ATATRKN SAMSUNA IKII

VE
VAHDETTN
BLM-20
Mustafa Kemal ve evresinin para iylerini yneten Mahzar
Mfit aresizlik iindedir. Kimden bor isteyeceklerini, neyi
karylk gstereceklerini bilememektedirler. Mahzar Mfit'in
skntsn Mustafa Kemal giderir. Mahzar Mfit olay yyle
anlatyor:
"Satlacak, savulacak bir eyimiz de yoktu. Benim bir altn saat
ksteim vard, hatta onu dahi nakte tahvil etmitim.
te, ben bu dnceler iindeyken !aa"nn beni aradn
haber verdiler. #anna $ittim. !aa, adeta sevinerek%
&ahzar &'it tamam, yol (aramz var, dedi ve%
)l sana bin lira*
diyerek (ara destesini uzatt. )miyane tabiri ile a'alladm+
'akat, bir hayli de $eni bir ne'es aldm.
!aam, nasl oldu bu,
-edim. !arma ile dudaklarn ka(ayarak%
zmn ye, ban sorma*
dedi. .abii bir de'a daha bu (aray nereden bulduunu !aa"ya
sormadm. )ncak ve muhakkak ki iime ve zihnime ukde
olmutu." / )$e , s. 012.3
Mahzar Mfit'in merakn yllar sonra Cevat Dursunoglu
giderecektir. Cevat Dursunoglu, Mahzar Mfit'in meraktan
kurtaran aklamay Milli Mcadelede Erzurum adl eserinde
yyle yapmytr:
".arih, )ustos aynn sonlarna doru. Sivas kon$resi 4yll
aynn drdnc $n to(lanacak. !aa hareket hazrlnda.
imizden !aa ile en ok 56zm temas ediyordu. Bir $n birka
arkada, 7ecati"nin evinde to(lanmtk. 8 $n &usta'a 5emal
!aa"nn yanndan $elen 56zm, arkadalara !aa"nn yola
kmasn salamak iin bizim (ara temin etmek vazi'emiz
olduunu hatrlatt. 9aten nizamnamede temsil heyetinin
masra'larn karlamak devini &da'aai :ukuk tekilatna
vermiti.
8 zamanlar bunu &da'aai :ukuktan baka bir yer
ya(amazd. :albuki o $n &da'aai :ukuk"un elinde yalnz
seksen lira kadar bir (ara vard. 8 zamana kadar halktan
to(layabildiimiz yz liray br vilayetlerden kon$reye $elmi
olan azalarn yerletirilmesi, tel$ra' muhabereleri $ibi acele
ilere harcamtk. :i birimizde de (ara yoktu.
:e(imiz kutl6yemut yaayabiliyorduk. !aa"ya hi olmazsa bin
lira kadar bir (ara temin etmeliydik. 7ereden, Byle mhim bir
zamanda cemiyetin (araszln kimseye syleyemezdik. Bu
bizim iin bir zaa' olurdu. lk tedbir olarak he(imiz oluk
ocuumuzun ziynet eyasna ba vurma hatrladk. 5adnlarn
$zyalarna bakmayacaktk. ;akat bularn da boynunda,
kolunda ne varsa he(si muhacirlikte ekmek (aras olarak sar'
olunmutu. :e(imizi bir dnce ald. -aha balan$ta bu
kadar kk bir ey karsnda bunalrsak, byk ii nasl
baaracaktk,
:eyeti 'aali 6zasndan emekli binba Sleyman Bey, :zr $ibi
imdadmza yetiti. :er m6nasyla k6mil bir insan olarak
tandmz Sleyman Bey nasl kmazda olduumuzu $rerek%
<ocuklar ben bu iin aresini buldum. Benim tasarru' edilmi
dokuz yz liram var. Ben altm yan $emi bir adamm.
)llahn rzasndan, milletin selametinden baka bir dileim yok.
Ben bu (aray size veririm. Bu (aray verdiimi ne !aa ve ne de
baka hibir kimse bilmeyecek. leride &da'ai :ukuk"un (aras
olursa verirsiniz. 8lmazsa helal olsun. Ben devletin verdii
tekat ayl ile $einir $iderim dedi.
:e(imizin $zleri yaarmt. Bu adsz byk adam, bizi o
$nk en byk kay$mzdan kurtarmt.
8 $n Sleyman Bey (aray $etirdi. #z lira kadar da
aramzdan to(layarak, bin lira ya(tk ve 56zm delaletiyle
!aa"ya ulatrdk. 56zm dnte !aa"nn ok memnun
olduunu sevinerek anlatt." /=evat -ursunolu, &illi &cadelede
4rzurum, )nkara, 0>?@,s.0A1B0AC.3
Mustafa Kemal'in Sivas'ta geen gnleri para bakmndan
Erzurum'dan pek farkl degildir. Heyeti Temsiliye
toplantlarnn yapldg gnlerde yayanan ilgin olaylar
Mahzar Mfit yyle anlatyordu:
"* 4mirber )li"ye emretti%
)li bize birer ekerli kahve ya(.
)li%
!aam, eker yok, sade ya(aym m,
-eyince, !aa $lerek yzme bakt%
=anm &ahzar &'it niin eker aldrmyorsun,
-edi, ben de $lerek
#arn inallah aldrrm*
dedim ve ilave ettim%
:ele imdi sade ielim*
4mirber )li sade kahveleri (iirmek zere odadan ktktan
sonra, !aa, mahzun mahzun $zlerini $zlerimde dolatrarak%
;arkndaym. #ine zrtledik*
4vet (aam, hem zrtledik, hem de mevcut (aramz eker
almaya msait deil. Deker ok (ahal.
