You are on page 1of 56

1

Avrupa nsan
Haklar Szlemesi
11. ve 14. Protokoller ile
deitirilen metin
AvrupA AntlAmAlAr SeriSi, no. 5
2
Metne likin Aklama
1, 4, 6, 7, 12 ve 13 No.lu Protokoller
Szleme metni, 1 Haziran 2010 tarihinde yrrle giren 14 No.lu
Protokoln (Avrupa Konseyi Antlamalar Serisi (AKAS) No. 194)
dzenlemelerine uygun olarak deitirilmi haliyle sunulmaktadr.
Szleme metni, daha nceden, 21 Eyll 1970te yrrle giren 3
No.lu Protokoln (AKAS) No. 45), 20 Aralk 1971de yrrle giren
5 No.lu Protokoln (AKAS No. 55) ve 1 Ocak 1990da yrrle
giren 8 No.lu Protokoln (AKAS No. 118) dzenlemelerine uygun
olarak deitirilmi olup, 2 No.lu Protokoln (AKAS No. 44) metnini
de kapsamaktayd. 5. maddesinin 3. fkras uyarnca bu Protokol,
yrrle girdii 21 Eyll 1970ten bu yana Szlemenin ayrlmaz
paras saylmaktayd. Anlan Protokollerle deitirilen veya eklenen
tm hkmlerin yerini, yrrle girdii 1 Kasm 1998 tarihinden
itibaren 11 No.lu Protokol (AKAS No. 155) almtr. Bu tarih
itibariyle, 1 Ekim 1994te yrrle giren 9 No.lu Protokol (AKAS
No. 140) yrrlkten kalkm, 10 No.lu Protokol (AKAS No. 146) de
konusuz kalmtr.
Szleme ile protokollerinin imza ve onaylanmalarna ilikin son
durum ile yaplan beyanlar ve konulan ekincelerin tam listesine
http://conventions.coe.int adresinden erielibilir.
Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Yaz leri Mdrl
Haziran 2010
Bu metnin aslna uygun, resmi dili ngilizce ve Franszca olup,
Trkeye tercmesi bilgilendirme amac ile hazrlanmtr.
3
indekiler
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin Korunmasna
likin Szleme .......................................................sayfa 5
Protokol ................................................................sayfa 32
Protokol No. 4 ......................................................sayfa 35
Protokol No. 6 ......................................................sayfa 39
Protokol No. 7 ......................................................sayfa 43
Protokol No. 12 ....................................................sayfa 49
Protokol No. 13 ....................................................sayfa 53
4
5
nsan Haklar ve Temel
zgrlklerin Korunmasna
likin Szleme
Roma 4 Kasm 1950
Aada imzas bulunan Avrupa Konseyi yesi hkmet-
ler,
Birlemi Milletler Genel Kurulu tarafndan 10 Aralk
1948de ilan edilen nsan Haklar Evrensel Bildirisini,
bu bildirinin, aklad haklarn evrensel ve etkin olarak ta-
nnmalarn ve uygulanmalarn salamay hedef aldn,
Avrupa Konseyinin amacnn, yeleri arasnda daha sk bir
birlik oluturmak olduunu ve insan haklar ile temel zgr-
lklerin korunmas ve gelitirilmesinin bu amaca ulama yol-
larndan biri olduunu gz nne alarak,
dnyada bar ve adaletin asl temelini oluturan ve korun-
mas ncelikle, bir yandan gerekten demokratik bir siyasal
rejime, dier yandan da insan haklar konusunda ortak bir
anlay ve ortaklaa sayg esasna bal olan bu temel zgr-
lklere derin ballklarn bir kez daha tekrarlayarak,
ayn inanc tayan ve siyasal gelenekler, idealler, zgrlkle-
re sayg ve hukukun stnl konularnda ortak bir miras
paylaan Avrupa devletlerinin hkmetleri sfatyla, Evrensel
Bildiride yer alan baz haklarn ortak gvenceye balanma-
sn salama yolunda ilk admlar atmaya kararl olarak,
aadaki konularda anlamlardr:
6
MADDE 1
nsan haklarna sayg ykmll
Yksek Szlemeci Taraflar kendi yetki alanlar iinde bulu-
nan herkesin, bu Szlemenin birinci blmnde aklanan
hak ve zgrlklerden yararlanmalarn salarlar.

BlM I
HAK vE zgrlKlEr

MADDE 2
Yaam hakk
1. Herkesin yaam hakk yasayla korunur. Yasann lm
cezas ile cezalandrd bir sutan dolay hakknda mah-
kemece hkmedilen bu cezann infaz edilmesi dnda, hi
kimsenin yaamna kasten son verilemez.
2. lm, aadaki durumlardan birinde mutlak zorunlu
olan amayacak bir g kullanm sonucunda meydana gel-
mise, bu maddenin ihlaline neden olmu saylmaz:
a) Bir kimsenin yasa d iddete kar korunmasnn
salanmas;
b) Bir kimsenin usulne uygun olarak yakalanmasn
gerekletirme veya usulne uygun olarak tutulu bulu-
nan bir kiinin kamasn nleme;
c) Bir ayaklanma veya isyann yasaya uygun olarak
bastrlmas
MADDE 3
kence yasa
Hi kimse ikenceye veya insanlk d ya da aalayc mu-
amele veya cezaya tabi tutulamaz.
7
MADDE 4
Klelik ve zorla altrma yasa
1. Hi kimse kle ya da kul durumunda tutulamaz
2. Hi kimse zorla altrlamaz ve zorunlu almaya tabi
tutulamaz.
3. Aadaki haller, bu madde anlamnda zorla altrma
ya da zorunlu alma saylmaz:
a) Bu Szlemenin 5. maddesinde ngrlen koullara
uygun olarak tutulu bulunan bir kimseden, tutulu bu-
lunduu srada veya artl tahliyeden yararland sre
iinde olaan olarak yapmas istenilen bir i;
b) Askeri nitelikli herhangi bir hizmet veya vicdan red-
din meru sayld lkelerde, vicdan reddi seen kiilere
zorunlu askerlik hizmeti yerine grdrlebilecek baka-
ca bir hizmet;
c) Toplumun hayat veya refahn tehdit eden kriz veya
afet hallerinde gerekli grlen her hizmet;
d) Olaan yurttalk ykmllkleri kapsamna giren
her trl alma veya hizmet.
MADDE 5
zgrlk ve gvenlik hakk
1. Herkes zgrlk ve gvenlik hakkna sahiptir. Aada
belirtilen haller dnda ve yasann ngrd usule uygun
olmadan hi kimse zgrlnden yoksun braklamaz:
a) Kiinin, yetkili bir mahkeme tarafndan verilmi mah-
kumiyet karar sonrasnda yasaya uygun olarak tutulma-
s;
8
b) Kiinin, bir mahkeme tarafndan yasaya uygun ola-
rak verilen bir karara uymamas sebebiyle veya yasann
ngrd bir ykmlln uygulanmasn salamak
amacyla yasaya uygun olarak yakalanmas veya tutul-
mas;
c) Kiinin bir su ilediinden phelenmek iin inan-
drc sebeplerin bulunduu veya su ilemesine ya da
suu iledikten sonra kamasna engel olma zorunluluu
kanaatini douran makul gerekelerin varl halinde,
yetkili adli merci nne karlmak zere yakalanmas ve
tutulmas;
d) Bir kn gzetim altnda eitimi iin usulne uy-
gun olarak verilmi bir karar gerei tutulmas veya yetkili
merci nne karlmak zere yasaya uygun olarak tu-
tulmas;
e) Bulac hastalklarn yaylmasn engellemek amacy-
la, hastal yayabilecek kilerin, akl hastalarnn, alkol
veya uyuturucu madde bamllarnn veya serserilerin
yasaya uygun olarak tutulmas;
f) Kiinin, usulne aykr surette lke topraklarna gir-
mekten alkonmas veya hakknda derdest bir snr d
ya da iade ileminin olmas nedeniyle yasaya uygun ola-
rak yakalanmas veya tutulmas;
2. Yakalanan her kiiye, yakalanma nedenlerinin ve kendi-
sine yneltilen her trl sulamann en ksa srede ve anla-
d bir dilde bildirilmesi zorunludur.
3. bu maddenin 1.c fkrasnda ngrlen koullar uyarn-
9
ca yakalanan veya tutulan herkesin derhal bir yarg veya
yasayla adli grev yapmaya yetkili klnm sair bir kamu
grevlisinin nne karlmas zorunlu olup, bu kii makul
bir sre iinde yarglanma ya da yarglama sresince serbest
braklma hakkna sahiptir. Salverilme, ilgilinin durumada
hazr bulunmasn salayacak bir teminat artna balanabi-
lir.
4. Yakalama veya tutulma yoluyla zgrlnden yoksun
klnan herkes, tutulma ileminin yasaya uygunluu hakkn-
da ksa bir sre iinde karar verilmesi ve, eer tutulma yasa-
ya aykr ise, serbest braklmas iin bir mahkemeye bavur-
ma hakkna sahiptir.
5. Bu madde hkmlerine aykr bir yakalama veya tutma
ileminin maduru olan herkes tazminat hakkna sahiptir.
