21.

YZYIL
[67]
Aralk 10 Say: 24
* Max-Weber-Kolleg, Universitt Erfurt
1 Rdvan Karluk, Avrupa Birlii ve Trkiye, stanbul, 2007
2 Heinz Kramer, EU-kompatibel oder nicht? Zur Debatte um die Mitgliedschaft der Trkei in der europischen
Union, Berlin, 2003
Trkiye, II. Dnya Sava sonras d politikasnn temel eksenini Batya evirirken, 1952 y-
lnda NATOya eklemlenmitir. Ankara Antlamas (1963) ile Avrupa Birliinin (AB) o zaman
ki versiyonu Avrupa Ekonomik Topluluuna yelik, bu d politikann birincil hedefi olarak
aklanmtr.
1
Trkiyenin siyasi elitleri zellikle 2005 ylndan itibaren ok ynl bir d poli-
tikay tercih eder olmularsa da, AB yelii hala Trk d politikasnn omurgasn oluturmak-
tadr.
Gerek Trkiyede gerekse Avrupa lkelerinde yaplan aratrmalar, Trkiyenin AB yesi
olacana dair inancn her iki tarafta da azaldn gstermektedir. yleki, Trkiyede 2010 yln-
da ABye kartlk ve phecilik artm ve umutsuzluk zirve yapmtr.
Konuya girerken, AB yesi lkelerin ve Avrupa Parlamentosunda (AP) temsil edilen parti-
lerin Trkiye tutumlar balamnda hemen belirtilmeli ki, ABde tek bir politik sylem yoktur,
homojen deildir ve genelleme yaplamaz. ye lkelerde milli dzeyde politika yapan partiler,
ayn politik prensipleri paylaan dier ye lke partileri ile biraraya gelerek, APde uluslarst
(supranational) bir birliktelik oluturmaktadrlar. Trkiyenin AB yelii konusu, her bir AB
yesi lkede farkl deerlendirilmektedir. Ayrca her bir ye devletin kendi ierisindeki eitli
partilerce de farkl Trkiye alglar kurgulanmaktadr. O sebeple, tek renkli, tek boyutlu bir Tr-
kiye resmi varsaymlanmas, bir yanlsamadr.
uras bilinmektedir ki, ABnin sa aya konumundaki lkelerin (Almanya,
2
Fransa, n-
giltere) d politikalar ve Trkiyenin AB yeliine baklar hayati nem arz etmektedir. Bu
makalede Almanya rnei ilenecektir. Almanya ve Trkiye geleneksel olarak ikili ilikilere
nem veren bir siyaset izlemektedirler. Peki, bu durum AB sathnda nasldr? Ayrca, Alman si-
yasi partileri, Trkiyenin AB yelii zerine hangi tezleri dile getirmektedirler?
Almanya-Trkiye likileri
ki lke arasndaki siyasi ilikilerin karakteristik zellikleri dzenlilik, ihtiyat ve ibirlii
olarak sralanabilir. Kesin olan ise her iki lkenin birbirini nemsediidir. Yine de ilikiler, tek-
dzelikten uzak, bazen gerilimli bazen uyumlu bir seyir izlemektedir. Almanya-Trkiye iliki-
lerini evreleyen temel faktrler unlardr:
Trkiyenin AB yelii:
Almanyann ve Alman Partilerinin
Pozisyonlar
smail ERMAAN*
smail Ermaan
21. YZYIL
[68]
Aralk 10 Say: 24
- Almanyada uzun sredir iki lke arasnda organik bir ba olusturan Trkler/Trk vatan-
dalarnn varl,
- Ekonomik ve ticari olgu,
- Bat ittifak sistemi iindeki birliktelik,
- nsan haklar politikas ve demokrasi konusu,
- Deien dnya dengelerinden etkilenme.
3
Son dnem Alman d politikasnn en esasl parametreleri arasnda ok ynllk en belirgin
d politika damar olarak dikkat ekmektedir. Bu anlamda uluslararas karlar ve ulusal kar-
lar bir arada yrtlmektedir. Ayrca D politika, bar politikasdr slogannn alt izilmelidir.
AB btnlemesine destek verilirken, Transatlantik ilikilere nemli bir misyon atfedilmitir.
