HAZNEDEK PASLI TENEKE

Bir yokmu, iki yokmu, yokmu... Eski gnlerde yeryznn bir lkesinde hibiey yokmu.
Hibieyi olmayan bir lkenin bir padiah varm. Bu padiahn da bir hazinesi varm. Bu
hazinede o ulusun en deerli bir emaneti korunurmu. talardan kalan bu emanetle o ulus
!vnrm. "Hibieyimiz yoksa da, atalarmzdan bize b!yle bir emanet kald" diye avunurlar,
yoksunluklarn, yoksulluklarn unuturlarm.
talardan kalan emanet, bir kiinin, iki kiinin deil, btn ulusun olduundan,. herkes bu
deerli emanetten kendine !vnme pay karrm. #nun korunmasna $anla, bala alrlarm.
Btn ulusun mal olan emaneti korumak iin en uygun yer padiahn hazinesi olduundan, bu
emanet de hazinede sakl dururmu. Hazineyi, g!zlerini krpmadan silahl n!betiler beklermi.
Hazinenin olduu yerde ku bile uurtmazlarm.
%adiah, sadrazam, vezirler, sarayn btn ileri gelenleri, her yln bir gn, atalardan kalan
kutsal emaneti koruya$aklarna namuslar zerine yemin ederlermi.
&el zaman git zaman, gnlerden bign padiahn iine, ulusun $anlar, kanlar yoluna
koruduklar bu emanetin ne olduunu anlamak istei dm. %adiah, bu emanet kutusunun
iindekini g!rmek iin yanp tutuurmu. 'onunda bu isteini yenememi, bign hazine dairesine
girmi. (!betiler padiaha da yasak diye$ek deiller ya... 'arayn hazinesine padiah,
sadrazam, vezirler her zaman ellerini kollarn sallayarak !zgr$e girerler, emanetin yerinde durup
durmadna bakarlarm. %adiah da b!yle yapm. Bu emanet, oda oda iinde, oda oda iinde
krk odadan getikten sonra krkbirin$i odann iinde dururmu. ) odann iinde de kutu kutu
iinde, kutu kutu iinde, krkbirin$i kutunun iindeymi.
%adiah krk odann kapsn am. *rkbirin$i odaya girmi. 'onra krk kutu am. *rkbirin$i
kutuyu aarken heye$andan yrei kt kt arpyormu. "Bun$a yldr koruduumuz emanet ne
ola+" diye byk bir merak iindeymi.
Bir de krkbirin$i kutuyu ap baksn ki, ne g!rsn, -eryznde o zamana kadar g!rlmemi bir
m$evher. Bir alev gibi yanp duruyor. ltn desen altn deil, platin desen platin deil, gm hi
deil... %adiah kendini tutamam, iinden, "talardan kalan bu kutsal emaneti ben kendime
alrm. Benim olur. *im nereden bile$ek+" diye geirmi.
&neten koparlm bir para gibi l l yanan kutsal emaneti kutusundan karp, $ebine
atm. tm ama, "-a benim aldm anlalrsa..." diye de iine bir korku dm. # zaman,
"Ben bu pnl prl yanan eyi alr, onun yerine st yakut, sede., zmrt, in$i, elmasla ssl bir
platin koyarm, hi kimse bu emaneti g!rmediine g!re, gnn birinde kutuyu aarlarsa, kutsal
emanetin alndn anlayamazlar..." diye dnm. /edii gibi de yapm. 'onra krkbir kutuyu
iie, onun stne de, krkbir odann kapsn da st ste kilitleyip hazineden km arna, yapt
dzen anlala$ak diye de !d kopuyormu. Hi kimsenin, kutsal emaneti aldn anlamamas
iin, o zamana kadar ylda bir kutsal emanet zerine ant iilirken, padiah bu and ylda ikiye
karm. Her yl iki kez, alanlarda toplanrlar, padiah da, bakalar da, btn ulus, atalardan
kalan kutsal emaneti kanlar ile, $anlan ile koruya$aklarna ant ierlermi.
'adrazam kurnaz bir kiiymi. "Eskiden ylda bir kez emaneti korumak iin ant iilirken, imdi
neden padiah bunu ikiye kard+.." diye sadrazamn iine bir kuku dm. "-llardan beri
koruduumuz bu emanet ne ola+" diye o da bign hazineye girmi. *rkbir odadan geip, *rkbir
kutuyu ap emaneti g!rm. (e de olsa padiah, dalaveresi aklmasn diye, ald emanetin
yerine en deerli talarla ssl ko$a bir altn koyduundan, bu gzel ey karsnda sadrazam
akna d!nm. "Ben bu emaneti alr, yerine st renkli, parlak talarla ssl bir altn koyarm.
(asl olsa, hi kimse, emanetin ne olduunu bilmediinden, gnn birinde kutuyu aarlarsa,
kutsal emanetin bu olduunu sanrlar..." diye dnm. /edii gibi de yapm. ma iinde,
yapt i anlala$ak diye bir korku olduundan, padiahn ylda ikiye kard ant ime t!renini,
yaz, k ve baharlarda olmak zere ylda d!rde karm.
&elgelelim vezirlerden biri kurnaz bir kiiymi. "0imdiyedek, ylda iki ant iilirken neden d!rde
karld+.." diye iine bir kuku girmi. # da, kimseye danmadan hazineye girebildiinden,
bign, hazineye girmi, krkbir odadan gemi, krkbir kutuyu am. *rkbirin$i kutudan kan
st parlak talarla ssl altn g!rn$e, sevinten g!zleri parlam. "Ben bunu alr yerine bir
gm koyarm. *im nerden bile$ek+.." diye dnm. /nd gibi de yapm. -apm ama
iinde !yle bir korku varm ki, hrszl belli olmasn diye, ulusa kutsal emaneti ne kadar iyi
koruduunu anlatmak iin, ylda d!rt kez yaplan ant ime t!renini her ay yaptrmaya balam.
1lus, her ay alanlarda toplanp, son kiide son damla kan kalana kadar kutsal emaneti
koruya$ana ant iermi.
'aray nazr kurnaz bir kiiymi. nt imenin ayda bire kmasndan ikillenmi. "Bunda bir i
ola$ak, bir gidip u emaneti g!reyim..." demi. *rkbir odadan geip, krkbir kutuyu ap emaneti
g!rm. talardan kalan kutsal emanet o kadar houna gitmi ki, "Ben bunu alp yerine bir bakr
koysam, kim nereden anlaya$ak+.." diye dnm. /nd gibi de yapm. -apm ama,
iinde hrszl anlala$ak diye bir korku olduundan, emaneti ne kadar titizlikle koruduunu
halka g!stermek iin ayda bir yaplan ant ime t!renini, ha.tada bire indirmi.
&elgelelim, hazineyi koruyan suba, kurnaz bir adamm. iinden, "(e oluyor b!yle+.. Ha.tada
bir ant iiyoruz2 0u kutsal emaneti bir gidip g!rsem..." demi. # da !brleri gibi krkbir odadan
geip, krkbir kutuyu am. %arlak bakn g!rn$e ok sevinmi. "Ben bunu alr, yerine demir
koyarm, kim nerden bile$ek+.." demi. /edii gibi de yapm. ma yapt i, iine
sinmediinden, emaneti korumakta ne kadar $anla bala altn herkese anlatmak iin
g!sterie balam. Her gn, atalardan kalan kutsal emaneti, !lm bile g!ze alarak
koruya$ana ant iermi.
&el zaman git zaman, ulusun iinden bir kii km.
3 Btn ulus yllardan beri atalardan kalan emaneti $anmzla, kanmzla koruya$amza her
gn ant iip duruyoruz. /orusu bu emaneti hazinede ok iyi saklyor, koruyoruz. %eki ama bu
emanet nedir+ Biz emaneti deiliz ya... 0u odalar, kutular aalm da, atalarmzdan kalan kutsal
emanetin ne olduunu, neyi koruduumuzu bir !renelim2.. demi.
Bu s!zler bomba etkisi yaratm. Bata padiah olmak zere, emanete hyanet edenlerin hepsi
birden, hrszlklar anlala$ak korkusuyla, bu dilei ortaya atan kiinin stne ullanmlar.
&erek emaneti arp onun yerine srasyla sahtesini koyanlar, bu katakulliyi yalnz kendilerinin
yaptn sandklarndan ve birbirlerinin oyununu bilmediklerinden, hrszlklar ortaya ka$ak diye
!dleri kopuyormu. "*oruduumuz emanetin ne olduunu g!relim2.." diyen kiiyi,
3 4ay hain2.. talarmzdan kalan !yle kutsal, !yle deerli bir emaneti, sen kim olasn da
g!resin... diyerek, o kiiyi, kutsal emaneti kmsemek, aalamakla sulandrmlar. Btn
ulusu da kandrdklarndan, kendileriyle birlik edip, bunu s!yleyenin stne yrmler.
5avall az kalsn lin edile$ekmi. 'onra padiah,
3 Biz bunu !ldre$eksek yasaya uygun !ldrelim2.. demi.
Bu kiiyi !ldrmek iin !n$e bir yasa yazp, sonra !zel bir mahkeme yargs ile !ldrmler.
&elgelelim, !ldrmekle i bitmemi. 6nk, !len kiinin s!zleri azdan aza yaylm. #
dn$e bir gibi gittike bym. &nn birinde halkn iinden biri, "7lm g!ze alarak
koruduumuz emanetin ne olduunu, neden !lm g!ze alarak gidip g!rmeyelim+.." diye
dnm. ma kendisinden !n$ekinin bana gelenleri bildiinden bu dn$esini hi kimseye
amam. &izli$e hazineye girip, kutsal emanete bakmay ka.asna koymu. ma padiah,
sadrazam, vezirler, btn emanet hrszlar, aldklar belli olmasn, kimse anlamasn diye,
atalardan kalan kutsal emaneti, daha dorusu onun yerine koyduklar eyi, eskisinden daha sk
koruyorlarm. 8te bu yzden de hazineye gizli$e girmeyi baaran kii, kutsal emaneti alp, btn
ulusa g!stermek iin dar karken, hazineyi koruyanlarn eline dm. damn elinde, emaneti
en son alann, onun yerine koyduu bir pasl teneke varm. 'uba, adamn elinde tenekeyi
g!rn$e,
3*utsal emanet bu deil2.. diye barm.
'aray (azr,
3 Bu deil2.. demi.
4ezir de,
3Bu deil2.. demi.
'onra srasyla padiaha kadar hepsi,
3Bu deil, bu deil2.. demiler.
# zaman, elinde pasl tenekeyi tutan adam,
3*utsal emanetin bu olmadm siz nerden biliyorsunuz+ Bu deilse, ya hangisi+.. diye sormu.
Bu soruyu oradakilerin hibiri yantlayamam. 6nk hepsi de emanetin yerine koyduklar
eyin sonradan alndn anlamlar. -akalanan kiiyi hemen orada bodurup iini bitirdikten
sonra pasl tenekeyi kutuya koymular. *utu kutu iine krkbir kutuya, onu da krkbir oda iine
gizlemiler. ma ileri bitrl rahat olmadndan, kutsal emaneti korumak iin bir yasa
karmlar. Bu yasaya g!re, sabah, !le, akam, gnde !n, btn ulus, atalardan kalan
emaneti koruya$aklarna ant imek zorundaym. Bu and ienlerin hibiri, koruduklar kutsal
emanetin alna alna, en sonunda bir pasl teneke olduunu hibir zaman bilememi.
PADAHA GREN KAZIK
9aviyan3 ahbar ve naklan3 asar ve muhaddisan3 rzigar o gna rivayet ve bu tarz zre
hikayet ederler ki, ook eski zamanlarda, yeryznn bilinmedik bir yerinde, sular bol, d!rt yan
yol, kiileri erimli, topra verimli, halk erdemli, yazarlar g!rkemli bir lke vard. # lkede her kii
salt kendi karnda olup, "gemisini kurtaran kaptan, sen uval giy ben klaptan" diyerek, kimse
kimseyi dnmezdi. Her koyun kendi ba$andan aslr, her eek kendi ayandan nallanr,
"bana ne gerek, baklava b!rek" deyip, her kii karn tok, srt pek olun$a, herkesleri de kendi gibi
sanrd.
&nlerden bign bir kii ortaya kp,
3 Ey aman, bana kazk giriyor, kazk giriyoooor2.. diye bir s!z yerde, bir s!z g!kte,
haykrmaya balayn$a, !n$eleri hi kimse aldrmayp,
3 Ele giren kazktan benim neme gerek... :anrya bin krler olsun, bana kazk, mazk girdii
yoktur2.. diye bu sese kulak asmad. ma gel g!r ki, adamn,
3 *azk giriyoooor2.. diye barmas !yle artt ki, bartsndan o lkede yaayanlar tedirgin olup
kayguya dtler.
*entin dzenini koruyan kol$ular, subalar, hi durmadan baran adam yakalayp her yanna
iyi$e baktlarsa da, hibir yerine giren kazk g!rmediler.
3 Bu heri. yalan$dr, barr, arr, herkesi tedirgin eder2.. diyerek o kiiyi kentten uzak bir
yere srp bir maaraya kapadlar.
&el zaman git zaman, gnlerden bign, "kazk giriyor2" diye baran kiiyi alyaka edip getiren
kol$ularla suba da,
3 *azk giriyooor2.. diye barmaya baladlar. &rltlerinden yer yerinden oynad. 'uban,
kol$ular dertop yakalayp *adya kardlar. *ad da onlar bir iyi$e elden geirip,
3 *azk mazk girdii yoktur. *azk girse g!rnr. 'iz bo yere kenti ayaa kaldrrsnz2..
diyerek, bir kesin yargya balayp o kiileri, ayaklarna zin$ir vurup zindana attrd.
radan gn geti, ay geti, bign *ad da $ppesinin etekleri havada uuup, sar, kavuu
rzgarda savrulup, sokaa urad.
3 *azk giriyooor, aman2.. diye barmaya balad. *ad;nn barts, y$eliin$e yksek
olduundan, padiahn kulana kadar gitti. %adiah bu olan ilere oka ap,
3 Bu i ne itir, *adya bile kazk girer. Bir iyi$e bakn bakalm. *adya gerekten kazk girer
mi+.. diye buyrultu verdi.
Hekimba, yanna varp, *ady evirdi, evirdi, *ad;nn her yanna baktysa da, hibir giren
kazk g!rmedi. 'onunda, "*adya kazk girmeyip, an$ak kendye kazk girmi sanarak, hepimizi
huylandrmakta, kenti ayaa kaldrmaktadr. klndan zoru olduundan tmarhaneye kapamak
doru olur..." diye rapor verdi. Hemen *ady tmarhaneye kapadlar.
Bir zaman sonra, *adya giren kaz g!rmeyen Hekimba,
3 Ey amaan, bana da imdi kazk giriyooor2.. diye gndoumunda s$ak d!einden sokaklara
urad. Hekimbay b!yle g!renler, ellerini dizlerine vura vura, kahkahadan iki bklm olup,
3 4ay hele, Hekimba da m delirmi+.. *o$a Hekimba kendya kazk girmi sanr... diyerek
Hekimbay alaya aldlar. :enekeler alarak kentin o$uklar ardna dp, Hekimbaya,
"-uuu2.." ektiler.
Hekimba,
3 Bu dertten bir anlayan yok mu, ey yurttalarm2.. Bana giren kymk deil, kazktr. Ben bu
dertten onmam, !lrm2.. diye veryansn baryordu.
%adiah da kzd,
3 Bunlar ii aztt artk. *endileri, kazk girer der, ama, hi kimse giren kaz g!rmez. Bilirkiiler
gelip baksn. #nlarn bilim g$ vardr, biz g!rmeyiz de onlar g!rrler... buyurdu.
En byk medreseden mderris, bilirkii seilip, Hekimbaya batan ayaa bir, bir daha
baktlar. Hibir giren kazk g!rmediler.
3 &iren kan kazk yoktur. *osko$a Hekimba hi utanmadan bizi kandrmaya alr. Bo
yere halk ayaklandrr2.. dedikte, Hekimbay, ellerini ayaklarn balayp uzak bir yere srdler.
radan ok gemeden, bilirkii olan mderris de bign,
3 Ey aman din kardeleri, kazk giriyor2.. diye sesleri ktn$a haykrmaya baladlar.
0eyhlislam olsun, reis3l kttap olsun, sadrazam olsun, hepsi de mderrislere bakp,
3 Bo yere yaygara edersiniz, kazk mazk girdii yoktur2.. dedike, mderrisler de,
3 Bir g!z g!ren kul yok mu ey din kardeleri2 8te kazk giriyor2.. diye l bastklarndan
onlar da zindanlara atldlar.
&n eriip, bir zaman geldi, eyhlislam ile btn vezirler, reis3l3kttap, sadrazam da,
3 4ay amaan, bu kazk ne kazktr, 0imdi de bize girer2.. diye, bir .eryad .igan eylediler ki tabir
olunamaz2
%adiah,
3 #rtada kazk yoktur. #lsa g!rnr. -alan s!ylersiniz2.. dedi.
mma gel g!r, gitgide o lkede yediden yetmie, gen$i yals, bir zaman geldi,
3 *azk giriyooor2.. diye barmaya balad. %adiah da,
3 *endilerine kazk girmeyenler, kazk giriyor, diye baranlara baksn. Bakalm, dedikleri doru
mudur+.. dedi.
*endilerine kazk girmeyenler, kazk giriyor, diye baranlara iyiden iyiye baktlarsa da hibir
giren kazk g!rmediler.
3 %adiahm ok yaa2.. 'ayende hibir kazk mazk girmeyip, bunlar bozgun$uluk
etmektedirler... dediler.
B!yle$e bir zaman daha getikten sonra, o lkede herkes barmaya, kendine kazk girdiini
s!ylemeye balad. %adiah da,
3 Herkes birbirine baksn, gerekten kazk girer mi+.. dedi. Herkes birbirine bakt. ma hibiri,
!brne giren kaz g!rmedi. Herkes birbirine,
3 -alan$, sana giren kazk yoktur. *azk yalnz bana girmektedir. 'enin yaygarandan benim
sesime kulak asan olmuyor2.. diye barp hepsi birbirlerine dtler.
&el zaman git zaman, hi kimse, "*azk giriyor2" diye barmaz oldu. rtk kaza almlard.
Hibir ses kmad. Her ne olduysa, ilk baranlara olmutu.
Bir ge$e yans saraydan bir ses ykseldi ki, o sesle yer yerinden oynayp, herkes yatandan
.rlad. %adiah don g!mlek kendini sokaa atp,
3 man ey benim sevgili kullarm, yetiin2 Bana da kazk giriyooor2.. diye durmadan barmaya
balad.
) kentin kiileri,
3 %adiahtr, yalan s!ylemez. Elbet kazk girdii dorudur. Bizden ok barmas da, herkese,
rtbesine g!re byklkte kazn girmesindendir. %adiaha giren kazk sultani olmak gerek...
dediler.
%adiah yeri g! inleterek,
3 (e durursunuz, gelip kaz karsanz ya... diye yalvard.
%adiahn evresindekiler,
3 Ey sultanm, nasl karalm, bu kazk baka kazklara benzemez. &!zle g!rlmez. Elle
tutulmaz. $sn da kaz yiyenden bakas duymaz. z daha sk diini, bir zaman sonra bizim
gibi sen de kaza alr, rahata kavuursun2.. dediler.
ESK ROMA'DA YAAYAN BR
nlata$am olay, milattan !n$e <=> ylnda geti. /ikkat buyurun, gemi demiyorum, geti
diyorum. Ben bu olay tarih kitaplarndan almadm, kendi bamdan geti.
":enash" denilen ruh g!ne, yani imdiki insanlarn ok daha !n$eki yllarda baka kiilerin,
hatta hayvanlarn kalplarnda yaadklarna inanr msnz+ 8ster inann, ister inanmayn, bu beni
ilgilendirmez. Ben dn ge$e, bundan ikibinseksend!rt yl on$eki hayatm yeni batan yaadm.
/aha "ruh3l3kuds" ebedi bakire Hazret3i ?eryem;in karnna girmemi, yani ortada Hazret3i
8sa;nn ne ad, ne san var. -l, milattan !n$e <=>... Ben 9omal bir yurttam. %la.ium dann
eteinde ok geni bir bahe iinde byk bir villam var. @ ge$e !n$e villama bir sr konuk
geldi, 4alustus, -ulius %erus, 'ompeius, :iseron ve daha bakalar. Btn dostlarm gelmilerdi.
'iz bunlarn hibirini tanmazsnz. #nun iin kimler olduklarn ksa$a anlataym. /ostum
4alustus, nl bir gladyat!rdr. /aha geenlerde *olesseum;da ok tannm bir gladyat!rle
d!vt. Bu sk d!v g!rmenizi ok isterdim. 8ki gladyat!r ortaya kn$a, *olesseum;u
dolduran altmbin kiinin uultusu insan sar ede$ek kadar ykseldi. 0imdiki zamanda parti
toplantlarnda, bir de milli takmlarn .utbol malarnda an$ak bu kadar grlt olur. /ostum
4alustus, saygyla *onsl;n lo$asna d!nd, *onsl; selamladktan sonra,
3 Elveda saygdeer konslmz, 0imdi !le$ek olanlar seni selamlyor2.. diye bard.
Halk !yle alklad ki, siz bu kadar grlty an$ak striptiz;e kan bir dans!ze yaplan
g!steride duymu olabilirsiniz. 8ki gladyat!r tam buuk saat d!vtler. 'onunda dostum
4alustus dmann amansz brakp yere ykt. -erdeki gladyat!rn, pnl prl parlayan tun
zrhlarnn altnda g!snn kalay$ k!r gibi nasl inip kt g!rle$ek eydi. -enik gladyat!r,
elinin iki parman konsle doru uzatt. 7ldrmemesi iin a. diliyordu. Aoan seyir$iler,
3 7lm, !lm2.. diye bardlar. Bu, tpk, .utbol malarnda seyir$ilerin,
3 *ovaaa2 *ova2 -e onu2.. diye barmalarna benziyordu.
*onsl, aslan penesine benzeyen elini, lo$asnn !nn !rten, altn srma ilemeli kadi.eye
uzatt, gld. Ban yavaa aa indirdi. Bu, 4alustus;a iaretti. "/mann iini bitir2..."
diyordu. 4alustus, mzran kaldrd, yerdeki dmann kalbine saplad. 8te, dostum 4alustus,
b!yle bir adamdr.
6ardklarmdan !br -ulius %erus benim sava arkadam. @nl bir generaldir.
Hellenizm kralln ykan ordunun bandayd.
/ostum 'ompeius;e gelin$e, o eskiden k!leydi. ma nl bir hekim ve .else.e$i olduundan,
e.endisinin hastaln iyi edin$e e.endisi de onu azat etti. *!lelikten patri$i;ler arasna katlan
'ompeius akl ve bilgisiyle :ribuna ?e$lisinde tribun oldu.
/ostum :iseron genliinde 9oma;nn en iyi araba yarsyd. 0imdi iirler, piyesler yazar.
Evimdeki !len ok iyi geti. 6alg$lar harp, lir, gitar, .ilavtalar aldlar. /ans!zler en iyi
rakslarn oynadlar. 8ki sel gibi akt. 4alustus, !lenin ampiyonu oldu. @ gnde, uzand
divann !nne tam yirmi de.a yiye$ek, iki ve yemile dolu sini geldi. 4olustus d!rt de.a kustu,
sonra yeni batan yedi, iti. B!yle$e !lenin ampiyonu oldu. Bu kadar yiyen adam siz belki
gazete$ilere verilen ziya.etlerde g!rm olabilirsiniz. 6ok gzel bir !len oldu. @ gn yenildi
iildi. 'onra yemekten, imekten hepimiz baygn dtk. 0imdiki al t!renlerindeki ziya.etler
gibi bieydi bu. @ gn sonra kendimize gelebildik.
Banyodan sonra v$uduma kokular srdm, harmaniyemi omuzuma alp dar ktm. (ereye
gide$eimi bilmiyordum. *omum %lebius;un villasna gittim. %lebius,
3 -arn ava ka$az, adamlarnla hazrlan2.. dedi.
3 -arnki i kolay, dedim, bugn ne yapa$az+
%lebius parti arkadamdr. Bizim partiye byk hizmeti vardr.
3 8stersen yarlara gidelim, dedi, iddial koular var.
3 -orgunum %lebius... dedim.
3 7yleyse Byk m.i;ye gidelim, iyi oyun var.. dedi.
/ostum %lebius;la Byk m.i;ye gittik. Hesapianus;un bir komedisi vard. Bu alak heri.i ben
hi sevmem. /ili koparla$ak bir heri.tir, zehir gibi dili vardr hergelenin. Her oyununda da ya
'enatus;a atar yada *uria ?e$lisine... -a *onsl; yerer, yada %retur;u. *a de.a "0u heri.in
iini bitirelim, !lende zehirli arap verelim..." dedim. Bizim .else.e$i 'ompeius,
3 9oma $umhuriyettir. Bir $umhuriyette b!yle ey olmaz. Herkes istedii gibi yazar da s!yler
de... dedi.
6ok kzyorum bu Hesapianus denen hergeleye. Ben *onsl;n yerinde olsam, onu sirkte
kudurmu a kaplanlara paralatrdm. #nun leini yiyen kaplanlar bile zehirlenirdi, pis heri...
Halka da kzyorum. 0u hergelenin yazd oyun oldu mu, Byk m.i;yi tklm tklm
dolduruyorlar. ma gelenlerden ou pleb;ler. %atri$i;lerden, yani !z yurttalardan pek az gelen
var.
Hesapianus o gnk oyununda yine bizim partiyi yeriyordu. &ya bizimkiler semenleri
kandrmlar. /pedz b!yle s!ylemiyor ama, ne kadar dolambal s!ylerse s!ylesin, anlalyor
yine. #yun bitin$e alktan Byk m.i yklyordu. 6ok $anm skld. '!ve saya villama geldim.
ma ne o+ (e oluyor+ 4illamn !nnde bir kalabalk. *!lelerim dar .rlamlar.
3 (e oluyor+.. diye sordum.
*!lelerimden biri,
3 E.endimiz, dedi askerler olunuz *abakius;u tutuklamaya geldiler.
#lumu tutuklamaya gelen askerlerin banda dostum -ulius %erus vard.
3 Bu ne i bre %erus+ #lumu neden tutukluyorsunuz+.. dedim. %erus,
3 'ebebini bilmiyorum ama, s!ylentilere baklrsa, olun *abakius bir iir yazm. 0iirin bir
msrasnda "9oma;ya giden yollar kapal" demi.
3 E, bunda ne var+ Bam ukurlar kazld iin yollar kapal. -alan m s!ylemi+
3 Belki de suu bu deildir. Belki budur. Bilmiyorum. Herkesin bildii gerekleri aka
s!ylemek bazan su olur. ?er$imekius;un neden !ldrldn hatrlarsan. 9oma;nn
$umhuriyetle y!netildiini herkes bildii halde o, "9oma bir $umhuriyettir2" diye bard iin
!ldrlmt. Ben tutuklama sebebini bilmem. ma elimde tutuklama buyruu var.
3 -ulius %erus, bu emri kim verdi+ 6abuk s!yle Cupiter hakk iin leini sere$eim onun.
Hanerimi knndan kardm. -ulius %erus elindeki katlar uzatt,
3 8te senin dmann bu katlar, dedi. Emir burada. ?ars;n zerine yemin ederim ki, olunu
ben kendiliimden tutuklamyorum. 'en de bilirsin ki ben an$ak g!revimi yapyorum.
