gore mtisltiman komsu, her mtisltimanin haklari yaninda daha baska haklar
tasir. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c tic ttirlti komsu
vardir:
Birinin bir. obtirtintin iki, digerinin tic hakki vardir. Komsusu tizerinde
tic
hakki olan komsu, akrabadan olan komsudur. Onun biri mtisltiman olmaktan,
digeri komsuluktan ve obtirti de akrabaliktan ileri gelen tic hakki
vardir. Komsu tizerinde iki hakki olan komsu mtisltiman olan komsudur. Onun
komsusu tizerinde biri mtisltiman olmaktan, digeri de komsu olmaktan ileri
gelen iki hakki vardir. Komsusu tizerinde tek hakki olan komsu da mtisluman
olmayan komsudur . Peygamber ' imizin mtisltiman olmayan komsuya da sirf
komsudur diye hak tanidigini gortiyorsun.

Komsuna karsi iyi davran ki . mtisltiman olasm. Cebrail, komsu
hakkmda bana o kadar israrli tavsiyelerde bulundu ki, onu varis ilan
edecegini sandim. . Allah'a ve ahiret gtintine inanan kimse, komsusuna
karsi iyi davransm . Komsusu zararmdan emin olmadikga kisi mti'min
olmaz. Kiyamet Gtinti ilk defa komsu ' ar hesaplasacaktir . Komsunun
kopegine
tas atmakla onu rahatsiz etmis olursun.

Soylendigine gore, adamin biri ibni Mes'tid'a (R(.A. gelerek Benim bir
komsum var. beni rahatsiz ediyor. Bana sovtiyor ve sikinti cektiriyor diye
sikayet eder. ibni Mes'tid da O'na; Madem ki . o senin hakkmda Allah'a



karsi geliyor, sen var onun hakkmda Allah 'a itaat et diye cevap

verir . Peygamber ' imize bir kadm hakkmda Falan kadm gundtizleri oruc
tutup

geceleri nafile namaz kiliyor, fakat komsularmi rahatsiz ediyor dediler.

Peygamber ' imiz 0 cehennemliktir buyurdu.

Adamm biri Peygamber ' imize gelerek komsusundan sikayet etti.

Peygamber ' imiz ona sabret buyurdu.
Fakat adam sikayet etmeye devam edince ticuncu ve dordtincti keresinde ona
Esyani sokaga at diye buyurdu. Adam da oyle yapti. Gelip gecenler adama
Neyin var* diye sorunca Onu komsusu rahatsiz etti diye cevap
aliyorlardi. Bunun iizerine Allahm laneti komsusu uzerine olsun
diyorlardi. Cok gecmeden komsusu adama geldi ve Esyam evine al, Allah' in
adina yemin ederim ki, bir gun seni rahatsiz etmem dedi . Ztihri ' nin
bildirdigine gore, adamm biri Peygamber ' imize gelerek komsusundan
sikayetci oldugunu soyledi. Peygamber ' imiz mescid kapismdan Komsuluk
kirkmci eve kadar uzar diya ilan edilmesini emretti. Ztihri bu konuda
aciklama yaparak Kirk ev bu tarafa dogru, kirk ev su tarafa dogru, kirk ev
beriki tarafa dogru ve kirk ev de oteki tarafa dogru diyerek dort yonu
isaret etti . Peygamber ' imiz buyuruyor ki : t Kadm, ev ve at bahsinde
ugur ve
ugursuzluk sozkonusudur . Kadmm ugurlusu mehri ucuz . nikahlanmasi kolay ve
huyu iyi olanidir. Ugursuzu mehri pahali, nikahlanmasi zor ve huyu kotu
olamdir . Evin ugurlusu genis ve komsulari iyi olam, ugursuzu dar ve
komsulari kotu olanidir. Atm ugurlusu yumusak basli ve iyi huylu olam,
ugursuzu serkes ve fena huylusudur . Bilesin ki . komsuluk hakki sadece
komsuyu rahatsiz etmemekle bitmez, onun eziyetine katlanmak da gerekir.
Buna gore komsusunu rahatsiz etmemek, komsu hakkmi odemeye yeterli
degildir. Hatta komsunun eziyetine katlanmak da yetmez. Onun ile mutlaka
iyi gecinmek, iyilik ve yardimda bulunmak gerekir. Bildirildigine gore
Kiyamet Gtinu fakir komsu, zengin komsunun yakasma yapisarak Ya Rabb ' i .
bana neden yardim etmedigini ve neden kapismi yuzume kapattigmi bu adama
sor der. Abdullah ibni Mukaffa (R.A.) Komsularmdan birinin binek hayvani
borcu karsiligmda evini satiliga cikarmak zorunda kaldigmi duydu. Adam
sacak komsusu idi . Haberi almca Eger evini yok yere satarsa sacak
komsulugu hakkmi odememis olurum diyerek evinin parasi kadar adama para
hibe etti ve Evini satma dedi.Marifet ehlinden biri evinde fare
oldugundan sikayet eder. ona Kedi edinseniz derler. Adam su cevabi verir.
Korkarim ki, kedi sesini duyan fareler tirktip komsu evlere kacarlar da o
zaman kendi hesabima istemedigim bir duruma onlar hesabma istemis
olurum. Baslica komsuluk haklari sunlardir:l Karsilasmca selam vermek.2
Onu lafa tutmamak. 3 Cok soru sormamak.4 Hastaligmda ziyaretine
gitmek.5 Basma bir musibet gelince onu teselli etmek ve derdine ortak
olmak.6 Sevindirici bir olay karsismda onu tebrik ederek mutluluguna
katilmak.7 Kusurlarma goz yummak.8 Ayiplarmi ustunkoru bir sekilde
gozlemek.9 Duvarmm uzerine mertek koymak suretiyle onu dara
dusurmemek . 10 Yalagma su dokmemek.ll Bahcesine cop veya toprak
dokmemek.12 Evine varan yollarmi daraltmamak . 13 Evine ne gotiirdugunu
takib etmemek. 14 Agiga cikan ayiplarmi 6rtmek.l5 Basma bir hal
geldiginde ofkesini dindirmek.16 Yoklugunda evine goz kulak olmak.17
Aleyhindeki sozlere kulak asmamak.18 Mahrem taraflarmdan gozlerini
sakmdirmak . 19 Hizmetcisine israrli gozler ile bakmamak.20 Cocugu ile
tatli konusmak.21 Dini ve dunyevi konularda bilmedigi noktalarda
kendisini aydmlatmak . Bunlara muslumanlar arasi diger haklari da eklemek
gerekir .

Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Komsu haklari nelerdir, biliyor
musunuz? Yardim isteyince ona yardim edersin. Desteklemene muhtac olursa
onu desteklersin . Bore isterse verirsin. Fakir duserse borcunu bagislarsm.
Hastalanmca ziyaretine gidersin. Olunce cenazesine katilirsm. iyilikle
karsilasirsa onu tebrik edersin. Basma bir bela gelirse kendisini teselli
edersin. iznini almaksizm onunkinden daha yuksek bir ev yapip havasmi
kesmezsin. Meyva satin almca icinden Ona hediye edersin, degilse satin
aldiklarmi evine gizlice goturrtistin, onun cocugu da gortip kiskanmasm
diye
cocugunun eline meyva verip disariya salmazsm. Eger pisen yemekten ona



vermeyeceksen tencerenin kokusu ile onu rahatsiz etmezsin . Komsu hakki ne
demektir, biliyor musunuz? Nefsimi kudret elinde tutan Allah adina yemin
ederek soyltiyorum ki, ancak Allah' in rahmetine mazhar olanlar komsu
haklarimn iistesinden gelebilir . Mticahid (R.A.) buyurur ki; Bir giin
Abdullah ibni Omer'in [R.A.] yaninda idim. Bir kolesi koyun ytiztiyordu.
Abdullah, kolesine Koyunun ytizmesi bitince etinden once Yahudi komsumuza
ver dedi ve bu soztinti bir kag kere tekrarladi. Bunun tizerine kolesi ona
<kac keredir ayni seyi soyluyorsun dedi. Abdullah da kolesine
Peygamber ' imiz bize komsu hakkmda o kadar tsrarla tavsiyede bulundu ki,
onu bize varis ilan edeceginden korktuk diye cevap verdi.Hisam (R.A.I der
ki : Hasan-ul Basri kurban etinden Yahudi ve turistiyanlara vermeyi
mahzurlu gormezdi . Ebu Zerr (R.A.) buyurur ki; Dostum Allah Rasulti
(S.A.S.) bana tavsiyede bulunarak Tencere kaynatirken suyunu cok koy da
komsularm arasmdan bir aileye onun bir kismini ver diye buyurdu.

- 516

DOKSAN BiRINCi BOLUM

icni igENiN cezasi

Ulu Allah igki hususunda tic ayet indirdi. Birincisinde Ulu Allah (C. C.)

buyuruyor ki :

- Sana sarab: ve Meysir adli oyunu sorarlar. De ki, onlarda btiytik bir

gtinah, ayni zamanda insanlara fayda vardir. Fakat, gtinahlari f
aydalarmdan

daha btiytikttir. (99) Bakara Sure-i Celilesi: 2:9

Bu ayet iizerine, kimi miistiimanlar igki igmeyi birakirken
kimileri de igmeye devam ettiler. Nihayet iglerinden biri
igkili iken namaza durdu.

- Ey mti'minler! Sarhosken, ne soylediginizi bilinceye kadar ve ctintib
iken de yolculuk haricinde gusul edinceye kadar namaza yanasmaym!
(lOO)Nisa sure-i celilesi

Bu ayet iizerine de yine bazi mtisltimanlar . daha igkiyi birakirken diger
bazilari igmeye devam etti. Bu arada bir gun Hz. Omer (R.A.) igki igince
deve genesini kaldirip Hz. Abdullah ibni Avf'm kafasma vurdu ve basim
yardi . Sonra da Bedir sehidleri igin aglamaya basladi. Durum
Peygamber ' imize bildirilince gok gazablandi. Hemen yola gikti. Abasimn
etekleri yerde stirtinerek Omer'in (R.A.) yanma geldi ve eline bir sey
alarak Hz. Omer ' e vurdu. Cam yonan Hz. Omer Allah'm ve ' nun Rasulti
'nun
gazabmdan Allah'a siginirim diye dua etti.

Bunun Iizerine su ayet geldi :

Ey mtiminler! igki. kumar, tapmmaya mahsus dikili taslar ve fal
oklari sadece seytan isi olan birer pisliktir. Onun igin bunlardan uzak
durunuz ki, kurtulusa eresiniz . Seytamn igki ve kumar ile tizerinizdeki
maksadi araniza dtismanlik' ve kin sokmak, sizi Allah' i amp namaz
kilmaktan
alakoymaktir . Artik bunlara son vereceksiniz degil mi? (101) Maide
Sure-i .Celilesi 90-91

Ayeti duyan Hz. Omer Son verdik, son verdik diye haykirdi . igkinin haram
oldugunu belirten hadislere gelince:

Peygamber ' imiz {S.A.S.) buyuruyor ki: Devamli igki igenler cennete
giremezler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Putlara tapmaktan
sonra
Allah' in bana ilk yasakladigi davranislar. igki igmek ve insanlar ile alay
etmektir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Dtinyada biraraya
gelerek
igki igenleri Allah cehennemde de bir araya getirir. Cehennemde biraraya
gelen igki arkadaslari karsilikli biri-bir ' erini suglayarak biribirlerine
Allah cezani versin, bu yola beni stirtikleyen sensin derler. Suglanan
kimse de ayni ithami karsisindakine yoneltir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Kim dtinyada igki igerse Allah ona Kiyamet Gtinti koyu
zehirden bir igecek igirir. Oyle ki . daha igmeden ytiztin derisi ve eti
kavrulup su kabma akar. igince de derisinin ve adelelerinin ttimti
doktiltir.
kadar ki, diger cehennemlikler ondan tiksinirler . Beni dinleyin. igkiyi
igen, igki elde etmek tizere tiztim siktiran, sikan. tasiyan, tasitan ve
parasini kullanan kimse gtinaha ortaktir. Eger tevbesiz oltirler ise
dtinyada
igtikleri her yuduma karsilik cehennemin kanli - irinli suyundan onlara



icirmek Allah' in kesin karandir . Beni dinleyin. Her sarhosluk veren madde
haramdir. Her alkollti icki haramdir.

ibni Ebu Dtinya bir sarhos ile karsilasir. Adam avucuna isemis, sidigi ile
abdest alir gibi yiiztinti yikamaktadir . Bu arada su sozleri mirildamr.
islami nur ve suyu temizleyici olarak yaratan Allah'a

hamdolsun ! S6ylendigine gore. Abbas ibni Mirdas'a cahitiye devresinde
Nicin
icki icmiyorsun? Vticudunu isitir derler. da su cevabi verir. Cehaleti
elime alip karnima indirmek istemem. Gtindiiz kavmimin reisi iken gece
onlarin sefili olmaya razi degilim. Beyhaki ' nin, ibni Omer'den rivayet
ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kottiltiklerin
anasi
olan ickiden uzak durunuz. Ctinki sizden onceki devirlerde yasamis biri
vardi . insanlardan uzak, kendi kosesinde Allah'a ibadet ederdi . Bir kadm
ona tutuldu. Hizmetcisini gondererek Seni sahid olmak icin istiyoruz diye
onu evine cagirdi.Eve girince gectigi kapilarm ardmdan bir bir kapatarak
oturmakta olan alimli bir kadinin yanma gottirtildti. Yaninda oglan. bir
kole
ile bir fici icki vardi.Adami gortince ona Seni sahidlik icin cagirmadik.
Ya su oglani oldtirmek, ya benim ile yatmak veya su ickiden bir kadeh icmek
icin cagirdik. Eger hie birini kabul etmezsen, sana iftira atar. seni rezil
ederim dedi.Adam online cikan uq kotulukten birini islemeden
kurtulamayacagmi anlayinca kadma Bana bir kadeh icki ver dedi . Kadm
kendisine dolu bir kadeh verdi . Kadehi icince kadma Bir daha doldur
dedi. Onu da icince yenisini, yine yenisini icti. Sonunda hem kadmm
lrzma gecti ve hem de oglani oldurdii . igkiden uzak durunuz. Qiinki .
Allah'a
yemin ederim ki, insanm kalbinde icki duskunlugu ile iman birarada
barmamaz . Biri digerini mutlaka kovar.Ahmed ibni Hambel ve ibni
Hibban'm. ibni Omer'den (R.A.) rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki :

Adem (A.S.) yerylizline indirilince melekler, Ya Rabb ' i ! Bizler
sana hamdederek seni noksanliklardan tenzih eder ve seni takdir ederken sen
yeryuzune kargasalik cikarip kan doken birini mi halife yapiyorsun?
derler. Ulu Allah:

Ben . sizin bilmediginizi bilirim diye buyurunca melekler yine Ey
Rabb' imiz, biz sana ademoglundan daha cok bagliyiz derler (102) Bakara
Sure-i Celilesi; 30.

Bunun tizerine Ulu Allah iki melek getirin, bakalim nasil davranacaklar
diye buyurur. Melekler Ey Rabb 'imiz. Harut ile Marufu seciyoruz
derler. Ulu Allah, ikisine Yeryuzune ininiz diye buyurur. Onlar da
inerler. (Jiceklerden biri guzel kadm kiligma sokularak karsilarma
gikarilir, hemen yanma sokularak onunla yatmayi teklif ederler. Kadm
onlara Sirk ifade eden su cumleyi dilinizden duymadikca hayir diye cevap
verir. Onlar da Hayir, bizler hie bir zaman Allah'a sirk kosmayiz diye
karsilik verirler.Bu cevaplari tizerine kadm yanlarmdan ayrilir. Sonra
onunla yeniden karsilasirlar . Yaninda bir bebek tasrmaktadir . Harut ile
Marut yine kadmdan kendilerine teslim olmasmi isterler. Kadm Bu bebegi
oldtirmedikce olmaz diye cevap verir. Onlar da Hayir, Allah adma yemin
ederek soyltiyoruz ki . biz hie bir zaman .onu 61duremeyiz diye cevap
verirler . Bunun tizerine kadm yine gozlerden kaybolur. Az sonra elinde bir
kadeh icki ile geri doner. Yine ondan kendilerine teslim olmasmi isterler.
Kadm Su kadehteki ickiyi icmedikce olmaz der. ickiyi icerler. Sarhos
olunca hem kadmm lrzma gecerler, hem de cocugu oldtirtirler . Ayilmca,
kadm onlara Allah'a yemin ederim ki, sarhos olunca daha once
reddettiginiz gtinahlarm her ikisini de islediniz der. Bunun iizerine

Allah tarafmdan ya diinyada veya ahirette yaptiklarmm cezasmi
cekmeyi tercih etmeye cagirilirlar ve dtinya cezasmi tercih ederler .
Ummii
Seleme (R. Anha) buyurur ki : Bir gun kizim rahatsizlandi . Ona ilac
hazirlamak tizere bir tavaya hurma suyu siktim. Hurma suyu kaynarken
Peygamber ' imiz iceri girdi. Ya Ummti Seleme, bu nedir diye sordu. O'na
kizima ilac hazirladigimi soyledim. Bunun tizerine bana Ulu Allah
timmetimin
sifasma, haram kildigi seyi vesile etmez buyurdu . Anlatildigma gore Ulu
Allah, ickiyi haram kilmca ondaki faydalari da gidermistir.

- 521 -



DOKSAN' IKINCI BOLUM

PEYGAMBER' IMIZIN MI'RACI
Buhari'nin, Katede'den, ' nun da Enes ibni Malik'den (R. Anhum) ' nun da
Malik Bin Soso'dan rivayet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S. A.S.)
Mescid-i
Haram'dan Mescid-i Aksa'ya goturuldugu geceyi soyle anlatti:
Bir ara ben Halim'da (ibni Malik belki de Hicir'da yanmda diyor)
uzanmisken yanima biri (Cebrail) geldi. (ibni Malik aynen boyle dedi ve
ben de soyledigini kulagimla duydum der) suradan suraya gogstimu yardi

(ibni Malik yammda oturan Carud'a, ne demek istiyor, diye sordum.
Girtlagmdan gogstinun altma kadar, diye cevap verdi der) kalbimi
cikardi . Sonra bana iman dolu altin bir tas getirilerek onunla kalbimi
yikadi. Arkasmdan kalbimi yerine koyarak gogstimu eski haline
getirdi . Arkasmdan onume beyaz renkli, katirdan kucuk ve esekten iri bir
binek hayvani getirildi. (Carut. Enes ibni Malik'e 0 Burak'tir dedi. Enes
de evet dedi.) Her adimini, gortis mesafesinin ilerisine atiyordu.Bu
hayvana bindirildim. Cebrail beni yanma alarak yola cikti. Birinci kat
goge vannca kapinin acilmasim istedi. Kim o dediler. Cebrail diye
cevap verdi . Yanmda kirn var dediler. Muhammed (S.A.S.) dedi. Kendisi
Allah Rasulti mudur diye sordular. Cebrail evet dedi. Bunun uzerine o
halde hos geldi, geldigine ne iyi etti dediler ve kapi acildi. iceri
girince Hz. Adem (A.S.) ite karsilastim. Cebrail Bu . atan Adem'dir dedi
ve ona selam verdi. Ben de selam verdim. da selamimi aldi ve bana Ey
salih ogul ve salih peygamber, hos geldin dedi .Arkasmdan Cebrail beni
yukariya cikarmaya devam ederek ikinci kat goge vardi . Kapinin acimasim
istedi. Kim o dediler. Cebrail dedi. Yanmda kirn var* dediler.
Muhammed (S.A.S.) dedi. Kendisi peygamber midir diye sordular. Cebrail
evet dedi. Bunun uzerine ne iyi etti de geldi, hos geldi diyerek bize
kapiyi actilar. iceri girince teyze cocuklari olan Yahya ve isa (A.S.) ile
karsilastim. Cebrail Bunlar, Yahya ve isa (A.S.) dir, onlara selam verdi.
Arkasmdan ben de kendilerine selam verdim. Selamimi alarak bana Ey salih
kardes ve salih peygamber, hos geldin dediler . Sonra Cebrail beni yukari
cikarmaya devam ederek uctincu kat goge vardi . Kapmm acilmasim istedi.
Kim o dediler. Cebrail dedi. Yanmda' kirn varv> dediler. Cebrail
Muhammed (S.A.S.) dedi. Kendisi peygamber olarak gonderildi mi diye
sordular. Cebrail evet diye cevap verdi. Bunun uzerine ne iyi etti de
geldi, hos geldi diyerek bize kapiyi actilar. iceri girince Yusuf ile
karsilastim. Cebrail Bu Yusuf (A.S.) dur dedi ve ona selam verdi.
Arkasmdan ben de selam verdim. Selamimi alarak Ey salih kardes ve salih
peygamber, hos geldin dedi. Sonra Cebrail beni yukariya cikarmaya devam
ederek dorduncu kat goge vardi. Kapmm acilmasim istedi. Kim o dediler.
Cebraib dedi. Yanmda kirn var dediler. Cebrail Muhammed (S.A.S.) dedi.
Kendisi peygamber oldu mu diye sordular. Evet dedi. Bunun uzerine ne
iyi etti de geldi, hos geldi diyerek bize kapiyi actilar. iceri girince
idris (AS.) ile karsilast:m. Cebrail Bu idris (A.S.) diyerek ona selam
verdi Ben de kendisine selam verdim. Selamimi alarak Ey salih kardes ve
salih peygamber, hos geldin dedi. Sonra Cebrail beni yukari cikarmaya
devam
etti. Nihayet besinci kat goge vardi. Kapiyi acmalarmi istedi. Kim o
dediler. Cebraib dedi. Yanmda kirn var. dediler. Cebrail Muhammed

