GNLDEN ESNTLER:

KRN- KERMde YOLCULUK

(28) KASAS SRES



NECDET ARDI


RFAN SOFRASI
NECDET ARDI
TASAVVUF SERS (55)




SAYFA NO
NDEKLER:(1)
N SZ:.(2)
28-KASAS SRES:.............(3)
(1-3) yetler:...............(5-7)
(4-6) yetler:(22-27)
(7-9) yetler:(28-33)
(10-12) yetler:..(34-35)
(13-15) yetler:..(37-38)
(16-18) yetler:..(39-40)
(19-21) yetler:..(41-42)
(22-24) yetler:..(43-46)
(25-27) yetler:..(47-49)
(28-30) yetler:..(51-56)
(31-33) yetler:..(65-75)
(34-36) yetler:..(76-77)
(37-39) yetler:..(78-80)
(40-42) yetler:..(81-81)
(43-45) yetler:..(82-83)
(46-48) yetler:..(83-85)
(49-51) yetler:..(86-87)
(52-54) yetler:..(87-88)
(55-57) yetler:..(89-90)
(58-60) yetler:..(91-92)
(61-63) yetler:..(92-93)
(64-66) yetler:..(94-94)
(67-69) yetler:..(95-96)
(70-72) yetler:..(96-97)
(73-74) yetler:..(97-98)
(75-76) yetler:..(98-98)
(77-78) yetler:..(99-99)
(79-80) yetler:.(100-100)
(81-82) yetler:.(101-102)
(83-84) yetler:.(103-103)
(85-86) yetler:.(103-104)
(87-88) yetler:.(104-104)


1


N SZ:

Evvel btn okuyucularma bir mr boyu salk,
shhat ve gnl muhabbetleri ve gerek mn da tasavvuf
idrakler niyaz ederim. Bu dnya da en byk kazan
burasn, bu lemi ehdet-i, gerekten mahede ederek
yaayp geirmek ve kendini tanmay bilmek olacaktr.
Krn- Kermde (yolculuk) adl sohbetlerimizin bazlarn
vakit bulduka yazya geirtip daha sonra vakit bulduka
kitap haline dntrmek iin almalar yapmaktayz.
Onlardan biri de, mevzuumuz olan, KASAS Sresidir.
Nihayet vakit bulup onu da asln deitirmeden o gnlerde
yaplan sohbet mertebesi itibarile ve baz ilveler yaparak
dzenlemeye alacam. inde bir hayli mevzular olan bu
Sre-i erifin zhir btn nrundan bu dnyada iken
yararlanmaya gayret edelim. Cenb- Hakktan bu hususta
her kez iin baarlar niyaz ederim.
Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, dzenle-
niinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda emei
ve hizmeti geenleri sayg ile yadet, gemilerine de hayr
dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi;
bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay, evvel
acizane, efendimiz Muhammed Mustafa, (s.a.v.) in ve Ehl-i
Beyt Hazaratnn rhlarna, Nusret Babamn ve Rahmiye
annemin de ruhlarna, ceddinin gemilerinin de ruhlarna
hediye eyledim kabul eyle, haberdar eyle, ya Rabbi.
Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumaya
balarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gafletten
soyunmaya alarak, saf bir gnl ve Besmele ile okumaya
balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz ve gnlmz,
vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerek mn da bu ve
benzeri kitaplardan yararlanmamz mmkn olamayacaktr.
Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.
Terzi Baba Tekirda (04/08/2012) Cumartesi :
Ramazann onalts.
2


28-KASAS SRES:


,............, ~' _ ~' - ' ,............ .

BSMLLHR RAHMNR RAHM

Sre-i erif Mekkede nzil olmutur, ancak
52.yetinin hicret esnsnda Cuhfede nzil olduu rivyet
edilmitir.
Kasas szlk anlam olarak, bildirme, anlatma, hikye
etme, iz srme, kssa gibi mnlara gelmektedir.
Ebced say deeri 280dir.
Sre numaras 28dir.
(2+8+0=10) seviyet mertebesinin ifdesidir. Sre
ierisinde geen Ms (a.s.) ait kssalardan dolay
Mseviyyet mertebesinin ynelii de seviyyet mertebesi
olduunda, hedef gsterilmektedir.
yetleri 88dir. (8+8=16) Zhir ve batn
kardmzda (16-2=14) Nr-u Muhammedidir.
Kelimeleri 1141dir. (1141) ayn ekilde Nr-u
Muhammedidir.
Harfleri 8500dr. (8+5+0+0=13)
ndirili sras 49dur. (4+9=13)
Srede geen Hmn ve Krun isimleri Mmin sresi
24. yet-i Kermede de gemektedir, bu konu hakknda
On ve Hakikati lhyye kitbmzdan ilgili blm
aktaralm:
*********
3


Krn- Kerm Mmin Sresi (40/24) yetinde:
(.. .' .' -' ., ~ _ ' \:
(l Firavne ve Hmne ve Karune..)
(40/24) Firavne ve Hmne ve Krne gnderdik..
Bu yet-i kerme de dikkat eken kelimeler (Ha- man
ve Krn) dur, bilindii gibi Hmn, Firavnn veziri, Krn
da o gnn zengini ve Msnn kart idi.
Hmn kelimesinin saysal deeri :
(5+1+40+1+50=97) toplarsak, (9+7=16) eder.
Krn kelimesinin saysal deeri ise (100+1+200+ 6+
50=357) dir toplarsak,(3+5+7=15)tir, kan iki neticeyi
de birlikte toplarsak, yani Hmn eittir (16) Krn eittir
(15) ikisini toplarsak (15+16=31) eder ki zaten tersi
(13) tr ve armamak elde deildir.
Cenb- Hakk (c.c) genelde oluumlar (13) hakiktine
balamtr, aratrldnda hepsi meydana kmaktadr.
Hmn ve Krn Beni srilin ileri gelenlerinden idi
hi birinin saltanat bki kalmad nk onlara da (13)
olan Ahadiyyet mertebesi hkim idi. Belirli sreli
kendilerine tannan hakimiyyet belirli sre sonra ellerinden
alnd, eer mutlak hakimiyyet kendilerinin olsayd
ellerinde kalrd.
Ayn kitbmzdan ayrca bu srede de gemekte olan
Firvn kelimesi hakkndaki bilgiyi aktaralm:
*********
Krn- Kerm Arf Sresi (7/104) yetinde:
_, '' - ' . _ - , _ . ., ~ ' , _ , - ' :
(Ve kle Ms ya Firvn inn Rasln min Rabbil
lemn)
(7-104) Ve Ms dediki: Ey Firavn! phesiz ki ben
lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir
4


Peygamberim.
Bu yet-i Kermede de dikkat eken kelime (ey
Firvn) dur, bunun say deeri ise (10+1+80+200+70+-
6+50=417) dir, toplarsak,(4+1+7=12) ederki, Hakikati
Muhammeddir.
Yani Firvnnn hakikti dahi Hakikat-i Muhammediyye
ye baldr. Ayrca yet numaras olan (104) n sfrn
alrsak geriye (14) kalr ki Nr u Muhammediyye dir ve
oraya da baldr.
*********
Dier bir eye daha dikkat ekelim, sre-i erifin
fslalar Mm, Nn, Lm, R harfleridir. Ebced say
deerlerine baktmzda, Mm 40, Nn 50, Lm 30, R
200dr. (4+0+5+0+3+0+2+0+0=14) ki grld gibi
fslalar dahi Nr-u Muhammediyyeye baldr.
Duraklarna baktmzda ise,
3 adet Mm dura, ilmel, aynel ve Hakkl yakn
mertebelerinin ifdesidir.
81 adet Nn dura, tersi 18 olur ve ikisi toplarsak
99dur ki esmi ilhyyeyi temsil etmektedir.
2 adet Lm, uluhiyyetin zhir ve btn lemlerin
ifdesidir
2 adet R dura vardr ki, Rahmetin zhir va btn
ifdeleridir.

BSMLLHR RAHMNR RAHM

*********
,
(T sn mm.)
5


(28-1) T, Sn, Mm.
*********
T, Ebced say deeri 9, Sn 60, Mm 40tr.
(9+60+40=109) aradan sfr aldmzda kalan (19) says
bize bu mertebenin nsn- Kmilini belirtmektedir.
Ayrca,
T, tevhid ile tahakkuk,
Sn, nsn- Kmil, yani onsekizbin lemi seyreden (19)
uncu nsn-Kmil ancak Mseviyyet mertebesi tibaryladr.
Mm, hakikti Muhammeddir ki btn lemleri
kapsamna almaktadr.
Buna gre yle bir ifde kmaktadr;
Ey tevhid--tenzh hakiktiyle tehiz edilmi olan
Mseviyyet mertebesinin nsn- Kmili istikametin hakikti
Muhammed olsun.
*********
_, , ' .' . ' .' , : . \

(Tilke ytul kitbil mubn.)
(28/2) Bunlar, Kitb- Mbn'in yetleri'dir.
*********
Kitp denildiinde ilk olarak Krn- Kerm
kastedilmektedir, ki btn tefsirlerde de byledir.
Kitb- Mbn ifdesiyle her zaman ak olan ve hibir
zaman kapanmayan lemler kitbndan yani fiili Krndan
bahsedilmektedir. Bu lemde grdmz eylerin hepsi
Krnnn bir yet-i bir harekesi bir sresi bir fslasdr.
Krn- Kerm fizik ynyle okunduktan sonra kapatlmas
gerektiinden kapal olabilir ancak mnlar ynnden, fasih
bir lisn ile aktr, phesiz ve tereddtsz olarak Hakktan
gelmesiyle aktr. Krn- Kermin drt yn vardr:
6


1. Msf- erif olan tenzh-i Krndr.
Ona bakldnda oradan nurlar fkrd grlr ancak o
nr kiiye ilim vermez ite o nrun aydnlatmasn ilim ile
gelitirmek gereklidir.
2. Elif, Lm, Mm kitbdr.
3. Fiili olarak yaayan lemler kitbdr ki tafsili
Krndr.
4. nsn- Kmil, natk- Krndr.
Kendi bnyesinde kendini anlatan bu yet-i Kerme ile
kii hangi mertebede ise bu yet-i kermeyi o
mertebelerden deerlendirir.
*********
_-, = ' _ ~ '' . ., ~ _ , - ' , . _ - : , ~ , . . r
., -, ,
(Netl aleyke min nebei ms ve firavne bil hakk li
kavmin yuminn.)
(28-3) Ms (a.s.) ve firavunun haber (ler) inden,
imn eden bir kavim iin Hakk ile senin zerine
okuyacaz.
*********
Bu yet-i Kerme zti yetlerdendir.
Bu yet-i Kermeyi bize dorudan Hakk okuyor gibi
dnebiliriz ve hitp kim okursa okusun onadr. Cenb-
Hakk (c.c) bire bir karsna muhatap alarak o okuyan kiiyi
eitmektedir. Ey Muhammed sadece sana okunuyor
eklinde belirtilen bir isim yoktur. te btn mesele burada
idrke, anlaya ve tevhd hakiktine kalmaktadr. Kii ilh
mnda kendi kimliini bulabilmi ise kendi varlnda
Cenb- Hakk (c.c) ona Ulhiyyet varlndan vermi olduu
ve nefaht ye yani dier bir ifde ile Cenb- Hakk (c.c)
kendinden kendine, Ulhiyetinden, abdiyyetine mertebesi
tibaryla hitp ediyor.
7


Bizler kendimizi ayr varlklar olarak grdmz
zaman adeta eskilerin hikyeleri denildii gibi bir gzle
Krn- Kerme bakarak okuyoruz. Oysa Krn- Kerm
her an nzil olmaktadr, nzlu bitse Krnda biter, byle
bir ey de sz konusu deildir.
O halde bizler Hakkn neresinde kendimizi bulmu isek
o mertebeden bu yet-i Kermeleri alabilmekteyiz.
Beeriyet mertebesinde isek irk bak ile bakmaktayz ki o
takdirde tevhde ulamamz mmkn deildir. Tevhd
anlay ile idrk etmeliyiz ki yetin zndeki hakiktine
ulaabilelim aksi halde hep bizim dmzda ve bizimle ilgisi
olmayan hdiselermi gibi bakarz ve barmza basarz,
bamzn stne koyarz, gzel kaplamalar yapar bakar
dururuz.
lh- dery akp gitmekte bizler ise sadece bakp
gitmekteyiz, o derynn biraz iine girmek, suyundan
imek, o deryy biraz kendimiz ile birletirmemiz
gerekmektedir.
Hak ile derken zhiren neyin neye ihtiyac var ise
ona o verildi eklinde bir ifde de doru olmakla beraber
btn lemler tafsili Krn olarak Hakk esms zere
halkedildi demektir. nce Hakk kelimesinin syleniinde
derinlerden kmakta olan ses, araya giren bir Lm harfi ve
hann stne konan bir nokta ile halk olunca daha
yukarlardan yani boazdan kmaya balad. Lm hem halk
Lmdr hem de Ulhiyyet Lmdr. Hann stndeki nokta
ise, birey-varlk noktasdr. Bu nedenle lemlerin batn
Hakk zhiri halktr. Msda, Firvnda bu hakikt iindedir
yani Msnn da Firvnun da hakiktinde btnen Hakk
zhiren halk vardr. Zuhurlar byle olmakla esm-i
ilhyyeleri birbirine zt olduklarndan sretteki davranlar
da zt olarak kmaktadr.
Ve hel etke hadsu ms. Yni Sana Ms'nn
(a.s.) haberi geldi mi? (20/Th-9) denilirken esm
mertebesinin hakiktlerini hl anlamadn m? uyars var
iken burada artk bunlar sana anlatalm denilmektedir.
8


Hakk ile senin zerine okuyacaz. lmi lhiyye
de mevcud bu lh--Muhammed- bilgileri senin
halkyyetin zerine, btndan zhirine (Hakk) esms
cihetinden zuhura karp-okuyup reteceiz.
Bu hakiktlerde btn bir mmet iin deil bir kavim
iindir ki onlarda btnen mmin olmu olanlardr. Buradan
da yakyne geerek kn shibi olmak gereklidir.
Ahireti fiziki anlamda gren kimse yoktur, ancak halleri
kendilerine bildirilen kimselerin szlerine itimad ederek ve o
szleri yaammzda mahede etmeye alarak bu yakyni
elde etmeye almalyz.
Zhiren btn mslmanlara olan bu hitplar burada
da yuminn ifdesiyle belirtildii zere batni olarak
yani hususi olarak zde olan ikn-yakyn ehlinedir.
*********
Yeri gelmiken, yet-i Kermede bahsedilen,
hakikatlerin daha iyi anlalmasna yardmc olur
dncesiyle, (1996) senesinde yazlan, slm, mn,
hsn, kn. simli kk kitabmzn ba tarafndan bir
blm de nakletmeyi uygun grdm neallah faydal olur.
*********
Euz billhi mineeytanirracm
Bismillhirrahmnirrahm
Elhamdllillhi rabbil lemn
vessaltu vesselmu al reslina muhammedin
ve al alihi ve eshabihi ecman
Muhterem okuyucum, evvel Cenb- Hakktan
cmlemiz iin akl, fikir, zek ve gnl genilii niyaz
ederim. Konumuz slm, mn, hsn ve kndr.
Bu dndrc kelimelerin aklanmasnda Yahya bin
Yamurdan, rivyet edilen bir Hads-i erif ile, yce
kitbmzn 2inci Sresi olan Bakara sresinin ilk be yeti
ve ihsndan bahseden dier baz yetlerden de Yararlan-
9


mak istiyoruz. Daha ziyade dikkatimizi eken HSN
kelimesidir. Yahya bin Yamur; Abdullah bnu mer
(radyallahu anh)dan, o da babas mer bnul-Hattab
(radyallahu anh)dan rivyet ediyor. Babam bana unu
anlatt: (zetle) Ben Hz. Peygamber ((a.s.).)n yannda
oturuyordum. Derken elbisesi bembeyaz, salar simsayah
bir adam yanmza gelip Hz. Peygamber (aleyhisselatu
vesselam)n nne oturduktan sonra sormaya balad:
- Ey Muhammedi Bana slm hakknda bilgi ver!
Hz. Peygamber ((a.s.).) aklad;
- slm, Allahtan baka ilh olmadna,
Muhammedin Onun kulu ve elisi olduuna ehadet
etmen, namaz klman, zekt vermen. Ramazan orucu
tutman, gcn yettii takdirde Beytullaha
haccetmendir.
Yabanc:
- Doru syledin diye tasdik etti
Sonra tekrar sordu:
- Bana imn hakknda bilgi ver!
Hz. Peygamber ((a.s.).) aklad:
- mn, Allaha, meleklerine, kitblarna, peygamber-
lerine, ahiret gnne inanmandr. Kadere yani hayr ve
errin Allahtan olduuna da inanmandr!
Yabanc yine: Doru syledin! diye tasdik etti.
Sonra tekrar sordu:
Bana ihsn hakknda bilgi ver!
Hz. Peygamber (a.s.) aklad:
- hsn Allah sanki gzlerinle gryormusun gibi
Allaha ibadet etmendir. Sen Onu grmesen de O seni
gryor.
Adam tekrar sordu:
- Bana kyametin ne zaman kopaca hakknda
10


bilgi ver!
Hz. Peygamber ((a.s.).) bu sefer
- Kyamet hakknda kendisinden sorulan,
sorandan daha fazla birey bilmiyor karln verdi.
Yabanc:
- yleyse kyametin almetinden haber ver!
dedi.
Hz. Peygamber (a.s.) u aklamay yapt.
- Bir criyenin efendisini dourmas, yaln ayak, st
plak, fakir, davar obanlarnn yksek binalar yapmada
yartklarn grmendir.
Bu sz zerine yabanc kt gitti.
Hz. Peygamber (a.s.)
Ey mer, sual soran bu ztn kim olduunu
biliyor musun? dedi.
Ben;
- Allah ve rasulu daha iyi bilir deyince
u aklamay yapt:
Bu Cebrl aleyhisselmd. Size dininizi
retmeye geldi: dedi (il ahr) *(1)
*(1) Ktb-i sitti C. 1, Sahife 50, 15. No. Hadis
ok byk anlam ve incelik tayan bu Hadse Cibril
Hads-i de denmektedir.
Azz kardelerim. Yukarda Hads iinde geen ihsn
Allah sanki gzlerinle gryormusun gibi Allaha ibabet
etmendir.
Sen Onu (imdilik) grmesen de o seni gryor,
bilincine mutlaka erimemiz gerekmektedir.
Allah bilmek, mahede etmek konusunda almas
gereken nemli merhale vardr. Bunlardan birincisi
11


Allah bilmek yani Allahn var olduunu bilmektir.
kincisi Allahn nasl bir varlk olduunu daha geni
ekilde anlayarak bilmek, imn etmektir. ncs ise
Allah mahede etmeye yolun aln bilmektir. Bylece
mahede, hit olma olgusuna yol aar ki bu da
ehed kelimesiyle mnsn bulur.
Cibril hadisindeki ihsn sorusu, ya da konusu biraz
daha mullendirilirse u eklemleri yapmak gerekecektir:
hsn kelimesinin biri fiziksel yaamdaki zhir yani
madd, grnr mertebede, dieri de batn yani mnev,
ibret ve irfn bakmndan olmak zere iki anlam vardr.
Bunlardan madd mertebedeki zhir anlam ihsn,
vermek, ltfetmek, elindeki ile karsndakine yardm
etmektir.
Manev mertebedeki batn anlaml ihsn ise, Allah
tely grememekle birlikte onun tarafndan grldn
bilmek ve bu ekilde dnmek demektir.
te bu incelii yakalayan kimse Cenb- Allaha giden
yolun balangcn bulmu olur. Cibrl Hadsindeki zellik bu
hususu vurgulamakta ve bizlere btn akl ile
sergilemektedir.
imdi, namaz klmakta olan kiinin Cenb- Allah-
grmesi veya Cenb- Allah tarafndan grlmesi olayna
yle bir ekilde yaklaalm. Genelde bir kii, dier bir kiiyi
veya bir eyi gryorsa hedef tutmu demektir. Bu takdirde
o grnen kiinin veya eyin de kendisini grmesi gerekir.
Ya da daha ihtiyatl bir ifdeyle, burada grebilirlik hkm
geerlidir. Ancak genelde byle olmakla beraber eitli
sebeblerle hedefler kitlenemeyebilir. Bunun pek ok
sebeblerl olabilir. Hatra gelebilen olaslklar;
a) kiinin gzndeki gzlk uygun deildir,
b) gzde katarakt, miyop, hipermetrop veya asgmat
rahatszl vardr,
c) hava kararm veya sisli olabilir,
12


d) gz kapa kapaldr,
e) krdr v.s.
Bu varsaymlara daha pek oklar eklenebilir. Ama
inkr mmkn olmayan bir gerek vardr ki o da Allah-
azimann bizleri ve her eyi her dim grmekte
oluudur. te biraz evvel ifde ettiimiz hedef kitlenmesi
olay Allah c.c. tarafndan gerekletiine gre bizlerin de
Onu grebilirlik hkm gereince grmemiz icabeder.
nsnln ezeli arzusu olan, Allah- grmek srrnn
kaps, ihsan ifdesindeki gizli mn ile aralanmtr. Ama
buna ramen o kapdan girerek, Onu gremiyorsak
yukarda sraladmz veya daha sralayamadmz hallerle
hastayz demektir.
te balangtan beri hsn nedir? Ne demektir?
diye amaya altmz konunun nemi imdi biraz daha
artmtr sanrm.
lerdeki blmlerde hsn ile ilgili izahatmza
devm edecek olmakla beraber balangta bu konu iin
yararlanacamz sylediimiz Bakara sresinin ilk
yetlerine deinelim.
Bakara sresi, bilindii gibi Krn- Kermin 2nci
Sresidir, ierisinde Hz. Msnn inekle ilgili bir hikyesi
bulunduundan Bakara yani inek Sresi diye
adlandrlmtr.
Bak-ara eklinde telaffuz edilmesi halinde bizleri baka
bir gerekle kar karya getiren bu Sre, sanki okuyucuyu
ikaz etmekte, bandan sonuna kadar bak-ara demekte
hatta daha geni mnsyla da btn Krn- Kerm-i
bandan sonuna kadar bakp aramamz istenmektedir.
Yoksa onu ssl, ilemeli muhafazalara koyup duvarlara
asmamz tabii ki deil. Bakp aranlacak bir kitbn ncelikle
almasnn gerekecei pek tabiidir.
Ama olgusu da ite Fatiha sresiyle, amak
13


mnsna gelen Fatiha kelimesiyle yerine getirilmektedir.
Tesadfle aklanamayacak bu oluumlarn hatrlanma-
sndan sonra Bakara sresinin ilk yetlerine yle bir gz
atalm.
Elif, Lm, Mim (Sre 2 yet 1) huruf-u mukattaa
diye tbir olunan, bugnk bilgilerimizle
aklayamadmz bu harfler Kmil insnn
isimlerinden bir isimdir. Bunlardan
(elif) Ahadiyet mertebesini,
(lm) Lhut mertebesini,
- -- - (mim) Makam- Muhammediyi temsil ediyor.
Aynca bir bakma bu lemlerin koordinat noktalarnda
belirtmektedirler.
Elif dediimiz zaman (eski bilgilerimizi tazelemeye
alrsak) bunun 12 noktadan olutuunu, ilk 7 noktasnn
ettur-u seba (yedi tur) denilen nefsin 7 mertebesini,
sonra gelen 5 noktann da hazarat- hamse (be hazret)
mertebesini} ifde etmekte olduunu hatrlarz. *(2)
*(2) rfan mektebi adl kitbmzda anlatld.
Cenb- Allahn elif yani Ahadiyyeti ile tenezzlnden
sonra lhut lemini, dier bir ifdeyle Vahidiyet ve sfat
lemlerini, sfat lemi de bu lemleri meydana getiriyor.
Bylece hakikt-i Muhammed-i btn mertebeleriyle
zuhura gelmi bulunuyor. Bu bakmdan elif lm mim in
her biri ayr bir kitp; Krn- Kermin kendisi bir kitp,
nsn- kmil dahi bir kitptr.
Krn Kerm Bakara Sresi 2. sre 2. yette;
zalikel kitb l reybe fhi huden lil mttekyne
Bu o kmil kitptr ki ALLAH tarafndan gnderildiine
ek ve phe yotur. Takva shiplerine (irk, gnah, ve
ktlklerden korunanlara, ALLAHtan korkan, saknan ve
gerei gibi kulluk edenlere) hidyettir, yol gstericidir.
14


