Yaayanlar ve Nefes Alanlar

Anlatlanlar her zaman doru deildir; ama anlatan kiiler hep

doru zannedildii iin sylediklerini ou kez ciddiye alr insan.
Hatta ou zaman kendini reddeder; bildikleriyle deil,
anlatlanlarla yaar. Zaman geer, kendini tanyama-dan, yapmak
istediklerini yapamadan eker gider. Kafasnn tam ortasnda;
- Senin iin ne yapabilirim, emret!
diyerek, bilinen ve bilinmeyen tm kaplar ardna kadar aan
muhteem bir makine varken, birok insan ona;
- Beni bo ver sen, duymuyor musun, millet ne diyor?
eklinde bir cevapla geri dner. Ve insan toplad birka
ucuz kelime ile srekli kendini inkar ederek yaar: 'Desinler,
demesinler, diyorlar, demiyorlar, yleymi, byleymi...'
Sonuta dnyada ok insan yaamyor. Birka kii yayor, geri
kalanlar sadece sylentilerle bu birka kiiyi yaatyor. Kald ki bu
birka kiinin syledikleri, ynlarn nne tanrken neredeyse
tamamen bozularak geliyor. Bu durumda ounlukla sylenen de
yanl oluyor, syleyen de. Yaayan da yanl oluyor yaanan da.
Bu yazy okuman nefes aldnn delilidir; yaadnn deil...
Belki yayorsundur da! Kim bilir?
Yaayabilmen umuduyla...
Bu e-kitap ilk kez www.e-kitap.us adresinde
paylama sunulmutur. Tm kitapseverleri
Sakl Ktphaneye bekliyoruz.
Ozel Sivri Sihek
Az sonra SS'nin icadn, perde arkasnda yaananlar, renci
ve aile zerindeki etkilerini okuyacaksn... Yz binlerce insann
korkulu ryas haline gelen SS'nin sadece bir sinek olduunu
anlayacaksn, zel bir sivrisinek...
Byl k
Bir zamanlar byl bir kk vard. Bu kke kimse giremiyordu.
Girenler st kata kamadan korkularndan kalp krizi geirerek
daha alt kattayken ya lyor ya da baylyorlard. Kkn
giriinde hibir problem yoktu; ama merdivenlerden yukarya
doru trmannca, daha nce hi grlmemi bir eyin yce
kanatlar yansyordu duvarda, 'kar!al' desen 'kar!al' deil,
'ka"lan' desen 'ka"lan' hi deildi bu... '#$an !imsah' gibi bir
eydi. Sessiz olmas ok daha korkuntu. yle garip bir eydi ki
bu sessiz canavar, glgesi bile insanlar deli ediyordu. Bu korku
gnlerce srd. En sonunda devrin en gl pehlivanna haber
sald kasabann ileri gelenleri. Pehlivan geldi. Klcn kuand ve
byl kkn bysn parampara etmek iin kke girdi...
Biraz sonra yzyln en byk -lyla dar kt tabi ki.
'%mdaaa!&' diye avaz kt kadar baryordu. Olduu yere
kt pehlivan. Pehliyordu... Tam bu esnada bir ocuk syrld ve
eve girdi. ''el, d(r,
15
)i!me&...' bile diyemediler. Pehlivan da diyemedi. Herkes
korkuyordu. Pehlivan '(r!ar***+*n... ,anavar, $o-(.( yiye-ek&'
diye bard; ama ocuk oktan girmiti bile eve. Usulca
peinden girdiler. ocuk giri katta deildi. Ev her zamanki gibi
sessizdi; fakat duvara yansyan o korkun canavarn kanatlarnn
glgesi de yoktu ortalarda. Sessizlik rktyordu. Korka korka
kyorlard merdivenlerden. Ahap merdivenler, zerinden geen
korkuyu gcrtya dntryordu. Yava yava ktlar...
Yukar ktklarnda ocuk bir taburede sakince oturuyordu. 'Ne
ya"*yors(n/'dediler ocua. ',anavar* ldrdm&' dedi ocuk,
elindeki minik lekeyi gstererek. Sonra anladlar, meer karanlk
kkn ak unutulan lambasnn nne bir sivrisinek dadanm,
duvara yansyan da onun kanatlanym.
zgnm! Bazen canavar sandklarn, nc snf bir lambann
nne gelmi dikilmi topal bir sivrisinekten ibaret olabiliyor.
Bazen bu sivrisinekler ok zel de olabiliyor. Ve insan daha
doar domaz bu
16
zel Sivri sinek
sivrisinein etkisine girip yllarca kamayabilir. Ve yllar akp
gittike insan bu sivrisinekle beraber ayn beikte, ayn
mahallede, ayn okulda bytlyor. Hi kimse fark edemiyor,
bydke korkusu da artyor. stelik bu zel sivrisinek, zel
insanlar tarafndan her geen gn daha da ihtimaml bir ekilde
beslenerek bytlyor. Neyse, fazla uzatmaya gerek yok! Bu
kitap birilerinin 'Aman haa&' diyerek dayatt, gz gibi bakarak
besleyip bytt bu zel sivrisinekle nasl baa klacan
anlatyor. Bundan sonraki blmde bu zel sivrisinekten ksaca
'SS' diye bahsedeceim.
#yar*0 Simdi, SS nasl gelmi, nerden gelmi, ne kadar akl
rn bir uygulama?... Srasyla bu sorularn cevaplarn
vereceim; nk biliyorum, sen orada durduun gibi
durmayacaksn... Yarn bir gn dnp sen geleceksin imdikilerin
yerine. 'Ne i ya"*yors(n/' diye soracaklar. '1!kiliyim,
ye!kiliyim...' deyip unvannn arkasna saklanmamal ve imdiki
sinek besicileri gibi davranmamalsn.,. Gerekeni yapmalsn,
sadece gerekeni...
17
Yerim Seni SS
SS'nin cad
SS byk icat dorusu. Krk yl dnsem aklma gelmezdi
valla!
- Her yl milyonlarca insan snava giriyor. Biz de ma
lum, tembel adamlarz. Becerip de herkesi niversi
teye alamyoruz. O halde bir eleme sistemi olutu
ralm da iimize bakalm. niversitelerimizin toplam
kapasitesi 350.000 kii. Bunu da gz nnde bulun
durarak acilen bir nlem almamz lazm.
dedi birka iyi adam... Sonra daldlar... Uzun uzun dndler...
Bir gece vakti en cevval olanlar toplad bu iyi adamlar.
Arimet'ten daha da byk bir bulu yapm gibi bard:
- Bulduuum!
- Yav ne buldun, nasl buldun?... bile diyemediler. Adam aklad:
- Bir snav yapacaz ki dillere destan!... En iyile
ri seeceiz bu snavla, en alkan olanlar alaca
z okullara.
- Nasl?
dedi en merakl olan.
18
zel Sivri Sinek
- Abi imdi sen syle bana, bu 2.000.000 renciden kan
almak istiyorsunuz siz okula.
- 350.000
dedi krmz suratl dilek, gbeini karken...
- Tamam, gerisi benim iim. Kk bir ayarma ba
kar.
dedi Necati, gltler. Ksa boylu, erken tipli olan frlad hemen:
- Byk adamsn Necati Abi. Senden korkulur valla! Onun ii
buydu: Necati'yi gaza getirmek...
- Ne zannettiniz beni olum?
diye mard Necati. Gaza geldi, gs kabard... Merakl olan,
biraz kt beyinli de olduu iin aklama istedi.
- Kardeim, anlatsanza unu, nasl olacak bu i? Necati, derin
bir aklama yapt:
- Bak abi; bir kazan suyla doldur ve atein stne koy. Ve bu su
daha buz gibiyken emir ver, herkes elini bu suya soksun. Sana
kimse itiraz etmez, edemez de zaten. 2.000.000 insan sana
gvenip elini sokar bu suya...
- ki milyon derken rencileri kastediyorsun!
19
Yerim Seni SS
dedi. Yznde acayip bir gurur ifadesi olutu adamn. 'Nas*l
anlad*m ama, niversi!eye haz*rlanan .ren-ileri kas!e!!i.ini&'
der gibiydi yznde beliren ani gl kvrm. Cevval Necati
devam etti:
- Evet abi, onlar kastediyorum. Su sndka, bazlar ne
yapacak?
- Elini ekecek tabi ki!
diye atlad uzun burunlu lacivert kravatl olan.
- O halde atein miktarn artrdka yava yava d
klecek eli yananlar.
diyerek tamamlad cmlesini Necati.
- Vay beel...
dedi herkes iinden. Glmsemeleri grlmeye deerdi.
- Sonuta iki milyon renciden 1.800.000'i elini ekinceye kadar
sy artracaz. Suyun altndaki atein s miktar bizim elimizde.
stediimiz kadar artrrz sy. stersek sadece bir kii kalncaya
kadar artrrz hem de.
- yi de niversiteyle 'kazan'*n ne ilgisi var? Onu hi
anlayamadm!
diyerek komik oldu krmz suratl... Geri kimse glmedi bu
komediye; nk gln olan nemli bir kiiydi.
zel Sivri Sinek
-Mecaz abi. dediler sadece.
-Haa tamam o zaman; ama bari ismi gzel bir ey olsun.
dedi nemli adam. Cevval Necati ayaa kalkt ve
-sim hazr abi. SS. dedi, gr sesiyle...
-Oha! O ne yle?
diye kt lacivert kravatl...
-Ne oldu abi. 'Se$me S*nav*'n*n ksaltlm, SS.
stelik okunuu da 'es es' yani '2z)ar )ibi es' an
lamna da gelebilir hatt zatnda...
diyerek 'SS'yi aklad Necati.
-Olmaz yle ey, SS... Bari '3SS' olsun. Yani '31s1s'
ki bu da zaten '3.ren-i 1s 1s' anlamna gelir. Si-
zinkinde de 'es es' diyor; ama kime dedii belli de
il. Ha, imdi aklma geldi. Bu ayrca '3.ren-i Se$
me S*nav*' anlamna da gelir.
Herkes garip bir neeyle sessiz sessiz lacivert kravatl olan
adama bakarken, Necati araya girdi:
- Harika bir fikir vallal... Ben bunu hi dnmemi
tim. Budur!
dedi ve toplant sona erdi.
21
Yerim Seri SS
te senin SS dediin ey byle icat edildi. Simdi bu mucitler
yok ortada belki; ama atein ayar yine benzer adamlarn elinde.
stedikleri kadar ayorlar kazann altndaki atei. Mesela '4
yanl* bir do.r(y( )!rr&' diye bir sistem oluturmular.
Diyelim ki sen 4 yanl yaptn, o, annda bir doruyu yok ediyor.
Ve bu sistem asla senden yana ilemiyor. Atee iesen, iin
benzin olur yanar yani. Mesela 4 doru bir yanl asla gtrmez.
Ya da '5 do.r( ya"ana bir do.r( da bizden'diye bir uygulamay
ryanda bile gremezsin. Bu, suyu soutur. Yani daima kusursuz
olacaksn. Kusurlarn bile SS'nin lehine evirecek otomatik bir
mekanizma kurulmu. Daima 'Yakar*m $*ran*&' kabilinden bir
tavr sergiliyor SS yetkilileri. Sana bakyorum, ran yannca
alev alyorsun; nk zaten bir tutam radan oluuyorsun. K-
sacas, hibir hakkn yok senin!
SYM her yl en az bir tane hata yapyor SS'de ve bu hata
seninkilere hi benzemiyor. SYM'nin bir hatas ayn anda
2.000.000 adet hataya tekabl ediyor. Peki, soruyorum imdi
sana. SYM mantyla hareket edersek, '1.er 4 yanl* bir
do.r(y( )!rrse 6.777.777 yanl* ka$ do.r(y( )!rr.
a$ insan*n haya!*n* nereye $evirir/' Kald ki bazen SYM
22
zel Sivri Sinek
yanl, yani 6.000.000 yanl birden yapabiliyor. Sonra da
kp,
- Vay efendim, gzmzden kam! eklinde komik aklamalar
yapyorlar.
- Ee bizimkisi de gzmzden kamt. stelik ben tek kiiydim
snavda. Btem falan da yoktu.
deme hakkmz hibir zaman olmad.
3SY8 dnr0 Tamam da kardeim, deien bir ey yok ki;
sonuta 4 yanl bir doruyu herkesten gtryor. Yine
kazananlar ayn oluyor. Bunu kaldrsak bile yine bir ey
deimez.
ashna -eva" verir0 Doru; ama bu tehditler yznden her yl
binlerce okul birincisi akta kalyor. Adam korkuyor. Emin
olmadktan sonra cevab iaretleyemiyor. 'Ya yanl*sa. 7,69
do.r(m $"e )ide-ek. 1n iyisi b(n( iare!lemeyeyim.' diyen
yz binlerce renci var. Ayrca kaldrnca bir ey deimiyorsa,
kaldr o zaman be kardeim.
3SY8 !ekrar dnr0 Biz bu sistemle tesadfen niversite
kazananlara engel olduumuzu dnyoruz.
asl*na !ekrar -eva" verir0 Hayal gc yksek olan insanlarn
SS'de baarl olmasna bu ekilde bir uygulamayla engel
olduunuzu hi dnmyor musunuz?...Tamam ': ise ;'d(r'
belki; ama hayatn buna balayan, 15 yl hayal kurmu bir
gencin snavda dizlerini titreten de bu acayip uygulamalardr.
3SY8 kon((r, ashna ar!*k dinlemez...
6<
Yerim Sen SS
SS Hayalleri Kryor
Dn, ite seni byle bir sistemle snava tabi tutan, her yl iki
milyon insandan yaklak iki milyonunu isiz olarak dolamaya
mahkum eden bir sistem var ortada. zel niversiteye gidecek
paran yoksa hepten yandn. nanlmaz tezatlar var. zel niversi-
teye gidecek kadar paras olan kii ii gc olan kiidir de zaten.
Sonuta bir okula yerletirilemeyen renci yle ya da byle
muhakkak isiz kalacaktr. Bunu dndkten sonra bana hi
garip gelmiyor imdi, hapishanelerdeki mahkumlarn byk
ounluunun lise mezunu olmas. Snavdan sonra bunalma
girenleri de anlayla karlyorum artk ben.
in en garip ksm da ne, biliyor musun? SS yksek hayal gc
olan rencileri daha iin en bandan elemi oluyor. Syle ki
mide spazm geirip snav d kalanlar, barsak problemi
yaayanlar, ba arsna tutulanlar, migreni azanlar... yani bir
ekilde heyecana bal sebeplerle yar d kalanlar hayal gc
yksek olan rencilerdir. Ortada bir kat ve bir kalem varken,
heyecanlanmak ya da halden hale girmek baka trl izah
edilemez. E, bunu
24
zel sivrisinek
biraz abartanlar ki onlara ben yksek hayal gcne sahip, sosyal
zekas yksek insanlar diyorum, haliyle istenmeyen sonucun
hayatlarna yansmalarn daha detayl dnmek ve hayal etmek
zorunda kalarak spazmlar mpazmlar geiriyorlar...
Neyse, akta kalan, snavda baarl olamayan ya da SYM
tarafndan elenen bu sosyal zekalar daha sonra karmza
bambaka bir formatta karak bizi hayrete dryorlar. Hatta
mehurdur, bunu bilmeyen de yok gibidir neredeyse, dnyann
en zengin ilk 10 kiisi niversite mezunu deildir.
alem Arkas* Ayr*n!*lar <= A.(s!os 677>+=>047
Ankara'daydm, az nce dndm... Evime hrsz girmi. Ne var
ne yok gtrm. Yatak odama girmi adam. Dndm. 'B(
adam b( -esare!i nereden al*yor/' dedim. Benim arkamda
devlet olsa yapamam bunu ben. Sonra dediler ki: 'Aman haa...
1.er evinde h*rs*z falan yakalarsan sak*n bir ey ya"ma,
s($l( $*kars*n&' Sardm... Meer adamn arkasnda devlet
varm.
A-aba0 Yakalad hrsz, hapse atp yasalar erevesinde
birka ay sonra zgr brakan bir lkede, bir sabah zirvede
bulunan byk adamn kafas kzsa ve 'Su
25
Yerim Seni SS
andan i!ibaren h*rs*zi*i? ya"anlar* inad*m ede-e.iz&' diye bir
yasa karsa, sence o andan itibaren bir daha kim cesaret
edebilir hrszlk yapmaya?... Bence kesinlikle hadm edilmeli
yakalanan hrszlar. Bylece soylar da tkenmi olur bu hrsz
milletinin!
SS Toplumu !kyor
Kabul etmek lazm. lkemizde 3-5 tane niversite varken kalkp
- Herkesi niversiteli yapacaz!
eklinde ortalarda ahkam kesmek ok da mantkl olmazd; nk
kapasite belli! 100 kii snava girecek, 10'u niversiteli olacak,
buna itiraz eden yok! Yani var da hadi susalm -da nasl
susalm?- 'Sosyal y*k*m' diye bir ey var. Bir aileyi dn!
ocuklarn okula ve okullara gnderiyorlar. Yllarca emek harc-
yorlar. Hangi anne - baba, olunu ya da kzn ilkokula
yazdrrken ocuunun niversiteye gidecei gn hayal etmez
ki? Ebeveynin en byk hayalidir bu.
- Hele olumuzu bir yazdralm ilkokula da niversi
teye gitmese de olur...
demez hibir baba. Bu itibarla ilkokula alnan her renciye Milli
Eitim Bakanlmz ve ilgili yetkililer tarafndan bir de '@niversi!e
Aayali' sunulmu oluyor.
26
zel Sivri Sinel<
zetle, okulun birinci gnnn akam, her anne baba,
ocuuyla beraber bir de hayal getiriyor eve...
- Benimkzm byynce mimar olacak!
- Benimolum byynce doktor olacak!
- Benimkzm avukat olacak!
- Benimolum mhendis olacak!...
beklentilerinin k gndr o gn ve ayn gndr ocuun
milletin iinde babasn ya da annesini gaza getiren o cmleyi
syledii gn.
- Ben doktor olacam!
Bunu hem de komularn nnde syler ocuk. Sphesi ya da
riyas yoktur. nanarak syler, bunu syleyen her ocuk.
- Ooo benim yeenim bym de okula da bala
m. Syle bakiim yeenim, byynce ne olacak
sn?
cmlesini mteakiben anszn kar dizilimi milim amayan bu
kelimeler...
- Doktor olacam ben...
Okul devam eder. ocuk byr ve her geen gn hayallere biraz
daha yaklalr ailecek. Her ne kadar bahse konu renci kendi
kusurlarn biliyor olsa da ki bilir ve bildii iin de bu hayalini
oktan terk eder;
27
Yerim Seni SS
ama anne ve baba SS gnne kadar bu hayalle
rini byterek muhafaza ederler. '
- Bizden geti artk, ocuklarmz kurtaralm.
- Onlarn gelecei parlak olsun.
Bu cmleler kurulurken, bir eminlik ierir, '(r!ard*k
k(r!ara-a.*z&' edas vardr bu ifadelerde. Baba abartmaya
devam eder ou zaman ve hatta mekan deiiklii bile gelir
gndeme.
- ocuk niversiteyi bir kazansn, bir dakika bile dur
mam ben stanbul'da.
Bunu syleyen babann psikolojisini bir dnsene. Eer ocuu
niversiteyi kazanamazsa, istemedii halde yerinde aklp
kalacaktr.
Bu beklentiler ocuun nnde aikar serilir ortaya. Ve ocuun
karnndaki ary bytr bu tavr; kazanmak vicdan azabyla
yorulmu bir mecburiyet olur ocuk iin.
Dnyada konusuyla ilgili en rahat harcamay SS'ye hazrlanan
renci yapar. e bee bakmaz. Soru bankasnn fiyatyla
ilgilenmez mesela. Satn ald ey zaten bir nevi bankadr.
- Bunu niye aldn?
28
"zel Sivri Sinek
diyen de kmaz aileden. nk beklenti ok yksektir ve aile her
trl plann yavrusunun niversiteyi kazanmasna balamtr.
Snav yaklatka baba daha da ok atar elini cebine. Bunu
zevkle yapar stelik. Derken zaman gelir ve zorunlu bir deme
ba gsterir. Bu zorunluluun ad, 'Dershane paras'dr. Baba,
daha yl varken snava, dershane parasn hazr eder. Gn
geldi mi de gzn hi krpmadan en iyi dershaneye yazdrr
yavrusunu...
Neyse, gn gelir snav yaplr. 2.000.000 renciden sadece
350.0001 kazanr niversiteyi. Bu her sene tekrar edilir. Ve
aslnda kaybeden sadece snava giren renci deildir. Eer yle
olsayd sadece 1.700.000 ksur insan kaybetmi olurdu. Ve
bunun ok byk bir zarar da olmazd; nk snava giren
renci ailesine yanstmasa da zaten kendi potansiyelini
aa be yukar biliyor. Bu sebeple renci iin ok byk bir
kayp yok ortada. Kanserli hastasnn leceini beklerken hazrlk
yapar insan ve kanserli olduu bilinen bir hastann lm ok da
byk bir ykma sebep olmaz. te renci asndan snav
kaybetmek bu tarz bir etki yapar. Ancak ailesi
#$
Yerim Seni SS
asndan durum asla byle deildir ve bir rencinin ailesi irili
ufakl, ortalama 5 kiiden olusa bu yaklak 10.000.000 insan
demektir. Bu 10.000.000 insan renciye fazlaca gvenmitir ve
hastalar asla kanserli deildir. Onlar daha iei burnunda bir
delikanly kalp krizinden kaybetmi oluyorlar snav ertesi. te biz
her SS ertesi tekrarlanan bu srecin adna 'Sosyal ykm'
diyoruz.
Kurt Necati Atei Kriil<lyor
Aradan zaman geti, yeni gelenler bir de baktlar ki kazandaki su
iyice snm; ama birounun eli halen kazann iinde. Bu
manzaray grr grmez, atein ayarn hemen ykseltme karar
aldlar. Lacivert krovati hemen devreye girdi.
- Dur bakaym hele! Ne oluyor burada byle? Ne
cati zer bu ii...
dedi. Necati geldi ve sordu:
- Ne oldu yine?
- Abi sorma, yine ylma oluyor, ba edemiyoruz.
dedi orada bulunan kk ve iyi adamlar. Onun nclnde
kurulan SS sistemi baarl olduu iin daha da bir karizmatik
giri yapt Necati konuya:
30
zel sivri Sinek
- Kolay olum, bas odunu, bas kmr... Bakalm
kim dayanabiliyormu bizim ateimize?
deyince dayanamad lacivert krovatl ve hemen malum sorusunu
sordu:
- %asl&
- Su meslek liselerinin katsaylarn dr hele bakim!
- Eee?!
- mam Hatiplerinkini de dr!
- Tamam abi.
dedi ve hemen harekete geti kk ve iyi adamlar. Ksa bir
zaman sonra geri dndler.
- Byk adamsn Necati Abi.
- Ne oldu imdi?
- Bir hayal gerek oldu ve tam 500 bin kii annda elendi abi.
- Buna zeka diyorlar ite. s geirmez bir zrh ya da eldiven
bulmadklar srece biz onlarn ellerini mutlaka yakacak bir yol
buluruz.
dedi ve tekrar odasna kapand kurt adam Necati. Seytan gibi bir
adamd. Seytana ac ektirecek kadar gl bir dehas vard. Bu
yzden ona '(r! Ne-a!i' diyorlard.
31
Yetim Seni SS
Bin Dershane Bir @niversi!e
Bir defa dershane okuldaki retmenin utan duymas gereken
bir eydir. renci soruyor:
- Hocam hangi dershaneye gideyim? retmen gururla cevap
veriyor:
- Falan dershanesine git yavrum.
Bu, neredeyse btn retmenlerin ortak cevabdr. Aslnda bu
cevabn altnda baka bir anlam daha sakldr. Bak imdi!
- Hocam hangi dershaneye gideyim?
- Ben iyi bir retmen deilim yavrum, sana bunca yldr hibir
ey veremedim. Sen en iyisi falan dershaneye git de kendini
kurtar...
Nasl rencide olmadan byle bir cevap verebilir, kendisini
'.re!men' olarak tanmlayan bir insan. Kimse sormaz m bu
adamlara:
-Be kardeim senden dnyay kurtaracak bir forml
beklemedik, ''a(s ol&' demedik, ':as!r ol' deme
dik... Sadece bilineni retmeni istedik, iini yapma
n istedik yani. Sen nasl bir retmensin ki mate
matii retemiyorsun rencine de ona matematik
renesin diye bir dershane tavsiye edecek kadar
kendini inkar ediyorsun.
32
"zel Sivri Sirek
Sahsen ben retmen olsaydm ve benim rencim branmla
ilgili baka yerlerden eitim almaya kalksayd bunu kendime
yaplm en ar hakaret kabul ederdim.
Belki .re!men dnr0 yi ama bizim mfredatmza gre
haftada verdiimiz ders saatiyle ilgili konuyu bitirme ansmz
yok!
ashna -eva" verir0 Peki bunu MEB'in ilgili birimlerine duyurdun
mu? Yani bu ikayetini dile getirdin mi?
Baka bir .re!men araya )irer0 Buna gerek yok! Biz dersi en
iyi ekilde anlatyoruz renciye ve renci de reniyor her
anlattmz. Dershanede ise renci aslnda ders renmiyor;
snav tekniini, yani metodu reniyor.
B( sefer ashna .re!menleri b*rak*r ve 3SY8'ye sorar0
Eer bu doruysa, ey SYM neden teknii okulda renilebilecek
bir snav yapmyorsunuz da bu insanlar dershanelere
<<
Yerim Seni SS
gitmek zorunda brakarak, retmenlerimizin karizmasn duman
ediyorsunuz?
il)in$0 Bu arada ben dikkat ettim. Bu teknik detaylar
dershanelerde uzayllar tarafnda retilmiyor, sradan -
retmenler tarafndan retiliyor... O halde teknii renmek iin
rencinin dershaneye gitmesi yerine, retmenin dershaneye
gitmesi daha akllca olmaz myd?
Tabi ki bunlar anlatrken, yani bir sisteme kar karken bir de
alternatif zm teklifi getirmem lazm, farkndaym.
Sor(n0 niversite saysnn az olmasna karlk, renci
saysnn ok olmas sebebiyle bir eleme sistemine iftiya
duyulmaktadr. Bu sebeple yle ya da byle eleme yapmak bir
mecburiyettir. te 3SS b(na hizmet eder, bu yzden de
renciyi bir ekilde eleyen bir sistemin olmas arttr.
Bzm0 SS adil bir snav deildir. Bu snavn adil olabilmesi
iin yllara blnmesi gereklidir. Yani niversiteye gelinceye
kadar 12 yl sren bu maratonda renci her biri
<4
zel Sivri Sihel<
merkezi sisteme gre hazrlanm 12 tane SS'ye girmeli ve
elde ettii ortalama deere gre bir ijniversiteye yerletirilmelidir.
Bu ekilde uygulanan bir eleme sistemi rencinin ailesi zerinde
yukarda bahsettiim gibi iei burnunda delikanlnn kalp
krizinden lmesi eklinde bir etki yapmaz. Ayrca anne baba da
ocuklarnn niversiteyi kazanp kazanamayacan daha ilk
yllarda anlama frsatn elde etmi olurlar.
Ba!lak Ses0 yi de siz her yl milyonlarca rencinin byle bir
snava girmesinin ne anlama geldiini biliyor musunuz?
adife Ses0 Devlet rencilere kitap veriyor ya hani, sadece yaz
karakterini bir punto kltrseniz her kitaptan %10 tasarruf
edersiniz ki bylece kat ve mrekkep masrafnz kt
demektir... Gelelim bu snavn denetlenme masraflarna. Her yl
12 ay maa alan retmenler yazn 4 aya yakn tatil yapyorlar. 4
aylk bu tatili 3 aya indir olsun bitsin. Hi para pul
harcamadan yap snav ve
<9
!erim Seni SS
bylece 100 binlerce renciyi kabustan ve tesadften kurtar!
No!0 'Ol(r m( -an*m, ne 4 ay*/' eklinde bir itiraz cmlesi
geebilir diye milletin aklndan, enmedim gittim karnelerin
zerinde 'Ok(l(n a$*k old(.( )n say*s*'
adyla bilinen haneye baktm. Tek dnem iin 90 gn yazyor.
Sonra 90'la 90'i topladm 180 kt... 180'i 30'a bldm, 6 kt.
Emin olmak iin makineyle tekrar bldm, yine 6 kt...
%$imde kalmas*n0 Btn bu hesaplamalardan sonra, orada atl
olarak duran, profesyonel potansiyelin heba olmas beni kahretti.
Ve konumuzla hi alakas olmamasna ramen, belediyelerin
profesyonel eitim irketlerine trilyonlar vererek dzenlettii
'Ok(ma + Yazma seferberlikleri' geldi aklma. Uyuz oldum...
Byle 12 basamakl bir snav yaplsa renci sadece lise
dnemini nemsemekten de kurtulmu olur. Her yl ayn
derecede nemser ve bylece bilgileri daha kalc olmu olur.
36
zel Sivtl Sinek
Mevcut Sistemde
Herkesin Baarl Olmas yi Bir Sey mi?
Mevcut sistemde herkesin SS'de baarl olmas aslnda
istenilen bir durum deildir; te yandan herkesin niversiteli
olmas insan 'Keke' dedirten bir durumdur. O halde neden
dershane birleip bir niversite kurmuyor? Acaba yetkililer yarn
sabah byle bir ar yapsa kim itiraz edebilir buna? Aka-
demisyen enflasyonunun yaand lkemizde bunun iin ne
beklendiini ciddi anlamda merak ediyorum.
Anlayamyorum! Binlerce dershane varken ve herkes niversiteli
olmak iin can atarken, nasl oluyor da bir giriimci kp:
- Ben bir dershane amaya karar verdim. Bu ite
ok para var!
diyebiliyor? Ve nasl oluyor da bu giriimcinin arkadalar:
- Valla ok iyi dnmsn, benim de param olsa
hemen bir dershane aardm. Hi durma...
diyerek arkadalarna destek verebiliyor?
<C
Yerim Seni SS
Her yl 2.000.000 insann dershaneye gidiyor olmas bir
giriimciye ok cazip gelebilir; ama ke balar oktan tutulmu
ve insan dershaneye arpmamak iin yan gitmek zorunda kalyor
yolda yrrken. Yani bir giriimci olarak sen dershane amasan
da zaten bu insanlar u ana kadar bir dershaneye gidiyorlard. Ve
biraz sonra bunlardan yaklak 1.700.000'i niversiteye
giremedii iin ya kahveye ya bunalma girecekler... Peki
dershane yerine bir niversite asan, bu insanlardan birka kiiyi
niversiteli yapsan, hem sosyal bir fayda retsen hem de para
kazansan fena m olur?
Hadi diyelim ki bu giriimci para kazanmay deil de prestij
yapmay hedefleyerek bir dershane at. 'Benim bir dershanem
var&' demek onu ne kadar yceltebilir? Bu arada 'Benim bir
niversitem var!' diyen ka adam tandn sen ve hangisi daha
prestijli?
Peki buna ramen neden dershane amak zere olan birka
giriimci bir araya gelip bir niversite amazlar? ok dndm,
buna bir trl cevap bulamadm.
38
"zel Sivri Sinek
Not: Dershane amak tabii ki kt bir ey deildir; ancak alan
her dershane tekine benzedii iin u haliyle bir anlam ifade
etmemektedir... Kendinden yola k ve dn! Kaydolmak iin
gittiin hangi dershane seni bir cmlesiyle cezbedebildi? Ya da
hangi dershane farkl yapt bir uygulamadan bahsedebildi
sana? Bir tarlaya domates ekilse ve her domates krmz ksa bu
artmaz insan; ama her dershanenin krmz olmas cidden
artc bir durumdur.