(S.A.S.) ded!. Kendisi peygamber oldu mu diye sordular. Cebrail evet
diye cevap verdi. Bunun uzerine ne iyi etti de geldi, hos geldi diyerek
bize kapiyi actilar. iceri girince Harun (A.S.) ile karsilastim. Cebrail
Bu Harun (A.S.) diyerek ona selam verdi Ben de kendisine selam verdim.
Selamimi alarak Ey salih kardes ve salih peygamber, hos geldin dedi.
Sonra
Cebrail beni yukari cikarmaya devam ederek altmci kat goge vardi. Kapiyi
acmalarmi istedi. Kim o dediler. Cebrail dedi. Ya-nir.da kirn var
dediler. Cebrail. Muhammed (S.A.S.) dedi. Kendisi peygamber midir diye
sordular. Cebrail evet diye cevap verdi. Burun uzerine ne iyi etti de
geldi, hos geldi diyerek bize kapiyi actilar. iceri girince Musa (A.S.)
ile karsilastim. Cebrail Bu Musa (A.S.) diyerek ona selam verdi. Ben de
kendisine selam verdim Selanrmi alarak Ey salih kardes ve salih peygamber,
hos geldin dedi. Yanmdan ayrilmca aglamaya basladi. Niye agliyorsun



diye sordular. Onlara Agliyorum. Qunku benden sonra peygamber olarak
gonderilen bir gene 'in ummetinden benim ummetime gore daha cok sayida
insan
Cennete girecek diye cevap verdi. Sonra Cebrail beni yukari cikarmaya
devam
ederek yedinci kat goge vardi . Kapryi agmalarim istedi. Kim o dediler.
Cebrail dedi . Yanmda kim var dediler. Cebrail Muhammed (S.A.S.}
dedi . Kendisi peygamber midir dediler. Cebrail evet dedi. Bunun
iizerine
ne iyi etti de geldi, hos geldi diyerek bize kapiyi actilar. iceri
girince Ibrahim (A. S.) ile karsilastim. Cebrail Bu atan ibrahim (A.S.)
dir diyerek ona selam verdi. Ben de kendisine selam verdim. Selamimi alarak
Ey salih ogul ve salih peygamber, hos geldin dedi. Sonra Sidret-ul
Miinteha ya cikanldim. Oranin Sidir agoanin meyvalari. Hecir bolgesinin
testileri iriliginde ve yapraklari da fil kulaklari buyuklugiinde idi .
Cebrail Bu Sidret-iil Munteha dir dedi.Orada ikisi gizli ve ikisi
gorunurde akan dort rrmak ile karsilastim. Cebrail 'e Bunlar nedir diye
sordum. Gizli akanlari, iki cennet nehri, acikta akanlari da Nil ve Firat
nehirleridir dedi. Sonra bana Beyt-ul Mamur gosterildi. Her giin oraya
yetmis bin melek giriyordu. Arkasmdan ontime biri sarap, biri stit ve
oburii
de bal dolu tic kase getirildi. Ben slit dolu kaseyi tercih ettim. Cebrail
Stit senin ve ummetinin fitratim temsil eder dedi. Sonra ummetime giinde
elli vakit namaz farz kilindi. Donerken Musa'ya (A.S.) ugradim. Sana ne
emir verildi dedi. Gunde elli vakit namaz dedim. Ummetin giinde elli
vakit namaz kilamaz. Allah'a yemin ederim ki, senden once insanlari
denedim. israilogullari ile cok ugrastim. Rabb'ine don ve ummetine verdigi
bu gorevi haf if letmesini iste dedi. Geri gittim, Allah benden on vakit
dusurdii. Musa'ya vardim, aym sozleri soyledi. Geri gittim, Allah on vakit
daha dusiirdti. Musa'ya (A.S.) vardim, ayni sozleri soyledi. Geri gittim.
Allah benden on vakit daha dusurdii. Musa'ya (A S.) yine vardrm. ayni
sozleri soyledi. Geri dondiim, Allah benden on vakit daha dusurdii. Yine
Musa'ya vardim, ayni sozleri soyledi. Geri gittim, giinde bes vakit namaz
emrini aldim. Musa'ya (AS) gelince Sana ne emredildi diye sordu. Gunde
bes vakit namaz emri aldim dedim. Ummetin giinde bes vakit namaz kilamaz.
Ben senden once insanlari denedim, israilogullari ile cok ugrastim. Geri
don ve Allah 'dan ummetinin gorevini haf if letmesini iste dedi. Ben
Rabb'imden tisttiste hafifletmesi icin dilekte bu'undum. artik utanir
oldum.
Ben bu kadarma raziyim. bunu kabul ettim diyerek Musa'mn (A S.) yamndan
ayrilinca bana Kullarima gereken hafifletmeyi yaparak farzimi kesinlikle
ytirtirluge koydum diye bir ses geldi.

- 524 -
DOKSAN UGUNCt) BOLUM

CUM'A'NIN FAZILETLERI
Bilesin ki, Cum'a Giinii . Allah'm kendisi ile islam'i yiicelttigi ve
muslumanlara mahsus biiyiik bir giindiir. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor:

Ey mii'minler! Cum'a Giinii nomaza cagirilmca alls - verisi
birakarak hemen Allah' 1 zikretmeye kosun. Boyle davranabilirseniz . sizin
icin daha hayirlidir (103) Cuma 3J-c i

Goriiltiyor ki . Ulu Allah Cum'a Namazi sirasmda diinya isleri ile. daha
dogrusu Cum'a Namazma kosmaktan alakoyacak her seyle ilgilenmeyi
yasaklamaktadir . Peygamber ' imiz (S.A.S.; buyuruyor ki: Hie siiphesiz.
ulu
Allah size bu giin ve buraya Cum'ayi farz kilmistir . Yine Peygamber '
imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Oziirsiiz olarak tie Cum'a terkedenin kalbini
Allah
miihiirler . Baska bir rivayete gore, hadisin son kismi ... kimse islam'i
arkasma atmis olur seklindedir . Adamm biri ibni AbBas'a (R A.) omrunde
hie Cum'aya gitmeksizin ve hie bir namazi cemaatle kilmaksizm olen
kimsenin durumunu sordu, ibni Abbas 0 cehennemliktir . diye cevap verdi.
Fakat adam aldigi cevaptan tatmin olmayarak bir ay boyunca cesitli kereler
ibni Abbas 'a bas vurarak ayni meseleyi sordu ve her defasmda 0
cehennemliktir cevabini aldi .

Bildirildigine gore, kitab ehli miisriklere (hiristiyan ve yahudilere
Cum'a Giinii verildi. Fakat hakkmda anlasmazliga dtisiince onlardan alindi.
Sonra Allah, o giinii bize hidayet etti. o giinii bu timmete birakarak
bizlerin
bayrami yapti. Bu timmet ona ilk ve asli sahip olanlardir Bu konuda kitab



ehli sonra gelir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cebrail (A.S.)
bana geldi. Elinde bembeyaz bir ayna vardi . Bu Cum'adir. Rabb'in onu Sana
ve Senden sonra timmetine bayram olsun diye farz kildi dedi.Ben Bizim
icin
onda ne var diye sordum. Cebrail (A.S.) dedi ki . Sizin icin onda hayirli
bir an vardir ki; kim o anda hayirli bir sey dilerse Allah (CC.) diledigini
mutlaka verir. Yahud bir seyden korunmasim isterse Allah onu o korktugu
seyden korur. Bizce 0, gunlerin en kiymetlisidir . Biz. ahirette ona
Yevm'ul - Mezid deriz.Ben: Rabbin neden kendisine Cennette miskten daha
hos kokulu olan bir ova secmistir. dedim. Cum'a Glinti olunca
yticeliklerden
inerek Kiirsi'sini seref lendirir ve oradakilere cemalini gosterir de onlar
da Onu gorurler dedi . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Giines
altmdaki gunlerin en hayirlisi Cum'a Gtinti'dtir. Adem, (A. S.) o gun
yaratilmis, o gun Cennet'e girmis, o gun yeryuzune indirilmis, o gun
tevbesi kabul edilmis, o gun olmustur. Kiyamet de o giin kopacaktir.
Meleklerin gokte taktigi isme gore Allah' in katinda Yevm'til - Mezid dir.
Cennet'te Allah'm (CC.) cemali o giin goriilecektir . Hadiste
bildirildigine
gore Ulu Allah her Cum'a Giinu. altiytiz bin kisi cehennemden azad
eder.Enes
ibni Malik'in (R.A.) riveyet ettigine gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor :c Cum'a Glinti iyi gecince diger gunler de iyi

gecer . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cehennem her giin
zevalden
once ogle vakti girmek tizere iken yeniden tutusturulur Cum'a haric, o
sirada namaz kilmayimz. Ctinki Cum'a Gununun tamami namaz oldugu icin
cehennem o giin hie tutusturulmaz . Ka ' b-ul Ahbar (R.A.) buyurur ki;
Ulu
Allah beldeler icinde Mekke'yi, aylar icinde Ramazan'i, gunler icinde
Cuma'yi ve geceler icinde Kadir Cecesi'ni tistiin kilmistir . S6ylendigine
gore. Cum'a Gunu . kuslar ve bocekler aralarmda karsilasmca Selam, selam,
ne iyi gtin derler . Peyganber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cum'a Gunu
veya
gecesi olene Allah sehid mukafati yazar ve onu kabir fitnesinden korur.
- 525 -
DOKSAN DORDUNCt) BOLUM

KADININ KOCASI UZERINDEKi HAKKI
Kadmlarm kocalari iizerinde bir gok haklari vardir. Baslicalari,
erkeklerin kadmlara karsi iyi huylu olmalari ve akilca noksan olmalarim
hesaba katarak onlara merhamet olsun diye eziyetleri katlanmaktir .Allah
Teala (CC.) buyuruyor ki :

Ey mliminler! Kadmlara zorla mirasci olmaniz ve kendilerine vermis
oldugunuz mehrin bir kismim elde etmek icin onlara baski yapmaniz helal
degildir. Meger ki . arayi acacak bir fuhus irtikap etmis olsunlar. Onlar
ile iyi gecininiz. Eger hosunuza gitmemislerse, olabilir ki, hosunuza
gitmeyen bir seyde Allah bir cok hayir takdir etmis olur. (104) Nisa Sure-
i Celilesi: 19
Ulu Allah (CC.) buyuruyor ki : *.<,/ . . . # . AA

- (Bir kadmdan bosanip baska bir kadin ile evlenirken) ilk esinize
verdiginizi nasil alirsiniz ki, birbirinize kaynastmiz. Ustelik
kadmlar sizden agir soz aldilar.* (105) Nisa Siire-i Celilesi; 21
Yine Ulu Allah (CC) buyuruyor ki :

- Allah'a hie bir seyi ortak kosmaksizm O'na kulluk ediniz. Ana
-babaya, yakmlara, yetimlere, yoksullara, yakm komsuya, uzak
komsuya, esinize, yolda kalmislara ve eliniz altmdakilere karsi iyi
davranm. Hig siiphesiz Allah Teala. kendini begenmis ve bobiirlenen
kimseleri sevmez(106) Nisa Siire-i Celilesi; 36
Peygamber ' imiz oltirken son olarak iicp seyi vasiyyet etti. Konusurken
peltelesen dili sonunda sustu, soyle buyuruyordu : Namaza, namaza.
Elinizin altmdakilere. . Onlara giiclerinin iizerinde ytik yiiklemeyin.
Kadmlar hakkmda Allah'dan korkun, Allah'dan korkun.. Onlar sizin elinize
dlisen birer esirdir.. Onlari Allah'm emaneti olarak aldiniz. . Avret
yerleri Allah'm buyrugu uyarmca size helal oldu . . . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Kadmm huysuzluklarma sabirla katlanan erkeklere
Ulu Allah, karsilastigi belalara katlanan Eyyiib'e verdigi mukafati verir.
Kocasmm huysuzluklarma katlanan kadmlara da Firavun'un karisi Asiye'ye
(A.S.) verdigi sevabi verir . Bilesin ki . kadma iyi huylu olmak sadece
ona



karsi fena davranmamak degil, ondan karsilastigi sikmtilara katlanmak
hatta Peygamber ' imizi numune alarak takin ve sinirli anlannda yaptigi
gibi; onlara karsi yumusak davranmaktir . Peygamberimizin esleri, bazen
' nun sozlerine karsilik verirlerdi. Hatta zaman zaman iglerinden bazilari.
O'nunla aksama kadar bir gun kus kalirlardi . Bir gun Hz.' Omer 'in (R.A.)
esi
kendisine sozle karsjlik verince Hz. Omer esine Bana karsi mi koyuyorsun
dedi . Esi de Peygamberimiz senden daha ustun oldugu halde ona bile esleri
karsilik veriyor dedi. Hz. Omer Eger Hafsa Peygamber ' imize karsi
koyuyorsa aldandi ve yandi dedi. Arkasmdan kizi Hafsa ' ya Peygamber '
imize
sozle karsilik vermemeyi telkin ederek Sen Ebu Bekir'in kizina bakip,
Peygamber 'e sozle karsilik verme. 0. peygamber ' imizin sevgilisidir
dedi . Anlatildigma gore, baska bir sefer de Peygamber ' imizin eslerinden
birisi ' nun gogsiine vurdu, bunun uzerine kadinin annesi onu davramsmdan
vazgegirmeye galismis, fakat Peygamber ' imiz Birak onu. onlar daha
ilerisine gidiyorlar buyurmus . Diger bir seferinde Peygamber ' imiz Hz.
Ayse

(R. Anha) :!s tartismisti, oraya Hz. Ebu Bekr'i (RA.) hakem koymuslar. Hz.
Ebu Bekr (R.A.) Peygamber ' imiz Hz. Ayse'ye (R. Anha) Sen mi konusacaksm,
yoksa ben mi konusayim diye sorunca Hz. Ayse O'na Sen konus, fakat sadece
dogruyu soyle diye cevap verdi . Bu soze sinirlenen Hz. Ebu Bekr (R.A.)
kizma sert bir tokat atarak agzini kanatti ve ona Ey nefsinin dostul
dogrudan baska bir soz soyler mi ki dedi. Hz. Ayse (R.A.) de
Peygamber ' imize sigmarak. ' nun arkasma gegti Peygamber ' imiz de Ebu
Bekr'e (R.A.) Seni bunun igin gagirmamistik ve boyle yapmani istememistik
dedi. Bir defasmda da Hz. Ayse. ofke iginde Peygamber ' imize Sen kendinin
peygamber oldugunu da soyluyorsun daha! dedi. Peygamber ' imiz bu soze
gulumsedi ve yumusak huyluluk ile goniilgenisligi ile

katlandi . Peygamber ' imiz Hz. Ayse'ye. (R. Anha) Ben senin ofkeli ve
hosnut
anlarim ayird edebiliyorum dedi. Hz. Ayse Nasil anliyorsun diye sordu.
Peygamber ' imiz Hosnutken Muhammedin (S.A.S.) Rabb ' i hakki igin hayir
dersin. Buna karsilik ofkeli iken ibrahimin (A.S.) Rabb ' i hakki igin
hayir dersin, buyurdu. Hz. Ayse (R. Anha) de Peygamber ' imize iyi
bildin,
kizmca adini anmiyorum. dedi . Soylendigine gore, islam'da ilk sevgi
Peygamber ' imiz ile Hz. Ayse (R. Anha) arasmdaki sevgidir. Peygamber '
imiz
O'na Ebu Zer (R.A.J^Ummu Zerr'e karsi ne ise. Ben senin igin oyum u
farkla ki, ben seni bosamam buyurdu . Peygamber ' imiz diger eslerine de
soyle
buyururdu. Beni Hz. Ayse (R. Anha) konusunda tizmeyin, gunki Allah ' m
adma
yemin ederek soyltiyorum ki . onunkinin dismda, hig bir esimin yatagmda
iken bana vahiy inmis degildir . Enes ibni Malik (R.A.) buyurur ki;
Peygamber ' imiz kadmlara ve gocuklara karsi insanlarm en sefkatlisi idi .

Erkegin karisma karsi gorevlerinden biri de nese. saka ve oynasma
ile kadinin karsilastigi sikmtilari gidermektir. (Junki boyle davranmak
onlarin gonlunu hos edecek en gegerli yoldur . Peygamber ' imiz esleri ile
sakalasir, davranis ve tutumlarinda onlarin anlayis seviyesine inerdi .
Hatta bildirildigine gore Uz . Ayse (R. Anha) ile arasmda kosular
diizenler,
bazan biri, bazan da oburu kazanirdi. Peygamber ' imiz kazaninca Bu. senin
kazandigm filan kosunun karsiligidir diye buyururdu . Bildirildigine gore.
Peygamber ' imiz insanlar arasmda kadmlara karsi en musfik olam idi. Hz.
Ayse (R. Anne) der ki ! Bir Asure Gunu giilen, oynasm. zenci ve zenci
olmayanlardan biraraya gelmis bir oyuncu gurubun gurultulerini duydum.
Peygamber ' imiz bana 0nlarm oyunlarmi gormek ister misin dedi. Evet
dedim. Bunun uzerine Peygamberimizin gagrisiyla evin online geldiler.
Peygamber ' imiz kapiya geldi, avucunu kapiya dayadi, elini uzatti, ben de
genemi ' nun koluna dayadim ve disardan oynayanlari seyretmeye koyuldum.
Peygamber ' imizin bir kag defa Artik yeter mi? demesine ragmen ben de
iki
tig kere O'na Sus . konusma* dedim. Nihayet yine Artik yeter mi demesi
uzerine Evet dedim de oyunculara gitmelerini soyledi, onlar da gekip
gitti . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: imam en olgun mu'minler,
huyu en guzel olan ile esine karsi en tatli davrananlardir . Peygamber '
imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: En iyiniz eslerine karsi en iyi davrananmizdir .
Ben, iginizde eslerine karsi en iyi davrananizimHz . Omer (R.A.) btitun
sertligine ragmen buyurur ki; Erkegin ailesi iginde gocuk gibi olmasi ve



gerektigi zaman erkekligini orteya koymasi gerekir . Ulu Allah burnu
havada
ve huysuz kimselerden nefret eder manasma gelen hadisi izah ederken,
burada esine karsi sert davranan kendini begenmislerin ikaz edildigi ileri
surulmusttir . Ayrica Kaba, hirgm ve sonra da aleak (kimselere uyma)
mealindeki ayette gecen kaba deyiminden Esine karsi kati kalbu olanin
kaba sozlerinin kasdedildigi ileri stirulmustur (107) Kalem Sure-i
Celilesi;
13.

Peygamber ' imiz dul bir kadm ile evlenen cabir'e (R.A.) Bir kiz ile
evlenseydin. sen onunla o da seninle oynasirdi buyurdu . Bedevi bir kadm,
kocasimn olumu dolayisiyla soyle der; Allah adma yemin ederim ki . o evde
gtilerytizlu, disarda az konusan, buldugunu yiyen ve kaybolamn hesabim
sormayan bir adamdi.

Kadimn kocasi iizerindeki diger bir hakki da sakalasmada, iyi
huyluluk ve uyamlikla kadimn huyunu bozacak, onun gozundeki itibarmi
biisbutun kaybedecek bir asiriliga diismeden olcuyii muhafaza etmeyi
bilmesi,
kotti bir davrams karsismda itidal ve vakarim elden birakmamasi,
kesinlikle kotuliige kapi acilmasmi kolaylastirmamasi, islam ile ve
insanlikla uyusmayan hareketler karsismda kukremeyi ve onlara -karsi
koymayi bilmesidir . Hasan-ul Basri (R.A.) buyurur ki; Allah adma yemin
ederek soyltiyorum, karismm her arzusuna uyan erkegi Allah, Cehennem'e
atarHz . Omer (R.A.) buyurur ki; Kadmlarm arzularma karsi durunuz,
cunki onlarm arzularma karsi durmada bereket vardir.>Bir halk sozu
Kadmlara danism, fakat dediklerini yapmaym der . Peygamber ' imiz
Karisma kole olan mahvolur buyuruyor. Peygamber ' imizin boyle
buyurmasmm hikmeti sudur: Erkek karismm arzularma uyunca, onun kolesi
olur ve mahvolur. (Jtinki . Ulu Allah erkegi kadma hakim kilmisken, boyle
bir
koca kendini karismm boyunduruguna teslim etmis oluyor, boylece de isi
tersine gevirmis. ilahi hukmu ters yuz etmis ve seytana itaat etmis
olur.Nitekim Ulu Allah, seytanm yoldan gikarici azmini naklederek
buyuruyor ki :

Allah (CC.) onu (seytani) rahmetinden kovunca (5eytan) dedi ki,
Mutlaka kullarm iizerinde belirli bir pay edinecegim. Onlari saptiracak,
bos kuruntularm tutkusuna yakalatacak, uzerlerinde nufuz kuracagim da
davarlarm kulaklarmi yaracaklardir . Yine onlar iizerinde ntifuz kuracagim
da Allah' m yaratilis hikmetini degistireceklerdir Kim Allah' 1 birakarak
seytani efendi edinirse, hie suphesiz, apacik sekilde husrana ugramistir

(108) NiSa Sure-i Celilesi: ne- 1:9
Erkegin, sozline uyulan taraf olmasi gerekir. Karsi tarafa uyan kimse
olmak,
onun yaratilis hikmetine ters duser. Cunki Ulu Allah;

Erkekler, kadmlar iizerine hakimdirler . (109) Nisa Sure-i Celilesi:

34

buyurarak erkegin hakimiyetini belirtirken; -kapimn yanmda kadimn

efendisi ile karsilastilar mealindeki ayette erkegin kadimn

efendisi oldugunu bildiriyor (110) Yusuf Sure-i, Celilesi; 25
Buna gore efendi, kole haline gelince Allah' m nimetine karsi nankorltik
edilmis demektir . Kadmm nefsi de . senin nefsin gibidir. Onun dizginini
biraz gevsetirsen. Seni uzaklara suriikleyip goturur. Eger yularmi bir
parca gevsetirsen, seni bir arsm oteye ceker. Buna karsilik eger onun
dizginine hakim olur. sikilacak yerde avueunda simsiki tutarsan ona hakim
olursun . imam-i afii (R.A.) buyurur ki; uc kimseye sen iyi davrandikca
sana ihanet ederler. Sen onlara ihanet edersen, onlar sana karsi iyi
davramr: Kadm, hizmetci ve sefil insanimam-i afii, bu sozti ile sertligi
yumusaklikla ve aciligi tatlilikla at-bas : ytirutmeyen katiksiz bir
iyiligi
kasdetmektedir .

- 532 -
DOKSAN BESINCI BOLUM

ERKEGIM. KARISI UZERINDEKi HAKLARI :
Bu mevzuda soylenebilecek olan soztin ozu sudur: Nikah bir cesit
bagliliktir; Kadm erkegin canyesidir. Buna gore kadm. kocasimn; mahiyeti
giinah olmayan her emrine kayitsiz - sartsiz olarak uymak zorundadir.
Erkegin haklarma saygi gosterilmesi konusunda bir cok Hadisler vardir.



Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kocasi kendisinden hosnut bir
halde
olen kadin. Cennet'e girer . Peygamber ' imiz zamamnda adamin biri bir
yolculuga cikarken kansina evin list katmdan alt katma inmemesini tembih
eder. Kadinin babasi alt katta oturmaktadir . Adam hastalamr. Kadin birini
Peygamber ' imize gondererek evin alt katma inip babasim gormeye izin
ister. Peygamber ' imiz Kocamn emrine uy diye haber gonderir. Bu arada
kadinin babasi olur. Kadin yine alt kata inmek icin Peygamberimizden izin
ister. Peygamber ' imiz tekrar Kocanm emrine uy diye haber gonderir.
Kadinin babasi topraga verildikten sonra Peygamber ' imiz ona, kocasinin
emrine uydugu icin Allah'm, babasim afvettigini bildirir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Kadin, farz namazlarim kilmca. Ramazan Orucunu
tutunca. lrzini koruyunca ve kocasinin emrine uyunca, Rabb'in Cennetine
girer . G6rtiltiyor ki . Peygamber ' imiz kocanin emrine uymayi . islam'
in temel
sartlari ile birlikte zikretmistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Hamile olan, cocuk doguran, cocuk emziren ve cocuklarma sefkatle bakan
kadmlar, eger kocalarma itaatsizlik etmezlerse, namaz kilanlari Cennete
girer . Peygamber ' imiz Bana Cehennem gosterildi. Cehennemlilerin cogunu
kadmlarm meydana getirdigini gordum. buyurdu. Kadmlar Ne ytizden ya
Rasulellah diye sordular. Peygamber ' imiz (Jok lanet okuduklari ve iyi
gecimli kocalarma karsi nankorltik ettikleri icin diye cevap verdi .

Diger bir hadiste Peygamberimiz Cennet bana gosierilince
oradakilerin arasmda kadmlarm azmlikta oldugunu gordiim. Kadmlar
nerede? diye sorunca Cebrail (A.S.) Bana: Altm ve parlak boyalar onlari
alakoydu diye cevap verdi. Hz. Ayse (R. Anha) buyurur ki, Bir gun
evlilik
cagma Varmis gene bir kiz Peygamberimize gelerek Ya Rasulellah.
evlenmekten korkuyorum, kocanin kadm tizerindeki baklari nelerdir? diye
sordu. Peygamber ' imiz de ona Eger onun vticudu tepeden tirnaga irin olsa
da
onu dilin ile yalayip temiztesen yine hakkmi 6deyemezsin diye cevap
verdi. Gene kiz bunun tizerine 0 halde evlenmeyeyim mi diye sordu.
Peygamberimiz .Hayir, ne mtinasebet, evlen, ctinki o daha hayirlidir diye
cevap verdi . ibni Abbas (R.A.) buyurur ki; Hasam kabilesinden bir kadm
Peygamber ' imize gelerek Ya Rasulellah. ben dul bir kadmim, evlenmek
istiyorum, koca haklari nelerdir diye sordu. Peygamber ' imiz ona su ce-
vebi
verdi : Kocanin karisi tizerindeki baslica haklari sunlardir:l Kocasi
kadm ile yatmak isteyince kadm deve sirtmda bile olsa onu
reddetmemelidir . 2 Kocasinin evinden, onun iznini almadan hie bir sey
vermemesidir , eger verirse sevabi kocasinin, gtinahi onun olur. 3
Kocasinin iznini almadan nafile oruc tutmamas : dir . Eger tutarsa sadece
actik ve susuzluk cekmis olur, hie bir sevabi olmaz.4 Eger kocasmdan
izinsiz, evden cikarsa eve dontinceye veya yaptigma tevbe edinceye kadar
melekler ona lanet eder . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Bir
insanm diger insana secde etmesini emretseydim, karisi tizerindeki hakkmm
oneminden dolayi, kadmm kocasma secde etmesini emrederdim
JPeygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kadmm Rabb'inin Rizasi'na en
yakm durumu evinin dort duvari arasmda bulundugu zamandir. Evinin dort
duvari arasmda kildigi namaz, camide kilacagi namazdan, odasmda kildigi
namaz, evinin diger her hangi bir yerinde kilacagi namazdan ve ic odasmda
kilacagi namaz, odasmda kilacagi namazdan daha

f aziletlidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Kadm avrettir.
Disariya cikmca onu seytan gozetler. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki : Kadmm on tane avret yeri vardir. Evlenince kocasi bir avret
yerini, oltince toprak btittin avret yerlerini 6rter.

Buna gore erkegin esi tizerinde bir cok haklari vardir. Baslicalari
ikidir. Biri namusunu korumak ve 6rtmek obtirti de ihtiyaci dis;nda
kocasmdan bir talebde bulunmamasi ve onu haram yollar ile kazanc
saglamaktan alakoymasidir . ilk mtisltiman kadmlarm halleri boyle idi .
Kadmlar kocalarmi ve kizlar babalarmi disariya ugurlarlarken onlara
Sakm haram kazanclara sapma. Biz aclik ve sikmtiya dayaniriz, ama
cehenneme dayanamayiz derlerdi.ilk musltimanlardan bir erkek, bir
yolculuga
niyetlenir. Komsulari yola gikmasmi dogru bulmazlar. Karisma Kocanm
yolculuga cikmasma niye razi oluyorsun? Halbuki sana nafaka birakmadi



derler. Kadin komsularma su cevabi verir. Kocami bildim bileli rizik
verici olarak degil, yiyici olarak tanidim. Benim rizkimi veren Rabbim var.
Simdi yiyici gidiyor, fakat riziklandirici bakidir . ismail ' in kizi
Rabia
Hatun (R.A.) Ahmed ibni Ebtil Havariye (R.A} evlilik teklif eder. Fakat
Ahmed ibadet ile mesgul oldugu icin: Ben, kendi halim ile mesgul
oldugumdan kadinlara karsi arzu duymuyorum diyerek bu teklife
yana?maz . Rabia ' da ona Ben de kendi halimle senden daha mesguliim.
Cinsi
arzum yok. Fakat kocamdan bana yiiklii bir miras kaldi . Bu mail din
kardeslerine dagitarak senin vasitan ile salihleri tanimak ve kendime
Allah 'a giden bir yol hazirlamak istedim diye cevap verdi . Rabia ' nm bu
cevabi uzerine Ahmed Hocama damayim dedi ve Ebu Stileyman-tid Darani'ye
gitti: (Hadisenin devamim Ahmed'den dinleyelim) : < Hocam; Dostlarimizdan
kirn evlendi ise bozuldu diyerek daha once evlenmeme karsi cikardi. Fakat;
Rabia 'nm soyledigi sozleri duyunca bana Onun ile evlen, cunki o bir Allah
Dostu'dur. Bu soz siddiklarm soyleyebilecegi bir sozdur. dedi. Rabia ile
evlendim. Evimizde kerpicten bir bolme vardi . Yemekten sonra hemen cikmak
isteyenlerin el yikamasi yuzunden yikildi. Yemekten sonra ellerini sabunla
yikayanlar buna dahil degildir, uzerine tic sefer evlendim. bana
helalinden yedirir. guzel kokular surer ve Simdi haydi obiir eslerinin
yanma kuvvetli olarak git derdi.Sam'li olan bu Rabia. Basrali Rabiot-ul
Adeviye'ye (R. Anhuma) benzerdi . Kadmm kocasma karsi olan vazif elerinden
birisi de, malmi israf etmemesi, daha dogrusu onu korumasidir.
Peygamber ' imiz (A.S.) buyuruyor ki: Kadmm, kocasmm iznini almaksizm
onun evinden yiyecek bir sey vermesi helal degi.'dir. Sadece bozulmasmdan
endise edilebilecek sulu yemek mustesna. Eger kocasmm izni ile yemek
yedirirse kocasmm mukafati kadar mlikafat kazanir. Eger onun iznini
almaksizm yemek verirse, mukafati Kocasmm, gtinahi ise kendisinin uzerine
olur . Kadmm ana - babasma dtisen vazifeler de vardir. Bunlarm en
onemlisi kizlarma kocasi ile iyi gecinmeyi ogretmeleridir . Nitekim,
bildirildigine gore. Haricet-ul Ferazi'nn kizi Esma. kizmi evlendirirken
ona soyle der, Sen icinde yetistigin yuvadan cikip tammadigm bir yataga
giriyor ve bilmedigin bir arkadasa variyorsun . Sen ona yer ol ki . o da
sana
gok olsun. Sen ona dosek ol ki, o da sana direk olsun. Sen ona kole ol ki .
o da sana kul olsun. Onu hie bir zaman gucendirme ki . seni uzmesin. Ondan
uzak kalma ki . seni unutmasm. Sana sokulursa sen de ona yaklas. Senden
kacarsa, sen de ondan uzak dur. Burnunu, kulagmi ve goztinti muhafaza et,
senden yalniz guzel koku alsin. sadece guzel soz duysun ve sirf guzel sey
gorsun . Sairin biri karisma soyle seslenir : Kusurlarimi gormezlikten
gel
ki . Sevgimin devamliligmi saglayasm . Kizdigim zaman beni daha da
of kelendirecek soz soyleme. Tef calar gibi isin aslmi ogrenmeden beni tefe
koyma . cunki isin ic yuzunun ne oldugunu bilemezsin. Arzuna kapilip asiri
sekilde yakmma ki . Kalbim senden uzaklasir, cunki kalbler degisir. Benim
gorustime gore sevgi ve sikmti bir kalbde biraraya gelirse. Sevgi durmaz,
gider .

- 536 -
DOKSAN ALTINCI BOLUM
CIHADIN FAZILETi
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki :

c Asil mli'minler, sonradan slipheye kapilmaksizm Allah'a (C.C.) ve
' nun Rasulune inananlar, mal ve canlari ile Allah Yolu'nda cihad
edenlerdir. iste sozlerinde sadik mli'minler, bunlardir (111) Hucurat
Stire-i Celilesi; 15.

Niiman ibni Besir (R. Anhuma) buyurur ki; Peygamber ' imizin minberi
yanmda
bulunuyordum. Birisi Ben. mtisluman olduktan sonra hacca gelenlere su
dagitmaktan baska bir sey yapmasam aldirmam dedi. Bir baskasi Ben
mtisluman olduktan sonra Mescid-i Haram'i onarmadan baska bir sey yapmazsam
aldirmam dedi. Bir digeri de Cihad sizin bahsettiginiz amellerden daha
f aziletlidir dedi.Bu sirada Hz. Omer (R.A.) Peygamber ' imizin minberi
dibinde ytiksek sesle konusmaym. Bu giin Cum'a'dir. Namaz bitince
Peygamber ' imizin yanma varir, tartistigmiz konuda ' nun ne dedigini
sorarsmiz diyerek onlari tartismaktan alakoydu. Bu arada su ayet geldi:



Siz hacilara su tasimayi ve Mescid-I Haram'i onarip bakimim
yapmayi, Allah 'a ve ahiret gtinti ' ne inanarak ' nun Yolu'nda cihad
edenlerin
amelleri ile bir mi tutuyorsunuz? Bunlar Allah Kati'nda esit olamazlar.
Allah zalimlere hidayet vermez (112) Tevbe Sure-i Celilesi; 19.
Abdullah ibni Selam (R.A.) buyurur ki : Bizler. Peygamber ' imizin
sahabilerinden bir kac kisi birarada oturuyorduk. Kendi aramizda Keske
Allah Kati'nda en faziletli ve sevimli amelin hangisi oldugunu bilip.
isleseydik diye konusuyorduk. sirada Ulu Allah su ayeti indirdi:

Goklerde ne var, yerde ne varsa hepsi Allah ' i tesbih ve tenzih
eder. 0. mutlak hakimdir. Yegane htiktim ve hikmet sahibidir. Ey
mti'minler!
Yapmayacagimz seyi niye soylersiniz! Yapmayacagimz seyi soylemeniz ;
Allah' i gazablandiracak agir bir harekettir . Hie stiphesiz Allah, kendi
yolunda, parcalari birbirine kenetlenmis bir yapi imisler gibi tek bir saf
halinde Allah Yolu'nda carpisanlari sever. Hani Musa (A.S.) Ey kavmim,
benim size gonderilmis bir Allah Rasulti oldugumu bildiginiz halde, niye
bana giicltik cikariyorsunuz demisti. iste onlar haktan saparak egri yola
koyulunca, Allah da onlarin kalblerini hidayetten dondurdu. Hie stiphesiz,
Allah fasiklar guruhunu hidayete erdirmez . Hani Meryem oglu isa Ey
israilogullari ! Ben size Allah tarafmdan gonderilmis, ontimdeki Tevrat ' i
tasdik eden ve benden sonra gelecek olan Muhammed (S.A.S.) admdaki Rasulti
mtijdeleyen bir elciyim demisti . Fakat 0, kendilerine acik deliller
getirince Bu apacik bir buyucu dediler . Kendisi islam'a cagirildigi
halde
Allah'a yalan iftira edenden daha zalim kirn olabilir?! Allah, zalimler
guruhuna hidayet vermez . Onlar , agizlari ile Allah ' m Nuru'nu sondurmek
isterler. Oysa. kafirler hoslanmasa da. 0. nurunun tamamlayicisidir.
Allah'a ortak kosanlarm hosuna gitmese de, btitun dinlere karsi onu tisttin
kilmak igin, Peygamber ' ini hidayet ve hak din uzere gonderen O'dur.Ey
mti'minler! Sizleri aci bir azabdan kurtaracak olan bir ticareti size
gostereyim mi? Allah'a ve ' nun Rasulti'ne inanir, mallarimz ve canlariniz
ile Allah Yolu'nda cihatf edersiniz. Eger bilirseniz, bu sizin igin en
hayirli olamdir.O zaman Allah, gtinahlarmizi bagislayarak sizi altindan
irmaklar akan cennetlere ve Adn cennetindeki gtizel konaklara yerlestirir.
iste en btiytik basari budur.Sizi sevindirecek diger bir nimet de, Allah'm
destegi ve yakm fetih-dir. Mti'minleri bunlar ile mtijdeleley mti'minler!
Meryem oglu isa (A.S.) havarilere Allah Yolu'nda beni kirn destekleyecek
dedigi zaman havarilerin Allah'i destekleyenler bizleriz dedikleri gibi
siz de Allah'm tarafim tutunuz. sirada israilogullarmdan bir gurup
iman etti. diger bir gurup da kafir oldu. Biz iman edenleri dtismanlarma
karsi destekledik de boylece baskm cpiktilar (113) Saf Stire-i Celilesi;
1-14

Peygamber ' imiz (S.A.S.) bu ayetleri bize okudu. Bildirildigine gore,
adamin biri Peygamberimize Ya Rasulallah. bana cihada denk gelecek bir
amel goster der. Peygamberimiz 0yle bir amel bulamiyorum diye cevap
verir. Sonra mticahid. cihaddayken sen mescidine girip devamli olarak
namaz
kilabilir ve araliksiz oruc tutabilir misin diye sorar. Bunu kirn
yapabilir diye cevap verir. Ebti Hureyre (R.A.) buyurur ki;

Peygamber ' imizin sahabilerinden biri, suyu tatli bir pmarm bulundugu bir
gecide varir. icimden Keske insanlardan ayrilarak bu gecitte otursam.
Fakat bunu Peygamberimize damsmadan yapmam. diye gecirdi. Varip durumu
Peygamber ' imize anlatti. Peygamber ' imiz ona su cevabi verdi: Boyle
yapma .
Ctinki sizden birinizin Allah Yolu'nda cihada katilmasi, evinde yetmis yil
namaz kilmasmdan dana f aziletlidir . Beni dinleyin. Allah'm sizi afvedip
cennete koymasmi istiyor musunuz? Allah Yolu'nda savasmiz. Bir an bile
Allah Yolu'nda savasa katilanlar. Cenneti kesinlikle hakkeder . ibadette
gayretli ve iyilige kosmasma ragmen. Peygamberimiz sahabiye kosesine
cekilmeye izin vermeyip onu cihada tesvik ettigine gore bizim gibi ibadeti
az . gtinahi cok. helal oldugu stipheli riziklara kosusan, karar ve
niyetleri
bozuk kimselere koseye cekilip cihaddan geri kalmak nasil layik olabilir?
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Allah Yolu'nda cihad edenlerin
misali ki Allah, kendi yolunda cihad edenleri en iyi bilir oruc tutan,
teravih kilan, husu gosteren rtikti' ve secde edip namaz kilan
gibidir . Peygamber ' imiz bir gun Kim Allah 'i ilah, islam' i Din.
Muhammedi



(S.A.V.) Peygamber olarak hosnutlukta kabullenirse Cennet'e girmesi
kesinlesir. buyurdu. Peygamberimizin bu sozlerinden gok hoslanan Ebu Said-
til Huari (R.A.) Ya Rasulellah. soylediklerinizi bir daha tekrar ediniz
dedi . Peygamber ' imiz de soylediklerini bastan alarak tekrarladi, sonra
soyle dedi; Bir sey daha var ki, Allah, onun sayesinde kulun derecesini
her biri yerle gok arasi kadar olan ytiz derece ytikseltir. Ebu Said-til
Hudri . (R.A.) Nedir o diye sordu. Peygamber ' imiz cAllah yolunda cihad
etmektir buyurdu.

- 541 -
DOKSAN YEDINCI BOLUM

EYTANIN HILESI
Adamin biri Hasan-til Basri'ye (R.A.) Seytan uyur mu diye sorar. Hasan da
gtiltimseyerek; 0 uyusaydi, biz rahat ederdik diye cevap verir.Demek ki .
mti'min igin seytandan kurtulus yoktur. Fakat ona karsi koymak, gtictinti
azaltmak mtimktindiir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Iginizden
biri
yolculukta devesini nasil halsiz dtistirtirse, mti'min de seytanmi oyle
biktirip halsiz dtistirtir . Ibni Mes'tid (R.A.) buyurur ki; Mti'minin
seytani
halsiz ve perisandir . Koys ibni Haccac (R.A.) buyurur ki; Seytanim bana
dedi ki; Sana geldigim zaman kurbanlik hayvan gibi idim, simdi serge
gibiyim. Neden? diye sordum; Bana; Her an Allah ' m (C.C.) adini anarak
beni eritiyorsun ! diye cevap verdi.Demek ki . takva ehline gore,
seytamn
girecegi kapilari kapamak veya onun yolunu gozetleyip zararmdan korunmak
zor degildir. Burada gortinen kapilari ve gtinaha stirtikleyen agik yollari
kasdediyorum. Onlar yalniz onun dolambacli yollarinda tuzaga dtisebilirler
Ctinki bu yollari gortip gozetip koruyamayabilirler . Zira kalbe varan
yollar
iginde seytana ait olanlar bir gok oldugu halde. meleklere ait olan, yalniz
bir tanedir. tek kapiyi diger kapilardan ayirdetmek zordur. insan bu
durumda, karanlik gecede yonti belirsiz bir gok yolun basmda kalan bir col
yolcusu gibidir. Yolunu secebilmek igin basiret goztine ve aydmlatici
gtinesin dogusuna muhtagtir . Burada basiret gozti, takva ile armmis kalb.
aydmlatici gtines de yolun dogrusunu segmede kendisine rehber olacak olan
Allah' in Kitabi ile Rasulellah ' in Stinneti'ne dayanan bilgidir. Yoksa
onundeki yollar gok ve belirsizdir .Abdullah ibni Mes'tid (R.A.) buyurur ki
.
Peygamber ' imiz bir gun yere bir gizgi gizdi ve cBu Allah 'a varan
yoldur
dedi. Arkasmdan o ana (Jizginin sagmdan ve solundan gegen bir kag gizgi
daha gizdi ve Bunlar da cesitli yollardir, her birinin basmda birer
seytan vardir ve kendi yoluna gagirir. diyerek su ayeti okulu:
- Bu benim dosdogru yolumdur. Bu ana yolu tutun. Cesitli yan yollara
girmeyiniz ki, bu tutum, sizi ' nun ana yolundan ayri dtisurmesin. Allah,
kottiltiklerden sakmasmiz diye bunlari size emretti. 114) En ' am Stire-
i Celilesi; 153

Biz seytamn belirsiz yollarma ornek olarak iste agik bir misal verdik,
gtinah islemekten kagman, nefsi arzularma hakim olan alim ve abidleri
aldatmak igin kullandigi yol budur.

Simdi de herkesge maltim olan agik yollarmdan bir ornek verelim. Bu yola
insan mecbur kalmadikga stiltik etmez. ornek sudur; Peygamberimizden
rivayet
edildigine gore buyurmustur ki : israilogullarmda bir kesis vardi . Seytan
bir kiza kasdederek onun girtlagmi sikti. Ailesine de kizlarmi ancak soz
konusu kesisin tedavi edebilecegini telkin etti.Bunun tizerine kizlarmi
kesise getirdiler. Adam once kizi tedavi etmek istemedi ise de asiri
israrlar karsismda razi oldu. Kiz, tedavi igin yanmda kalirken seytan
kesise sokularak lrzma gegmesi igin adami kiskirtti. Kiskirtmalar sonunda
kesis, kizm lrzma gegti ve kizi gebe birakti . Bunun tizerine seytan Simdi
ailesi gelecek, rezil olacaksm. Onu oldtir. Sorarlarsa, (oldti) dersin
diye
igine vesvese saldi. Kesis de seytana uyarak kizi oldtirtip gomdti
.Arkasmdan
seytan kizm ailesine kostu, kesisin onu gebe biraktiktan sonra oldtirtip
gomdugtinti gammazladi. Ailesi kesise kizlarmi sorunca 61dti dedi. Bunun
tizerine kizm ailesi, kizlarma karsilik kesisi oldtirmeye karar verdiler.
Bu arada yine seytan ona sokuldu. Kizm girtlagmi sikan da, ailesini
senin tizerine kiskirtan da benim. Benim soztime uy ki, kurtulasm. Seni
onlarm elinden yalniz ben kurtarabilirim* dedi.