MADDE 6
Adil yarglanma hakk
1. Herkes davasnn, medeni hak ve ykmllkleriyle ilgili
uyumazlklar ya da cezai alanda kendisine yneltilen sula-
malarn esas konusunda karar verecek olan, yasayla kurul-
mu, bamsz ve tarafsz bir mahkeme tarafndan, kamuya
ak olarak ve makul bir sre iinde grlmesini isteme hak-
kna sahiptir. Karar alen olarak verilir. Ancak, demokratik
bir toplum iinde ahlak, kamu dzeni veya ulusal gvenlik
yararna, kklerin karlar veya bir davaya taraf olanlarn
zel hayatlarnn gizlilii gerektirdiinde veyahut, aleniyetin
adil yarglamaya zarar verebilecei kimi zel durumlarda ve
mahkemece bunun kanlmaz olarak deerlendirildii l-
de, duruma salonu tm dava sresince veya ksmen basna
ve dinleyicilere kapatlabilir.
10
2. Bir su ile itham edilen herkes, sululuu yasal olarak
sabit oluncaya kadar masum saylr.
3. Bir su ile itham edilen herkes aadaki asgari haklara
sahiptir:
a) Kendisine kar yneltilen sulamann nitelii ve se-
bebinden en ksa srede, anlad bir dilde ve ayrntl
olarak haberdar edilmek;
b) Savunmasn hazrlamak iin gerekli zaman ve kolay-
lklara sahip olmak;
c) Kendisini bizzat savunmak veya seecei bir mda-
finin yardmndan yararlanmak; eer avukat tutmak iin
gerekli madd olanaklardan yoksun ise ve adaletin yerine
gelmesi iin gerekli grldnde, resen atanacak bir
avukatn yardmndan cretsiz olarak yararlanabilmek;
d) ddia tanklarn sorguya ekmek veya ektirmek,
savunma tanklarnn da iddia tanklaryla ayn koullar
altnda davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin salan-
masn istemek;
e) Mahkemede kullanlan dili anlamad veya konu-
amad takdirde bir tercmann yardmndan cretsiz
olarak yararlanmak.
MADDE 7
Kanunsuz ceza olmaz
1. Hi kimse, ilendii zaman ulusal veya uluslararas hu-
kuka gre su oluturmayan bir eylem veya ihmalden dolay
sulu bulunamaz. Ayn biimde, suun ilendii srada uy-
gulanabilir olan cezadan daha ar bir ceza verilemez.
2. Bu madde, ilendii zaman uygar uluslar tarafndan ta-
nnan genel hukuk ilkelerine gre su saylan bir eylem veya
11
ihmalden sulu bulunan bir kimsenin yarglanmasna ve ce-
zalandrlmasna engel deildir.
MADDE 8
zel ve aile hayatna sayg hakk
1. Herkes zel ve aile hayatna, konutuna ve yazmasna
sayg gsterilmesi hakkna sahiptir.
2. Bu hakkn kullanlmasna bir kamu makamnn mdaha-
lesi, ancak mdahalenin yasayla ngrlm ve demokra-
tik bir toplumda ulusal gvenlik, kamu gvenlii, lkenin
ekonomik refah, dzenin korunmas, su ilenmesinin
nlenmesi, saln veya ahlakn veya bakalarnn hak ve
zgrlklerinin korunmas iin gerekli bir tedbir olmas du-
rumunda sz konusu olabilir.
MADDE 9
Dnce, vicdan ve din zgrl
1. Herkes dnce, vicdan ve din zgrlne sahiptir; bu
hak, din veya inan deitirme zgrl ile tek bana veya
topluca, kamuya ak veya kapal ibadet, retim, uygulama
ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancn aklama z-
grln de ierir.
2. Din veya inancn aklama zgrl, sadece yasayla
ngrlen ve demokratik bir toplumda kamu gvenliinin,
kamu dzeninin, genel salk veya ahlakn ya da bakalar-
nn hak ve zgrlklerinin korunmas iin gerekli snrlama-
lara tabi tutulabilir.
MADDE 10
fade zgrl
1. Herkes ifade zgrl hakkna sahiptir. Bu hak, kamu
makamlarnn mdahalesi olmakszn ve lke snrlar gze-
12
tilmeksizin, kanaat zgrln ve haber ve gr alma ve
de verme zgrln de kapsar. Bu madde, Devletlerin
radyo, televizyon ve sinema iletmelerini bir izin rejimine
tabi tutmalarna engel deildir.
2. Grev ve sorumluluklar da ykleyen bu zgrlklerin
kullanlmas, yasayla ngrlen ve demokratik bir toplum-
da ulusal gvenliin, toprak btnlnn veya kamu g-
venliinin korunmas, kamu dzeninin salanmas ve su
ilenmesinin nlenmesi, saln veya ahlakn, bakalarnn
hret ve haklarnn korunmas, gizli bilgilerin yaylmasnn
nlenmesi veya yarg erkinin yetki ve tarafszlnn gvence
altna alnmas iin gerekli olan baz formaliteler, koullar, s-
nrlamalar veya yaptrmlara tabi tutulabilir.
MADDE 11
Toplant ve dernek kurma zgrl
1. Herkes barl olarak toplanma ve dernek kurma hakk-
na sahiptir. Bu hak, karlarn korumak amacyla bakalary-
la birlikte sendikalar kurma ve sendikalara ye olma hakkn
da ierir.
2. Bu haklarn kullanlmas, yasayla ngrlen ve demok-
ratik bir toplum iinde ulusal gvenliin, kamu gvenliinin
korunmas, kamu dzeninin salanmas ve su ilenmesinin
nlenmesi, saln veya ahlakn veya bakalarnn hak ve
zgrlklerinin korunmas iin gerekli olanlar dndaki snr-
lamalara tabi tutulamaz. Bu madde, silahl kuvvetler, kolluk
kuvvetleri veya devlet idaresi mensuplarnca yukarda anlan
haklarn kullanlmasna meru snrlamalar getirilmesine en-
gel deildir.
13
MADDE 12
Evlenme hakk
Evlenme ana gelen her erkek ve kadn, bu hakkn kulla-
nmn dzenleyen ulusal yasalara uygun olarak evlenme ve
aile kurma hakkna sahiptir.
MADDE 13
Etkili bavuru hakk
Bu Szlemede tannm olan hak ve zgrlkleri ihlal edi-
len herkes, sz konusu ihlal resmi bir hizmetin ifas iin dav-
ranan kiiler tarafndan gerekletirilmi olsa dahi, ulusal bir
merci nnde etkili bir yola bavurma hakkna sahiptir.
MADDE 14
Ayrmclk yasa
Bu Szlemede tannan hak ve zgrlklerden yararlanma,
cinsiyet, rk, renk, dil, din, siyasal veya dier kanaatler, ulu-
sal veya toplumsal kken, ulusal bir aznla aidiyet, servet,
doum bata olmak zere herhangi baka bir duruma dayal
hibir ayrmclk gzetilmeksizin salanmaldr.
MADDE 15
Olaanst hallerde ykmllkleri askya alma
1. Sava veya ulusun varln tehdit eden baka bir ge-
nel tehlike halinde her Yksek Szlemeci Taraf, durumun
kesinlikle gerektirdii lde ve uluslararas hukuktan do-
an baka ykmllklere ters dmemek kouluyla, bu
Szlemede ngrlen ykmllklere aykr tedbirler ala-
bilir.
14
2. Yukardaki hkm, meru sava fiilleri sonucunda mey-
dana gelen lm hali dnda 2. maddeye, 3. ve 4. maddeler
(fkra 1) ile 7. maddeye aykr tedbirlere cevaz vermez.
3. Aykr tedbirler alma hakkn kullanan her Yksek Sz-
lemeci Taraf, alnan tedbirler ve bunlar gerektiren nedenler
hakknda Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tam bilgi verir.
Bu Yksek Szlemeci Taraf, sz geen tedbirlerin yrr-
lkten kalkt ve Szleme hkmlerinin tekrar tamamen
geerli olduu tarihi de Avrupa Konseyi Genel Sekreterine
bildirir.
MADDE 16
Yabanclarn siyasal etkinliklerinin kstlanmas
10, 11 ve 14. maddelerin hibir hkm, Yksek Szlemeci
Taraflara yabanclarn siyasal etkinliklerine kstlama getir-
melerini yasaklad anlamnda deerlendirilemez.
MADDE 17
Haklar ktye kullanma yasa
Bu Szlemedeki hibir hkm, bir devlete, toplulua veya
kiiye, Szlemede tannan hak ve zgrlklerin yok edil-
mesi veya bunlarn Szlemede ngrlm olandan daha
geni lde snrlandrlmalarn amalayan bir etkinlie gi-
rime ya da eylemde bulunma hakk verdii biiminde yo-
rumlanamaz.
MADDE 18
Haklara getirilecek kstlanmalarn snrlanmas
Anlan hak ve zgrlklere bu Szleme hkmleri ile izin
verilen kstlamalar ngrldkleri ama dnda uygulana-
maz.
15
BlM II
AvruPA NSAN HAKlArI MAHKEMES

MADDE 19
Mahkemenin kuruluu
Bu Szleme ve protokolleri gerei Yksek Szlemeci
Taraflara yklenilen taahhtlere uyulmasn salamak iin,
bundan byle Mahkeme olarak anlacak bir Avrupa nsan
Haklar Mahkemesi kurulmutur. Mahkeme devaml grev
yapar.
MADDE 20
Yarg says
Mahkeme, Yksek Szlemeci Taraflarn saysna eit sayda
yargtan oluur.