Buradaki ittikay yani saknmay mnevi ynyle
yorumlamak, kendi varlnn hakiktinin, Hakkn hakikti
olduunu unutmaktan saknmak, gaflete ve nefsaniyetine
yenik dmekten saknmak, varlndaki mevcudun bizatihi
Hakkn varl olduunu idrk ederek haytn srdrmek
eklinde anlamaldr.
Krn- Kerm Bakara Sresi 2. sre 2. yette;
elleziyne yuminune bil aybi ve
yukymunessalate ve mimma rezaknahm ynfikune
Evvel bunu, hemen btn Krn- Kermlerin Trke
aklamalarndaki izah ekliyle tercmesini yapalm ve
sonra da bu izahlardaki bir eksiklii ve hemen de ok
nemli bir eksiklii dile getirelim. Genelde bu yet O
takva shipleri, yani ittika edenler, saknanlar ki
gaybe imn edenler ve namaz dosdoru klanlar ve
onlara verdiimiz nimetlerden, rzklardan ALLAH
yolunda sarf ederler, eklinde aklanmaktadr. Ve ilk
okumada da ne demek istendiinin anlald sanlr. Oysa
ki, burada kck bir tak ile oynayarak mn baka bir
zemine kaydrlmaktadr.
Arapada . .. . be taks, ile, birliktelik anlamnda
kullanlr. bil gaybi deyince de, gayb ile diye tercme
edip gayb ile imn ederler demek yerine, cmle
dkl yapld zann ya da gayba imnn daha
inandrc bulunmas nedeniyle gayba imn ederler
eklinde tercmelerle karlalmaktadr. Eer gayba imn
ederler denmek istenseydi ymimne bil gaybi yerine
yminnel gaybe denirdi.
Demek ki burada yce ALLAHmz tarafndan
vurgulanmak istenen sadece gaybe imn deil; kiinin
kendi gayb ile imn ve gayb tasdik sz konusudur.
Az yukandaki izah tarz ALLAHn gaipte olduunu
dnenler iin dorudur. Ama... acaba... ALLAH (c.c)
gerekten sadece gaipte midir?
Krn- Kerm Nur Sresi 24. sre 35. yette;
15


(allah nurs semavati vel ard)
ALLAH c.c. gklerin ve yerin nurudur
Krn- Kerm Bakara Sresi 2. Sre 115. yette;
(ve lillhil meriku vel marib feeynema tvellu
fesemme vechullahi innallahe vasiun aliymn)
Dou da bat da ALLAHndr c.c. nereye dnerseniz
ALLAHn vechi orasdr. ALLAH c.c. hereyi kaplar ve
hereyi bilir.
Bunlar ve benzeri birok yetler ALLAHn c.c. sadece
gaipte olmadnn ak ifdeleridir.
Krn Kerm Har Sresi 59. sre 22. yette;
aliml aybi veehadeti
O, grleni de grlmeyeni de bilendir.
dendiinde lemlerin; biri gip lemi, dierinin de ehadet
yani mahade lemi olmak zere iki trl olduunu
reniyoruz.
Eer bir ey grlmyor veya grlemiyorsa ona imn
sz konusu olabilir. Ama grnyorsa ona imn edilmez,
ahitlik edilir veya mahede edilir.
te cennet, cehennem, aln yazs, melekler, ar, srat
kprs, maher v.s gibi varlklara imn sz konusudur.
Ama maddi olan varlklara ehadet edilir, mahede edilir.
Peki ehed en l ilhe illllah deyince ne oluyor?
Yani ALLAHtan cc baka ilh olmadna
ahidim dediimizde, yukarda gaiplik ve ahitlik diye
vasflandrdmz hallerden ikincisini yani gryormu-
asna hit olma halini kabullenmi oluyoruz.
Eer o niyetle sylemesek ahidim yerine imn
ediyorum dememiz gerekecekti.
lemler dzeyinde ki bu giplik ve mahede, aynen
insnlar iin de geerlidir. Her birimizin eti, kemii, derisi,
sa zhirimiz yani ehdet lemimiz; rhi durumumuz,
16


aklmiz, nefsimiz, gnlmz de gayb lemimiz olmaktadr.
Her hlkarda gerek olan udur, ki mahede lemi
(insnn kendisi dahil) snrl yani sonlu, gip lemi (yine
insnnki dahil) snrszdr, sonsuzdur.
Btn bu anlatlanlar bir cmle ile zetlersek gerekirse
diyebiliriz ki; imn gaybedir, ehadete imn gerekmez. Bu
bakmdan eer biz bu lemde Hakkn varln mahede
ediyorsak imn gerek kalmyor, imn dyor, imn
grevini yerine getirmi mahedeye dnm oluyor.
Belirli almalar ve riyazatlar sonunda Hakk
mahede edemeyip ALLAHa hl imn yollu yaklamaya
alyorsak ondan epeyce uzaktayz demektir.
Hzr olana imn garip bir itir. Ama eer biz ALLAH
mahade etmeden Ehed kelimesini sylyorsak,
affnza snarak biraz yalanc ve gaflet ehli olmuyor
muyuz?.....
Bizler bu leme Cenb- ALLAH mahede etmek ve
onu tanmak iin gnderildik. Yoksa Hakk tel bizleri esm
leminde brakrd. Yani rhlar leminde kalrdk. Oradan
da cennete veya cehenneme gnderilirdik.
Demek ki bizler zhirimizle ehadet lemini ve ora da
rabbmz mahede ediyoruz. Gaybmzla da Hakkn
varln gayb leminde idrk ediyoruz. Neticede bunu
baarabilen veya baaramayan yine insnn kendisi oluyor.
Yani kendini bilen, nefsini bilen, Rabbini de bilmi
oluyor, Efendimizin buyurduklar gibi men arefe nefsehu
fekat arefe rabbehu Kim ki nefsine rif oldu o
ancak rabbine rif oldu.
yetin gaybe imn veya gayb ile imn diye evrilen
blmnn ksa izahndan sonra Namazlarn dosdoru
klarlar ifdesin ele aldmzda; bunun da biri zhiri,
dieri batni iki anlam bulunduunu gryoruz.
Zhiri anlamda namazn kln srasnda tadil-i
erkna (namazn hareketlerinin dzenli olmas) uyulmas
17


gerektii vurgulanmaktadr. Namazn ekli olarak dosdoru
bir ekilde nasl klnaca ok nemli bir husus olmakla
beraber, batni ynden dncedeki fikirdeki doruluk da
bir o kadar, belki de daha fazla nemlidir. *(3)
*(3) Salat, Namaz kitbmzda izahat verildi
Gerekten istediimiz kadar namazn rknlerine
tamamen uyalm, elimizi, ayamz, yani dmz dzgn
tutalm ama ya iimiz eriyse, dncelerimiz baka
yerlerde ise namazmzn shhatiden emin olabilir miyiz?
yet-in devamnda
Ve onlara verdiimiz nimetlerden, rzklardan
yerli yerince infak ederler mevcuttur.
Demek ki nafaka verecek kadar bir varla ship olan
bir mslman, bu rzkndan dier ihtiya shiplerini de
rzklandracaktr. Bu rzk maddi olabilecei gibi kendini
tanma bilgisi, Mrifetullah bilgisi gibi mnevi ynleri de
olabilir. nk verilen bu eit bilgide rhun rzkn temin
etmi oluyor ki bu ebedi bir rzktr. Karn doyan bir
kimsenin bir ka saat sonra akmas mukadderdir. Ama
Mrifetullah olan rzk ebedi olarak verilmi veya kazanlm
rzktr.
Krn- Kerm Bakara Sresi 2. Sre 4. yette;
velleziyne yuminune bima nzile ileyke ve ma
nzile min kablike ve bil ahireti hm yukinune
Onlar sana indirilen Krana senden nce indirilen
kitplara imn ederler ve ahireti eksiz bilirler.
Buradaki imn kelimesininde biraz almasnda
fayda vardr: mnn; taklidi imn, tahkiki imn ve yakin
ikn olmak zere birbirini tkip eden 3 aamas
vardr.
- Bunlardan taklidi olan imn aileden, yakn evreden,
okuldan vs den genelde daha ocukken iitilerek renilir.
- Bylece kiide, ALLAHn varl ve bilinci olumaya
18


balar. Ya ilerledike dnce ve idrktaki gelimeye
paralel olarak evredeki varlklar mahede edilmeye
balanr. Bunlarn varolular, yaam ve gelime tarzlar, bir
sre sonra ekil deitirmeleri dikkati eker. Sebep sonu
ilikileri kurulmaya balanr. Btn bu oluumlarn
kaynann bulunmas, ALLAH bilincini iyice gelitirir. Btn
bu almalar, insnn tahkik safhasn oluturur.
- Bundan da ileri gidildiinde ikn denilen yakyn
mertebesine ulalr, varln hakiktine vakf olunur.
Gaybe, imn ile yaklalr, mahede de ise ehdet
edilir. Yani gzle grlene hitlik, grlmeyene de imn
edilir.
mandaki 3 safhay Krn- Kermle somutlatrrsak;
- birinci haldeki yani taklidi imn safhasndaki kii,
evet bu Krn- Kermdir der ve perek bann
zerine koyar, hrmet eder ve bir keye brakr.
- kinci haldeki yani tahkiki imn safhasndaki kii
Krn- Kermi alr, aar, okur, hkmlerini yerine
getirmeye alr yapabildii kadarn yapar hayli gayret
sarfeder.
- nc haldeki yani ikn, yakyn safhasndaki
kii imn, imn demeyelim de imn st yaam, Hads-i
erifte belirtilen, el insn vel krn tevemn
dedikleri hakiktin zuhura kmasyla olur. Yani insn ve
krn bir *(4) btnda doan ikiz karde gibidirler
*(4) Lbb-l zn z. Sayfa 30.
Tabii ki buradaki btn, insnn zhiri iin ana rahmi,
batn yn ve Krn- Kerm iin ise Bismillhirrahm-
nirrahm deki Rahmnn rahmidir, yani Ulhiyyettir.
Hakkn ztndan domak yani (zuhura gelmek)
nedeniyle ikiz karde olan Krn ve insndan; Krn-
Kerme ALLAHn kelm kelmullah denmesine karlk;
insna da habibullah, ALLAHn habibi ve Krn- ntk
yani konuan Krn denmektedir.
19


Sen ona korkma de krn- ntk,
gnl kbesine gir ol mutabk,
devreyle ol kbenin etrafn,
devrederler bir gn gelir ems-i ztn.
ehdet leminde zuhura gelen bu iki zt-i tecelli
imn yoluyla birbirlerine yaklap hakiktlerini idrk ederler,
bylece lik mlki (buluma) yakyn meydana gelmi
olur.
Yakyn mertebesinde imndan sz edilemez, nk
imn (biri imn eden, dieri de imn edilen olmak zere)
ikilii gerektirir. Halbuki tasavvufta tevhid yani birlik esas
olduuna gre bu ikilik ne ekilde teklie indirilecektir?
Bir dnrn k aradan, kalsn yaradan diye ok
derin ve zl bir sz vardr. Yani kulun kendisini idrk
mertebesinde aradan karmas gerekmektedir. Bu takdirde
kul var zannettii kendi varln, kafasndaki, zihnindeki
izafi benliini, nefsi benliini ortadan kaldrabilirse, ortada
sadece lh benlik kalacaktr ki, insann gerek kimlii
budur.
te bu bakmdan gerek tevhide ulalnca imn
dmektedir. mn ile hareket etmeye allyorsa ikiliin
hkm srd bir yaam tarzna devmediliyor demektir.
Ancak burada zellikle belirtmek gerekir ki, kii, kendi
bulunduu yeri bilmeli, derecesini aan durumlara tevessl
etmemeleridir. Zra zemin kaygandr, klavuzsuz yola
klmamaldr.
Meselelerin iyi anlalmas ve yerinde deerlendirilmesi
lzmdr, eriat ve tarikat mertebelerinde mutlaka imn
vardr, hakikt ve mrifet mertebelerinde ikn meydana
geldiinden; imn kendiliinden mahedeye dnmek-
tedir.
Devam ediyoruz ve bil ahireti hm yukinune
Yani ahirete de yakyn bir imnla imn ederler,
diye evirebileceimiz yetin son blmnde; yakyn
20


ifdesiyle yaklarlar ve yle mahede ederler de
diyebiliriz. Yani Hazret-i Rasulllahn Krn ve Hadslere
dayanarak bildirmi olduu ahiret hukukunu sanki
gryorlarm gibi yakyn olarak mahede ederler.
uras bilinmelidir ki, yakyn bilgisinin dndaki btn
bilgiler naklidir. Nakledilen bilgilerle salanlan yaknla,
bilmel yakn denilirse; bunun da ilerisi, ilm-el yakyn,
ayn-el yakyn, ve Hakk-el yakyn olmak zere 3 aamas
vardr. Bunlardan ilm-el yakyn, konuya akliyle, bilgisiyle,
rhuyla o bilgiye varmak zne ulamak demektir. Ksacas
ilimle yaklamaktr. Ayn-el yakyn, grerek yaklamay
ifde eder.
Hakk-el yakyn ise bilginin shibi olmak, kendisi olmak
demektir.
Buna ekeri misal gsterirsek: Birincisi ekeri trif
etmektir, kincisi ekeri tatmaktr, yemektir, grmektir.
ncs de ekerin kendisi olmaktr, yani eker olmaktr.
te yette bahsedilen yakyn, yakn deil, gerek
yakyn hve hvesine o olmaktr.
Ariflerden birisine yakyn nedir? diye soruldugunda,
el yakyn hvel Hak yani O Haktr cevabn
vermitir.
Bylece ahireti de yakyn haliyle yaamaktadr her an
lecekmi gibi yaamaktr. Yaantsn bu dzen zerine
oturtmu olan kimseler yani yakynlar, mahade ehlidirler,
her eyi o mertebeden deerlendirirler.
Krn- Kerm Bakara Sresi 2. Sre 5. yette;
ulike l hden min rabbihim ve ulike hml
mflihune
ite bu vasfta olanlar Rablerinden gelen bir
hidayet zeredirler ve ancak onlar felah bulmular,
kurtulua ermilerdir.
Genel anlam bu olmakla beraber, yani namazn
21


dosdoru klp, ktlklerden korunup, gnahlardan
kandktan ve sevaplarn oalttktan sonra ALLAHa iyi bir
kul olma yolunda kendilerini kurtarmlardr.
Batni mnda felh bulmak ise kiiyi nefsinin
tasallutundan, nefsi benliinden, birimsel benliinden, izaf
benliinden kurtararak yerine Hakkn kim olmasn
salamaktr. Dier bir ifdeyle kii beeriyetinden
kurtularak Ulhiyetine ykselmesi ve lh- benlii ile
huzura kavumasdr.
*********
Burada bu bilgiyi keserek yolumuza devam edelim.
Dileyen bu kk kitabn devamn internetten indirerek
okuyabilirler ve olduka da faydal olur.
*********
' - , ' , _ - ~ _. _ : ~ ., ~ . :
, .' . _ ~ . , , .' . _ . , , , - - .' . - . ,
_, ' _ - .' - .
(nne firavne al fl ard ve ceale ehleh iyean
yestadfu tifeten minhum yuzebbihu ebnehum ve
yestahy nisehum, innehu kne minel mufsidn.)
(28/4) Firvn , gerekten yeryznde byklendi ve
halkn gruplara ayrd. Onlarn bir ksmn gsz
brakyor, onlarn oullarn boazlatyor, kzlarn
(kadnlarn) canl brakyor(du). Muhakkak ki o, fesat
karanlardand.
*********
Mseviyyet mertebesinin sahnesi aldktan sonra,
burada artk oyuncular ortaya karak fiili olarak uygulamas
balyor.
Seyri slk ierisinde bu mertebeleri henz amam
isek ve daha yeni yeni bu mertebelere geliyor isek burada
karmza gelen Mseviyyet mertebesinin kartlar da
22


Firvn ve Hmn olarak isimler almaktadr, nk her
mertebenin bir kart vardr ve her mertebede bunu
grmekteyiz, bu eksi ve artlar olmaynca hayt olmuyor
zten teklik oluyor ki o teklikte Hakka mahsstur
denilmitir. Efendimiz (s.a.v) in dahi karsnda Eb
Cehiller, Eb Sfyanlar vard, yani Muhammedi mertebeye
ulanca dahi bunlar ortadan kalkt demek deildir, bu
oluumlar lnceye kadar devmetmektedir.
Akl olarak biz Mseviyyet mertebesini temsil
etmekteyiz ve biz her ne kadar daha nce nefsi emmreyi
gemi olsakta her mertebenin kendine ait nefsi emmresi
yani tam ztt olduu iin bu mertebenin nefsi emmresinin
ald isim Firvn ve yardmcs yani levvme nefs
Hmndr. te bu kuvvetlerin bulunduu yeryz yani
bizim beden mlkmz bu mertebede Msr olarak
belirlenmitir. nk Msrda Nil nehri vardr ve onun
bereketi, hakikti, yaam kayna vardr ve ayn zamanda
l hakiktleri yani vahdet hakiktleri de orada
yaanmaktadr.
Firvn ve Hmn yani nefsi emmre ve levvme bu
yerleri bu mertebede hkm altna almtr ve
Rahmniyyeti temsil eden Mseviyyet kavminide hkm
altna almtr.
ldrd erkek ocuklarndan kast ise akl klln
zuhurlardr. Akl kllden gelen anlaylar, vridatlar
ortadan kaldrmaktadr nk akl kllden gelen bu bilgiler
onun en byk dmandr. Ms hkmnde olan bu
bilgilerin domamas iin btn ocuklar ldrmektedir.
Nefsi emmre kendisi nefsi kll taraftardr ve ayn ekilde
kendisi ile ilgili olan nislar haytta brakmakta ve
nefsniletirmektedir.
Zhiren Firvn chil bir insn deildi, eitilmi,
makam ve mertebe shibi ynetici bir kimse idi. Kendisinde
bu kadar byk g ve kuvvet buluncada bunlar kendisine
ait zannetti btnen dahi nefsi emmrenin beden
mlkndeki gc bu kadar yksek mhiyettedir. Firvn
tafsili ve yaygn olan bu lemleri bu ekilde kendisine ml
23


etmek sretiyle bozgunculuk yapyordu ayn ekilde nefsi
emmrede fikirlerde ve dncelerde onlarn shibi benim
diyerek bozgunculuk yapyordu yani Hakkn varln
kendisine ml etmekteydi.
Bu nedenle bu mertebe bir hayli mcdele gerektiren
bir yer bir mertebedir.
*********
Bu konu ile ilgili olarak Muhiddni Arab hz.leri Fussul
Hikemde yle buyurmaktadr:
*********
Ms yznden ocuklarn ldrlmesinin hikmeti,
onun yznden ldrlen her birinin hayt, ona yardm ile
geri dnmesi iindir. nk her biri Ms olmak zere
ldrld. Oysa ki, cehil vak deildir. imdi her birinin
haytnn, yan onun yznden ldrlm olann haytnn,
Ms'ya it olmas gereklidir. O da ftrat zere tertemiz
hayttr ki, nefsani sfatlar ile kirlenmi deildir. Belki o
ftrat zeredir. Byle olunca Ms, o olmak zere
ldrlenlerin haytnn hepsi oldu. Bundan dolay,
rhlarnn istdadna tahsis edilen eyden, bu ldrlenler
iin hazr bulunan her bir ey Ms'da mevct idi. Ve bu
Ms'ya ilh tahsistir. Ondan evvel bir kimse iin olmad.
*********
_. _ , - . _, ' _ ~ _ . . , . ~
_, ., ' , , - ~ . - . , , - ~ .
(Ve nurdu en nemunne alelleznestudf fl ard ve
necalehum eimmeten ve necalehumul vrisn.)
(28/5) Ve Biz istiyorduk ki, yeryznde gsz
olanlar nmetlendirelim ve onlar imamlar klalm ve
vrisler yapalm.
*********
O gn yaanlanlar tibaryla Msrda bugn ise her
24


okuyan iin kendi beden mlknde.
Firvn un yerine akl kllden gelen hakikt bilgilerini
vris brakmay istiyorduk.
Herbirerlerimizin insn olmas dolaysyla dem
(a.s.)dan balayan bir seyrimiz vardr, ister inkr ehli
isterse imn ehli olsun. Bu seyir zhiren gzkmyor olsa
dahi kiiler istese de istemese de btnen olmaktadr. Bu
seyrin farknda olanlarn yolculuklar Efendimiz (s.a.v)
vastasyla miraca ulamakta, dierlerinin ise kendi
hakiktleri ile kfrlerine ulamaktadr ki, bu da bir yoldur
kimse durup dururken kfr ehli olmamaktadr. Bu kadar
cehlet nasl elde edilir? eklinde sorulan bir soruya
cevap olarak eitim ile elde edilir denilmitir. Hi
eitim grmemi sradan bir insn dahi ou zaman youn
olarak zhiri eitimler alm olmalarna ramen ilh
hakiktlere bu kadar duyarsz olan kiilerden daha mantkl
haraket etmektedir.
Bunlar bu ekilde bildikten sonra Hakk yolunda olan
seyre gelirsek, bu kiiler bu seyir srasnda nefsi emmre ve
levvme tarafndan snrlandrldklarndan dolay ilh
hakiktlere kar zayf dmektedirler. Hakka yryen
yoldaki seyir de bu ekilde bir mddet zayflamaktadr,
yakn tarihimizde dahi birok rneklerini grebileceimiz
gibi Krn- Kerm okumalarnn yasaklanmas, slmiyetin
gereklerini uygulamaya alanlara kar yaplan bu gibi
olumsuz yaptrmlar hep burada belirtilen zayflatma
hkmne girmektedir ancak Hakk ehli, ama evlerinde ama
deiik yerlerde, hem zhiren hem btnen bu seyirlerini
devmettirdi. Bu ekilde bu seyri durduracaklarn
zannedenler amalarna ulaamadlar nk seyrin
devmetmesi Hakkn muraddr. Hakkn muradn da
kimsenin durdurmas mmkn deildir, ancak Cenb-
Hakkn (c.c)n btn esmi ilhyyesi aa kmak
istedikleri iin zaman zaman Rahmn ismi zaman zaman
Kahhar ismi daha geni faaliyet alan bulmaktadr, dier
isimleride buna benzer ekilde kyaslayabiliriz. te bu
ekilde yaanan devreler Mseviyyet mertebesinin yani
25


tevhidi esm mertebesinin hakiktini anlatmaktadrlar.
dem (a.s.)dan Ms (a.s.)a kadar geen sre
ierisinde insnlk bir seyir yapm ise seyri sluk yolundaki
dervite demi hakiktleri idrk ederek Mseviyyet
mertebesine geldiinde bu anlatlan tehlike karsna
kacaktr.
Burada ayrca tenzih mertebesinin hakkyla idrk
edilememesi sonucu olarak yanl tenzih yaplmas ile tekrar
nefsi emmre mertebesine dme tehlikesine iaret
edilmektedir.
Tevhd-i efl yani brhmiyyet mertebesinde Yusuf
(a.s.) vastasyla Msra gidilerek oraya hkim olunmasna
ramen daha sonra dervi geveklikler gstermeye
balaynca Msrn eski ahalisi hakimiyeti eline almaya
balyor. nsnlk lemi brhm (a.s.)a gelinceye kadar
srat- mstakm zere yani dnyya paralel olarak yol
almakta idi ancak zti hakiktlerin ortaya kmasyla hullet
yani dostluk mertebesi balaynca gerek isr yani
sratullah balam oldu. Srat- mstakm Kbenin
kapsna kadar getirmektedir oradan ara ise sratullah
tibaryla klmaktadr. Hakka doru yryne Ms
(a.s.) mns ve ss ile devmeden bu seyir s (a.s.) ile
gkyzne kmakta ve orada fenfillh hkm ile skt
etmektedir. Bundan sonra slmn kemli olan hazreti
Reslullah (s.a.v) devri balamaktadr ki bununda hakikti
Subhnellez esr bi abdih leylen minel mescidil
harmi ilel mescidil aksallez brekn havlehu li
nuriyehu min ytin, innehu huves semul basr
(sr, 17/1) yet-i Kermesidir. Bu muhteem oluum
ierisinde grld gibi isrin esrya dnmesi
vardr. sr kelimesinin esra olmas iin r harfinin
nne bir (Elif) stn okutan bir (y) Yakyn harfi gelmesi
gereklidir ve isr dediimiz Mseviyyet mertebesi de
Muhammediyyet mertebesine doru gelen mertebenin bir
addr. Mescidil Harmdan Mescidil Aksaya kadar esr
srecinde yry yani yatay gidi bitiyor ve yukarya
doru ykselme balyor.
26


Eer dervi bu yola gerek mnda ve samimi olarak
ynelmi ise Cenb- Hakk (c.c) bundan dolay zayf
dt halde ona yardm etmektedir.
Kii hangi mertebede ise o mertebenin miras kendisine
yklenmektedir ve ayn ekilde bulunduklar mertebe
tibaryla kendisindeki esmi ilhyyenin nderleri
klnmaktadrlar.
*********
.' -' ., ~ . _. _ , , ' _ .
. ~ , , .' ' - , , - ' , ~
(Ve numekkine lehum fl ard ve nuriye firavne ve
hmne ve cundehum minhum m kn yahzern.)
(28/6) Ve onlar, yeryznde (orada) yerletirip,
kuvvetli klmak ve firavuna, Hmn'a ve ikisinin
ordusuna, onlardan hazar ettikleri (ekindikleri) eyi
gstermek (istedik).
*********
Beden mlknde bulunan nefsi emmre ve levvmeye
gcmz ve kudretimizi gstermek iin.
Nefsi emmre ve levvmenin ordusu onlarn saldr
plnlar ve gleridir, gemite ve zellikle gnmzde bu
ordular bizim akl ve rhumuza saldrmaktadrlar.
Grld gibi bu yet-i Kermede Ztidir, gster-
mek (istedik). fadesiyle murad- lh- ortaya
konmaktadr, o halde Cenb- Hakk sadece gklerde deil
yerlerde de dnya da da hazr ve mlknde dn olduu gibi
bu gnde hkmrandr.
*********
: ~ ' -, - . _ , - - _ ' ' , ~
_ . ~ . . _ ' . . , , ' _ -, = '' - , ~