3 Evet, g!rev g!revdir, dedim. ma sana bu buyruu veren kim+
3 Bu$ak ?dr %olakius.
Harmaniyemi savura savura Bu$ak ?dr %olakius;e giderken yolda dostum .else.e$i
'ompeius;la karlatm.
3 Beberius, nedir bu telan, arkadan $ehennem tanrs m kovalyor+.. dedi.
3 %lton beni arpsn ki, bu Bu$ak ?dr %olaikus;un $ann $ehenneme yollaya$am. #lum
*abaikus;un tutuklanmas iin buyruk karm.
3 %olakius kendiliinden biey yapmaz. ) da biyerden emir almtr.
3 Ben halis yurtta patri$i;lerden deil miyin 'ompeius+.. diye sordum.
3 Evet, dedi, sen eski bir 9omalsn. 9omal ana babadan dnyaya gelen soylu yurttasn.
3 Ben toprak, i.tlik ve k!le sahibi deil miyim+
3 Evet Beberius.
3 Bu heri.leri i bana getirmek iin oy vermedim mi+
3 4erdin Beberius.
3 7yleyse bu i bana yaplr m+ Bu hakszlk deil mi+
3 Hakszlk Beberius.
3 7yleyse bu hakszl yapan bir sulu var. Cupiter hakk iin onu !ldre$eim.
3 -emin etme Beberius. Eer gerek suluyu bulabilirsen !ldremezsin. Hanerin sulunun
kalbine deil, knna girer.
3 Byk yemin ettim. &!rrsn... dedim.
Harmeniyemin eteklerini uura uura, hanerim elimde, .irladm. Bu$ak ?dr %olakius;a,
3 /oruyu s!yledii iin olumu tutuklayan sen misin+.. diye sordum.
3 Benim suum yok, ite kaymakamn verdii yazl buyruk... dedi.
*aymakama kotum. # da,
3 Ben aldm emri yapyorum, o kadar, dedi. 8te 9oma 4alisi 5barius;un emri. 4aliye kotum.
3 #lumu sen mi tutukluyorsun+
3 Hayr Beberius. /oru s!yledii iin bir gen$in tutuklanmasna ben de zldm.
3 7yleyse sulu kim+ Bana bir sr kat paralar, dairelerin ta duvarlarn g!steriyorlar.
#lumu, doruyu s!yledi diye bu katlar, bu mermer duvarlar m tutukluyor+ *atlar m
hanerleyeyim+ /uvarlar m dileyeyim+ '!yle, dmanm kim+
5barius da bir sr kat uzatt,
3 8te :ribuna ?e$lisi;nin emri, dedi, stnde tribn;n imzas var. , Hemen soluk solua
tribnlere kotum
3 Ben 9oma iin kanm d!ken Beberius deil miyim+
3 *ahraman 9oma yurtta, partimizin en iyi yesi Beberius;u selamlanz... dediler.
3 'elam da, kahraman da yerin dibine batsn2 diye bardm. #lumu siz mi tutukluyorsunuz+
3 Biz bu ii nasl yaparz+ dediler. *onsl emir verdi.
3 *onsl m+ 8sterse *onsl olsun, bu hakszln $ezasn eke$ektir.
Hanerim elimde *onsl #ktamirus;un karsna ktm.
3 '!yle, benim dmanm sen misin+.. diye bardm.
*onsl #ktamirus,
3 6ldrdn m Beberius, dedi, ben kral deilim, diktat!r de deilim. 9oma $umhuriyetle
y!netiliyor. 8te olunun tutuklama emri burda.
3 -ine mi karma katlar kt+ #lumu bu katlar m tutukluyor+ Birisi ksn karma2
3 Bu emri 'enatus verdi, Beberius. 'enatus yelerinin kararyla oluyor.
9zgar gibi .rladm. ?utlaka dmanm bula$aktm. -olda o uursuz heri.e rastladm, hani 0u
'enatus aleyhinde yergiler, talamalar, alaylar yazan oyun yazan Hesapianus;la karlatm.
3 "9oma;ya giden yol kapal" dedigi iin olumu tutukluyorlar Hesapianus, dedim. Bu hakszlk
deil mi+
3 Evet, hakszlk... dedi.
3 Bu hakszl yapan kim+ /manm kim+ diye soruyorum, bana stnde emirler yazl bir
sr kat g!steriyorlar. '!yle, ben katlar m paralayaym+ Bu hakszl yapan sulu nerede+
3 'uluyu ne yapa$aksn+
3 Cupiter hakk iin leini akbabalara yem yapa$am. # da tpk dostum .else.e$i 'ompeius
gibi.
3 'uluyu bulsan biey yapamazsn... dedi.
3 -apamaz mym+ &!rrsn. Byk yemin ettim. Bu katlar ilk karan yeri aryorum.
3 Hi phesiz 'enatus... dedi.
3 Evet... dedim.
3 'enatus yeleri kimler+
3 Bizim partililer.
3 #nlar kim seti+
3 Ben2
3 7yleyse daha suluyu mu aryorsun+
Hanerimi kaldrdm, g!sme sapladm. Beyaz harmaniyem ala boyand. 'uluyu
!ldrmtm..
8nsann, eskiden hangi ada, hangi kalplarda yaadn hatrlamas kadar k!t hibiey yok.
ranzda benim gibi milattan !n$e <=> ylnda 9oma Aumhuriyetinde yaam biri daha var m+
DAYANIN YURTTALARIM
6ook eskiden, bu kavanoz dipli ko$a dnyann bir yerinde, d!rt bir yan da, ortas ba, sular
nl ml, g!kleri prl prol bir lke varm. /nyann her yerinde olduu gibi, burada da,
insanlardan baka yaratklar da varm. Bunlarn arasnda srngenler, zehirli b!$ekler,
!rm$ekler de elbet bulunurmu. ma bunlar, baka yerlerdekinden ne ok, ne az olduklarndan
hi kimsenin g!zne batmazm.
Bu lkenin banda bir kii bulunurmu. Buna "Babay" denirmi. # lkede babaylk seimle
olurmu. Babay olmak isteyenler, adaylklarn koyarlar, semenler de bunlarn iinden
beendiklerini Babay seerlermi. Hangi adayn ald oy oksa o, Babay olurmu.
&el zaman git zaman, o lkede bir alas deime olmu. 'rngenler, zehirli b!$ekler
gnden gne oalmaya balam. -lanlar, yanlar, krkayaklar, akrepler, !rm$ekler,
kertenkeleler, hem her gn biraz daha oalyor, hem de her gn biraz daha byyp
irileiyorlarm. -lanlar, kavak kadar uzayp boylanm, kavak g!vdesi kadar en alm.
!rm$ekler byye byye ev kadar olmular. 8rileen kertenkelelerin yeni doan yavrulan bile
timsahtan byk olurmu. *rkayaklar, yol$u trenleri gibi uzam. -arasalarn kanatlar adr
kadar genilemi.
kl ergin, derin bilgin, erdemli kiiler, bu iin nedeni stnde ka.a patlatmlar, dnmler,
ama bitrl bu zararl yaratklarn neden gndengne byyp oaldklarn anlayamamlar.
8 bu kadarla da kalmam. Bu zararl yaratklar, insanlar sokmaya, srmaya, zehirlemeye de
balamlar. /aha bir ala$ak yan, bunlarn srp zehirledii kiiler !lmyorlarm. 7lmedikten
baka, bu zehirler insann beynini uyuturuyor, tatl bir yar uyku veriyormu. Bu !yle bir keyi.mi
ki, kanna bir kere bu zehirden karan, hemen bu zehire alrm. rtk bu kii kendisini
ylanlara, akreplere srtmadan, krkayaklara !rm$eklere sokturmadan, kertenkelelere,
yarasalara kann emdirtmeden duramazm. Hem de bu zehirin verdii key.in sonu yokmu.
Bikere bu zehire alanlar, onun verdii key.i hibir zaman yeter bulmazlar, hergn daha ok,
daha ok isterlermi. Ha.tada bir kendilerini zehirletenler, giderek iki gnde bir, hergn, daha
sonra da gnde bika !n kendilerini zehirletmeye balamlar.
Beyinlerinin dnmeye yaradn bilen, ka.as !n$e, yrei y$e kiiler, nasl etsek de
insanolunu u ylan yan zehirinden kurtarsak diye bir yol aramlar. ma !br yandan,
kendilerini ille zehirleterek keyi.lenmek isteyenler b!yle dnenlere kar dururlarm. Bu yzden
o lkedeki insanlar ikiye ayrlmlar. ralarnda baka ayrlklar da varm elbet ama, ounlukla
iki belli ayrm varm. -lan yan zehirine alanlar, bu zehirin ok iyi yararl bir ey olduunu
savunanlarla, bunun tersini s!yleyenler.
-arasalar, .!rm$ekler, akrepler, krkayaklar durmadan insanlar sokmaya hz verdiklerinden,
zehire alanlar gndengne oalyor, !brleri hergn biraz daha aznlkta kalyorlarm.
&el zaman git zaman, bu zehire ahanlar o kadar ok zehirlenmeye balamlar ki, gitgide
yzleri g!zleri, elleri ayaklan deimeye balam. *endilerini ylanlara sokturanlarn, her gn
birer para, birer para derilerinin rengi yeile kayor, v$utlar uzuyor, ka.alar klyor, bir
zaman sonra bsbtn ylan olup kyorlarm. # zaman ylandan hi ayrmsz, yerde
srnmeye balyorlar, bakalarn sokmaya, zehirlemeye alyorlarm. Bitakmlarnn da
parmaklan, trnaklan, elleri, ayaklan gitgide in$eliyor, uzuyor, yeniden eller ayaklar kyor, yava
yava derken gnn birinde iri bir !rm$ek oluyorlarm. #ndan sonra baka insanlarn zerine
atlyorlarm. B!yle b!yle derken, zehirlenen insanlar da, kanlarna karan zehirin etkisiyle
gndengne ylanlamaya, yanlamaya, yarasalamaya, solu$anlamaya, srngenlemeye
balamlar.
7tekiler, insan kalmak iin direnirlerken, her elveren yerde dillerinin d!nd kadar,
3 -urttalar2.. 8nsanlnz koruyun, !rm$eklemeyin, akreplemeyin2.. diye barrlar,
s!ylerler, ama dinletemezlermi.
5ehirlenip deienler gitgide oaldklarndan, b!yle s!yleyenlere,
3 Hainler, alaklar2.. diye barr, zerine yrrlermi.
8nsanln koruyanlar gitgide o denli aznlkta kalmlar ki, gnn birinde o lkede bsbtn
insan kalmamasndan korkmaya balamlar. Babay seimi zaman gelin$e, kamuoyu da
onlardan yana olduu iin, ylan, yan, yarasa, !rm$ek biimine girmi olanlar kimi seerlerse, o
lkeye Babay olurmu.
# lkede aydn kiiler de varm. "Bamza gelenler nedir+ Bundan yurttalarmz nasl
kurtarrz, koruruz+" diye dnmeye balamlar. Her aydn kendi ka.asna g!re buna bir yol
bulmu. *imi,
3 5ehire ala ala srngenleenler, !rm$ekleenler, artk insan saylmazlar. #nlarda
insanln ne biimi kalm, ne !z... Bunun iin de Babay seimine katlmasnlar2.. demi.
Her ne kadar biimleri insan deilse de, ilk gelileri, doular insan. 6nk, bunlarn o$uklar
yine insan doarm. *anlarna zehir katlmazsa, hep insan kalrlarm.
# lkedeki aydnlarn kimisi de,
3 8nsan kalmak iin, atalla yemek yensin2.. demi.
"@tl pantolon giymeli" diyen, "Hergn tra olmal" diyen doluymu. ma bunlarn hibiri,
insanlarn insanln korumaya yetmezmi.
# zaman, o lkenin aydnlar, "Bir de baka lkelere bakalm. #ralarda da biimini, kalbn,
iini, !zn deitirenler var m+ 4arsa, neler yapyorlar+ Bunu nasl !nlyorlar, gidip g!relim2"
demeye balamlar. /edikleri gibi de, baka lkelere gidip, oralardaki insanlar in$elemiler.
'onra, oralarda g!rp !rendiklerini, kendi lkelerine uygulayp, yurttalarna yararl olmak iin,
evlerine, o$uklarna d!nmler. -ine eskisi gibi herkes kendin$e bir dn$e srm ileri. *imisi,
3 Evlere daha geni pen$ereler aalm2.. demi.
*imisi,
3 Baka lkelerden !rnek insanlar getirelim2.. demi.
*imisi de,
3 Bizimkileri baka lkelere g!nderelim, oralardaki insanlar g!rsnler2.. demi.
"&nde kere zplamak gerek." "-atakta sol yana yatmal." diyenler bile varm. -alnz
bunlarn aralarnda ka.as ileyen biri km.
3 Beni dinleyin, demi, ben srngenlerin, b!$eklerin neden oalp gelitiklerini anladm.
-eryznn baka lkelerine bakp, bunu !rendim. Bir hava esiyor, bu hava srngenlere,
b!$eklere o kadar yaryor ki byyorlar, oalyorlar. 0imdi i, bu havann esmesine engel
olmakta. Bu hava da, dou y!nnden esiyor. &ezip dolatm yerlerde g!rdm. /oudan esen
bu havay kesen da dibinde kurulmu lkelerde, bizde olanlar olmuyor. klmz bamza
toplayp, bsbtn i iten gemeden, doudan esen hava yolunu kapamalyz. -oksa hepimiz,
gnn birinde deiip insanlktan ka$az, ylan yan ola$az.
Bu s!zlere inananlar da olmu, inanmayanlar da, glp geenler de.. ma inananlar ii sk
tutup, zehirli srngen, !rm$ek, kertenkele, yarasa biimindekilerle savaa girmiler. Bu !lm
kalm sava ok kanl olmu. 6nk o zamann Babay da, ounluktan yanaym.
#, lke dmanlardan korunmak iin epevre kale duvarlaryla evriliymi, Bu kaln duvarlarn
her biyana kaplar varm. @lkenin insanlar, dou kapsn kapamaya alrlarken, !brleri de
kapatmamaya alrlarm. 8nsanlar kapy ierden itmeye, !brleri dardan dayanp
kapatmamaya urarlarken seller gibi kanlar akm. ma sonunda ierdekiler baar
kazanmlar, dou kapsn sk$a kapamlar. 7brleri de kapnn dnda kalmlar. Bu
dn$eyi ileri srp baar kazanan kii, o lkeye Babay olmu. -urttalarna,
3 'akn, demi, bu kapy aralamayn2 Bir kere aralarsanz, sonunu alamazsnz. Bu b!yle bir
kapdr ki, bir parmak aralansa, gnn birinde ardna kadar alr.
Bir zaman sonra bu akll kii !lm. #nun yerine bakalar seile seile Babay olmular.
-ine eskiden, her yerde, her zaman olduu gibi o lkede de srngenlerle !teki b!$ekler
varm ama, dou kaps kapal olduundan, doudan hava girmedii iin, bunlar olduklarndan
daha ok byyemez, reyemezlermi.
&el zaman git zaman, Babay adaylar arasnda, sen seile$eksin, ben seile$eim, diye
atmalar balam. /orusu bu Babay adaylarnn hibiri, yeniden insanlarn
!rm$eklemesini, akreplemesini istemiyorlarm. 8stemiyorlarm ama, ne yapsnlar, oy
kazanmak gerek. # zamann Babay, dnm tanm, !br adaydan oy daha ok alsa
seimi kazana$ak.
3 Ben u kapy oyluk aralarm2.. demi.
/edii gibi de yapp, Babayl bakasna brakmam.
Bunu g!ren !br adaylar, kapy daha da ap, kendilerine oy vere$ekleri ieri sokmaya
balamlar. #nlar da, kapnn bsbtn alp hepsinin dolmasn istemiyorlarm. Bunun iin de
kendilerine gerekli on oyluk kadar kapy aralamlar. Biyandan da kap temelli almasn diye,
kendi adamlarna, kapy ardndan ittirirlermi. *ap on oyluk, yz oyluk, bin oyluk aralana
aralana, gn gelmi, ardna kadar alm.
&elgelelim Babaylar, kapnn hepten ak kalmasn istemediklerinden,
3 /ayann, ierden itin2 diye de kendi adamlarna emirler verirlermi.
8erden ite, dardan ite, kap kendi ekseni stnde .r .r d!nmeye balam.
8te o zamandan beri o lkede dou kaps .r .r d!ner, ama Babaylar da, hi durmadan,
3/ayann yurttalarm, dayann2.. diye barrlarm.
HAZRET- SA LE K KI
Bign Hazret3i 8sa ile bir estetik $errahi operat!r, bir de otomobil tamir$isi, bir gazinoda
oturuyorlard. Hazret3i 8sa, onlara din telkinlerinde bulunuyordu. *onuma srasmda otomobil
tamir$isi, Hazret3i 8sa;ya,
3 Ey byk !retmen2 8nsanlara iyilik etmek iin iimde bir ateli istek var. (e yolda iyilik
edebilirim+.. diye sordu. Hazret3i 8sa,
3 :annnn eriatnda naslsa !yle yapmalsn2.. dedi. #tomobil tamir$isi,
3 'ana, k!tlk edenlere iyilik ederek, onlar k!tlk ettikleri iin utandrarak... dedi. Estetik
$errahi operat!r,
3 8nsanlarn mayas k!tdr, dedi. /eneyimlerime dayanarak s!ylyorum. 8nsanlar k!tdr.
#tomobil tamir$isi,
3 Hayr, dedi. 8nsanlann iinde iyilik vardr. 'iz de bu Eriha kentinin en iyi insan deil misiniz+
3 &erekten Eriha kentinin en zengini olan estetik $errahi operat!r, hem de bu kentin en
iyiliksever kiisiydi. Bu kadar iyi insann 0imdi nasl olup da, insanlara k!t dediine tamir$i
amt.
#perat!r,
3 Ben baka... dedi. Ben btn yaammda herkese iyilik ettim. ma karlnda de hep
k!tlk g!rdm. /emek insanlar k!t... Hi kimse bu gerei benim kadar bilemez. *onumaya
pek katlmayan Hazret3i 8sa, !nndeki toprak anaktan, arabn iti. #tomobil tamir$isi,
operat!re,
3 7yleyse $ennette siz bir banza kala$aksnz... dedi. #perat!r,
3 7yle, dedi, benim de korkum bu ya... *o$a $ennette tek bama $anm skla$ak.
Bu konumann sonunda tamir$iyle operat!r, insanlar iyidir, k!tdr diye bahse girdiler.
8nsanlarn iyi olduunu savunan tamir$i, dedii karsa, operat!rn btn maln mlkn elinden
ala$akt. /edii kmazsa, nesi var nesi yoksa hepsi operat!rn ola$akt.
@ birlikte Eriha;dan -erualim;e giden yol stnde krlk bir yere geldiler. Estetik $errahi
operat!r bu yolda tek bana dura$akt. Bakalm, bu yoldan gelip geenler ona iyilik mi, yoksa
k!tlk m ede$eklerdi. Hazret3i 8sa;yla otomobil tamir$isi de olup biteni uzaktan seyretmek iin
tepeye ktlar, bir zeytin aa$nn arkasna gizlendiler. 8kisi de kendi dediinin kmas iin
:annya yalvaryorlard. :amir$i, ellerini g!kyzne am,
3 :annm, insanlar 0u operat!re inallah iyilik ederler... diye yakanyordu. *endi dedii karsa
operat!rn !zel hastanesi, malikaneleri, k!leleri, $ariyeleri, hepsinden !nemlisi de bankadaki
beyzbin dolar onun ola$akt.
3 :anrm, inallah insanlar bana k!tlk ederler de tamir$inin btn maln mlkn elinden
alrm.
#perat!rn dedii karsa, tamir$inin dkkanlarD evleri, k!leleri, hepsinden !nemlisi de
bankadaki yzbin dolar onun ola$akt.
1zaktan bir ayak sesi duyuldu. #perat!r iinden,
3 Hah, ite haydut2. diye geirdi. :amir$i de iinden,
3 8te erdemli bir kii... dedi.
-olun d!neme$inden bir adam kt. #perat!rn yanna gelin$e kamasn ekip stne yrd,
3 6kar paralar2.. diye bard.
#perat!r buna o kadar sevindi ki, glp oynayarak $eplerindeki btn paralan kard.
'oyduu adamn sevin$ine aran haydut,
3 Bun$a yldr soygun$uluk yapanm. 0imdiye kadar soy3duklarmn arasnda hi senin gibi
sevineni g!rmedim... dedi.
'onra operat!rn stn ban arad. Btn paralarn alp giderken operat!r arkasndan
seslendi,
3 'aygdeer haydut, u $ebimde de be dolar kalm, onu g!rmemisiniz. Buyurun aln...
Haydut,
3 'en, dini btn biri olmalsn. nlalan, beni yaptmdan utandrmak istiyorsun, ama bana
vz gelir. 4er bakalm onlar da... dedi.
%aralar alp yolland. #perat!r, tepede, zeytin aa$nn arkasndaki tamir$iye sevinle
seslendi,
3 8te g!znle g!rdn ki insanlar k!t... Bahsi kaybettin, btn mallarn, paralarn benim oldu.
Hazret3i 8sa, yumuak ama tok bir sesle ona tepeden,
3 $ele etmee2 4e insanlarn iyi olduklarna inan ve bekle2.. dedi.
#perat!r beklemeye balad. Bir ayak sesi daha duyuldu. :amir$i de, operat!r de umutlandlar.
Biri iyi, biri de k!t insan bekliyor, gelenin dileklerine uygun biri olmas iin :anrya yakaryorlard.
#perat!r,
3 :anrm, bu gelen adam bana k!tlk ederse, tamir$iden aldm mallarn krkta birini
yoksullara datarak insanlara iyilikler yapa$am... dedi.
:amir$i de,
3 :anrm, ayak sesi duyulan adam, operat!re iyilik yaparsa, ondan ala$am mallann krkta
birini yoksullara data$am... dedi.
/!nemeten bir adam kt. #perat!rn yanna gelin$e kamasn ekip, g!sne dayad,
3 6kar paralar2.. diye bard. #perat!r sevin iinde,
3 Hi param yok. 8nanmazsanz arayn. ma isterseniz stmde deerli bulduunuz ne varsa
alabilirsiniz... dedi.
Haydut, operat!rn parmaklarndaki yzkleri, gm tabakasn, akman, altn ulu
dolmakalemini ald. lna$ak hibieyi kalmayn$a operat!r azn aarak hayduda,
3 Bakn, bakn azmn iine bakn lt.en... 'ol st enemdeki az dii altndr. 8inize yaramaz
m+.. dedi.
Haydut, operat!r yere ykp, altn kaplamay almak iin az diini s!kt. #perat!r $an
a$sndan kvranrken biyandan da sevinten glyordu. Haydut,
3 'iz yoksa deli misiniz+.. dedi. #perat!rden aldklarn $ebine koyup gitti. #perat!r zeytin
aa$nn arkasna gizlenenlere,
3 8te bu da k!tlk eden biri. Ben kazandm. Btn mallarn, paralarn benim oldu... diye
bard.
Hazret3i 8sa, yumuak, ie ileyen sesiyle tepeden ona,
3 'abrl oool... 4e umudunu kesme ve beklemesini bil2.. diye seslendi.
1zaktan bir ayak sesi daha duyuldu. #perat!r, umutla,
3 8te bir k!t insan daha... diye iinden geirdi, bu da kimbilir bana ne k!tlk ede$ek, ben de
tamir$inin mallarna kona$am.
:amir$i de,
3 8yi insandr. *imbilir operat!re ne iyilik ede$ek. Ben de operat!rn btn mallarn alp onu
be parasz, a plak braka$am... diye iinden geirdi.
/!nemeten biri kt. #perat!rn yanna gelin$e, kamasn g!sne dayayp, 3 '!kl
mangrlar2 -a paran, ya $ann2.. diye bard. #perat!r,
3 'izden !n$e iki saygdeer haydut beni soydular. Hibieyim kalmad, dedi. ma siz de
stmdekileri, bamdakileri soyup alrsanz, beni sevindirirsiniz. Elbiselerim, pabulanm da
yenidir.
Haydut, operat!rn stndekileri kard. Hepsini bir kn yapp giderken operat!r ona,
3 'aygdeer haydut, donum kald, dedi. /onumu istemez misin+ 6ok yenidir. /aha ilk de.a
giyiyorum. Haydut,
3 'en dini btn olmalsn, ama bana vzgelir. 6kar bakalm donunu da... dedi. /onu da alp,
operat!r anadan doma plak brakt. #perat!r neredeyse sevin$inden ua$akt.
:amir$iye,
3 Heyy, diye seslendi. &!ryorsun ya, bu da bana k!tlk etti. rtk btn maln, paran benim
oldu.
Hazret3i 8sa, zeytin aa$nn arkasndan o yumuak, o tatl, ama tok sesiyle,
3 Ey :anrnn kulu2. 'abrl ol ve bekle ve a$ele etme ve elbet bu yeryznde bir iyi insan da
bulunur... dedi.
#perat!r beklemeye balad. Bir ayak sesi duyuldu. 'onra d!nemeten bir adam kt.
#perat!r,
3 @stmde haydudun soya$a biey kalmad inallah bu $anidir, $anm almak ister. Ben de
tamir$inin mallarn alrm... diye geirdi iinden.
:amir$i de,
3 Bu iyi biri olmal, plak kalan operat!re !rtnmek iin inallah bir bez verir... diye geirdi
iinden.
&elen adamn sallanmasndan, bir sarho olduu anlalyordu. Elinde bir sopa vard.
#perat!rn yanna gelin$e, sopay onun bana indirmeye balad. #perat!r, sopay yedike,
3 'ol yanma vurmadnz, biraz da sol omzuma vurun karde... diye sarhoa yalvaryordu.
'arho soluna vurun$a san d!nyordu. 'opalarn a$sndan operat!r inleyerek yere ykld.
3 'aygdeer serseri, bama da vurun lt.en, 5ahmet olmazsa srtma iki sopa daha indirin2.
dedi. 'arho,
3 'en dini btn biri olmalsn ama bana vz gelir. 8te dileini yerine getiriyorum... diyerek
olan$a hzyla operat!rn ka.asna bir sopa daha indirdi. 'onra yine sallana sallana gitti.
#perat!r yld yerde, kanlar iinde kalmt. 8nleyerek,
3 Btn maln, paran benim oldu... diye tamir$iye seslendi. Hazret3i 8sa, zeytin aga$nn
arkasndan kt. 8nsann iine ileyen, byleyi$i, ama tok sesiyle.
3 Ey :annnn kulu2 'abrl ol ve bekle ve a$ele etme ve bu yeryznde elbet bir iyi yrekli kii
buluna$ak2.. dedi. Bir ayak sesi duyuldu. -erde inleyen operat!r,
3 8nallah, bu bir katildir,beni !ldrmek ister... dedi. :amir$i de,
3 8nallah operat!re yardm ede$ektir... dedi.
/!nemeten bir adam kt. -erde inleyen operat!rn yanna !kt.
3 (eyin var karde+ -aralarn ok mu ar+.. dedi. Bu adamn kendisine yardm ede$eini
anlayan operat!r, Hazret3i 8sa;ya duyurmamaya alarak,
3 /e.ol2.. diye adama bard.
dam, heybesinden arap, zeytinya kard. #perat!rn yaralarn temizlemek istedi.
zndan, burnundan kanlar akan operat!r,
3 &it bamdan, ben senden yardm istemiyorum2.. diye bard. dam,
3 'en a$ duyarken, ben sana nasl yardm etmem... dedi.
3 Bana yardm etmek istiyorsan, hemen de.ol git buradan... Hatta giderken kma bir tekme de
indirsen bana asl o zaman yardm etmi olursun... dedi.