MADDE 21
Grev iin aranan koullar
1. En stn ahlaki vasflarla donanm olmas gereken yar-
glar, yksek yargsal grevleri icra iin gerekli niteliklere
sahip veya alannda uzmanl herkese malum hukuku ol-
maldrlar.
2. Yarglar Mahkemeye kendi adlarna katlrlar.
3. Yarglar grev sreleri iinde bamszlk, tarafszlk ve
tam gn alma esasna dayal bir grevin gerektirdii hazr
bulunma koullar ile badamayan hibir grev stlene-
mezler; bu fkrann uygulanmasndan doabilecek her sorun
Mahkemece karara balanr.
16
MADDE 22
Yarglarn seimi
Yarglar, her Yksek Szlemeci Taraf adna, beher Yksek
Szlemeci Tarafn sunaca adaylk liste zerinden Parla-
menterler Meclisi tarafndan oy okluu ile seilirler.
MADDE 23
Grev sreleri ve grevden alnma
1. Yarglar dokuz yllk bir sre iin seilirler. Tekrar seil-
meleri mmkn deildir.
2. Yarglarn grev sreleri 70 yana ulatklarnda sona
erer.
3. Yarglar, yerlerine bakas seilinceye kadar grevleri-
ni srdrrler. Buna karlk, daha evvelce katlm olduklar
davalara, grevleri sona erdikten sonra da bakmaya devam
ederler.
4. Bir yarg, dier yarglar tarafndan te iki ounluk ile
alnm ve yarglk iin gerekli koullar artk tamadna
dair bir karar olmadka, grevden alnamaz.
MADDE 24
Yaz leri Mdrl ve Raportrler
1. Mahkeme nezdinde, grev ve kuruluu Mahkeme it-
znde belirlenen bir Yaz leri Mdrl bulunur.
2. Tek yarg dzeninde altnda Mahkemeye, Mah-
keme Bakannn otoritesi altnda grev yapan raportrler
yardm eder. Raportrler, Mahkeme Yaz leri Mdrl
mensubudur.
17
MADDE 25
Mahkeme Genel Kurulu
Genel Kurul halinde toplanan Mahkeme,
a) yllk bir sre iin bakann ve bir veya iki bakan
yardmcsn seer; bu kiilerin tekrar seilmeleri mm-
kndr;
b) belirli sreler iin Daireler oluturur;
c) Daire bakanlarn seer; bu kiilerin tekrar seilme-
leri mmkndr;
d) Mahkeme itzn kabul eder;
e) Yaz leri Mdrn ve bir veya birden fazla Mdr
yardmcsn seer;
f) 26. maddenin 2. fkras uyarnca talepte bulunur.
MADDE 26
Tek Yarg, Komite, Daire ve Byk Daire Heyetleri
1. Mahkeme, nne gelen bavurular incelemek zere tek
yarg, yargl komite, yedi yargl Daire ve onyedi yar-
gl Byk Daire dzeninde toplanr. Daireler, belirli bir sre
iin komiteleri kurarlar.
2. Mahkeme Genel Kurulunun talebi zerine, Bakanlar
Komitesi, Daire yarglarnn saysn, oybirlii ile alaca bir
kararla ve belirli bir sre iin, bee drebilir.
3. Tek yarg dzeninde grev alan yarg, adna seilmi
bulunduu Yksek Szlemeci Taraf aleyhine yaplm hibir
bavuruyu inceleyemez.
4. Uyumazla taraf olan Yksek Szlemeci Taraf adna
seilmi olan yarg, Daire ve Byk Dairenin doal ye-
sidir. Bu yargcn yokluunda veya grev almasnn mm-
18
kn olmad durumlarda, ilgili Tarafn nceden sunaca
listeden Mahkeme Bakannca seilen bir kii yarg sfatyla
grev alr.
5. Byk Dairede ayrca Mahkeme bakan, bakan yar-
dmclar, Daire bakanlar ve Mahkeme itzne gre
belirlenecek dier yarglar yer alrlar. Bir dava 43. madde
uyarnca Byk Daireye gnderildiinde, karar veren Da-
irenin bakan ile ilgili Yksek Szlemeci Taraf adna yer al-
m yarg dndaki hibir Daire yargc Byk Dairede yer
alamaz.
MADDE 27
Tek Yargcn yetkileri
1. Tek yarg, 34. maddeye uygun olarak Mahkemeye ya-
plan bir bavurunun kabul edilemez olduuna veya ilem-
den kaldrlmasna, eer byle bir karar ek inceleme gerek-
meksizin alnabilecek ise, karar verebilir.
2. Verilen karar kesindir.
3. Tek yarg, eer bir bavurunun kabul edilmez olduuna
veya ilemden kaldrlmasna karar vermez ise, ek inceleme
iin bunu bir komite ya da Daireye gnderir.
MADDE 28
Komitelerin yetkileri
1. Bir komite, oybirlii ile, 34. maddeye uygun olarak n-
ne gelen bir bireysel bir bavurunun,
a) kabul edilemez olduuna veya ilemden kaldrlmas-
na, eer byle bir karar ek inceleme gerekmeksizin al-
nabilecek ise, karar verebilir; veya
b) davadaki temel sorun, Szleme ve Protokollerinin
uygulanmas veya yorumlanmas ile ilgili olup, zaten
19
Mahkemenin yerleik itihadnn konusu ise, davay ka-
bul edilebilir bulabilir ve ayn zamanda davann esasna
ilikin karar verebilir.
2. 1. fkrada belirtilen kabul edilebilirlik karar ile esasa ili-
kin karar kesindir.
3. Uyumazln taraf olan Yksek Szlemeci Taraf adna
seilmi yarg, eer komitenin yesi deilse, komite, usu-
ln her aamasnda, o yargc yelerinden birinin yerine ge-
mek zere bnyesine davet edebilir. Bunun iin, sz konu-
su Tarafn 1. b) bendinde belirtilen usuln uygulanmasna
itiraz etmi olup olmad durumu dahil, ilgili tm unsurlar
dikkate alr.
MADDE 29
Dairelerin kabul edilebilirlie ve esasa ilikin
kararlar
1. 27 veya 28. madde uyarnca herhangi bir karar ya da
28. madde erevesinde esasa ilikin herhangi bir karar ve-
rilmedii durumlarda, bir Daire 34. maddeye uygun olarak
yaplan bireysel bavurularn kabul edilebilirlii ve esas hak-
knda karar verir. Kabul edilebilirlik konusundaki karar ayr
olarak da alnabilir.
2. Bir Daire 33. madde uyarnca yaplan devlet bavurula-
rnn kabul edilebilirlii ve esas hakknda karar verir. Mah-
keme, istisnai durumlarda aksine karar vermedike, kabul
edilebilirlie ilikin kararlar ayr olarak alnr.
MADDE 30
Byk Daire lehine dosyadan elekme
Eer Daire nnde grlmekte olan dava, Szleme ve Pro-
tokollerinin yorumu konusunda ciddi bir sorun douruyorsa
ya da bir sorunun zm Mahkeme tarafndan daha n-
20
ceden verilmi bir karar ile elime yaratabilecekse, Daire,
daha karar vermemi olmak kaydyla, bavurudan elekerek
dosyay Byk Daireye gnderebilir, meer ki, taraflardan
biri buna itiraz etsin.
MADDE 31
Byk Dairenin yetkileri
Byk Daire,
a) 33. madde uyarnca yaplan bavurular ile 34. madde
uyarnca yaplp bir Daire tarafndan 30. madde gerei
kendisine gnderilen veya 43. madde gerei nne ge-
len bavurular hakknda karar verir;
b) 46. maddenin 4. fkras erevesinde Bakanlar Komi-
tesi tarafndan kendisine sunulan sorunlar konusunda
karar verir; ve
c) 47. madde uyarnca nne gelen gr bildirme ta-
leplerini inceler.
MADDE 32
Mahkemenin yarg yetkisi
1. Mahkemenin yarg yetkisi, 33, 34, 46 ve 47. madde-
lerde belirlenen koullar uyarnca kendisine sunulan, bu
Szlemenin ve Protokollerinin yorumu ve uygulanmasna
ilikin tm sorunlar kapsar.
2. Mahkemenin yetkili olup olmad hakknda ihtilaf du-
rumunda, karar Mahkeme verir.
MADDE 33
Devletleraras bavurular
Her Yksek Szlemeci Taraf, dier bir Yksek Szlemeci
Tarafa kar Szleme ve Protokollerinin hkmlerinin ihlali
iddias ile Mahkemeye bavurabilir.
21
MADDE 34
Bireysel bavurular
Bu Szleme veya protokollerinde tannan haklarnn Yk-
sek Szlemeci Taraflardan biri tarafndan ihlal edilmesin-
den dolay madur olduunu ne sren her gerek kii,
hkmet d kurulu veya kii gruplar Mahkemeye bavu-
rabilir. Yksek Szlemeci Taraflar bu hakkn etkin bir ekilde
kullanlmasn hibir surette engel olmamay taahht ederler.
MADDE 35
Kabul edilebilirlik koullar
1. Mahkemeye ancak, uluslararas hukukun genel olarak
kabul edilen ilkeleri uyarnca i hukuk yollarnn tketilme-
sinden sonra ve i hukuktaki kesin karar tarihinden itibaren
alt aylk bir sre iinde bavurulabilir.