27


_, ' _ - , ~' ~ : , ' ' .
(Ve evhayn il ummi ms en erdhi, fe iz hfti
aleyhi fe elkhi fl yemmi ve l tehf ve l tahzen,
inn rddhu ileyki ve clhu minel murseln.
(28/7) Ve Ms ((a.s.))'n annesine yle vahyettik:
"Onu emzirmesini ve onun iin korktuu zaman onu
nehre atmasn (brakmasn). Ve sen korkma,
mahzn olma (zlme). Muhakkak ki Biz, onu sana
dndreceiz. Ve onu resllerden klacaz."
*********
Baz tefsirlerde bu yet-i Kerme hakknda Ms
(a.s.)n annesi de vahye muhatab olduu iin peygamber
gibi deerlendirilebilecei belirtilmitir, ancak bir ynden
hanmlardan peygamber olamayaca hkm vardr dier
ynden ise buradaki vahiy yeni bir hkm mnsna
deildir, bilgilendirme mnsndadr. Cenb- Hakk (c.c)
Ms (a.s.)n annesine zel olarak Biz vahyettik
demekle burada kullarna da ne kadar yakn olduunu
gstermektedir.
Ms (a.s.), nehre brakldktan sonra Firvn un
sarayndaki criyeler onu grr grmez dilimizdeki karl
Allah verdi mnsna gelen M su ve yeillik,
aalk yer mnlarna gelen iki kelime tamlamasndan
oluan M- diyerek nid etmiler ve daha sonrada bu isim
Ms (a.s.)n ismi olarak kendisine konulmutur.
Ms ( ) kelimesinin banda bulunan (Mm)
harfi hakikti Muhammednin oradaki hkimiyetidir ve
ayrca (Mm) harfinin Ebced say deeri 40tr ki kemlat
yadr. (Sn) harfi ise insn mnsnadr yni Ey
Mseviyyet mertebesinde olan nsn- Kmil demektir.
Buradaki nsn- Kmil seviyyet ve Muhammediyyet
mertebesinin nsn- Kmili deildir nk her mertebenin
kemlat bakadr.
Tenzih mertebesi tibaryla nsn- Kmilin ald isim
28


Ms, tebihi mndaki nsn- Kmilin ald isim
s, Muhammediyyet mertebesi tibaryla nsn-
Kmiln ald isim ise Yasndir.
Ms (a.s.)n annesinden kast, kendi bireysel
varlmz ynnden nefsi klldr. Akl klln yapt
program stn ilim olarak deerlendirilmesi ynyle
deerlendirdiimizde:
Akl klln dourduu Msmz nefsi emmre
ldrmek iin yollar aramaktadr ve akl kll bizde nefsi kll
vastasyla Msy ortaya getirdikten sonra nefsi klle onu
emzir yani efl lemi ilimleri ile onu besle diyerek vahiyde
bulunuyor.
Dikkat edersek Krn- Kermde doduu andaki
Msyada hitp vardr, olgun yalarndaki Msya da hitp
vardr ayrca aradaki btn mertebelerde dahi Msya
hitp vardr. Btn hitplar Ms ad altnda olmakla
beraber her hitp edilen Ms mertebesi tibaryla baka
Ms idi. Ms (a.s.) bu mertebelerden geerek kendi
kemlatna ulat. Bu kemlatlar ocukluunda da
kendisinde vard ancak btnda idi ve bunlarn ortaya
kmas iin birok mcdele gerekti, ite ayn ekilde
herbirerlerimiz btnnda olan bu hakiktlerin ortaya karak
faaliyete gemesi iin nefs mcdelesi dediimiz bir takm
almalar belirli sreleri iinde yapmak zorundayz ki,
zerimizdeki nefs kirlerini zerimizden atalm.
Nefs mcdelesi ise sadece oru tutmak, nfile
namazlar klmak gibi sri mnda deil bunlarn yan sra
btndaki hakiktleri ile bunlar idrk ederek bir taraftan
sevap bir taraftan terakki yani ykselme elde edilsin.
Btn bu yet-i Kermeler grld gibi Hak yolunda
bizim hayt hikyelerimizdir ki slmi seyir ierisinde
hepsinin yaanmas gereklidir. Her ne kadar bizler mmeti
Muhammed isek te bu mmet oluumuz sadece sret
olaraktr, btnen hangi peygamber mertebesinde
bulunuyor isek onun mmeti olmaktayz.
Abdullah ibni mer dedi ki:
29


Reslullah buyurdu ki:
Ryda kana kana st itim, fazlasn da mer bin
Hattaba verdim.
Ya Reslallah! Ne ile tbir ettiniz diye sorulunca,
buyurdu ki: lim ile tbir ettim. (Mslim).
te bu yet-i Kermede Ms (a.s.)n annesine
emzir denilmesi bir ynyle maddi bedeninin beslemesi
dier ynyle yani batni olarak ise Mseviyyet
hakiktlerinin ona anlatlmas mnsnadr.
Onun iin korktuun zaman onu ilh deryya
brak, ite grld gibi amir hkm ile annesinin grevi
onun terbiyesi iin onu deryya brakmaktr. Mseviyyet
hakiktinin kayna zuhur ederek dnyya geldiinde
Cenb- Hakk (c.c)n sen nefsi emmre ve levvme
ordularnn onu ldrmesinden korkma, onu benim ilh
deryma brak hitb da gelmektedir.
ve elkaytu aleyke mehabbeten minn ve li
tusnea al ayn. Yni Senin zerine kendimden
muhabbet verdim (Th, 20,39) yet-i Kermesi ok ak
ifde edildii zere Mseviyyet mertebesinin bireysel yaam
ierisindeki zel durumunu gstermektedir. Byle bir
oluumun nnde de kim durabilir ki!
Ms (a.s.)da bu ekilde olan muhabbet nedeniyle
evresindekiler onu sevdiler yoksa yaklak Krkbin ocuk
katledilmi iken Ms (a.s.) da katledebilirlerdi.
Btnen her ne kadar emmre ve levvme nefsler
bizlerde akl kllden gelen ilhmi ocuklar ldrse de bu
gelen ilhmi bilgiler bizlerde arka planda ykl olarak
bulunmaktalar yani nefsi emmre ve levvme ldrd
iin yok olmamaktadrlar, batnmzda kaytl olarak
durmaktadrlar, bizler almalarmz dzene soktuumuz
zaman, zikirlerimiz, tefekkrlerimiz, gece yolculuklarmz
gibi, bu aamadan sonra bu bilgilerin rhani gleri bizimle
olmaktadr.
30


Ve onu resllerden klacaz, ifdesi ile genel
olarak Mseviyyet mertebesinin kemlinin rislet olduu
belirtilmektedir. Birey olarak bizler de tenzih mertebesinde
isek kendi beden mlkmze bu mertebe tibaryla resl
olmaktayz. Hakktan bize bu mnda gelecek olan ilh
ilhmlar bu rislet mertebesini bizim bireysel varlmzda
meydana getirmektedir.
Bu mertebe tibaryla ilhmlar gelmektedir ancak her
gelen ilhm da Hakktandr diyerek hemen kabul etmemek
nce eriat lleri ierisinde deerlendirmek ve danarak
uygun ise tatbik etmek gereklidir.
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa
bir bilgi sunalm.
* Ve onun annesi bunu, ancak kendisinin gz nnde
olduu halde, onu balayarak keserler diye, gsp edici olan
Firvn un elinden korkarak, idrki olmad halde, Allah
Tel'nn ona ilhm ettii vahiy ile yapt. imdi kendi
nefsinde onu emzirir olarak buldu. Byle olunca, ne zaman
ki onun zerine korku geldi, onu denize brakt. nk
atasznde "gz grmezse gnl katlanr" denir. u halde
onun zerine olabileceklerin gznn nnde olmas
korkusuyla korkmad ve olabilecekleri gzyle grmenin
hzn ile mahzn olmad. Ve Rabb'na iyi zann sebebiyle
kesinlikle Allah Tel'nn onu kendisine geri verecei onun
zann zerine stn geldi. Bundan dolay kendi nefsinde bu
zan ile yaad. Ve mit, korku ve karamsarla karlktr.
Ve ilhm olundukda bunun iin dedi ki: Belki bu, Firvn
ve kbt onun eli zere helk olan resldr. Bundan dolay
kendi tarafna bakarak yaad; ve bu evham ve zan ile
mutlu oldu. Oysa o iin asl da bir ilimdir.
* imdi Ms'nn sandk iinde denize braklmas
grnte, helk idi. Zhirde ve btnda onun iin lmden
kurtulu oldu. Bundan dolay, nefisler, ilim ile cahillik
lmnden dirildii gibi diri oldu.
*********
31


' . ~ ~ , , ' ., , ' ., ~ - = = . '' .
_, ' ~ , .' ' , ~ .' -' ., ~ .
(Feltekatah lu firavne li yekne lehum aduvven ve
hazenen, inne firavne ve hmne ve cundehum
kn htn.)
(28/8) Bylece firavun ailesi onu, onlara dman ve
balarna dert olarak bulup ald. Muhakkak ki firavun,
Hmn ve o ikisinin ordusu, kasten su ileyenlerdi.
*********
Cenb- Hakk (c.c) bu yet-i Kermede de grld
zere ne kadar byk bir oluum ortaya getirmektedir ki
Firvn ba dman olacak kiiyi kendi kucanda
bytmeye balamtr.
Emri teklifi yani imn et hkm gelene kadar her
ikisi bir at altnda oldular, emri teklifi geldikten sonra
ancak ayrtlar.
Btnen de yle bir zaman gelmektedir ki Mseviyyet
mertebesini bizim Firvnumuz olan nefsi emmremiz
bytmektedir nk Cenb- Hakk (c.c) ona bir muhabbet
vermitir.
Firvn un kucanda byyen Ms (a.s.) Hakkn
resl oldu, Nh (a.s.)n kucanda byyen kendi ocuu
ise si oldu.
Yuhricul hayye minel meyyiti ve yuhricul
meyyite minel hayyi yani O, lden diriyi karr ve
diriden ly karr. (Rm, 30/19) yet-i Kermesinde de
belirtildii zere l hkmnde olan Firvndan diri
hkmnde olan Ms (a.s.), diri hkmnde olan Nh
(a.s.)dan da l hkmnde olan olu kmtr. Grld
gibi Cenb- Hakk (c.c)n hikmetinden sual olunmuyor.
*********
, . = .. : ' _ ' __ , ~ . ., ~ - : '' -
32


. - ,. , ' . . ' - , . _ ~
(Ve kletimraetu firavne kurretu aynin l ve leke, l
taktulhu as en yenfean ev nettehzehu veleden ve
hum l yeurn.)
(28/9) Ve hanm firavuna yle dedi: "Bana ve sana
gz aydnl olsun, onu ldrmeyin belki bize faydas
olur veya onu evlt ediniriz." Ve onlar, (gerein)
farknda deillerdi.
*********
Ayn ekilde bireysel varlmzdaki nefsi emmre ve
levvme gnl evldmz olan veledi kalbimize Cenb-
Hakk (c.c)n verdii muhabbetin czibesinden karak onu
kucaklarndan atamyorlar.
Firvn un hanm olan Asiye hatun eer Ms (a.s.)
istememi olsa idi Firvn ne kadar isterse istesin kendi
yannda Ms (a.s.) bulunduramayacakt belki
hizmetilerin arasna katacakt ve ancak Ms (a.s.) gerekli
eitimi alamam olacakt.
Nefsi emmre gelecekte kendi yerini alacak olan zuhur
mahallini ortadan kaldrmak iin birok oluumu
ldrdkten sonra gerek zuhur mahallini ldrmesi
gerekirken kendi iinden kan ldrlmemesi talebi ile onu
ldremedi ve kucanda bytt.
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa bir
bilgi sunalm.
* Ne zaman ki Firvn un yakn evresi onu deniz
kenarnda aa yannda buldu, Firvn onu"Ms" olarak
isimlendirdi.Kbtce"m" su ve s da aa demektir.
Bundan dolay onu yannda bulunduu eyle isimlendirdi.
nk, sandk denizde aa yannda duruyordu. imdi onun
ldrlmesini istedi. Byle olunca onun ei Ms hakknda
konutu. Ve Firvn'a syledii szde ilh-i syleyi ile
konutu. nk Allah Tel onu keml iin halketti.
33


* imdi Ms hakknda Firvn 'a kurret aynin liy
ve lek (Kasas, 28/9) yani "Muhakkak o, benim ve senin
iin gz nrudur" dedi. Byle olunca onun iin oluan keml
ile onun "ayn" onunla nurlu oldu. Nitekim, biz dedik. Ve
boulaca srada Allah Tel'nn ona verdii mn ile
Firvn iin de gz nuru oldu. Bundan dolay temiz ve
paklanm olarak onun cann ald; ktlkten onda bir ey
kalmad. nk Allah Tel daha gnahlardan bir ey
kazanmadan, mnl olduu anda onun cann ald.
* Ve onu diledii kimseye Hak Sbhneh kendi
ltfuna bir iaret kld. T ki hibir kimse ilhi rahmetten
mitsiz olmasn! nk kfrler topluluunun dnda hibir
kimse Allahn rahmetinden mitsiz olmaz.
* imdi Ms ((a.s.).) Firvn 'un einin onun
hakknda; O benim ve senin iin gz nuru olsun. Onu
ldrmeyin, belki bize faydas dokunur dedii gibi oldu ve
byle gerekleti. nk her ne kadar onun, Firvn 'un
mlknn yok olmas ve soyunun yok olmas, onun iki eli
zere olan neb olduuna her ikisinin de haberi yok ise de,
Allah Tel Ms (a.s.) ile onlar faydalandrd.
*********
, . ' .' . ' ~' _ , - - , _ ,
_, -, ' _ - ., . ' ' , , _ ~ ' = . . ., ' - .

(Ve asbaha fudu ummi ms frigan, in kdet le
tubd bih lev l en rabatn al kalbih li tekne minel
muminn.)
(28/10) Ve Ms ((a.s.))'n annesi gnl rahat
olarak sabahlad. M'minlerden olmas iin onun
kalbini Bize balamasaydk (rbta kurmasaydk), az
daha (durumu) aklayacakt.
*********
, _. ~ _ ~ - . . , -, - . ~. : ''
. - ,. 34


(Ve klet li uhtih kusshi fe besurat bih an cunubin
ve hum l yeurn.)
(28/11) Ve (Ms (a.s.)'n annesi) onun ablasna:
"Onu tkip et." dedi. Bylece onlar farknda deilken,
onu uzaktan gzetledi.
*********
Nefsi kl meydana getirdii (veled-i klb) ini nefs-i
emmrenin elinden kurtarmak iin Hakkn deryasna
brakr, annesi, gelecekte nefs-i kl namzeti olacak ablasna
onu takib etmesini syler ve oda uzaktan gzetler. Bu takibi
baka kimse de grmez.
*********
_ : '' = _ , _ - _ ' - , ~ ' - ~ \
., ~ ' . - ' , , ' - ., , _: , . _ _ ~ , '
(Ve harremn aleyhil merda min kablu fe klet hel
edullukum al ehli beytin yekfulnehu lekum ve hum
lehu nshn.)
(28/12) Ve daha nce ona (baka) st annelerini
haram kldk. (Onun ablas, firavunun ailesine): "Ona
kefil olacak (bakmn stlenecek) bir aileye sizi
ulatrmak iin dellet (yardm) edeyim mi? Ve onlar,
onu (bebei) iyi yetitirir." dedi.
*********
Kendi varlmz asndan yet-i Kermeye
baktmzda, Ms (a.s.)n annesi Mseviyyet mertebesi
tibaryla nefsi klldr, Mseviyyet mertebesinin hakiktleri
idrk edilmeye balandka gelen ilh tecelliler ile bizde
alan yeni kanal yeni ocuk hkmndedir.
Bir dervi seyri sluk yolunda nereye balanm ise
orann ilmini alarak ilerlemesi gerekiyor. Mutlak mnda
dier mridlere dinleyici olarak gidilebilir ancak st ime
vasf ile gidilmesi doru olmaz nk farkl stler yani
35


ilimler birbirini bozabilir. Bunun harama kadar vardrlan bir
ifde ile belirtilmesi de ne kadar mhim bir hdise olduunu
gstermektedir.
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa bir
bilgi sunalm.
* Ne zaman ki Allah Tel Msy Firvn dan korudu,
cenb- Msnn annesinin gnl, kendisine isbet etmi
olan kederden rahat olduu halde sabahlad. Daha sonra
Allah Tel ona st anneleri harm etti, t ki anasnn
memesini kabul etsin. Bundan dolay onun sevincini
bununla tamamlamak iin onu annesi emzirdi. te
eriatlarn ilmi de byledir. Nitekim Hak Tel buyurur:
Biz sizden her biriniz iin eriat, yani bir yol ve bir
yntem kldk (Mide, 5/48); yani O yoldan geldi
demek olur. Byle olunca bu sz, kendisinden gelen asla
iret oldu. Bundan dolay o, onun gdsdr. Nitekim, bir
aacn dallar ancak kendi aslndan beslenir. u halde bir
eratta harm olan ey dier eriatlarda hell oldu; yani
srette hell olur, demek istedim. Oysa o ey iin aslnda
geen eyin ayn deildir. nk o yeni halkedilitir ve
tekrr yoktur. te bunun iin biz seni ikaz ettik. imdi
Mus hakknda st annelerin haram edilmesi ile dolayl
olarak anlatlmak istenen budur. Bundan dolay, onun
annesi hakkatte emzirendir; onu douran deildir.
* imdi, onu douran annesinin dnda bir kadn iin,
onun zerine minnettarlk olmad; t ki annesinin gz yine
onun terbiyesiyle aydn olsun ve kucanda onun
bymesini grsn ve mahzn olmasn. Ve Allah Tel onu
gam sandndan kurtard. Ve her ne kadar ondan
kmadysa da Allah Telnn ilh ilimden ona verdii eyle
tabiat karanln yrtt.
*********
. ~ . . ' , , ~ = . _ - - _ ' ' . r
36


., - , . , _ ' _ ~ - ' ~ . , - . '
(Fe redednhu il ummih key tekarra aynuh ve l
tahzene ve li taleme enne vadallhi hakkun ve
lkinne ekserehum l yalemn.)
(28/13) Bylece onu annesine geri verdik, gz aydn
olsun ve mahzn olmasn ve Allah'n vaadinin hak
olduunu bilsin diye. Ve lkin onlarn ou
bilmezler.
*********
Bir dervi gerek mridine ulat zaman hem
kendisinin hem de mridinin gz aydn olmaktadr.
Ve Cenb- Hakk (c.c)n kurduu bu muazzam
sistemin nefsi emmre ve levvme dahi farknda deildir.
Bu iin farknda olanlar riflerdir ayrca irfn sistemi
ierisinde olmayanlarn hibiri de bunun farknda deildir.
*********
' ~ ' ~ ' , . , . _ . ' ' :
_, ~ ' ~ . : '
(Ve lemm belega euddehu vestev teynhu
hukmen ve ilmen, ve kezlike neczl muhsinn.)
(28/14) Ve erginlik ana eriip kemle erdii
zaman, ona hikmet ve ilim verdik. Ve muhsinleri, Biz
ite byle mkfatlandrrz.
*********
Firvnun yannda onlarn evresinden alm olduu
eitim ile yetimi olan Ms (a.s.) iin Cenb- Hakk (c.c),
Biz ona hikmet ve ilim verdik demekle kendi iinde baka
bir tahsilin olduunu ak olarak belirtmektedir ve iin da
olan hkimiyyeti dolaysyla, Cenb- Hakk (c.c)n vermi
olduu ilim Ms (a.s.)da faaliyete gemitir.
Hikmet bir eyi yerli yerinde kullanmak, ilim ise bir
37


eyin hakikti tibaryla bilinmesidir. Bu durumda Cenb-
Hakk (c.c) Ms (a.s.)a Mseviyyet mertebesinin ilmini ve
bu ilmi kullanmaktaki hikmetleri vermitir.
*********
~, ' , _ - _- ~ _, ~ _ ~ - , ' _ ~ ~
_ - - . -, _ - .: . . = , _ , ~ ',,
_ - ' _ ~ - . -, _ - ' - .' - . ' ~
_ ~ _ - ' - , ~ _ = _ , - , ~
_, , - _ - ~ - . .' = , '
(Ve dehalel mednete al hni gafletin min ehlih fe
vecede fh raculeyni yaktetilni hz min atih ve
hz min aduvvih, festegsehullez min atih alellez
min aduvvih, fe vekezehu ms fe kad aleyhi kle
hz min ameli eytn, innehu aduvvun mudillun
mubn.)
(28/15) Ve ehir halk gaflette (uykuda) olduu bir
zamanda ehre girdi. Orada dven iki adam buldu.
Biri kendi tarafndan, dieri ona dman taraftan. O
zaman onun tarafndan olan, dmanna kar ondan
yardm istedi. Bunun zerine Ms (a.s.) onu
yumruklad (ldrd). Bylece (lm) kaza edildi.
Ms (a.s.): "Bu eytann iidir. Muhakkak ki o,
apak dallette brakan bir dmandr." dedi.
*********
Yukarda ki yet-i Kermelerin bir ksm Zt- yetler,
iken, burada ise, bir baka mertebeden hdisenin tarifi ve
anlatm vardr.
Beden ehrinin Esm-i lhiyye halk uykuda yani
dinlenmede iken, hep uyank olan nefs-i emmre ve nefs-i
levvme beden mlknde daha ok yer kapmak iin
drler. Bunlar ayrmak iin aralarna giren akl Mss
38


kendine daha yakn olan (levvme) ye yardm iin (emm-
re) yi yumruklad. Bylece lm kaza edilmi hkm yerine
gelmi oldu. Ve bu ii eytana balad
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa
bir bilgi daha sunalm.
* imdi Allah Tel'nn onu belya drd ilk ey,
Allah Tel'nn ona ilhm ve onun srrnda ona yardm
sebebiyle, onun kbtyi ldrmesidir. Geri bunu bilmez idi.
Velkin bununla Rabb'inin emri gelinceye kadar, durup
dnmemekle berber, onun ldrlmesi sebebiyle
nefsinde kayg duymad. nk neb, haber verilinceye,
yani bununla haberdar oluncaya kadar, idrki olmad yn
ile btn ile masmdur. Ve ite bunun iin Hzr ona erkek
ocuun ldrlmesini gsterdi. Onun ldrlmesini onun
zerine kabullenmedi; ve kendisi kbtyi ldrdn
hatrlamad. Byle olunca Hzr ona ve ma fealthu an
emriy (Kehf, 18/82) yani "Ben bunu kendi emrim ile
yapmadm" dedi. Bu sz de onun mertebesine dikkat eker
ki, o da onu ilhi emir ile ldrd. nk her ne kadar buna
idrki yok ise(de) neb iin aslnda hareketlerinde
masumdur.
*********
- ' - _ ' ~' _ . : = _ . . '
,, ~' , - ' , - .
(Kle rabbi inn zlemtu nefs fgfirl fe gafera lehu,
innehu huvel gafrur rahm.)
(28/16) "Rabbim, ben nefsime zulmettim, artk beni
mafiret et." dedi. Bylece onu mafiret etti.
Muhakkak ki O; Gafr'dur, Rahm'dir.
*********
Bizlerinde kendi varlmzla, nefsi emmre saraynda
yaarken oradan karak vcut ehrine girmemiz
39


gerekmektedir. Vcut ehrimizde dolarken biri celli ve
dieri cemli olan iki esm ile karlayoruz ve bunlardan
celli olan ortadan kaldryoruz.
*********
(Kle rabbi bim enamte aleyye fe len ekne zahren
lil mucrimn.)
(28/17) (Ms (a.s.) "Rabbim beni nmetlendirdiin
eyler sebebiyle, bundan sonra ben asla mcrimlere
arka kmayacam.
*********
Kendisini nimetlendirdii Esm-i lhiye ve dier btn
lutuflar ile gnahkrlara arka kmayacan bildirmektedir.
*********
(Fe asbaha fl medneti hifen yeterakkabu fe
izellezstensarahu bil emsi yestasrihuh, kle lehu
ms inneke le gaviyyun mubn.)
(28/18) Bylece ehirde (etraf) gzleyerek
sabahlad. Fakat dn yardm isteyen kii ondan
(tekrar) yardm istedii zaman (Ms (a.s.)) ona:
"Muhakkak ki sen, apak azgnsn." dedi.
*********
Beden ehrinde kendi varlnda dn yapt ii hayal ve
vehminde onlar gzetleyerek sabahlad. Kendisinden dn
yardm isteyen (nafs-i levvme) gene yardm istedi, bu
sefer Ms) onu sen azgnsn diyerek gerek haliyle tand.
*********
' , ' ~ , '' . _ = , , . . ' -
' . : . ' _ . = . . , . _ , - ' , '
_. _ ' , ~ ., . . . , . . _ -.' .
_, ~ ' _ - ., . . , . ' -
40


