Professional Documents
Culture Documents
ავტორი
1. კახა მაღრაძე
• პიარისა და მარკეტინგული
კომუნიკაციების კომპანია „ჯეპრას“
უფროსი კონსულტანტი
• თბილისის პიარ სკოლის ლექტორი
შესწორება და რედაქცია
2. ზვიად დევდარიანი
• „სამოქალაქო განვითარების
სააგენტოს“ დირექტორი
• რუსთავის მერიის საზოგადოებრივი
საბჭოს წევრი
3. მაია ძირკველიშვილი
• „თიბისი ბანკის“ საზოგადოებასთან
ურთიერთობის დეპარტამენტის
უფროსი
• „თბილისის პიარ სკოლის“
დამფუძნებელი და ლექტორი
4. სოსო გალუმაშვილი
• პიარისა და მარკეტინგული
კომუნიკაციების კომპანია „ჯეპრას“
უფროსი კონსულტანტი
• „თბილისის პიარ სკოლის“
დამფუძნებელი და ლექტორი
2
ში ნაარ ს ი
შესავალი 4
ავტორებისგან 5
საზოგადოებასთან ურთიერთობის სფეროს ისტორია 7
რა არის პიარი? 10
პიარი საჯარო უწყებებში 12
არსებული მდგომარეობა 14
საკანონმდებლო ჩარჩო 15
კომუნიკაციის წარმოების არსებული პრაქტიკა 18
SWOT ანალიზი 23
საკომუნიკაციო სტრატეგის შექმნა 26
ძირითადი პრინციპები 27
ძირითადი ტექნოლოგიები 28
საკომუნიკაციო სტრატეგიის მოდელი
(ქვემო ქართლის თვითმმართველობებისთვის) 30
ფასეულობები 31
ხედვა 32
მისია 33
სტრატეგიული ჩარჩო 34
მიზნები და ამოცანები 35
სამიზნე აუდიტორია 39
შეტყობინებები და საკომუნიკაციო არხები 41
კომუნიკაციური საშუალებები 43
კომუნიკაცია სამიზნე ჯგუფებთან 49
შეფასების ანგარიშგების პროცედურა 51
რეკომენდაციები 53
ორგანიზაციული სტრუქტურის დახვეწა 54
შიდა კომუნიკაციის დახვეწა 56
ვიზუალური იდენტიფიკაცია და ერთიანი ბრენდინგი 58
საკომუნიკაციო კრიზისების მართვა 59
სამოქმედო გეგმის მოდელი
(გეგმა და მონიტორინგის სქემა) 64
სამოქმედო გეგმის მოდელი 65
შეფასების მექანიზმები 66
Sesavali
ავტორებისგან
ამასთან, სამაგიდო წიგნში კარგად არის გააზრებული ის ფუნქციები, რომელიც გრძელვადიანი პერსპექტივით
უნდა შეასრულოს თვითმმართველოების ორგანოების საზოგადოებასთან ურთიერთობაზე პასუხისმგებელმა
სტრუქტურულმა ერთეულმა. ახალი ტექნოლოგიების, ახალი მიდგომების დანერგვით, მუნიციპალური
სამსახურების პიარ გუნდები ხდებიან საზოგადოებასა და თვითმმართველოების ორგანოებს შორის
რეალური შუამავალი, საზოგადოებასთან ღია დიალოგის წარმმართველი. ვფიქრობთ, კომუნიკაციური
პროცესისადმი სტრატეგიული მიდგომა და სპეციალური დოკუმენტების შექმნა, რომლის ფორმირების
გარკვეული ინსტრუქციები მოცემულ წიგნშიცაა, მნიშვნელოვნად გაზრდის ზემოთ აღნიშნული ფუნქციის
შესრულების ეფექტიანობას.
ამასთან, სამაგიდო წიგნს წითელ ხაზად გასდევს ის უმთავრესი მიდგომა, რომ ფართო საზოგადოებისთვის
და განსხვავებული სამიზნე ჯგუფებისთვის ინფორმაციის მიწოდებას, ეფექტიანი სისტემის არსებობა სჭირდება.
5
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
სისტემის მუშაობა კი, მაშინაა გამართული, როდესაც ის მაქსიმალურ საჯაროობას სთავაზობს საზოგადოებას.
თუმცა, აღსანიშნავია, რომ ნებისმიერი სამსახურის წარმატება საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხში
ბევრადაა დამოკიდებული იმაზე, რამდენად კოორდინირებულია საქმიანობა და ურთიერთქმედება მის
შიდა სტურუქტურულ ერთეულებს, თანამშრომლებსა და უწყების გარე დაინტერესებულ მხარეებს შორის.
როგორც ნებისმიერ სტრატეგიას, ასევე საკომუნიკაციო სტრატეგიას რეალიზაცია ჭირდება, რაც, ჩვენ
შემთხვევაში, უნდა დაეკისროს ქვემო ქართლის რეგიონის ადგილობრივი თვითმმართველობისა და
მმართველობის ორგანოებს, მერიებს, საკრებულოებსა და გამგეობებს. სპეციფიკური პასუხისმგებლობა
კი, სტრატეგიაში დასახული მიზნების ცხოვრებაში გატარებაზე, აღნიშნული ორგანოების საზოგადოებასთან
ურთიერთობაზე პასუხისმგებელ სტრუქტურულ ერთეულებს უნდა დაეკისროთ. ამასთან, სტრატეგიის
სრულფასოვანი განხორციელების მიზნით, შესაძლებელია, საზოგადოებასთან ურთიერთობის კომპანიის
(საკონსულტაციო ჯგუფის/სააგენტოს) შერჩევაც.
6
Sesavali
პოლემიკა არც კონსტიტუციის მიღების შემდეგ არ დამცხრალა, გამომიდინარე იქედან, რომ იგი ვერ
უზრუნველყოფდა პიროვნების დაცვას სახელმწიფოს ზეწოლისგან. ჯეიმს მედისონმა, “კონსტიტუციის
მამამ”, შეადგინა კონსტიტუციის ცვლილებები, რომლის I პუნქტში სწორედ პიარის თავისუფლებაზე
საუბრობდა: “კონგრესს არ აქვს უფლება, შეზღუდოს სიტყვის, ბეჭდვითი ორგანოს ან მოქალაქის უფლება,
ხელისუფლებისადმი საჩივრებით გამოვიდეს თავისუფალ შეკრებებზე ან მთავრობისადმი მიმართვისას”.