=evabn verdim. !aa%
Bu (ara iine bir are bulmalyz.
-iye mrldanrken, :srev Sami hemen atld%
!aam ne diye dnyoruz, #arn 8smanl Bankasndan,
EeFiden ve sair ecnebi messese ve bankalardan istikraz ya(alm.
Bana da tekli' (ek cazi( $elmi olmal ki%
Gayet muva'k. :em de (ek kolay.
-edim. &usta'a 5emal birden kalarn att%
5atiyyen olmaz. Buna msaade edemem.
-iyerek $ayet sert bir sesle devam etti%
9aten stanbul bize =el6li diyor, bir de bankalar ve ecnebi
messeseleri soyuyorlar, diye aleyhimizde bin trl eraci'
neredilmesine 'rsat veremeyiz*
:srev Sami de, ben de%
4kya demesinler, =elali demesinler, bunlarn he(si $zel,
'akat a m kalacaz,
diye sorduk. !aa%
) ma, nasl kalrsak*
diyerek bahsi kesti*" /&. &'it 5ansu, a$e,s. 2@>B21H.3
Sivas Kongresi sonunda, parasal sknt yine gnn konusu
olmuytu. Ankara'ya gitmek iin gereken parann bulunmas
konusunda Mahzar Mfit'in bankalardan bor alnmas
dyncesine kary Mustafa Kemal'in endiyeleri ayagdaki
konuymadan anlaylmaktadr.
"* )nkara"ya $itmek zaman yaklayor. :azrlanmak iin
l6zm $elenlere emir verdim. Sen de kesenin azn a bakalm*
Ben han$i kesenin azn, az alacak kese mi var,
&usta'a 5emal !aa Dakay brakalm, yol iin (ara l6zm,
mevcudumuz nedir,
Ben :an$i mevcut, bir iki liramz varI
&usta'a 5emal !aa are dnelim.
Ben aresi, bankalardan biraz dn (ara almak,
&usta'a 5emal !aa Bu kat"iyen caiz deildir. &alJma bize,
stanbul, yani ;erit !aa =el6li ekyas diyordu. Dimdi de
bankalar soymaa baladlar diye aleyhimizde (ro(a$andalara
balarlar. Baka bir are dnelim.
Ben Bankalardan :eyeti .emsiliye namna bor almalyz.
Dahsmz namna alrz. &esela ben, sen veya dier bir arkada
bankadan (ara istikraz edemez miyiz, Buda m soy$unculuk
addedilecek,
&usta'a 5emal !aa edebilir amma, bizim vaziyetimiz buna
msait deil+ ahsmz namna da olsa, yine umumuza temil ile
soy$unculua baladlar derler.
Ben o halde baka are ne olabilir,
&usta'a 5emal !aa rica ederim, bununla da sen me$ul ol,
bir are elbette bulursun. 4vvela )nkara"ya kadar ne masra'mz
olacak, saniyen burada tesviye edilecek borcumuz elbette var,
miktar nedir, :ul6sa, burada bor brakmayarak bizi
)nkara"ya kadar $trecek (arann miktar ne olmak lazmdr,
Bunlar bir hesa( emeli, sonra ona $re (ara tedarikini
dnmeli. )rtk sen, bunlar dn ve ehemmiyetle me$ul ol.
Ben dneyim, 'akat dndm tatbik iin mdahale
etmeniz l6zm. )ksi takdirde her bulunacak areye bir mahzur
bulacak olursanz bu i hallolunmaz.
&usta'a 5emal !aa artk bilmem, ne ya(arsan ya(+ sen de
mahzurlar benim kadar elbette dnrsn." / )$e, s. ?@?B?@K.3
&usta'a 5emal !aann yannda bulunanlardan &azhar &'id
/5ansu3 Bey, arkada olan 8smanl Bankasnn Sivas Dubesi
&drnden, kendi adna bir miktar bor (ara almak iin
$iriimlerde bulunur. &evcut otomobile $erekli benzin ve
lastii salamak iin, o $nlerde Sivas"ta otomobile sahi( tek
kurulu olan )merikan 8kulunun bayan mdrne
bavurulur.Bayan mdr, (ara karl benzin ve lastik
vermelerinin mmkn olamayacan, bu nedenle (ara
verilmesinde srar edilmemesini syleyerek, verdii benzin ve
lastikler iin (ara kabul etmemektedir. Sonuta, alnan benzin ve
lastikler iin (ara kabul etmediklerine dair )merikan 8kulu
&drnden bir yazl bel$e alnr. Bu konuda &azhar &'id
Be yle demektedir % /Lehbi =em )kun, "Sivas 5on$resi", s. 01@3

"Biz (arasz istemiyoruz, onlar almyor, evet amma, ileride ne
olur, ne olmaz, onlar bizim srarmza ramen (ara
almadklarna dair elimizde bir vesika bulunsun."