Dier taraftan Rusya ile enerji alanndaki ibirlii srdrlmektedir. Ortadou iin bar arlk-
l bir politika benimsenmitir. Halkn ounluunun kar kmasna karn, NATOnun Afganis-
tandaki operasyonlarna asker destei sunmaktadr.
Almanya, hi kukusuz, Trkiyenin AB yelii hedefinde ok nemli bir rol oynayabilir.
Almanyadaki hkmetler, bu balamda farkl politikalar gelitirmitir. 1998den nce
CDU/CSU-FDP Hkmeti dneminde Kanzler Kohl, Trkiyenin AB yeliini desteklememi-
tir. 1998den sonra greve gelen Sosyal Demokratlar ve Yeiller Hkmeti, Trkiyenin AB
yeliini onayan bir politka gelitirmitir. 2009 ylnda Hrstiyan Demokratlar ve Liberaller ara-
snda kurulan yeni hkmetin politikasnda ise bir belirsizlik gze arpmaktadr.
Almanya ile Trkiye arasnda ilikiler ok boyutludur: Siyasi, ekonomik ve kltrel alanla-
rndaki younluk ve eitlilik vurgulanmaldr. Siyasi boyut, ikili ilikiler ve Trkiyenin AB
3 brahim S Canbolat, Almanya D Politikas, stanbul, 2003, s. 222.
Trkiyenin AB yelii:Almanyann ve Alman Partilerinin Pozisyonlar
21. YZYIL
[69]
Aralk 10 Say: 24
yeliini; ekonomik boyut, iki devletin karlkl ticari aktivitelerini ve kltrel boyut, Alman-
yadaki Trkler ile Trkiyedeki Almanlarn faaliyetlerini kapsamaktadir.
Siyasi Boyut:
Almanyadan Trkiyeye 2010 ylnda yaplan siyasi ziyaretler, ikili ilikilere verilen nemi
teyit etmektedir: Sras ile Dileri Bakan Westerwelle, Federal Meclis Bakan Lammert, Ei-
tim ve Aratrma Bakan Schavan, anslye Merkel ve son olarak cumhurbakan Wulff Trki-
yeye gelmitir.
Westerwelle, Davutolu ile grmesinde, AB yelii
hususunda Trkiye destek vermi; Trkiyenin yelie ehil
olduunu fakat henz hazr olmadn belirtmitir. Trki-
yenin hukuk devleti olma ve ekonomik kriterleri yerine ge-
tirme konularnda abalarna dikkat eken Bakan, Trki-
yeye destek verilmesi gerektiini vurgulamtr. Ayrca, s-
tanbulda ina edilen Trk-Alman niversitesinin nemi-
nin altn izmitir.
Merkelin Ankara ziyareti, Alman basnda yanklar uyan-
drmtr: AB-Trkiye ilikilerinde Ahde vefa ilkesine atf-
ta bulunan Babakan, mtiyazl Ortaklk nerisini yinele-
mitir. Fakat bunun, yrtlen mzakerelerin kesilmesi ola-
rak okunmamas gerektiini aklamtr. Merkelin Almanyada Trk liselerinin almas ve vi-
ze dzenlemeleri zerine syledikleri tam ak olmamasna ramen, ikili ilikiler balamnda
nemli bulunmutur. Genlik kollarna yapt konumada okkltrllk konusunda baarsz
olunduunu ifade etmesi, Merkelin uyum konusundaki politikasnn izlerini vermitir.
Cumhurbakan Wulff, Trkiye ziyaretinde slamn Almanyann bir paras olduunun alt-
n izmitir. Bu balamda, Diyanet leri Bakann ziyaret etmitir. Ayrca, entegrasyonun ve
eitim sisteminin nemini vurgulamtr.
Ekonomik boyut:
- Almanya, Trkiyenin en byk ticaret orta olarak dikkat ekmektedir. 2009 ylnda ti-
caret hacmi, 19,8 milyar Eurodur. (hracat, 8,3 milyar :; thalat, 11,5 milyar :)
- Almanyadan Trkiyeye giyim, plastik, demir-elik, ecza, gemi ve organik kimya mal-
zemeleri ihracat yaplrken Trkiyeden Almanyaya giyim, elektrikli makineler, otomo-
tiv, kazanlar, meyve-sebze ve kauuk ithal edilmektedir.
- Savunma sanayinde Trkiye, Almanyann en byk mterisidir.
- Turizm sektrnde Almanyadan Trkiyeye 2009 ylnda 4,4 milyon turist tatile gelmi-
tir.