პირველი პიარ პიარიოფესიონალის სტატუსი მიიღო კენდალმა, რომელიც 1829 წელს პიარიეზიდენტმა
ენდრიუ ჯეკსონმა “თეთრ სახლში” სამუშაოდ მიიწვია. რამდენიმე თვეში კენდალმა, პრაქტიკულად,
ყველა პიარ მოვალეობის შესრულება თავის თავზე აიღო: წერდა გამოსვლების ტექსტებს, მიმართვებს,
1 ტერმინი პიარი ინგლისური აბრევიატურაა და PR–ისგან მომდინარეობს, რომელიც იშიფრება, როგორც Public
Relations, ანუ საზოგადოებასთან ურთიერთობა. აქედან გამომდინარე, პიარი და საზოგადოებასთან ურთიერთობა
ჩვეულებრივი სინონიმებია და არა განსხვავებული დარგები, რასაც ჩვენთან ხშირად ურევენ.
7
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
მალე მაგნატები ისეთ პირობებში აღმოჩნდნენ, როდესაც უკვე ვეღარ ახერხებდნენ საზოგადოების
ბრალდებებისგან საკუთარი ქონების და ძალაუფლების დაცვას. მათ ჯერ ჟურნალისტების მომხრობა
ჟურნალ-გაზეთებში რეკლამების განთავსების გზით სცადეს, შემდეგ აგენტები დაიქირავეს და ფულს
უხდიდნენ პიარიესასთან ურთიერთობაში მათი პოზიციების წარმოჩენისათვის. დაქირავებული აგენტები
ცდილობდნენ, ნათელ ფერებში წარმოეჩინათ კორპორაციების საქმიანობა, მაგრამ საზოგადოების
დარწმუნებას ისინი ძნელად ახერხებდნენ.
ნათელი გახდა, რომ საზოგადოების ნდობის მოსაპოვებლად სხვა გზის მოძებნა იყო საჭირო და ამის
გარეშე, თვით ყველაზე სწორადმართულ ორგანიზაციასაც გაუჭირდებოდა წარმატების მიღწევა.
აივი ლი – პირველი პიარ კონსულტანტი – იყო ფინანსური რეპორტიორი. პიარ კარიერა 1903 წლიდან
დაიწყო. იგი ემხრობოდა პიარიინციპს, რომ “საზოგადოებამ უნდა მიიღოს ინფორმაცია”, რომ, თუკი ბიზნესი
პატიოსნად, სწრაფად და ენერგიულად მიაწვდის ინფომაციას საზოგადოებას, მხოლოდ ასე შეძლებს თავის
ოპონენტებთან დამაჯერებელ საუბარს (ეს კი, ზოგჯერ, შეიძლება, შეცდომების აღიარებასაც ნიშნავდეს).
1914 წელს ჯონ როკფელერ-უმცროსმა აივი ლი თავისთან მიიწვია სამუშაოდ. როკფელერების კომპანიაში
მოგვიანებით მომხდარი საბოტაჟის დროს, როდესაც როკფელერები გაფიცულებთან ანგარიშსწორების
გამო, კრიტიკის ცეცხლში გაატარეს, ლის რეკომენდაციით, მათ დაიქირავეს პერსონალთან ურთიერთობის
სპეციალისტი, რათა გამოეძიებინათ გაფიცვის მიზეზები. წლების შემდეგ, როკფელერმა აღიარა, რომ ამ
8
Sesavali
ღონისძიების პაირ–ეფექტი მათი ოჯახის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წარმატება იყო.
თუმცა, ლი თავად აღმოჩნდა საზოგადოებრივი რისხვის მსხვერპლი. 20-იანი წლების ბოლოს მან მუშაობა
დაიწყო გერმანულ კომპანიაში, რომელიც მოგვიანებით, ჰიტლერის იდეების გამტარებელი აღმოჩნდა.
ამის გამო, კონგრესმა ლი ანტიამერიკული მოღვაწეობის ბრალდებით, მოღალატედ შერაცხა.
პირველი პიარ ფირმა აშშ-ში Publicity Bureau ბოსტონში 1900 წელს დაფუძნდა.
II მსოფლიო ომის შემდეგ, როდესაც ბიზნესი სტაბილურ გარემოში შეუდგა ფუნქციონირებას, პიარის
მნიშვნელობა ძალიან გაიზარდა.
9
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
რა არის პიარი?
სემ ბლეკი:
პიარი – ესაა ორგანიზაციას/პიროვნებასა და საზოგადოებას შორის ჰარმონიის მიღწევის ხელოვნება
და მეცნიერება, რომლის მიზანია სიმართლესა და სრულ ინფორმირებულობაზე დამყარებული
ურთიერთგაგების ჩამოყალიბება.
ფრენკ ჯეფკინსი:
პიარი შედგება ორგანიზაციასა და საზოგადოებას შორის არსებული შიდა თუ გარე კომუნიკაციების ყველა
ფორმისაგან, რომლის მიზანია სპეციფიური მიზნების მიღწევა ურთიერთგაგების დასამყარებლად.
სკოტ კატლიპი:
პიარი არის მენეჯმენტის ფუნქცია, რომელიც აყალიბებს და ხელს უწყობს ორგანიზაციასა და
პუბლიკას შორის ურთიერთხელსაყრელ ურთიერთობას, რომელზეც დამოკიდებულია წარმატება თუ
წარუმატებლობა.
ჟან-ლუის ჰაუსე:
რა განსხვავებაა რეკლამას და პიარს შორის? რეკლამაა, როცა თქვენ ამბობთ, რომ კარგი ხართ, პიარია,
როცა ამას სხვა ამბობს.