&evcut otomobil ile yola kmak zere ya(lan hazrlklar
sonulanm+ 'akat yolculuk iin $erekli (ara, 8smanl Bankas
&drnn hasta olmas nedeniyle bankaya $elememesinden
tr salanamamt. &azhar &'id /5ansu3 Beyin anlarn
izlemeye devam edelim % /Vehbi Cem Aykun, "Sivas Kongresi", s. 1763
":er ey hazrland. )rtk yarn hareket ediyoruz. ;akat btn
mevcut nakdimiz ancak yol iin yirmi yumurta, bir okka (eynir
ve on ekmee yettiinden, bunlar aldrdk. 9ira banka mdr
bu$n de $elmezse yolda btn btn a kalma ihtimali de
vard. /Banka mdr hastadr, evinden kamyor.3
Bu$n de direktr $elmedi. Gnderdiim haberde yarn
dokuzda hareket edeceimizi bildirdiimden, sabah hemen
karanlkta, yani sekizde bankaya mutlaka $elerek icabn icra
edecei ve bizi teyide bulunaca cevabn aldk.
;ilhakika hareketimiz $n, sabah sekizde yzba Bedri Bey
ile bankaya $ittik. &azhar &'id /5ansu3 Bey, daha nce Bitlis
Lalisi olduu iin "Bitlis eski valisi" imzasyla bir senet tanzim
edildi. Bedri Bey de tccardan diye ke'il oldu, bin liray aldk.M
Bu koyullar altnda 18 Aralk 1919 gn Sivas'tan ayrlan
Mustafa Kemal Paya, beraberindekiler ve Heyeti Temsiliye
yeleri, eyitli glklerle dolu uzun bir yolculuktan sonra, 27
Aralk (9 gn) gn Ankara'ya varmylard. Ankara'da halkn
bagylar ve merkezi Ankara'da bulunan 20. Kolordu
Komutan Ali Fuat (Cebesoy) Payann destegi ile geiytirilen
gnler, Anadolu btnleyme hareketinin en son halkas Byk
Millet Meclisinin almasyla gerekleyebilecektir. (4rsal #avi, )$e
S. >13
Sivas'ta yaplan Heyeti Temsiliye toplantlar Trk Milli
Kurtuluy Savay tarihi bakmndan byk nem taymaktadr.
Bu toplantlarda yaplan grymelerde ele alnan mali konular
Kurtuluy Savaynn o gnlerdeki mali sorunlarn ortaya
koymaktadr. 26 Kasm 1919 tarihinde Mustafa Kemal'in
baykanlgnda yaplan ikinci oturum tmyle mali sorunlarn
tartylmasyla gemiytir: Oturum Kzm (Karabekir) Paya'nn
yu sorularyla almytr:
"1- Cihat askeriye hkmet, jandarma daha ne kadar vakit
bu vaziyette intizar edebilir? Tahsisat alamyoruz. Bilhassa
kolordular. Bizi ne kadar besleyebilir?
2 Eger tahsisat yoksa, bogaz toklugu ne kadar mddet idame
edilebilir?
3- Bogaz toklugu idamesi mddetince anaryi olmadan
hizmete devam edilebilir mi Bu sualleri, verilecek karar iin,
bendeniz gayet mhim gryorum." /Nlu demir, :eyetBi .emsiliye
.utanaklar,s.00A.3
Kzm Paya'nn bu sorularna cevap bulabilmek, mali
sorunlar zme kavuyturabilmek iin oturumda uzun
grymeler yaplmytr. Bu konularla ilgili olarak Heyeti
temsiliye tutanaklarnda ilgin bilgiler bulunmaktadr.
Grldg gibi stiklal harbini Atatrk'le birlikte bizzat
yayayanlar zar zor kahve buluyor ancak ve ne yazk ki
kahvenin yekerini bulamyorlar. Arabalarna benzin alamyor,
yol paras bulamadklar iin gnlerce yola kmaktan geri
kalyorlar. Bankalardan araya ricaclar ve kefiller sokarak
yahslarna aldklar paralarla dillere destan bir mcadeleyi
yrtmeye soyunuyorlar..
Bu yanl ve canl tarihi bir kenara itiyoruz ve bey
meczubun Gayri resmi tarih yazyoruz samalgna itibar
ediyoruz bu tarihte de sandklar dolusu altnlardan
bahsediliyor!!
Bu ne biim bir ayptr ve ne biim bir gnahtr dynebiliyor
musunuz?
Bir gruh yiyecek iecek kahvenin yekerini daha bulamadan
savayan insanlar yok etmek iin elinden geleni yapacak
sonrada kahraman olacak savayanlar ise kk grlecek!!
stiklal savay bu milletin diyiyle trnagyla verdigi bir savaytr
ve yzyllarn en nemli hadiselerinden birisidir. Tarihte
bylesine iygale ugramy bir millet'in, bylesine bir kurtuluy
savay vererek istiklaline kavuytugu grlmemiytir.
Trk'n kurtuluy savayn yok farz etmek ve bir sonraki
sayda hainligi ile ilgili belgeleri yaynlayacagmz Vahidettin'e
mal etmek isteyenlerin Trk Milletine bir kinleri mi var ki
Tarihimiz byle saptryorlar?
1996 ylnda ayn tartymalar yayanmyt. stelik o yllarda
Vahidettin'i savunanlar bunu Milliyetilik lkclk adna da
yapyorlard. Bu gnde halen Milliyeti lkc oldugunu
syledigi Vahidettincilik yapanlar var. Sayn Alparslan
Trkey'e "lkc Vahidettinci olabilir mi?" diye sordum.
"Hayr olamaz" dedi. stegim zerine Trkeli gazetesinin
tarihli saysnda Sayn Alparslan Trkey'le bir mlakat yaptk.
