You are on page 1of 30

TRK STANDARDI

TURKISH STANDARD




TS EN ISO 12100-2
Nisan 2006
ICS 01.040.13; 13.110




MAKNALARDA GVENLK TEMEL KAVRAMLAR,
TASARIM N GENEL PRENSPLER BLM 2:
TEKNK PRENSPLER

Safety of machinery - Basic concepts, general principles for
design - Part 2: Technical principles


























TRK STANDARDLARI ENSTTS
Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA





Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.


Kalite Sistem Belgesi
malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.


Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)
TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.


TSEK

Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.


Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.






ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006


n sz

Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 12100-2 (2003) standard esas alnarak, TSE
Mhendislik Hizmetleri htisas Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 13 Nisan 2006 tarihli
toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn kabul ile TS EN 292-2 (1996) iptal edilmitir.

Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.




ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006


indekiler

Giri................................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 2
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 2
4 Gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirler .............................................................................. 2
4.1 Genel ....................................................................................................................................................... 2
4.2 Geometrik faktrlerin ve fiziksel zelliklerin dikkate alnmas ................................................................. 2
4.3 Makina tasarm ile ilgili genel teknik bilgilerin dikkate alnmas ............................................................. 3
4.4 Uygun teknolojinin seilmesi ................................................................................................................... 4
4.5 Bir bileenin dier bileen zerindeki pozitif mekanik etkisi prensibinin uygulanmas............................ 4
4.6 Dengenin korunmas iin tedbirler........................................................................................................... 4
4.7 Srekli kullanm iin tedbirler.................................................................................................................. 5
4.8 Ergonomik prensiplere uyulmas ............................................................................................................. 5
4.9 Elektrik tehlikelerinin nlenmesi .............................................................................................................. 6
4.10 Pnmatik ve hidrolik donanmdan kaynaklanan tehlikelerin nlenmesi .......................................... 6
4.11 Kumanda sistemine gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirlerin uygulanmas ................. 6
4.12 Gvenlik fonksiyonlarnn arzalanma olaslnn en aza indirilmesi ............................................ 10
4.13 Donanmn gvenirlii ile tehlikelere maruz kalmann snrlanmas .............................................. 11
4.14 Ykleme (besleme)/boaltma (ayrma) ilemlerinin mekanizasyonu veya otomasyonu............... 11
4.15 Ayar ve bakm noktalarnn zarar blgesinin dnda konumlandrlmas ile tehlikelere maruz
kalnmasnn snrlanmas ............................................................................................................................ 12
5 Teknik koruma tedbirleri ve tamamlayc koruyucu tedbirler ............................................................ 12
5.1 Genel ..................................................................................................................................................... 12
5.2 Mahfazalarn ve koruyucu cihazlarn seilmesi ve uygulanmas .......................................................... 12
5.3 Mahfazalarn ve koruyucu cihazlarn tasarm kurallar.......................................................................... 16
5.4 Emisyonlarn azaltlmas iin tedbirler................................................................................................... 18
5.5 Tamamlayc koruyucu tedbirler ............................................................................................................ 19
6 Kullanm bilgileri .................................................................................................................................... 20
6.1 Genel kurallar .................................................................................................................................... 20
6.2 Kullanm bilgilerinin yeri ve nitelii .................................................................................................... 21
6.3 aretler ve uyar cihazlar ................................................................................................................. 21
6.4 aretlemeler, piktogramlar, yazl uyarlar ........................................................................................ 21
6.5 Makina ile birlikte gelen dokmanlar (zellikle, talimat el kitab) ...................................................... 22
Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn maddeleri ile AB direktiflerinin temel kurallar veya dier
hkmleri arasndaki iliki............................................................................................................... 24
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 25





ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

1
Makinalarda gvenlik Temel kavramlar, tasarm iin genel prensipler
Blm 2: Teknik prensipler


Giri
Bu standardn temel amac, tasarmclara, amalanan kullanmlar iin gvenli makina tasarlamalarn
salamak zere, kapsaml bir ereve ve rehber oluturmaktr. Bu standard, standard hazrlayanlar iin bir
strateji de salamaktadr.

Makinalarda gvenlik kavram, makinalarn kullanm mr boyunca yeterince azaltlm risk ile amalanan
fonksiyonlarn yerine getirme zelliini kapsar.

Bu standard, aadaki yapya sahip standardlar serisinin temelini oluturur:

- A tipi standardlar (temel gvenlik standardlar) tasarm iin temel kavram ve prensipler ile btn
makinalara uygulanabilecek genel hususlar verir.

- B tipi standardlar (zel gvenlik standardlar) geni apta makinalar da kullanlan bir gvenlik unsurunu
veya bir tip korunmay ele alr:
- B1 tipi standardlar belirli bir gvenlik unsuru (rnein, gvenlik mesafeleri, yzey scakl, grlt),
- B2 tipi standardlar teknik korunma tedbirleri (rnein, iki elle kumanda, ara kilitleme cihazlar,
basnca kar duyarl cihazlar, mahfazalar)
zerinedir.

- C tipi standardlar (makina gvenlik standardlar) belirli bir makina veya makina grubunun ayrntl gvenlik
artlarn ele alr.

Bu standard A tipi bir standarddr.

Bu standarddaki maddelerde yer alan konularn birou, daha ayrntl olarak, dier A tipi ve B tipi
standardlarda ele alnmaktadr.

C tipi bir standard, EN 12100 standard serisinin ikinci blmnde yer alan bir ya da daha fazla hkmden
veya B tipi standarddan sapmalar gsterdii takdirde, bu C tipi standarddaki hkmlerden nce gelir.

Temel terminolojinin ve genel tasarm metotlarnn tasarmclara iletilmesi iin bu standard eitim amal kurs
programlarna ve el kitaplarna dhil edilebilir.

1 Kapsam
Bu standard makina tasarmnda gvenlii salamak zere tasarmclara yardmc olunmas amacyla teknik
prensipleri kapsar.

Bu standardn, belirli bir soruna zm aranrken, EN ISO 12100-1 ile birlikte kullanlmas amalanmtr.
EN ISO 12100n her iki blm dier dokmanlardan bamsz olarak kullanlabilir veya dier A tipi, B tipi
veya C tipi standardlarn hazrlanmasnda temel alnabilir.

Bu standard evcil hayvanlara, eyalara veya evreye verilecek zararlar dikkate almaz.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

2
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks
kullanlr.

EN, ISO, IEC
vb. No
Ad
(ngilizce)
TS No
1)
Ad
(Trke)
IEC 60204-1:
1997
Safety of machinery Electrical
equipment of machines Part 1:
General requirements
TS 10316
EN 60204-1
Makinalarda gvenlik - Makinalarn elektrik
tehizat - Blm 1: Genel kurallar
EN ISO 12100-
1: 2003
Safety of machinery Basic
concepts, general principles for
design Part 1: Basic
terminology.
TS EN ISO
12100-1*


3 Terimler ve tarifler
EN ISO 12100 serisi standardlarn amac bakmndan, EN ISO 12100-1de verilen terimler ve tarifler
uygulanr.

4 Gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirler

4.1 Genel
Gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirler, risk azaltma ileminde ilk ve en nemli basamaktr.
Makinann zelliklerinde var olan koruyucu tedbirlerin, makinann mr boyunca etkin kalaca muhtemel
olup, tecrbeler ok iyi tasarmlanm teknik koruma tedbirlerinin baarsz olabileceini, ihll edilebileceini,
kullanm bilgilerinin uygulanamayabileceini gstermitir.

Gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirler, makinaya zg ve/veya tehlikeye ak kiilerle makina
arasndaki etkileime ilikin tasarm zelliklerinin tehlikeden kanmak veya riskleri azaltmak iin uygun
olarak seilmesiyle elde edilir.

Not - Gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirlerin yetersiz kald yerlerde, risk azaltma hedefine
ulamak zere kullanlacak teknik koruma tedbirleri ve tamamlayc tedbirler, Madde 5te verilmektedir.

4.2 Geometrik faktrlerin ve fiziksel zelliklerin dikkate alnmas

4.2.1 Geometrik faktrler
Bu faktrler aadakiler olabilir:

- Makina eklinin, alma alanlarnn ve tehlikeli blgelerin kumanda konumundan dorudan
grnebilmesini azamiye karacak ekilde tasarmlanmas (rnein, kr noktalarn azaltlmas) ve
gerekli grld durumlarda insann grme zelliklerini de hesaba katarak, zellikle gvenli
almann kullancnn dorudan kontroln gerektirdii yerlerde, ayna gibi dolayl grme aralarnn
seilip yerletirilmesi, rnein;

- seyyar makinalarn hareket ve alma blgesi,

- kaldrlan ykn veya kiilerin kaldrlmas iin kullanlan makinann tayc biriminin hareket blgesi,

- elle tutulan veya elle kumanda edilen el aletleri ile ilenen malzemenin temas blgesi,

- mekanik bileen paralarn ekli ve greceli konumlar; rnein, ezme ve makaslama tehlikeleri,
hareketli paralar arasndaki boluun insan organlarnn gvenli geeini kadar geniletilmesi veya
boluun hibir organn geemeyecei kadar daraltlmas ile nlenebilir (ISO 13852, ISO 13853, ISO
13854).

1)
TSE Notu : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. iaretli
olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaymlanm olan Trk Standardlardr.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

3
- keskin ke ve kenarlardan ve darya knt yapan paralardan kanmak; paralarn kullanm
amalarnn el verdii lde, yaralanmalara ve insan organlarnn veya giyeceklerinin skmasna
neden olabilecek keskin kenar, keskin alar, przl yzeyler, darya knt yapan paralar
makinalarn eriilebilen blmlerinde bulunmamaldr. zellikle, metal sa levhalarn kenarlar
apaklardan temizlenmeli, kvrlmal veya dzeltilmeli, tuzak oluturabilecek borularn ak ular
kapaklarla rtlmelidir.

- makina eklinin, uygun alma konumuna ve el kumandalarna (tahrik ediciler) eriilebilirlii
salanacak ekilde tasarmlanmas.

4.2.2 Fiziksel zellikler
Aadaki faktrler dikkate alnabilir, rnein;

- tahrik edilen parann mekanik tehlike oluturmamas amacyla tahrik kuvvetinin yeterince dk
deerlerde snrlanmas,

- hareketli paralarn ktle ve/veya hzlarnn, dolaysyla kinetik enerjilerinin, snrlandrlmas,

- emisyonunun, emisyon kaynann zellikleri deitirilerek snrlandrlmas,

- grlt yaymnn kaynanda azaltlmas iin tedbirler (ISO/TR 11688-1),

- titreimin kaynanda azaltlmas iin tedbirler; rnein, ktlelerin yerinin deitirilmesi veya ktle
eklenmesi ve ilem parametrelerin (hareketlerin frekans ve/veya genlikleri gibi) deitirilmesi (elle
tutulan ve elle kumanda edilen makinalar iin, CR 1030-1e baknz),

- tehlikeli maddelerin emisyonunun azaltlmas iin, rnein daha az tehlikeli maddelerin kullanlmas
veya toz azaltc ilemler dhil, tedbirler.

- ma emisyonunun azaltlmas iin, rnein tehlikeli ma kaynaklarnn kullanlmasndan
kanlmas, mann gcnn makinann doru olarak fonksiyonunu yerine getirmesine yeterli en
dk seviyeyle snrlandrlmas, kaynan nlar hedef zerinde younlaacak ekilde
tasmlanmas, kaynak ile kullanc arasndaki mesafenin arttrlmas veya makinann uzaktan
altrlmasnn salanmas dhil, tedbirler.

- iyonlatrc olmayan mann azaltlmas iin tedbirler Madde 5.4.3te verilmitir (EN 12198-1 ve EN
12198-3).

4.3 Makina tasarm ile ilgili genel teknik bilgilerin dikkate alnmas
Genel teknik bilgiler, tasarmla ilgili teknik zelliklerden (rnein, standardlar, ynetmelikler, hesaplama
metotlar) tretilebilir. Bu bilgiler aadaki hususlar kapsamak iin kullanlr:

a) Mekanik gerilmeler, rnein;

- doru hesaplama, imalt ve gerektii yerde uygun balant metotlarnn (rnein, cvatal
birletirme, kaynakla birletirme) uygulanmas ile gerilmenin snrlandrlmas,
- ar yklemenin nlenmesiyle gerilmenin snrlandrlmas (rnein, eriyen tapalar, basn
snrlayc vanalar, krlma noktalar, dndrme momenti snrlayc cihazlar),
- deiken gerilme altndaki elemanlarn mekanik yorulmasndan kanlmas (zellikle
evrimsel gerilmeler),
- dner elemanlarn statik ve dinamik dengelenmesi.

b) Malzemeler ve malzemelerin zellikleri, rnein;

- paslanmaya, yalanmaya, anmaya ve yenmeye kar diren,
- sertlik, sneklik, krlganlk,
- homojenlik,
- zehirlilik,
- alevlenebilirlik.


ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

4
c) Aadakiler iin emisyon deerleri;

- grlt,
- titreim,
- tehlikeli maddeler,
- ma.

Belirli bileenlerin veya sistemlerin gvenirlii gvenlik asndan kritik ise, gerilme deerleri uygun alma
katsaylar ile arplmaldr.

4.4 Uygun teknolojinin seilmesi
Bir veya daha fazla tehlike, baz uygulamalarda kullanlacak teknolojinin seilmesi ile ortadan kaldrlabilir
veya riskler azaltlabilir. rnein;

a) patlayc ortamlarda kullanlmas amalanm makinalarda;

- tamamen pnmatik veya hidrolik kumanda sitemleri ve makina tahrik edicilerin,

- Yaps itibariyle gvenli elektrik donanmnn (EN 50020) kullanlmas,

b) zcler gibi ileme tbi tutulacak zel mamullerde, scakl parlama noktasnn ok altnda
tutacak donanmn kullanlmas,

c) yksek grlt seviyelerinden kanlmas iin alternatif donanmn kullanlmas, rnein;

- pnmatik yerine elektrik donanmn kullanlmas,

- belirli artlar altnda mekanik kesme yerine su jetiyle kesme yaplmas.

4.5 Bir bileenin dier bileen zerindeki pozitif mekanik etkisi prensibinin
uygulanmas
Hareket eden bir mekanik bileen, kanlmaz olarak, dorudan temas veya rijit bir eleman vastasyla, baka
bir paray da kendisiyle birlikte hareket ettiriyorsa, bu bileenler pozitif bir ekilde balanmtr. Buna,
elektrik devrelerinde anahtarlama cihazlarnn pozitif ama ilemi rnek verilebilir (IEC 60947-1 ve ISO
14119 Madde 5.7).

Not - Bir mekanik bileen hareket ederek baka bir bileenin serbest hareket etmesine imkn veriyorsa
(rnein, yer ekiminin etkisiyle, yay kuvvetiyle) ilk bileenin dieri zerinde pozitif mekanik etkisi
yoktur.

4.6 Dengenin korunmas iin tedbirler
Belirlenmi kullanma artlar altnda gvenli olarak kullanlabilmelerini salamak zere, makinalar, yeterli
dengeye sahip olacak ekilde tasarmlanmaldr.

Hesaba katlacak faktrler aadakileri iermektedir:
Taban geometrisi,
Ykleme dhil arlk dalm,
Dinamik kuvvetler; makina paralarnn, makinann kendisinin veya makinann zerindeki elemanlarn
hareketinden kaynaklanan bu kuvvetler devirme momentine neden olabilir,
Titreim,
Arlk merkezinin salnm,
Makinann hareket ettirilmesi veya baka bir yerde yeniden kurulmas durumunda tayc yzeylerin
zellikleri (rnein, zemin artlar, eim),
D kuvvetler (rzgr basnc, elle uygulanan kuvvetler).

Denge; makinann mr boyunca, tanmas, hareket ettirilmesi, tesisi, kullanm, iletimden kaldrlmas ve
sklmesi dhil btn aamalarda dnlmelidir.

Denge iin uygulanabilecek teknik koruma tedbirleri ile ilgili dier koruyucu tedbirler Madde 5.2.6da
verilmitir.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

5
4.7 Srekli kullanm iin tedbirler
Bir makina tasarmlanrken aadaki srekli kullanm faktrleri dikkate alnmaldr:
Eriilebilirlik; i elbiseleri ve kullanlan aletlerin boyutlar dhil, ortam lleri ve insan vcut llerini
dikkate alarak,
Kullanm kolayl, insan kabiliyetini dikkate alarak,
zel alet ve donanm saysnn snrlandrlmas.

4.8 Ergonomik prensiplere uyulmas

4.8.1 Makina tasarmlanrken kullancnn zihinsel veya fiziksel gerginlik ve gerilmenin azaltlmas iin
ergonomik prensipler dikkate alnmaldr. Bu prensipler, temel tasarmda makinaya (otomasyon derecesi) ve
kullancya grevler verilirken gz nnde tutulmaldr.

Not - Bu husus ilemin performans ve gvenirliini de artrr, bu suretle makinann btn kullanm
aamalarnda hata olasl der.

Amalanan kullanc poplsyonda bulunabilecek vcut lleri, g ve duru biimleri, hareketlerin genlii,
evrimsel ilemlerin sklklar dikkate alnmaldr (ISO 10075 ve ISO 10075-2).

Kumandalar, iaretler ve veri gsterim elemanlar gibi kullanc makina ara yznn btn elemanlar
kullanc ve makina arasnda ak ve net etkileimi salamak zere kolayca anlalr ekilde
tasarmlanmaldr.

(EN 614-1, ISO 6385, EN 13861 ve IEC 61310-1)

Tasarmc, zellikle, makina tasarmnn aada verilen ergonomik unsurlarn dikkate almaldr:

4.8.2 Makinann kullanm srasnda gerginlik yaratacak duru ve hareketlerden kanlmas (rnein,
makinann eitli kullanclara gre ayarlanmas iin imknlarn salanmas).

4.8.3 Makinalarn (daha ziyada elle tutulan ve seyyar makinalarn), harcanacak insan gc, kumandalarn
tahrik edilmesi ve el, kol, bacak anatomisi de dikkate alnarak kolaylkla altrlacak ekilde tasarmlanmas.

4.8.4 Mmkn olduu lde grlt, titreim ve sl etkilerden kanlmas (rnein, ar scaklklar).

4.8.5 Kullancnn alma ritminin otomatik evrim srasyla irtibatlanmasndan kanlmas.

4.8.6 Makinann ve/veya mahfazalarnn tasarm zellikleri ortam aydnlatmasn yetersiz klyorsa, alma
alannn ve ayarlama, kurma ve sk bakm noktalarnn aydnlatlmas iin makinada veya makinann
zerinde yerel aydnlatmalarn salanmas. Risk oluturuyorsa, titrek, gz alc klardan, glgelerden ve
stroboskopik etkilerden kanlmaldr. Ik kaynann ayarlanmas gerekiyorsa, k kayna ayar yapacak
kiilere risk oluturmayacak ekilde konumlandrlmaldr.

4.8.7 El kumandalar (tahrik ediciler), aadakileri salayacak ekilde, seilmeli, yerletirilmeli ve
tanmlanmaldr:
El kumandalar, aka grnebilir, tannabilir ve gerektii yerde uygun ekilde iaretlenmi olmaldr
(Madde 5.4).
El kumandalar, tereddtte veya zaman kaybna neden olmadan ve belirsizlik oluturmadan gvenli
ekilde altrlabilmelidir (rnein, standard kumanda yerleimi, kullancnn bir makinadan benzer tipte
ayn alma dzenine sahip makinaya getiinde hata ihtimalini azaltr).
El kumandalarnn yerleri (basmal dmeler) ve hareketleri (kollar ve direksiyon simitleri) fonksiyonlar
ile uyumlu olmaldr.
El kumandalarnn almalar ek risk oluturmamaldr.

Ayrca EN 894-3e baknz.

Bir kumanda eitli fonksiyonlar yerine getirmek zere tasarmlandnda ve imal edildiinde (klavyelerde
olduu gibi bire bir fonksiyon yerine getirilmiyorsa), gerekletirilecek fonksiyon, aka gsterilmeli ve bu
fonksiyon gerektii durumlarda kullanc tarafndan onaylanmaldr.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

6
Kumandalarn yerleimi, hareketleri ve altrma direnci, yaptklar ilere uygun olacak ekilde ergonomik
prensipler dikkate alnarak dzenlenmelidir. Kullanlmas gerekli olan veya kullanm ngrlebilen kiisel
koruyucu donanmdan (ayakkab, eldivenler vb.) kaynaklanan kstlamalar dikkate alnmaldr.

4.8.8 Gstergeler, kadranlar ve grlebilir grnt birimleri, aadakileri salayacak ekilde seilmeli,
yerletirilmeli ve tanmlanmaldr:
nsann alglama zelliklerine ve parametrelerine uygun.
Gsterilen bilgiler kolaylkla fark edilebilir, tanmlanabilir ve yorumlanabilir (kullancnn ihtiyalarna ve
amalanan kullanma uygun olarak, uzun sreli, ayrt edilebilir, ak ve anlalabilir).
Kumanda, konumundaki kullanc tarafndan kolay alglanabilir.

4.9 Elektrik tehlikelerinin nlenmesi
IEC 60204-1 makinalarn elektrik donanmlarnn tasarm iin genel hususlar, zellikle Madde 6da elektrik
arpmalarna kar korumay, vermektedir. Belirli makinalara ilikin kurallar iin karlk gelen IEC
standardlarna baknz (IEC 61029, IEC 60745, IEC 60335).

4.10 Pnmatik ve hidrolik donanmdan kaynaklanan tehlikelerin nlenmesi
Makinalarn pnmatik ve hidrolik donanmlar, aada verilenleri salayacak ekilde, tasarmlanmaldr:
Devrelerde en byk beyan basn deerinin almas mmkn olmamaldr (rnein, basn snrlayc
cihazlar kullanlarak).
Basn oklar veya ykselmeleri, basn kayplar veya basn dleri ya da vakum kayplar tehlike
oluturmamaldr.
Sznt veya bileen arzalar nedeniyle, tehlikeli svlar fkrmamamal veya hortumlar tehlike yaratacak
ekilde krba hareketi yapmamaldr.
Mmkn ise; makina, g beslemesinden ayrldnda, hava tanklarnn, hava tplerinin ve benzeri
basn kaplarnn (rnein, gaz basnl akmlatrler) zerindeki basnlar, otomatik olarak
drlmelidir (Madde 5.5.4). Bu mmkn deilse; basnl kaplarn tecrit edilmesi, mahali olarak basn
drlmesi ve basnc gstermek iin vastalar salanmaldr(ISO 14118, Madde 5).
Makinann g beslemesinden ayrlmasndan sonra basn altnda kalan btn elemanlar, aka
tanmlanm boaltma tertibatlar ile herhangi bir ayar ve bakm faaliyetinden nce bu elemanlarn
basnlarn drlmesi gerekliliine ilikin bir uyar etiketi ile tehiz edilmelidir.

Ayrca ISO 4413 ve ISO 4414e baknz.

4.11 Kumanda sistemine gvenli tasarmdan kaynaklanan yapsal tedbirlerin
uygulanmas

4.11.1 Genel
Kumanda sisteminde tasarmda alnacak gvenlik tedbirleri, bu sistemlerin gvenlikle ilikin performanslar
yeterli miktarda risk azaltmas salayacak ekilde seilmelidir (ISO 13849-1).

Makina kumanda sistemlerinin doru tasarmlanmas, ngrlemeyen ve potansiyel olarak tehlikeli makina
tepkilerinin nlenmesini salayabilir.

Tehlikeli makina tepkilerin tipik nedenleri aada verilmitir:
Kumanda sistem mantnn uygun tasarmlanmamas veya deitirilmesi (bilerek veya bilmeden),
Kumanda sisteminin bir veya bir ka bileeninin geici veya kalc hata veya arzas,
Kumanda sisteminin g beslemesindeki deimeler veya arza,
Kumanda cihazlarnn uygun seilmemesi, tasarmlanmamas ve yerletirilmemesi.

Tehlikeli makina tepkilerinin tipik rnekleri aada verilmitir:
stem d altrma/ beklenmeyen alma (ISO 14118),
Kontrolsz hz deiiklii,
Hareket eden paralarn durdurulamamas,
Makinann hareketli parasnn veya makinaya balanm i parasnn drlmesi veya dar atlmas,
Koruyucu cihazlarn (iptal veya arza sonucunda) etkisiz hle gelmesinden kaynaklanan makina
faaliyetleri.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

7
Tehlikeli makina tepkilerinin nlenmesi ve gvenlik fonksiyonlarnn salanmas iin, kumanda sistemi Madde
4.11 ve Madde 4.12de verilen prensiplere ve metotlara uygun olarak tasarmlanmaldr. Bu prensipler ve
metotlar, artlara gre mstakil olarak veya birletirilerek uygulanmaldr (ISO 13849-1 ve IEC 60204-1
Madde 9 il Madde 12).