ვიაჩესლავ მოისეევი:
პიარი არის სოციალურ–ფსიქოლოგიური მენეჯმენტის ისეთი სახეობა, რომელიც პოლიტიკური, ეკონომიკური და
სოციალური განვითარების ანალიზის შედეგად მიღებული ზუსტი და სრული ინფორმაციის, აგრეთვე საყოველთაოდ
აღიარებული ეთიკური ნორმებისა და საზოგადოებრივი ინტერესების დაცვის საფუძველზე, გეგმაზომიერად,
უწყვეტად ახორციელებს ღონისძიებების კომპლექსს, მიმართულს ორგანიზაციასა და საზოგადოებას შორის
ორმხრივი ნდობის, ჰარმონიული და ურთიერთხელსაყრელი ურთიერთობების დამყარებისაკენ.
ვიკენტიევი:
პიარის დანიშნულება – ესაა პროდუქტის, მომსახურების, კომპანიის, პიროვნების და ა.შ. მართვადი იმიჯის
10
Sesavali
ა. ნ. ჩუმიკოვი:
პიარი – ესაა საინფორმაციო-ანალიტიკური და პროცედურულ–ტექნოლოგიური ქმედებების სისტემა,
რომელიც მიმართულია ცალკეული პროექტის შიგნით, მის მონაწილეებს შორის, აგრეთვე პროექტის
მონაწილეებსა და მათ გარემოცვას შორის ურთიერთობის ჰარმონიზაციისაკენ, ამ პროექტის წარმატებით
განხორციელების მიზნით.
მიხეილ დიმშიცი:
პიარი – ესაა საქმიანობა რეპუტაციის გასამყარებლად, რომლის მიზანია საზოგადოებაში დომინანტი
შეხედულებებისა და ქცევების მხარდაჭერის მოპოვება. პიარი წარმოადგენს დაგეგმილ და კარგად
მომზადებულ ქმედებებს, რომლებიც მიმართულია ორგანიზაციასა და საზოგადოებას შორის
ურთიერთგაგებისა და კეთილგანწყობის უზრუნველყოფისკენ.
ანდრეი მამონტოვი:
პიარი – ეს არის ინფორმირება, განათლება, ნდობის მოპოვება
11
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
აქვე შეიძლება გამოიყოს, ორი სპეციფიკური მიდგომა და ფუნქცია, რომელიც ენიჭება საჯარო უწყების
მიერ წარმოებულ საზოგადოებასთან ურთიერთობას.
12
Sesavali
13
arsebuli mdgomareoba
საკანონმდებლო ჩარჩო
ორგანიზაციული სტრუქტურა
15
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ყველა რანგის თანამშრომლები სხვადასხვა დონეზე ჩართულნი არიან შიდა და გარე კომუნიკაციაში, თუმცა
ადგილობრივ თვითმმართველობებში არსებობენ სპეციფიკური სტრუქტურული ერთეულები, უმეტესად კი,
პასუხისმგებელი პირები, რომლებიც ჩართულები არიან შიდა და გარე კომუნიკაციაში. მათ დასახელებებში
უმეტესად გვხვდება ისეთი ტერმინები, როგორიცაა: საზოგადოებასთან ურთიერთობა, პრეს–სამსახური და
მოქალაქეთა მომსახურება.
16
arsebuli mdgomareoba
17
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ანგარიშვალდებულება
თანამშრომლები – ფუნქციები
მიუხედავად იმისა, რომ არც ერთი მოვალეობა არ არის დოკუმენტალიზირებული, ასახული და გაწერილი
სამუშაო აღწერილობაში, თითოეულ თანამშრომელს ნათლად აქვს გააზრებული საკუთარი ფუნქცია და
მასზე დაკისრებული მოვალეობები უშუალო ხელმძღვანელთან ზეპირი შეთანხმების საფუძველზე.
18
arsebuli mdgomareoba
19
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა
რაც შეეხება სხვა ტიპის საკომუნიკაციო საშუალებებს, მათი გამოყენება არ ატარებს ინტენსიურ ხასიათს,
თუმცა, შეიძლება, შემდეგი ორი არხის გამოყოფა, მათივე მახასიათებლების ჩვენებით:
20
arsebuli mdgomareoba
რაც შეეხება კომუნიკაციას შიდა აუდიტორიასთან, ამ შემთხვევაში, არ არსებობს რაიმე სისტემა შიგნით
ინფორმაციის გაცვლისა. ერთადერთი მექანიზმი, რაიმე სიახლის გავრცელებისა, კვლავ მინისტრი და მისი
სამდივნოა, სადაც წამყვანი ადგილი ვერბალურ კომუნიკაციას უჭირავს.
მოცემული თავისთვის საჭირო იქნება საქმიანობის მთლიანი პროცესის ძირითადი კომპონენტების შეფასება,
როგორიცაა:
1. სიტუაციის ანალიზი
2. მიზნების დასახვა
3. გადაწყვეტის გზების გამონახვა
4. დაგეგმვა
5. დაბიუჯეტება
6. განხორციელება
7. შეფასება
8. ანგარიშგება
21
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
შეფასების სისტემა
22
arsebuli mdgomareoba
SWOT ანალიზი
SWOT ანალიზის დროს, სამოდელო საკომუნიკაციო სტრატეგიის შემუშავების სამუშაო ჯგუფის მონაწილეებმა
– წინამდებარე სახელმძღვანელოს ავტორებმა, მოახდინეს თვითმმართველობის ორგანოების
საკომუნიკაციო აქტივობების ძლიერი და სუსტი მხარეების, შესაძლებლობების და საფრთხეების ანალიზი.