Kendisine "Efendim Bandrma Vapurunun yekli yemali
hakknda tartymalar var siz bu konuda ne dynyorsunuz"
dedigimde bana "kmy ya sen ona bak. ster gemiyle gider
ister uakla ister helikopterle kar Atatrk Anadolu ateyler
ierisindeyken hem saraya kary hem dymana kary byk bir
mcadeleyi gze almy ve yola kmytr. Atatrk olmasayd
Ankara'nn dogusu Ermenistan Bats Yunanistan olurdu."
Dedi. Hatta bir gn ~efendim Atatrk'n en sevdiginiz sz
nedir" Diye sordum. Bana "Atatrk'n her sz gzeldir.
Atatrk Trk milletini diriltmiytir. Hangi szn alrsan al bir
birikimin bir dehann eseridir. Atatrk Trk milletinin
lmsz nderidir." Dedi.
Basn ve Televizyon kuruluylar byk lde Milletler aras
yirketlerin Trkiye iin oluyturdugu senaryoyu empozede bir
ara olarak kullanlyor. Her seferinde gndemi degiytirmek,
Trk ocuklarn zehirlemek Trk ve Atatrk dyman
yapmak iin bir yol bulunuyor.
Aradan dokuz yl geti Vahidettin meselesi bir daha stlp
yine Trk Milletinin nne konuldu.
yin garibi hi akla gelmeyecek bir yey oldu ve Halk Ecevit
kydan kyeden o dnemle bir akrabalk tesis etti ve
Vahidettinci oluverdi. Demek ki senaryo hep iyleyecek!
Gelecek saymzda Vahidettin'in yaptg ihaneti belgeleri ile
sizlere sunacagz. Bylece bu tartymalar noktalanmy olacak.
Eger bu konuda tartymaya cesareti olan varsa hodri meydan.
Vahdettin tartymalarndan ulaytgmz sonu Cumhuriyeti
ykmaya alyanlarn savunucularndan ok daha fazla gayretli
ve gerekleri ters yz etmede mahir olmalardr.
Dnme, devyirme, gayri Trk, iybirliki yazarlar ve szde fikir
adam geinen zevat Vahdetini neden hakl karmakla
vazifelerini icra ediyorlar. nk gaye Vahdettini hakl
karmak degil, Trk devrimini kk dyrmek,
anlamszlaytrmak, Trk milletini iybirlikilerin safnda dynr
hale getirmektir! Trkiye de artk tartyma dnemi bitmiy
oluyturulan gndemlerle gerekleri ve gerek gndemi
degiytirme milleti gnlk gereklerin dyna ekerek aslnda
nemsiz hadiselerle ugraytrma dnemi baylamytr. Vahdettin
meselesinin gndeme taynmasnn sebebi de budur. Bu ynyle
bakldgnda Vahdettini savunanlarn aslnda neye hizmet
ettiklerini hemen fark edersiniz.
VAHDETTN NEY YAPMADI?
600 yllk bir hanedann sonuncu sultan, ngitereye yu iki
satrlk mektupla iltica etmiytir: (..Bykolu O )tatrk )nadoluPda s. ?C.3
-ersaadet $al ordular Bakumandan
General :arrin$ton cenablarna
stanbulPda hayatm tehlikede $rdmden n$iltere devleti
'ahimesine iltica ve bir an evvel stanbulPdan mahalli ahara
naklimi talebederim e'endim.
Kendisine de fazla gveni yoktu. Padiyah oldugu gnlerde,
tebrik iin huzura kan eyhlislam Musa Kzm efendiye yyle
demiytir:
~Ben bu makam iin hazrlanmadm. ocuklugumdan beri
vcuta rahatsz oldugumdan laykyla tahsil edemedim. Sinim
kemale erdi (57 yaynda idi). Dnyada bir emelim kalmad.
Biraderlerle (Veliaht Yusuf zzettin) hangimizin evvel
gidecegimiz malum olmadgndan bu makama intizarda
degildim. Fakat takdiri ilahi ile tevecch etti, bu agr vazifeyi
deruhte ettim. ayrmy bir haldeyim, bana dua ediniz. /&ahmut
5emal nal, Son Sadrazamlar s. 2H>K.3
Sabk Adliye Nazr brahim Beye de yunlar sylemiytir:
~Aczim var, korkuyorum. Maddeten hibir yeyden korkmam.
Fakat agr bir vazife deruhte ettim. Allahtan korkarm. Bu saray
bizim baba ocagdr, biz byle yeyleri anlarsnz. Odalardan
birinde dogmuyum, birinde bymym, birinde pederim vefat
etmiy, birinde amcam yahut birader bir yey oluy. Elhasl biri feci,
biri ruhperver. Bunlar grdke mteheyyi oluyorum. /&ahmut
5emal nal, Son Sadrazamalr s. 2H>@.3
Sultan Vahidettin, yetersizligini bildigi halde myavirlerini iyi
seememiytir. Harpten sonra ttihat ve Terakki iktidar yklnca,
etrafnda yalnz ittihat dymanlar kald. Gerek galip devletleri,
gerekse bu dar evresini memnun etmek iin ,zaten hoylanmadg
ittihatlara kary amansz bir mcadele almasn tasvip ve
teyvik etti. Mebusan Mecilsini de feshettikten sonra artk eyitli
fikirlerin tartylmasna da imkn kalmyor, sadece tek dynce
biiminin temsilcisi olan dar evresinin etkisine kaplmy
bulunuyordu.
nnde iki yol vard: dgymek veya uyuymak. O ikinci yolu
seti. Yaradlyndaki ve yetiymesindeki yatknlk ile evresinin
uygunlugu Vahidettini bu yne itiyordu.
