BEÞERÎ SÝSTEMLER

5.
ö lüm GÖÇLERÝN NEDENLERÝ VE
B SONUÇLARI

Konular
ÖÇ EDER?
O ÝNSANLAR NEDEN G
eleri
O Geçmiþten
Günümüze Göç Hikây
O Kavimler G
öçü
O Yeni Dünya
’ya Göçler
O Mübadele Göçleri
O Beyin Göç
leri
O Ýþçi Göçleri
ler
O Doðal Afet
lerin Neden Olduðu Göç
O GÖÇÜN M
EKÂNSAL ETKÝLERÝ
O Bir Göç Hikâyesi
kiler?
O Göçler Yerle
þim Alanlarýný Nasýl Et

Temel Kavramlar
O Göç
O Ýç göç
O Dýþ göç
O Beyin Göçü
O Þehirleþm
e
 G ÖÇLERÝN NEDENLERÝ VE SONUÇLARI

ÝNSANLAR NEDEN GÖÇ EDER?

1. Tarihteki önemli göçler hakkýnda bilgi toplayýnýz.

2. Ailenize ait göç hikâyesini büyüklerinizden öðrenerek sýnýfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz.

Geçmiþten Günümüze Göç Hikâyeleri

Göç olayý insanlýk tarihi kadar eskiye dayanmaktadýr. Önceki dönemlerde daha çok iklim
deðiþmeleri sonucu göç olaylarý meydana gelmiþtir.
Geçmiþte göç olayýnýn temelindeki faktör, tarým ve hayvancýlýk açýsýndan elveriþli alanlarý elde
etme isteðidir. Özellikle doðal kaynaklarýn artan nüfusu beslemeye yeterli olmadýðý yerlerden tarým
ve hayvancýlýk potansiyeli yüksek olan alanlara göçler olmuþtur.
Aþaðýdaki okuma metninden yararlanarak Türklerin Orta Asya’dan göç etme nedenlerini birlikte
bulalým.

Türklerin Orta Asya’dan Göçü

Türklerin binlerce yýl boyunca hareket hâlinde bulunmalarý, ana yurtlarýndan çýkarak Dünya’nýn
çeþitli bölgelerine yayýlmalarý büyük bir tarihî oluþumdur. Özellikle Hun ve Oðuz göçleri uzun mesa-
feler aþýlarak yapýlmýþtýr.
Tarihî kayýtlara göre Türk göçlerinin en önemli sebebi, ana yurt topraklarýnýn verimsizleþme-
sidir. Büyük ölçüde kuraklýk, nüfus yoðunluðu ve otlak darlýðý, ekonomik sýkýntýlara neden olmuþ-
tu. Hayvanlarýn beslenmesi, çeþitli gýda maddeleri, giyim eþyasý gibi ihtiyaçlarýn karþýlanmasý için
iklimi elveriþli zengin topraklar
gerekiyordu. Bu nedenle önceleri
verimli topraklara sahip ve nüfusu
az olan komþu ülkelere göçler
yapýldý. Zamanla buralarýn da ye-
terli olmadýðý görüldü ve yeni yer-
ler aranmaya baþlandý. Böylece
ekonomik ve ticari yönden daha iyi
imkânlara sahip diðer topraklara
göçler baþladý.

Yandaki haritayý inceleyerek Türk-

lerin en çok hangi bölgelere doðru göç
ettiklerini söyleyiniz. Bu durumun ne-
denlerini tartýþýnýz.

1 Orta Asya Türk göçleri haritasý

82
 Kavimler Göçü

4. yüzyýlýn sonlarýna doðru gerçekleþen Kavimler Göçü, tarihteki en büyük kitlesel göç hareket-
lerinden biridir. Bu yüzyýlýn sonlarýna doðru deðiþen dünya iklimi, birçok kavmin yaþam alaný olan
Orta Asya iklimini olumsuz yönde etkilemiþtir. Kuzeye doðru çekilen buzullar Orta Asya iklimini
deðiþtirmiþtir. Sýcaklýða baðlý olarak oluþan kurak iklim, bu alanda yaþayan topluluklarý, daha uygun
iklim koþullarýnýn hüküm sürdüðü bölgelere göç etmeye zorlamýþtýr. Çoðunluðunu Türklerin oluþtur-
duðu bu kavimler, çeþitli göç yollarý izlemiþlerdir.
Göç yollarý
* Kuzeye gidenler Sibirya’ya,
* Doðuya gidenler Çin ve Uzak Doðu ülkelerine,
* Güneye gidenler Hindistan, Afganistan ve Çin’e,
* Batýya gidenlerin bir kýsmý Hazar Denizi’nin kuzeyinden Karadeniz’in kuzeyine ve Avrupa’ya, bir
kýsmý da Hazar Denizi’nin güneyinden Ýran, Irak, Suriye, Mýsýr ve Anadolu’ya göç etmiþlerdir.