Kesis. Ne yapmami istiyorsun dedi . Seytan bana iki kere secde
edeceksin>
dedi . Kesis de seytana iki kere secde etti. Bunun uzerine seytan. ona
Seninle artik hie bir isim kalmadi diyerek ortadan kayboldu . iste Ulu
Allah bu babda soyle buyuruyor:

c Yahudileri muslumanlar ile savasmaya kiskirtan munafiklarm durumu,
seytanm tutumu gibidir. hani insana Kafir ol demis. insan da kafir
olunca Ben. senden beriyim. (Uzagim) Ben Alemlerin Rabb ' i olan Allah
'dan
korkarim demistir. (115) . Kasr Sure-i Celilesi: 16

Soylendigine gore, seytan. imam-i afii'ye (RA.) Beni diledigi gibi
yaratip diledigi yolda kullanan ve sonra da dilerse cennete, dilerse
cehenneme koyacak olan Allah hakkmda ne dersin, bu davranisinda adil
midir, yoksa zalim midir? diye sorar.imam-i Safii onun bu sozti hakkmda
dusiinur, sonra su cevabi verir. Hey mel'un! Senin arzuna gore seni
yaratti
ise sana muhakkak zulmetmistir . Eger seni kendi iradesi geregince yaratti
ise 0. davramslarmda sana karsi mes'ul degildir. Davranislarmdan mes'ul
olanlar, insanlardir . Bu cevap karsismda seytan perisan olup neredeyse
yerin dibine gecer. Arkasmdan Safii'ye vallahi Ben bu soru ile. yetmis
bin abidi. kulluk mertebesinden cikarak zmdiklar hanesine dondurdum diye
cevap ve cevap verir. Yine soylendigine gore, seytan bir gun Hz. isa'ya
(AS.) gorunerek O'na Lailahe illallah de diye teklif eder. Hz. isa (A.S.)
ona Dogru sozdtir, fakat onu senin demenle soylemem diye karsilik
verir. Cunki onun Kotuluk yolundaki hesapsiz tuzaklari gibi iyilik yolunda
gortinen tuzaklari da vardir. Allah' in koruduklari mustesna, bir cok abidi
zahidi, zengini ve cesitli zumreye mensub kimseyi bu yoldan helake
suriikler .Allah ' lm ! Bizi onun tuzaklarmdan koru da hidayet uzere iken
sana
kavusabilelim. Amin. ya Mumin!
- 544 -
DOKSAN SEKiZINCi BOLUM

gALGI DINLEMEK
Kadi Ebu Tayyib Taberi; Safii'den, Malikrden, Ebu Hanife'den ve bunlardan
baska daha bir gurup alimden galgi dinlemenin haram oldugunu bildiren
sozler rivayet etmektedir . imam-i Safii (R.A.) Adab-Ul Kaza adli
eserinde
Sarki soylemek batila yakm, makruh bir eglencedir. Onun ile cok mesgul
olanin sahidligi kabul edilmez bir sefihdir buyurur.Ebu Tayyib (RA.)
buyurdu ki : imam-i Safii ve arkadaslarma gore, insanin yakini olmayan bir
kadinin sesinden sarki dinlemesi -kadm ister meydanda, ister perde
arkasmdan soylesin, ister htir, ister kole olsun-kesinlikle caiz degildir
Safii 'nin kendisi Halki toplayip cariyesinden sarki dinleten kimse,
sahidligi kabul edilmez bir sefindir der.Yine bildirildigine gore imam-i
Safii, kamisla tirampet calmayi kerih goriir. Bu Kur'an-i kerim'i
dinlemekten olakoymak icin. zmdiklarm icad ettigi bir hareketdir
demistir. Bu bahisde imam-i Safii buyurdu: Peygamber ' imizin Sunneti'nin
lsigi altmda diger oyunlara nazaran tavla oynamak daha mekruhdur. Satrang
oynamayi da hos karsilamam. Butun oyun cesitlerini mekruh gorurum. (Sunki
oyun, dindarlara ve murtivvet sahiplerine yakisan bir is degildir . imam-i
Malik (R.A.) sarki soylemeyi yasaklayarak insan bir cariye satmalsa da
sarkici oldugunu gorse, yaptigi alis-verisi tek tarafli olarak bozup
cariyeyi geri verebilir imam-! Malik' ih bu kanaatini. Ibrahim ibni Said
haric, diger Medine alimleri paylasmaktadir . imam-i Azam'a (Allah ' ndan
razi olsun) gelince. da sarki dinlemeyi gunah gorup, mekruh saymistir.
Stifyan-Us Sevri, Hammad, Ibrahim. Sabi ve benzeri Ktife'li alimler de
(Allah
cumlesinden razi olsun!} bu gorustedirler . imamlarm yukardan beri
siralanan
gorusleri. Kadi Ebu Tcyyib-ut Taberi 'den nakledilmistir .Ebu Talib-i Mekki
ise. bazi alimlerin sarki dinlemeyi mubah saydiklarmi naklederek
Sahabilerden Abdullah ibni Cafer. Abdullah ibni Zubeyr. Mugire ibni Sube .
Muaviye ve baskalari sarki dinlemislerdir . ilk musllimanlar arasmda sahabi
ve tabiinden bir coklari bunda bir mahzur gormemislerdir . ileri gelen
Hicazlilar simdi de Mekke'de Tesrik gunleri gibi Allah'm ibadet ile
gecirilmesini emretmis oldugu belirli giinlerde bile sarki dinlerler.
Medine 'liler de bu konuda Mekkeliler gibi davranmaktadirlar . Bu is
zamanimiza kadar boyle gelmistir. Gorev zamanma kavustugum Kadi Ebu



Kervan'm halka stifiler icin hazirlanmi? besteler calan cariyeleri
vardi.Ala'mn sarki soyleyen iki cariyesi vardi . Dostlari bunlari dinlerdi
.
Ebu Kasan ibni Seiim'e Sen sarki dinlemeyi nasil yasaklarsm ki, Ctineyd-
til
Bagdadi, Sirri Sakati ve Zunnun-u Misri sarki dinlerlerdi denilmis o da
Ben onu nasil haram gorebilirim ki . benden daha hayirli olanlar bile bunu
caiz gorerek dinlediler, demistir. Abdullah ibni Cafer sarki dinler; sadece
sarki dinlerken oynamayi caiz gormezdi . Rivayete gore Yahya ibni Muaz
buyurdu ki : Biz tic seyi kaybettik; onlari goremiyoruz, ben bunlari tek -
ttik gortiyorum:l iffet ile birlikte ytiz gtizelligi,2 Dine baglilikla
birlikte gtizel soz,3 Vefa ile birlikte dostlukBen bu naklettiklerimi
aynen Haris El - Muhasibi'ye dayenarak belirten bir kitabdan okudum. Bu
sozlerinden, onun takva sahibi, dini bahislerde titiz ve ehil olmasma
ragmen, sarki dinlemeyi caiz gordugu anlasilir . Sarki dinlemeyi izin veren
ibni Mucahid haksiz davetlere icabet etmezdi. Buradan bir takim ulemamn
lehde . aleyhde sozleri Qikarilmitir. ibni Cureye sarki dinlemeye ruhsat
vermis. Kiyamet gunu sarki dinlemek sevaplardan mi, yoksa gtinahlardan mi
sayilir diye bir soruya su cevabi verir, ne sevap amellerden sayilacak ve
ne de gtinah olan amellerden. Qunki bu bos soz soylemeye benzer. Ulu Allah
Allah, maksatsiz yere yaptiginiz yeminlerden dolayi sizi mes'ul tutmaz
buyurmustur . Bu hususda cesitli gortisleri naklettik. Uygulayacagi gercegi
arayanlar soz uzadikca goruslerin catistigini gorerek ya hayrette kalirlar
yahud da kendi arzulari istikametinde olan bir gortise meylederler. Bu
davranislarm her ikisi de kusurludur. isin dogrusu, hakki, hakikat usulti
ile aramaktir. Bu da mahzurluk ve mubahlik bakis acisi altmda yurutulecek
arastirmalarla olur. (Bu hususda, kesin htikum bildiren Hadis'i erifler
mevcuddur, lakin buraya almmamis. Bununla birlikte, eserin tamami, hatta
bir sonraki bolumti okundugunda, bu hususda kesin hukmun mev-cud oldugu
goriilecekdir : Munekkid)

- 546 -
DOKSAN DOKUZUNCU BOLUM

BID 'AT VE NEFSI ARZULARA UYMANIN HARAM OLUU
Peygamber ' imiz (S.A.S) buyuruyor ki: Dayanaksiz olarak ortaya cikarilan
yeni seylerden kagininiz. Cun-ki dayanaksiz olarak ortaya atilan her
yenilik bid'attir. Her bid'at da sapikliktir, her sapiklik ise cehenneme
siirukler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Su dinimizde kirn
ondan
olmayan bir yenilik ortaya atarsa, ileri surdiigu yabanci yenilik,
reddedilmistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Benim ve benden
sonra gelen Rasid halifelerimin sunnetinden (yolundan) ayrilmayiniz . Bu
hadisler, Kur'an'a. Sunnete ve ileri gelen alimlerin gorus birligine aykiri
dlisen her yeniligin kabul edilmez bir bid'at oldugunu

belirtir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim iyi bir cigir
acarsa
hem kendi sevabi ve hem de Kiyamete kadar o cigirdan gidenlerin sevabi
tizerine olur. Buna karsilik kirn kotti bir Qigir acarsa hem kendi gtinahi
ve
hem de Kiyamet Gunu ' ne kadar o cigirdan gidip kotuliik isleyenlerin
gtinahi
tizerine olur.

Katade (R.A.) Hic siiphesiz, bu benim dosdogru anayolumdur. Ona girin. Yan
yollara sapip ondan ayrilmaym. iste Allah size bunlari emrediyor ki,
kottiluklerden sakmasimz (116) En ' am Sure-i Celilesi; 153. mealindeki
ayet hakkmda soyle der; Bilesiniz ki . Hak Yol tektir. Ozu hidayettir.
Cennete ulasir. Seytan bir gok yan yollar ortaya atmistir. Hepsi de
sapiktir. Vans yerleri de cehennem' dir . Abdullah ibni Mes'ud (R.A.)
buyurur ki; Peygamber ' imiz bir gun bize eliyle bir cizgi cizdi ve Bu
Allah ' m dogru yoludur buyurdu. Arkasmdan o ana cizginin sagmdan ve
solundan gecen bir kac cizgi daha cizdi ve Bunlar.da cesitli yollardir,
her birinin basmda birer seytan durur ve kendi yoluna cagirir duyurdu ve
su ayeti okudu:

Hic siiphesiz, bu benim dosdogru anayolumdur. Ona girin. Cesitli
yanyollara sapip Allah' in Yolu'ndan ayrilmaym. Allah, kottiluklerden
sakmasiniz diye size bunlari emreder (117) . (154) Bakara Stire-i
Celilesi; 188



ibni Abbas. (R.A.) ayette gecen Ceitli yanyollar, tiirlii ttirlti
sapikliklardir der.ibni Atiyye de (R.A.) cesitli yollar ifadesinin
izahmda buyurur ki : Bu cesitli yanyolar, Yahudilik. Hiristiyanlik,
atesperesttik ve diger sapik dinler ve ayrmtilarla ilgili meselelerde
sahsi arzu ve inadlara kapilarak cesitli sapiklik ve bid'atlar ortaya
koyanlara samildir. Bundan maada tartisma ve didismelere dalip kendilerini
kaybedenlerin yollari inada sumulu vardir. Bunlarm tamami sapikliga maruz
ve yanlis inanclara sapma ihtimali ile karsi karsiya olan
yonelmelerdir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Siinnetimden yiiz
cevirenler. benden degildir . Yine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Gok yuzunun Allahda tapilan putlardan Allah' in en cok gucune gideni, nefsi
arzulara tapilmasidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Hie
siiphesiz, en hayirli soz. Allah' in Kitabi, en hayirli yol Muhammed ' in
(S.A.V.) gittigi . yoldur . En fena seyler, dayanaksiz olarak sonradan
ortaya
konanlardir. Her bid'at bir sapikliktir. Sizin hakkimzda en gok korktugum
sey, midelerinizin ve cinsi organlarmizm arzulari ve nefsi isteklerin
sapikliklaridir . Dayanaksiz olarak sonradan ortaya atilan seylerden
sakininiz. Ctinki dayanaksiz olarak ortaya atilan her degisiklik bir
sapikliktir .

Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah, kabullendigi
bid'attan vazgecmedikce, her bid'adi ile tevbe arasina perde

germistir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ulu Allah, bid'atcinin
ne
orucunu, ne haccini, ne umresini, ne cihadini ve ne de herhangi bir
tasarruf ve adaletli uygulamasini kabul etmez. Hamurdan kilin siyrilmasi
gibi bid'atci da islam'dan cikar.Sizi gecesi gundtiz gibi olan aydmlik bir
anayol uzerinde birakiyorum. Helak olmaya yonelenlerden baska hie kimse
ondan sapmaz. Her hayatm bir amaci, her amacm da bir zaafi vardir. Amaci
benim sunnetim olanlar hidayete ermislerdir. Amaci baska olanlar da helak
olmuslardir . timmetim hakkmda su uc seyden korkarim: 1) Alimin sapikligi.
2)
Nefsin arzularma uymak. 3) Zalim idare.

OYUN VE EGLENCE ARAgLARININ YASAKLIGI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kim arkadasma, (Gel seninle kumar
oynayalim) derse, sadaka versin. Kim tavla veya dama oynarsa, elini
domuz etine ve kanma bulastirmis gibi olur. Tavla oynayip arkasmdan
namaza duran kimse domuz kani ve irinle abdest alip namaza duran kimse
gibidir . Yani , namazi kabul olunmaz. Nitekim ayni hadisin baska bir
rivayetinde, bu hukum kesinlikle ifade edilmistir . Beyhaki ' nin . Yahya
ibni
Kesir'e (R. Anhum) dayandirarak bildirdigine ' gore. Peygamberimiz bir gun
tavla oynayan bir gurup ile karsilasmca kalbler eglencede, eller isliyor.
Ve diller bos sozler soyler soyluyor buyurur. Kumar, satranc, tavla ve
benzeri haram oyunlar oynayan su adamlara rastladigimz zaman onlara selam
vermeyin, onlar size selam verirlerse selamlarim almayin. Su uc sey
Meysirdendir . Kumar, zar atmak ve hamamda lslik otturmek . Hz . Ali (K.V.
bir
gun satranc oynayan bir guruba rastlaymca buyurdu ki : Nedir bu basmda
oturdugunuz putlar? Allah adma yemin ederek soyluyorum ki, birinizin yanar
bir kor avuclayarak sonunceye kadar avueunda tutmasi bunlara degmekten onun
icin daha hayirlidir. Allah adma yemin ederek soyuyorum ki, sizler bundan
baska seyler icin yaratildiniz . '

Satranc oynayanlar, en yalanci kimselerdir. Oldurulmedigi halde
61duruldum derler. Olmedigi halde 61dum derler.Ebu Musa el-Es'ari
(R.A.) buyurur ki . Satranci ancak giinahkarlar oynar. >Bilesin ki, galgi
aletleri uge ayrilir: 1) Haram olanlar. Bunlar ud. tan-our, dtiduk ve davul
- zurna gibi sarki okuyucularma eslik eden aletlerdir. 2) Mekruh olanlar.
Bunlar tek basma calmmadigi halde sarkiciyi costuran kaval ve kemence
gibi aletlerdir. 3) Mubah olanlar. Bunlar da eglence aleti degil de boru ve
harb davulu gibi haberlesme aletferi ile nikah icin caiman tef gibi
toplantiya gagirma ve herhangi bir hususu ilan etmek icin kullanilan
aletlerdir .

- 550 -
YtJZUNCU BOLUM



RECEB AYI'NIN FAZILETLERI
Receb kelime olarak tercib mastarmdan ttiremistir ki tazim ve hiirmet
manasma gelir. Bu ayda tevbe edenlere rahmet yagdigi ve ibadet isleyenlere
nur indigi icin bu aya Asap adi da verilir. Bu ayda sava?ma egilimi
duyulmadigmdan dolayi onun bir diger adi da Esam dir.ileri suruldiigiine
gore, Receb, suyu stitten ak. baldan tatli ve buzdan soguk bir cennet
nehrinin adidir. Bu Sudan sadece Receb Ayi'nda oruc tutanlar
icebilir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Receb. Allah 'in, Soban
benim ve Ramazan da Ummetimin ayidir . Hikmet ehli der ki : Receb
kelimesi
tic harften ibarettir. Ra cim Ba, Ra Allah 'in rahmetini. Cim
kulun
sue ve ctirmtinti. Ba da Allah ' m iyiliginin bereketini temsil eder.
Kelimenin bu harfleri vasitasi ile sanki ulu Allah Kulunun sue ve giinahim
rahmet ve iyiligim arasina alirim diye buyurur gibidir . Peygamberimiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Kim Receb aymm yirmi yedinci gecesi oruc
tutarsa, amel defterine altmis aylik orucun sevabi yazilir . Receb aymm
yirmi yedinci gunu . Cebrail'in Peygamberimize ilk defa vohiy getirdigi ve
Peygamberimizin Mirac'a ciktigi gtindtir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor
ki :
Beni dinleyin. Receb. insanlarm kavga dtistincesine kapilmadiklari bir
Allah Ayi'dir. inanarak ve onem vererek Receb Ayi'ndan bir gun oruc
tutanlar ulu Allah'm Rizasi'ni hak ederler . ileri stirtildugiine gore,
ulu
Allah Zilka'de. "Zilhicce. Muharrem ve Receb Aylari'm. senenin diger
aylarimn stisii olarak yaratmistir . Nitekim ulu Allah Aylarm saysi: Allah
katmda. Allah'm Kitabinda on ikidir. Onlarm dordti dokunulmazlik
aylaridir buyuruyor. Dokunulmaz dort aym ucu arka arkayadir. Yalniz bir
tanesi -ki o da Receb'dir. tek basmadir . Soylendigine gore Beyt-ul
Makdis'de bir kadm Receb Ayi'nm her gtinti on iki bin kere Ihlas Suresi'ni
okur ve bu ay boyunca kaba islemeli bir elbise giyerdi.Bir gun hastalandi,
ogluna oliince kendisini kaba elbisesi ile topraga vermesini vasiyyet etti.
oltince oglu kadini pahali bir kefene sardi. Gece onu rtiyasmda gordti.
Kadm
ruyada ogluna Ben senden razi degilim. Ciinki sen. vasiyyetimi uygulamadm
dedi.Oglan korkarak uyandi Yeniden anasini icine sarmak iizere kaba
islemeli
elbiseyi yanma alarak mezarliga vardi . Kabri acmca anasimn cesedini
bulamadi, sasirdi. Bu sirada kulagma Bize Receb Ayi'nda ibadet edeni
bizim yapayalniz birakmayacagimizi bilmiyor musun diye bir ses geldi.
..ileri suruldiigiine gore. Receb Ayi'nm ilk Cuma Gecesi'nin iicte
ikisinden
sonra sabaha kadar biitiin melekler tek tek Receb Ayi icinde oruc tutanlar
icin dua ederler . Peygamber ' imiz (S-A.S.) buyuruyor ki: Kim dokunulmaz
aylardan (Zilka'da. Zilhicce.. Muharrem ve Receb Aylari) ticer giin oruc
tutarsa amel defterine dokuzyiiz senelik ibadet sevabi yazilir . *Hadisi
rivayet eden Enes ibni Malik (R.A.) : Bu hadisi. Peygamber ' imizin
kendisinden isitmedimse kulaklarim sagir olsun! demistir . Latif bir
degerlendirme : Haram aylari dorttiir. En biiyiik melekler dorttiir. Allah
'dan
gelen baslica Kitablar dorttiir. Abdest azalari dorttiir. Tesbih
ciimlelerinin
en f aziletlileri dorttiir. Onlar da Subhaneilah, elhamdiilillah, La ilahe
illellah. Allahu Ekber'dir. Sayilarm temeli dorttiir. Birler, onlar,
ytizler, binler. Zaman birimleri saat. giin. ay ve yil olmak iizere
dorttiir .Mevsimler ilkbahar, yaz, sonbahar ve kis olmak iizere dorttiir.
Maddelerin hali sicaklik, sogukluk, kuruluk ve yaslik olmak iizere
dorttiir,
insan vticudunun baslica unsurlari safra, koyu sivi. kan ve balgam olmak
iizere dorttiir. Rasid halifeler Ebii Bekr, Omer, Osman ve Ali (R. Anhum)
olmak iizere dorttiir.)

Deyleminin rivayetine gore: Hz. Ayse (R. Anho) soyle buyurmustur:
Peygamber ' imizi Allah su dort gecede rahmet yagdirir. Kurban Bayrami
Gecesi, Ramazan Bayrami Gecesi, Saban Ayi'nin onbesinci Gecesi ve Receb
Ayi'nm ilk gecesi buyururken isittim. Peygamber ' imiz (S.A.S.) soyle
buyuruyor : Bes gece vardir ki, Allah o geceler icinde kendisine yapilan
dualari mutlaka kabul eder: Recebin ilk gecesi. Sabanm onbesinci gecesi.
Cuma Gecesi. Ramazan ve Kurban Bayramlarmm Gece'leri.

- 553 -
YUZ BiRINCi BOLUM

SABAN AYI'NIN FAZILETI



Bu aya Saban admm verilmesi, kendisinden bir cok iyiliklerin dogmasi
yiizlindendir. Saban kelime olarak patika manasma gelen ve faydali bir
yol demek olan si"b mastarmdan ttiremistir . Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Saban Ayi girince, nefsinizi temizleyin ve bu ay boyunca
niyetlerinizi iyi ediniz.Hz. Ayse (R. Anha) buyurur ki; Peygamber ' imiz
bize hic bozmayacak dedirtecek kadar oruc tutar ve Artik oruc tutmaz
dedirtecek kadar yerdi. En cok Saban Ayi icinde oruc tutardi . Usame ibni
Zeyd (R.A.) buyurur ki : Peygamber ' imize Ya Rasulellah, seni Saban Ayi
kadar hip bir ayda oruclu g6rmiiyorum dedim. Bana soyle cevap buyurdu;
Saban. Receb Ayi ile Ramazan Ayi arasmda ihmal edilen bir aydir. Bu ay;
icinde amellerin Allah katma cikarildigi bir aydir. Bende amelim Allah
Katma cikarken, oruglu olmak- istiyorum. Buhari ile Mtislim'e gore. Hz.
Ayse (R. Anha) buyurur ki; Peygam-ber ' imizin Ramazandan baska hie bir
ayi
sonuna kadar oruclu gecirdigini gormiis degilim. Saban aymdan fazla icinde
orug tuttugu bir ay da gormedim. Baska bir rivayete gore. Hz. Ayse Saban
Ayi'nm hepsini oruglu olarak gecirirdi seklinde iken Muslim' in bir
rivayetine gore de (Jok azi mtistesna Saban Ayi'ni oruclu gecirdigi
bildirilmektedir . ikinci rivayet, ilkini aciklamaktadir . Buna gore
Tamammi tutardi demek. Buyuk bir cogunlugunu oruclu olarak gecirirdi
demektir . Soylendigine gore, yer ytiztinde Mtisltimanlarm nasil iki
bayrami
varsa gokte meleklerin de iki bayram gecesi vardir. Meleklerin bayram
geceleri. Saban Ayi'nm onbesinci gecesine rastlayan Berat gecesi ile
Kadir gecesidir. Mii'minlerin bayramlari ise Ramazan Bayrami ile Kurban
Bayramidir. Bu yuzden Saban Ayi'nin onbesinci gecesi Melekler Bayram adi
verilmistir .