ძლიერი მხარეები
სუსტი მხარეები
23
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
შესაძლებლობები
24
arsebuli mdgomareoba
საფრთხეები
25
sakomunikacio strategiis Seqmna
ძირითადი პრინციპები
ნებისმიერი სტრატეგიული დოკუმენტის შემუშავების დროს, უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩვენი მიზანია შევქმნათ
ქმედითი გეგმა, რომელიც განსაზღვრავს ჩვენ საქმიანობას გარკვეული პერიოდის განმავლობაში და
რეალურად წაადგება ამა თუ იმ მიმართულების განვითარებას. მსგავსი მიდგომაა საჭირო საკომუნიკაციო
სტრატეგიის შემუშავების დროსაც. გააცნობიერეთ, რომ ეს არის საკმაოდ შრომატევადი პროცესი, რომელიც
დროს საჭიროებს და სანამ მის შექმნას დაიწყებთ, გაითვალისწინეთ, სტრატეგიული დაგეგმარების შემდეგი
ძირითადი პრინციპები:
27
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ძირითადი ტექნოლოგიები
დოკუმენტების შესწავლა
ინტერვიუები
შეფასებითი ანგარიში
28
sakomunikacio strategiis Seqmna
სამუშაო ჯგუფის შეხვედრების შუალედებში სტრატეგიის შექნაზე პასუხისმგებელი პირის ან პირების მიერ
ხდება საკომუნიკაციო სტრატეგიის სამუშაო ვარიანტების ფორმირება, რომელთა წარდგენაც მუდამ ხდება
ორგანიზაციის შიდა დაინტერესებულ მხარეებთან და ასევე, გარე ექსპერტებთან, რათა მოხდეს მათი
მუდმივი დახვეწა. დასკვნითი გასვლითი სამუშაო შეხვედრის წინ კი, მომზადდება სტრატეგიული გეგმის
საბოლოო სამუშაო ვარიანტი.
29
sakomunikacio strategiis modeli
ფასეულობები
31
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ხედვა
32
sakomunikacio strategiis modeli
მისია
33
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
სტრატეგიული ჩარჩო
34
sakomunikacio strategiis modeli
მიზნები და ამოცანები
35
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
36
sakomunikacio strategiis modeli
ეს კი გულისხმობს:
rustavi.gov.ge/reforms
reforms@rustavi.gov.ge
rustavi.gov.ge /service
service@rustavi.gov.ge
F A Q განახლება ყოველდღიური
თვითმმართველობის ორგანოების ახალ საიტებზე უწყებების საქმიანობასთან ერთად, უნდა იყოს
ინფორმაცია რეფორმების და მომსახურების შესახებ, ხოლო სპეციალური ელ.ფოსტის მისამართების
დახმარებით, მოსახლეობას უნდა შეეძლოს ჩაერთოს რეფორმების შემუშავებაში, აღნიშნულ მეილზე
ისინი გადააგზავნიან თავიანთ შეხედულებებს ამა თუ იმ საკითხთან დაკავშირებით.
37
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს. სერვისი ნებისმიერი პირისათვის უნდა იყოს მარტივად გასაგები,
მაგრამ თუ ვინმე ვერ ახერხებს მის აღქმას, თვითმმართველობის ორგანო ვალდებულია, უპასუხოს
მის შეკითხვას. აქ ჩამოთვლილი დებულებები საჯარო უწყებასა და მომხმარებელს შორის დიალოგის
განვითარებას მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს.
38
sakomunikacio strategiis modeli
სამიზნე აუდიტორია
ადგილობრივი მოსახლეობა
უმთავრესი პრიორიტეტი მოცემული სტრატეგიის ფარგლებში ადგილობრივ მოსახლეობას ეკუთვნის.
აღნიშნული სამიზნე ჯგუფი საკვანძო ერთეულს წარმოადგენს კომუნიკაციურ პროცესში, რაც
ერთმნიშვნელოვნად განსაზღვრავს მათ პირველად ინფორმაციულ მიმღებად. წინამდებარე სტრატეგიის
ფარგლებში, მათი კატეგორიზაცია შეუძლებელია ადეკვატური ინფორმაციის უქონლობის გამო. შესაბამისი
კვლევითი მონაცემების არსებობისას, შესაძლებელი იქნება, ზუსტად განისაზღვროს სპეციფიური მიდგომები
(ინფორმაცია, კომუნიკაციური არხები და ა.შ.) მათი ფსიქო-დემოგრაფიული და სოციალური სტატუსის
შესაბამისად.
39
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
გარე აუდიტორია
აღნიშნულ ჯგუფში იგულისხმება მიზნობრივი ჯგუფები, რომლებიც ლოკალურ დასახლებებში ავტორიტეტულ
გაერთიანებებს წარმოადგენენ, როგორც გადაწყვეტილების მიღების, ასევე განვითარების კონტექსტში, მათ
შორის, ადგილობრივი ბიზნესი, მედია, ინტელექტუალური ელიტა და ახალგაზრდობა.
შიდა აუდიტორია
აღნიშნული პროექტის ფარგლებში, მეტად მნიშვნელოვანია, საქალაქო და რეგიონალური სამთავრობო
სტრუქტურების – მერიის, საკრებულოს, გუბერნატორის ოფისის და სხვა მუნიციპალური თუ რეგიონალური
ორგანოების თანამშრომელთა ერთიანი სტილით ინფორმირება, რადგან ისინი ე.წ. დამხმარე
კომუნიკატორების როლში გამოდიან.
საქართველოს ხელისუფლება
ცენტრალური ხელისუფლება, მათ შორის, არამხოლოდ აღმასრულებელი, აუცილებელი მხარდამჭერია
რეგიონალური და ადგილობრივი ცვლილებების განხორციელების საქმეში და მათი ინფორმირება,
ამასთან, ერთგვარი ანგარიშგების ფორმასაც ატარებს.