2 Kavimler Göçü

Uzun yýllar süren göç hareketi, bu bölgelerde yaþayan kavimleri de daha ileriye doðru göçe zor-
lamýþtýr. Batýya doðru sürekli birbirini iten kavimler, sonunda Avrupa’ya kadar ulaþarak Kavimler
Göçü’nü baþlatmýþtýr.
Büyük göç hareketlerinde, iklim deðiþmeleri gibi coðrafi faktörlerin insanlýk tarihi üzerinde ne
kadar önemli bir etkiye sahip olduðu görülmektedir. Ýklim deðiþmelerinin sonucunda geliþen bu göç
hareketi, mekânsal olarak bütün bir Avrupa Kýtasý’nýn çehresini deðiþtirmiþ ve yeni ýrklarýn, yeni
siyasal yapýlarýn hatta yeni bir çaðýn baþlamasýna zemin hazýrlamýþtýr.

Yukarýdaki metne göre iklim deðiþiklikleri, insanlýk tarihinde hangi siyasal ve kültürel deðiþiklik-
lere sebep olmuþtur? Araþtýrýnýz.

83
 Yeni Dünya’ya Göçler

3 Amerika’nýn keþfi

15. yüzyýlýn sonuna doðru Kristof Klomb, Macellan ve Vasco dö Gama’nýn yaptýðý seyahatlerle
artýk dünyada bilinmeyen yer kalmadý. Özellikle Amerika Kýtasý’nýn keþfedilmesi ile bu kýtaya
Avrupa’dan göçler baþladý. 60 milyon insanýn yer deðiþtirdiði bu göçler, 20. yüzyýla kadar sürdü. Yeni
keþfedilen topraklardaki kaynaklarýn iþlenmesi ve bu kaynaklarýn ticari potansiyeli, bölgede Avrupalý
ticaret kolonilerinin kurulmasýna sebep oldu. Özellikle Ýngilizler ve Fransýzlar Kuzey Amerika’da,
Ýspanyollar da Güney Amerika’da ticari koloniler kurdular. Bütün bu göç hareketleri sonucunda
Amerika Kýtasý’nda yeni devletlerin kurulmasý, bütün Avrupa ve Dünya tarihini deðiþtirecek önemli
geliþmelerin baþlamasýna neden olmuþtur.
Yeni Dünya olarak adlandýrýlan Amerika’ya yapýlan bu göç hareketi özellikle 19. yüzyýlýn ilk
yarýsýnda büyük bir hýz kazandý. Avrupalý göçmenlerin çoðu; siyasal baskýlardan kaçmak, dinsel
inançlarýný özgürce yerine getirebilmek, maceraya atýlmak ya da ülkelerinde kendilerine tanýnmayan
fýrsatlardan yararlanabilmek için vatanlarýndan ayrýldýlar.
Sanayi Devrimi’yle geliþen teknoloji ve seyahat imkânlarý, bu göç hareketinin hýzlanmasýnda en
önemli etken oldu.

* Avrupalýlarýn keþfedilen kýtalarda koloniler kurmalarýnýn amaçlarý nelerdir? Araþtýrýnýz.

* Yukarýdaki metne göre, insanlarý göç etmeye yönelten sebepler nelerdir? Bunlarýn dýþýnda baþka
hangi faktörler göçlere neden olmuþtur? Tartýþýnýz.

84
84
 Mübadele Göçleri
Lozan Barýþ Antlaþmasý’yla Türkiye ve Yunanistan arasýnda nüfus mübadelesi ve sözleþme pro-
tokolü imzalanmýþtýr. Buna göre Yunanistan’daki Türkler ile ülkemizdeki Rumlar yer deðiþtirmiþtir.
Bu tip göçler Romanya ile Bulgaristan arasýnda da olmuþtur.