Ve
Sonuta kabul etmemiz gereken bir gerek var ortada: Kazann
ve altndaki atein kontrol bizim elimizde deil, imdilik... O
halde isteyerek ya da istemeyerek, sen de bu kazann iine elini
sokmak zorundasn. Yapabilecein en akllca hareket, bu
kazann iinden elini en son eken insan olabilmek iin mcadele
vermektir! Sabrszlandn biliyorum ve seni ikinci blmle ba
baa brakyorum...
39
3N,1 1ND%N% ADAN
Bu blmde muhtemelen ayaklarn yerden kesilecektir; nk
birazdan dnyay deitirebilecek bir donanma sahip olduunun
farkna varacak ve yllardr kendine hakszlk ettiini
anlayacaksn. Sonras malum hikaye... Kendini fark eden
herkesin yaptn yapacak, silinmeyen derin izler brakacaksn...
SS zordu ya hani, kendini kefedince anlayacaksn, deilmi...
SS'ye Deil Kendine Hazrlan
Kendi iin OSS'ye hazrlandn iddia edip kendini
ihmal ederek kr krne SS'ye alan sradan bir renci gibi
deil, dnyay deitirmeye hazrlanan, o byk adam gibi
hazrlan gelecee; nk SS de hazrlanman gereken dier her
ey gibi yarnn iinde sakl!... halde nce kendini kazan ki bir
btn olarak yarnn kazanasn...
Kendini Byt
Yakla! Yakndan bak! Yakla, daha yakla... Bu grdn yazlar
var ya, bu harfler, bu kelimeler, bu noktalar... Sana da bana da
Mevlana'ya da Yunus'a da ayn mesafedeler. Onlar da en fazla
senin kadar yaklatlar bunlara. Hele bir dokun. Dnyay titreten-
lerle ayn olduunu, ayn eye dokunduunu hissederek dokun.
Hadi imdi, yavaa dokun onlara:
ABCDEFH DK MNOPRSSTUVYZ
Grdn m, sen de dokundun onlara, tpk senden ncekiler
gibi... Trl bahanelerle bu gerein stn
4<
Yerim Seni SS
rtsen de hibir yere kaamazsn. Senin de bir beynin var, tpk
onlar gibi. 'B(n( za!en biliyord(m&'deme sakn; nk
bilmiyorsun. Bilenleri iyi bilirim ben... Onlar asla bahane
retmezler. Mkemmele ak olurlar nce ve sonra gider,
gemilere ramen baarrlar... Ben iyi bilirim onlar. Onlar oksijene
sayg duyarlar nefes alrken. Ormanda sessiz sessiz duran bodur
bir aacn da kymetini en iyi onlar bilirler. Zirveleri zorlarlar. Hep
n yargsz yaarlar. En g zamanlarnda dimdik dururlar
ayakta. Asla vazgemezler. Frtnalara gs gererler, meydan
okurlar, 'en' olurlar... Onlar hayat kltrler avularnda, kibrit
kutusunda dnyay tarlar... Ve dostum, onlar bakalarnn hayal
bile edemeyecei kadar akl almaz yaarlar avularnda tuttuklar
bu hayat... Kaf Da'nn arkasndan yldz toplarlar gnn tam
ortasnda, gnee dokunurlar bir gece vakti, herkes uyurken...
Sana bir sr vereyim mi? Senin onlardan hibir farkn yok; ancak
sen bahanelerinle kendini kltyorsun. Deer kaybediyorsun.
Sen klnce, harfler byyor, yazarlar byyor, yazlar
byyor, ressamlar byyor... Sen klnce mahalle byyor,
sokak
44
nce Kendini Kazan
byyor, dnya byyor; k krk bir snav byyor sen
klnce.
Simdi brak btn retilenleri, byk sandklarn... Ve sadece
bir eye inan: Sen yaratlm her eyden daha byksn! Senin
inanp harekete getikten sonra stesinden gelemeyecein hibir
ey olamaz!
Hemen bir ayna bul ve kendini seyret. Gcn hisset. Orada bir
adam greceksin. Sana bana benziyor. Da Vinci'ye, Dali'ye
benziyor. Sokrat'a, Hipok-rat'a benziyor. Onu diri diri gmemezsin
topraa, saklayamazsn aacn arkasna.
Dn bakalm, kendin iin iyi eyler yapmak istiyor musun? Ailen
iin, lken iin, dnyan iin gerekten iyi eyler yapmak istiyor
musun...
stiyorsun biliyorum. Sen bir insansn, iyi eyler yapmay tabii ki
istiyorsun. Peki hi dndn m, seni durduran, hareket etmeni
engelleyen ey ne? Garip ve ac ama seni durduran engelleyen
tek yaratk sensin. Simdi bu kitabn bundan sonraki ksmlarn
okumadan nce kendine bir sz vermeni istiyorum.
45
Yerim Seni SS
Serefine namusuna deil, insanlna sz vermeni istiyorum...
'endimi en)ellemeye-e.ime sz veriyor(m&' demeni
istiyorum. kere, be kere, krk be kere deil, bir kere adam
gibi inanarak syle bunu: 'B(ndan byle haya!*m*n son(na
kadar kendimi asla en)ellemeye-e.ime sz veriyor(m&'
alem Arkas* Ayr*n!*lar 7E 1yll 677>+=>0<7
zrllere ynelik bir seminer iin Abant'a geldim. Seminer bitti
ve ben az nce fark ettim, 'D* )rn mhim de.il&'
diyenlerin iinde, buna en ok inananlarm kr olan insanlar
olduunu. Ve az nce fark ettim yine; hibir n yargs olmayan
bu insanlara bizim 'zrl' dediimizi!
Sen Nesin
Hayal et, sizin evin tam karsna bir dkkan atlar. Bu dkkanda
'Var' denince aklna gelen ne varsa hepsi var. Biskviden
ekerlemeye, inaattan gemiye, hastaneden sigorta poliesine
kadar her ey var. Simdi sana bunlardan sadece tanesini se-
me hakk veriyorlar. Hangilerini seerdin? En sevdiin ey ne
ve sen burada en ok hangi eyle uramaktan keyif alrdn?
46
nce Kendini Kazan
Simdi bu setiin eyi alt alta yaz ve o eyin arasndan en
sevdiini iaretle. Eer emin olamyorsan ya da karar
veremiyorsan hemen mutlu ol; nk kararszlk dnyadaki en
zevkli eydir. , yaz - turaya kalr...
'%, yaz* !(raya kal*r&' dediim anda setiin bu eyden birinin
derhal elendiine eminim. Simdi geriye kalan iki ey iin
gerekten de kararszsan yaz tura atmak iin bir tane bozuk
para bul ve hangisinin yaz, hangisinin tura olduuna karar ver.
Kafan kart deil mi?
- Geleceimi yaz turaya ya da ansa balayacak kadar aptal
deilim!
diyorsun, duyuyorum. O halde tekrar dn, en sevdiin hangisi?
Enine boyuna dn! Bu konularla ilgili birer makale yazacak
olsan hangisi seni daha ok heyecanlandrrd? Setiin
konularla ilgili birer film yaplsayd hangisini nce izlemek
isterdin? Se hadi, eer hala kararszsan yaz tura atmann hibir
sakncas yoktur. Diyelim ki sen bu usuz eyler eyinden en ok
kar eden irketi, en iyi hastaneyi ve bir de dnyann en byk
tnel inaatn setin kendine... Bunlarn uzants iletme, tp
ve inaat
mhendislii olacaktr. Bunlarla ilgili aklna gelen ilk detaylar
hayal ederek alt alta srala...
8esela inaa!...
demir,
beton,
sva,
proje,
plan,
'elik...
8esela irke!...
'ek(
bte,
muhasebe,
pazarlama,
sat,
cret...
8esela has!ane...
hasta,
kan,
revan,
pansuman,
ameliyat,
diki,
ine...
45
nce Kendini Kazan
Bu alt maddelerden hepsini seviyor musun?
Hangileriyle uramak seni daha mutlu ediyor. Evi bark olmayan
birine ev yapmak m seni daha ok heyecanlandryor, yoksa
kanamal bir hastann kann durdurabilmek mi ya da batmakta
olan bir irketi kurtarmak m?
Hangisi seni heyecanlandryor? Ve bu ilk elemede elenen
bunlardan hangisi?
-Sirket kurtarmay eledim; ama ben hem evsize ev vermekten
hem de kanamal bir hastann kann durdurmaktan zevk
alyorum.
Peki syle o zaman hangisini daha iyi yapabilirsin?
-kisini de kimse benden daha iyi yapamaz!
Peki stanbul'u sana verseler 1 ylda mimarisini tamamen
yenileyebilecek bir enerjin var m?
-Var tabii ki.
Peki ayn srede 5.000 hastay ameliyat edip hayata dndrmek
mi, yoksa tm istanbul'u batan dizayn etmek mi?
te burada senin verecein iki eit cevap var:
Yerim Seni OSS
'1. Sey, aslnda stanbul'u batan dizayn etmek; nk o zaman
hastaneler ve yollar dzelir. Bylece kimse de kan kaybndan
lmez!...
- Ben stanbul'u yeniden ina etmeliyim. Kararm verdim, inaat
mhendisi olacam.
2, Ben doktor olmalym ve hastalklara are bulmalym o
hastalktan lmek zere olan mhendisi douracak kadn
kurtarmalym. Kadn dourmal, ocuk stanbul'u yeniden dizayn
etmeli.
A$*klama0 Bu tamamen uydurma bir rnek sorgulamadr. Simdi
diyeceksin ki '1, herhalde yani&' Kusura bakma dostum; ama
inan bana baz rencilerim ben bu rnei anlattmda '%yi de
ho-am, ben ne dok!or, ne mhendis ne de ile!me-i olmak
is!iyor(m&' diyerek beni oke ediyorlar...
Bu iki cevap da kesinlikle dorudur; ama bunlardan biri kesinlikle
sana daha scak gelecek. Bu noktada insanlara danman, ou
kez zaman kaybndan baka bir anlam ifade etmez!
50
"n)e Kendini Ka*an
Kekesiz !aa
Yukardaki rnek sorgulamay kendin iin yap. Kendi kendine bu
soruyu dallandr ve sonuna kadar budaklandr! Bu senin hayatn.
Sakn acele etme. Yava yava sindire sindire bul kendini...
Nelerden holandn, neyi aradn buluncaya kadar ara. Bu
hayat senin ve u anda aradn eyi bulman dnyadaki tm
matematik problemlerinin cevaplarn bulmandan daha deerli.
Kendini reniyorsun u anda. Emin olmalsn. Salam
basmalsn, kendini bulmalsn... Dnyadaki tm mucitlerin nce
kendilerini kefettiini asla unutmamalsn. Sor, sorgula, kendini
tan. Bul ve kar kendini hayat denilen dipsiz kuyudan. Corafya
seviyorsan kimya okuma, psikoloji seviyorsan tp okuma, tarih
seviyorsan matematik okuma...
Ne kadar farkndasn bilmiyorum; ama u anda ciddi ciddi
gelecee dokunuyorsun sen. Birini bir yerlere gtryorsun. Onu
yanla ya da doruya gtrmen senin elinde. Gelecein en
byk makine mhendisine sosyoloji okutup onu diri diri
gmemezsin. 'En'leri, zirveleri, teleri zorlamalsn. Yllar
sonra
+,
Yerim Seni SS
'Fimdiki akl*m olsayd*...' diye balayan o aptal cmle sana asla
yakmaz. Sakn syleme sen onu.
- Ama insan kekeleriyle yaar, 'keke' demekten
korkmuyorum...
eklinde bir ')eyik sav(nmas*' yapma sakn. Brak, pimanlklar
bakalar yaasn, sen yaama. Kendinle tanman iin devasa
bir frsat var u anda karnda, geri tepme bu frsat. Kendi
efsaneni yaratmaya ilk admn atmak zeresin. Simdi her eyi b-
rak ve sorgula kendini. Sen ne olmak istiyorsun? Bakalarnn
dedii, senin istediinden daha anlaml olamaz. Bakalarnn
senin hayatnda ne kadar kymetli olduuna da sen karar ver.
Bir gn mutlaka leceksin. Ve sen ldn zaman bugn sana
aki verenler senin mezarna gelecek ve zerine toprak atacaklar,
senin iin '$ok iyi bir insand*&' diyecekler ve seni bir sszda
yalnz brakp geri dnecekler. Kimse girmeyecek seninle mezara
ve hi kimse senin iin sonsuz yasa brnmeyecek. Sadece sen
tutacaksn senin yasn ve yzyllar boyu sessiz kalacaksn.
Velhasl bir bana kalacaksn souk toprakta. Herkes iine
geri dnecek ertesi
52
nce Kendini Kazan
sabah. Simdi tekrar dn bakalm, seni senden daha ok kim
sevebilir? O halde herkesin fikrini almalsn; ama...
Baban istiyor diye deil, sen istiyorsun diye doktor olmalsn...
Annen istiyor diye deil, sen istiyorsun diye avukat olmalsn...
Halk istiyor diye deil, sen istiyorsun diye milletvekili
olmalsn...
Paras ok diye deil, sen istiyorsun diye iletmeci
olmalsn...
imkan olduu iin deil, sen istiyorsun diye retmen
olmalsn...
Tm beklentilerini ldr. Bakalarndan medet umma.
3. snf tercih eden insanlar gibi davranma.
Unutma, herkes yce bir dehayla der dnyaya;
ancak ok az kendini gerekletirebilir
ve onlar sadece beklentilerini ldrenlerdir.
53
Yerim Seni SS
Sag^Uma
Eer doru olan semisen iinden bir eyler kop-mal. Setiin
alan dndke seni bir heyecan sarmal. Mesela 'h(k(k'
setiysen, anayasay dndke bir heyecan sarmal seni. Eer
sarmyorsa henz tam anlamyla kendini verememisin demektir.
Bunun sebebi ise, bir hedefinin olmamasdr. Yani bir karar
verdin; ama henz bir hedef oluturamadn. O halde sana acilen
bir hedef lazm. Uykularn karan bir hedef... Dndke
coacan bir hedef lazm.
Mesela hukuk seip hedefini de 'av(ka! olmak&' diye belirledinse
bu elbette seni heyecanlandrmayacak, uykularn
karmayacaktr; nk bu, sradan bir hedeftir. Herkesin
yapabilecei bir eydir. 'Ama bana )re benim zirvem b(d(r&'
falan demeye kalkma, cidden bozuuruz. Ben sevmem yle
sradan avukat mavukat... Hi olmazsa '1n iyi av(ka! olmak'
gibi bir hedef belirle kendine.
Ayr*n!*0 Neden en iv' "'man iin bu kadar bask yapyorum, biliyor
mus r? nk bir ii iyi yapmak, ayn ii ktO yapmaktan daha
kolaydr. Bir ii en iyi yapmak da ayn ii iy' yapmaktan daha
kolaydr. Eer bu
54
nce Kendini Kazan
byleyse ve sen sadece biraz daha dikkat ederek, daha iyi, biraz
daha fazla dikkat ederek de en iyi olabiliyorsan, neden srarla
ikinci olmaya raz oluyorsun?...
alem Arkas* Ayr*n!*lar =9 1yll 677>+==077
Bu sabah bizimle alan ayc kadna:
Abla, rica etsem bugn demleyecein ay kt yapar msn?
dedim. Hatice Abla nce uzun uzun yzme bakt:
-Nasl yani, kt?
diye sordu. Anlamad, yznden belli oluyordu. Bu sefer
aklama yaptm:
-Basbaya kt bir ay demlemeni istiyorum abla. Misafirlerim
gelecek, sordum, kt ay imek istiyorlarm.
Hatice Ablann kafas iyice kart ve bana anladnn doru olup
olmadn teyit etmek amacyla:
-Yani nce demleyeyim ay, sonra bekleyeyim bayat
lasn m Erdal Bey, yle mi?
diye sordu. Ben biraz daha sert bir dille tekrar ettim:
-Yahu sen ne anlamaz bir kadnsn! Sana kt bir ay
demle diyorum, anlamyor musun?...
Yemin ediyorum, kadn bunu anlamad; ama anlam gibi yapp
aa indi... Gitmi personele sormu:
55
Yerim Seni SS
- Erdal Bey benimle dalga m geiyor anlamadm. K
t ay yap diyor bana! Ben nasl yapaym?
demi. ocuklar bana gelip sordular:
- Hocam, ne demek istiyorsunuz?
- Olum, anlamyor musunuz siz ya! Kt demlenmi bir demlik
ay istiyorum ben. Hepsi bu!
dedim. Anlamadklar iin sustular. Aada bunu sorabilecekleri
kimse de yoktu. Hakan, rkek bir ekilde bozdu sessizlii:
- Nass yani ya?
- Yahu yle istiyorum. Allah Allah!... Simdi gidin ve bana bir
demlik kt ay yapn!
dedim. 'Gamam' deyip aa indiler. Toplanmlar! Bu teklifimi
deerlendirmiler ve yaklak bir saat sonra anlamay
baarmlar. ayn iine nane, limon, st tozu falan dkm, yle
yapmlar ay... Bir bardak ay getirdiler, itim; ama
beenmedim, istediim kadar kt bir ay olmamt. Sonra
topladm personeli ve onlara:
- Grdnz gibi, iki saattir kt bir bardak ay yap
may beceremediniz. Kt ay yapmak iin geen zaman,
harcanan emek, iyi ay yapmak iin harcanan zamann en az 10
katdr. Peki, acaba nasl oluyor da insanlar iyi olan yapmak
daha kolayken, ilerini kt yapyorlar dersiniz?
dedim. Kimse bir ey ani.ir,-,ad!, herkes her eyi anlad...
nce Kendini Kazan
Kendini -i ddi ye .l
Ciddiye alman gereken tek insan bizzat sensin. Simdi ayaa kalk
ve aynann karsna ge!... Grdn insana yakndan bak!
Yakla ve daha yakndan bak! Bu dehet bir ey.
Sana gre en nl, en baarl, en byk olan kiiyle kar
karya olsan neler hissederdin? Titrer miydin? Heyecanlanr
miydin? nanlr gibi deil bu; ama u anda gzlerine baktn bu
insan akla zarar mevkilere getirebilirsin. Ve hatta o kadar
bytebilirsin ki onu, bakanlar, bakanlar titrer karsnda... Ne
byk bir ltuftur ki sen dokunabiliyorsun u anda ona!...
Kendine olan saygn byt. Deer ver kendine. Kim inanr
bugn, bir gn bu aynadaki adamn zirveleri zaptedeceine.
Hesap et ki sen bile inanmyorsun. O halde sen bile
inanmyorsan ona, kim inanr Allah akna? Hadi kucakla ve
bar onunla.
Unutma, kendini reddetsen bile hep orada olacaksn, varsn,
ite oradasn... Kendinden kaamazsn. Nereye gidersen git,
o aynadaki seninle gelecek, ona sahip k,
yalnz brakma onu yabanda.
57
Yerim Seni SS
Eer bir mucize olmaz, zaman durmazsa gnn birinde; srekli
bir gelecee doru gidiyor olacaksn. Ve bunun tabii sonucu
olarak sen de tpk senden ncekiler gibi gelecekte mutlaka bir
ey olacaksn. Ve ne olacan kesinlikle u anki tercihine bal.
Peki neden iyi bir ey olmay tercih etmiyorsun?
Hedefini Byt
Hukuku olmak istiyorsan, heyecanlanman ve kendi efsaneni
yaratman iin 'Ben dnya h(k(k$(lar birli.i bakan*
ola-a.*m&' gibi uta bir hedef belirle, inanarak oluturduun
byle bir hedef senin enerjini zirveye tar. Yani zetle senin bir
'en'lik iddiasna ihtiyacn var. Bu arada illa 'A(k(k$(lar Birli.i
Bakan*' olman da gerekmez. Mesela 'Ben meslek haya!*
boy(n-a hi$ dava kaybe!memi bir av(ka! ola-a.*mH ama
henz kimse b(n(n fark*nda de.il. B( yzden, a-ilen bir
h(k(k fakl!esini bi!iri" faydal* olmak ad*na b(n( insanlarla
"aylamam laz*m&' diyebilirsin.
Bu ve buna benzer iddial ifadelerle kendini keye sktrm
olacaksn ve ona uygun yaamaya balayacaksn.
58
nce Kendini Kazan
Etrafnda bulunan insanlar her seferinde alayl bir ifadeyle, sen
daha avukat olmadan:
- Ooo, bakn kim geliyor? Dnyann en iyi avukaty-
m da, m m m da...
gibi cmlelerle sebebini kendileri de bilmeden szde seni
aalayacaklar ve ite tam bu esnada eer inancn tam deilse,
birok insan gibi sen de bu iddiandan vazgeeceksin. Eer
inancn tamsa, her seferinde bu ifadeler seni daha da
glendirecek ve her defasnda ban daha dik tutarak, hatta
yaplan ironiyi hie sayarak:
- Evet doru bildiniz. Ben dnyann en iyi avukat
ym! Hukuki bir sorununuz mu vard?
diyerek kararlln gstereceksin.
Byle bir iddiaya inanmak ciddi ve zor bir itir. Aslnda byle bir
iddiaya inanmay sadece 'zor' diye nitelendirmek yanl olur;
nk bu, iin tamamdr, nk inanmak ciddi ciddi her eydir.
Byk bir iddiay ortaya atp buna inanmak o kadar zordur ki ta-
rihte sadece silinmeyen izler brakabilen insanlar baarabilmitir
bunu ve her seferinde lgnlk olarak kabul edilmitir onlardaki
bu zirve merak.
59
Yerim Seni SS
Hedef Belirleme ve zg^elecek
Alann setin, tarm. Simdi bu alanda kendini en iyi hissedecein
bir zirve seme zaman. Dolaysyla sana acele tarafndan bir
'3z)ele-ekI' lazm.
Ziraat mhendisi olmak istiyorsan ve senin lkene herkes '!ar*m
-enne!i' diyerek gpta ile bakyorsa, sen ithal ettiin muzdan,
ithal ettiin budaydan, pirinten, mercimekten utanyorsan, her
yl memleketine tatile giderken bombo yatan arazilere bakp ac
ekiyorsan ve bunu dzelterek dnyann en verimli topraklarna
sahip olan lkeni dnyay doyuran bir cennete evirmek
istiyorsan sana aadaki gibi bir zgelecek lazm...
*zgelecek: Hedefin sistematize edilmi halidir...
60
nce Kendini Kazan
Yukardaki grafik senin zgelecek grafiindir. Ve bu grafikte
grdn her nokta senin iin ulalmas zaruri bir ara hedef
statsndedir. F noktas ise nihai hedefindir. yleyse 'A' noktas
senin hareket noktan-dr. lOA dorusu senin 'O Js*f*rK'da
olmadn, bir deer arz ettiini ve u anda ne ifade ettiini gs-
teriyor... AF gitmen gereken yolun en kestirme uzunluudur.
Simdi her bir noktann ne anlama geldiini birlikte inceleyelim...
No!0 Son cmleyi yaznca bir anda kendimi o adamlardan biri gibi
hissettim. Allah Allah!... Tarza bakar msn? 'Birlik!e
in-eleyelim, l*e" beraber bal*$eye $*kal*m, derin nefes
alal*m...'Neyse devam edelim...
B - 2007: SS'yi yedin ve istediin niversitenin ziraat fakltesini
kazandn. Her sabah okula giderken 'Benim sad*k yar*m kara
!o"rak!*r&' trksn dinlemeye baladn...
C - 2011: Okul bitti, kuburnu ileyen bir kurumda ie girdin.
Henz kuburnuyla ilgili bir faklte yok; ama sen kuburnu
hakknda okumadk, renmedik, grmedik hibir ey brakmadn
ve adeta ihtisas yaptn.
6
Yerim Seni SS
- 2015: Kuburnu uzman oldun. Kuburnu hakknda bilmediin
hibir ey kalmad. Bir proje hazrlayarak ilgili bakanla sundun.
Kuburnuyu merubata dntrp dnya pazarna sunmaya
ilikin projen onayland. retime gemeden nce ok iyi bildiin
dnya kuburnu pazarn ve merubat sektrn giriimcilerin
dikkatine sundun. lgili giriimcileri bir araya getirdin. Her ey
hazr. Trkiye'de kuburnu ekmene msait olan her yere
kuburnu ektiniz... Sonra toplama, artma, dntrme vs.
tesisleri oluturdunuz. Sonra '(shs(' ismiyle rettiiniz bu me-
rubat dnya pazarna srdnz.
D - 2020: Kushsu dnyada en ok tketilen merubat oldu ve sen
bir avu tohumla topraklarmz coturmann keyfini yaadn.
E - 2025: Dnya devleri seninle ba edemiyor. Burann 'Grkiye',
senin de 'o adam' olduunu anladlar ve pes ettiler...
F - 2030: Kuburnu o kadar reva bir rn oldu ki dnyann her
tarafnda senin gzetiminde, kuburnu faklteleri kurdun...
#yar*0 Yukarda anlattm rnek ve bu kitapta ad geen dier
rnekler sadece birer rnektir. Bu rnekler
62
nce Kendini Kazan
kendi hedefine uyarlama yapabilmen iin kurgulanmtr; ama bir
eyi itiraf etmeliyim, canm fena halde Kushsu ekti, olsa da
isek...
Anlayamad*klar*mdan0 Hi dndn m 'kola' denilen o siyah
suyu icat eden adam, yani Bay Coca Cola, insanlar bunu
imeleri konusunda nasl ikna edebilmi? Ben ok dndm ve
bunu hibir zaman anlayamadm. Kola ierken kendine bir
kutunun iinde siyah bir suyun sunulduunu hayal et ve yle i
bakalm neler oluyor? Eer hayal gijcn salamsa bu denemeyi
yaparken ilk frt ektiinde diline asit arpar apmaz
telalanacak ve hatta tkreceksin... Simdi bir daha dn?
Sradan bir insan, stelik yzlerce zarar olduu bilinen, hatta
iinde nelerin olduunu kimsenin bilmedii bu siyah sudan
dnyann en pahal markasn nasl oluturmu olabilir?... Sonra
yukarda verdiim '(shs(' rneini tekrar incele. Eminim, ilk
okuduunda uuk gelmiti; ama bu denemeden sonra olduka
sradan bulacaksn... E hadiiiil...
Ai$ Anlayamad*klar*mdan0 Hadi kolaya 'So.(k i$iniz&'
dedi milleti gaza getirip iirdiler diyelim. Bu ay nasl olmu ya?
'S*-ak i$in, )*r!la.*n*z* yak*n, iyi-e harare! bass*n...' Ha, bu
arada bir de malum geyik var. aydan baka hibir ey
hararetimi kesmiyor? Nass yani ya...
63
!erim Seni /SS
Asla Anlayamaya-aklar*mdan0 Diyelim ki, tamam, kabul ettirdi
ay ve iirdiler bize. Bunu nasl bir de kltre dntrmler?
'Bay* koy(n )eliyor(z... Bay i$i" )ide-e.iz... Ai$bir eye
)erek yok, $ay ols(n ye!er...'
stelik ben hi inanmama ramen 'Dararlar* var&' diye zaman
zaman rencide edilen ay, nasl olmu da olmazsa olmaz bir
iecek olmay baarm dersin? Heyecanlandm valla, '(shs('
ok satacak, ok.
Simdi lAB dorusunun olduu alan mercek altna alyoruz,
hep birlikte.
64
nce Kendini Kazan
Her A noktas bir ay temsil ediyor ve her ayn kendine gre bir
plan var. Dolaysyla AAA1 dorusunun da bir plan var...
4-Hk
Her A noktas bir haftay
temsil ediyor.
O \m\ 2. . 4- s.
-
65
Yerim Seni SS
Bylece bu bir haftay da gnlere bl ve her gn iin bir program
yap, sonra aksatmadan o program uygula ve bitir o ii. Bu kadar
detay grmemizin tabii ki bir amac var. Bununla her gnk
yanlma paymz bularak yapm olduumuz plana annda
mdahale edip zgeleceimizde oluabilecek muhtemel sapmay
engellemek amacndayz... Simdiye kadar bu ekilde detayl bir
plan yaparak bunu uygulayan ve hedefine ulaamayan hi
kimseye rastlanmamtr.
8erak!an sor(yor(m0 Bu snavda kacak olan sorular belli mi?
Konular belli mi? SYM tuhaf bir srpriz yapar m? Yani kalkp
'Bald*ran Sava*' dururken '3SY8'nin !arih$esi'diye bir soru
sorar m? Hayr. Peki bu snavda herhangi bir torpil ya da adam
kayrma var m? Yok. Peki bir insann alp da kazanamama
ihtimali var m? Yok! E, be kardeim madem byle, sen neden
kazanamyorsun bu snav?
Simdi en baa dnelim.
66
L
nce Kendini Kazan
F nokfas senin nihai hedefini gsteriyor. AF'ye giden yolda
eitli ara hedeflerin var. Bu ara hedefleri gemeden 'F'
noktasna gidemezsin. Futboldaki gibi... Yani final oynamak iin
n eleme turlarn falan gemen gerekiyor. eyrek finali gemen
gerekiyor. Bunun gibi... Eer hedefin 2030 ylnda bir zirve
noktaya yerlemekse ki yle, bu durumda senin iin 'B' noktas
geilmesi gerekten de son derece kolay bir noktadr. O halde B
noktasn kontroll bir ekilde hafife alacaksn.
- Benim gideceim yere baknca B noktas ok basit bir yerdir ve
ben gerekeni yaparsam buray kolayca geerim.
te bu tavr senin 'B' noktasndan korkman engelleyecektir.
yleyse 'B' noktasn kabul et; ama ondan korkma... Gereken
nedir o zaman, imdi ona bakalm!
Hedefine Kilitlen
Senin artk bir hedefin var ve hayalindeki o zirve seni bekliyor.
Seni ciddiye almayanlar vard ya hani! Senin onlardan farkn,
asla bir hedefinin olmas deildir. Senin en byk farkn:
Onlarn hayal bile
67
Yerim Seni SS
edemeyecekleri bir hedefinin olmasdr. Simdi onlardan seni
anlamalarn beklemenin ne kadar anlamsz olduunu anladn
m? Elbette ki seni anlamayacaklar.
Derhal konunla ilgili birka dergiye abone ol, birliklere ya da
derneklere ye ol. Hibir ey yapamyor-san gnde 10 dakika
internetten aratrma yap. Bu senin hedefine daha da
balanman ve ok daha byk dnmeni salayacaktr.
Btn bunlar yaparken kendini daima o zirvede gr. En
tepedesin, unutma! Hi farknda olmayacaksn, yryn bile
deiecek.
Hedefinle ilgili fuarlar aratr. Nerede fuar varsa oraya git. Asla
SS'ye hazrlanan bir renci gibi davranma, gelecee dokunan
o 'Dirve Adam*' gibi davran, TME dergisine kapak olan o adam
gibi.
TME'a kapak olduktan sonra herkes byk dnr.
Sen imdiden byk dn ki TME'a kapak olduunda
yer yerinden oynasn. Sen bile ar,yaptklarn dnnce.
68
.^
nce Kendini Kazan
Kararl U
Blmn netletirdikten sonra okulunu da belirle ve ondan
sonra sakn azndan ikinci bir tercih kmasn... 'Bo.azi$i
1lek!ronik' mi dedin? Tamam, 'ODG@ Bil)isayar' olmaz artk. O
i bitti. Senin iin artk geri dn yok! stersen bir daha dn ve
yle karar ver...
- Hele snava girelim, gelen puana gre tercih yaparz.
eklinde bir beklenti oluturmak, ok amatr bir tavr olur ve bu
sana asla yakmaz! Byle dnenler iin rzgarn ne yandan
estii de ok nemli deildir; ama sen buna kar kacak ve
rzgar mutlak surette arkana alacaksn.
Kararl ve azimli olmak olaanst almlar salayacak sana.
Buna bir inan, yemin ediyorum rzgar srf senin iin yn
deitirecek ve asla sana kar es-meyecektir.