40
sakomunikacio strategiis modeli
ძირითადი გზავნილები
§ ადგილობრივი მმართველობის
ორგანოებში, მნიშვნელოვანია, ახალი
იდეები და ჯანსაღი ინიციატივა
ადგილობრივი ხელისუფლება
§ შეთანხმებული მუშაობა, წარმატებისთვის
მნიშვნელოვანია, რაც არ ნიშნავს
პრობლემების არდანახვას და წაყრუებას
§ ინდუსტრიულად განვითარებული
რუსთავი და აგრარულად მოწინავე ქვემო
უცხოელები ქართლი, მიმზიდველია სხვადასხვა
საინვესტიციო/ეკონომიკური და სოციალური
პროექტებისთვის
41
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
საკომუნიკაციო არხები
მრავალმხრივი და ფართო სტრატეგიული მიზნების არსებობის გამო, მათ მისაღწევად, საჭიროა, სხვადასხვა
ტიპის შემდეგი საკომუნიკაციო არხების გამოყენება:
§ ტელევიზია
ცენტრალური ხელისუფლება § პრესა
§ პირდაპირი კომუნიკაცია
§ ინტერნეტი
ეროვნული მედია/არასამთავრობოები § ტელევიზია
§ პირდაპირი კომუნიკაცია
§ ინტერნეტი
უცხოელები
§ ინგლისურენოვანი პრესა
42
sakomunikacio strategiis modeli
კომუნიკაციური საშუალებები
ცხელი ხაზი
ცხელი ხაზი, როგორც წესი, კომუნიკაციური ურთიერთქმედების ყველაზე გავრცელებულ საშუალებას
წარმოადგენს ჩვენ ქვეყანაში. საკომუნიკაციო საშუალებებზე, მეტ-ნაკლებად, შეზღუდული ხელმისაწვდომობის
ფონზე, ცხელი ხაზი, ძალზედ ქმედითი საშუალებაა. ამასთან, ოპერატიულობის თვალსაზრისით, აღნიშნული
მეთოდი შეუცვლელია.
იმისათვის, რომ ცხელი ხაზის ფუნქციონირება იყოს ადექვატური, ეფექტური და მდგრადი ხასიათის
მატარებელი, საჭიროა, შემდეგი კრიტერიუმების გათვალისწინება:
ცხელი ხაზი უნდა იყოს ერთიანი, ანუ უნდა არსებობდეს საერთო ნომერი ყველა
სტრუქტურისთვის
ცხელი ხაზის საქმიანობა შესაბამისი ნორმატიული აქტით (ბრძანება) უნდა იყოს რეგულირებული
და რეგლამენტირებული
ცხელ ხაზზე შემოსული ინფორმაცია და მასზე რეაგირება უნდა იყოს დოკუმენტალურად
აღრიცხული. პერიოდულად კი, უნდა ხდებოდეს ამ მონაცემების ანალიზი.
საზოგადოებრივი საბჭო3
საზოგადოებრივი საბჭო მძლავრი საიმიჯო იარაღია სახელმწიფო სტრუქტურების ხელში, რადგან ის
მიუთითებს მუნიციპალური ორგანოების საქმიანობის საჯაროობაზე და ნებისმიერი მოქალაქის მის მუშაობაში
მონაწილეობის შესაძლებლობაზე.
3 რუსთავის მერიაში უკვე შეიქმნა მსგავსი სტრუქტურა, რომელიც საკმაოდ ეფექტიანად თანამშრომლობს
თვითმმართველი ქალაქის ხელისუფლებასთან
43
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ვებ-გვერდი და მაილინგ-ლისტი
ოფიციალური ვებ-გვერდი წარმოადგენს ინფორმაციის გავრცელების ერთ-ერთ საშუალებას, როგორც
ლოკალურ, ასევე ნაციონალურ და საერთაშორისო დონეზე. რა თქმა უნდა, ამ მედია საშუალებას
შეზღუდული სამიზნე ჯგუფი გააჩნია, თუმცა მისი სპეციფიკიდან გამომდინარე, ის საკმაოდ მნიშვნელოვან
საშუალებას წარმოადგენს საერთაშორისო ორგანიზაციების, სამთავრობო სტრუქტურების, დონორების და
მედიას შორის ინფორმაციის გავრცელების თვალსაზრისით. ვებ-გვერდებით ინფორმაციის მიღება, ასევე
შეუძლიათ პოტენციურ ტურისტებსაც.
ნიუსლეთერი
ნიუსლეთერიც, ვებ-გვერდის მსგავსად, წარმოადგენს პიარის ინტერნეტ საშუალებას, რომელსაც თავისი
გარკვეული პერიოდულობა გააჩნია. თვეში ერთხელ, მაილინგ-ლისტის საშუალებით, უნდა მოხდეს
ელექტრონული ნიუსლეთერის გავრცელება, რომელიც საკრებულოების, გამგეობებისა და მერიის
საქმიანობის ერთგვარ მოკლე ანგარიშს უნდა წარმოადგენდეს. აღნიშნული კომუნიკაციური საშუალების
სპეციფიურობიდან გამომდინარე, მეტი აქცენტი უნდა გაკეთდეს ფოტო და ვიზუალური მასალების
განთავსებაზე და ნაკლები ყურადღება გამახვილდეს ტექსტზე.
მედიასთან ურთიერთობა
ფართო საზოგადოებასთან კომუნიკაციის დამყარების საუკეთესო საშუალებას მასობრივი მედია
საშუალებები წარმოადგენენ. მათი დახმარებით, შესაძლებელია, კონკრეტული შეტყობინებების მიტანა
სამიზნე ჯგუფებამდე, რაც საშუალებას მოგვცემს გავზარდოთ ინფორმირებულობის დონე პროექტის
მიზნებთან, ამოცანებთან, მიმდინარეობასთან და კონკრეტულ პრობლემურ საკითხებთან დაკავშირებით.
44
sakomunikacio strategiis modeli
პრეს-კიტი უნდა იყოს მზად, როგორც ელექტრონული, ასევე ამობეჭდილი სახით, რათა ნებისმიერ დროს
მოხდეს დაინტერესებული ჟურნალისტისთვის მისი მიწოდება. მედიის წარმომადგენლებისთვის რაიმე
სპეციალური სივრცის არსებობა, სადაც მოხდება მათი შეკრება, ძალზედ ეფექტური იქნება.
პრეს-რელიზი
მედიის მუდმივი ინფორმირების მიზნით, მიზანშეწონილია, მათი მუდმივი საინფორმაციო უზრუნველყოფა
პრეს-რელიზების დახმარებით. რა თქმა უნდა, ეს არ მოგვცემს სრულფასოვან შედეგს ინფორმაციის გაშუქების
თვალსაზრისით, თუმცა უზრუნველყოფს მედიის მუდმივ ჩართულობას პროექტის მიმდინარეობაში.