(Fe lemm en erde en yabte billez huve aduvvun
lehum kle y ms e turdu en taktulen kem
katelte nefsen bil emsi in turdu ill en tekne
cebbren fl ard ve m turdu en tekne minel
muslihn.)
(28/19) Bylece ikisinin de dman olan adam
yakalamak istedii zaman: "Ey Ms! Dn ldrdn
kii gibi beni de ldrmek mi istiyorsun? Eer
(ldrmek) istiyorsan, o taktirde sen yeryznde
sadece bir zorba olursun. Ve sen, bartranlardan
olmak istemiyorsun." dedi.
*********
Akl Mss nefs-i levvmeyi yakalad zaman, dn
ldrdn emmre gibi benide mi ldrmek istiyorsun
dedi, nk oda anlamtki; Akl Mssnn yannda ona
yer yok idi. Burada yle bir soru akla gelebilir. Ms
(a.s.) ir peygamber olduu halde kendisinde bu nefisler
nasl olsun. Bu soru dorudur, ancak bu sreler kendisinin
daha henz Peygamberliinden nceki eitim sresinin
balangcnda ki halleridir. Daha sonra (uayb) (a.s.)
yannda kalarak o kendisinin eyhi ve eiticisi olmutur.
Onun yanndan ayrlp tekrar msra giderken bir aatan
kendisine seslenildiinden sonra Ms (a.s.) olmaya
balamtr ki bu bile bir sretir. Msrdan kta Tur
danda (Tevrat- erifi) aldnda peygamberlik kemlt
tamamlanmtr.
*********
_ , -' , ' _ - , - , ' ' _ - _ ~ .' ~ \
: ' _ . _ ~' :, . = , ' : . . .' , : ' .
_, ~ ' ' _ -
(Ve ce raculun min aksal medneti yes kle y
ms innel melee yetemirne bike li yaktulke
fahruc inn leke minen nshn.)
41


(28/20) Ve ehrin br ucundan bir adam koarak
geldi: "Ey Ms! (Kavmin) ileri gelenleri mutlaka seni
ldrme emrini vermek iin konuuyorlar. yleyse
hemen (ehirden) k. Muhakkak ki ben, sana t
verenlerdenim." dedi.
*********
Nefsin hayal ve vehim ehrinin dnda kalm (Nefsi
mlhime koarak ona gelip ilham ettiki, hayal ve vehim
ehrinin sahipleri akl olan Ms y ortadan kaldrmay
plnlyorlar. Bu sana benim haberimdir, dedi.
*********
_ - _ ~ . . ' . . , ' .' ~ ' , - _ \
_, '' =' -, = '
(Fe harece minh hifen yeterakkabu, kle rabbi
neccin minel kavmiz zlimn.)
(28/21) Bylece oradan korkuyla (etrafn)
gzleyerek kt: "Rabbim, beni (bu) zalimler
kavminden kurtar." dedi.
*********
Bu ekilde Ms (a.s.)n ilk hicreti balam oluyor.
te bizlerin de belirli bir sre ierisinde belirli bir yaam
sonras Mseviyyet hakiktini idrk ederek, ilmi ve hikmeti
oluturduktan sonra Firvn, yani nefsi emmre mlknden
dar kmamz gerekiyor. Bu hicret ncesi, biraz gayret
biraz can yanmas gerekiyor. Firvn, yani nefsi emmre
taraftarnn ldrlmesi gerekiyor, cana kymak gerekiyor.
Ms (a.s.)n tek bana yapt bu hicreti bir anlamda
onun iin tecrbe mnsnda idi tekrar geriye dnerek
kavmi ile hicret etmesi srasnda bu tecrbelerden
yararland.
Efendimiz (s.a.v) ise nce mmetini hicret ettirdi daha
sonra kendisi hicret etti.
********* 42



Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa
bir bilgi daha sunalm.
* Daha sonra onun aranmaya balanmasyla,
grnte korkarak firr ettii halde kt. Oysa ki manda
kurtulua muhabbet idi. nk hareket daima ancak
muhabbete baldr. Ve bakan onda dier sebepler ile rtl
olur. Halbuki o deildir.
* u halde kbtnin, ldrlmesinden ortaya kan ey
ile Ms ((a.s.).) iin kendisinde korku grld. Ve korku
da ldrlmekten kurtulu hissini ihtiva edici oldu. imdi
korktuu eyden firr etti. Ve mnda Firvn'dan ve onun
ona yapacaklarndan kurtulua muhabbet ettii ey iin firr
etti. Bundan dolay firar ettiinde, kendince grlm olan
en yakn sebebi syledi ki, o sebep insnolu iin cisminin
sreti gibidir. Ve kurtulua muhabbet, cesedin idarecesi
olan rhun bedeni ihtiva ettii gibi, onda ihtiva edilmitir.
*********
. _ . _ ~ ' _ , - .' = . - ~, . ' ' \\
_, , ' ., _ , , ,
(Ve lemm teveccehe tilke medyene kle as rabb
en yehdiyen seves sebl.)
(28/22) Ve (Ms (a.s.)), Medyen (ehri) tarafna
dnd zaman "Rabbimin beni sevva edilmi yola
hidayet etmesini (ulatrmasn) umarm." dedi.
*********
Konyal M. Vehbinin Byk Krn Tefsiri isimli
eserinden ilgili ksmlar aktaralm; belki mevzu biraz ama
sadece btn ynlerini deil zhir oluumlarnda
bilmemizde ok yarar olaca mutlaktr.
*********
Beyzv'nin beyan vehile Medyen; brhm (a.s.)n
43


Medyen ismindeki olu bina ettiinden Hz. uayb'in
kasabasna kurucusunun ismiyle Medyen denmitir, Msr'a
sekiz konak mesafededir. Medyen Bdiye'de olduundan
Firvn'un hkm oralarda geerli deildi. Hz Ms Msr'dan
knca Msr'da bym ve bir yer grmemi olduundan
nereye gideceini bilemedii halde yola tesadf eder,
Cenb- Hak'tan doru yola sevketmesini ister. bu
yolun ortada olann tercih etmi ve geriden tkip edenler
gelmilerse de iki tarafta olan yollara gittikleri ve bu
nedenle; Medyene zararsz ulat rivyet edilmitir.
nk, Fahri Rzi'nin (Ibn-i Abbas) hazretlerinden
rivyeten beyanna nazaran Hz. Ms Msr'dan ktnda
Medyeni kasdetmemiti. Fakat tevecch Medyen
cihetineydi. Allah'a mtevekkil oldu ve doru yola
sevketmesini istedi, bu ilticas zerine Allah Tel Medyen
tarafna sevketti.
Baz rivyette Msr'dan karken Medyen'i kasdetti ve
yette beyan olunduu vehile o cihete tevecch eyledi.
nk; Medyen ahalisiyle kendi arasnda yaknlk olduunu
biliyordu. Zira; Medyen ahalisi Hz. brahim'in bir olunun,
Ben srail de dier bir olunun neslinden olduklar cihetle
aralarnda amcazdelik olduunu ve orada karar
edebileceini dnd ve o cihete gitmesine de Allah
Teal hidyet etti. nk hidyet; Allah'ndr. Bundan
dolay; selmetle yoluna devmetti, hi kimse mni olamad
*********
Medyen kelimesinin Ebced say deerlerine bakarsak;
(Mm) 40, (Dal) 4, (Ye) 10, (Nn) 50, toplarsak
(40+4+10+50=104) ortaki sfr aldmzda (14) kalr ki
Nr-u Muhammeddir.
Ms (a.s.) grld zere Medyene yani Nr-u
Muhammediyyede uayb (a.s.)a snmtr.
uayb kelimesinin Ebced say deerlerine baktmzda;
(n) 300, (Ayn) 70, (Ye) 10, (Be) 2, toplarsak
(300+70+10+2=382) ediyor ki toplarsak (3+8+2=13)tr.
44


Ms (a.s.) grld gibi (14) ve (13)e snmtr.
Cenb- Hakk (c.c) Ms (a.s.) (12) olan Msrdan
(14) olan Medyene (13) olan uayba yneltmitir. Yani
Msrn (Mm)inden Medyenin (Mm)ine gndermitir.
_' ' _ - - - - , ~ ~ _ , - .' - ' ' \r
' . . _ , . - , , . _ - ~ ., = ,
' ., . .' ~' , _ . ~ _ = .. ' . '' ' , = ~ ' -
, , ,
(Ve lemm verede me medyene vecede aleyhi
ummeten minen nsi yeskne, ve vecede min
dnihimumreeteyni tezdni, kle m hatbukum,
klet l nesk hatt yusdirar riu ve ebn eyhun
kebr.)
(28/23) Ve Medyen suyuna vard zaman, su
almakta olan bir insn topluluu buldu ve onlardan
baka, (hayvanlarn suya gitmekten) engelleyen iki
kadn buldu. Onlara: "Sizin haliniz (derdiniz) nedir?"
dedi. (O iki kadn): "obanlar (srleriyle)
ekilmedike biz (hayvanlarmz) sulayamayz. Ve
bizim babamz ok ihtiyar." dediler.
*********
Grld gibi Medyene ulamak su ile yani yeni bir
hayt ile balamaktadr.
Suyun olduu yerde hayat, hayatn olduu yerde de
ilim vardr. Sralamada hayattan sonra hemen ilim,
gelmektedir. Hayvanlarn sulayan obanlar, Medyen
ahalisinden olduklar halde, uayb'in (a.s.) ballarndan
deil idiler, eer olsalard, evvel o kadnlarn koyunlarn
sularlar, kendilerininkilerini daha sonra sularlar idi.
obanlar bir bakma o yrenin nefs-i emmreleri koyunlar
ise emmre suyu ile suladklar nefs-i levvmeleri idi. te
bu yzden kadnlar kendi koyunlarnn onlarn levvme
45


koyunlarnn arasna karmasn nlemek iin koyunlarn
onlar gidinceye kadar engelliyorlar idi. Kuyu bandan
emmre obanlar ekilmedike biz koyunlarmz
sulayamayz, nk onlarn ahlklarn almalarn istemeyiz
dediler, ne zaman onlar gider kuyu hakikat-i zere kalr biz
o zaman hayvanlarmz yani Hay olan glerimizi mn
suyu ile sularz dediler. Ayrca bizim Er olan babamzda ok
ihtiyardr, ftri olarak bu ileri yapamamaktadr. Erkek
oluda yoktur ki bu ileri yklensin o yzden vekleten
btn ilere biz bakmaktayz, mnsnda dediler.
*********
_ . . ' = _ =' _ ' _ ', . , . ' , ' _ = \:
, = _ , ~ _ - _ ' : ' . ' '
Fe sek lehum summe tevell ilez zlli fe kle rabbi
inn lim enzelte ileyye min hayrin fakr.
(28/24) Bylece ikisinin (srsn) sulad, sonra
glgeye dnd ve "Rabbim muhakkak ki ben, bana
hayr olarak indirdiin hereye fakirim (muhtacm)."
dedi.
*********
Bylece ilmi lhiyye kuyusundan-btn dan ektii
hayat suyu ile onlarn hay olan ve,an larn sulad, sonra
lh- glge-hakkn korumasna ekildi-dnd ve tam bir
fakr hali ve tkenmilik ile her eye fakirim dedi.
Daha evvelce Firvnun saraynda btn dnya
nimetlerine sahip iken, bu hle dnmek her halde kolay bir
ey olmasa gerek. te Hakk dostu olmak iin Nefs-i
Emmrenin btn imknlarndan vazgemek lzm geldii
bylece belirtilmi olmaktadr.
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa
bir bilgi daha sunalm.
* imdi Medyen'e geldi. ki criyeyi buldu. Bir karlk
46


almadan onlarn hayvanlarn sulad. Daha sonra ilh
glgeye iltic etti. Y Rabbi hayrdan bana indirdiin eye
kesinlikle ben fakrim (Kasas, 28/24) dedi. imdi
kendisinin sulama iinin aynn, Allah Tel'nn kendisine
indirdii hayrn ayn kld ve nefsini, indinde olan hayrda,
Allh'a fakr ile vasflandrd.
* imdi Hzr, ona bir karlk almadan duvarn
dzeltilmesini gsterdi. O buna kzd. Byle olunca ona,
onun bir karlk almadan hayvanlar sulamasn hatrlatt.
Hatrlatmadklarndan bunun dndakilerin gsterilmesine
giriti. Hatt (s.a.v.) ikisinin hdisesinden, Allah Telnn
onun zerine hikye buyurmas iin, Ms (a.s.)n sessiz
kalmasn ve itirz etmemesini diledi. imdi cenb-
Ms'nn gerekletirmi olduu eyi kendisinde ilim
olmakszn yapm olduu bununla bilindi. nk ilimden
olsa idi, Allah Tel'nn Ms indinde kendisi iin ahitlik
ettii ve temizleyip, dorulatrd Hzr zerine bunun
benzerini inkr etmezdi. Ve bununla birlikte Ms (a.s.)
Allah Tel'nn kendisini temizledii ve tabi olmasn ona
art kotuu eyleri, Allhn emrini unuttuumuz zaman,
bize rahmetten dolay unuttu.
*********
: '' _.' , ~ . _ ~ _ . ' ,, ~ - ..' ~ \~
' ' ' : , = ' - ~ : , ~ , ' :, ~ , _. .
-, = ' _ - ., ~ . . .. ' = ' - , ~ .' ~
_, '' ='
(Fe cethu hdhum tem alestihyin, klet inne eb
yedke li yecziyeke ecra m sekayte len, fe lemm
cehu ve kassa aleyhil kasasa kle l tehaf, necevte
minel kavmiz zlimn.)
(28/25) kisinden biri, haya ederek ona geldi:
"Muhakkak ki babam, bizim (srmz) sulamandan
dolay bir ecirle mkfatlandrmak iin seni davet
47


ediyor." dedi. Ve (Ms (a.s.), ona geldii zaman
hikyesini anlatt. (htiyar adam): "Korkma! (Artk)
sen, zalimler kavminden kurtuldun." dedi.
*********
uayb'in-eyhin iki ltif gcnden biri, adab d bir
hareket yapmaktan ekinerek, Msnn-akln-klp tarfna
geldi ve babasnn yani eyhi nin, kendi glerine hayat
verip g kattndan bunun karln vermek iin yanna-
kurbiyyetine davet ettiini bildirdi.
Davete uyan Ms, bandan geen hikyesini-oraya
kadar yaad seyr-i slkunu anlatt. htiyar eyh,
"Korkma! (Artk) sen, zalimler kavminden kurtul-
dun." dedi.
Yani, hem zhir, hem btn, zlimlerden kurtuldun dedi.
nk kendisi o mertebenin Hakk makamnda olduundan
yannda, Msnn kalbinin, huzurlu ve mutmein olacan
belirtmi oldu.
*********
, ~ . ~' . : . ' , ' ,, ~ : '' \
_, -. , = ' . ~' . _ -
(Klet hdhum y ebetistecirhu inne hayra
menistecertel kaviyyul emn.)
(28/26) ki kzdan biri: "Ey babacm! Onu cretle
tut. Muhakkak ki o, cretle tuttuklarndan daha
hayrl, salam ve emindir." dedi.
*********
ki ltifeden biri, Akl- Kllne onu cretle tut bu
cret yapt ilere karlk, derviliin gerei yaplmas
lzm gelen telkinatn yaplrken, Akl- Klln harcad
zamandr. Bundan hasl olanda slikin btnnda ki, ltif
hallerdir. Bu dnyalk tuttuklarndan daha emn ve
salamdr. Dedi.
********* 48


_ , .' _ . . ~ : ~ . . , _ . ' \
_ ~ : . .' __ ~ ~ _ .' . _ . ~' . . _ ~
.' . _ . ~ . : , ~ _ . , ' - : ~
_, ~ '' ' _ - - '
(Kle inn urdu en unkihake ihdebneteyye hteyni
al en tecuren semniye hcecin, fe in etmemte
aran fe min indike, ve m urdu en eukka aleyke,
setecidun in allhu mines slihn.)
(28/27) (Yal adam): "Gerekten ben, ite bu iki
kzmdan birini sana nikhlamak istiyorum, bana
cretle sekiz yl almn karlk. Eer on yl
tamamlarsan o da sendendir. Ve ben, seni mecbur
etmek istemem. naallah beni slihlerden
bulacaksn."
*********
(Yal adam): O mertebenin nsn- Kmil-i
Mseviyyet-tenzh, mertebsinin tlibine, benim gnlmden
doan iki ltif zuhurumdan birini cretli olarak sekiz yl
almn karlk. sana vereceim. Sekiz saysnn
ifade ettii deer, Mertebe-i brhimiyyetin tevhid-i efl
srasdr ki, seyr-u slkta sekizinci mertebedir, uayb
(a.s.) da onun torunlarndan olduundan ayn zamanda bu
mertebenin asleten varisidir ve tlib olanlarna da
devretme salhiyyeti vardr. Bu yzden evvel sekiz sene,
demitir. Bilindii gibi hacc ve Umre ziyaretine gidenlerin
Kbei Muazzamay tavaf etmeleri gerekmektedir, bir tavaf,
yedi aft-dnmeden meydana gelmektedir. Bu aftlar
tamamlannca tavaf bitmi olmaktadr ve ondan sonraki
sekizinci fiil ise, makam brhmin arkasnda namaz
klmaktr. te bu Kbei Muazzamadaki sekiz, brhmiyyet
mertebesidir.
Eer on yl tamamlarsan o da sendendir. Dokuz
says da, seyru slkta, tevhid-i Esm Mseviyyet
49


mertebesidir ve mseviyyet mertebesi btn balantlar
ile(9) says zeredir. Tur danda Cenb- Hakk Ms (a.s.)
dokuz levha vermitir. Beni srle (9) felket gelmitir.
V.b. (10) says ise gene Ms (a.s.) verilen suhuflarn
birinde yazl olan (10) emirdir. Ayrca (10) seviyyet tebh
mertebesidir. te bu iki sene, yani (9) ve (on) o da
sendendir. Hkm ile Msnn, istidat, kabiliyyet ve
gayretine braklmtr. Ancak sekiz mertebenin gereklerinin
tahsili ve icablarnn yerine getirilmesi art koulmutur.
te bu artn karlnda kendisine tevhid-i Eflin ltif
idrakinin verilecei beyan edilmitir. Mseviyyet
mertebesinin tahsili ise kendisine ve Hakkn ltfuna
braklmtr. nk (Yal adam):n mertebesi sekize
kadard daha yukars yoktu. Onu da Ms gerekletire-
cekti. Ayrca eskiler (10) saysna aere-i kmile
demilerdir. nk tek saylarn sonu ift saylarn da
badr ve (10) saysnn nnden sfr kaldrrsak gene
geriye bir kalrki aslna dntr. Yani her ey birden, zuhur
edip gene bire dnmektedir.
naallah beni slihlerden bulacaksn." Bu
gerekleri ve grevini yerine getirmek iin de slih olmas
gerektiini de idrak ederek, bunu nefsine balamadan
Allah dilerse bunlar tamamlamaya alacam
temennisinde bulunmutur. Ve her halde on seneyi
tamamlamtr. Aada ki yet-i Kerme de zten bunu
belirtmektedir.
*********
Yukarda bahsedilen (8) (9) (10) saylarda (13)e
baldr. Dileyen (13 ve Hakikat-i lhiyye) kitabmzda,
brhmiyyet, Mseviyyet ve seviyyet blmlerine
bakabilirler.
*********
: , _ , ~. ' , : , . _ , . : ' ' \.
_, , = .' - _ ~ - ' _ ~ . ~ :
50


(Kle zlike beyn ve beyneke, eyyemel eceleyni
kadaytu fe l udvne aleyye, vallhu al m neklu
vekl.)
(28/28) (Ms (a.s.) "Bu seninle benim aramdadr. ki
sreden hangisini kada-kaza edersem (yerine
getirirsem), artk bana bir dmanlk olumasn. Ve
Allah, konutuklarmza vekildir." dedi.
*********
Ms, bu szleme karlkl hr irademizle seninle
benim aramda olan bir eydir, bakalarnn ilgisi yoktur.
hangisi kaz ve kaderimde varsa ancak stmde tahakkuk
edecek odur, gelecei bilemediim iin imdiden bir ey
diyemeyeceim, bu sebebten sonradan bana bir dmanlk
olumasn. Allah ikimizinde vekilimizdir. Dedi.
*********
Yine Konyal M.Vehbinin Byk Krn Tefsiri isimli
eserinden ilgili ksmlar aktaralm;
*********
uayb ((a.s.).) da byk kz Safury Ms (a.s.) ile
evlendirdi.
Hz. Ms iine balayaca zaman eline bir as
vermesini uayb (a.s.) kzna emreder. Kz evvelden beri
bir arada duran aslardan birini alr, verecek olduunda Hz.
uayb o asnn verilmesine raz olmaz. Meer o as Hz.
dem'in Cennet'ten getirdii as olup enbiya-y izam
hazaratndan nakil sretiyle uayb (a.s.)n emanet eline
gelen ve kendisiyle teberrk olunan asy mbareke olduu
iin vermek istememi ve ka defa baka as almak zere
ellerini uzatmlarsa da ayn as ellerine gelince Hz.
uaybn bunda bir acab hikmet olduunu tefekkr ederek
verdii rivyet edilir. Bundan dolay; asy vermemezlik
edemedi. nk; asnn shibi Ms idi ve asnn birok
harikalara let olaca zaman gelmiti. As-y mbareke bu
vesileyle shibinin eline geti
********* 51


_ - _ . - ' . ' _ ~. _ , - _ ' \-
: . _ . , - - . ' ' . , =' . .' ~
' ' _ - _ ~ _ , . ' , - , , . _ - ' ' .
., = . , - '
(Fe lemm kad msel ecele ve sre bi ehlih nese
min cnibit tri nren, kle li ehlihimkus inn nestu
nren leall tkum minh bi haberin ev cezvetin
minen nri leallekum testaln.)
(28/29) Bylece Ms ((a.s.)), sresini tamamlad
zaman ailesi ile yola kt. Tur da tarafnda bir ate
farketti. Ailesine: "Durup bekleyin. Gerekten ben bir
ate farkettim. Belki size oradan bir haber veya alevli
bir ate getiririm. Bylece siz snasnz diye." dedi.
*********
Sresini ve de eitimini tamamlad zaman, zhiri
ailesi ve koyunlar mallar ile, btn- ailesi olan btn
Esm-i lhiyye ve tevhid bilgileri ile de yola kt. Yol
ilerledike dzlkten ykselmeye ve hava kararmaya ve
soumaya balamt ve ksmen yoluda kaybetmilerdi ite
byle skntl bir zamanda Tur da tarafnda orada
birok ynler olduu halde, Tur da tarafnda dikkatini
eken bir ey oldu. Maddi-ailesine durup bekleyin bir ate
fark ettim dedi. Demekki zhiri ailesi bunu fark etmemiti.
Btni ailesi olan, i kuvvetleri ile birlikte, grd eyi
kyasen atee benzettii iin oradan size bir haber veya
ate getiririm dedi.
*********
Yeri gelmiken, faydal olur dncesiyle, daha evvel
yazm olduum (27/Neml-karnca Sresi) isimli
kitabmzdan benzeri ayn yetlerininde yorumlarn ilve
etmeyi de uygun buldum, okuyabilenlere neallah faydal
olur. Bu ekildeki ilveler belki tekrar gibi oluyor ama,
ancak btn kitaplarmz okuma frsat bulamayanlar iin,
52


okuduu kitapta daha geni bilgi bulmas kendisi iin faydal
olacan dnyorum. Btn kitaplarmz okuma frsat
bulabilecekler iin ise, tekrarlarnn okunmas kendilerinde
daha geni bilgi sahas am olacan dnyorum.
Cenb- Hakk idraklerimizi ap faydalandrsn neallah.
*********
, , .' ' . : . _ . - . _ , - '
., = . , - ' __ , _.' , . , , . _ , . ' , -
(z kle ms li ehlih inn nest nran se atikm
minhe bi haberin ev tikm bi ihbin kabesin le
allekm testalne.)
(Neml/27/7) Hani Ms ailesine demiti ki: ben
muhakkak bir ate grdm, ondan size bir haber
getireceim veyahut size bir parlak ate koru
getiririm. Belki snrsnz.
Z. Vakit zaman. O zaman hatrlayn bakalm.
Gemite yaanan bir hdise vard. Ms (a.s.) kayn
pederinin yanndan uayp (a.s.) mn yaad Medyen
ehrinden kardelerini akrabalarn grmek zere Msra
gitmeyi arzulad. uayp (a.s.)n kz ile evliydi. uayp (a.s.)
ile ahitte bulundu. uayp (a.s.) kzn vermek istedi:
-Veririm kzm ama benimle 8-10 sene yanmda
almak art ile. Kle gibi deil koruyucu olarak almak.
8 sene, 2 senede kendiliinden kalrsan da memnun olurum
dedi. Ms (a.s.) ma kzn verdii gibi, davar koyunlarn da
verdi. Kendi malnn da sahibiydi. Srlerini oaltt, hem
de onlarn koruyucusu oldu. O zaman, zaman doldu.
Medyenden Msra Kahireye Ms (a.s.) ailesi ile
birlikte yola kt. Nihayet Tur Dandan geiyorlarken
havann souk olduu zamana rastlyor. Souktan,
rzgrdan, frtnadan ve ayrca hanmda hamile doumu
yaklam olduundan Ms (a.s.) korkun bir sknt
ierisinde idi. Ailesi ile koyunlar bir tarafa dalyor. Gece
53


bir taraftan karanlk, frtna, uultu. Elinde hibir malzeme
yok. Byle bir sknt ierisindeyken kardan bir ate
gryor. yet-i Kerme ite burada balyor. imdi Alm ve
Hakmin eitimi balyor. Mutlak olarak biz sana en hakikati
ile gerei reteceiz deniyor. Bozulmu hli ile deil
Tevratta da bundan bahsediyor ama o gnk beer akl ve
hayalinin idrak ettii ekliyle anlatyor. Hani o vakti hatrla
Ms (a.s.) Ehline demiti: -Ben bir ate fark ettim
gecenin karanlnda. Ms (a.s.) mn neye ihtiyac vard?
Atee sya ihtiyac vard. C. Hakk o aatan su, alayan
ekliyle zuhur etseydi Ms (a.s.) onunla ilgilenmezdi. O
anda atee ihtiyac vard. te Ms (a.s.) da atee doru
yneldi. Z KALE MS L EHLH dedii zaman var.
Bu yaadmz dnya maceras ierisinde, Ms (a.s.)
mn ehline Tur danda syledii bir yaant var. Bu gerek
yaant. Ama biz 4500 sene evvelki bir gemite yaanan
tarihi vaka olarak grrsek Krn- Kerm-i biz hi
anlamamz demektir. Yukarda biz sana bunlar
reteceiz demiti. te imdi C. Hakk bize retiyor.
Okuduumuz her zaman imdidir. Yarn okursak o yarnn
imdisidir. Daha evvel okuduysak o zamann imdisinde
okuduk demektir. Yeter ki biz oraya nufz edelim. imdi
bunu, hdiseyi daha iyi yaklaabilmemiz iin gnmzden
gerilere doru gidelim. Dnyay unutalm, gidelim Tur
Danda, bir aacn arkasnda, Ms (a.s.) m seyredelim.
O gne gidelim ki birlikte yaayalm onu ki, C. Hakkn
Hakm ismi erifi ile bu hakikatleri idrak edelim. Veya o
gn bu gne getirelim.
Biz ulaamazsak onu buraya getirelim. Ama bir
yolculuk yapalm. Bunlar Hakm ismin tecellisi altnda olan
yaantlar, Alm ismi hkm altnda bildirilen hakikatlerdir.
Yukinun yakn ehli, imn edenler. ahirete o inananlar
yakndir. nanmayanlarda uzaktr dedi ya. Biz mmin
hkm altnda yakn hakikati ile bu meselelere bakalm. Ve
kendimizde tatbik edelim. Aksi halde o mertebeleri hayli
olarak yaam, hayli olarak grm, gemi oluruz. Bizim
malmz deil Yahdilerin mal olur. Bu bizim malmz. Ms
54


