ATATRKN SAMSUNA IKII

Blm 11
Acaba Padiah Vahidetti mta!e"ede #$!a #"da!%a bile
&e'mi mi(
Vahdetti M)#ta*a Kemal%i Aad$l)+a &de!i!"e acaba
a"l,, )c)da bile $) "edi#ie ta-,! "$+a!a" Milli
Mcadele+i balataca.,, bil#e+di acaba &de!i! mi+di(
#"da!%a bile &e'me+i dme+e Aad$l)%+) tamam,+la
"a*ada #ile!e" taht,, tac,, ")!ta!ma /eie de
Vahidettide bah#edi+$!)01
2&ili0le! &eli! &elme0 &!me +$lla!, a!a+,/ daha hi'bi!
tale/ +$""e bile T!"i+e%+i blme -e /a!'ala!a a+,!a!a"
2&ili0le!e te#lim etme /la,, "edi#i #)a3 14 +,l 2&ilte!e
Sm!&e#i $lma+, "ab)l etme+e !a0, $ld).)) be+a,,
im0ala+a!a" 2&ili0 "$m)ta,a te#lim ede bi! h"5! a#,l
$laca"ta Aad$l)%+a &e'i/ b) -ata, ")!ta!aca"(
Acaba Vahidetti b)) bi! #ai+e bile dd m(
Vahidetticile!i AMA6I ATATRK V7 TRK
M2887T2N2N 9APTI:I M2882 M6A;78792 9<K =AR>
7;7R7K BU M2887T2N TAR2?2N2 T7RS 9> 7;7R7K
M2882 UUR SA?2B2 <8MASINI @N87M7K3 97N2 B2R
2ST2K8A8 SAVAI 287 KARI KARI9A KA8;I:I
>AMAN BATAN KA9B7TM2 V7 K7N;2N7 AV7N2
KA8MAMI B2R RU? ?A82N7 SA?2P <8MASINI
SA:8AMAKBB Me#ele Vahidettii "$!)ma" de.il Milli ))!)
+$" etme" 2#ti"lal #a-a,, +$" *a!0 etme" T!" '$c)"la!,,
Ma")!tlat,!ma"BBB
Nite"im baa!,l, da $ld)la!1 B) & T!"i+e +ie bi! i#ti"lal
#a-a, ile "a!, "a!,+ad,! -e e +a0," "i T!" Milletii hali
1C1C T!"i+e%#ide"i tabl$da *a!"l, de.ildi!B
B) hale a#,l &eldi"( 2te b+le &eldi" -e hale b+le
&idi+$!)0BB
ATATRK87 SAMSUNA IKAN8AR
Aad$l) t$/!a"la!,, +a!,#,a +a", blm +et"i ala,
i'e!i#ie ala3 -e b) &ei alada i&alci de-letle!i i#te.i
d$.!)lt)#)da d0eleme &eti!me#i i#tee M1 Kemal%i
"a!a!&ah,da ) "iile! +e! al,+$!d)D
1- Ordu Mfettii: Tugeneral Mustafa Kemal
2- Kurmay Bakan: Kurmay Albay Kam !"irik# !$zmir
Valisi ve Trakya Mfettii Umumisi olmutur#
%- Kurmay Bakanl &mir 'ubay: (stemen )ayati ! Sonra
Cumhurbakanl *zel Kalem Mdr olmutur)
+- Kurmay Bakan ,ardm-s: Kurmay ,arbay Me.met Arif
! Ayc Arif diye mehurdur. $zmir suikastinde aslmtr)
/- )arekat 0ubesi Mdr: Kurmay Binba )sre1 !2erede#
! srev !erede" Muhtelif #ykel3iliklede bulunmutur)
4- T563u K5mutan: Binba Kemal !"5an# ! Kor$eneral
Kemal %oan)
7- 'alk $leri Bakan : "r8 Albay $bra.im Tali !*ng9ren#
! Varova &l3ilii ve milletvekillii ya'mtr)
:- 'alk ileri Bakan ,ardm-s: "r8 Binba ;efik
!'aydam# ! #avekil iken 9lmtr)
<- Baya1er : ,ba =e1at Abbas !2rer# ! #olu milletvekili
olan Cevat Abbas)
1>- Kurmay ,ardm-s : ,ba Mmta
11- Kurmay ,ardm-s: ,ba $smail )akk
12- &mir 'ubay: ,ba Ali 0e1ket !*nderse1#
1%- Kararga. K5mutan: ,ba Mustafa ?asfi !'s5y#
1+- $ae !besin ileri# 'ubay : (stemen Abdulla.
1/- 0ifre-i : Kati6 @aik !Aybars#
14- 0ifre ,ardm-s : Kati6 Memdu. !Atase1#
17- 0ifre ,ardm-s : (stemen Arif )ikmet ! Askeri (ar$3
Tm$eneral ikmet !er3ek3i)
1:- 0ifre ,ardm-s: Temen Muaffer !Kl3E ! Selek) s. *+, v.d.- Kili)
s. +.- Aydemir /+.0+)) 11. +.) Ulu) s. 2, v.d.- Atatrk3le Samsun3a 3kanlar hakknda $eni
bil$i i3in bkz" %r. 4ethi Tevetolu3nun 5Atatrk3le Samsun3a Akanlar5 yaz serisi. Trk
Kltr %r. Say" 6*) 6,) 67) 68) 62 )60) 66) .,.)