3 Birbirlerine yardm etmek, iyilik etmek insanlarn insanlk bor$udur. Beni yardmdan
alkoymayn, karde.
dam ille de yardm etmek, operat!rn yaralarn temizleyip sarmak, sonra da srtna alp
ehre g!trmek istiyordu. #perat!r,
3 8yilik miyilik istemem, git ulan bamdan2.. diye bard. 8yi insan bandan savamaya$an
anlayan operat!r, adama s!vp saymaya balad. ma o hi kzmadan onun yaralarn arapla,
zeytinyayla temizliyor, srtndan kard g!mleini paralayp bu yaralar saryordu. *endisine
yaplan bu iyilik yznden btn malnn, parasnn elinden gide$eini anlayan operat!r, yerden
bir ta kapp zorla ayaa kalkt. :a iyi insann ka.asna indirip onu yere ykt, stne !kt.
Hazret3i 8sa;yla tamir$i, tepeden inip onlarn yanna geldiler. Estetik $errahi operat!r altndaki
iyi adama,
3 'en bama bela msn+ 6abuk git, yoksa seni !ldrrm2.. dedi.
Bana tala vurulan adam,
3 'eni b!yle brakp gidemem... dedi.
#perat!r de ta daha hzl ka.asna indirip, onu $ansz brakt. 'onra sendeleyerek ayaa
kalkt. *anl ellerini Hazret3i 8sa;ya uzatp,
3 Bahsi kazandm, dedi, ite g!ryorsunuz ki iyi insan yok.. :amir$i,
3 (ereden biliyorsunuz+.. dedi. #perat!r,
3 *endimden biliyorum. Bunu kendimden biliyorum... diye bard, yere ykld.
#tomobil tamir$isi mallarnn, paralarnn elinden gide$ei korkusuyla, !ldrmek iin yaral
operat!rn stne atld. Hazret3i 8sa,
3 #nu srtna al ve ehre kadar ta ve ehre gidin$e $andarmaya teslim et2 dedi.
KARGALARIN SET PADAH
Bir varm, bir yokmu... Eski alarda, lkenin birinde bir zavall kii varm. &nlk
yiye$einin bile yoksunu, ulsuzun biriymi. ma k!t yrekli de deilmi hani... Btn istei
bakalanna iyilik etmekmi. 8yilik etmek istermi istemesine ama, bunun nasl yapla$an da pek
bilmezmi. 'ksk,
3 aah ah, denni, bir g$m yetse de u insanlara hep iyilik etsem... Bu s!zleri duyanlar
sorarlarm,
3 %eki, nasl iyilik ede$eksin+ ) da,
3 8yilik ite, dermi, herkese iyilik ede$eim... Hele o gnler bir gelsin, ben bilirim nasl iyilik
ede$eimi...
&nlerden bign da banda, E:annm bana yardm etse de, ben de insanoluna iyilik
edebilsem.F diye mnl mnl mnldanrken, arkadan gelen bir yol$u, yaklatka adamn bu
s!zlerini duymu.
3 ?erhaba oul2.. demi.
8yilik yapmak isteyen adam ban evirin$e, ak sakal g!beine kadar uzanm bir yol$u
g!rm.
3 ?erhaba baba... demi.
3 (edir !yle kendi kendine konuuyorsun, :anndan bieyler istiyorsun+ dam derdini,
insanlara iyilik etmek iin nasl iinin yandn dilinin d!nd kadar anlatm.
k sakall adam,
3 'enin gibi ok kii bakalanna iyilik yapmak istemitir imdiyedek. Bu iyiliin nasl
yapla$am bilseydin, bu kadar ok iyilik yapmak istemezdin. 8nsanlara iyilik yapmak, k!tlk
yapmaktan daha zordur. /nya kuruldu kurulal bunu be$erebilen ok az kii kmtr... diye
adama akl vermise de, o dinlemez,
3 h, demi, ben bakalarna benzemem. Hele bir !yle yere gesem, btn k!tlkleri
kaldra$am yeryznden. , susuz kalmaya$ak. 6plak, ulsuz kalmaya$ak. *avga d!v
kalmaya$ak... Btn ileri yoluna koya$am.
k sakall,
3 6ok istiyorsun ama, demi, yapmak istediin iin nasl yapla$an bilmiyorsun. 'enden !n$e
de senin gibi yapmak istedikleri ii bilmeyenler ok geldi geti. 7br,
3 8yilik yapmaktan kolay ne var yeryznde... demi.
'akall da,
3 Eh, demi, demek o kadar ok istiyorsun iyilik yapmasn, !yleyse buralarda durma.
/urmadan gez dola... 7yle bir yer gelir, !yle bir zaman gelir, sen de istediin yere ykselirsin...
8yilik yapmak isteyen kii, ak sakallnn yalnz son s!zlerini dinlemi, alm ban yrm...
#ras senin, buras benim, yllar yl gezim dolam. Her gittii yerde, insanoluna iyilik yapmak
iin, nasl iinin yanp tututuunu anlatm.
-ine b!yle gezip, dolap dururken, btn gn, sonra btn bir ge$e yrm, g!kbitimi
rken, uzakta bir kent g!rnm. Bu kent epevre kale duvanyla evriliymi. *ente girile$ek
kapy bulmu, ieri y!nelmi. *apdan kentin alanna girin$e arm kalm. (as armasn...
lan insanla dolu... Ben diyeyim yzbin kii, sen de yzbin kii... 8nsan ynnn u$u bu$a
g!rnmyor. ) da kalabahn iine dalm. Her ka.adan bir ses kyormu. dam, konuulanlara
kulak vermi. 0!yle diyorlarm,
3 -urttalar2 Ben sizin iyiliinizi istiyorum. Beni padiah yapmas iin kargalara s!yleyin.
*argalar beni padiah yapsnlar. &!re$eksiniz. sizlere ok iyilikler ede$eim. Bu kentin
rmaklarndan erbetler aka$ak, kaldrm talar altndan ola$ak. -amur yerine g!kten urup
yadrta$agm. Bir eliniz yada, bir eliniz balda ola$ak. Her :anrnn gn baklava b!rek
yemekten artk bkp usana$aksnz. 7yle rahat ede$eksiniz ki, rahat sizi rahatsz etmeye
balaya$ak. 'ayn yurttalarm2 '!yleyin kargalara, beni padiah yapsnlar.
Btn azlardan hep bu s!zleri duyan adam arm. Bir de yanndakine bakm ki, yllar$a
!n$e kendisiyle bir da banda karlat ak sakall g!beindeki yal adam deil mi...
3 ?erhaba baba... demi. 'akall da,
3 ?erhaba oul... demi.
3 &!ryorum,bu kentte herkes bitrl konuuyor. 7yleyse neden banp aryorlar+.. diye ak
sakallya sormu. k sakall,
3 Herkes salt kendisinin iyilik yapabile$eini sanyor, ama bu iyilii nasl yapa$an bilmiyor da
ondan... demi.
3 Bu insanlar hep b!yle barrlar m+
3 Hayr. 'eimden seime barrlar. Burada ylda bir seim olur. 'eim zaman gelin$e herkes
kendisinin seilmesini ister.
3 (eden+
3 6nk herkes salt kendisinin iyilik yapa$an sanr. Hepsi de iyilik yapmak ister. *!tlk
yapmak isteyen hi yoktur.
3 (e seilir burada+
3 %adiah seilir... Bu lke baka lkelere benzemez. Baka lkelerdeki gibi, burada padiahhk
babadan oula kalmaz. Her yl halkn iinden yeni bir padiah seilir. 'eilen padiah, s!z verdii
gibi halka iyilik yaparsa padiah kalr, yapamazsa ertesi yl yeni seim yaplr. 0imdiyedek bir
yldan ok padiahlk eden kmad.
3 %eki, neden Ekarga, karga2F diye baryorlar+
3 Bu lkede padiahlar kargalar seer de ondan b!yle baryorlar.
/erken hava birden kararmD &!kyzn bir karga bulutudur kaplam. *arga bulutlarndan
gne g!rnmez olmu. *argalar insanlarn tepesinde uuup gak gaaak diye barrlarken,
insanlar da,
3 *arga karde, karga karde, aman beni se2. diye onlara yalvarrlarm. *argalar b!yle$ene
bara, uua dursun, ilerinden iri bir karga yere doru szlm, iyilik yapmak iin da bayr
dolaan adamn bann stnde d!nmeye balam. /!nm, d!nm, en sonunda gak diye
pislemi. 'onra yine g!klere ykselmi.
3 @te bir padiah oldun, te bir padiah oldun2 diye adama nlemeye balamlar.
(eye uradn aran adam da, yanndaki ksakal;a,
3 (edir, ne oluyor+.. demi. ksakal,
3 Burada padiah seimi ite b!yle olur, demi. Bir karga, birinin bana kere pislerse o kii
bu lkeye padiah seilir. 'en imdi te bir padiah oldun, demektir. /ua et de, karga yine senin
ban sesin.
/emeye kalmam, karga yine .r d!np o adamn bana bir daha etmi. lan dolduranlar,
3 @te iki padiah oldun, te iki padiah oldun2.. diye barmlar.
*argann n$ iini de yine o adamn bana yapmamas iin, herkes kendi ban aip,
3 *arga karde buraya, karga karde buraya2. diye seslenerek kargaya yalvaryormu.
*arga bu s!zleri dinlememi. @n$ kere de yine o adamn ban semi. Bunun zerine
adam,
3 %adiah oldun2.. diye alp sallasrt ederek, omuzlannda saraya tamlar. dam padiah
olun$a, kendisini padiah yapan kargalann bu iyiliini unutmam. Btn bostanlardaki,
tarlalardaki bostan korkuluklarnn kaldnlmas iin bir .erman karm. *argalar talayan,
klayanlan mahkemeye verip $ezalandrm. Bununla da kalmam, her evin kargalara gnde bir
avu yem atmasn buyurmu.
Halk, mrl mrl mnldanmaya balam ama, padiahn goz kargalardan bakasn
g!rmyormu. B!yle$e ilk yl geirmiler. -eni seime girmiler.
# lkenin kiileri yine kentin alanna toplanmlar. -ine herkes kendisinin seilmesi iin
kargalara yalvarmaya balam. -ine hepsi de insanlara iyilik yapmak istediklerini s!ylyorlarm.
*argalar bulut bulut gelmi. -ine g!k kararm. &ak sesleri g!klerde uuldam. Her yl padiah
bir karga seerken, bu yl, padiahtan g!rdkleri iyilie teekkr iin, on karga birden gelip, eski
padiahn bana er kere pislemiler. # adam yine padiah olun$a kargalarn bu iyliini
unutmam, herkesin evinde yirmi karga beslemesini zorunlu klm. *argalara, souktan,
rzgardan korunmalar iin yuvalar yaptrm. *argalar beslene beslene bydke bym,
yalandka yalanm. Her bir karga bir hindi kadar olmu.
/erken yine seim zaman gelmi. %adiah hi sevmeyen halk mnldanm durmu, ama neye
yarar, bu seimde hindi kadar yz karga birden er kere, yine eski padiahn ban
beenmiler.
@n$ kere padiah olan adam,
3 *argalarn stnde hibir bit bulunmaya$ak... Bitler ayklanp, kargalar temizlene$ek.
*argalarn ayaklarn $ilalaya$ak, gerilerini yalaya$aksnz2 diye .erman kartm.
*argalar beslene, bakla, koyun kadar olmular, hem de gndengne oalyorlarm. Bir
zaman gelmi, oalan, irileen kargalar kente samaz olmu. -ine seim zaman gelmi.
Bu seimde padiaha daha ok teekkr iin, beyz karga birden er kere yine eski padiahn
ban beenmi.
%adiah da, kargalara o kadar iyi baktrm ki, kargalardan kendilerine kentte yer kalmayan
insanlar, evlerini, yurtlarn kargalara brakp, dalara bayrlara dmler. Beslenen kargalar sr
kadar irilemiler.
Bir seim daha olmu. Havada sr kadar iri kargalar umaya balam. #nlarn grltsnden
kulaklar sar oluyormu. *argalar, padiaha olan borlann !demek iin, bu se.er hep birden
gelip, padiahn tepesine teekkrlerini brakmlar.
8nsanlar, yeniden seilen padiah saraya g!trmek iin yaklan$a bir de bakmlar ki, karga
tersinden bir tepe... %adiah da bu tepenin altnda boulmu, ezilmi. #radaki insanlar, sevin
iinde, yeniden,
3 *arga karde, beni se. *arga karde, beni se2.. diye barmaya balamlar.
BR N HKAYES (*)
GH Bu kitapta toplanan masallar, :rkiye;de dn !zgrl tarihi baknundan ilgintir. Bu
yazlar, <IJJ3<IJK arasnda EkbabaF dergisinde ve E/emokrat 8zmirF gazetesinde yaymland.
6ounu, zorlukla ve takma adlarla yaymladm. #kuduunuz bu hikayedeki olay, ilk yazl
biimiyle :rkiye;de geiyordu. ma birok dergilerden geri evrilin$e, bu hikayeyi uydurma bir
6in;li yazar adyla, olay 6in;de geiyormu ve hikaye eviriymi gibi, dergide yaymladm. yn
hikaye, birka ay sonra, baka bir dergide, evrilmi bir 6in hikayesi olarak kt.L
*ung3'u, &ney 6in /enizinde kk bir balk kasabasdr. 0irin kasabann hemen btn
halk, balklkla geinir...
%ung36iyang;n balk kahvesinde bir sabah, nerden, nasl geldii belli olmayan bir kedi
yavrusu miyavlamaya balad. 8htiyar %ung, sska kedi yavrusunu iri avularnn arasna ald.
*k tekirin st mavimsi g!zlerine bakt,
3 'eni bana llah g!nderdi2.. diye s!ylendi. 'onra rana,
3 Bu kn ad, 6ung3Ban... Buna iyi bak2.. dedi. 6ung3Ban, kk maskara, birka gn
iinde geliti, byd. -alnz %ung m$a;nn deil, btn mterilerin sevgilisi oldu. 6ung3
Ban;n k!t bir huyu vard, hrszlk... ag yukan her kedi hrszdr. ma 6ung3Ban gibisi
g!rlmemitir. /aha alt aylk var yoktu, btn komular ikayete baladlar. Her sabah, daha gn
aarmadan vazi.esine sadk bir memur gibi, ie kar, !leye kadar btn mahalleyi talan ederdi.
&irmedii mut.ak, kantrmad teldolap yoktu. #$akta kaynayan ten$erenin kapan ap,
iinden s$ak s$ak bir para balg almad gn olmazd. 6ung3Ban;, btn zararna,
hrszlna ramen herkes seviyordu. 6nk, o kadar kurnaz$a hrszlk yapyordu ki, onun
yznden zarara ugrayanlar bile, bu hrszlklar 6ung;un muziplikleri diye karlarlard.
Bign, %ung m$a;nn kahvesine bir mteri geldi. Elindeki balk dolu kesekadn ra.a
koyduktan sonra, kat oyununa dald. (eden sonra kahveden karken elini ra.taki kesekadna
atn$a, az bir kar ak kald. *esekadnn hibir yeri bozulmamt, .akat ii balk yerine
havayla doluydu. -alnz, altndan bir delik almt. 6ung;un, bu kadar kalabalk mteriden
hibiri .arkna vamadan, balklar teker teker kesekadndan boaltmas, herkesi artmt.
6ung;un hrszlktaki maharetinin bu kadar takdir edilmesinin !nemli bir sebebi vard. *ung3'u
kasabasnda hrszlk etmeyen insann on paralk itibar yoktu. 6almak ayp deildi. yp olan,
alarken yakalanmakt. Hrszlk srasnda yakalananlar, btn kasabada be$eremedikleri ii
yzlerine, g!zlerine bulatrdklar iin rezil olurlard. # kadar ki, hrszlk yapmayan erkee,
karsn geindiremez diye kz vermezlerdi.
*ung3'u kasabasnn sembol haline gelen 6ung, yldan yla e.sanevi bir yaratk oldu.
#nd!rt yana gelin$e, zavall 6ung;un g!zlerine perde indi. &!rmeyen g!zleriyle de, bir
zaman mesleine devam etti.
Bir insan gibi mut.ak kaplarnn mandaln aar, o$an bandaki kadn, ban arkasna
d!ndrn$eye kadar, zgaradaki bal kapar kaard.
*o$alarna akam yemei yetitiremeyen geveze kadnlar, hrsz 6ung;u bahane ederler,
3 (e yapaym+ Bal o$aktan 6ung ald2.. derlerdi.
Bir sabah, 6ung;un $esedini yksek bir duvarn dibinde buldular. 6ung, vazi.e banda ruhunu
teslim etmiti. Btn *ung3'u kasabas halk, g!zya d!kt, matem tuttu. 6ung;a byk bir
$enaze t!reni yapld. 6oluk o$uk, gen ihtiyar, mezarnn banda toplandlar.
6ung;un arkasndan, kasabay bir sessizlik ald. ma iki ay sonra bir mu$ize oldu. 5avall
6ung;un mezar stnde byk bir bina ykseldi, 4ergi dairesi...
*ung3'u kasabas halk, birbirlerine vergi dairesini g!sterip,
3 6ung;un ruhu hortlad2.. dediler.
KTLERN BAKAMADII ME!HER
Bir varsa bin yokmu. -eni zaman iinde, her yer duman iinde, 'putnik .r.r d!ner iken, atom
atlar patlar iken, ben k.eyi devirmi yatar iken, yeryznn bir lkesinde ok zengin bir hazine
varm. %aradan puldan yana tamtakr olan bu hazine, deer biilmez tarihi eyalarla tklmtklm
dolu imi. Hem de ne eyalar... -edi lkenin topraklarn inemi atlarn nallar, altn ilemeli
srma pskll krbalar, uzun uzun kllar, ssl yataanlar, zal palalar, ilemeli kalkanlar, hep
bu hazinede dolu imi. Hele bu krbalar o kadar ssl psl imi ki, bu gzel krbalara bakn$a,
bunlarn, hayvan sarlarnda aklatmak iin mi, yoksa gzel esir kadnlarn kalalarn gdklamak
iin mi yapldn insan anlayamazm. *llar !yle uzun, !yle ko$amanm ki, bu kadar
ko$aman kllarla savalarn karsnda, olsa olsa an$ak ya deve, yada .il olabilirmi.
Btn bunlar !yle deerli eyalarm ki, bunlar satn almaya yeryzndeki btn paralar
yetmeye$ei iin bunlarn ka para ettiini hibir zaman kimse bilmezmi. ma bunlarn, ok
deerli eyalar olduklar, hazine dairesinde sksk saklanmalarndan koruyu$u askerlerin de o
hazineyi ge$e gndz beklemelerinden belli imi. &elgelelim, bu eyalarn ne kadar byk deeri
olduunu herkes anlayamazm. Bunlar hazineden karlp da yol stne atlsa, hi kimse ban
evirip bunlara bakmazm bile. Bunlarn deeri, an$ak hazineye konulun$a belli olurmu.
Baka lkelerin hazineleri bu kadar zengin deilmi. /eilmi ama, onlarn hazinelerinde bir
m$evher varm ki, !yle bir m$evher de bu hazinede yokmu.
# lkede yaayanlar, E(asl edelim de !yle bir m$evher de biz ele geirelim2F diye dnr
dururlarm. Bir de o m$evherlerden olsa kendilerinde, onlarn hazinesi yeryznn en zengin
hazinesi ola$akm. ma o m$evheri bulmak, ele geirmek, yapmak, ok, ama ok zormu.
6nk bu m$evher, yzler$e, binler$e insandan yaplrm. (e kadar ok insandan yaplrsa,
m$evherin deeri o kadar artarm. Baka lkelerin hazinelerindeki bu m$evherin en by
yumurta kadarm. Bunlar, o m$evherin $eviz hatta .ndk kadarna bile oktan .itmiler. Bu
m$evherin !z demirdenmi, ama toprak altndan kan, bildiimiz demirden deil. Bu
m$evherin demiri, insan kanndaki demirden olurmu. Bir insann btn kannda, bir
miligramdan bile daha az demir olduuna g!re, o m$evherin .ndk kadarn bile yapabilmek iin,
binler$e insann kanlarn vermesi, bu uurda !lmesi gerekirmi. *andaki demirden yaplan
m$evher prl prl parlarm. Bakn$a kl parltsna g!zler dayanamazm. ltn parlts,
yannda s!nk kalrm. &neten bile parlakm. Bu parlaklk, insan g!zndeki, insan beynindeki
.os.ordan elde edilirmi. Binler$e insann beynindeki. g!zndeki .os.or, kandan karlan demirin
stne srlrm. 7yleki. bu kan demirinin stnde milyonlar$a k$k g!z, l l yanarm.
bon$uk bon$uk parlarm. Bu m$evheri yapabilmek iin binler$e kii, kanlarn, beyinlerini,
g!zlerini vermeliymi. ma i bu kadarla da bitmezmi ki... ?$evherde, kan demirinden, beyin
ve g!z .os.orundan baka, yine insan $anndan szlm magnezyum alevleri yanar, karbon
para$klar parlar, sodyum, potasyum, kalsiyum kristalleri, kloro.il renkleri iinde ldarm.
Binler$e insann kemiklerinden kan kalsiyumla an$ak .ndk kadar$k bir m$evher
yaplabilirmi. Bundan baka bu m$evher, birdenbire yaplmazm. Bir gn, bir ha.ta, bir ay, bir
ylda deil... -zler$e ylda, k$k paralar birike birike, an$ak bir .ndk kadar m$evher elde
edilebilirmi.
/nyann en zengin hazinesi kendisinde olan lkenin kral, nazrlar, hazinelerinde deer
biilmez at nallar, ssl krbalar, ilemeli yularlar, kllar, paralar olduu halde, bu m$evherin
olmayna ok, ama pek ok zlrlermi. # lkede de pek ok kii bu m$evheri elde
edebilmek iin kanlarn aktmlar, $anlarn vermilerse de, bu i zaman zaman, yer yer, ayr
ayr olduundan, onlarn kanlarndaki demir, beyinlerindeki .os.or, kemiklerindeki kire urada,
burada, para prk yitmi, gitmi. Bitrl biraraya getirilip o m$evherlerden yaplmam.
Hazinede ille de bu m$evherden de bulunmasn isteyen kral ve nazrlar, binler$e sr,
!kz, eei kurban edip onlarn kanndan $anndan bu m$evherleri yapmak istemilerse de
yine olmam. Elde edilen ey, m$evher deil, pis, irkin, kara bir topakm. (e yapsak, ne
etsek, diye uzun uzun dnmler. 'onunda bu m$evherlerden ok olan lkelerden bir
para$k istemeye karar vermiler. *omu lkelerden birinin babuu,
3 'iz hazinenizdekileri bana verirseniz, ben de size bu m$evherden biraz$k veririm... demi.
*arlkl oturup konumular. 7n$e bir ti$aret, arkadan da bir siyaset anlamas yapmlar.
?$evheri vere$ek olan lkenin adamlar zengin hazineye girip, kllardan, kalkanlardan,
krbalardan, nallardan en beendiklerini almlar. Her istediklerini aldktan sonra, .ndk kadar
m$evheri onlara vermiler. ?$evher hazineye girmi ama, gelgelelim bu m$evher, o kadar
parlakm ki, g!zlerini krpmadan gnee bakan kral, nazr, saray adamlar bile bu m$evhere
bakamyorlarm. Bakar bakmaz g!zleri kamap yere yklyorlarm. Bakanlarn iinde k!r
olanlar bile varm. ?$evheri veren lkeye, bu ne itir diye sormular. &elen $evapta !yle
deniliyormu, "# m$evher, !yle bir m$evherdir ki, ona k!t g!zle bakanlar k!r olur. #
m$evherlere yalnz iyiler, dorular, ii d bir, !z s!z doru olanlar bakabilir."
Bunun zerine bir aknlktr balam. Bu m$evheri getirenler de yaptklar iten
vazgemiler ama, i iten gemi. -alnz lkenin iyi, doru kiileri m$evhere bakabiliyorlarm.
@lkenin kral, lkesindeki btn bilginleri toplam. #nlara,
3 Ben, demi, iyi, doru bir kiiyim. Buna inanyormusunuz+
Bilginlerden yars hi sesini karmam. 7br yarsnn ou,
3 'en iyi, doru bir kii deilsin2.. diye barmlar.
-alnz, eytann st kardei olan birka bilgin, krala,
3 'en demiler, iyilerden de iyisin, dorularn en dorususun2..
*ral kendisine kar olan bilginlerin iki dudaklarn srmla diktirip, azlarn kapatm.
'orusuna hi ses karmayanlara da
3 'ize bu lkede bilginlik yasak2.. demi.
8yi, doru kii olduunu s!yleyen bilginlere,
3 7yleyse, ben neden bu m$evhere bakamyorum+ 'iz bilginseniz, g!reyim sizi, !yle biey
yapn ki, ben bu gzel m$evhere bakmak zevkinden yoksun kalmayaym. Bu ii kim be$erirse,
sarayn ba bilgini ola$ak... demi.
Bunun zerine eytann stkardei olan bilginler, krala,
3 Hametl e.endimiz, demiler, m$evheri ters koyarsanz, yani baaa getirirseniz,
g!zleriniz rahatsz olmadan ona bakabilirsiniz.
*ral,
3 &!zlerim k!r olmaz m, kamamaz m+.. diye sormu.
3 Hayr, hibiey olmaz.
Bilginlerin dedii gibi yapmlar. ?$evher baaa gelin$e, kral, nazrlar, btn saray
adamlar ona rahat rahat bakmaya balamlar.
BAY KZ'LE BAY AHMET
Bir zamanlar, lkenin birinde bir Ahmet Bey varm. Arpa, msr, saman alverii yaparm.
ok zenginmi. Zenginmi ama, har vurup harman savurmay da sevmezmi. Tutumlu bir
kiiymi. ars, bign Ahmet Bey!e,
" o#u$un ayakkabs eskidi. %eni ayakkab almak gerek... demi.
Ahmet Bey, karsna kzm&
" Bu nasl itir' Annem bana iki ( ylda bir ayakkab alrd da babam yine kzard. )Bizim
zamanmzda bir ayakkab be on yl giderdi.* diye s+ylenirdi. ),nsanlarda namus kalmam, her
eyi (rk (ark yapyorlar.* derdi. -imdi bizim o$lumuz iki ayda bir ayakkab paralyor. .ende hi(
mi insa/ kalmad'..
adn,
" .u( benim de$il, demi, ayakkaby eskiten ben de$ilim. adn bu kzgnlkla o$luna (km&
" .en ne bi(im (o#uksun... Baban da, ben de bir ayakkaby iki yl giyerdik. -imdiki zamann
(o#uklarnda hi( insa/ kalmam. iki ayda bir ayakkab eskitilir mi'
0$lan,
" .u( benim de$il, demi, siz de biliyorsunuz, ben eskiden bir ayakkaby bir yl giyerdim. .onra
an#ak alt ay giyebildim. -imdi herey bozuldu yeryznde... Bir ayakkab iki ayda parampar(a
oluyorsa ben ne yapaym' .at#larda ahlak kalmam. rk ayakkab satyorlar.
Anne ile o$ul, her zaman ayakkab aldklar sat#ya gitmiler. 1eden (rk ayakkab yapt$n
sormular. .at#,
" Bunun su(u benim de$il, demi. Ayakkaplarn (rkl$nden ikayet(i olan bir siz de$ilsiniz.