Norbert Von Bischoff ~Ankara adl eserinde, Vahidettinin bu
yola srkleniyini ok gzel inceler ve yyle der: ~u var ki,
ngiltere ile yaplan gizli mzakereler, padiyahn btn yagl
tekliflerine ragmen, bir adm ileri gitmiyordu. ngiltere, asla
aceleye lzum grmyor ve nasl olsa elinin ve hkmnn altnda
bulunan bir mparatorluk ve hkmet ile herhangi bir
mukaveleye giriymekle Arabistan, nasya ve slam politikas
hakknda ileride tatbik edebilecegi kararlar, nceden
gleytirmek istemiyordu.
Hem neden ngiltere; padiyah ile mukaveleye giriyecekti ki,
gerek padiyah, gerek imparatorluk zerinde hibir mukavele
yapmakszn da, diledigi gibi ve istedigi mddete tasarruf etme
imknna fiilen malik bulunuyordu. Bu basit sual, padiyahn
aklna bir trl gelmemiyti. Bunun iindir ki, setigi politik
platform zerinde yrtmege alytg aksiyonun faydaszlgn
bir trl anlamamyt. Vahidettini bu yanly yoldan evirecek
adam yok degildi. Fakat ne yazk ki, koca Osmanl
mparatorlugu iinde ancak ihtiyar Tevfik Paya ile, budala Ferit
Payaya inanyordu.
Bayndan sonuna kadar Kuvayi Milliyeye kary durmas oka
bu politik inanyndan geliyorsa, biraz da Mustafa Kemal
Payadan korkmasndandr. Mustafa Kemal Payadan bekledigi
tehlike, onu, hibir meziyeti olmadgn bile bile Ferit Payaya
daha fazla sarlmak zorunda brakyordu. Tevfik Payann
dirayetine ise gerekten inanyordu. Oturdugu tahtn sallantsn
iyiden iyiye duydugu bir zamanda, kullanacag adamlarda
aradg en byk nitelik elbette ~sadakat olacakt. /Sabahattin Selek,
)nadolu htilali, Burak #aynevi, ?. Bask, stanbul &atbaas, 0>@C, s. ?1.3
Btn memleket bir lm kalm mcadelesi iinde yayarken,
Padiyahn Yldz saraynda oturmas, payitaht halknn aclarnn
azalmasna bile yaramamytr. Sultan Vahidettin 1920 ylnda akl
etmedigi yeyi, iki sene sonra yapmak zorunda krald. Hem bu
defa stanbulu, sarayn, saltanatn ebediyen terk ediyor ve
milletinin kucagna degil, dymannn himayesine sgnyordu.
Milli Mcadelenin devam mddetince, hibir n sz konusu
edilmemekle beraber, en yiddetli mcadele Vahidettin ile Mustafa
Kemal arasnda cereyan etmiytir. nk, mutlaka biri digerini
tasfiye edecekti ve her ikisi de bunu gayet iyi biliyordu.
Vahidettin, stanbulda kalmak ve Kuvayi Milliyeye kary
davranmakla, partiyi daha baylangta kaybetmiytir. Halbuki
stanbulun iygaline (16 Mart 1920) ve hatta bir sre sonraya
kadar, Vahidettinin elinde tahtn kurtaracak byk bir frsat
vard: Anadoluya gemek. Yigite vatan savunmasna katlmak.
Yldz saray yerine Ankarada bir konakta oturmak.. Vahdettin
bunu yapabilirdi ancak yapmamytr. Eger bu dirayeti
gsterseydi Mustafa Kemal Paya, Zat- ahanenin nihayet bir
sadrazam olurdu. /Sabahattin Selek, )nadolu htilali, Burak #aynevi, ?. Bask,
stanbul &atbaas, 0>@C, s. ?1B?C.3
TARH VE DNCE DERGSNN DDALARI
yle arada bir kan dergileri araytrdk elimeze Tarih ve
Dynce Dergisi, Temmuz- Agustos 2005 says geti. MANET
~BEN HAN DEGLM /#orulmadk :ala .artyoruz, say % @H, s. 21.3
Altnda Vahidettin'in hain olmadgn belgeleriyle
aklayacaklarndan bahsediyorlar..
"Hangi belgeye gre Vahidettin Hain degilmiy bir grenelim
bakalm" diye dergiyi baytan sona inceliyorsunuz hibir belge
yok. Hatta ngiliz belgelerinden sz ediliyor ancak byle bir
belgede grlmyor.
Hamasi laflardan sonra yu iddialar okuyoruz.
1- Eski Baybakan Blent Ecevit: "Ben Vahdeddin iin hibir
zaman vatan haini demedim. nk ne zor koyullar altnda
padiyahlk yaptgn biliyorum. lke iygal altndayd, ordusu
kalmamyt. Yine de nemli iy yapt. Kurtuluy Savay'na
aktan olmasa bile belirgin yekilde destek oldu. stanbul'dan
ayrlacag zaman devletin elinde klliyetli altn ve para vard.