30 Ocak 1923’te Türkiye ve Yunanistan’ýn Lozan'da imzaladýðý "Türk-Yunan Nüfus

Mübadelesi’ne Ýliþkin Sözleþme ve Protokolü’’nün birinci maddesi þöyledir:

"Türk topraklarýnda yerleþmiþ bulunan Rum

Ortodoks dininden Türk uyruklularla Yunan
topraklarýnda yerleþmiþ Müslüman dininden
Yunan uyruklularýn, 1 Mayýs 1923 tarihinden
baþlayarak, zorunlu mübadelesine giriþilecek-
tir. Bu kimselerden hiçbiri, Türk hükûmetinin
izni olmadýkça Türkiye'ye; Yunan hükûmetinin
izni olmadýkça Yunanistan'a dönüp orada yer-
leþemeyecektir."

Bu protokol;
* Ýstanbul'da oturan Rumlarý ve Batý Trakya'da
oturan Türkleri kapsamayacaktýr.

4 Mübadele ile
Türklerin ayrýldýklarý
bir yerleþme:
Girit Adasý’ndan bir
görünüm.

5
Mübadele ile
Rumlarýn
ayrýldýðý bir
yerleþme:
Þirince (Ýzmir)

85
 Beyin Göçleri

Albert Einstein (Albert Anyþtayn) / O da Bir Göçmendi

Ünlü fizikçi Albert Einstein, 1933'te siyasi nedenlerle Almanya’dan
Amerika’ya göç etmiþtir. Bilimsel çalýþmalarýna burada devam edip 1940’da
Amerikan vatandaþlýðýna geçmiþtir.

Albert Einstein’ýn Almanya’dan Amerika’ya göç etmesini her iki ülke

açýsýndan deðerlendiriniz.

Beyin göçü, ülkeler arasýndaki geliþmiþlik farkýnýn artmasýna neden olmaktadýr. Bu nedenle,
sýnýrlý kaynaklarýyla yetiþtirdiði insanlarý kaybeden az geliþmiþ veya geliþmekte olan ülkelerin
kalkýnmalarý yavaþlamaktadýr. Bununla birlikte geliþmiþ ülkelerin yetiþmiþ insanlara daha iyi
olanaklar saðlamasý bu ülkeleri olumlu etkilemiþtir. Ülkeler arasýnda beyin göçü özellikle 1960’lý yýl-
larda hýz kazanmýþtýr.
En çok beyin göçü veren ülkeler, Hindistan, Pakistan, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, Ýran,
Nijerya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleridir. Yapýlan araþtýrmalara göre en çok göç veren 34 ülke
içinde Türkiye 24. sýradadýr. Önemli ölçüde beyin göçü alan ülkeler arasýnda ABD, Kanada,
Avustralya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Almanya ve Fransa gelmektedir. Bazý ülkelerse hem beyin
göçü alýr hem de verir. Kanada bu tip ülkelerdendir. Türkiye, Türk Cumhuriyetlerinden az miktarda
beyin göçü almaktadýr.

Yukarýdaki metin ile birlikte günümüzde en çok beyin göçü alan ve veren ülkeleri göz önünde
bulundurarak bir göç haritasý çiziniz (Bu çalýþma için Dünya haritasýndan yararlanýnýz.).
Oluþturduðunuz haritadan yararlanarak beyin göçünün daha çok hangi ülkelere olduðunu ve
bunun nedenlerini yazýnýz. Yaptýðýnýz çalýþmayý arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz.

Aþaðýdaki þemada göçlerin nedenlerinden bazýlarý verilmiþtir. Bunlarý inceleyerek eksik olanlarý siz
tamamlayýnýz.

Doðal Nedenler
1. Erozyon
2. Kuraklýk Sosyal Nedenler
3. ................. 1. Eðitim
4. ................. 2. Saðlýk
3. ...............
4. ...............

Göçün Nedenleri
Siyasi Nedenler
1. Savaþ Ekonomik Nedenler
2. Mübadele 1. Ýþ imkânlarý
3. ............... 2. Doðal kaynaklarýn varlýðý
4. ............... 3. ................
4. ................