- Alman Endstri ve Ticaret Odalar 1985 ylndan beri Trkiyede varln srdrmekte-
dir.
- Trk-Alman birlii Konseyi, iki lke arasnda ticari ibirlii/danma grevi stlenmi-
tir. Endstri-yatrm, ticaret, turizm ve bilim gibi temel konularda altaylar organize et-
mektedir.
2010 ylnda Almanya-
Trkiye arasndaki resmi
ziyaretlerde yaanan art,
ikili ilikilere verilen nemi
teyit etmektedir. Buna
ramen anslye Merkelin
Trkiye iin ileri srd
mtiyazl Ortaklk
nerisinde srarl olduu
grlmtr.
smail Ermaan
21. YZYIL
[70]
Aralk 10 Say: 24
- Trk-Alman Ticaret Odas 2004 ylnda Klnde kurulurken, 2009 ylnda ise Berlinde
faaliyetlerine balamtr.
Btn bunlar gstermektedir ki, Almanya ile Trkiye arasnda ekonomik ilikiler gnden g-
ne artmaktadr ve bu beraberinde siyasi birliktelii getirmektedir.
Kltrel Boyut
Bu balk altnda, Almanya Trklerinin Uyum Verileri
4
ve Trkiyenin AB yeliine olas
etkisi incelenecektir.
Almanyada entegrasyon (uyum) konusu, 1960l yllarn banda ekonomik mucize (Wirts-
chaftswunder) sonucu ba gsteren ii ihtiyac kapsamnda, Alman hkmetinin birok lke-
den yeni igc transfer etmesi ve gelen misafir iilerin, Almanyay yeni yurt edinmesi ile
tartlmaya balanm ve 70li yllardan bu yana da aktel kalmay baarabilmitir. Entegrasyon
kavramn en yaln biimde, eitlik, adalet, karlkl hogr ve kabullenme ilkeleriyle insan
haklar, demokrasi, kadn-erkek eitlii, yaam, dnce ve inan zgrlkleri deerleri etrafn-
da, yerlilerle yeni yerlilerin ortak bir yaam hedefi dorultusunda gsterecei katlm iradesi
olarak tanmlayabiliriz.
Almanya Trklerinin uyum durumlarn analiz eden akademik almalar ana alanda yo-
unlamaktadr: 1) Materyal Yaam Koullar: Dilbilgisi, Eitim, alma ve Oturma Meknla-
r, 2) Sosyal Etkileim: Kltrleraras likiler, Evlilik Davranlar ile Medya, 3) Deerler-Ei-
limler: Din, Vatandalk ve Kimliksel zdeliklerdir. Almanyada yaayan toplam 8 milyon ya-
banc arasnda 2.7 milyonluk oran ile Trkler sralamada birinci sray aldklarndan, uyum tar-
tmalarnda olduka nem arz etmektedirler. Ayrca, 1 milyonu bulmu Alman vatandalna
sahip olma durumu ve 60 bin Trk iletmecisinin varl, Almanyadaki Trklerin siyasal ve
ekonomik hatlarn belirlemektedir. Fakat gerek Bat Avrupa lkelerinde gerekse Almanyada
Trkiye kkenli gmenlerin yerletikleri lkelerdeki sosyal, siyasal, ekonomik ve kltrel ya-
4 Bkz smail Ermagan, Integrations- und Segregationsneigungen von Deutschtrken. Versuch der Eingliederung in
gesellschaftliche Bereiche, Saarbrcken, 2007
21. YZYIL
[71]
Aralk 10 Say: 24
ama yeterince entegre ol(a)madklar gibi genel bir kan vardr.
5
Berlin Nfus ve Geliim Ens-
titsnn indeksine gre, Almanyadaki Trklerin entegrasyon puan 2,4/8dir ve dier aznlk-
larn puan ile karlatrldnda en kt olandr (Afrikallar 3,2). Almanyal Trklerin Nega-
tif Uyum Karnesinde en ok dile getirilenler:
1. Okul ve meslek eitimi alanlarnda yetersiz entegrasyon yerli oran karsndaki byk
uurum durumu,
2. Normalin stnde seyreden isizlik ve sosyal yardm verileri,
3. zellikle etnik adasal yerlerde grlen etnik kmelenme ve paralel toplum eilimleri,
4. Yerli topluma kar ayrlk gdsnde dinsel radikallik faktr,
5. Yksek kriminel (su) oranlari,
6. Trkiye odakl evlilik anlaydr.
Saylar 450.000 civarnda olan Almanyal Trk Genliinin Segregasyon (Ayrlm) Du-
rumlar konusunda en sk dile getirilen problemli alanlar:
1) Kimlik Sorunlar,
2) letiim ve liki Davranlar,
3) Dlanma ve Ayrmclk Problemleri
4) (Dinsel ve etnik) Fundamentalist Eilimlerdir.