2. Mahkeme, 34. madde uyarnca sunulan bireysel bavu-
rular aada sayl hallerde ele almaz:
a) Bavuru isimsiz ise; veya
b) Bavuru, Mahkemece daha nce incelenmi ya da
uluslararas dier bir soruturma veya zm merciine
daha nceden sunulmu bir baka bavuruyla esasen
ayn olup yeni olgular iermiyorsa.
3. Asadaki hallerde Mahkeme, 34. madde uyarnca su-
nulan bireysel bavurular kabul edilemez bulur:
a) Bavurunun konu bakmndan Szleme veya Pro-
tokollerinin hkmleriyle badamamas, dayanaktan
aka yoksun veya bireysel bavuru hakknn ktye
kullanlmas niteliinde olmas, veya;
22
b) Bavurucunun nemli bir zarar grmemi olmas; me-
er ki Szleme ve Protokolleri ile gvence altna alnan
insan haklarna sayg ilkesi bavurunun esastan incelen-
mesini gerektirsin. Ancak ulusal bir mahkeme tarafn-
dan gerei gibi incelenmemi hibir dava bu gereke ile
reddedilemez.
4. Mahkeme bu maddeye gre kabul edilemez bulduu
tm bavurular reddeder. Mahkeme, yarglamann her aa-
masnda bu ynde karar verilebilir.
MADDE 36
nc taraf sfatyla davaya katlma
1. Kendi vatandalarndan birinin bavucu konumunda ol-
mas halinde, her Yksek Szlemeci Taraf, Daire ve Byk
Daire nndeki davalarda yazl gr sunma ve durumala-
ra katlma hakkna sahiptir.
2. Mahkeme bakan, adaletin gerei gibi yerine getiril-
mesi amacyla, davaya taraf olmayan herhangi bir Yksek
Szlemeci Taraf ya da bavurucu dnda davayla ilgili her
kiiyi yazl gr sunmaya veya durumalara katlmaya da-
vet edebilir.
3. Bir Daire veya Byk Daire nndeki her davada Avrupa
Konseyi nsan Haklar Komiseri yazl gr sunabilir ve du-
rumalara katlabilir.
MADDE 37
Kayttan drme
1. Yarglamann her aamasnda, Mahkeme aadaki ko-
ullarn olutuu kansna varrsa bir bavurunun kayttan
drlmesine karar verebilir:
23
a) bavuru sahibi davasn takip etme niyetinde deilse,
veya
b) ihtilaf zmlenmise, veya
c) Mahkemenin saptad herhangi bir baka gereke-
den tr, bavurunun incelenmesinin srdrlmesini
hakl klan bir neden grlmezse.
Ancak, bu Szleme ve protokolleri ile gvence altna alnan
insan haklarna saygnn gerekli kld hallerde, Mahkeme
bavuruyu incelemeye devam eder.
2. Mahkeme, koullarn bunu hakl kld kansna varrsa,
bir bavurunun yeniden kayda alnmasn kararlatrabilir.
MADDE 38
Davann ekimeli yarg ilkesine uygun olarak
incelenmesi
1. Mahkeme, bavuruyu taraflarn temsilcileriyle birlikte
inceler ve gerekirse, ilgili Yksek Szlemeci Taraflarn, etkin
olarak yrtlmesi iin gerekli tm kolaylklar salayacakla-
r bir soruturma yapar.
MADDE 39
Dostane zm
1. Yarglamann her aamasnda, Mahkeme, davann bu
Szleme ve Protokolleri ile tannan insan haklarna sayg
ilkesinden esinlenen bir dostane zm yoluyla sonulan-
masn salamak iin taraflara yardmc olabilir.
2. 1. fkrada tanmlanan ilemler gizlidir.
3. Dostane zm durumunda Mahkeme, olaylarn ve ka-
24
bul edilen zmn ksa bir zeti ile snrl bir kararla bavu-
ruyu kayttan drr.
4. Bu karar, dostane zme ilikin olarak kararda yer alan
esaslarn icrasn denetleyecek olan Bakanlar Komitesine ile-
tilir.
MADDE 40
Durumann kamuya akl ve belgelere eriim
1. Mahkeme istisnai durumlarda aksini kararlatrmadka,
durumalar kamuya aktr.
2. Mahkeme Bakan aksine karar vermedike, Yaz leri
Mdrlne sunulan belgeler kamu eriimine aktr.
MADDE 41
Adil tazmin
Eer Mahkeme bu Szleme ve Protokollerinin ihlal edil-
diine karar verirse ve ilgili Yksek Szlemeci Tarafn i
hukuku bu ihlalin sonularn ancak ksmen ortadan kald-
rabiliyorsa, Mahkeme, gerektii takdirde, zarar gren taraf
lehine adil bir tazmin verilmesine hkmeder.
MADDE 42
Daire kararlar
Dairelerin kararlar, 44. maddenin 2. fkras hkmne uygun
olarak kesinleir.
MADDE 43
Byk Daireye gnderme
1. Bir Daire kararnn verildii tarihten itibaren ay iinde
ve istisnai durumlarda, dava taraflarndan her biri davann
Byk Daireye gnderilmesini isteyebilir.
25
2. Byk Daire bnyesinde be yargtan oluan bir kurul
istemi, eer davada Szleme ve Protokollerinin yorumuna
ya da uygulanmasna ilikin ya da genel nitelikte ciddi bir
sorun varsa, kabul eder.
3. Kurul istemi kabul ederse, Byk Daire davay karara
balar.
MADDE 44
Kesin kararlar
1. Byk Dairenin karar kesindir.
2. Bir Dairenin karar aadaki durumlarda kesinleir:
a) Taraflar davann Byk Daireye gnderilmesini iste-
mediklerini beyan ederlerse, veya
b) Karardan itibaren ay iinde davann Byk
Daireye gnderilmesi istenmezse, veya
c) Byk Daire bnyesinde oluturulan kurul 43. mad-
de erevesinde sunulan istemi reddederse.
3. Kesin karar yaynlanr.
MADDE 45
Kararlarn gerekesi
1. Esasa ilikin kararlar ile bavurularn kabul edilebilirliine
ya da kabul edilemezliine ilikin kararlar gerekelidir.
2. Esasa ilikin kararn ierii, tamamen veya ksmen, tm
yarglarn kanaatini oybirlii ile yanstmad takdirde, her
yarg kendi ayrk grn belirtme hakkna sahiptir.
26
MADDE 46
Kararlarn balaycl ve infaz
1. Yksek Szlemeci Taraflar, taraf olduklar davalarda
Mahkemenin verdii kesinlemi kararlara uymay taahht
ederler.
2. Mahkemenin kesinleen karar, infazn denetleyecek
olan Bakanlar Komitesine gnderilir.
3. Bakanlar Komitesi, kesinleen bir kararn infaznn de-
netlenmesinin, sz konusu kararn yorumundan kaynak-
lanan bir zorluk nedeniyle engellendii kanaatinde ise, bu
yorum konusunda karar vermesi iin Mahkemeye bavu-
rabilir. Mahkemeye bavurma karar, Komite toplantlarna
katlma hakkna sahip temsilcilerin te iki oy okluu ile
alnr.
4. Bakanlar Komitesi, bir Yksek Szlemeci Tarafn, taraf
olduu bir davada verilen kesin karara uygun davranmay
reddettii grnde ise, ilgili Tarafa ihtarda bulunduktan
sonra, Komite toplantlarna katlmaya yetkili temsilcilerin
te iki oy okluu ile alnacak bir kararla, ilgili Tarafn 1.
fikrada ngrlen ykmlln yerine getirmedii mese-
lesini Mahkemeye intikal ettirebilir.
5. Mahkeme 1. fkrann ihlal edildiini tespit ederse, al-
nacak nlemleri deerlendirmesi iin davay Bakanlar
Komitesine gnderir. Mahkeme, eer 1. fkrann ihlal edil-
mediini saptarsa, davay, incelemesine son verecek karar
almas iin Bakanlar Komitesine iletir.
27
MADDE 47
Danma grleri
1. Mahkeme, Bakanlar Komitesinin istemi zerine, Szle-
me ve protokollerinin yorumlanmas ile ilgili hukuki mesele-
ler konusunda danma grleri verebilir.
2. Ancak bu grler, ne Szlemenin 1. blmnde ve
protokollerinde belirlenen hak ve zgrlklerin ierii veya
kapsam ile ilgili sorunlara, ne de Mahkeme veya Bakanlar
Komitesinin Szlemede ngrlen bir bavuru sonucunda
karara balamak durumunda kalabilecei dier sorunlara
ilikin olabilir.
3. Bakanlar Komitesinin Mahkemeden gr isteme kara-
r, Komiteye katlma hakkna sahip temsilcilerin oy oun-
luuyla alnr.
MADDE 48
Mahkemenin danma gr verme yetkisi
Mahkeme, Bakanlar Komitesinden gelen gr isteminin
47. maddede tanmland biimiyle Mahkemenin yetki
alanna girip girmediine karar verir.
MADDE 49
Danma grlerinin gerekesi
1. Mahkemenin verdii gr gerekelidir.
2. Gr ierii, tamamen veya ksmen, yarglarn kana-
atlerini oy birlii ile yanstmad takdirde, her yarg kendi
ayrk grn belirtme hakkna sahiptir.
3. Mahkemenin verdii gr Bakanlar Komitesine bildiri-
lir.