Yrmeyi bilenler iin, rzgar daima arkadan eseri
69
Yerim Seni OSS
Tekrar ediyorum, sakn ynn deitirme, sabrl ol ve seyret
bakalm neler oluyor? Azmin karsnda sana kar direnen
rzgar bile pes etmek zorunda kalacak, greceksin.
- Peki; ama ya yle olmazsa?! Eer yle olmazsa, sen yeteri
kadar kararl olamamsn demektir.
Bunun sradan bir motivasyon cmlesi olmadnn altn izmek
istiyorum ki bu, asla seni harekete geirmek iin sylediim bir
cmle deil. Dikkatle incelersen tarihte iz brakan hibir insann
bu dediimi yapp baarsz olduuna ahit olamazsn. Dz ba-
kla:
- Ben de onlar kadar kararl ve inanlym; ama olmuyor!
diyebilir ve daha cmlen bitmeden eliebilirsin; nk onlar asla
'%nan*yor(mH ama olm(yor&'demediler. 'Olm(yorsa ben ye!eri
kadar %nanm*yor(m. Daha fazla inanmal*y*m&' dediler.
nanlarn sorguladlar, olup olmamasn deil; nk
biliyorlard zirveleri
70
nce Kendini Kazan
zaptedenlerin '%nanarak $al*mak'!an baka hnerinin
olmadn.
nan; nk nanmak Her Seydir
Bir karar verip, hedefini de belirledikten sonra ilgili hedefe inanma
sreci balayacaktr. Bu srete ne olursa olsun, asla geri adm
atmayacaksn. Kim ne derse desin, vazgemeyeceksin.
- Ne yapyorsun? diye sorduklarnda,
- Dnyann en iyi avukat oluyorum.
diyeceksin; nk sen her geen saniye baka bir ey oluyorsun.
Tpk ocan stnde kaynamaya braklm bir su gibisin.
Hedefin kaynamaksa, su sndka kaynamaya yaklayorsun
demektir. Yani sana sorduklarnda sen asla
- Ben lk bir suyum!
demeyeceksin.
- Ben kaynayan bir su oluyorum...
diyeceksin ve bundan en ufak bir phen olmayacak. Sen eer
ocan zerinde kaynamaya braklm bir suysan, her geen
saniye biraz daha snyorsun
71-
Yerim Seni SS
demektir. O halde bunu sylemende hibir saknca yoktur; nk
bu, gerein ta kendisidir.
Byle bir tavr ierisine girmen, beyninin de senden yana
almas anlamna gelir. Bu da beyninde bulunan eski kaytlarn
etkisinin azalmas ve bir ekilde 'Benden bir ey olmaz, ne
ya"arsam ya"ay*m baaramam&...' eklinde mevcut bulunan
kaytlarnn bu yeni kaytlarla telenmesi demektir.
%nanmak :aras*zd*r
Satran oynamak iin devasa tesislere, milyar dolarlk yatrmlara
yz binlerce personel istihdamna, yetimi kalifiye gce ihtiya
yoktur. Sadece bir satran tahtasna ve 32 tane taa ihtiya
vardr. Peki hi dndn m, biz neden bir 'Dnya Sa!ran$
Fam"iyon(' kartamyoruz? Ben syleyeyim; nk ok az eyi
inanarak yapyoruz da onun iin. Eer bir inanrsak var ya,
destanlar yazarz biz. Yzyl nce bir kere inanmtk,
hatrlarsn.
Neden olmas*n0 Diyelim ki imdi ilkokul 3. snfa giden Fatih
Mutlu'ya babas bir satran takm alsa ve onu
72
'Sen Dnya Sa!ran$ Fam"iyon('s(n yavr(m, bil)isayarda
kovboy-(l(k oynamak yerine sa!ran$ oyna evlad*m&' diye
inanarak motive etse, sence Fatihi buna itiraz eder mi? Etmez;
nk bu da bir oyun ve Fatihler oyun oynamaya baylrlar...
Sonra zaman geer, srf babas ve olu inand iin Fatih Mutlu
gle oynaya masrafsz bir ekilde Dnya Sa!ran$ Fam"iyon(
olur, biz de hava atarz...
Baar*m*z Olmann Temel Prensipleri
Baarsz olmann 4 temel sebebi vardr. Bakalm bunlardan
hangisi sana uyuyor?
nce Kendini Kazan
1. 'eri Zekallk
Bir insann baarsz olmas iin olmazsa olmaz artlardan
birisidir geri zekal olmak. 'Ya"*yor(m, ya"*yor(m olm(yor&'
eklinde tezahr eder geri zekallk...
- E kardeim, yapyorsun yapyorsun olmuyorsa yanl
yapyorsun demektir. Allah Allah!...
- E, ne yapaym?
- Baka trl dene.
Yerim Seni SS
- Haa... Haklsn...
Birde 'Aakl*s*n&' diyor ya, deli oluyorum... Neyse, geri zekal
olmadn MEB'deki herkes kabul etmi ki bugnlere kadar
gelmisin. Demek ki senin baarsz olma sebebin ')eri zekal*l*k'
deil.
6. Aainlik
Hain olabilirsin! Hani 'Yedi.i kaba !kren&' derler ya
Anadolu'da... Annen baban senin her dediini yapyor; ama sen
srarla baarsz olmay tercih ediyorsun. Yani dolayl bir ihanet
sz konusu olabilir. Bu bazen bilmeden, bazen de bilerek yaplr.
Bilmeden yapldnda bu 'ahmakl*k' olarak deerlendirilebilir;
ama eer bilinli olarak yaplyorsa bu dpedz ihanettir ve iten
ie:
- Babam nasl rezil ediyorum ama?...
- Annem bileziklerini verdi okumam iin, bak ben ne yapacam
onlara?
gibi ifadeler ancak bir hainin azndan dklebilir. Geri ben,
duygusal bir millet olduumuzun da bilinciyle bu ekilde bir
rencinin bu topraklarda yaadna inanmyorum. Araya
karmsa onu da bilemem...
C4
nce Kendini Kazan
3. Yalanclk
Yalanc olman lazm. Boyuna kendini kandryor olman lazm.
altn iddia edip almyor olman lazm. Hani filmlerde
corafya kitabnn iine Teksas, Tommiks koyan tipler vardr ya,
onlar gibi yani. Bu sk rastlanlabilen bir durumdur. Birebir ayn
olmasa da:
- Film biter bitmez derse keceim.
- Biraz chat yapaym, sonra sabaha kadar ders alacam.
- niversite okumak art deil...
Bu ve buna benzer yalanlarla insan kendini yavalatr ve kendine
hile yapar, bir ekilde kendini kandrr.
No!0 Yalan bazen iyi bir silahtr, insan kendini gelitirebilir
yalanla. Kt bir insan her gn yalandan da olsa 'Ben iyi bir
insan*m&' diye diye kendine telkin etse, beyni belli bir zaman
sonra yeni bir yaam tarz gelitirir onun iin ve iyi bir insan olma
yolunda byk admlar atar. En azndan kt insan olmaktan
kurtulabilir. ok ciddiyim. O halde, bile bile kendini geri gtrmek,
enayice kendini kandrmak hakikaten akla ziyan bir durumdur.
C9
Yerim Seni SS
4. Tembellik
Tembel olman lazm baarsz olman iin. Sanrm en ok bu
uyuyor bizim toplumumuzda baarsz olanlara. almyorsun,
almadn da biliyorsun; ama bir trl nne geemiyorsun
tembelliinin.
Deney0 1354 fare zerinde bir deney yaptk ve peynir
bulamayanlarn tembel olan fareler olduunu grdk. Geri hepsi
buldu peynirini. Sonra Gembel fare yok!(r&' diye bir tez
gelitirdik. '%nsan bir fare kadar da m* olam*yor "eki/' dedik ve
konuyu derinlemesine aratrdk. 'Olam*yorH $nk insan her ne
kadar da aly(var a$*s*ndan fareye benziyor olsa da, fareye
)re farkl* olarak beklen!ilerle ya*yor ve b( beklen!iler on(
!embelle!i+riyor.' eklinde bir kanaate vardk. Bylece farenin
hibir beklentisinin olmadn ve kendi iini daima kendi yaptn
da kefettik. Eer bir gn bir fare ilgili peyniri bulamamsa,
muhtemelen cevval bir bilim adam tarafndan, peynirsiz bir
ortamda 'A-aba farenin s*r!*nda insan k(la.* ye!i!irebilir
miyim/' deneyine maruz braklm demektir.
Gembellik', bir ii ya"arken, o iin bir al!erna!ifini kefedi",
raha!l*k bl)sine (la*ld*.*nda or!aya $*kan d(r(!(r.
76
nce Kendini Kazan
Sanrm senin de sorunun bu ve eer sende yalan, ihanet ve geri
zekallk yoksa, yani sadece tembel-sen iimiz ok kolay. ok
basit bir ey tavsiye edeceim: Yerinden kalk ve kendine iki tane
salam tokat at, iindeki o yaramaz tembel yarata:
- Yeter ulan artk bu kadar tembellik! Sen gelecei karartacak
yetki ve yetenei kimden alyorsun. Buna hakkn yok!
de. Bu tokat iindeki alkan dar karacak ve seni
hareketlendirecektir. Simdi sk dur, eer bunu sylemene
ramen harekete geemiyorsan bunu yalandan syledin ve buna
inanmyorsun. Yani sen koca bir yalancsn, bu bir. Ayrca sen bir
hainsin, gelecee ihanet ediyorsun bu iki. Ve bir de zgnm;
ama MEB'e ve tm yetkililere ramen, sen ciddi ciddi bir geri
zekalsn, bu ...
Simdi ne yapyorsan yap. Hi almama hakkn da var. ylece
kal, olduun yerde. Git mesela kendine bir tane VCD al ya da
DVD. zlediin filmleri tekrar tekrar izle. Dizi filmler var mesela,
ok gzel, onlar izle. Bir tane bilgisayar bul ve ara vermeden
chat
Yerim Seni SS
falan yap! Hatta git kahvede okey mokey oyna. Bunlardan byk
zevk alacaksn. Hem de cidden ok byk zevk alacaksn. Hi
garip karlamam seni ben. Yine bir eyler yapm oluyorsun
sonuta. Ve ne gariptir ki yaptn bu gvr zvr eyler almak-
tan ok daha zor; ama sen bu gvrlar zvrlan daha ok
seveceksin. nk sen almann zevkini henz tatmadn.
Aman Allah'm... O ne byk bir zevktir yle? Ve hi tereddt
etmeden syleyebilirim ki oyunlarn ah almaktr. E, dedik ya
sen sadece tembel deilsin; hain, yalanc ve geri zekalsn; tabii
ki eer almak iin halen harekete geip, kendine ramen
baarmaya ant imiyorsan.
BL Bir Oyun
Hayat yle anlatld gibi zor ve etrefilli bir sre deil; aksine
ok kolay ve olduka da elenceli bir sre. Aslnda hayat
denilen bu ey, sadece bir oyun. O halde gerekeni yap ve u
andan itibaren her eyi bir oyuna evir. Btn bu yaadklarna ve
yaayacaklarna 'haya!*n )er$ekleri' de diyebilirsin; bunlar 'bir
oy(nd(r' da diyebilirsin...
CB
r
Otce Kendini Kazan
Eer sen btn bu olup bitene hayatn gerekleriymi gibi
bakarsan, gerekler bazen krc, ykc olur, hatta ac verir ve
seni zer bazen gerekler. Eer sen bu yaadklarna bir oyun
gibi bakarsan, bana ne gelirse gelsin, yaamaktan daima zevk
alr ve her zaman mutlu olursun.
Bir gn yeenim Burak'a dnerek yle demitim:
-Olum Burak, bugnlerin kymetini iyi bil.
Bir daha geri gelmez bu zamanlar...
O da bana u tarihi laf etmiti:
-yi de amca, ne yapaym?
O anda durmu ve sadece,
- 0eyy---
diyebilmitim. Simdi ayn diyalogu yeniden ya-
asam,kekelemeden ve duraksamadan unlar sylerdim:
- Eer mutlu olmak istiyorsan, sadece oyna ve hi merak etme,
her oyunda olduu gibi bu oyunda da daima tekrar balama
hakkn var. Bir yerlerde ara sra ')ame ver' yazarsa skntya
girme. Hemen 'Yeniden bala!'a basp tekrar balat oyunu ve
sakn unutma, sen lmedikten sonra bu oyun asla bitmez!
79
Yerim Seni OSS
Hayata Bir Oyun 'ibi Bakmak Ne e Yarayacak
nsan en ok oyun oynamaktan keyif alr. 3 gn ara vermeden
kumar oynayan adam tandm ben. Atari oyunlar falan... nsan
asla sklmaz byle eylerden. Elbetteki ben oyun ad altnda
bilinen ve kumar statsnde olan her eye tepeden trnaa kadar
karym; ancak insanolunun bu oyun merak bize bir eyler
retiyor. Hayat oyuna evirmeyi.
Mademki insan, oyuna merakl bir yapya sahiptir, o halde bunun
mutlaka bir anlam vardr ve 'haya!' denilen bu muamma byk
ihtimalle bir oyun olarak tasarlanmtr... Ancak insan kendi
oyununu brakp, yine kendi eliyle icat ettii oyunlara bulat
iin, neredeyse bir asr sren kendine ait bu devasa oyunu gr-
mezden geliyorsa bir problem var demektir. Ltfen imdi geri
ekil ve tm hayretinle Joysticksiz oynanan bu koca oyuna bir
bak! Bu bak anla ortada kusursuz kurgulanm bir oyun ve irili
ufakl birka kural greceksin ki biz onlara 'oy(n(n k(rallar*'
diyoruz.
zetle hayatn gereklerini oyunun kurallar olarak kabul
edersen, sen de bir izgi film kahramansn
80
nce Kendini Kazan
demektir. Bu durumda sana bir iyi, bir de kt haberim var. nce
hangisini istiyorsun?... Peki dediin gibi olsun...
! haber0 Arabann altnda kalrsan, izgi filmlerdeki gibi
olmayabilir. %yi haber0 lmedikten sonra her zaman yeniden
balayabilirsin...
Bu oyun her yzylda bir, 6 milyar insan iin yeniden dzenleniyor
ve herkes kendi oyununa bir isim verip, yalnz oynuyor oyununu.
Ben kendi oyunuma 'savalar* d(rd(rma-a oy(n(' demiim
mesela. Bir bakas 'byk adam olma-a oy(n(', bir bakas
ise 'benden bir ey olmama-a oy(n(...' diyebilir. Simdi bir
karar ver, sen bu oyunda var msn, yok musun? 'Mar*m' diyorsan
hemen oyununa bir isim tak ve bala... 'Yok(m' diyorsan, hoop!
Bu oyundan asla kaamazsn. Diyelim ki oyunbozanlk yaptn da
katn, o zaman sen artk oyununa bir isim verme hakkn da
kaybedeceksin demektir ki bu durumda dier oyuncular senin
oyununun adn 'Ne!on saklama-a' olarak belirleyeceklerdir.
8
Yerim Seni SS
Oyunu kabul etmiyorsan makineye jeton atmayan ocuk gibi
olmaya hazrlan. BR makinenin karsna geip bakalarnn
oyunlarn izleyecein anlamna gelir. Geri bunun kimse iin
hibir sakncas yoktur. zleyici olarak yaar ve izleyici olarak
cebindeki jetonlarnla lr gidersin.
Karar ver! Bu oyunda var msn? Ve bu oyunu doru oynamak
iin balamaya hazr msn?
Ha unutmadan sylemem lazm: Hedef belirlemek bu oyunun ilk
kuraldr. Eer hedefini kk seersen (Emekli olmak, geinip
gitmek...) kimse sana ilimez. Kolay kolay da yanmazsn; ama o
zaman bu oyunun bir tad da olmaz. Byk bir hedef belirlersen,
oyun bilmez birok oyuncu sana kar kacaktr. Oyunun kural
bu ve bu durumda oyunu daha inat olan kazanr. Kazanmakla
da kalmaz, kar tarafa kendini kabul ettirip destek bile alr.
Tarihte yle byk oyuncular vardr ki yz binlerce, bazen yz
milyonlarca, hatta bazen milyarlarca oyuncuyu kendi oyunlarnda
birer figran gibi kullanmay baarrlar. Ve o oyuncular, oyunlarn
srf byk adamn yannda olmak pahasna 'fi)ran-*l*k oy(n('
diye belirlerler ve bununla da gurur duyarlar...
B2
Kuralna gre Oyna
Eer oyundan zevk almak istiyorsan iki temel prensibin olacak:
1. Doruluk
Kimseye ve hibir eye zarar vermeden oyna. Yapacan iin,
gidecein yerin, tutacan daln bir katma deer, bir fayda
retmesi gerektiini asla unutma.
- yi ama ben neyin doru, neyin yanl olduunu bilmiyorum ki?!
diyenler kyor bazen... Bu kesinlikle aslszdr ve bunu syleyen
de inanmaz buna. Herkes neyin doru, neyin yanl olduunu
mutlaka bilir. Diyelim ki buna ramen sen bilmediini iddia
ediyorsun. Problem yok! Bunu anlamann ok basit bir forml
var! Objektif bir pencereden sadece yaptn iin faydasna
bakacaksn! Kendine, evrene, dnyaya, ksacas insanlk
alemine bir fayda retiyor musun? Cevabn 'Evet'se yaptn ey
dorudur...
83
Yerim Setli SS
2. Byklk
Diyelim ki doru oynadn, yani bir fayda rettin! Bu sefer rettiin
faydann byklyle ilgilen. Daha faydal olman lazm. ok
daha faydal ve nihayetinde en faydal olmalsn!
En faydal olmak byk oynamakla, byk dnmekle
mmkndr. Ve byk oynamak iin asla byk olman
gerekmez. Kald ki byk oynamaya karar verdiin anda zaten
byksn.
Finans sektrn setiini varsayalm. Henz renci olduunu
hatta daha niversiteyi bile kazanmadn hepimiz biliyoruz; ama
bu asla kk dnmeni gerektirmez.
- Ben finans uzman olmak istiyorum. Bunun iin byk dnp
Boazii niversitesi letme Fakltesini seiyorum. Mezun
olunca X Bank'n genel mdrlnde kendime finans uzman
olarak bir i bulup hayatm srdrmek niyetindeyim.
gibi bir cmle kurup, sonra da kuzu gibi SS'ye hazrlanyorsan,
sen halen kk dnyor ve kendini
54
nce Kendini Kazan
sradan bir lise rencisi ya da liseyi yeni bitirmi, isizlik
kaygsyla niversiteye hazrlanan bir zavall olarak gryorsun
demektir.
- Ben gelmi gemi en byk finans uzmanym. Yalnz bunu
imdilik sadece ben biliyorum. Bunu insanlarn da anlayabilmesi
iin nce u 'Boazii letme'yi bitirmeli ve finans konusunda
dnyann en byk kuruluunda almalym. Gel gr ki mezun
olduktan sonra bunun iin bekleyecek zamanm yok! Bu nedenle
bavurularm imdiden yapmak zorundaym.
diyebiliyorsan ve sonra oturup dnyann en byk finans
kurulularyla yazmalar yapabilecek cesareti bnyende ve
beyninde toplayp harekete geebiliyorsan, evet sen bu oyunu
hem byk hem de doru oynamaya baladn demektir ki benim
de istediim ey buydu zaten.
L8O %nsan aynaklar* Direk!rl.ne
Deerli arkadalar. Ben dnyann en iyi finans uzmanym. MF
gibi bir kuruluta benim olmamam takdir edersiniz ki sizin
anzdan byk bir eksikliktir. Ancak henz konuyla ilgili bir
okulu bitirmi deilim. Yani u
85
Yerim Seni SS
anda bana 'Aadi Ay!ekin, )el bala&' deseniz de sanrm kabul
etme ansm yok! Bu sebeple bana 4 yl msaade edeceksiniz.
Ben de bu sre zarfnda okulumu bitirip sizinle almak zere
MF'e geleceim. Su anda balamay ben de gerekten ok
isterdim; ama inann ki bu mmkn deil. nk benim
vazgeilmez prensiplerim var.
Benimle irtibat kopartmamanz, sizin gelecekte daha baarl
olmanz iin tavsiye ediyorum. Byk dnmeniz dileklerimle.
Ay!ekin 'r!ekin
Dnyann En Byk Finans Uzman
Bu tarz e-mailler ounlukla kar tarafta bir tebessm oluturur.
Eitimlerimde bu blm anlatrken rencilerim ou kez,
- Ya hocam gln olmayalm, diyerek endielerini dile
getiriyorlard. Bilmiyorlard, gln olacan dnmenin
')ln$ olmak' olduunu. Eer sen de byle dnyorsan, bir
ekilde anlattklarma inanmadn sylemi oluyorsun ki mm-
knse kimseye mektup falan yazma kardeim.
86
nce Kendini Kazan
im iiliin$
Bu e-maile glen bir insann 'referans has!as*' olduu zaten belli
deil midir? Eer yle olmasayd sana cevaben bunu neye
dayanarak sylediini soran ierikle hazrlanm bir mektup
gndererek fikrini almak istemez miydi? E, mademki senin
mektubun bir referans hastasnn eline gemitir; o halde gln
olan odur. Sen deilsin; nk sen zaten 'dnyan*n en byk
finans (zman*' olduun inancyla yayor ve kendini ona gre
yetitiriyorsun. Ayrca bu senin ilk ve tek hamlen olmayacak.
Dier devlerle de yazacan iin burada kaybeden, gln bir
referans hastasn bnyesinde barndran MF olacaktr. Sen
deil!
Bu arada senin gnderdiin bu mektup eer doru kiinin eline
ularsa ki bu ihtimal daima %50'dir, neler olabileceini
dnebiliyor musun? Bu durumda sen daha lisedeyken MF
tarafndan ciddiye alndn demektir ve emin ol, gnn birinde MF
bakan olmaman iin hibir sebep grnmyor ortalarda! Eer
MF'in bakannn 2 beyni olsayd, emin ol ki sana MF'ten uzak
durman syleyen ilk kii ben olurdum;
87
Yerim Seni OSS
ama ben hepsini inceledim, hepsinin bir tane beyni var ve hepsi
senin gibi besleniyor, senin gibi nefes alyor, imdik atnca da
senin gibi zplyor...
Bu tarz mektuplardan MF'e her yl ka tane gittiini biliyor
musun? Ben syleyeyim: Hi! Yani her kim bunu yaparsa bilsin ki
o bir ilk olacaktr.
,anl* is!a!is!ik
Su anda bu kitab 100 kii okuyor. 701 bu fikri hi dnmeden
sama buluyor. Geriye kalan 30 kii, scak bakyor ve
dnyor... Onlarn da %70'i, yani 21 kii fikri scak bulmasna
ramen sebepsizce yapmama eilime giriyor... Geriye kalan 9
kiiden 6's tembellii gerekesiyle bunu zaten yapamaz... Son
olarak geriye sadece 3 kii kalr ki onlarn da 2'si evrenin
etkisinde kalarak vazgeerler, eminim...
Yaptm hesaplara gre bu yl da yine MF, dnyann en byk
finans uzmanyla tanamayacak gibi gzkyor. Yani kimse
mektup gndermedii iin deil, harbiden 'dnyan*n en byk
finans (zman*' olduuna inanan kimse olmad iin
tanamayacak; nk buna gerekten inanan bir insan mezun
olduktan sonra X Bank'ta mfetti olmay hayal etmez.
P5
nce Kendini Kazan
Gekzi"0 Az nce yukarda yaptm canl istatistikte hesaplarna
hatas yapmm ve bir kiiyi unutmuum. Eer grrsen haber
ver ona... 'LLMLO finans (zman* ar*yorm(&' de, o anlar.
Herhalde anlar artk...
Dnebiliyor musun? nsanlarn ok ciddi bir ounluu byle
bir mektup hazrlayp gndermeye bir trl scak bakamyorlar;
nk ciddiye alnmayacaklarn dnyorlar. Bu yzden de
ynlerini teki tarafa evirip, kytrk bir bankann kytrk bir
departmanna girebilmek iin binlerce insanla beraber ayn ad-
reslere mektup ya da CV gnderiyorlar. Bylece bu iei
burnunda szm ona ynetici adaylar ilgili pozisyon iin binlerce
rakiple sra beklemeye balyorlar. Soran olursa da utanmadan:
- Valla tam 5 yere i bavurusu yaptm, bekliyorum; ama henz
arayan olmad! yok kardeim, memlekette i yok! Ne
yapacam bilmiyorum. Sinirimden alayabilirim.
diyorlar. Bu cmle daha bitmeden etrafndaki insanlar da bu
igzar arkadamza hak vererek, onu teskin etmeye alrlar;
bylece bir huzur ortam oluur mekanda ve herkes bir azdan
sistemi sular. Bir anda isizlik devlet politikasna dnr ve
89
Yerim Seni OSS
binlerce vasfl i bilmez gencin isiz kalmasnn tek sorumlusu
sistem olur.
i!iraz0 Bulunduunuz mahalledeki bakkaldan alveri yapmana
itiraz etmem; ama illa o mahallede alman konusundaki
srarna iddetle itiraz ederim. Hele de mahallende seni
anlayacak kapasitede bir iveren yoksa!... Ayrca 5 yere
bavurmak bir marifet deil; binlerce irket var bavurabilecein.
Bir yere bavurup, ondan cevap almadan bir dieriyle
ilgilenmemek, tembel adamn mazeret ncesi oluturduu
tavrdr...
Sor(0 niversite mezunu her isiz gen, daha ncekilerce
belirlenmi olan 50 adrese zgemiini yollarsa, adres bana
ka zgemi der, havuz ka saatte dolar, bunlar nerede
karlar, zgemiin zerinde bulunan vesikalk fotoraflarla
yaplacak en zevkli i nedir?
a) Adres bana den zgemi says hesap edilemez.
b) Musluk bu kadar aksa havuz annda dolar.
c) Bunlar kahvede karlarlar.
d) Ortalama olarak her iki zgemiin zerinde
90
nce Kendini Kazan
bulunan vesikalk fotoraf sklerek 'Aradaki C fark* b(lma-a'
oyunu oynamak, yaplabilecek en zevkli itir; lakin fotoraflar
arasnda pek fark olmayaca iin bu oyun, belli bir zaman sonra
skc olabilir, e) Hepsi
Eskiden nemli kabul edilen insanlarla oturup sohbet ettiimde,
telefonlarnn hi almamas ilgimi ekiyordu. Bir gn tm
cesaretimi toplayp,
- Abi neden seni kimse aramyor? diye sordum nemli birine.
Gld:
- Valla Erdalcm, birinin beni arayabilmesi iin syleyecek sz
ya da ilgin bir projesi olmas lazm. Bu kalitede olan insan says
ise tahmin edersin ki yok denecek kadar az. O halde beni kim
arayacak?... Sen bile bu kadar yakn olmamza ramen yeni bir
kitabn ktnda ya da ilgin bir proje yakaladnda aryorsun
beni...
dedi. Dndm, adam haklyd; ama bunu bilen hi kimse yoktu.
Herkes onlarn her gn yzlerce insan tarafndan arandklarn
dnyor ve bu yzden cesaret edip aramyordu... nk bu bir
kalpt ve byle retilmiti.
91
Yerim Seni OSS
- Grmyor musun? Adam her gn TV'de. Baka ii yok da
seninle mi grecek!?
diye dnlyordu. Halbuki her gn TV'de olmas, onun her gn
biraz daha yalnzlamas anlamna geliyordu; nk o bydke
insanlarn onun eriilmez olduuna olan inanlar da artyordu...
Sonuta inandn bir projen varsa aramaktan korkma. Bo bo
oturan bu adamlar seni dinleyeceklerdir...
Fidde!li ve nemli (yar*0 'Ara' dedim ya imdi, aklna gelen her
eyde de tutup arama milleti.
Gav(k kaza bak*n-a, "roblem olabiliyor...
Bir gn gen bir adam beni arad ve ok deerli bir projesinin
olduundan bahsetti. Ben de e-maille bizim ekibe projeyi
gndermesini istedim. O ise srarla bana anlatmas gerektiinin
altn iziyordu... Ben tekrar bizim ocuklara ynlendirince, biraz
sitemli bir azla kapad telefonu. Aradan iki gn geti ve bu es-
rarl gen adam, mesajlaryla beni taciz etmeye balad. Artk her
sabah onun mesajlaryla uyanyordum:
92
nce Kendini Kazan
- Ben de sizin n yargsz olduunuzu dnmtm.
- Eer benimle grmezseniz Trkiye'ye ihanet etmi
saylrsnz.
- Ben sizi adam sanmtm; ama yanlmm. Ve buna benzer
onlarca mesaj... En sonunda bu kiinin hakl olma ihtimalini de
gz nnde bulundurarak projesini yazl olarak
gndermemesine ramen, onu grmeye davet ettim.
- Evet dostum, sen kazandn. Sal gn saat 09:03'te ofisimde
bekliyorum. 09:33'e kadar sadece seni dinleyeceim. Yani 30
dakikan var, gel...
dedim. Dakikalarn deeri daha iyi anlalsn diye randevularm
ou kez bu ekilde veririm.
Derken Sal gn oldu. Saat 09:03; ama beyefendi ortalarda yok.
Saat tam 09:13 itibariyle zil ald ve arkada geldi. Hemen oda-
ma kardlar.
- Neden ge kaldnz?
diye sordum.
9
- Ben ge kalmadm, siz erkencisiniz... Benim saatime gre saat
u anda tam 09:03.
dedi, yeni ald belli olsun diye koruma naylonunu skmeden
takt saatinin yelkovann gstererek... Saknlkla:
- Nasl yani ya? diye tekrar sordum.
- Benim saatim 10 dakika geri ve bana gre saat u an 09:03
dedi.
=7 Dakika 8eselesi0 Benim saatim ner zaman 10 dakika ilendir.
'%s!anb(l Grafi.i'nin beni malcup etmesine engel olmak ve
fibir yere ge kalmamak iin bu ekilde ayarlyorum saatimi.
Buna ramen ben de birilerine randevu verirken tabi ki
Trkiye'nin yerel saatini kullanyorum.
Peki bu beyefendi ne yapm biliyor musun? Bana tepki olsun, bir
de 'farkl*l*k' olsun diye saatini 10 dakika geri alm. Dolaysyla
Trkiye'nin yerel saati 09:13, benim saatim 09:23, onun saati ise
tam 09:03't biz toplantya baladmzda.
nce Kendini Kazan
Neyse, ben ona bunun sama olduunu ve bu uygulamann bir
deer retmediini syledim. Hatta:
- Eer istersen bizim '8(halefe! De"ar!man*Qn* arp
bu yaptnn bir samalk olduunu sana ispat edebilirim...
dedim gerilen aln derimle...
- Gerek yok. Onlar da sizin gibi dnyorlardr eminim.
diyerek bizi topyekun cahillikle sulad. O an anladm ki bu tarz
insanlar iin yapabilecek gerekten hibir ey yok!
Bu gen adam il dndan gelmiti ve benim ofisimdeydik. Bu
yzden onu kovamazdm. Birden insanlk duygularm daha da
kabard ve ona her eye ramen projesini anlatmas iin vaat
ettiim 30 dakikay verdim...
'Grkiye'nin d* bor-(n( nas*l deriz/' Gen adamn
sylediine baklrsa projesi buna
'8(halefe! De"ar!man*0 Sirketimin bnyesinde muhalif fikirler
retmekle grevlendirdiim 3 kiiden oluan bir departman. Bu
departmana 101. Departman diyorum ve bu departmann
kesinlikle her irkette olmas gerektiine inanyorum. Bkz. iflas
Etmenin Yollar...
95
cevap verebilecek nitelikteydi. Sabrszlkla sunaca zm
nerisini bekliyordum. te tyler rperten ilgin zm:
- Trkiye'nin en zenginlerini ikna edeceim ve onlardan 5 yl
boyunca asgari cretle yaayp lks tketimden vazgemelerini
isteyeceim. Ayrca yurt dna bile kontroll gidip gelmeleri
konusunda onlar eiteceim.
diyordu gen adam. Ve iddiasna gre onu dinlemeleri, istedii
tek eydi; nk ikna edemeyecei hibir insan yoktu.