O, ok az bir miktar ald. stese tmn alabilirdi. Saygdeger
bir davranyta bulundu." /)yn zamanda Baknz 20 .emmuz 2HHK &illiyet3
Gazeteci Ylmaz etiner: "O gnlerin agr yartlar iinde
Atatrk de "Hain, sefil" demiy olabilir. Ama ayn kelimeleri
bir dynn, kimler kimler iin sylemedi. Sultan Vahdeddin
bence vatan haini degil, aciz, hasta bir padiyaht." /)yn zamanda
Baknz 20 .emmuz 2HHK &illiyet3
2-Sadrazam Tevfik Paya'nn oglu ve kendisinin de yaveri olan
Ali Nuri Paya: "O'nun ektigi acy tarihte hibir hkmdar
ekmemiytir! Vahdettin, padiyah sfatyla kamad! zerinden
syrdklar btn sfatlarn iinden kendisine kalan fert
hakkyla akp gitti."
3-Mediha Sultanzade Sami Bey'in Londra'da ikmet eden
oglu Rkneddin Sami Bey: "Biz devlet ve milleti koruyan bir
paratonerdik. Bir gn geldi, devlet ve milletin varlgna
yldrm dyecek oldu. Onu biz zerimize ektik. Biz yandk,
fakat devlet ve millet kurtuldu. Mhim olan da buydu. Ben
neticeden yine de memnunum."
4-Vahdeddin'in torunu Hmeyra zbay : "Bykbabam ve
bizler, iin sylenenleri bir yerde affediyoruz. nk byle
konuymaya mecburlar. Trkiye'ye bir sembol gerekiyordu.
Atatrk sembol yapld. Bayka bir sembol yok. Ailemiz,
komnizm dynda, memlekete faydal olacak bir rejime sayg
duyar. Bykbabam iin sylenen vatan hainligi sulamasn
asla kabul edemeyiz. Bir bayka konuda hain olanlar kabilir
ama, vatan haini asla kmaz!"
5-Prof. Dr. Ahmet Akgndz : "1922'den sonra Vahdeddin
hakknda sylenen hibir itham tarihsel kaynak olarak kabul
etmiyorum. Siyasi demeler belge olmaz. Vahdeddin ok iyi
yetiymiy bir diplomattr. Vatan iin hayatn, slalesini feda
etmiytir." /)yn zamanda Baknz 2A .emmuz 2HHK, 9aman3
6-Prof. Dr. Murat Belge : Baz tarih kitaplarnda Vahdettin ve
digerleri hakknda yanly bilgiler var. deolojimize gre aklar
karalar tespit ediyoruz. ocuk o kitab okuyunca bizim
istedigimiz yekilde yunlar iyi yunlar kt diyecek. II.
Abdlhamid de benzer sulamalara maruz kald. Abdlhamid,
belki daglan imparatorlugu kurtarmann yolunu slam Birligi
olarak dynd. Abdlhamid gereki ve kafas alyan bir
adamd." /)yn zamanda Baknz 2A .emmuz 2HHK, 9aman3
7-Tarihi Cemal Kutay : "Elbette hain degildi. Dnyann en
namuslu adamlarndan biriydi. lrken yastgnn altndan
paraszlktan alamadg ilalarnn reeteleri kt. Bunu Tark
Mmtaz Gztepe anlatyor. Ve cenazesini rehin ettiler San
Remo'da. Akrabalar, arkadaylar cenazeyi kardlar da
gmld. Bunlar hakknda hkm verebilmek iin nce bilgili
olmak lazm. . Mustafa Kemal ne yazk ki kendi Nutkunda
Milli Mcadele'nin kuruluyunu hakiki olarak anlatmamytr."
()yn zamanda Baknz 2A temmuz 2HHK Sabah, &ehmet )tlan, "Lahdettin )tatrk"e
ka (ara verdi,"3
8-Murat Bardak : ~Vahdettin her yeyin bittigi bir anda, 4
Temmuz 1918'de tahta geti, ay sonra, 30 Ekim'de Mondros
Mtarekesi'ni imzalayp teslim olduk. Yani, dnya savaynn ve
yenilginin Vahdettin ile hibir alkas yoktur. Hakkndaki tek
belgesel biyografiyi yazmy bir kiyi olarak yunu syleye bilirim:
Osmanl tarihinin en yanssz hkmdardr, her insan gibi o da
baz hatalar yapmytr; ama memleketini seven bir kiyidir ve
ihanetle hibir alkas yoktur.
9-Prof. Dr. Mim Kemal ke : ~Vahdettin, Mustafa Kemal'i
Samsun'a gnderirken, Mustafa Kemal'in ne yapacagn gayet
iyi biliyordu. Ve bu projeye de sadece onay vermekle kalmad,
para da verdi. Ancak, bunu saraya yakn evrelerin telkin ve
hatta tazyikiyle yapt. Bir yerde bu iye zorland. Mustafa
Kemal'in idam fermann onaylamas ise tamamen ngiliz
basksnn bir sonucudur. /)yn zamanda Baknz 2K .emmuz 2HHK
9aman, 4krem -umanl "&edyann .arih ile mtihan"..3
DDALARIN BR KISMINA CEVAP
VAHDETTNN TESLMYETLG
ngilizler, Anadolu'ya kary yrtlecek askeri bir harektn
btn sorumlulugunu zerlerine almak, Trkler'i
Anadolu'dan tecrit etmek istemektedirler. Diger mttefiklerine
karyda bu hususta kat davranrlar. 16 Ocak 1919 tarihli Harp
Bakanlg'nn gry incelemege degerdir.