28
MADDE 50
Mahkemenin giderleri
Mahkemenin ileyi giderleri, Avrupa Konseyi tarafndan
karlanr.
MADDE 51
Yarglarn ayrcalk ve dokunulmazlklar
Yarglar grevlerinin ifasnda Avrupa Konseyi Statsnn
40. maddesinde ve bu madde uyarnca akdedilen anlama-
larda ngrlen ayrcalk ve dokunulmazlklardan yararlanr.

BlM III
Etl HKMlEr

MADDE 52
Genel Sekreter tarafndan yaplan incelemeler
Her Yksek Szlemeci Taraf, Avrupa Konseyi Genel
Sekreterinin talebi zerine, bu Szlemenin tm hkm-
lerinin kendi i hukukunda etkili uygulanmasna dair gerekli
aklamalar sunacaktr.
MADDE 53
Tannm insan haklarnn korunmas
Bu Szleme hkmlerinden hibiri, herhangi bir Yksek
Szlemeci Tarafn yasalarna ve onun taraf olduu baka
bir Szleme uyarnca tannm olabilecek insan haklar ve
temel zgrlkleri snrlayacak veya onlar ihlal edecek bi-
imde yorumlanamaz.
29
MADDE 54
Bakanlar Komitesinin yetkileri
Bu Szlemenin hibir hkm, Avrupa Konseyi Statsnn
Bakanlar Komitesine tand yetkileri ihlal etmez.
MADDE 55
Dier zm yollarna bavurmama
Yksek Szlemeci Taraflar, zel uzlama halleri dnda,
bu Szlemenin yorum ya da uygulamasndan doan bir
anlamazl, aralarnda geerli bir anlama, szleme veya
bildirgelere dayanarak, bavuru yolu ile, ibu Szlemede
ngrlenlerin dnda bir yolla zme balamaktan kar-
lkl olarak vaz gemeyi kabul ederler.
MADDE 56
lkesel uygulama
1. Her devlet, onaylama srasnda veya daha sonra herhan-
gi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine gnde-
recei bir bildirimle bu Szlemenin, uluslararas ilikilerini
yrtt btn lke topraklarna veya bunlardan herhangi
birine, bu maddenin 4. fkras sakl kalmak kaydyla, uygula-
nacan beyan edebilir.
2. Szleme, bildirimde belirtilen lke toprak veya toprak-
larnda, Avrupa Konseyi Genel Sekreterinin bu bildirimi al-
d tarihten itibaren otuz gn sonra uygulamaya konur.
3. Bu Szlemenin hkmleri sz geen lkelerde yerel
gereklilikler dikkate alnarak uygulanr.
4. Bu maddenin birinci fkras uyarnca bildirimde bulun-
mu olan her devlet, her zaman, bildiriminde belirtmi ol-
duu lke topra veya lke topraklar gerek kiilerin,
30
hkmet d kurulularn veya kii gruplarnn bavurular
konusunda bu Szlemenin 34. maddesinde ngrld
biimde Mahkemenin yetkisini kabul ettiini beyan edebilir.
MADDE 57
ekinceler
1. Bu Szlemenin imzas ve onaylama belgesinin sunul-
mas srasnda her devlet, Szlemenin belirli bir hkm
hakknda, lkesinde yrrlkte olan bir yasann bu hkmle
badamazl konusunda bir ekince koyabilir. Bu madde
genel nitelikte ekinceler konmasna izin vermez.
2. Bu madde uyarnca konulacak her ekince, sz edilen
yasayla ilgili ksa bir aklama ierir.
MADDE 58
Feshi ihbar
1. Bir Yksek Szlemeci Taraf, bu Szlemeyi ancak
Szlemeye taraf olduu tarihten itibaren be yllk bir
srenin gemesinden sonra ve Avrupa Konseyi Genel
Sekreterine alt ay nceden sunulacak bir ihbarla feshedebi-
lir. Genel Sekreter bunu dier Yksek Szlemeci Taraflara
bildirir.
2. Bu fesih ilemi, feshin etki dourduu tarihten nce ger-
eklemi ve ykmllklerin ihlali niteliinde saylabilecek
olan bir olayla ilgili olarak, sz konusu Yksek Szlemeci
Tarafn bu Szlemeden doan ykmllklerinden kurtul-
mas sonucunu dourmaz.
3. Avrupa Konseyi yelii sona eren her Yksek Szleme-
ci Tarafn bu Szlemeye de taraf sfat da ayn koullarla
sona erer.
31
4. Szleme, 56. madde gereince uygulanaca beyan
edilmi olan lkelerle ilgili olarak, yukardaki fkralarn h-
kmleri uyarnca feshedilebilir.
MADDE 59
mza ve onay
1. Bu Szleme, Avrupa Konseyi yelerinin imzalarna ak-
tr. Szleme onaylanacaktr. Onaylama belgeleri Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine verilecektir.
2. Avrupa Birlii bu Szlemeye katlabilir.
3. Bu Szleme, on onaylama belgesinin verilmesinden
sonra yrrle girecektir.
4. Szlemeyi daha sonra onaylayacak olan imzaclar iin
Szleme, onaylama belgesinin verilmesinden itibaren y-
rrle girecektir.
5. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Szlemenin yrr-
le girdiini, Szlemeyi onaylayan Yksek Szlemeci
Taraflarn adlarn ve daha sonra gelecek olan onaylama
belgelerinin veriliini btn Avrupa Konseyi yelerine bildi-
recektir.
Bu Szleme, Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her
iki metin de ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve
ngilizce tek bir nsha halinde 4 Kasm 1950de Romada
dzenlenmitir. Genel Sekreter bunun tasdikli rneklerini
imza eden btn devletlere gnderecektir.
32
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szlemeye
Ek Protokol No.1
Paris, 20.III.1952
Bu Protokol imzalayan Avrupa Konseyi yesi hk-
metler,
Romada 4 Kasm 1950 tarihinde imza edilmi bulunan
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin Korunmasna ilikin
Szlemenin (aada Szleme diye anlmtr) birinci
blmnde belirtilenler dnda baz hak ve zgrlklerin
ortak gvenceye balanmasn salamak amacyla gerekli
tedbirleri almay kararlatrarak,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
MADDE 1
Mlkiyetin korunmas
Her gerek ve tzel kiinin mal ve mlk dokunulmazlna
sayg gsterilmesini isteme hakk vardr. Bir kimse, ancak
kamu yarar sebebiyle ve yasada ngrlen koullara ve
uluslararas hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve
mlknden yoksun braklabilir.
Yukardaki hkmler, devletlerin, mlkiyetin kamu yararna
uygun olarak kullanlmasn dzenlemek veya vergilerin ya
da baka katklarn veya para cezalarnn denmesini sa-
lamak iin gerekli grdkleri yasalar uygulama konusunda
sahip olduklar hakka halel getirmez.
33
MADDE 2
Eitim hakk
Hi kimse eitim hakkndan yoksun braklamaz. Devlet,
eitim ve retim alannda yklenecei grevlerin yerine
getirilmesinde, ana ve babann bu eitim ve retimin kendi
dini ve felsefi inanlarna gre yaplmasn salama haklarna
sayg gsterir.
MADDE 3
Serbest seim hakk
Yksek Szlemeci Taraflar, yasama organnn seilmesinde
halkn kanaatlerinin zgrce aklanmasn salayacak art-
lar iinde, makul aralklarla, gizli oyla serbest seimler yap-
may taahht ederler.
MADDE 4
lkesel uygulama
Her Yksek Szlemeci Taraf, bu Protokoln imzas veya
onaylanmas srasnda ya da daha sonra herhangi bir za-
manda, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapaca bir
bildirimle, uluslararas ilikilerinden sorumlu olduu ve sz
geen bildirimde belirttii lkelerde bu Protokol hkmleri-
nin ne lde uygulanacan taahht ettiini aklayabilir.
Yukardaki fkra uyarnca bir bildirimde bulunmu olan her
Yksek Szlemeci Taraf, zaman zaman yapaca yeni bil-
dirimlerle daha nceki beyanlarnn koullarn deitirebilir
veya bu Protokol hkmlerinin bu tr herhangi bir lkede
uygulanmasna son verildiini bildirebilir.
Bu madde uyarnca yaplm olan bir bildirim, Szlemenin
56. maddesinin 1. fkrasna uygun olarak yaplm saylr.
34
MADDE 5
Szleme ile balant
Yksek Szlemeci Taraflar, bu Protokoln 1, 2, 3 ve 4.
maddelerini Szlemeye ek maddeler olarak kabul ederler
ve Szlemenin btn hkmleri buna gre uygulanr.
MADDE 6
mza ve onay
Bu Protokol, Szlemeyi imza eden Avrupa Konseyi
yelerinin imzalarna aktr. Bu Protokol, Szleme ile bir-
likte veya ondan sonra onaylanacaktr. Protokol on onay-
lama belgesinin verilmesinden sonra yrrle girecektir.
Daha sonra onaylayan imzac devletler bakmndan Proto-
kol, onaylama belgesinin verildii tarihten itibaren yrrl-
e girer.
Onaylama belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine ve-
rilecek, o da onaylayan devletlerin adlarn btn yelerine
bildirecektir.
Bu Protokol, Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her
iki metin de ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve
ngilizce tek bir nsha halinde 20 Mart 1952de Pariste d-
zenlenmitir. Genel Sekreter bunun tasdikli rneklerini imza
eden btn devletlere gnderecektir.