Slibki (R.A.) Tefsir Kitabmda buyurdu ki; aban Ayi'nm onbesinci
Gecesi (Berat Gecesi, bir yilm gunahlarmi. Cuma Gecesi bir haftanm
gunahlarmi. Kadir Gecesi de butun omrun gunahlarmi giderir Yani bu
geceleri ibadet ile gecirmek, gunahlarm giderilmesine sebeb olur.Bu yuzden
Berat Gecesi 'nin bir adi da Keffaret Gecesidir. Peygamber ' imizin iki
bayram gecesi ile aban Ayi'nm onbesinci gecesini ibadetle gecirenlerin
kalbleri, diger kalblerin oldiigu giin 61mez seklindeki hadisine dayanarak
bu gecenin bir baska adi da Hayat Gecesidir .Ayrica Peygamber ' imizin
aban'm onticuncti gecesi yaptigi dua iizerine ulu Allah' m kendisine
Ummetinin iicte biri uzerinde sefaat yetkisi verdigini, ondordiincu gecesi
yaptigi dua iizerine kendisine ummetinin ucte ikisi uzerinde sefaat yetkisi
verdigini ve onbesinci gecesi dua etmesi iizerine israria Allah' m emrinden
kacanlar dismda kalan btittin iimmeti iizerine sefaat yetkisi verildigini
bildiren bir rivayete dayanerak. abanm onbesinci gecesine efaat Gecesi
adi verilmistir . Yine Peygamber ' imizin Ulu Allah aban aymm onbesinci
gecesi kullara nazar eder ve Allah'a ortak kosanlar ile bozguncular dismda
kalan butun herkesi afveder seklindeki bir hadisine gore de bu gece
Magfiret Gecesi admi almistir . Asagida nakledecegimiz hadiseye
dayanerak,
bu geceye Azad Gecesi adi da verilir. Sahabilerden Hz. Enes ibni Malik

(R.A.) buyurur ki; Peygamber ' imiz bir giin beni bir is icin Hz. Ayse'nin
evine gonderdi . Eve varmca Ayse'ye Qabuk ol, giinki Ben Peygamber '
imizin
yanmdan, etraf mdakilere aban Ayi'nm onbesinci gecesini anlatirken
ayrildim dedim. Bunun iizerine Hz. Ayse (R. Anha) bana buyurdu ki : Ya
Enes

(R.A.) otur da sana aban Ayi'nm onbesinci gecesi hakkmda bir hadise
anlatayim. gece sira bende idi . Peygamber eve geldi, yammda yataga
girdi. Fakat geceleyin uyanmca onu yammda bulamadim. icimden Her halde
Kizdi Cariyesinin evine gitti dedim. Evden Mescid'e vardim, karanlikta
ayagim O'na takildi. soyle diyordu: Sana cismim ve duygularimm kemali
secde etti. Kalbim sana inandi . iste elim. Ey ulu Allah, onunla isledigim
biitiin kusurlara-gelince, her uludan istenir, sen de biiyiik giinahlarimi
bagisla. Yiiziim yaraticisma, bicimlendirenine ve iizerine goz ve kulak
acana
secde etti . Arkasmdan basmi kaldirip soyle dedi: Allah' 1m! Bana icimde
senin korkunu tasiyan, sirkten an ve uzak, kafir ve gtinahkar olmayan bir
kalb nasib eyle . Arkasmdan yine secdeye kapanarak soyle dedi: Ofkenden
kacmip rizana, cezandan cekinip afvma. senden uzak kalmaktan sakmip Sana
sigmirim. Ben seni ovecek sifatlari sayamam. Sen kendini ovdtigtin gibisin.



Ben kardesim Davud gibi (A.S.) Efendim icin yuzumti topraga surdiim,
efendimin amna yarasan, afvetmektir . diyorum. Arkasmdan basmi
kaldinnca O'na Ana-babam yoluna feda olsun. Sen bir vadidesin, ben baska
bir vadide (Sen de yapiyorsun. benim aklima gelen ne idi) manasma gelen
bir sey dedim. Bunun uzerine bana soyle buyurdu. Ey Humeyra! Bu gecenin
Saban Ayi'nm onbesinci gecesi oldugunu bilmiyor musun? Ulu Allah, bu gece
kelb kabilesinin surustinun koyunlarimn killari sayisi kadar kisiyi
cehennemden azad eder. Yalniz su alti kisi mustesna: Devamli icki icenler,
ana-babamn kalbini kiranlar, zinaya dtisktin olanlar. almayacagi bir malm
fiyatim yukseltmek icin alis -verise kan?anlar. suret (resim) yapanlar ve
kogucular . Peygamber ' imizin Saban Ayi'nm onbesinci gecesi Azrail'e bir
sonraki Saban Ayma kadar olecek olanlarm isimleri bildirilir. insan, bir
yandan agac diker, evlenir ve evler yaparken obiir yandan adi olecekler
arasma gecmistir. Azrail. kendisine son emir verilerek onun canmi almayi
beklemektedir seklindeki bir hadisine dayanarak, bu geceye verilen bir
isim de Kfsmet ve Takdir Gecesidir.

- 556 -
YUZ iKINCi BOLUM
RAMAZAN AYI'NIN FAZILETI
Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki : .

Ey Mu'minler; Sizden 6ncekiler oldugu gibi, size de glinahkardan
korunasmiz diye. oruc tutmak farz kilmmistir (154) Bakaro Sure-i
Celilesi; 183

Said ibni Cubeyr (R.A) buyurdu: Bizden onceki ummetlerin orucu, yatsidan
bir sonraki gunun aksamma kadar siirerdi. islam' m ilk gunlerinde oldugu
gibi.Bir gurup alim bu bahisde der ki : Oruc. htristiyanlar uzerine de
farz kilmmisti. Ramazanm bazen cok sicak gunlere, bazen de cok soguk
gunlere rastlamasi yolculuklar sirasmda ve hayatlarmm diger bir kisim
safhalarmda onlara zor geliyordu . Bunun igin ileri gelenleri, orucu yaz
ile
kis arasi bir donemde tutmak uzere gorus birligine vardilar ve ilkbaharda
oruc tutmayi kararlastirdilar . Getirdikleri bu kolayliga karsilik oruca
onglin daha Have ettiler.Bir sure sonra kirallari hastalandi ve eger
iyilesirse oruclarma bir hafta daha ekleyecegini Allah'a adadi . iyilesmesi
uzerine oruca bir hafta daha ekledi.Bu kiral olup yerine baskasi gegince
yeni Kiral Orucu elli gune cikarm diye emir verdi . Daha sonra
hayvanlarmi toplu halde Olduren bulasici bir hastalik afati ile
karsilasmalari uzerine kirallari Oruc suresini artirm diye emir cikardi.
Bunun uzerine on bastan ve on gun sondan olmak uzere oruc muddetine yirmi
gun daha eklediler.

ileri suruldugiine gore, her limmete Ramazan Orucu tutmak farz kilindi.
Fakat zamanla kendileri bu farzi yerine getirmekten kacmdilar . Bagavi '
nin
ileri siirdiigune gore. Ramazan kelime olarak Remza koklinden tliremis
bir
isimdir ve kizgm tas manasma gelir. Ciinki araplar siddetli sicak gunlerde
oruc tutarlardi. Aylara isim verdikleri zaman, oruc ayi siddetli sicaklara
rastladigi icin, adi Ramazan kondu. Baska bir go-gortise gore de, yakici
manasma gelen Ramazan bu aym gunahlari eritmeye vesile olmasi yuziinden
oruc ayma isim olarak takildi . Ramazan Orucu, Hicret'in ikinci yilmda farz
kilmdi. Kesin bir islami vecibe oldugu apacik bulundugu icin farz oldugunu
inkar eden kafir olur. Ramazanm faziletini belirten hadisler coktur.
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Ramazanm ilk gecesi girince, bir
ay boyunca bir tanesi bile kapanmamak uzere, butun cennet kapilari acilir
ve Allah' m emri uyarmca soyle seslenilir, Ey hayir arayicisi, gel! Ey
kotuliikte ileri giden, kendine gel! Giinahlarmm afvedilmesini dileyen yok
mu ki . gunahlari afvedile! Bir istegi olan yok mu ki, dilegi yerine
getirile! Tevbe eden yok mu ki . tevbe-si kobul oluna!Bu davet, tanyeri
agarana kadar devam eder. Allah her bayram gecesi bir mi . ' yon kisiyi
cehennemden azad eder . Selman-i Farisi (R.A) buyurur ki; Saban Aymm son
gunu Peygamberimiz bize hitab ederek soyle buyurdu : Ey insanlar! Sizi
btiytik bir ay golgesi altma almak tizeredir. icinde bin aydan hayirli olan
Kadir Gecesi vardir. Allah, o ay icinde oruc tutmayi farz ve gecelerini
ibadetle gecirmeyi nafile kilmistir . Kim bu ayda bir hayir islerse baska



zamanda bir farzi yerine getiren gibidir. Bu ayda bir farzi yerine
getirirse baska zamanlarda yetmis farz yerine getiren gibidir. Bu ay sabir
ayidir. Sabrin mtikafati ise cennettir. Bu ay yardim ayi-dir, icinde
mti'minin rizkinin arttigi bir aydir. Kim bu ayda bir orucluya iftar
ettirirse, bir kole azad etmis gibi sevab kazanir ve gunahlari
bagislanir . Selman-i Farisi buyurur ki : Bu sirada. Ya Rasulellah,
hepimizin orucluyu ifter ettirmeye varligi yetmez. dedik. Peygamber ' imiz
sozlerine soyle devam buyurdu : Allah, o sevabi, orucluyu bir yudum
slit,
bir icim su ve bir hurma ile iftar ettirene de verir. Kim oruclunun karnini
doyurursa bu onun gtinahlarmm bagislanmasmi saglar, Allah ona benim
Havz ' lmdan bir kere icirir de artik hie susamaz olur. Ayrica oruclunun
miikaf atindan hie bir sey eksilmeksizin onunki kadar sevab kazanir. Ru
ayin
basi rahmet, ortasi bagis ve sonu cehennemden kurtulustur.

Kim bu ayda kolesinin isini hafifletirse Allah onu cehennemden azad
eder.Bu ay icinde dort seyi cokca yapin. ikisi ile Rabb'imizin rizasim
kazanirsimz . Diger ikisi de sizin icin kacimlmaz ve ihmal edilmez
ihtiyaclardir . Rabb ' inizin hosnutlugunu kazandiran iki sey. Allah'dan
baska
ilah olmadigma sahadet etmek ve O'na istigfar etmektir. Sizin icin
kacimlmaz ve ihmal edilmez olan diger iki sey de, Rabb'inizden cennet
istemeniz ve sizi cehennemden korumasini dilemenizdir . Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim inanarak ve onemini anlayarak Ramazan
Orucunu
tutarsa, gecmis ve gelecek btittin gunahlari afvedilir . Ulu Allah
insanoglunun oruc haric. her ameli kendisi icindir. sirf benim icindir
ve miikaf atim da yalmz ben veririm diye buyuruyor. Ulu Allah 'in
kendisine
izafe ettigi bir ibadet icin baska bir sey soylemeye ltizum yoktur.
Ummetime. Ramazan Ayi'nda, daha onceki iimmetlere verilmeyen bes
ozellik
verilmistir : 1 Allah Kati'nda oruclunun agiz kokusu, miskten daha
hostur,2 iftar anina kadar melekler onlar icin istigfar eder,3 ayda
seytanlarm elebaslari tutuklanir,4 Ulu Allah her gun Salih kullarimm
kotuluk ve sikmtidan kurtulmalari yakmdir buyurarak her gun cenneti
susler,5 ayin son gecesinde giinahlari afvedilir.
Sahabiler Ya Rasulellah. o gece Kadir Gecesi midir diye sordular.
Peygamber ' imiz onlara su cevabi verdi, Hayir. Fakat her iyi amel
isleyenin
ameli bitince, mtikafati verilir.

- 559 -
YUZ UgiJNCU BOLUM

KADIR GECESi'NIN FAZILETI
ibni AbBas (R.A.) buyurur ki : Peygamber ' imize israilogullarmdan bir
adamin bin yil boyunca Allah Yolu'nda omuzunda silah ile savastigi
anlatildi. Bu hal Peygamberimizin hosuna giderek ayni mazhariyyeti kendi
timmeti icin de diledi ve Ya Rabb'i, ummetimi, omrii en kisa ve ameli en
az
iimmet olarak yarattm diye Allah 'a yakarinca Allah O'na ve Kiyamete kadar
gelecek olan btittin Ummetine israilogulunun Allah Yolunda silah tasidigi
bin
aydan daha hayirli olan Kadir Gecesini bagisladi. Bu gece. bu iimmetin
imtiyazlarmdan birisidir . Anlatildigma gore israiloglu. Sem'un admda
biridir. Bin yil boyunca atinin palani kurumadan dlismanla savasir, iistiin
kuvvet ve cesareti ile karsisma dikilen kafiri dize getirir . Kendisi ile
basa cikamayacaklarini goren diismanlari, birini karisma gondererek eger
kocasim baglar da onu bir eve hapsedip derdinden kurtulacak olurlarsa
kendisine bir tas altin adarlar.Adam gece uyuyunca karisi onu bir urganla
baglar. Fakat uyaninca eli ayagini hareket ettirerek urgani kolayca
kesiverir. Karisma Nicin boyle yaptin diye sorunca kadin Gucunii
denedim diye cevap verir. Kadm durumu adamin dusmanlarma bildirince
kendisine zincir gonderirler. Fakat adam yine uyaninca onu da koparmakta
giicliik cekmez.Bu arada seytan diismanlarma gelerek karisma adamdan hangi
seyi kesip koparamayacagmi sormasmi tavsiye eder. Birini gonderip kadma
seytanm talimatmi ulastirirlar . Kadm adama neyi koparamayacagmi sorunca
adam Sac 6rgulerini diye cevap verir. Adamin yere kadar uzanan sekiz sag
orgiisii vardi.Adam uyuyunca kadm orgtilerin dordii ile ellerini, diger
dordii
ile de ayaklarmi baglar. Kafirler gelir, adami alir ve bogazlayacaklari
eve gotiiriirler. Ev dort yiiz direk boyu yiikseklikte olmasma ragmen tek



direklidir . Butun dtismanlari ba?ma tisiisur, once dudaklarim, burnunu ve
kulaklarim keserler.Bu sirada adam Allah'a yalvararak kendisine verecegi
asilmadik bir gun sayesinde baglarim koparmasim, evin diregini yerinden
oynatarak binayi dii?manlarinin ba?ma yikip kendisinden kurtulmasim
diler. Allah, duasm kabul ederek kendisine sasirtici bir gtic verir,
baglarim koparir, diregi yerinden oynatarak evi diismanlarinin basma yikip
hepsini oldtirtir ve kendisi boylece dtismanlarinin elinden kurtulur .
Sahabiler
bu hikayeyi duyunca Ya Rasulellah. biz de o adamin sevabi kadar sevab
kazanabilir miyiz diye sorarlar. Peygamberimiz Bilmiyorum diye cevap
verir. Fakat ibni Abbas ' in bahsettigi gibi . Peygamberimiz Allah'a
yalvarir
ve Allah 'da ona Kadir Gecesini verir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor
ki:
Kadir Gecesi olunca Cebrail, bir gurup melek arasmda yere iner. Yere inen
melekler gerek ayakta ve gerekse oturarak Allah' 1 zikreden her kulu
selamlarlar, onun icin istigfar ederler.Ebu Hureyre (R.A.) buyurur ki;
Kadir Gecesi, yerytiztine cak:! sayismdan cok melek iner. Onlarm inmeleri
icin gok kapilarimn hepsi acilir. Her yana nur sacilir. Biiyiik bir tecelli
meydana gelir ve bu gece Mele-ktit alemi acilir. Fakat bu hususda insanlar
birbirinden f arklidir . Kimine hem gok ytiztintin ve yeryuzunun Melekiitu
birarada acilir. Gok yiizunun perdeleri aradan kalkmca bu kimseler ayakta
dikilen, oturan, secdeye kapanmis, zikreden, sukreden, tesbih eden ve
tehiil eden butun melekleri asli kimlikleri ile gortirler . Kiminin ontine
cennet acilir ve orada evleri, koskleri, hurileri, nehirleri, agaclari,
meyveleri gortir. Gogtin tavani olsa Ars ' 1 mtisahede eder.
Peygamberlerin,
velilerin, sehidlerin. siddiklarm konaklarim gortir. Bu Melekiite dalar,
rahmet deryasmda gezintiye cikar. Cehennemi, onun tabakalarini ve icindeki
kafirlerin barinaklarini ve diger f evkaladeliklerini gortir. Kimin de
ontinden
Allah ile arasmdaki perde kalkar da ' ndan gayri hie bir seyi gormez
olur . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim Ramazamn yirmi
yedinci
gecesini sabaha kadar ibadet ile gecirirse, bu benim nezdimde butun Ramazan
geceleri yapilan gece ibadetinin hepsinden daha sevimlidir . Hz . Fatima
(R.A.) Babacigima geceyi ibadet ile gecirecek gticti olmayan kadm ve
erkekler ne yapsm diye sordu. Peygamber ' imiz ona su cevabi buyurdu;c
Onlarm yastiklarini dikip tizerine yaslanarak bu gecenin herhangi bir
saatinde oturup Allah'a dua etmeleri, benim icin butun ummetimin butun
Ramazan Gecelerinin hepsinde yaptiklari ibadetten daha

sevimlidir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : c Kim iki rek'at
namaz
kilip istigfar ederek Kadir Gecesini ibadet ile gecirirse Allah tarafmdan
butun giinahlari bagislanir. Allah' in rahmetine gomtiltir. Cebrail,
kendisini
kanadi ile oksar. Cebrail'in (A.S.) kanadi ile oksadigi kimse cennete
girer .

- 562 -
YUZ DORDUNCU BOLUM

BAYRAMIN FAZILETi
Sevval Ayi'nin ilk gtinti olan Ramazan Bayrami Gtinti ile Zilhicce'nin
onuncu
gtinii olan Kurban Bayram: Gtinti ' ne bu ismin verilmesinin bir kac sebebi
ileri
stirtiltir. Birinci gortise gore, mti'minler bu gtinlerde gerek Ramazan
Orucunu
bitirerek Sevval aymdan alti gtin oruc tutmaya yonelerek, gerekse farz olan
hacc'i eda edip Peygamberimizin ziyaretine yonelerek Allah'a (C.C.) karsi
ibadet etmekten Peygamberimize htirmet etmeye donerler . ikinci gortise
gore,
bayramlarm her yil tekerrtir etmelerinden dolayidir. Qtinkti gortise gore,
bu
ismin sebebi. Allah'm bu gtinlerdeki iyilik ve bagislarinin bollugudur.
Diger bir gortise gore de, bu gtinlerin gelmesi ile ortaliga sevinc ve nese
geldigi igin bu gtinler, bu adi almislardir . Peygamberimizin kildigi ilk
bayram namazi. Hicretin ikinci yilma rastlayan bir Ramazan Bayrami
Namazi'dir. Bundan sonra Peygamberimiz Bayram Namazi 'ni devamli kildigi
icin. stinnet-i milekkede ' dir . Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:
Bayramlarmizi tekbirler ile senlendiriniz . Kim bayram gtinti tic ytiz
kere
stibhanellahu ve bihamdihi der ve sevabini olmtis mtisltimanlara
bagislarsa,
her musltiman oltintin kabrine bin ntir iner oltince Allah kendi mezarma da
bin
ntir gonderir . Vehb ibni Mtinebbih (R.A.) buyuruyor ki; Seytan her
bayram
gtinti ofkesinden inler. Etrafma toplanan yardakcilari Seni ofkelendiren



nedir, efendimiz diye sorarlar. Seytan da onlara su cevabi verir. Bu giin
Allah Muhammed (S.A.S) iimmetinin gtinahlarim afvetti Onlari mutlaka nefsi
arzulara ve hazlara daldirarak oyalamalisimz . Allah . Ramazan Bayrami
Giinu
cenneti yaratti. Tuba agacini dikti, Cebrail'i. (A.S.) vahiy indirmek
tizere
vazif elendirdi . Firavun btiytictilerinin tevbesini kabul etti .
Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki Kim, onemini bilerek bayram gecesini ibadet ile
gecirirse, kalb-lerin oldtigti giin onun kalbi diri kalir.

Hz. Omer. (R.A.) ogullarindan birini bayram giinii sadece yirtik bir
gomlek icinde gorunce aglamaya baslar. Oglu ona Niye agliyorsun diye
sorar. Hz. Omer (R.A.) ogluna Yavrum, bayram gtinti seni cocuklar bu
yirtik
gomlekle gorunce hayal kinkligma diiseceginden cekiniyorum diye cevap
verir. Oglu da ona Ancak Allah 'in Rizasi'ndan mahrum kalan veya ana -
babasma asi olanlar hayal kinkligma dtiserler. Ben ise senin hosnutlugun
sayesinde Allah 'in Rizasi'm kazanacagimi umuyorum diye cevap verir. Bunun
iizerine Hz. Omer gozyaslari icinde oglunu bagrma basar ve ona dua eder.Su
beyitlerin sairi, ne guzel soyler : Dediler ki; yarin bayram, ne
giyeceksin? Dedim ki . Kuluna susayinca su sunan Allah' in bagisladigi
elbiseyi Fakirlik ve sabir oyle iki elbisedir ki . Onlarm arasmda barman
kalbin sahibi bayram ve Cum'alari gorur.Ey timidim! Sen yoksan bayram
matemdir bana. Sen bana goriiniir veya sesini duyurursan, o zaman benim
icin
bayram var . Bildirildigine gore. Ramazan Bayrami sabahi. Allah. Melekleri
yerytiztine indirir. Onlar sokak balarina dikilerek insanlardan ve
cinlerden
baska her canlinin duydugu bir sesle soyle seslenirler. Ey Muhammed
iimmeti! Buyiik glinahlari afveden ve bol bagislar sunan kerem sahibi.
-Rabb'inize cikm . Mti 'minier namaza katilmca ulu Allah, meleklere
Vazifesini yapan iscinin karsiligi nedir diye sorar. Melekler Yaptigi
isin mukafatim almaktir. diye cevap verirler. Bunun iizerine ulu Allah
Sizi sahid tutarim ki . onlara mtikafat olarak rizami ve magfiretimi
verdim. buyurur.