Kumanda sistemleri, kullancnn makinayla etkileimini gvenli ve kolaylkla salayacak ekilde
tasarmlanmaldr; bu husus aada verilen bir veya daha fazla zmlemeleri gerektirir:
altrma ve durdurma artlarnn sistematik analizi,
Belirli iletim modlar iin nlemler (rnein, normal durdurmadan sonra altrma, evrimin
kesilmesinden sonra tekrar altrma, makina zerindeki i parasnn kaldrlmas, bir makina elemann
arzalanmas durumunda makinann bir baka parasnn almas),
Kusurlarn ak ekilde gsterimi,
Makinann tehlikeli tepkisinin neden olabilecei istem d altrma komutlarnn retilmesini engellemesi
iin tedbirler (rnein, kapakl altrma tertibat),
Tehlikeli makina tepkisine neden olabilecek makinann tekrar almasnn nlenmesi iin, korunmu
durdurma kumandalar (rnein, ara kilit).

Makina sistemleri, acil durdurma, koruyucu tedbirlerden kaynaklanan durdurma ve/veya tecrit ve enerjinin
boatlmas iin eitli blgelere ayrlabilir. Farkl blgeler aka tanmlanmal ve makinann hangi
parasnn hangi blgeye ait olduu belli olmaldr. Benzer ekilde kumanda cihazlarnn (rnein, acil
durdurma cihaz, beslemeyi ayrc cihazlar) ve/veya koruyucu cihazlarn hangi blgelere ait olduklar da belli
olmaldr. Dinamik etkiler iin yedek pay ayrlmaldr (rnein, yk salnm).

rnein;
uzaktan kumanda edilenler hari, yaya tarafndan kumanda edilen seyyar makinalarn hareket hz
yrme hzyla uyumlu olmaldr.
insan tama aralarnn ve kiileri yerden kaldrmak iin kullanlan tayc aralarn hareket aral, hz,
hzlanmalar ve yavalamalar, kullanc ve makinann tepki verme sreleri de dikkate alnarak, tehlike
oluturmayacak deerlerle snrlandrlmaldr.
yk kaldrma makinalarnn paralarnn hareket aral belirli snrlar dhilinde tutulmaldr.

Makina, bamsz olarak da kullanlabilen farkl elemanlar senkronize (e zamanl) kullanacak ekilde
tasarmlanmsa, kumanda sistemi senkronizasyon eksikliinden kaynaklanan riskleri nleyecek ekilde
tasarmlanmaldr.

4.11.2 Dhil g kaynann altrlmas/haric g kaynann almas
Dhil g kaynann altrlmas veya haric g kaynann almas, alan paralarn hareket etmesine
neden olmamaldr (rnein, iten patlamal motorun altrlmas seyyar makinann hareket etmesine
sebebiyet vermemesi, elektrik besleme ebekesine balant elektrikli bir makinann alan paralarnn
hareket etmesine neden olmamaldr) (IEC 60204-1 Madde 7.5).

4.11.3 Bir mekanizmann altrlmas/durdurulmas
Bir mekanizmann hareket etmeye balamas veya hzlanmas iin ilk hareket, gerilim uygulanmas/gerilimin
arttrlmas veya akkan basnc uygulanmas/akkan basncnn arttrlmas ile veya ikili lojik elemanlar sz
konusu olduunda, 0 hlinden 1 hline gei ile gerekletirilmelidir (1 hli en st enerji hlin temsil
ediyorsa).

Bir mekanizmann durdurulmas veya yavalatlmas iin ilk hareket, gerilimin kesilmesi/gerilimin drlmesi
veya akkan basncnn kesilmesi/akkan basncnn drlmesi ile veya ikili lojik(mantk) elemanlar sz
konusu olduunda, 1 hlinden 0 hline gei ile gerekletirilmelidir (1 hli en st enerji halini temsil
ediyorsa).

Not - Belirli uygulamalarda (rnein, yksek gerilim g kesicileri) bu prensip uygulanamaz. Bu durumda
durdurma veya yavalama iin ayn gvenlik seviyesini elde etmek zere, dier tedbirler
uygulanmaldr.

Kullancnn, srekli yavalamay muhafaza edebilmesi iin, bu prensip uygulanmad (rnein, kendinden
tahrikli seyyar makinann hidrolik frenleme tertibat) takdirde, makina ana frenleme sisteminin arzalanmas
durumunda yavalatmann ve durdurmann salanmas iin vastalarla tehiz edilmelidir.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

8
4.11.4 G kesintisinden sonra tekrar alma
Makinann, makina g kesintisinden sonra tekrar enerjili hle gelmesi durumunda, e zamanl olarak tekrar
almaya balamas tehlike oluturuyorsa, nlenmelidir ( rnein, otonom rle, devre ac veya vana).

4.11.5 G beslemesinin kesilmesi
Makinalar, g beslemesinin kesilmesi veya ar dalgalanmasndan kaynaklanan tehlikeli durumlar
nleyecek ekilde tasarmlanmaldr. En az aadaki kurallar salanmaldr:
Makinann durdurma fonksiyonlar, alr durumda kalmaldr.
Gvenlik amacyla srekli altrlmas gereken btn tertibatlar, gvenliin srekliliini salamak iin
etkin bir ekilde almaldr (rnein, kilitleme, balama tertibatlar, soutma veya stma cihazlar,
kendinden tahrikli seyyar makinalarn g destekli (hidrolik) direksiyon sistemleri).
Potansiyel enerji nedeniyle harekete meyilli makina paralar veya i paralar ve/veya ykler, gvenli
ekilde aaya indirilmeleri iin gerekli sre kadar bulunduklar konumda tutulabilmelidir.

4.11.6 Otomatik izlemenin kullanlmas
Otomatik izleme ile bir bileen veya bir eleman fonksiyonunu yerine getirebilme zelliini yitirdii takdirde ya
da ilem artlar tehlikeler oluturacak ekilde deitirildiinde, koruyucu tedbir tarafndan uygulanan
gvenlik fonksiyonu/fonksiyonlar yrtlemez hle gelmemesinin salanmas amalanmaktadr.

Otomatik gzetim sistemi ya kusuru hemen tespit eder ya da gvenlik fonksiyonuna tekrar ihtiya
duyulmadan kusurun tespit edilmesi iin periyodik kontrolleri yrtr. Her iki farkl durumda da, koruyucu
tedbir hemen balatlabilmeli veya belirli bir durum oluuncaya kadar geciktirilebilmelidir (rnein, makina
evrimin balangc).

Koruyucu tedbirler, rnein;
tehlikeli ilemin durdurulmas,
arzadan sonraki ilk durmadan sonra bu ilemin tekrar balamasnn nlenmesi,
alrmn balatlmas
olabilir.

4.11.7 Programlanabilir elektronik kumanda sistemleri ile gerekletirilen gvenlik
fonksiyonlar

4.11.7.1 Genel
Programlanabilir elektronik donanm ieren bir kumanda sistemi (rnein, programlanabilir kumandalar)
makinada gvenlik fonksiyonlarnn yerine getirilmesinde kullanlabilir. Programlanabilir bir elektronik
kumanda sisteminin kullanld durumda, gvenlik fonksiyonlarnn zelliklerine gre sistemin performans
zellikleri gz nne alnmaldr.

Programlanabilir elektronik kumanda sistemi, rastgele donanm arzas olasl ve gvenlikle ilgili kumanda
fonksiyonlarnn performansn olumsuz etkileyecek sistematik arzalarnn oluma olasl yeterince dk
olacak ekilde tasarmlanmaldr. Programlanabilir bir elektronik kumanda sisteminin izleme fonksiyonunu
gerekletirdii durumda, sistemin kusur tespitindeki davran gz nnde tutulmaldr (IEC 61508 standard
serisi).

Not - Hem taslak hlindeki IEC 62061 hem de ISO 13849-1 (revizyon), ikisi de makinalarda gvenlikle ilgili,
programlanabilir elektronik kumanda sistemlerine uygulanabilecek klavuz bilgileri salar.

Programlanabilir elektronik kumanda sistemleri, her gvenlik fonksiyonu iin belirtilen performansn (rnein,
IEC 61508 standard serisindeki gvenli btnlk seviyesi GBS) yakalandn temin edecek ekilde tesis
edilmeli ve dorulanmaldr. Dorulama, btn paralarn gvenlik fonksiyonun yerine getirilmesi iin doru
bir ekilde etkiletiklerinin ve istenmeyen fonksiyonlarn meydana gelmediinin gsterilmesi iin deneyler ve
analizlerden (rnein, statik, dinamik analizler veya arza analizi) olumaktadr.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

9
4.11.7.2 Donanmla ilgili hususlar
Donanmlar (alglayclar, tahrik ediciler, mantk zmleyiciler) yerine getirilecek gvenlik
fonksiyonun/fonksiyonlarnn hem fonksiyonel, hem de performans zelliklerini karlayacak ekilde, zellikle
aadaki vastalar kullanlarak, seilmelidir (ve/veya tasarmlanmaldr):
Mimar kstlamalar (rnein, sistemin yaplandrlmas, sistemin kusurlara tahamml zellii, sistemin
kusur tespitinde ki davran ekli),
Tehlikeli rastgele donanm arza olasl uygun olan donanm ve cihazlarn seilmesi (ve/veya
tasarmlanmas),
Sistematik arzalardan kanlmas ve sistematik kusurlarn kontrol edilmesi iin donanma tedbir ve
tekniklerinin dhil edilmesi.

4.11.7.3 Yazlmla ilgili hususlar
Yazlm (dhil iletim yazlmn -sistem yazlm- ve uygulama yazlm dhil) gvenlik fonksiyonlar iin
performans zelliklerini karlanacak ekilde tasarmlanmaldr (IEC 61508-3).

4.11.7.4 Uygulama yazlm
Kullanc uygulama yazlmn tekrar programlayamamaldr. Bu husus tekrar programlanamayan hafzaya
gml (tmleik) yazlmlarn kullanlmas ile elde edilebilir (rnein, mikro denetleyici, uygulamaya zel
tmleik devre ASIC-).

Uygulama, kullanc tarafndan tekrar programlamay gerektiriyorsa, gvenlik fonksiyonlar ile ilgili yazlma
eriim, rnein, aadakiler ile kstlandrlmaldr:
Kilitler,
Yetkili kiiler iin parolalar.

4.11.8 Elle kumandaya ilikin prensipler

a) Elle kumanda cihazlar Madde 4.8.7de verilen ilgili ergonomik prensiplere gre tasarmlanmal ve
konumlandrlmaldr.
b) Her altrma kumanda cihaznn yanna bir durdurma cihaz yerletirilmelidir. altrma/durdurma
fonksiyonlarnn basld srece alan bir kumanda cihaz vastasyla gerekletirildii durumlarda,
basld srece alan kumanda cihaz, serbest brakldnda, durdurma komutu vermemesi bir risk
oluturuyorsa, bamsz bir durdurma kumanda cihaz temin edilmelidir.
c) Elle kumandalar, ihtiya nedeniyle belirli kumandalar dnda (bu kumandalar, acil durdurma
kumandas veya talimat girii salayan kollu kumanda aleti gibi, zarar blgesinde konumlandrlmaldr)
zarar blgesinin etki alanndan uzakta konumlandrlmaldr.
d) Mmkn olduu yerlerde, kumanda cihazlar ve kumanda konumlar kullancnn alma alann veya
tehlike blgesini gzlemleyecek biimde konumlandrlmaldr.

zerine binilen seyyar makinalarn srcleri sr konumundan, makinann altrlmas iin gerekli
btn kumanda cihazlarn, dier konumlardan daha gvenli ekilde kumanda edilebilecek fonksiyonlar
iin olanlar hari, tahrik edebilmelidir.

nsanlar kaldrmak iin tasarlanan makinalarda, kaldrma, indirme ve uygun olduu takdirde taycnn
hareket ettirilmesi iin kumandalar taycnn ierisinde konumlandrlmaldr. Gvenli alma,
kumandalarn tayc dna yerletirilmesini gerektiriyorsa, tayc ierisindeki kullancya tehlikeli
hareketlerin nlenmesi iin vastalar salanmaldr.

e) Ayn tehlike unsurunun eitli kumandalar vastasyla balatlmasnn mmkn olduu durumlarda,
kumanda devresi belirli zamanda yalnzca bir kumandann etkin olaca ekilde dzenlenmelidir. Bu
husus zellikle dier kumandalarn yannda, kullancnn zarar blgesine birlikte girebilecei tanabilir
kumanda birimi ile elle kumanda edilebilen makinalar iin geerlidir.
f) Kumanda tahrik edicileri, riskin bulunduu durumlarda, bilinli bir altrma olmadan etkileri meydana
gelmeyecek ekilde tasarmlanmal ve mahfaza altna alnmaldr (ISO 9355-1 ve ISO 447).
g) Gvenli almalar kullancnn srekli ve dorudan kumandasna dayal olan makina fonksiyonlar
iin, kumanda konumunda kullancnn bulunmasn salayacak tedbirler, rnein, kumanda
cihazlarnn tasarm ve konumlandrlmas ile ilgili olanlar alnmaldr.
h) Kablosuz kumandalar iin, haberlemenin kaybedilmesi dhil, doru sinyallerin alnamad
durumlarda otomatik durdurma gerekletirilmelidir (IEC 60204-1, Madde 9.2.7).