35
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szleme
ile bu Szlemeye ek birinci Protokolde
tannm bulunan haklardan ve zgrlklerden
baka haklar ve zgrlkler tanyan
Protokol No. 4
Strazburg, 16.IX.1963
Bu Protokol imzalayan Avrupa Konseyi yesi hkmet-
ler,
Romada 4 Kasm 1950 tarihinde imza edilmi bulunan
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin Korunmasna likin
Szlemenin (aada Szleme diye anlmtr) birinci
blmnde ve 20 Mart 1952 tarihinde Pariste imzalanm
olan Szlemeye Ek Birinci Protokoln 1, 2 ve 3. madde-
lerinde tannm bulunanlardan baka baz hak ve zgr-
lklerin ortak gvenceye balanmasn salamak amacyla
gerekli tedbirleri almay kararlatrarak,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
MADDE 1
Bortan dolay zgrlnden yoksun braklma
yasa
Hi kimse, yalnzca akd ilikiden doan bir ykmll ye-
rine getirememi olmasndan dolay zgrlnden yoksun
braklamaz.
36
MADDE 2
Serbest dolam zgrl
1. Bir devletin lkesi iinde usulne uygun olarak bulunan
herkes, orada serbeste dolama ve ikametgahn seebilme
hakkna sahiptir.
2. Herkes, kendi lkesi de dahil, herhangi bir lkeyi terk
etmekte serbesttir.
3. Bu haklar, ancak ulusal gvenlik, kamu emniyeti, kamu
dzeninin korunmas, su ilenmesinin nlenmesi, salk ve
ahlakn veya bakalarnn hak ve zgrlklerinin korunma-
s iin, demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler olarak ve
yasayla ngrlm snrlamalara tabi tutulabilir.
4. Bu maddenin 1. fkrasnda saylan haklar, belli yerlerde,
yasayla konmu ve demokratik bir toplumda kamu yararnn
gerektirdii snrlamalara tabi tutulabilir.
MADDE 3
Vatandalarn snr d edilmeleri yasa
1. Hi kimse, tek bana ya da toplu olarak, uyruu bulun-
duu devletin lkesinden snr d edilemez.
2. Hi kimse, uyruunda bulunduu devletin lkesine gir-
me hakkndan yoksun braklamaz.
MADDE 4
Yabanclarn topluca snr d edilmeleri yasa
Yabanclarn toplu olarak snr d edilmesi yasaktr.
37
MADDE 5
lkesel uygulama
1. Her Yksek Szlemeci Taraf, bu Protokoln imzalan-
mas veya onaylanmas srasnda ya da daha sonra herhangi
bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapaca
bir bildirimle, uluslararas ilikilerinden sorumlu olduu ve
sz geen bildirimde belirttii lkelerde bu Protokol h-
kmlerinin ne lde uygulanacan taahht ettiini akla-
yabilir.
2. Yukardaki fkra uyarnca bir bildirimde bulunmu olan
her Yksek Szlemeci Taraf, zaman zaman yapaca yeni
bildirimlerle, daha nceki beyanlarnn koullarn deiti-
rebilir veya bu Protokol hkmlerinin bu tr herhangi bir
lkede uygulanmasna son verildiini bildirebilir.
3. Bu madde uyarnca yaplm olan bir bildirim,
Szlemenin 56. maddesinin 1. fkrasna uygun olarak ya-
plm saylr.
4. Onaylama veya kabul sonucunda bu Protokoln uygu-
land herhangi bir devletin lkesi ve bu madde uyarnca
sz geen devlet tarafndan yaplm bildirime gre bu
Protokoln uyguland lkelerin her biri, 2. ve 3. madde-
lerde sz edilen devlet lkesi deyimi bakmndan ayr ayr
lkeler olarak kabul edilir.
5. Bu maddenin 1. ve 2. fkralar uyarnca beyanda bulu-
nan her devlet, sonradan her zaman bu beyann ilgili olduu
lke veya lkeler lehine, Mahkemenin, ibu Protokoln 1,
2, 3 ve 4. maddelerinden herhangi birine ya da hepsine ili-
kin olarak her gerek kiiden, hkmet d her kurulutan
veya her kii grubundan Szlemenin 34. maddesi uyarnca
bavurular alma yetkisini kabul ettiini beyan edebilir.
38
MADDE 6
Szleme ile balant
Yksek Szlemeci Taraflar, bu Protokoln 1den 5e ka-
dar olan maddelerini Szlemeye ek maddeler olarak kabul
ederler ve Szlemenin btn hkmleri buna gre uygu-
lanr.
MADDE 7
mza ve onay
1. Bu Protokol, Szlemeyi imza eden Avrupa Konseyi
yelerinin imzalarna aktr. Bu Protokol, Szleme ile birlik-
te veya ondan sonra onaylanacaktr. Protokol be onaylama
belgesinin verilmesinden sonra yrrle girecektir. Daha
sonra onaylayan imzac devletler bakmndan Protokol,
onaylama belgesinin verildii tarihten itibaren yrrle gi-
rer.
2. Onaylama belgeleri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine
verilecek, o da onaylayan devletlerin adlarn btn yelere
bildirecektir.
Bu Protokol, imza yetkisini haiz kiilerce imzalanm olup,
Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her iki metin de
ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve ngilizce tek
bir nsha halinde 16 Eyll 1963te Strazburgda dzenlen-
mitir. Genel Sekreter bunun tasdikli rneklerini imza eden
btn devletlere gnderecektir.
39
nsan Haklar ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szlemeye ek,
lm Cezasnn Kaldrlmasna Dair
Protokol No. 6
Strazburg, 28.IV.1983
Romada 6 Kasm 1950de imzalanan nsan Haklar ve
Temel zgrlklerin Korunmasna likin Szlemeyi (aa-
da Szleme diye anlmtr) imzalayan Avrupa Konseyi
yesi devletler,
Avrupa Konseyi yesi devletlerin birounda yer alan geli-
melerin lm cezasnn kaldrlmas yolunda genel bir eilimi
ifade ettiini gz nnde bulundurarak,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
MADDE 1
lm cezasnn kaldrlmas
lm cezas kaldrlmtr. Hi kimse bu cezaya arptrlamaz
ve idam edilemez.
MADDE 2
Sava zamannda lm cezas
Bir devlet, yasalarnda sava veya yakn sava tehlikesi za-
mannda ilenmi olan fiiller iin lm cezasn ngrebilir;
bu ceza ancak yasann belirledii hallerde ve onun hkm-
lerine uygun olarak uygulanabilir. lgili devlet, sz konusu
yasann bu duruma ilikin hkmlerini Avrupa Konseyi Ge-
nel Sekreterine bildirir.
40
MADDE 3
Askya alma yasa
Szlemenin 15. maddesine dayanlarak bu Protokoln
hkmleri ihlal edilemez.
MADDE 4
ekince koyma yasa
Szlemenin 57. maddesine dayanlarak bu Protokoln
hkmleriyle ilgili hibir ekince konulamaz.
MADDE 5
lkesel uygulama
1. Her devlet, imza srasnda veya onaylama, kabul ya da
katlma belgesinin verilmesi srasnda, bu Protokoln uygu-
lanaca lkeyi veya lkeleri belirleyebilir.
2. Her devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine yapaca bir bildirimle belirtecei
baka herhangi bir lkenin bu Protokoln uygulanma kap-
samna alnm olduunu beyan edebilir. Bu lke bakmndan
Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafndan alnn izle-
yen ayn birinci gn yrrle girer.
3. Yukardaki iki fkra uyarnca yaplan her bildirim, Genel
Sekretere gnderilecek bir ihbarla, bildirimde belirtilen l-
keyle ilgili olarak geri alnabilir. Geri alma, Genel Sekreterin
ihbar aln izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
MADDE 6
Szleme ile balant
Taraf Devletler bu Protokoln 1den 5e kadar olan mad-
delerini Szlemeye ek maddeler olarak kabul ederler ve
Szlemenin btn hkmleri buna gre uygulanr.
41
MADDE 7
mza ve onay
Bu Protokol, Szlemeyi imzalam olan Avrupa Konseyi
yesi devletlerin imzalarna aktr. Protokol, onaylama, ka-
bul veya uygun bulmaya sunulacaktr. Avrupa Konseyi yesi
bir devlet, ayn zamanda veya daha nceden Szlemeyi
onaylamadka, bu Protokol onaylayamaz, kabul edemez
veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya uygun bulma
belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine verilir.
MADDE 8
Yrrle giri
1. Bu Protokol, be Avrupa Konseyi yesi devletin 7. mad-
de hkmleri uyarnca Protokolle balanma hususundaki
rzalarn bildirdikleri tarihi izleyen ayn birinci gn yrrl-
e girer.
2. Protokolle balanma hususundaki rzalarn daha sonra
bildiren Szlemeci Devletler asndan, bu Protokol onayla-
ma belgesinin verilmesi, kabul edilmesi ya da onaylanmas
tarihini izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
MADDE 9
Saklama ilevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
a) her imzalamay,
b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin
veriliini,
c) 5 ve 8. maddeler uyarnca bu Protokoln her yrr-
le giri tarihini,
42
d) bu Protokole ilikin baka her trl ilem, ihbar veya
bildirimi
Konsey yesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
mza yetkisini haiz kiilerce imzalanm olup,
Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her iki metin de
ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve ngilizce tek
bir nsha halinde 28 Nisan 1983te Strazburgda dzenlen-
mitir. Genel Sekreter bunun tasdikli rneklerini imza eden
btn devletlere gnderecektir.