Yiiz BESINCI bOlum

ZiLHiCCE'NIN ILK ON GUNUNUN FAZILETI
ibni Abbas ' in (R.A.) rivayet ettigine gore, Peygamber ' imiz bir giin
Zilhiccenin ilk on gtinti kacc iginde yapilan amellerin Allah Kati'nda
degerli oldugu baska bir giin yoktur buyurdu. Sahabiler Allah Yolu'nda
cihad etmek de mi diye sorarlar. Peygamber ' imiz Evet. bu giinlerde
islenen
amel, mail ve cam ile Allah ugruna evinden cikip geri donmeyenler harig
cihaddan da daha degerlidir buyurdu . Cabir ibni Abdullah ' m (R.A.)
rivayetin ettigine gore de Peygamber ' imiz icinde amel islenen gtinler
arasmda Allah Kati'nda Zlihicce'nin ilk on gtinti kadar degerlisi yoktur
buyurdu. Sahabiler Allah Yolu'nda cihad edilerek gecirilen gtinler de mi
onlar gibi olamaz? diye sordular, Peygamber ' imiz onlara Evet, Allah
Yolu'nda ati ile birlikte can veren haric, cihad edilerek gecirilen
gtinlerden de daha degerlidir buyurdu. Hz. Ayse (R. Anha) buyurur ki; Bir
delikanli vardi ki . Zilhicce ayi girince oruc tutardi. Peygamber ' imiz bu
halini ogrenince onu cagirarak ona Bu gtinlerde nicin oruc tutuyorsun
diye
sordu . Delikanli Peygamber ' imize Ya Rastilellah. anam - babam yoluna
feda
olsun! Bu gtinler hacc ve ibadet aylaridir. Ola ki . Allah beni bu
gtinlerde
yapilan dualara ortak eder diye cevap verdi . Bunun iizerine Peygamber '
imiz
delikanliya soyle buyurdu : Senin oruc tuttugun her gun icin Allah
Yolunda
yiiz kole azad etmis, tizerinde gaza ettigin yiiz deve ve yiiz at vermis
kadar
sevab vardir. Terviye giinii (Kurban bayrami arefesinden bir giin onceki
giin)
gelince senin icin Allah Yolu'nda bin kole azad etmis, tizerinde kaza
ettigin bin deve ve bin at vermis kadar sevab vardir. Arife Giinii de Allah
Yolu'nda iki bin kole azad etmis, tizerinde gaza ettigin iki bin deve ve
iki
bin at vermis kadar sevab kazamrsm . Kurban Bayrami 'mn arife giinii oruc
tutmak ise sene oruc tutmaya. Asure Gtinti oruc tutmak da bir senelik oruca
bedeldir . Tef sir alimleri Musa ile otuz gece icin sozlestik, sonra da
buna
on. gece daha ekledik mealindeki ayette gecen sonra da buna on gece daha
ekledik ifadesi ile Zilhicce'nin ilk on gtintintin kasdedildigini ileri
stirerler . ibni Mes'tid (R.A.) buyurur ki; Allah, gtinlerden dordiinii,
aylardan



dordtinti, kadinlarm dordtinti seckin kildi; Dort kimse Cennete ilk once
girer
ve dort kimseyi de cennet hasreti ile bekler .Mtimtaz dort gtintin ilki
Cum'a
Gtinti'dtir. Onun oyle bir am vardir ki . ona rastlayip da dtinya ve ahiret
ile
ilgili bir sey isteyen mtisltimamn dilegi kesinlikle kabul edilir. (kincisi
arife gtintidtir. Arife gtinti gelince, ulu Allah meleklerine karsi
ovtinerek Ey
meleklerim, kullarimi goriin, mallarim harcayarak ve bedenlerini yorarak
toz - toprak icinde huzuruma geldiler. Sahid olun ki, onlarin gtinahlarim
afvettim. tJctinctisti Kurban Bayrami Gunti'dur. Kurban bayrammda kul,
Kurbamm kesince yere akan ilk damla kan islemis oldugu btittin gtinahlara
kefaret olur . Dorduncusu Ramazan Bayrami'dir. Mu'minler Ramazanda
oruclarim
tutup bayram gtinti ' ne ula?mca, ulu Allah meleklerine Her calisan,
iicretini
ister. Kullarim da Ramazanda oruclarim tutmuslar ve bayrama cikmislar,
simdi mtikaf atlarim istiyorlar. Sahid olunuz ki, onlarin gunahlarim
afvettim. Bu ara soyle seslenilir, Ey Muhammed (S.A.S.) timmeti Simdi
evlerinize dontintiz, kotiiltikleriniz iyiliklere ddndiirtilmtisttir .
Seckin aylar
Receb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem Aylari ' dir . Seckin kadmlara gelince
bunlar da imran kizi Meryem, kadmlardan Allah 'a ve ' nun Rasulune ilk once
inanan Huveylid kizi Hatice, Firavun'un esi Mtizahim kizi Asiye ve
cennetlik
kadinlarm bas hammefendisi Muhammed (S.A.V.) kizi Fatma'dir (R.
Anha) .Cennete ilk once girecek dort kimseye gelince bunlar her kavmin ilk
muslumanlaridir . Peygamber ' imiz araplarm ilk musltimam, Selman acemlerin
ilk mtisltimam, Stiheyb, rumlarm ilk muslumam ve Bilal de Habeslilerin ilk
muslumamdir . Cennetin hasretle bekledigi dort kimse de Ali ibni Ebu Talib,
Selman-i Farisi, Ammar ibni Yasir ve Miktad ibni Esved ' dir . Peygamber '
imiz

(S.A.S.) buyuruyor ki: Kim Kurban Bayrami arifesinden bir gun Once oruc
tutarsa. Allah ona Hz. Eyyub'un karsilastigi belalara karsi sabrederek
kazandigi sevab kadar sevab verir. Arife Gunti oruc tutana da Allah Hz.
isa'mnki kadar sevab verir . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor" ki:
Arife
gtinti gelince, ulu Allah rahmetini sacar. Hie bir giin o gtinde -. oldugu
kadar insan cehennemden azad olunmaz. Kim Arife gtinti gerek

dtinya ve gerekse ahiret ile ilgili olarak Allah'dan bir sey isterse,
Allah onun dilegini karsilar. Arife Gtinti tutulan oruc hem gecmis ve hem
de
gelecek senenin gtinahlarma kefaret olur.Allah bilir. ama bunun hikmeti su
olabilir. Terviye ve arife gtinleri iki bayram arasmda mu'minler igin
seving: gtinleridir. Mu'minler hesabma gtinahlarimn afvedilmesinden daha
btiytik bir seving kaynagi olamaz.iki bayramdan sonra gelen Asure Gtinti
bir
senelik gtinahlarm kefareti olur. Ctinki o gtin Hz. Musa'mn (A.S.) ve Arife
Gtinti Peygamberimizindir . Peygamberimiz digerlerine karsi tisttinltigti
elbette
ki, kat kat fazladir.

- 567 -
YUZ ALTINCI BOLUM

AURENIN FAZILETI
ibni Abbas (R-AI) buyurur ki; Peygamber ' imiz Medine ' ye gelince
Yahudilerin
Asure Gtinti oruc tuttugunu gordti. Sebebini sorunca O'na Bu gtin ulu
Allah
Hz. Musa (A.S.) ile israilogullarim Firavun'un kavmi karsismda tisttin
cikardi. Biz de Hz. Musa'ya (A.S.) duydugumuz htirmete dayanarak bu gtin
oruc
tutuyoruz> diye cevap verdiler. Bunun tizerine Peygamber ' imiz onlara Biz
Hz. Musa'ya (A.S.) sizden daha saygiliyiz diye buyurarak timmetine asure
gtinti oruc tutmalarim emretti .Asure Gtinti ' ntin tisttinltik sebebi
hakkmda bize
genis bilgiler gelmistir. Bunlara gore bu gtin Hz. Adem'in {A.S.) tevbesi
kabul edildi, yine Hz. Adem (A.S.) bu gtin yaratildi ve Cennete girisi de
bu
gtine rastlar.Ars, Ktirsi, Gokler, yerytizti, gtines, ay. yildizlar ve
Cennet bu
gtin yaratildi. Hz. ibrahim bu gtin yaratildi ve yine bu gtin atesten
yanmaksizm kurtuldu. Yine bu gtin Hz. Musa (A.S.) ile yamndaki mu'minler,
suda bogulmaktan kurtuldular. Fir'avun ve adamlari bugtin boguldu.Hz. isa

(A.S.) bu gtin dogdu ve yine bu gtin goge Cikarildi. Yine bu gtin Hz. idris

(A.S.) goge cikarildi. Nuh ' un Gemisi bu gtin Ctidi tepesinde karaya
oturtutdu. Hz. Stileyman'a muhtesem saltanat bu gtin verildi.Hz. Ytinus
(A.S.)
baligm karmndan bu gtin cikarildi. Hz. Yaktib'un (A.S.) bu gtin gozleri
yeniden agildi. Hz. Ytisuf'un kuyudan cikarilmasi bu gtine rastlar. Hz.
Eyytib

(AS.) tutuldugu hastaliktan bu gtin kurtuldu. Yerytiztine ilk yagmurun
dtismesi



de bu gtine rastlar.Daha onceki timmetler zamamnda bu gun oruc tutmak
yaygindi . Hatta Ramazandan once bu gtinde oruc tutmamn once farz kilimp
sonra bu emrin ortadan kalktigi ileri stirtiltir . Hicretten sonra bu
giinii
orucla geciren Peygamber ' imiz Medine'ye gelince, emrini yeniledi . Hatta
.
Peygamberimizin (S.A.S.) fani omrunun son yilinda Eger gelecek seneye
kadar 'yasarsam. Asure Giinlerin dokuzuncu ve onuncusunda oruc tutacagim
diye buyurdugu ve fakat o yil icinde Allah 'a kavustugu. buna gore onuncu
giinden baska bir giin oruc tutmadi ise de bu arzuyu gosterdigi ileri
suriilur . Zilhicce ' nin dokuzuncu ve onbirinci giinii tutulmasi Siz
Asure
Gtinti'nden bir giin once ve bir giin daha oruc tutarak Yahudilerin
geleneginden ayrilin seklindeki hadisine dayanir. Ctinki. Yahudiler sirf
Asure Gunii oruc tutuyorlardi . Beyhaki ' ye gore Peygamber ' imiz (S.A.S.)
buyuruyor ki: Asure Gunii kirn aile halkma ve yakmlarma karsi comert
davramrsa. Allah da onu btitiin sene boyunca genislige kavusturur.

. Taberani ' nin kaydettigi ve rivayet zincirinde belirsizlik bulunan bir
hadise gore. Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Asure Gunii verilen
bir
dirhemlik sadakaya yediyiiz bin dirhem gibi sevab verilir . ' ote yandan
.
Asure Giinii goztine siirme cekenin o yil goz agrisma yakalanmiyacagini ve
o
giin yikanamn hasta olmiyacagim ileri stiren hadis uydurmadir. Hakim' in
belirttigine gore, o giin gozlere siirme cekmek, bidattir, ibni Kayyum
(R.A.)
Asure Giinii siirme cekmeyi, tanegillerden yemek pisirmeyi, yag
siiriinmeyi ve
kokulanmayi tesvik ettigi ileri siiriilen hadis, yakmalarm uydurmasidir
der. Bile&. ri ki . Asure Giinii Hz. Htiseyin'in ugradigi ihanet, onun
derece
yiiceliginin artisma ve Allah Kati'ndaki yiiksek mertebesini ve temiz ehli
beytin safina katilisim gosteren bir delildir.Bu gtinde Hz. Htiseyin'in

(R.A.) ugradigi ihaneti anmak isteyen kimse. Allah'm emrine uyarak ve Ulu
Allah ' m Onlara Allah 'dan magfiret ve rahmet vardir. iste onlar hidayete
erenlerdir mealindeki ayetle Hz. Hiiseyin'e (R.A.) ayirdigi mertebeye
saygi
duyarak sadece sik sik inna lillahi ve inna ileyhi raciiin demesi
gerekir . Bunun dismda hie kimsenin, sakm ve sakm rafizilerin ve
benzerlerinin yas tutma, aglasma ve dogiinme gibi geleneklerine
uymamalidir.
Giinki boyle davranmak, mti'min ahlakma uymaz. Eger boyle davranmak mesru
olsaydi, Hz. Htiseyin'in (R.A.) dedesi olan Peygamberimizin oliim giiniinde
yas
tutmak daha yerinde olurdu.Ytice Allah, bize kafidir, ne gtizel vekildir.

- 569 -
YUZ YEDINCi BOLUM

FAKIRLERI AGIRLAMANIN FAZILETI
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Misafir icin tekerriih gosterip
onu
giicendirmeyiniz . Qiinki misafiri giicendiren Allah '1 giicendirmis olur.
Allah
ise kendisini gticendireni giicendirir . Misafir agirlamayan kimsede
hayir
yoktur . Peygamber ' imiz , bir giin deve ve sigir siiriisii olan birine
ugrar.
Fakat adam Peygamberimizi agirlamaz. Sonra sadece bir kac kuzusu olan bir
kadma ugrar. Kadm Peygamber ' imizi agirlayarak ona kuzu keser. Bunun
tizerine Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyurur ki: Her ikisine bir bakimz. Bu
huy Allah'm kudreti dahilindedir . Allah kime iyi ahlak bahsetmek isterse
ona verir . Peygamberimizin hizmetgisi Ebii Rafi (R.A.) der ki : Bir giin
Peygam-ber ' imize bir misafir gelir. Beni cagirarak Falan Yahtidiye var
ve
bana Recep ayma kadar biraz un odtinc vermesini soyle der. Yahudi
Vallahi, ancak bir rehin verirse ona odtinc veririm dedi . Durumu
Peygamber ' imize bildirince bana Vallahi ben gokte de yerde de gtivenilir
bir kisiyim. Eger bana odtinc verseydi verdiginin bedelini ona geri
verirdim. Su-zirhimi gottir ve kendisine rehin olarak birak buyurdu.Hz.
Ibrahim (A.S.), yemek yiyecegi zaman disari cikar ve bir ya da iki mil
kadar uzaklara giderek birlikte yemek yiyecegi birini arardi . Misafir
Babasi diye tin salmisti. Bu konudaki samimi tutkunlugundan dolayi
gtintimtize
kadar vefat ettigi yerde misafir agirlama gelenegi devam ettirilmistir .
tic
kisiden on kisiye, hatta ytiz kisiye kadar evinde misafir agirlanmayan bir
gece gecirmemistir . Her ev. hip bir gece misafirsiz kalmama sayesinde
ayakta durur derdi . Peygamberimize iman nedir diye sordular. da yemek
yedirmek ve herkese selam vermektir diye cevap buyurdu . Peygamber ' imiz
.

(gtinahlara kefaret olan ve derece ytikselten amellerin ne oldugu)
hakkmdaki



bir soruya da: Yemek yedirmek ve halk uykuda iken namaz kilmaktir diye
cevap buyurdu.

(Hacc'm kabul edilmesine sebeb olan ibadetlerin ne oldugu)
hakkmdaki bir soruya Peygamber ' imiz Yemek yedirmek ve tatli dil diye
cevap buyurdu. Hz. Enes ibni Malik (R.A.) buyurur ki . Misafirin girmedigi
eve melek de girmez . Misaf ir agirlamanin ve yemek yedirmenin fazileti
hakkmdaki hadisler sayisizdir . Su beyitlerin sairi, ne gtizel demistir:
Misafiri niye sevmeyeyim?Veya ona guleryuz gostermekten niye
hoslanmayayim? Misafir benim yanimda, aslmda . Kendi rizkini yiyor ve
karsiligmda bana tesekktir ediyor. Bir ata sozti soyledir. iyilik, ancak
guleryuz, tatli soz ve gereni iyi karsilamak ile tamamlamr. Baska bir
sair de soyle der . Misaf irin daha ytiktinti cozmeden onu gtiler yiizle
karsilarim. Yer kurak olsa bile, benim yanimda bolluk belirir. Misafir
hesabma bolluk, koylerin cokiugu ile degildir. Fakat onun icin comertin
ytizti. bolluktur . Misaf ir gagiramn, fasiklari degil, takva sahiblerini
tercih etmesi gerekir . Peygamber ' imiz . kendisini agirlayan bir evde dua
ederken Yemegini iyiler yesin diye buyurmustur . Peygamber ' imiz
(S.A.S.)
buyuruyor ki: Yalniz takva sahibinin yemegini ye. Yemegini de sadece
takva sahibleri yesin.Yine yedirenin, genellikle zenginleri degil,
fakirleri gozetmesi gerekir. Nitekim Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor
ki: Yedirilen yemeklerin en fenasi, sadece zenginlerin cagrilip
fakirlerin ihmal edildigi dtigtin ziyaf etidir . Ote yandan yemek verenin
yakmlarim ihmal etmemesi gerekir. Ctin-ki onlari ihmal etmek sogukluk
dogurucudur ve akrabalik baglarim kesmektir. Yine yemek verenin dost ve
tamdiklari arasmda gontil kirici bir ayirima girmemesi gerekir. Ctinki bazi
dost ve tamdiklari baskalarma tercih etmek, digerlerinin kalbinde
ktisktinltige yol acar.Bunlar yaninda yemek verenin verdigi yemegi ogtinme
ve
bobiirlenme araci olarak kullanmamasi, onu dostlarimn kalbini hosnut "etme
vesilesi, yemek yedirme ve mti'minlerin kalblerini sevindirme bahsinde
Peygamber ' imizin sunnetine uyma vesilesi bilmesi gerekir. Yine yemek
verenin
her hangi bir sebeb ile davetlileri sikacagi bastan belli olan veya davete
gelmekte giicluge kalmacak kimseleri cagirmamasi gerekir. Yalniz davete
katilmayi isteyenleri gagirmasi gerekir.

Nitekim Sufyan-lis Sevri (R.A.) buyurur ki; Davete katilmaktan
hoslanmayan birini yemege cagiran bir gtinah bile bile boyle bir davete
katilan kimse de iki gtinah kazanmis olur (Junki davet eden karsismdakini
istemeyerek yemeye zorlamis olur. Eger durumu bilse, ona yemek vermezdi.
Takva sahibine yemek vermek, ibadete destek olmak, fasikin karnini doyurmak
da gtinah islemeye yardimci olmaktir . >"lelzinin biri ibni Mubarek'e
(R.A.)
Ben devlet btiytiklerinin elbiselerini dikerim. Benim zalimlerin
yardimcisi
olmamdan korkulur mu diye sorar. ibni Mtibarek de terziye Hayir,
Zalimlerin destekgileri sana igne -iplik satanlardir. Sen ise zalimlerden
birisin diye cevap verir. Davete icabet etmek, stinnet-i mtiekkede ' dir .
Bazilari bazi yerlerde vacib oldugunu ileri stirerler. Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki: Eger bir pacaya gagrilsam kabul ederdim. Eger bana
bir dirsek hediye edilse kabul ederdim. Davete katilmanin bes edebi
vardir.
Bunlar gerek ihyaul - Ultim-ud Dinde ve gerekse baska kitablarda
aciklanmistir .

- 572 -
Yt)Z SEKiziNCi BOLUM

CENAZE VE KASIR
Bilesin ki . cenazeler basiret sahibleri icin ibrettir. Cenaze uyarici ve
hatirlaticidir . Fakat bu uyaricilik ve hatirlaticilik gafiller icin
degildir. (Jtin-ki cenazeleri gormek gafillerin sadece gontil katiligini
artirir. Ctinki onlar her zaman baskalarinin cenazelerine bakacaklarim
samrlar ve kacinilmaz olarak bir gun kendi cenazelerinin de eller tisttinde
tasmacagim hesab etmezler. Yahud da cenazelerinin tasinmasini yakm
gormezler ve o anda cenazeleri tasmanlarm da oyle dtistindtiklerini, fakat
hesaplarinin yanlis ciktigini ve stirelerinin cok erken doldugunu
gozontinde
tutmazlar . Kendini bilen kimse, cenazeye, tabuta kendisi konmus gibi
bakmalidir. Ctinki cok gecmeden, belki ertesi ve belki iki gun sonra tabuta



girebilir . Rivayet edildigine gore. Ebu Hureyre (R.A.) bir cenaze gortince
Ugurlar olsun. Biz de pesinizdeyiz derdi .Mekhul-ud Dimiski (R.A.) bir
cenaze gordtigti zaman 6nce siz geginiz, biz arkamzdayiz. Bir yanda manali
bir nasihat, obtir yanda kisa omtirlti bir gaflet. Biri gidiyor, otekinin
ise
akli ba?inda degil> derdi. tiseyd ibni-Hudeyr (R.A.) buyurur ki; Her
cenaze
gordtigtimde icimden sadece gergeklesen hadise mahiyetinin ne oldugu ile
nereye varilacak oldugunu dtistintirtim. Kardesi olen Malik ibni Dinar
(R.A.)
cenaze toreninde goz yasi dokerken Nereye varacagimi bilmeden ytiztim
giilemez. Yasadikga da bunu 6grenemem diyordu . A'mes (R.A.) buyurur ki :
Cenaze torenlerine katildigimizda hepimiz yasli oldugumuz igin hangimizin
hangimizi teselli edecegini bilemezdik. Sabit-til Btinani (R.A.) buyuruyor
ki : Cenaze torenlerine katildigimizda basi onde olarak aglamayan kimse
goremezdik. ilk mtisltimanlar oltimden boyle korkarlardi. Simdi ise
cenazelerde gogunlugu, gtilen, eglenen ve sadece oltintin geriye ne miras
biraktigi ve mirasinin nasil boltistilecegi konusunda konusan kalabaliklar
gortiyoruz . Gtintimtiztin torenlerinde oliinun yakmlari ve akrabalari sirf
hangi
yoldan giderek kalan mirastan pay alacaklarini dtistinmekte, hig biri kendi
cenaze toreni ile tabuta konunca Basma neler gelecegi Konusunu konusmaz .