"Mtarekenin uygulanmasn saglama sorumlulugu, tek
bayna ngiltere Krallk Hkmetine ait olacaktr. Bu maksatla
gerekli grlecek byle bir askeri hareketin yrtlmesine
ngiltere, mttefiklerine sormakszn her zaman yetkilidir."
16 Aralk 1918 gn General Milne raporunda zetle yunlar
yazyor "Padiyah Osmanl Devletinin idaresinin mmkn
oldugu kadar abuk ele alnmas iin Britanya Hkmetinden
istirhamda bulundu. Britanya memurlarnn kontrol iin
Anadolu'ya gnderilmesini ve Britanya subaylarnn idareye
yardmc bulunmalarn rica etti." /n$iliz Bel$eleri Qasshke, Gottard
.rk 5urtulu Sava ile il$ili n$iliz bel$eleri B....5. )nkara 0>103
Tabii ki Sultann bu kadar dirayetsiz ve korkak olmas
dymann gcn artrmy yakyksz davranylarda
bulunmalarna yol amytr. Devletimizin askerlerine
bakanlarna saygsz ve ayaglayc hareketlerde bulunmalarn
temin etmiytir.
Nitekim Ocak 1919 tarihinde ngiliz Mareyali Allenby,
Osmanl Hariciye Nazr Mustafa Reyit Bey'le, Harbiye Nazr
Abdullah Paya'y ayakta ok agr hakaretlerle azarlamy;
sonrada kapy gstermiyti. Geri bu nazrlar hemen o saatte
istifa ettiler; ancak ygl kuvvetlerinin davrany degiymedi.
stedikleri anda Sadrazam ve byk rtbeli nazrlarn
odalarna dalyorlar; onlara en agr hakaretleri yapyorlard.
Biraz direnen nazrlar, itile kalkla sokaklarda srklenerek
Malta'ya srgne gnderiliyordu.
Ancak Vahidettinden en ufak bir ses dahi kmyordu.
Evet, stanbul'a "Bir imparator gibi giren Fransz Generali
D'Esperey" en st komutan gibi grnebilir. Gerekte duruma
egemen olan General Milne'dir. Milne, daha baynda bagmsz
davranma emrini almytr. Bunun yarattg srtymeler
karysnda Lloyd George, 15 Eyll 1919'da Claemencu'ya
"stanbul'da bir Fransz komutann bulunmasnn,
ngiltere'nin slm dnyasndaki nfuz ve onuruna vurulan bir
darbe olacag"n yazmy ve bunu Fransa'ya kabul ettirmiytir.
Amiral Caltrope, 6 Kasm 1918'de ngiltere Yksek
Komiserligi'ne atandg gn Lord Balfaur'dan "Trklerin
yaknlayma ve dostluk kurma taleplerine soguk davranlmas"
hususunda talimat alr. Kasm'da gnderdigi mektupta bu
talebini pekiytirir.
13 Kasm 1918'de ngiliz askerleri stanbul'u iygl ettikleri
zaman "Trklerin agr bir yekilde cezalandrlacaklarn
onlara duyurmak" talimatn almylardr.
Amiral de Robeck, 15 Aralk 1919'da "Geende Sultan
benimle grymek istedi, reddettim." diye Dyiyleri
Bakanlg'na yazar ve "yi yaptnz" cevabn alr. Mttefik
subaylar bile sayg kabul edilir dyncesiyle selmlk
trenlerinde bile hazr bulunmama karar alrlar.
VI.'nc Mehmet Vahidettin ise, mtarekenin ilk gnnden
baylayarak ngiltere ile dostluk baglarnn
kuvvetlendirileceginden bahseder ve 21 Mart 1919'da, ngiltere
Yksek Komiserligi danymanlarndan Hohler'i huzuruna
kabul etmek istedigini bildirir. Fakat ngiltere Dyiyleri
Bakanlg, Padiyah'n bu istegini reddeder,
Padiyahn ngiliz Yksek Komiseri le Yaptg Grymeyi
Taner Baytok'un ngiliz belgelerine dayanlarak hazrlanan
eserinden aynen aktaryorum:
"20 )ustos akam zeri !adiah srasyla ;ransz, talyan ve
n$iliz #ksek 5omiserleini #ldz Saraynda kabul ederek,
kendileri ile bir sre $rt. Grmeler zel olmakla beraber,
ni'orma $iyilmesi hari resmi kabullerdeki seromoni aynen
uy$uland. -ileri Bakanl $revini de zerinde bulunduran
Sadrazam da $rmelere katld.
Bu, 20 4yll 0>0? den beri bir n$iliz temsilcisinin Saraya ilk
$irii ve )miral Sir de Eobeck"le Sultan Lahdettin"in ilk
$rmesi idi. !adiahn salar tamamen beyazlamt. -aha
odaya $irdii andan itibaren heyecanl hali dikkati ekiyordu.
Grmenin banda, kendini tutmaa almas ve heyecan
sebebiyle, zntl ve ekin$en bir ekilde kelimeleri $lkle
kullanyordu. Grme ilerledike kendine olan $veni artt,
'akat sonuna kadar alak sesle konumaa devam etti ve
$zlerini $enellikle yerde $ezdirdi. Szleri tercme edilirken ise
(encereden darya bakyordu. Birka kere ya(t ince es(iri ile
$rmelerin havasn biraz olsun ha'i'letti. Bu anlarda
$zlerini kaldryor ve yz bir $lmsemeyle aydnlanyordu.