Satr aralarnda iflas ettiini (ki bu ok doal, asla aalamam!)
ve o zor dneminde, paras olduu halde babasndan bile be
kuru yardm alamadn sylemiti. Bunun zerine:
- Peki baban bizzat kendi iflasn konusunda ikna edememi olan
sen, nasl vergilerini tastamam deyen bu dev kurumlarn
sahiplerini asgari cretle yaamaya ikna etmeyi planlyorsun?
dediimde.
- Valla onu hi dnmedim; ama bence ikna edebilirim...
demi ve hayatmn 40 dakikasn mahvetmiti.
nce Kendini Kazar
Gm Damanla*n 1n %n-e izgisi
Bu anekdotu buraya yazmamn sebebi kaybettiim bu 40
dakikay anlaml bir hale getirmek ve senin de birilerinin karsna
sama sapan projelerle gitmeni engellemekti. 'Sa$ma sa"an...'
derken, asla senin hazrlayacan uuk projelerine engel olmak
istemem. Elbette ki byk projeler, birouna gre sama sapan
olacaktr. Yoksa byk olduunu nasl anlayacaz ki? Yani
herkesin annda anlad bir proje ounlukla sradandr. Burada
'sa$ma sa"an' diye kastettiim 'i"e sa"a )elmez&'
anlamndadr. Bunu nasl anlayabileceini de syleyeyim. Bir
projeyi yapmadan nce, o konuyla ilgili bulabilecein her eyi
okumaya al. Konuyla ilgili niversitelere, akademisyenlere
dan. Eer herkes bunu ok uuk ve manasz buluyorsa, iki
alternatif vardr:
1. Ya projen hakikaten be para etmez!
2, Ya da sen az sonra bir dahi olarak tarih
teki yerini alacaksn!
Zaten bu ikisi arasndaki ayrm herkes yapamad iin 'Deliyle
dahi aras*nda $ok in-e bir $iz)i vard*r&'
diye bir bilgi gnmze kadar hi deimeden tanmtr. Sz
konusu izgi tm zamanlarn en ince
97
Yerim Seni SS
izgisidir. 'S*ra! "rs'nden bile daha ince olan bu izgiyi
grebilmek var yaa... Vay babam vay!
Bu iki alternatiften birisi kesinlikle seni de kapsyor... Deliysen,
'Delidir, ne ya"sa yeridir&' statsne girersin ve gnn birinde
kendini 'abdal' zanneden bir 'a"!al' olarak lr gidersin.
Dahiysen, 'Garih seni asla a!lamaz, !elalanma&' Ama yine de
seni anlamadklarn dnyorsan sana tavsiyem, kendine kar
acmasz ve hilesiz bir eletirel bak gelitir ve lmeden deli mi
dahi mi olduunu anla ki gln olmayasn...
DahR miyim deyince birden aklma g^eldi
''nee $*kman*n da bir forml vard*r m(!laka...' eklinde
ortaya atlan bir tez, gnee yaklamann bile imkansz
olduunun zannedildii bir ada ok bilmiler tarafndan direkt
reddedilir. Bu nedenle bunun zerinde alan da ok kimse
yoktur. Simdi dinle bakalm, gnee klr m klmaz m?
Teorik olarak molekler aktivitenin olmad scaklk 'elvin
s*-akl*k lei'ndeki sfr
98
nce Kendini Karan
noktasdr ve bu deer -273,6 santigrat dereceye tekabl eder.
Yani molekllerin hareketsiz kald derecedir -273,6. O halde bu
deere ulap, bu s muhafaza edildii zaman gnein iine
girmek mmkn olabilir mi?
Eer cevap evetse, o zaman gnee frlatlacak uydunun ya da
gnee kacak olan geminin d yzndeki sy -273,6 santigrat
dereceye sabitleyebilirsek gnee de kabiliriz. Bu durumda
ihtiyacmz olan ey, sadece bu sy sabitte tutabilecek, devasa
bir enerjidir. Peki o enerji acaba yaklamak ya da kmak
istediimiz gneten elde edilebilir mi? Yani gne enerjisiyle
alan bir soutma tertibat, bu devasa enerjiyi basit bir geminin
ya da uydunun d yzn -273,6 derecede muhafaza edebilir
mi?... Nasl, sama deil mi? zgnm; ama insanlar bir gn
gnee bu sama formlle kacaklar.
(y(dan Aaber Mar0 Delinin biri kuyuya bir ta atar, sonra 50
akll birleip karamaz o ta; nk hibir akll, tekini
dinlemeyi akl etmez. Buna ramen yine de bir deli, 50 aklly
dnmeye sevk ettii iin ou
99
Yerim Seni SS
zaman 50 akla hkmetmeyi baarr. Belki ta atan, bunu da
hesap edecek kadar aklldr. Bu arada o talara henz hi
ulaan olmam ki '...97 ak*ll* $*karamaz' diye sylemi
atalarmz. Kim bilir belki de iin srr o tan zerine kaznmtr.
(Kuyuya atmadan nce, tan stne yazdm yazy seninle
paylamak istedim. Ne de olsa yine karamayacaklar...)
ar!vizi! Bas!*r
Henz bir renciyken bunu yapman ne kadar lgnca olurdu.
Yllar nce ben de yapmtm aynsn. nan, o gnleri ok
zlyorum ve u anda sana imreniyorum.
ok abartmadan herhangi bir matbaaya git ve sipariini ver.
Kartvizitinde isminin altna bir unvan yazman gerekiyor ya hani,
sen oraya 'Dnyan*n 1n %yi Av(ka!*S ya da 'Dnyan*n 1n %yi
%naa! 8hendisi 2020' yazdracaksn.
Kartvizitini datmaya baladn anda etrafndaki birok insan
sana kar alayl bir tebessmle yaklaacaklar; ama bu seni asla
ilgilendirmeyecek!
3n-e endini azan
Dnsene ya! Sen, 'Ben dnyan*n en iyi k(lak b(r(n bo.az
(zman* olmak is!iyor(m&' diyorsun ve insanlar seninle alay
ediyorlar. Halbuki bu yce bir hedeftir. Alklanmas gereken bir
hedeftir, sayg duyulmas gereken bir hedeftir. Yardm edilmesi
gereken bir hedeftir... Eer insanlar senin bu hedefine yardm
etmek yerine seninle alay ediyorlarsa, tekrar dnmelisin... Ve
bilmelisin ki onlarn hakl olma ihtimali yok, resmen yok! Onlarn
sana saygs mayg-s da yok!
- Ben seri cinayetler ileyen bir katil olacam.
- Ben terrist olacam.
- Ben masum ocuklar ldreceim.
- Ben yzyln en byk hrsz olacam...
demiyorsun ki sen! Sen insanlara faydal olmaya alrken eer
olay konusu oluyorsan, eer reddedili-yorsan, eer adam yerine
konmuyorsan, dn. Derin dn! Sence de ortada akla zarar
bir eliki ve devasa bir n yarg yok mu?
Ben 'ben dnyan*n en ak*ll* insan*y*m.' demitim, onlar bana
'Deli' demilerdi. Halbuki benim kimseye zararm yoktu. Bu
tavrlarn anlayamyordum. nsanlar bana yardm etmediler.
Dnsene 'Dnyan*n 1n
Yetim Seni SS
Ak*ll* Lnsan*'y*m diyen biri var karnda ve eer bu adam doru
sylyorsa, sen o anda 'Dnyan*n 1n Ak*ll* %nsan*'yla kar
karyasn; ama onlar bu ihtimali hi dnmediler. Ben sadece
acyordum onlara. 'Yaz*k&' diyordum. Adamn karsnda bir dahi
duruyor; ama o, o anda kendi egosunu beslemekle megul.
Onlar ciddiye alamazdm, almadm da. Nasl alabilirdim ki?
Hedefimi sylediimde glen, 'Deli' diyen, alay eden birini nasl
ciddiye alabilirim? yi ki de yle davranmlar bana kar ki ben
daha sonra bu aklm savalar durdurmaya evirdim. Yeni
hedefimi akladmda ise herkes koro halinde '%!e b( im+
kans*z&' diye bard.
- Ben savalar durduracam! dedim. Tarih verdim:
- 15 Mart 2030, saat 10:00'da,'Dnya Bar* Dirve+si'ni
stanbul'da yapacam!
dedim. Gldler. Bugnlerde ciddiye alan ok insan yok bunu;
ama ben bu filmi daha nce de izlemitim. Beni 1993'te ciddiye
almayanlar 2000'li yllarda benden eitim aldlar. Simdi savalar
durdurmaktan sz ediyorum. 'F-1' kadar bile ciddiye
alnmyorum.
102
nce Kendini Kazan
'Dnya ("as*' daha nemli geliyor onlara. Dnyorum
sonra, 'Dnya ("as* Or)anizasyon(' mu, 'O+=
or)anizasyon(' mu, yoksa 'Dnya Bar* Dirvesi'
organizasyonu mu daha byk, daha ilgi ekici, daha anlaml...
Elbette ki 'Dnya Bar* Dirvesi' ancak buna ramen stanbul'da
hibir kprye '=9 8ar! 67<7 Dnya Bar* Dirvesi %s!anb(l'da,
Bekleyin&' diye bir yaz asmadlar. Eer bunu yapsaydlar; Avru-
pa Birlii, Birlemi Milletler, dlar vdlar...'Ne ol(yor a-aba,
Grkiye ne ya"mak is!iyor/' diye ynn bize evirecekti ve bu
duruumuz elbette ki Formu-la-1'in Trkiye'de yaplmasndan
daha byk bir ses getirecekti dnya kamuoyunda.
Ayr*n!*0 Bir adam var ortada 'Dnya Bar* Dirvesi'ni
yapmaktan bahsediyor ve kimse inanmyor bu adama! Ne yazik
ki imdilik bu hedef insanlara topik geliyor; ama insan bir kere
de olsun sormaz m? 'Arkada*m, sen b(n( nas*l ya"may*
"lanl*yors(n/' diye. Bu arada diyelim ki bu, gerekletirilmesi
mmkn olmayan zavall bir hayal olsun. Ve buna ramen
varsayalm ki sen bunu kprlere yazp dnyaya duyurdun.
Sonra sana 'B(n( nas*l ya"a-aks*n*z/' diye sordular, hibir ey
bilmiyorsan bunu yapmay hayal ettiini de mi syleyeme-
yeceksin? Kald ki ben bunu dnyaya anlatma platformunu ele
geirdiim anda tm dnyay ikna ederim.
103
Yerim Seni SS
Not: Bu arada sylemeden geemeyeceim. Ben bu projeye
hayatm adadm.15 Mart 2030'da Bar Zirvesi benim
nclmde istanbul'da gerekleecektir, kprlerde yazmasa
da olur...
Dnya bar zirvesini yapacama ilk inanan, o zaman 4 yanda
olan kzmd.
- Yavrum hadi savalar durduralm! dediimde o bana:
- Hadi baba!
demiti. Onun yandaki tm insanlar:
- Hadi durduralm!
dediler. Ben onlardan g alarak yoluma devam ettim. nk 25
yandaki bir gence:
- Hadi savalar durduralm! dediimde:
- Nasl?
diye soruyordu. 35 yandaki ise:
- Hadi canm sen de, bir kere de mantkl bir ey
syle...
diyordu. 60 yandakilerse reddetmekle kalmayp, bir de alternatif
zm retiyorlard.
104
nce Kendini Kazan
- Brak bu sama sapan dnceleri de sigortal bir
ie gir al! Hem emekli de olursun...
diyorlard... Ben her yata deikenlik gsteren bu tavrlardan
mevcut eitim sisteminin insanlara sadece imkansz rettiini
anlyordum. O halde,
- Dnya ciddi bir yanlg ierisinde...
dedim ve asla tek adm geri atmadan yrmeye yemin ettim. te
imdi gsm gere gere sylyorum: 'Sak*n ald*r* e!me
onlara. Sen y-e bir hedef belirle ve koar ad*mlarla ilerle
hedefine.'
Y-e hedef0 inde en az bir tane 'En' barndran, insan-ll<
alemine faydal izler biral<acak bir final nol<tasdr.
Hi zaman kaybetme, arkana bile bakma. Git ve kendine bir
kartvizit bastr. Her yerde anlat hedefini. nsanlar sana nasl
yapacan bile sormadan n yarglarnn ucuna alayl bir
glmseme eklerlerse onlara u hikayeyi anlat:
(
Adamn biri, bir sirke i bavurusu yapmaya gitti. Sirkin sahibine:
,1+
!erim Seri SS
Efendim, ben ok iyi ku taklidi yapabiliyorum!
dedi. Sirk sahibi glmeye balad: - Bunu herkes yapabilir. Beni
megul etme delikanl...
dedi. Gen adam, zamann ald adamdan 'zr' diledi. Gam
at ve uarak sirki terk etti...
Ve
Kendini tanmak, snrlarn kefetmek, hedef belirlemek ve
benzeri organizasyonlar yapmak, kazanmann en zor ksmn
oluturur. Ve sen az nce bu en zor blme ilikin btn
hazrlklar tamamlam bulunuyorsun. Geriye sadece gerekeni
yapmanla ilgili bir iki detay kald. Eer kendini hazr
hissediyorsan, detaylara geebiliriz. Hazr hissetmiyorsan, bu
blm tekrar oku! Hazr hissedinceye kadar oku... zgnm,
ukalalk gibi gelse de bu, bunun baka yolu yok! Hazr olunca
haber ver, ben buradaym...
,12
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
Bu blmde ise, 'ders almak' denilen o skntl ii,sadece
zekan kullanarak bir elenceye dntrebilmenin yepyeni
tekniklerini reneceksin. Herkes babadan dededen kalma
tekniklerle snava hazrlanrken, sen, burada anlatlan bu manyak
yntemlerle yz binlerce renciyi geride brakp yoluna devam
edeceksin.
T
En %yisini Ya"
Yaptn iin ad ne olursa olsun, o ii yle iyi yapmalsn ki
senden nce hibir insan, senden daha iyi yapm olmamal...
Kald ki sen, senden ncekilere gre ok daha avantajl bir
durumdasn; nk senden ncekiler o ii en az bir kere
yapmlar. Bu u anlama geliyor: Yapmaya altn i her
neyse, daha nce bakalar tarafndan baarlm ya da de-
nenmi bir itir ve sen bu bakalarn tanyorsun. Gnahyla
sevabyla her trl detay renmi bulunuyorsun ya da
renebilecek durumdasn. O halde o ii en az onlar kadar iyi
yapabilecein, reddedilemez bir gerektir.
Kashna der ki: Birinin bir eyi yapabiliyor olmas, benim
yapabileceklerimin en alt snrn gsterir.
Neden Bu Y*l ki SS Sampiyonu Sen olmayasn
Su anda ilgilendiin iin ad SS. Yukarda anlatlanlara gre
senin '3SS Fam"iyon(' olman gerekiyor. Bilmem anlatabildim
mi? Bu arada '3SS Fam"iyon('
109
Yerim Seni SS
olmann hibir sakncas olmad gibi senin bu konuyla ilgili
herhangi bir engelin de yoktur.
Aayre! 1diyor(m0 Elbette ki realist olmak lazm. Eer bu kitab
snava 15 gn kala okuyorsan ve bu saate kadar henz hibir
ey yapmamsan, ben asla 'Aadi )i! am"iyon o' demem
sana. Snava en az bir sene zamann varsa, bu sefer de bunu
senin dnmen gerektiini bildiim iin 'Aadi )i! am"iyon ol&'
demem yine sana; ama itiraf edeyim, hayret ederim. 'Neden
am"iyon olmak d(r(rken sade-e smav kazanmaya
$al*!*.*na' gerekten hayret ederim.
Yaptn ii en iyi yapmak ve sz konusu alanda en iyi olmak iin,
fazla bir ey yapman gerekmiyor... Gerekeni yap, sadece
gerekeni...
Bir Sampiyon gibi Davran
Hedefin ampiyon olmak deil elbette. Sen oralar oktan atn.
ok daha byk hayallerin var ve senin istediin, ampiyon
olmak deil, o hayallere ulamak... O kadar ok ampiyon geldi
geti ki SS'den, inan hibirisini hatrlamyorum. Geldiler ve
getiler. te yandan hi ampiyon olmadan zirveleri zorlayanlarn
haddi hesab belli deil.
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
Ancaaaak... Sen bir ii yapyorsan, en iyisini yapmalsn! O
yzden de bu snavdan ampiyon olarak kman, kendi i
huzurun iin ciddi anlamlar ifade ediyor. Hadi imdi bir ampiyon
gibi hazrlan bu snava. Her eyinle, her ynnle bir ampiyon
gibi davran...
alma Odas
Odann giri kapsna,
- Dnya Bankas'nn Bakan bu kapnn arkasnda... diye
yazdn o kad yaptr. Masann zerine de, hani ynetici
masalarnda vardr ya:
Sen de alma masann zerine aynen o ekilde, setiin
brana ilikin belirlediin hedefini ifade eden kartondan bir yaz
yerletir:
Yerim Seni SS
2030
Seni herkes byle bilmeli... Bu duruun ayn zamanda bir de sz
vermek anlamna gelecektir. Senin odana girenler kararlln
gzlerinden okuyacak, hatta seni megul etmekten ekinecekler.
Her ey bir yana, seninle konuanlar sana bu karton parasyla
ilgili sorular sormaya balayacaklar. Yani konu hep senin
ekseninde olacak. Bu, kendini gelitirmen iin harika bir frsat.
No!0 Oldu da olmad. Sen niversiteyi bile kazanamadn. Ne
kar? En fazla, kendini bilmezlerin bir iki hafta alay konusu
olursun. E, zaten onlar da kendini bilmez statsndedir.
'A.a-a $*kmak is!iyorsan, y*ld*zlar* hedef al' demi filozof.
A.a-a $*k*n-a kimse sana 'Neden $*k!*n, nas*l $*k!*n ya da niye
y*ld*zlara $*kamad*n/' diyemeye-ek& Aem a.a-a yaklamaya
bile -esare!i olmayanlar, sana nas*l yaklaabilirler ki/
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar ekn!kler!
"#$arlar
Ailenle aran bozmayacak ekilde odann duvarlarn dizayn et.
Kaln Parmanent kalemler kullanmanda bir saknca yoksa,
duvarlara yaz. Mesela snf retmeni olmak istiyorsan, 'Gm
zamanlar*n en iyi s*n*f .re!meni benim&' diye yaz byk
harflerle... 'Birlemi 8ille!ler 'enel Sekre!eri' olmak istiyorsan,
BM binasnn resmini bul ve onu duvarn en grnen yerine
yaptr, altna da 'Bok yak*nda oraday*m& Ai$bir yere
ka$amazs*n&' diye yaz...
#yar*0 'Ama benim odam yok&' diye bir szlan dorudan
reddediyorum; nk bu szlan buradaki ana fikri
anlamayanlarn szlandr ki onlar hi ilgimi ekmeyen
arkadalardr... Yine de 'Odam*z yok ya, k! old(k di mi/'
diye gelebilecek bir duygu smrsne engel olmak iin
sylemek istiyorum: Odan yoksa kada yaz, cebinde ta. Eline
yaz, elin yoksa beynine yaz, beynin yoksa da uza zaten!
Sampiyonlar mazeret retmezler; ama retmek isteyenlere de
szm yok! Bana ne? Kald ki herkes ampiyon olmak zorunda
da deil. 'Da!en haya! k*sa, de.mez b( kadar kasmaya... Aa
kahvede lmsn,
113
Yerim Seni SS
ha -e"hede... 1ninde son(nda, yle ya da byle, bir ekilde
le-eksin i!e&'diyen adam grdm ben. Ne diyeyim imdi ben
bylesine?
Ayr*n!*0 Elbette ki herkes ampiyon olmak istese de bir ey
deimez, yine her kategoride sadece bir tane ampiyon kar
SS'den; ama dnsene, herkes ampiyon olmay haya!
ederse, ta ve kalite ykselmez mi? Bu da renci kalitesini
artrmaz m? Hatta SYM yeni bir metot bulmak iin harekete
gemek zorunda kalmaz m? Yaasn ktlk.
Kalemler ve alma Gereleri
Soru zmek iin ihtiyacn olan ne varsa hepsini bir araya topla.
SS'ye hazrlanma dnemin boyunca kullanacan kalem
saysn aa be yukar tahmin edersin. Birka tane de
yedek al ve cephane yedekler gibi yedekle onlar. Kalemtra,
silgi, ne gerekiyorsa, karalama kad... Bir yllk stokunu yap.
Bunla- ok para tutmaz, biliyorsun. Soru bankalar vs. neye
ihtiyacn varsa her eyi hazrla ve onlar en rahat ulaabilecein
yere koy. Onlar kullanrken bir i yaptn hissetmen lazm.
Bunun iin harika bir fikrim ver: Snava hazrlanrken 0,5 ya da
0,7 ulu kalemler kullanmak yerine klasik kurunkalem
T4
kullan, hani u kalemtrala alan tahta kalemler var ya, ite
onlardan... 'alemi a$mak' yani altrmaya hazrlamak,
kullanma hazr etmek ve bunun iin emek harcamak. Emek
harcarken ruhen de hazrlanmak... Bu, altn hissettirecek
sana.
Kalemtra hibir renci ok iyi tanmyor... Aslnda o bir
rencinin kendini mutlu hissetmesi iin tasarlanm ok zel bir
alettir. Belki de yanndaki yedek ba hi fark etmeden okul
bitiren yz binlerce renci vardr. Ve o ba deitiren de nere-
deyse hi kimse yoktur. (Bazlar gidip bir de utanmadan elektrikli
kalemtra satn alyor yaa!) Ben olsam kalemtram cebimde
tardm.
Dnsene, okuldan eve geldin. Odana girdin, hazrlanyorsun.
Kalemlerini hazrladn bir safha olmal; nk senin en mhim
alma aletin kalemlerindir. zetle, yaptn iin farkna varman
iin sper bir frsat klasik kurunkalem ve kalemtra...
May bee0 Sen hi sabah sabah yumurta krp, kendine melemen
yapp yedin mi? Hi bakalarnn yaptna benzemiyor o. Mthi
bir duygu. te 0,5 de bakasnn at kalem, gibi geliyor
bana.
115
Yerim Seni SS
SS Kya%e&!
Sana gre en rahat olduun pantolonunu ve tirtn '3SS
*yafe!i' diye hazrla. O dakikadan itibaren artk eve gelir gelmez
elbiselerini kart ve onlar giyin. Odana gir, kapn kapat ve sakn
unutma, sen o odada 2020 ylnn 'En'iyle beraber bir destan yaz-
maya hazrlanyorsun, SS'ye deil.
Bu arada o zerindekinin SS kyafeti olduunu herkesin
anlamas lazm ki o elbise zerindeyken kimse sana ilimesin. Bu
yzden zerine 'Yerim Seni 3SS' diye yaz ve o kyafet
zerindeyken SS'den baka hibir ey dnme. Diyelim ki
dneceksin, hemen kart o kyafetini ve baka bir ey giyin.
Bu kyafet senin iin bir nevi i elbisesi olacak. Nasl ki kmr
madeninde alan iiler iten eve giderken stn
deitiriyorlarsa, sen de tpk onlar gibi davranacaksn. SS'yle
alakal bir konu yoksa ortada, hemen deitireceksin stn.
Belli bir zaman sonra o elbisenin bir bys olacak ve o elbise
zerindeyken garip bir ekilde alma istei duyacaksn. Hatta
bu i yle bir hal alacak ki; okulda
116
m
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
O elbiseyi giyinmediin halde sanki zerindeymi gibi
alacaksn ya da dersi dinleyeceksin. zetle almak senin
iin istem d gelien bir reflekse dnecek.
Deney0 Ali Fuat'la Cemal Abi, 200'e yakn fare topladlar. Biz de
bu fareleri iki gruba ayrdk. Birinci gruba siyah fare smokini, teki
gruba beyaz fare smokini giyindirdik. Siyahllar siyah odaya,
beyazllar beyaz odaya yerletirdik, iki ay sonra odaya
gittiimizde hepsi lmt; ama yaasalard kesin smokinsiz de
ayn odaya gider ve yine lrlerdi. Geri o zaman da 'Smokin+
liyken lmyor b( fare mille!i&' diye bir yan sonu kartrdk
biz garanti....
%ki ay sonra0 Ali Fuat farelerin neden ldn anlam, bize de
anlatt; ama konu henz netlik kazanmad iin aklayamam
imdi...
Tirtnn nne,
Dikkat SS ampiyonu kabilir.
lk defa m SS ampiyonu gryorsun. Baktn da...
SS sever, evreci.
SS hakknda her ey.
Tartmasz ampiyon.
gibi, ksa vadeli hedefini anlatan eyler yaz...
Yerim Seni SS
Gir!nn arkas*na
Adalet Bakan 2020
Babakan 2030
letiim Devi 2022
lgn Mijhendis 2018
Nobelli (inden)Yazar 2024
gibi, senin iddian temsil eden cmleler yaz.
eye S*k**n-a
Ben, bir kitap yazmaya balayacam zaman btn arkadalarm tek tek arayarak,
yazacam kitap hakknda bilgi veririm. Onlar da 'Ne zaman bi!er/' diye sorarlar. Ben
de onlara bir sre veririm ve sonra her karlatmzda byk bir merakla sorarlar
bana:
- E, kitap ne durumda?
te bu soru her defasnda benim uykularm karr. Her ne kadar kendime verdiim
szleri tutuyor olsam da artk, insanlarla bunu paylap sreci hzlandrmak iin keyfini
biraz daha artryor. yice keye skyorum ve
oyuna daha byk bir heyecan geliyor. Mesela bu kitap iin
verdiim tahmini yazm sresi '20 gn'd. Bunu sylediimde
birok arkadam bana:
- Samalama ya, insanlar 20 gnde kitap okuyamyorlar, sen
yazmaktan bahsediyorsun...
dedi. Bundan bir nceki kitabm, yani 'Sade-e A"!allar Sekiz
Saa! #y(r'( 40 gnde yazmtm. Bu benim rekorumdu. Simdi
'20 )n' dedim. Neye dayanarak sylediimi inan bilmiyorum.
Yalnz imdi ortada zlmesi gereken bir sorun var. Byle bir
kitap 20 gnde nasl yazlr? stelik yazacaklarm Erdal
Demirkran imzas tayacak, kesinlikle en iyi olmal...
USor(0 Ben bu kitab 20 gnde nasl yazarm?
1. ,eva"0 alarak...
2. Sor(0 Peki ama 20 gn ok ksa bir zaman, nasl olacak?...
6. ,eva"0 E, mademki ok ksa bir zaman, bd bd yapma da bir
an nce bala ve biraz daha fazla al, olsun bitsin. Hepsi bu...
119
Yerim Setli SS
' te SU anda ben o sreteyim ve yazyorum. Zaman kaybna
tahammlm yok. aymn , ekerini bile kartrp yle
getiriyorlar nme. alma odamda bir kalem, bir defter, ben ve
24 saatten oluan tam 20 tane gn var. Biraz az uyuyorum, biraz
az konuuyorum, biraz az eleniyorum ve full alyorum. Gn-
de 20 saate yakn yazyorum, oluyor ite. Bu arada matematii
ok seviyorum, hi amyor. stisnalar olsa da matematik
greceli falan deil. nceki kitabm gnde ortalama 14 saat
alarak 40 gnde yazmtm. 350 sayfayd. Demek ki bu kitab
gnde ortalama 20 saat alarak 20 gnde karabilirim. te
matematik byle sylyor.
O halde az zamanm kald, ok zamanm var diye asla
dnmeyeceksin. Sen sadece alacaksn. Bunu dnmek
bile zaman kaybdr. Adam devrim yapyor, nasl yapyor peki
dnsene ya? Bir milleti bir gecede savaa sokuyor ve lkenin
her taraf dmanla doluyken 4-5 ylda her yer tekrar gl glistan
oluyor.
SS3ye 4azrlanmann .kla 5ara Teknikleri
3Kurtulu 6estan3n yazanlar soru sormadlar(
)evap aramadlar. 3Savayorsunuz3 dedi biri
Tamam3 dedi "teki ve sonra birleip destan yazdlar.
!azdklarnn destan olup olmad7n bile bilmedi bir'o7u8
zaten bununla il9ilenen de yoktu.
Artk tartacak zaman yok. Gereksiz insanlara zaman ayrma.
alrken gzn dnsn. Aklna hibir ey ve hi kimse
gelmesin... 'Bu kitab okuman sana zaman kaybettiriyor mu?'
diye senden daha ok ben dndm. Sonra tekrar dndm,
gereksiz yere dnmm. Su anda iinde bulunduumuz bu
paragraf bile sana ciddi zaman kazandrr eer anlarsan, ki
birazdan anlamasan da kopacaksn zaten.
Zor Ders Yok Koum Seni Yemiler
Epey zaman nceydi, bir grup tembel renci ders almadklar
iin baz derslerden bir trl snf ge-emiyorlard; nk o
dersler zellikle alma gerektiren derslerdi. Zaten onlar da
zellikle almyorlard. Sonra srldler okullarndan. Her biri
baka bir ehirde, baka bir okula gnderildi. Yaa dier
121
Yerim Seni SS
rencilerden byk olduklar iin csseleriyle ilgi ekiyorlard...
Herkes korkusundan onlarla dost olmak istiyordu. Ne diyorlarsa o
oluyordu. Herkesi ikna edebiliyorlard; ama her eye ramen
tembel ve aptal olmalar lider olmalarn engelliyordu. Onlara:
- Abi siz neden snfta kaldnz? diye sorduklarnda:
- E, kolay deil koum. Matematik bu. Kimya, biyoloji, fizik... biz
bu derslerden kaldk. En zor dersler yani.
diyerek kendilerini aklyorlard. Snfn en alkanlarna
soruyorlard dev csseli bu geri zekallar:
- yle deil mi inek?
Not: Ayn gnlerde bu aptal tarafndan tretilmitir
bu 'inek' yaktrmas da.Yoksa ders alan birine
hangi akl banda renci'inek' diyebilir? kz olmak
lazm...
Onlar da korkularndan:
- Tabi canm... Bu abiler ar derslerden kalmlar.
diyerek destek veriyorlard aabeylerine. Bylece dilden dile
yaylmaya balad bu zor ders tantanas.
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
Liseye yeni balayan renciler daha gelir gelmez. 'O dersler
$ok zormu!' diyerek balyorlard okula... En alkan ve en zeki
renciler bile matematikte zorluklar aramaya baladlar. Aslnda
iki kere iki drt ediyordu; ama millet buna bile hayret ediyor ve
bunun bile zor olduuna inanmaya balyordu. Hatta bazlar srf
ok kolay olduu iin, kendini inkar ediyordu.
- Yok, yok! Bu kadar kolay olamaz. Kesin ben ya-nlyorumdur!
diyerek, baka bir cevap veriyorlard. Dolaysyla yanllar artt ve
bu derslerden geenlerin says, bu n yargdan dolay azald.
Bunun tabii sonucu olarak da o dersler 'zor dersler' diye anlmaya
baland. O gnden sonra, er yl daha ayn snf tekrar eden
bu ebekenin yeleri okul hayatlar boyunca poplaritelerini hep
korudular. Hatta onlara zenen renciler bile oluyordu. Tpk
normal yaantda olduu gibi, bu tamamen vasfsz ie yaramaz
adamlara 'ar abi' diyerek (ok matah ya...) onlar -
martyorlard.
Neyse, sonra gelenler de unuttu, niye bu derslerin zor olduunu
ve o gnden sonra dersler ikiye ayrld: Zor dersler ve kolay
dersler.
123
Yerim Seni SS
3.ren-i sorar0 Tamam; ama siz kendi aznzla sylyorsunuz,
'Baz* dersler zel $al*ma )erek!irir&' diye?
ashna -eva" verir0 Evet; ama bu o dersin zor olduu anlamna
gelmez, zel alma gerektirdii anlamna gelir. O halde bu
derslere allnca bunlar asla zor dersler deildir. Yani deien
bir ey yok! alan her zaman kazanr ve alan iin zor diye
bir ey yoktur. Yine de sen bilirsin...