86
 Ýþçi Göçleri

II. Dünya Savaþý’ndan sonra yýkýlan Avrupa ekonomisini yeniden kurmak için 1952 - 1954 yýllarý
arasýnda Almanya, Belçika, Avusturya ve Fransa gibi ülkelerde ciddi bir kalkýnma hamlesi
baþlamýþtýr. Bu ülkelerin kalkýnma çabalarý dýþ ülkelerden önemli sayýlabilecek bir iþ gücü
ihtiyacýný beraberinde getirmiþtir.
1952’den itibaren Federal
Almanya yabancý iþçi gücü çalýþtýr-
maya baþlamýþtýr. Portekiz, Ýspan-
ya, Yunanistan ve Ýtalya Avrupa’da
iþçi göçü veren bazý ülkelerdendir.
Kuzey Afrika'da yer alan Cezayir,
Fas ve Tunus gibi eski sömürge ül-
keleri de özellikle baþta Fransa'ya
olmak üzere iþçi göçü vermiþlerdir.
Türkiye ve Yugoslavya da bu göç
kervanýna katýlan ülkeler arasýnda
yer almýþtýr. Türkiye'den Avrupa ülkelerine yönelik ilk
iþçi göçü 1958-1961 yýllarý arasýnda yaþan-
mýþtýr. Türkiye 1961’de Almanya ile Ýþçi Göçü
Antlaþmasý yapmýþtýr. Daha sonra diðer Avru-
pa ülkeleriyle de (Hollanda, Fransa, Avustur-
ya gibi) peþ peþe ayný içerikli antlaþmalar ya-
pýlmýþtýr.

Türkiye'de iþçi göçünün zaman içinde hýzla

arttýðý görülmektedir. Bunun baþlýca nedenleri;
* Hýzlý nüfus artýþý
* Kýrsal alanda isteklerin çoðalmasý ve
çeþitlenmesi
* Gelir daðýlýmýndaki bozukluklar,
* Ýstihdam sorunlarý
* Kýrsal kesimdeki gelirin düþük olmasýdýr.

Aileniz ya da çevrenizden yurt dýþýna göç edenler var mý? Nedenlerini öðreniniz. Varsa yukarý-
daki nedenlerle karþýlaþtýrarak benzer ve farklý yönlerini söyleyiniz.

Türkiye'de 1958-1961 yýllarý arasýnda baþlayan yurt dýþýna yönelik iþ gücü göçü tarihsel süreç
içinde gerek sayýsal gerekse mekânsal açýdan önemli deðiþmelerle günümüze kadar devam
etmiþtir. Önceleri bazý Avrupa ülkelerine yapýlan göçler,1980’li yýllardan sonra bazý Orta Doðu ve
Kuzey Afrika ülkelerine doðru yön deðiþtirmiþtir.

87
 Doðal Afetlerin Neden Olduðu Göçler

Pek çok doðal afet, ekonomik ve sosyal sorunlarýn yaný sýra göçlere neden olmaktadýr. Özellikle
depremler, sel olaylarý, volkanik püskürmeler, çölleþme ve kuraklýk baþlýca göçe neden olan doða
olaylarýdýr.
IV ve V. yüzyýlda Hunlarýn ve Moðollarýn Orta Asya’dan göç etme nedeni bu bölgede yaþanan
kuraklýktýr. ABD’de Kaliforniya’da meydana gelen depremler sonucunda bir göç dalgasý yaþanmýþtýr.
Kýrgýzistan’da 1994 yýlýnda toprak kaymalarý nedeniyle
270.000 insan göç etmek zorunda kalmýþtýr.
17 Aðustos Marmara depreminden sonra bölgede yaþa-
yanlarýn bir kýsmý baþka illere göç etmiþtir. Deprem, bölgeden
baþka bölgelere göçe neden olduðu gibi, bölge içinde kentten
kýra doðru da göçe yol açmýþtýr. Bunda kýrsal kesimin dep-
remlere daha dayanýklý zemin koþullarýna sahip olmasý etki-
lidir.