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

10
4.11.9 Ayarlama, veri girii, ilem deitirme, kusur tespiti, temizleme veya bakm iin
kumanda modlar
Makinann, ayarlama, veri girii, ilem deiiklii, kusur tespiti, temizleme veya bakm iin mahfazann
yerinin deitirilmesi veya sklmesi ve/veya koruyucu cihazlarnn etkisiz hle getirilmesi gerektii ve bu
ilemlerin amac bakmndan makinann veya makinann bir parasnn altrlmas gerektii durumlarda,
kullancnn gvenlii, aadakileri e zamanl olarak gerekletirecek zel kumanda modu ile
salanmaldr:
Dier btn kumanda modlarnn etkisiz hle getirilmesi,
Sadece onaylama cihaznn, basld srece alan kumanda cihaznn veya iki el kumanda cihaznn
srekli tahrik edilmesi hlinde almaya msaade edilmesi,
Tehlikeli elemanlarn almasna yalnzca, azaltlm risk artlarnda msaade edilmesi (rnein
azaltlm hz, azaltlm g/kuvvet, adm adm altrma, rnein, snrl hareket kumanda cihaz ile).

Not - Baz zel makinalar iin, farkl koruyucu tedbirler uygun olabilir.

Bu kumanda modu aadaki bir veya daha fazla tedbirle ile ilikilendirilmelidir:
Mmkn olduu lde zarar blgesine eriimin kstlanmas,
Kullancnn kolaylkla eriebilecei acil durdurma kumandas,
Kumanda edilen elemanlarnn grlmesine imkn salayan tanabilir kumanda birimleri (talimat girii
salayan kollu kumanda aleti) ve/veya yerel kumandalar

(IEC 60204-1, Madde 9.2.4).

4.11.10 Kumanda ve iletim modlarnn seilmesi
Makina, farkl koruyu tedbirler ve/veya alma ilemleri (rnein, ayarlamaya, kurmaya, bakma, muayeneye
imkn vermek zere) gerektiren eitli kumanda veya alma modlarnda kullanlabilmesini salayacak
ekilde tasarmlanm ve imal edilmi ise, her konumda kilitlenebilecek mod seici ile donatlmaldr.
Seicinin her konumu aka ayrt edilebilir olmal ve yalnzca bir kumanda veya alma moduna imkn
vermelidir.

Seici, makinann belirli fonksiyonlarnn baz kullanc snfnn kullanmna kstlayan baka bir seme
vastasyla deitirilebilir (rnein, saysal olarak kumanda edilen belirli fonksiyonlar iin eriim kodlar).

4.11.11 Elektromanyetik uyumluluun (EMU) salanmas iin tedbirler
Elektromanyetik uyumluluk hakknda rehber bilgiler iin IEC 60204-1 Madde 4.4.5e ve IEC 61000-6
standard serisine baknz.

4.11.12 Kusur tespitine yardmc olunmas iin tehis sistemlerin kullanlmas
Kusur tespitine yardmc olunmas iin tehis sistemleri hibir koruyucu tedbirin etkisi hle getirilmesini
gerektirmeyecek ekilde kumanda sistemine dhil edilmelidir.

Not - Bu sistemler makinann kullanlrln ve srekli kulanm arttrrken, ayrca bakm personelinin
tehlikelere maruz kalma riskini azaltr.

4.12 Gvenlik fonksiyonlarnn arzalanma olaslnn en aza indirilmesi
Makinalarda gvenlik sadece kumanda sisteminin gvenirliine deil, makinann btn paralarnn
gvenirliine de baldr.

Makinalarnn gvenli olarak kullanm iin gvenlik fonksiyonlarnn srekli olarak almas esastr. Bu
husus aadakiler ile salanabilir:

4.12.1 Gvenilir bileenlerin kullanlmas
Gvenilir bileenler makinada tehlikeli bozukluklar oluturulan arza olasl dk, amalanan kullanm
artlarnda donamnn kullanmndan kaynaklanan btn bozucu etkilere ve gerilmelere, kullanm iin
belirlenmi bir sre veya alma says iin, dayanma zelliindeki bileenlerdir. Bileenler yukarda
belirtilen btn faktrler dikkate alnarak seilmelidir (Madde 4.13).

Not 1 - Gvenilir bileenler yi snanm bileenler ile e anlamda deildir.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

11
Not 2 - Hesaba katlacak ortam artlar; rnein, darbe, titreim, dk scaklk, s, nem, toz, paslandrc
ve/veya andrc maddeler, statik elektrik, manyetik ve elektrik alanlardr. Bu artlar nedeniyle
oluabilecek bozucu etkiler, rnein, yaltm hatalar, kumanda sistemi elemanlarnn geici veya kalc
arzalanmalarna neden olabilir.

4.12.2 Ynlendirilmi arza mod bileenlerin kullanlmas
Ynlendirilmi arza mod bileenleri veya sistemleri baskn arza modu nceden bilinen ve bilinen bu
arzalar makinann fonksiyonunu tehlike yaratmayacak ekilde deitirilmesine sebebiyet vermek iin
kullanlabilen bileen veya sistemlerdir.

Not - Baz durumlarda bu arzalarn olumsuz etkilerini snrlamak iin ek tedbirlerin alnmas gerekir.

Her zaman bu tip bileenlerin kullanlmas, zellikle yedeklerin bulunmad durumlarda, dnlmelidir.

4.12.3 Bileenlerin veya alt sistemlerin yedekli kullanlmas
Makinann gvenlikle ilgili paralarnn tasarmlanmasnda, bir bileen bozulduunda bir dier (veya dier
bileenler) bileen bu bileenin fonksiyonunu/fonksiyonlarn yerine getirmeye devam etmesinin, dolaysyla
gvenlik fonksiyonunun alr halde kalmasnn salanmas iin birden fazla yedek bileen kullanlabilir.

Uygun ilemin balatlabilmesi iin, bileen arzalar tercihen otomatik izleme (Madde 4.1.6) ile, baz
durumlarda dzenli muayenelerle (muayene sklnn bileenin beklenen mrnden daha ksa olmas
kaydyla), tespit edilmelidir.

Ayn nedene bal arzalardan (rnein, elektromanyetik bozucu etkiler) veya ayn hata trne ait arzalardan
kanlmas iin ok farkl tasarm ve/veya teknolojiler kullanlabilir.

4.13 Donanmn gvenirlii ile tehlikelere maruz kalmann snrlanmas
Makinann btn bileen paralar arttrlm gvenirlii dzeltme (kusur giderme) gerektiren faaliyet skln
azaltr, bylece tehlikelere maruz kalma riskini azaltlr.

Bu husus, g sistemleriyle (hareketli para) birlikte kumanda sistemlerine, makinann gvenlik
fonksiyonlaryla birlikte dier fonksiyonlarna uygulanr.

Gvenirlii bilinen gvenlik asndan hassas bileenler (rnein, baz alglayclar gibi) kullanlmaldr.

Mahfaza ve koruyucu cihaz elemanlar, arzalanmalar durumunda insanlar tehlikeye maruz brakabilecekleri
ve gvenirlikleri zayf olduu takdirde bu cihazlarnn devre d braklmasn tevik edecei iin, zellikle
gvenilir olmaldr.

4.14 Ykleme (besleme)/boaltma (ayrma) ilemlerinin mekanizasyonu veya
otomasyonu
Ykleme (besleme)/boaltma (ayrma) ilemlerinin veya daha genel olarak tama ilemlerinin (i
paralarnn, malzemelerin, maddelerin) mekanizasyon veya otomasyonu, insanlarnn alma noktalarnda
tehlikelere maruz kalmalarn azaltarak bu ilemlerden kaynaklanan riskleri snrlandrr.

Otomasyon, rnein, robotlarn, kaldrma ve hareket mekanizmalarnn, hava fleme donanmlar ile elde
edilebilir. Mekanizasyon, rnein, besleme kzaklar, itme ubuklar, elle alan endeks tablalar ile elde
edilebilir.

Otomatik besleme ve ayrma cihazlar, kullanc kazalarnn nlemesinde byk lde katk salamakla
beraber kusurlar dzeltilirken tehlike yaratabilir. Bu cihazlarn kullanmnn cihazlar ile makina paralar veya
ilenen para ve malzemeler arasnda yeni tehlikeler (rnein, yakalama, ezme) oluturmamasna dikkat
edilmelidir. Bu husus salanamad takdirde uygun mahfazalar (Madde 5) temin edilmelidir.

Kendi kumanda sistemleri olan otomatik besleme ve ayrma cihazlar ve ilgili makinann kumanda sistemleri,
btn donanmn btn kumandalar ve iletim modlarnda btn gvenlik fonksiyonlarnn
gerekletirildiinin etrafl ekilde incelenmesinden sonra, birbirlerine balanmaldr.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

12
4.15 Ayar ve bakm noktalarnn zarar blgesinin dnda konumlandrlmas ile
tehlikelere maruz kalnmasnn snrlanmas
Zarar blgelerine eriim ihtiyac, bakm, yalama ve ayarlama noktalarnn bu blgelerin dnda
konumlandrlmas ile en aza indirilir.

5 Teknik koruma tedbirleri ve tamamlayc koruyucu tedbirler

5.1 Genel
Mahfazalar ve koruyucu cihazlar, gvenli tasarmdan kaynaklanan tedbirler ile, gereki olarak, tehlikelerin
ortadan kaldramad veya riskin azaltlamad yerlerde, insanlar korumak iin kullanlmaldr. Ek
donanmlar ieren tamamlayc koruyucu tedbirlerin kullanlmas gerekebilir (ISO 12100-1, Madde 5.4).

Farkl tipteki mahfaza ve koruyucu cihazlar ISO 12100-1 Madde 3.25 ve Madde 3.26da tarif edilmektedir.

Baz teknik koruma tedbirleri birden fazla tehlikeye maruz kalmaya kar kullanlabilir (rnein, mekanik
tehlikenin bulunduu blgeye eriimi engelleyen sabit mahfazann, grlt seviyesinin drlmesinde ve
zehirli maddelerin toplanmasnda kullanlmas).

5.2 Mahfazalarn ve koruyucu cihazlarn seilmesi ve uygulanmas

5.2.1 Genel
Bu madde, temel amac hareketli paralarn oluturduu tehlikelere kar, bu paralarn (ekil 1) nitelii ve
zarar blgesine/blgelerine eriim ihtiyacna gre, insanlar korumak olan mahfazalarn ve koruyucu
cihazlarn seilmesini ve uygulanmalarn kapsar.

Belirli bir makina iin teknik koruma tedbirlerinin tam olarak seimi o makina iin gerekletirilen risk
deerlendirmesi temel alnarak yaplmaldr.

Belirli bir makina tipi veya tehlike blgesi iin uygun teknik koruma tedbirinin seiminde, sabit mahfazann
basit ve normal alma (herhangi bir bozukluk olmadan alma) srasnda kullancnn zarar blgesine
eriimin gerekmedii yerlerde kullanlabilecei aklda tutulmaldr.

Sk eriim ihtiyac arttnda, bu durum ister istemez sabit mahfazann kullanlamayaca sonucunu dourur.
Bu durum alternatif koruyucu tedbirlerin kullanlmasn gerektirir (hareketli ara kilitlemeli mahfaza, alglayc
koruyucu donanm).

Baz durumlarda teknik koruma tedbirlerinin birlikte kullanlmas gerekebilir. rnein, sabit mahfaza ile
birlikte, i parasnn makinaya yklenmesi iin mekanik ykleme (besleme) cihaz kullanld, bylelikle
birincil tehlike blgesine eriim ihtiyacnn ortadan kaldrld durum, bu durumda, eriilebilir ise, mekanik
ykleme (besleme) cihaz ile sabit mahfaza arasnda ikincil iine ekme veya yakalama tehlikesine kar
korunmak iin bir durdurma cihaz gerekli olabilir.