43
nsan Haklar Ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szlemeye
ek 7 Numaral Protokol
Strazburg, 22.XI.1984
4 Kasm 1950 tarihinde Romada imzalanan nsan Haklar
ve Temel zgrlklerin Korunmasna likin Szleme (bun-
dan byle Szleme diye anlmtr) yoluyla belirli hak ve
zgrlklerin ortak gvenceye balanmasn salamak iin
daha ileri admlar atmay kararlatran ve burada imzas bu-
lunan Avrupa Konseyi yesi lkeler,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
MADDE 1
Yabanclarn snr d edilmelerine
ilikin usuli gvenceler
1. Bir devletin lkesinde kurallara uygun olarak ikamet
eden bir yabanc, yasaya uygun ekilde verilmi bir kararn
uygulanmas dnda snr d edilemez ve bu durumda bir
kimse,
a) snr d edilmesine kar gerekeler ne srebilme,
b) durumunu yeniden inceletme,
c) yukardaki amalarla, yetkili bir merci nnde veya
bu merci tarafndan tayin edilecek biri ya da birileri
nnde kendini temsil ettirme
hakkn haiz olacaktr.
44
2. Snr d edilmenin kamu dzeni yarar ya da ulusal
gvenlik nedenleri asndan gerektii hallerde, bir yaban-
c yukardaki 1. maddenin a, b ve c bentlerinde ngrlen
haklarn kullanmadan snr d edilebilir.
MADDE 2
Cezai konularda iki dereceli yarglanma hakk
1. Bir mahkeme tarafndan cezai bir sutan mahkum edi-
len her kii, mahkumiyet ya da ceza hkmn daha yksek
bir mahkemeye yeniden inceletme hakkn haiz olacaktr. Bu
hakkn kullanlmas, kullanlabilme gerekeleri de dahil ol-
mak zere, yasayla dzenlenir.
2. Bu hakkn kullanlmas, yasada dzenlenmi haliyle
nem derecesi dk sular bakmndan ya da ilgilinin birinci
derece mahkemesi olarak en yksek mahkemede yarglan-
d veya beraatini mteakip bunun temyiz edilmesi zerine
verilen mahkumiyet hallerinde istisnaya tabi tutulabilir.
MADDE 3
Adli hata halinde tazminat hakk
Bir kiinin, kesin bir kararla cezai bir sutan mahkum edil-
mesi ve sonradan yeni veya yakn zamanda kefedilmi bir
delilin kesinlikle yanl bir adalet uygulamas olduunu gs-
termesi veya kiinin affedilmesi nedeniyle cezai kararn iptal
edilmesi halinde, bilinmeyen delilin aklanmam olmasnn
tamamen veya ksmen o kiiye atfedildiinin ispatland-
haller dnda, byle bir mahkumiyet sonucunda cezaya
maruz kalan kii, ilgili devletin yasas ve uygulamasna gre
tazmin edilecektir.
45
MADDE 4
Ayn sutan iki kez yarglanmama ve
cezalandrlmama hakk
1. Hi kimse bir devletin ceza yarglamas usulne ve yasa-
ya uygun olarak kesin bir hkmle mahkum edildii ya da
beraat ettii bir sutan dolay ayn devletin yargsal yetkisi
altndaki yarglama usulleri erevesinde yeniden yarglana-
maz veya mahkum edilemez.
2. Yukardaki fkra hkmleri, yeni veya yakn zamanda
ortaya karlan delillerin veya nceki muamelelerde dava-
nn sonucunu etkileyebilecek esasl bir kusurun varl du-
rumunda, ilgili devletin ceza yarglamas usul ve yasasna
uygun olarak davann yeniden almasn engellemez.
3. Szlemenin 15. maddesi erevesinde bu madde ile
derpi olunan ykmllklere aykr hibir tedbir alnamaz.
MADDE 5
Eler arasnda eitlik
Eler evlilikte, evlilik sresince ve evliliin sona ermesi du-
rumunda, kendi aralarnda ve ocuklar ile ilikilerinde me-
deni haklar ve sorumluluklardan eit ekilde yararlanrlar.
Bu madde devletlerin ocuklar yararna gereken tedbirleri
almalarn engellemez.
MADDE 6
lkesel uygulama
1. Her devlet imzalama veya onay, kabul ya da uygun bul-
ma belgesinin verilmesi srasnda bu Protokoln uygulana-
ca toprak ya da topraklar belirtir ve bu toprak veya top-
raklara uygulayaca ibu Protokol hkmlerini ne lde
ykmlendiini ifade eder.
46
2. Her devlet daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine hitaben yapaca bir beyanla,
bu Protokoln uygulanmasn, beyanda belirtilen herhangi
dier bir topraa da geniletebilir. Bu durumdaki bir toprak
bakmndan, Protokol, Genel Sekreterin byle bir beyan
teslim ald tarihten itibaren iki aylk bir srenin bitiini izle-
yen ayn ilk gn yrrle girer.
3. Yukardaki iki fkra uyarnca yaplan herhangi bir be-
yan, byle bir beyanda belirtilen toprak asndan, Genel
Sekretere hitaben yaplan bir bildirim ile geri alnabilir veya
deitirilebilir. Geri alma veya deitirme, bildirimin Genel
Sekretere tesliminden sonraki iki aylk srenin bitimini izle-
yen ay banda yrrle girer.
4. Bu madde uyarnca yaplan beyan, Szlemenin 56.
maddesinin 1. fkras uygun olarak yaplm saylr.
5. Onaylama, kabul ya da uygun bulma ilemi sonucu bu
Protokoln uygulanaca herhangi bir devlet topra ve bu
madde uyarnca o devlet tarafndan yaplan beyana binaen
bu Protokoln uygulanaca topraklardan her biri, 1. mad-
dede atfta bulunulan anlamyla bir devletin lkesinden ayr
topraklar olarak mtalaa edilebilir.
6. Bu maddenin 1. ve 2. fkralar uyarnca beyanda bulu-
nan her devlet, sonradan her zaman bu beyann ilgili oldu-
u lke veya lkeler lehine, Mahkemenin, ibu Protokoln
1den 5e kadar olan maddelerinden herhangi birine ya da
hepsine ilikin olarak her gerek kiiden, hkmet d her
kurulutan veya her kii grubundan Szlemenin 34. mad-
desi uyarnca bavurular alma yetkisini kabul ettiini beyan
edebilir.
47
MADDE 7
Szleme ile balant
Taraf devletler, bu Protokoln 1den 6ya kadar olan mad-
delerini Szlemenin ek maddeleri olarak deerlendirecek-
lerdir ve Szlemenin tm hkmleri buna gre uygulana-
caktr.
MADDE 8
mza ve onay
Bu Protokol, Szlemeyi imza eden Avrupa Konseyi yesi
lkelerin imzasna aktr. Bu Protokol onaylama, kabul ya da
uygun bulma ile yrrle girecektir. Avrupa Konseyi yesi
bir devlet ayn anda ya da daha nceden Szlemeyi onay-
lamadan bu Protokol onaylayamaz, kabul edemez ya da
uygun bulamaz. Onay, kabul ya da uygun bulma belgeleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi edilecektir.
MADDE 9
Yrrle giri
1. Bu Protokol, Avrupa Konseyi yesi yedi devletin 8. mad-
de hkmlerine uygun bir ekilde bu Protokole bal kala-
caklarn ifade ettikleri tarihten itibaren iki aylk bir srenin
bitiini izleyen ayn ilk gn yrrle girecektir.
2. Herhangi bir ye devletin sonradan bu Protokole ka-
tlmas durumunda, Protokol, o devlet asndan onaylama,
kabul ya da uygun bulma belgesinin tevdi edildii tarihten
itibaren iki aylk bir srenin bitiini izleyen ayn ilk gn y-
rrle girecektir.
48
MADDE 10
Saklama ilevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
a) her imzalamay,
b) onay, kabul veya uygun bir ekilde bu Protokoln
yrrllk kazanaca her tarihi,
c) 6. ve 9. maddelere uygun bir ekilde bu Protokoln
yrrlle girecei her tarihi,
d) bu Protokol ile ilgili her trl baka ilemi, bildirimi
ya da beyan,
Konsey yesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
mza yetkisini haiz kiilerce imzalanm olup,
Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her iki metin de
ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve ngilizce tek
bir nsha halinde 22 Kasm 1984te Strazburgda dzenlen-
mitir. Genel Sekreter bunun tasdikli rneklerini imza eden
btn devletlere gnderecektir.