M*ettili" em!ie -e!ile i"i K$l$!d)da Si-a#%ta"i III1
K$l$!d) K)madal,., mhal idi1 M1 Kemal Paa, b)
")madal," i'i #e'ti.i Alba+ Re*et FRe*et BeleE Be+ de
M*ettili" "a!a!&5h, ile bi!li"te Aad$l)%+a &idi+$!d)1
B) Aad$l) +$lc)la!,da bah#ede!"e M1Kemal Paa, )
#0le!ii hat,!lamama" mm" de.ildi!D
GMili Mcadele+e be!abe! bala+a +$lc)la!da ba0,la!,3
milli ha+at, b) &" 6)mh)!i+ete -e 6)mh)!i+et
"a)la!,a "ada! &ele te"amlat,da3 "edi *i"!i+at -e
!)hi+at,, ihata#, h)d)d) bitti"'e3 baa m)"a-emet -e
m)hale*ete &e'mile!di!1G
B) #0le!le3 /he#i0 a!ala!,a #$!ada "at,la +$lc)la!da
da ba0,la!, "a#tedili+$!d)1 !Sabahattin Selek) A$e s. *+7)
ATATRK SAMSUNA IKARK7N M2887T2N ;URUMU
Millet +$!)lm)t)! +$!&)d)!1 Sadece 9eme%e &ide a#"e!
#a+,#, H1IJJ1JJJ%di! -e IJJ1JJJ "iii &e!i dd. tahmi
edilme"tedi!1 Aelele!de #a"at +a!al, -e bi! ",#,mda a",lda
+$"#)d)!1 Ae!i#i i#e "a+,/t,!1 B)la! T!" '$c)"la!,d,! -e he!
T!" e-ide bi! i"i &e' 9emede &e!i dmemiti!1
Sa!,"am,ta 1JJ1JJJ A#"e!imi0 d$a!a" lm3
Aali'+ada Kaalda A!a/ 'lle!ide T!"le! adeta #$+ ",!,ma
).!at,lm,t,!1 ?e! $ca.a ' be ate dmt!1 1H ehit -e!e
ailele! bile -a!d,!1 !#enim rahmetli eimin dedesinin +* kardei birinci dnya
sava ve 9ncesinde birer birer ehit oluyor. %edesinin annesi ve babas bu acyla 9lyor.
%edesi de +9 yanda yetim kalyor. :ahmetli dede anlatrken 3ok ac duyar) $9zyalar
i3erisinde 5Kardelerim) Annem) #abam) he'si $9zmn 9nnden birer birer kay' $ittiler
ya'ayalnz kaldm5 derdi. Allah rahmet eylesin.#
Milleti "a*a#, "a!,,"t,!1 Milli ))! "almam,t,!1 ;i ad,a
ibi!li"'ili" +a/,lma"tad,!1 B) edele millet #a-ata +aa
de.ildi!1 ;a.la!3 a#"e! "a'a"la!,+la d$l)d)!1 M)#ta*a Kemal
Paa3 Sam#)%da ?a-0a%+a &ide!"e3 H4 Ma+,# 1C1C &
b)) 'a!/,c, bi! !e.ie ta," $l)!1 9$lda "'c" bi! ta!la
/a!'a#,da 'i*t #!e bi! "+l+e !a#tla!1 A!ala!,da )
"$)ma &e'e!D
M)#ta*a Kemal Paa G?eme!i3 dma Sam#)%a a#"e!
',"a!aca"1 Bel"i b)!ala!, he/#ii i&al edece"1 Se i#e !ahat
!ahat t$/!a., #!+$!#)(G
K+l GPaa PaaB Se e di+$!#) bi0 ' "a!dat,"1 2"i de
$.)l -a!d,1 9eme%de3 Ka*"a#%ta3 aa""ale%de he/#i elde
&itti1 Bi! be "ald,m1 Be de +a!,m adam,m1 7-de #e"i0 "#0
+etimle3 ' d)l "alm, "ad, -a!1 ?e/#i de beim #aba,
)c)a ba"a!la!1 imdi beim -ata,m da3 +)!d)m da aha )
ta!la, )c)B ;ma $!a+a &elice+e "ada! bede ha+,!
be"leme11G !%oan Avcolu) Mili Kurtuluu Tarihi) +6,63den) +..83e) Tekin yayn evi) $stanbul
+.62) s..9..)
9))# Nadi -e a!"adala!,3 2#tab)l%) i&ali 0e!ie
A"a!a%+a "a'a!"e +$lda ).!ad,"la!, B)da"la! K+de
#ilahl, "+lle! ta!a*,da "a!,la,!la! &e!i#ii 9))# Nadi
+le +a0a!D
G,a.u ay6 5lmasn ama u k9ye gelirken sila.l bir t56lulukla
karlanmaklm neden gerektiB
)i3 beyefendiC Ma1erli g9rdn bilerD bu k9y-e k5ru-u
ya6lm insanlar8 "5aldr ki sie g9re deilD fakat 5rtalkta ne
5lduu belirsi iler d9ny5r8 Onun i3in k9y-e kulam
kiritedirD 5lur 5lma iin bu k9ye bulamamas i3in ite b9yle
dikkatli bulunuy5ru da 5ndan8 !Do.an Avc,o.lu, s.909)
Ee gibi ilerB
*n-e ekya mekiya gelebiliy5r8 Basknlardan masknlardan
k5rkulabilir8 '5nra $ngililer gele-ekD gide-ek diy5rlar8 '5nra
Armae taraflarna &rmeniler gelebilirD s5nra $stanbulFda iler
5lmuC bi istiy5ru kiD dnyada ne 5lursa 5lsunD fakat bu k9ye
bulamasn8
$stanbulFda bir eyler mi 5lmu dedinB (3 be gndr geiy5ru
da .aberimi y5k8 A-aba ne gibi eyler 5lmuB
$ngililer $stanbulFu a6tetmiler galiba8 Gek iyi bilmiy5rum
ama buraya kadar ite bu 3eit .aberler geldiC
"urum tamamen aydnlanmt8 K9yn uyank .areketiD
9ellikle biim gibi $stanbulFun igali ileri ile ilgili 5lanlara
kar idi8 Budaklar K9yn b9yle kark 1e k3-k ilerden
alaraga tutmak istiy5rlard8 Bilerin kimler 5lduklarm
bilselerD belki ellerimi k5llarm balayarak .aklarmda
akllarn-a uygun g9re-ekleri .er.angi bir muameleyi ya6maya