Bir zamanlar dünyanýn dördüncü büyük gölü olan Aral

Gölü, günümüzde Asya'nýn ortasýnda bir bataklýk ve çöl
hâline dönüþtü. Küresel ýsýnma ve kuraklýk nedeniyle iki ayrý
göl þeklini aldý. Kazakistan ve Özbekistan sýnýrýndaki Aral
Gölü'nün sularý 40 yýla yakýn bir süre boyunca içeriye çekildi.
Bir zamanlar liman ve tersanelerin bulunduðu merkezler ise
þimdi gemi mezarlýðýna döndü.
Orta Asya'nýn en önemli çevresel problemi hâline gelen ve bunun yanýnda pek çok ekonomik
soruna da neden olan Aral Gölü’nün küçülmesinin nedeni, Pamir Daðlarýndan gelen Siri Derya ve
Amu Derya nehir sularýnýn azalmasýdýr. 1960’lý yýllara dek
dünyanýn büyük gölleri arasýnda yer alan Aral Gölü’ndeki
su seviyesi 2002 yýlýnda 4 metre kadar düþtü. Son yýllar-
da sulama için kullanýlan söz konusu nehirler göle yeterin-
ce su taþýmayýnca göldeki su çekilmeye baþladý. Uzman-
lar, sürecin böyle devam etmesi hâlinde Aral Gölü'nün
2015 yýlýnda tamamen kuruyacaðýný ileri sürüyor.
Aral Gölü’nde sularýn çekildiði toprak tabakasý
üzerindeki tuzlar, rüzgâr ile tarým topraklarýna taþýnmakta
bu da çevre topraklarýnda verimi düþürmektedir. Bu verim
düþüklüðü bölgede göçe neden olmaktadýr. Sorunlar
çözülmezse göçün artacaðý tahmin edilmektedir.

Gazete, radyo, televizyon ve Ýnternet gibi haberleþme araçlarýndan, dünyada meydana gelen
göçleri araþtýrýnýz. Bu göçlerin nedenlerini belirleyip bir rapor hazýrlayýnýz.
Çalýþmanýzý yapacaðýnýz süreyi, uygulama ve araþtýrma basamaklarýný ve deðerlendirme kriter-
lerini öðretmeninizle birlikte belirleyiniz.

88
 GÖÇÜN MEKÂNSAL ETKÝLERÝ

1. Bir gecekondu yerleþiminin hangi ekonomik, sosyal ve alt yapý sorunlarýyla karþýlaþabileceðini
çevrenizden de yararlanarak araþtýrýnýz. Araþtýrmanýzýn sonucunu sýnýfa sununuz.
2. Günümüzden 20-30 yýl sonra yaþadýðýnýz yer nasýl bir deðiþime uðrayabilir?

Bir Göç Hikâyesi

20 yýl oldu köyümüzden göç edeli. Daha
ilkokulu bile bitirmemiþtim. Çocuk aklýmla
neden göç ettiðimizi; arkadaþlarýmdan,
köyümden, okulumdan neden ayrýlmak
zorunda kaldýðýmý anlayamamýþtým. Yýllarca
köyüme ait hiçbir þey gözümün önünden
gitmedi. Kana kana suyundan içtiðim çeþme,
tadýna doyamadýðým üzümler, bakkal
Mehmet Amca, öðretmenim, okul bahçe-
sinde kýsacýk teneffüslerde oynadýðýmýz
oyunlar, meyvelerini yediðim aðaçlar...

Köyümüz 150 haneli, yukarý ve aþaðý

mahalleden oluþan büyükçe bir köydü.
Okulu, saðlýk ocaðý üç de bakkalý vardý.
Evimizi hatýrlýyorum da... Saðlýk ocaðýnýn
yanýnda küçük, beyaz badanalý bir evdi.
okulum hayal meyal canlanýyor gözümde.
Köyün hemen giriþindeydi, yanýnda da
suyunun tadýna doyamadýðým çeþme...
Üzüm baðlarýmýz vardý, köye yarým saat
uzaklýkta.
Niçin göç etmiþtik? Niçin bu güzellikleri
býrakmýþtýk? Yýllar sonra babam anlattý.
Topraklarýmýz miras yoluyla bölünmüþ,
bize düþen araziyle geçinemez olmuþuz.
Eskiden günlerce süren tarla sürme, hasat
toplama, hasat sonrasý gibi iþler makineler yardýmýyla yapýlmaya baþlanmýþ. Tarýmda insan gücüne
duyulan ihtiyaç azalmýþ. Ýnsanlar birer birer göç etmeye baþlamýþ. Doðal olarak biz de...