Bu gafil halin, giinah ve isyanlarla katilasan kalblerden baska bir
sebebi yoktur. Bu yiizden ulu Allah' 1 ahiret gununii ve onu ulu zatini
korkunc merhaleleri unutarak bize faydasi olmayan seyler ile eglenir,
oyalanir olduk .Allah ' dan bizi bu gafletten uyandirmasini dileriz. Cenaze
torenine katilanlardan beklenen en yerinde davrams, olii icin gozyasi
dokmektir. Aslmda isin igyuziinu idrak etseler oliiye degil, kendilerine
aglarlar . ibrahim-uz Zeyyad (R.A.) oliiye aciyanlari gortince onlara
Kendinize acisaniz size daha yararli olur. Ctinki uq korkunc safhadan
gecmis bulunuyor. Birincisi oltim meleginin yiiziinii gordii. ikincisi
oltim
acisi tatti. Ugiinciisii son nefesdeki endiseden kurtuldu . Ebii Amr ibni
Ala
der ki; Bir gun tinlti sair Cerir ile birlikte oturuyorduk. Katibine siir
yazdiriyordu . Bu sirada bir cenaze gortindii. Cerir sustu. Sonra da
vallahi
bu cenazeler beni kocaltti. dedi ve o anca su beyitleri insad
etti; Cenazeler bize dogru gelirken tirktiyoruz. Onlar gegtikten sonra da
eglenceye daliyoruz. Uzerine kurt diisen bir koyun siiriisii gibiyiz. Kurt
stirtiden uzaklasir uzaklasmaz koyunlar yine otlamayadalarlar .
Diisiinceli
olmak, ibret almak ve fikih kitablarmdaki cenazenin siinnet ve edeblerine
uyarak aleak goniillii bir eda ile cenazenin arkasmdan gitmeye hazirlanmak,
cenaze torenine katilmanin edeblerindendir . Yine kisinin olii hakkmda
fasik
da olsa iyi diisiinmesi ve gortintisti iyi olsa bile kendisi hakkmda
kotiimser
olmasi cenaze edeblerindendir. Ctinki son nefesi verme am tehlikedir, nasil
gececegi bilinmez .Nitekim Omer ibni Zerr'in (R.A.) gtinahkar tamnan bir
komsusu oliir. Herkes cenazesine katilmaktan kacimr. Buna karsilik Omer
komsusunun cenazesine katilir ve namazini kildirir. Olii topraga verilince
Omer mezarm basma dikilir ve soyle der. Ey Ebti Filan. Allah sana rahmet
etsin. Omrtin boyunca Kelime-i Tevhid'den ayrilmadm ve yiiziinii secde ile
toprakladm. Senin icin Gtinahkar ve kusurlu diyorlar. Hangimiz giinahsiz
ve kusursusuz ki . S6ylendigine gore Basra kasabalarmdan birinde giinaha
diisktin biri bir gtin oliir. Karisi cenazesini tasimakta kendisine yardim
edecek hie kimse bulamaz. Ctinki gtinahkarligi ile tanmdigmdan hig kimse
cenazesine katilmaz. Kadm oliiyii iki ticretli hamal ile musalla tasma
tasir. Fakat hig kimse namazini kilmak istemez.

Bunun uzerine kadm, topraga vermek tizere oltiyti sahraya tasitir.
Yakmlardaki dagda biiyiik bir zahid barmrrmis. Kadm onu karsismda gortir.
Sanki cenazeyi bekliyormus gibidir. Sonra da cenazenin namazini kilmaya
hazirlanir . Kasabanm her yanma Zahid falan kisinin cenaze namazini kilmak
tizere dagdan indi diye haber yayilir. Bunun uzerine btittin kasaba halki
da
oraya toplanir ve zahidin imamligi altmda cenaze namazini kilarlar. Halki,
zahidin bu cenazenin namazini kilmasma sasarlar. Bir soru uzerine
davranism sebebini soyle agiklar: Rtiyamda bana Falan yere in. Orada
yanmda bir kadmdan baska hig kimsenin bulunmadigi bir cenaze goreceksin.
Onun namazini kil. Onun gtinahlari afvedilmistir diye bildirildi . Bu
sozleri
duyan halkm saskmligi daha da artar. Bunun uzerine zahid, oliinun esini



yanina gagirir. Ona kocasmm nasil bir hayat yasadigini ve ne gibi
ozellikleri oldugunu sorar. Kadin Herkesin bildigi gibi gtintintin cogu
kismini meyhanede icki icerek gecirirdi diye cevap verir. Zahid kadma
Diisun bakalim, hip bir iyi amelini biliyor musun diye israr eder.Kadm bu
sefer su cevabi verir. Evet. onun tic iyi huyunu hatirliyorum: Birincisi
sabahleyin ayilmca tisttinti degistirir, abdest alir ve sabah namazim
cemaatle kilar. Sonra yine meyhaneye doner, icki icmeye baslardi . Ikincisi
evinde her zaman bir veya iki yetim barindirirdi. Onlara gocuklarindan da
daha iyi davramrdi. Onlarm tizerine cok titrerdi. Uctinctisti gece
ortasinda
ayilir ve gozyaslari arasmda Ya Rabb'i, bu murdar bedenimle hangi
Cehennem kosesini doldurmak istiyorsun derdi.Bunun tizerine zahid ortadan
kayboldu ve halkm adam hakkindaki saskinligi ve kararsizligi da dagilmis
oldu.Dahhak soyle der; Adamin biri Peygamber ' imize insanlarin en zahidi
kimdir, ya Rasulellah diye sorar. Peygamberimiz adama soyle cevap verir.
Kabri ve ctirtimeyi hatirindan cikarmayan, dtinya ziynetinin fazlasmdan
uzak
durup baki olani fani olana tercih eden. yarini omrtinden saymayan ve
kendini oltilerden biri sayan kimsedir . Evini mezarliga yakin secen Hz.
Ali'ye (K.V.) Niye mezarliga yakin oturuyorsun diye sorulunca soyle cevap
verir; Ben onlari en iyi ve en dogru komsu olarak kabul ediyorum. Ctinki
konusmaktan kaciniyor ve ahireti dtistintiyorlar . Hz . Osman (R.A.) bir
kabrin
basina varmca sakali lslanacak derecede aglardi. Kendisine Sen cenneti ve
cehennemi aninca aglamiyorsun da kabrin basinda durunca niye agliyorsun
diye sorarlar. Hz. Osman su cevabi verir: Ben Peygamberimizin soyle
dedigini duydum: Kabir, ahiretin ilk konagidir, olti bu safhadan kolay
gecerse sonrasi daha kolay olur. Fakat bu safha cetin gectigi takdirde
arkasi daha zor gelir . S6ylendigine gore Amir ibni As (RA.) bir gun bir
mezarligm yaninda atindan inerek iki rek'at namaz kilar. Kendisine Daha
once boyle yapmazdm, simdiki davranisinin sebebi nedir diye sorarlar.
Bunun tizerine su cevabi verir. Kabir halkini ve onlar ile kabir arasmda
neler gectigini dtistindtim de bu ikisi vesilesi ile Allah'a yaklasmak
istedim. Mticahid (R.A.) der ki; 01ti ile ilk once kabri konusur ve der
ki .
Ben bocek, yalnizlik, gariplik ve karanlik yuvasiyim. iste senin igin
hazirladiklarim bunlardir, sen benim icin ne hazrladm?Ebti Zerr (R.A.)
buyurur ki; Size fakirlik gtintinti bildireyim mi? Kabre konuldugun
gtindtir.

- 576 -
Yt)Z DOKUZUNCU BOLUM

CEHENNEM AZABINDAN KURTULMAK
Buhari'ye gore Peygamberimiz sik sik Ey Rabb'imiz! Bize dtinyada ve
ahirette iyilik ver. Bizleri cehennem azabmdan koru diye dua ederdi.Ebti
Ya'la'ya gore Peygamberimiz bir gun sahabilere hitab ederken iki onemli
konu olan cennet ile cehennemi hig bir zaman hatirinizdan gikarmayiniz
buyurdu, bu arada gozlerinden stiztilen yaslar sakalinin her iki yanini da
lslatti. Sonra sozlerine soyle devam etti. Nefsim kudret elinde olan
Allah'a yemin ederim ki . ahiret ile ilgili olarak benim bildiklerimi
bilseniz, toprak tizerinde gezinir ve basmiza toprak

serperdiniz . Taberani ' ye gore bir gun Cebrail, alisilmamis bir zamanda
Peygam-ber ' imize geldi. Peygamber ' imiz ona Niye senin rengini degisik
gortiyorum diye sordu. Cebrail Ulu Allah su sirada cehennem kortiklerine
islesinler diye emir verdi de sana onun icin geldim dedi . Peygamber '
imiz
ona Ya Cebrail, bana cehennemi anlat dedi. Bunun tizerine Cebrail soyle
dedi:Ulu Allah emir verdi de cehennem bin yil yandi . Sonunda bembeyaz
oldu. Arkasmdan yine ona emir verdi de bin yil daha yandi . Bu defa
kipkirmizi oldu. Daha sonra ona yine emir verdi de bin yil daha yandi.
Sonunda simsiyah oldu. Simdi o kapkaradir, ne kivilcimi lsik verir ve ne de
yalazi soner.Seni. hakki bildirmek tizere peygamber olarak gonderen Allah'm
adina yemin ederim ki . eger cehennemden igne burnu girecek kadar bir delik
acilsa hararetinin ytiksekliginden dolayi yerytiztindeki btittin canlilar
oltirdti.Seni, hakki bildirmek tizere peygamber olarak gonderen Allah'a
yemin
ederim ki, eger cehennem korucularmdan biri yerytizti halkma gortinse,
ytiztintin korkunglugunun ve bayiltici kokusunun tesiri ile hepsi
oltirdti.Seni.
hakki bildirmek tizere peygamber olarak gonderen Allah'a yemin ederim ki .



ulu Allah' m kitabmda bahsettigi cehennem zincirlerinin bir halkasi
yeryuzu daglari uzerine indirilse. daglar coker ve bu halka yerin en alt
tabakasma inmedikce duramazdi.

Peygamber ' imiz duyduklarinin bu noktasmda Ya Cebrail, yeter. Yoksa
kalbim yuvasmdan firlayacak ve 61ecegim> dedi.Bu sirada Peygamberimiz
Cebrail 'in aglamakta oldugunu gordu. Bunun uzerine Peygamber ' imiz ona
Ya
Cebrail, Allah Kati'nda bu kadar yuce bir mertebenin sahibi oldugun halde
sen de mi agliyorsun dedi . Cebrail Peygamberimize su cevabi verdi. Niye
aglamayayim? Asil benim aglamam gerekir. Belki de Allah' in bilgisine gore
durumum bu gunkunden degisiktir. Bilmiyorum, Delki de onceleri meleklerden
biri olan seytanin basma gelen felaket, benim de basima gelir. Bilmiyorum,
belki de Harut ile Marut'un baslarma gelenler, benim basima gelir. Bunun
uzerine Cebrail ile Peygamber ' imiz birlikte aglamaya basladilar. Nihayet
soyle bir ses geldi. Ey Cebrail ve Muhammed (S.A.S.) Allah sizleri
kendisine asi. olmaktan korumustur. Bu sesin arkasmdan Cebrail tekrar
goge yucelir. Peygamber ' imiz de biraz sonra disari gikinca giilen ve
eglenen
bir Ensar gurubuna rastladi. Onlara soyle buyurdu: Onunuzde cehennem
varken nasil gulebiliyorsunuz? Benim bildiklerimi bilseniz, az gtiler cok
aglardiniz. Girtlagimzdan ne bir lokma yemek ve ne de bir yudum su
gecmezdi. Yuksek daglara cikarak Allah'a yalvarirdiniz . Bu sirada soyle
bir ses geldi: Ya Muhammed! Kullarimi umutsuzluga dtisurme. Ben seni,
cetin gosterici olarak degil, ancak mujdeleyici olarak gonderdim. Bunun
uzerine Peygamber ' imiz Dogruluktan ayrilmayiniz . Allah'a yakm olunuz
buyurdu . ileri suruldugiine gore bir gun Peygamber ' imiz Cebrail 'e Niye
Mikail'i hig gulerken gormedin mi? diye sorunca Cebrail'de O'na Mikail. '
cehennem yaratiloliberi hie giilmedi diye cevap verdi . ibni Mace ve
Hakim'e
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Sizin kullandiginiz bu ate?,
cehennem atesinin yetmiste biri derecesinde bir yakiciliga sahibtir. Eger
iki sefer suda sondurulmeseydi, ondan yararlanamayacaktiniz . Bu ate?,
tekrar cehenneme dondurulmesin diye Allah'a dua etmektedir.

Beyhaki'ye gore Hz. Omer (R.A.) bir gun;

Derileri her eridiginde azabi duysunlar diye 'onlara baska bir deri
veririz (155; Nisa Sure i Celilesi; 5C

mealindeki ayeti okuyarak Ka'b ibni Ahbar'a Bu ayeti tefsir et. Eger dogru
soylersen, sozlerini tasdik ederim. Yanlis soylersen sana karsi cikarim
dedi. Bunun uzerine Ka'b. ayeti tefsir etmeye giriserek Ademoglu
cehennemde yanarken derisi ya bir saat icinde veya bir gun icinde altibin
kere yeniden yaratilir dedi. Hz. Omer Dogru s6yliiyorsun dedi.Yine
Beyhaki'ye gore Hasan-ul Basri (R.A.) bu ayeti soyle tefsir eder.
Cehennemlikleri ate?, her gun yetmis bin kere yakip eritir. Her eriyisten
sonra onlara eski durumunuza donunuz denir ve hemen eskisi gibi
oluverirler . Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Cehennemlikler
arasmda dlinyada en mutlu yasayanlardan biri getirilir. Cehenneme bir kere
konup cikarildiktan sonra ona Ey Ademoglu, hig hayir gordun mu? Hie
mutlulukla karsilastm mi? diye sorulur. Adam; Vallahi, hayir, ya Rabbi
diye cevap verir.Buna karsilik dlinyada en cok sikmti ceken bir cennetlik
getirilir. Cennete bir kere konup cikarildiktan sonra ona Ya Ademoglu, hie
sikmti cektigin oldu mu? Darlikla hie karsilastm mi? diye sorulur. Adam
Vallahi, hayir, ya Rabb ' i . Ben hie bir sikmti ile karsilasmadim, hie
bir
darlik gormedim diye cevap verir.ibni Mace ' ye gore Peygamber ' imiz
(S.A.S.) buyuruyor ki : Cehennemliklere aglama gonderilir. Oyle cok
aglarlar ki . sonunda yaslari kurur. Sonra yanaklarmda, igine gemi salmsa
yuzebilecek derinlikte gukurlar agilmcaya kadar kan aglarlar . Ebu
Yahya'ya
gore Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki : Ey insanlar, aglaymiz.
Aglayamiyorsaniz . hie olmazsa. aglamakli olunuz. cunki Cehennemde
cehennemlikler yanaklarmda kanal gibi yariklar belirinceye kadar yas
dokerler. Sonunda yaslar kuruyunca da gozleri irinlesinceye dek kan
aglarlar .

- 579 -
YUZ ONUNCU BOLUM

MIZAN VE SI RAT



Ebu Davud'a gore bir giin Hz. Ayse (R.Anha) aglar. Peygamber ' imiz ona
Nicin
agliyorsun diye sorar. Hz. Ayse (R Anha) Cehennem aklima geldi de ondan
agliyorum. Siz erkekler Kiyamet Gunu eslerinizi hatirimza getirir misiniz?
der. Peygamber ' imiz (S.A.S.) onun bu sozlerine su cevabi verir: Sadece
tic
yerde kimse kimseyi dtistinmez. Birinci amelleri tartan Mizan ontinde,
herkes
iyi amellerinin Baskm mi ciktigmi yoksa hafif mi kaldigini ogreninceye
kadar. ikincisi amel defterleri dagitilirken, herkes amel deftertnin sag
tarafindan mi yoksa sol tarafmdan nu veya arka tarafmdan mi verildigini
ogreninceye kadar. Uctinctisti cehennemin ta ortasi tizerine Sirat
kurulunca.
Herkes uzerinden asip asamayacagim ogreninceye kadar . Tirmizi ' ye gore
Enes
ibni Malik (R.A.) buyurur ki; Bir giin Peygam-ber ' imize Kiyamet Gunu
bana
sefaat edip etmeyecegini sordum Bana; Allah izin verirse edecegim diye
cevap verdi.Bunun tizerine O'na Seni nerede bulurum diye sordum. Bana
Beni ilk once Sirat uzerinde ararsm dedi . Seni Sirat uzerinde
bulamazsam dedim. 0 zaman Mizan ontinde ararsim dedi. Eger Mizan ontinde
de bulamazsem diye sordum. Bana su cevabi verdi. 0 zaman beni havuz
basmda ara. Ctinkti ben mutlaka bu tig yerin birinde olurum. Hakim' e gore
Peygamber ' imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: Kryamet Gtinti Mizan kurulur.
tizerine
gokler ile yer konsa onlari bile cekebilir. Melekler Ya Rabbi, bu Mizan
kimin amellerini tartacak diye sorarlar. Ulu Allah kullarimdan hangisinin
amelini istersem diye cevab verir. Bunun tizerine melekler Ey
noksanliklarm her ttirltistinden beri olan Allah, sana gerektigi gibi
ibadet
etmis degiliz derler.ibni Mes'tid (R.A.) buyurur ki, Cehennem tizerine
bilenmis kilic gibi keskin ve kaygan olan Sirat kurulur. Uzerinde gecenlere
takilan atesten cengeller vardir. Bunlara takilan ytiztistti cehenneme
kapaklanir . Uzerinden bazilari simsek gibi gecer, cengeller tizerine
takilamaz ki kurtulmasi soz konusu olsun. Bazilari rtizgar gibi gecer.
Bunlar da cengellere takilmadiKlari icin kurtulmalari soz konusu degildir.
Bazi at kosar gibi gecer. Bazilari ayakla kosar gibi bir hizla, bazilari da
tins ytirtime hiz ile gecerler, bazilari da normal ytirtiytisle
gecerler.En
sondan giden kimseyi ates yalar ve canini yakar. Fakat Allah' in fazileti,
rahmeti ve keremi sayesinde yine de cennete girer. Ona Ne dilersen dile,
ne istersen soyle diye buyurulur. Adam Ya Rabb ' i . benimle alay mi
ediyorsun der. Bunun tizerine ona tekrar Ne diliyor, ne istiyorsan soyle>
denir. Nihayet dilekleri bitince Ulu Allah ona Ne istiyorsan, yaninda bir
kat fazlasi ile sana veriyorum der.Mtislim'e gore ensar'dan Ummti
Mtibessir
(R. Anha) der ki . Peygam-ber ' imizin bir gun esi Hafsa'mn yaninda iken
Allah'm izni ile. agacm altmda bana bey'at edenlerin hie birisi
cehenneme girmeyecek buyururken isittim. Hatsa Hayir, ya Rastilellah
deyince Peygamber ' imiz onu susturdu. Buna ragmen Hafsa Oraya, cehenneme
hie girmeyeniniz olmayacak mealindeki ayeti okuyunca Peygamber ' imiz ona
Ulu Allah

sonra takva sahiblerini kurtaracagiz ve zalimleri orada diztistti
cokmtis durumda birakacagiz buyuruyor diyerek cevab verdi (156)
Meryem Sure-i Celilesi; 72

Ahmed ibni Hambel'e gore, Cehenneme ugrayip ugramayacagi konusunda bir
cemaat fikir ayriligma dtisttiler. Kimi Mti'minler oraya hie girmeyecek
derken kimisi de herkes oraya girecek. Sonra takva sahibleri kurtulacak
diye fikirlerini savundular . Bunun tizerine iclerinden biri sahabilerden
Cabir ibni Abdullah'a (R. A.) bu konudaki fikrini sordu. Cabir ona su
cevabi verdi. Herkes oraya girer. Peygamber ' imizin boyle buyurdugunu
duymadiysam. su kulaklarim sagir olsun . Cehenneme ugramak igine girmek
anlamma gelir. Fakat cehennem mti'minler icin. Hz. ibrahim'e oldugu gibi
serin ve elverisli bir yer olur. kadar ki, onlar cehennem melteminin
sesini duyarlar. Arkasmdan Sonra takva sahiplerini kurtaracagiz ve
zalimleri de diztistti cokmtis durumda orada birakacagiz mealindeki ayetin
htikmti gerceklesir . Hakim' e gore herkes cehenneme varir, arkasmdan
amellerinin derecesi uyarinca geri cikarlar. ilk cikan goz acip kapayasiya,
sonrasi rtizgar gibi. sonrasi at kosar gibi. sonrasi normal stivarisi gibi,
sonrasi hizli ytirtiyen bir yeya gibi ve en arkada kalan normal yaya
ytiriiyusu
ile oraya girip cikar.



- 531 -

YUZ ON BiRINCi BOLUM

PEYGAMBER' iMIZIN (S.A.S-) VEFATI
ibni Mes'ud (R.A.) der ki; Aramizdan ayrilacagi sirada Ayse'nin {R.A.)

(validemiz icin) evinde yatan Peygamberimizin yatiina girdik. Bizi gorunce
gozleri yasardi ve soyle buyurdu: Hos geldiniz. Allah size omurler
versin, sizi korusun ve desteklesin. Size Allah' 1 ve ' ndan korkmayi
tavsiye ederim. Ben size ' nun gonderdigi aciklayici bir ikaz ediciyim.
Onun mtilkti uzerinde ve ' nun kullari hakkmda sakm Allah'm emirlerine
karsi gelmeyin. Olum am, Allah'a dontis ve Sidret-ul Munteha'ya, cennet
barmagma ve dolu kadehe kavusma am yaklasti . Benden yana birbirinize ve
benden sonra dininize girecek olanlara selamimi ve Allah'm rahmeti
dileklerimi ulastirm . Bildirildigine gore, Peygamber ' imiz (S.A.S.)
dlinyadan ayrilacagi sirada Cebrail'e Benden sonra ummetim kimin elinde
kalacak diye sorar. Ulu Allah Cebrail'e bildirir ki . Sevgili Rasulumu
mlijdele ki . ' nun ummetini yuztistu birakmam. O'na mujdele ki, insanlar
yeniden dirilirken ilk defa mezarimn basma cikacak ve Mahser
toplantismda ummetinin basmda bulunacaktir . ' nun timmeti iceri girmedikce
cennete girmek, diger ummetlere yasaktir. Bunun uzerine Peygamber ' imiz
Simdi gozlim arkada degil diye buyurdu.Hz. Ayse (R. Anha) buyurdu ki :
Peygamber ' imiz aramizdan ayrilacagi sirada yedi kuyudan cikarilmis yedi
tulum su ile kendisini yikamamizi emretti. Biz emrettigi gibi yaptik.
Ferahladi. Sonra evden cikti. Cemaatle nemaz kildi, arkasmdan Uhud
sehidleri icin istigfar ve dua etti. Sonra da ensar hakkmda vasiyette
bulunmak uzere sunlari soyledi: imdi . ey muhacirler! Siz artiyorsunuz .
Fakat ensar. bu gun oldugundan daha fazla artmaz oldu. Ensar -benim
sigmdigim barmagimdir . Onlarm iyilerine karsi iyi davrammz.
Hatalilarmm hatalarim da .hos gorunuz . Sonra sozlerine soyle devam etti,
Bir kul, dunyada kalmak ile Allah'a yonelmek arasmda tercih yapmaya
cagrildi ve Allah'm yamm tercih etti. Bu soz uzerine Ebu Bekir.
Peygamberimizin son sozti ile kendisini kasdettigini ve olecegini sanarak
aglamaya basladi . Peygamber ' imiz durumu gorunce soyle buyurdu. Sakin
ol. ya
Ebu Bekir! (R.A.) . Yalmz Ebu Bekir'in yoluna acilamn dismda Mescid'in
sokaga acilan diger butun kapilarim kapatimz. Cunki ben Ebu Bekir ile
sohbet etmekten daha degerli bir is bilmiyorum.