kalkrlard8 0u ru.sal duruma g9re burada 5r durulurdu8
)eriflere .i3 renk 1ermedik amaD durumun b9yle 5lduu
anlaldktan s5nra 5rada kalmaya 3almann da .emen .emen
imkan y5ktuC
)ay1anlarma bindik 1e srrm a3a 1urmayarakD t6k
kurbanlk k5yunlar gibi y5lumua de1am etmeye k5yulduk8
0imdi yine .alkn 9nnden ge3iy5rduk8 Onlar .ala anlamam
1e inanmam g9lerle bie baky5rlardH
Aad$l) hal", &e!'e"te t"emiti!1 Kedi mal, -e ca,da
te hi'bi! e+ i'i d-me+e i#te"li de.ildi!1 9a")/ Kad!i3
G9abaGda Aad$l)%+a "$a milli+et'i a+d,, +al,0l,.,,
b)!)" bi! ii! dili+le alat,!D
HK9yl Biliy5rum beyimD sen de 5nlardansn emmeC
Kemalist aydn Onlar kimB
K9yl A.aD Kemal GaaFdan yana 5lanlarC
Kemalist aydn $nsan Trk 5lur da Kemal GaaFdan nasl yana
5lmaB
K9yl Bi Trk deili ki beyim8
Kemalist aydn ,a nesiniB
K9yl Bi $slam el.amdlilla.C 5 senin dediklerin
)aymanaFda yaarlarC
&er bie afer nasi6 5lursa bile kurtara-am eyD yaln bu
ss t56raklaD bu yal3n te6elerdir8 Millet neredeB O .en
5rtada y5ktur 1e 5nuD bu Bekir Aa1ularD bu 'ali. AalarD bu
Ieyne6 KadnlarD bu $smaillerD 'leymanlarla yeni batan
ya6mak gereke-ektirH8
Aad$l)%da he0 bi! millet +$"t)!3 e!a* ibi!li"'idi!K
9a")/ Kad!i Ka!a$#ma$.l)3 b)) ac, ac, +a0a! -e hal"a
+abac, a+d,, b)da #$!)ml) t)ta!D
HAnad5lu88 "mana akl 9reten mftlerinD dmana y5l
g9steren k9y aalarnnD .er gelen yama-yla bir 5lu6
k5musunun maln talan eden kasaba erafnnD asker ka3an
k5ynunda saklayan ina- kadnlarD frengiden burnu 39km
sa.te s5fularn tredii yer burasdr8
BuradaD byklarn makasla kr6t diye ni-e fikir 1e mit d5lu
Trk gen-inin kafasD ta altnda eildi8 Burada y dmana
d9nkD ni-e 1atan m-a.itleriD sa1unduklar kimselerin eliyle
arkadan 1uruldu8 Burada milli bamslk semb5lnn y5lu ka3
defa kesildi 1e ka3 defa 5turduu e.rin etraf isyan sila.laryla
3e1rildi8 Burada benD 1atan delisiD millet di1anesi burada ben
.ar6 mall A.met =emal ya6ayalnm8
Bunun nedeni Trk aydn gene sensinJ Bu 1iran lke 1e bu
y5ksul insan kitlesi i3in ne ya6tnB ,llar-aD yyllar-a 5nun
kann emdikten 1e 5nu bir 65sa .alinde kat t56rak stne
attktan s5nraD imdi de 5ndan tiksinmek .akkn kendinde
buluy5rsun8
Anad5lu .alknn bir ru.u 1ardD nfu edemedin8 Bir kafas
1ardD aydnlatamadn8 Bir 1-udu 1ardD besleyemedin8 (stnde
yaad bir t56rak 1ardJ $letemedin8 Onu .ay1ani duygularnD
-e.aletin 1e y5ksulluun 1e ktln elinde braktn8 OD kat
t56rakla kuu g9n arasnda bir yabani 5t gibi bitti8 0imdiD
elinde 5rak burada .asada gelmisin8 Ee ektin kiD ne bi3e-eksinB
Bu srganlarD bu kuru dikenleri miB Tabii ayaklarna bata-ak8
$te .er yann yarlm bir .alde kany5r 1e senD a-dan yn
buruturuy5rsun8 *fkeden yumruklarn sky5rsun8 'ana stra6
1eren bu eyD senin kendi eserindirD senin kendi eserindirH8
Bat, 6e/he#i K$m)ta, i#met Paa 2 Sa-a, &le!ide
B)!#a%da ailele!i+le 'e"ile #)ba+la!a3 Aad$l) hal",
ha"",da G9abaG, ha!/ mal)l "ah!ama, Ahmet 6emal
&ibi "$))!D
GBaa ba",1 Kim#e iitme#i1 Millet e +a0," "i bi0i
alam,+$! Millet ) ada #i0i dma,,0 halie &eti!ilmiti!1
Millet #i0i +00de #a-a de-am edi+$! #ama"tad,!G1
2#ti"lal Mah"emele!i ")!)l)!"e3 1CHJ #$baha!,da
Mecli#%te ?amd)llah S)/hi3 a+, *e!+ad, +"#elti!D
G7#a#e bi!a0 ha-ada a#,l, bi! d)!)mda d)!)+$!)0 -e hal"
hale e +a/t,.,m,0, dahi alamam,t,!G1 Millet b) haldedi!1
Milleti b) halde $lma#,, #ebebi #a!a+ et!i"ala!,+la de-let
ida!e edele!i milletie hi'bi! e+ -e!medi.i halde $la!,
ca,, "a,, mal,, #m!ele!i -e+a d, &'le!e /e"e
'e"ele!di!1 L ! ;e yazk ki bu $nde millet farkl yollardan yine ayn hale $etirilmi
dman ancak ka'y kr' eve $irince akl bana $elecek hale $elmitir)
VA?2;7TT2N N7;7N ANA;<8U%9A K7N;2S2
A7M7M2
9a0,m,0, ce"i #a+*ala!,da ibi!li"'ili.ii !e"le!i+le
a',"lad,.,m,0 Vahidetti%i a"lama" i'i N1=1K,#a"!e"
ta!a*,da +a0,la Vahidetti i#imli #a'mal,"la! di0i#i bi!