2erkes de sizin gibi. Ben de bu (rk ayakkaplar be$enmiyorum. Ama ne yapaym ki, imdi
zaman de$iti. insanlarda ahlak kalmad. undura#lar, hep b+yle (rk kundura yapyorlar.
unduralarn (rkl$nden o denli (ok yaknm ki, sat# da, kundura#ya gidip, neden
sa$lam kundura yapmad$n sormu. undura#,
" Bunda benim su(um yok, demi. Ben kundura yapmak i(in ald$m gere(lere, eskisinden
daha (ok para veriyorum. Ama ne kadar (ok para versem ie yaramyor. 3ski insanlar daha
namusluydu. .a$lam gere( satarlard. -imdiki k+seleler, deriler (rk dayanksz. Bunda benim
hi( su(um yok.
undura# sinir i(inde, deri k+sele ald$ t##ara gitmi. 1eden dayanksz, (rk deriler,
k+seleler satt$n sormu. 4eri#i,
" Benim hi( su(um yok, demi. Ben dayanksz deri, k+sele satp da, al#larm ka(rmak ister
miyim' Ama zaman de$iti kardeim. -imdi insanlarda ahlak, namus kalmad. a( deri /abrikas
de$itirdim. 2epsi de k+t, dayanksz deri yapyor.
4eri#i, ii bu kadarla brakmam. Alveri etti$i /abrikann sahibine gitmi.
" .izin (rk derileriniz, k+seleleriniz yznden ben utanla#ak duruma dyorum... demi.
5abrikann sahibi de,
" 1e desen do$ru, kardeim, demi. Ama benim hi( su(um yok... 3ski zamanlarda
/abrikamzda ilemek i(in ald$mz ham deriler sa$lam (kard. -imdi insanlarda hi( ahlak
kalmam. 2em eskisinden pahal, hem de (rk deri satyorlar...
5abrikann sahibi, kendisine ham deri satan t##ara, gelen ikayetleri anlatm. 4eri t##ar,
" ok do$ru, demi, imdiki deriler eski deriler gibi sa$lam (kmyor. Ama derilerin sa$lam
olmamas benim yzmden de$il. Biz bu derileri mezbahaya kasaplk hayvan getiren sr
sahiplerinden alyoruz. 3skiden, insanlarn ahlak gibi, ald$mz deriler de sa$lamd.
4eri t##ar da, kendisine +kz derileri satan sr sahibine (km. .r sahibi,
" Bunda benim su(um yok, demi. -imdi zaman de$iti. %alnz insanlarn ahlak de$il,
+kzlerin derisi de bozuldu. Ben size kendi derimi satsam, neden (rk deri satyorsun diye bana
kzmaya hakknz var. Ama ben size kendi derimi de$il, +kzn derisini satyorum. inanr msnz,
+kzlerde bile namus kalmad. .u( benim de$il, +kzn.
.r sahibi, srekli ikayetler karsnda, mezbahaya g+tre#e$i +kzlerden birini yakalam.
0na +yle s+ylemi&
" Beni t##ara kar utandrmaktan hi( sklmyor musun' .enin yznden bana (kyorlar.
.iz +kz milletinin derileri eskiden daha sa$lam olurdu. -imdi deriniz bile bozuldu.
6kz, boynunu bkm, +yle s+ylemi&
" Bunda biz +kzlerin en k(k su(umuz yok. ,te, beni ele aln. Ben, btn g#mle, etimle,
boynuzumla, gbremle, derimle sahibime yararl olmaya (alyorum. 1asl olsa insanlar beni
kesip derimi yze#ekler. 2i( insanlara daha sa$lam, daha kaln deri vermek istemez miyim' Ama
ne yapaym ki zamanlar de$iti imdi. Bizim derilerimiz, babalarmzn derileri gibi sa$lam,
dayankl olmuyor. Ama buna ben ne yapabilirim' 4erimi kalnlatrmak, sa$lamlatrmak elimde
de$il... 6nme arpa diye koyduklar eyin yars toprak, kum... .aman diye (rm ot veriyorlar.
2em de eskiden verdiklerinin yans kadar bile de$il... Bu kadar yemle ite bu kadar deri olur.
6kz, derisinin aa$lanmasndan (ok zlm. 0 zntyle, sahibine gitmi&
" 1eden bana iyi bakmyorsun' demi, hem az, hem de kark, bozuk yem veriyorsun.
emiklerim irilemiyor, derim kalnlamyor. .enin yznden su(u +kzlere yklyorlar.
6kzn sahibi +yle demi&
" 4o$ru s+ylyorsun ama su( benim de$il. Biliyorsun, benim k(k tarlamdan (kan arpayla
saman hayvanlarma yetmiyor. Ben de gidip, arpa t##ar Ahmet Bey!den sizin i(in saman, arpa
alyorum. Bay 6kz, imdi dnya de$iti. 1amuslu kii kalmad. Arpa t##ar Ahmet Bey, hem
/iyatlar artrd, hem de kark, katkl mal satyor. Ben de sana eskisi kadar bol ve iyi yem
veremiyorum.
Adam, 6kz!n s+zlerine +ylesine alnmt ki, hemen t##ar Ahmet Bey!e gitmi. 1eden
hayvan yemlerini kark, bozuk, pahal satt$n sormu.
T##ar Ahmet Bey de,
" ok do$ru s+ylyorsun, demi. Ama benim bunda hi( su(um yok. ,nsanlarda ahlak kalmad.
Zamanlar (ok de$iti. 3skiden o$luma ald$m bir ayakkab bir yl giderdi. -imdikiler iki ay zor
dayanyor. 2em daha pahal, hem de (rk... %alnz ayakkab m'.. 3lbise de, giye#ek de,
yiye#ek de, herey buna g+re... oluk (o#u$umun ge(imini sa$layabilmek i(in, bakalar bana ne
yapyorsa, ben de onlara +yle yapmak zorunda kalyorum. Ama bunu istemeden yapt$ma inan...
Benim hi(bir su(um yok.
T##ar Ahmet Bey, o kzgnlkla kundura#ya gitmi. undura#, /abrikaya, /abrikann sahibi
ham deri#iye, ham deri#i sr sahibine, sr sahibi 6kze, 6kz kendi sahibine, 6kz!n sahibi
T##ar Ahmet Bey!e gitmi. 2erkes birbirine,
" ok do$ru s+ylyorsun ama, bunda benim hi( su(um yok. -imdi zamanlar de$iti. ,nsanlarda
namus, ahlak diye biey kalmad... demi...
0nlar ermi muradna, biz (kalm tahtaboa...
DNYANIN EN BYK KRALI VE TAHTAKURUSU
Bir varm bir yokmu... iminde az olan, kiminde (okmu. arn tok olann g+z a(, g+z a(
olann karn tokmu. 7ur vurann, kr krann, Ali kran ba kesenin (ok oldu$u bir yerde, insa/n
hi( olmad$ bir zamanda bir lke varm. Bu lkede yaayanlar yln bir gn tartlrlar, kim daha
a$r gelirse, o lkenin kral olurmu. 0 yzden orada yaayanlar, kral olabilmek i(in durmadan
dinlenmeden yerler, i(erlermi ki, imanlasnlar da tartda a$r (eksinler.
0 lkede #lz, sska, kan ili$i kurumu biri varm. 0 da +brleri gibi, ge#e gndz,
" Ah bir kral olsam, ah bir kral olsam... der dururmu... B+yle dermi ama, g+znde ya var,
tasnda a yokmu. 1e yesin, ne i(sin de imanlasn'..
Bir ge#e, kulbesinde hart hart kanmaya balam. 2em tatl tatl kanr, hem de biyandan
a# a# dnrm&
" Ah, nasl bir kral olsam, ah nasl bir kral olsam... emi$ine yapan derisini biey srp
duruyormu. Adam, elini srtna atm, ba#aklarnn arasna bakm. bitrl bu sran eyi
bulamam. 3linden baka biey gelmeyin#e de boyuna kanr, durmadan da,
" ral olsam, kral olsam... dermi. 0 b+yle s+ylenirken, kula$na vzlt gibi bir ses gelmi.
ulak kabartm. 7zlt +yle dermi&
" Bu adamn da, hi( kan #an yok... Adam sabaha kadar,
" Ah kral olsam... deyip kandk(a, o vzlt da,
" Bunda ne kan, ne #an var... dermi. .ska adam,
" imdir o'.. diye karanl$a sormu. aranlktan vzlt,
" Benim8.. Ben, tahtakurusu8.. demi.
" 1eredesin'
" ,ki krek kemi$inin ortasnda.
" -+yle gel de seni g+reyim...
Tahtakurusu, adamn srtndan dizine gelmi. A(lktan zar olmu bir tahtakurusu, karnnda bir
skmlk kan yok. Adam,
" 1e s+ylenip duruyorsun'.. demi. Tahtakurusu da ona,
" Btn ge#e v#udunda dolatm, eme#ek bir damla kan bulamadm. %a sen ne s+ylenip
duruyorsun'.. demi.
Adam, tahtakurusunu iki parma$nn arasna alm, tam eze#e$i srada tahtakurusu,
" Beni ezme, ben senin kral olmana yardm ederim... demi.
" .en bir tahtakurususun,benim kral olmama nasl yardm edersin'
" .en beni besle, ben de seni beslerim. ,kimiz de imanlarz. .en imanlayn#a kral olursun,
ben de senin sayende yaarm.
" 9eki ben seni nasl besleyeyim'
" .enin hi( dmann yok mu' Beni dmanlarnn yanna g+tr, brak. Ben onlarn kann
emerim. 6yle emerim ki aarsn. 3me eme kanlarn kuruturum. .en de onlarn nesi var nesi
yoksa hepsine konarsn.
Tahtakurusunun bu s+zleri sskann aklna yatm ama, dnm tanm, hi(bir dman
yok... Tahtakurusuna,
" Benim dmanm yok ki... demi. Tahtakurusu da ona,
" 1asl olur' demi, yeryznde her yarat$n dmanlar vardr. .enin de dmann vardr
ama, haberin yok. 2ele bir dn bakalm...
Adam dnmeye balam&
" A#aba dmanm kim' -u mu, bu mu, o mu, yoksa +br m' Tahtakurusu,
" Bu saydklarnn belki hepsi de senin dmanlarndandr da sen bilmiyorsun. 3n korkun(
dman, sana gler yz g+steren sinsi dmandr... demi.
Adam,
" 4o$ru... demi, tahtakurusunu alp, bir komu evin pen#eresinden i(eri brakm... endisi de
(ullarnn arasna girip uyumu.
3rtesi ge#e yine,
" Ah bir kral olsam, ah bir kral olsam... deyin dururken, o sesi yine duymu ama, daha
kalnlam bir sesmi.
Bir de bakm, tahtakurusu. Ama tombul bir tahtakurusu,
" Bak, bir ge#ede /stk gibi oldum, beni g+tr de dmannn kann emeyim... demi.
Adam yine komusunun evine g+trm tahtakurusunu.
4aha ertesi akam, /ndk kadar irileen tahtakurusu yuvarlana yuvarlana gelmi,
" Bak g+rdn m, ne kadar oldum, demi, bana sen dmanlarnn kann emdir, daha da
byrm.
Adam,
" .en imanlyorsun ama, demi, bana biey oldu$u yok.
" A#ele etme, (ok ge(meden sen de o kadar imanlaya#aksn ki, sonunda seni kral yapmak
zorunda kala#aklar.
Adam, her ge#e tahtakurusunu komusunun evine brakr, ertesi ge#e tahtakurusu d+ner
gelirmi. :elirmi ama, her se/erinde biraz daha irileerek. ,rilee irilee, #eviz kadar, elma kadar,
/are kadar olmu.
5are kadar olun#a, komusu artk bu tahtakurusunun yznden evinde duramaz olmu,
(olu$unu (o#u$unu alp baka bir yere (km. .ska da, komusundan boalan eve tanm.
A$a(larndaki meyveleri, bah(esindeki sebzeleri yemeye balam. B+yle b+yle sska#k adam da
toplanm, az (ok kendine gelmi.
Ama tahtakurusu,
" Benim karnm a(, bana eme#ek kan bul8.. dermi. Adam boyuna, ;A#aba benim dmanm
kim'; diye dnrm.
" 4n sabah /ilan kii hatrm sormad, sakn dmanm olmasn'
" %oksa benim dmanm /alan#a m' 3vet, o ola#ak. nk hi( bana selam vermiyor8
" Belki de dmanm ite udur. -imdiye kadar hi( bana yardm etti mi'
Tahtakurusunu alr, her ge#e bir dmann evine salverirmi.
Tahtakurusu da dman kan eme eme, kedi kadar olmu, derken tavan kadar olmu. Bir
evden i(eri girdi mi, kim varsa grtla$na yapr, kann emer, +ldrrm. Tahtakurusunun sahibi
de, +len adamn evine, malna konarm. onun#a da yer i(er, imanlarm. Ama tahtakurusu
hi( durmaz,
" Bana dmann g+ster, kann eme#e$im. Benim karnm a(8.. dermi.
Artk tahtakurusu azgn bir buldog k+pe$ine d+nm. imi g+rse hrlar, stne atlrm.
.ahibine kar da, sadk bir k+pek gibiymi. 2i( onun s+znden dar (kmazm. Adam,
tahtakurusunu iplerle ba$lam. Tahtakurusu ipleri s+km. Zin#ire ba$lam, zin#irleri koparm.
an emip, karn doydu$u zaman yatp uyuyor, karn a#kn#a bitrl uslu durmuyor, hep
ba$ryormu&
" arnm a(, bana dman bul, kann eme#e$im...
Adam, birisinin kzn ister, kz vermezlerse onu dman bilirmi. 2emen tahtakurusunu stne
salarm adamn. Birisi yanllkla aya$na bassa,
" 7ay benim dmanmsn8.. diye onu tahtakurusuna yedirirmi.
Tahtakurusu bo$a kadar olmu. Adam da imi de imi. .onunda kral se(imi i(in, tartlma
zaman gelmi. 2erkes gibi o adam da tartlm. Adam o kadar a$rm ki, tartld$ odun kantar
(ekmemi, kopmu.
Ahali,
" -imdiye kadar bamza hi( bu kadar byk bir kral gelmedi. Tarihimizin en byk kral...
%aasn Byk ral8.. diye alklayarak yeni kral saraya tamlar. Azgn tahtakurusu da kraln
yan banda tahtn yanna kurulmu. :e#e otun#a tepinmeye, ba$rmaya balam&
" arnm a(... an isterim, #an isterim8.. ral, Ba 1azrn (a$rm,
" rall$mzn i(inde bana dman olanlar kimlerse, (abuk bul getir... demi.
Ba 1azr,
" Aman e/endimiz, demi, lkenizde hi( kimse size dman de$ildir. .iz zorla kral olmadnz
ki... .izi millet tartt. 2erkesten a$r geldi$iniz i(in kral oldunuz. .izin dmannz yoktur.
ral,
" 0lamaz +yle ey, diye ba$rm, ben bir kral olaym da benim dmanlarm olmasn... abuk,
bana dmanlarm bulup getirin8
Ba 1azr bu ie am ama, ne yapsn. raln /erman... Btn nazrlara, nazrlar da
kendilerinden sonra gelenlere emir vermi.
" 1erede kralmzn dman varsa tutup getirin8 Balamlar dman aramaya... Ama dman
yok. Ba 1azr,kendi bandan korktu$u i(in,
" 2er kim sa$a bakarsa kralmzn dmandr, tutup getirin8.. demi.
Bu emri duymayp sa$a bakanlar kraln dman diye getirmiler. Tahtakurusu, bunlar bir
solukta yemi. %emi ama doymam&
" Ben kan isterim, karnm a(8..
Ban duvarlara vurduk(a sarayn temelleri sarslrm. Ba 1azr,
" 2er kim sola bakarsa kralmzn dmandr... demi.
2i( kimse sa$a sola bakamaz olmu. %anllkla bakanlar tutup getirmiler. 5il kadar olan
tahtakurusu bunlarn zerine atlp kanlarn emmi, daha da imi.
" arnm aaa(8.. diye ba$rdk(a yer g+k sarslrm. Tahtakurusuna dman bulabilmek i(in,
ileri bakan, geri bakan, aa$ bakan, yukar bakan, hep dman saylm. Artk o lkedekiler,
kraln dman sanlp da #anlarndan olmamak i(in, g+zlerini kapamlar, hi(bir yere
bakmamlar. Ama kral,
" Bana dman lazm. abuk dman bulun8.. diye kkremi.
1asl kkremesin' an eme eme saraya s$maya#ak kadar irileen tahtakurusu, +yle azm ki,
krala bile,
" %a bana eme#ek kan bulursun, ya senin kann emerim8.. demeye balam.
ral, dman bulamazsa, kendi #anndan ola#ak. raln dman olmamak i(in hi( kimse de
evinden dar (kmyormu. 1e yapsnlar' 0 lkede bir ;4man Arama " Bulma; +rgt
kurmular. Tahtakurusuna her gn daha (ok dman gerekli oldu$undan, +rgt de gndengne
geniliyor, byyormu. 2erkes kendi #ann korumak i(in, birini,
" Bu, kralmzn dmandr8.. diye haber vermeye balam.
Ama bitrl tahtakurusunun karn doymuyormu. 1asl doysun' an emdik(e iiyor, itik(e
a#kyormu.
3vlerinde gizlenen insanlar zorla dar (karrlar,
" Bugn gnlerden nedir' diye sorarlarm. :nlerden (arambaysa,
" Bugn (aramba... diyenleri kraln dman diye yakalar, tahtakurusunun +nne atarlarm.
Artk herkes (arambaya, perembe demeye balam. Ama bu da yetmemi. Tahtakurusunun
ayaklan yerde, srt bulutlarda. 0 kadar bym. rala hrlar,
" Bana eme#ek dman kan bul, karnm a(8 %oksa seni yer yutarm8.. dermi.
ral, tahtakurusunun korkusundan, (evresindeki herkesi dman g+rmeye balam. .arayda
kim varsa,
" .iz benim dmanmsnz8.. diye ba$rr, onlar tahtakurusunun /rn a$z kadar geni, alevli
a$zna atarm.
Btn nazrlar, ba nazrlar, en yaknlarn bile tahtakurusuna vermi. .onunda ;4man
Arama " Bulma; +rgtn de tahtakurusuna yedirmi. Tahtakurusu o kadar bym ki, hantal, iri
v#udu, btn lkenin stne (+km. enesini a(p, bo$a ylan gibi dilini krala uzatp,
" arnm a(8.. Bana eme#ek kan bul8.. demi. . ral sa$na bakm, soluna bakm, arkasna
bakm, +nne bakm, kendisinden baka kimse yok. Balam ka(maya. Ama nereye kadar
ka(a#ak' o#a kral, tahtakurusunun yannda pire kadar bile kalmyormu. Tahtakurusu,
parma$nn u#undaki a$a( dal uzunlu$undaki bir klla kral yakalam.
" Bana dmann g+ster, onun kann emeyim. arnm a(8.. diye alev alev solumu.
ral a$lam, yalvarm, tahtakurusunun +nnde yere kapanm. Ama hi(biri para etmemi.
" Bana dmann g+ster, kann eme#e$im.
" raln sa$ elinin iaretparma$ kendi g+$sne uzanm.
Tahtakurusu, hp diye, dnyann en byk kraln yutuvermi.
OBAN KPE LE MOTORLU TREN
oyunlar yeni kuzulamt. .r, her zamanki gibi yaylada otluyordu. Tepenin stndeki iri
(oban k+pe$i, d+rt biyana bakt, korudu$u sr i(in bir tehlike var m diye aratrd. 2ayr,
g+rnrlerde hi(bir tehlike yoktu. %ere uzand. ,ri ban, iki +n aya$nn stne dayad. Tepenin
en yksek yerinden, otlayan sry seyrediyordu. Arada bir ses duyulsa hemen kulaklarm dikip,
bir tehlike olup olmad$m anlamaya (alyordu.
.rnn otlad$ tepenin biraz +nnden demiryolu ge(iyordu. Tren, tnelden (kar (kmaz, bu
yoldan tepenin +nnden ge(ip gidiyordu.
.rden bika( kuzu oynaarak demiryoluna do$ru a(ldlar. 2ep tetikte olan (oban k+pe$i
hemen yatt$ yerden /rlad, srden ayrlan kuzulan g+$sleyerek yine srye katt. ,ki koyun da
/undal$a do$ru a(lmlard. 0nlarn da yolunu kesti, geri (evirdi, sonra yine gelip tepenin en
yksek yerine uzand.
Bir ses duyuldu. Bu, motorlu trenin sesiydi. oban k+pe$i ok gibi yerinden /rlad, sesin geldi$i
yana atld. <otorlu tren de tnelden (kmt. oban k+pe$i, motorlu trenin kendinden byk
oldu$unu kuvvetli oldu$unu hi( dnmyordu. 1e olursa olsun, koyunlarn korumak i(in onun
zerine atla#akt.
oban k+pe$i biraz daha hzl koabilseydi, motorlu trenle g+$s g+$se gele#ekti. Ama o, tam
demiryoluna indi$i zaman, motorlu trenin son kompartmannn son tekerle$i, +nnden ge(miti.
oban k+pe$i ylmad, motorlu trenin arkasndan atld.
0ysa trenin ne koyun srsnden, ne de onlar koruyan (oban k+pe$inden haberi vard. 0,
kendisine (ok +n#eden yaplm olan yolda, o yoldan bir parmak ayrlmadan gidiyordu.
o#a (oban k+pe$i, kuyru$u havada, kulaklar dikilmi, hem kouyor, hem havlyordu&
" 2av hav hav... endine gveniyorsan ka(ma8 <otorlu tren raylarn stnden gidiyordu.
oban k+pe$i havlayarak kouyordu&
" a(ma ulan8 2av hav hav...
Trenle k+pe$in aras gittik(e a(lyordu. omaktan, havlamaktan (oban k+pe$i soluk solu$a
kalmt. :+$s demir#i k+r$ gibi iip iniyordu. 4urmadan havlyordu&
" 2av hav hav...
<otorlu tren gittik(e ondan uzaklayordu. =zaklatk(a da tren k(lmekteydi. (ldk(e de
(oban k+pe$i keyi/leniyordu&
" 1asl da k(ltyorum. 2av hav hav... orkusundan k(lyor. 2av hav... oban k+pe$i
sanki ku olmu u(uyordu. <otorlu tren ne (oban k+pe$ini g+ryor, ne de onun havlamasn
duyuyordu. 0, kendisine yaplan tari/eye g+re, zamannda gide#e$i istasyona varmak i(in, kendi
yolunda durmadan ilerliyordu. oban k+pe$i de arkasndayd. Ama aralar gittik(e a(lyordu.
<otorlu tren uzaklaa uzaklaa bir parmak, bir nokta kadar kald. 3n sonra g+zkmez olun#a
(oban k+pe$i durdu. Bir adm daha ata#ak kuvveti kalmamt.
" %ok ettim, yok ettim. osko#a tren, korkusundan yok oldu. 2av hav hav... diye havlad.
+pe$in kula$ dmt. ok yorulmutu. :eriye d+nd, yava yava yrmeye balad.
Ayaklarn zor atyordu. Ama durmadan +vnyordu&
" 1asl ka(rdm ko#a treni... 2av hav hav... .rm korudum. Tren benden korkusundan yok
oldu ya. 4uman bile kalmad.
.rsn, motorlu trene kar korudu$u i(in sevin(liydi. Tepeyi zor trmand. Artk havlaya#ak
hali bile kalmamt. Tepeye (kt. Ama ne o' Tepede bir tek koyun kuzu kalmamt. 0rada
burada kemikler, kan phtlar, yolunmu tyler vard. oban k+pe$i, bir kurt srsnn, koyunlar,
kuzular par(alayp yedi$ini anlad. -urada burada bo$ulmu koyun leleri seriliydi.
oban k+pe$i, tepenin en yksek yerine (kt. <otorlu trenin gitti$i yana bakp,
" Byk tehlikeyi ka(rdm. o#a treni yok ettim. orktu benden. 2av hav hav... diye +vnd.
.onra bitkin, yere uzanp, koyun kuzu lelerini keyi/le seyretti.
ESNEYEN NSANLAR LKES
Bir varm, bir yokmu, sana varsa bana yokmu, bana varsa ona yokmu. Bir zamanlar
yeryznn bir yerinde bir lke varm. Bu lkedeki kiiler mutluluk i(inde yaar dururlarken,
Tanr vermesin, bir bilinmez salgn hastalk onlar krp ge(irmeye balam. 6yle bir hastalk ki,
lkedeki insanlarn bitakm zay/lamaya, k(lmeye, bitakmlar da imanlamaya, irilemeye
balam.
Zay/layanlarn boylar da gndengne u/alyormu. Ama bu u/alma, k(lme, zay/lama o
kadar yavaaa yava oluyormu ki hi( kimse ne kendisinin, ne de bakalarnn k(ld$nn
/arkna varmyormu. :nde an#ak be on gram zay/lyor, bir iki milimetre k(lyorlarm.
,nsanlar k(le u/ala, zay/laya sskalaa, bir zaman gelmi, baston kadar in#elmi, sa#aya$
kadar ksalmlar. :ndengne daha da ksalp u/alyorlarm.
Beri yandan bitakm insanlar da gndengne imanlyor, irileiyorlarm. 6brlerinin
k(lmesi, u/almas gibi, bu irileme, imanlama da, gndengne bika( milim, gnde be on
gram oldu$undan, ne kendileri, ne de bakalar onlarn hergn biraz daha devletiklerinin /arkna
varmyorlarm. Boylar yangn kuleleri kadar uzam, g+vdeleri vapurlar kadar irilemi.
Ama o lkede byyenlerin says, zay/layp u/alanlarn saysna denk de$ilmi. ,ki yann
says birbirine eit olmuyormu. Be on k(lene, u/alana karlk, an#ak bir kii
ko#amanlarm. Zay/larn (o#uklar. da zay/, /ndk kadar k(k do$maya balamlar. Buna
karlk, irilerin (o#uklar da /il yavrusu kadar byk, ko#aman do$uyorlarm.
4o$utan k(k olanlarla, do$utan byk olanlar, oldumolasya bu iin b+yle gelip b+yle
gitti$ini sanrlar, bunda hi(bir ayrlk, uygunsuzluk, ola$anstlk g+rmezlermi. :+rmedikleri gibi,
k(lenler, kendilerinden daha k(klerini g+rp, onlara bakarak, ;Tanrm, buna da krler
olsun, k($n k($ var. Ben yine iyiyim8; diye avunurlarm.
:ndengne irileenler de, kendilerinden daha irilerini g+rdk(e, ;Tanrm, beni ondan daha iri
yap8; diye yakarrlarm. 4ileklerini, yakarmalarn Tanr da dinler, onlar gndengne iirir de
iirirmi. Bir zaman gelmi ki, imanlayanlar, irileenler, oturduklar evlere> yattklar yataklara,
ge(tikleri yollara s$maz olmular. 2er ne yapsalar, ayaklar yorganlarndan dar (kt$ndan,
yorganlarn ayaklarna g+re uzatmaya, yollar g+vdelerine g+re a(maya, evlerini de boylarna
g+re bytmeye balamlar.
Bir zaman gelmi, a(tklar yollardan da ge(emez, byttkleri evlere de giremez, uzattklar
yorganlarna da s$amaz olmular. %eniden, evlerini yollarn, yorganlarn bytmler. Alanlar
k(k gelmi, alanlar a(mlar. %aadklar kent k(k gelmi, kentten dar ka(mlar.
%ayldk(a yaylmlar, tatk(a tamlar.
(lenler de k(ldk(e k(lmler, u/aldk(a u/almlar, artk +yle olmu ki, bir zaman
sonra kimisi ev diye karpuz kabu$una, kimisi #eviz, kimisi de /ndk kabu$una girer olmu. , bu
kadarla da kalmam, bir zaman sonra k(le k(le temelli kaybolmaya balamlar. :+zle
g+rlemez olmular. An#ak mikroskopla bakln#a g+rlebiliyorlarm.