Aadakileri de ierebilecek eitli tehlikelere kar ortak korunmada kumanda konumlarn veya mdahale
blgelerinin mahfaza altna alnmasna dikkat edilmelidir:
Den veya frlatlan nesnelerden kaynaklanan tehlikeler (rnein, nesnelerin dmesini engelleyen bir
yap),
Kirlilik tehlikeleri ( rnein, grltye, titreime, maya, zararl maddelere kar korunma),
Ortamdan kaynaklanan tehlikeler (rnein, sdan, dk scaklktan, kt hava artlarndan korunma),
Makinann devrilmesi veya yuvarlanmasndan kaynaklanan tehlikeler (yuvarlanma veya devrilmeyi
engelleyen yap).

Kapal i istasyonlarnn (rnein, src odalar ve kabinleri) tasarmnda gr, aydnlatma, atmosferik
artlar, eriim ve duru ile ilgili ergonomik prensipler hesaba katlmaldr.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

13

ekil 1 Hareketli paralarn oluturaca tehlikelerden korunmak iin teknik koruma tedbirlerinin
seilmesinde yaralanlacak rehber bilgiler

5.2.2 Normal alma esnasnda tehlike blgesine eriimin gerekmedii durumlar
Makinann normal almas esnasnda tehlike blgesine eriimin gerekmedii durumlarda, teknik koruma
tedbirleri aadakilerden seilmelidir:
a) Sabit mahfazalar (ISO 14120),
b) Mahfaza kilitli veya kilitsiz ara kilitlemeli mahfaza (ISO 14119, ISO 14120 ve bu standard Madde 5.3.2.3),
c) Kendiliinden kapanan mahfaza (ISO 14120, Madde 3.3.2),
d) Alglayc, koruyucu donanm, rnein elektrie duyarl koruyucu donanm (IEC 61496-1, IEC 61496-2)
veya basnca duyarl tabla (ISO 13856-1).

5.2.3 Normal alma esnasnda tehlike blgesine eriimin gerektii durumlar
Makinann normal almas esnasnda tehlike blgesine eriimin gerektii durumlarda, teknik koruma
tedbirleri aadakilerden seilmelidir:
a) Mahfaza kilitli veya kilitsiz ara kilitlemeli mahfaza (ISO 14119, ISO 14120 ve bu standard Madde 5.3.2.3),
b) Alglayc koruyucu donanm, rnein elektrie duyarl koruyucu donanm (IEC 61496-1, IEC 61496-2),
c) Ayarlanabilir mahfaza,
d) Kendiliinden kapanan mahfaza (ISO 14120, Madde 3.3.2),
e) ki el kumanda cihaz (ISO 13851),
f) Ara kilitlemeli balatma fonksiyonlu mahfaza (kumandal mahfaza)(Madde 5.3.2.5).
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

14
5.2.4 Makinann ayarlanmas, makinaya veri girii, ilem deiiklii, kusur tespiti, temizleme
veya bakm esnasnda tehlike blgesine eriimin gerektii durumlar
Mmkn olduu lde makinalarda teknik koruma tedbirleri, imalt yapan personel ile birlikte makinann
ayarlanmas, makinaya veri girii, ilem deiiklii, kusur tespiti, temizleme veya bakm yapan personelin de,
grevlerini yapmalarn engellemeden, korunmalarn salayacak ekilde tasarmlanmaldr. Bu grevler, risk
deerlendirmesinde belirlenmeli ve makinann kullanmnn bir paras olarak ele alnmaldr (ISO 12100-1,
Madde 5.3).

Not - Makinann g beslemesine bal kalmasn gerektirmeyen ilerin (zellikle bakm ve onarm ileri)
yrtlmesi srasnda makinann kapatlmas (Madde 5.5.4, ISO 14118, Madde 4.1 ve Madde 5) g
beslemesinden tecridi ve enerjisinin boaltlmas en yksek seviyede koruma salar).

5.2.5 Alglayc koruyucu donanmn seilmesi ve uygulanmas
1)


5.2.5.1 Seim
Alglama fonksiyonunun dayand teknolojilerin eitlilii nedeniyle, btn alglayc koruyucu donanm
tipleri, gvenlik uygulamalar iin eit derede uygun olmaktan epey uzaktr. Aada verilen hususlar
tasarmcya her uygulama iin en uygun cihaz/cihazlarn seilmesi iin seim kriterlerini salamay
amalamaktadr:

Alglayc koruyucu cihaz tipleri aadakileri ierir, rnein;
- k perdeleri,
- lzer tarayclar gibi tarama cihazlar,
- basnca duyarl tablalar,
- yaklamaya kar koruyucu ubuk ve teller.

Alglayc koruyucu cihazlar aadaki amalarla kullanlabilir:
- Yaklamaya kar koruma salamak iin,
- Olgunun alglanmas iin,
- Hem yaklamaya kar koruma ve hem de olgunun alglanmas iin,
- Makinay tekrar balatmak iin (uygulamas g olan bir seenektir).

Not - Baz koruyucu donanm tipleri olgunun alglanmasna veya yaklamaya kar korumaya uygun
olmayabilir.

Dierleri ile birlikte, makinalarn aada verilen karakteristikleri tek bana alglayc koruyucu donanmn
kullanlmasn olanaksz klar:
- Makinada, malzeme veya bileen paralarnn dar frlatmaya kar eilim,
- Kirleticilere kar mahfaza kullanlmas ihtiyac (grlt, ma, toz vb.),
- Makinann dzensiz veya ar durma sresi,
- evrimin orta yerinde makinann durdurulamamas.

5.2.5.2 Uygulama

a) Aadaki hususlar dikkate alnmaldr:

- Alglama blgesinin bykl, zellikleri ve konumu (baz alglayc koruyucu donanm tiplerinin
konumlandrlmasnn yer ald ISO 13855e baknz),
- Cihaznn kusurlu durumlara verdii tepki (elektrie duyarl koruyucu donanm iin IEC 61496-1,
IEC 61496-2ye baknz),
- Yanl alglama olasl,
- Alglama kabiliyeti ve zaman ierisinde bu kabiliyetindeki deimeler (rnein, yanstc yzeylere, dier
suni aydnlatma kaynaklar, gne veya havadaki kirlilikler gibi farkl ortam artlarna kar
duyarllk).

Not - IEC 61496-1de elektrie duyarl koruyucu donanmlarn alglama kabiliyetleri tanmlanmaktadr.

1)
Daha ayrnt bilgiler taslak IEC 62046de verilmektedir.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

15
b) Alglayc koruyucu donanm hareketli paraya, aadakileri salayacak ekilde entegre edilmeli ve
makinann kumanda sistemi ile irtibatlandrlmaldr:

- Bir insan veya bir organn alglar alglamaz komut verilmelidir.
- Alglanan insann kendisini veya organn geri ekmesi, kendi kendiliine, tehlikeli makina
fonksiyonu/fonksiyonlarn tekrar balatmamaldr; bu nedenle alglayc koruyucu donanm tarafndan
verilen komut yeni komut verilene kadar geerli kalmaldr.
- Tehlikeli makina fonksiyonu/fonksiyonlar, kullancnn, gzleyebildii tehlike blgesinin dna
yerletirilmi bir kumanda cihaz ile, bilerek tahrik sonucu tekrar almaya balamaldr.
- Engelleme fazlar hari, alglayc koruyucu cihazn alglama fonksiyonu kesintiye uradnda, makina
altrlamamaldr.

Not - Engelleme, geici olarak gvenlik fonksiyonu/fonksiyonlarnn kumanda sisteminin gvenlikle ilikili
paralar tarafndan otomatik olarak geici durdurulmasdr.

- Alglama sahasnn konumu ve ekli, muhtemel sabit mahfazalarla birlikte, bir kiinin veya organnn
alglanmadan tehlike blgesine girmesini veya bulunmasn engellemelidir.

Not - Ayrntlar iin, rnein aktif optoelektronik koruyucu cihazlarnn kusurlu davranlar iin IEC 61496-1,
IEC 61496-2 dikkate alnmaldr.

5.2.5.3 evrim balatmak iin kullanlan hassas koruyucu donanm iin ek kurallar
Bu istisnai uygulamada, makina evrimi, insann veya insann alglanan organnn alglayc koruyucu
donanmn alglama sahasndan geri ekilmesiyle, hibir ilve komut olmadan balar, bu nedenle de Madde
5.2.5.3. b)nin ikinci kknda verilen genel kuraldan sapar. Makinann g beslemesi kapatldnda veya
makina alglayc koruyucu donanmn yaklama tepkisi fonksiyonu ile durdurulduunda, makina evrimi
balatma kumandasnn bilerek tahrik edilmesi sonucunda almaldr. Alglayc koruyucu donanm
tarafndan evrim balatlmasnda, yalnzca IEC 61496 standard serisine uyumlu optoelektronik koruyucu
cihazlar (AOPDler), aadakilerin salanmas kouluyla kullanlmaldr:
a) Yaklamaya kar koruma ve olgu alglama cihaz (IEC 61496-2) olarak kullanlan AOPDin zelliklerinin
ihtiyac karlamas (zellikle: konum, en ksa mesafe (ISO 13855), alglama zellii, gvenirlik ve
kumanda ve frenleme sisteminin izlenmesi).
b) Makinann evrim sresinin ksa olmas ve alglama sahasnn boatlmasnn ardndan makinann tekrar
altrlma sresinin tek bir normal evrim sresine eit olacak ekilde snrlandrlm olmas.
c) Tehlike blgesine sadece, AOPDnin/AOPDlerin alglama sahasna girilerek veya ara kilitlemeli
mahfazalarnn alarak, girilmesi.

Not - Yukarda geen tehlike blgesi, tehlikeli elemanlarnn almasnn alglama sahasnn boaltlmasya
ile balad, herhangi bir blgedir.

d) Birden fazla AOPDnin teknik koruma tedbiri olarak kullanld yerlerde, sadece bir tanesinin evrimi
tekrar balatabilme zelliinde olmas.
e) evrimin otomatik olarak balatlmasndan kaynaklanan daha yksek risk nedeniyle, AOPD ve kumanda
sisteminin ilgili paralar normal artlardakinden daha yksek gvenlikte performansa uygun olmaldr.

5.2.6 Denge iin koruyucu tedbirler
Denge, arlk dalm (Madde 4.6) gibi, gvenli tasarmdan kaynaklanan tedbirler ile salanamyorsa,
aadakiler gibi koruyucu tedbirlerin kullanlmas ile korunmaldr:
- Balama (ankraj) cvatalar,
- Kilitleme tertibatlar,
- Hareket snrlayclar veya mekanik durdurucular,
- Hzlanma/yavalama snrlayclar,
- Yk snrlayclar,
- Denge veya devrilme snrlarna yaklaldn ikaz eden alrmlar.


ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

16
5.2.7 Dier koruyucu cihazlar
Makinann srekli olarak bir kullanc tarafndan kumanda edilmesinin gerektii (rnein, seyyar makinalar,
vinler) ve kullanc hatasnn tehlikeli bir durum oluturaca yerlerde, makina, almann belirtilen snrlar
iinde kalmasn salamak zere gerekli cihazlarla tehiz edilmelidir. zellikle;
- kullanc tehlike blgesini yeterli ekilde gremiyorsa,
- kullanc gvenlikle ilikili bir parametrenin gerek deerini bilmiyorsa (rnein, mesafe, hz, ykn
ktlesi, eim as),
- kullanc tarafndan kumanda edilenler dndaki ilemler tehlike oluturabiliyorsa.

Gerekli cihazlar aadakileri ierir, rnein;
- hareket parametrelerini snrlayan cihazlar (mesafe, a, hz, ivmelenme),
- ar yklemeyi ve momenti snrlayc cihazlar,
- arpmalar veya dier makinalarla giriimi engelleyen cihazlar,
- seyyar makinalarn yaya kullanclarnn ve dier yayalarn tehlikelerden korunmas iin cihazlar,
- dndrme momenti snrlayclar, bileenlerdeki ve sistemlerdeki ar gerilmenin nlenmesi iin krlma
noktalar,
- basn ve scaklk snrlayclar,
- kirliliklerin izlenebilmesi iin cihazlar,
- kullancnn kumanda konumunda olmamas durumunda almay nleyici cihazlar,
- dengeleyiciler yerlerinde deilse kaldrma ileminin engellenmesi iin cihazlar,
- makinann meyil zerinde eimini snrlayan cihazlar,
- hareket etmeden nce bileenlerin gvenli konumda olduklarn temin eden cihazlar.