მედია ღონისძიებები
მოცემული სტრატეგიის განხორციელების ფარგლებში, სიახლეებთან და თვითმმართველი ქალაქისთვის
პრიორიტეტული პროექტების თაობაზე, მიზანშეწონილია, მოეწყოს ჟურნალისტებისთვის სპეციალური
ღონისძიებებისა და პროექტების განხორციელება, მათ შორის: (1) პრეს-კონფერენციები/ბრიფინგები (2)
ტრეინინგ-სემინარები; (3) მედია-ტურები; (4) ჟურნალისტების კონკურსები და სხვ.
საინფორმაციო მასალები
45
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
საინფორმაციო წერილი
საინფორმაციო წერილი წარმოადგენს თვითმმართველობების მოკლე, ერთჯერად ბეჭდვით გამოცემას
ქართულ და ინგლისურ ენებზე და შეიცავს რწმუნებულის ოფისის, გამგეობის, მერიისა და საკრებულოს
მუშაობის მოკლე აღწერილობებს/სტატიებს და სტატისტიკურ მონაცემებს საქმიანობების მიმდინარეობასთან,
ფუნქციებთან დაკავშირებით. ამ სახით აღნიშნული საინფორმაციო წერილები უზრუნველყოფენ
ადგილობრივი მმართველობის ორგანოების მაქსიმალურ გამჭირვალეობას და მოახდენენ საინფორმაციო
უზრუნველყოფას მოკლევადიან ჭრილში.
შესაბამისად, აღნიშნული წერილების გავრცელება უნდა მოხდეს პროექტის მთელ სამოქმედო არეალზე,
კომუნიკაციური ბალანსის შენარჩუნების მიზნით (აუცილებელია, ინფორმაციის თანაბარი გადანაწილება
და თითოეული რეგიონის მაქსიმალური დაფარვა). აღნიშნული საინფორმაციო წერილები გავრცელდება,
როგორც ნაბეჭდი, ასევე ელექტრონული ფორმით.
კალენდარი/ბლოკნოტი
საიმიჯო ტიპის და ასევე ინფორმატიული შინაარსის საინფორმაციო მასალას, რომელიც საქართველოში
ძალზედ გავრცელებულია, არის კორპორატიული კალენდარი და ყოველდღიური ბლოკნოტი,
სადაც მუნიციპალიტეტის შესახებ მცირე ინფორმაციასთან ერთად, საჭირო იქნება ადგილობრივი
ღირშესანიშნაობების და/ან რიგითი მოქალაქეების ფოტო მასალის გამოქვეყნება. კალენდრის უპირატესობა
მისი ხანგრძლივი გამოყენების პერსპექტივაში მდგომარეობს, რადგან შესაძლებელია, მუდმივად ერთი და
იმავე მესიჯების გამოყენება.
მედია პროექტები
46
sakomunikacio strategiis modeli
სტატიები
საინფორმაციო სტატიები უმნიშვნელოვანეს საშუალებას წარმოადგენს სხვადასხვა სახის ინფორმაციის
(პოზიტიური და ნეგატიური) გავრცელებისათვის. როგორც ნაციონალური, ასევე რეგიონალური პრესა
მაქსიმალურად უნდა იყოს ჩართული და შესაბამისი საინფორმაციო უზრუნველყოფით ხელი შეუწყოს
პროექტის სრულფასოვან განხორციელებას.
ვიდეო რგოლები
სპეციფიური მიზნების და არსებული პროექტების მიმდინარეობის თუ სხვა კონკრეტული ინფორმაციის
გადაცემის მიზნით, მიზანშეწონილია, სარეკლამო-სატელევიზიო რგოლების მომზადება. აღნიშნული
რგოლების დატვირთა იქნება ორმაგი – საინფორმაციო და საგანმანათლებლო. პირველ შემთხვევაში,
საინფორმაციო რგოლების აუცილებლობა განპირობებულია სწორი ინფორმაციის მიღებით, ხოლო მეორე
შემთხვევა კი — გარკვეული პროცედურების სწავლების მიზნით.
გარე რეკლამა
ნებისმიერი სიახლის, სწრაფად გასავრცელებელი ინფორმაციის, საიმიჯო თუ სხვა სახის პროექტების
თაობაზე კომუნიკაციის ეფექტურად საწარმოებლად, მნიშნველოვანია, გარე რეკლამის ისეთი საშუალებების
გამოყენება, როგორიცაა:
ბილბორდი
ქუჩაზე გადაკიდებული ბანერი
რეკლამა ავტობუსებზე
ქუჩების მანიშნებლები/ნომრები (აღნიშნული საშუალებების გამოყენება დამატებითი შემოსავლის
წყაროს სახითაც შეიძლება)
47
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
პირდაპირი კომუნიკაცია
შეხვედრები
პირდაპირი კომუნიკაცია უზრუნველყოფს პროექტის სწორ და ადექვატურ აღქმას ისეთი სამიზნე ჯგუფების
მხრიდან, რომელთა მხარდაჭერასაც საჭიროებს მიმდინარე პროექტი (სამთავრობო სტრუქტურები ყველა
დონეზე, ადგილობრივი სათემო ორგანიზაციები და ა.შ.). შესაბამისად, ამ შეხვედრების პირველი ეტაპი
უნდა განხორციელდეს ლოკალურ დონეზე ჩართულ ერთეულებთან – კონკრეტულ სოციალურ ჯგუფებთან.
მათ შორის:
სტუდენტებთან
პედაგოგებთან
ბიზნესის წარმომადგენლებთან
დევნილებთან
პენსიონერებთან
ექიმებთან
მსხვილი საწარმოების პერსონალთან
მსგავსი შეხვედრების გარდა, მნიშნველოვანი იქნება, კვირაში ერთხელ, რამდენიმე საათის ღია კარის
დღედ გამოცხადება, რომლის განმავლობაშიც, მერი, საკრებულოს თავმჯდომარე და მოადგილეები
პირადად მიიღებენ მოქალაქეებს და გაესაუბრებიან მათ.
ვორკშოპები
ვორკშოპები გვაძლევს თემის ფართოდ განხილვის საშუალებას მცირე ჯგუფებთან, რაც საკმაოდ კარგ
საშუალებას წარმოადგენს ამომწურავად მივაწოდოთ ინფორმაცია იმ სამიზნე ჯგუფებს, რომელთა
ინფორმირებულობის დონე უნდა შეესაბამებოდეს მათ პროექტში ჩართულობას.