Btn bu olan bitenleri, herkes ola$an biey sanr, hi(biri yaknmada bulunmazm.
:el zaman, git zaman, irileenlerin irilemesi, imanlayanlarn imanlamas durmu. ,
bununla da kalmam. 0nlar da k(lmeye, u/almaya balamlar. :ndengne zay/lyorlarm.
1e var ki, zay/lamalar, imanlamalar gibi yava yava de$il, birdenbire oluyormu. 3skiden
boylan gnde bir iki milim uzarken, imdi gnde bir iki kar birden ksalyorlarm. 3skiden gnde
bika( gram imanlarken, imdi gnde be on gram birden zay/lyorlarm. Boyu be metre,
a$rl$ iki ton olanlar ge#e yataklarna b+yle yatyor, sabah, boylar iki metre, a$rlklar iki yz kilo
olarak uyanyorlarm. Byk bir hzla erimeye balamlar. Bir zaman gelmi, artk birbirlerini bile
tanmyor, aynadaki hayallerinden korkuyorlarm. Byk bir korkuya dmler. Bu byk
korkuyla k(le k(le bsbtn yok olmaktansa, kendi #anlarna kyanlar bile olmu. Arka
arkaya kendilerini +ldryorlarm. entin her yannda a$lamalar, ba$rtlar g+klere
ykseliyormu&
" Zay/lyoruz8..
" 3riyoruz8...
" Bitiyoruuuz8..
A$lamak, szlamak, ba$rmak bir ie yaramam. ;Bsbtn ortadan yok olup gitmeden
aklmz bamza devirelim. (lmemizi +nleyi#i bir (kar yol bulalm8; demiler. Artk
imanlamaktan, bymekten ge(miler, olduklar gibi kalsalar, (oktan razlar. 4oktorlara
bavurmular. 4oktorlar onlardan beter. 2erkes kendi bann derdine dm. :+z g+re g+re
u/alyor, eriyorlar. Bu +yle amansz bir salgn hastalkm ki, ondan ona ge(iyormu. 4oktorlar,
imanlk ila(lan vermiler, kemikleri besleyi#i i$neler yapmlar. ;Bol bol yiyin8; demiler
;?zlmeyin, #annz skmayn8; demiler. Ama btn bunlarn hi(biri yararl olmazm. 0 zaman
o lkede yaayanlar, dnmler, tanmlar, ;Baka bir lkeden, derdimize derman bula#ak bir
uzman arayalm,; demiler.
4edikleri gibi de yapp, dnyann en byk imanlatma uzmann kendi lkelerine (a$rmlar.
=zman gelmi, k(lenlere, u/alanlara bakm.
" Bu yeni bir hastalk de$il, demi. 4nyann baka yerlerinde de g+rlmtr. 2er ne kadar
salgn bir hastalksa da +nlenebilir. Aranzda bir zaman yaaya#a$m. Ben ne yaparsam, siz de
g+znz, kula$nz a(n, benim yapt$m gibi yapn. :+re#eksiniz ki, benim yaptklarm
yaparsanz, hem zay/lamanz, k(lmeniz, hem imanlamanz dura#ak... 1aslsanz +yle
kala#aksnz.
Bunu s+yledikten sonra uzman, onlarn g+zleri +nnde tartlm, +l(lm. A$rl$ @A kilo, boyu
da B.@C gelmi.
0 lkede yaayanlar, neler yapa#ak diye uzmandan g+zlerini ayrmamlar. 2epsi g+z kulak
kesilmi. 2ep ona bakyorlarm. =zman o lkede krk gn, krk ge#e kalm. .onra orada
yaayanlar (evresine toplayp,
" Bun#a zaman aranzda yaadm. 1eler yapt$m g+rdnz, siz de benim gibi yapar, benim
gibi yaarsanz, bu dertten kurtulursunuz8.. demi. 4emi ama, o lkede yaayanlar, uzmann
kendilerinden ayr onlarn yaptklarndan baka biey yapt$n g+rmemiler. :+rseler de
anlamamlar. =zman,
" ,te bakn, yine g+znzn +nnde tartlyorum8... demi. Tartlm, a$rl$ @A kilo> +l(lm,
boyu B.@C... 1asl geldiyse yine +yle. 1e imanlam, ne zay/lam. 0 lkede yaayanlar
bsbtn armlar. ;Bu uzman bizden ayr, bizim yaptklarmzdan baka ne yapt da, hi(
zay/lamad, ksalmad'..; demiler.
=zman, vapura binip, o lkeden ayrlrken,
" Anladnz ya... demi, ben ne yaptmsa siz de +yle yapn8... Allasmarladk.
=zman bir ge#e +n#eden uykusuz oldu$u i(in, bu s+zleri s+yledikten sonra k(k dili g+rnene
kadar a$zn a(p, bir de esnemi.
0 lkede yaayanlar bunu g+rn#e, hep birden sevin(le ba$rmlar&
" Tamam...
" =zman esnedi...
" =zman gerindi...
" -imdi anladk neden zay/lamad$n...
" =zman ne yaptysa, biz de onu yapalm... 0 gnden sonra, o lkede yaayanlar, uzman
esnedi, gerindi diye, onlar da hi( durmadan esnemeye, gerinmeye balamlar. :er(ekten de
zay/lamalar, k(lmeleri, ksalmalar durmu. ,riler iri, u/aklar u/ak kalm. 2i(bir de$ime
olmam. nk, esnemekten, gerinmekten vakit bulup da yaayamyorlarm ki k(lsnler,
u/alsnlar, yada byyp irilesinler... 2ep esniyor, hep geriniyorlarm.
NSAN OLUN YAVRULARIM
Ana karn#ayla baba karn#a, yavru karn#alan (evrelerine toplamlar, onlara karn#alk dersi
veriyorlard. Baba karn#a, dersinin sonunu +yle bitirdi&
" %avrularm8 2ayatta karn#a olmaya (aln8 2i(bir zaman karn#alktan ayrlmayn.
%avrular,
" 1asl karn#a olalm' arn#al$n yollar nelerdir'.. diye sordular.
Baba karn#a,
" endinize bizi +rnek aln, dedi. Biz ne yapyorsak, sizler de onu yapn8
%avru karn#alar, baba karn#ayla ana karn#aya baktlar. 0nlar ne yapyorlarsa +yle yaptlar.
%azdan yiye#eklerini toplayp toprak altna y$dlar. n uyudular. Zaman gelin#e yumurtladlar.
Baba karn#ayla ana karn#a, (o#uklarn yine (evrelerine topladlar. Baba karn#a onlara,
" %avrularm8 dedi. Ben artk +lyorum. 2epinizden memnunum. 2epiniz karn#a oldunuz.
2i(biriniz karn#alktan ayrlmadnz. 2akkm helal olsun. Allah sizden raz olsun.
D D D
Baba balkla ana balk, yavru balklar (evrelerine toplamlar, onlara balklk dersi veriyorlard.
Baba balk, dersinin sonunu +yle bitirdi&
" %avrularm8 2ayatta balk olmaya (aln8 2i(bir zaman balklktan ayrlmayn.
%avrular,
" 1asl balk olalm' Balk olmann yollan nelerdir'.. diye sordular.
Baba balk,
" Bizi +rnek aln, dedi. Anneniz ve ben nasl yapyorsak siz de +yle yapn8
%avru balklar, ana balkla baba bal$a baktlar, onlar ne yapyorlarsa +yle yaptlar. 4enizde
yzdler. endilerinden k(kleri yuttular, kendilerinden byklere yutuldular. %umurtalar yapp
rediler.
Baba balkla ana balk (o#uklarn (evrelerine topladlar. Baba balk onlara,
" %avrularm8 dedi. Artk siz yetitiniz. Biz de rahat rahat +lebiliriz8 2epinizden memnunum.
2epiniz balk oldunuz. 2i(biriniz balklktan ayrlmadnz. 3meklerimiz boa gitmedi. 2akkm helal
olsun. Allah sizden raz olsun.
%avru balklar,
" Biz (ok biey yapmadk, dediler, siz ne yaptnzsa biz de +yle yaptk...
D D D
Baba +rdekle ana +rdek, yavru +rdekleri (evrelerine toplamlar, onlara +rdeklik dersi
veriyorlard. Baba +rdek dersinin sonunu +yle bitirdi&
" %avrularm8 2ayatta +rdek olmaya (aln. 2i(bir zaman +rdeklikten ayrlmayn.
%avrular,
" 1e yapalm da +rdek olalm' 6rdek olmann yollar nelerdir'.. diye sordular.
Baba +rdek,
" ok kolay, dedi. Bizi +rnek aln. Anneniz ve ben ne yapyorsak, siz de +yle yapn8
%avru +rdekler, ana +rdekle baba +rde$e baktlar. 0nlar ne yapyorlarsa +yle yaptlar. 7ak vak
diye sesler (kardlar. .uda yzdler, karada yrdler. i/tletiler. %umurtladlar, kulu(kaya
yattlar, yavru (kardlar.
Baba +rdekle ana +rdek (o#uklarn yine (evrelerine topladlar. Baba +rdek onlara,
" %avrularm8 dedi. Artk siz yetitiniz. 2epiniz iyi birer +rdek oldunuz. 2i(biriniz +rdeklikten
ayrlmadnz. 3meklerimiz boa gitmedi. 2akkmz helal olsun. Allah sizden raz olsun.
%avru +rdekler,
" Biz biey yapmadk ki, dediler. .ize !baktk, siz ne yapyorsanz, biz de onu yaptk...
D D D
Baba k+pekle ana k+pek, yavru k+pekleri (evrelerine toplamlar, onlara k+peklik dersi
veriyorlard. Baba k+pek, dersinin sonunu +yle bitirdi&
" %avrularm8 2ayatta k+pek olmaya (aln. 2i(bir zaman k+peklikten ayrlmayn. %avrular&
" 1e yapalm da k+pek olalm' +pek olmann yollar nelerdir'.. diye sordular.
Baba k+pek,
" ok kolay, dedi. Bizi +rnek aln. Anneniz ve ben ne yapyorsak, siz de onu yapn8
%avru k+pekler, baba k+pekle ana k+pe$e baktlar. 0nlar ne yapyorlarsa +yle yaptlar.
2avladlar. Bek(ilik ettiler. .adk oldular. i/tletiler ve yavruladlar.
Baba k+pekle ana k+pek, (o#uklarn yine (evrelerine topladlar. Baba k+pek onlara,
" %avrularm, dedi. .iz artk yetitiniz. 2epiniz iyi birer k+pek oldunuz. Biz de +lyoruz.
2epinizden memnunuz. 2i(bir zaman k+peklikten ayrlmadnz. 3meklerimiz boa gitmedi.
2akkmz helal olsun. Allah sizden raz olsun.
D D D
.$r, manda, hamsi, balina, deve, /il, ylan, koyun, yeryznde ne kadar baba hayvan ve ana
hayvan varsa, yavrularna kendileri gibi olmalar, bunun i(in de kendileri ne yapyorlarsa +yle
yapmalarn s+ylediler.
%avru hayvanlar da baba hayvanla ana hayvana bakp onlarn yolundan gittiler, sonunda iyi
birer hayvan oldular. Baba hayvanla ana hayvan da +lrken, yavrularna memnunluklarn
s+ylediler, haklarn helal ettiler.
D D D
Baba insanla ana insan, (o#uklarn (evrelerine toplamlar, onlara insanlk dersi veriyorlard.
Baba insan, dersinin sonunu +yle bitirdi&
" %avrularm8 2ayatta insan olmaya (aln, hi(bir zaman insanlktan ayrlmayn. o#uklar,
" 1e yapalm da insan olalm' ,nsanl$n, insan olmann yollan nelerdir'.. diye sordular.
Baba insan,
" ok kolay, dedi. endinize bizi +rnek aln. Anneniz ve ben ne yapyorsak, siz de +yle yapn8
o#uklar, baba insanla ana insana baktlar, onlar ne yapyorlarsa +yle yaptlar. 2epsi de tpk
tpksna babalarna benzediler.
Baba insanla ana insan (o#uklarn yine (evrelerine topladlar. Baba insan onlara, " %azklar
olsun8 diye ba$rd. 2i(biriniz bizim istedi$imiz gibi yetimediniz. 2i(biriniz insan olmadnz.
2epiniz de insanlktan uzaksnz. ,nsanlktan ayrldnz. Artk +lyoruz. %azk oldu emeklerimize,
boa gitti. Btn hakkmz haram olsun, Allah hepinizi kahretsin.
o#uklar ardlar,
" 9eki ama, bize neden beddua ediyorsunuz' dediler. Biz yanl biey mi yaptk yoksa... .ize
baktk, sizi +rnek aldk. .iz ne yaptnzsa, biz de onu yaptk...
KENDN TANIMAYAN KRAL
Bir varm, bir yokmu. Bir zamanlar yeryznn bir yerinde la/ bol, ii az bir lke varm. Bu
lkenin eski zamanlarda her lkenin oldu$u gibi bir kral varm. 0 lkede yaayanlar kral hi(
sevmezlermi. %alnz halk de$il, sarayda yaayanlar, kendi adamlar bile kral sevmezlermi.
4o$rusu kral da sevile#ek bir kral de$ilmi hani...
Ama buna karlk veliaht herkes severmi. :en( veliaht, btn o lkenin byk sevgisini
kazanm. ($ by$ herkes onu btn yre$iyle severmi. 6yle severmi ki, veliahtn +l
dedi$i yerde herkes g+zn krpmadan seve seve #ann vermeye hazrm. Bu sevgi de bouna
de$ilmi. 7eliaht da yurdunu (ok severmi. raln basksndan arasra kurtulup da gezmeye vakit
bulduk(a, bakmsz topraklar karsnda g+zyalar d+ker, i(inden, ;Ah benim #anm yurdum,
buralar b+yle mi kalmal8..; diye ge(irirmi.
Bataklklar g+rr, ;Buralar #ennet olur, bu sular aktlrsa (orak topraklar sulanr. 2astalk
kalmaz8; diye dnrm.
:azete#iler de veliaht (ok severlermi. nk veliaht, kraln basna yapt$ baskya (ok kzar,
gazete#ilere,
" Basn hrriyeti olmayan lkede demokrasi olmaz8... dermi.
3n sevdikleri gazete#ilermi. 3n (ok onlarla konuur, dertleir, i(ini d+kermi.
:nn birinde kral drp, yerine bu veliaht kral yaparlarsa, basn hrriyetinin de gele#e$ine
inanan gazete#iler, onun yanndan hi( ayrlmazlarm. 7eliaht, gazete#ilere ziya/etler (eker,
onlarla birlikte, onlarn aralarnda resimler (ektirirmi. Bu resimlerin arkalarna ;iyi arkadalk
gnlerinin ans; diye yazar, imzalarm.
.+z ve dn#e hrriyetinden yana olan veliaht btn sanat(lar da severlermi.
7eliaht kral olun#a, ge(im zorlu$u (ekilmeye#e$ine inanan dargelirliler, i(iler de ona byk
de$er verirlermi. <emurlarn sevgisi, saygs daha da bykm. %urdu #ennete (evire#e$ini
s+yleyen veliaht k+yller el stnde tutarlarm.
0 lkenin kral, veliaht halkn bu kadar (ok sevdi$ini anlayn#a, veliahta yapmad$n,
etmedi$ini brakmam. 0!nun halkla konumasn yasak etmi. .arayn ayr bir b+lmne
kapam. ,stedi$i kadar altn, para, en gzel kzlar vererek, veliaht susturmak, uyutmak istermi
ama, halka ve lkesine yararl olmak i(in i(i yanp tutuan veliaht bunlarn hi(birine kanmazm.
raln onu bu kadar y#eltmesine de, +lm basks altnda tutmasna da boverirmi.
raln saraynda yaayanlar, nazrlar bile kral hi( sevmezlermi. 2epsi de veliahttan
yanaymlar. 0nun i(in de saraya kapatlan veliahttan gazete#ilere sk sk, gizli mektuplar,
haberler g+trrlermi.
:nn birinde kraln basksna dayanamayan halk, aydnlarn da +nderli$iyle ayaklanm, kral
devirmiler. 7eliaht da onun yerine kral yapmlar. 2alk sevin(ten d$n bayram etmi. veliahtn
kral olmasnda byk i g+rm olan saray ileri gelenleri yeni kral kutlamaya gitmiler.
Tahtnda oturan yeni kral, bunlar birbir szm. .onra onlara,
" .iz kimsiniz'... diye sormu.
.arayn ileri gelenleri armlar. 0nu kral yapmak i(in bu kadar u$ratklar halde, imdi nasl
olur da kral onlar tanmaz. ,(lerinden biri, kendisini tantmaya (alm&
" 2ani e/endimiz, siz sarayn ayr bir b+lmnde tutukluyken ben sizin mektuplarnz +lm bile
g+ze alarak gizli gizli gazete#ilere g+trrdm.
ral dnm dnm
" 2i( b+yle biey anmsamyorum, demi. 1e zaman oldu B= anlattklarnz' Ben sizi ilk
g+ryorum. .onra baka biri,
" Beni hatrlaya#aksnz e/endim, demi. Ben ge#e yarlar gizli gizli yannza gelirdim. 3ski kral
devirmek i(in sabahlara kadar sizinle planlar yapardk. Ben bu planlan uygulamak i(in (alrdm.
ral,
" .iz rya g+rm ola#aksnz, demi, bu anlattklarnzn hi(birini bilmiyorum.
.aray adamlar ne yapmlarsa kendilerini krala tantamamlar. 3rtesi gn, gazete#iler yeni
kral kutlamaya gelmiler. ral, gazete#ileri de tanmam. 2epsine ayr ayr, batan aya$a teker
teker bakm,
" Ben sizi tanmyorum, demi, sizleri hi( g+rmedim. :azete#ilerden biri,
" Aman e/endimiz, nasl olur' demi, siz bana ;kardeim; derdiniz. Birlikte olun#a, kolunuzu
boynuma atardnz. Beni her g+rd$nz yerde boynuma sarlr +perdiniz. 2atta siz, ;Ah hrriyet,
ah hrriyet8; diye a$lardnz.
" im' Ben mi'
" 3vet, siz.
" 1e zaman'
" ral olmadan daha bika( gn +n#e.
" 1erede'
" 2er yerde...
" 2i( bilmiyorum. .akn beni birine benzetmi olmayasnz. .onra gazete#ilerden baka biri,
birlikte (ektirdikleri, arkasnda da veliahtken imzas ve elyazs olan /oto$ra/ krala g+stermi.
Ama kral onu da tanmam.
.evin(ten ha/zasn kaybetmi ola#ak diye, kral biraz dolatrmlar. 2er zaman #ennete
(evire#e$ini s+yledi$i kra(larn, bataklklarn +nne getirmiler. ral, elini g+zlerine siper edip
batakl$a bakm, bakm, sonra,
" Buralar neresi'.. diye sormu.
" 2ani bu batakl$ g+l yapa#aktnz. 2erkes bu g+lde balk avlaya#akt. Turistler koup
gele#ekti.
ral bakm bakm.
" ,lk g+ryorum buralarn, demi, aman ne pis yerler... ral, veliahtl$ zamannda olanlarn
hi(birini anmsamyor, eski arkadalarnn hi(birini tanmyormu. raldan (ok bakalar buna
armlar. ,(lerinden biri,
" Belki de kral ha/zasn kaybetti, bakalm kendisini tanya#ak m'... demi. ral hazretlerinin
karsna, altn (er(eveli bir boy aynas getirmiler. ral aynadaki hayaline bakm bakm, ama
bitrl kendisini tanyamam.
" Bu kim'.. diye sormu.
" .izsiniz8.. demiler.
ral,
" 2ayr, ben de$ilim, demi. Bu surat tanmyorum, ilk g+ryorum.
" .izsiniz8.. demiler bir daha.
ral,
" Ben de$ilim, demi, isterseniz siz de bakn, ben miyim' 0radakiler kraln aynadaki hayaline
bakn#a bsbtn armlar.
" ral hazretleri kendisini bile tanmamakta hakldr... demiler.
raln aynadaki hayali, hi( g+rlmedik bieymi, iki uzun eek kulakl, iki +kz boynuzlu,
manda g+zl, maymun gibi kll, ay kadar kaba, domuz burunlu, gergedan a$zl bir yaratk...
0radakiler kral do$rulamlar. .arayda tutuklu olan yeni veliaht kral yapmak, eskisini
devirmek i(in oradan ayrlmlar.
:+kten inmi bir elma, yars bana, +br yars yine bana. 1ah sana8 1ah sana
0nlar ermi muradna, biz (kalm tahtaboa...
BAYAN MAYMUN
Tel ka/esinin i(inde ondan /azla maymun vard. Tnek sopalar zerinde trapez #ambazlar gibi
numaralar yapyorlard. %alnz i(lerinden bir tanesi, Eodin!in ; 4nen Adam; heykeli pozunda,
hi( kmldamadan dnyordu. ;Tpk insan gibi; diye i(imden ge(irdim, tpk insan. Bu
empanzeden byk(e, (eidini bilmedi$im bir maymundu. arlkl uzun uzun baktk&
" Biraz bakar msnz'
a/esin +nnden ayrlrken bir (a$rlla bam geri (evirdim&
" .ize s+ylyorum baym. Bir dakika beni dinler misiniz' 4eminden beri dnen maymun,
imdi de konuuyordu.
" .iz mi konuuyorsunuz'
" Aman yava, maymun terbiye#isi g+rmesin, beni konuturmaz.
" Ama siz insan gibi konuuyorsunuz.
" Tabii... nk ben insanm.
" 1asl' ,nsan msnz' 6yleyse o ka/este iiniz ne'
" a/ese giren insan yalnz ben de$ilim ya... imisi evlenir ka/ese girer, kimisi barem ka/esine
girer. .iz hi( ka/ese girmediniz mi'
" .en bana bakma. Ben hem yazarm, hem de mizah(ym. B+yle olun#a arasra ;Aslan ka/este
gerek; diye beni i(eri alrlar.
" Bay mizah yazar, sizden bir ri#am var.
" Buyrun bay maymun...
" Ben bay de$ilim, bayanm...
" .izi dinliyorum bayan maymun.
" <aymun de$ilim diyorum size, ben insanm...
" Burada ne iiniz var, anlamyorum ki...
" Ben de size onu anlata#a$m. Ben sinemaya (ok meraklym. Bir zamanlar :reta :arbo!ya
hayrandm. 0nun gibi esrarengiz bir yaaya baladm. .a(larm :reta :arbo gibi omuzlarmn
zerine da$nk brakrdm. Beni o zaman g+rmeliydiniz. .onra <ariene 4ietri#h beni (ekti.
alarm #mbzla aldm, kendimi ona benzettim. .uratma <arlene 4ietri#h gibi u(uk verem
sars pudra srdm. Tpk onun gibi avurtlarm i(eri (ekerdim. .onradan Zarah Feander ortaya
(kt. Ben de onu taklide baladm. 0nun gibi tuvalet yapar, sesimi onun gibi bo$uklatrarak ark
s+ylerdim.
" Bayan, ri#a ederim, siz neden buraya geldiniz'
" Ben de size ite onu anlatyorum. Z. Feander!den sonra benim i(in ideal Glara BoH!du.
.a(larm koyu siyaha boyadm. Tombullatm. -en, uh bir kadn oldum. Ama Iean 2arloH!u
g+rdkten sonra, artk benim i(in model bu a(k sar sa(l yldz olmutu. .a(larm platin sarya
boyadm. Belimi in#eltmek i(in korseler taktm. alarm in#e#ik yaptm. 1e yazk ki, Iean 2arloH
u(ak kazasnda +ln#e, benim modelim de 7eroni#a Fake olmutu. Tpk 7eroni#a gibi, sa(larm
bir g+zm +rtyordu. 4udaklarm onun gibi iri, dolgun, kpkrmz boyuyordum.
" Ei#a ederim bayan,benden istedi$iniz nedir'
" Beni be dakika dinlerseniz ne istedi$imi +$renirsiniz. 7eroni#a!nn modas (abuk ge(ti.
3lizabeth Taylor parlad. Ben de onun gibi boyanmaya baladm. 0nun gibi kalarm pskl
pskl yaptm. :+ren bana ;%erli 3lizabeth; diyordu. Ama Eita 2ayHort, A$a 2an!la evlenin#e,
sa(larm kzla boyadm. %zme mahsustan onun gibi (iller yaptm. .onradan <arilyn
<onroe!nun sksesi artn#a, ben de yzmn ve v#udumun eklini de$itirip <arilyn!e
benzedim. im g+rse ;Bizim <arilyn <onroe; diyorlard.
" A//edersiniz a#ele iim var, bana msaade.
" -imdi bitiyor hikayem. Bir iyilik yapmak istemez misiniz'
" Ft/en (abuk anlatn.
" Audrey 2epburn ortaya (kn#a siz beni g+rmeliydiniz. 3rkek gibi ksa sa(larmdan tutun da,
hereyim Audrey oldu. Ama :ina Follobrigida her eyi de$itirdi.
" Anladm. :ina!ya benzediniz. .onra .ophia Foren!i taklit ettiniz.
" 3vet, nasl bildiniz' 4edi$iniz gibi... 3n son kendimi :ra#e elly!ye benzetmitim. 0nun gibi
a$r apkalar giyiyor, onun gibi boyanyordum. %akalann#aya kadar hayatm b+yle ge(ti.
" 1e dediniz, yakalann#aya kadar m'
" 3vet. Bign sokakta gidiyordum. Beni yakalayp buraya getirdiler. ;%apmayn, ben insanm8;
diye bar bar ba$rdm, dinletemedim.
" <ahkemeye mra#aat etseydiniz.
" 3ttim. Beni bilirkiiye g+nderdiler. Bilirkiiler de maymun oldu$uma dair rapor verdiler. -imdi
sizden ri#am u& 3n son mehur olan sinema yldz kimdir, s+yler misiniz' 1asl giyiniyor, nasl
boyanyor, sa(lar nasl' 9ozlar, konumas nasl'
Bu srada hayvan terbiye#isi geldi. Benimle konuan maymuna&
" %ine mi, yine mi' diye ba$rd, hala m maymun olmad$n ona buna s+yleyip duruyorsun'
3lindeki sopa ile zavall hayvan d+vmeye balad. 2ayvan terbiye#isinin elinden tuttum.
" .enin yapt$n, insan haklarna aykrdr, dedim, bir insan nasl olur da d+versin'
2ayvan terbiye#isi&
" Baym, dedi, siz bu maymunun s+zlerine inandnz m' Ei#a ederim, u surata bakn8 ana,
g+zne bakn. <aymundan kalr yeri var m' Bunda hi( insan surat var m' Bunun insanlkla bir
ilgisi kalm m'
a/esteki kadna dikkatle baktm. :er(ekten hayvan terbiye#isi do$ru s+ylyordu.
" 3vet, dedim, bir maymun...
" Tabii maymun... Btn pro/es+rler, doktorlar, veterinerler muayene etti, onun maymun
oldu$una rapor verdiler. Ben uzaklarken, bayan maymun&
" Ah, ne olur, imdi hangi yldzn sksesi var s+ylesenize'.. diye yalvaryordu.
NAN ALAN EEK
3vvel zaman i(inde, kalbur saman i(inde, deve tellal iken, s(an berber iken, ben anamn
bei$ini tngr mngr sallar iken, Bekri <usta/a!nn -eyhlislam, ,n#ili avu!un azasker,
arag+z!n .adrazam oldu$u bir memlekette bir padiah varm. Bu padiahn egemenli$i
altndaki memleket, sanki orada demokrasi gnei do$mu, topra$nda hrriyet a$a# yeermi
gibi, gllk glistanlkm. ,nsanlarn, hi( ama hi( dertleri yokmu. :el zaman git zaman, her ne
olmusa olmu. Tanr g+stermesin, anlatlmaz bir ktlk ba g+stermi. Bir zamanlar yedi$i
+nnde, yemedi$i ardnda, bir eli ya$da bir eli balda olan insanlar, bir dilim kuru ekme$in yoksunu
olmular.