Hz. Ayse (R. Anha) diyor ki : Peygamber ' imiz benim evimde, benim
giinumde ve
kucagimda ruhunu teslim etti. Ulu Allah ' nun agiz suyu ile benimkini
oliimu
sirasmda biraraya getirdi. (Bu da soyle oldu) Kardesim Abdurrahman iceri
girdi, elinde bir Misvak vardi . Peygamber ' imizin gozu misvaka takildi.
Hosuna gittigini anladigim icin Onu sana alayim mi diye sordum. Basi ile
evet diye isaret etti.Misvaki eline verdim. Onu agzma gotiirdu, fakat
sert geldi. Onu-senin icin yumusatayim mi? diye sordum. Basi ile evet
diye isaret etti. Bunun uzerine misvaki agzimda yumusatip yine O'na
uzattim. Onunde bir su canagi vardi . Elini suya daldirip lailahe
illallah.
Gercekten olumiin gesitli krizleri vardir demeye basladi. Sonra da Ytice
dost, yiice dost diyerek elini kaldirdi. zaman Demek ki . bizi tercih
etmiyor dedim. Babasmdan duyduguna dayanarak Said ibni Abdullah (R.A.) der
ki . Ensar, Peygamber ' imizin hastaligmm agirlastigim gorunce Mescid'in
cevresinde toplandilar, once Abbas (R.A.) Peygamber ' imizin yanma girerek
ensarm disarda ve endise icinde oldugunu bildirdi. Sonra Fadima R.A.)
yanma girerek ayni seyleri soyledi. Arkasmdan Hz. Ali (K.V.) iceri
girerek ayni seyleri soyledi . Bunun uzerine Peygamber ' imiz elini
uzatarak
tutun dedi . Hemen tuttular. Sonra Ne diyorsunuz diye sordu.

. Yamndakiler Oleceksin diye korkuyoruz dediler . Erkekler Peygamber '
imizin
basucunda toplandiklari icin kadmlari da bagrismaya basladilar. Bunun
uzerine Peygamber ' imiz yatagmda dogruldu ve Ali ile Fadl ' a dayanarak
kapiya cikti. Abbas onunden yuruyordu. Basi sarili idi . Kendi kendine
yuruyerek minberin ilk basamagma oturdu. Herkes etrafmda toplandi . Allah '
a
hamd ve sena ettikten sonra soyle buyurdu: Ey insanlar! ' Duyduguma gore
olecegim diye korkuyorsunuz Sanki oliimu garip gortir gibisiniz.
Peygamber ' inizin olmesinde ne gariplik goruyorsunuz? Ben size daha once



olecegimi soylemedim mi? Kendiniz de zaten benim olecegimi bilmiyor
muydunuz? Benden- "onceki hie bir Peygamber ummeti arasmda baki kaldi mi
ki . ben Sizin aramzda baki kalayim? Beni dinleyin, ben de siz de
Rabb'imize kavusacagiz.

Ben size ilk muhacirlere karsi iyi davranmanizi ve muhacirlere de
kendi aralarmda ayni seyi tavsiye ederim. Ctinki Ulu Allah soyle buyuruyor:

c-Yemin olsun asra ki . iman edip giizel amel isleyenler ile
birbirirlerine hakki ve sabri tavsiye edenlerden baska butun insanlar
htisrandadirlar . (157) Asr Sure-i Celilesi;

Her sey Allah' in iznine gore ytirtir. Bir isin gee kalmasi sizi o konuda
sakin acele etmeye stirtiklemesin . (Junki Ulu Allah birinin acele etmesi
ile
acele etmez . Allah ' a karsi cikana 0. baskin cikar. Allah'i aldatam 0.
gereken cezayi verir.c Eger idareyi ele alirsaniz, yeryuzunde bozgunculuk
cikaracak, akrabalik baglarim nw keseceksiniz?Ensara karsi iyi
davranmanizi tavsiye ederim. Onlar sizden once Medine'yi yurt ve iman
yuvasi edinmislerdi . Onlara karsi iyi olmamzi tavsiye ederim. Size
aziklarmdan pay ayiranlar onlar degil mi? Size yurtlarinda kolaylik
gosterenler onlar degil mi? Mallarma ihtiyaclari olmalarma ragmen sizi
kendilerine tercih etmediler mi?Beni dinleyiniz. iki kisi arasmda hiiktim
vermek iizere selahiyete sahib kilinan kimse onlarin iyisinin soztinti
kabul
etsin ve kusurlusunu hos gorsun.Hey. ben sizden ayriliyorum. Siz de
pesimden gelip bana kavusacaksiniz . Hey. bulusma yerimiz, Havuzdur.
Havzim,
Sam'm Basra sehri ile Yemen'in Sena sehri arasi kadar genistir. Kevser
olugundan oraya stiffen beyaz, ak kopukten daha yumusak ve baldan tatli bir
su akar.Oradan icenler artik hip susomaz. Taslari inci ve yatagi misktir.
Yarm hesaplasma gtinii ondan kirn mahrum kalirsa, her ttirlti hayirdan
mahrum
olur. Hey. kirn yarm oraya, benim yanima gelmek isterse, elini ve dilini
gereksiz, seylerden alakoysun.Bu arada Abbas ya Nebi Allah Kureyslilere
nasihat et dedi . Peygamber ' imiz soyle buyurdu: Bu nasihatlerim ancak
Kureyslileredir . insanlar Kureys ' lilere tabidir. iyiler iyilerine,
kotuler
kotiilerine baglidir.

Ey Kureys ' liler . herkese karsi iyi davranmiz. Ey insanlar! Glinahlar
nimetleri degistirir ve daha once ayrilan paylari baskalastirir . Halk iyi
olunca bastakiler de onlara karsi iyi davranir. Halk kotti olunca basta
bulunanlar, onlara karsi sert davranirlar. Ulu Allah;

B6ylece bir kisira zalimleri, istediklerine karsilik, digerlerinin
basma musallat ederiz buyuruyor. (158) En'am Sure-i Celilesi; 129
ibni Mes'ud'un bildirdigine gore. Peygamber ' imiz Ebu Bekr'e (R.A.) Bir
sey
sormak istiyorsan sor dedi. Ebu Bekr de (R.A.) 01um am yaklasti mi. ya
Rasulellah diye sordu. Peygamber ' imiz 01um am iyice yaklasti, hatta
iizerime sarkti diye cevab verdi . Ebu Bekr de (R.A.) Allah'm katmda olan
her sey sana kutlu olsun, ey Allah'm Rasulii! Keske basimiza neler
gelecegini bilseydim! dedi. Peygamber ' imiz ona Allah'a ismarladik.
Sidrat-ul Munteha'ya, cennet barmagma, yuksek Firdevs'e. dolu kadehe .
Ytice Dosta, giizel nasib ve hayata! dedi. Ebu Bekr (R.A.) Seni yikamayi
kirn
iizerine alsm diye sordu. Peygamber ' imiz Yakmlik derecesine gore
akrabamm erkekleri diye cevap verdi. Ebu Bekr (R.A.) Seni nasil bir
kefene saralim diye sordu. Peygambe ' rimiz Bu elbiselerime . Yemen
kumasmdan bir elbiseye ve beyaz misir bezine sararsimz diye cevap
verdi. Ebu Bekr (R.A.) Namazim nasil kilalim diye sordu. Bu sirada biz de
Ebu Bekr (R.A.) de agliyorduk. Peygamber ' imiz soyle buyurdu. Hele durun,
Allah sizi afvetsin ve Peygamberimizden yana size iyilik versin. Beni
yikayip kefene sarmca bu evdeki "sedirinin iizerine, kabrimin yambasma
koyun ve bir mtiddet yammdan ayrilip disari cikm.Cunki iizerime ilk defa
Ulu Allah rahmet edecek. 0 ve melekleri size rahmet ve istigfar ederler
Sonra benim icin magfiret dilemek iizere meleklere izin verilecektir .
Allah'm yarattiklari iginde yanima ilk girip benim icin magfiret dileyecek
olan Cebrail'dir. Arkasmdan. Mikaif. arkasmdan israfil, arkasmdan
kalabalik ordusu ile Azrail gelir. Sonra da meleklerin hepsi yanima
girerler . Sonra sira size gelir. Yanima gurup gurup .girip once birer
birer
selam verin. Teskiye. feryad ve iniltiler ile beni rahatsiz etmeyin. Once



imam ba?lasm, arkasindan yakinlik derecesine gore akrabalarim,
arkasmdan kadmlar, en arkadan da cocuklar girsin.Ebu Bekr (R.A.) Seni
kim kabre koysun> diye sordu. Peygamber ' imiz Yakinlik derecesine gore
akrabalarimdan bir gurup, sizin gormediginiz , fakat sizi goren bir cok
melekler ile birlikte. imdi kalkimz ve benden sonrakilere sozlerimi
iletiniz . Hz . Ayse (R. Anha) der ki . Peygamber ' imizin aramizdan
ayrildigi
gun yambasmdakiler sabah saatlerinde hastaligmi hafiflemis gordukleri
icin sevinc icinde evlerine ve islerine dagildilar. Onu esleri ile basbasa
biraktilar. Bizler, bu duruma gore, daha oncesine gore timid ve ferahlik
icindeyken Peygamber ' imiz ansizm kadmlara Yammdan cikm. Melek geldi,
yanima girmek istiyor dedi. Benden baska butiin kadmlar disari cikti. Basi
kucagimda idi . Bu sirada kucagimdan dogruldu. Ben evin bir kosesine
cekildim. Melek ile uzun zaman soylesti. Sonra beni yanma cagirip basmi
yine kucagima dayadi . Kadmlara da iceri girin dedi.tisn Bu Cebrail'in
golgesi degildi dedim. Peygamber ' imiz bana Evet ya Ayse. bu olum melegi
(Azrail) idi. Bana gelerek soyle dedi: Ulu Allah beni sana gonderdi.
Fakat izinsiz yanma girmememi emretti. Eger izin vermiyorsan geri giderim,
izin verdigin takdirde girerim. Yine Allah, sen emir vermedikce canmi
almamami soyledi. imdi ne emrediyorsun? dedi. Ben de ona Cebrail bana
gelinceye kadar yammdan uzaklas dedim. imdi nerede ise Cebrail
gelir.Hz. Ayse (R. Anha) soyle der: 0yle bir durumla karsi karsiya
kaldik ki . ne bir cevap verebiliyor ve ne de gortls belirtebiliyorduk.
Dilimiz tutulmustu. Her bakimdan bizi saskmliga gomen bir darbe altmda
kalmis gibi idik.Durumun ciddiyeti ve icimizi dolduran korku ytizunden. ev
halkmdan hie birimiz konusmuyorduk . Cebrail tarn zamanmda gelip selam
verdi. Golgesini farkettim. Evdekiler disari cikmca iceri girdi ve soyle
dedi: Ulu Allah sana selam soylttyor ve kendini nasil hissettigini
soruyor. Gerci 0. seni senden iyi bilir. Fakat senin seref ve itibarim
arttirarak varligm hepsi tizerinde iistunluk ve degerini eksiksiz hale
getirmeyi ve boylece tlmmetine ornek olmani diledi . Peygamber ' imiz
Kendimi
sancili hissediyorum diye cevap verdi. Bunun tizerine Cebrail mtijdeler
olsun! Ulu Allah seni. senin icin hazirladiklarma kavusturmayi diliyor
dedi . Peygamber ' imiz Ya Cebrail, olum melegi benden izin istiyor, ona
haber
ver dedi .

. Cebrail Ya Muhammed. (S.A.V.) Rabb'in seni ozlemle bekliyor. Sana
nicin geldigini soylemedi mi? Allah 'a yemin ederim ki . oltim melegi
simdiye
kadar hie kimseden izin istemis degildir. Bundan sonra hie kimseden de izin
isteyecek degildir. Fakat Rabb'in senin serefini eksiksiz hale getirmek
istiyor. Bunun ile birlikte seni ozlemle beklemektedir . Peygamber ' imiz
0
halde oltlm melegi gelinceye kadar yammdan ayrilma dedi ve kadmlara iceri
girmelerine izin verdi. Bu arada Ya Fatma, bana yaklas dedi. Fatma O'na
dogru egildi . Peygamber ' imiz kulagma bir sey soyledi. Gozyaslari iginde
basmi kaldirdi. Konusamiyordu .Arkasmdan ona yine Basmi bana yaklastir
dedi. O'na dogru egildi. Kulagma bir seyler soyledi. Bu defa Fatma basmi
gtilerek kaldirdi. Fakat yine konusamiyordu . Gordugiimuz durum sasirtici
idi.
Fatma'ya, daha sonra bu konuyu sorduk. Bize 0nce bana 61ecegim dedi.
yuzden agladim. Sonra da Rabbime seni bana kavustursun ve ev halkim
arasmda ilk once seni benim yanima versin diye dua ettim dedi. Bu yuzden
gulumsedim diye cevap verdi. Bu sirada Fatma iki oglunu O'na yaklastirdi.
da onlari kokladi . Sonra oltim melegi (Azrail) gelerek selam verdi, iceri
girmek icin izin istedi. Peygamber ' imiz de ona izin verdi. Oltlm melegi
Bize ne emir veriyorsun, ya Muhammed (S.A.S.) diye sordu. Peygamber '
imiz
ona Beni derhal Rabbime kavustur dedi. Bunun tizerine olum melegi soyle
dedi: Peki. hemen bu gun . Zaten Rabbin seni ozlemle bekliyor. Sende
oldugu gibi hie kimse hakkmda tereddtit etmedi . Senden baska hie kimsenin
yanma izinsiz girmemi yasaklamadi. Fakat bekledigin an yakmdir . B6yle
dedikten sonra cikti. Cebrail iceri girdi ve sunlari soyledi: Ey Allah'm
Rasulu! Selam uzerine olsun. Bu benim artik yeryuztine son inisimdir. Vahiy
ve dtinya defteri artik dtiruldu. Benim yeryuzunde senden baska hie kimse
ile
isim yok. Seninle bulusmaktan gayri yerytlzij ile bir miinasebetim yok.
Seni
hak uzere gonderen Allah'a yemin ederim ki, artik burada durmamm hie bir



gerekcesi kalmadi . /Evde bulunanlardan hie birimiz bu sirada

O'na bir kelime ile bile saskmligimizi ifade edemedik. Duydugumuz sozlerin
oneminden dolayi erkek yakmlarma bir haber gondermek bile aklimiza
gelmedi. Sasirdik, donakaldik. Bu sirada basim gogsiime dayasin diye yer
degistirip ' nun yanma" vardim. Gogsunu tuttum. Bu arada bir baygmlik
gecirerek halsizlesti. Aim nig kimsede gormemis oldugum sekilde
terlemisti. Terini silmeye koyuldum. ' nun bu son terinin kokusundan daha
tatli bir koku hip hissetmemistim. Kendine gelince O'na Anam-babam, camm
ve ailem sana feda olsun, alnin ne kadar terledi diyordum. Bana Ya Ayse!
Miiminin ruhu terleyerek, kafirin ruhu da esek ruhu gibi ceneleri arasmdan
cikar dedi.iste o zaman kendimizi toparlayip ailelerimize haber gonderdik.
Eve ilk giren ve ' nun gormedigi ilk erkek babarain bana gonderdigi
kardesim
oldu. Boylece hie kimse gelemeden Peygamber ' imiz (S.A.S.) aramizdan
ayrildi ! Erkekleri ' nun yamnda bulunmaktan alakoyan Ulu Allah'di. (Junki
' nun iizerine Cebrail'i ve Mikail'i gorevlendirmisti . Baygmken Yiice
dosta diyordu. Sanki tercihini yeniliyor gibiydi ! Konusabildigi anlarda
da
Namaza. Namaza diye vasiyyette bulundu.Hz. Aise (R.A.) Der ki :
Peygamberimiz pazartesi gtinti kusluk ile ogle arasi bir anda aramizdan
ayrildi . Fatma (R. Anha) da buyurur ki, Allah'a yemin ederim ki, bu
limine t,
pazartesi gunii tesiri hala devam eden btiytik bir hadise ile

karsilamistir . A Ummu Gulsum {R. Anha) Hz. Ali'nin Ktife'de sehid edildigi
gun
bu soztin mislini soylemis Pazartesi gununden beni neler cektim.
Resulullah
(S.A.S.) o gun oldii. Ali o gun oldiiruldii. Babam da o gun oldtirtildti.
Ben
pazartesi gununden neler cektim> demistirHz. Ayse (R. Anha) sozlerine soyle
devam eder. Peygamber ' imiz aramizdan ayrilinca herkes Mescid'in etrafmda
toplandi ve feryadlar yukselmeye basladi. Melekler Peygamberimizin uzerini
benim elbisemle ortmustu. Ve kalabaliga karismislardi . Halkin bu hadise
karsismda tepkisi degisik oldu. Kimi ' nun oldugtine inanmiyordu. Kiminin
dili tutulmustu, ancak gok sonra konusabildiler . Bir kismi da manasiz,
tutarsiz sozler soyleniyordu . Bazilarimn akli baslarinda idi . Diger bir
kismi da oldugu yere gokerek kalmisti.Hz. Omer (R.A.) ' nun oldiigune
inanamayanlardan idi, Hz. Ali (K.V.) yerine gokup oyle kalmisti. Hz.
Osman'm (R.A.) dili tutulmustu sanki .Mtislumanlarin hig biri o anda Hz Ebu
Bekir {R.A.) ve Abbas (R.A.) gibi kendilerine hakim olamamislardi . Ulu
Allah bu ikisine gtig vererek onlara en dogru sekilde davranma imkamm
bagisladi. Herkes her ne kadar Ebu Bekir 'in (R.A.) dedigine uyuyordu ise
del Abbas gelince soyle konustu:c- Kendisinden baska ilah olmayan Allah
adma yemin ederim "ki,-

Allah'm Rasulli olumli tatmistir. Zaten henliz aramizda iken Ulu Allah
Ona;

Sen de ummetin de oleceksiniz. Sonra da Kiyamet Gunii Rabb'inizin
katmda hesaplasacaksimz diye buyurmustu Ziimer Sure i Celilesi:
30-31
Ebu Bekir'e haber Hazrec kabilesinden Haris ogullarimn evindeyken
verildi. Hemen geldi. Peygamberimizin yamna girdi. Ytiztine bakti. iizerine
egilip ' nu optti vs Ya Rasulallah. anam - babam yoluna feda olsun, iki
kere olecek degilsin. Allah'a yemin ederim ki, Allah Rasulli oldii.
Arkasmdan kapiya cikarak toplanan halka sunlari soyledi:

- Ey insanlar! Kim Muhammed'e (S.A.S.) tapiyor idi ise bilsin ki .
Muhammed
oldii. Kim Muhammed'in (S.A.S.) Rabbi'ne tapiyor idi ise 0. diri ve
oliimsiizdiir . Ulu Allah;

Muhammed. sadece bir peygamberdir . O'ndan once nice peygamberler
gelip gecmistir. Eger 0, oliir veya oldiiriiliirse, ardimza mi
doneceksiniz?
Kim iki topugu tizerinde geri donerse Allah'a hie bir'zarar vermis olmaz.
Allah siikredenleri mtikaf atlandiracaktir buyurmustur. (160)

(160) Al-i imran Sure-i Celilesi: 144.
Halk bu ayeti sanki ilk defa duymus gibi dinledi . Diger bir rivayete
gore.
Ebti Bekir (R.A.) haberi almca selat-ti selam getirerek Peygamberimizin
evine girdi. Gozleri dolu dolu idi, girtlogi testinin bogazmdaki su gibi
durmadan asagi inip yukari Qikiyordu. Buna ragmen sozlerine ve
davramslarma gayet hakim idi . Peygamberimizin iizerine egildi, ytiztinti
agti.



Alnindan ve yanaklarmdan optii, yuzunu oksadi. Sonra da gozyaslari iginde

sunlari soyledi:

-Babam, anam, canim ve aile halkim yoluna feda olsun. Hayatm da
oliimiin de giizel . Senin oliimiinle, baska hie bir peygamberin oliimiinde
kesilmeyen vahiy, artik kesildi. Sen anlatilmaktan yiicesin, o kadar
biiyiiksiin ki . senin igin aglanmaz. Oyle segkin oldun ki, hepimiz sana
sigmir olduk. Bizi oyle kaynastirdm ki . sende beraber olduk. Eger
olumiin kendi tercihin ile olmasaydi, nefsimizi yasa bogardik. Eger
Sen aglamayi yasak etmemis olsaydm, iizerinde aglamaktan
gozyaslarimiz kururdu. Engel olamadigimiz gozyaslarimiz birbirinden
ayrilmasi imkansiz olan lzdirabimizla Seni hatirlamamizm
nisamdir .Allah ' lm, bu duygulanmizi bizden ' na ulastir. Ey Muhammed
(S.A. S.) bizi Rabb'inin katmda hatirla, hep Senin aklmda kalalim.
Eger bize biraktigm agirbaslilik olmasaydi, biraktigm yalmzliga
hie kimse dayanamazdi . Allah' 1m! Bizim duygulanmizi Peygamber ' ine
ulastir ve ' nu aramizda tut. ' nun ile ilgili olarak bundan daha
baska bir aci basimiza gelmesin. Kalblerimizi ' na dogru yiicelt ki .
Peygamberimiz bize giizel drnek olsun. Allah 'dan kdtiiliiklerimizi
iyilige gevirmesini ve imanli olarak bizleri Peygamberimize
kavusturmasmi dileriz.Hic siiphesiz 0. kendisinden istekte
bulunanlarmm en keremlisi ve rahmetine umut baglananlarm en
ulusudur! Hamd. alemlerin Rabbi olan Allah'adir.
- 590 -son