Dor S*n*f Safsa!as*0 '%lkok(l(n en zor s*n*f* 4. s*n*f!*r...
Or!aok(lda ise 6. s*n*f en zord(r... Uiseye )elin-e, lisede de =.
s*n*f )er$ek!en $ok zord(r&' diye bilinen mehur leme de
ayn dnemde uydurulmutur; nk yukarda ad geen bu
renci, srasyla ilkokul 4, ortaokul 2 ve lise 1'de snfta
kalmlard. Zaten lise 1'de iki kere kaldklar iin de okuldan
atlmlard.
No!0 Sordum imdi bu zor snflar deimi. Tabi ki ben bu
snflar syleyip sama sapan bir n yargya na-yak
olmayacam. Ben bu basit nyargdan dolay lise 1. snf
geinceye kadar neler ektim.
Ha bu arada!!! Al<l banda hibir retmen bunu yapmaz; ama
ola ki bir gn o dersin retmeni bunu yaparsa diye sylyorum.
'May efendim benim dersim en nemlidir... B( dersi -iddiye
almazsan niversi!eyi (n(!... Yok efendim l*aya!*n l*er an*nda
b( ders vard*r... B( sor(y( $zersen kazan*rs*n...
124
SS'ye HazrUnma&rn Akla Zarar ekn!kler!
May efendim e.er b(n( bilmezsen )i! l daha iyi...'
gibi cmleler kurarsa bil ki bu retmen ya kendi gcyle
kurmay baaramad otoritesini dersinin gcyle, seni
korkutarak kurmaya alyor ya da retmenler odasnda buna
akl veren bir akl evvel var... O halde bu konuyla ilgili benden
bakasn ciddiye alma ve unutma: 'Ne zor s*n*f var ne de zor
ders. Sade-e $al*mak ve $al*mamak var&'
%asl ki ayakkab 9*o)uktan daha de7erli olamazsa(
hi'bir ders de bir di7erinden daha mhim olamazl...
:' 'i;t botla .7r 6a73nda mahsur kalan 9o)uksuz bir adam
i'in di7er iki 'i;t ayakkab a7rlktan baka bir ey de7ildir...
<e dedemin dedi7i 9ibi Ta yerinde a7rdrl3
=alyorum =alyorum /lmuyor >alavras
Her gn alyorsun, hem de ara vermeden... Sonra deneme
snavna giriyorsun, bir de bakyorsun ki geen snavdaki
puannn aynsn almsn. Annda kendi kendine bir i ses
oluturuyorsun:
- Ya alyorum alyorum olmuyor. almakla almamak
arasnda bir fark yok! O halde almam anlamsz... Ben en iyisi
bilardoya gideyim.
125
Yerim Seni SS
Bu ya da buna benzer ifadeler almaya olan yaklamn alt st
edecek ve alma azmini kracaktr. Kimse de karna dikilip,
- Sakn geen snavda X puan aldn, imdi de X-1 puan aldn
diye almann gcn reddetmeye kalkma! Unutma ki sen u
anda bir nevi dikkat egzersizi yapyorsun!
demedi; nk sen ciddi ciddi sadece dikkat egzersizleri
yapyorsun. Geen seferki deneme snavnda dikkatsiz
davrandn iin yaptn hatalar bu snavda da aynen tekrar
etmisin, olay bu.
O halde senin deneme snavlarndan birbirine yakn notlar
almann sebebi asla almak ya da almamak deil. Senin
sorunun, her seferinde dikkatsiz davrandn iin ayn hatalar
tekrar ediyor olmandr. O halde hatalarndan ders kar.
Hatalarn tekrar etme ve almaktan baka bir yolunun
olmadn da sakn aklndan karma.
Bilmediklerine al
nsan baarya aktr. Baarsz olduu ya da olaca konularla
fazla ilgilenmez. Bulmaca zerken bile
126
dikkat et, kolay geebilecein bulmacalar seiyor-sundur. 'Ben
$en)el b(lma-adan holan*yor(m.' demek, 'are b(lma-ay*
"ek be-eremiyor(m&' anlamna da gelir. 'Ben kimyadan zevk
alm*yor(m&' demek, 'imyay* be-eremiyor(m, kimya bana zor
)eliyor&' anlamn da barndrr iinde.
Btn bunlara ramen sen halen iyi bildiin konular almaya
devam ediyorsun. Bu durumda da o iyi bildiin konuda herhangi
bir gelime kaydedemiyorsun. Zaten iyi biliyordun. Bunun doal
sonucu olarak da bir sonraki deneme snavnda, bir ncekine
benzer puanlar alyorsun; nk bilginde bariz bir deiiklik
olmam oluyor. Yani geen denemeye neyle girmisen, buna da
onunla girdin; ama bu oyun byle oynanmaz! Bilmediklerine
yklen, sevmediklerini sev. Hem de ok sev. 'Ben kimyay*
sevmiyor(m&' demen seni kimyadan biraz daha soutur. Bunu
sakn yapma!
'imyay* seviyor(m&' diye bala ie...'Aem de $ok seviyor(m,
bay*l*yor(m&' falan demen lazm. Bunu syledike fark
edeceksin ki kimya anlatld gibi zor ve kt deilmi. Onu
sevdiini syledike seveceksin.
,#?
Kald ki 'zor ders' diye bir ey zaten yok! Btn dersler kolay.
Algn deitir de seyret sen cmb...
Yapacak Hibir Sey Yok
Kt bir apartman yneticimiz vard. O da bizim gibi kiracyd
ayn binada. Kimse onunla iyi geinemiyordu. Selam bile
vermezdik adama. Sonra bir gn duyduk ki oturduu daireyi satn
alm. Hayrl olsuna gittik. Dier sakinler, sakin sakin otururken
ben:
- Satmak gibi bir niyetiniz var m abi acaba?
Yani yatrrm iin mi aldnz, yoksa oturmak
iin mi?
diye sordum. Adam bana ters ters bakt ve,
- Benim bu binada ok emeim var Erdal
kardeim. Bu bina benim ocuum gibi. Bu
ray alncaya kadar neler ektim. Burada ya
lanmak, burada lmek istiyorum...
deyince, anladm ki biz bu adamla yaamak zorundayz ve
yapacak hibir ey yok.
- Allah geinden versin abi...
,#@
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
dedik koro halinde ve onu abimiz gibi ok sevmeye baladk,
mecburen.
Yukardaki paragrafta anlatlmak istenen nedir?
a) Kimya bizim abimizdir.
b) Matematik bizim babamzdr.
c) Fizik bizim annemizdir.
d) Corafya, tarih, felsefe... bizim kardelerimizdir.
e) Hepsi
,eva"0 Tabi ki 'E' l<kdr. Zaten '1ikk*' da bizim da-ymzdr ve
biz de kprnn stnde mahsur kalmzdr.
Derslerini Sev
Her gjn ilgili dersi almadan nce sz konusu dersi birka
dakika sev. Ona en iyi arkadanm gibi davran:
- Deerli dostum biyoloji, imdi seninle ilgileneceim. Umarm iyi
vakit geiririz birlikte. Geen seferki tatszl oktan unuttum bile
ben. Hadi baralm... de ve biyoloji kitabn p. Bunu yap,
gerekten ok etkili.
129
Yerim Seni SS
Adamlar aratrmlar ve grmler ki bildiin su bile insan
davranlarndan etkileniyor. Saka deil Japon bir bilim adam
8as(ro 1mo!o, ryasnda m grd bilinmez, yamurlu bir
ilkbahar sabahnda uyanp, yapt bir deneyle suya eitli
mzikler dinletiyor ve suyun molekler yapsnn deitiini
gzlemliyor. Bu dehet manzara karsnda dnyor Emoto,
'Ses!en e!kilenen s(y(, a-aba kelimeler nas*l e!kiler/' diye
aratryor ve ayn kaynaktan elde ettii suyu deiik kaplarla eit
paralara ayryor. Her bir kaptaki suya deiik ekillerde szl
uygulamalar yapyor. Birinci kaptaki suya hakaret ieren szler
sylyor ve kfrediyor. kinci kaptakine sevgi szckleri sylyor
ve seviyor suyu. nc kaptakine ise takdir szckleriyle iltifat
ediyor. Sevdii ve iltifat ettii su ile hakaret ettii suyun arasnda
molekler adan ciddi deiiklikler olduunu gzlemliyor.
nsan hayatn kelimeler ynetiyor ve insan, sadece kelimelerle
bile suyun tm molekler yapsn altst edebilecek muhteem bir
donanma sahip. Dnyann te ikisinin su olduunu dnrsek
insan belki de patavatszca kurduu bir cmleyle yeri yerinden
oynatabilir.
,A1
SS'ye Hazrlahmahh Akla Zarar Teknikleri
im bilir0 Eskiden annem 'De"remden kon(may*n, de"rem
ol(r&' derdi, biz de bunu l<omik bulur, glerdik. Bir gn Suzan
Teyze bize gelmiti, biz yine glyorduk. Gldmze kzmt.
'Siz )ln )ln... 8as(ro 1mo!o dese imdi he"iniz
inansrsUn*zi' dememiti bize. Dese de zaten inanmazdk.
Masuro Emoto kiiim Suzan Teyze kim?
nsan bedeninin de %70'inin su olduunu biliyoruz. Su halde
insan kurduu cmlelerle ciddi ciddi her eyi alt st edebilir. Kald
ki bu aratrma sadece su zerinde yaplm olmasna ramen,
bilim adamlar bir genelleme yaparak,
- nsan sadece suyu deil, iletiim kurduu canl ve cansz her ne
varsa hayata dair, srf dnce gcn kullanarak hepsini
etkileyecek bir donanma sahip olan olaanst bir enerji
tamaktadr. Bu da bize insan denilen bu muhteem yapnn
isteyip de yapamayaca, ynlendiremeyecei ya da
deitiremeyecei hibir eyin olmadn fazlasyla gsteriyor,
demilerdir. O haide sakn sen odanda fizik dersiyle ba baa
kalp, fizie kfrederken ya da fizikten nefret ederken kendi
biyolojik ritmini ve kimyasal dengeni altst ediyor oimayasn? Kim
bilir, belki de
131
Yerim Seni SS
fizik dersini sevmiyor olman, kendi kendine oluturduun bir
ksr dngijnn neticesidir.
Ayrnt: Bu Japonlardan korkulur gerekten. Nerden aklna
geliyor birader suya kfretmek... Neyse iyi ki yine Japon
kfretmi. Bu deneyi bir Trk'n yaptn dnemiyorum.
Sadece suyun molekler yaps deil, bardan bile yaps
deiirdi. Genetik diye bir ey var di mi?
S-
Derslerini Sev. Onlar en sevdirin eyi sever gibi sev...
Hep pozitif sinyaller g^nder ki onlar da sana irin gzksn.
Bir dersi sevip sevmemen, o dersi asla strese sokmaz.
En fazla molekler yaps deiir, o kadar;
ama sen bir strese girersen
sadece molekler yapn deimez, bilesin!
132
Kalem Arkas Ayrntlar 20 Eyll 2006-03:15
Bu sabah odama geldiimde dardan gelen bir grlty fark
ettim. Hemen bir aratrma yaptm ve anladm ki bu grlt
ofisimin bitiiinde bulunan gece kulbnn sahiplerinin
yaptrd yeni bir havalandrma sisteminden geliyormu. Sevgili
dostum, yce, insan sayn Ahmet Demire! ziyaretime gelmiti.
ay ierken o da duydu sesi:
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
> Bu ne?
dedi. Ben de ona durumu olduu gibi anlattm. Ahmet Abinin
zekasna ve bilgisine her zaman gvendiim iin ona;
- Abi sen bilirsin, bu grlt yasal m deil mi?
diye sordum. Hemen yerinden kalkt, havalandrmaya bakt.
- zgnm Erdal'cm, bu grlt tamamyla yasal...
Adam gece kulbne havalandrma yapmak zorunda ve
-
buras onun kullanmnda olan bir nokta. Yani bu ses tamamen
kanuni bir ses. dedi.
- ':eki' dedim ve Ahmet Abi gittikten sonra kanunen
yapabileceim hibir eyin olmad bilinciyle havalandrmaya
yaklatm, i baa dmt yine.
- Merhaba komu. ok haval olduunun farkndaym.
Rica etsem biraz daha sessiz olabilir misin? ieride ocuk var
da...
dedim, inand, glmsedi ve sesini kesti havalandrma...
No!0 Kitaplarm ocuklarm gibi gryorum, yalan yok!
Elbetteki desibel olarak seste reel bir deiiklik olmad; ama
benim beynim bu sese almak zorunda olduu sinyalini ald ve o
sesi duymaz oldu. inan bana konusu olduu iin u anda
duyuyorum o sesi. Yoksa ses mes yok!
W
Yerim Seni SS
Neyse imdi ara verip havalandrmaya teekkr etmem lazm).
Bekle geliyorum...
1.er ( an i$in de.i!iremeye-e.in eyler var
ve onlarla yaamak zor(ndaysan l!fen kfredi" d(rma.
Sev onlar*. Sevdi.in zaman )znde devle!irdi.in
"roblemlerinin bile,senin av(-(n(n i$indeki s*radan birer
mikroba dn!klerini )re-eksin.
Oyun bitinceye kadar bu sevgi dolu tavrn muhafaza etmek
zorundasn ve eer bunu samimi duygularla yaparsan oyundan
zevk alr, hatta tadna varrsn. Bu yzden sen dierleri gibi asla
SS'ye alma! Simdi rendiklerin yarn yine lazm olacak. Ya-
ni kimyadan kurtuluun yok ve bu bilgiler sen lnceye kadar
lazm sana. Ayrca syler misin, sen nasl sevmezsin kimyay?...
Sana bir sr vereyim mi? Sen onu sevmesen bile, o sana
baylyor... Ben sadece u son paragraf yazncaya kadar senin
bedeninde irili ufakl bilmem ka milyon tane kusursuz kimyasal
tepkime gereklemitir, kimya seni sevmese ne olurdun,
dnsene...
,AB
SS'ye Hazrlanmarn Akla Zarar Teknikleti
Nos!alNi Yapma Daman*
Askerde bulgur pilavna alanlar duymu-sundur:
- Ay anne yine mi bulgur pilav?
diyenlerin askerden dndkten sonra, epey bir zaman bulgur
pilavndan nefret ettiklerini, fakat bir zaman sonra annelerine
bulgur pilav yapmalar konusunda birtakm ricalarda bu-
lunduunu ve hatta araya adam koyduunu bilirim ben. Neymi
efendim, 'Nos!alNi ya"*yorm(&' Aha buraya yazyorum. Gn
gelecek, sen de kimyayla nostalji yapacaksn bak grrsn.
Mesela ben element tablosunu her grdmde engel olamam
kendime ve 'Ah (lan, ahh&'der i ekerim. Bulmacalarda 'De+
mirin Sim)esi' knca da 'Fe' yazarken kendimle gurur duyarm.
'Demir' nere 'Fe' nere; ama ben biliyorum ite ve seviyorum da
ayrca spana.
'ereksiz Gar!*malara 'irme
Kim bulmu bu '8endel Yasas*'n* yal... derken bile komik
oluyorsun, dikkatini ekerim...
135
Bu e-kitap ilk kez www.e-kitap.us adresinde
paylama sunulmutur. Tm kitapseverleri
Sakl Ktphaneye bekliyoruz.
Yerim Seni SS
Bunlar nerede iimize yarayacak ki?
Bana ne abi trevden!
Su fonksiyonlar ne diye koyarlar ders diye?
'Gri)onome!ri...' isme bak!...
Bunlar kesinlikle gereksiz ve zaman ldrc tavrlardr. Hi
girme byle ksr tartmalara, sonu alamazsn. Yani Mendel
yapacan yapm gitmi, sen kfretsen de bir ey deimez.
Ayrca Mendel de daylarmzdan biridir. O her seferinde 'Ben de
senin&' diyecek l olduu halde ve bu her seferinde senin
zoruna gidecek. Kald ki Mendel'in hibir kayb yok, sen
kaybedersin. O yzden geri yaslan, rahatla ve renmene bak.
Kohsartrasyor
ou insan bir ii yaparken, iyi konsantre olup konuya
kilitlenemedii iin hata yapar ve yine kendini konuya tam olarak
veremedii iin istedii sonucu elde edemez. Sonra da
'Olm(yor&' diyerek kendi dnda mevcut bulunan unsurlar
sulayarak vicdann rahatlatr. Bylece yine her zaman olduu
gibi kendine hile yapm olur...
136
^
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
Ders alrken Derse Odaklan
Deneme snavlarna hep ayn yerde ya da ayn dershanede
girme. Her seferinde baka bir yerde gir deneme snavlarna.
Baka bir dershane, baka bir okul... Baka grltler, baka
kokular olsun snava girdiin yerlerde. Gazetelerin ya da
dershanelerin datt deneme snavlarn da hep ayn yerde
zme. Deiik mekanlarda bazen sakin bazen grltl or-
tamlarda zerek, kendi kendine bir takm uyum almalar yap!
Evde kendi kendine deneme snavlar yaparken, grltye
patrtya taklma... Brak, kim ne yapyorsa yapsn.
- Ya bi susun da ders alalm.
- Allah akna ya, susun ya, of ya...
gibi sama sapan cmleler kurup, tuhaf tuhaf bahaneler retme.
Sen konsantre ol. Gelecee alyorsun, u ana deil... Buna
gerekten inanrsan, duyduun bu grltlerin imdiyi
ilgilendirdiini anlarsn ve onlar asla duymazsn. Eer sen onlar
duymaya devam ediyorsan halen imdidesin demektir. Hadi
hemen uzakla oradan. 20 yl sonrasna git ve duyma o sesleri.
20 yl sonrasnda o bilindik sesler asla olmayacak. Belki alk
sesleri, belki fla sesleri ya
137
=
Yerim Seni OSS
da inle ilgili dier sesler var gelecekte ve onlar sana huzur
veren, seni hayata balayan seslerdir.
Ders Dinlerken Derse Odaklan
Ders dinlerken etrafta olup bitenle ilgilenme, sen sadece
retmeninin anlattklaryla ve tahtadakilerle ilgilen. Bir eyler
renmenin zevkini yaa. Dnebiliyor musun, birisi var
karnda ve sana, senin bilmediklerini anlatyor, reniyorsun ve
rendiin her ey yeni, bilmediin, yepyeni eyler rendiklerin.
Bunun tadn karmalsn. Hatta renirken 'B( bil)i nerede
iime yarar/' diye dnmelisin.
Her Frsatta Tekrar Etmeye Odaklan
Hani yabanc dil retirken, retmenler pratik yapmay tavsiye
ederler ya,
- Bugn rendiklerini mutlaka bugn kullan!
falan derler ya... Bu sper bir ey, bunu kesinlikle yap.
Arkadalarn arabalardan, kzlardan, erkeklerden falan sz ediyor
olsalar bile bir ekilde araya girip fizik anlat.
13'
SS'ys Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
- nanabiliyor musunuz arkadalar bir araba u kadar hzla
giderken yere uygulad basn tam bu kadardr. Allah Allah!...
ya (a Aye kar istikametten 100 km hzla kosa yani bu zor i
tabii... Mehmet de 120 km hzla geliyor olsa, yol da 300 km
olsa, bunlar dnerken tam urada karlarlar. Halbuki ben
Mehmet'in yerinde olsam 150'yle koarm. O zaman urada
karlarm Aye'yle. Ak bu, ne yaparsn.
gibi cmleler kur. Onlar senin bu halini beenmeyebilirler.
Problem yok! Senin bir amacn var ve onlarn senin bu halini
beenmemeleri ok uzun srmeyecek, merak etme; nk bu
snav bitince, yani sen baarnca,
- Adam gece gndz alt. Biz cafede geyik yaparken, o araya
girip matematik problemi zyordu... Helal olsun!
diyecekler. Bylece senin bir de baar hikayen olacak. nsanlar
seni anlatrken kollarn gstererek:
- Aklma gelince tylerim diken diken oluyor. Adamda nasl bir
azim vard yaa...
diyecekler...
139
Yerim Seni SS
No!0 Onlarn ne dedikleri veya ne diyecekleri seni asla
ilgilendirmiyor. Zaten sen onlar senin iin iyi eyler sylesin diye
yapmayacaksn bunu. Senin ksa vadede tek hedefin var: snav
kazanmak. Orada yaptn ey senin cephenden bakldnda
sadece bir tekrard.
alem Arkas* Ayr*n!*lar
25 Eyll 2006 - 12:59
Muhteem bir yamur var darda ve dnyada en sevdiim ey
yamur; ama yle odaklanmm ki yazmaya u anda yamur
benim iin hibir ey ifade etmiyor.
Prog^raml al
te bir renci iin bundan daha byk bir eziyet olamaz:
':ro)raml* $al*&' Eminim bugne kadar bir yn program
yaptn: ama hibirine uyamadn. Hatta yle bir hal ald ki bu.
Program yaptktan sonra uyamadn diye ac bile ektin. ektiin
ac, vicdan azabn oldu. Bana sorarsan kendini bu kadar zmene
hi gerek yok! Eer yaptn program uygulayamyorsan, senin
iin harika bir fikrim var: Uyguladn programlatr, olsun bitsin!
Diyelim ki u ekilde bir program yaptn:
140
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
yi Niyetle Hazrlanan Geici Heves
Prog^ram
Saa! Ya"*lmas* %s!enilen
1ylem 07;00 Uyan.
07:00 - 08:00 Ders al.
08:00 - 08:30 Kahvalt yap.
08:30 - 09:00 Okula git.
09:00 - 15:00 Ders dinle.
15:00 - 15:30 Eve gel.
15:30 - 16:00 Yemek ye.
16:00 - 18:00 Ders al.
18:00 - 19:00 Dinlen - TV seyret.
19:00 - 21:00 Ders al.
21:00 - 22:00 Dinlen - TV seyret.
22:00 - 24:00 Ders al.
24:00 Uyu.
...ama uygulayamadn. Hi sinirlenme, demek ki
yaptn program yanl bir programd ki uygulayamadn. Bunun
aksi dnlemez. Sen akl banda bir insansn nk. Yani bir
program yapp, onu uygulamamak ok enayice bir ey olurdu,
yle deil mi? Demek ki sende bir problem yok, program yanl!
Dorusunu bulmak iin gerekeni yapmak zorundasn o zaman.
,B,
Yerim Seni SS
Simdi bakalm sen ne diyor ve ne yapyorsun? Yani nerelerde
zorlanyorsun?
D(r(m Ges"i!i ve aliz :ro)Vram*
Ya"*lmas*
Saa! %s!enilen Ya"*lan 1ylem
1ylem
07:00 Uyan Uyuyorum
07;0 08:00 Ders al Uyumaya devam
08:0 08:30 Kahvalt yap Kalvalt yapp,
08:3 09:00 Okula git Mecburen okula
09:0 15:00 Ders dinle Geyik yapp,
15:0 15:30 Eve gel Eve gel.
15:3 16:00 Yemek ye Zevkle yemeimi
16:0 18:00 Ders al Dinleniyor ve TV
18:0 19:00 Dinlen - TV TV izlemeye devam
19:0 21:00 Ders al Dizi var,
21:0 22:00 Dinlen - TV Sinema kua
22:0 24:00 Ders al Talk Shovv'lara
24:00 Uyu E haliyle uykum geldi,
uyuyorum.
Sabah 07:00'ye '#yan' demitin; ancak gryoruz ki bunu
yapamyorsun! O zaman programn uyguladklarnla yeniden
ekillendir ve huzura kavu. Yani 07:00'de uyanmadn, ne
yaptn? Uyudun! O halde '#yan' yerine '#y(' yaz, bunu uygula
ve vicdan azabndan da kurtul. 'Ders $al*'yerine 'Dinlen' yaz.
Ksacas ne yapyorsan onu yaz! Uygulamalarn programa evir
de seyret grlty.
142
SS'y^ Haziflanmann Akla Zarar Teknikleri
Keyif Verirken Tokat Atma zellii Olan Provam
Saa! Ya"*lmas* %s!enilen Yeni
07:00 Uyu.
07:00 - 08:00 Uyumaya devam et.
08:00 - 08:30 Kahvalt yap, homurdan.
08:30 -- 09:00 Okula git.
09:00 - 15:00 Geyik yap, elen.
15:00 - 15:30 Eve gel.
.15:30 - 16:00 Yemek ye.
16:00 - 18:00 Dinlen -Yayl - TV seyret.
18:00 - 19:00 Dinlen -Yayl - TV seyret.
19:00 - 21:00 Dinlen - Yayl - TV seyret.
21:00 - 22:00 Dinlen - Yayl - TV seyret.
22:00 - 24:00 Dinlen -Yayl - TV seyret.
24:00 Uyu.
Herhalde bu programa itiraz etmezsin artk; nk bu senin
yllardr yaptn ve yapmaktan keyif aldn ileri yapman
serbest hale getiren bir programdr.
Birden kendini mthi bir programn tam ortasnda bulacaksn
'Oha falan' olacaksn; ama umduundan ok daha ksa srecek
ve yazk ki bu program da uygulayamayacaksn. Akln bana
gelecek. 'B( ne hal/' diyeceksin. stersen dene! Bu program
bilinli olarak uygulayan hibir insan iki gnden fazla dayanamaz,
burada yazlanlar yapmaya...
,BA
Yerim Seni SS
Not: Belki de yllardr buradaki gibi yayorsun; ama yaptklarna
hi bu kadar yakndan bakmamtn.
eyif Meren :ro)ram*n
eyif a$*ran #y)V(lama (rallar*
1. Saatini programda yazd gibi tam 07:00'ye kur ve
programnla birlikte ba ucuna koy!
2. Saat ald anda uyan ve programna bak... Ne yazyorsa
onu yap!
- Programmda saat 08:00'e kadar '(y(' yazyor! Bu sebeple
uyumak zorundaym; nk ben yaptm programlarma uyarm
ve dakik olmak benim karakterimdir.
Not: Uyumadan hemen nce ikinci admn ne olduuna bak ve
saatini ona gre tekrar kur ki uyuyup kal-mayasn! Programda ne
yazyorsa onu yapmak zorundasn.
3. Saat tam 08:00'de uyan ve bak bakalm ne yazyor? 'ahval!*
ya" ve hom(rdan/...' O halde homurdana homurdana
kahvaltn yap. eitli efektler kullanabilirsin.
144
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
- Off yaa... Pf yaa... Bktm, her gijn iner gn kalk, okula git. Ne
bu yaa... dnyay ben mi kurtaracam?!
Not: Ne sandn, sen kurtaracaksn tabii ki! Baban bile vermez
sana bu frsat. Ben veriyorum ite. Seni ne kadar sevdiimi anla.
4. Sonra tam zamannda servise ya da otobse yeti ve
programnda yazd gibi okuluna git.
9. Okulda bulunduun sre ierisinde programda yazlanlar
uygula. ''eyik ya", e.len&'
>. Eve gel ve tam saatinde yemeini ye. Btn bunlar yaparken
kendinle gurur duy. Emin ol ki yz binlerce renciyi geride
braktn; nk kimse yapt programa uymuyor. Bunu baaran
ender kiilerden olmak zeresin.
C. Sonra programna bak, ne yazyor? 'Dinlen+GM izle' ok
mantkl. Gn boyu yoruldun okulda. Dinlenmek senin en temel
hakkn. Tam programda yazan saatte gerekiyorsa ki gerekiyor,
birilerini ara,
- N'aber kanki? Valla ben acayip iyiyim, art sperim yani.
Programl yayorum ve programma harfiyen uyuyorum. Mesela
saat 16:00 iin programmda
145
Yerim Setli SS
'Dinlen + GM izle' yazyor ve ben bunu uyguluyorum. Neyse,
fazla uzatmayalm, program aksamasn. Ben dinlenmeye
ekilmek zorundaym. Hoa kal!
f
Not: Bunu byk bir gururla payla insanlarla ve sakm
utanma!... Sen yllardr yaptn eyi yapmaya devam ediyorsun.
Ortada ayp olan hibir ey yol<! Bu sensin. Gereki ol, doru
oyna...
8. Saatini bir sonraki dilime gre ayarla ve dinlenmeye bala. lla
evde oturman da gerekmiyor. Koy programn cebine ve git, gez
toz elen. Yeter ki saatin alnca aksatmadan yazlan yap da
nasl yaparsan yap!
9. 18:00, 19:00, 21:00, 22:00 saatlerinde de saatin alnca sen
mutlaka birileriyle payla yaptklarn. Kendinle gurur duy her
seferinde. Sen atn! Program yapp uygulayabilen dehet bir
insan oldun sen! Son olarak saat 24:00 olduu anda kendini apar
topar yatana at ve uyu. nk programda aynen byle
yazyor...
Yukarda yazm olduum gibi gerekten de bilinli bir ekilde
yaptn bu program uygularsan, emin ol
146
SS'ye HazrUmann Akta Zarar Teknikleri
ve asla tereddt etme ki iki gnden fazla dayanamayacaksn bu
ikenceye ve bundan kurtulmak iin harekete geeceksin; nk
bu program uygulaman kayplarn gzlerinin nne serecek ve
seni utandracaktr.
Program Dntrme Operasyonu
Programn ilk halinde yazlanlar yapamamann sebebi
yzyllarca hr yaam bir milletin mensubu ol-mandr. Yani
sana zorla kendin bile bir ey yaptramazsn. Bu, kulaa ho
gelse de baary engelleyen ciddi bir zaaftr; ama en azndan
bunu bilmek iimizi kolaylatracaktr. zetle sana itici gelen ey,
ba ve sonu bilinen bir srede almaya mahkum olmandr.
Bundan kurtulmak iin sktrlm bir zamanda deil de daha
geni bir zamanda ksa periyotlu almalar yapman gerekecek...
Hadi bakalm. Show balyor...
Mesela, programnda 07:00 - 08:00 aras 'Ders $al*' yazyor ve
sen o saatte uyuyorsun ya hani. Simdi o ksma kk bir ilave
yapman gerekiyor.
147
Yerim Seni SS
Prog^ram Dntrme Prog^ram
Saa! Ya"*lmas* %s!enilen Yeni 1ylem
07:00 #y(.
07:00 - - 08:00 #y( W =9 dakika ders $al*.
08:00 - - 08:30 Kalvalt yap, biraz az homurdan.
08:30 ' - 09:00 Okula git.
09:00 - - 15:00 Geyik yap, Elen ve ara sra
15:00 - - 15:30 Eve gel.
15:30 - - 16:00 Yemek ye.
16:00 - - 18:00 Dinlen - TV seyret W =9 dakika
18:00 - - 19:00 Dinlen - TV seyret W =9 dakika
19:00 - - 21:00 Dinlen - TV seyret W =9 dakika
21:00 - - 22:00 Dinlen - TV seyret W =9 dakika
22:00 - - 24:00 Dinlen - TV seyret W =9 dakika
24:00 #y(.
Yukardaki gibi, programnn her blmne 15'er dakikalk
alma sreleri ekle. Yani zaman araln deitirmeden,
dinlenme srenden 15 dakika feragat et ve ders al. Ancak bir
ayrnty sakn unutma: '=9 dakika ders $al*.' yazyorsa o sre
ierisinde sadece 15 dakika almalsn. Diyelim ki 22:00 -24:00
periyodundasn ve programna gre bu 120 dakikalk srede
sadece 15 dakika ders alman gerekiyor. Saat tut ve kesinlikle
sade-e 15 dakika
)'
SS'ye HazrUnmann AkU Zarar Teknikleri
ders al. Sakn gaza gelip abartp da 20 dakika alma. Btn
emek boa gider. ok ciddiyim. Ne dedinse onu yapacaksn. 15.
dakikalk alma sren biter bitmez brak kad kalemi. Eer bu
i seni sardysa, yani alma fikri houna gittiyse, ertesi gn iin
programna 10 dakika daha ilave yapabilirsin; ama programda
yazlann dna kman bir planlama hatas olur, bunu sakn
yapma...