(a.s.) daha ortada yokken bu hadiseler yaanmamken
levh-i mahfuzda bunlar kayd edilmitir. Bizde, mmeti
Muhammed olarak kayd edilmitir. O halde onlardan evvel
bizim itiraklerimiz vardr. nk bunlar bizim
peygamberimizden kaynaklananhakikati ilhiyye den
zuhurlardr. Biz hakikati Muhammediyyenin iinden
kaynaklananhakikati Muhammediyyeden olduumuz iin
evvel Hakk bizimdir. drak ederek yaama hakk bizim dir.
Onlarda 1 defa yaanm ve gemi, ama bizde her bir
birey hayata gelip idrak sahibi olunca bu hakikatlerden
hisse almaktadr.
Kds Hadsde Hz. Raslllah Efendimiz kendisinden
bahs ederken Ben Allahtanm, mminlerde benim
nrumdandr. O halde biz onun nrundan baka bir ey
deiliz veya ualarndan, gnein klar gibi. Her birer-
lerimiz Hakikati Muhammediyyenin ualar yz, ndan
baka bir ey deiliz. u halde kendimizi zayf, hakir, basit
insnlar olarak grmeyelim. Nefsi mnda gururlanmaya-
lm. Ama lh- mn da hakikatimizi idrak edelim, ihmal
etmeyelim.
te gittik imdi Tur Danda bir aacn arkasndan
Ms (a.s.) m seyredelim. O nasl yorsa bizde yle
yoruz. Yaamamz iin bunlar dahi dnmemiz lzm ki
daha gereki bir hayat yaayalm. Ms (a.s.) yle bir
hayat arasnda aresizlik iinde inni anest nren. Ben
k ate grdm. seatikm yaknda hemen ben oraya
giderim. minha oradan bir haber getiririm. Yani mant
u: ate olan yerde insn, yani hayat vardr. Oradan da bir
haber alrm. nk yollarn kaybetmiler. Kuzeye- gneye
ihtiyalar olan eyler yok nereye gittikleri belli deil,
srler dalm. Yahut size ate alrm getiririm. Kor
getiririm. Geliriz burada ate yakarz o korla. Umulur ki
snrsnz.
*********
_ ,. , ' _' _ - , . ' ,, . ' r
55


_ . _ , - ' , . ~ ' _ - - ' , ' - - =, ' _
_, '' - ' . - ' ' .
(Fe lemm eth ndiye min tl vdil eymeni fl
bukatil mubreketi mine ecerati en y ms inn
enallhu rabbul lemn.)
(28/30) Bylece oraya geldii zaman vadinin sa
tarafndan, mbarek yerdeki aatan nida edildi: "Ey
Ms! Muhakkak ki Ben, lemlerin Rabbi Allah'm."
*********
Buras dtan fiili bir tecelli ile olan hakikti
Mseviyyenin yani Ms (a.s.)a peygamberliin
indirilmeye balad ilk yerdir.
Her birerlerimizde bu hdisenin olumas bu
hakiktlerin idrk edilmesine baldr, tab ki Ms (a.s.)
gibi bize de aatan bir nida gelecek deildir ancak kendi
bireysel hakiktimizde bunun almas gerekmektedir.
Mbarek yerdeki aatan murat lem aacdr. Cenb-
Hakk (c.c) lemin her bir yerinden bizlere seslenebilir, tab
herkese kendi bulunduu mertebesinden seslenir, Ms
(a.s.)a seslendii mertebede kelimullah mertebesidir.
Kelm ise kulaa hitp etmektedir yani bu mertebe gze
hitp eden gr mertebesi deildir. Bizlerde hakikti
ilhyyeyi kendi varlklarmzda duymaya baladmz
zaman Ms (a.s.)a olan tecelli bizlere de bu tecelli
bulunduumuz yere gre daha yksek bir taraftan yani sa
taraftan olmaktadr.
Aa hkmnde olan bireysel varlmzdan Cenb-
Hakk (c.c) bize seslenmekte ve bu aacn yand yer ise
gnl leminin masdr. Gnl lemimizden gelen bu a
doru gidersek bu k bize yolumuzu gsteriyor ve bu
szleri de duyabiliriz.
inni ve enallahu olarak iki defa vurgu yaplmas,
birisi batni mnda ahadiyyet mertebesi olarak inni
ifdesidir, ennallahu ise uluhiyyet mertebesinden olan
ifdedir. 56


Ms (a.s.)n mertebesi rububiyyet mertebesinden
olduundan aldklar bilgiler de bu mertebeden olmaktadr,
kendilerine hitp uluhiyyet mertebesinden olduu halde
ulatklar yer esm mertebesi olduundan ancak bu
mertebe tibaryla anlamaktadrlar.
Vadinin sa tarafndan nida edilmesi, nefsi klle akl
kllden nida edilmesidir.
Bu ekilde gelen hitplarda dikkat edilmesi gereken
nemli bir nokta udur: eer ses tek bir ynden geliyorsa o
mahlk sesidir eer kii bu sesi btn varlyla meknsz,
zamansz hissediyorsa o rahmni bir sz olmaktadr.
*********
(27/Neml-karnca Sresi) isimli kitabmzdan benzeri
ayn yetlerininde yorumlarn ilve edelim.
*********
_ - ' ' _ _ - :, . . , . ' .' ~ ' .
_, '' - ' . - ' .' ~ , ' , ', ~

(Fe lemm caeha ndiye en bu burike men finnri ve
men havleha ve sbhnellahi Rabbil lemne)

(Neml/27/8) Ne zaman ki oraya vard, kendisine
_yle seslenildi ki: Bu atete olan da ve bunun
etrafnda bulunan da mbarek klnmtr ve
lemlerin Rabbi olan Allah - Tel - mnezzehtir.

Fe lemma caeha vatka ki o atein oraya vard, atein
olduu yere geldi. Gzlerimizi kapatalm Ms (a.s.) m
seyr edelim. Atein nne oraya geldii zaman Ms (a.s.)
ma ndiye seslenildi. en burike Sana mbarek olsun,
mbarek haldesin, mbarek bir yerdesin diye Men fin
nari: kim ki o atein iine girdi, Geri baz mealde atein
civarnda olan diyor da, ama yet Finnari atein iinde
diyor. Veya yaklat diyelim. scakln hissetti oraya kadar

57


geldi. ve men havleha. Yani atein iinde olan ve
evresinde olan burike mbareklendirildi, nurlandrld.
Bereketli klnd. Yani orada Tur Dann dier yerlerinde o
anda mbarekletii o mevkinin ate ve atein evresinde
olan o snr mbareklendi. Ve atein iine giren Ms (a.s.)
da mbareklendi. te bu hdise Ms (a.s.) ma
nbvvetinin ilk verildii devredir, nk lh- hakikat ile
Hakktan biztihi kendisine ilk nida geldi. ilk Ms
kelimullah lfz da burada balyor. Bir bakma Msrdan
dnte Tevrat erifi alrken C. Hakkla konumas Ms
kelimullah olmasn hazrlyor. Ama buras balangc
ndiye seslenildi. en burike Mbareklendin diye
seslenildi. Nereden gaipten ve men havleha ve
sbhanallahi rabbil lemin. lemlerin rabbi olan Allah her
eyden sbhandr. Tenzih edilir. Oraya gittik mi hayalimizde
de olsa, buralar duyduk mu kelmen dahi olsa bir
yaknlmz oldu bu mertebeye. imdi biz bunu kendi
bnyemizde nasl yaayacaz. Tekrar baa gelip oraya
bakalm. Yani seyri slk yolunda nasl bir hal olmas
lzmdr. Buradaki ilh- zt tecellisinin mseviyyet
mertebesi olarak yukarda yetler baka bir formda idi.
Buradaki yetler hakm ve alm in yanndan gelen yetlerle
balad. Zti bilgileri vermeye balad. Kssa iinde.
Yukardakiler genel bilgilerdi. imdi tekrar 7. yetten baa
gelelim.
Ms (a.s.) ve ailesi kimdir?
Bizim varlmzda Mseviyyet mertebesinin bir ailesi
var. burada yle yazyor. Krn- Kermdeki hikye tarz
olan eitimler sadece o peygamberlerin ahsna ait olan
eyler deil. Her birerlerimizi bireysel olarak da ilgilendiren
ve bizlerde mertebeleri olan yaantlardr. nk zaman,
zaman konuuluyor ya, ne var lemde o var demde. O
halde ne varsa demde, Ms (a.s.) da var. demde hepsi
varsa. Meratip mertebe olarak o da var. Olmazsa dem
olmaz zten. O zaman dier varlklar gibi sadece
kendilerine has zellikleri olan bir takm slietler olur.
Radyoda her ey var m ? yok. Masa da her ey var m?
58


yok. masalk var sadece. DEMN zellii kendisinde her
eyin bulunmas. Hem mspet hem menfi olarak zt
esmlarn tamamnn bulunmas. Her birerlerimiz nesli
adem olduumuza gre her birerlerimizde bu zellik vardr.
Biz kendimizi tanmyoruz. Ne yazk ki ok ucuza o kadar
bisemenin yahsin satlyor. Umulur ki akl edersiniz. Bir
dervi Mseviyyet mertebesinden yola ktnda bunlar
yaamas lazm. Daha evvelkiler de yaamayacak m onlar
da yaayacaklar. Oraya doru yola ktklar iin bunlardan
haberi olacak. Mesel yola kan kimseler rehbere sorar 5
km den sonra nereye varacak o kye gelmeden bilgilerini
alr. Oraya gidince yabanclk ekmez. Diyelim emmre,
levvme, mlhime, insn daha museviyyet mertebesine
gelmedi. Oradan bilgi almas hikyesini okumas gerekir.
Almas gerekli ki, oraya ulatnda uhut etsin. seviyyet
mertebesindeki bir kii okuyacak m? Okuyacak hepimiz
okuyacaz. Daha aada olanlar oraya doru ulatrmak
iin, yukarda olanlar da tekrar geriye dnp teferruatlaryla
o mertebeyle daha geni sahasn daha geni mn da
daha kk paralara blerek tannmas ynnden
okunmas lzmdr.
Genel olarak bir hikyeyi okuduktan sonra genel bir
idraka ulaldktan sonra o renilmi olur. Ama tam
tamna renilmi olmaz. Sonra onu ayrtrarak. Mesel
stanbulun fethini bir tarihi daha teferruatl anlatr. Bir kii
bir mertebeye geldimi artk oraya ihtiyac yok deil. Kim
hangi mertebeye gelmise her mertebeden hissemiz vardr.
Krn- Kerm sonsuz derya, bir dem (a.s.) 30 kaseti var.
bitmek bilmiyor. dem daha iin balangcdr. Bunlar alm
ve hakm olann dzenledii bilgi yaant hakikatlerdir.
Esm-i lhiyyenin hepsi bizim ailemiz bizim varlklarmz.
Biz onlardan her trl istifade ediyoruz. Fiziki mn da bir
aile deil. Esm- ilm mn da bir ailedir. Bu ileyi birlikte
tutmak esm-i lhiyyenin hepsine hkim olmakla
mmkndr. Esm-i lhiyyenin bir ksmn tahakkuk
ettirirsek, bir ksmn atarsak sen yaramazsn diyerek o
aileyi paralam oluruz. Bizim mutlak ailemiz o esm-i
59


lhiyyedir. Dardaki, ailelerimizde dnya iin mutlak
ailedir fakat fiziki mn da ailedir. Bnyemizde olan esm-i
lhiyye, ise Rh- mnda ailemizdir, hepsi bizim
ailemizdir. Biz o doku ile var olan insnlarz. Yani Esm-l
Hsn dokusu ile var olan insnlarz. Varlmzda,
ruhumuzda, hepsinin yeri, mertebesi ve kayd vardr. te
bu aile daha henz hepsi faaliyete gememiken
karanlktayken batndayken, o mertebe de, mertebei
Mseviyyet, o mertebenin reisi iken, Ms (a.s.) reis Esm-
l Hsnaya hakm ve almden geliyor. te Ms (a.s.) yle
bir hale geldi ki Tur Dan geerken Turu Sin - tur-u sne
dir. 9. turu yaparak yksel di. Ms (a.s.) 9. mertebeye
geldiinde daha ileriye gitmek istedi. ama etraf karanlkt, o
halde iken nudiye ya Musa: mitsiz olma ya Ms,
yksektesin. O yksekten kast, idrakinin helezon eklinde
ykselmesidir. te Mseviyyet mertebesinde bir idrake
ulat. Bu yer ise Mseviyyet mertebesinin kemlt deil
daha henz ortalarndadr.
Mseviyyet mertebesi nerede balyor? uayb
(a.s.) mn eitimi ile tahakkuk ediyor. Medyenden Msra
gitmesi Mseviyyet mertebesinde dolamaya balamas
oluyor. artk belirli yerlere geldiinde nne Tur Da
kyor. Tur Dann yksekliine geldii zaman
Mseviyyet mertebe-sinde baz aamalar yaptktan sonra
Tur-i Sinda akn kalyor. Neden? diyelim Rahm ismi
Rahmn ismi merhamet edecek bir eyler aryor mechulde
kalyor ya cehl ismi aydnlanmak istiyor. Orada Nr-u
Muhammediyye ye ihtiya vardr. Hakikati Muhammediyye
Nr-u o ate-oradan yardm geliyor. Biz hangi mertebeye
gelmi isek bize oradan nida olunur. O mertebenin bir
sonrasnn alr. Tarikatin gerek hakikati ilimdir.
rfaniyyettir. Hakikati lhiyyenin seyrini takip etmektir. Her
ey kendi kemlinde gidiyor. Ms Mua denizden
gelendi. Denizden ocukken Bra diye geliyor.
Bydnde ndiye diye nid olunuyor ona. Yeter ki biz
Mslk niyetinde olalm. Onlar geliyor zten bize, biz
yolda olduumuz srece. O yolda, alm ve hakm den zten
geliyor.
60


Ne zaman nid olundu? Tur Dana kt zaman nid
olundu, yerdeyken ve ovadayken nid olundu demedi.
Ovada demek kendi nefsi yaants demektir. Yukarya
kmak uurlanmak araf diyorlar ya ariflik, o mertebede.
Ms aslnda sin ve mim. Hakikati Muhammediyyenin,
Mseviyyet metebesindeki mahedesi demektir kendi
bana bir varlk deil. te Ms (a.s.) o satran talarn-
dan bir tanesidir, Hakikat-i Muhammediyye, oynayan
Muhammed (a.s.) dr. Muhammed (a.s.) hepsinde mevcut
tur. Neden? nk oynayan kii nasl o talarn hepsinde
hakimse, istedii yere koyabiliyorsa Hz. Raslllah da btn
onlarn hepsinde tasarruf ediyordur. Hepsinde kendi
mertebesi vardr. Varlklar ona baldr. Oyuncu olmasa o
talar ne ie yarayacaktr. Hi bir ie yaramayacaktr.
Oyuncunun oyununu oynamas iin o talar yani o
varlklar yani Peygambern hazertnn ve onlara bal
kavimlerin Hz. Rasllahn, genel mmetinin varlklardr.
Bu yzden oyunun oynanmas iin sahneye konan
elemanlardr. Ama oyunu oynayan ve oynatan Hz.
Rasllah Efendimiz (a.s.) te burada o mertebeden nida
olundu ki Ya Ms o da ehline syledi. Orada ehline
syleyip, ehlini orada brakp, ehlini brakp biztih kendisi
gitmesi ne demektir. Esm-l Hsny durdurdu orada
Zt- ile gitti atein yanna. Kendisi esm mertebesi arlkl
olduu halde, Esm-i lhiyyelerin zuhur mahalli olduu
halde kendisi Mseviyyet ztyla gitti Hakikati
Muhammediyye ye, oradan ihtiyacn talep etmeye.
te oradan ald k, nrla geriye dnerim dedi.
Atein yannda insn vardr dedi, o mantkla gitti atein
yanna ve insnn olduu yerde hayat vardr dedi. te Ms
(a.s.) o mertebede bylece kendinden sonra ulamas lzm
gereken mertebeden yardm istemek zere n
bulunduu yere gitti. inn nest nran ben bir ate
grdm dedi. Kardan yani ihtiyac olan ilim mnsndaki
nr-u atei grdm dedi. se tikm minhe bi haberin
Umulur ki size oradan bir haber getiririm dedi. Ne kadar
ak, yani seviyyet mertebesinden veya kendi bulunduu
61


mertebenin daha genilemesinden almndan size bir ilim
alrm getiririm demedi. Esm-i lhiyye ye yani sfat
mertebesinden en azndan bir bilgi alrm. Sizdeki esm-i
lhiyye olan zellikleri de kartrp onlarn zuhuru ile
esmnn zuhuru ile bunu zeriz dedi. Yahut haberle birlikte
ev tikm bi ihbin Size bir ate getiririm dedi. Ate
getirmekten maksat sizi nasl kullanacam renirim.
Sizden nasl faydalanacam renirim. Yani esm-i
lhiyye nasl zuhur edecek yani hangi esm nerede zuhur
edecek onu renirim dedi. kabesin Tamamn
alamazsamda bir para getiririm. Bir numune getiririm dedi.
le allekm testalne. Umulur ki snrsnz. Burada
umulurki den kast, ailesine ve kendine bir mit kaps
bulma mididir.
*********
,, ~ ' , - ' - ' ' . - . _ , - ' , -

(ya Ms inneh enellahul azzl hakm)

(Neml/27/9) Ey Musa!.. phe yok ki, o -seslenen-
ben mutlak galip ve, hikmet sahibi olan Allah'm.

Ya Ms =Bu sesleni devam ederek bu diye, diye,
seslenilen o ses kelimelere brnerek ifadesini buluyor. (ya
Ms Ey Ms inneh enellahul azzl hakm) Yani o
atete var olan o ateten zuhur eden veya baka ynyle
inne-muhakkakki h_yani hviyyeti mutlaka, o hvviyyeti,
inniyeti vard ya hvviyyeti olan h, ene, benim, Allah yani
enallah, enallah. Yani Allah olan benim o hvviyyet
demekte ve ayrca atete zuhur eden tecelli eden benim
demekte, nasl bir ben. Yani nasl bir Allah-Azzl Hakm-
Azz ve Hakm olan her eyini hikmetlerle ileyen Yukarda
ne dedi: Hakml Alm dedi. 2 yette de Hakm ismi hikmet
ismi arlkl birinde Alm..hikmetini bilgi ile ortaya koymas
dierinde o hikmetini azz-cebbar ismiyle ortaya koymas.
Ne kadar deiik zellikleri var. Birisi hakml alm birisi

62


azzl hakm. Alimde ilim vermesi var. Azzl hakm. de ise
faaliyet var-ilemesi var. Yani cebbar, kahhar, mtekebbir
btn bu isimlerini faaliyete geirmesi var. aziziyetinde. C.
Hakka dersekki merhametlimidir. Merhametlilerin en
merhametlisidir. Ama C. Hakk cebbar m cebbarn en
cebbardr. Efendim biz tenzih ederiz C. Hakk
cebbariyyetten dedii zaman sen Hakk snrladn. Onu
yapmaz bunu yapmaz. Senin Rabbin yapmaz ama Rabbl
lemn her eyi yapar. Onu tenzh noksan sfatlardan tenzih
diyoruz ya bu lemde nks-noksan, diye bir sfat yok ki,
ondan tenzh edeceiz onu. Yok ki neden tenzh edilecek.
Nokasanlk sana, bana gre. O zaman sphan demek C.
Hakk tenzh demek evvel kendimizi tenzih etmemiz
gerek. Yani tenzih bizde, onda deil. Bizi tenzh etmemiz
gerek. Tamam biz baz eyleri yaparz baz eyleri yapmayz
bu yzden tenzh ederiz kendimizi yani snrlarz. Tenzh
edersen snrlarsn. Tebh edersende sret iine sokarsn.
kiside kstlama, snrlamadr. kisini birlikte kullanp tevhd
etmek slmiyet anlay olur. Mseviyyet mertebesi
itibariyle tenzh ettiinde snrlandrm olursun. seviyyet
mertebesi itibariyle tebh ettiinde ekillendirmi,
sretlendirmi olursun. kiside snrlamadr. kisi birleince
tevhit olur. Yoksa (L ilhe ill Allah) demek kelm bir
tevhittir.
te-Azzl Hakm.-H-zat leminde ismi azm. H
harfi deil-H harfinin ifade ettii mn Hvviyyet-i
mutlaka, bu da nasl bizim hvviyyetimiz var, Nfus kad
diyoruz. Nefis kad demek o aslnda. nsn Kr-nda C.
Hakk 283 yerde-daha sonraki aratrmalarda 294 yerde
nefs olarak insan- ifade ediyor. nsn- nefs olarak
tantyor. Biz de kendimizi insn olarak deil nefs diye
tantyoruz farknda olmadan. pek bu nfus kadna insn
kd niye demiyoruz. nsnn insn kd, bak, nefis
czdan diyoruz. nsn czdan niye demiyoruz. nk
bizim gerek vasfmz nefs. Osmanldan da byle
kullanld iin byle geliyor. Peki nefs ne demek?
Rubbiyyet hkmlerinin tecelli ettii yer demek. Bunun
63


en iddetlisi nefsi emmredir. Bakn imdi burada bir sr
alyor. Ak o sr da sraya giriyor. C. Hakk Rubbiyyet
hkmlerini nefs ismi altnda zuhura karyor. Nefsi
emmre hkm altnda zuhura karyor. Hadi bakalm
imdi bu nefsi emmreyi ktleyelim. Ktlemeyelim de
terbiye edelim onu, veya hakkn verelim.
Hani tarikat sresince, eriat mertebesinde nefs kt
kt yaptrd ettirdi diyoruz ya orada doru, geerli. Ama
nefsin hakikati Rubbiyyet mertebesinin zuhur mahali
olmasdr. te C. Hakk Rubbiyyet hakikatlerini nefs ismi
altnda nefsi emmre ismi altnda zuhura karmakta
faaliyyete geirmekte, bu da ne ile oluyor. Bu da Azz ismi
ile oluyor. Cebbariyet ile oluyor. imdi burada Cebbar ismi
Azz ismini kullanmas gelecek olan yetlerdeki faaliyetleri
ortaya koymas iindir. Eer Azz esmsn kullanmaypta
yine Alm ismini kullansa burada faaliyet yani efl
lemindeki faaliyetler kullanlamaz bilgi olarak alnm olur.
Yukarda bilgi verdii gibi ama burada tahakkuk balyor ne
ynden tahakkuk balyor.

*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa bir
bilgi daha sunalm.
* Ve ate sretinde tecellnin ve konumann
hikmetine gelince: nk o Ms'nn ihtiya duyduu bir
ey idi. Bundan dolay, ona ok istedii bir eyde tecell etti.
T ki ona ynelsin ve ondan yz evirmesin! nk eer
ona ok istedii eyin dnda olan bir srette tecell ede
idi, ondan yz evirir idi.
nk onun gayreti zel bir istek zerine
younlamtr. Ve eer ondan yz evirse idi, kendi ii
zerine dner idi. Byle olunca Hak, ondan yz evirir idi.
Oysa ki seilmi ve yaknlamtr. imdi onun bilmedii
halde, ona onun ok istedii bir eyde tecell etmesi onun
yaknlndandr.
*Ms'nn atei gibi ki, onu kendi ihtiyacnn ayn
64


grd. Oysa ki o ilh idi, velkin onu bilmedi.
*********
.' ~ ' , .' . , . ' ' :' ~ _ ' . r
. . . _ , _ , - ' , . = - , , ' . - _ '
_, -. _ - : .
(Ve en elk aske, fe lemm reh tehtezzu keenneh
cnnun vell mudbiren ve lem yuakkb, y ms akbil
ve l tehaf, inneke minel minn.)
(28/31) "Ve asn at!" Bunun zerine (assn atnca),
onun ylan gibi hareket ettiini grd. Arkasna
bakmadan dnp kat. "Ey Ms, (geri) dn! Ve
korkma, muhakkak ki sen emniyette olanlardansn!"
*********
Bu yet-i Kermede dikkat edersek, as ekline gelmi
olan aa ylana dnmektedir ki as ile ylan arasnda fiziki
olarak benzerlik vardr ki bu da zaman ierisinde kuru
aalardan kendilerine benzer canl varlklar oluabileceine
bir iarettir.
*********
(27/Neml-karnca Sresi) isimli kitabmzdan benzeri ayn
yetlerininde yorumlarn ilve edelim.
*********
.' ~ ' , .' . , . ' ' :' ~ _ '
.' ,. _ . . .. _ , - ' , . = - , , ' . - _ '
., ' '

(Ve elk aske felemm rehe tahtezzu ke ennehe
cnnn vell mdbiran ve lem yakkb ya Ms l
tehaf inn l yehfu ledeyyel mrseln.)