Burada, Alman uyum teknokratlarnn ihmali, skalanacak bir vaka saylamaz nk rnein
uyum kurslar Hollandada 1980lerde uygulamaya geirilirken, Almanyada ancak 2005lerde
balatlmtr. Ayrca yukarda aklanan argmanlara alternatif tablolar sunan akademik alma-
lar yok deildir. Kanmzca vurgulanmas gereken nokta, iddia edilen savlarn doruluu veya
yanll deil, artk 50 yldr Alman toplumu ile ortak kaderi paylaan Almanya-Trklerinin
uyumunun, yeni ve gelecek nesillerinin bu lkedeki gelecekleri adna hayati nemde oluudur.
Almanyal Trklerin Uyum Politikalarna neriler olarak aadakiler zikredilebilir:
1. Eitliki ve Adaletli Entegrasyon Modellerinin Desteklenmesi
2. G Meselesinin Organizasyonu
3. Toplumdaki Uzaklk ve Segregasyon Sorunlarn Pozitif nemseme
4. Kltrel ounluk Anlaynn Gelitirilmesi
5. Almanca Dilbilgisinin nemle Desteklenmesi
6. Uyum Odakl Sivil Dernekleri Destekleme
7. Okullarda Din Eitimi Dersleri Verilmesi
8. Kltr ve Uluslararas Diyalou Gelitirecek Genlik Programlar
Gnmzde Almanyada (ve dier AB lkelerinde) yaayan Trkiye kkenli gmenler ve
onlarn ocuklar, kendilerini geri dn miti ile tanmlamamaktadrlar. Gemiteki konuk-i-
i tipolojisi, artk ok az bir kesim iin geerlidir. Fakat entegrasyon konusunda hafife alnama-
yacak mesafeler katedilmesine ramen, en bata eitim olmak zere toplumsal ve siyasal kat-
5 Saylar toplamda 4 milyon, vatandalk almlarnn 1,5 Milyon olduu Euro-Trkleri iin, aslnda daha nceden
AB yesi olmutur yargs, yanl bir tanmlama saylmaz. nk AB-vatanda olmu Trk says AB yesi
Kbrs, Luxemburg ve Malta lkelerinin toplam nfuslarna eittir. Buna ilaveten, 80.000 Mrd. Dolarlk ekonomik
verimlilii ile Avrupal-Trkler rnein Bulgar ekonomisinden nce gelmektedir.
Trkiyenin AB yelii:Almanyann ve Alman Partilerinin Pozisyonlar
smail Ermaan
21. YZYIL
[72]
Aralk 10 Say: 24
lm beklenen seviyeye gelmemitir. Unutulmamaldr ki, memnun edici uyum verileri, Trki-
yenin -AB hedefinde- Almanyada olumlu kamuoyu algs kazanmasna da katk salayacaktr.
Bu sebeple, Almanya-Almanyal Trkler-Trkiye geninde, Almanya Trklerinin Alman
yerli toplumuna uyumlarnn desteklenmesi gerektii aktr.
Alman Partilerinin Trkiyenin AB yeliine Yaklamlar
Almanyann meclisinde (Bundestag), 5 parti sralanmaktadr: CDU/CSU, SPD, FDP, Die
Linke ve Die Grne/Bndnis 90. Bunlardan ilk ikisi srekli hkmet kurma, dierleri hkmet
orta olma potansiyeline sahiptir. (2009 seim sonular: CDU/CSU % 33.8, SPD % 23, FDP
% 14.6, Sol Parti % 11.9 ve Yeiller % 10.7).