"ita/ta ha+ali bi! #ahe ")!)l)+$! -e b) #ahede Vahidetti ile
M1Kemal +a0a! ta!a*,da "$)t)!)l)+$!1 Kald, "i 6)ma
#elaml,., #$!a#, Vahidetti e*edi &+a M)#ta*a Kemal%e
+le di+$! D

G?at,!a +le bi! #)al &elebili!D 9a #i03 Padiah -e ?ali*e
$la!a" i'i bi00at Aad$l)%+a &e'i/ milli ahla,, -e +"#e"
me!"e0e "a-)t)!ma+, dm+$!#))0( Ni'i bi00at
Aad$l) a+a"lama#,, ba,a &e'mi+$!#))0( B+le bi!
teebb#3 ha!e"eti balamada b$.ma"3 b$.)lma#,a #ebe/
$lma" etice#ii d$.)!)!1 7.e! be &i0lice ha0,!la,/
Aad$l)%+a -e milli m)"a-emeti ba,a &e'ece" $l)!#am3 b)
teebb# milli ",+am, e #t de!ece#ie ',"a!,! amma
milletimi0 i'i bi! *ela"et3 itiha! &ibi bi! e+ $l)!1
< 0ama 2tila* ;e-letle!i ) a"i te!eddtl -a0i+etle!ii bi!
ada de.iti!i!le!1 T$/la,!la!3 ii ald,., em "a!,#,da
t$/+e" 0e!imi0e #ald,!,la! -e t$/+e" ta#*i+emi0e &ide!le!1
?a!e"eti de3 a!t," i"ici bi! da-!a,a im"5
b,!a"mamaca#,a ba#t,!,!la!1 B) da a!t," #)lhe -e +eide a!t
"$ma im"a,a ""de #ed 'e"e!1G ! Vahidettin)s.+2+)
?alb)"i dma, te!eddt +$"t)!1 Alt, &i0li alama+la
<#mal, ;e-letii /a!'ala+,/ '"e!tme+i "a!a!lat,!m,la!3
Vahdettii h"mda!, $ld).) l"ei d!t bi! +a,a
&i!mile!3 mta!e"e alama#,, a",! a",! 'i.i+$!la!3 $!d)+)
#$+)/ #$.aa 'e-i!mile!3 d$amala!, #a!a+,,0, b)!))
dibide demi!li1 ;$.) Aad$l) i'i e ta#a!lad,"la!, belli3 #$
$la!a" 9)al,la!, da 20mi!%e ',"a!tm,la!1 Ni+etle!ii hala m,
alamad,,0( Alama,0 -e te!eddtte ")!t)lma,0 i'i daha
e +a/mala!, &e!e"i+$!( !Tur$ut *zakman) A$e s. *2,)
?a&i a!t "$ma im"5,( Ne+i a!t,, e 0ama "$+m) b)
h"5!( #teli" Se-!e# Adlama#,3 t$/+e" ta#*i+e de.il de
e+di( ?a&i 2#tab)l ?"meti ha&i 0amada bi! a!t ile!i
#!d( ;amat =e!it h"meti3 e )0at,la Se-!e#
Adlama#,, bile ")0) ")0) im0alamad, m,(
Samiha A+-e!di i#e ba",,0 "$)+a a#,l +a"la,+$!D
GS)lta Vahideddi3 bi! +ada ta!ihi -e milli ha0iele!i
+a.malamama#,3 bi! +ada da 2#tab)l%da a+!,lma#,,
#i+a#i mah0)!la!, F#a",cala!,E +0de3 taht,, +a,da
"alma+a mecb)!d)1 Nite"im Aad$l)%+a &e'mede e--el M1
Kemal Paa+a3 %$.l)m3 be 2#tab)l%da a+!,l,!#am dma3
hem ecdat ha0iele!i mah-ede!3 hem de eh!i bi! daha &e!i
alama+,01 <) i'i #e &it3 be b)!a+, be"leme+e mecb)!)m%
demiti1 2te b) mecb)!i+et +0dedi! "i milli mcadele+i
"tle! &!+$! -e $a "a!, ")--et #e-" edi+$!3 bata
M1Kemal Paa3 ")-a+, milli+ecile!i idama mah"Mm edi+$!3
*et-ala! ',"a!t,+$!d)1G ! Trk Tarihinde <smanl Asrlar) ,. C.)s.+.,)
T$/l)mda belli bi! mi#+$) #tlemi i#ala!, b+le Ta,.,3
bel&e#i3 "a,t,3 me#eti $lma+a b) t! ha+al ! cmlele!