Bu cihazlar tarafndan tetiklenen, makinann kumandasn kullancnn elinden alan (rnein, tehlikeli
hareketin otomatik olarak durdurulmas) otomatik olarak devreye giren koruyucu tedbirler ile birlikte veya
daha nceden kullancnn uygun harekette bulunabilmesini salamak zere bir uyar sinyali olmaldr (Madde
6.3).

5.3 Mahfazalarn ve koruyucu cihazlarn tasarm kurallar

5.3.1 Genel kurallar
Mahfazalar ve koruyucu cihazlar, mekanik ve dier tehlikeler dikkate alnarak, amalanan kullanma uygun
olarak tasarmlanmaldr. Mahfazalar ve koruyucu cihazlar makinann alma ortamna uygun olarak,
kolaylkla devre d braklamayacak ekilde, tasarmlanmaldr. Bu cihazlar, devre d kalmann tevik
edilmemesi iin, makinann almas ve makina mr boyunca dier fazlar srasnda, mmkn olduu
lde, faaliyetleri en dk seviyede etkilemelidir.

Not - Daha ayrntl bilgi iin, ISO 14120, ISO 13849-1, ISO 13851, ISO 14119, ISO 13856-1, IEC 61496-1,
IEC 61496-2ye baknz.

Mahfazalar ve koruyucu cihazlar;
- salam yapda olmal,
- ek tehlike oluturmamal,
- kolaylkla devre d braklamamal ve etkisiz hle getirilememeli,
- zarar blgesine uygun mesafede yerletirilmelidir (ISO 13852, ISO 13853 ve ISO 13855),
- imalt ileminin izlenebilmesine en az engel tekil etmeli,
- mmknse yerlerinden oynatlmadan, aletlerin yerlerine taklmas veya deitirilmesin esnasnda esas
faaliyetin yrtlebilmesini ve ayrca, bakm srasnda, yalnzca iin yaplaca blgeye geii
salamaldr.

Mahfazalardaki aklklar iin ISO 13852 ve ISO 13853e baknz.

5.3.2 Mahfazalar iin kurallar

5.3.2.1 Mahfazalarn grevleri
Mahfazalarn aadaki grevleri yerine getirmeleri gerebilir:
- Mahfaza tarafndan evrelenen blgeye eriimin engellenmesi.
- Makinadan dar atlabilecek veya drlebilecek malzeme, i paras, tala ve svlarnn
korunmas/tutulmas ve makinann oluturabilecei kirliliklerin azaltlmas (grlt, ma, toz, duman,
gaz gibi tehlikeli maddeler).

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

17
Ayrca, mahfazalarn, elektrik, scaklk, yanma, patlama, titreim, grnebilirlik (ISO 14120) ve kullanc
konumu ergonomisiyle (kullanlabilirlik, kullancnn hareketleri, duruu, rutin hareketler) ilgili belirli zelliklere
sahip olmalar gerekebilir.

5.3.2.2 Sabit mahfazalar iin kurallar
Sabit mahfazalar yerlerine gvenli ekilde;
- kalc olarak (kaynak ilemi ile) tutturulmal veya
- balama elemanlar (vida, somun) ile, alet kullanmadan alamayacak/yerlerinden karlamayacak ekilde
tutturulmaldr; mahfazalar, balama elemanlar olmadan kapal konumda kalmamaldr (ISO 14120).

Not - Sabit mahfaza, rahat alabilmesi iin, mentee ile balanabilir.

5.3.2.3 Hareketli mahfazalar iin kurallar

a) Hareketi aktarma paralarndan kaynaklanan tehlikelere kar koruma salayan hareketli mahfazalar:

- ak olduklarnda, mmkn olduu lde, makinann veya baka bir yapnn zerinde sabit kalmal
(genel olarak mentee ve klavuzlarla) ve
- ara kilitlemeli olmaldr ( gerekli olduu durumda mahfaza kilitlemeli) (ISO 14119).

ekil 1e baknz.

b) Aktarma paralar dndaki hareketli paralardan kaynaklanan tehlikelere kar koruma salayan
mahfazalar, aadakileri salayacak ekilde tasarmlanmal ve makinann kumanda sistemiyle
irtibatlandrlmaldr:

- Hareketli paralar kullancnn eriebilecei bir yerde ise altrlamamal ve almaya baladklarnda
kullanc bu paralara eriememelidir; Bu husus, gerektii durumlarda mahfaza kilitlemeli, ara kilitlemeli
mahfazalar ile salanabilir.
- Mahfazalar, yalnzca, bilinli bir eylem ile, bir alet veya anahtar kullanlmas gibi, ayarlanabilmelidir.
- Mahfazalar, bileenlerinden biri eksikse veya arzalysa, hareketli paralarn altrlmasn engellemeli
veya bu paralar durdurmaldr; bu husus otomatik izleme ile salanabilir (Madde 4.11.6).

ekil 1 ve ISO 14119e baknz.

5.3.2.4 Ayarlanabilir mahfazalar iin kurallar
Ayarlanabilir mahfazalar, yalnzca, tehlike blgesi, ilevsel nedenlerle tamamen kapatlamyorsa kullanlabilir.

Bu mahfazalar;
- belirli bir alma srasnda ayarlar sabit kalacak ekilde tasarmlanmaldr.
alet kullanmadan kolayca ayarlanabilmelidir.

5.3.2.5 Ara kilitlemeli balatma fonksiyonlu mahfazalar (kumandal mahfaza) iin kurallar
Ara kilitlemeli balatma fonksiyonlu mahfaza yalnzca aadaki kurallar karland takdirde kullanlabilir:
- Ara kilitlemeli mahfazalara ilikin btn kurallar salanmas (ISO 14119),
- Makinann evrim sresi ksa olmas,
- Mahfazann en uzun alma sresinin nceden dk bir deere (rnein, evrim sresine denk)
ayarlanmas: Bu sre ald takdirde, ara kilitlemeli balatma fonksiyonlu mahfaza kapatldnda
tehlikeli fonksiyonlar balatlamamal ve makinann tekrar altrlmasndan nce sfrlama gerekli
olmaldr.
- Makinann boyutlar ve ekli bir insann veya organnn, mahfaza kapalyken, tehlike blgesinde ve
tehlike blgesi ile mahfaza arasnda durmasna imkn vermemesi (ISO 14120).
- Sabit (yerinden karlabilir tip) ya da hareketli dier btn mahfazalarn ara kilitlemeli olmas.
- Ara kilitlemeli balatma fonksiyonlu mahfazann ara kilitleme tertibat, arzalanmas hlinde beklenmeyen
alma/istem d altrmaya sebebiyet vermeyecek ekilde tasarmlanmas [rnein, konum
belirleyicilerinin saysnn artrlmas ve otomatik izlemenin kullanlmas (Madde 4.11.6)].
- Mahfazann gvenli ekilde, kendi arlyla derek almay balatamayacak ekilde, ak
tutulabilmesi (rnein, yay veya kart arlkla).

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

18
5.3.2.6 Mahfazalardan kaynaklanan tehlikeler
Aadakilerden kaynaklanabilecek tehlikelerin nlenmesine dikkat edilmelidir:
- Mahfazann yaps (rnein, keskin kenar ve keler, malzeme),
- Mahfazalarnn hareketi (makina gcyle altrlan mahfazalar veya dme ihtimali olan ar
mahfazalardan kaynaklanan makaslama ve kesme blgeleri).

5.3.3 Koruyucu cihazlarn teknik zellikleri
Koruyucu cihazlar, gvenlik fonksiyonunu/fonksiyonlarn doru ekilde yerine getirmesi iin seilmeli veya
tasarmlanmal ve kumanda sistemine balanmaldr.

Koruyucu cihazlar ya uygun mamul standardn karlayacak ekilde seilmeli (rnein, optoelektronik
koruyucu cihazlar iin IEC 61496-2ye baknz) veya ISO 13849-1de biimlendirilen bir veya birden fazla
prensibe gre tasarmlanmaldr.

Koruyucu cihazlar, kumanda sistemine kolay devre d braklmayacak ekilde tesis edilmeli ve
balanmaldr.

5.3.4 Deiik tipte teknik koruma tedbirlerinin kullanlabilmesine ilikin tedbirler
Makinada yaplacak iin eitlilii nedeniyle farkl tipte teknik koruma tedbirinin uygulanmasnn zorunlu
olduu biliniyorsa farkl tipteki teknik koruma tedbirinin makinaya taklabilmesini kolaylatracak tedbirler
alnmaldr.

5.4 Emisyonlarn azaltlmas iin tedbirler

5.4.1 Genel
Madde 4.2.2de bahsedildii gibi emisyonun kaynanda azaltlmas yeterli deilse, makina ek koruyucu
tedbirlerle tehiz edilmelidir.

5.4.2 Grlt
Ek koruyucu tedbirler, rnein, aadakiler olabilir:
- Mahfazalar (ISO 15567),
- Makina zerine tutturulmu perdeler,
- Susturucular (ISO 14163).

5.4.3 Titreim
rnein, kaynak ile emisyona maruz kalan kii arasnda titreimin yaltlmas amacyla snmleme
cihazlarnn (snmleyici malzeme ile montaj veya sspansiyonlu koltuklar gibi) kullanlmas gibi ek
koruyucu tedbirler.

Sabit endstriyel makinalarda titreimin yaltlmas iin alnacak tedbirler iin EN 1299a baknz.

5.4.4 Tehlikeli maddeler
Ek koruyucu tedbirler, rnein, aadakileri ierir:
- Makinann etrafnn kaplanmas (negatif basnl mahfaza),
- Filtreli yerel egzoz havalandrmas,
- Sv slatma,
- Makinann bulunduu alanda zel havalandrma (hava perdeleri, kullanc blmeleri).

(ISO 14123-1).

5.4.5 Ima
Ek koruyucu tedbirler, rnein, aadakileri ierir:
- Filtreleme ve sourma uygulanmas,
- Snmleyici perdelerin ve mahfazalarn kullanlmas.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

19
5.5 Tamamlayc koruyucu tedbirler

5.5.1 Genel
Gvenli tasarmdan kaynaklanan tedbirler, teknik koruma tedbirleri (mahfazalar ve /veya koruyucu cihazlarn
kullanlmas), makinann amalanan kullanmnda ve tahmin edilebilir kabul edilebilir yanl kullanmda
uygulanmas gerekli kullanm bilgileri hari koruyucu tedbirler. Bu tedbirler, bunlarla snrl kalmamakla
beraber, Madde 5.5.2. il Madde 5.5.6da ele alnanlar ierir.

5.5.2 Acil durdurma fonksiyonunun salanmas iin bileenler ve elemanlar
Risk deerlendirmesini takiben, makinaya, acil ve olmas yakn acil durumlardan kanlmas iin acil
durdurma fonksiyonun salanmas iin bileenlerin ve elemanlarn taklmas gerekiyorsa, aadaki kurallar
uygulanr:
- Tahrik ediciler kolay tannabilir, grlebilir ve eriilebilir olmaldr.
- Tehlikeli ilem mmkn olduu kadar ksa srede, ek tehlike oluturmadan, durdurulmaldr. Bu mmkn
deilse veya risk azaltlamyorsa, acil durdurma fonksiyonun uygulanmasnn en iyi zm olup olmad
sorgulanmaldr.
- Acil durdurma kumandas, gerektii durumlarda, belirli teknik koruma hareketlerini tetikleyebilmeli veya
tetiklenmesine izin vermelidir.

Not - Daha ayrntl tedbirler iin ISO 13850e baknz.

Acil durdurma komutunun verilmesini takiben acil durdurma tertibatnn aktif almas bitiyorsa, durdurma
komutunun etkisi, acil durdurma tertibat sfrlanana kadar, devam etmelidir. Sfrlama, yalnzca acil durdurma
komutunun balad yerde, yaplabilmelidir. Tertibatn sfrlanmas makinay tekrar altrmamal, yalnzca
makinann tekrar altrlabilmesine izin vermelidir.

Acil durdurma fonksiyonunun salanmas iin elektrik bileenlerinin ve elemanlarnn tasarmlanmas ve
seilmesine ilikin daha ayrntl bilgiler IEC 60204 serisi standardlarda yer almaktadr.

5.5.3 Mahsur kalan kiilerin kurtulmas ve kurtarlmas
Mahsur kalan kiilerin kurtulmas veya kurtarlmas iin tedbirler, rnein, aadakileri ierebilir:
- Kullancnn mahsur kalma tehlikesine urayabilecei tesislerde ka yollar ve snaklar,
- Acil durdurmadan, sonra baz elemanlarnn elle hareket ettirilmesine imkn veren tertibatlar,
- Baz elemanlarnn hareketlerinin tersine evrilmesi iin tertibatlar,
- ndirme cihazlar iin balant noktalar,
- Mahsur kalan kullanclarn yardm arabilmesi iin haberleme vastalar.