S*k* DUr
Neyse, yukarda belirtildii gibi bir dntrme operasyonu
yapmay baarabilirsen, o 15 dakikalar yava yava 30, 50, 70
dakikalara kacaktr ve yeni programn aadaki gibi
ekillenecektir:
1ks!ra '$0 Hayalindeki program uygulamay baardn iin,
iinde tarifi imkansz bir coku oluacak ve hatta hcrelerin
yenilenecektir... Saka yapmyorum, istediin program
gerekletirdiinde, eer enerjin ykselmezse ve yaptklarndan
ok daha byk keyif almazsan, ben hibir ey bilmiyormuum
demektir. Valla.
149
Yerim Seni SS
Ortaya kan Muhteem Provam
Saa! Ya"*lmas* %s!enilen Yeni 1ylem
07:00 Zevkle uyan.
07:00 - 08 00 Ders alma zevki.
08:00 - 08 30 Nee ile kahvalt yap.
08:30 - 09 00 Yepyeni eyler renmek iin
09:00 - 15 00 Dersi renmek iin pr dikkat
15:00 - 15 30 Devrim yapmak iin eve gel.
15:30 - 16 00 Byk adam yemee gtr.
16:00 - 24:00
Kendi elinde bulunan geleceini
ekillendirmek ve hayallerini
gerekletirmek iin ders al.
24:00
Yarn muhteem eyler yapmak
iin yatana gir ve ml ml uyu
Not: Bu uygulamay birok dershanede yaptm. Her seferinde
ben ve rencilerim sonular karsnda kk dilimizi yuttuk.
Hatta eer bir gn bir yerlerde bu eitimi canl olarak benden
alan birilerine rastlarsan 'Aaa' dedirt, greceksin ki kk dil
yok!
Di"no!0 Daha ok niversitelerde rastlarsn bunlara; nk kk
dilini yutan niversiteyi kazanm oluyor, ayptr hava atmas...
1n Di"no!0 Yukardaki bahse konu olan program, sadece
'zerinde kon(al*m' diye uydurduum herhangi bir programdr.
Yani tavsiye ettiim bir program falan deildir. Zaten ben hi
kimseye program tavsiye etmem; edenleri de ciddiye almam, sen
de alma! Kendi kafana gre bir program yap nce ve sonra bu
program anlattm ekilde slah et!
,+1
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar ekn!kler!
Kahvalt Sendromu
'ahval!* ya"mak!an nefre! ediyor(m&... Sabah sabah midem
b(lan*yor&... 1vde kahval!* ya"am*yor(m&...' eklinde cmleler
kuran rencilerim oldu benim. Bu ayn rencilerimin evden
kp okula ya da dershaneye gittiklerinde, ou zaman beter bir
ekilde tost kokan o kantinde her ne hikmetse itahlar alyordu
ve kantini kurutuyorlard. Sen de eer kahvalt yapma
zrlysen,
1. Sabahleyin uyanr uyanmaz, git frndan bir ekmek al ve geri
dn. O ekmei yemek iin aldn dnerek gitme frna; ama
dnnce ilgin bir ey olacak ve sen o ekmei yiyeceksin.
Kantinde itahnn almasnn sebebi, evden kp hareket etmi
olmandr. Frna gidip dnmen bu hareketi salayacak ve bir de
ekstradan hava alm olacaksn.
2. Kahvalt yapmak yerine orba imeyi daha mantkl
buluyorsan, sakn orbay tabaktan kakla yiyerek orbann
ahlakn bozma. Bir su bardann iine scak orba koy ve i o
orbay. Eer fazla gelecekse.
151
iebilecein kadar orba koy bardaa ve tamamn i. Asla hibir
ii yarm yapma! Ya tam yap ya da hi yapma. Daima snrlarn
bilerek yaa!
Ben de eskiden kahvalt yapamyordum... Bir gn fark ettiimde
ok olmutum. Meer ben uyanp kahvalt yapmadm her
sabah 'Dnyan*n 1n Ak*ll* %n+san'nn salyla oynuyormuum.
O gn anladm, meer her sabah kahvalt etmesi gereken ben
deil-miim... 'Dnyan*n 1n Ak*ll* %nsan*'n*n yardmcs olan,
onu gelecee tayan kiiymi kahvalt yapmas gereken. O
gnden sonra kahvalt yapmamay, gelecee ihanet olarak
alglamaya baladm. Simdi her sabah uyandmda ki genelde
gne domadan uyanyorum 'Dnyan*n 1n Ak*ll* nsam'yla
kahvaltya gider gibi oturuyorum sofraya ve ok centilmen ken-
disi, sa olsun her sabah o smarlyor bana kahvalty. Bakalm
yarn sabah sana kim kahvalt smarlayacak? Eer smarlayacak
birini bulamazsan, uyu, benim yalnz kardeim...
152
SS3ye 4azrlanman in .kla 5arar Teknikleri
.nlatarak =al
Bir dersi anlamann en iyi yolu okumak falan deildir,
'anla!mak'!*r. Bu asla 'Ok(mak faydas*zd*r.' gibi bir anlama
gelmez. nsan bir dersi okurken ya da dinlerken ncelikle konuya
aina olur. Anlatrken de renir. Anlatmadan renilen hibir
bilgi kalc olamaz. Nitekim retmenler mezun olduklarnda ok
ey bilmezler, anlatrken renirler. Ve yine doktorlar da tp
fakltesinden mezun olduklarnda ok ey bilmez, ameliyatlarda
ve muayenelerde renirler... O halde, konuyla ilgili uygulama
yapmak, en iyi renme metodudur.
Diyelim ki sen '%n!e)ral' konusunda zayfsn; ama arkadan
Mehmet ok iyi. Buna karlk senin de 'Uo)ari!ma' bilgin
Mehmet'e gre daha iyi. Bu durumda senin '%n!e)ral' renmen
gerekiyor, Mehmet'in de logaritma... Aranzda anlan ve bir tarih
belirleyin! Mesela 3 gn sonra sen, Mehmet'e '%n!e)ral' anlatmak
iin zaman iste. ok ciddiyim ve ne sylediimi biliyorum. Bildiin
btn klasik alma formllerini unut! Bilmediin konuyu
anlatacaksn Mehmet'e, bildiin konuyu deil.
,-+A
3 gn boyunca her gn gerektii kadar '%n!e)ral' al ve
3.gnn sonunda sakin bir yerde otur, Mehmet'e en iyi bildii
'%n!e)ral' konusunu retiyormusun gibi anlat. Sen anlatrken
Mehmet sana eksiklerini syleyecek, sen de anlattka hayret
verici bir ekilde rendiini fark edeceksin. Sonra Mehmet sana
'Uo)ari!ma' anlatsn. Bu arada Mehmet'i dinlerken onun
hatalarn ara. Bylece hem bilgilerini tazelemi, hem de etkili bir
tekrar yapm olursun. Sana bir ey syleyeyim mi? Sadece u
teknikle bile SS'yi ezer geersin. Annene '!arih' anlat mesela.
Babana '-o.rafya'. Amcana 'fizik', dayna 'imya' anlat; ama
yle bir anlat ki heyecanlansnlar, heyecanla dinlesinler. Bu,
senin anlaman kolaylatrr. Eer annen.
- Olum bana ne Malazgirt Sava'ndan... derse,
- Olur mu anne, Trklerin Anadolu'ya girdii sava
bu, bilmen lazm...
de ve hzn kesmeden heyecanl bir ekilde anlat-
SS3ye 4azrlanmann .kla 5arar Teknikleri
dinleyen kii zevk alr ve seni renme isteiyle dinlerse yksek
dozda pozitif bir enerji yayar, bu da senin renme katsayn
olumlu ynde etkiler.
Hibir zaman aklndan karma! Sen bu dersleri SS'yi gemek
iin almyorsun. Bugn rendiklerini hayatn boyunca
kullanmak zorunda olduun bilinciyle alyorsun. Yllar sonra
hayalindeki o zirveye ulatnda birisi sana yaklap,
- Endoplazmik Retikulum dediinde; sen,
- Acaba ne demek istedi?
diye kara kara dnmemelisin ya da
- Espri yapyor galiba?!
diyerek glmsemek zorunda kalmamal ve gln olmamalsn...
Merak Et
Bir dersi alrken kalc olmasnn bir baka metodu da merak
ederek renmektir. Merak etmelisin. Diyelim ki hi merak
edesin yok! Sen sanki merak
,++
Yerim Seni SS
ediyormusun gibi davran! Emin ol ki bu davrann belli bir
zaman sonra cidden meraka dnecektir. Mesela 'Neymi (
"erm(!asyon meselesi ya/' de
ve bunun ne olduunu, ne anlatldn merak ederek al.
Dnyaya ismini altn harflerle kaztp gidenlerin ortak zelliidir:
'LMLerak e!mek.' Hayatn boyunca nne geilemez bir merak
duygusu ierisinde olmalsn ve kendini buna daha rencilik
yllarndayken altrmalsn. Bugn bir konu rendinse ya da bir
konu zerinde sorular zyorsan, akam yatmadan nce 15 -
20 dakika ansiklopedi kartr ya da internetten yle bir gz
gezdir bakalm, neymi o iin asl. Bu sana asla zaman
kaybettirmez, merak etme, sen sadece merak et.
alem Arkas* Ayr*n!*lar 79 1kim 677> + 670<>
Az nce rendim ve ok oldum. Hani baz apartmanlarn
nnde bulunan p konteynrlarnda kilit oluyor ya, o kilit neden
varm biliyor musun? Bakas pn atmasn diye... insanlar
artk plerini bile paylamyorlar birbirleriyle. Vay bee...
156
SS'ye HazrlarmaMrn Akla 2arar Teknikleri
Soru
Sor
^
Bir dersi dinlerken, sadece kuru kuruya renmeye odaklanma.
Soru sormaya da hazrlanan bir muhalif gibi dinle. Az sonra yle
bir soru sor ki zihinlerde o konuyla ilgili eksik olan hibir ey
kalmasn.
Soru sormak iin dinlemek etkili bir renme teknii olmakla
birlikte, ayn zamanda da bir nevi zgven oluturma yoludur.
Soru Def!eri
Sanki ayrlmaz bir paranm gibi srekli yannda ta 'Sor(
def!eri' adn verdiin o kk defteri. Ders alrken, otobste
giderken, ders dinlerken, kantinde ay ierken aklna taklan her
ne varsa not alp ilgili retmene hi ekinmeden sor sorularn.
reninceye kadar sor! 'B(n( sorarsam komik ol(r m(y(m/'
diye dnme. Ayrca u sralarda komik olman hi de kt bir
ey deil. Snav sonras yarm puanla 'Bo.azi$i' yerine
'%Mlarmara'ya, eyrek puanla '#l(da.' yerine
157
Yerim Seni SS
'Grakya'ya girebilirsin. Buna hakkn yok! Ltfen samalama ve
renmene bak, komik olma!
Aeyhaaa!0 ou renci anlamad konularla ilgili soru sormaya
ekiniyor ve bunun doal sonucu olarak da konuyu tam olarak
renemiyor. Snav sonras kendiyle hesaplarken, bo braklan
her sorunun, ders dinlerken sorulmas gereken bir soruyu
sormamaktan kaynaklandn belki de fark edemiyor; ama bu
kesinlikle byle, istersen dene. ilk deneme snavnda bo brak-
tn sorular tek tek incele, greceksin ki bo braktn her soru
iin kafanda cevap bekleyen bir soru var... Yazk!
ay*! ,ihaz*
Kk bir kayt cihaz al. Bu cihaza tarih, corafya, felsefe gibi
dersleri ykle. Bunun iin ekstra zaman harcaman da
gerekmiyor. Normalde ders alrken okuyorsun ya, biraz sesini
ykselt ve okuduklarn bu cihaza kaydet! Yemek yerken tak
kulakln ve dinle bu kaytlar... Bu vesileyle yemek yerken bile
ders alm olacaksn. zel hayatn beni ilgilendirmiyor; ama
bu metotla tuvalette bile ders alma frsat yakalayacan
konusunda garanti veriyorum sana.
158
SS'ye Haiirlanmanjn Akla Zarar Teknikleri
Sesi (la.*mdan 'i!miyor
En sevdiin arky dijk bir sesle ap ze-rine oku derslerini.
Mziin ritmine gre, sanki ark syler gibi oku. Sonra bu
kaytlar dinle. Bilhassa da uyurken dinle. Bu teknik, ark
szleriyle derslerinin arasnda otomatik bir balant kurmu
olacak. Alttan gelen mzik haliyle sa beyninin almasn
salayacak ve bylece sen zaten sol beyninle yaptn ders
alma eylemini iki beyninle kolektif olarak gerekletirmi
olacaksn.
Su anda en sevdiin arky sadece dnerek iinden
mrldanrsan, kafann iinde dnyann en gelimi orkestrasnn
mevcut olduunu fark edersin. Gitar, balama, ney mey yzlerce
mzik aletine ilave edecein bir ses, beynin iin asla ekstra bir
klfet deildir. Gzlerini kapattn anda o orkestra sana
'LMLondros 8!arekesi'nin tarihini de fsldar, merak etme...
Koptun di mi?
O halde bu metot, 'Ders $al**rken mzik
dinlemeyin&' diyerek bu konuyla ilgili zm rettiini dnen
bir ok eitimcinin tezini de rtm oluyor... Ve sen, skc bir
eylemi elenceye dntrecek, bylece ders
159
alrken mzik dinleme frsatn da elde etmi olacaksn.
#yar*0 Bu teknik herkeste ayn etkiyi gstermeyebilir; ama
kesinlikle denenmesinden yanaym. Tutarsa var yaa, yrttn
demektir. Dnsene, en sevdiin arkc snavda sana kopya
veriyor, byk olay!... Ola ki olmad, asla yavalama. Th, f, pf
etme. Hemen 'B "la+n'n uygula. O da olmazsa ', "lan*'
emrindedir.
B "lan*0 Mziksiz olarak, sevdiin arky mrldanr gibi oku, ilgili
dersi.
, "lan*0 plak sesle, birine anlatyormusun gibi oku ve hi
tasalanma, bu plann da etkisi birbirine denktir.
D "lan*0 Eer bunlardan hibiri sana uymazsa hemen kefettiin
bir '1 "lan*' olutur ve yoluna devam et.
:os! - %!
Post - it diye adlandrlan kk katlara mihik ipularn yaz ve
hep cebinde ta. Her frsatta kar ve oku onlar. zellikle de
szel dersleri sembollerle resimletir ve minik katlara iz. Hayal
gcn kullan, elenerek resimletir, ilgili dersleri. Simdi, '%s+
!anb(l'(n Oe!hi' dese birisi, hepimizin gznn nne
,21
SS'yp Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
0 malum fetih tablosu ve atnn zerindeki Fatih gelir. Fetihle ilgili
hibir ey bilmeyen biri dahi onu muhakkak hatrlar; nk o bir
resimdir ve insan resimleri unutmaz.
- yi tamam da ben bununla falan sava nasl resmedeceim?
diye sorup zaman kaybetme. Baktn ki bir konu var ve
resmedilebiliyormu, hi dnme, yap resmini, devam et. Baktn
olmuyor, unut bu sylediimi, bildiin gibi al ve endie etme.
rendin bile.
Not: Burada yazlanlarn hepsini yapmak zorunda deilsin.
Maksimumda yapabileceini yap, gerisi dert deil.
Formln Forml
Bilhassa saysal derslerde aklnda tutman gereken formlleri
uygun ebatlardaki katlara yaz ve her zaman bakmak zorunda
olduun yerlere yaptr. Mesela aynann stne, buzdolabna,
tavana, duvara, tuvalete... Bakmak zorunda olduun her yere
hatta kalemle 'SS pantolonu'na bile yaz... Snava girdiinde
ilgin bir ey olacak ve sen sadece forml hatrlamayacaksn, o
forml evin hangi kesine, hangi kalemle yazdn bile
hatrlayacaksn.
2
Yerim Seni OSS
alem Arkas* Ayr*n!*lar =6 1kim 677>+79.6E
Su anda sana gerekten zendim biliyor musun? Hem de tam
imdi zendim. Bana bunlar anlatan kimse olmamt nk...
Aer Yar*m Saa!!e Bir Ara Merme
Bunu sakn yapma. Birok eitimci bir rencinin ders alrken
her yarm saatte bir ara vermesi gerektiini syler. Hatta bunun,
beynin dinlenmesi iin bir mecburiyet olduunda hemfikirdirler.
Halbuki herkesin gzden kard bir gerek vardr ki evlere
enlik: 'Beyin asla yor(lmaz&' Yani sen ne yaparsan yap beynini
yorma ansn yok. Bu imkansz bir ey! Hibir ey, hibir zaman
yoramaz senin beynini. Dolaysyla bir rencinin alrken
'Beynim $ok yor(ld(&' diyerek almaya ara vermesi, rettii
binlerce mazeretin en komik olandr. Bu durumda her yarm
saatte bir 10 dakika dinlenmek, her yarm saatte bir 10 dakikay
pe atmak demektir. Ancak tebdil-i mekanda ferahlk vardr,
kabilinden bir uygulama olmas asndan gerekli olduunu
dndm bir teknik olarak ncelikle yorulduunu
hissettiinde ders
62
OSS'ye Hazrlanmalm Akla Zarar Teknikleri
deitirmeni tavsiye ederim. Yani ara vermek yerine
matematikten Trke'ye gei yap! Saysal bir dersi alyorsan
szele ge ya da tam tersi... Bu seni fazla fazla rahatlatr.
<)udunu 6inle
Beyin yorulmaz; ama tabi ki gz yorulur, bel arr, eller ayaklar
yorulabilir... Hile yapmadan vcudunu dinle, ders deitirmen
fayda etmiyor ve biyolojik saatin sana 'Ara verelim&' diyorsa
hemen ara ver. Git hava al, kanepeye uzan, TV izle... Cann ne
istiyorsa onu yap! Saatine bakarak deil, vcuduna bakarak
belirle dinlenme saatlerini. almaya baladktan 15 dakika
sonra yorulmusan ve hile yapmadna eminsen, brak
almay... almaya baladktan 5 saat sonra bile halen
yorulmadn dnyorsan, aynen devam et.
Ayr*n!*0 18 saattir yazyorum, henz hibir yerim yorulmad... '=5
saa! old(' diye yataa girip kendimi aldatamam.
163
Yerim Seni SS
Yoklama0 Ara verip dinlenirken kendini yokla! Eer iinde,
derinlerde bir yerlerde, kendine bile itiraf edemediin bir sululuk
duygusu varsa, senin dinlenmeye ihtiyacn yoktur.
%!iraf0 Simdi bu 'yoklama' baln atp sonrada ieriini yazdm
ya, sanrm bu gereksiz bir yaz oldu; nk kendini ciddiye alan
biri asla hile yapmaz! Kendini reddeden biri ise en byk hileyi
kendini yok sayarak yapt iin, yoklama yapsa da ders
almayp dinlendii iin vicdan azab ekmez ya da sululuk
duygusuna kaplmaz... Bilmem anlatabildim mi?
Muhtemelen 10 dakika ara verme fikri daha cazip geldii iin ara
vermeyi daha scak bulacaksn; ama bu, devekuunun kafasn
kuma gmmesi gibi amas bir saklantr ve hibir faydas yoktur
bunun. Bu tamamyla psikolojik bir etkidir. - Ha, tamam ite,
madem ki psikolojik, o halde aram veririm psikolojimi dzeltirim!
diyebilirsin; ama u dakikadan itibaren bunu yapman daha da
anlamsz ve komik olur. Yani bunun psikolojik olduunu da
rendikten sonra halen her yarm saatte bir 10 dakika ara falan
vermeye kalkman senin psikolojini de bozar. Biraz nce bilmeden
hata yapyordun, imdi bilerek hata yapyorsun. Geri beni
,2B
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
ilgilendirmez! Ben anlatr geerim, sen istersen hep ara ver, bana
ne?
#yar*0 Zaman zaman belki bu tavrm seni rahatsz ediyor olabilir.
'Anla!*r )e$erim, bana ne...'gibi ifadelerime uyuz oluyor
olabilirsin; ama inan bana, o da umurumda deil. Aslnda sen hi
kimsenin umurunda deilsin. Kazansan da kendine
kazanacaksn, kaybetsen de kendine... Ayrca biraz derin
dnrsen seni yine en ok benim dndm anlarsn.
Kendini dllendir ve Cezalandr
alma program yaptn ya hani, bu programa uyduka kendine
birtakm dller ver. Dondurma smarla mesela, kendini
sinemaya gtr. En sevdiin ey neyse onu bir baarnn ucuna
ekle. Mesela, - 200 tane matematik sorusu znce oraya
gideceim!
de. Bu arada eer 200 diyorsan, 200 olmal. Yani '677 sor(
$ze-e.imi' deyip ayn srede 300 soru zmen bir baar
deildir; nk bu aslnda planlama hatas yaptn gsteren
ciddi bir veridir. 200 soru deyip 100 soru zmen nasl bir
problemse, 200 soru deyip 300 soru zmen de ayn ekilde
bir
,2+
Yerim Seni SS
problemdir. Bu sebeple ne diyorsan onu yapC D,1 yanlma payn olabilir8
ama ondan ;azlas planlama hatas olarak kabul edile)ektir.
Ksa)as ne diyorsan onu yapC Eazla ya da eksik de7il. Bu( ayn zamanda
kendi snrlarn ke;etmeni sa7laya)ak bir metottur da... F7er bunu )iddiye
alrsan hayatnn sonuna kadar verdi7in s"zlerde de problem
yaamazsn.
%e kadar ;arkndasn( bilmiyorum8 ama sen u anda )iddi )iddi 9ele)e7e
dokunuyorsun. Bunu daha "n)e de s"ylemitim. 4atta dokunmakla da
kalmyorsun( 9ele)ekteki o adam i'in bir de ahlak oluturuyorsun. /na(
verdi7i s"z tutmasn "7retiyorsun.
!zyllardr 3adam3 denilen eyin binler)e tari;i yapld8 ama benim aklma
3adam3 denilin)e 9elen tek tari; udurG 'Ver(!*! +,z- &#&an. &#&amaya/a*
+,z!0 $ermeyen k!1!222'
insan kendine verdi7i s"z tutmakta *neltikle baarsz olur8
'nk kendine verdi7i sz tutmad7mda
hesap vere)e7i kimse yoktur.
,22
SS'ye HaarUnmann Akla Zarar Teknikleri
%nsan endine Merdi.Vi Sz Nas*l G(!ar
nce ilgili konuya ilikin birtakm szleri bakalarna vererek
bala. Akl banda olan ya da zihinsel bir takm arzalar
olmayan her insan bakasna verdii sz tutar.' Mesela,
- Arkadalar ben bugn akama kadar unlar yapa
cam, eer yapamazsam size yemek smarlayaca
m...
diyerek kendini mecbur et. Normal artlarda bir renci iin bir
grup renciye yemek smarlamak salam bir klfettir. Ancak bu
senin iin bir klfet tekil etmiyorsa uygun bir metot deildir. Su
halde senin cann yakacak baka vaatler bulman lazm ki sen
kendini bilirsin. Snrlarna gre, kendini bir ekilde keye
sktracak szler vermen lazm. Bu ekildeki bir tavr, seni
verdiin szleri tutmaya mecbur eder. Birka mecburiyetten
sonra ise bu i senin houna gidecei iin verdiin szleri
tutmaktan keyif alacak ve bu hazz srekli yaamak iin verdiin
btn szleri tutmaya balayacaksn. Sonra dneceksin!
- Ben neden bakalarna verdiim szleri tutuyorum
da kendime verdiklerimi tutmuyorum?
167
Yerim Seni SS
te bu sorunun cevab zoruna gidecek ve kendini ciddiye
almadn fark edeceksin. Cann yakacak bu bilgi senin...
Kendini nemsemek adna, kendi kendine verdiin szleri de
tutmaya balayacak ve dolaysyla SS'ye hazrlanrken,
farknda olmadan hayata da hazrlanm olacaksn.
B*rak O *z*
Bir dershanede 'ashna A!e' ismiyle SS rencilerine ynelik
yaptm uzun bir motivasyon almasnn son gnleriydi.
Kantinde ocuklarn sorularn cevaplyordum. Bam ok
kalabalkt. Dershanenin en sivri rencilerinden biri olan Evren
yanma yaklat,
- Hocam benim bir kz arkadam var, inann
-
ne yapacam bilemiyorum. Hep onu dnyorum. Bir trl
kendimi derse veremiyorum... Ne olur bana bir akl verin?!
dedi. Etrafm ok kalabalkt... Cneyt Arkn edasyla, yzm
bile dnmeden,
- Brak o kz!
diyerek bamdan savdm Evren'i.
2B
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
- Ciddi misiniz hocam, baka yolu yok mu bunun?
diye sordu.
- Hayr yok! Ya onu kazanacaksn ya da niversiteyi! Tercih
senin...
dedim... aresiz bir yz ifadesiyle,
- Tamam hocam.
dedi ve uzaklat Evren.
ki gn sonra kantinde tek bama oturuyordum. Evren geldi,
masama oturdu. O an, aramzda ayakst geen o sohbet geldi
aklma.
- O gn bam ok kalabalkt, sen gittikten
-
sonra dndm, sana 'B*rak o k*z*&' derken
-
ok acmasz davranmm... Aslnda baka
-
bir yolu...
diyerek yeni bir zm yolu sunmaya hazrlanrken. Evren
szm kesti ve araya girdi:
- Yok hocam yok, merak etmeyin... O i tamam, biz ayrldk!...
dedi. Bamdan aa kaynar sular dkld. nan kahroldum.
Evren de dier rencilerim
169
Yerim Seni SS
gibi beni ok ciddiye alm ve sylediimi aynen uygulamt.
A$*klama0 Bunu ukalalk yapmak iin sylemiyorum...
Seminerlerime katlan insanlarla aramda ciddi bir dostluk
oluuyor ve bana ok gveniyorlar... Dediklerimi hi sektirmeden
yapyorlar. Bu gcm o an fark etmi ve zaman zaman yanl
kullandm anlamtm.
Kim bilir belki de Evren evlenecekti Hacer'le ve belki de en mutlu
ift olacaklard. Patavatszlmla bir ekilde engellemi oldum
onlar ve benim buna hi hakkm yoktu. Bilmeden haddimi
amm... Simdi Evren'e syleyemediim ve halen dndke
canm skan ak problemini nasl aacan anlatarak, huzura
kavumak istiyorum.
Orun Ufrina Kendine Sz Ver
Eer bir sevdiin varsa ve sana bir ekilde SS konusunda ayak
ba oluyorsa, onu grmeden duram-yorsan, srekli onu
dnyorsan, ondan ayrlmak da cann yakyorsa ite bu
muhteem bir frsattr. Bak an deitir, biraz da kafan kullan
ve onu bir engel olmaktan kurtar, hatta bir SS dopingine
dntr. Ona,
170
SS'yeHazrUnmatiin AkU Zarar Teknikleri
- Yarn akam seninle ay imeye gideceiz, diye sz ver. Sonra
da dn ve
- Eer bugn 5 saat matematik almazsam, yarn onu aya
gtrmeyeceim, ona hibir aklama yapmadan sadece 'Bay
i"!al old(&' deyip sinir bozucu, verdii sz tutmayan bir insan
olarak kabalk yapacam.
diye onurunu tehdit eden bir sz de kendine ver. Eer ondan
ayrlmay gze alabilecek kadar yrekli deilsen, sevdiinin
srtndan epey puan kazanacaksn demektir.
Deneme S*navlar* on((yor
Deneme snavndan ktktan sonra,
- Ka net yapmm? 30 matematik... Geen sefer
27'ydi... yi iyi... 3 tane fazla yapmm, gelime
var...
eklinde bir deerlendirme yapmak ve sonra da bir sonraki
deneme snavnda birka tane daha fazla net yapmaya
odaklanmak ki bu, yz binlerce rencinin yapt bir eydir. Ve
zaten bu eydir yol alamamalarnn da sebebi. Oysa deneme
snavlar
171
Yerim Seni SS
konuur. Yaklap yakndan bakarsanz bir bir nerede hata
yaptnz sylerler; ama maalesef deneme snavlar, her ertede
bas bas barmasna ramen kimse dinlemez onlar.
Deneme snavlarndan sonra muhakkak dinle onlar. Bak bakalm
ne diyorlar?! 'Nerede ha!a ya"!*m/' diye sor denemelere. Onlar
kesinlikle sana yol gsterecektir, merak etme.
Hibir deneme snav 'eyfin )elsin&' diye yalan sylemez. Seni
acmaszca eletirmekten de geri durmaz. SS'ye gre daha
edeplidirler stelik; en azndan milletin iinde konumazlar.
SS'den ok nce defalarca uyarrlar seni. Eer onlar ciddiye
alrsan, milletin iinde SS tarafndan azarlanmaktan da
kurtulmu olursun.
O halde brak netlerinle urap hava atmay. Yakla denemenin
kulana ve gizlice sor:
- Deneme deneme, syle bana, ben nerelerde hata yapmm?
Duyduklarn analiz et. Hatalarnn stne git ve onlar tek tek
bitir. Yoksa ksa bir zaman sonra byk bir grlt kacak
bilesin.
V2
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
No!0 Deneme snavnn bir dier ad da 'Yanl* Ya"ma S*na+
v*d*r.' Yanllarndan ders alabildiin ve hatalarn tespit edip
dikkat katsayn artrmaya devam ettiin srece yanl yapmak-
tan asla korkma ve unutma: Denemelerin tek amac byk s-
navda hata yapmana engel olmak iin sana tm hatalar yap-
trmaktr.
C+=+= Sis!emi
Adil bulmadm iin SYM'nin uydurduu bu eleme sistemini
beenmiyorum. Balarken bahsettiim gibi, ilkokul birinci snf da
dahil olmak zere her yl dzenlenecek olan ve niversiteye
kadar tam 11 snavdan oluan ok basamakl bir snavlar btn
olmalyd SS; ama yle olmad. Peki ben imdi sana kimsenin
bilmedii bir sr vereyim mi? SYM sesimizi duymu ve bu sene
SS'nin formatn deitirmeye karar vermi, Necati syledi.
Yeni sistemin ad CW= sis!emi.' Bu sisteme gre, bir renci
deiik dershanelerde toplam 7 adet snava girecek ve her
snavdan bir ncekine gre daha baarl sonu elde edecek.
Daha sonra tm renciler haziran ay ierisinde belirlenen o
gnde nihai bir snava tabi tutulacak. Bu itibarla u andan itibaren
SS sreci balam bulunuyor. Bu sisteme gre
173
Yerim Seri SS
renciler ilk 7 snava her biri farkl olmak zere 7 farkl
dershanede girmek zorundadrlar. rencinin genel motivasyonu
ve ayar bozulmasn diye bu snavlar deneme snav ad altnda
yaplacaktr. Bu yedi snavdan elde edilecek toplam deerin
aritmetik ortalamas alnp nihai snavdan elde edilecek puanla
toplanp ikiye blnmek suretiyle rencinin gerek puan
hesaplanacaktr. renci hesaplanan puanna gre, kendi
belirlemi olduu alternatifler de gz nne alnarak ilgili
faklteye yerletirilecektir.
Bu durumda renci kendi dershanesinde girdii snavlar
deneme snav kabul edecek, dier dershanelerde girdii 7 snav
ise gerekten basamakl olarak gerekletirilen SS kabul
edecektir.
B(n( Ya"0 Aslnda sana bir ey syleyeyim mi? Sadece
girecein deneme snavna deil; basit bir testi bile zerken,
ona SS muamelesi yap! Sanki her ey o testten istenilen puan
almana balym gibi davran. Bunu baarabilirsen, snava kadar
binlerce test zsen de snava girdiin gn sana sorduklarnda
'Ben sade-e bir !ane !es! ya"ra.*n* $zdm ve baard*m&'
diyecek, ondan nce yaptn hibir eyi hatrlamayacaksn. O
halde, u anda nnde duran o soru bile tek bana SS'dir...