")llaa!a" +a0d,"la!, +a0,la! ta!ihe e "ata! "i(
?e/ bi!li"te3 be Vahidetti%i +a da M1Kemal%i #e-e!im ama
&e!'e.i daha '$" #e-e!im di+ebil#e"3 ac, da $l#a3
+a!&,la!,m,0 bi! +aa b,!a",/3 &e!'e.i i'imi0e #idi!me+e !a0,
$l#a"3 e "ada! '$" #$!) '0lece"1 ! Tur$ut *zakman) A$e s. *2,)
K1M,#,!$.l)D GS)lta Vahideddi3 2#tab)l%da $t)!ma+a!a"
Aad$l)%da"i milli ha!e"5t, ba,a &e'#e+di3 hi' /he#i0
m#te-lile! Fi#tilac,la!E 2#tab)l%a bi! daha ',"mama" 0e!e
+e!lei!le!di1 FS)lta VahideddiE $la!, tahamml edilme0
ba#",la!,a !a.me3 ce/hele!de #$ 0a*e! mNdele!i &elice+e
-e Re*et Paa ")mada#,da bi! ",#,m milli ")--et -a0i+ete
ha"im $l)ca+a "ada!3 2#tab)l%da"i ac, -e elemli &le!i3 &0
+ala!,, i'ie a",ta!a" &e'i!me" #)!eti+le 2#tab)l%) elimi0de
"alma#,, temi etmiti!1G ! S.Mcahitler)s..0 vd)
V1Va""a#$.l)D GPadiah i&alcile!i elide tam ma5#,+la
e#i!di -e i#tedi.i e+i +a/ma"ta '$" )0a"t,1 2"ici -e daha
emli #ebe/ i#e3 Padiah 2#tab)l%) bi! te!" et#e+di3 bi! daha
deme+ece"3 ehi! $t$mati"ma i&al ")--etle!ie
de-!edilmi $laca"t,1G F #u Vatan Terk &denler)s. 89- Son #oz$un) +) C.) s.+70.)
Vahidetticile! i&alcile!i elide e#i!di di+$!la! aca"
Vahidetti3 e#i! $ld).)) "e#i $la!a" !eddedi+$!3
Kemali#tle!i hal", aldatma" i'i )+d)!d)"la!, bi! hi"a+e
$ld).)) #+l+$!8! *+ Mart +.** de) :umbold3la ya't $9rmedeki s9zleri)
=eschke) $n$. #el$eler)s.+2+)
Vahidetti%i Aad$l)%+a ede &e'medi.ii A-)"atl,.,a
#$+)ala! caba "edile!ie ) #$!)+) bi! #$!#ala!D
Acaba Padiah Vahidetti mta!e"ede #$!a #"da!%a bile
&e'mi mi(
Vahdetti M)#ta*a Kemal%i Aad$l)+a &de!i!"e acaba
a"l,, )c)da bile $) "edi#ie ta-,! "$+a!a" Milli
Mcadele+i balataca.,, bil#e+di acaba &de!i! mi+di(
#"da!%a bile &e'me+i dme+e Aad$l)%+) tamam,+la
"a*ada #ile!e" taht,, tac,, ")!ta!ma /eie de
Vahidettide bah#edi+$!)01
2&ili0le! &eli! &elme0 &!me +$lla!a a!a+,/ daha hi'bi!
tale/ +$""e bile T!"i+e%+i blme -e /a!'ala!a a+,!a!a"
2&ili0le!e te#lim etme /la,, "edi#i #)a3 14 +,l 2&ilte!e
Sm!&e#i $lma+, "ab)l etme+e !a0, $ld).)) be+a,,
im0ala+a!a" 2&ili0 "$m)ta,a te#lim ede bi! h"5! a#,l
$laca"ta Aad$l)%+a &e'i/ b) -ata, ")!ta!aca"(
Acaba Vahidetti b)) bi! #ai+e bile dd m(
B+le bahae -e ma0e!etle! a!ama"3 )c)0 edebi+at +a/ma"3
bi!i te"ii t)tma0 ha+ali #ahele! -e d0mece ta!ihle! +a0ma"
+e!ie3 dile!ii #,",/ ) &e!'e.i bi! iti!a* edebil#ele!3 ma#al
#+leme+e &e!e" "alma+aca"D %Ne +a0," "i #$ Padiah, +a,3
#a.l,.,3 #ii! #i#temi al,t,., ha+at d0ei3 ce#a!eti3 "lt!3
+ama bi! ")!t)l) #a-a,, ba,a &e'me+e )+&) -e +at",
de.ildi1% ;i+ebil#ele! me#ele hall$laca"11
Aca" a#,l ama' ba"a 1 AMA ATATRK V7 TRK
M2887T2N2N 9APTI:I M2882 M6A;78792 9<K =AR>
7;7R7K BU M2887T2N TAR2?2N2 T7RS 9> 7;7R7K M2882
UUR SA?2B2 <8MASINI @N87M7K3 97N2 B2R 2ST2K8A8
SAVAI 287 KARI KARI9A KA8;I:I >AMAN BATAN
KA9B7TM2 V7 K7N;2N7 AV7N2 KA8MAMI B2R RU?