89
 Uzun yýllar sonra köyümüze gittiðimde her þeyi deðiþmiþ ve bozulmuþ buldum. Yollar bakým-
sýzlaþmýþ, su arklarý otlarla kaplanmýþ, yolun iki yanýndaki tarlalar ekilmemiþti. En çok ilkokulumu
görünce hüzünlendim. Okuma yazma öðrendiðim okuluma kilit vurulmuþtu. Daha da kötüsü
sývalarý dökülmüþ, camlarý kýrýlmýþ, oyunlar oynadýðýmýz bahçeden geriye sadece bir kavak aðacý
kalmýþtý. Köydeki birkaç çocuðun nerede okuduklarýný merak etmekten kendimi alamadým.
Taþýmalý eðitimle baþka köylere gittiklerini öðrendim.
Çocukluk arkadaþlarýmdan kimseyi göremedim. Büyük bir ihtimalle onlar da bizim gibi büyük
þehirlere göç etmiþti. Kendi evimiz gibi onlarýn evleri de bakýmsýz ve bomboþtu. Hatta bazýlarýnýn-
ki yýkýlmýþtý bile...Yüz elli haneden geriye otuz hane kaldýðý için okul gibi saðlýk ocaðý da kapan-
mýþtý. Köy mezarlýðýnýn her tarafý otlarla kaplanmýþ, duvarlarý da yer yer yýkýlmýþtý.
Üzüm baðlarýmýza gittim. Onlar da eskisi gibi deðildi. "Bakarsan bað olur, bakmazsan dað
olur." diye boþuna söylememiþ atalarýmýz. Bakýmsýzlýktan üzüm vermez olmuþlardý. Köyümüz eski
canlýlýðýný yitirmiþ, âdeta terk edilmiþ bir görünüm sergiliyordu. Bütün gün sokaklarýnda dolaþtýðým
köyümde karþýma çýkan birkaç yaþlýydý.
Büyük bir þehre göç etmiþtik. Þimdi düþünüyorum da geldiðimiz mahallenin de köyümüzden
pek farký yokmuþ. Derme çatma binalar, asfaltsýz çamurlu yollar, elektriksiz susuz evler... Sanki
her þey geliþigüzel yapýlmýþ gibi. Evlerimizin tapularý bile yoktu. Akrabalarýmýz, komþularýmýz ya
iþsizdi ya da asgari ücretle çalýþýyorlardý. Mahallemizin yanýnda sonradan adýnýn site olduðunu
öðrendiðim, modern yerleþim alanlarý vardý. En çok dikkatimi çeken evlerin yüksekliðiydi. Ýçlerinde
parklar, oyun bahçeleri vardý. Geceleri her yer ýþýl ýþýldý.
Çocuk aklýmla soruyordum. Þehir neresiydi?

* Yukarýdaki göç hikâyesinden yola çýkarak göç alan yerlerde hangi mekânsal sorunlar
yaþandýðýný söyleyiniz.
* Göç veren yerlerde ne gibi mekânsal deðiþiklikler ortaya çýkmýþtýr? Tartýþýnýz.

90
 Göçler, Yerleþim Alanlarýný Nasýl Etkiler?

Yerleþmeye uygun olmayan

alanlara konutlar yapýlmýþ, yað-
mur sonrasý oluþan sellerde
maddi zarar meydana gelmiþtir.

Göç alan yerleþim alanlarýnda

iþ imkânlarý artmýþ ve çeþitlen-
miþtir.

hýzla
þýt sayýsýnýn
Þehirlerde ta gibi
Hýzla artan nüfusla birlikte tra- ak için kömür
artmasý, ýsýnm ki rli -
fik sorunlarý ortaya çýkmýþtýr. nýlmasý hava
yakýtlarýn kulla ýþ týr.
ortaya çýkarm
liði sorununu

þatan gece-
Kentleri çepeçevre ku
büyümüþ ve
kondu semtleri hýzla
ler arasýna
bazýlarý modern semt
sýkýþmýþ kalmýþtýr.
Göçler, göç
edilen
yerlerde kültü
rel çe-
þitliliðe de ne
den ol-
maktadýr.

Hýzlý göç, ormanlýk

alanlarýn tahrip
edilmesine ve
buralarda yapýlaþ-
maya yol açmýþtýr.

Fabrikalar, göçten
önce yerleþim alanlarý
dýþýndayken göçle bir-
likte yerleþim alanlarý
arasýnda kalmýþtýr.

91
 Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz.
1. Türklerin Orta Asya’dan göç etme nedenleri nelerdir?
2. Sanayi Devrimi ve savaþlarýn göçe etkilerini söyleyiniz.
3. Köyden kente göçün nedenlerini belirtiniz.
4. Kentlerimizde göç sonrasý oluþan deðiþiklikleri nedenleriyle birlikte açýklayýnýz.
5. Göç veren bölgede ne gibi sonuçlar ortaya çýkar? Açýklayýnýz.