49
nsan Haklar Ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szlemeye
ek 12 Numaral Protokol
Roma, 4.XI.2000
Aada imzas bulunan Avrupa Konseyi yesi Devletler,
Tm insanlarn hukuk nnde eit olduklar ve hukuk tara-
fndan eit derecede korunma hakkna sahip olduklar temel
ilkesinden hareketle;
Romada 4 Kasm 1950 tarihinde imzalanm olan nsan
Haklar ve Temel zgrlklerin Korunmasna likin Szle-
me (aada Szleme olarak anlacaktr.) erevesinde,
ayrmcln genel olarak yasaklanmasnn topluca uygulan-
mas yoluyla herkesin eit olduunun vurgulanmas iin ge-
rekli tedbirleri almay kararlatrarak;
Ayrmclk yaplmamas ilkesinin, Taraf Devletleri, tam ve
etkin bir eitlik salamak amacyla objektif ve makul gerek-
elere dayanan tedbirler almaktan alkoymadn vurgula-
yarak,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
MADDE 1
Ayrmcln genel olarak yasaklanmas
1. Hukuken temin edilmi olan tm haklardan yararlanma,
cinsiyet, rk, renk, dil, din, siyasi veya dier kanaatler, ulusal
ve sosyal kken, ulusal bir aznla mensup olma, servet,
doum veya herhangi bir dier stat bakmndan hibir ay-
50
rmclk yaplmadan salanr.
2. Hi kimse, 1. paragrafta belirtildii ekilde hibir gerek-
eyle, hibir kamu makam tarafndan ayrmcla maruz b-
raklamaz.
MADDE 2
lkesel uygulama
1. Her Devlet imzalama veya onay, kabul ya da uygun bul-
ma belgesinin verilmesi srasnda bu Protokoln uygulana-
ca toprak ya da topraklar belirtir.
2. Her Devlet daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine hitaben bulunaca bir beyanla,
bu Protokoln uygulanmasn, ibu beyanda belirtilen di-
er bir topraa geniletebilir. Bu durumda, Protokol, Genel
Sekreterin byle bir beyan teslim ald tarihten sonraki
aylk srenin bitimini izleyen ayn ilk gn belirtilen toprak
bakmndan yrrle girer.
3. Yukardaki iki fkra uyarnca bulunulan herhangi bir be-
yan, byle bir beyanda belirtilen toprak asndan, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine hitaben yaplan bir bildirim ile
geri alnabilir veya deitirilebilir. Geri alma ve deitirme,
Genel Sekreterin bu bildirimi teslim ald tarihten sonraki
aylk srenin bitimini izleyen ayn ilk gn yrrle gi-
rer.
4. Bu madde uyarnca bulunulan bir beyan, Szlemenin
56. maddesinin 1. fkrasna uygun olarak gerekletirilmi
saylr.
5. Bu Maddenin 1. veya 2. fkralar uyarnca beyanda bulu-
nan her Devlet, daha sonraki herhangi bir tarihte, bu beyan-
da belirtilen lke veya lkelerle ilgili olarak, Mahkemenin,
51
her gerek kiiden, sivil toplum kuruluundan veya her
kii grubundan Szlemenin 34. maddesine gre ve ibu
Protokoln 1. maddesi uyarnca bavurular alma yetkisini
kabul ettiini beyan edebilir.
MADDE 3
Szleme ile balant
Taraf Devletler bu Protokoln 1den 2ye kadar olan mad-
delerini Szlemeye ek maddeler olarak kabul ederler ve
Szlemenin btn hkmleri buna gre uygulanr.
MADDE 4
mza ve onay
Bu Protokol, Szlemeyi imzalam olan Avrupa Konseyi
yesi devletlerin imzalarna aktr. Protokol, onaylama, ka-
bul veya uygun bulmaya sunulacaktr. Avrupa Konseyi yesi
bir devlet, ayn zamanda veya daha nceden Szlemeyi
onaylamadka, bu Protokol onaylayamaz, kabul edemez
veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya uygun bulma
belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine verilir.
MADDE 5
Yrrle giri
1. Bu Protokol, on Avrupa Konseyi yesi devletin 4. madde
hkmleri uyarnca Protokoln balayc olmas hususun-
daki rzalarn bildirdikleri tarihten itibaren aylk bir sreyi
izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
2. Bu Protokolle balanma hususundaki rzalarn daha
sonra bildiren ye Devletler iin Protokol, onay, kabul ya da
uygun bulma belgesini teslim ettikleri tarihten itibaren
aylk bir sreyi izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
52
MADDE 6
Saklama ilevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
a) her imzalamay,
b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin
veriliini,
c) bu Protokoln 2. ve 5. maddeler uyarnca her y-
rrle giri tarihini,
d) bu Protokole ilikin baka her trl ilem, ihbar veya
bildirimi
Konsey yesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
mza yetkisini haiz kiilerce imzalanm olup,
Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her iki metin de
ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve ngilizce tek
bir nsha halinde 4 Kasm 2000 tarihinde Romada dzen-
lenmitir. Genel Sekreter bu Protokoln tasdikli rneklerini
imza eden btn Avrupa Konseyi yesi Devletlere gnde-
recektir.

53
nsan Haklar Ve Temel zgrlklerin
Korunmasna likin Szlemeye ek,
lm cezasnn her durumda kaldrlmasna dair
13 Numaral Protokol
vilniuS, 3.v.2002
Aada imzas bulunan Avrupa Konseyi yesi Devletler,
Demokratik bir toplumda herkesin yaama hakknn temel
bir deer olduu ve lm cezasnn kaldrlmasnn bu hak-
kn korunmasnda ve tm insanlarn sahip olduu onurun
tannmasnda byk nem tad inancyla;
Romada 4 Kasm 1950 tarihinde imzalanan nsan Haklar
ve Temel zgrlklerin Korunmasna likin Szlemenin
(aada Szleme olarak anlacaktr.) teminat altna ald
yaama hakknn korunmasn pekitirmek dileiyle;
Strazburgda 28 Nisan 1983 tarihinde imzalanan
Szlemeye Ek, lm Cezasnn Kaldrlmasna Dair 6 Nu-
maral Protokoln sava ya da yakn sava tehlikesi zama-
nnda ilenmi olan fiiller iin verilen lm cezalarn Szle-
me d tuttuunu gz nnde bulundurarak;
lm cezasn her tr durumda kaldrmak iin son adm at-
maya karar vererek,
Aadaki hususlarda anlamlardr:
54
MADDE 1
lm cezasnn kaldrlmas
lm cezas kaldrlmtr. Hi kimse bu cezaya arptrlamaz
ve idam edilemez.
MADDE 2
Askya alma yasa
Szlemenin 15. maddesine dayanlarak bu Protokoln
hkmleri askya alnamaz.
MADDE 3
ekince koyma yasa
Szlemenin 57. maddesine dayanlarak bu Protokoln
hkmleriyle ilgili hibir ekince konulamaz.
MADDE 4
lkesel uygulama
1. Her devlet, imza srasnda veya onaylama, kabul ya da
uygun bulma belgesinin verilmesi srasnda, bu Protokoln
uygulanaca lkeyi veya lkeleri belirleyebilir.
2. Her devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine yapaca bir bildirimle belirte-
cei baka herhangi bir lkenin bu Protokoln uygulanma
kapsamna alnm olduunu beyan edebilir. Bu lke bak-
mndan Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafndan teslim
alnndan sonra aylk bir sreyi izleyen ayn birinci gn
yrrle girer.
3. Yukardaki iki fkra uyarnca yaplan her bildirim, Genel
Sekretere gnderilecek bir ihbarla, bildirimde belirtilen l-
keyle ilgili olarak geri ekilebilir ya da deitirilebilir. Geri
55
ekme ya da deitirme, ihbarn Genel Sekreter tarafndan
teslim alnndan sonra aylk bir sreyi izleyen ayn birinci
gn yrrle girer.
MADDE 5
Szleme ile balant
Taraf Devletler bu Protokoln 1den 4e kadar olan mad-
delerini Szlemeye ek maddeler olarak kabul ederler ve
Szlemenin btn hkmleri buna gre uygulanr.
MADDE 6
mza ve onay
Bu Protokol, Szlemeyi imzalam olan Avrupa Konseyi
yesi devletlerin imzalarna aktr. Protokol, onaylama, ka-
bul veya uygun bulmaya sunulacaktr. Avrupa Konseyi yesi
bir devlet, ayn zamanda veya daha nceden Szlemeyi
onaylamadka, bu Protokol onaylayamaz, kabul edemez
veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya uygun bulma
belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine verilir.
MADDE 7
Yrrle giri
1. Bu Protokol, on Avrupa Konseyi yesi devletin 6. madde
hkmleri uyarnca Protokoln balayc olmas hususun-
daki rzalarn bildirdikleri tarihten itibaren aylk bir sreyi
izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
2. Bu Protokolle balanma hususundaki rzalarn daha
sonra bildiren ye Devletler iin Protokol, onay, kabul ya da
uygun bulma belgesini teslim ettikleri tarihten itibaren
aylk bir sreyi izleyen ayn birinci gn yrrle girer.
56
MADDE 8
Saklama ilevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
a) her imzalamay,
b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin
veriliini,
c) bu Protokoln 4. ve 7. maddeler uyarnca her y-
rrle giri tarihini,
d) bu Protokole ilikin baka her trl ilem, ihbar veya
bildirimi
Konsey yesi devletlere bildirir.
Bu Protokol,
mza yetkisini haiz kiilerce imzalanm olup,
Avrupa Konseyi arivlerinde saklanmak ve her iki metin de
ayn derecede geerli olmak zere Franszca ve ngilizce tek
bir nsha halinde 3 Mays 2002 tarihinde Vilniusda dzen-
lenmitir. Genel Sekreter bu Protokoln tasdikli rneklerini
imza eden btn Avrupa Konseyi yesi Devletlere gnde-
recektir.

You might also like