Hristiyan Demokratlar (CDU/CSU): CDU ve CSUden oluan Birlik Partileri, daha bir-
leik bir Avrupadan yanadr. AB entegrasyonunda, zellikle ABnin son genilemesinden son-
ra (Dou Genilemesi) Genileme politikasndan ziyade, yeniden dengenin salanmas maksad
ile Derinleme politikasn savunmaktadr. Hristiyan De-
mokratlarda ounluk, Trkiyenin AB yeliini onamama
eilimindedir. u yaklam zetleyici olabilir: Avrupa/AB
Halklar, kltr, din, tarih, mentalite, normlar gibi ortak
deerlere sahiptirler. Bu onlarn daha ileri bir birliktelik
oluturmasna yardmc olacaktr. AB ats altnda ye dev-
letler, 21. yzyln globallem konjonktrnde milli menfa-
atlerini daha etkin bir ekilde koruyabileceklerdir. Byle da-
ha ileri seviyede birlemi bir AB haritasnda, Trkiye olma-
maldr. Bu bir dmanlk deildir. Rasyonel sebepler bunu
gerektirmektedir.
6
Hristiyan Demokratlara gre, AB ve
Trkiye arasnda derin kltrel ve sosyal farklar vardr. Tr-
kiyenin olas yelii, ABnin kendi ierisindeki btnle-
mesinin ilerlemesine engel tekil edebilecektir. AB, u an zaten siyasi ve ekonomik krlganlk-
lar ile doludur. Bir de byk, kalabalk, fakir ve uzak bir lkenin gelmesi, ileri daha da zora
sokabilir. Trkiye, kendine dinamiklerine dayal bir gelime kltr gelitirmelidir. Fakat gerek
AB gerekse Almanya, ekmecesinde Trkiye ile yakn bir alma stratejisi her zaman bulundur-
maldr. Sonuta Trkiye, NATO yesidir, batl devletlerle ittifak iindedir ve nemlidir. Tam
yelik imknsz, mtiyazl Ortaklk (Privilegierte Partnerschaft) gerekidir. Tabii ki yelik
grmeleri devam etmektedir ve bu srecin ucu her iki taraf iin de aktr.
Sosyal Demokratlar (SPD): SPD, ncelikle daha sosyal bir Avrupa talep etmektedir. Bu
politik isteklerini uluslararas arenada da seslendirmektedir. Bu erevede Trkiyenin AB ye-
liini byk oranda desteklemektedir. Bununla birlikte, kimi ekimser ve pheci tezlerini
grmek de mmkndr. Sosyal Demokratlar, Trkiyeye bir AB perspektifinin verilmesini hem
nemli hem de gerekli bulmaktadrlar.
7
nk mslman nfusu ve demokratik-laik ynetim bi-
imi ile dier mslman toplumlar iin bir model oluturabilir. Kpr karakteri ile ye olmu
bir Trkiye, Avrupann slam dnyas ile ilikilerinde siyasal, ekonomik ve kltrel artlar ya-
ratacaktr. Bunu saf bir menfaat ilikisine irdirgemek hata olacaktr. Ayrca, Trkiyenin AB ye-
lii konusunda AB tarafnda farkl dncelerin olmas demokrasi adna normaldir ancak doru
deildir. Fakat yelik sreci balamtr. SPD, Trkiyeye (ek) AB reformlarn uygulamas y-
6 Kurt Lechner, Die Beziehungen zwischen der EU und Deutschland und der Trkeibeitritt, in Ismail Ermagan Die
Europische Union und der Beitritt der Trkei. Positionen trkischer Parteien und der Parteien im Europischen
Parlament, Mnster, 2010, S. 173-188.
7 Yazarn AP Milletvekili Vural ger ile Mlakat, Brksel, 09.04.2008.
Almanyann siyasi
partilerinin Trkiyenin AB
yelii konusunda tek bir
politik sylemi bulunmuyor.
1998den nce CDU/CSU-
FDP Hkmeti dneminde
Kanzler Kohl, Trkiyenin
AB yeliini
desteklememitir.
21. YZYIL
[73]
Aralk 10 Say: 24
nnde srarl arlar yapmakta hatta zaman zaman eksikliklerini dile getirerek eletirmektedir.
SPDye gre, AB yesi lkelerdeki Trkiyeye kar pheci argmanlar hepten grmezlikten
gelinemez. O sebeple, Trkiye kendini refomlarla hazrlamaldr. Bu sre uzun srebilecektir.
Ancak AB sonuta resmi belgelerinde, AB ile Trkiyenin yrtt prosesin sonu, yeliktir
8
ibaresini deklare etmitir. Bu nedenle, Trkiye yelik istikametinde motivasyonunu yitirmeme-
lidir.