9adiah bakm ki ktlk halk krp ge(ire#ek, bunu +nleyi#i bir (kar yol aram. .onunda,
memleketin d+rt biyanna, sokak sokak, k+e bu#ak ($rtkanlar salm. $rtkanlar 9adiah
/ermann +yle ba$rrlarm&
" 3y ahali8.. 4uyduk duymadk demeyin8... 2er kimin devlete bir hizmeti, vatana bir yararl$
olmusa, koup saraya gelsin8 9adiahmz e/endimiz onlara nianlar vere#ek8..
,nsanlar, a(l$, yoklu$u, derdi, bor#u, har# unutup, 9adiahtan nian almak sevdasna
dmler. 9adiahta yaplan hizmetin bykl$ne g+re (eit (eit nianlar varm. Birin#i
dere#eden altn yaldzl nian, ikin#i dere#eden altn suyuna batm nian, (n# dere#eden
gm kaplama nian, d+rdn# dere#eden demir nian, bein#i dere#eden kalayl nian, altn#
dere#eden (inko nian, yedin#i dere#eden teneke nian... :elen giden nian alyormu. Artk +yle
olmu, +yle olmu ki, nian yapmaktan 9adiahn memleketinde hurda demir, (inko, teneke
kalmam. 5in#an# katrnn boynundaki (angur (ungur sallanan #am bon#uklar naslsa, k+rk
gibi iirilen g+$sler zerinde de nianlar, ite +yle sallanmaya balam.
,nsanlarn g+$slerinde angur ungur nianlarn salland$, 9adiahn kim gelirse nian
da$tt$n duyan bir inek de,
" ;1ian asl benim hakkm8; diyerek bir nian almay aklna koymu. A(lktan bir deri bir kemik,
b+$r b+$rne (+km, kaburgas omurgasna ge(mi inek koa koa sarayn kapsna gelmi.
ap#baya,
" 9adiaha haber verin8 demi. Bir inek kendisini g+rmek istiyor. Balarndan savmak
istemilerse de,
" 9adiah g+rmeden, bu kapdan bir adm atmam8... diye b+$rmeye balayn#a, 9adiaha,
" 3/endimiz, kullarnzdan bir inek huzurunuza (kmak istiyor... demiler. 9adiah,
" :elsin bakalm, bu da nasl bir inekmi... diye ine$i huzuruna (a$rp,
" B+$r bakalm, ne b+$re#eksin'... diye sormu, ,nek de,
" .ultanm, demi, duydu$uma g+re nianlar da$tyormusun. Ben de nian almak istiyorum.
9adiah,
" 2angi hakla' diye ba$rm. .en ne yaptn. <emlekete nasl bir yararll$n dokundu ki sana
nian verelim'...
0 zaman inek,
" 3/endimiz8 diye s+ze balam. bana nian verilmesin de kimlere verilsin' Ben daha insanlara
ne yapaym' 3timi yersiniz, stm i(ersiniz, derimi giyersiniz. :bremi bile brakmaz
kullanrsnz. Teneke bir nian i(in, daha ne yapaym'
9adiah, ine$in iste$ini hakl bulmu. ,ne$e ikin#i dere#eden bir nian verilmi. Boynunda
nian, inek sevin(ten oynaya oynaya saraydan d+nerken katrla karlam.
" .elam inek karde8
" .elam katr karde8
" 1edir bu sevin#in' 1ereden gelirsin b+yle' ,nek hereyi bir bir anlatm. 9adiahtan nian
ald$n da s+yleyin#e katr da #omu. 0 #okunlukla do$ru d+rtnala saraya varm.
" 9adiahmz e/endimizi g+re#e$im8.. demi.
" 0lmaz8.. demiler.
Ama, babadan kalma inat(l$ ile katr art ayaklaryla saray kapsnda direnin#e, 9adiaha
durumu iletmiler. 9adiah,
" :elsin bakalm, katr kulum da... demi. atr huzura varn#a, bir katr selam verip, el etek
+ptkten sonra, nian istedi$ini s+ylemi 9adiah sormu&
" .en ne yaptn ki nian istiyorsun'
" A hnkarm, daha ne yapaym' .avata topunuzu, t/e$inizi srtmda tayan ben de$il
miyim' Barta (olu$unuzu (o#u$unuzu arkamda g+tren ben de$il miyim' Ben olmazsam, iiniz
temelli bitiktir.
atr da hakl bulan 9adiah,
" atr kuluma da birin#i dere#eden bir nian verilsin8... diye /erman eylemi.
atrda bir sevin( bir sevin(, d+rtnala saraydan d+nerken eekle karlam. 3ek,
" .elam ye$enim8... demi. atr,
" .elam am#abey8.. demi.
" 1ereden gelip, nereye gidersin' atr bandan ge(enleri anlatn#a,
" 4ur +yle ise, padiahmza gider, bir nian da ben alrm8.. diye d+rtnala saraya komu.
.aray koruyu#ular, deh demiler, ( demiler, ee$i bir trl atlatamayn#a 9adiaha varp,
" 3ek kulunuz gelmi, huzura (kmak ister8 demiler. 3e$i kabul buyuran 9adiah,
" 1e dilersin ey eek kulum'.. deyin#e, eek de diledi$ini bildirmi. 9adiah, #an burnuna gelip
kkremi&
" ,nek eti ile, derisi ile, gbresiyle bu memlekete, bu millete hizmet etti. atr dersen savata,
barta yk tad, bu vatana hizmet etti. A eek, ya sen ne i g+rdn ki, bir de kalkm eekli$ine
bakmadan nian istersin'.. =tanmadan bir de karma gelmisin. .+yle, ne halt ettin'
0 zaman eek key/inden srtarak,
" Aman 9adiahm e/endim, demi, size en byk hizmeti eek kullarnz yapmtr. 3$er
benim gibi binler#e eek kullarn olmasayd, hi(bir taht zerinde oturabilir miydin' .altanat
srebilir miydin' 4ua et biz eek kullarna ki, bizim gibi eekler var da, sen de b+yle saltanat
sryorsun.
9adiah, karsndaki ee$in, +yle her eek gibi teneke nianla g+z doymaya#a$n anlam,
" 3y eek kulum, demi. .enin bu (ok yksek hizmetini karlayabile#ek bir nianm yok. .ana
+ln#eye kadar beylik ahrndan hergn bir (uval saman ba$ladm. %e, ye saltanatm i(in
durmadan anr8..
MERHUMUN VASYET
Kasm Efendi'nin garip inanlar da vard. Merhametli kalbinde hayvan sevgisine geni yer
veren Kasm Efendi'nin evinde sryle kediler, kpekler bulunurdu. En byk zevki gverinlere
ekmek d!"ramakt. #ayatnda hi$ et yemez, bah$esinde her ins kmes hayvan beslerdi. %ma
!nun en $!k sevdi"i &Karaba&t. 'ndrt yllk kpe"iyle ylesine anlard ki, kelimesiz
birbirlerinin sevin$lerini, zntlerini anlarlard. (!luk y!k, $!uk y!k... 'ndrt yl bu Karaba'la
birlikte ge$miti. Karaba iki gn sren bir hastalktan s!nra lne, Kasm Efendi perian !ldu.
#i$biey !nu avunduramaz !ldu. )irmidrt saat, banda a"lad. 'nu evine ald" zaman yumruk
kadar bieydi. *arma"m ste banar, meme gibi a"zna verirdi. Karaba s!nradan k!$ kadar iri,
gzel, insanlardan $!k anlayl bir hayvan !lmutu.
Kasm Efendi, Karaba'a kar s!n sevgisini de gstereekti. +zyalar i$inde hayvan, tpk
bir insan esedi gibi sak sabunlu sularla ykad. 'na bir de tabut yaptrd. Kendisini
tanmadklar bir mahalleye tand. K!nu k!muya, muhtara, imama $!u"unun ld"n
syledi. ,yk bir enaze treniyle Karaba evden kaldrld. Kasm Efendi, paradan yana
saknmy!rdu.
-skat$lara, dualara, imama b!l b!l paralar verdi. .abut ami avlusunda musalla tana
k!ndu. .ren tamamlandktan s!nra, mezara gtrld. -te btn aksilik !rda !ldu. 'yunu bir
hayvan !lan Karaba, s!n !yununu da !ynamt. #!alar, kalabalk mezarn banda, biyandan
gzleri yal Kasm Efendi'yi teselli ederlerken, biyandan da dualar !kuy!rlard. -ki mezar,
tabutu alp $ukura yerletirirken, gzleri aayip bieye iliti. .abut tahtasnn budak deli"inden
danya iki kar uzunlu"unda bir kpek kuyru"u sarky!rdu. -ki mezar k!rkudan tabutu
ellerinden drdler. #erkesi bir aknlktr ald. Kasm Efendi, ii dzeltmek i$in,
&)avrum kuyrukluydu/& filan dedi ama, bir yavruda iki kar uzunlu"unda kuyruk !labilee"ine
kimse inanmad. .abutu a$tlar, i$inden Karaba'n ls $kt.
Kasm Efendi'yi $alyaka Kad'nn karsna $karttlar. -mamdan, emaatten meseleyi dinleyen
Kad, Kasm Efendi'ye,
0 ,ir iti, ni$in bir insan gibi te$hiz ve tekfin edersiniz1 2inimiz adab erkanna mugayir de"il
mi1.. diye s!rdu.
Kasm Efendi3
0 %h Kad Efendi, dedi, Karaba'n nasl bir hayvan !ldu"unu, !nun meziyetlerini bilseydiniz,
su$lu bulmazdnz.
0 ,ir itin ne meziyeti !lur ki, !nu mezarl"a defnedersin1..
0 Evvela, sadkt... ,ir kemik par$asnn lneye kadar hatrn sayard. Kimseye fenalk
etmezdi. 4esurdu, gzeldi.
0 ,unlar sebep de"il...
5kan Kasm Efendi, kendi yaptrd" hayrat, Karaba yapm gibi anlatmaya balad.
0 #ayr hasenat sahibiydi. Malnn zekatn verirdi. 6itresini verirdi. 6akir fukarann gnln h!
ederdi.
0 ,yle ey !lmaz...
0 #atta, sa"l"nda bir $eme de yaptrmt. ,ir sebil tamir ettirmi, medreseye iki hal hediye
etmiti.
Kad,
0 5en menun musun1 dedi, bir kpek byle eyler yapabilir mi hi$1
7!r durumda kalan Kasm Efendi,
0 Kpekti ama, siz !nun ne kpek !ldu"unu bilemezsiniz. #atta lmeden ne bana vasiyet
etmiti... dedi.
#iddetlenen Kad,
0 ,re menun, sen herkesi kendin gibi sersem mi sanrsn1 #i$ it vasiyet eder mi1... diye
ba"rd. ' zaman Kasm Efendi,
0 Kad Efendi, inann vasiyet etti. Malnn fakir fukaraya verilmesini syledi... dedi.
Kasm Efendi kua"nn arasndan bir kese $kard3
0 #atta u beyz altnn da Kad Efendi #azretleri'ne verilmesini vasiyet etmiti.
Kad Efendi'nin gzleri yaard,
0 %llah'n rahmeti stne !lsun, dedi, anlat Kasm Efendi, anlat. Merhum daha neler
sylemiti1... %man hepsini bir bir anlat... Merhumun vasiyetini yerine getirelim. ,yk sevab
vardr.
TAMBURANIN TEL
,ir zamanlar -stanbul'da paras pulu fakirlerin $enesini y!ran, mal mlk dillere destan bir
7engin %hmet ,ey varm. ,u 7engin %hmet ,ey, baka zenginlere benzemezmi. Eli a$k, gnl
gani, k!nuksever, dknlere yardm eder bir adamm. %ma ne kadar verse, ! kadar gelirmi
biyandan. 2enizde kum, 7engin %hmet ,ey'de para... ,iteek, tkeneek ey de"il. ,!"az'da
bika$ yal, %nad!lu yakasnda kkler, ehir i$inde k!naklar, uzakta yaknda $iftlikler... 7engin
%hmet ,ey'e .anr verdik$e veriy!r.
,ir ramazan akam %hmet ,ey, arkasnda kahyas 8ehzadeba'ndaki k!na"na a"r a"r
giderken, sinek k!valar gibi, her yandan kendine verilen selamlar alr, tandk tanmadk kimi
grse k!na"na iftara $a"rrm.
5ebilin yanndaki bir $ergide eskiilik yapan )!ksul Mehmet %"a'nn yanna geline !na da
selam vermi, hatr s!rmu, ihtiyar eskii de 7engin %hmet ,ey'in her szne,
0 %llah mrler versin efendim/.. diye karlk vermi.
0 -in daha $!k mu Mehmet %"a1
0 Elimde bir u yama var, bitiy!r efendim.
0 #aydi bitir de birlikte bir iftar edelim
)!ksul Mehmet %"a, $ergisinin nnde bekleyen bir hamaln yemenisini yamaynaya kadar,
7engin %hmet ,ey de !rada durmu, !nu beklemi. 5!nra )!ksul Mehmet %"a, iini bitirine
$ergisini kapam, hep birlikte y!la dzlmler. K!nak, iftara gelenlerle d!lu. 5elaml"n her
!dasnda bir s!fra kurulu... Kadn takm da haremde bakr siniler etrafnda t!planmlar. -ftar
t!punun atlmasn bekliy!rlar. .!p patlam, iftar edilmi, yenmi i$ilmi. 9eden s!nra 7engin
%hmet ,ey, $ defa elini $rpm, sese gelen kahyasna,
0 Kahya, Mehmet %"a'ya iki gm lira ver/.. demi.
0 ,astne efendim.
7engin evlerine iftara gelenlere bir de di kiras vermek, ! zaman adet !ldu"undan, )!ksul
Mehmet %"a k!nak kapsndan $karken kahya da Mehmet %"a'nn avuna bir gm lira
brakm. )!ksul Mehmet %"a arm,
0 %man kahya efendi, demi, kulaklarm $!k iyi duyar. ,ey, bir lira de"il, yanlmy!rsam iki lira
ver, demiti.
,una $!k kzan kahya, )!ksul Mehmet %"a'ya verdi"i gm liray da elinden alp,
0 :ay seni gidi haddini bilmez. ,ulmu da bir de bunuy!r/.. diyerek ihtiyar sille t!kat kap dar
etmi. )!ksul Mehmet %"a da talihine b!yun e"erek kulbesine gitmi.
Ertesi akam, yine iftara yakn bir saatte 7engin %hmet ,ey, arkasnda kahyas, etrafta kendine
verilen selamlan sinek k!valar gibi alarak k!na"na giderken, )!ksul Mehmet %"a'nn $ergisine
geline durmu,
0 #aydi Mehmet %"a, iftara bize buyur. %llah ne verdiyse bir iftar edelim.
)!ksul Mehmet %"a, bir akam ne kahyadan yedi"i zlgtn k!rkusuyla $a"rya gitmek
istememise de 7engin %hmet ,ey,
0 2n akam k!nuup gremedik, ille de gel/.. diye direnmi. )!ksul Mehmet %"a da, %hmet
,ey'in arkasna taklm.
)ine yenilmi i$ilmi. 5aatler ilerlemi. )!ksul Mehmet %"a gitmek i$in izin isteyip aya"a
kalkna 7engin %hmet ,ey $ defa ellerini birbirine vurmu. +elen kahyasna,
0 Kahya, Mehmet %"a'ya $ gm lira ver/ demi. )!ksul Mehmet %"a kapdan $karken,
kahya avuuna $ de"il, iki lira sktrm. 7avall )!ksul Mehmet %"a b!ynunu bkerek,
0 Kahya hazretleri, demi, dn akam belki bir yanllk !ldu, ben yanl duydum diyerek, bu
gee iyie kula"m a$tm. %hmet ,ey'in $ lira ver dedi"ini $!k iyi duydum. 9eden ,eyin emrini
yerine getirmiy!rsunuz1 5izin gibi gn grm bir kahyaya benim gibi bir y!ksulun hakkn yemek
yakr m1
Kplere binen kahya,
0 #ele u nankr zibidiye bak/ :ay teres vay/.. ,ulmu da bunuy!r... diyerek )!ksul Mehmet
%"a'nn elindeki iki liray da alp, tekme t!kat kap dar etmi.
.alihine ksen )!ksul Mehmet %"a da kulbesine gitmi.
Ertesi akam yine ayn ey !lmu. 7engin %hmet ,ey, )!ksul Mehmet %"a'nn $ergisine gelip,
!nu iftara $a"rm. )!ksul Mehmet %"a, kahyadan k!rkusundan gitmek istememi ama, %hmet
,ey, ! kadar ria etmi ki, bu iyi yrekli zenginin hatrn kramam. -ftardan s!nra ,ey, yine el
$rpp kahyasn $a"rm. ,u sefer,
0 2rt lira ver/.. demi.
Kahya yine eksik vermi. )!ksul Mehmet %"a'nn bir gm lirasn i$ etmi, )!ksul Mehmet
%"a, kahyaya3
0 %man %"a hazretleri... demi. ,u akam kulaklarm drt a$tm. %hmet ,ey drt gm
dediler.
Kahya yine verdi"i $ gm elinden alp !nu s!ka"a atm.
2rdn akam, yine 7engin %hmet ,ey, !nu iftara $a"rna, bu sefer kahyay ikayet i$in,
hemen 7engin %hmet ,ey'in arkasna taklm.
-ftarda her zamanki gibi yenilmi i$ilmi. )!ksul Mehmet %"a artk gitmek i$in msaade
isteyine, bu sefer 7engin %hmet ,ey el $rpp kahyasn $a"rmam. ,ir elini )!ksul Mehmet
%"a'nn !muzuna atarak, !nu kimse !lmayan bir !daya $ekmi.
0 Mehmet %"a, demi, seninle biraz babaa k!nualm.
0 ,uyrun efendim.
0 +ry!rsun ki Mehmet %"a, dnyalar kadar malm mlkm, saysz param var. 2e"il yz
sene, be yz sene yesem, i$sem, daha da be bin kiiyi yedirsem i$irsem param pulum biteek,
tkeneek gibi de"il... #er ne ie elimi atsam baar kazany!rum. .!pra" tutsam altn !luy!r.
2!"rusu talihim bana $!k gld. 8imdi senden bir dile"im var.
0 ,uyrun efendim.
0 5en dini btn, yre"i temiz bir adam !ldu"undan bu ii yalnz sana verebilirim. .!pkap
surlarnn dna $k. Kabristann arkasnda bir kuyu vardr. ' kuyu talih kuyusudur. ' kuyunun
a"zndan i$eriye $ defa, &7engin %hmet ,ey'in talihi/..& diye ba"r. Karna benim talihim
$kaak. Kendisine selamlarm syle. ,ana verdi"i buna zenginlikten tr kendisine teekkr
ederim. %ma artk biey istemiy!rum. ,ana hi$biey vermesin. ,ana vereeklerini fakir fukaraya
versin. ,iraz da bakalar rahata kavusunlar. %l u altn da Mehmet %"a #aydi git, dediklerimi
yap/
7engin %hmet ,ey'in verdi"i altn ebine indiren )!ksul Mehmet %"a,
0 ,astne/... diyerek !radan $kar. 2!"ru 7engin %hmet ,ey'in tarif etti"i talih kuyusuna
gider. -ki eli a"zna b!ru yapp kuyudan i$eri $ defa ba"rr3
0 7engin %hmet ,ey'in talihi/.. 7engin %hmet ,ey'in talihi/.. 7engin...
Karsnda samur krkler i$inde parmaklar yakut, zmrt tal altn, platin yzklerle d!lu,
yakkl bir adam belirir,
0 ,uyur/ der, 7engin %hmet ,ey'in talihiyim. ,eni mi $a"rdnz1
0 Evet efendim. ,eni 7engin %hmet ,ey y!llad. 5elamlar var. 2iy!r ki..
7engin %hmet ,ey her ne dediyse, hepsini tekrarlam. 2aha lafn tamamlamadan 7engin
%hmet ,ey'in talihi, elini kaldrp3
0 'lmaaaz/ diye ba"rm. Katiyyen !lmaz. 5en 7engin %hmet ,ey'e syle, ! hi$ tasalanmasn,
hi$ zlmesin. ,enim !na verdiklerim daha hi$biey de"il. %sl bundan s!nra veree"im. Elindeki
her bir, bin !laak. )an gelsin, $!lu"u $!u"u ile, yesin, gezsin t!zsun, e"lensin...
,unlar syledikten s!nra, 7engin %hmet ,ey'in talihi gzden kayb!lmu.
)!ksul Mehmet %"a arm. Kendikendine,
0 ,u ne itir, diye sylenmi... ,u nasl itir byle1 ,enim gibi fakir fkara $ kuruu birarada
grmek i$in gee gndz $alr da yine iki yakas biraraya gelmez. ;te yandan dnya kadar
zengin biri, &%rtk yeter, istemiy!rum/& der, talihi, &'lmaaaz, ille de veree"im/& diye tutturur.
,yle dne dne )!ksul Mehmet %"a,
0 #azr burasn "renmi, talih kuyusunun bana gelmiken bir de kendi talihimi $a"raym/
.alihime yalvarp yakaraym, belki yzme gler... diye dnm. ,u sefer kuyunun a"zndan,
0 )!ksul Mehmet %"a'nn talihi/.. diye $ defa ba"rarak kendi talihini $a"rr.
Kuyunun dibinden &2m dm da dm, dm dm da dm dm... :ermem de vermem... :ermem de
vermem/& diye bir ses duyulur. 2erken )!ksul Mehmet %"a'nn karsna elinde bir tambura ile bir
adam $kar. %dam ama ne adam... -ki kar b!yu var, srtnda k!aman bir kambur. ,ir aya" da
t!pal, bir gz kr, bir k!lu $!lak, bi$imsiz, suratsz, ters pis bir herif... Elinde tuttu"u tamburay
hem $alar, hem de )!ksul Mehmet %"a'nn etrafnda seke seke frfr dnmeye balar3
0 2m dm da dm... :ermem de vermem... 2m dm da dm dm... 9e !, beni mi istedin1
0 ,en )!ksul Mehmet %"a'ym. 5en kimsin1
0 ,en de senin kr talihinim. (a"rdn geldik ite... 2m dm da dm... :ermem de vermem...
)!ksul Mehmet %"a, talihine yalvarmaya balar3
0 Ey benim kr talihim/ Ey benim t!pal talihim/ ,ak halimi gry!rsun. )am yetmi, iim
bitmi. %k sakaldan y!k sakala gidiy!rum. ,tn mrme, gee demedim, gndz demedim, hi$
durmadan $altm. %ma neye yarar1 ,ign bile glmedim. -ki yakam biraraya gelmedi. Ey benim
kamburunu sevdi"im hem kr, hem kel, hem t!pal talihim/ )alvarrm sana... 8urada $ gnlk
mrm kald. 9e !lur gl bana artk. +l de dnyadaki u $ gnlk k!nuklu"umu !lsun rahat
ge$ireyim.
)!ksul Mehmet %"a'nn talihi,
0 <lan al$ak, der, eline bir altn ge$ti diye mardn, yz buldun ha1 ;yle mi1 2m dm da dm
dm... 2m dm da dm dm... :ermem de vermem... ,en sana ! altn da vermezdim ama, sen
dua etki, ! srada tamburamn telini tamir ediy!rdum. )!ksa ! bir altn sen mrnde z!r
grrdn... %nladn m mendebur1
)!ksul Mehmet %"a'nn talihi, etrafnda tambura $alp,
0 :ermem de vermem/... diye ark syleye syleye kayb!lur.
)!ksul Mehmet %ga, biraz daha yalvarp, kr talihinin ta kalbini belki yumuatrm diye, !nun
arkasndan kuyuya e"ilir... 4uuup/ Kua"nn arasndaki altn da kuyuya der. Kuyunun dibinden
bir kahkaha sesi akseder3
0 2m dm da dm dm... :ermem de vermem.
PIRTLI MASAL
,ir varm bir y!kmu. Memleketin birinde $!k zengin !ldu"u kadar da imri bir kan k!a
varm. 5aray kadar geni bir evde, kendileri gibi imri bir uaklarndan baka kimseleri y!kmu.
<ak, su katlmam halis bir uak !ldu"u i$in, efendisi ve hamm ne buyurursa, !nun d!"ru
mu, yanl m !ldu"unu dnmeden yaparm.
+nlerden bign efendisi ua"na,
0 +it pazardan bir tas bal al/.. demi.
)zde yz halis, hilesiz uak yerlere kadar e"ilmi3
0 ,astne efendim.
#emen pazara k!mu. 7engin efendisini kazandrmak i$in, y!ksul ballara kazk atmann
y!llarn aram. (ekie $ekie pazarlk etmi. 5!nunda ! gn hi$ sat yapamam ihtiyar bir
baldan, grlmemi uuzlukta bal alp k!aman tas d!ldurmu. -htiyar bal, ! gn eline bika$
kuru ge$irebilmek i$in, ua"a bal, sermayesinden daha uuza vermek z!runda kalm.
<ak, su katlmam, halis bir uak !ldu"undan zengin efendisini kazandrp y!ksul baly
kazklad"ndan sevin$ i$inde y!lda giderken, st ba, yrtk zavall bir kadn,
0 Elindeki tastan, ne !lur bana bir tadmlk bal versene... $!u"um hasta, hekimler bir kak bal
yemezse lee"ini sylediler... diye yalvarmaya balam,
#ilesiz, hurdasz uak, zavall y!ksul kadnla,
0 *rt, prt/... diye alay etmi, dilini $karm.
#asta yavrusunun asyla yre"i yanan zavall kadn yle demi3
0 ,tn efendiler, kendilerinden daha byk efendilerinin uaklardr. ' tastaki baldan yiyen
btn uaklar, dilerim, senin gibi prtlasn...
<ak, kahkahalarla glerek yine,
0 *rt, prt/... diye kadnla alay etmi.
Eve geline uak, efendilerinden ne tadna bakmak i$in tastan bir parmak bal alp yemi.
5!nra s!frada bekleyen efendisi ile hanmmn nne bal tasm k!ymu. #anm s!rmu3
0 *ahal almadn ya bal1 Katksz uak evap vermi3
0 #ayr prt... *ahal prt, almadm prt... (!k prt, uuza prt, aldm prt...
Efendisi prtlayan ua"na am,
0 9e !ldu sana1 demi, neden byle prtlayp duruy!rsun1 <ak da, demi ki3
0 ,en prt, baldan prt, aldktan prt, s!nra prt, byle prt !ldum prt...
#anm, tastaki baldan bir parmak alm s!nra,
0 9esi var prt, bu baln prt, pekala bal prt... demi. Efendi kzm,
0 9e !luy!r size, prtlayp duruy!rsunuz1... diye ba"rm. ' da baldan bir parmak alna,
0 ,aln prt, nesi var prt, pekala prt, bal ite prt... demi. Efendi, hanm, uak her kelimenin
s!nunda prtlamadan k!nuamaz !lmular.
0 #aydi prt, bunu prt, belediye prt, reisine prt, gtrelim prt...
,al aldklar gibi belediye reisine gidip, prtlaya prtlaya balarna geleni anlatmlar. ,elediye
=eisi,
0 %llah %llah/... diye am, ! da baldan bir parmak alm,
0 ,u baln prt, nesi var prt, pekala prt, bal ite prt... demi.