65


(27/10) Ve sn brak. Ne zaman ki, onu sanki
kk bir ylanm gibi deprenir grd, geriye
dnerek kat ve arkasna bakmad, -buyuruldu ki-: Ey
Ms: Korkma, phe yok ki, ben -bir kerim
mabudum ki- benim huzrumda Peygamberler
korkmaz.
*********
Bylece bakn baka bir tahakkuk faaliyet balad.
Azzl Hakm. dediinde yukarda ki sahne bitti o kadar
verdi. Yani o atein yanna gitmesi bir para vermesi
ateten bir para vermesi eine ailesine bu ateten bir
para alacam demesi. O sahnelerin o kadar blmn
verdi. O filmin diyelim yirmi dakikalk hlini verdi. Atlad
film nereye gitti. Ms (a.s.)mn sihirbazlarla olan
hazrlna gitti yani o devreye ulat. Firvna gitti. Firvn
mcadele etti. Szletiler hangi gn sihirbazlarn karsna
kacaklar gibi onun hazrlna balad imdi-oraya ald ii-
ne dedi
Ve elki aske-Ey Ms asan yere koy
felemm rehe
Vaktaki asay yere koydu.
Rehe -o asay grd.
tahtezzu ke ennehe cnnn Yere koyduu zaman o
asa ylan gibi titremeye balad ylan gibi kvrlmaya
canlanmaya balad. Bunu grd zaman Ms (as)
vell-oradan kat.
Mdbiran-arkasn dnerek kat.
ve lem yakkb -arkasna bile bakmadan kat. Bunun
zerine bir nida geldi.
ya Ms
l tehafsakn ha korkmayasn.
inn -muhakkak ki ben
66


l yehfu ledeyyel mrseln-yani benim yanmda
mrsellerle peygamberler korkmaz. Allahn yannda
olduun zaman neden korkacaksn ki; karnda ne olursa
olsun. Ama Ms (a.s.) da daha bu babta tecrbesi olma-
dndan daha yeni yeni bu rislet iine almaya
altndan olaanst hadiseler onu biraz korkutuyor du.
Burada yine yce peygamberimizi hatrlamamak mmkn
deildir. Mirac gecesi kendisine en byk yetler
gsterildii halde bak ne diyor-gz ne snr at ne de
at. Gznn grdn kalbi yalanlamad. (53/11/17)
Onu hibir ey etkilemedi. Ms (a.s.)la Muhammed
(a.s.) arasndki farka bakn. Elindeki asa ylan oldu. Ms
(a.s.) korkusundan kayor. lerideki yetlerde gelecek C.
Hakk ona Tur dandan nida ettiinde dp baylacak. Yani
Yarabbi bana kendini gster seni greyim isteyecek len
tern (7/143) (sen beni gremessin) eer beni grmek
istiyorsan u daa bak ikincide tekrar tecelli edip da
parampara olduunda Ms (a.s.) dt bayld. C. Hakk
Hz. Raslllaha Zt-tecelli yaptnda kendisinde artma
eksilme meydana gelmedi. Bunlar peygamberler arasndaki
yaam oluumunu belirtmekte. Peygamberimizin deerini
bildirmekte. Tekrar-Asan yere koy. Asa-dal odun sopa
demek.
-baka yerde (Th 20/17-18) Ya Ms o elindeki
nedir?-
Dedi ki
-Ya Rabb o benim asamdr.
-Ne yaparsn onunla?
-Aalara vururum, yapraklar drrm, yerlere
koyunlara ot, yiyecek hazrlarm.
-Daha baka
-te ona dayanarak yrrm. te bunun gibi birok
menfaatleri vardr bana dedi.
O gn vahi hayvanlar oktu. Ona birok daha baka
67


faydalar vard. Asy Ms derler ya: Sret olarak gzken
as batn olarak nedir. Akldr.
-Ms (a.s.) mn o ana kadar olumu, o gnn
kemlt ile olan akldr. uayp (a.s.) dan ald
bilgiler/gerek gnlnden ald lhmi bilgiler. nk daha
Tevrat- erif gelmemiti. Bunlarn karmndan meydana
gelen kendisinde oluan bireysel bir akldr. Dayanyorum
dedii bu-bu aklma dayanyorum diyordu. Elinde tutmas
kullanmas demektir. C. Hakk bu akln brak artk sen dedi.
Yani bireysel beer akln brak dedi. O zaman yerine bir ey
koymas lazm. Nudiye ya Ms (Nid olunan akl tut.)
dedi C. Hakk. Sana benim vereceim aklmla bundan sonra
hareket et, dedi ki, bu risletin balamasdr.
-Kendi bireysel akln ortadan kaldrp, lh- Hakkla
muamelede bulunmak mmetine, kavmine Ve elk asake
Asan yere at, Fe lemma vaktaki, Reaha onun akl
daha nefsaniyyetle kark olan akl elinden yere att iin
mertebesi dt hayflanmaya balad. Peygamberin
elindeyken, toprak stne gitti ve akl orada kvranmaya
balad, zorlanmaya balad. Keenneha cnnn Adeta
ylan gibi oldu. Ylan gibi nefsi emmre, nefsi emmrelii
ortaya kt ama terk etti onu. Bunu anlad zaman kat
Ms (a.s.) ben elimde ne tayormuum diye. Geri zhiri
ifadede aynen oldu. O hikyeyi biliyoruz bize btn-
tarafda lzmdr. te onun akl nefsi emmre arlkl olan
bireysel akldr. Her ne kadar eitilmi olsa da yani lh-
balanty salayamad iin nefs arlkl idi ve at onu
brak dedi ve o canlanp ylan haline geldii zaman
mdbiren- ona arkasn dnerek kat.
Uzaklamasnn sebebi
1-Ylan olarak korkmas
2-Ben neleri elimde tutuyormuum diye terk etmesi
onu uzaklatrmas, tekrar zerime gelmesin diye.
Ve lem yakkb (ve arkasna bakmad.) Her ne kadar
korkudan arkasna bakmad gibi idi ise de, nefsi emm-
68


resine dnerim diye korktu da kat. C. Hakk nida
ederek
-Ey Ms ondan korkma. nk o senin elinde olan bir
vasta. Sen onun emrinde deilsin. nni- muhakkak ki
La yehafu ledeyyel mrselun Benim indimde olan
peygamber yle ylandan v.s. korkmaz. nefsi emreden.
*********
Bu hususla ilgili Fsus-l Hikem, Ms Fassndan ksa bir
bilgi daha sunalm.
* Byle olunca assn brakt. Oysa o, Ms'nn
davetini kabul etmekten onun kanmasnda Firvn 'un
Ms'ya onunla si olduu eyin sretidir. imdi o, anszn
apak bir ylan, yani grlen ejderha oldu. u halde
ktlk olan itaatsizlik itate, yani iyilie dnm oldu.
Nitekim, Allah Tel : ybeddilullahu seyyiatihim
hasenat(Furkn, 25/70) yani Allah Tel onlarn
ktlklerini iyilie dntrr buyurdu. Yani hkmde,
byle olunca, burada hkm bir tek cevherde farkl olan
"ayn" ile aa kt. Bundan dolay, o asdr ve o ylandr ve
aka grlen ejderhadr.
*********
_., , ~ _ - .' , . _ . : , , ~ _ : , : r\
_ - .' .' . : . . ' _ - : ~' ~ : , ' ,
_, = ' ' -, , .' , , . - .: - ., ~ _ ' : .
(Usluk yedeke f ceybike tahruc beyde min gayri
sin, vadmum ileyke cenhake miner rehbi fe znike
burhnni min rabbike il firavne ve melih,
innehum kn kavmen fsikn.)
(28/32) Elini koynuna sok, onu kusursuz beyaz
olarak kar. Korkudan (emin ol), kanatlarn
(kollarn) kendine ek. Bu ikisi, senin Rabbinden,
firavuna ve onun (kavminin) ileri gelenlerine iki
delildir. Muhakkak ki onlar, fask bir kavimdir.
********* 69


Mseviyyet mertebesi daha henz akl klle ulaamayp
nefsi kll olduundan dolay buradaki anlay sol arlkl
olmaktadr, ite bu nedenle Ms (a.s.)n sol elini koynuna
sokmu olmas daha akla yakndr. Seyri sluk ehli bunlar
bilmelidir ki o devrelerde hangi el kullanlmaktadr ve ne
zaman akl kll faaliyete gemektedir.
Batllarn Nefs-i kl yani solun stte olma anlaylar
modalarnda da etkendir. yleki! Fiziki mesleim terzilik
olduundan hep bu yanl stnln zdrabn ekerek
mesleimi yapmmdr, yleki; bilindii gibi erkeklerde,
kyafetlerde sol taraf sttedir, hanmlar da ise tam tersi sa
taraf sttedir ki, olmas gerekenin tamamen tersidir. Ancak
bu sistemi karan bat olduundan onlarn dorulardr.
Aslnda erkekler de, kyafet sa taraf iliklendiinde stte
yani, Akl- kln stte olmas lzm gelmektedir. Bayanlar
da ise kendi ftratlar gerei kyafetlerinde sol taraf stte
olmaldr. Bylece batnn ters deerleri kyafetlerinde de
yaanmakta, bizlerde onlara uyduumuzdan bu yanl
deerlere kyafetlarimizi de uydurmak zorunda kalmaktayz.
Bir baka ey daha ilve edelim ki; bu da sol elle
yemek yemektir. te sol arlkl hayt ve davran biimleri
yemeklerine de yansdndan onlar yemeklerini de sol
elleriyle yerler. Bizler de, modern olacaz diye onlara
zenerek sol elle yemek yemei taklid etmekteyiz. Halbuki;
slm sa akl- kl hkmyledir, ve her mbarek yerlere
girerken sadan balanr, (v.s.) nk sa Akl- kln
temsilcisidir, ve sa giri, sol ise k iindir.
*********
(27/Neml-karnca Sresi) isimli kitabmzdan benzeri ayn
yetlerininde yorumlarn ilve edelim. Deiik
mertebelerden deiik yorumlardr okunmas faydal olur.
*********
(27/12) Ve elini koynuna sok, bembeyaz, kusursuz
olarak kversin. Dokuz mucize ile Firavun'a ve
kavmine -git- phe yok ki, onlar yoldan kan bir
kavim oldular.
********* 70


Ve edhil yedeke: elini dhil et
F ceybike : ggsne sok.
Tahru: kar
Beyde min gayri sin: bembeyaz parlak bir el olsun.
F tisi yatin il firavne ve kavmihi : ve 9 iaretle,
yetle firvna ve kavmine git. 2 tanesini burada belirtti.
Dierlerine bakacaz.
nnehum kn kavmen fasikn: nk onlar fask,
bozuk kavimdir. Onlar dorultmak iin bu 9 mucize ile
birlikte onlara git.
Elini sok: f ceybike
Bizim Ahmet Elita isminde arapa bir hocamz vard.
gerekten ok gayretli, mstesna, alkan, ehlullaha
muhabbetli bir insnd. Kendi hocas ile Krn- Kerm
tefsirine baladklar zaman bu yete gelmiler. Baka bir
Srede de var bu yetin mevzuu elini koynuna sokmas,
Hocas soruyor? Ayette aklama yok.
-Hangi elini soktu diyor?
-Hocam diyor, sa elini soktu gsne, kalbinin
zerine.
-Niye? Diyor sa eli.
-nk diyor her gzel i sa el ile yaplr. Bu yzden
sa elini soktu. 1953 senesinde Hocas Mehmet Fatih
Efendi, yeni yaplan iftlik n cmiine imam olarak tayin
olmu. Rahmetli. Allah onlardan gani, gani rz olsun.
ocuktuk gidiyorduk, sabahlar ders okuyorduk. O
anlatyor. Tefsir okurken, bizde tam buraya gelmitik, o ho
bir halde bu hatrasn anlatyordu.
unu veya bunu yermek iin deil, Allah hepsinden raz
olsun. Dnd eriat mertebesinden doru. yet-i
Kermeye ters deil. yette yn belirtilmemi. Herkez
mantna gre sa elde diyebilir, sol elde diyebilir. O
71


kanaatte de oluabilir. Mertebe itibariyle ikisi de olur. Ama
biraz daha meseleyi derinletirmeye doru gittiimizde bu
iin hakkn indinde nasl olduunu anlamaya altmzda
i deiiyor. Sret olarak sa elini soktu. nk sa el
hayrlar iin ayrlmtr. Her i sadan hayrl olur diye
yorum vardr. Ama bu dardan bir mantkla oluturulmu
tahsistir. Sa el tahsisi olmakta. lh- murat hangisiydi
veya Ms (a.s.) mn gerekten tatbik ettii hangi eliydi
onu anlamamz gerekiyor. Buraya geldiimizde buradaki el
Ms (a.s.) mn elidir, Muhammet (a.s.) mn eli deildir.
Bunun zlmesi ancak, mertebe itibariyle baklarak
mmkn olabilir.
Bu el Ms (a.s.) mn eli olduundan sol eldir.
Muhammed (a.s.)a C. Hakk ayn ifadeyi deseydi sa eli
olacakt. Allahu lem. Bir iddia diye olmasn. ddia deil.
Sa da olur, sol da olur. Bir ey de fark etmez aslnda.
Ama dier yn ile bakarsanz ok ey fark eder. nk
irfaniyyet, riflik meselesidir. lmi hakknin her mevzuu
kendi gerekleri zerinde idrak ettirilmesidir. C. Hakk Ms
(a.s.)a (28/30) TUR Dann sa tarafndan nida edildi
diyor. Mseviyyet ve seviyyet mertebesi nefsi kl
olduundan solu ifade eder. Ama Muhammediyet
mertebesi, hakikat, akl kl mertebesi olduundan sa
ifade eder. Mslmanlarn yn sadr, Hristiyanlarn
Msevilerin soldur, nefsi kldr. Siyasilerin kullandklar
mnda sa, sol deil. Beden ortadan ikiye ayrlm olsa
bunun sol taraf nefsi kl; sa taraf akl kldr, hakikati
muhammediyyedir. nk sol taraf saa doru hareket
etmekte, yani saa ulamaya gayret etmekte. Nefsi kln
akl klle doru ynelmekte ki gayesi budur.
lh- akla, akl klle ulamak. te Ms (a.s.) bu
sistem ierisinde sol elini saa akl kl tarafna soktu. Ve
akl kl onu kemle erdirerek nurlandrd, parlatt. Zten
Ms (a.s.)n sa eli asas ile dolu idi. (20/17) nedir sa
elinde olan denmiti. Aksi halde sa elini sola sokmu
olsayd, o el bulank bir el olarak kard. nk akl kl
nefsi klle bulanm olacakt. Nefsi klle perdelenmi
72


olacakt. Zten Hz. Raslllaha byle bir teklif olmad. Peki
nasl bir bilgi verildi Hz. Raslllaha. Tebarekellezi biyedihil
mlk.(67/1) Senin elindeki mlk On ne mbarektir.
(6+7=13) (67) Allah ismininde say deeridir.
Diyerek hem akl kl hem nefsi kl tm olarak verildi.
Tebrekeyi de bir bakma bu yzden okuyoruz. yet evvel
Allahn mlkne, ne bereketlidir, diye Hakk tarafndan
bakldnda, kula hitap olunduunda ise. -Ey kulum, ey
Raslm senin elindeki mlk ne mbrektir. Mlkten kast
evvel bu beden. Eer o akl kl hakikatini idrak etmi ise
nsn- Kmil mertebesinden btn lemleri elinde
tuttuundan mbarektir. Hani deniyor ya btn lemler
nsn- Kmilin gnlnn ierisine girse kesinde bir yer
tutmaz. Btn lemleri sadan sola ihata etmi olur. te
sol nefsi kl; sa akl kl. kisini birletirdiimizde tevhit
olur. Hakkn eli olmakta. Hani deniyor ya mmin kulun
kalbi. Hakkn Cell ve Ceml parmaklar arasndadr.
te Mseviyyet mertebesi ve Muhammediyyet mer-
tebesi ellerinin zetle karlatrlmas bu kadar muazzam
farkllklar ifade etmektedir. Peki s (a.s.) n bu eli ne
yapt? amurlar ald ku yapt. Ama oda iki elini kulland.
Saa en yakn o oldu dier mmetlerden. Hakikati
Muhammediyeye en yakn seviyettir. Bize en yakn
seviyyet mertebesi. ki elini kulland.
(5/110) ve tenfehu Benim iznimle ku olup utu diye
s (a.s.) n elinin mubreklii bu kadardr. Krlerin gzn
amas. Kular uurmas. Elini mesh ettiinde lleri
diriltmesi gibi. Mseviyyet mertebesinde elini cebine sok,
koynuna sok dendi ve beyaz olarak kt. seviyyette yed-i
eli kullanmas. Kular uurmas, mucizesini gsterdi
biiznihi- benim iznimle deniyor. Ama Muhammediyet
mertebesinde de vg TEBREKELLEZ BYEDHL MLK
Elindeki mlk ne bereketlidir. Ne kadar sonsuz bir ltfu
vardr senin elinde. Bakn bu elimizi atmz zaman biri
18- biri 81 toplamda 99 etmektedir. Mminin eli 99
Esm-l Hsn y retmekte, onun faaliyyetlerini
retmekte. Ama o gayr Mslimlerin elinde de var ama
73


tahakkuklar yok. zin yok. zin bizde. Ama biz
kullanamyoruz onlar daha ok kullanyorlar ayr mesele. Bu
lemde ne kadar icat varsa bu iki elle meydana gelmekte.
Byle bir yksek kermet ve mucize sahibi bu eller ama biz
bunun farknda deiliz. Ama onun ismi Ahmet olur, Yahya
olur, o eldir onu yapan.
Bir gn Mevln Cm Hz. ne bir hanm geliyor.
Kucanda ocuu ile alyor, iki gz iki eme, ne olur
Efendi Hz. Okuyun ocuun gzleri alsn, ama imi
ocuun gzleri. Kzyor Mevln Cm Hz.leri
-Haa, haa biz smyz ki, gzleri alsn.
Hanm gidiyor meyus oluyor. O anda haktan bir nida
geliyor ki ;
-gzleri aan s deil bizdik, biz diyor.
Hemen hanma ;
-Gel gel hatun gel, kum bi iznillah.
O anda Molla Cm, ortada yoktur Hakk o lisn-
sylyor, ve ocuk gzlerini averiyor, kadn da glerek
gidiyor.
Dier peygamberlerin meydana getirdii mucizeleri Hz
resulullahn mmetinden meydana gelmekte. Bunlarn
karl var. s (a.s.) ly diriltti ama hangi ly diriltti,
bedeni ceseti diriltti. Hakikati muhammediyye ise Rhlar
diriltiyor, her an da bu sonsuz diriltme devam ediyor. s
(a.s.) 2 kiiyi (zannediyorum) dirilttii sylenir. Ama
Muhammet (a.s.) n kyamete kadar milyarlarca kiiyi
diriltiyor, diriltecektir, Allahn izniyle.
Dokuz mucize-yet- ile Firavun'a ve kavmine git
yetler ve iaretler ile kavmine git. nk onlar
bozulmu kavimler idi. Esm-i lhiyyelerini karmakark
etmi. C. Hakka istedii ekilde ki o Esm-i lhiyyelerin
sahibi C. Hakkn proramlad eklinde kullanmayarak ii
kartrmalar yznden fsk oldular, bozdular, bozgun-
culuk yaptlar. Peki 9 ayet, 9 mucize ne idi.
74


1-Asa:yukarda bahs edildi.
2-Yedi Beyza: beyaz el, parlak el.
3-man etmedikleri srece ktlk.
4-Tufan: ok byk tufan oldu. Firvn ve kavmi
geliyorlard. Bu mucizelerden biri balarna geliyordu. Bir
mddet dzeliyorlard. Sonra tekrar bozuluyorlard. Sonra
hemen bunlar ksa bir sre sonra olmu deil. Ms (a.s.)
daha ate hadisesinden sonra kavminin arasna gidecek 20
yl daha orada kald vaaz ettii, Firvna gidip mcadele
ettii, ondan sonra Msrdan ktklar hadisesi var, 40
sene de sahrada dolatlar. ve 40 yanda Msrdan kt. o
kibtiyi ldrnce 10 sene uayp (a.s.) n yannda kald.
geriye dnd. 20 kusr yl risletine devam etti. te kabul
edenler etti. Bu 9 mucizesi bu Sreler iinde oldu.
Mneccimlerle sihirbazlarla karlamas, o hadiseler o
Sreler iinde oldu. Ondan sonra kt msrdan
5-ekirge:1 sene btn gdalar ekirge istilasna urad.
6-Kurbaa: O kadar ok kt ki kurbaadan basacak yer
bulamadlar.
7-Bit kt:
8-Nil suyu onlar hakknda kana dnt. Nile gidiyorlard
sulamak iin kan oluyordu. Beni srlden birisi gidiyorsa
su oluyordu. Uzun seneler Firvn ve halk bu mucizelerle
boutu.
9-Denizin yarlmas: Msrdan kyorken Kzldenize 12
yerden asasn vurdu. Oradan getiler.
*********
., . = , . .' ~' ' . , , - : . _ . . ' rr
(Kle rabbi inn kateltu minhum nefsen fe ehfu en
yaktuln.)
(28/33) (Ms (a.s.) "Rabbim, ben gerekten
onlardan birisini ldrdm. Bu sebeple beni ldrme-
lerinden korkuyorum." dedi.
********* 75


Ben nefs-i emmre takmndan birisini ldrdm, bu
yzden bana ksas yapmalrndan korkuyorum dedi.
*********
_ - - - ' ' .' ' _ - _ , . _ ~ r:
., . , . .' ~ _ . _ , .
Ve ah hrnu huve efsahu minn lisnen fe
ersilhu maiye riden yusaddkun, inn ehfu en
yukezzibn.
(28/34) Ve kardeim Hrn ki o, lisn bakmndan
benden daha fasihtir. Ve onu, beni tasdik edici ve
yardmc olarak benimle beraber gnder. Ben,
gerekten beni yalanlamalarndan korkuyorum.
*********
Hrun, brn lgatnda parlayan mnsna imi.
Msnn kardei Hrun, Sfat- Sbutiyeden parlayan
kelm sfatdr, onun ekillenmi halidir. Kendisi Akl-
temsil etmektedir. Ve aklda hakikatleri anlatmak iin en
ok kelm sfatna ihtiyac vardr, bu yzden onu yardmc
olarak istemitir. Eer gzel ve inandrc szler
syleyemesse kendine inanmayacaklarn dnmektedir.
Ayrca bu hadisenin zhiri bir sebebi de olduu hikye
edilir.
Ms (a.s.) bebekken Firvn un sakaln ekmi ve ok
cann actmtr. Firvn bebei ldrtmeye karar vermitir,
ama kars araya girer ve bebein bilmeden yaptn
anlatmaya alr. Bunu test etmek iin firavun bir tepsi
iinde bir para altn ve bir para kz getirtir. Bebein
hangisini alacan denemek ister. Bebek (Ms (a.s.)) kz
parasn tutup hemen azna gtrr. Bu sebepten mr
boyu konuma gl ekmitir.
Ayrca Ms (a.s.)n Msra dner dnmez yanna
kardei Hrnu istemesi daha Msrdan kmadan nce
kendi ailesini tanyp bulutuunu gstermektedir.
76


' .' = ' ' _ - ~ . :, ~' . : ~ ' r~
' - , . _ - ' . . ' .' ,' . ' , ' ., , :
., , '' - '
(Kle se neuddu adudeke bi ahke ve necalu lekum
sultnen fe l yaslne ileykum bi ytin, entum
ve menittebeakumel glibn.)
(28/35) (Allah Teal): "Kardeinle senin gcn
arttracaz ve ikinizi sultan klacaz. Ve bylece onlar,
yetlerimize ulaamayacaklar. Siz ikiniz ve size tb olanlar,
glip olanlarsnz." dedi.
*********
Onlarn nefsaniyyetleri zerine kardeinle senin kuds-
glerinizi arttracaz, ve sizi onlarn zerine mn
leminin sultanlar yapacaz. Onlar bu hakikatlere
ulaamaycaklar. Siz ve size tabi olanlar galip olanlarsnz
dedi.
*********
, '' _.' , . ' .' ,' . _ , - , .' ~ ' r
' .' . _ , . ' - ' - . - ~ . ' -
_, '.
(Fe lemm cehum ms bi aytin beyyintin kl
m hz ill sihrun mufteren ve m semin bi hz f
binel evveln.)
(28/36) Bylece Ms (a.s.) apak yetlerimizi
getirdii zaman: "Bu, uydurulmu sihirden baka bir
ey deil ve biz evvelki atalarmzdan bunu
duymadk." dediler.
*********
apak yetlerimizi Ms, ismiyle gsterdiimiz
Zt- iaretlerimizi. Beer akllarnca bunlar idrak edeme-
77


dikleri iin, sihirdir dediler. Evvelkilerden bunlar duymadk
dediler. nk atalarnda byle bir tecelli yok idi. Apak
yetler zhiren as ve beyaz el, btnen ise Mseviyyet
hakiktleridir.
*********
_ - , '' . .' ~ _ . , ~ _ . _ , - ' r
_ , . - . ' - , ' ~ - ' ., . _ - ~
., '' ='
(Ve kle ms rabb alemu bi men ce bil hud min
indih ve men teknu lehu kbetud dr, innehu l
yuflihuz zlimn.)
(28/37) Ve Ms (a.s.): "Rabbim, kimin kendi
katndan hidayet ile geldiini ve dny yurdunun
sonucunun kimin olacan daha iyi bilir. Muhakkak ki
zalimler, felha ermezler." dedi.
*********
Ulhiyyet mertebesi, Ms (a.s.) lisanndan, kimin Hd
ve kimin mudil ismi ile geldiini bilir dedi. Dnya yurdunun
sonucu lh- ikram yurdu olan cennetlerdir. Bunlarn da
kimin olacan bilir dedi. Zlimler feleha ermezler, nk
zlmlerinin neticesi olan zulmet ve karanla ererler, dedi.
*********
, ' : ~' - : ' ' , , ' , ., ~ ' r.
_, =' _ ~ .' -' ' , _ ' ' , ~ _- ' _-
_ . _ , - - ' _ ' _ _ - ' ' ~ _ ' _ - ~'
_, .' ' _ - - =.