Liberaller (Hr Demokrat Parti-FDP): sminden de anlalabilecei gibi FDPnin politik
temelleri, liberal politikalar zerine endesklenmitir. ABnin gl bir ynetim kurmasn des-
teklemektedir. ye lkeler arasnda ortak bir Anayasa gelitirilmesi balca hedeflerdendir.
FDPye gre, Trkiyenin AB perspektifinin iptal edilmesi, ciddi bir d politika hatas olacak-
tr. Trkiyenin olas bir AB yelii, gerek ABnin yeni ekonomik kazanlar retmesinde gerek-
se Batnn liberal-demokratik deerlerinin yaylmasnda
spesifik bir rol oynayacaktr. Trkiye, bu ekilde, ABnin
kresellemi bir dnyada etkin bir global aktr olmasna
katklar salayabilir. Bu anlamda Trkiyenin politik, ekono-
mik ve stratejik koordinatlar hatrlanmaldr. FDP, Trki-
yede reformlarn temposu dtnde eletirilerden kan-
mamaktadr. Trkiye, AB mktesabatn hakkyla stlenmeli
ve kendini hazrlamaldr. Buna ilaveten, Trkiye gibi byk
bir lkenin yelii hususunda, ABnin entegrasyon ve haz-
metme kapasitesine de dikkat edilmesi gerektiinin altn izmektedir.
9
Sosyalistler (Sol Parti, Die Linke): Sosyalistler, temel bir paradigma deiiklii balamn-
da -gerek Almanyada gerekse AB btnleme projesinde- kapitalist eilimlere alternatif, sos-
yal ve siyasal bir model nermektedirler. En ncelikli politik ilkeleri arasnda yerel ve kresel
lekte (artan) silahlanmaya ve askeri operasyonlara kar mcadele, evrenin korunmas ve in-
san haklarnn nemsenmesi gelmektedir. Bu parti, Trkiyenin AB yeliini ihtiyatl olarak des-
teklemektedir. Farkl kltrlerin, dillerin ve aznlklarn muhafaza edilmesinin, ancak demokra-
tikleme ile mmkn olduunu vurgulamaktadr. Burada Krtlere zel bir nem atfedilmektedir.
Ayrca Trkiyenin ABye yelii, hem AB lkelerinde ikamet eden Trk vatandalarna hem de
slam dnyasna -uyum ve diyalog anlamnda- positif mesajlar verecektir. Fakat AB, Trkiyeyi,
slam terrne kar Batnn jandarmas olarak grmemelidir. Trkiye, Kopenhag Kriterlerini
-eksiklik olmadan- realize etmelidir. Eer yelik grmeleri esnasnda aksi bir durum ortaya -
karsa, bu sre askya alnmal ya da tamamen kesilmelidir. Die Linke bakan Lothar Bisky,
Trkiyeden farkl istekler talepler edilmemesi ve bu srecin geri dnlemez klnmas gerekti-
inin altn izmektedir.
10
Yeiller (Die Grne/Bndnis 90): Btncl-birleik ortak (yeil) irade nnn ald; b-
rokratik/merkeziyeti eilimlerin trplendii bir AB kurgulamaktadr. zellikle milli devletle-
rin yeterli gelmedii sorunlar (rnein iklim deiiklii vb.) iin ortak zmler aramada, AB
gibi uluslararas/snrtesi bir yapya olan ihtiya aktr. Yeiller, Trkiyeyi ilkesel olarak des-
teklemektedir. Gerek Avrupada gerekse Trkiyede, Trkiyenin AB ile btnlemesine kar
olanlar ile mcadele etmektedir. Yeillere gre, ye olmu btn lkeler gibi Trkiye de Ko-
penhag Kriterlerini yerine getirmelidir. Bu balamda hukukun stnl, insan haklar (rnein
Liberaller, Trkiyenin
ABnin kresellemi bir
dnyada etkin bir global
aktr olmasna katk
salayabileceini sylerler.
Trkiyenin AB yelii:Almanyann ve Alman Partilerinin Pozisyonlar
8 Avrupa Komisyonu: Dokument. Schlussfolgerungen des Vorsitzes des Europischen Rates. Auszge zur
Erweiterung und zur Trkei, verffentlicht beim Gipfeltreffen am 16. und 17. Dezember 2004 in Brssel, in:
http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/de/ec/83221.pdf, S. 7 (01.2.2005).