საიმიჯო პროექტები
თვითმმართველობის ორგანოების სამომავლო პრიორიტეტებიდან, რაც სტრატეგიის გეგმაში არის
ჩამოყალიბებული, მნიშვნელოვანია, მისი იმიჯის მკვეთრი გაჯანსაღება საკომუნიკაციო პროექტების
განხორციელების გზით. მომავალზე და განვითარებაზე ორიენტირებული რეგიონისთვის კი, მნიშნველოვანია,
(1) ადგილობრივი ბიზნესის ხელშწყობაზე და (2) ახალგაზრდობის ჩართულობაზე მიმართული პიარ
კამპანიების განხორციელება, თუმცა ქვეყნის სპეციფიური მდგომარეობიდან გამომდინარე, აუცილებელი
იქნება, ასევე (3) სოციალური ტიპის პროექტების დანერგვაც.
48
sakomunikacio strategiis modeli
მომდევნო ცხრილი ასახავს იმ ძირითად საშუალებებს, რომელიც გამოყენებული იქნება სამიზნე ჯგუფებთან
სწორი და მიზანმიმართული კომუნიკაციის დასამყარებლად.
49
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ცენტრალური ხელისუფლება
ვებ-გვერდი და მაილინგ-ლისტი
მუდმივმოქმედი კომუნიკაცია
ნიუსლეთერი
საინფორმაციო წერილი
საინფორმაციო მასალები
კალენდარი
მედია პროექტები სტატიები
ეროვნული მედია და საზოგადოებრივი ორგანიზაციები
ნიუსლეთერი
მუდმივმოქმედი კომუნიკაცია
ვებ-გვერდი და მაილინგ-ლისტი
პრეს-რელიზი
მედიასთან ურთიერთობა
მედია ღონისძიებები
კალენდარი
საინფორმაციო მასალები
საინფორმაციო წერილი
ტელეგადაცემები
მედია პროექტები
სტატიები
შეხვედრები
პირდაპირი კომუნიკაცია
ვორკშოპები
დონორი ორგანიზაციები, დაძმობილებული ქალაქები, უცხოელი ინვესტორები
ვებ-გვერდი და მაილინგ-ლისტი
მუდმივმოქმედი კომუნიკაცია
ნიუსლეთერი
საინფორმაციო წერილი
საინფორმაციო მასალები
კალენდარი
შეხვედრები
პირდაპირი კომუნიკაცია
ვორკშოპები
50
sakomunikacio strategiis modeli
51
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
52
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
54
rekomendaciebi
თანამდებობა ფუნქციები
1) თათბირების დანიშვნა და წარმართვა
2) საზოგადოებრივი საბჭოს კოორდინაცია
უფროსი
3) თანამშრომლების ხელმძღვანელობა
4) ანგარიშვალდებულება მინისტრთან
1) მედიასთან ურთიერთობა
2) ნიუსლეთერის გავრცელება
მედია მენეჯერი 3) პრეს-რელიზების მომზადება და გავრცელება
4) ჟურნალისტების ბაზის მართვა
5) მედია მონიტორინგი
1) საიტის განახლება
2) ვების ადმინისტრირება
ვებ–მენეჯერი 3) სოციალურ ქსელში ინფორმაციის განთავსება
4) ინგლისურის კარგად ცოდნა
5) ინგლისურად თარგმნა
1) საჯარო შეხვედრების ორგანიზება
2) ბრიფინგების, პრეს-კონფერენციების მოწყობა
ღონისძიებების მენეჯერი 3) რეგიონული ღონისძიებების მართვა
4) ბენეფიციარებში ინფორმაციის გავრცელება
(რეგიონული სამსახურების დახმარებით)
1) ფოტოგრაფია
2) ვიდეო ოპერატორობა
ტექნიკური მენეჯერი
3) მონტაჟი
4) არქივაცია
55
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
სტრატეგიაზე მომუშავე გუნდის წევრები უნდა აცნობიერებდნენ, რომ შიდა კომუნიკაციის ეფექტიანად
განხორციელება გარკვეული სახის ფორმალიზებული პროცედურების განუხრელ დაცვასთან არის
დაკავშირებული. პროცედურების შინაარსიდან გამომდინარე, სასურველია, მოხდეს დოკუმენტ-ბრუნვისა
და სხვა საერთო წესებზე შეთანხმება, რომელიც გაწერილი იქნება ე.წ. გაიდლაინების სახით.
56
rekomendaciebi
57
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
ბრენდ–ბუქის შემუშავების დროს ყურადღება უნდა გამახვილდეს შემდეგი მასალების დიზაინის მომზადებაზე:
1. დოკუმენტაცია
ბლანკი
სავიზიტო ბარათები
შიდა და გარე წერილი
ელ. ფოსტის ფორმატი
2. აქსესუარები
მანქანის გასაფორმებელი ლოგო
შენობებზე დასაკიდებელი დაფა
სახელის მანიშნებელი (ორენოვანი)
ალამი
კალამი
ჭიქა
ჰალსტუხი/ყელსახვევი
პარკი/ჩანთა
3. სარეკლამო-საინფორმაციო მასალები
პრეს-რელიზი
მედია ანონსი
ნიუსლეთერი
ფლაერი
ბროშურა
წლიური ანგარიში
საპრეზენტაციო ფაილი
58
rekomendaciebi
განვითარებადი ასეთი სახის კრიზისები მწიფდება საკმაო პერიოდის მანძილზე, რის გამოც, მათი
კრიზისები პროგნოზირება და შემდგომი მართვა, მეტ-ნაკლებად, შესაძლებელია.
59
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
თუ გარკვეული მიზეზების გამო, ვერ მოხერხდა კრიზისის წინა პრობლემების მართვის გზით კრიზისიდან
თავის დაღწევა, აუცილებელია, განხორციელდეს კონკრეტული ღონისძიებები, რომლებიც მიმართული
იქნება შექმნილი კრიზისის გასანეიტრალებლად.