M4
SS'ye Hazrlanmann Akla Zarar Teknikleri
Necati'nin sylediine gre, renci bu snavlara dzenli
aralklarla girmek zorundadr; ancak renci bu yeni sistemi
duyduu andan itibaren sorumludur. Eer renci bu sistemi
nihai snava 7 ay kala duy-musa, her ay bir tane snava girecek
demektir. Diyelim ki iki ay kala duydu, heyecanlanmas yersizdir;
nk kaybettii bir ey yoktur. ki ay 7 eit zaman dilimine blp
snavlara itirak edebilir.
Yasal masal (yar*0 Yukarda 'CW=' diye geen ve '3SY8'nin
yeni sis!emidir&' diye vurgulanan sistemin, yrrlkte olmas
noktasnda, gerekle uzaktan yakndan hibir ilgisi yoktur.
Burada gerek olan ey: Bu sistemi gerek gibi kabul eden
rencinin bu dorultuda altnda SS'ye kadarki srete
snav kaygsndan tamamen kurtulaca gereidir ki zaten bu da
gerek deil, bir oyundur...
#y#r#n K#ral
Her snavdan bir ncekine gre daha fazla puan alacak ve 8.
snavda ise tavan yapacaksn, hepsi bu.
Simdi brak bildiklerini, sylenilenleri unut... Gerek snava
hazrlanr gibi hazrlan deneme snavlarna.
175
Yerim Setli SS
Bu durumda u anda sadece bir ayn kald SS'ye. Sk al,
sadece bir ay... Kald ki gerekten SS'ye bir ay kalnca
almalarn tavan yapacak, bunu sen de biliyorsun.
Ksaca girdiin her deneme snavn gerek SS kabul
edeceksin ve her deneme snavndan sonra sana bir hak daha
verildiini dneceksin. Diyelim ki snava reel olarak 6 ay var.
Sen bunu asla alt ay gibi alglamayacaksn. Sanki 1 ay varm
gibi alacaksn...
nsan olduun iin, yapn ve yaradln gerei ertelemekten
holanyorsun.
- Daha alt ay var snava,
- Daha 2 yl var,
- Acelesi yok,
- Daha erken,
- Ohoo daha ok var...
Belki birok kere sen de bu tarz cmleler kurmu-sundur. Bir
moda gibi oldu ertelemek, teknolojiye bile bulat erteleme
hastal...
,?2
SS'ye Hazrlanmalm Akla Zarar Teknikleri
Hakikaten bir garip u insanolu. O kadar garip ki gnele
beraber, nefes alan her canl uyanr, sadece insan umursamadan
uyumaya devam eder. stelik btn canllarn iinde en byk
hayalleri insan kurar, en byk szleri insan verir... Sonra bu
zaafn anlaynca tutar, uyanmak iin bir alar saat icat eder.
Ancak sonra yine yenik der bu zaafna ve saat alarken
dmesine basp tekrar uyuma pozisyonuna dnebilir. stelik
bundan ald keyfi ballandra ballandra anlatan o garip yaratk
da yine insandr.
Al ite, sana altn gibi bir frsat, al kardeim... Deli gibi al,
sanki bir ay kalm gibi al. Bunu yapabilirsin. Hibir engelin
yok. Herkese haber ver. 'Benim 3SS b( ay&' de ve deli gibi
al. Dn yokmu gibi al.
Aa!*rla!ma0 Eer bu dediimi yapabilirsen -ki isteyip de
yapamayacan hibir ey yok- bir defa herkesten farkl
olacaksn, ite bir anda sradanlktan bile kurtuldun. Bunu elbette
ki sra d olmak iin yapmyorsun. Senin ksa vadeli amacn
SS; ancak bunu yaparsan imdiden ak ara fark ne geersin
dierlerinden ve bu tavrn mrne de yansr. Dnsene, 1
yl boyunca
v
Yerim Seni SS
bilinen ve dayatlan hibir takvime uygun yaamayacaksn. Senin
kendine ait bir takvimin olacak. Bu bir nevi anarizm falan deil,
takvimler yanl hazrlanm, sen dorusunu yapyorsun, hepsi
bu! Eer bunu hakkyla yaparsan, nmzdeki yzyl boyunca bir
uydu olarak yaamaktan da kurtulursun. Bunu becerip dozunda
abartrsan, mezun olup ie baladn zaman da en aykr fikirler
yine senden kar. Eer imdi bir takvimin olursa, gelecekte
teoremlerin olur. Hi olmadm kadar ciddiyim. Zaten kabaca
dahinin tanmna bakarsak, 'Do.r( kab(l edilen yanl*
!akvimleri reddeden kii.' anlamna gelir dahi.
S*nava ikin-i kez frenlerin daha raha! old(klar*,
ii$iin- kez frenlerin abi havas*nda !ak*ld*klar*,
drdn- kez )irenlerin ise sor(lar da.*!*l*rken .re!mene
yard*m e!!ikleri, bein-i kez )irenlerden baz*lar*n*n
'Sarmad*l' diyerek s*nav* birin-i saa! bi!meden
!erk e!!ikleri bile )zlemlenmi!ir.
l3'
SS konusunda tecrbe sahibi olmak, heyecann yenmek, snav gn
rahat olmak iin illa defalarca snava girip kaybetmen gerekmiyor.
Birka tane farkl dershanede deneme snavna girmen, snav kaygn
aman konusunda sana yetecektir.
SS'yp Hazrlatman Akta Zarar Teknikleri
Deiik iki dershanede snava girmen, ayn dershanede 20 kere
snava girmenden daha etkilidir; nk her dershanenin kokusu,
havas, duvar rengi farkl olacaktr. Ve sen SS'ye kendi
dershanende girmeyeceksin. Bu bakmdan ne kadar deiik
mekanda snav teneffs edersen, o kadar yenileyeceksin kendini.
Ve o kadar aina olacaksn snava...
No!0 Hep ayn dershanede snava girmek ok da iine yaramaz:
nk hep ayn artlar, ayn arkadalar... Zaten onlarn yannda
kayglanmyorsun ki sen!
alem Arkas* Ayr*n!*lar =4 1kim 677>+76046
Nasl olmusa, masamn st sava alan gibi olmu. Toplamaya
karar verdim, tabii eer becerebilirsem. Masamn zerinde
duran bir dergi iliti gzme... Hani atmadan nce yine de bir
bakarsn ya, iinde ne var diye... Dergiyi aar amaz bir nokta
grdm. Nokta beni ok kt arpt, gecenin tam da bu
saatinde... Derginin yanna kk bir not yazdm: '3n-e o !(val
bo!(. Bir nok!a koyd( Da Min-i !(vale... Nok!ay* by!!,
ad*na '8ona Uisa' dedi, sonra da $eki" )i!!i. :eki sen %li$
'8ona Uisa'ya bakarken o ilk nok!ay* )rdn m/'
,?$
Yerim Seni SS
Gerekeni yapmak iin, gerekenin ne olduunu bilmen
gerekiyordu. Artk ne yapman gerektiini, hatta nasl yapman
gerektiini de biliyorsun! Geriye sadece bir eksiin kald:
dizlerinin titremesi... Bir uval inciri berbat edebilecek o lanet
korkundan ve dozunu aan kaygndan kurtulmalsn. Yoksa bu
anlatlanlarn hibir manas kalmaz ve btn emek boa gider;
ama tabii ki ben bu kadar emein boa gitmesine izin ve-
remezdim. Bunun iin muhteem bir final hazrladm sana. Hadi
gster kendini!...
6"rdn) B"lm
Vzzzzt Pat!
SS3nin dizleri olsayd(seni 9"rn)e titremesini ister miydin& SS3nin
nutku olsayd(sen dokunun)a tutulmasn ister miydin& SS3nin ne;esi
olsayd( sen snava 9irin)e kesilmesini ister miydin&.. l*eyse Hzatmaya
9erek yok8 SS3nin dizleri var ve titriyor( nutku var ve tutuluyor( ne;esi
var ve kesiliyorC... Birazdan anlarsnC...
Sna$ Kay4+ '!z! '5zar
Kay9sz asla olmaz. 6ozunda kay9 arzuyu 9"sterir. / konuyla il9ili
iste7i ortaya koyar. 6ozunda kay9 azmi tetikler. 4ede;ine ulan)a keyi;
alman sa7lar( mutlu olmana vesile olur. Iel 9"r ki her ey 9ibi bu
'Kay4' denilen eyin de ;azlas bnyeyi yorar. Jstenmeyen sonu'lara
sebep olur. Flini aya7n birbirine dolar( "n)e dlerini sonra dilerini
krar... Trnaklarn kemirir. Ban a7rtr. .) verir( bin bir kl 7a
9irip )ann yakar.
/ halde snavla il9ili oluan kay9n ya da heye)ann kontrol ederek bu
durumdan bir avantaK sa7la.
- =ok korkuyorum( elim aya7m birbirine 9iriyor. Bil
diklerimi de unutuyorum.
L >eki bu ekilde bir kay9yla ve heye)anla 9irdi7in
tm snavlar kaybede)e7ini biliyor musun&
- Fvet8 ama ne yapabilirim ki&
L 4eye)anlanmaC
- !aa( demesi kolay...
L F valla heye)anlan o zamanM.
Fvet s"yleye)e7im ey bu kadar. / kadar aptal)a bir ksr d"n9 ki bu(
tari;i yok. Kazanmak istedi7ini
,BA
Yerim Seni SS
syleyip, heyecanlannca da kaybedeceini bildiin halde, sakin
olmann bir yolunu bulamyorsan samimi deilsin. Peki neden
bulamadn biliyor musun? nk sen SS'yi bir dev
zannediyorsun ve sen almsn bakalarnn rettii zmleri
tketmeye. Bundan derhal kurtul. Btn beklentilerini kes. Sana
ne ben, ne de bir bakas yardm edebilir. Oyunun temel
kurallarndan biridir bu: 'Aeye-anlanan kaybeder&' O zaman
heyecanlanma, olsun bitsin.
Derin bir nefes al ve dn. Bu snav kaybetsen ne olur? Dnya
yasa m brnr? Baban kzsa, annen barsa, hatta akrabalarn
senden utan duysa ka yazar?... Biliyor musun dostum, hibir
ey olmaz! Hem de hibir ey... Ksa srer o saman fke, unu-
tulur gider. Gne yine aar ve birka dakika sonra her ey eski
haline geri dner. Sen de snav unutur, yeni ve baka eyler
yaparsn; nk hayat olduu gibi devam ediyor ve hayat iin,
zerinde 'azanamad*n*z' yazan kk bir kadn hibir deeri
yoktur.
,@B
Vzzzzz Pat
/ arabay almamz lazm
Bir zamanlar 'Fans a"*y* Bal*n-a' diye bir yarma vard, belki
hatrlarsn. Rasgele bir eve giriyor ve evdekilere ok zor bir i
veriyorlard. Ve bu i iin de belli bir sre tanyorlard. Eer sz
konusu ii baaryla yaparlarsa bir ev ya da araba veriyorlard
ilgili aileye. Ben bu program hi karmadan her hafta izliyordum
ve her hafta insann ne kadar gl bir yaratk olduunu tekrar
tekrar anlyordum. Hele bir hafta, bir aileye bir basket topu ve bir
pota verdiler. Dediler ki; '67 a!* ya"a-aks*n ve he"si de say*
ola-ak& Bir haf!a zaman*n var ve sre balad*&'
Btn aile bu konuya konsantre olmutu. Evin babas hayat
boyunca eline hi basketbol topu almam biriydi. Doal olarak ilk
gn att tm toplar dar kat. kinci gn bazlar say
oluyordu...
- Hadi baba, o arabay almalyz... Bizim olmal baba o ev, bizim
olmal.
,@+
Yerim Seni OSS
- Arabay alp satar, borlarmz deriz. Ltfen kocacm ltfen!
Bu kadar byk basklarn tam ortasnda basketbol topunu
krmz karpuz zanneden bu adam, programn ekildii gn, yani
7 gn sonra 20 attan 20'sini de sayya evirdi. Bunu dnyann
en iyi basketbolcusu saylan Kobe Bryant bile beceremezdi; ama
adam yapt ite. Neden yapt biliyor musun? Kaygsn,
heyecann doping aracna evirdii iin... Baka yolunun
olmadn ve ona hi kimsenin yardm etmeyeceini anlad iin
baard.
Unutma
1 - Kaybedersen problem yok!
2 - Bu oyunda da yalnz olacaksn!
3 - Seni senden daha iyi kimse tanyamaz!...
Kaybedersen ucunda lm yok, sadece hedefinde baz sapmalar
ve gecikmeler meydana gelecek. Kazanrsan o gecikmelere
engel olacaksn. Ve bu snav yalnz geeceksin. Sana kimse
yardm etmeyecek,
B2
VZZZZZ 6a&&
hayattaki gibi. Yani oyunun bu ksmnda da tpk he yerde olduu
gibi yapayalnzsn.
Simdi tut heyecann kulandan ve onu 2030 ylnn 'En'i olduun
zamana gtr. Oras iin heyecanlan, ge git buralardan.
Hadi ayaa kalk ve yarn dn. yle inan, yle heyecanlan ki
yarn dnnce dizlerin titresin ve u anki heyecann kck
bir noktaya dnsn, zevk yap heyecannla... Dnebiliyor
musun, biraz sonra bu imtihan geeceksin ve nnde hibir
engel kalmayacak, zevke bak ve kudur. Kopar, bitir o ii.
Benim byle sinirli konutuuma da bakma, ben senin karnndaki
o amansz ary ok iyi biliyorum ve her zaman senden yanaym.
12 yl boyunca sana bu konuyla ilgili yaplan basklarn aynsn
vaktiyle bana da yaptlar...
- Aman kazan, kazanamazsan lrsn.
- Bizi rezil etme kzm!
- Aman olum oku, bizim gibi olma!
- Artk ekmek aslann aznda deil, midesinde...
- Her yerde okul soruyorlar, niversite mezunu olmayanlara i
yok!
,@&
Yerim Seni SS
9
eklinde yz binlerce bask unsuru oluturuldu gen
bnyelerde.
Simdi ltfen kurtul onlardan. Artk bydn. Seni kandrdlar ya,
anlamyor musun? Bu bir oyun ve eer kendini fark edersen, en
byk oyuncu da sensin.
Sev u SS'yi. Sevmesen de sev. Seviyormusun
gibi yap! Haklsn, ben de sevmiyorum; ama sevmek
zorundasn. Hatta yle ok sev ki,
- Bir an nce balasa da u snavn zevkine var-sak!
- Yerim seni SS, srrm... falan diyerek sevgini ifade et.
O halde snavn gelecei gne kadar sabrszlan ve 2030'a giden
en kestirme yolun bu snavdan getiini asla aklndan karma.
Yolun tam ortasnda bir ukur var. Dikkatlice geeceksin o
ukurun yanndan. ukurla ilgili tm teknik detaylar bileceksin.
Ona gre hazrlanacaksn, ona gre giyineceksin ve hata
yapmaktan da korkmayacaksn. Gerekli btn tedbirleri
alacaksn. Kaygn, korkunu ve heyecann lehine eviremezsen
ukura dersin. Bu sebeple seni
,@@
<zzzzz >9t
ukura dmekle tehdit eden ne varsa hepsinden
kurtulacaksn. Hemen imdi! - E bu kadar kolay m?
diye dnyorsan syleyeyim: Deil; ok daha kolay. nanarak
'(r!(ld(m&' demek kadar kolay...
Berim 3SS 8a-eram
Tam iki ay vard snava. kinci sefer girecektim SS'ye. te o
gnlerden birinde daymlar bize misafirlie gelmilerdi. Ben o
esnada film izliyordum. Filmden sonra ders alacaktm.
Not: Bizim zamanmzda (Eski zaman adamyz ya biz.) SS iki
basamaklyd. SS ve YS, SS yeni bitmiti, YS'ye de iki ay
kalmt.
- Snava gireceksin olum, film izleyeceine kalkp ders
alsana!
diye sylenenlere -ki onlar genelde annem ve babamdr-
- Biraz sabrl olursanz anlarsnz ne yaptm! Her
eye karyorsunuz. Rehberlikimiz byle syledi.
,@$
Yefm Seni SS
'1n sevdi.iniz film oynarsa on( izleyin, akl*n*z kalmas*nH ama
film bi!er bi!mez derse $kn&' dedi. Siz ondan iyi mi
biliyorsunuz?
diyerek kandryordum annemle babam. Tabii ok sonra
anladm, aslnda sadece kendimi kandrdm ve ok sonra
anladm, aldatan da kendini aldatyor, kandran da kendini
kandryor. Hile yapan da sadece kendine ihanet ediyor...
Neyse, film bitince dizi balyordu. Ben onu da izliyordum ve en
sonunda da dayanamyor, televizyonun banda uyuyordum.
Sonra annem beni odama tayordu. te tam bu gnlerde daym
ieri girdi... Gzlerimin iine bakarak hi ummadm ve unuta-
madm o diyalogu balatt;
- Sen ne yaptn, daha kazanamadn m niversiteyi?
dedi. Ben gldm. Daym ilkokul mezunu ya, kendimi bir ey
zannederek gldm:
- Yaa day, daha snav gelmedi ki. 2 ay var! dedim.
- Yapma ya. ok bilmi bcek seni! Ulan adam aya gitmi, hatta
gelmi; sen iki yldr bir niversiteyi kazanamyorsun! Yazklar
olsun sana!...
dedi, akamdaki o byk damar mavi atarken...
,$1
Vzzzz Pat
- Ya day snavla ayn ne alakas var? dedim, hani her eyi
biliyorum ya...
- Alakas yok geri zekal. Aya kmak byk i, SS i bile
saylmaz... Senden aya kman isteyen yok. Alt st bir snav
ulan!... Neyse, enite n'aber?
dedi ve beni adam yerine koymad izlenimi vererek babamla
sohbet etmeye balad. Zoruma gitti, odama getim. Ahmet Kaya
hayranydm. Duvarlarmda onun posterleri vard. Bir de
MF'nn posteri. Ve baka bir yn poster moster. Duvarlarnda
bir ben yoktum bu odann. Snava iki ay vard. Daymn szleri
tpk filmlerdeki gibi yanklanyordu kulaklarmda.
- Adamlar aya ktttt... Sen bir snav kazanama-
dndndm... Geri zekal bcekcekcekcekcek...
Evet, daym haklyd. Kendimden ilk defa bu kadar utanmtm. O
sinirle duvardaki posterleri yrtp parampara ettim. Grltye
annem geldi:
- Ne yapyorsun? dedi.
- Devrim yapyorum, dedim.
,$,
Yerim Seni SS
- yi, sessiz ol!
dedi ve gitti. spirtolu kalemler vard dolabmda, onlarla odamn
duvarlarnda kendi efsanemi oluturmak zere harekete getim...
- Bekle beni Boazii.
- Sampiyon benim!
- 1990 SS ampiyonu Erdal Demirkran...
eklinde yazlar yazdm. Aslnda vasat bir renciydim. SS'yi
zar zor kazanmtm. Girdiim YS denemelerinde ise kesin
akta kalyordum. Kimsenin umudu yoktu benden. kinci snav
hakkm da bylece kullanm oluyordum ve babam srekli 'B(
son ans*n&' diyordu. O da haklyd. Sonsuza kadar snava
giremezdim.
Odamdaki masay tam ortaya ektim. zerine bir sandalye
koydum ve yatamn tam stne gelen yere, yani uyannca ilk
greceim yere ''nayd*n am"iyon, Bo.azi$i seni bel?liyor&'
yazdm...
O gece saat 03:00'e kadar oday istediim hale soktum. Ertesi
gn 'Sahaflar Bar*s*'na gittim. Bulabildiim tm soru
bankalarn aidim. Tayabileceim
192
Vzzzzz Pat
kadar sar saman kat ve bir dzine tkenmez kalem aldm.
Sebebini bilmiyorum; ama ben ezelden beri sar saman kada
tkenmezkalemle yazmaya baylrm. Belki de 'Gkenmez&'
dedikleri halde, onu tkenirken grmek keyif veriyordur bana. E,
tabii kurunkalemle beyaz kada yazmak da bambaka bir
elenceydi benim iin. Bu arada bir tane de ses kayt cihaz
alp eve geldim. 2 ay zamanm vard. Kendime salam bir
program hazrlamak zorundaydm! Hazrladm. te benim '=EE7
Nisan 67 + Aaziran 64 aras*' gerekletirdiim o muhteem
program.
MaX)Ve$ilmes lml?ans*z :ro)Vram
Saa! 1ylem
06:00 - 12:00 12:00 -
06:00
Uyu. Ders al.
nanlmas g; ama ben tam iki ay boyunca bu program hi
aksatmadan uyguladm. Gnlk alma srem 18 saatti... Daha
sonra, SS'ye hazrlanan rencilere yaptm seminerlerimde, -
Gnde ortalama ka saat alyorsunuz? diye soruyordum,
genel ortalama 4 saat civarnda kyordu. Simdi hesap ediyorum
18 / 4 = 4,5, yani
193
Yerim Seni SS
tam 4,5 kat fazla almm dierlerine gre. Bu durumda 2 Ay X
4,5= 9 Ay, yani onlarn 9 ayda,yaptklarn ben sadece iki ayda
yapmm.
ok nadiren aksard benim program. Yani sabah O&OO'da
yatmam gerekirken, bazen 08:00'de yatardm. O zamanlar da
kapya bir yaz asardm. 'Anne beni saa! =4077'!e (yand*r&'
diye. Bu tarz aksamalarn dnda hi aksatmadm programm.
Yemek yerken ses kaydedicisine ektiim tarih, corafya vb.
dersleri dinlerdim. Dakikam boa gitmezdi.
Genellikle yazarak alrdm. O sar saman katlara hi
acmazdm, kocaman kocaman yazardm ve kat dolunca
buruturup yatamn kenarnda bulunan p kutusuna
frlatrdm, basket niyetine. Neyse, ders bitince, nmdeki
alma takvimiyle beraber p kutusunun yanna otururdum.
Geri o, p kutusundan daha ziyade bir kat atk deposuna d-
nm olurdu. Tam anlayamadm bir konu olduunda -ki hep
olurdu- o katlar tek tek ap o anlayamadm konuya ilikin
karalamalar arardm. Buluncaya kadar tombaladan ta eker gibi
eker eker arardm. flahm kesilirdi buluncaya kadar.
194
V\zazz >at
Sonunda bulurdum... Bu arama srecinde korkun bir tekrar
yapm olurdum.
Her uyandmda, tavandaki ''nayd*n am"iyon&'
yazsn okur, kendimi gaza getirir, yle balardm almaya.
Minibse binip bir yerden bir yere giderken elimde minik post-itler
olurdu hep. Onlardan bam kaldrma ansm yoktu. Yemin
etmitim, ben bu snav kazanacak ve nedense kazand belgesini
daymn nnde yrtacaktm, fotokopisini tabii ki.
Bu ii onur meselesi yapmtm. O zamanlar 'elimelerin
)-'n bilmememe ramen ne yaptm biliyor musun, snava
gireceim okul belli olunca gittim ve gizli gizli okulu sevdim.
(Aramzda kalsn tabii, deli derler yoksa!)
- Vay bee, demek ki '67<7 y*l*nm en byk reklam+-*s*'n* bu
okul karacak.
dedim. O zamanlar reklamc olma hayalim vard. Her neyse,
lmne alarak geirdiim bu iki ay bitti. 24 Haziran 1990
tarihinde, snava bir ampiyon edasyla girdim. Sampiyon
olamadm; ama iki ay nce
,$+
Yerim Seni SS
ryamda bile grme ihtimalimin olmad bir okulu, Marmara
niversitesi ktisadi Bilimler Fakltesi letme blmn
kazandm. Eee, iki ayda bir vasat ancak bu kadar
yceltebilirdim. Simdi dnyorum, eer 6 ay zamanm olsayd
kesin ampiyondum.
Byk Randevu
Sonular akland. Birka gn sonra daymlar bize geldi. O gn
byk gnd. Kazand belgesi henz gelmemiti; ama sonular
gazetede yaynlanmt...
- Ne yaptn okulu?
- Kazandm day ite burada...
dedim gsm gererek ve o baktktan sonra yrttm gazeteyi! Bu
tavrm karsnda daym ok utand ve sanrm kafas kart
iin yle dedi:
- Su bacakszn hareketlerine bakn hele, kazan
m... ok i olmu! Ben o kadar alsam aya
kardm...
Dayma kzdm o gn tekrar. Yeni bir karar verdim. Aya
kacaktm ve dayma el sallayarak uzay gemisini yakacaktm
ayda.
196
Vzzzzz Pat
Yar*n S*nav Marm* Yibi Davran Da!en Yar*n S*nav Mar
Aslnda bana 8 ay nce 'Yar*n s*nav varm* )ibi $al*, $ok
$ab(k )e$iyor, inan hi$bir ey anlayamadan )eli" )e$iyor, bir
de bak*yors(n ki yar*n s*nav var&' demiti birileri ve bildiimiz
eyleri syledii iin ciddiye almamtm... Yeri gelmiken ben de
syleyeyim de sen de beni ciddiye alma bakalm: 'Yarm smav
varm* )ibi $al*, $ok $ab(k )e$iyor...'
Neyse, imdi aka bir yana, bugn tam o gndeyiz. 12 yllk
emeini yarn SS'de ortaya koyacaksn. Valla yaal...
No!0 Yemin ettim ya, inanarak ettim:.. Bu kitab snavdan 3 sene
nce bile okusan emin ol ki yarn snav var! inanmyorsan, snava
bir gn kala beni dn! 'O demi!i ya, daha dn )ibi
ha!*rl*yor(m. Bok $ab(i? )e$!i )er$el?!en, adam hakl*ym*&'
diyeceksin... Ben de inanmamtm... Ama hakikaten snav
yarnm ve alacam tek gn de bugnm...
197
Yerim Seni SS
Son Gece
Bu gece herkes senin bana ecek,
Aman olum heyecanlanma!
Bak, aman kaydrma cevaplar. Bitersin! Ben kaydrmtm, bak
marangoz oldum srnyorum.
Sakin ol, korkma...
Son dakikaya kadar bekle. Herkes ksn, sen en son k...
Emin olmadan sakn iaretleme!
Erken yat, uykunu al!
Kahvaltn salam yap!
Kalemini silgini imdiden cebine koy.
Nfus czdann unutma!
Su gtrmeyi unutma!
Gel sen u yatakta yat, daha rahat edersin!
Bu ve buna benzer yzlerce sz duyacaksn SS arifesinde.
Her kafadan ayr bir ses kacak. Zaten ev kalabalksa hepten
yandn. Heyecanlanma, panik olma! falan diyenlere.
198
Vzzzzz Pat
Ne bu heyecan byle, bu kadar panik olmayn be kardeim...
diyerek 'Ti' yap. Yani boru sesi kart. Geri ben denemitim,
borudan o ses kmyordu; ama olsun, sen yine de yap!
Gel burada yat! diyenleri,
-Uykum yok, bask yapmayn. Bunalma girerim haa...
diyerek tehdit et.
Cevaplar kaydrma.
diyenlere ''ala!asaray + Oenerbah$e DerbRsi'nin son
dakikasnda yaananlar anlat. Zaten sizin akrabalar da
bizimkiler gibi futbolu duyunca konuyu kaydrrlar kesin. Ya da
glmseyerek,
Siz ne samalyorsunuz Allah akna!... 1. sorunun cevabn
neden 2. sorunun yerine yazaym ki?
de de onlarn seni nasl sevdiklerini bir daha gr. Anne bu yaa...
Can yaa... Neyse bu kadar duygusallk yeter... Onlar muhtemelen
konumaya devam ederler:
Ne bileyim ben, heyecandan olur belki yavrum, he
yecanlanma, tamam m evladm?
TL9$
Yerim Seni SS
-Tamam anne, sz veriyorum heyecanlanmayacam!
de ve annene bunun iyi bir fikir olduunu ima eder ekilde bak.
- yi ki hatrlattn anne!
der gibi bak yani. Bylece onlar da sana son katklarn
yaptklarn dnp mutlu olsunlar. Asla krma onlar. Tutup da,
- Rehberliki zaten her gn sylyor ayn eyleri, b
rakn yakam yaa...
diyerek onlar azarlama, bunun kimseye ve hibir eye faydas
yok! Bu sadece suyun tadn karr.
Uykun Yoksa Uyuma
Normal olarak her akam ne yapyorsan yine onu yap. Her
zaman kata yatyorsan, yine o saatte yat. SS'ye zel hibir
ey yapma. Dne kadar zel olan her eyi yaptn. Sadece SS
almalarn srasnda giydiin elbiseni hazr et ve her gece
hangi yatakta uyuyorsan, o yataa yat!
Diyelim ki uykun yok! Sakn kaslma!
Vzzzzz >at
- Uyuyamyorum, yarn ne yapacam! diye endielenme. Bir
daha sylyorum, sakn uykun olmad halde yataa girmeye
kalkma. te asl bu yorar seni ve gerekten sabahleyin uykusuz
kalkarsn. Ben kendimden biliyorum...
Dor Gece
SS'yi kaybettiim sene yani 89 ylnda annem bana bir iyilik
yapmt. Yeni rpt yn dei hazrlayp odann tam ortasna
uzatmt. Dei grsen annda uykun gelir. Yani o kadar gzel
kabarm... Anneme gre ben normal olarak her zaman yere
serip yattm snger yatakta deil de o dekte yatarsam
uykumu daha iyi alrmm. Annemin bu iddias, yn yatan
davetkar baklaryla bir araya gelince uyku hormonlarm tavan
yapt. Bu arada annemin bir bildii daha vard, '1rken ya! o.l(m
ki (yk(n( alas*n&' Aynen yaptm. 10 sularnda kendimi yn
dein stne braktm...
Gece saat 03:00'e kadar uyuyamadm. Birden kayboldu sanki
melatonin, hormon mormon...
Yerim Seni SS
Meer bnyem bu kadar rahat bir yataa alk deilmi. Kvranp
durdum ve ancak saat 03:00'te anlayabildim yanl yatakta
yattm... Anlar anlamaz, yerimden frladm ve en sinirli halimle
dei kapya frlatp eski sngeri yere serdim, kvrldm cefakar
ve itilmi sngerimin stne; ama bu sefer de sinirden ve nasl
byle bir hata yaptm sorgulamaktan dolay uyuyamadm. Saat
04:30 gibi uyudum, 08:00'de de kalktm. Sinirimden alaya-
bilirdim; nk toplam uyuduum sre 3,5 saatti ve ben uykumu
alamamtm. Aslnda her gn 8 saat uyuyan biri, bir gn 3,5 saat
uyua ok problem olmazd. Zaten beni yoran da az uyumak
deil, uyumak iin rpnmamd. Ne yazk ki ben bunu bilmediim
iin psikolojik bir yorgunluun altnda ezilmitim.
O halde yarn snav varsa bugn tuhaflama, her zamanki gibi ol.
Sinirini bozma, kimseyle polemie girme. 'Daha enerNik
olay*m&'diye yemediin eyleri yeme! mediin eyleri ime!
Yatmadn yerde yatp da dertsiz bana dert ama! Artk ders
de alma. Sal kendini, kurtul...
202
Vzzzz >at
Bugn Snav Var
Uyanma Zaman
Kahvalt yapp rahat rahat snava yetiebilecein saatte uyan.
Saatini kur ve yine her ihtimale kar annene de syle, o da
saatini kursun. lgili saatten nce (O - 60 dakika nce) uyanrsan
ve uykunun olmadn fark edersen, sakn tekrar uyumak iin ya-
taa girip rpnma gafletine dme. Uyanmsan uyan, duunu
al, k ve biraz yry yap. Sonra geri dn... Hazrsn artk!