?A82N7 SA?2P <8MASINI SA:8AMAKBB Me#ele Vahidettii
"$!)ma" de.il Milli ))!) +$" etme" 2#ti"lal #a-a,, +$" *a!0
etme" T!" '$c)"la!,, Ma")!tlat,!ma"BBB
Eitekim baarl da 5ldular8 Bu gn Trkiye yine bir istiklal
sa1a ile kar karyadr 1e ne yak ki Trk Milletinin .ali
1<1< TrkiyeFsindeki tabl5dan farkl deildirJ
Bu .ale nasl geldikB $te b9yle geldik 1e .alen b9yle
gidiy5ruJJ
Eereye gidiy5ruB
K3uruma gidiy5ruJJJ
2B2R82K287R TRK M2887T2N7 <8AN K2N87R2N2
VA?;7TT2N%2N ARKASINA SAK8ANARAK
S7RA2829<R8AR
1O Ma+,# 1C1C & 6)ma #elaml,.,a "at,la M)#ta*a Kemal
Paa3 Padiah ile 9,ld,0 Sa!a+,%da #$ &!me#ii +a/t,.,
#,!ada3 /adiah "edi#ieP GPaa3 PaaB imdi+e "ada! b)
de-lete '$" hi0met etti1 B)la!, he/#i a!t," b) "itaba Fta!ih
"itab,E &i!miti!1 B)la!, ))t)3 a#,l imdi +a/aca., hi0met
he/#ide mhim $labili!1 Paa3 PaaB ;e-leti
")!ta!abili!#iBG hitab,da b)l)m)t)!1 ! 4.:fk Atay) Atatrk3ten
atralar /+.+7>+.+.)) Ankara +.28) s. +**.#
M)#ta*a Kemal Paa b) &!mede 0e!ie dei +a/aca.,,3
elide &ele &a+!eti &#te!ece.ii i*ade ede!e" #elaml,"ta
a+!,lm,P Padiah da "edi#ie b) 0i+a!eti a,#,a alt,da
bi! alt, "$l #aati hedi+e ede!e"3 F 4.:fk Atay) ayn eser)s.+*,) +ei
&!e-ide baa!,la! dilemiti!1 !#k.Atay) Ayn eser)s.+**>+*,. ayrca bk.
=aeschke) Kurtulu Sava ile il$ili $n$iliz #el$eleri)s..2)
Ve!ile bi! "a' hedi+e )*a" bi! t$!ba+a "$)l)!3 M)#ta*a
Kemal%de b) hedi+ele!i "$lt).)) alt,a al,!1 (Koltuk alt,na
al,nan bu k'ck torban,n i'inde H.Hseyin Ceylan',n dedi.i gibi
40.000 alt,n yoktur. l!as, da !!kn de.il nk "00 kilo tutuyor.
Hasan !e#arc,, Abdurra$!an Dili%ak',n dedi.i gibi &ilyonlarca ka.,t
%ara veya alt,n yoktur. nk devletin byle bir %aras, bulun!ad,.,
gibi o gn i'in bu !ebla.,n ka%sad,., alan, $esa%larsak onlar,
ta,!ak i'in de 'and,r!a (a%uru gibi ayr, bir ge!iye i$tiya' var.)
M)#ta*a Kemal%i Aad$l)%+a Padiah3 Sad!a0am -e il&ili
?"met +ele!i #e'i/ &de!dile!1 Se'"i bi! "$m)ta
$ld).)a3 Sam#) -e ha-ali#ide"i #$!)la!, "edi i#te"le!i
d$.!)lt)#)da '0ebilece.ie ia,+$!la!d,1 !?adiah ve devlet
y9neticilerinin Atatrk hakkndaki olumlu dnceleri i3in bkz" Tanse) 1@62) *,*- Aydemir
/+.2.)) 1@,.+- =aeschke) s. +96- Kinross) s. *7*- Mikusch.s.+.9- #ykolu) s. 1@,8- Ulu) s. ,6)
9et"ile!i &eiletilme#ii #a.la+a i#e Atat!"% di/l$mati"
a",lc, &a+!etle!i -e ati" da-!a,la!, idi1 <) b) &!e-le!e
ata+ala! bel"i de Atat!"% beli!tti.i &ibi Ga",l,"G FS9yle)
1@0) -e Ga+ma0l,"G !(.;adi)s.6*) i'e!i#ide+dile!1 ) bi! &e!'e" "i3
Atat!"% &e!'e" amac,, bilmi+$!la!d,1 Bil#ele!di "e#ili"le
b+le bi! &!e- -e!me0le!di1 A#,l 0e!ide d)!)lma#, &e!e"e
me#ele b)d)!1
M)#ta*a Kemal%de Aad$l)%da"i #$!)la!, ?"meti
ama'lad,., bi'imde '0ebilece" &' -e "$)lla! da -a!d,1 ?em
Alma -e 7-e! "a!,t,+d, hem de 2ttihat Te!a""ili de.ildi1
!$demir) 1@+7.>+88- +82>+29- A. S. %. 1V@+>6.)2&ili0le!le he!ha&i bi! 'eli"i+e
&i!memi3 #!e"li $la!, $"am,t,1 !Kinross) s. *,+- Avcolu /+.07) 1@+*+
v.d.- =aeschke)s..6 v.d.#9)"a!,da da i0ah edildi.i &ibi3 M)#ta*a Kemal
Paa Aad$l)%+a &ei h"met +et"i#i+le &de!ilme"te idi8
! #<A. MVM.) nr" *+8)s.++8- !n.Kur. ATAS& Arivi" +>+ Kls" ++) %s. +27 4.+) +>*.#
Aca" e 2&ili0le!3 e de Padiah -e h"metP M)#ta*a Kemal
Paa%, +a",la!, $la Aeel")!ma+ Ba"a, 6e-at Paa -e
Aeel")!ma+ II1 Ba"a, Ka0,m Paa%+a -e!di.i i/)'la!,da"i
dcele!ii bilmi+$!la!d,1 !Aydemir) Tek Adam c.+) s. ,.7- #yklolu) ayn
eer) c.1) s. +9*- Kinross) Ayn eser) s. *8*) Ae!e" h"met3 &e!e"#e #a!a+
imdili" M)#ta*a Kemal Paa+, ! ;ait akk Ulu) Siyasi y9nleriyle Kurtulu
Sava) $stanbul +.0,) s. ,9) 79.) de#te"li+$!la!d,1 ! %r. Aekeriya Trkmen) s. .9.)