Aþaðýdaki cümlelerde boþ býrakýlan yerleri uygun kelimelerle doldurunuz.

1. Bir yerleþim biriminde nüfus azalmasýnýn en önemli nedeni; ............................................
2. Lozan Barýþ Antlaþmasý ile meydana gelen göç ...................... göçüdür.
3. Pakistan’dan deprem sonrasý göç .......................... göçtür.
4. NASA’da çalýþan Türk bilim adamlarý .......................... göçüne örnektir.
5. Göç alan yerlerde ............................ nüfus fazladýr.
6. Göç veren yerlerde nüfus ve hane sayýsýnda .................... olur.

Aþaðýdaki ifadelerin doðru veya yanlýþlýðýný yanlarýndaki kutucuklarý iþaretleyerek (x) belirtiniz. D Y
1. Türklerin Orta Asya’dan göç etmelerinde iklim deðiþikliðinin etkisi yoktur.
2. Mübadele ile Türkler Almanya’ya göç etmiþlerdir.
3. Beyin göçü siyasi nedenlerle gerçekleþir.

Aþaðýdaki çoktan seçmeli sorularý cevaplayýnýz.

1. Göç alan bölge ekonomik olarak güçlü ve planlý ise aþaðýdakilerden hangisi yaþanmaz?
A) Genç nüfus göçle artar.
B) Nitelikli iþçi bölgeye gelir.
C) Ticaret geliþir.
D) Alt yapý sorunu yaþanýr.
E) Ekonomik yönden geliþir

2. Aþaðýdakilerden hangisi insanlarýn beslenmesi üzerine etki ederek göçe neden olur?
A) Saðlýk sorunlarý
B) Hizmet eksikliði
C) Erozyon
D) Eðitim
E) Ýþsizlik

92
3. 1960’ lý yýllardan sonra ülkemizden Batý Avrupa’ya yapýlan göçlerin nedeni aþaðýdakilerden
hangisidir?
A) Savaþ
B) Erozyon
C) Ýþçi ihtiyacý
D) Nüfus artýþý
E) Mübadele

4. Beyin göçünün göç veren ülke için en önemli sonucu nedir?

A) Ülke kalkýnmasýnda faydalý olur.
B) Ülkeye döviz girer.
C) Ýþsizlik görülür.
D) Ülke, eðitim görmüþ insanlarýný kaybeder.
E) Ciddi saðlýk sorunlarý yaþanýr.

5. Aþaðýdakilerden hangisi siyasi bir göçtür?

A) Türklerin Orta Asya’dan göçü
B) Katrina kasýrgasýndan sonra New Oreleans’taki göç.
C) Nüfus mübadelesi
D) Almanya’ya çalýþmaya giden Türk iþçilerinin göçü.
E) Avrupa’dan Amerika’ya göç.

6. Aþaðýdakilerden hangisi göç veren bölgede görülen mekânsal deðiþikliklerden deðildir?

A) Tarým alanlarý ekilmez.
B) Köylerde yaþlý nüfus artar.
C) Nüfus azalýr.
D) Çarpýk kentleþme görülür.
E) Giriþimci sayýsý azalýr.

7.Mevsimlik göçler yýlýn belirli bir döneminde gerçekleþtiðine göre, aþaðýdakilerden hangisi
mevsimlik göçlerin bir nedeni deðildir?
A) Eðitim B) Yaylacýlýk C) Turizm D) Madencilik E) Tarým

8. Aþaðýdakilerden hangisi kýrsal kesimden þehirlere olan göçü etkileyen faktörler arasýnda
gösterilemez?
A) Sulama yetersizliði
B) Tarýmda üretim teknolojisindeki geliþmeler
C) Kiþi baþýna düþen tarým arazisinin azalmasý
D) Hýzlý nüfus artýþý
E) Ürün çeþidinin fazlalýðý

9. Aþaðýdakilerden hangisi hýzlý ve çarpýk kentleþmenin nedenlerinden biridir?

A) Çevre kirliliði
B) Köyden kente göç
C) Alt yapý yetersizliði
D) Fabrikalarýn kent merkezi içinde kalmasý
E) Konut yetersizliði

93