5.5.4 Enerjinin yaltlmas veya boaltlmas iin tedbirler
zellikle bakm ve onarm amacyla, makinalar, aadaki ilemleri takip ederek, g
beslemesinden/beslemelerinden tecridi ve depolanm enerjilerinin boatlmas iin teknik vastalarla
donatlmaldr:
- Makinann (makinann tanmlanm parasnn) btn g beslemelerinden yaltlmas (balantnn
kesilmesi, ayrlmas),
- Yaltlm birimlerin yaltldklar yerde kilitlenmesi (veya gvence altna alnmas),
- Tehlikeye neden olabilecek herhangi bir depolanm enerjinin boatlmas veya bu mmkn veya
uygulanabilir deilse, enerjinin kaplanarak uzak tutulmas,
- Gvenli alma ilemleri vastasyla, yukarda a), b) ve c) klarna gre yaplan faaliyetlerin istenilen
etkiyi yapp yapmadnn kontrol edilmesi.

ISO 14118, Madde 5 ve IEC 60201-1 Madde 5.5 ve Madde 5.6ya baknz.

5.5.5 Makinalarn ve makina ar bileen paralarnn kolay ve gvenli tanmalarna ilikin
tedbirler
Elle hareket ettirilemeyen veya tanamayan makinalar ve makinalarnn bileen paralar, kaldrma
dzenei vastasyla tama iin uygun balant elemanlar ile tehiz edilmeli veya balant elemanlar ile
tehiz edilebilme zelliinde olmaldr:

Balant elemanlar, rnein, aadakiler olabilir:
- Askl, engelli, mapal gibi standard hle getirilmi kaldrma aksesuarlar veya aksesuarlarn balanmas
iin alm delikler,
- Zeminde balantnn mmkn olmad yerlerde kaldrma kancas ile otomatik kavrama iin aksesuarlar,
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

20
- Makinalarda, forklift ile tanabilmeleri iin, klavuz kanallar,
- Makina ile btnletirilmi kaldrma dzenei ve aksesuar.

alma srasnda yerlerinden elle sklebilen makina paralar gvenli ekilde yerlerinden karlmalar ve
deitirilmeleri iin uygun vastalarla donatlmaldr.

Madde 6.4.c), nc kkna baknz.

5.5.6 Makinaya gvenli eriim iin tedbirler
Makinalar, almalar veya ayar ve bakmlarna ilikin btn rutin faaliyetleri, mmkn olduu lde yer
seviyesindeki bir kii tarafndan gerekletirilecek ekilde tasarmlanmaldr.

Yukardaki hususun mmkn olmad durumlarda, yukarda bahsedilen faaliyetlerin gvenli ekilde
gerekletirilebilmesi iin, makinalarda yerleik, platformlar, merdivenler ve dier gvenli eriim vastalar (bu
vastalarn makinann zarar blgelerine eriime sebebiyet vermemelerine dikkat edilmelidir) bulunmaldr.

Yrme alanlar, alma artlarnda uygulanabildii lde kaydrmaz malzemelerden imal edilmeli ve
yerden olan ykseklie bal olarak, uygun korkuluklar ile tehiz edilmelidir.

Otomatik hle getirilmi byk tesislerde, yrme yollar, st geitler ve tayc kprler gibi gvenli eriim
vastalarna zel itina gsterilmelidir.

Makinann yksekte yer alan paralarna eriim iin, dmelere kar, toplu gvenlik vastalar salanmaldr
(rnein, merdivenler iin korkuluklar, basamakl merdivenler ve platformlar ve/veya merdivenler iin
gvenlik kafesleri). Ayrca, yksekten dmelere kar kiisel koruyucu donanm iin balant noktalar
(zorunludur) salanmaldr (rnein, insanlar tamak iin kullanlan makinalarn tayclar iinde veya
kumanda kabinlerinde).

Mmkn olan her durumda aklklar gvenli bir konumda almaldr. Bu aklklar, istem d alma
nedeniyle oluacak tehlikeleri nleyecek ekilde tasarmlanmaldr.

Gerekli eriim kolaylklar (rnein, basamaklar, el tutamaklar) salanmaldr. Kumanda cihazlar, eriim
kolayl olarak kullanmlar nlenecek ekilde tasarmlanmal ve yerletirilmelidir.

Ykleri veya insanlar kaldran makinalar sabit duraklarda duruyorsa, bu makinalar, platformun katta
olmad durumlarda dmeleri engellemek zere, ara kilitlemeli mahfazalar ile donatlmaldr.

Ayrntl nlemler iin ISO 14122-1, ISO 14122-2, ISO 14122-3 ve ISO 14122-4e baknz.

6 Kullanm bilgileri

6.1 Genel kurallar
Kullanm bilgilerinin hazrlanmas makina tasarmnn ayrlmaz bir parasdr. Kullanm bilgileri; metinler,
kelimeler, iaretler, iaretlemeler, semboller veya emalar gibi, ayr ayr veya birlikte kullancya bilgilerin
aktarlmas iin kullanlan iletiim balantlarn ierir. Bu bilgiler, profesyonel ve/veya profesyonel olmayan
kullanclara hitap edecek ekilde hazrlanrlar.

Not - Ayrca, kullanm bilgilerinin yaplandrlmas ve sunumu iin IEC 62079a baknz.

6.1.1 Makinann amalanan kullanmna ilikin bilgiler, makinann btn iletim modlar dikkate alnarak,
kullancya salanmaldr.

Kullanm bilgileri makinann gvenli ve doru kullanm iin gerekli btn talimat iermelidir.

Bu amala, kullanm bilgileri, artk riskler hakknda kullancy bilgilendirmeli ve uyarmaldr.

Bu bilgiler aadakileri ihtiva etmelidir:
- Eitime ihtiya olup olmad,
- Kiisel koruyucu donanma ihtiya olup olmad,
- Muhtemel ek mahfaza veya koruyucu cihaz ihtiyalar ( ISO 12100-1, ekil 1, Not 4).

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

21
Kullanm bilgilerinde, makinann, tantmndan ve tarifinden doal olarak beklenen kullanmlar hari
tutulmamal ve kullanc, makinann, bu bilgilerde tarif edilen kullanmlarndan farkl ekilde, zellikle tahmin
edilebilir kabul edilebilir yanl kullanmlarn dikkate alarak, kullanmlarndan kaynaklanan riskler hakknda
uyarlmaldr.

6.1.2 Kullanm bilgileri, ayr ayr veya birlikte, makinann, nakliyesi, montaj ve tesisi, iletmeye alnmas,
kullanm (ayarlama, programlama ve ilem deiiklii, altrma, temizleme, kusur tespiti ve bakm) ve
gerekliyse iletimden kaldrlmas, sklmesi ve bertaraf edilmesini iermelidir.

6.2 Kullanm bilgilerinin yeri ve nitelii
Riske, kullancnn bilgiye ihtiya duyduu zamana ve makinann tasarmna dayal olarak, bilgilerin (veya
bilgilerin bir blmnn;
- makinann kendi zerinde/ierisinde (Madde 6.3 ve Madde 6.4),
- makinayla birlikte gelen dokmanlarda (zellikle, talimat el kitabnda, Madde 6.5),
- ambaljnn zerinde,
- makinann dnda kullanlan, iaret ve uyar iaretleri gibi dier vastalarla
verilip verilmemesi kararlatrlmaldr.

Uyarlar gibi nemli mesajlarnn verilmesinin gerektii durumlarda standardlam kavramlar dnlmelidir
(IEC 62079).

6.3 aretler ve uyar cihazlar
Olmas yakn tehlikeli bir olayn (makinann almaya balamas veya ar hzlanma gibi) haber verilmesi
iin grlebilir iaretler (rnein, yanp snen klar) ve sesli iaretler (rnein, sirenler) kullanlabilir.

Bu tip iaretler otomatik koruyucu tedbirler almadan nce kullancnn uyarlmas iin kullanlabilir (Madde
5.27, son paragraf).

Bu iaretlerin;
- tehlikeli olayn meydana gelmesinden nce verilmesi,
- mulk olmamas,
- kolay alglanr ve kullanlan dier iaretlerden ayrt edilebilir olmas,
- kullanc ve dier kiiler tarafndan ak ekilde tannabilir olmas
esastr.

Tasarmclar, ok fazla sayda grlebilir ve/veya sesli iaret nedeniyle, kullanclarn uyar cihazlarn devre
d braklmasna neden olabilecek ar duyumsal younlukdan kaynaklanan riskleri dikkate almaldr.

Not - Bu konuda kullanclarn grlerinin alnmas ou kez gereklidir.

6.4 aretlemeler, piktogramlar, yazl uyarlar
Makinalarda, aadakiler iin, gerekli btn iaretlemeler bulunmaldr:

a) Net bir ekilde tanmlanabilmesi iin (en az);
- imaltnn ad ve adresi,
- seri veya tip tantm,
- varsa, seri numaras.

b) Zorunlu kurallara uygunluunu belirtmek iin;
- aretlemeler,
- yazl iaretler (rnein, zellikle patlayc ortamlarda kullanlmas amalanan makinalar iin).

c) Makinann gvenli kullanm iin, rnein;
- dner paralarnn en byk hz,
- en byk alet aplar,
- makinann kendi ve sklebilir paralarnn ktleleri (kg cinsinden),
- en byk alma yk,
- kiisel koruyucu donanmn gereklilii,
- mahfazalarnn ayarlanmas iin veriler,
- muayene skl.

ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

22
Makinann zerine dorudan yazlan bilgiler kalc olmal ve makinann beklenen mr boyunca okunakl
kalmaldr.

Tek bana Tehlike ibaresinin yer ald iaretler ve yazl uyarlar kullanlmaldr.

aretlemeler, iaretler (zellikle bu iaretlemeler ve iaretlerin, makinann hangi fonksiyonuna
/fonksiyonlarna ilikili olduu asndan) kolay anlalabilir, ak ve net olmaldr. Yazl uyarlar yerine, kolay
anlalabilir iaretler (piktogramlar) tercih edilmelidir.

aret ve piktogramlar, yalnzca, makinann kullanlaca toplumun kltrnde bulunuyorsa, kullanlmaldr.

Yazl iaretler, makinann ilk kez kullanlaca lkenin dilinde/dillerinde hazrlanmal, talep zerine,
kullanclar tarafndan anlalacak dil/dillerde kaleme alnmaldr.

Not - Baz lkelerde belirli dil/dillerin kullanlmas yasal zorunluluktur.

aretlemeler, bilinen standardlara uygun olmaldr (ISO 2972, ISO 7000, zellikle piktogramlar, semboller ve
renkler iin).

Elektrik donamlarnn iaretlenmesi iin IEC 60204 standard serisine baknz.