60
rekomendaciebi
შეიძლება მოკლე დროში, უნდა მოახდინონ სიტუაციის ანალიზი კონკრეტული მიზეზების გასარკვევად და
დასვან ორი ამოცანა, რა გაკეთდეს და რა ითქვას.
პოზიციის დაფიქსირება
ორგანიზაციამ უნდა დააფიქსიროს თავისი პოზიცია კრიზისთან მიმართებაში: პოზიცია არ უნდა იყოს
ორაზროვანი, მაგრამ ამავე დროს, მეტად მოქნილი, რათა შეძლოს ლავირება მოვლენების ცვლილების
შემთხვევაში; კონკრეტულად უნდა იყოს ახსნილი კრიზისის გამომწვევი ძირითადი მიზეზები და ის ნაბიჯები,
რითაც ორგანიზაცია შეეცდება მის აღმოფხვრას.
კომუნიკაციის ცენტრალიზაცია
კრიზისის წარმოქმნისთანავე, უნდა დაინიშნოს პიროვნება, რომელიც იქნება პასუხისმგებელი ინფორმაციის
გავრცელებაზე. ის იქნება საკვანძო ფიგურა, რომელიც გააკეთებს განცხადებებს ორგანიზაციის სახელით.
შერჩეული ადამიანი:
უნდა სარგებლობდეს კარგი რეპუტაციით
გააჩნდეს შედარებით მაღალი ცნობადობა
უნდა გააჩნდეს კომპეტენცია იმ საკითხში, რომელზეც გაჩნდა კრიზისი
გააჩნდეს კარგი კომუნიკაციური უნარ-ჩვევები
6 უმჯობესია, რომ კრიზისის დაძლევის გუნდის ფორმირება და მის შემადგენლობაში მყოფი პირების შერჩევა,
მოხდეს არა უშუალოდ კრიზისის წარმოქმნისას, არამედ მანამდე
61
strategiuli midgoma warmatebuli sazogadoebasTan urTierTobisTvis
აქცენტების გადატანა
კრიზისის განვითარებისას, პიარ კამპანიის წარმართვისთვის, შესაძლებელია, განხორციელდეს სტრატეგიულ
ქმედებათა ერთობლიობა, რომელთა მიზანი იქნება აქცენტის გადატანა (სხვა პიროვნებაზე, ორგანიზაციაზე,
თემაზე ა.შ.).
კრიზისის შემდგომ ეტაპზე უნდა მოხდეს კრიზისის განვითარების ანალიზი და მისი განეიტრალების
ეფექტურობის განსაზღვრა. უნდა შეფასდეს თვითმმართველობების იმიჯისთვის მიყენებული ზარალი.
შესაბამისი კვლევების ჩატარების შემდეგ უნდა დადგინდეს, თუ იმიჯის რომელ კომპონენტებს შეეხო
კრიზისი.
კრიზისის პრევენცია
საკომუნიკაციო კრიზისების ეფექტიანი მართვისთვის, ქვემო ქართლის ადგილობრივი თვითმმართველოების
ორგანოებმა, როგორც ხშირი კრიზისების ობიექტებმა, უნდა გაამახვილონ ყურადღება პრევენციული
მექანიზმების შექმნაზე, რისთვისაც აუცილებელი იქნება:
62
arsebuli mdgomareoba
63
სამოქმედო გეგმის მოდელი
ქვემო ქართლის თვითმმართველობის ორგანოების საკომუნიკაციო სტრატეგიის სამოქმედო გეგმის შემუშავების დროს,
რომლებიც ერთწლიან პერიოდზე იქნება გათვლილი, 2010 წლის იანვრიდან 2010 წლის დეკემბრამდე, ყურადღება უნდა
გამახვილდეს თითოეული აქტივობის (1) კავშირზე სტრატეგიულ მიზნებთან და ამოცანებთან, (2) თვლადი შედეგების წინასწარ
განსაზღვრას და (3) კონკრეტული პასუხისმგებელი პირისა და საბოლოო ვადის დაფიქსირებას, რაც ქვემოთ თვალსაჩინოდაა
წარმოდგენილი ერთი კონკრეტული პროგრამული შედეგის მაგალითზე:
სამოქმედო გეგმის მონიტორინგისა და შეფასების მექანიზმების შემუშავების დროს კი, უნდა მოხდეს ისეთი მნიშვნელოვანი
პარამეტრების გათვალისწინება, როგორიცაა: (1) კონკრეტული საქმიანობის შესრულების ინდიკატორი და მისი გადამოწმების
საშუალებები, (2) სავარაუდო ხელშემშლელი ფაქტორები და (3) გადამოწმების კონკრეტული პერიოდულობა ან ვადები, რაც
წარმოდგენილია შემდგომ ცხრილში ზემოთ მოცემული პროგრამული შედეგების აქტივობების მაგალითზე:
პერიოდულობა და/ან
საქმიანობა ინდიკატორი გადამოწმების საშუალება რისკები
საბოლოო ვადები
სავარაუდო საფრთხეები
გადამოწმების კონკრეტული
რა უნდა იყოს საქმიანობის და ხელშემშლელი
კონკრეტული აქტივობა, საშუალება, რითაც შეიძლება ვადა, დასრულებადი
განხორციელების შედეგი. პირობები, რომლებიც
რომელიც მოიცავს გაიზომოს ინდიკატორის საქმიანობის დროს ან
მაგ: დამზადება, შექმნა, შეაფერხებენ
“გაზომვად” საქმიანობას შესრულება პერიოდულობა განგრძობითი
შემუშავება და ა.შ. მოცემული აქტივობის
საქმიანობის დროს
განხორციელებას
განახლებული დიზაინი
დიზაინისა და პროგრამის ვებ–გვერდზე შესვლა ტექნიკური გაუმართაობა
და პროგრამული 03.2009
შექმნა rustavi.ge და ბიუჯეტის სიმცირე
უზრუნველყოფა
სიახლეების ამსახველი
სიახლეების ყოველდღიური ტექსტების არსებობა ვებ– ვებ–გვერდზე შესვლა, ტექნიკური გაუმართაობა
12.2010
განახლება გვერდის მთავარ გვერდზე და rustavi.ge და ბიუჯეტის სიმცირე
სიახლეების განყოფილებაში