Ka7$al& S5%ra+
O sabah annen mutlaka senin iin kustl bir kahvalt sofras
hazrlayacaktr. Sakn o sofradan yeme! Crcr olursun... Her
zaman ne yiyorsan kahvaltda yine onu ye. Eer her sabah, bir
dilim beyaz peynir ve bir dilim ekmek yiyorsan, sakn o sabah b-
rek mrek ya da cier sote falan yeme kahvaltda. Duman
olursun.
67<
Byk S*r0 O gn OSS iin yapacan en
zel ey, yarn snav yokmu gibi
davranmandr...
Yerim Seni OSS
Eer sz geiremiyorsan, snavdan epey nce, otur annenle bir
anlama yap! Ona anlat:
- Anne, eer snav sabah senin hazrlayacan kahvalt
sofrasndan yersem sknt yaayabilirim. O yzden snavdan bir
hafta nce her sabah, snav gn hazrlayacan kahvaltnn
aynsndan hazrla ki bnyem alsn.
Sen yeter ki iste yavrum, ben sana her sabah hazrlarm
aynsndan.
der annen kesin, bylece anlam olursunuz ve bu anlamay
brekle de kutlarsnz diye tahmin ediyorum ben.
Bu arada hi kahvalt yapmayan biri isen, ayn ekilde o sabah
da kahvalt yapma. Bunun hibir gerei yoktur. Riske girme.
Evden Ckis
Duunu aldktan sonra SS elbiseni rahat bir ayakkabyla giyin
ve okulun yolunu tut. Baz kiisel geliimciler ya da SS
psikologu diye geinen baz aabeyler ve ablalar rahatsz bir
ayakkab giyinmeyi neriyorlar ve bir de buna inanyorlar. Gya
rahatsz
204
ayakkab aya skt iin heyecan alrm... Ayandaki ar ya
da acya konsantre olurmusun ve bylece heyecann yatrm!
Eer bu mantk doruysa karnna bir bak sapla yle git snava.
Kan kaybndan dolay asla snav heyecan yaamazsn. Neyse
dostum, bunlar komik eyler ve esprinin sras deil, ayrca
snava giriyoruz burada boru deil.
zr0 '2aha! bir k*yafe!le s*nava )irmelisin&' diye bir cmle
kurman bile benim gibi bir adam iin utan verici bir durum. Bu
tartlacak bir konu deil; ama millet tuhaf tuhaf eyler
syleyince sylemek zorunda kalyorum ite.
/kula !aklarken
Snava girecein okula doru hareket ettiin anda, az sonra
yazacan destandan ve yllar sonra bugn anlatp keyif
alacandan baka hibir eyi dnme. Yllar sonra anlatacan
bu hikayeyi biraz daha renklendirmek iin, o an zmseyerek
yaa. Snava giden rencilerin yzndeki o kaygl ifadeyi
kaydet zihnine. Sama sapan br snav iin milletin ektii
sknty gzlemle. Okulun bahesinde.
Yerim Seni SS
koskoca tabelay grd halde, 'A!a!rk Uisesi b(ras* m*/'
diye soranlar, '%naallah )ne alan bir s*ra de.ildir benimki&'
diye dnp ac ekenleri, snava okulun giri kapsndan m,
yoksa baka kapdan m girileceini dnerek, okulun arkasn
dolap kap arayan zavalllar, annesiyle ve babasyla gelip
bahede duygusallk yapan genleri izle ve inan bana, bir daha
da byle bir manzarayla asla karlaamayacaksn, tadn kar...
Sende bu kayglarn hibirinin olmamasnn keyfiyle izle olup
bitenleri. Sen gerekeni yaptn, alman gerekiyordu, altn.
Son Dakikalar
Diyelim ki, olmaz da hani oldu ve sen yeteri kadar alamadn,
panik yapma! Dn dnp efkarlanma; nk o i bitti. Artk
yapabilecein hibir ey yok! Simdi tadn kar. Yahu lmek
zere olsan ne kar? Bu bir oyun ve sen bir daha asla lemeye-
ceksin, onun da tadn kar!
Ayr*-a0 Kim demi '3lm k!dr&' diye. Hadi diyelim ki demi
biri. Nerden bilmi?,.. Ben lmn bile olaanst bir deneyim
olduuna, hatta bir devrim olduuna
#12
inanyorum!... Ben nerden biliyorum peki?... Bu derin bir mevzu,
bence bundan sonrasn ldkten sonra konualm!
Grmyor musun, senden baka herkes kaygl... Bu ne demek
biliyor musun? 100 binlerce renciyi geride braktn demek.
Vzzzzz Pat
alem Arkas* Ayr*n!*lar =C 1kim 677>+66077
Yaklak bir aydr ilk defa bugn haberlere baktm. Ana balk
'Ok(llarda idde!R'!i. Alt balklarda ise '3.re!menini dven
.ren-i... S*n*f!a arkada*n* b*$aklayan .ren-i...
3.re!menini ok(ldan a!an .ren-i...' Nutkum tutuldu! Bu ne
yaa? Syleyecek sz bulamyorum, kilitlendim kaldm? Hangi
baba, ocuuna '1vlad*m sak*n bok(n( yeme yavr(m&'
diyebilir; ama inan bana 'Yavr(m sak*n .re!menini dvme&'
eklinde kurulan bir uyar cmlesi, az ncekinden ok daha abes
ve mantkszdr. Adam retmenini dvyor! '3.re!men dvlr
m/' diye gndem yapsan kargalar gler, insan insana nasl
yumruk atabilir?!... Bu arada u uratm ilere bakar msn?
Hangi yzyldayz ve biz nelerle urayoruz. Gelimi lkelerde
kavga etmek, en byk su kabul ediliyorken bizim uratmz
ilere bakar msn?
207
Yerim Seni SS
Hakszlklara tahamml edemediini syleyerek seni yanl
anlayan retmenini dveceine, git ilkokul bahesinde midyenin
arasnda extasy satan seyyar satcyla ura, beyinsiz. Kald ki
sana m kald adalet datmak! Adam gibi okulunu oku, sonra
dn gel, neyi beenmiyorsan onu dzelt. Sana sadece bir harf
retmi olsa bile senin iin kutsaldr o retmen artk, ters bile
bakamazsn. Akll ol!...
Byk %-a! >77
Snav kaygs seminerlerimde rencilerime,
-ok basit bir uygulamayla snav esnasnda hafzan
zn %34 orannda daha gl olmasn ister misiniz?
diye soruyordum.
-Eveeet...
diye baryorlard. Sonra, 'Az sonra' fasln balatyordum. O
andan itibaren renciler artk baka hibir ey dnmyorlard;
nk snav esnasnda hafzann %34'lk bir art deere
ulamas dehet bir eydi... Dnebiliyor musun, bildiklerini
hatrlaman neredeyse %40'a yakn bir seviyede kolaylaacakt.
Bunu kim reddedebilir?
Meraklar en zirvedeyken.
- Ey hafzasn glendirmek isteyenler!...
diye banyordum. Tm salon dikkat kesiliyordu ve ben bombay
patlatyordum;
- Snav sabah bir adet halanm patates yiyin o
zaman.
Salon kahkahaya boulurken bir ksm da dalga getiimi
dnerek homurdanmaya balyordu... Bilmiyorlard, ben byle
bir konuda asla aka yapmam.
#yar*0 Dnyada iki kiiyle asla dalga geme! Birincisi, senden
bor isteyen birine, paran olmad halde, ':ara $ok, ne kadar
laz*m/' diyerek elenmeye ya da aka yapmaya kalkma, seni
asla unutmaz, ikincisi de SS rencisi sana ihtiyac olan bir
konuda soru sorduunda, sakn hafife alp dalga geme! O da
seni asla unutmaz... Ha, bir de konumuzla pek ilgili deil; ama
tilki var! Ona da verebilecein bir tavuk olmad halde sakn
'Gav(k yer misin, !ilki karde/' diye sorma, ban arr.
Kahkahalar ve homurdanmalar normal karlyordum; nk
bana da syleseler, eker dururken ben de inandrc bulmazdm
patatesi... Sebzelerin akl olsayd, grntsne gre en aptal
patates seilirdi
Yerim Seni SS
herhalde; ama bu bir gerek ve patates ciddi ciddi hafzay
ayor... Neyse, salondaki homurdanmalar bittikten sonra,
- Snavdan 15 dakika nce bir adet halanm patates yiyin ve
hafzanz kudurtun!
diye tekrar ediyordum. Ciddi olduumu o an anlayp hikayenin
devamn dinlemeye balyorlard...
Ai$ Fakam yokl
Bilimsel A$*klama0 Goron!o @niversi!esinin 2001 ylnda
yapm olduu bir aratrma, patatesin natrel yollarla hafzay
canlandrdn ortaya koymutur. Bu bilgiden hareketle Goron!o
@niversi!esi yetkilileri, hafzay canlandran maddenin patatesin
iinde bulunan 'nias!a' olduunu kefetmilerdir. Daha sonra
yaplan sre analizlerinde patatesin yenildikten sonra birinci
saatteki etkisinin %34, ikinci saatteki etkisinin %25, nc
saatteki etkisinin ise %17 olduu tespit edilmitir.
Grdn m kanki, bende yalan yok! Patates seni uurur...
Vzzzzz Pat
Seminerlerimde bunu sylediimde st ste soruyorlard
rencilerim, ben de cevaplyordum,
- Peki hocam, birinci saatin bitiminde bir patates da
ha atsak tekrar %34'e kar m?
kmaz evladm!
- Halama m kzartma m?
Halama yavrum...
- Tuz dkelim mi?
Zevk meselesi ocum...
Herkes eker yerken okulun bahesinde, senin patates yemen
ilgin olurdu deil mi? Bir de dnsene hele, yanndaki renci
sana eker ikram etse, sen de ona patates ikram etsen ne
olurdu? Cevap belli '%..ran$&' Nerden bilsin ocuk %34'? Adam
renmi abisinden, ablasndan ya da dier byklerinden eker
yiyerek snava girmeyi, patates ar geliyor tabii. Bu arada
patatesi tamak ve ieri sokmak da ayr bir dert! Yannda
gtrrken birisi grse kesin dalga geer... Polise de izah
edemezsin.
- Bu ne yavrum?
Patates efendim!
- Onu anladk da ne i?
Yerim Seni SS
Hafza iin getirdim.
- Yapma ya, patates, hafza...
Evet memur bey hafzay ayormu...
- Yok daha neler, kaar peyniri getirseydin bari! Al
lah Allah!...
tarznda tartmalara girip cevapsz kalman seni zebilir diye
oturdum kafa yordum ve bir eker icat ettim. SS ekeri. Bildiin
eker; ama iinde ekstradan hafza dopingi olarak bilinen
patateste bulunan niasta, hafzay glendirdii bn-i Sina
tarafndan ispatlanm ahududu urubu ve zihni performans
dorudan etkileyen, byk glikoz deposu zm konsantresi var...
Not: Bende her ey ak, forml sadece kii biliyor diye hava
da atmyorum stelik.
Sonuta kitabn kesinde ''OO' adyla sana armaan ettiimiz
'3SS ekeri' herhangi bir eker deil; Toronto niversitesi'nin
bilimsel raporlar dorultusunda hazrlanm, hafzay
saatliine kuvvetlendiren zel bir ekerdir. SS Sekerini,
SS'den ya da herhangi bir snavdan 15 dakika nce yediin
takdirde, nnde bulunan saatlik srede senin iin bir nevi
hafza dopingine dnecektir bu eker...
Vzzzzz Pat
Not: Bir ekilde dayanamayp bu e[<eri yediini varsayalm, l<i
bu bir ihtimal; nk sen de benim gibi bir ekerseversin.
Heyecanlanmana gerek yok, sabal evden karken bir adet
patates gtr, olsun bitsin, bal-ede yersin. Kafiyeye bak bee...
Az Sonra Snav Var
Ka8 l ar A9 l (
Sakn acele etme. Grmyor musun, nasl kouyorlar? Hepsinde
bir tela ve ge kalma korkusu var:
- Ya beni ieri almazlarsa, ben ne yaparm?
- Ya son anda kapy kapatrlarsa ben darda kalrsam!
- Ya polis bana gck giderse!
Adam bu gzel manzaray brakp sraya geer mi yahu?
Bahedeki o kaldrm ta var ya, hani u oturduun. Oradan
sakn kalkma, izle de gr milletin halini. Son kez dnp
sevgilisine, annesine, babasna, karsna, kocasna el sallarken
titreyen dudaklar ve zoraki glmeleri seyret. Neyse, son renci
polise yaklarken kalk kaldrmdan. Abartma! Yakla,
'8erhabalar' de ve glmse. Onlar assa da
#,A
Yerim Seni SS
suratn, sen glmse. Dnebiliyor musun? Az sonra senin
erefine dzenlenmi muhteem bir enlik balayacak.
Senlik Balyor
Az nce bahede grdn btn bu insanlarn ve senin
grmediin dier bahelerdeki insanlarn toplanmasnn sebebi
sensin... Neredeyse iki milyon insan senin iin toplanm. Aslnda
tek bana da girebilirdin bu snava; ama zevkini alamazdn. O
yzden yetkililer abartt! Srf sen bu snava girip, bu oyundan
zevk alasn diye tm detaylar dndler.
Baksana, niversiteler kurmular senin iin. Ben de biliyorum ki
sen bu niversitelerden sadece bir tanesine gireceksin; ama
anlamsz gibi durabilirdi tek okul, tek renci... O yzden binlerce
okul amlar, ta ilkokuldan niversiteye kadar. Yllarca srf sen
gariplik ve yalnzlk ekmeyesin diye milyonlarca insan mezun
ettiler senin iin...
te byle akla zarar bir alma yapld senin iin ve bugnlere
gelindi. Daha neler neler yaptlar, iyice
214
Vzzzzz Pat
abarttlar... Senin snava girecein gn her ey kusursuz olsun
diye srekli egzersiz yaptlar. Her sene Haziran aynn 2. ya da 3.
pazar gn deneme snav yapp, SS'yi denediler.
Bu kadar denemeden, bu kadar egzersizden sonra nihayet
bugne gelindi. Simdi, tam da imdi... Her ey ve herkes hazr.
Hadi sen de bu enlie layk ol! Kalk ve ieriye gir. Sen ieri
girince konsantrasyonun bozulmasn diye kimse eliyle
alklamayacak seni, arma. ''rl! olmas*n&' diye
yrekleriyle alklayacaklar. Gir ieriye ve sakn ilgi bekleme, se-
ninle ilgilenmeyecekler. Sana karan da olmayacak... Bu arada
snav iyice sahici gzksn diye ciddi ciddi snav yapacaklar.
Bozuntuya verme!
Bak bak bak... erde bir ocuk '=76 nol( salon b(ras* m*/' diye
soruyor birilerine. Kapda '102' yazyor; ama adam soruyor ite.
Ne kadar heyecanllar, gryor musun? Bu snav gerek
sanyorlar, senin iin geldiklerinden haberleri yok! Sen kimseye
hibir ey sorma. Elindeki katta hangi snfta ve salonda
girecein yazyor. Bak o kada, kapyla karlatr ve dal ieriye.
Katta sra numaran da yazyor. Bul
215
Yerim Seni SS
sran ve otur. Kalemtran, silgini, kalemini, kimliini, suyunu,
gazozunu masann zerindeki en. uygun yere yerletir. Artk o
masann tek hakimi sensin... nndeki ocuk dikkatini
datmasn. 'alem!*ra $al**yor m(/' diye kontrol eden kza
da aldr etme, o kzn tam sa apraznda 'Sil)im siliyor m(
)er$ek!en/' diye denemeler yapan zayf ocua da aldr etme.
Ve emin ol! Senin silgin siliyor, kalemin yazyor ve kalemtran
ayor. SS ekerini de yemisin, hafzan da tavan yapm... E,
o halde sen hepsinden daha ndesin.
Artk hibir eyle ilgilenme! Sadece ve sadece 2020 ylnn 'En'i
olduun zaman hayal et, neelen...
Adrenalin Hsd Safhada
eriye, yani senin snava girecein salona iki retmen gelecek.
Muhtemelen biri erkek biri bayan olacak ve yine muhtemelen
onlar birbirini tanmyor olacak. Erkek olan tabiat gerei kza
yavayacak. Ve ara sra ayaa kalkp rencilere yaklap eitli
uyanlarda bulunacak:
#,2
V]zzzzz :a!
- Snav birazdan balayacak. Biz size kitapklar da
ttktan sonra kimse kitap amasn. Biz syleyin
ce aacaksnz. Yoksa snavnz iptal ederiz!
anlamna gelen cmleler kuracak ve ara sra retmen hanma
dnp hava atmak amacyla:
- yie deil mi hoca hanm?
falan diyecek. O anda orada bulunan herkes heyecanlanacak.
retmen o an sanki ok mhim bir ey sylyormu havasnda
olaca iin btn renciler ciddiye alacak onu. Halbuki kimse
bilmiyor ki o, ald emir icab asla sra d bir cmle kuramaz!
- iinizi yaptnz m?
- Saa sola bakmayn.
- 5 dakika sonra snav balayacak!...
Ya da bunun gibi cmlelerin tesine geemez kuraca cmleler.
E, zaten bunlarn hepsi 1000 yldr bilinen eyler deil mi? 'Sayfa
bi!in-e di.er sayfaya )e$meyi (n(!may*n*z&'bile diyebilir;
nk SYM'yle bunlar ayn kafadan...
Not: Tiyatroya gitsem bu kadar elenmezdim. Adam geldi ve bir
tebeir ald eline, tahtaya byi< bir ciddiyet ve titizlikle, snavn
balama saatini ve biti saatini ayrntl olarak yazd ya!...
ij
Yedm Seni SS
Hep merak etmiimdir. Bu, sayfa bitimlerinde bulunan o uyar
cmlesini yazma fikrini akl eden adam hi utanmad m u
cmleyi kurarken:
- Abi aklma harika bir fikir geldi. Sayfa sonlarna 'Di.er sayfaya
)e$iniz&' diye bir uyar cmlesi yazalm abi, millet app
kalmasn!
Hadi o utanmad, kurdu diyelim, buna onay veren Necati hi
utanmad m, 'Aarika fikir b( ya&' derken?
neri0 Bence nmzdeki yllarda SYM 'Di.er sayfaya
)e$iniz&' diye bilinen o ibareyi koymasa, imdi bu ibareyle
korunmaya allan yz binlerce renci 'Ank& diye kalr ve l
balk gibi bakar sayfaya... Bylece araya karm hdkler de
havada karada elenir. Necati de 'Biz biliyord(k za!en. Syledik
mi de k! ol(yord(k&' diyerek zevk yapm olur! Ama tabii ki
SYV iini riske atmaz. Zaten bu sene aile balarn
glendirmek ve renciyle veli arasndaki gerginlii azaltabilmek
iin yeni bir uygulama balatacakm Necati... Son sayfaya
',eva" anah!ar*n* )revliye !eslim ediniz ve s*n*f* sessiz-e
!erk edi" dooo.r( evinize )idinizZ.' yazsn ekleyecekmi,
sayg duyarm.
'revlinin En 8(!l( An*
Grevli, grevini en iyi ekilde yapabilmek amacyla hedef
cmleyi kuruyor: 'Birazdan s*nav balaya-akH
#B
Vzzzzz >at
%h!iya-*n*z varsa imdi )idiniz ya da ebediye!e kadar !(!(n(z&'
Bu cmleyle beraber herkesin ayn anda ii gelecek, emin ol!
Gelmeyenler varsa, onlar da 'A-aba $iim var m*/' diye
dnecek; hatta bir ou gidip kendini zorlayacak, kalabaln
iinde. O zorlamayla asla rik aside ulaamaz renci; ama bu
alma snav baladnda etkisini direkt olarak gsterecektir.
Snav esnasnda kvranan ne adamlar grdm ben. Sen kendini
zorlama kardeim; varsa vardr, yoksa yoktur. Ciddiye alman
gerektii kadar ciddiye al grevliyi! O da enlik iin gelmi zaten,
yazk...
i!a"$*k ve 'revli-ik
Hi phen olmasn ki grevli birazdan kitapklar datmaya
baladnda btn milletin yrei azna gelecek! Hani arabayla
tmsekten geerken iin hop-lar ya, herkesin iinde yle bir
hoplama olacak ite. Bir an nce kitap amak iin deli olacak
btn renciler; nk grevli 'Ben demeden sak*n a$may*n
ki!a"$*.*, oyar*mZ&' diyecek ve o an krsden sizi izleyen
bayan retmene hava atmak amacyla yryn. Kadir
nanr'a, baklarn da Tatar
#,$
Yerim Seni SS
Ramazan'a benzetecek... Duydun mu? Kitab amak yasak! E bu
ne demek? Herkes kitab amak isteyecek demek! Sen bu
esnada masann zerinde j-ji kprdamadan duran zavall
kitapa bak, sadece bak! 'Yerim seni 3SS, sen benimsin
!a!l*m&' de ve bekle...
Ayr*n!*0 Grevlinin yryn Kadir inanr'a, baklarn da Tatar
Ramazan'a benzetiyor olmas -ki bu iki kii de ayn kiidir.-
grevlinin kendi salakldr. Yoksa niye kendini iki defa ayn
kiiye benzetsin ki?
No!0 Yukardaki bahse konu olan grevli dndaki tm grevlileri
tenzih ederim.
om(!an Sald*r* 1mri Meriyor
Az sonra grevli, anakkale'de dman denize dkm
komutan edasyla 'Bala&' komutunu verecek ve herkes
kitapa saldracak, sen asla dokunma kitapa. Herkes
saldrsn, sen sakn saldrma. Bekle. Beklerken kitap sev.
'Ben seni $ok iyi !an*yor(m dos!(m, daha n-e ka$ kez
kar*la!*k, ha!*rlam*yor(m. %!e imdi yine kar*mdasm.
%$indeki !m sor(lar* ezbere biliyor(m... Asl*nda $zmesem
de ol(rH
220
Vzzzzz >at
ama b( kadar masraf e!mi, haz*rlanm*s*n*z benim i$in,
$zeyim de ay*" olmas*nZ&' de. Millet kitapa saldrm, hatta
ikinci soruya gemi olsa da sen acele etme ve bekle... O ilk
saldrma annda -ki rencilerin %95'i saldracaktr-
saldrganlarn enerjilerinin %40' pe gitmi olacaktr. Asla
zaman kaybettiini dnme; nk sen ok ok bir dakika, hadi
bilemedin iki dakika kaybettin, onlar %40 enerji kaybettiler. Kald
ki sen bu bekleme sresini dolu dolu yaadn. Rakibinle gz gze
geldin, ondan korkmadn beyan ettin. Bilincin zaten hazrd, az
nce bilinaltn da iyice hazrladn...
o i Tamam
Simdi hazrsn artk. Suyundan bir frt ek ve
yavaa a kitapm. Btn sorular biliyorsun
Eer hatrlayamadn olursa, hi dnme ve ge,
ne de olsa zamann var ve geri dnebilirsin.
Tpk deneme snavlarnda onlarca kez yaptn gibi...
ayd*rma 8eselesi
Bazlar birinci sorunun cevabn, ikinci sorunun yanna
iaretliyorlarm. Duyduumda ben de ok ardm, var
Yerim Seni SS
byleleri. Benim bu kitab yazdm duyan dershaneci
arkadalarm:
- Ya Erdalcm, u kaydrmayla ilgili de bir iki cmle yaz!
dediler. Ben de,
- Tamam...
dedim; ama sonra dndm ve bu konuda yazacak hibir ey
gelmedi aklma; nk soruyu kaydrmak kadar aptalca bir
davran olamaz!
Snav sonras yaplrken, havada yakalanan bir diyalog:
- Ne yaptn?
Soruyu kaydrdm!
- Niye peki?
Yaa ne bileyim, kaym ite.
- Nasl yani, kendiliinden mi? Yani sen kaydrma
dn, kendi kayd, yle mi?
Samalama, herhalde ben kaydrdm.
- yi; ama neden? Yani 1. sorunun cevabn 3. sorunun yerine
nasl yazabilirsin? nsan 1. sorunun cevabn 1. den baka
nereye yazsam diye dnse akl karr.
Vzzzzz Pat
Kolay di mi yle konumak, snav annda insan heyecanlanyor
ite, anlamyor musun sen yaa?
- Heyecanlanman tamam da sen cevab bulmusun. Sadece
iaretleyeceksin, olay bu. Yani ne kadar heyecanlanrsan
heyecanlan, burnun kannca tutup kulan kamazsn
herhalde ya da silgiyi yemezsin snavn ortasnda... Salak msn
yoksa, ak syle?
Ben imdi bunu nasl anlataym? Bak kardeim, 1. sorunun
cevabn 1. sorunun karna yaz, 2. sorunun cevabn da 2.
sorunun karsna yaz... 27. sorunun cevabn da 27. sorunun
karsna yaz! Yani 27. sorunun cevabn gidip de 28. sorunun
karsna yazma! Kaydrma, tamam m? Yoksa hayatn kayar.
zr ve U!(f0 Bu konuda aklama yapmak zorunda kaldm
iin zr dilerim. Bu arada yukardaki paragrafn son esprisinin
kalitesi dk, farkndaym. Kastl yaptm. Belki yanllkla bu
kaydnklardan birinin eline geerse bu kitap, 'Ao-a bize )re
hi$bir ey koymam* ki!ab*na&' demesinler, kendilerini bulsunlar
diye eettim.
Senin iin asla byle bir ihtimal yok! nk sen bir sorunun
cevabn bulunca, sradaki kutuya iaretlemeyeceksin.
223
Yerim Seni OSS
'B( 5. sor(n(n -evab*, b(nlar da 5. sor(n(n k(!(+-(klar*...'
diyecek ve cevab yle iaretleyeceksin. Ya da a b - d e eklinde
ya kutucuklar... Bo brakacan sorunun kutucuklarnn zerine
elindeki yumuak ulu kurun kalemle sonra silmek zere ince
bir izgi ekeceksin: a b e d e... Belki de optik okuyucuyu
dnerek klarn altn izeceksin sadece: a b - d e. Neyse,
ben bunlar niye anlatyorum ki sana imdi. Sen her zamanki
gibi yine gerekeni yapacaksn, sadece gerekeni...
Son Dakika0 Az nce Ali Fuat geldi. Deney yaparken
kullandmz farelerin lm sebebi netlik kazanm. Ali Fuat
yapt derin aratrmalar sonunda anlam ki hem siyah smokinli
hem de beyaz smokinli fareler, yani tm fareler alktan lm...
Snavdan Sonra
Dar ktnda snavdan kanlarn yzlerinde ebleh bir ifadeye
rastlayacaksn.
- Acaba ka net yaptm?
- Kazanabilecek miyim?
sorularna cevap aryor o grdn tuhaf suratlar. Onlardan
bazlar taa sonu aklanncaya kadar
224
Vzzzzz Pat
sadece bunu tartacaklar. Her dndklerinde ise beklentileri
biraz daha ykselecek, sonular aklannca 'Balyoz e!kisi' diye
tanmlayabileceim etkiyi yapacak onlarda.
nsan, egosu gerei 'Uehe y(varlar&' matematiksel verileri. Yani
bir sorudan emin deilse bile onun doru olma ihtimalini daha
fazla dnr. Diyelim ki 20 neti ve 10 pheli sorusu varsa,
pheli olan sorular kendi lehine yuvarlar ve toplamda en az 25
neti varm gibi grr. O nedenle de sonu daima hayal krkl
oluturur. Zaten evdeki hesap da arya bu yzden uymaz.
Hi beklemiyordum!
Nasl oldu, anlamadm... gibi ifadeler de lehe yuvarlamann bir
sonucudur. Neticede herkes bu kaygyla snav sonularnn
aklanaca gn lehe yuvarlayarak beklemeye koyulur. O gn
gelip sonular aklannca da ruhi kntler, bunalmlar falan
balar...
lsem daha iyiydi...
Ben imdi ne yapacam? zellikle de bu esnada sorulan 'Ben
imdi ne ya"a-a.*m/' sorusu, aslnda ok ge sorulmu bir
sorudur.
225
Yerim Seni OSS
Sen hibir ey dnme! Snavdan k ve milletin haline yle bir
bak! Onlar sadece snav gemek iin snava girdiler. Sen
gelecee koarken, onlar snava kotular. Onlarn kafasnda
kaybetmek vard; ama sende byle bir alternatif hibir zaman
olmad. nk sen kaybedemezsin. stesen de edemezsin. Bu
yzden onlar snavdan knca tkenecekler, hatta kuruyacaklar,
sen yeereceksin. 'Aaya! daha balamad* bile&' diyeceksin.
Snavdan sonra kendine bir eyler smarla! Yemek, sinema,
konser, su, biskvi, sakz her neyse, gcn nispetinde bir ey
smarla.
Herkes Kaybedebilir Ama Sen Asla!
Az nce 1. dura getin ve kesinlikle kazandn. Bir kat al
nne, A-4... Beyaz olsun, bembeyaz. Bl ikiye imdi o kad.
Birine 'azand*m' diye yaz, tekine de 'azand*m' diye yaz.
Birin-i a.*da0 'azand*m + %s!edi.im blme )irme hakk*n*
elde e!!im. Fimdi nas*l ya"*" da en iyi olmal* ve hedeflerime
(lamal*y*m/'sorusunun cevabn yaz...
326
Vzzzz Pat
%kin-i a.*da0 'azand*m + Ok(l ok(madan zirveye (lama
hakk*n* kazand*m. Fimdi en faydal* ve man!*kl* bir ekilde ne
ya"*" da hayalimdeki o zirveye )i!meli ve ok(l ok(mayanlar
i$in m(h!eem bir rnek olmal*y*m/' sorusunun cevabn yaz...
Snavdan hemen sonra, henz hibir ey belli deilken, daha
sonra SYM'nin kriterlerine gre belirlenecek olan iki sonuca da
cevap veren bir plan yap ve unutma: Ne olursa olsun, kim
kaybederse kaybetsin, sen kesinlikle kazandn! Hesap et ki
henz ortada hibir ey yokken sen zmn oktaan rettin
bile... Her zamanki gibi yine ndesin!...
Ve
Btn bu anlattklarm sana mantksz gelmi olabilir. Eer
yleyse hi zaman kaybetme! Sen de otur dier ynlarla beraber
kaderine yan ve unutma ki hayatn boyunca en fazla bu kadar
mutlu olacaksn. tesi yok. Kazansan bile hep kaybeden
olacaksn. Azmin olmayacak senin, hep hrsn olacak. Srekli
ask bir suratn ve hep szlanmalarn olacak. Bakalarna
zenerek yaayacaksn. Aclar ekeceksin. Hibir eyi beenme-
yeceksin. Ve sonunda hibir eyi hakkyla yapamadan cebindeki
jetonlarnla kaybolup gideceksin...
227
Yerim Seni SS
<eya
Bakalar alarken sen zm ret... rettiin bu zmle
gelecee ko, inandn srece mutlaka baaracaksn; asla
endie etme! Sonular karsnda tedirgin olma! Kimse bilemez,
hi kimse bilemez senin iin hangi sonucun daha iyi olduunu.
Faydal olduuna inandn srece sen hep doru olan yap!
Sonucun iyi ya da kt olmasyla deil, yeni admn nereye
atacanla ilgilen; nk sonular sadece yeni admn hangi
yne atacan gsteren olaanst bilgilerdir.
Bu devasa sahnede sen lmedikten sonra ne bu oyun biter, ne
klar sner, ne perdeler kapanr... yleyse bana ne gelirse
gelsin, sen her zaman avucuna bak; eer yarnn 'b()n' isimli
anahtar halen oradaysa, rahat ol, henz perde kapanmamtr...
Bana k lazmsa, ben gnei isterim... 1rdal Demirk*ran
Dnyann En Akll insan istanbul - 22 Ekim 2029/oe
22S
Bu e-kitap ilk kes www.e-kitap.us adresinde
paylama sunulmutur. Tm kitapseverleri
Sakl Ktphaneye bekliyoruz.