5!nra hep birden,
0 #aydi prt, bir kere de prt, kadya prt, gidelim prt... demiler.
Kadya gidip balarna geleni anlatmlar. Kad, lahavle $ekmi, bir parmak da ! a"zna alna,
0 %llah %llah prt, bu nasl prt, i prt1... ,asbaya" prt, bal ite prt... ,u bal prt, vali prt,
paaya prt, gtrelim prt... demi.
:ali *aa, karsnda prtlayp duran bir sr insan grne arm. ' da baldan bir parmak
alp denemi.
0 *ekala prt, gzel, prt, bal prt...
- gittik$e bym, 8eyhlislam, Kazasker, btn vezirler hepsi baldan birer parmak
a"zlarna alna prtlamaya balamlar. 5!nunda sadrazama gidip bavurmular3
0 8u baln prt, esrarn prt, $znz prt... 5adrazam da baldan bir l!kma alp ! da prtlayna,
efendilerin en by" *adiaha gitmi3
0 %man prt, padiahmz prt, efendimiz prt, u baldan prt, ltfen prt, bir parmak prt, alnz
prt.
*adiah byk bir hayret i$inde, insanlar prtlatan baldan bir parmak alm ve her kelimesinde
! da prtlamaya balam3
0 ,u baln prt, nesi var, prt, pekala prt, bal ite prt... ,aln esrarn $zmek i$in tahkikata
girimiler. 5!nunda gide gide iin uu, hilesiz hurdasz, halis ua"a kadar gitmi. 5u katlmam
uak, prtlayarak bandan ge$enleri anlatna, araya araya beddua eden y!ksul kadn
bulmular. *adiahn huzuruna getirmiler. *adiah3
0 Ey prt, hatun prt, bizi prt, bu dertten prt, kurtar prt, sana prt, emir prt ediy!rum prt/...
demi. Kadn da padiaha yle demi3
0 Kendini efendi sanan, ezilene efendilik, ezene uaklk eden, balszlara bal vermeyip, bal
yalnz kendileri yiyen uaklarn uaklar prtlamadan laf edemesinler.
,akmlar ki, $!u"unu lmden kurtarmak i$in hasta kadna bir parmak bal vermekten baka
$are y!k. ,unu iyie anlamlar. %nlamlar ama, aaba ! bir tadmlk bal vermiler mi1
#ayr. 8yle demiler3
0 ,al tutan prt, parma"n prt, yalar prt... ;brleri prt, avuunu prt, yalar prt... %"zmzn prt,
tad prt, b!zulmaktansa prt, byle prt, prtlayalm prt, daha iyi prt...
' gn bugn, insanlarn bir ksm prtlar durur. -nanmazsanz nutuklar dinleyin. #er kelime
arasndaki ksrk, aksrk, tksrk, eski zamandaki prtlamann bugnk m!dern eklidir. %slnda
! nutuklar yledir3
0 :atandalar prt, !yunuzu prt, bize prt, veriniz.
0 *rrrt/...
SADRAZAM EEK
,ir varm, bir y!kmu. Evvel zaman i$inde, kalbur saman i$inde, bir zamanlar memleketin
birinde bir padiah varm. ,tn padiahlar gibi memleketin birindeki bu padiahn da, kendi
zamanna gre, $alg ve $engilerden $ifter $ifter, beer !nar !dalklar, ariyeleri, uaklar,
dalkavuklar ve daha falan filanlar varm.
Memleketin birindeki bu padiah, her zaman ve her yerdeki padiahlar gibi, a$l trenlerinde
bulunmak, ge$it resimlerinde selam vermek, bakalarnn yazd" nutuklar !kumak, seyahat
etmek gibi $!k nemli memleket ilerinden vakit bulabildi"i zamanlarda ava $karm.
%v merakls padiah, yelden nem kapar insten !ldu"undan, zel !rmannda zel !larak
yetitirilmi, zel hayvanlar vurmak i$in ava $kmadan ne, mneimbay $a"rr,
0 ,ugn hava nasl !laak1.. diye s!rarm. Mneimba da her zaman bu s!ruyu yle
evaplandrrm3
0 #ametmeab efendimiz, sayenizde memleketimizin havas her zaman gnlk gneliktir.
9asl irade ve farman buyurulursa, elbette hava da yle !lur efendimiz.
*adiah, her padiah gibi ikilli !ldu"undan , mneimbasna gvenemez, bir de sadrazama
s!rarm3
0 ,ugn hava nasl !laak1
Kula"nn kl bile a"arm k!a sadrazam, gbe"ine varan ak sakal, padiahn ayaklarna
de"ene kadar e"ilir,
0 5aye0i ahanede gerek memleket i$inde, gerek memleket dnda , gerek siyasi hava ve
gerek btn havalar maallah $!k iyidirler... dermi.
Kukulu padiah birer kere de br vezirlerine havay s!rar, !nlar da,
0 <fuk pembe, hava berrak... %llah sizi bamzdan eksik etmesin siz daim ve kaim !lduk$a
baka trlsnn !lmasna imkan m var efendimiz1... derlermi.
*adiah da artk btn bu bilim ve devlet adamlarnn szlerine inanr, kendi irade ve kudretine
gvenir, av takmlarn has bendelerinin srtna ykler, ne p!lisi, >andarmas, arkada muhafz,
yanlarda k!ruyuular, fedaileri, nleri, art$lar, siviller, resmiler, kedisi de btn bunlarn
!rtasnda, ala ala heyle gle e"lene, zel !rmannda, zel !larak yetitirilmi, zel hayvanlarn
avlamaya gidermi.
+el zaman, git zaman, yine gnlerden bign padiah, mneimbasna,sadrazamna,
vezirlerine, eyhlislam ve reislkttab hazretlerine, kzlara"asna, bamabeyiniye, hepsine
teker teker ve rtbelerinin srasna gre ! gnk havann durumunu s!rduktan ve hepsinden de,
&0 Efendimizin sayesinde bugn hava dnden gzel !laak/& evabn aldktan s!nra y!la $km.
#er ne kadar padiahn ge$ee"i y!llarda bir ay neden arama tarama yaplm, halktan her
kim varsa k!valanm, kklanmsa da, her naslsa bir a"an dibinde bir kyl ee"iyle
beraber kalm.
*adiah, hayatnda hi$ kyl grmedi"i i$in, y!lu stnde bu yrtk prtk $ullar i$indeki
yalnayak yarat" hi$bir anlya benzetememi3
0 5en kimsin1 -n misin, in misin1.. diye s!rmu. Kyl de,
0 9e inim, ne inim. ,en de senin gibi beni ademim... deyine padiah,
0 ,u ne kstahlk1 diye kkremi. ,enim insimden byle kimseler !lamaz. .iz urun kellesini/
4ellatba, palasn kylnn padiah fermanna kar kldan ine b!ynuna indirirken padiah,
0 2uuur/ diye ba"rm. Ey k!numas az $!k insana benzeyen aayip yaratk1 5ana biey
s!raa"m. E"er bilirsen ann ba"larm. ,ugn hava nasl !laak1
Kyl de,
0 %z vakit s!nra rzgarlar eseek, frtna k!paak, ya"mur balayaak, her yeri seller
gtreek/... demi. ,u szlere bsbtn i$erleyen padiah,
0 ,re hain/ diye ba"rm, sen bilmez misin ki ben irade eyledikte mmkn de"il bu hava
b!zmaz1 *adiah avdayken nasl ya"mur ya"arm1 (abuk ba"layn unu katr kuyru"una/
Kylnn ee"ini bir katrn kuyru"una, kyly de ee"in kuyru"una ba"lamlar, y!llarna
yrmler. ,ir kurun atm gitmiler, hava birden kapanm, bulutlar kararm, imekler
$akmaya, yldrmlar dmeye, gk grlemeye balam... ,ir frtna, bir ya"mur ki, her yan yeller
fry!r, seller spry!r.
4ann z!r kurtaran padiah, kendisini saraydan i$eri dar atm. ;yle kzm ki, kendisine
yanl hava rap!ru veren mneimbasn, sadrazam, vezirlerini, hepsini azletmi. ,ir ksmnn
kellesini u$urtmu. 5!nra kendisine havann b!zulaa"n syleyen kyly huzuruna $a"rtm.
Katr kuyru"unda srklenmekten bitkin, titreyen kylye, sadrazamlk mhrn verip,
0 5eni sadrazam yaptm... demi. ,ir zaman kyl sadrazamlk yaptktan s!nra, bign
padiahn akl bana gelmi, sadrazam kyly huzuruna tekrar $a"rp,
0 5en ya"mur ya"aa"n nerden bildin1.. diye s!rmu. Kyl de u karl" vermi3
0 Efendimiz, ee"imin kulaklarna bakna kulunuz havann nasl !laa"n anlarm. E"er
ya"mur ya"aaksa, daha neden ee"imin kulaklar sarkar, der. ,en de ! gn ya"mur
ya"aa"n anlarm.
*adiah ! zaman kendi kendine,
0 9e gaflet... &diye sylenmi. 2emek havay bilen kyl de"il eekmi. 8u kadar sadrazam,
veziri vzeras bir ee"in bildi"ini bilmiy!rlar. ,en de zavall ee"in hakkn yedim. Me"er kyly
de"il, ee"i sadrazam yapmalymm.
#emen kyly azledip, yerine ee"i sadrazam yapm. #ava iyi !laaksa eek tatl tatl
anrrm. )a"murlu !laaksa kulaklar dermi. 6rtna !laaksa kuyru"unu sallarm.
*adiah, sava ilan edee"i, sefere, seyahate $kaa", ava gidee"i zamanlar sadrazam
ee"in kula"na, kuyru"una bakar, anrtsn dinlermi. Ee"in anrtsndan dar $kmazm.
ASLAN PAYI
,ir varm bir y!kmu... Evvel zaman i$inde, kalbur saman i$inde, !rman kanunlarnn
yrrlkte !ldu"u bir !rmanda bir aslan varm. ,u aslan, !rmandaki btn hayvanlar egemenli"i
altna alm. 'rmanda ne kadar hayvan varsa, karnadan file kadar hepsine vergi k!ymu. Kurt,
ku hep vergi verirlermi. ,u verginin ad da &aslan pay& imi. 'rmann btn hayvanlar gn
d!"umundan gn batmna kadar u"rarlar, didinirler, $alrlar, kuyruk altlar terler, yakaladklar
avlarn en gzel yerlerini ayrr, &aslan pay& diye vergi derlermi. %rmudun iyisini ay yiyemez,
aslana verirmi. Kurt yakalad" eylann i"erini aslana sunarm. .ilki bir tavuk ge$irse
pen$esine, tavu"un en lezzetli !lan gerisi ile derisini aslana vermek z!rundaym.
%slan, saraynda !turur, yer i$er, maymunlardan dalkavuklarnn, danszlerinin, papa"anlardan
bilginlerinin, kargalardan arklarnn arasnda yan gelir? keyif srermi. %rada srada, hem bir i
yapm !lmak, hem de !rmandaki kullarn k!rkutmak i$in yle bir b!y gsterir, kuyruk sallar,
by"n yalar, bir iki kkrer, bir iki b"rr, s!nra yine saray keyfine dalarm.
%slan, !rmandaki hayvanlar gnnn birinde akllarn balarna t!plarlar da, ayaklanrlar diye
byle bir tehlikeyi nlemek i$in sarayna kpeklerden muhafzlar alm, vergi k!yarak
hayvanlardan ald" &aslan pay& kendine $!k geldi"inden artklarn da sarayn k!ruyan
kpeklerinin nne atarm.
+el zaman git zaman, k!mu !rmanlardan birinde ayaklanma !lmu. ,u haberi gverinler
kanatlarnda getirmiler. ' zaman hayvanlar, aslann hakszl"n anlamlar, kafalarna dank
etmi. -lkin blbller seslerini ykseltmiler3
0 ,ir kart aslana, ne diye &aslan pay& veriy!ruz1 #ak, adalet, hrriyet, msavat/.. diye
akmaya, $ilemeye balamlar.
,lbllerin ah vah'larn duyan, byle i$lerle grevli s!kak kpekleri k!up fin! kpeklerine
durumu bildirmiler. 6in! kpekleri de bykleri !lan kurt kpeklerine, kurt kpekleri de balar
!lan $!ban kpeklerine havlamlar. +itgide !rman hakimi aslana kadar haber gitmi,
%slan kukulanm. -i p!litika ile tatlya ba"lamak i$in bir y!l bulmu. ,uyru"u altndaki
tasmal av kpeklerinden biri ile blbllere u haberi y!llam3
0 Ey blbl kullarm/ 2uydu"uma gre, !rmanmzdaki birli"i, beraberli"i, dayanmay y!k
edeek b!zgunu dneler, yaban !rmanlardan bizim mutluluk i$indeki !rmanmza kadar
szmtr. 5izler de &#rriyet& diye akmaya balamsnz. Ey gzel sesli blbl kullarm/ %klnz
banza devirin/ +l fidanlar stnde akyp, tp duraa"nz yerde, ne diye diller dkp
!rmanmdaki hayvanlar kkrtmaya, ayaklandrmaya kalky!rsunuz1 #epiniz sarayma gelin/
+zel sesleriniz, tatl arklarnzla beni e"lendirin/ 5anat ite budur. ,en de size &aslan
pay&ndan verir, karnnz d!yururum. E"er sarayma gelmek istemeyen hrriyetseverler varsa
!nlar da gllere dil dksnler. ,en &rtl denek&ten !nlarn da zarna bakarm. ,u dediklerimin
tersini yapmakta direnenler !lursa, adalet yerini bulaak. *en$em hepinizin yakanzdadr/
,u haberden s!nra blbllerin $!"u saraya k!mular. %slan !nlar altn kafeslere k!ymu,
&aslan pay&ndan !nlara da vermeye balam. 'nlar da altn kafeslerinde, efendilerinin gnln
e"lendireek tatl diller dker, akrlarm.
'rmanda ses, s!luk kesilmi. ,tn bunlar !lup dururken !rmandaki blbllerden bika$, &-ster
altndan !lsun, ister demirden, kafes kafestir/& diye tutturup,
0 (ile blblm, $ile/... diye $ileyip durmular. Kpekler yine kuyruk sallama srasna gre
haberi aslana iletmiler. Kzan aslan kkremi3
0 +nah benden gitti. ,lbln $ekti"i dili belasdr. 2ut yemi blbl gibi sus pus !lmayanlarn
dilleri kesilsin/
)eni $kan bu !rman kanunundan s!nra, nerede $ileyen bir blbl yakalarlarsa, dillerini
kesmeye balamlar. 2illeri kesilen blbller $ileyemediklerinden, ka gz ederek dertlerini
anlatmaya balamlar. Ka gz etmek de yasak edilmi. 2illerini kesmekle de blbllerle
baedilmeyee"ini anlayan aslan, daha da direnenlerin balarn k!parlmas i$in yeni bir !rman
kanunu $karm.
'rmanda artk $t y!k. )!k ama, kpekler ne yapsn1 'nlara i gerek. 'nlar, krala grdkleri
ie gre pay aly!rlar, ykseliy!rlar. ,alamlar !rman frd!lay dnmeye. )!k, y!k... 'rmanda
$t y!k. -lle de bieyler !lmal. ,!zgunuluk, yklk yapan blbl !lup !lmad"n anlamak i$in
kpekler !rmana dalmlar, drt dnmeye balamlar. ,ir av kpe"i ile bir fin! kpe"i, arama
tarama s!nunda bir gl dalna k!nmu bir blbl grmler. ,lblk ne akyabiliy!r, ne ka
gz edebiliy!r. 2erdinden g"sne gl dikenleri batrr, kan gl stne damlarken, gznden ini
yalar akarm. %ma blbl kzdrp k!nuturmak, s!nra da yaranmak i$in aslana bildirmek
amayla bir kurnazlk dnmler.
6in!,
0 ,lbl karde, demi, ne diye biz $alp $abalayp da aslana yedirelim1 ,u ne eitsizlik1 9e
adaletsizlik1
,lbl, kpeklerin dalaveresini yutmam. %ma fin! ile av kpe"i ! kadar havlamlar,
ulumular ki, s!nunda dayanamam, a"zndan salt bir tek sz $km3
0 2!"ru/...
0 9e, d!gru mu1
.aban kaldrmlar, k!up aslana rap!ru vermiler. %slan,
0 )akalayn/ demi, kim yakalarsa !nu saray k!ruyuularma ba yapaa"m.
-ki kpek k!up blble gelmiler. %v kpe"i,
0 ,lbl karde, diye havlam, !rmandaki hayvan kardelerimizi uyarmak i$in gee gndz dil
dky!rsun. (!k y!rgunsun, belli, 5en birazk urada uyu da dinlen, biz senin banda bekleriz.
Kimse tyne d!kunamaz.
7avall blbl, bu laflara inanm. +nlerden beri de uykusuzmu. %v kpe"inin kkrtl"
etkisini gstermi. 'nlara inanm. +zlerini yummu, yumar yummaz da !rakta uyuyakalm.
6in! kpe"i artk durur mu1 ,lbln kanadndan hart diye kapm. 8aran blbl t!ngaya
bast"n anlam ama, ka$ para eder, i iten ge$mi, bir kere kanad kaptrm.
6in!, a"znda blbl, balam k!maya. %v kpe"inden ne saraya varp aslann veree"i
arma"an kazanmak i$in k!mu da k!mu. Kskan$lktan kuduran ava kpe"i durur mu1
#emen fin!y! yetimi. 6in!nun a"zndan blbl almak i$in bir dzen kurmu.
0 6in! karde, demi, biraz yavala da ikimiz birden aslan efendimize bu m>deyi vermek i$in
havlayalm.
6in! yavalar yavalamaz, av kpe"i, fin!nun kuyru"una pen$esini ge$irmi. ,lbln kanad
fin!nun a"zna, fin!nun kuyru"u da av kpe"inin pen$esinde.
0 Kpek kardeler, demi, beni yakaladnz. ,u hizmetinize karlk efendimiz sizlere kimbilir
neler vereek, neler ba"layaak/ ,una karlk, gelin hep beraber efendimizin mrne dua
edelim, aslan efendimizi alklayalm...
Kpekler ikillenmiler ama, efendilerini alklamad, mutlulu"una dua etmedi diye birbirlerine
haber verirler diye, ikisi de birbirlerinin k!rkusundan blbln dedi"ini yapmak z!runda kalmlar,
%v kpe"i alk tutmak i$in pen$esiyle $rpnrken fin! !nun pen$esinden kurtulmu. ,u sefer
fin! dua edeyim diye a"zn a$na blbl pr diye u$mu, bir gl dalna k!nmu. 'radan, btn
hayatnda ilk defa !kkal bir kfr savurmu3
0 ,undan s!nra kpeklerin szne inanann... %vn ka$ran fin! da yle havlam3
0 ,undan s!nra kpeklerin szne inanann... dua edenin...
%v kpe"i de sunturluyu savurmu3
0 ,undan s!nra arma"an almadan efendisini alklayann...
BR ZAMANLAR
,ir zamanlar memleketin birinde bir ,akan vard. ,ir zamanlar memleketin birindeki bu
,akan'n zelli"i, memleketi muhbirlerle d!ldurmu !lmasyd. Memleketteki nfusun her $
kiisinden birisi pr!fesy!nel muhbirdi. +eri kalan nfusun yarsndan $!"u da amatr muhbirdi.
*r!fesy!nel ve amatr muhbirlerden baka gnll muhbirler de vard. *r!fesy!nel, amatr,
gnll muhbir !lmayanlardan $!"unun da h!bisi muhbirlikti. ,akan, bu denli $!k muhbiri de
yeterli bulmad"ndan d lkelerden de uzman ve danman muhbirler getirmiti. ,u denli $!k
!luna, muhbirler, muhbir !lmayanlar ihbar etmekle yetinmiy!rlar, grevlerini yapmak, aldklar
paray hak etmek ve alm !lduklarndan b! durmadklar i$in, b!yuna birbirlerini ihbar etmekle
de grevseverliklerini gideremiy!rlar, b! zamanlarn de"erlendirmek i$in, kendikendilerini bile
ihbar ediy!rlard. )aranmak i$in kendi kuyru"unu yakalamaya $alan kedi yavrular gibi, bi$!k
muhbirler, her adm atta geriye dnp, kendi ayak izlerine kukuyla baky!rlard. Kendi ayak
izlerinden kendilerini izleyip k!valayanlar $!ktu. +eeleri karanlkta, kendi eketinin ete"ini
yakalayan, kendi pant!l!nunun pa$asn kapan muhbirler bile vard. +eeleri uyurlarken kendi
$kardklar h!rultunun yada arka sesin grltsyle uyanp yataklarndan frlayarak, tfek yada
t!p patly!r diye ihbarda bulunanlar $!k !luy!rdu. )akalamak i$in kendi glgelerinin arkasndan
k!arlarken kafalarn duvarlara $arpan muhbirlere bile baar dl verildi"inden, kendi
glgelerini k!valayanlar gittik$e arty!rdu. %ynalarda, durgun sularda, parlak yzeylerde yansyan
kendilerini ihbar edenler de vard.
' lkede muhbir !lmayan hemen hemen hi$ kimse kalmamt. #emen hemen kalmam
saylan ! azk kimseler, buna pr!fesy!nel, buna amatr muhbirlere, h!bileri muhbirlik
!lanlara, yerli, yaban uzman ve danman muhbirlere karn, yine de ,akan'a
bakaldry!rlard. .!pla, tfekle de"il elbet... +sterileriyle, t!plantlarla da de"il elbet... ;yleyse
nasl m1 5aylar $!k azalm muhbir !lmayan ! azk insanlar, sevmedikleri ,akan'n
aptallklar stne durmadan alayl, gln$l fkralar uydurarak, ,akan'a kar geliy!rlar,
bakaldry!rlard. ,u fkralar t!plumda yle tutulmutu ki, durmadan retilerek $!"altly!r,
a"zdan a"za btn lkede syleniy!rdu. )alnz lke i$inde kalmy!r, btn dnyaya da
yayly!rdu. ,u muhbirler bile kendilerini tutamayp, ,akan dmanlarnn uydurduklar bu
fkralar birbirlerine anlatmadan edemiy!rlard.
#alktan kimisi, ,akan'n aptall"n anlatan yeni fkra uydurulduk$a, ,akan'n ulusa ka$a mal
!ldu"unu hesap ediy!rdu. ,akan'n ! zamana de"in ald" aylklarn, yllklarn, y!lluklarn,
deneklerin t!plamn, !nun i$in $karlan fkralarn saysna blne, ,akan'n maliyet fiyat
!rtaya $ky!rdu. ,akan'n maliyet fiyatn uuza getirmek i$in halk durmadan yeni fkralar
uyduruy!rdu. #er fkra, u kadar mily!n liraya gelmi !luy!rdu. 2urum byleyken, halk yine de bu
,akan'dan memnundu. #i$ !lmazsa, halk gldreek fkralarn uydurulmas gibi bir ie
yary!rdu. 2aha nekilerin byle bir yarar bile !lmamt.
,ir zaman s!nra ,akan'n aptall"n anlatan alayl fkralar ! denli $!"almt ki, ba"rp
$a"rmalarn, yazp $izmelerin, t!planp yrmelerin, gizli rgtlerin, iddetli muhalefetlerin, silahl
ayaklanmalarn yapamad" ii bu fkralar yapmaya balamt. +ldr, alayl fkralar, gze
grnmeyen mikr!plarn, i$ine girdikleri bedeni kemirip $rtmesi gibi, yalnz ,akan' de"il,
,akanlk makamn da i$inden $rty!rdu.
,u durum karsnda elbet muhbirler grevlerini yapmadan duramazlard. %layl fkralarn daha
neden ihbar edilmeyilerinin nedeni, alayl fkradaki aptallklarn ,akan' anlatt"n sylemenin
g$l"yd. ,u fkralarda anlatlan aptallklarn ,akan'n davranlar !ldu"u, bu alayl fkralarn
,akan' anlatt", nasl sylenebilirdi1 %ma fkralar ylesine yaylm, gndengne yle reyip
$!"almt ki, bir y!lunu bulup ,akan'a da bu fkralar anlatmaktan baka umar kalmamt.
6kralarda, ,akan'la alay edildi"i ! denli a$kt ki, elbet ,akan, bu fkralarda kendisiyle alay
edildi"ini anlar, kzar, bu fkralar uyduranlarn a"r ezalara $arptrlmalarn isterdi. ,u tr
fkralar anlatmak da yasaklanrd.
Muhbirler piramidinin tabanndaki aylklar en az !lan muhbirler, halk arasndan t!pladklar bu
fkralar, stleri !lan muhbirlere sunmulard. 'nlar da daha st basamakta !lan muhbirlere
bildirmilerdi. -te byle, sz k!nusu !lan fkralar Muhbirba'nda t!planmt. Muhbirba, uygun
bir zamann k!llayp, bir gee sarayda, ileri gelenlerle syleip glrlerken, bu fkralardan birini
anlatmt. Muhbirba fkray anlatna, ,akan yle bir kahkaha savurdu ki, demek glnmesi
gerekir diyerek, brleri de kahkahalar bastlar. ,u ne h!grl ,akan'd ki, kendisiyle alay
edilmesine bile gly!rdu. ,akan,
0 ,unun gibi alayl baka fkralar da var m1 diye s!rdu. Muhbirba,
0 :ar efendimiz... deyip arka arkaya fkralar anlatt. +le gle ,akan'n gznden ya geldi.
9eredeyse glmekten katlaakt. Muhbirba'na,
0 2!"rusu, dedi, bu anlattklarn $!k gln$l fkralar. ,enim bayardmmn aptallklarn ne
de iyi belirtiy!r. %damn kula"na giderse ayp !lur. %ptal maptal ama, ne de !lsa benim
yardmmdr, duymasn istemem.
,akan byle syledi ama, yine de bu fkralarn sksk kendisine anlatlmasn istiy!r,
,ayardmsnn aptallklarna katla katla gly!rdu.
Muhbirba, kimin $kard" bilinmeyen bu yk fkralarn btn ,akanlk makamn, bu arada
kendi yerini de $rtp ykaa"n dnerek, bunlar ,ayardmya anlatmay dnd.
,ayardm, elbet kendisiyle alay edildi"ini anlar, bu tr fkralarn uydurulmasn yasaklard.
<ygun bir zamann k!llayp ,ayardmnn k!na"nda ! fkralardan birini anlatt. ,ayardm,
yle gld ki, !rda bulunanlar da kahkahalar bastlar.
0 ,unun gibi daha baka fkralar da var m1 diye s!rdu. Muhbirba,
0 (!ktur efendim... deyip br fkralar da anlatt. +le gle ,ayardmnn gzlerinden yalar
b!and.
,ayardm,
0 +er$ekten, $!k gln$l fkralar, dedi, stelik bizim ,abakan'n aptallklarn da $!k iyi !rtaya
k!yuy!r. +elgelelim, adamn kula"na giderse ayp !lur. %ptal maptal, ne de !lsa bizim
,abakanmzdr. Kendisiyle alay edildi"ini duymasn istemem.
Muhbirba ille de grevini yapmak istedi"inden bir uygun zamann bulup, baka $a"rllarn da
bulundu"u bir gee, ! fkralar ,abakan hazretlerinin k!na"nda anlatt. ,abakan hazretleri
kasklarn tuta tuta gldkten s!nra,
0 (!k, $!k gzel alayl fkralar bunlar, dedi, bizim -$ileri ,akan'nn aptallklarn da ne iyi
anlaty!r. 9e var ki, adamn kula"na giderse ayp !lur. %ptaldr, maptaldr ama, ne de !lsa ayn
yerde grev yapy!ruz, duymasn istemem.