Grme ?H dakika kadar srd. Sultan Lahdetin ile de Eobeck
arasnda Sadrazam tercmanlk ya(yordu.
Sultan Lahdettin .rkiye"nin son on yl zar'nda ok ac $nler
$eirdiini, ancak iinde bulunduklar ayn mesut $eleceklerin
kl bir balan$c olarak kabul ettiini syledi. &acera
dkn bir avu insan tara'ndan memleketin 'elakete
srklendiini ac bir dille tenkit etti. .rkiye"nin bana btn
bu 'elaketleri $etiren $rubun $erek .rklerle il$isi yoktu. Bu
$ru( .rkiye"de kutsal saylan ne varsa he(sini ayaklar altna
almt. <inenen eylerden biri de $eleneksel n$iltere dostluu
idi. )slnda .rkiye"nin idam hkm demek olan bir
antlamaya imza koymak emrini $elecekte n$iltere"nin
yardmna $vendii iin vermiti. .rkiye yaralanmt ve
yaralar derindi. #aayabilmesi iin bir dostun elinden tutmasna
ihtiya vard. Bu yardm &tte'iklerin kolekti' yardmndan ok,
n$iltere"nin destei eklinde olmalyd.
Sultan Lahdettin"i byk bir nezaketle sonuna kadar dinleyen
)miral Sir de Eobeck, btn )vru(a"nn har(ten yaral ktn,
.rkiye"nin iyi bir idare ile, dier memleketler kadar kay(larn
tela'iye muktedir olduunu, kalknma hamlelerinde btn
memleketlerden yardm $receini i'ade ile $rlenleri
:kmetine bildireceini syleyerek !adiahn yanndan
ayrld. Sultan Lahdettin #ksek 5omiseri 'azla tuttuu iin
"dertlilerin enesi dk olur" diyerek zr diledi." /.aner Baytok,
n$iliz 5aynaklarndan .rk 5urtulu Sava, Banur &atbaas, )nkara, 0>1H, s. 02?B
02K3
30 Mart 1919 da Osmanl Padiyah Vahidettin Damat Ferit
Paya araclgyla ve kendi el yazsyla ngiltere Yksek
Komiseri Amiral Calthorpe'a bir neride bulunuyordu.
Vatansever bir Trk evladnn okurken tylerinin diken diken
oldugu neri yuydu:
"1- Ermenistan, (Dogu Anadolu'dan verilecek topraklarla)
bagmsz veya zerk bir Ermeni Cumhuriyeti haline
getirilecektir.
2- ngiltere, Trkiye'nin bagmszlgn ve i gvenligini
korumak, gerektigi yerleri 15 yl sreyle iygal edecektir.
3- ngiltere, Osmanl bakanlklarnda ngiliz msteyarlar
bulunduracaktr.
4-ngiltere, her ile bir baykonsolos atayacaktr. Bunlar 15 yl
sreyle vali danyman olarak grev yapacaklardr.
5-Belediye ve parlamento seimleri, ngiliz konsoloslarnn
kontrol altnda yaplacaktr.
6-ngiltere'nin, devlet merkezinde ve illerde maliyeyi
denetleme hakk olacaktr."
Bu neri savsaklanmy ve Trklerin kaderinin konferansta
belli olacag sylenmiytir.
TRK MLLETNE OLAN NEFRETNZN SEBEBN
AIKLAYIN!!!
ybirlikiler Trk ocuklarn zehirleyerek Trk milletinin
verdigi kurtuluy savayn yok sayyor ve bu zehiri krpecik
beyinlere zerkediyorlar. Onlarn asl ugraytklar yey Atatrk
degil Atatrk'n g aldg Trk milletidir. Atatrk dymanlg
yaparak Trk ocuklarn 1500 yl sonra Trk ad ile
kurabildikleri, hrriyetlerini elde edebildikleri devletlerine ve
milletlerine dyman etmeye alyyorlar. Atatrk'e atanlara
bakn hi birisi Trk degildir.Hepsi sapk fikirlere ve yayantya
sahip meczuplardr.
Biz herkesin milletine, milliyetine, inanlarna sayg duyarz.
Ancak benim tarihim, benim milli kimligim, benim yce dinim
adna konuyan bu yahslardan ricam benim adma, degil
ilerinde yayattklar gerek kimlikleri adna konuymalar
drst olmalardr.
Herkesin krdg fndklarn kabugu cebimizde. Herkesin asl,
nesli hangi amalarla meydanda dolaytklarn, hangi amala
Vahidettincilik, iybirlikilik vd yaptklarn gayet iyi biliyoruz.
BU HANET YAPANLAR YAN TRK'N KURTULU SAVAINI
YOK FARZ EDEREK VAHDETTN'E MAL ETMEK STEYEN,
TARHMZ TERS YZ EDEN, KORKAKLARI KAHRAMAN,
GEREK KAHRAMANLARI SE YOK FARZETMEYE
ALIANLAR, ASLINDA TRK MLLETNE OLAN KNLERN
KUSUYORLAR.. N ASLI ESASI BUDUR. AMA TRK
OCUKLARINDAN NTKAM ALMAK ONLARDA MLL UUR
OLUMASINI NLEMEKTR.
SEVGL OKURLARIMIZA TEEKKR EDER SAYGILAR
SUNARIM.
BU KTAPTAN STEDKLER BLMLER STEMZ KAYNAK
GTERMEK SURETYLE KULLANABLRLER
TANER NAL