Padiah%, Gde-leti ")!ta!abili!#ii0G ! AS%.) C.1)s.+8) #0 &!e-
-e!ile /aala!a -e!ile &!e-le! #,!a#,da &!e-i
ehemmi+etii beli!te #0le!le il&ilidi!1 Te"!a! 0etle!#e"
M)#ta*a Kemal%i ?a!bi+e e0a!etice #e'iliii bi! edei
$) i+i bi! "$m)ta $lma#, &!e-ii e i+i e"ilde +a/a!a"
Sa!a+, -e ?"meti +!tme"te $ld).) i bi!li"'i /$liti"a+a
de#te" #a.la+aca., &ibi #adece T!" 'etele!ie "a!, "$+ma"la
"alma+aca" R)m 'etele!ii de te#i!#i0 hale &eti!ece"ti!1
! $stanbul hkmetleri Sina Akin s.*68B*62)
Aad$l)%) 'eitli +e!le!ide beli!e K)-a+, Milli+e -e+a
)!ala!, $!tada "ald,!ma"3 bl&ede da.,," $la!a" -a!$la
#ilah -e ce/haei bi! a ce t$/latt,!,la!a" de/$la!a
bi!i"ti!ilme#ii #a.lama"3 2tila* ;e-letle!ii i#te"le!i d,,da
bi! ha!e"ette b)l)ma"la3 $la!, i"5+et etti"le!i $la+la!,
e &e'me"3 &!e- bl&e#ide mta!e"e h"mle!ie ile!li"
"a0ad,!ma"t,1 !#<A.%U1T.) nr"26@*,# )iteki! Atatrk,*.+.,9"- tari$inde
.nver 'e$nan a%olyo'ya tutturdu.u notlar,nda da bunlar,
#ikret!iti. !#k.0a'olya) Kemal Atatrk ve Milli Mcadele Tarihi) $stanbul
+.86)s.*..),9*.#
Vahidetti%i &0de3 2tila* de-letle!ii +a",d,"la!,
"$)la!, '0me"3 $la!, h$)t etme" Gmemle"eti -e hal", b)
#i+a#eti d$.!) $ld).)aG iad,!ma"3 Gb) #i+a#ete "a!,
&ele T!"le!i ba#t,!ma" !Sina Akin) $stanbul kmetleri ve Milli Mcadele
Mutlakiyete %9n /+.+6>+.+.)) Cem (aynevi)+..*) s. *6*>*6,);e-lete +a/,laca"
e b+" hi0metti1Q <a &!e de-leti ")!t)l)) b)a
ba.l,+d,1
9ai M)#ta*a Kemal%e -e!ile &!e- bi0im alad,.,m,0 -e
&e!'e"lee ta!0da -ata, ")!ta!ma" de.il Vata, ")!ta!ma"
i'i $l)abilece" *aali+etle!i leme"ti1 Ve!ile &!e- em!i de
b) mahi+ette $l)/ M)#ta*a Kemal%i Aad$l)%+a &de!ili
#ebebi b)d)!1
G;e-leti K)!ta!abili!#iG #0 bi!a0 maida! $lma#,,
#ebebi Vahidetti%i "a!dei II Abdlhamit &ibi -ehimli
!Sabahattin Selek) Anadolu $htilali) #ur3ak (aynevi) 7. #ask) $stanbul Matbaas) +.26) s.
78) $lma#,da da $labilece.i &ibi Padiah%, Atat!"%e
#+ledi"le!ii de.e!ledi!ebilece.imi0 'c bi! d)!)m daha
#0 "$)#)d)! $ da Vahidetti%i $ a"i bi! !)h#al d)!)m) ile
0$! a!tla!, me+daa &eti!di.i aci0li.i #$)c) $labili!1
B) "$)da A!at,!mac, +a0a! Ba"i @0 +le di+$!D
GVahidetti he! e "ada! te#limi+et'i bi! /$liti"a i0le#e de b)
#0le! "$))l)!"e 9)al,la! 20mi!%e ',",+$!la!d,1 2#tab)l
i&al edilmiti1 2&alci de-let &emile!i #a!a+, "a!,#,da
demi!lemi -e t$/ aml)la!,, #a!a+, /ece!ele!ie
d$.!)ltm)la!d,1 B+le#i bi! d)!)mda #+lee b) #0le! $
a"i /#i"$l$Ni" $!tam, ',!/,,la!, -e Vahidetti%i i'ide
b)l)d).) 'a!e#i0li.i beli!tile!i $la!a" da de.e!ledi!ilebili!1
M1 Kemal%i de a,!ta b) #0le! bili'li #+lemi #0le!
de.il3 aci0li.i +a!att,., a",l,"la da $labili! '"3 e.e!
l"e+i ")!ta!ma d$.!)lt)#)da bi! ama' ta,#a+d, b)) M1
Kemal%e a',"'a #+le!di3 ta#a!,la!,, a',"la!d,3 i#te"le!ii
beli!ti!di1 B+le bi! da-!a,,, &!m+$!)01 M1 Kemal%e de.il3
hi' "im#e+e de b) d$.!)lt)da bi! &! beli!tme#i +$"1
B) edele b) #0le!i $ a"i !)h#al d)!)m) -e a",l,.,
beli!tile!i $la!a" d+$! $labili!1 @+le "i b)da #$!a da
K)!t)l) Sa-a, +al,#, hi' bi! t)t)m) &!lm+$!1
2&ilte!e%i M1 Kemal%i &e!i 'a.,!ma i#te"le!ie tm+le
)+)+$!1 M)#ta*a Kemal -e "ad!$#)) lmle ce0alad,!,+$!1
Aad$l) hal",, M1 Kemal%de "$/ma#,, ama'la+a *et-ala!