Muhbirba, yine de punduna getirip ! fkralar -$ileri ,akan'na anlatt. -$ileri ,akan,
kahkahalarla glerek, fkralarn Maliye ,akan'nn aptallklarn a$"a vurdu"unu syledi. 5!n
!larak fkralar anlatt" bir ,akan, neredeyse glmekten $atlayaakt3
0 %man ne gzel alay etmiler bizim genel mdrle, dedi, ama adamn kula"na giderse ayp
!lur, duymasn istemem...
+enel mdr, Muhbirba'ndan dinledi"i aptallk fkralarna yle gld ki, neredeyse
baylaakt3
0 %y, aman ne h! fkra bunlar, dedi, hem de bizim falana dairemizin mdrnn aptallklarn
!rtaya k!yuy!r. 9e !lursa !lsun, yine de duymasn istemem. %damn kula"na giderse ayp !lur.
Muhbirba, fkralar falana dairenin mdrne anlatt. 6alana dairenin mdr de
kahkahalarla glerek, yardmsnn aptallklaryla alay eden bu fkralar, !nun duymasn
istemedi"ini syledi3
0 9e de !lsa bizim yardmmzdr, kula"na gitmesini istemem... Muhbirba'ndan fkralar
dinleyen falana dairenin mdr yardms ise, bu fkralarn ube mdr i$in $karld"n
syleyip,
0 Evet, aptaln tekidir ama, ne de !lsa ubemizin mdrdr, duymasn istemem... dedi.
8ube mdr ise, Muhbirba'ndan duydu"u fkralar, ksm efinin aptallklaryla alay i$in
uyduruldu"unu syly!rdu. Ksm efi, fikralar dinledi"i Muhbirba'na kahkahalarla glerek,
bunlarn !lsa !lsa anak dairede $alan, baremin en alt basama"ndaki bir memur i$in
uydurulmu !labilee"ini syledi.
Muhbirba'nn btn istedi"i, fkray anlattklarndan birinin !lsun, bunlarn kendisi i$in
uyduruldu"unu sanp kzmasyd. (nk herhangi biri kzarsa, ,akan bata !lmak zere
,abakan ve ,akanlar ve !nlardan s!nraki ileri gelenler bu aptallk fkralarna hedef !lmaktan
kurtulaaklard.
Muhbirba sylenilen dairedeki baremin en alt basama"ndaki dargelirli memura aptallk
fkralarn anlatt.
Memur glmedi. ,u fkralar dinleyip de glmeyen ilk insan !ydu. +lmek yle dursun,
Muhbirba arka arkaya fkralar anlattk$a rengi u$tu, sarard. 5a"na s!luna bakt, kimse y!k...
%rkasna baknd kimse y!k... Muhbirba'na titreyen bir sesle3
0 -nann bu fkralar ilk sizden duyuy!rum... dedi.
Muhbirba, geni bir s!luk ald. ,u alayl fkralarn kimin i$in uyduruldu"u anlalmam ama,
hi$ !lmazsa en s!nunda fkralar uyduran su$luyu yakalamt.
LA FONTAINE'N YAZAMADII MASAL
#ayvanlar, kendi aralarnda, en zeki hayvan yarmas dzenlemilerdi. #er hayvan, kendini
hayvanlarn en zekisi sand"ndan, bu yarmay kazanaa"n sany!rdu. %ma hepsi de
yarmann birinili"ine iki g$l aday !ldu"unu bilmekteydi? bu adaylardan biri tilki, biri de
sansard. Kurnazlkta, zekada, bu ikisine stn baka hi$bir hayvan y!ktu. ,u yarmay ya biri,
ya br kazanaakt.
En zeki hayvan yarmasnn yaplaa" gn yaklatk$a, yarma birinili"ine iki g$l aday
!lan sansarla tilki arasnda k!rkun$ bir rekabet balamt. ,u iki zeki hayvan birbirlerine dman
!lmulard. 5ansar tilkinin, tilki de sansarn kazanmamas i$in, elinden geleni yapy!rdu.
5ansar,
0 .ek tilki kazanmasn da, zarar y!k, ben de kazanmamaya razym... diy!rdu.
.ilki de,
0 .ek sansar kazanmasn da, kim kazanrsa kazansn... diy!rdu.
2urum bu denli dmanl"a varna, sansarla tilki, en zeki hayvan yarmasnn birinili"i i$in
baka bir aday aramaya baladlar. ;yle bir hayvan bulmalydlar ki, zeka k!nusunda kendileriyle
yara $kamasn, !nlara bir zarar !lmasn, yani hayvanlarn en aptal !lsun. %raya araya
buldular bu hayvan3 ;kz...
,ir sabah sansar, yemyeil bir $ayrlkta !tlamakta !lan kzn yanna gidip,
0 Merhaba kz karde, diye sze baladktan s!nra, kzn zekasn vmeye balad.
;kz byk bir al$akgnlllkle glmseyerek,
0 ,enimle alay m ediy!rsun sansar karde1 dedi.
5ansar,
0 9e diye alay edeekmiim, dedi, hayvanlarn en zekisiyle alay etmek haddime mi kalm...
5ansar, kz hayvanlarn en zekisi !ldu"una inandrmak i$in diller dkt. ,ununla da
yetinmeyip br hayvanlar da, kzn en zeki hayvan !ldu"una inandrmaya $alt. 5ansardan
s!nra $ayrda !tlayan kzn yanna tilki gitti. Kendisine bn bn bakan kze,
0 %h kz karde, dedi, gzlerinden zeka kvlmlar $ky!r. ;kz,
0 ,en her ne kadar kzsem de sand"n kadar da kz de"ilim, kendimi bilirim, dedi.
.ilki,
0 -nan !lsun kz karde, dedi, senin ! zeka kvlmlar $akan prl prl gzlerine bakarken,
ipn!tize !lup kendimden ge$iy!rum. En zeki hayvan yarmasnn rakipsiz tek aday sensin.
.ilki, kzn zekasn tantmak i$in, an dman sansardan daha byk bir reklam
kampanyasna giriti.
#ayvanlar, kzn zeki !lmad"n, yarmay kesinlikle kazanamayaa"n elbet biliy!rlard.
%ma sansarla tilkinin, kendilerinden baskn $kp en zeki hayvan se$ilmemesi i$in, kzn zeki
!ldu"u yalanna inanmadklar halde inanm grndler. ,irbirlerine kzn ne byk zekas
!ldu"unu ballandra ballandra anlatmaya baladlar.
0 %man zrafa karde, bizim kz y!k mu, ben !nun kadar zeki hayvan grmedim...
0 #i$ bilmez !lur muyum, devekuu karde, kz benden bile zekidir. 5en ne dersin leylek
karde1
0 En zeki hayvan yarmasnda ben !yumu, gzm krpmadan kze veree"im. 2a"lar,
talar, !rmanlar, $ller, kayalar, dereler, hayvanlarn kz vgleriyle yanklany!rdu3
0 #ayvanlarn en zekisi kzdr/
0 ;kzden daha zeki hayvan y!ktuuuur/
0 ,izim en zekimiz kz/
,tn hayvanlarn bu y!"un pr!pagandas karsnda kz de yava yava, ger$ekten
hayvanlarn en zekisi !ldu"una inanmaya balamt. Kendi kendine yle diy!rdu3
0 (akal, sansar, tilki, btn hayvanlar syly!r, hayvanlarn en zekisi benmiim. #epsi de
aldanmy!r ya, yleyse dedikleri d!"ru...
)arma gn geldi. ,tn hayvanlar, kzn hayvanlarn en zekisi !ldu"unda anlatlar.
,ylee kzn hayvanlar t!plumundaki yeri, ii, grevi, dzeyi, ykselmi !ldu. ;kz artk kasla
kasla yry!r, iine iine b"ry!r, yayla yayla kuyruk altndan mays braky!rdu.
+el zaman, git zaman... #ayvanlar arasnda, $iftesi en pek hayvan yarmas yaplaakt. #i$
kukusuz, $iftesi en pek hayvan, ya at yada katrd.
Eek de,
0 ,enim de $iftem g$ldr/ diye araya giriy!rduysa da, katrla atn $iftesi yannda ee"in
$iftesinin ad bile ge$mezdi.
Katr atn, at da katrn $iftesi en g$l hayvan diye se$ilee"inden k!rkuy!rdu. ,u iki hayvan
arasnda tarih b!yuna sren kanl bir $ifte atma rekabeti vard. ,u iki an dman, yarma
gn yaklatk$a birbirlerine atp tutmaya baladlar. %t yle diy!rdu3
0 #h, katrn $iftesi de $ifte mi sanki... ;kz bile !ndan daha sert $ifte atar. ,abas eek !lan
bir hayvann $iftesinden ne $kar..
Katr da yle demekteydi3
0 %tn $iftesiyle sinek bile ezilmez. ;kzn $iftesi bile atnkinden daha g$ldr.
%t derede su i$mekte !lan kzn yanna gidip !na yle dedi3
0 Ey sayn kz, sen dnyann yalnz en zeki de"il,hem de $iftesi en g$l hayvansn/
%rt s!l aya"yla bastg taze fkdan f!s diye bir ses $karan kz,
0 %man at karde, dedi, sen varken benim $iftemin laf m !lur.
%t steledi3
0 )!!, sayn kz, sen bir $ifteyle katr devirirsin. ,!una al$akgnlllk gsterme.
%t gitti, arkasndan katr, kzn yanna geldi,
0 2nyann $iftesi en g$l hayvan sayn kze sayglarm sunarm, dedi.
;kz, bu szlere ne inanmak istemedi, ama katr,
0 ,enim $ifte de, atn $iftesi de seninkinin yannda hi$ kalr.. deyine,
0 ,en !nlardan daha iyi bileek de"ilim ya... diyerek,
$iftesinin pekli"ine inanmaya balad.
#er hayvan kendini $iftesi en g$l hayvan sany!rdu. #!r!z bile, mahmuzuyla $ifte
atabilee"ini sanmaktayd. -te bu yzden btn hayvanlar, $iftesi zayf bir hayvann $iftesi en
pek hayvan !larak se$ilmesini istemekteydi.
)arma gn geldi. ,tn hayvanlar, kzn $iftesi en g$l !ldu"unda birlik gsterdiler..
,ylee en zeki hayvan !lan kzn $iftesi en g$l hayvan !larak da hayvanlar t!plumundaki
yeri, ii, grevi, dzeyi daha da ykseldi.
+el zaman, git zaman... #ayvanlar arasnda hzl k!ma yar yaplaakt. #er hayvan, hatta
kaplumba"a bile, kendisini en hzl k!an hayvan sanmaktayd. %ma yine her hayvan i$inden, en
hzl k!an hayvann ya tavan yada taz !ldu"unu biliy!rdu. #epsinin i$inde de, her zaman, her
yerde !ldu"u gibi, en g$lye, en baarlya dmanlk, kskan$lk, $ekemezlik duygular vard.
'nun i$in, en hzl k!tuklarn bildikleri halde, tavanla taznn yarmay kazanmasn
istemiy!rlard.
#zl k!mada en amansz rakip !lan tavanla taz, yarma gn yaklatk$a birbirlerine an
dman !lmulard. .az,
0 ,en birini !lmayaaksam, kz !lsun daha iyi... diy!rdu.
.avan da ayn dnede !ldu"undan kze gidip,
0 5en yalnz en zekimiz, en $iftesi g$lmz de"il, hem de bizim en hzl k!anmzsn sayn
kz, dedi. ;kz, tavana,
0 .az da senin gibi dny!r... dedi.
)arma gn gelip $att. ,tn hayvanlar k!maya baladlar. #zl k!abilenler, rakipleri
birini !lmasn diye birbirlerini $elmelediklerinden, nleyip engellediklerinden dp
devriliy!rlard. #epsi de, i$lerinde en yava k!an kzn birini gelmesini istiy!rlard, !na y!l
veriy!rlard. ,unun s!nunda kz birini !ldu.
En zeki, en $iftesi pek, en hzl k!an hayvan se$ildi"inden, kzn hayvanlar t!plumundaki
yeri, dzeyi, ii, grevi daha da ykselmiti. ;kzn burnu bymt, yanna varlmy!rdu artk.
+el zaman, git zaman... En yakkl hayvan se$imi yaplaakt. ,tn hayvanlar kendilerini en
yakkl sanmaktayd. %ma hepsi de en gzel hayvann da" ke$isiyle geyik !ldu"unu da
biliy!rlar, bu iki gzel hayvan kskany!rlard. .ek !nlar birini se$ilmesin de, isterse kz en
yakkl, en gzel hayvan se$ilsin...
+eyikle, da" ke$isine geline, bu iki rakip birbirlerinin aleyhine pr!pagandaya girmilerdi. -kisi
de birbirlerinin $!k $irkin !ldu"unu yayp duruy!rdu. 2a" ke$isi geyik, geyik de da" ke$isi i$in,
0 ;kz bile !ndan yakkldr... diy!rdu.
;br hayvanlar da, yalan !ldu"unu bildikleri halde kzn en yakkllar !ldu"una inanm
grnmeye balamlard. 5e$im gn geldi. ,tn hayvanlar !ylarn kze verdiler. ,ylee
kz en yakkl, en gzel hayvan se$ildi. ,u se$imden hayvanlarn en gzeli, en yakkls !lan
geyikle da" ke$isi bile memnundu.
+el zaman, git zaman... #ayvanlar arasnda en yrt !lan se$ileekti. -ki aday vard, biri kurt,
biri de ku... Ku deyine ser$e kuu de"il, kartal. Kurtla kartaldan daha yrt hayvan y!ktu. %ma
yine.de btn hayvanlar, bu ger$e"i bildikleri halde, kendilerinin en yrt !ldu"unu sany!rlard.
Kartal, yatp gevi getirmekte !lan kzn yanna gitti3
0 5ayn kz, dedi, aklsz kurt, kendisini senden daha yrt sany!r. ;kz,
0 ,en hi$ yrt de"ilimdir, dedi, $nk !t yerim.
0 )!!!, hi$ al$akgnlllk gstermeyin b!una... 5iz kurda gre $!k daha yrtsnz.
%z s!nra da yanna gelen kurt, kze,
0 2nyann en yrt hayvann selamlarm... dedi.
;kz,
0 )anly!rsun kurt karde, dedi, evet ben en zeki hayvanm. Evet, en $iftesi pek hayvan benim.
Evet, en hzl k!an hayvan benim. En yakkl hayvan da benim. %ma en yrt de"ilim. 5en
benden $!k daha yrtsn.
0 #ayr, hayr... -stersen sen benden stn !labilirsin yrtlkta...
5e$im gn gelip $att. ;kz, hayvanlarn !ybirli"iyle en yrt hayvan se$ildi. ,u birinilikten
s!nra, hayvanlar t!plumundaki yeri, ii, dzeyi daha da ykseldi.
+el zaman, git zaman... #ayvanlarn en dnr !lan se$ileekti. Elbette bu yarmada en
g$l iki aday kazla hindiydi. #er zaman !ldu"u gibi, bu iki g$l aday birbirlerine dne, yine
kz en dnr hayvan se$ildi.
+el zaman, git zaman... En k!ruyuu hayvan se$imi yaplaakt. Elbette hak, $!ban kpe"iyle
kurt kpe"inden birinindi. %ma en k!ruyuu hayvan se$iminde $!ban kpe"iyle kurt kpe"i bile
!ylarn kze vermilerdi. ;kzn,
0 ,en kendimi bile k!ruyamam... demesi, se$ilmesini nlemedi. %ma se$imden s!nra, kz de
kendisinin en k!ruyuu hayvan !ldu"una inanp b"rerek, kpek taklidi yapp havlamaya $alt.
+el zaman, git zaman... En byk hayvan se$imi yaplaakt. )a fil, ya deve kazanaakt
yarmay. %ma karna bile kendini hayvanlarn en by" sand"ndan, fille deveyi byklkte
$ekemiy!r, baka bir hayvann birini !lmasn istiy!rdu. 6ille deveye geline, !nlar da birbirlerine
dmlerdi. 5e$im yapld. (!k dem!kratik bir se$im !lmutu. ;kz, se$imi kazanm,
hayvanlarn en by" se$ilmiti.
%rtk bbrlenmesinden, kzn yanna varlamy!rdu.
+el zaman, git zaman... En stl hayvan yarmas yaplaakt. )armay, ya ine"in ya
mandann kazanaa" biliniy!rdu %ma gelgelelim, memeleri !lmayan, btn yaamnda bir damla
st bile grmemi !lan tavuklar bile, kendilerini en stl hayvan sany!rlar, bu yzden de
mandayla ine"i kskany!rlard. %ralarndaki rekabet yznden birbirlerine dm !lan mandayla
inekse, tek rakibi birini !lmasn diye, kzn en stl hayvan !ldu"unu syly!rlard. Manda,
kzn yanna gidip, !na en stl hayvan !ldu"unu syleyine, kz,
0 5iz beni kzkardeim inekle kartrdnz galiba, dedi, ben hi$ st vermedim imdiye dek...
Memelerim de y!k. Manda,
0 Maallah siz ! kadar stl bir hayvansnz ki, dedi, st vermek i$in memeye bile ihtiya$ y!k.
%rkadan inek, kzn yanna geldi. %"abeyine en stl hayvan !ldu"unu syledi. ;kz,
0 )ahu, memem bile y!k ki, st vereyim... dedi. ;kz byle sylerken, biyandan da iiy!rdu.
,unu gren inek,
0 -te, ite bak ne gzel de st veriy!rsun/ diye ba"rd. ;kz,
0 9e st yahu, iiy!rum... dedi. -nek de !na,
0 2emek sen imdiye dek hep st iiy!rmusun da haberin bile y!kmu... dedi.
,tn hayvanlar, bata en stl hayvan !lan mandayla inek, kzn en stl hayvan !ldu"unu
yaymaya baladlar. 2a"0ta !nlarn yaydklar reklamla inledi.
0 En ya"l st, kz st/
0 5tlerin en temizi kzn stdr.
0 ;kz yle stldr ki, st ier/
,u y!"un reklamlarla artk kz de sidi"inin st !ldu"una, sanr renkli st iedi"ine inanmt.
5e$im zaman geldi. ,tn hayvanlar, en bata da inekle manda, !ylarn kze verdiler.
,ylee kz, en stl hayvan se$ildi.
+el zaman, git zaman... #ayvanlara yeni bir bakan se$ileekti. 'ldum bittim hayvanlarn
bakan elbet asland. )ine bir aslann bakan se$ilee"ine hi$ kuku y!ktu. %ma ne var ki,
kaplan da bakanl"a adayl"n k!ymutu. Kaplan,
0 )a !, ya ben/... diy!rdu.
Kaplan byle diy!rdu ama, aslann yine bakan se$ilee"inden k!rkuy!rdu. ,unun zerine &)a
!, ya ben/& diyen kaplan,
0 9e !, ne ben/ demeye balad.
%slan da, kaplann bakanl"a adayl"ndan s!nra bakan !lmaktan umutszlu"a kaplmaya
balamt. )a kaplan bakan se$erlerse... .ek kaplan se$ilmesin diye, aslan da,
0 9e !, ne ben/ demeye balad.
,tn hayvanlar, hak etmediklerini, layk !lmadklarn bile bile hayvanlarn bakan !lmak
istiy!rlard. #er baarl, her g$l kskanld"ndan, !nlar da aslanla kaplan $ekemiy!r,
kskany!rlard. -te byle byle hayvanlarn bakanl"na kz aday gsterildi. (nk hayvanlar,
inanmadan kz en zekileri se$miler, ama s!nra s!nra inanmaya balamlard. ;kz, yalan
!ldu"unu bile bile, en stl hayvan, en gzel hayvan se$miler, s!nradan bu se$im resmileine
kendi yalanlarna inanmaya balamlard. E byle !luna, en zeki, en $iftesi pek, en hzl k!an,
en yakkl, en yrt, en dnr, en iyi k!ruyan, en byk, en $!k st veren hayvan !lan kz,
neden hayvanlarn bakan !lmasnd1 ,u denli $!k stnlk ne aslanda vard, ne de kaplanda...
Kald ki, rakibi kaplan se$ilmesin diye, tarih b!yuna hayvanlarn bakan !lan aslan bile, kzn
bakanl"a kendisinden daha layk !ldu"unu syly!rdu. )eni bakan aday kaplansa,
0 ,akanlk kzn hakkdr/ diy!r da baka biey demiy!rdu.
;br hayvanlara geline, nasl !lsa kendileri bakan !lamayaaklarna gre, !nlara en az
zarar !lan, hi$ de rakip saymadklar kzn bakan !lmasn istiy!rlard. -te bylee se$im
zaman geline, btn hayvanlarn !ybirli"iyle kz bakan se$ildi. ,akan kz, kendini
ger$ekten bakan sanarak bakan gibi davranmaya balayna, hayvanlar da bu davran
karsnda !nu ger$ekten bakan sanmaya baladlar.
#ayvanlarn tarihini yazan gergedan, $a"n yazd" tarih kitabna bu !lay yle yazd3
&%tla katr tepiir, !lan ee"e !lur. ;yle zaman gelir, g$ller birbirine girer, arada kz bile
bakan !lur.&
FARELER BRBRN YER
,ir zamanlar... Memleketin birinde...
#ayr, masal de"il bu... En d!"rusu, yeriyle, zamanyla anlatalm.
7aman3 Milattan s!nra...
)er3 ,u yeryznde bir yer...
-te yeri belli, zaman belirli...
+elelim !laya. 5ylenilen zamanda, ad ge$en yerde, bir byk ambar varm. ,u ambar,
tklm tklm yiyeek, yakaak, yunaak, giyeekle d!luymu. #erey dzenlie ayrlmm.
*irin$, n!hut, fasulye, bakla gibi kuru zerzavat biyanda, bu"day, arpa, $avdar, yulaf gibi tahl
biyanda...
5abunlar, ya"lar ayr yerde? giysiler, ayakkablar ayr yerde... 5ylenilen yerdeki, ad ge$en
zamandaki, sz ge$en byk ambar, $!k ibilir birisi ynetirmi. ,u ibilir, beerikli ynetmen
gnn birinde ne yapaa"n arm. (nk ! ambar fareler sarm. )iyeekler gndengne
eksiliy!r, peynirler, peksimetler kemiriliy!rmu.
,eerikli ynetmen elbet elleri b"rnde !turmuy!r, b! durmuy!rmu. 4anla bala farelere
kar savay!rmu. %ma ne yapsa savata baar kazanamy!rmu. Kemirilen sabunlar, peynir
tekerleri gndengne eksiliy!rmu. +iysiler didik didik, par$a par$aym. <n $uvallarnn i$i fare
yuvalar...
%mbarda farelerden hi$ mi hi$ aman y!k... Kavurmalar, tahllar yedik$e semirip iiy!rlar,
itik$e azp d!lay!rlar, reyip arty!rlar... %mbar farelerle d!lmu. ' k!sk!a ambar fareler
!rdusu igal etmi. %rtk baa $klr gibi de"ilmi. )alnz yiyeekleri yemek, elbiseleri kemirmek,
peyniri, suu"u dilemekle kalmy!r? ayakkablar, derileri, tahtalar bile kemire kemire dilerini,
trnaklarn biliy!rlarm.
6areler b!l b!l beslene beslene kedi kadar irilemiler, gitgide semirip kpek kadar !lmular.
#i$ dur durak y!k, ambarn i$inde k!up !ynayp, atlayp s$rayp duruy!rlarm. @stelik ambarn
en gneli, en gzel, en grntl yerlerini de !nlar kapmlar.
,eerikli ynetmen, farelere kar amansz savan srdry!rmu. %mbarn her yerine, her
ky bua"na en etkili fare zehiri k!ymu? hi$ ie yaramam. -e yaramadktan baka, insanlarn
keyif verii zehirlere almalar gibi, ambardaki fareler de, ambar ynetmeninin lsnler diye
!raya buraya yerletirdi"i zehirlere ylesine almlar ki gndengne daha $!k zehir istemeye
balamlar. 7ehirleri hergn biraz daha arttrlarak verilmezse, ambar ykaak gibi
tepiniy!rlarm.
%mbar ynetmeni, en av kedileri t!playp gee ambara brakm. %ma ertesi sabah ambarda,
zavall kedilerin tyleriyle bir iki par$a kemi"ini bulabilmiler. 6arelerle kediler baedemiy!rlar, en
etkili zehirler bile !nlar ldrmy!rmu.
%mbarn beerikli ynetmeni byk kapanlar kurmaya balam. Kapana yakalanan fare
!luy!rmu. %ma geede be fare kapana tutulsa, gnde en az yirmi !tuz fare ry!rmu.
5!nunda ynetmen dne tana kendine bir y!l bulmu. @$ tane byk demir kafes
yaptrm. Kapana yakalanan anl fareleri bu kafese aty!rmu. #er kafes farelerle d!lmu.
)netmen kafeslerdeki farelere yiyeek hi$biey vermiy!rmu. ,ir gn, $ gn, be gn kafeste
a$ kalan fareler, i$lerinden en zayf !lan kendilerinden birini par$alayp yemiler. Karnlarn
d!yurmular. ,ir zaman s!nra yine akna aralarnda dalamaya balamlar. ,u kanl dalama
s!nunda, yine i$lerinden birini b!"up par$alayp yemiler... -te byle byle her $ kafesteki
farelerin says gndengne azaly!rmu. En k!damanlar kaly!r, g$szleri, ufaklar par$alanp
yeniliy!rmu.
6are d!lu kafesler, anl sava alanna dnm. 5!nunda her kafeste $er, beer fare kalm.
,u kez, geri kalan fareler, karnlarnn akmasn beklemeden i$lerinden birinin zerine atlp !nu
par$alamaya balamlar ki, biri tekini par$alamazsa, nasl !lsa ! kendisini par$alayaak.
-te ! yzden kendi anlarn kurtarmak isteyen fareler i$lerinden birini, uyurken, uyuklarken,
dalgnl"ndan yararlanarak b!"up par$aly!rmu. 2ahas, kafeste ikisi, $ birleip birinin
zerine atld" bile !luy!rmu. %ralarnda ! birleenler de, s!nunda bir punduna getirip birbirlerini
yiy!rlarm.
5!nunda, her kafeste tek fare kalm, en iri, en byk, en kurnaz, en g$l fare...
,eerikli ynetmen, her kafeste birer fare kalna kafeslerin kaplarn a$p fareleri teker teker
ambarn i$ine salm.
Kendi trlerini yeme"e alm, yani anavarlam !lan ! besili k!aman $ fare kafeslerinden
kurtuluna ambarda ne kadar fare varsa zerlerine atlp !nlar b!"maya, paralayp par$alamaya
balamlar. ,ikez anavarlam !lduklarndan, yediklerini yiy!r, yiyemediklerini de, !nlar
kendisini b!"up yemesinler diye, z gveneleri i$in ldry!rlarm.
-te bylee, sylenilen zamandaki, ad ge$en yerdeki, sz ge$en ambar, hi$ !lmazsa bir
sre i$in farelerden kurtulmu.
'lay burda bitiy!r.
8imdi sizlere bir s!ru3 ,eerikli ambar ynetmeninin aklna, eytann bile aklna gelmeyeek bu
kurnazlk nerden geliy!r1 6areleri birbirine yedirerek !nlar y!k etme yntemini nasl buluy!r1
4evap3 (nk ! beerikli ynetmen, kendisi de, kendi trdelerini y!k ede ede sa" kalan en
g$l fare idi, kendi arkadalarn yiye yiye, y!k ede ede, ! byk ambarn baynetmeni
!lmutu. Kendi yaamndaki baar yntemini farelere uygulamt.
5!nu$3 6areler birbirlerini yer/...