(Ve kle firavnu y eyyuhel meleu m alimtu lekum
min ilhin gayr, fe evkd l y hmnu alet tni

78


fecal l sarhan leall attaliu il ilhi ms ve inn le
ezunnuhu minel kzibn.)
(28/38) Ve Firvn : "Ey ileri gelenler! Ben, sizin iin
benden baka bir ilh bilmiyorum. Benim iin slak
toprak zerine ate yak (tula piir). Bylece bana
(yksek) bir kule yap. Belki ben Ms'nn ilhna
muttali olurum. Ve ben, onun mutlaka yalanclardan
olduunu zannediyorum." dedi.
*********
yet-i Kerme Ulhiyyet lisanndan Firvn kelmndan
anlatlmaktadr. Benden baka ilh bilmiyorum, demesi
bu mertebede ne kadar yetersiz ve chil olduunu
aklamaktadr. Ve kendisinde grd ancak Hakkn
kendisine geici olarak verdii isim ve sfatlarn kullanarak
etrafnda bir korku emberi oluturmasyla bunlar
kendinden zannedip kendi kendini ilhlatrarak kendinin de
bunlara nefsi emmresi ynnden inanmasyla kendini
kendinde ilh kabul etmesiyle, benden baka bir ilh
bilmiyorum. Demekle dolayl olarak kendinin ilh olduunu
ifade ediyordu.
Heva, olan tabiat topran, vehim olan hayal-serap
suyu ile kartr, nefs ateiyle piir. Ve bunlar st ste
koyup yksek bir hayal klesi yap. Belki ben Ms'nn
ilhna muttali olurum. Yani, kendi hayalinde var etmeye
alt ve sadece yukarlarda zannettii farknda olmadan
tenzihi olarak kabul ettii ilh-, Ms'nn ilhna ularm,
ve onunla sava yaparm demek istiyordu. Ancak
bilmiyordu ki, tebhi olarak zten Msdan zuhur eden
Hakkn ta kendisiydi. Ancak Firvn kendi anlay kyasyle
Ms (a.s.) m kyas ettiinden ite burada byk
yanlgya dmt.
Kendindeki hli Ms (a.s.): grp, tam tersi olarak,
Ve ben, onun mutlaka yalanclardan olduunu
zannediyorum." dedi. Oysa yalanc kendisiydi, ancak ne
tuhaftrki o bunu kabul etmiyordu. Akl- cz- ile akl- kll-
anladn zannediyordu.
********* 79


_ ~ ' , - . _. _ , ~ , , . r-
., - ~ ,. ' , ' , , . , =
(Vestekbere huve ve cunduhu fl ard bi gayril hakk
ve zann ennehum ileyn l yurcen.)
(28/39) Ve o ve onun ordular, yeryznde haksz
yere kibirlendiler. Ve kendilerinin, bize dndrlme-
yeceklerini zannettiler.
*********
Firvn ismiyle zuhura getirdiimiz bu sretimiz ve
ordular, kendilerinin kendiliklerinden meydana geldiklerini
zannettiler ve kendilerinde grdkleri nefsi benlikleri ile
kibirlendiler ve bylece nefislerine de zulmetmi oldular.
Onlar zerinde ki program sremiz sona erince, bize
dndrlmeyeceklerini zannettiler. Ama sreleri
dolunca hesaplarn sormak iin onlar da gaybmza aldk.
imdi saltanatlarnn yerlerinde gne ve rzgarlar saltanat
sryor.
te btn bu hususlar birey olarak seyr-u slk
yolunda olan bir kimse iin de, kendi beden mlkndeki
tatbikat geerlidir. Bu yn ile hadiseleri incelemez isek o
zaman biz sadece, bizimle hi ilgisi olmayan baz kimselerin
tarihlerini okumu oluruz. O zaman da Krn- Kermi
farknda olmadan bir tarih kitab haline getirmi oluruz ve
batnna ulamaya yol bulamayz. O zaman en byk kayp
bizim olur. Krn- Kerm tarih kitab deil, hibir eksii
olmayan, Kitb- Mbin, ak olan lemler kitabdr.
*********
= .' , , ' _ , ' . , , ~ ' . ~' :
_, '' =' - , ' ~ .' . ,
Fe ehaznhu ve cundehu fe nebeznhum fl yemmi,
fanzur keyfe kne kbetuz zlimn.
80


(28/40) Sonra onu ve onun ordularn, yakalayp
denize attk. Bunun zerine zalimlerin akbetinin nasl
olduuna bak!
*********
Vakti geldiinde kendilerine verdiimiz sre bitince
onlar olduklar yerde yakalayp lh- deryamza attk.
Zlimlerin, nefislerine zulmedenlerin akbetlerine bak.
*********
-, , ' ' _ ' ., ~ , - . , ' - ~ :
. ,. - , = '
(Ve cealnhum eimmeten yedne ilen nr, ve yevmel
kymeti l yunsarn.)
(28/41) Ve Biz, onlar atee davet eden imamlar
(nderler) kldk. Ve kymet gn onlara yardm
olunmaz.
*********
Onlar da nder, imam drlar, ancak nefs-i emmre
ateine davet eden imamlardr. Kyamet, ayaa kalk gn
onlara Hd ismi ynnden yardm edilmez, Mudil isminin
hkm altna verilir.
*********
- , = ' -, , - - ' ' , .' _ , ' - , . :\
_, ~, , = ' _ - ,
(Ve etbanhum f hzihid duny laneten ve yevmel
kymeti hum minel makbhn.)
(28/42) Ve bu dnyda arkalarndan lneti onlara
ulatrdk. Ve kymet gn onlar, (Allah'n
rahmetinden) uzaklatrlm olanlardandr.
*********
81


' ' - - . _ - .' . ' _ , - ' , . = ' :r
, , - ' - ~ _' ' .' . _ '_. . = '
. . ,
(Ve lekad teyn msel kitbe min badi m ehleknel
kurnel l besire lin nsi ve huden ve rahmeten
leallehum yetezekkern.)
(28/43) Ve andolsun ki evvelki nesilleri helk
ettikten sonra Ms (a.s.)'a, insnlar iin basiretleri
alsn (kalp gzleri grmeye balasn) ve hidyet
rehberi ve rahmet olsun diye Kitb' (Tevrat') verdik.
Umulur ki bylece onlar, tezekkr ederler.
*********
Kitp dem (a.s.)dan beri gelmekte olan halleri
bildiren Tevrattr.
Basiret ilmi, mnda bir idrk editir yoksa mahede
edi deildir nk Mseviyyet mertebesinde gr yoktur.
*********
_ , - _ ' ' , _ . - ' . .' ~ . : ' - ::
_, ' ' _ - : ' - -.
(Ve m kunte bi cnibil garbiyyi iz kadayn il msel
emre ve m kunte mine hidn.)
(28/44) Ve sen (ey Muhammed)! Ms'ya emri
vahyettiimiz zaman, bat tarafnda deildin. Ve sen,
ahitlerden de deildin.
*********
Grld gibi bu yet-i Kermeler de Zt-dir. Zt-
Hakk zuhuru Muhammediyye ye Ms'ya, lh-
hakikatlerden olan Mseviyyet idrak ve ruhunu-emri
vahyettiimiz zaman, daha henz fiziki mn da dnya
82


da olmadndan, hibir tarafta deildin, hatt bat
tarafnda (da) deildin. nk Hakikat-i Muhammediyye
itibariyle btn taraflar senindir.
*********
(Ve lkinn enen kurnen fe tetvele aleyhimul
umur, ve m kunte sviyen f ehli medyene tetl
aleyhim ytin, ve lkinn kunn mursiln.)
(28/45) Ve lkin (birok) nesiller ina ettik
(oluturduk). Onlarn mrleri uzun oldu. Sen
Medyen halk arasnda olmadn (halde), onlara
(sahbeye) yetlerimizi okuyorsun. Fakat (o
haberleri sana) gnderen, Biziz.
*********
Bu yetlerin hitb Efendimiz (s.a.v)in fiziken oralarda
olmay ynndendir, yoksa btn lemler kendisi iin
kendisinin hakiktiyle var edildiinden Mseviyyet
mertebesi ve dier kavimlerin ina edilmeleri de Medyen
halk arasnda olmadn (halde), hakikti
Muhammediyye mertebelerinden bir mertebe olduundan
bu oluumlarn hepsi kendisinden alnmtr. Btn bu
haberleri biz senin btnn dan alp sret-i Muhammediyye
ye (sahbeye) okuyasn diye idhal ediyoruz.
*********
- ~ _ ' ' ,' . , =' . .' ~ . : ' - :
: , _ - _, . _ - , ,, . ' - ' -, . ' : . _ -
. . , , , - '
(Ve m kunte bi cnibit tri iz ndeyn, ve lkin
rahmeten min rabbike li tunzire kavmen m ethum
min nezrin min kablike leallehum yetezekkern.)
(28/46) Ve Biz, (Hz. Ms'ya) nida ettiimiz zaman,
sen Tur Da'nn yannda deildin. Fakat Rabbinden
bir rahmet olarak, senden nce kendilerine bir
uyarc, gelmemi olan bir kavmi uyarman iindir.
83


Umulur ki bylece onlar tezekkr ederler.
*********
Ey Habibim. Ve Biz, (Hz. Ms'ya) nida ettiimiz
zaman, ki, Mseviyyet senin btn- hakikatlerinden bir
hakikattir, sen Tur Da'nn yannda deildin. nk sen
tur dann kendisisin, yannda olmas iin baka bir kimlik
gerekmektedir. Biz, demekteki kasdm ise, Ztmn zuhuru
olan Hakikat-i Muhammediyye olarak, Biz, (Hz. Ms'ya)
nida ettiimiz zaman, fiziken sen orada yoktun.
Rabbinden bir rahmet olarak, sana btn lemlerin
salhiyet-i ve hakikatleri verilmi, olarak habibullah ve Zat
mertebesinden, senden nce kendilerine bir uyarc,
gelmemi olan bir kavmi uyarman iindir. Btn bunlar
bir fikir ve dnce gerektiren hususlardr. Umulur ki
bylece onlar tezekkr ederler. Kendilerini ve bu
hakikatleri kendi bnyeleri iinde deerlendirirler.
*********
, ,, , : - ' . - ,, - , , ,, . . ., ' :
_ , . ., ' , ' : ., ' ' . , ', = ,
_, -, ' _ - ., . : .' ,
(Ve lev l en tusbehum musbetun bim kaddemet
eydhim fe yekl rabben lev l erselte ileyn
reslen fe nettebia ytike ve nekne minel
muminn.)
(28/47) Ve eer elleriyle takdim ettikleri sebebiyle
onlara bir musbet isabet ederse: "Rabbimiz keke
bize bir resl gnderseydin bylece biz, Senin
yetlerine tb olur ve m'minlerden olurduk."
diyecek olmasalard.
*********
Kiilerin, elleriyle takdim ettikleri, olumlu olumsuz
her trl fiilleridir. Burada olumsuz, yani Hakkn tavsiyele-
84


rine uymayan fiillerden bahsedilmektedir. Bu yzden
kendilerine bir musbet isabet ederse: Bundan dolay
zorlandklarnda, bir resl gnderseydin, halbuki her
halka bir rasl gnderilmitir. Ancak onlar inkr etmilerdir.
*********
., ' , '' ' . ~ _ - _ ~ ' , .' ~ ' :.
' . , , ' _ , - _ ._ ' - _ - _ ._
, '' ' = . . ~ , '' _ , _ - _ , - _ ._
. ' __ . ' .
(Fe lemm cehumul hakku min indin kl lev l
tiye misle m tye ms, e ve lem yekfur bim
tiye ms min kablu, kl sihrni tezher, ve kl
inn bi kullin kfirn.)
(28/48) Bylece onlara katmzdan hak geldii
zaman: "Ms'ya verilenler (mucizeler) gibi ona da
verilseydi olmaz myd?" dediler. Ms'ya verilenleri
daha nce inkr etmediler mi? "ki by birbirini
glendirdi (destekledi). Ve muhakkak ki biz hepsini
inkr edenleriz." dediler.
*********
katmzdan hak geldii zaman: Hakk Esmas ynn-
den halka Hakk olarak semvi kitap ve haber mevkiinde
tecelli ettiimiz zaman, inkr ettikleri gibi. As ve beyaz el,
gibi. Ms'ya verilenleri daha nce inkr etmediler
mi? Sonunda biz inkr edenleriz." dediler.
*********
' , - , - ' ~ _ - _.' . . , .' _ :-
_, ' , . . - - , .
(Kul fet bi kitbin min indillhi huve ehd min hum
ettebi hu in kuntum sdikn.)
85


(28/49) (Onlara) de ki: "Eer siz, sdklardan iseniz
Allah'n katndan, o ikisinden daha ok hidyete
erdiren bir kitp getirin, ona tb olaym."
*********
Bu hitab lh-, dorudan Hakktan Peygamberimize
olduundan, de ki, ifadesi kendi zamannda yaayan ehl-i
Kitabadr. Sdklardan, gerek tasdik ehli Sddklardan
iseniz, Allah'n katndan, o ikisinden (Tevrat ve ncil)
daha ok hidyete erdiren, en az Krn- Kerm gib, bir
kitp getirin, bende ona tb olaym." Getiremezsiniz
nk siz beer, nefsinizle yayorsunuz, O kitab- ve
benzerlerini gertirmek iin kiinin lhi nefsiyle yaayp
Habib olmas gerekmektedir.
***********
., - , . , ' . , ~' : ' , ,, ~ . , , ' .' ~
_ - , - . -,, _ , . _ - _ _ - , .,
_, '' =' -, = ' , , . - ' . - '
(Fe in lem yestecb leke falem ennem yettebine
ehvehum, ve men edallu mimmenittebea hevhu bi
gayri huden minallhi, innallhe l yehdil kavmez
zlimn.)
(28/50) Bundan sonra eer sana icbet etmezlerse,
bil ki onlar heveslerine tbdirler. Allah'tan bir
hidyeti olmakszn kendi heveslerine tb olandan
daha ok dallette kim vardr? Muhakkak ki Allah,
zalimler kavmini hidyete erdirmez.
*********
Sana icbet etmezlerse, nk sen sadece Hakk ve
Hdi isimlerinin zuhurusun, onlar ise heveslerine
tbdirler. Bu ise nefislerine ynelmektir, o halde
balantlar nefs-i emmrelerinedir. Nefs-i emmre de
daima, erri emreder. Allah'tan bir hidyeti olmakszn
86


doruyu bulmak mmkn olmadndan, kendi heva ve
heveslerine tb olandan daha ok dallette kim
vardr? Muhakkak ki Allah, zalimler kavmini nefislerine
zulmedenleri ve byklk taslayanlar, hidyete
erdirmez.
*********
. . , , , - ' , = ' , , ' ' =' ~
(Ve lekad vassaln lehumul kavle leallehum
yetezekkern.)
(28/51) Ve andolsun ki, tezekkr etsinler diye sz
(yetlerimizi) ardarda onlara ulatrdk.
*********
Tezekkr etsinler diye, kiinin olmas lzm gelen en
byk hususiyyeti, dnr olmasdr. Bu dncenin z
ise (Marifetullah-Allah bilgisi) tefekkr ve tezekkrdr.
bret ve ilim aksnlar diye ak, ak, sz (yetlerimizi)
gerek kitaplarmzda kelmmzla, gerek peygamberleri-
mizin lisanndan ve gerekse gnllerinize mertebeleri
itibariyle, ard ardna, onlara ve sizlerede, ulatrdk.
*********
., -, , - . , - , _ - .' . ' , ' ,. _, ' ~\
(Ellezne teynhumul kitbe min kablih hum bih
yuminn.)
(28/52) Ondan nce kendilerine kitp verdiklerimiz,
O'na (Kur'n- Kerim'e) mn ederler.
*********
Kur'n- Kerim'den nce kendilerine kitp verdik-
lerimiz, yani gerek mn da zhiren semvi kitaplar,
gnl semsndan btnen, verdiimiz hususi ilham-i
kitaplarmz mertebeleri ile okuyup idrak edenler O'na
(Kur'n- Kerim' e) Zat mertebesinden olduuna mn
ederler.
87



_ ~ ' - . - . ' - , '' , , , ~ _ . , ~r
_, - - , _ - ' ' . ' . _ -
(Ve iz yutl aleyhim kl menn bih innehul hakku
min rabbin inn kunn min kablih muslimn.)
(28/53) Ve onlara (Kur'n) okunduu zaman: "O'na
mn ettik, muhakkak ki O, Rabbimizden haktr. Biz,
ondan nce de muhakkak ki (Allah'a) teslim
olanlardk." dediler.
*********
(Kur'n) okunduu zaman: Ztndan haber veren
hakikatler ald zaman, "O'na mn ettik, derler, nk
henz daha ikn-yakyn mertebesine ulaamadklarndan,
muhakkak ki O, Rabbimizden haktr, diye tasdik
ederler. Biz, ondan nce de, yani yaadmz seyru slk
mertebelerinin, brhmiyyet, Mseviyyet ve seviyyet
mertebelerinde iken de, muhakkak ki beeri benliimizden
soyunup, (Allah'a) teslim olanlardk." dediler.
*********
._ , , ' . _ , .- , ~ ., ., , : ' ~:
., = , , ' ' - - , ' - ~ '' .
(Ulike yutevne ecrehum merreteyni bim saber ve
yedrane bil hasenetis seyyiete ve mimm
razaknhum yunfikn.)
(28/54) te onlardr ki; onlara sabrlar sebebiyle
ecirleri iki kat verilir. Ve onlar, ktl iyilik ile
savarlar. Ve onlara verdiimiz rzktan infk ederler.
*********
Onlara kendi nefislerinden ve halktan gelen
olumsuzluklara, sabrlar sebebiyle, kazanm olduklar
88


ecirleri iki kat dnyada iken mutmain bir klp ve gnl
cenneti ahirette ise, zat cenneti ve lh- mahede,
verilir. Ve onlar, ktl iyilik ile savarlar. Yani
kendilerine ktlk yapanlara dahi iyilik ile muamele
ederler. Ayrca kendilerinde olan nefsi ahlklarn hakkn
ahlkyla deitirirler. Ve onlara verdiimiz maddi ve ilmi
lhiyye, kendini bilme-marifetullah, mnevi ilim olan
rzktan ihtiya sahiplerine karlksz infk ederler.
*********
' ' , '' - ~ , ~ , - ' , - ~~
_ - . , .. , , ~ -: , '' ~ , ' ' '' ~
_, ' ~ '
(Ve iz semillagve arad anhu, ve kl len
amlun ve lekum amlukum selmun aleykum l
nebtegl chiln.)
(55) Ve onlar, bo lf iittikleri zaman yz evirdiler
ve: "Bizim amelimiz bize, sizin ameliniz sizedir.
Selm sizin zerinize olsun. Biz cahillerle (beraber
olmak) istemeyiz ." dediler.
*********
Ve onlar, Hakk ehli olan rifler, Hakkn gayr olan
bo lf her hangi bir ekilde, bilerek veya bilmeyerek,
iittikleri zaman, onlarn tesiri altnda kalmamak iin
hemen, yz evirdiler ve: Hakk ehli "Bizim amelimiz
bize, gaflet ehli olan, sizin ameliniz sizedir. Yaptnz bu
inkr veya isyan amelleri sizin iin selmetse, o zaman bu
Selm sizin zerinize olsun. Biz, byle hareket eden ve
bu kanaatte olan ve nefisleriyle yaayan, cahillerle
(beraber olmak) istemeyiz ." nk bu beraberlik, vakit
katbetmekten baka bir ey deildir, dediler.
*********
_ - , , - ' _ ' : , , ~ _ - , .. : . ~
89


_, . , '' . , ~ , .' ,
(nneke l tehd men ahbebte ve lkinnallhe yehd
men yeu, ve huve alemu bil muhtedn.)
(28/56) Muhakkak ki sen, sevdiin kiiyi hidyete
erdiremezsin. Fakat Allah, dilediini hidyete erdirir.
Ve O, hidyete erenleri daha iyi bilir.
*********
Efendimize (s.a.v) bu yet-i Kerme hitp ediyorsa
bizlere hayli hayli ediyor demektir. Bunun iin kar taraftan
bir alm lzmdr ki o alma hitp edilerek o kii
sylenenleri gnlne alc olsun aksi halde ne sylenirse
sylensin alc olmaynca hidyet ulamaz.
*********
' _ - . = . . : - - , ' _ , . . . , '' ~
_ . . - , ' _ , ~ , ' - ' - ~ , , ' _ . , '
., - ,. , _ ' ' . ' _ - ' _._
(Ve kl in nettebil hud meake nutehattaf min
ardn, e ve lem numekkin lehum haremen minen
yucb ileyhi semertu kulli eyin rzkan min ledunn
ve lkinne ekserehum l yalemn.)
(28/57) Ve: "Eer seninle beraber hidyete tb
olursak, yerimizden atlrz." dediler. Onlar,
katmzdan rzk olarak her eit rnden toplanp,
onlara getirildii haram klnan yerde emin olarak
yerletirmedik mi? Fakat onlarn ou bilmezler.
*********
: . ' , . , - - . = . _- , _ - ' , ~.
' :, . , - . _ - _ . , ' , , ' -
_, ., ' _ ~ .
90


: . ' , . , - - . = . _- , _ - ' , ~.
' :, . , - . _ - _ . , ' , , ' -
_, ., ' _ ~ .
(Ve kem ehlekn min karyetin batrat maeteh, fe
tilke meskinuhum lem tusken min badihim ill
kallen, ve kunn nahnul vrisn.)
(28/58) Ve azarak, maietlerine kretmeyen nice
lkeyi helk ettik. te bunlar, onlarn meskenleri,
onlardan sonra (ok) az bir sre hari, iskn edilmedi
(oturulmad). Ve Biz, onlarn vrisleri, Biziz.
*********
Bizler nasl dny meknnda mesken tutmu isek
rhumuzda bu madde bedenimizde ayn ekilde mesken
tutmutur, ite Cenb- Hakk (c.c) bu iki mesken tutma da
geicidir dikkat edin onlar yine bize dnecektir demektedir.
*********
' , - _ : - , , _ . ~ = ' : , - : . .' ' - ~-
= ' _ , - ' ' - ' .' , , , , ~ , . , .,
., ''= ' , .
(Ve m kne rabbuke muhlikel kur hatt yebase f
ummih reslen yetl aleyhim ytin, ve m kunn
muhlikl kur ill ve ehluh zlimn.)
(28/59) Ve senin Rabbin, lkelere, onlarn ana
ehirlerine, onlara yetlerimizi okuyan bir resl
gndermedike helk edici olmad. Ve Biz, onun halk
zalim olmadka lkeleri helk edici olmadk.
*********
Bizim varlmzda oturmakta olan btn esm-i
ilhyyeye herbirerlerimiz dzeyinde peygamber gelmemek-
le beraber genel olarak gelen bu peygambelerin hkm
91


ierisine hepimiz girmekteyiz.
*********
' , .' , , ~ ' _' . _._ _ - , ., ._ ' -
., = - . : _ = . , ~ - ' ~ ' - ', . ,
(Ve m ttum min eyin fe metul haytid duny ve
znetuh ve m indallhi hayrun ve ebk, e fe l
takln.)
(28/60) Ve size verilmi olan herey aslnda dny
haytnn met'dr (maldr) ve ziynetidir (ssdr).
Ve Allah'n katnda olanlar daha hayrl ve daha
bakdir (kalcdr). Hl akl etmez misiniz?
*********
Yaadmz srece bize verilen madde kaynakl her
ey, nefsi dnya maldr, buradaki ihtiyalarmz gidermek
iindir ve geicidir. Allah'n katnda olanlar ise. lmi ledn
ve marifetullah, bunlarn karl olan zat cennetleri daha
hayrl ve daha bakdir. Bunlar idrakinizle deerlendirip
hl akl etmez misiniz?
*********
_ -, . , , ' ~ ~ ' . ~ _
- , = ' -, , , , . ' , .' , , ~ ' _' . - ' - . -
_, ~ ' _ -
(E fe men vaadnhu vaden hasenen fe huve lkhi ke
men mettanhu metal haytid duny summe huve
yevmel kymeti minel muhdarn.)
(28/61) yleyse gzel vaadde bulunduumuz ve
bylece ona kavuan kimse, dny haytnn met'
(mal) ile metlandrdmz, sonra kymet gn
(hesaba ekilmek zere) hazr bulundurulanlardan
olan kimse gibi midir?
********* 92


_, ' _ .' _ , , = , , ,,' , -, , \
., ~ . , .
Ve yevme yundhim fe yeklu eyne urekiyellezne
kuntum tezumn.
(28/62) Ve o gn onlara (Allah) nida edecek: "Zanda
bulunduunuz Benim ortaklarm nerede?" diyecek.
*********
Grld gibi bu yet-i Kerime de, (Allah) nida edecek:
fadesini baka bir makam olan Ahadiyyet bildirmektedir.
Dnya da iken bana "Zanda bulunduunuz Benim
ortaklarm nerede?"diyecek. Olduunu da O bilmektedir.
*********
.., ' . , = ' , , , ~ _ ~ _, ' ' r
' . , . ' ,, ~ ' , ' ,, ~ ' ,, ~ _, '
. , - , ' .' , , .' ' - : , '
(Klellezne hakka aleyhimul kavlu rabben
hulillezne agveyn, agveynhum kem gaveyn,
teberren ileyke m kn iyyn yabudn.)
(28/63) zerlerine azap sz hak olanlar:
"Rabbimiz, azdrdklarmz ite bunlar. Kendimiz
azdmz gibi onlar da azdrdk. Onlardan ber
olduumuzu (kurtulduumuzu) Sana arz ederiz.
Onlar, bize tapmyorlard." dediler.
*********
, ,, ~ . , , , , ~ , .' , ~ _, :
. . , , , .' , , . , ' . - ' , , '
(Ve kled urekekum fe deavhum fe lem yestecb
lehum ve reavul azbe, lev ennehum kn yehtedn.)