&de!ti+$!1 ?ali*e -e K)-ai 20ibati+e <!d)la!, ")!d)!ta!a"
Aad$l)%+a #ald,!t,+$!1 9e! +e! Aad$l)%+) a+a"lad,!,+$!1
T!" milletii ")!t)l))) e&elleme" i'i e &e!e"i+$!#a
+a/,+$!1G ! #aki *z) A$e s. 80>8..)
Padiah Vahidetti%i i#te"le!ide )la! d$.!) $labili!1
P$t)# ;e-leti%i ")!)lma#,, 7-e! Paa%, Aad$l)%+a
&i!me#ii3 S$-+et dce#ii #,0ma#,, leme"1 B)
$"tala!da $!ta" dle bili!le!1 Vahidetti b) t! i#te"le!de
b)l)abili!3 M1 Kemal de b) i#te"le!i /a+lam, $labili!1
!Akin)s.*.0.#
9$"#a3 Aad$l)%da milli di!ei !&tle!i ")!ma#,,3 milli
#a-a,ma &i!me#ii3 "$&!ele! d0eleme#ii3 dem$"!ati" bi!
de-let ")!ma#,, "e#ili"le i#tememiti!1 ;aha#, Aad$l)%da"i
milli3 0&!l"' -e dem$"!ati" &elimele!i ba#t,!,lma#,,3
"edi me!"e0i m)tla",+etii #a.la+a!a" bi! di"tat!l.
")!)lma#,,3 2&ili0 i#te"le!ii +e!ie &eti!ile!e" +)m)a" bi!
ba!,, +a/,lma#, $!tam,, +a!at,lma#,, i#temiti!1
M1 Kemal%de Flaya da$a de.iik a',dan yaklaan./.K'k 0sert0
buldu.u 1ovyet arat,r,c,s, )ovi'ev'in yarg,s,na yle yer veriyor2
)ovi'ev &. Ke!al'e verilen ynergenin 2'ileri ve 1ava 'akanlar,n,n
ortak kararlar, ol!as,n, bu yetki alan,na giren kesi!in bir
bl!nn yabanc, igali alt,nda bulun!as,n, g# nne alarak bu
olayda to%lu!sal bir # oldu.u sonucuna var,yor ve &. Ke!al'e
verilen ynergede, to%lu!sal $areketleri bast,r!a grevini
bulundu.un ileri sryor.
Dolay,s,yla &. Ke!al'in Anadolu'ya gnderil!esindeki a!ac,n askeri
bir diktatrlk kurarak bu geli!eleri bast,r!ak, 'olevi#! ak,!,n,
yok et!e, geni $alk y,.,nlar,ndaki devri!ci biriki!i, 3rkiye'nin
bur4uva#isi ve to%rak a.alar,n,n ',karlar, i'in kullan!ak oldu.unu
sylyor. #kz. K3k) @096 v.d.
A,r, dnce ret!enin sonucu olan bu grte $akl, yarg,lar da
yok de.il. Kald, ki e!%eryali#!in deneti!indeki 2stanbul
Hk!etinin bu yollu a!a'lar,, &. Ke!al yoluyla tersine 'evrildi.
Halk #erinde bask,ya dayanan askeri diktatrlk kurul!ad,., gibi,
oluan devri!ci biriki! &. Ke!al'in nderli.inde e!%eryali#!e kar,
sava,! verdi.EPadiah -e 2#tab)l +etimii M1 Kemal%i
Aad$l)%+a &!e-ledi!i!"e ele! i#ti+$!3 ele! be"li+$!d)P
Atat!"% R1S11CIH%de 71 B1 a/$l+$%+a t)tt)!d).) $tla!,da
a',"'a &!l!1
Vahidetti%i M1 Kemal%e -e!di.i di!e"ti* )d)!D
GAma' Sam#) -e 'e-!e#ide R)mla!a 0)lm ede T!"le!%i
+$la &eti!me"ti!1 S$!a da Aad$l)%) 'eitli +e!le!ide
beli!e K)-a+i Milli+e%+i $!tada "ald,!ma"t,!1 F11E Bt
)m)t3 +ee de-letle!i i#te"le!i d,,da bi! ha!e"ette
b)l)mama"t,!1 <la!, i"a+et etti.i $la+la!, da leme"
&e!e"i!G !0a'olyo) s. *..) ,9*)
Kald, "i +a/t,.,m,0 a!at,!mala!da &!ld. &ibi
Atat!"% b) a',"lama#, ta!ihi &e!e"'ele!i -e bel&ele!le
tamam,+la !te bi! a',"lamad,!1
MillT Mcadele+i -e Atat!"% milleti &0de d!me"
i#te+ele!3 GAtat!"%3 Vahidetti &de!me#e+mi3 Atat!"
-ata, ")!ta!ma0m,G di+$!la!1 <la!a &!e GM)#ta*a
Kemal%i "e*ede3 #e'e -e #ad,"la! d$l)#) alt, -e!e!e"
Aad$l)%+a &de!e te" ba#i!etli i#a Vahidetti%miG1 Ve+a
GMadem M)#ta*a Kem5l%i Vahidetti &de!mi3 2#ti"l5l
Sa-a,%, "ah!ama, da $ #a+,l,!m,BG di+$!la!1
A#l,da b) "a-&a "imi#i #0de di taci!li.ie #$+)m)
dme de-i!me -e T!" dma, bi! &!)h) 2#ti"lal
Sa-a,a $la ",0&,l,"la!, ile T!" milletide ta!ihi
iti"am,, alma" i'i )+d)!d)"la!, ha"i"at t!eie ba.l, +ala
-a&$la!,d,!1
2&ili0 -e+a Ame!i"a mada#, $lmamam,0, T!"i+e%i
bl/ /a!'alamama#,, ibi!li"'ile!i e-latla!,da"i
"ii +a#,ma#,d,!1
TAN7R NA8