6.5 Makina ile birlikte gelen dokmanlar (zellikle, talimat el kitab)

6.5.1 erik
Talimat el kitab veya yazl dier talimat (rnein, ambaljn zerinde olanlar) dierleri ile birlikte
aadakileri iermelidir:

a) Makinann tanmas, kaldrlmas ve depolanmasna ilikin bilgiler, rnein;
- makinann depolama artlar,
- boyutlar, ktle deeri/deerleri, arlk merkezinin konumu,
- tamaya ilikin iaretler (rnein, kaldrma donam iin uygulama noktalarn belirlen resimler).

b) Makinann tesisi ve iletime alnmasna ilikin bilgiler, rnein;
- sabitleme/balama ve titreimin snmlenmesine ilikin kurallar,
- montaj ve tesis artlar,
- kullanm ve bakm iin yer ihtiyac,
- msaade edilebilir ortam artlar (rnein, scaklk, nem, titreim, elektromanyetik ma),
- makinann g beslemesine balanmasna ilikin talimat (zellikle elektrik ar yklemelerine kar),
- atklarn ortadan kaldrlmas ve bertaraf edilmesine ilikin tavsiyeler,
- gerekli ise, kullanc tarafndan alnmas gerekli koruyucu tedbirler; rnein, ek teknik koruma
tedbirleri (ISO 12100-1, ekil 1, Not 4), gvenlik mesafeleri, gvenlik iaretleri.

c) Makinaya zg bilgiler, rnein;
- makinann ayrntl tarifi, balantlar, mahfazalar ve/veya koruyucu cihazlar,
- makinann amalanan uygulama aralnn, yasaklanm kullanmlar (mevcutsa) dhil,
uygulanabildii takdirde orijinal makina zerindeki deiikler de dikkate alnarak, kapsaml ekilde
anlatlmas,
- emalar (zellikle gvenlik fonksiyonlarnn ematik gsterilii),
- kullanlan lme metotlarna atfta bulunularak, makinann rettii grlt, titreim ve makinadan
yaylan ma, gazlara, buharlara ve tozlara ilikin veriler,
- elektrik donanmna ilikin teknik dokmanlar (IEC 60204 standard serisi),
- makinann zorunlu kurallara uygunluunu belgeleyen dokmanlar.

d) Makinann kullanmna ilikin bilgiler, rnein;
- amalanan kullanm,
- el kumandalarnn (tahrik ediciler) tarifi,
- kurma ve ayarlama,
- durdurma modlar ve vastalar (zellikle acil durdurma),
- tasarmc tarafndan alnan koruyucu tedbirler ile ortadan kaldrlmayan riskler,
- baz uygulamalar, baz balantlar ve bu uygulamalar iin gerekli belirli teknik koruma tedbirleri
nedeniyle oluabilecek belirli riskler,
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

23
- tahmin edilebilir kabul edilebilir hatal kullanmlar ve yasaklanm kullanmlar,
- kusurun tanmlanmas ve yeri, onarm ve mdahaleden sonra tekrar altrma,
- kullanlmas gerekli kiisel koruyucu donammlar ve gerekli eitim.

e) Bakma ilikin bilgiler, rnein;
- gvenlik fonksiyonlarnn nitelii ve muayene skl,
- belirli teknik bilgi veya belirli beceri isteyen, bu nedenle sadece ehliyetli kiiler (rnein, bakm
personeli, uzmanlar) tarafndan yaplmas gerekli bakm ilemlerine ilikin talimat,
- belirli bir beceri gerektirmeyen dolaysyla kullanclar tarafndan yaplabilecek bakm faaliyetlerine
(rnein, para deitirilmesi) ilikin talimat,
- bakm personelinin grevlerini etkili ekilde yapmalarn teminen teknik resimler ve emalar.

f) letimden kaldrmak, skm ve bertarafa ilikin bilgiler

g) Acil durumlara ilikin bilgiler, rnein;
- kullanlan yangnla mcadele donanmn tipi,
- emisyon yaylmlar veya zararl madde/maddeler hakknda uyarlar, mmknse, bunlarla etkileri
mcadele vastalarnn belirtilmesi.

h) Ehliyetsiz ( e)deki ikinci k) ve ehliyetli kiiler (e)deki nc k) iin bakm talimat.

6.5.2 Talimat el kitabnn sunumu

a) Yaz tipi ve punto bykl mmkn olan en iyi okunakll salamaldr. Gvenlik uyarlar ve/veya
dikkat edilecek hususlar renklerle, sembollerle ve byk puntolarla vurgulanmaldr.
b) Kullanm bilgileri orijinal versiyonunda, makinann ilk kez kullanlaca, lkenin dilinde/dillerinde
verilmelidir. Birden fazla dil kullanld takdirde, her bir dil dierinden kolay ayrt edilebilmeli ve tercme
edilmi metni ve ilgili resmi bir arada tutmak iin apa gsterilmelidir.

Not - Baz lkelerde belirli dil/dillerin kullanlmas yasal zorunluluktur.

c) Anlamay kolaylatrd durumlarda, metinler resimlerle desteklenmelidir. Resimler (rnein, elle
kumandalarn yerlerinin bulunmasn ve tannmasn salamak zere) yazl ayrntlarla tamamlanmaldr.
Resim ilikili metinden ayrlmamal ve sral bir ilem takip etmelidir.
d) Anlamay kolaylatrd durumlarda bilgilerin tablolar eklinde verilmesine zen gsterilmelidir.
e) zellikle abuk tannmalar gerekli bileenlerin renklerle gsterilmesine dikkat edilmelidir.
f) Kullanm bilgileri uzun ve ayrntl ise ierik tablosu ve dizin verilmelidir.
g) Hemen ilem gerektiren gvenlie ilikin talimat kullancya hazr halde verilmelidir.

6.5.3 Kullanm bilgilerinin hazrlanmas ve kaleme alnmas iin tavsiyeler

a) Modele bal bilgiler: Bilgiler, belirli makina modeline zg olmaldr.
b) letiim prensipleri: Kullanm bilgileri hazrlanrken gr, dn, kullan iletiim ilemi, en sonucu elde
etmek zere takip edilmeli ve ilemler sral olarak verilmelidir. Nasl ? ve Neden ? sorular nceden
tahmin edilmeli ve bu sorularn cevaplar kullanm bilgilerinde verilmelidir.
c) Kullanm bilgileri, mmkn olduu lde ksa ve z olmal, tutarl terimler ve birimlerle ifade edilmeli,
sra d terimler ak bir ekilde aklanmaldr.
d) Makinann profesyonel olmayan bir kullanc tarafndan kullanlaca ngrlyorsa, talimat, profesyonel
olmayan bir kullanc tarafndan kolay anlalacak ekilde yazlmaldr. Makinann gvenli kullanm iin
kiisel koruyucu donanmn kullanlmas gerekiyorsa, bu konuda ak tavsiye, sat noktasnda, gze
arpacak ekilde, rnein, hem makinann hem de ambaljnn zerinde verilmelidir.
e) Dokmanlarn dayankll ve kullanlrl: Kullanm bilgilerini ieren dokmanlar salam ekilde
retilmelidir (rnein, kullanclar tarafndan sk alnp kullanlmaya kar dayankl olmaldr).
Dokmanlarn "leride bavurmak zere saklayn" ibaresi ile iaretlenmesi faydal olabilir. Kullanm
bilgilerinin elektronik ortamda (rnein, CD, DVD) sakland durumlarda, hemen ilem gerektiren
gvenlikle ilgili bilgilerin, her an el altnda olacak ekilde, basl kopyalar alnmaldr.


ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

24
Ek ZA
(Bilgi iin)

Bu standardn maddeleri ile AB direktiflerinin temel kurallar veya dier
hkmleri arasndaki iliki

Hazrlanan bu standard, 98/79/EC AB Direktifi ile deitirilen 98/37/EC(Machinery)
2)
sayl AB Direktifindeki
(Makina Direktifi) temel gerekleri destekler.

Bu standardn maddelerine uygunluk, ilgili Direktif ve bunlarla ilgili EFTA mevzuatna uygunluu temin eder.

Uyar: Dier kurallar ve dier AB Direktifleri bu standardn kapsamna giren mamule/mamullere
uygulanabilir.






































2)
TSE Notu: 98/37/EC Makina Emniyeti Yneltmelii Sanayi ve Ticaret Bakanl 05.06.2002 / 24776 tarih
say ile Resmi Gazetede yaymlanmtr. Yaym tarihinde yrrle girmi olup; 05.12.2003 tarihine kadar
gei sresi ngrlmtr.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

25
Kaynaklar

[1] CR 1030-1, Hand-arm vibration Guidelines for vibration hazards reduction Part 1: Engineering
methods by design of machinery
[2] EN 614-1, Safety of machinery Ergonomic design principles -Part 1: Terminology and general
principles
[3] EN 894-3, Safety of machinery Ergonomics requirements for the design of displays and control
actuators Part 3: Control actuators
[4] EN 1299, Mechanical vibration and shock Vibration isolation of machines Information for the
application of source isolation
[5] EN 12198-1, Safety of machinery Assessment and reduction of risks arising from radiation emitted by
machinery Part 1: General principles
[6] EN 12198-3, Safety of machinery Assessment and reduction of risks arising from radiation emitted by
machinery Part 3: Reduction of radiation by attenuation or screening
[7] EN 13861, Safety of machinery -Guidance for the application of ergonomics standards in the design of
machinery
[8] EN 50020, Electrical apparatus for potentially explosive atmospheres Intrinsic safety
[9] EN 61029, Safety of transportable motor-operated electric tools
[10] IEC 60204 series, Safety of machinery Electrical equipment of machines
[11] IEC 60335-1, Household and similar electrical appliances Safety -Part 1: General requirements
[12] IEC 60745-1, Hand-held motor operated tools Safety Part 1: General requirements (EN 50144-1)
[13] IEC 60947-5-1, Low-voltage switchgear and controlgear Part 5-1: Control circuit devices and switching
elements Electromechanical control circuit devices
[14] IEC 61000-6 series, Electromagnetic compatibility (EMC) Part 6: Generic standards
[15] IEC 61310-1, Safety of machinery Indication, marking and actuation Part 1: Requirements for visual,
auditory and tactile signals
[16] IEC 61310-3:1999, Safety of machinery Indication, marking and actuation Part 3: Requirements for
the location and operation of actuators
[17] IEC 61496-1, Safety of machinery Electrosensitive protective equipment Part 1: General
requirements and tests
[18] IEC 61496-2, Safety of machinery Electro-sensitive protective equipment Part 2: Particular
requirements for equipment using active opto-electronic protective devices (EN 61496-2)
[19] IEC 61508 series, Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic safety-related
systems
[20] IEC 62046 draft, Safety of machinery Application of personnel sensing protection equipment to
machinery (PSPE)
[21] IEC 62061 draft, Safety machinery Functional safety of electrical, electronic and programmable control
systems for machinery
[22] IEC 62079, Preparation of instructions Structuring, content and presentation
[23] ISO 447, Machine tools Direction of operation of controls
[24] ISO 2972, Numerical control of machines Symbols
[25] ISO 4413, Hydraulic fluid power -General rules relating to systems
[26] ISO 4414, Pneumatic fluid power --General rules relating to systems
[27] ISO 6385, Ergonomic principles in the design of work systems
[28] ISO 7000, Graphical symbols for use on equipment -Index and synopsis
[29] ISO 9355-1, Ergonomic requirements for the design of displays and control actuators --Part 1: Human
interactions with displays and control actuators
[30] ISO 10075, Ergonomic principles related to mental work-load -General terms and definitions
[31] ISO 10075-2, Ergonomic principles related to mental workload -Part 2: Design principles
[32] ISO/TR 11688-1, Acoustics Recommended practice for the design of low noise machinery and
equipment -Part 1: Planning (EN ISO 11688-1)
[33] ISO 13849-1:1999, Safety of machinery Safety-related parts of control systems -Part 1: General
principles for design (EN 954-1)
[34] ISO 13850, Safety of machinery Emergency stop Principles for design design (EN 418:1992)
2)

[35] ISO 13851, Safety of machinery Two-hand control devices Functional aspects and design principles
(EN 574)
[36] ISO 13852, Safety of machinery Safety distances to prevent danger zones being reached by the upper
limbs (EN 294)

2)
Avrupa standard ile Uluslararas standard tamamen ayn deildir.
ICS 01.040.13; 13.110 TRK STANDARDI TS EN ISO 12100-2/Nisan 2006

26
[37] ISO 13853, Safety of machinery Safety distances to prevent danger zones being reached by the lower
limbs (EN 811)
[38] ISO 13854, Safety of machinery Minimum gaps to avoid crushing of parts of the human body (EN 349)
[39] ISO 13855, Safety of machinery Positioning of protective equipment with respect to the approach
speeds of parts of the human body (EN 999)
[40] ISO 13856-1, Safety of machinery Pressure-sensitive protective devices Part 1: General principles
for design and testing of pressure-sensitive mats and pressure-sensitive floors (EN 1760-1)
[41] ISO 14118, Safety of machinery Prevention of unexpected start-up (EN 1037)
[42] ISO 14119, Safety of machinery Interlocking devices associated with guards -Principles for design and
selection (EN 1088)
[43] ISO 14120:2002, Safety of machinery Guards -General requirements for the design and construction
of fixed and movable guards (EN 953)
[44] ISO 14122-1, Safety of machinery Permanent means of access to machinery Part 1: Choice of fixed
means of access between two levels (EN ISO 14122-1)
[45] ISO 14122-2, Safety of machinery Permanent means of access to machinery Part 2: Working
platforms and walkways (EN ISO 14122-2)
[46] ISO 14122-3, Safety of machinery Permanent means of access to machinery Part 3: Stairs,
stepladders and guard-rails (EN ISO 14122-3)
[47] ISO 14122-4, Safety of machinery Permanent means of access to machinery Part 4: Fixed ladders
(prEN ISO 14122-4)
[48] ISO 14123-1, Safety of machinery Reduction of risks to health from hazardous substances emitted by
machinery -Part 1: Principles and specifications for machinery manufacturers (EN 626-1)
[49] ISO 14163, Acoustics Guidelines for noise control by silencers
[50] ISO 15667, Acoustics Guidelines for noise control by enclosures and cabins

You might also like