9 FDPnin resmi web sitesi: http://www.liberale.de/, 19.11.2010.
10 Lothar Bisky, Die Europische Linke (EL) und die Beitrittsfrage der Trkei in die EU, in: Ermagan, Ismail (2010),
S. 248-258.
smail Ermaan
21. YZYIL
[74]
Aralk 10 Say: 24
kadn haklar), aznlk haklar (rnein Krtler) ve askeri ynetim (rnein effaflk/denetime
aklk) ileri demokrasi kstaslarn karlamaldr. Ayrca, ABnin sosyal, evreci ve demokratik
olarak derinlemesi, Trkiyenin yeliini gerekli klmaktadr. Kimi Avrupa lkelerinde, slam
ve Trkiye hakkndaki nyarglar ve bilgi eksiklii, artan milliyeti eilimler grmezlikten geli-
nemez. Trkiye, ABdeki dektekleyenlerinin elini glendirecek bir siyaset retmelidir.
11
SONU
Ekonomik ve demografik istatistikler, AB yrngesinde en etkili yenin, Almanya olduu-
nu iaret etmektedir. Bu durum, ABnin karar alma mekanizmasnda da kendini gstermekte-
dir.
12
O nedenle, Trkiyenin AB yelii hususunda Almanyann nemsenmeyecek bir konumu
(hi) yoktur. ki devletin kltrel, ekonomik ve siyasi ilikilerinin ileri dzeyde olmas, AB sah-
nesine (ou kez) ayn paralelde yansmamaktadr. 1998-2005 yllarnn anslyesi Schrder,
Trkiyeye Helsinkide (1999) AB yeliinin yolunu aarken; 2005 ylndan itibaren Alman-
yann siyasi patronluunu ele geiren Merkel, bu yola mtiyazl Ortaklk nerisi ile baka bir
istikamet vermek istemektedir. Tam yelik yerine yakn ibirlii olarak alglanabilecek bu for-
ml bile, Trkiyenin Almanya devleti nezdinde nemini bir kez daha gstermektedir. Trki-
yenin teden beri Bat sistemi ierisinde konumlanmas, Almanyadaki azmsanmayacak Trk
varl ve karlkl gl ticari ilikiler, tam anlamyla pasifize olmam bir politikay elzem kl-
mtr. AB yeliini resmi bir sylem/devlet politikas olarak kavramlatrm olan Trkiye, bu-
nu reddetmitir. Ancak, eitli AB bakentlerinde arlk kazanm Trkiye kartl ve Brk-
selden gelmeyen bir yelik tarihi, gerek halk-sivil toplum gerekse devlet-hkmet-muhalefet
hatlarnda, bir motivasyon krlmasn tetiklemitir. Bu srete, Trkiyenin blgesel ve global
lekli yeni d politik refleksler gelitirdii gzlerden kamamaktadr. Almanya ve parlamen-
tosundaki 5 parti bu durumu gzlemlemektedir. yleki, Trkiyenin AB ile btnlemesine kar-
bir siyaset izleyen Birlik Partilerinde bile Trkiye konusu homojen deildir: Partiden Alman
Meclisi D likiler Komisyon Bakan Ruprecht Polenz Besser fr Beide: Die Trke-
i gehrt in die EU
13
isimli ve bu sene yaymlad kitabnda, Trkiyenin ABye yeliinden ya-
na olan yaklamn ilan etmitir.
Trkiyenin AB yelii perspektifinde Almanyadan tecrbe ettii en temel problemler
maddede zetlenebilir:
1) Olumsuz seyreden kamuoyu algs,
2) Almanyadaki vatandalarnn krk uyum karnesi ve (kanmzca en nemlisi)
3) Almanya-Fransa-ngiltere genindeki siyasi nfuzun yine byk bir lke ile paylalmak
istenmemesi.
Bitirirken, Trkiyenin AB engelli kousunda neler yapaca, biraz da bu maynl arazide-
ki kendi performasna bal olduu ngrlebilir. 21. YZYIL
11 Yazarn Yeiller Ebakan Cem zdemir ile Mlakat, stanbul, 02.05.2009.
12 APde 99 Alman milletvekili grev almaktadr.
13 Trkesi: kisi iin daha iyisi: Trkiye ABye aittir.