93


(28/64) Ve onlara: "Ortaklarnz arn!" dendi.
Bunun zerine onlar ardlar. Fakat onlara icbet
etmediler ve azb grdler. Keke onlar, hidyete
ermi olsalard.
*********
_, ' , . , ~ ' - , = , , ,,' , -, , ~
(Ve yevme yundhim fe yeklu mz ecebtumul
murseln.)
(28/65) Ve o gn Allah, onlara nida edecek: "O
zaman resllere, ne cevap verdiniz?" diyecek.
*********
O maher gnnde dnyada yaplan fiillerin
deerlendirilmesi yapldnda resllere, ne cevap
verdiniz?" diyecek.
*********
., '.' . , . , , _ -, , .' , .. , , , ~ : , -
(Fe amiyet aleyhimul enbu yevme izin fe hum l
yeteseln.)
(28/66) zin gn artk onlara haberler kapanmtr.
Bundan sonra onlara sorulmaz.
*********
O Maher gn yeni haberler-tecelliler, kapanmtr,
yeni fiillerde ilenmediinden, Bundan sonra onlara
sorulmaz. Ancak eskilerden sorulacaktr.
*********
. _ - ' ~ '' _ ~ _ - .' . _ - ' -'
_, ~ ' _ - ., ,
(Fe emm men tbe ve mene ve amile slihn fe as
en yekne minel muflihn.)
94


(28/67) Artk tvbe eden ve imn edip, slih amel
yapann, bu sebeple felha erenlerden olmas umulur.
*********
Artk tvbe edenden kast her mertebede o
mertebenin tvbesi itibariyledir. Hakikat mertebesinde ise
tvbe, Daha evvelce kendi varlnn kendine-nefsine ait
olduunu zan ederken, gerekte bu varln Hakka ait
olduunu anlamas onun nefs-i benliinden tvbesidir. Bu
tvbeden sonra gerek mn da imn ve hakikati olan
kan edip, ilmi Hakktan, tatbiki kuldan olan, slih amel
yapann, fiillerindeki idrak ve yaantlarndan dolay bu
sebeple felha, nefsinden kurtulua, erenlerden olmas
umulur.
*********
, ' , , ' .' ' - ' . , .' ,' - _ , : . .
., , ' ~ _ '' - . - ' .' ~ ,
(Ve rabbuke yahluku m yeu ve yahtru, m kne
lehumul hyarat, subhnallhi ve tel amm
yurikn.)
(28/68) Ve Rabbin, dilediini halkeder ve seer. Ve
seim hakk onlara ait deildir. Allah Sbhan'dr ve
irk kotuklar eylerden ycedir.
*********
Ve Rabbin, dilediini, diledii ekilde, diledii
mertebede diledii isimlerinin zuhuru olarak, halkeder ve
dilediini Zt- iin, dilediini sfatlar iin, dilediini de
isimlerinin zuhur yeri olmas iin, seer. Ve seim hakk
genelde onlara ait deildir. Bu arada yaptklar fiilleri
itibariyle seim haklar vardr. te bu snrl seimleri
dolaysyla kendilerinde bir benlik oluursa bu irk olur.
Allah mutlak tenzhte Sbhan'dr ve tebhte irk
kotuklar eylerden ycedir.
*********
95


., - , ' - , _ . ' - , - , : . -
(Ve rabbuke yalemu m tukinnu sudrhum ve m
yulinn.)
(29/69) Ve senin Rabbin, onlarn sinelerinde gizli
olan eyi ve alen olan (gizlemedikleri) eyi bilir.
*********
Senin Rabbin, derken kastedilen Muhammed (s.a.v.)
Efendimizdir. Onun Rabb ise Rabbl erbab olan Allahtr,
o ise insanlar iten ihata-sarm olduundan sinelerinde
gizli olan eyi ve dtan da ihata-sarm olduundan alen
olan (gizlemedikleri) eyi de bilir.
*********
_ ~ ' - ' , . - ' . - ' ,
., - ~ . - , ' , ~ ' - ' ~. _ '_.
(Ve huvallhu l ilhe ill huve, lehul hamdu fl l
vel hrati ve lehul hukmu ve ileyhi turcen.)
(28/70) Ve O Allah'tr ki; O'ndan baka ilh yoktur.
Evvelde ve ahirde hamd, O'na aittir. Ve hkm,
O'nundur. Ve O'na dndrleceksiniz.
*********
Vaktim daraldndan ve yet-i Kermelerinde
mnlarnn olduka ak olduundan bundan sonrasnn
sadece meallerini verip neticelendirmek istiyorum.
*********
- _ , ' , , ~ - ' _ - ~ . , . , _
_.' , . , , .' , - ' , ~ - ' _ - - , = ' -, , _ '
., - . :
(Kul e reeytum in cealallhu aleykumul leyle serme-

96


den il yevmil kymeti men ilhun gayrullhi
yetkum bi dy, e fe l tesmen.)
(28/71) De ki: "Grdnz m? Eer Allah geceyi
sizin zerinizde kymet gnne kadar devaml
klsayd, Allah'tan baka size getirecek ilh
kimdir? Hl iitmeyecek misiniz?
*********
- ' , ' , , ~ - ' _ - ~ . , . , _ \
__ , . , , .' , - ' , ~ - ' _ - - , = ' -, , _ '
. , . : -, ., .
(Kul e reeytum in cealallhu aleykumun nehre
sermeden il yevmil kymeti men ilhun gayrullhi
yetkum bi leylin teskunne fh, e fe l tubsrn.)
(28/72) De ki: "Grdnz m? Eer Allah, gndz
sizin zerinizde kymete kadar devaml klsayd,
Allah'tan baka size, iinde skn bulduunuz
(dinlendiiniz) geceyi getirecek ilh kimdir? Hl
grmeyecek misiniz?"
*********
, . ' ' , ' _ , ' , ' _ - ~ - . ~ _ - r
. . , - ' - _ - , - . , . ' -,
(Ve min rahmetih ceale lekumul leyle ven nehre li
teskun fhi ve li tebteg min fadlih ve leallekum
tekurn.)
(28/73) Ve rahmetinden sizin iin, iinde skn
bulasnz (dinlenesiniz) diye ve O'nun fazlndan
isteyesiniz diye geceyi ve gndz kld. Ve umulur ki
siz bylece kredersiniz.
*********

97


_, ' _ .' _ , , = , , ,,' , -, , :
., ~ . , .
(Ve yevme yundhim fe yeklu eyne urekiyellezne
kuntum tezumn.)
(28/74) Ve o gn (Allah) onlara nida edecek
(seslenecek): "Zanda bulunduunuz ortaklarm
nerede?" diyecek.
*********
, .' . , .' ' = , , _- - _ _ - ' ~ . ~
. . , , .' ' - , , ~ _ - ' _ ~ ' . , -
(Ve nezan min kulli ummetin ehden fe kuln ht
burhnekum fe alim ennel hakka lillhi ve dalle
anhum m kn yeftern.)
(28/75) Ve btn mmetlerden bir ahit ekip
kardk (setik). Sonra da: "Delillerinizi getirin."
dedik. Bylece hakkn Allah'a ait olduunu bildiler
(anladlar). Ve uydurmu olduklar eyler onlardan
sapp uzaklat.
*********
, , , ~ _ - , _ , - -, _ - .' .' .
- , - '' . , . ' - ~ .' - . ' - , ' _ - ' , .
- ' . _ . . - -, - ' ' , = ' _ '
_, ~ ' . ~ , .
(nne krne kne min kavmi ms, fe beg aleyhim,
ve teynhu minel kunzi m inne meftihahu le
tenu bil usbeti ulil kuvveti, iz kle lehu kavmuhu l
tefrah innallhe l yuhbbul ferihn.)
(28/76) Krn, Ms ((a.s.))'n kavmindendi. Sonra
98


onlara kar azd. Ona hazineler verdik. yle ki
gerekten onun anahtarlarn mutlaka kuvvetli bir
topluluk zor tayordu. Kavmi ona "Sevinme
(gururlanma), muhakkak ki Allah maranlar
(gururlananlar) sevmez." demiti.
*********
. ~. ' - ' :, . ' , _ . .
: , ' - ' _ ~ ' _ ~ ' , .' _ - : ,, . _ .
_, ' . ~ , . - ' . _. _ ' ' _ , . .
(Vebteg fm tkellhud drel hrete ve l tense
nasbekemined duny ve ahsin kem ahsenallhu
ileyke ve l tebgl fesde fl ard, innallhe l
yuhbbul mufsidn.)
(28/77) Ve Allah'n sana verdii eylerin iinde
bulunan ahiret yurdunu iste. Ve dnydan nasibini
(de) unutma. Allah Teal'nn sana ihsan ettii gibi
sen de ihsan et (karlksz ver). Ve yeryznde fesat
kartma. Muhakkak ki Allah, fesat karanlar
sevmez.
*********
, ' ~ _, ~ _ ~ - ., ._ ' . ' .
_ - . = ' _ - - , _ - : - ' . , - ,
, , ., . _ ~ _ , . ' - ~ , - - ,
., - ~ '
(Kle innem ttuhu al ilmin ind, e ve lem yalem
ennellhe kad ehleke min kablih minel kurni men
huve eeddu minhu kuvveten ve ekseru cem, ve l
yuselu an zunbihimul mucrimn.
(28/78) (Krn): "O ancak bendeki ilim sebebiyle
bana verildi." dedi. Ondan nce, "Allah'n ondan daha
99


gl olan ve ondan daha ok ey toplayan nesilleri
helk etmi olduunu" bilmiyor mu? Ve mcrimlere
gnahlarndan sorulmaz.
*********
Gnahlarndan sorulmaz ifdesi, gnahlar nedeniyle
sorgulanmazlar anlamnda deil de bu gnahlar nedeniyle
direk olarak karlklar uygulanmaya balar mnsnadr.
*********
., , _, ' ' - . , _ - -, _ ~ _ -
.' _ ._ ' - _ - ' ' : , '' , ' , .' ,, ~ '
_,, = ~ _= ~ ' - .

(Fe harece al kavmih f znetih, klellezne
yurdnel hayted duny y leyte len misle m tiye
krnu innehu le z hazzn azm.)
(28/79) Bylece ziyneti ile (byk bir ihtiam ile)
kavminin karsna kt. Dnya haytn isteyenler:
"Keke Krn'a verilenler kadar bizim de olsayd.
Muhakkak ki o gerekten en byk hazzn shibidir."
dediler.
*********
- ' ., . , , , - ' , ._ _, ' ' .
. .' ' . ' ,, = , . ' ~ '' _ ~ _ - _ ' , ~
(Ve klellezne tl ilme veylekum sevbullhi
hayrun li men mene ve amile slih ve l yulekkh
illes sbirn.)
(28/80) Ve ilim verilenler: "Size yazklar olsun! mn
edie ve slih amel yapanlar iin Allah'n sevab daha
hayrldr. Buna, sabredenlerden bakas kavuturul-
maz." dediler.
********* 100


_ - - ' .' ' _. . - . ' .
_, . ' _ - .' ' - - ' . _ - - . , _-
(Fe hasefn bih ve bidrihil arda fe m kne lehu
min fietin yensurnehu min dnillhi ve m kne
minel muntasrn.)
(28/81) Sonra, onu ve onun sarayn yere geirdik.
Onun Allah'tan baka yardm edecek bir (dost) grubu
yoktu ve yardm edilenlerden de olmad.
*********
Konyal M.Vehbinin Byk Krn Tefsiri isimli
eserinden ilgili ksmlar aktaralm;
Kaarn'un helkine birok sebepler varsa da Kaz,
Taberi, Ni-sbr, Hzin ve Medarik'in beyanlarna nazaran
son sebep yledir :
Zekt yeti ahkmna tevfikan Hz. Ms Kaarn'dan
malnn zektn isteyince Kaarn kendi vermekten imtina'
ettii gibi Ben srail'i tevik eder ve Size Hz. Ms her ne
emrettiyse tuttunuz. imdi de malnz elinizden almak
ister. Bunun aresini dnmeli der. nk; her trl
ezay Hz. Ms'ya reva grmekten ekinmez bir mnafkt.
Binaenaleyh; bir fahieye Hz. Ms'ya bayram gn mele-i
nsta iftira etmek zere bin dinar verir ve Kaarn Hz.
Ms'ya bu iftiray yapmakla Ben srail'in zihnini ifal ve
itaattan karacam zannyla mrnn hir gn bayram
mevkiine keml-i azamet ve gururla gelir, Ms (a.s.)
vaaznn zinaya mteallik bahsinde zina eden kimseyi
recmederiz deyince Kaarn Sen zina edersen dahi hkm
yle midir? der. Hz. Ms da Evet. Benim hakkmda da
hkm byledir deyince Kaarn Ben srail senin hakknda
filn hatunla zina etti diyorlar dedi, hatunu ard. Lkin
hatun doruyu syleyip Kaarn'un iftira etmek zere
kendisine bin dinar verdiini aktan beyan etmekle
Kaarn'u rsv ve Hz. Ms'y tebrie etti. Cenab- Hakkn
hakk izhar ettiine krolmak zere Hz. Ms secdeye
101


kapand, Kaarn'un helkini Rabbisinden istedi. Cenab-
Hak arz Hz. Ms'-nn emrine muti' kld. Ben srail Hz.
Ms tarafna geti. Kaarn'un yannda yalnz iki kii kald.
Ms (a.s.) arza emretti. Kaarn'un olduu taraf hareket
etti, Kaarn yere batt. Ben srail'in sfehas Hz. Ms
Kaarn'un malna tama' etti. Helkine sebep oldu demeleri
zerine Hz. Ms kendiyle beraber Kaarn'un bilcmle
emvalinin batmasn Cenab- Hak'tan istirham etti, bilmum
mal da beraber batt, herkes errinden kurtuldu. nk,
hibir eseri kalmad, ancak helki; ilyevmilkyam leme
darb- mesel olarak kald. Zira; nifakn neticesi helk ve
felkettir. te lemde her zaman ehl-i imn ya kar bir
takm mnafklar bulunmaktadr.
*********
_ - - ' .' ' _. . - . ' .
_, . ' _ - .' ' - - ' . _ - - . , _-
(Ve asbehallezne temennev meknehu bil emsi
yeklne vey keennellhe yebsutur rzka li men
yeu min bdih ve yakdiru, lev l en mennallhu
aleyn le hasefe bin, vey keennehu l yuflihul
kfirn.)
(28/82) Ve dn onun yerinde olmay temenni
edenler, sabahlaynca "Vay! yleyse Allah,
kullarndan dilediinin rzkn geniletir ve daraltr .
Eer Allah bizi nmetlendirmi olmasayd, mutlaka
bizi de yere geirirdi. Vay! Demek ki kfirler, felha
ermez." dediler.
*********
., , . _, ' ' , - ~ . ~. ' : . .r
_, = . ' - , ' - ' ' . _._ , ~
(Tilked drul hretu necaluh lillezne l yurdne
uluvven fl ard ve l fesd, vel kbetu lil muttekn.)
102


(28/83) te bu ahiret yurdu ki onu, yeryznde
stn olmak ve fesat karmak istemeyenlere tahsis
ederiz. Akbet (gzel sonu) mutteklerindir.
., , . _, ' ' , - ~ . ~. ' : . .r
_, = . ' - , ' - ' ' . _._ , ~
(Men ce bil haseneti fe lehu hayrun minh ve men
ce bis seyyieti fe l yuczellezne amils seyyiti ill
m kn yameln.)
(28/84) Kim iyilik ile gelirse o taktirde ona, ondan
daha hayrls vardr. Ve kim ktlk ile gelirse, ite o
zaman kt amel yapanlar "yaptklarndan bakas ile
cezalandrlmazlar.
*********
_' - - _ ' : ' . = ' : , ~ _ ' . .~
_: _ , _ - , '' . .' ~ _ - , ~ _ . _
__, , -
(nnellez farada aleykel kurne le rdduke il
medin, kul rabb alemu men ce bil hud ve men
huve f dallin mubn.)
(28/85) Muhakkak ki Kur'n' sana farz klan, elbette
seni dnlecek yere dndrecek olandr. De ki:
"Kimin hidyet ile geldiini ve kimin apak dallette
olduunu, Rabbim daha iyi bilir."
*********
. .' . ' : , ' _ = , . , ~ . : ' - .
_, ' ' , ,= _ ., . : : . _ - - ~
(Ve m kunte terc en yulk ileykel kitbu illrahme-
ten min rabbike fe l teknenne zahren lil kfirn.)
103


(28/86) Ve Rabbin tarafndan sadece bir rahmet
olarak, bu kitbn sana ilka edileceini
(ulatrlacan) sen mit etmezdin. yleyse sakn
kfirlere yardmc olma!
: ' . - . - ' .' , _ ~ : . , . .
_, ' _ - _ ., . . : . _ ' _ : , '
(Ve l yasuddunneke an ytillhi bade iz unzlet
ileyke vedu il rabbike ve l teknenne minel
murikn.)
(28/87) Ve Sana indirildikten sonra, Allah'n
yetlerinden sakn seni alkoymasnlar. Ve Rabbine
davet et. Ve sakn mriklerden olma!
*********
. - ' . ~ ' , ' - ' _ - _ . . ..
- , ' , ~ ' - ' - , ~ . : '' _._ _ ,
., - ~ .
Ve l tedu meallhi ilhen har, l ilhe ill h, kullu
eyin hlikun ill vechehu, lehul hukmu ve ileyhi
turcen.
(28/88) Ve Allah ile beraber baka bir ilh'a dua
etme (ibadet etme). O'ndan baka ilh yoktur. O'nun
vechi hari herey helk olucudur. Hkm O'nundur.
Ve O'na dndrleceksiniz.
*********
Senin ztnda zten mevcut olan baka yerlerde
arayarak arma ve arsan da zten yoktur.
**************
Sohbet tarihi (06/07/2007) Pazar, balang
(02/03/2008) Pazar biti, kavack stanbul.
104


(Heze min fazl rabb) rabbimize krederiz nihayet
bu kitabmznda zetle bylece kayd neticelenmi oldu.
Cuma Ramazann yirmi ikinci gn.
Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.
(Terzi Baba Tekirda) (10/08/ 2012

KAYNAKA


1. KRN VE HADS :
2. VEHB : Hakkn hibe yoluyla verdii ilim.
3. KESB : allarak kazanlan ilim.
4. NAKL : Muhtelif eserlerden, Mesnevii erif,
nsn- Kmil, Fussul Hikem ve
sohbetlemizden mahede ile toplanan ilim.


DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ


(Gnlden Esintiler)

1. Necdet Divan:
2. Hacc Divan:
3. rfan Mektebi, Hakk Yolunun Seyr defteri:
4. Lbbl Lbb zn z,(Osmanlcadan eviri):
5. Salt- Namaz ve Ezan- muhammedide Baz
hakikatler: ngilizce, spanyolca
105


6. slmda Mbarek Geceler, bayramlar ve
Hakikatleri:
7. slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi):
8. Tuhfetul Ukiyye, (Osmanlcadan eviri):
9. Sre-i Rahmn ve Rahmniyyet:
10. Kelime-i Tevhid, deiik ynleriyle:
11. Vhy ve Cebril:
12. Terzi Baba (1) ve Necm Sresi:
13. (13) On ve Hakikat-i lhiyye:
14. rfan mektebi, Hakk yolunun seyr defteri ve
erhi
15. 6 Pey- (1) Hz. dem Safiyyullah (a.s.)
16. Divn (3)
17. Kevkeb. Kayan yldzlar.
18. Peygamberimizi rya-da grmek.
19. Sre-i Feth ve fethin hakikat-i.
20. Terzi Baba Umre (2009)
21. 6 Pey-(2) Hz. Nh Neciyyullah: (a.s.)
22. Sre-i Ysuf ve dervilik:
23. Demez dosyas:
24. 6 Pey-(3) Hz. brhm Hallllah: (a.s.)
25. Kle ve incir dosyas:
26. Bir zuhrtn dndrdkleri:
27. Gen ve elmas dosyas:
28. Krnda Tesbh ve Zikr:
29. Karnca, Neml Sresi:
30. Meryem Sresi:
31. Kehf Sresi:
106


32. stiare dosyas:
33. Terzi Baba Umre dosyas: (2010)
34. Bakara dosyas:
35. Ftiha Sresi:
36. Bakara Sresi:
37. Necm Sresi:
38. sr Sresi:
39. Terzi Baba: (2)
40. l-i mrn Sresi:
41. nci tezgh:
42. 4-Nis Sresi:
43. 5-Mide Sresi:
44. 7-Araf Sresi:
45. 14-brhm Sresi:
46. ngilizce, Salt-Namaz:
47. spanyolca, Salt-Namaz:
48. Franszca rfan mektebi:
49. 36-Ysn, Sresi:
50. 76-nsn, Sresi:
51. 81-Tekvir, Sresi:
52. 89-Fecr, Sresi:
53. Hazmi Tura:
54. 95-Tn, Sresi:
55. 28- Kasas, Sresi:
56. rfan-Mek-er-Franszca-Baba:
57. 20-T H Sresi:
58. Mirat-l-rfan-ve-erhi:
107


59. 6 Pey-(4) Hz. Ms Kellmullah: (a.s.)
60. 6 Pey-(5) Hz. s Rhullah: (a.s.)
61. 6 Pey-(6) Hz. Muhammed: (s.a.v.)
61. Bir ressam hikyesi:
63. nci mercan tezgh
64. lm hakknda:
65. Reehattan blmler:
66. Risle-i Gavsiyye:
67. 067-Mlk Sresi:
68. 1-Namaz Srereleri:
69. 2-Namaz Srereleri:
70. Yahova ahitleri:
71. M-Geceler-Fran-les-nuits:
72. man bahsi:
73. Cell ve kram:
74. 2012 Umre dosyas:
75. Glen-i Rz erhi:

Mektuplar ve zuhuratlar serisi:

81- 12- Terzi Baba-(1)
82- 39- Terzi Baba-(2)

-----------------------------
Terzi Baba nternet dosyalar-
-----------------------------

108


83-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-3-
84-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-4-
85-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-5-
86-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-6-
87-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-7-
88-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-8-
89-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-9-
90-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-10-
91-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-11-
92-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-12-
93-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-13-
94-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-14-
95-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-15-
96-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-16-
97-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-17-
98-Terzi-Baba-Mek-ve-zu-Ke-Kara-bi-dosyas-18-
99-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -19-
100-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -20-
101-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -21-
102-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -22-
103-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -23-
104-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -24-
105-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -25-
106-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -26-


109




NECDET ARDI

Bro : Erturul mah.
Hseyin Pehlivan caddesi no. 29/4
Servet Apt.
59 100 Tekirda.

Ev : 100 yl Mahallesi uur Mumcu Cad.
Ata Kent sitesi A Blok kat 3 D. 13.
59 100 Tekirda


Tel (ev) : (0282) 261 43 18
Cep : (0533) 774 39 37

Veb sayfas: Amerika: <http:// necdetardic. org/

Veb sayfas: Amerika: <www.necdetardic.info>

Veb sayfas: Almanya: <www.terzibaba.com>

Radyo adresi (form): <terzibaba13.com>
nternet, MSN Adresi:
Necdet Ard <terzibaba13@hotmail.com

110